STEMBAND 2019
# 21
september oktober november
driemaandelijks magazine // V.U. Jeroen Keymeulen, Pater Pirestraat 50, 2018 Antwerpen // Best Of IK-WCG ©Nolte Photography
Afgiftekantoor Leuven MassPost – P802021
World Choir Games
In gesprek met La-Why?, het eerste koor dat zich inschreef voor de Games
Napoleon Ongehoord
Een multimediale muziektheatervoorstelling
Euprint bestaat dertig jaar Koen Vits blikt terug
4
World Choir Games: koor in de kijker
7
Europees Muziekfestival voor de Jeugd
8
Internationale Zingweek
9
In Memoriam Michael Scheck
10 Buiten de Zone: Napoleon ongehoord 12 Koor
wereld
14 Eén stad in vele talen 16 Les Choralies 17 Euprint bestaat 30 jaar 18 Repertoirenieuws 20 Koorklank 21 Column: sorry, Jezus 22 Koor zoekt dirigent Koor&Stem gebruikt heel graag mooie koorfoto’s op haar website, op Facebook, in Stemband, etc. Zo tonen wij de Vlaamse koorwereld in al haar kleuren en klanken. Wil jij ook jouw koor of zangers wel eens zien verschijnen? Bezorg ons dan jouw mooiste foto’s in hoge resolutie. Je mag de foto’s opsturen via WeTransfer naar
EEN NIEUW KOORSEIZOEN VAN WERELDFORMAAT Het moet gezegd worden: dit koorseizoen wordt er een van wereldformaat. En dat is verre van overdreven. Niet minder dan vijfhonderd koren, goed voor in totaal meer dan dertigduizend koorleden, uit zo’n tachtig landen zullen afzakken naar Vlaanderen om deel te nemen aan de elfde editie van de World Choir Games. Het grootste koorevenement ter wereld strijkt neer in Vlaanderen van 5 tot 15 juli 2020. Het feest vindt plaats in Gent en Antwerpen en tot ver daarbuiten zal je de koorvibes voelen. Deze Games staan in het teken van toegankelijkheid, inclusie, optimisme en verbinding. Want samen zingen, samen je hobby beoefenen en passies delen, dat is het ideale recept om elf dagen lang te ontdekken en te genieten. Tijdens de World Choir Games komt iedereen van over de hele wereld samen om te verbroederen en om samen te zingen. Sing together, share happiness!
nog op tal van andere manieren. Kortom: iedereen moet toegang krijgen tot de Games. En dat neemt Koor&Stem heel letterlijk. We betalen de inschrijvingskosten terug aan koren die aan de competities deelnemen en helpen deze koren op artistiek vlak op weg. Kijk voor de exacte voorwaarden op onze website. Dat we in deze en de volgende nummers van Stemband dit grootse evenement in de kijker zetten, hoeft geen betoog. Het koor La-Why? bijt de spits af, het allereerste Belgische koor dat zich inschreef voor de World Choir Games. Aan de gesprekstafel zitten dirigent Steven Snijders en koorlid Veerle. Maar ook de vertrouwde rubrieken behouden hun plaatsje in Stemband. Denk groen met Greentrack, lees het nieuws uit de koorwereld in Koornieuws, ontdek welke nieuwe aanwinsten de bibliotheek van Koor&Stem heeft in de Repertoiretips, droom weg met de column van Annemarie Peeters en nog zoveel meer.
redactie@koorenstem.be. Voeg er ook een tekst bij waarin jouw koor en alle mensen op de foto zich ermee akkoord verklaren dat Koor&Stem de foto’s zal gebruiken. Ook de naam van de fotograaf vermelden we indien gewenst.
De World Choir Games (mee) beleven, is een ‘once in a lifetime experience’. Grijp dus je kans om dit unieke gebeuren mee te maken. Dat kan als lid van een koor, als deelnemer aan de competitie, als toeschouwer, als vrijwilliger en
We wensen iedereen een onvergetelijk koorseizoen 2019-2020! Jeroen Keymeulen
KOM NAAR DE KOORLINKCYCLUS IN 2019-2020 15 concerten op 4 locaties, dat is de Koorlinkcyclus in 2019-2020. Stuk voor stuk koorconcerten die je niet wil missen in uiteenlopende programma's. Pasallentes femina bijt de spits af op 13 oktober met Souterliedekens van Clemens non Papa in AMUZ Antwerpen. Tussen oktober 2019 en april 2020 programmeert Koorlink in Antwerpen, Gent, de Kempen en in Limburg professionele koren en ensembles als Ex Tempore, Vlaams Radiokoor, Psallentes, vrouwenkoren zoals Donne Domenica en Cappella Concinite, gemengde koren Caljenté, Invantatio, Polyfoon, Koriolis
en Saevus, kinderkoor Sterling en het Belgisch Nationaal Jeugdkoor BEvocaL. Zoals ieder seizoen kan je in Gent een workshop volgen. Die is dit jaar speciaal voor dirigenten. Joris Derder gaat in op de vocale effecten van de slagtechniek van de dirigent. Welke effecten hebben de gebaren en de gestiek van de dirigent op de klankkleur, ademhaling en het lichaam van de zanger? Kom het ontdekken op zondag 15 maart.
Bij Psallentes femina werkt de gestiek van Hendrik Vanden Abeele alvast miraculeus. De zalvende gezangen van de zangeressen laten niemand onberoerd. Het ensemble bijt de spits af op 13 oktober met Souterliedekens van Clemens non Papa in AMUZ Antwerpen. Meer info en tickets: www.koorlink.be
DOEWAP#7 IS ER
Begin september verscheen Doewap #7: drie fijne kerstliederen en 3 swingende meezingers om het eerste trimester zingend mee te vullen, met geluidsopnames in sfeervolle arrangementen van Martin Valcke en Jan Van Outryve.
Kerstmis, Kerstmis van Bert Appermont is een eenvoudig strofisch lied dat je meteen meezingt. Onze kamer ruikt naar mos zingt over lichtjes, kaarsen, klokjes en gastvrijheid. Dit lied van Chris Rabé op tekst van Mies Bouhuys roept de kerstsfeer op zonder de religieuze noch commerciële tour op te gaan. Speciaal voor Doewap #7 schreef Margot De Ley de tekst voor een ecologisch kerstlied, Onze boom. Je hoort het verhaal van een gezin dat ieder jaar de kerstboom opnieuw plant ‘zodat hij in de lente bloeit en ieder jaar een beetje groeit’ om hem tegen kersttijd opnieuw uit te graven en naar hun woning te slepen. Sebastiaan van Steenberge (muziek) maakte er een heerlijk kinderlied van, met sprekende tempowissels en glissandi. Uela Zigi is een klapspel dat ontsproten is uit de fantasie van Eija Ahvo (Finland), Finnish Good Will Ambassador. Het lied klinkt Afrikaans, maar heeft eigenlijk geen betekenis. Het bijhorende klapspel is indrukwekkend! De
leerlingen zullen ervan snoepen. Banaha komt uit Katanga, Congo. Het lied werd bekend toen de Belgische priester Guido Haazen in 1958 met zijn kinderkoor Les troubadours du Roi Baudouin in Europa rondreisde en zelfs op de wereldexpo van 1958 optrad. De betekenis van de tekst is onduidelijk. Een aantal bronnen vermelden deze grappige vertaling: Aan de voet van de ananasboom steekt Yaku een banaan in de rode hoed van zijn tante. De melodie bestaat uit 3 delen die je achter elkaar kan zingen of in canon. Iedere melodische cel kan je combineren met elke andere. Dankbaar materiaal voor improvisatie en canon. Haida is van Hebreeuwse oorsprong. Het lied is gebaseerd op een Chassidische rondedans. Stel je een feest voor waar na de maaltijd de feestvierders tafels en stoelen aan de kant schuiven en de ruimte tot dansvloer omgetoverd wordt. Haak in en laat je meeslepen in de kring. Maar let op, aan het einde wacht een geniepige versnelling!
CONCERT Tien gelijkstemmige jeugdkoren uit heel Vlaanderen brengen een gevarieerd repertoire en sluiten het concert af met de wereldpremière van Seize the Night, een compositie van Hans Helsen. Waar Internationaal Kunstencentrum deSingel, Antwerpen Wanneer zondag 20 oktober 2019 15.30 u. Prijs €10 Contact www.caloroso.be/tickets.html
BEVOICED Repertoiredag Tijdens het evenement beVOICEd nodigen we deelnemende koren uit voor een workshop en zetten we een componist in de kijker (dit jaar is dat Hans Helsen). De koren geven op het einde van de dag een concert, dat afgesloten wordt met de wereldpremière van Seize the night, het werk dat Hans Helsen speciaal voor deze tweede editie van beVOICEd componeerde.
Naast de praktische workshops voor koorzangers organiseert beVOICEd een study tour en repertoiredag voor dirigenten, leerkrachten en studenten koordirectie. Tijdens deze opleiding worden de kandidaten ingewijd in het repertoire, de nieuwe compositie, directietechnieken, didactische aanpak, geheel gericht op het werken met jeugdkoren. Luc Anthonis, docent van de opleiding koordirectie aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen leidt deze study tour.
REPERTOIREDAG Dirigenten, leerkrachten en studenten koordirectie brengen bezoeken aan de verschillende workshops met voor- en nabespreking. In de namiddag focussen we op (nieuw) repertoire. Waar Internationaal Kunstencentrum deSingel, Antwerpen Wanneer zondag 20 oktober 2019 9.00 - 18.00 u. Prijs € 65 incl. concert Contact bevoicedhappening@gmail.com Georganiseerd door Caloroso vzw i.s.m. Koor&Stem
3
4
AL DIE VERSCHILLENDE CATEGORIEËN! Het is een zonnige zomerdag, het is 5 juli en dat wil zeggen dat we exact één jaar voor de World Choir Games van 2020 staan. Een goede gelegenheid dus voor een gesprek met het allereerste Belgische koor dat zich in het voorjaar inschreef voor de World Choir Games: La-Why? uit Borsbeek stuurde haar dirigent Steven Snijders naar onze toch-nog-een-beetje-nieuwe kantoren. Hij bracht Veerle mee, een van de koorleden.
