Stemband magazine ##22 december 2019

STEMBAND 2019

# 22

December Januari Februari

Afgiftekantoor Leuven MassPost – P802021

driemaandelijks magazine // V.U. Jeroen Keymeulen, Pater Pirestraat 50, B-2018 Antwerpen // Best Of IK-WCG © Nolte Photography

Singing Molenbeek: zingen om samen te leven.

Johan Geerts in gesprek met Julien Libeer en Zeno Popescu

Chris Dubois blaast vijfentachtig kaarsjes uit Eva Vermeren blikt terug op zijn leven en werk

Ik zal je altijd horen - De stem van ons geheugen Sofie Rycken gaat in gesprek met drie pilootprojecten

2-3 Editoriaal 4-5-6 Samen werken aan groei - Nieuwe kansen voor talentontwikkeling 7-8-9 De World Choir Games mee-maken, dat moet toch geweldig zijn?

10-11 Singing Molenbeek zingen om samen te leven 12-13 Koor wereld 14-15 Gelukkige verjaardag, Chris Dubois 16 Koorklank 17-18 Repertoiretips 19-20 Ik zal je altijd horen - Drie pilootprojecten aan het woord 20-21 Agenda 22 Column: Kerst-Sopraan 23 Koor zoekt dirigent

Koor&Stem gebruikt heel graag mooie koorfoto’s op haar website, facebook, in Stemband, etc. Zo tonen wij de Vlaamse koorwereld in al haar kleuren en klanken. Wil jij jouw koor of zangers ook wel eens zien verschijnen? Bezorg ons dan jouw

WOELIGE TIJDEN Het zijn woelige tijden. Niet in het minst voor onze amateurkunsten. De overheveling van provinciale middelen naar de Vlaamse Overheid betekende voor de sector een heuse verandering. De structurele werkingssubsidies voor de amateurverenigingen werden hierdoor geschrapt met ingang van 2020, en vanuit zowel de politiek als de sector werd er gekeken naar de koepelorganisaties.

Op verzoek van de minister werkte Koor&Stem een plan talentontwikkeling uit, net zoals de collega’s van andere amateurkunstenorganisaties. Verder in dit magazine lees je hoe het plan in samenspraak met de koorwereld tot stand kwam, en presenteren we jullie de grote pijlers waarop we willen bouwen.

Groot was de verbazing dat elke organisatie uiteindelijk eenzelfde subsidiebedrag kreeg, los van ambities of accenten binnen het plan.

Dat het toegekende bedrag slechts een deel bedroeg van de oorspronkelijke provinciale middelen, betekende een eerste besparing voor de amateurkunsten.

Toen was er de kaasschaaf van de nieuwe Vlaamse regering. Vanaf januari 2020 worden de subsidies van Koor&Stem verminderd met 6%, ook van toepassing op de toegekende “nieuwe” middelen voor talentontwikkeling. De tweede besparing voor onze sector is een feit.

Maar ook in 2020 … … vindt het grootste zangevenement ter wereld plaats in Vlaanderen: de World Choir Games. We verwachten 500 koren, waarvan er 120 uit Vlaanderen komen. We voorzien 25.000 zangers met een gemiddelde leeftijd van 27 jaar. Het wordt een zingend feest van wereldwijde koormuziek en een verrijkende ontmoeting van internationale allure; … bestaat de prelude op de World Choir Games uit tientallen koorvlamconcerten – Vlaanderen zingt zoals nooit tevoren!; … starten we met de uitrol van het ambitieuze plan rond talentontwikkeling; … vernieuwen en internationaliseren we Koorklank, om onze Vlaamse koormuziek nog meer op de wereldkaart te zetten; … werken we naarstig verder aan onze sociaal-inclusieve projecten, zoals bv. Ik zal je altijd horen, waar we zingen in relatie met mensen met dementie in de thuiszorg ondersteunen; … bekronen we het waardevolle MoSaIC, gericht op musiceren en zingen met jonge migranten en vluchtelingen, met het World Music Festival in Milaan, met workshops, toonmomenten en interdisciplinaire en interculturele concerten; … gebeurt er nog zoveel meer.

Een synoniem voor “woelig”, zo zocht ik op, is “druk”.

mooiste foto’s in hoge resolutie.

Je mag de foto’s opsturen via wetransfer naar redactie@koorenstem.be. Voeg er ook een tekst bij waarin jouw koor en alle mensen op de foto zich akkoord verklaren dat Koor&Stem de foto’s gebruikt. Ook de naam van de fotograaf vermelden we indien gewenst.

Dat Koor&Stem het met deze geplande besparingen niet eens is, mag duidelijk zijn. Om tekst en uitleg zullen we vragen, en de missie die ons allen verbindt, zullen we blijven verdedigen en verantwoorden, vanuit zowel maatschappelijke als economische invalshoeken.

LET YOUR SINGERS PLAY WORKSHOP IMPROVISATIE Improviseren met je koor… het gebeurt nog niet vaak in Vlaanderen.

Tijdens Europa Cantat in Tallin (2018) zagen we Michal Hájek (Tsjechië) aan het werk. Wat een plezier! Michal Hájek focust op koorimprovisatie.

Aan de hand van improvisatie en spel krijg je materiaal aangereikt dat je in je volgende repetitie meteen kan gebruiken. De oefeningen zijn bruikbaar voor grote koren en ook voor vocal groups. Verder geeft Hájek ook tips voor een geslaagde repetitie. Deze workshop helpt

je om je zangers te motiveren zelf ook creatief te zijn en improvisatie in je programma in te bouwen. Of maakt van opwarming een feest én… muziek! Zelf haalt Hájek veel inspiratie uit dit heerlijke boek: Improvisation games voor classical musicians. Voertaal is Engels.

Wel, ik kies maar al te graag voor de positieve connotatie! In 2020 worden het woelige tijden, niet in het minst voor onze koorwereld.

Jeroen Keymeulen Directeur Koor&Stem

Aan het einde van de dag maak je tijdens een gezamenlijke sessie kennis met de MoSaICartiesten (uit Denemarken, Italië, Roemenië en België) die op hetzelfde moment in het gebouw repeteren. MoSaIC staat voor Music for Sound Integration in the Creative sector, een Europees meerjarig samenwerkingsproject waarbij muzikanten van zeer diverse origine samenwerken, gezamenlijke kennis vergaren en elkaars muzikale tradities delen.

Koor&Stem is een van de vier partners.

Let your singers play, workshop improvisatie I 18 januari 2020 van 10.00 u. tot 17.30 u. I GC Ten Wyngaert, Vorst I €55/€45 (leden Koor&Stem) I Meer info: liesbeth.segers@koorenstem.be

KOOR&STEM ZOEKT VRIJWILLIGERS Logistieke vrijwilliger Een vrijwilliger voor logistieke en praktische ondersteuning bij onze (vormings)activiteiten, zoals Doewap-dagen en BEvocaL-concerten en repertoiredagen. De taken zijn divers; gaande van materiaal vanuit Antwerpen naar een repetitie- of concertlocatie brengen tot het ondersteunen van concerten en evenementen (zaal klaarzetten, publieksonthaal, …).

Deze functies kunnen opgedeeld worden in functie van je beschikbaarheid.

Ben je iemand die goed kan organiseren en van aanpakken weet? Kan je zelfstandig werken, maar ook goed in een team? Beschik je over eigen vervoer om materiaal te kunnen vervoeren dat past in een gewone personenwagen? En heb je zin om de verschillende locaties in België te leren en daar regelmatig zangactiviteiten bij te wonen? Wil je graag ervaring opbouwen in het managen van projecten én ben je maandelijks, afhankelijk van het

project en telkens in overleg, beschikbaar om mee je handen uit je mouwen te steken?

Contacteer ons voor meer info en stuur je kandidatuur naar Valerie Konings via valerie.konings@koorenstem.be of via 03 237 96 43.

Redactievrijwilliger Koor&Stem zoekt een vrijwilliger die zich tot en met het voorjaar van 2020 enkele dagen per week kan vrijmaken voor het schrijven van korte componistenbio’s in het Nederlands voor onze website voor dirigenten Koorklank (www.koorklank.be). Koorklank is een online platform van Koor&Stem met nieuws en inspiratie, partituren, repertoiretips en véél muziek.

maart 2020? Heb je interesse en affiniteit met de koorwereld? Contacteer ons dan als de bliksem voor meer info en stuur je kandidatuur naar lucille.lamaker@koorenstem.be.

Voor de beide functies bieden we jou: - Je bouwt mee aan veelbelovende en enthousiasmerende koorprojecten en vormingsactiviteiten voor alle generaties - Een vergoeding op basis van vrijwilligersstatuut - Een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid en persoonlijke verzekering - Gratis toegang tot alle Koor&Stem activiteiten - Fijne werkomgeving met ruimte voor zelfstandig werken - Alle kosten voor verplaatsingen, materialen e.d. worden uiteraard vergoed.

Locatie Ons kantoor en bibliotheek bevinden zich in 2018 Antwerpen, Pater Pirestraat 50. Dat is op wandelafstand van Berchem Station, in het Groen Kwartier. Aan de taken van de redactiemedewerker kan er ook van thuis uit gewerkt worden.

Heb je een vlotte pen en goede schriftelijke communicatieve vaardigheden? Beschik je over een onderzoekende en nauwkeurige geest? Heb je tijd tussen december 2019 en

3

SERENADE VOOR FARINELLI CONCERT IN DE SINT-PIETERSKERK Reddingsdrift is het handelsmerk van Marcello Di Lisa, artistiek leider van het virtuoze barokensemble Concerto de’ Cavalieri. Na tal van ontdekkingen in verstofte archieven diept hij nu een vergeten meesterwerk van Alessandro Scarlatti op. Die componeerde zijn

dramatische ‘serenata’ Erminia voor niemand minder dan stercastraat Farinelli.

Erminia, die verliefd wordt op de christelijke krijgsheer Tancredi, daarvoor haar volk verraadt en vervolgens door haar geliefde in de steek gelaten wordt. Een concert vol schroeiende emoties, vervaarlijke stuntvocalen en bruisende orkestmuziek.

Concerto de’ Cavalieri, Sint-Pieterskerk, Gent I do 16

In een rits pakkende aria’s vertelt Scarlatti het beroemde verhaal uit Torquato Tasso’s klassieker Gerusalemme liberata over de prinses

Do 16.01.20

januari, 20.00 u. - 21.40 u. I www.bijloke.be

OUDE MUZIEK | MAGISTRAAL

Concerto de’ Cavalieri Serenade voor Farinelli Programma & tickets debijloke.be of 09 323 61 00

Best of IK Events Š Nolte Photography

SAMEN WERKEN AAN

GROEI! NIEUWE KANSEN VOOR TALENTONTWIKKELING Er is al heel wat over geschreven, en misschien zelfs

4

nog meer over gepraat: Talentontwikkeling binnen de amateurkunstensector. Toch blijft het voor vele koorbesturen nog een vaag begrip, en met de stopzetting van de provinciale werkingssubsidies zijn zij vaak uitgesproken bezorgd over de invloed ervan op hun eigen koorwerking. In dit artikel schetsen we graag de context, en belangrijker, beschrijven we wat Koor&Stem voor de talentontwikkeling in de koorwereld wil betekenen.

EEN BEETJE GESCHIEDENIS

…TOT EN MET HET RESULTAAT

Vanuit de zesde staatshervorming werden in 2017 alle cultuurbevoegdheden van het provinciale niveau overgeheveld naar het Vlaamse niveau, alsook de middelen die hiervoor door de provincies werden besteed. Voor 2018 en 2019 werd een zogenaamde ‘warme overdracht’ gerealiseerd, waardoor alle (lokale) verenigingen hun provinciale werkingssubsidies tijdelijk konden behouden.

Ook bij de concrete uitwerking van de visienota wilden we een open dialoog aangaan met de koorwereld zodat het plan zo goed mogelijk beantwoordt aan de behoeften. Allerlei actoren uit de koorwereld dachten in vier werkgroepen na over de volgende thema’s: individuele talentontwikkeling, koorfestivals en podiumkansen, koorcoaching en impulssubsidies. Deze werkgroepen stonden onder leiding van leden van de Muziekcommissie van Koor&Stem en een stafmedewerker.