Wisten jullie dat jullie niet alleen het eerste Belgische, maar ook tout court het eerste koor waren dat inschreef voor de World Choir Games 2020? Steven: Echt? Haha, neen dat wisten we niet. Dat was ook niet noodzakelijk onze bedoeling. Ik wilde gewoon zeker zijn dat we konden meedoen, want ik wist niet of er misschien een beperkt aantal plaatsen waren, en ik wilde van de inschrijving af zijn.
waarschijnlijk ook wel samenwerken met een koorcoach. We willen vooral nog wat werken aan ontspanning op het podium. Wij zingen alles vanbuiten, maar niet iedereen weet zich altijd een losse en ontspannen houding te geven. Ik wil het koor zeker geen dansjes laten doen, maar er mag wel iets gebeuren op de scène. Dit zou ook wel een goed moment zijn om eens een opname te maken, want dat is een goede incentive om een sterke muzikale afwerking te verzekeren. We plannen ook nog een paar gelegenheden, bijvoorbeeld op concerten van andere koren, om ons wedstrijdprogramma te gaan uitvoeren, zodat het programma een beetje gerodeerd is.
Ik kijk er al naar uit om grote schoolof universiteitskoren uit Amerika aan het werk te zien. vroeger met La-Why? steeds mee met de provinciale koortornooien, maar daar hadden we toch altijd een beetje het gevoel dat we uit de boot vielen, dat er een beetje schuin werd gekeken naar popkoren. De jury was doorgaans klassiek onderlegd en niet erg thuis in het gegeven van het popkoor, dus dan krijg je vanzelf wat minder gerichte feedback. Het is heel fijn dat we nu echt door een ervaren jury beoordeeld zullen worden! Dat vind ik trouwens zo geweldig aan de World Choir Games: al die categorieën! Jazz, gospel, pop, folkore, al die diversiteit! Ik kijk er al naar uit om zo eens wat grote school- of universiteitskoren uit Amerika aan het werk te zien. Al gaan mijn haren ook wel echt overeind als ik knapenkoren bezig hoor.
Blijkbaar hadden jullie wel al snel beslist dat jullie wilden meedoen. Steven: We wisten al dat we wilden meedoen sinds de allereerste kick-off infodag van Koor&Stem en INTERKULTUR in november 2018. Ikzelf wist wel meteen zeker dat ik de hele periode naar de World Choir Games wilde gaan, mét of zonder koor! We hebben toen Marjolein Braspenningx van Koor&Stem uitgenodigd om daar op een repetitie over te komen praten en dat maakte onze zangers meteen enthousiast. Tegen dat de inschrijvingen officieel werden geopend, waren wij er al lang uit dat we mee zouden doen. Binnenkort schrijf ik trouwens in met een tweede koor, de Triton Singers, maar dan voor de andere week van de World Choir Games.
Veerle: Dat is ook vaak heel verrassend want het is onvoorstelbaar hoeveel verschillende soorten koren er zijn. Soms denk je echt ‘Wow!’ en dat blijft je achteraf ook bij. Wat trekt je zo aan om mee te doen aan de World Choir Games? Steven: Wij zijn een echt popkoor, wij zingen enkel en alleen popmuziek en ik ben heel blij dat we kunnen deelnemen aan een wedstrijdcategorie speciaal voor popkoren! Wij deden
Best Of IK_WCG © Nolte Photography
Zijn internationale koorevenementen jullie ding, of hebben jullie hier nog geen ervaring mee? Steven: Ik heb vroeger nog in het Antwerps Kathedraalkoor gezongen waarmee wij ieder jaar op koorreis gingen, telkens voor een of ander congres van Pueri Cantores, voor knapenkoren. Ik vond het toen al geweldig om buitenlandse koren bezig te zien en zelf ook met een groep te kunnen zingen voor andere koren. Met La-Why? hebben we nog nooit internationale koorreizen gedaan, maar we deden wel mee aan koorfestivals in Aarschot en in Middelburg en dat is altijd heel leuk.
Hoe bereiden jullie je voor op de World Choir Games? Steven: Op 6 oktober presenteren we ons op de presentatieconcerten van Koor&Stem. Daar gaan we zeker drie van de vier stukken zingen waar we ons ook op de WCG mee willen presenteren. Op basis van de feedback die we op het try-outconcert krijgen, zullen we gerichter werken op bepaalde punten en
Hoe dan ook hebben we wel eerst nog een kerstconcert in december. Daarna is het in één rechte lijn naar de World Choir Games. En wat gaan jullie zingen? Steven: Wij hebben bewust gekozen voor allemaal a-capella-arrangementen van popmuziek, zoals Shape of you van Ed Sheeran en Somebody that I used to know van Gotye. Ik ben heel blij met onze keuze om a-capellarepertoire te kiezen. Die a-capella-arrangementen zijn echt het mooiste dat er is. Het is moeilijker, maar je hebt veel meer het gevoel dat je muziek aan het maken bent. Bovendien ben je mobiel en overal inzetbaar. Wij hebben niet
5
Steven: En andere koren aan het werk zien natuurlijk. We hopen tijdens de World Choir Games veel contacten te leggen met andere koren. Wie weet komen daar dan in de toekomst wel internationale uitwisselingen van! Lieselotte Goessens
AL 109 BELGISCHE KOREN INGESCHREVEN... Heuglijk nieuws! Tot nu zijn er al 330 koren uit 53 landen ingeschreven voor de World Choir Games in Vlaanderen. En niet minder dan 109 koren daarvan zijn Belgische koren! De early birddeadline is zopas verstreken, maar inschrijven kan hoe dan ook nog tot 2 december 2019.
zoveel mannen in het koor, dus wij zingen vaak arrangementen voor SSAABar. De zangers, vooral de mannen, moet wel vaak dum dum dum en ting ting ting zingen (lacht) en soms zitten er minder boeiende partijen in, maar het geheel is wel altijd veel toffer a capella.
6
Hoe pakken jullie het festival aan als groep? Steven: Wij gaan proberen zoveel mogelijk van de kosten met het koor op te vangen, zodat de zangers individueel minder kosten zelf moeten dragen. We nemen deel aan een vriendschapsconcert en aan slechts één wedstrijdcategorie. We wilden geen tweede wedstrijd doen, omdat je dan misschien minder van al de rest kan genieten. Iedereen weet dat
hij verwacht wordt op de momenten van onze wedstrijd en ons vriendschapsconcert. Wij zitten allemaal vlak bij Antwerpen – dus dat is lekker gemakkelijk met de fiets en het openbaar vervoer, maar als we een concert zouden moeten zingen in Gent, zou dat echt niet erg zijn, want dat betekent dat we ons meer als groep zullen moeten voortbewegen. Daar heb je vaak achteraf sterkere herinneringen aan. Ik hoop daarom dat we met de hele groep wel wat dingen samen kunnen doen. Waar kijken jullie het meeste naar uit? Veerle: Goh, toch wel de hele sfeer errond, denk ik. Het groepsgevoel en het gevoel samen deel te zijn van zo een groot evenement.
Inschrijven doe je niet bij Koor&Stem, maar bij INTERKULTUR, de organisatie achter de World Choir Games. www.koorenstem.be/wcg2020
Best Of IK Events © Studio 43
68STE EUROPEES MUZIEKFESTIVAL VOOR DE JEUGD NEERPELT
Het Europees Muziekfestival voor de Jeugd, Neerpelt (Pelt), is een bekend begrip in de koorwereld. De 68ste editie vindt plaats van vrijdag 1 tot maandag 4 mei 2020. Voor deze editie worden weer een honderdtal koren uit heel Europa en van ver daarbuiten verwacht. Zij kunnen zich laten beoordelen door een vakbekwame en adviserende internationale jury en ze kunnen zich vocaal en verbroederend aan elkaar voorstellen. Het onvergetelijke totaalgebeuren is de formule waarvoor koren steeds blijven terugkomen. Het geeft de zangers een extra motivatie om te blijven zingen en kwalitatief te blijven groeien. Ook startende kinder- of jeugdkoren krijgen de kans zich in hun niveau te presenteren. Achteraf kunnen ook zij de waardevolle adviezen met de internationale kinderkoorexperten bespreken. Voor de toekomst heeft het EMJ zich geëngageerd om samen met Koor&Stem Vlaamse jonge startende koren en basiskoren nog meer podiumkansen te bieden.
Inschrijven kan in de reeksen voor kinderkoren, gelijkstemmige of gemengde jeugdkoren. De maximumleeftijd is sinds twee jaar opgetrokken naar 28 jaar. Koren met een goede reputatie worden aangemoedigd om in de wimpelreeksen deel te nemen. De zes plichtwerken zijn ook voor deze editie weer door Vlaamse koorcomponisten geschreven. In de vrije reeksen kunnen koren inschrijven met hun eigen
bewerking van een van onze volksliederen. Ook de universiteitskoren zijn van harte welkom om deel te nemen aan dit festival. In samenwerking met Koor&Stem en de World Choir Games, zullen de koren die tussen 2015 en 2020 minstens een Cum Laude hebben gehaald, zonder verdere kwalificatievereisten toegelaten worden op de Champions Competition van de WCG in de zomer van 2020. Geef je jongerenkoor de kans om een bijblijvende muzikale ervaring te delen. Van harte welkom op het EMJ. www.emj.be
7
Internationale zingweek ©Michiel Hendryckx
GLIMP 2: ATELIER VOOR JONGEREN ONDER BEGELEIDING VAN BASILIO ASTULEZ ’s Middags verwen ik mezelf met een overheerlijke stoofvlees met friet en om niet weg te glijden in een middagdip, besluit ik een kijkje te gaan nemen in het atelier van Basilio Astulez. En of dat een goede keuze was! Basilio Astulez weet hoe hij een tienerpubliek moet boeien en vasthouden. De deelnemers verliezen hun aandacht geen seconde. Wat een contrast met de middagpauze, toen het puberende volkje nog stuiterend rondhuppelde en hun gierende hormonen onder controle probeerde te houden. Hier wordt de smartphone helemaal vergeten. Alleen maar volledige focus op de muziek en de beweging. Er wordt stevig doorgewerkt. Het gevolg? Een verbluffend resultaat!
GLIMP 3: TOONMOMENT VAN ZINGE-ZANGE-ZON
GLIMPEN VAN DE INTERNATIONALE ZINGWEEK 8
Ik schrijf 12 juli 2019. In de verte ontstaan er enkele wolken, maar in Gent schijnt de zon. Dat kan geen toeval zijn! Want deze week verzamelen zich meer dan driehonderd mensen om een week lang samen te zingen. Een hemel zou voor minder opklaren.
Passionate women bezingen de herfst.