Eind 2017 vroeg minister Gatz aan de landelijke amateurkunstenorganisaties om een nota klaar te stomen. Boodschap: werk iets uit dat verder gaat dan de huidige praktijk van (vooral) wedstrijden en festivals, focus op een (ver)nieuw(d)e strategie rond talentontwikkeling en kwaliteitsbevordering en ga uit van een groeiscenario. Dit zou dan meteen een nieuwe beleidslijn worden in het Vlaamse cultuurbeleid, concreet vertaald naar de diverse kunstdisciplines.

VAN CONCEPT...

Vanaf de start kozen we er vanuit Koor&Stem bewust voor om de koorwereld erbij te betrekken. Zo hielden we een enquête die polste naar het draagvlak voor talentbevorderende initiatieven, waaruit heel wat interessante en waardevolle reacties kwamen. Tijdens verschillende infosessies in de vijf provincies stelden we deze resultaten voor, die als basis dienden om verder te reflecteren over de behoeften en de mogelijkheden van de Vlaamse koorwereld. Deze input verwerkten we in een eerste toekomstgerichte visienota en legden die voor aan een werkgroep van experten (dirigenten, componisten, docenten, juryleden, …).

In april 2018 diende Koor&Stem de definitieve visienota bij de minister ter goedkeuring in, waarop einde 2018 de bevestiging volgde dat de organisatie vanaf 1 januari 2020 extra middelen toegekend krijgt om ‘in te zetten op de doorstart en optimalisering van talentontwikkeling en kwaliteitsverbeterende maatregelen’.

Deze toegekende middelen vormen een gedeelte van de ex-provinciale middelen.

Het resultaat mag er wezen: een ambitieus plan voor talentontwikkeling en kwaliteitsverbetering voor de koorwereld, meegeschreven door de koorwereld. Vanaf januari 2020 zal Koor&Stem dit nieuwe plan gefaseerd invoeren.

ONZE KEUZES Het plan is gebouwd op drie grote pijlers: individuele talentontwikkeling, groepsgerichte talentontwikkeling en impulssubsidies.

Een koor bestaat in se uit individuele zangers, die geleid worden door een dirigent en via Koor&Stem bijgestaan kunnen worden door een koorcoach. Deze drie individuele profielen

vormen de artistieke core van het koor, waardoor we als eerste pijler op individuele talentontwikkeling willen inzetten. Zo breiden we het educatieve aanbod voor individuele koorzangers uit, ook voor zangers die (nog) geen specifieke opleiding aan het DKO of andere instantie hebben gevolgd. Via verschillende vormingen willen we de basis van koorzingen meegeven, en hen stimuleren om eventueel een verdere opleiding te gaan volgen. We organiseren deze vormingen in verschillende regio’s, vlakbij je deur.

Voor dirigenten werken we een nieuwe opleiding ‘Musical Leadership’ uit, aanvullend op de reeds bestaande dirigentenopleidingen en de opleiding ‘Zingen met kinderen’.

In deze praktijkgerichte opleiding willen we dirigenten erin bekwamen om met groepen ongeschoolde zangers samen te zingen. Uniek is dat we de dirigenten hierbij methodieken, werkvormen en materiaal aanreiken om met eender welke groep van eender welk niveau of samenstelling in eender welke context te kunnen zingen. Speelse en inventieve werkvormen, flexibele en uitdagende didactische benaderingen, laagdrempelige opwarmingstechnieken, vocale improvisatie en niet-westerse muziekpraktijken zijn enkele van de vele onderwerpen die in de nieuwe opleiding van Koor&Stem aan bod zullen komen.

5

Onze koorcoaches bieden vanuit hun professionele opleiding en ervaring al jaren aan vele koren en dirigenten begeleiding op maat. Zo vormen zij een belangrijke schakel in de kwalitatieve groei van een koor. Om te kunnen blijven voldoen aan de grote vraag naar koorcoaching zetten we een nieuw samenwerkings- en begeleidingstraject op voor de koorcoaches, met nadruk op de ontwikkeling en begeleiding van jong aanstormend coach-talent.

Het geheel is meer dan som der delen – een tweede grote pijler bouwen we rond groepsgerichte talentontwikkeling. Hiervoor hertekenen we allereerst de koorcoaching, waarbij we deze meer als een procesgericht traject organiseren. Tijdens een langlopend traject kan er meer vertrouwen groeien tussen coach, dirigent en koor, waardoor de coaching een grotere en duurzamere impact zal hebben in de koorwerking dan bij één productgerichte coachingssessie. We voorzien in verschillende nieuwe formules om zo tegemoet te komen aan de behoeften van vele koren. In een volgende editie van Stemband gaan we hier verder op in.

We geloven in feedback, ervaringsbeleving en kennisdeling als belangrijke hefbomen om aan kwalitatieve groei te werken. We organiseren daarom tevens nieuwe podiumkansen, waar koren elkaar ontmoeten, elkaar inspireren en van elkaar leren; waar alle koren op hun eigen niveau optreden; waar koren feedback van een professionele jury krijgen om zo verder te groeien. Dit zal zich vertalen in festivals, presentatieconcerten of wedstrijden. Verder gaan we partnerschappen aan om nieuwe podiumkansen te faciliteren binnen bestaande concertreeksen.

Last but not least willen we de koren projectmatig ondersteunen met impulssubsidies.

Organiseert je koor een project dat binnen het plan Talentontwikkeling past, dan kan je hiervoor vanaf 2020 bij je provinciale afdeling van Koor&Stem een projectsubsidie aanvragen. In alle provincies worden hiervoor een gemeenschappelijk reglement en dezelfde beoordelingscriteria gebruikt. Dat reglement vind je binnenkort op onze website via www.koorenstem.be/impulssubsidies.

Mocht je hierover al vragen hebben, neem dan zeker contact op met de provinciale afdeling van Koor&Stem in jouw provincie.

Door in te zetten op deze drie grote pijlers geloven we dat de koorwereld uitgedaagd en aangemoedigd wordt om telkens dat stapje verder te zetten en blijvend te werken aan kwalitatieve groei.

Wij willen hierin jullie partner zijn, zodat we samen kunnen werken aan groei!

Jeroen Keymeulen, directeur Lucille Lamaker, adjunct-directeur

Wil je met je koor impulssubsidies aanvragen? Vanaf 2020 kan je bij je provinciale afdeling van Koor&Stem een projectsubsidie aanvragen. Het reglement vind je via www.koorenstem.be/impulssubsidies.

VRAGEN? Neem contact op met de provinciale afdeling van Koor&Stem in jouw provincie.

6

HELPT JE TALENTEN TE ONTWIKKELEN!

INDIVIDUEEL

GROEPSGERICHT

Voor de koorzanger: • Uitbreiding van het educatieve aanbod • Ook voor zangers zonder vooropleiding START: seizoen 2020-2021

Koorcoaching: • Keuze voor procesgerichte trajecten • Hertekening van het aanbod met nieuwe formules START: september 2020

Voor de dirigent: • Nieuwe opleiding ‘Musical Leadership’ START: september 2020 Voor koorcoaches: • Nieuw samenwerkings- en begeleidingstraject • Wervings- en vormingstraject voor jonge coaches • Netwerk- en vormingsmomenten START: januari 2020

Nieuwe podiumkansen: • Festivals, presentatieconcerten en wedstrijd • Nieuwe kansen in bestaande concertcircuits START: seizoen 2020-2021

PROJECTMATIGE ONDERSTEUNING Ondersteuning voor koorprojecten Nieuw reglement voor alle koren Impulsen voor: • samenwerking en ontmoeting tussen koren • interdisciplinaire samenwerkingen • koormuziek uit Vlaanderen • participatie en sociaal engagement START: januari 2020

DE WORLD CHOIR GAMES MEE-MAKEN DAT MOET TOCH GEWELDIG ZIJN? De World Choir Games is ’s werelds grootste tweejaarlijkse koorcompetitie. Wedstrijden, concerten, workshops, ceremonies, samenzang en ontmoetingen met en tussen koren zullen tussen 5 en 15 juli 2020 meer dan 20.000 enthousiaste zangers en meer dan 500 koren vanuit alle werelddelen samenbrengen in de beste en grootste concertzalen van Antwerpen en Gent en in grootse massaspektakels in het Sportpaleis.

Zo’n gigantisch evenement kan alleen succesvol plaatsvinden met de bereidwillige inzet van heel veel enthousiaste VRIJWILLIGERS. Als je zelf graag wil meewerken aan dit unieke evenement en alles van dichtbij wil “mee-maken”, dan ben je meer dan welkom.

Veel vrijwilligersfuncties hebben te maken met het begeleiden en wegwijs maken van koren, maar er is nog veel meer. Het evenement geeft je ook de mogelijkheid op een unieke inkijk voor en achter de schermen. Je kan het allemaal volgen vanop de eerste rij en je krijgt de mogelijkheid om heel wat buitenlandse topkoren en buitenlandse juryleden aan het werk te zien en te ontmoeten, je kan hun spanning en enthousiasme zelf van dichtbij voelen en je kan meegenieten van het resultaat van intensieve en maandenlange voorbereidingen. Ook

Best of IK events © Studi43

7

© Turrel Clifford

OOK TEAMLEADERS EN COÖRDINATOREN GEZOCHT! In totaal verwachten we dat we zo’n 1500 vrijwilligers nodig zullen hebben. Om die allemaal te informeren, hun aanwezigheid op te volgen en bij te staan tijdens de games, hebben we alle vrijwilligers gegroepeerd en samengebracht in activiteiten en subactiviteiten. Per subactiviteit is er een teamleader. De teamleader coördineert de activiteiten van een kleine groep vrijwilligers. We zullen zo’n 75 teamleaders nodig hebben. Hou je ervan om vrijwilligers te informeren, te helpen en te leiden, dan is dit zeker de geknipte job.

Een voorbeeld: in de Elisabethzaal in Antwerpen zullen wedstrijden plaatsvinden.

Een team van 8 vrijwilligers zorgt voor controle op de toegangstickets, controle op het sluiten van de deuren tijdens de optredens en tijdige begeleiding van de koren naar en van het podium. Voor een vlot verloop van de werkzaamheden van het team zorgen 2 teamleiders.

8

je talenkennis kan je uiteraard gebruiken, al is zeker niet voor alle taken kennis van Engels, Frans, Russisch of Chinees nodig. Je komt er zeker ook met alleen Nederlands en een vleugje Engels.

Voel je je aangesproken? Aarzel dan niet en stel je kandidaat. We beloven je een onvergetelijke ervaring en een geweldige sfeer.

Wellicht zullen er ook vriendschapsbanden voor het leven gesmeed worden.

WAT KAN JE DOEN? Er zijn heel wat mogelijkheden om te helpen als vrijwilliger. Je kan een koor begeleiden bij al hun verplaatsingen, maar er zijn nog heel wat andere opportuniteiten: het samenstellen van de welkomstpakketten en het onthaal van de koren bij aankomst, het bemannen van de WCG Office (registratie), meewerken aan de grote events zoals openings- en slotceremonie, helpen bij de uitreiking van de medailles of bij de Landenparade door de straten van Antwerpen, of je kan ook competities in goede banen leiden in een van de concertzalen.

Iedereen vindt dus zeker iets dat past bij zijn/ haar talenten.

MET JE KOOR GAMES MEE-MAKEN? DAT KAN ZEKER! Wil je in groep met je leden van je koor meewerken, dat kan ook! In de registratietool Eventication (zie verder) kan je een persoon machtigen om een groepsinschrijving te doen zodat je samen kan registreren voor dezelfde activiteit, zodat het geheel een teambuildingactiviteit voor je koor kan worden!

ENKEL VOOR WITTE RAVEN? Helemaal niet. Met een positieve ingesteldheid die erop gericht is om het de bezoekende koren zo aangenaam mogelijk te maken, maak je de meeste functies al voor jou toegankelijk.

Een basiskennis Engels is zeker mooi meegenomen om een eenvoudige conversatie te kunnen voeren. Verder is gebarentaal een universeel hulpmiddel dat altijd werkt!