GLIMP 1: PASSIONATE WOMEN, WORKSHOP VOOR VROUWENSTEMMEN MET VIRGINIA BONO Een workshop voor alleen maar vrouwen, dat moet ik meemaken. Ik glip stiekem binnen om een glimp op te vangen. Een glimp? Zeg maar vonk. Of beter: vonken! Elke andere omschrijving zou de begeestering van de Argentijnse Virginia Bono oneer aandoen. Net op het moment dat ik zachtjes de deur open, hoor ik vrouwen van alle leeftijden Elementary Seasons zingen, een compositie op tekst van Jos Stroobants en muziek van wel vier Vlaamse componisten (Ludo Claesen, Hans Helsen, Martin Slootmaekers en Maarten Van Ingelgem). Daarin bezingen ze de herfst en gebruiken hiervoor woorden over een onaangename drukkende warmte. Een weersvoorspelling voor de komende weken? Virginia weet in amper twee uur tijd het maximale uit de groep te halen. Ze leert iedere partij perfect aan en zet daarbij in op het juiste stemgebruik. De workshop heeft zijn naam ‘Passionate women’ niet gestolen.
Op het podium staat een bende enthousiaste kinderen. Met fonkelende oogjes en met een terechte fierheid brachten ze hemelse gezangen. Dat in combinatie met zoveel aandoenlijke schattigheid? Men zou voor minder smelten. Valerie Konings © Roos Devos
Ik begeef me naar de Sint-Bavohumaniora en waan me meteen in een andere wereld. Een groene oase. En toch bevind ik me midden in de stad. Het schoolgevoel is hier ver zoek. Een prachtig decor voor het bruisende gebeuren van de Internationale Zingweek.
Zinge-Zange-Zon, het vijfdaagse koorkamp voor kinderen van acht tot twaalf jaar, was al enkele dagen van start tijdens de Internationale Zingweek. Op de affiche prijkt de naam van Carine Spiloes. Ik besluit het toonmoment bij te wonen.
IN MEMORIAM MICHAËL SCHECK
DANK JE, MICHAËL contexten in onze samenleving. Hij was heel sensitief voor die maatschappelijke verschuivingen en dacht actief na over de rol die de muziek hierin zou kunnen spelen. Vanuit die bekommernis heeft hij vele mensen aan het denken gezet en geïnspireerd. Hij geloofde heel sterk in de verbindende kracht van het samen zingen en musiceren en vertaalde die kracht in tal van vernieuwende initiatieven. Met zijn werk blijft hij mensen tot op vandaag inspireren. Dank je, Michaël.
Iedereen had het gevoel dat Michaël nooit weggedacht zou kunnen worden uit het Antwerpse muziekleven en uit de Europese koorwerking. Michael was decennialang een van de drijvende krachten in de Vlaamse koorwereld. Hij legde de kiemen voor een succesvolle koorwerking in Vlaanderen en was de eerste voorzitter van Koor&Stem. Michaël zorgde op internationaal vlak voor de fusie van de Arbeitsgemeinschaft Europäischer Chorverbände en Europa Cantat. De Europese koorwerkingen werden samengebracht in de European Choral Association - Europa Cantat waarin hij een belangrijke adviseur bleef. Hij was een van de oprichters van het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek en bouwde dit centrum uit tot een gewaardeerde instelling en een toonaangevend onderzoekscentrum. In het internationale muziekcentrum AMUZ was hij een van de bezielers. Met veel geduld bouwde Michaël samen met zijn collega’s ‘Laus Polyphoniae' uit tot een festival met een sterke internationale reputatie. Dit beknopte overzicht geeft heel mooi aan hoe belangrijk het werk van Michaël als vrijwilliger was. Daarnaast was Michaël natuurlijk
ook musicus, koordirigent, docent, jurylid en directeur van het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen. De bijdrage die Michaël leverde, is voor de muziekwereld en voor de koorwereld immens. Nu Michaël er niet meer is, wordt zijn werk een stukje geschiedenis waarop we met veel bewondering kunnen terugkijken. Wat ons zal blijven bezielen, is de persoonlijkheid van Michaël. Voor ieder van ons blijft Michaël een bron van wijsheid, inspiratie en kracht.
Michaël was ook een heel krachtige persoonlijkheid met een grote uitstraling, maar in de persoonlijke contacten met hem ontdekte je al vlug zijn zachte, bescheiden en innemende karakter. Hij wist de gevoelige snaren te raken en wist mensen weer moed en hoop geven. Hij had steeds een luisterend oor maar wist tegelijkertijd op het juiste moment de puntjes op de ‘i’ te zetten. Vanuit zijn kracht kon hij tegen de stroom ingaan maar zodra een besluit genomen was, wist hij het als geen andere te verdedigen. Met die houding wist Michaël bakens te verzetten. Dank je, Michaël. Blijf bij ons, goede vriend. Koenraad De Meulder World Choir Games Director
Michaël wist in zijn mooie leven ontzettend veel kennis en ervaring te vergaren en versmolt die op heel natuurlijke manier tot wijsheid. Het is een kunst die niet iedereen beheerst. Hij wist die wijsheid ook door te geven aan tal van dirigenten, koorleden, solisten en andere musici. Michaël straalde wanneer hij jonge musici kon adviseren en kon bijdragen tot de ontwikkeling van hun talenten. Die open houding zorgt er vandaag voor dat heel veel musici de weg in de muziekwereld hebben gevonden of nog zullen vinden. Dank je, Michaël. Michaël stond als musicus in het leven en was zich heel bewust van de snel veranderende
W.M.S.
9
NAPOLEON ONGEHOORD EEN MULTIMEDIALE MUZIEKTHEATERVOORSTELLING VAN KEIZERLIJK ALLURE Multimediaal, multidisciplinair en cross-over: drie – zeker in de kunst- en bij uitbreiding ook in de muziekwereld – veel gebruikte modieuze begrippen die duiden op een artistieke kruisbestuiving die vaak gepaard gaat met het inzetten van technische hulpmiddelen. Bij ‘kenner und liebhaber’ doen ze echter ook vaak wenkbrauwen fronsen omdat zo’n label niet altijd garant staat voor originaliteit waarbij de willekeurige pastiche aan kunstdisciplines een doel op zich wordt en geen meerwaarde biedt aan de totaliteit. Anderzijds is het duidelijk dat er vooral in de klassieke muziekwereld een bepaalde verschraling heerst en dat traditionele (koor-)concerten het steeds lastiger krijgen om publiek te trekken.
10
De muziektheatervoorstelling ‘Napoleon ongehoord’ – een initiatief van en o.l.v. Ann Pareyn met Johan Op de Beeck als verteller, koor Laidos en orkest Spumanti en solisten – is een project dat alle ingrediënten van een inspirerend multimediaal spektakel pur sang in zich draagt. Als extra dimensie promoot deze productie een gelijkwaardige samenwerking tussen amateurs en professionelen.
ANN PAREYN EN JOHAN OP DE BEECK Gedreven door een constante zoektocht naar vernieuwende en interessante concertconcepten zette Ann Pareyn in 2017 de eerste
stappen voor een project met de Franse generaal en dictator Napoleon Bonaparte in de hoofdrol. Toevallig was Ann via een collega in contact gekomen met de onvolprezen biografie van Johan Op de Beeck en zag ze daarin meteen een goede basis voor het project dat ze graag in 2019, het 250ste geboortejaar van Napoleon, in première wilde laten gaan. Gefascineerd door de gepassioneerde en meeslepende vertelstijl van Johan nam ze contact met hem op om de mogelijkheden voor een literaire muzikale samenwerking af te toetsen. Het enthousiasme groeide en het initieel bescheiden project nam grotere proporties aan. Op 15 augustus 2017 (verjaardag Napoleon) vond het eerste gesprek plaats en werden de krijtlijnen voor het project vastgelegd. Ondertussen richtte Ann kamerorkest Spumanti op waarmee ze met Vlaamse topmusici vanuit eigen ervaringen op zoek wil gaan naar de muzikale grenzen binnen het strijkersrepertoire en ver daarbuiten. Hun missie is vanuit een gemeenschappelijk verlangen
Ann Pareyn en Johan Op de Beeck
De link tussen Spumanti en het Napoleonproject was snel gelegd. Het kamerorkest wordt voor de gelegenheid uitgebreid tot een symfonisch orkest.
EMOTIES ALS ARTISTIEKE LEIDRAAD Als je de biografie van Napoleon leest, wordt het heel snel duidelijk dat de grootsheid en tegelijkertijd de complexiteit van een van de meest bepalende en markante persoonlijkheden uit de wereldgeschiedenis niet in de tijdsspanne van een concert te vatten is. Voor Ann en Johan was het vinden van een boeiende artistieke leidraad een van de grootste uitdagingen. Ann: ‘We willen het hele verhaal van Napoleon vertellen en ons niet laten verleiden tot het citeren van enkele hoogtepunten, afgewisseld met ‘aangepaste muziek’. De totaliteit van het project moet een interessante gelaagdheid impliceren waarbij er een band kan ontstaan tussen het publiek en de uitvoerders. Dat bracht ons bij het idee om die complexiteit terug te brengen tot één universeel uitgangspunt: emoties. Napoleon was een man van vlees en bloed en was gedreven door menselijke emoties, vooral op zoek naar erkenning. Zo kunnen alle stappen uit zijn levensloop – de dominante invloed van zijn moeder tijdens zijn jeugd op Corsica, zijn opleiding als militair, de Franse Revolutie, zijn vele militaire campagnes, de benoeming tot generaal, de verbanning, de vele vrouwen en de romantiek, de kroning tot keizer, zijn ondergang – gekoppeld worden aan herkenbare menselijke emoties.’ Die emoties zijn voor Johan de inspiratie bij het selecteren van de teksten en wij vertalen ze muzikaal. Daarbij spelen we muziek van bekende en totaal onbekende componisten. Natuurlijk kunnen composities van Haydn, Beethoven en Tsjajkovski niet op het programma ontbreken maar minstens even interessant is het intimistisch strijkkwartet van Pieltain - een vergeten Belgische componist die werkte aan het hof van Versailles - dat expressie geeft aan de relatie van Napoleon met zijn eerste vrouw Josephine en een eenstemmig soldatenlied dat volgens de overlevering het lievelingslied van Bonaparte was. Aanvullend spelen we de originele muziek die tijdens de kroning van Napoleon te horen was.’
TOTAALCONCEPT MAAR GEEN OPERA!
Om de variëteit aan emoties en feiten op een indringende manier uit te drukken wisselt Ann ook verschillende muzikale samenstellingen, kleuren en nuances af. Naast het orkest Spumanti werken sopraan Charlotte Asberg en bas Charles Dekeyser mee, die niet enkel om hun vocale kwaliteiten en stemtimbre gekozen werden. Charles was vanuit zijn passie voor muziektheater in het algemeen en opera in het bijzonder, vanaf het begin erg enthousiast over dit project. Voor Charlotte is muziek geluk en magie en een vorm van communicatie recht vanuit het hart naar een ander hart. Uitgaande van die persoonlijke interesses en visies en het gemeenschappelijk aanvoelen dat muziek verbindt en harmonie brengt tussen verschillende mensen was er tussen de solisten en Ann meteen de noodzakelijke click om aan dit uitzonderlijke project samen te kunnen werken. Het Waregemse vocaal ensemble Laidos neemt eveneens een belangrijk deel van de productie voor zijn rekening. Ook oprichtster en dirigente Marleen Annemans deelt haar passie voor muziektheater en de combinatie van woord en muziek met de leden van het in uitmuntendheid zingende koor. Zij zijn niet aan hun proefstuk toe. In 2013 ging het project ‘Het laatste feest’ van Tsjechov op muziek van Kurt Bikkembergs in samenwerking met toneelgroep Leporello in première. Tekst, muziek en de interactie tussen beide: het zou de definitie van opera kunnen zijn. Toch geeft Ann Pareyn heel duidelijk aan dat Napoleon Ongehoord geen opera maar een totaalconcept is. ‘Als je als bedenker, bezieler en muzikaal verantwoordelijke midden in een productie zit en vanuit die dense kern aan die voorstelling werkt, loop je het gevaar erin verstrikt te geraken. Daarom werkt het verfrissend een externe regisseur aan te trekken om de grote lijnen van de details te onderscheiden en de focus te bewaren. Wij vonden in Griet Spanhove de geschikte persoon om ons daarin te begeleiden. Ze werkt vanuit de individualiteit van elk personage, in dit geval Napoleon. Ze zoekt naar krachtige multimediale middelen om de essentie van de persoon vorm te geven. Daardoor komt ze vaak tot gedurfde en verrassende maar telkens zeer toegankelijke voorstellingen. Haar scenisch inzicht en gevoel voor wat werkt op een podium hebben de compactheid en de
ITEN DE ZONE BUITEN DE ZONE B
op hoog muzikaal niveau hun professie – bruisende muziek in projecten met pit brengen – uit te dragen.
slagkracht van de voorstelling nog versterkt en gemaakt tot een perfect totaalconcept. Het verhaal wordt geen tweemaal – muzikaal en tekstueel – verteld, de mens Napoleon wordt door muziek, tekst en bijbehorende media als één multimediaal geheel kwetsbaar dan weer onoverwinnelijk, zeker dan weer twijfelend, maar altijd voortgestuwd door emoties neergezet.’
Het geheel, de totaliteit, het ‘totaalconcept’ is een uitgekiende maar doorleefde neerslag van een zoektocht naar geluk, naar betekenis en in het geval van Napoleon naar erkenning binnen de vrijheden van het leven. Van een privéleven dat openbaar wordt. En vice versa. Ongehoord! Johan Geerts
Napoleon Ongehoord gaat op 21 september 2019 in de Handelsbeurs Gent in première en toert daarna door Vlaanderen. In dit 250ste geboortejaar van Napoleon Bonaparte is het een uitgelezen kans om (opnieuw) kennis te maken met deze dictator, strateeg, militair, echtgenoot, minnaar en met de muziek uit deze woelige periode uit onze geschiedenis. Meesterverteller en notoir Napoleonkenner Johan Op de Beeck neemt je mee op sleeptouw door persoonlijke, politieke en militaire slagvelden en overwinningen. Orkest Spumanti, koor Laidos en solisten staan onder leiding van Ann Pareyn. De regie berust in de handen van Griet Spanhove.
napoleonongehoord.be
11
Jouw koor of zangproject hier in de kijker? Bezorg ons een recente en originele foto met een tekstje van maximum 100 woorden. Mail naar stemband@koorenstem.be
12
Dit prachtige oratorium verklankt de bekende bijbelverhalen uit de vier Oratorium evangeliën, beginJezus op aarde. nend bij de doop van Jezus en eindigend bij de woorden van het Onze Vader. Daartussen een vrijwel geheel chronologisch gekozen verhaallijn waarbij de bijbellezingen steeds dienen als ‘brug’ naar het daaropvolgende deel. ‘Jezus Op Aarde’ is een muzikaal pareltje en wordt instrumentaal ondersteund door piano, orgel, strijkers, blazers en percussie. Een eigentijds oratorium over het leven van Jezus op aarde door componist Marco den Toom (NL) en dichteres Ria Borkent, gebracht door een 120-tal koristen. De uitvoerende koren zijn Cantiga Tielt, Cantando Oedelem en Cantabile Dadizele, onder leiding van Tom Hoornaert en Bart Feys.
CUM DECORE ZONG THE LAST POST Cum Decore uit Peizegem zal 21 juni 2019 nooit meer vergeten. Het koor vierde dit jaar hun vijfentwintig jarig bestaan. Het feestjaar sloten ze al zingend af en ze brachten voor deze bijzondere gelegenheid The Last Post
onder de Menenpoort in Ieper. Ingetogen en ontroerend werd o.a. In Flanders Fields gezongen, in een bewerking van de overleden Merchtemnaar Jef Cochez.
Line-Up © Bernard Denis
ORATORIUM JEZUS OP AARDE GEBRACHT DOOR CANTIGA TIELT, CANTANDO OEDELEM EN CANTABILE DADIZELE
Cum Decore
KOOR WERELD
Cantiga Tielt Cantando Oedelem Cantabile Dadizele
Tielt: 25 oktober 2019 - Sint-Pieterskerk - 20h30 - Reservatie 0478.25.09.59 oEDELEM: 26 oktober 2019 - Sint-lambertuskerk - 20h00 - Reservatie 0472.51.04.80 dADIZELE: 27 oktober 2019 - o.l.v. bASILIEK - 19h00 - RESERVATIE 0497.41.17.93
Componist Marco den toom Koor en orkest Onder leiding van Tom hoornaert en Bart Feys
Inkom € 12
verantwoordelijke uitgever: Martine Cambier, Kapelleveld 19 Dadizele
Oratorium Jezus op aarde, Tielt, Oedelem & Dadizele I 25, 26 & 27 oktober 2019 I Info & tickets via 0478 25 09 59 (Tielt), 0472 51 04 80 (Oedelem) & 0497 41 17 93 (Dadizele)
SHOWKOOR LINE-UP UIT KONTICH GAF WERVELEND CONCERT Het showkoor Line-Up uit Kontich gaf onlangs het beste van zichzelf tijdens zijn ‘Ticket to the Moon’-concerten. In het charmante Theatrium in Mechelen kon het publiek genieten van een spetterende en vooral inclusieve show, waarbij de jongeren van Maud & Co elk in hun eigen rol schitterden. Op 11 juni werd Line-Up
warm onthaald bij Maud & Co en beleefden zij ‘Ticket to the Moon’ opnieuw op groot scherm. Met enige trots en veel liefde overhandigden de zusjes Denis in naam van Line-Up de opbrengst van hun concerten aan Maud & Co. Dank aan iedereen die deze unieke ervaring mogelijk maakte!
Het koor Singhet Fro Mere bestaat 50 jaar. Het gemengd zangkoor kreeg voor deze jarenlange en volgehouden werking de titel ‘Koninklijk’. Dit werd gevierd op 16 juni met een jubileummis, een receptie en een overzichtstentoonstelling. Tijdens zijn toespraak onderstreepte schepen Van Vaerenberg het belang van koorzang, de bijdrage van een koor aan de cultuur en de rol die
Singhet Fro Mere
SINGHET FRO MERE BESTAAT 50 JAAR het speelt in het plaatselijke verenigingsleven. In de tentoonstelling werd aan de hand van foto’s en talrijke documenten de geschiedenis van Singhet Fro Mere getoond. Thema’s waren o.a. de opeenvolgende dirigenten en de leden, de samenwerking met andere koren, kleinkunstenaars en hedendaagse componisten. Op 12 oktober 2019 plaatst Singhet Fro een orgelpunt achter het jubileumjaar met een concert in de Sint-Bavokerk te Mere. Het
koor brengt uitsluitend werken van levende componisten: naast Rutter, Chilcott en Lauridsen staan ook onze Vlaamse Posman en Bikkembergs op het programma. Jubileumconcert Singhet Fro Mere, Sint-Bavokerk, Mere I 12 oktober 2019 I Info & tickets via voorzitter@singhetfromere.be of via 0494 54 67 93
Gregoriuskoor
KEMPENGALM UIT EKSEL VIERT 50 JARIG BESTAAN Zangkoor Kempengalm viert dit jaar zijn gouden jubileum. Dat kan niet ongemerkt voorbij gaan. Samen met Percussion Feeling onder leiding van Luc Moors en het Eksels kamerkoor onder leiding van Johan Kerkhofs, brengt Zangkoor Kempengalm, eveneens onder leiding van Johan Kerkhofs, een feestelijke muzikale avond op 12 oktober 2019. Een kleine maand later vindt er een op 17 november 2019 een feestelijke misviering plaats. Iedereen is van harte welkom.
GREGORIUSKOOR BLAAST 125 KAARSJES UIT Ter gelegenheid van hun 125-jarige bestaan, geven de zangers van het Gregoriuskoor onder leiding van Magda Jossa op 26 oktober 2019 een jubileumconcert met een variatie liederen uit diverse genres. De muzikale
begeleiding is in handen van vakkundige instrumentalisten.
(voorverkoop, verkrijgbaar via de koorleden) & € 8 (kassa)
Truiden I 26 oktober 2019 om 19.30 u.
In dit programma brengt Musa Horti werken van Daan Manneke zoals Le pavillon double, op gedichten van Arthur Rimbaud, of Nu is van Kalifornies goud de tijd, op tekst van Paul van Ostaijen. Daartussen geweven klinken werken van Sweelinck, Ockeghem en Brahms, die de link leggen tussen het tijdloze ‘oude’ en hun echo in de nieuwe ruimte van het ‘nu’
©Tessa Posthuma de Boer
DAAN MANNEKE WORDT 80 JAAR Musa Horti brengt samen met saxofonist DonPaul Kahl hulde aan een groot Nederlands componist. ‘Kapelmeester van de ruimte’ wordt hij genoemd: met ruimtelijke contrasten en hybride muzikale vormen, geïnspireerd door tijdloze poëzie en door componisten als Jan Pieterszoon Sweelinck en Johannes Brahms, boetseert hij klanken en beelden tot hij tevreden is met zelfs de kleinste details.