Kennis van meerdere talen is natuurlijk een troef die we zeker kunnen gebruiken, maar is zeker geen absolute noodzaak. De Games zijn een unieke kans om deze kennis aan de praktijk te toetsen.

De teamleaders staan er uiteraard niet alleen voor. Iedere teamleader kan altijd terugvallen op een coördinator, 22 in totaal. De coördinator is verantwoordelijk voor het vormen van een aantal teamleaders, voor de opvolging van verschillende subactiviteiten die een logisch geheel vormen, volgt de aanwezigheden op, informeert de teamleaders, beantwoordt vragen van vrijwilligers en teamleaders, lost mee problemen op of neemt ervoor rechtstreeks contact op met de organisatie.

Alle vrijwilligers krijgen vooraf natuurlijk de nodige praktische informatie over wat er precies verwacht wordt.

MOET IK HEEL DE PERIODE TER BESCHIKKING ZIJN? De World Choir Games lopen over een periode van 11 dagen, verdeeld in 2 periodes van 5 dagen gescheiden door een rustdag. Koren schrijven zich in voor deelname in een van de 2 periodes. Sommige vrijwilligersfuncties moeten idealiter gedurende één deelperiode van 5 dagen door dezelfde persoon gedaan te worden. Zo is het bijvoorbeeld aangewezen dat per koor een van de 2 begeleiders altijd dezelfde vrijwilliger is, zodat het koor in kwestie steeds hetzelfde “bekende gezicht” heeft.

Ook voor bepaalde teamleader-functies is een engagement voor een volledige deelperiode van 4 of 5 dagen wenselijk.

“De World Choir Games brengen een fantastisch evenement naar Vlaanderen. Als koorzanger is dat de uitgelezen kans om te genieten van fantastische en unieke koren van over de hele wereld. Als vrijwilliger kan je dit bovendien mee beleven vanop de eerste rij! Door je op te geven als vrijwilliger kan je koren ontmoeten en begeleiden tijdens hun verblijf in Vlaanderen, als begeleider tijdens de wedstrijden beleef je de spanning en de emotie van de koren, je ondersteunt mee op toplocaties in Antwerpen en Gent en je maakt deel uit van een grote groep enthousiaste medewerkers.

Ik wil dit evenement niet missen

HOE JE AANMELDEN ALS VRIJWILLIGER? EVENTICATION: de registratietool voor kandidaat-vrijwilligers Om in te tekenen op een vrijwilligersfunctie moet je je registreren via een digitale tool, Eventication (www.eventication.com). Daarin staan alle beschikbare vrijwilligersfuncties per datum en per locatie. Je vindt er een beschrijving van alle mogelijke opdrachten en welke vaardigheden heel goed van pas komen. Je maakt een persoonlijke account aan en je kiest zelf wat je als vrijwilliger wil doen. Vrijwilligers en teamleaders registreren zich rechtstreeks, kandidaat-coördinatoren sturen een mail naar wcg2020@koorenstem.be.

Wanneer dat het geval is, staat dit ook expliciet vermeld in de opdrachtbeschrijving in de Eventication-tool.

NIETS VOOR NIETS As vrijwilliger zal je deel uitmaken van een uniek project, het wordt zeker en vast een onvergetelijke ervaring. Verplaatsingen met het openbaar vervoer tijdens de games zijn gratis voor vrijwilligers. Vrijwilligers dienen ook geen inkom te betalen voor de competities en de award-ceremonies en ze kunnen een gratis zitje reserveren op de openings- of de slotceremonie in het Sportpaleis (afhankelijk van

het gedeelte van de games waarin ze werken).

Met de persoonlijke vrijwilligerspas is er ook de mogelijkheid om op de dagen waarop gewerkt wordt, gratis gebruik te maken van de catering en is er toegang tot de Village, de sociale ontmoetingsplaats van de WCG. Verder zorgen we ook voor herkenbare kledij (T-shirt, regenjasje) en zijn er voor teamleaders en coördinatoren nog wat extraatjes voor hun inzet.

Wij kijken er alvast naar uit om je als meewerkend vrijwilliger te kunnen verwelkomen!

Gerrit Calluy

en heb me alvast geregistreerd als vrijwilliger!”

Sibrich Anthonis

9

SINGING MOLENBEEK: ZINGEN OM SAMEN TE LEVEN.

© Patricia Willocq

10

In tijden dat investeren in cultuur fel besproken wordt, is het idee dat kunst geen product maar een proces is misschien wel een referent om dat debat op een serene manier te voeren. Philippe Van Cauteren, artistiek directeur van het S.M.A.K. verwoordde het tijdens een radiointerview als volgt: ‘er is niets mooier dan de mosselpot van Marcel Broodthaers in een kist te zien staan vooraleer hij in het museum geëtaleerd wordt!’

Pianist Julien Libeer is artistiek directeur van Singing Molenbeek, een prachtig initiatief dat in 2014 door tenor Zeno Popescu in de Brusselse gemeente Sint-Jans-Molenbeek werd opgericht. Kinderen van 8 tot 12 jaar, met diverse nationaliteiten en culturele achtergronden samen laten musiceren is hun missie in de overtuiging dat muziek een fundamenteel element is van het onderwijs en van het gemeenschapsleven. Hij legt er de nadruk op dat Singing Molenbeek geen sociaal project is maar dat het puur om de passie voor muziek gaat en dat het procesmatig toeleven naar een concert veel belangrijker is dan dat ‘toonmoment’ zelf. ‘Muzikanten spelen graag concerten maar er gaat niets boven het trage wordingsproces, de bijna meditatieve ervaring

van het regelmatig oefenen, de dagelijkse betrokkenheid bij muziek ver weg van het podium en de schijnwerpers. Er is een permanente dialoog met schoonheid in de dagdagelijkse activiteiten. Het geeft een richting en een doel aan je leven.’

JULIEN LIBEER EN ZENO POPESCU Voor Julien Libeer ligt deze transformerende meerwaarde aan de basis van Singing Molenbeek. Het gaat over veel meer dan enkel ‘een hobby’, het gaat onder meer ook over het creëren van een toegang tot cultuur in het algemeen en muziek in het bijzonder voor

de kinderen en hun families en het ontsluiten van de culturele mogelijkheden in hun directe omgeving en ver daarbuiten. Daarbij wordt er geen grote theorie gevolgd, maar wordt geprobeerd met de kinderen samen tot een mooi resultaat te komen. En het werkt.