Jubileumconcert Zangkoor Kempengalm, SintTrudokerk, Eksel I 12 oktober 2019 om 20.00 u. I Tickets: € 6
Jubileumconcert Gregoriuskoor, Keizerszaal, Sint-
12 oktober, 20u, Abdij van Park, Heverlee I 13 oktober, 19.30, Sint-Paulusabdij, Oosterhout (Nederland) I Tickets en info via www.musahorti.be
13
© Sofie Gheysens
ÉÉN STAD IN VELE TALEN
14
NIEUWE COMPOSITIE VAN WIM HENDERICKX OP EEN STADSGEDICHT VAN MAUD VANHAUWAERT Weten identitaire vragen zich sinds een decennium of wat verzekerd van een fel gemediatiseerd plekje in het centrum van het maatschappelijk debat, dan vat het Bijbelse boek Genesis de kwestie in amper negen verzen keurig samen. De eentalige mensheid ambieerde in Babel een hoge toren; het ding schoot mooi op tot God tussenkwam en de meertaligheid creëerde. Iedereen klonk en deed voortaan een beetje of heel anders, de toren geraakte nooit af en de mensheid verspreidde zich.
Wij wonen in één stad maar meer nog wonen wij in vele talen die langs en over en in elkaar botsen en die klinken met tongen die vreemd vallen Wij wonen in één stad in vele talen maar meer nog wonen wij allen in ons eigen hoofd dat soms een stad vormt op zich, met gedachten in al te korte bochten, monumenten van herinneringen en plekken waar je beter niet alleen komt ’s nachts. Wij dolen in deze ene stad in onze eigen werelden rond en net daarom misschien is het zo bijzonder als iemand je plots aankijkt op een tram of op straat en je door alle talen en hoofden heen het gevoel hebt dat je er elkaar naakt raakt
Of u de god uit deze stichtersmythe wil lezen als een sadistisch stuk chagrijn, dan wel als een genereuze visionair hangt natuurlijk mede af van uw persoonlijke verhouding tot theologie en andere hoogbouw, maar feit is wel dat dit verhaal de kern raakt van wat een stedelijke samenleving is. Het weefsel van een echte stad is immers veelstemmig en divers. Wegen van overal kruisen er en meanderen er weer uiteen, levens van toen en nu lopen er parallel, raken elkaar kortstondig of geraken er net onontwarbaar met elkaar verknoopt. Fascinerend is dat samenspel op zijn minst, mooi is het doorgaans, uitdagend altijd. Leven in een stad is altijd anders. Leven in een stad is altijd anders zijn. Maud Vanhauwaert, Antwerps stadsdichter, liet zich voor haar meest recente stadsgedicht inspireren door het leven in de stad en het oude verhaal van de ziggoerat. Het stadsgedicht vormt sinds begin juli de motor voor een project waarvan een imposante bamboe toren aan de Slachthuislaan ongetwijfeld de meest spectaculaire blikvanger is. Voor die constructie tekent het collectief Rooftoptiger, dat samenwerkt met vrijwilligers uit de talloze talen die de stad bevolken. Gestaag rijst niet enkel die statige toren op als een samenbouwproject, maar voltrekt ook de aankleding ervan zich als
een samenspel van ambachten uit velerlei tradities, met knappe staaltjes weverij, zeefdruk en schrijnwerkerij als voorlopige tussenstand. Vanhauwaert drijft, zo stelt ze zelf, de Babylonische spraakverwarring ook bewust ten top. Haar oorspronkelijke gedicht wordt wekelijks immers de hele zomer door vertaald naar een andere taal, om van daaruit weer terug te ‘reizen’ naar het Nederlands. Zelf grijpt ze niet meer in in het proces. Inmiddels bestaan er al een handvol anderstalige versies van haar tekst, naast evenveel nieuwe en telkens weer andere Nederlandse versies. Of dit dan geen betekenisverschuivingen met zich meebrengt? “Reken maar van wel! Bij de eerste vertaling, die naar het Engels, hadden we al meteen prijs. Eerder dan over ver- mag je gerust over een hertaling spreken.” Elke zondag, tijdens een droesem, werd er aan de voet van de toren een nieuwe etappe van het stadsgedicht onthuld, die ook een neerslag krijgt op een vlaggetje. Op 22 september vindt een slotfeest plaats, waarbij de reis van het gedicht doorheen alle talen te bewonderen valt. De toren zelf blijft minstens tot eind december 2019 staan. Op 31 december vindt daar een nieuwjaarsfeest plaats dat 24 uur duurt, zo lang tot alle tijds- en taalzones op de planeet in het nieuwe jaar zijn aangekomen.
Het gedicht krijgt ook een bijzondere muzikale vertaling in de handen van Wim Henderickx, de ongekroonde doch immer enthousiaste stadscomponist. Voor het A-KOOR zette hij de tekst van Maud Vanhauwaert op muziek. “Niet alleen om aan te knopen bij een traditie, maar ook omwille van de inhoud koos ik voor een polyfone zetting van een tiental minuten voor vierstemmig koor”, stelt Henderickx. “In dat geheel voorzie ik ook ruimte voor gerichte improvisaties door de Arabische ud-speler Moufadhel Adhoum en de joodse violiste Joëlle Strauss: meer dan welk medium ook leent muziek zich er immers toe om verschillende klank- en denkwerelden samen te laten leven.” Een tekstloos kinderkoor maakt dit gelaagde werk volledig. Op zondag 20 oktober gaat het werk in première. Steven Marien Eén stad – feest met stadsgenoten uit verschillende culturele gemeenschappen met muziek, verhalen en optredens van A-KOOR, kinderkoren Rissala en Sterling, kunstzinnige activiteiten voor kinderen, Joodse en Arabische muzikale workshops. En creatie van de compositie van Wim Henderickx. ’t Werkhuys, Zegelstraat 13, 2140 Borgerhout I Zondag 20 oktober, 11 – 19 uur I Tickets & info: kaarten@a-koor.be, www.a-koor.be
15
LES CHORALIES
EEN UNIEKE KOORBELEVENIS! OPENINGSCONCERT: BOOMERANG
16
Les Choralies (1 tot 9 augustus 2019) is het driejaarlijkse koorfestival in Vaison-LaRomaine (FR). Het festival telde zo’n vierduizend deelnemers, meer dan veertig ateliers met muziek uit uiteenlopende genres, twintig nationaliteiten, honderdvijftig concerten en elke avond kon men Open Singing meemaken.
Tijdens de Studytour kregen we een mooi programma voorgeschoteld. Het omvatte een bezoek aan ateliers en concerten, ontmoetingen met atelierleiders, besprekingen van repetities en tips voor stemvorming en slagtechniek. Dit alles o.l.v. Régis Harquel en in het internationale gezelschap van een twintigtal dirigenten.
Open Singing is een uniek deel van het avondprogramma in het antieke theater van Vaison-La-Romaine, waarbij alle stemmen zich verenigden o.l.v. Denis Thuiller en pianobegeleiding van Mathieu Le Nestour. Het pittige Franse nationale jeugdkoor was hét muzikale aanzingkoor. Wanneer de avond viel, dan hoorde je de krekels tsjirpen. Dan zag je de lichten heen en weer bewegen op de muziek. Dan voelde je de vibratie van de koorklanken. Dan was er sfeer, passie en ontroering. De warmte van de dag ruilde met de warmte in je hart.
Noël Minet, president van de Fédération Chorale Wallonie-Bruxelles A coeur Joie Wallonie – Bruxelles, organiseerde een Pot des Belges. Hierbij waren veel zangers uit Wallonië aanwezig, maar ook een tiental Vlamingen, onder wie Jeroen Keymeulen (nieuwe directeur Koor&Stem) en Jeroen Beckers. Met Hedy Dejonghe was ook het Duitstalige landsgedeelte vertegenwoordigd. Het kwartet van BEvocaL zorgde dan weer voor een verrassende muzikale noot.
Le Village was dan weer de centrale ontmoetingsruimte met een informatie- en ticketbalie, en bevatte ook een bar ‘FORUM des chefs choeurs’ met chimay bier, koffie, ijsjes, expo van uitgevers, een winkel met publicaties en gadget van A coeur joie. Je kon er ook originele kaartjes versturen of tekeningen en aquarellen bewonderen of kopen van de Choralies. De rustruimte bood dan weer een stille oase temidden van het bruisende festival.
Les Choralies werd in gang gezet door ‘La Chanterie de Lyon’, onder de muzikale begeleiding van ‘Les Percussions Clavier de Lyon’. Koorfamilie ‘La Chanterie de Lyon’ bestaat uit een tweehonderdtal kinderen van 5 tot 18 jaar, afkomstig uit verschillende regio’s van Lyon. La Cigale de Lyon is hét uithangbord van de Chanteries en zingt een ruim repertoire; gaande van renaissance tot hedendaagse muziek, met veel beweging, enscenering en verfijnde interpretatie. ‘Les percussions Clavier de Lyon’ ondersteunde dit met kleurrijke muziek op xylofoon, vibrafoon, marimba en een hele resem andere ritmische instrumenten. Een waar genot om de koorgroepen in hun witte kledij te beluisteren, begeleid door dit unieke kwintet!
TOPCONCERTEN MET JEUGDKOREN De jeugd neemt een prominente plaats in: zij maken het feest en zetten de toon vanaf de eerste concerten, in de dagelijkse animatie en in het kader van vernieuwende ateliers. De koormuziek is in volle beweging met mooie ensceneringen en verrassende podiumacts. ‘Une vie à Broadway’ sloot het festival af met een spectaculaire show vol grote musicalsongs en medleys uit Cats en de Lion King, overgoten met wervelende lichteffecten en indrukwekkende dans. Eén festival, één passie!