Zeno Popescu is dirigent van de – ondertussen - honderdtwintig kinderen uit zeven scholen. ‘Ik ben opgegroeid in een orthodoxe kerk, de kerk van mijn vader’ zegt hij. ‘Mijn vader is een orthodoxe priester en op een dag vroeg hij mij om mee te zingen met het koor dat vooral uit oudere mensen bestond. Toen ik begon te zingen ervaarde ik een enorme liefde en bewondering. Misschien is dat wel de reden waarom ik ben beginnen werken met kinderen want elke keer als ze zingen kunnen ze hun stem laten horen en voelen ze de kracht van mensen die naar hen komen luisteren’. Zeno is een klassiek geschoolde tenor – hij zingt bij de Opéra Royal de Wallonie - maar gelooft voor dit project eerder in intuïtief musiceren dan in stelselmatige methodes zoals solfège.

Zeno: ‘Er wordt tijdens de lunchpauze op school gerepeteerd en inschrijven in een of andere academie of muziekschool is niet

© Patricia Willocq

nodig. Ik probeer vanuit mijn liefde en passie voor muziek de kinderen te inspireren.

Daarnaast is onze werking opgebouwd rond vijf sleutelbegrippen: luisteren, amusement, vertrouwen, solidariteit en discipline. In een ontspannen maar gedisciplineerde sfeer samenwerken met wederzijds respect, daar draait het om.’

22 MAART 2016 Na een aarzelende start in 2014 overtuigden de aanslagen van 22 maart in 2016 Zeno om het initiatief met nog meer energie en enthousiasme gestalte te geven. ‘We waren aan het repeteren toen we het nieuws hoorden’, herinnert Zeno zich. ‘Angstige ouders kwamen hun kinderen oppikken maar bleven samen al luisterend troost zoeken bij elkaar. Dat was voor mij het teken dat wat we doen waardevol en misschien zelfs noodzakelijk is’.

Ook internationaal wordt Singing Molenbeek opgepikt. Via een post op de Facebookpagina van Julien Libeer pikte de redactie van Witteman Podium Live het project op. Na een bezoek in Brussel om een reportage te draaien voor TV NPO1, werden ze samen met Julien Libeer en violist Lorenzo Gatto uitgenodigd voor een live uitzending die werd bekeken door 250.000 kijkers. ‘Het is een droom die uitkwam’ zegt Zeno glunderend. De commentaren in de reportage van de kinderen en hun ouders spreken boekdelen en geven een mooi beeld van hoe zij het initiatief omarmen:

Het zijn maar enkele reacties maar het geeft zeer nadrukkelijk weer hoe het werk van Zeno

Vorig jaar trad het koor in de Antwerpse Onze-LieveVrouwekathedraal op voor Koning Albert en Koningin Paola. Het was een zoveelste bijzondere ervaring. Deze momenten tillen het koor, de leden en de dirigent telkens opnieuw naar een hoger niveau en zorgen ervoor dat ze zichzelf overtreffen.

WISSELWERKING Julien is quasi vanaf het begin bij het initiatief betrokken: ‘Zeno belde me en vroeg me bijna verontschuldigend of ik zin had om het koor te komen begeleiden. Op een kapotte piano dan nog wel (lacht). Maar van het een kwam het ander: stilaan begonnen we samen te werken aan een repertoire en aan echte muzikale doelstellingen. We gaan met dit initiatief de wereld zeker niet veranderen maar het brengt alleszins iets teweeg en niet in het minst bij de kinderen zelf! Kinderen die in het begin rebels waren, zijn nu uitgegroeid tot steunpilaren van het koor. De allereerste repetities waren chaotisch en niet makkelijk. Maar stap voor stap wierp de aanpak van Zeno zijn vruchten af. Ik ben zeker geen psycholoog maar ik weet wel dat onderzoek aantoont dat muzikale activiteit effect heeft op het structurerend functioneren van het menselijk brein.’

En Julien beaamt wat Zeno vertelt: ‘toen we begonnen met concerteren – o.a. Flagey biedt Singing Molenbeek al enkele jaren een podium aan – kwamen de ouders en vrienden van de ouders mee. Daardoor ontstond er een heel bijzondere dynamiek in de concertzaal. Mensen ontmoetten elkaar in een ongedwongen sfeer rond een gemeenschappelijk doel: hun kinderen

© Patricia Willocq

Terugvinden van emoties.

Zingen is een universele manier om gevoelens te uiten. Musiceren helpt om slechte herinneringen te verwerken en op een positieve manier te kijken naar de toekomst.

wordt gewaardeerd.

De directies van de betrokken scholen merken daarnaast ook op dat de kinderen die lid zijn van het koor duidelijk progressie maken en geconcentreerd hun schoolwerk tot een goed einde brengen.

zien genieten van het samen musiceren. Als je een steentje, hoe klein ook, in een vijver gooit, krijg je grote cirkels op het wateroppervlak.

Dat is wat we zoeken’.

Maar ook voor Julien is de weg naar het resultaat veel belangrijker dan het resultaat zelf: ‘Het leven als solist kan hermetisch zijn. Singing Molenbeek en de samenwerking met Zeno Popescu geven mij het gevoel dat ik met iets nuttigs bezig ben.

Bovenal haal ook ik inspiratie uit de ongelooflijke onbevangenheid en energie van die jonge gasten. Klassieke muziek is een genre waarin het gewicht van de geschiedenis heel hard op je schouders drukt. Je durft dan wel eens de speelvreugde te vergeten en de bevoorrechte positie die je hebt deelgenoot te kunnen zijn van zoveel moois. De kinderen van Singing Molenbeek maken er me telkens opnieuw attent op.’

Zingen om samen te leven is het motto van deze vrolijke bende. Maar dat deze vrolijkheid gepaard kan en zelfs moet gaan met keihard werken beseffen ze zeer zeker en daarin worden ze begeleid en ondersteund door enkele topmusici. De combinatie werkt wonderwel.