En natuurlijk waren er de talrijke ateliers met muziek uit vele genres: pop, jazz, operakoren, gregoriaans, wereldmuziek, Canadese muziek, Argentijnse Misa a Buenos Aires, gospel, Zuid-Afrikaanse traditionele muziek, Veljo Tormis (in het Frans), Deense muziek, Braziliaanse muziek, barbershop, Aznavour, Abba …
Marieke Missinne
EUPRINT 30 JAAR 'Dertig!' - Uitroep bij een plechtige viering van een gestadige groei tot volwaardig muzikaal bruggenhoofd! Zo begon Raymond Schroyens zijn mail toen ik hem vroeg om een kleine reactie in verband met het jubileum van muziekuitgeverij Euprint dit jaar. Ook Jan Van der Roost, Ludo Claesen en Roland Coryn (toch niet de kleine namen in onze koorwereld) waren ogenblikkelijk bereid tot reactie bij dit jubileum. Dit toont, meer dan cijfers of geschiedkundige feiten, hoe belangrijk muziekuitgeverij Euprint de voorbij 30 jaren geweest is voor het Vlaamse koorlandschap. In binnen- en buitenland is Euprint een vaste waarde om de koormuziek van eigen bodem te promoten: Frankrijk, Nederland, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk,… tot zelfs de U.S.A. toe! Wat begon op een zolderkamertje in 1989, groeide uit tot een gewaardeerd uitgever van koor- en andere muziek. Voor het koorverhaal was vooral Kurt Bikkembergs een van de drijvende krachten in het begin. Via hem vonden ook anderen, zoals Raymond Schroyens, een thuis voor hun composities. Ook Ludo Claesen was er al van in de beginjaren bij: zijn eerste uitgave bij Euprint dateert van 1992 en intussen staan er al een zestigtal werken van hem in de catalogus. Ook cd-opnames van zijn werk en dat van vele anderen en verzorgd door Euprint, bijvoorbeeld de prachtplaat ‘Hovenier van de nacht’ van de Camerata Aetas Nova, en de twee cd’s met nieuwe Vlaamse koormuziek ter gelegenheid van de compositiewedstrijd ‘De nieuwe oogst’ die Euprint uitschreef samen met Capella di Voce.
Christine Vergauwen. Een opmerkelijke dame, ons reeds van jongere dagen bekend, maar heden ter zake een ‘begrip’ geworden: mevrouw Christine Vergauwen (… ‘van Euprint’, voegt men er meestal bij). Het is alsof ‘van Euprint’ haast een adellijke titel geworden is, en dat lijkt me niet onterecht. De componisten hebben allen prachtige herinneringen aan haar als zaakvoerster: steeds vriendelijk, bereid om een klare en duidelijke uitleg te geven, zowel voor het uitgeverij-gebeuren als voor de ‘individuele’ beslommeringen. Ook Jan Van der
aandraven… Dat is niet overal het geval en het pleit voor hun idealisme. Kortom, de vier componisten waren -terechtzeer gul met hun woorden. Ik voel mij ronduit gelukkig te zijn opgenomen onder het schild van deze muziekuitgeverij, schreef Raymond Schroyens. Voor mij is het een plezier om Christine en haar uitgeverij te feliciteren met het dertigjarige bestaan en de hoop uit te spreken dat zij haar werk nog lange jaren mag verderzetten ten voordele van de eigen muziek en van onze componisten, viel Roland Coryn hem bij. Ludo Claesen bevestigde deze erkentelijkheid met de mooie woorden: Euprint is begaan met onze componisten en staat volledig achter hen, hoe bescheiden ook. En dat is toch het meest waardevolle! Euprint, dank je wel. Christine, grote dank voor je onvermoeide inzet voor de Vlaamse koormuziek!
Euprint is een vaste waarde geworden in het internationale muziekbestel en daar mogen ze trots op zijn
Een uitgeverij is uiteraard niet enkel een firma, een ontastbaar gegeven dat enkel op papier bestaat. Erachter zit meestal ook een mens. In het geval van Euprint is dat in de eerste plaats
Roost vertelt graag over de vlotte en aangename samenwerking: ‘with a smile’, zou je kunnen zeggen. De contacten met Christine zijn inderdaad altijd zéér aangenaam. Maar ook de zakelijke contacten lopen opperbest: Ik herinner me vooral de meest correcte, vlotte en fijne professionele contacten. Voor Christine blijkt de muziekuitgave niet enkel een manier om iets te verdienen maar is zij, als vertegenwoordiger van haar maatschappij, ook altijd heel correct wat de zakelijke overeenkomsten betreft. Een handelswijze die respect afdwingt (dixit Roland Coryn). Naast deze vier heren en andere gevestigde waarden in het koorlandschap (Kurt Bikkembergs, Maarten Van Ingelgem, Vic Nees, Paul Schollaert,…) neemt Christine het ook graag op voor de minder bekende en jongere componisten zoals Hans Helsen en ondergetekende. Bovendien merkt Jan Van der Roost op: Het is mij meermaals opgevallen dat ook minder courante werken qua bezetting of qua ‘verkoopbaarheid’ meteen aanvaard worden wanneer ik ermee kwam
Heffen we dan ten slotte samen met Jan Van der Roost samen het glas: Euprint is een vaste waarde geworden in het internationale muziekbestel en daar mag ze trots op zijn. Ik hoop dat ze haar soms ondankbare maar o zo belangrijke taak nog vele jaren kan verderzetten en nog veel moois, fraais en waardevols wereldkundig kan maken. “Ad Multos Annos”, Christine en co: mijn persoonlijke dank en appreciatie hebben jullie alvast! Op naar de volgende dertig! Koen Vits
17
REPERTOIRENIEUWS
EEN GREEP UIT DE NIEUWE AANWINSTEN
INTERESSANTE BUNDELS VOOR GEMENGD KOOR
18
50 werken uit Noorwegen, Zweden, Denemarken, Finland, IJsland en de Baltische staten, dat is het Nordisches Chorbuch van Bosse Verlag. Een beslist interessante bundeling van nationale verhalen, religieuze klassiekers, lichte popballades en experimentele koormuziek a cappella, denk aan Double, double toil and trouble van Jaakko Mäntyjärvi naast Drömmarna van Jean Sibelius, Rondo Lapponico van Gunnar Hahn naast Thank you for he music van Billy Andersson. Maar ook minder bekende componisten als de Finse Nora Vaura (°1977) of de Noorse Marianne Sveen (°1981) naast een eenvoudige bewerking van de kerstklassieker Gaudete en romantische melodieën als Engelen van Ludvig Mathias Lindeman. Het merendeel van de werken is voor vierstemmig koor, een aantal stukken is 5- tot 8-stemmig en je vindt er ook enkele canons in terug. Achteraan in het boek staat er een korte uitleg bij elk stuk met verwijzing naar andere Bosseen Bärenreiteruitgaven alsook een korte inleiding op de uitspraak van de Scandinavische en Baltische talen. Uitgegeven bij Bosse Verlag en aanwezig in de bibliotheek van Koor&Stem.
Na 3 Voices Advent & Weihnachten en 3 Voices Geistliche Chormusik bestaat er nu ook een derde bundel 3 Voices Weltliche Chormusik. Daarmee voedt uitgeverij Helbling ook de gemengde koren zonder al te veel mannen. In de uitgave vind je 240 werken van renaissance tot pop. In de bundel staan er veel weliswaar minder bekende Duitstalige werken – de Duitse versie van Tiritomba buiten beschouwing gelaten – maar ook grote klassiekers zoals het Te Deum van Charpentier of Bachs overbekende Menuet uit Anna Magdalenas Clavierbüchlein – ook bekend als de sprookjesbospaddestoelentune – in eenvoudige swingle-versie. Het geliefde Time to leave in driestemmige versie, Lolly pop, Sound of Silence of – ook interessant voor het Beethovenjaar dat voor de deur staat – een driestemmige versie van het lied Ich liebe dich. Verder vind je er een aantal eenvoudige Afrikaanse en Hebreeuwse werkjes, het mooie Koreaanse Arirang en een handvol negro spirituals. Een handige verzameling voor veel koren. Uitgegeven bij Helbling, aanwezig in de bibliotheek van Koor&Stem.
OEFENING BAART KUNST Catherine Delanoy gebruikt canons als middel om allerlei zaken aan te leren: je leert harmonie en structuur begrijpen of je tessituur uitbreiden. Tegelijk kan je aan stemtechniek werken, dynamiek, koorsound, enz. Warming up with rounds verzamelt 36 bekende en onbekende eenvoudige canons. Vocale jazzensembles kunnen opwarmen met Jazz Warmups and Vocalises, een boekje vol minilessen met tips en pianobegeleiding. Als bijlage vind je een audio-cd. Essential Sight-singing volume 1 en 2 biedt in een aantal hoofdstukken een opstapje naar zichtlezen in koor. Alle drie de bundels werden uitgegeven bij Hal Leonard.
IN MEMORIAM JOS MERTENS (1924-2019) Met spijt vernamen we het overlijden van componist-organist Jos Mertens. Als pianist of organist werkte hij mee aan een groot aantal concerten en zangfeesten. Hij was titularis-organist van de Egidiuskerk in GrootBijgaarden en organiseerde daar jaarlijks het festival Muziek op Zondag waarbij allerlei koren en musici de viering opluisterden. Hij componeerde volksliederen in de traditie van Emiel Hullebroeck, Jef Van Hoof, Jef Tinel, Lodewijk De Vocht, Renaat Veremans, Armand Preud'homme, Gaston Feremans en Lode Dieltiens. Bekend zijn Avondliedje, Kerstwiegeliedje, Ik ken een blond Marleentje, Onthout! Andere koorwerken van zijn hand zijn de Nederlandse volksmis voor koor en orgel, Boerencharleston en de koorbewerking van Ik zag Cecilia komen. In 1996 werkte hij zijn Cantate Kringen van Tijd af, waarin klassiek georiënteerde delen afwisselen met amusement, tango, operette, polka, rumba en zelfs gregoriaans. Mertens werd 94 jaar oud.
JAN VAN DER ROOST SCHRIJFT OPGELEGD WERK IKV
ELEMENTARY SEASONS Tekst
Jos Stroobants
Muziek
Euprint ed.
Ludo Claesen Martin Slootmaekers Maarten Van Ingelgem Hans Helsen
D/2019/6045/040
ELEMENTARY SEASONS Naar aanleiding van de International Singing Week Ghent 2019 gaf Koor&Stem een compositie-opdracht aan een dichter en 4 componisten uit vier verschillende decennia. Op tekst van Jos Stroobants verklanken achtereenvolgens Ludo Claesen, Martin Slootmaekers, Maarten Van Ingelgem en Hans Helsen lente, zomer, herfst en winter in Elementary Seasons tot een goed zingbaar geheel met terugkerend rondo-refrein. Het eerste deel is voor gelijkstemmig jeugdkoor, het tweede voor gemengd jeugdkoor, het derde voor dameskoor en het vierde opnieuw voor gemengd koor, interessant repertoire dus voor een meerkorenproject. Het werk werd op 14 juli gecreëerd in de Sint-Machariuskerk in Gent door meer dan 200 zangers onder leiding van Basilio Astulez, Jeroen Beckers, Virginia Bono en Carlo Pavese. Uitgegeven bij Euprint. De verschillende delen zijn ook apart beschikbaar.
PLAINTE Diederik Glorieux schreef in opdracht van het Kortrijks Vocaal Ensemble Plainte, voor koor, solisten en instrumentaal ensemble. De bezetting en thematiek van de Actus Tragicus van Johan Sebastian Bach waren het uitgangspunt van de nieuwe compositie. Beide composities werden op 10 november 2018 samen aan het publiek voorgesteld door het Kortrijks Vocaal Ensemble. Je kan op de Soundcloudpagina van de componist een intrigerende, meeslepende compilatie beluisteren. Een plainte of planctus is een gedicht of lied dat pijn en treurnis evoceert bij het overlijden van een bekende figuur. De componist koos ervoor om in Plainte een onbekend (oorlogs-)slachtoffer centraal te plaatsen. Na de klaagzangen, vertolkt door het koor en de verschillende solisten, eindigt het werk met een troostend wiegelied. Met dit werkt verenigde de componist zijn drie interessesferen: de oude muziek-uitvoeringspraktijk die hij als blokfluitist van kindsbeen af ingelepeld kreeg, de wereld van de actuele muziek en de muziek uit het nabije Oosten, de bakermat van de Westerse muziek. Wat heerlijk om dit te ontdekken!
Jan Van der Roost mocht voor deze Internationale Koorwedstrijd Vlaandereneditie de plichtwerken aanleveren: Erano i capei d’oro (Canzoniere XC) voor vrouwenkoor en het werk Amor, io fallo (Canzoniere CCXXXVI) voor gemengd koor. Wedstrijdkoren zullen ze uitvoeren op zaterdag 5 oktober in C-mine. Bijzonder aan deze editie is dat het werk voor mannenkoor Pace non trovo (Canzoniere CXXXIV) wordt gecreëerd door The King's Singers tijdens het openingsconcert op vrijdagavond 4 oktober. Jan Van der Roost koos voor de drie werken teksten van Petrarca. De sonnetvorm leent zich erg goed voor korte koorcomposities en de keuze voor de Italiaanse taal, die naast het Latijn toch courant wordt gezongen in heel de wereld, werd gemaakt met het oog op de zingbaarheid voor internationale koren. Zoals vaker laat Van der Roost zich leiden door de woordaccenten. Dat zorgt voor een complex ritmisch beeld met veel maatwisselingen, maar voelt voor de luisteraar zeer natuurlijk aan. Harmonisch is de muziek tonaal en modaal geïnspireerd, met een logische zingbare stemvoering en af en toe uitdagende complexe samenklanken. De werken werden opgedragen aan Marie-Rose Van Gerven. Wij zijn alvast benieuwd!
19
KOORKLANK
NIEUWE PARTITUREN
LISTEN
20
HAIKU’S
voor diverse bezettingen
voor vrouwen- of jongerenkoor (SSA)
KURT BIKKEMBERGS
STEFAAN VANHEERTUM
Onder het motto Sing together, share happiness zullen de World Choir Games tussen 5 en 15 juli 2020 honderden koren van overal ter wereld naar Vlaanderen lokken. Een uitgelezen kans voor buitenlandse koren en hun zangers om de uitstekende koormuziek uit Vlaanderen te leren kennen. Eén lied zal je alvast overal horen, of het nu eenstemmig of voor koor (SAB, SATB, SSA, TBB, SS) is: Listen van Kurt Bikkembergs (°1963). Speciaal voor de editie hier in Vlaanderen schreef Bikkembergs het in tal van bezettingen waarin elk koor zijn gading kan vinden. Schrik ook niet als je het plots vanuit de klokkentoren van je gemeente hoort: er is zelfs een versie voor beiaard! Naast de hymne van John Rutter One Voice weerklinkt dus een heuse 'official song' voor de World Choir Games in Vlaanderen tijdens de wedstrijd. Maar ook in de maanden voor het evenement kan je het lied horen op de talrijke koorvlamconcerten die als een lopend vuurtje preludegewijs de zomerse wedstrijdweken aankondigen. En op 23 september 2019 creëerde het Vlaams Radiokoor de SATB-versie zelfs in het Vlaams Parlement: een echte wereldpremière van Listen naar aanleiding van de opening van het parlementaire jaar.
Dat Herman van Rompuy van Haiku’s schrijft, is geen geheim. Japan benoemde hem zelfs tot ambassadeur van de haiku. Stefaan Vanheertum (°1956) greep 4 haikus van de eerste voorzitter van de Europese Raad aan om er muziek op te zetten voor vrouwen- of jongerenkoor (SSA) a cappella. Elke haiku bezingt een seizoen. Net als de teksten zijn het korte stukjes van minder dan een minuut, speels en zwierig, olijk en weelderig.
De basistekst van het lied Love’s Philosophy is van Percy B. Shelley. Toch hoor je hier en daar Woniya waka opduiken, een tekst die de componist ging halen bij de Noord-Amerikaanse Dakota-indianen en naar de Heilige Geest als alomvattende oerkracht in de natuur verwijst. Een treffende match met Shelley’s tekst en ode aan de natuur. Met begeleiding van piano, body percussion en sjamaandrum. Op www.koorklank.be vind je alvast de verschillende koor- en eenstemmige versies. Hou zeker de website en de Facebookpagina’s van Koor&Stem en World Choir Games 2020 Vlaanderen in de gaten, want een filmpje bij het lied is in de maak.
Stefaan Vanheertum begon op jeugdige leeftijd te zingen. Als knaap zong hij in de Schola Cantorum van Gent. De kennismaking met grote werken van Britten en Bach maakte een diepe indruk. Hij studeerde chemie en werd doctor in de wetenschappen in 1982. Daardoor maakte hij zijn parallelstudies muziektheorie en harmonie aan het Conservatorium van Gent nooit af. Sinds 1986 componeert hij op regelmatige basis: liederen met pianobegeleiding, koorliederen en kamermuziek. Later volgen sonates voor allerlei solo-instrumenten, strijkkwartetten, werken met strijkorkest en een heus vioolconcerto. Voor koor schreef hij in 2008 Huldegedicht aan Singer. In 2016 werd zijn Stabat Mater voor strijkorkest, hobo, fluit, basklarinet, hoorn, trompet en percussie gecreëerd.
CO SORRY, JEZUS LU MN
Annemarie Peeters neemt je via haar column mee in haar kijk op het wervelende koorleven. Ze studeerde muziek (barok- en
renaissancemuziek & blokfluit) en schrijft over klassieke muziek voor De Standaard. Daarnaast is ze ook in de culturele sector actief als
dramaturg. In 2018 debuteerde ze met haar roman Ook bomen slapen.
die ene hoge noot reiken – niet sexy. En dan hebben we het nog niet eens over de tremor-tenoren op leeftijd met hun vervaarlijk wiebelende adamsappels. Ik moest er hartelijk om lachen en de kennis van mijn kennis ook. “Maar de pintjes achteraf zijn wel gezellig,” zei ze nog.
Een nieuwe stad, een nieuw koor. Dat leek me wel wat. Alvast één avond in de week die ik niet moederziel alleen op mijn pas gehuurde, schaars bemeubelde kamer zou moeten doorbrengen, piekerend over de zin van mijn pas afgestudeerde en volledig onbezoldigde bestaan. En zingen kost geen geld. Mooi meegenomen. “Het is een toffe bende,” zei een kennis van een kennis die me wel wilde binnenloodsen in haar koor. “Maar voor de mannen moet je het niet doen hoor.” Voor de mannen? Ben je gek. Voor de muziek, de longen, de wereldvrede! Voor alles eigenlijk. Behalve. Voor de mannen. Vooral de tenoren zien er vaak verre van begeerlijk uit. Ze zijn om te beginnen altijd met te weinig en dan zijn drie van de vier aanwezige tenoren eigenlijk ook nog eens helemaal geen tenoren, maar bassen met een vreemd soort opofferingsdrang. Resultaat: gekwelde schouders en nekspieren die tevergeefs naar
Ze had niet overdreven. De dirigent: dik en bebrild. De bassen: met kalende hoofden over hun partituur gebogen. De tenoren: onmodieus en piepend. Ze stonden naast de alten opgesteld. De hoge tenoren naast de lage alten. Meer bepaald de hoogste tenor (hij) naast de laagste alt (ik dus). Spuuglelijke sweater aan en arrogante blik in de ogen (hij, niet ik). Zong als een zangvogel met een keel vol schurend zangzaad (hij dus). Nadien, meteen bij het eerste pintje al, flauwe moppen aan het verkopen over mijn bestaan zonder job en zonder geld. Kon niet eens zonder kleerscheuren tot aan de hoge mi zingen, maar bezat wel het ego van een Pavarotti. “Je had gelijk,” zei ik tegen de kennis van mijn kennis terwijl we naar onze fietsen stapten. Ze knipoogde. Ik dook die avond met een overmoedige zwaai van de heupen mijn Spartaanse bed in. Auw. En toch ook weer niet. Het zijn die endorfines, dacht ik. Zingen is goed voor de wereldvrede én voor uw lumbago. Misschien moest ik een carrière als copywriter overwegen.