Het is een initiatief dat bijzonder veel respect verdient en krijgt. Volgens Zwitsers filosoof Peter Bieri (beter bekend onder zijn pseudoniem Pascal Mercier) is samen zingen een goede manier om ‘de andere’ en vooral jezelf beter te leren kennen om tot een bepaalde vorm van gemeenschappelijke vrijheid te komen. Singing Molenbeek is daar een prachtig voorbeeld van.

Op 29 januari 2020 kan iedereen daar getuige van zijn in Flagey. Laat deze kans niet voorbijgaan! www.singingmolenbeek.be Johan Geerts

11

KOOR WERELD Jouw koor of zangproject hier in de kijker?

Bezorg ons een recente en originele foto met een tekstje van maximum 100 woorden.

Mail naar stemband@koorenstem.be voor 24 februari 2020.

12

50J. JUBILEUM ST-MARTINUSKOOR KINROOI Op 28 september 2019 vierde het SintMartinuskoor van Kinrooi zijn vijftigjarig jubileum. Het werd een geanimeerd jubileumconcert, onder leiding van dirigent Jan Luyten en met muzikale begeleiding van violiste Nele Jaenen en pianist Peter Bovens. Een mooie gelegenheid om het koor in de kijker te zetten: reeds lang vóór 1969 werden de parochiale erediensten opgeluisterd door het bestaande Sint-Ceciliakoor, enkel bevolkt door mannen onder leiding van onderwijzer François Segers. De toenmalige koster René Segers en broer van de dirigent was daarbij de uitstekende organist. In 1969 gaf meester Segers de dirigentstok over aan ondergetekende met de woorden “Voilà, Miel het is nu aan u”.

Zo ontstond het Sint-Martinuskoor in 1969.

Het groeide in de kortste keren uit tot een volwaardig gemengd koor. En dat is het nu, na vijftig jaar nog. Een hele prestatie in deze tijd.

Het St-Martinuskoor is nu al een halve eeuw een onmisbaar deel van de mooie parochie Kinrooi en geeft er duidelijk een meerwaarde aan. Niet alleen omdat de leden zich ten dienste stellen van de gemeenschap maar vooral omdat zij van iedere opluistering iets moois maken. Met het mooiste menselijke instrument muziek maken en brengen en daardoor leven, kleur, warmte en gevoel strooien in het parochiaal leven.

Vijftig jaar lang heeft het koor een stevige reputatie opgebouwd. Hierbij is de steun van elkaar maar ook de medewerking van anderen onmisbaar. Dit blijft de basisgedachte van onze vereniging, een speciale vereniging die koorzang brengt door mannen en vrouwen in volmaakte harmonie.

Miel Roussard

GROOT FESTIVAL SAMENZANG i.s.m. de STAP-orkesten Heel wat groepen zijn actief binnen de STAPmuren. Maar STAP is ook aan de slag op heel wat andere plaatsen, zoals basisscholen, afdelingen enz.

Dankzij STAP slaan elk jaar honderden jongeren aan het zingen en dat willen ze vieren! Op dit unieke concert zingen ze voor u samen met orkesten uit eigen huis. Je hoort er grote klassiekers naast in huis gemaakte muziek.

Groot festival samenzang, Roeselare, cc De Spil I 1 februari 2020 om 19.00 u. I Info en tickets: www.toonvzw.be

VOCARDE & ARMONIOSO BRENGEN MUNDO DE SIETE POZOS Alfonsino Storni (°1892) is een Argentijnse dichteres van Zwitserse origine. Ze schreef in 1934 Mundo de siete pozos (Wereld van zeven bronnen). De Desselse Dagmar Feyen zette de toon van deze gedichten om naar de zuiderse klanken van de tango nuevo. Beersenaar Eva Vermeren ging hiermee aan de slag met het instrumentale tangokwintet Armonioso en het vijftienkoppig vocaal ensemble Vocarde. Zij

slagen erin de wisselende zuiderse tempi, de gedreven en soms melancholische toonzetting, te laten klinken door het koor in combinatie met de instrumenten.

Concert Vocarde en Armonioso, Beerse, gc ‘t Heilaar I 10 januari 2020 om 20.15 u. I Info en tickets: www.vaartbeerse.be

OVERDAGKOOR DAYTIME PELT FORS UIT DE STARTBLOKKEN Veel mensen hebben overdag vrije tijd: vanwege parttimewerk of flexibele werktijden, werk als zelfstandige of omdat ze niet (meer) hoeven te werken. Fietsen, wandelen of andere recreatieve activiteiten behoren bijvoorbeeld

tot de dagbesteding van mensen, die overdag de kans daartoe hebben.

Ook zingen in een koor is een geliefde vrijetijdsbesteding. Dat bewijst het enorme aanbod van koren. Maar vaak hebben koorleden geen zin om ’s avonds nog de deur uit te gaan. Zo ontstond het Overdagkoor Daytime (gestart in januari 2017): het voorzag in een behoefte.

Bij Daytime is iedereen van harte welkom.

Er is in de eerste plaats geen onderscheid in leeftijd. Muziek spreekt immers de taal van emotie en raakt iedereen, zonder onderscheid te maken. Iedereen met een gezonde stem en een goed stel oren is welkom. Leeftijd en voorkennis zijn geen criterium en noten kunnen lezen is absoluut geen must. De huidige

© Michel Antoine

zijn voor andere amateurkoren in België, maar wil tevens een inspiratiebron zijn op het gebied van samenwerking tussen de verschillende Belgische taalgroepen. De artistieke leiding is in handen van de dynamische en gerenommeerde internationale dirigente Maria van Nieukerken (NL) samen met vocal coach Joris Derder (BE).

Het koor treedt op in heel België. Het voorbije jaar jaar trad BEvocaL al op tijdens La nuit des choeurs in Villers-la-Ville en het Muziekfestival in Luxemburg. En binnenkort dus ook in De Haan!

Onze partners: de ministeries van Cultuur van de Vlaamse, van de Franse en van de Duitstalige Gemeenschap, de Nationale Loterij, BOZAR en het Prins Filipfonds.

BEvocal in De Haan I 12 januari 2020 om 15.00 u. I

Team Belgium voor koorzang treedt op!