“Crucifixus,” klonk het de week erna. “Laat die ‘k’ maar knallen,” moedigde de dirigent ons vanachter zijn vuile brilglazen aan. “Of hameren. Als nagels aan het kruis!” Naast me hoorde ik de k’s onbarmhartig door de lucht zoeven. De vier verzamelde tenoren gingen er als een zwaar bewapend gevechtsteam tegenaan. Geen endorfines voor Jezus voorlopig. Een dik aangezette klodder speeksel van de tremor-tenor miste doel en kwam zijdelings tegen mijn koorkaft aan gecrasht. Collateral damage. Zingen is levensgevaarlijk. Hij (in dezelfde gruwel-sweater als de week ervoor) zakte door zijn knieën en proestte het uit. De dirigent trok een waarschuwende wenkbrauw omhoog. Maar naast mij ging het proesten onverminderd door. De tenoren raakten één voor één van de wijs, de tremor-tenor op kop. De dirigent hees nu ook zijn andere wenkbrauw de lucht in. Dreigend. Jezus was druk bezig aan zijn kruis te ontsnappen. Het lot van de mensheid stond op het spel. Actie. Onverschrokken begon ik de tenor-partij te zingen. Ik dook diep mijn borstregister in en takelde tenor na tenor terug de rails op. Crucifixus! Terug op je kruis! Hij, Pavarotti zonder hoogte, haakte als laatste in. Buiten adem van het lachen, zijn stem onverwachts zacht en zoekend. Een korte pauze. Toen sprong hij. In kopstem. Dwars door het vocale luchtruim. Naar de altpartij. Hij keek me weerloos lachend aan. Zingen is geweldig én gevaarlijk én veruit de beste high in het land der roesmiddelen. Voor de mannen moet je het niet doen (en voor hun sweaters nog minder). Behalve. Voor die ene misschien. (Sorry, Jezus) Annemarie Peeters
21
KOKEN KOST GELD!
KR ZKT DRGNT
Welke bronnen van inkomsten zijn er mogelijk in de koorwereld en denken we er wel genoeg over na hoe we financieel meer zelfredzaam kunnen zijn? Met het wegvallen van provinciale subsidies zien we in de koorwereld onze belangrijkste bron van inkomsten wegvallen. Maar is dit wel zo en denken we er wel genoeg over na hoe we financieel meer zelfredzaam kunnen zijn? De meest voorkomende kosten voor koren zijn de huur van de wekelijkse repetitieruimte, het aankopen van partituren, de vergoeding van de dirigent en een eventuele vergoeding voor de instrumentale begeleider en de algemene werkingskosten.
22
Toch willen we hierbij graag enkele kanttekeningen maken. Partituren hoeven helemaal niet duur te zijn. Een degelijke, langetermijnprogrammatie en een kritische geest kunnen de kosten drastisch reduceren. Stel jezelf steeds de vraag: gebruik ik een compositie slechts eenmalig of is ze bruikbaar voor een langere termijn en voor meerdere doeleinden? Ook de vergoeding van de dirigent moet je durven ‘overwegen’. Uiteraard is het werk van een dirigent erg arbeidsintensief en het spreekt voor zich dat daar iets tegenover mag staan. Toch durven we je uit te dagen om jezelf hierbij enkele vragen te stellen: heeft mijn koor écht behoefte aan een professioneel opgeleide dirigent (afgestudeerd aan een hogeschool) of bereiken we evengoed het maximale met een liefhebber? Moet de vergoeding van de dirigent een financiële vergoeding zijn of zijn er ook alternatieven? Los van de kosten, is het uiteraard ook belangrijk om als koor inkomsten te vergaren. Het lidgeld legt de financiële basis van vele koorwerkingen. Het is daarom opportuun om binnen het koorbestuur kritisch te durven spreken over welke (financiële) waarde koorzingen voor de koorleden heeft. Het is immers algemeen aanvaard dat men bereid is om een geldbedrag te betalen in ruil
voor het wekelijks kunnen beoefenen van een hobby. Niet enkel via het lidgeld van de koorleden kunnen er inkomsten verworven worden. Wees hierin creatief en durf out of the box te denken. Denk maar aan het organiseren van concerten en de hierbij behorende sponsoring van (lokale) ondernemers. Of zet een actie op poten zoals bijvoorbeeld een chocoladeverkoop. Kortom: met een beetje lef en veel goede wil, kan een koorkas voldoende werkingsmiddelen verzamelen. In mijn eigen koren ben ik, naast dirigent, ook steeds als bestuurslid actief. Uit eigen ervaring kan ik garanderen dat je erin kan slagen om als koor zelfredzaam te zijn! Koor&Stem heeft een ‘Infomap voor koren’ waarin o.a. een uitgebreide rubriek rond koorfinanciën terug te vinden is. Die map kan je gratis downloaden vanuit de webshop van Koor&Stem. Verder sta ik steeds klaar om mijn ervaringen met jullie te delen! Erik Demarbaix, koorconsulent
KERKKOOR VAN SINTJAN-EVANGELIST ZOEKT DIRIGENT Het kerkkoor van Sint-Jan-Evangelist in Tervuren is op zoek naar een koorleider. Dit 18-koppig koor bestaat in 2020 al minstens 175 jaar, zij het in wisselende bezetting. Het vierstemmig repertoire is omvangrijk en hier wordt nog steeds uit geplukt om de feestvieringen op te luisteren. Daarnaast verzorgt het koor de wekelijkse zondagsvieringen. Het koor kan rekenen op de begeleiding van organist Rob De Waele, die het nog steeds jonge orgel van Jos Moors uit 2004 bespeelt. Er wordt in principe één keer per week geoefend, tot nog toe was dat op maandagavond, maar het koor kan zich flexibel opstellen. Frank Ruttens via franco.ruttens@skynet.be of via 0496 387778
BOCANTO ZOEKT ENTHOUSIASTE DIRIGENT Het gemengd koor BOCANTO uit Bocholt zoekt een enthousiaste dirigent. BOCANTO bestaat sinds 1970 (dus vijftig jaar in 2020) en telt ongeveer 45 leden, variërend in de leeftijd van 45 tot 70-plus. Het koor richt zich op het volledige repertoire van de koormuziek. Dit gaat over de klassieke muziek van grootmeesters als Bach, Mozart en Brahms, maar ook minder bekende koormuziek uit de volledige geschiedenis van de West-Europese muziek komt aan bod. BOCANTO deinst er niet voor terug om muziek uit de 20e eeuw te brengen, waar ook Vlaamse composities bijzondere aandacht krijgen. Het koor repeteert op donderdagavond van 20.00 tot 22.00 u. Nicole Thijs via 0497 192881 of via www.bocanto.be
GEMENGD KOOR PER VOCE ZOEKT DIRIGENT Ons koor bestaat momenteel uit een 20-tal enthousiaste zangers. Op feestdagen luisteren we de vieringen op in onze kerk, maar we houden ook van profane muziek en gospels. 2-jaarlijks geven we een concert. Wie durft met ons in zee te gaan? De repetities vinden plaats op maandagavond van 20.00 u. tot 21.50 u. in Heule. patrick.ennekens@skynet.be
GEMENGD KOOR CECILIA UIT GIERLE ZOEKT DIRIGENT(E) Wij zijn een gemengd koor bestaande uit een 30-tal zangers. We zingen meestal 3- of 4-stemmig. We zingen soms nog in de kerk maar profileren ons niet als kerkkoor. De focus ligt liefst op leuke muziek en mag een mooie en leuke mengeling zijn van klassiek, pop, musical, enz.... We brengen graag een beetje ambiance. We spelen meestal onder begeleiding van een eigen pianiste. We treden regelmatig op in Woonzorgcentra in de regio en geven minimum 1 keer per jaar een concert in ons dorp. Het lijkt ons het beste als de pendelafstand niet meer dan een half uur bedraagt. Ervaring leert dat een grotere afstand soms na een tijd begint door te wegen. Hopelijk ben jij de enthousiaste dirigent(e) die wij zoeken! Ilse Piedfort via +32 484 955 953 of via ilse.piedfort@telenet.be
ENCHANTÉ UIT TILDONK ZOEKT NIEUWE DIRIGENT Volwassenkoor Enchanté uit Tildonk is op zoek naar een nieuwe dirigent! De repetities gaan door op donderdagavond in zaal Familia in Tildonk van 20.30 tot 22.00u. Het is een hechte groep die samen dingen organiseert en vooral veel plezier beleeft aan het zingen. jmatildonk@gmail.com of filip.blokken@gmail.com
COLOFON Stemband magazine #21 september 2019 Redactieraad: Liesbeth Segers, Jan Stofferis, Erik Demarbaix, Lieselotte Goessens, Haryanti Frateur Verschijnt vier keer per jaar / Oplage: 3000 exemplaren Uitgave: Koor&Stem vzw / Coördinatie: Haryanti Frateur Werkten mee aan dit nummer: Marianne van Scherpenzeel, Koenraad De Meulder, Lieselotte Goessens, Liesbeth Segers, Johan Geerts, Koen Vits, Sarah Decadt, Marieke Misinne, Valerie Konings, Annemarie Peeters, Steven Mariën, Haryanti Frateur Coverfoto: Best Of IK-WCG © Nolte Photography Vormgeving: Apple-n.be / brand-ink.be / Druk: Van der Poorten Redactieadres stemband@koorenstem.be www.koorenstem.be/tijdschrift +32 (0)3 237 96 43 Pater Pirestraat 50, 2018 Antwerpen Abonnement: Binnenland: €30 / Buitenland: €40 Bij Koor&Stem aangesloten koren krijgen 3 gratis abonnementen. Volg ons via Facebook en Twitter www.facebook.com/koorenstemvzw www.twitter.com/koorenstem
23 Koor&Stem vzw is de organisatie voor vocale muziek in Vlaanderen. Koor&Stem ondersteunt iedereen die graag zingt, brengt zingende mensen samen en promoot koorwerking in Vlaanderen. Onze initiatieven helpen je om beter te zingen en om dat met nog meer plezier te doen. www.koorenstem.be
Koorklank is een online platform van Koor&Stem vzw met nieuws en inspiratie voor dirigenten en koren, partituren te downloaden, repertoiretips en véél muziek. www.koorklank.be
VR 18 & ZA 19 OKT 2019
Orkest van de Achttiende Eeuw Mozart. Don Giovanni
Wie zou er niet eens Don Giovanni willen zijn? Genieten van de liefde, zonder je te bekommeren om de gebroken harten die je achterlaat? Mozarts tijdloze opera wordt sprankelend vertolkt door het Orkest van de Achttiende Eeuw, met André Morsch en Paula Murrihy.
WO 01 APR 2020
Roomful of Teeth
David Lang. The Little Match Girl Passion Roomful of Teeth, ooit door de New York Times omschreven als een ‘musicalclub aan de ecstacy’, brengt een mix van genres en vocale stijlen. Het leverde hen een Grammy op, plus een stevig portfolio aan nieuwe muziek.
WO 27 MEI 2020
Bochumer Symphoniker Prisoner of the State
De Amerikaanse cultcomponist David Lang heeft een bijzondere fascinatie voor Beethovens Fidelio. Op de fundamenten van Beethovens enige opera bouwt hij een gloednieuw, en razendactueel muzikaal drama.
Info & tickets: +32 70 22 12 12 In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge concertgebouw.be