BEvocaL is het Belgisch Nationaal Jeugdkoor, met jongeren van 18 tot 30 jaar uit alle hoeken van België. BEvocaL staat garant voor een intense en intieme muzikale beleving. In het concert brengt het jeugdkoor uiteenlopende muzikale stijlen en maakt het op een bijzondere manier gebruik van de concertruimte. Soms komt BEvocaL zelfs gevaarlijk dichtbij!

BEvocaL wil hiermee niet alleen een inspiratie

Ontmoetingscentrum d’Annexe, De Haan I Inkom € 15 I Info en tickets via www.the-belgian-national-youth-choir.com

Daytime, dat nog geen drie jaar zingt, telt momenteel 55 enthousiaste zangers en zangeressen en repeteert elke dinsdag van 13.30 u. tot 15.15 u. in Zaal De Reppe, gelegen in de Jeugdlaan te Pelt-Overpelt (net achter CC Palethe en de bibliotheek). Momenteel wordt met heel veel energie toegewerkt naar de World Choir Games in juli 2020, de Olympische Spelen voor koren die zullen plaatsvinden in Gent en Antwerpen.

Willy Reynders Voorzitter Daytime “Zingen in een koor - en zeker in een gemengd koor - heeft een positief en vooral socialiserend effect.”

© Maarten Verstraete

BEVOCAL IN DE HAAN

koorleden van het Overdagkoor Daytime uit de Noord-Limburgse regio hebben aangegeven dat ze volop genieten van het samen zingen, trots zijn op wat ze in deze korte tijd al hebben bereikt, maar bovenal dat zij in contact zijn gekomen met andere mensen.

30 J. DE REUTELNOOT ‘PAREL’ Het volkskoor De Reutelnoot uit Beselare o.l.v.

Tine Devoghel gaf onlangs het beste van zichzelf tijdens hun concert ‘Parel’ ter gelegenheid van hun 30-jarig bestaan. In de prachtige kerk van Beselare gaf het koor samen met Folkgroep ‘The Swigshift’ een spetterend optreden, waar ze een mooi overzicht gaven van hun repertoire door de jaren heen. De afwisseling van muziek en de nodige humor, zorgde ervoor dat het publiek met een lach de avond tegemoet ging.

13

GELUKKIGE VERJAARDAG, CHRIS DUBOIS ‘Een stem van hout’: De jonge Eva Vermeren begreep jurylid Chris Dubois niet helemaal toen hij vol lof over haar zangexamen aan het Heilig Graf in Turnhout sprak. Vermeren zat in het 5de middelbaar en Chris Dubois, afkomstig uit West-Vlaanderen, werd regelmatig als jurylid uitgenodigd voor de instrument- en zangexamens in de richting muziek. Ook bij concerten was hij steevast van de partij om jong aanstormend talent te steunen en aan te moedigen. Uiteindelijk belandde Eva aan het Lemmensinstituut 14 waar ze koordirectie studeerde. Dat haar masterproef zou focussen op

muziek uit Vlaanderen lag voor de hand. De muziek van Chris Dubois had daarbij onbekend en onbemind haar pad gekruist. En zo vond Vermeren een dankbaar scriptie-onderwerp.

Met een mooie 85ste verjaardag achter de rug kan de componist wel een portie exposure verdragen. Een blik op zijn leven en werk.

DUBOIS ALS STUDENT In 1952 startte Dubois (geboren 07/12/1934) zijn opleiding orgel aan het Lemmensinstituut in Mechelen bij Piet Vanden Broeck. Hij volgde er ook contrapunt bij Marinus de Jong en harmonie en fuga bij Staf Nees. Die twee muzikanten bleken een inspiratiebron voor Dubois. Na vier jaar Lemmensinstituut te hebben gevolgd, besliste Dubois om in 1955 naar Antwerpen te gaan. Daar kon hij orgelles volgen bij zijn grote voorbeeld Flor Peeters. Hij behaalde verschillende prijzen in orgel, muziekgeschiedenis, contrapunt en fuga. Na een studie van 6 jaar in Antwerpen besloot Chris Dubois psycho-acoustica en elektronische muziek te studeren aan de Gentse Universiteit. Die studies waren een voorbereiding op het examen musicus-modulator bij BRT. Hij slaagde voor het examen, maar werd niet aangenomen.

EEN GEWAARDEERD ORGANIST In 1964 werd Dubois laureaat van de internationale orgelwedstrijd in Brugge. Tot op heden is hij de enige Belgische laureaat van deze wedstrijd. In 1967 werd hij orgeldocent aan het Lemmensinstituut in Leuven. Hier leverde hij vele studenten voor orgel af, die later naam en faam maakten in de orgel- en muziekwereld: Peter Pieters, Luc Ponet, Bart Naessens, Peter Ledaine, Ignace Michiels … Ook aan de muziekacademie van Roeselare verleende Dubois zijn diensten als orgelleerkracht. In 1980 werd hij aangenomen als orgeldocent aan het Conservatorium van Brugge.

Ook in het buitenland trad Dubois regelmatig op. Hij gaf concerten in de Verenigde Staten, Canada, Italië en Duitsland. Tijdens

een concertreis naar Groot-Brittannië was hij solist in Kings College in Cambridge en Johannes Paulus II nodigde hem als eregast uit om in zijn huiskapel in het Vaticaan de dienst op te luisteren bij de 150ste verjaardag van het Belgisch Pauselijk College.

Daarbij ijverde Dubois steeds voor de erkenning en de verspreiding van de Vlaamse orgelmuziek.

Hij speelde muziek van Flor Peeters, JacquesNicolas Lemmens, Herman Roelstraete, Edgar Tinel, Piet Swerts… Nog steeds vindt hij het belangrijk dat jongeren in contact komen met het orgel en maakt hij hen warm voor het instrument. Tot op heden is hij verbonden als vaste organist aan het monasterium van de paters Karmelieten in Brugge waar hij zijn medewerking verleent aan de wekelijkse hoogmis in samenwerking met de Scola Gregoriana Brugensis onder leiding van Roger Deruwe.

HINDEMITH ALS INSPIRATIE BIJ HET COMPONEREN Al op jonge leeftijd begon Chris Dubois te componeren. Hij componeerde voornamelijk voor orgel, maar ook voor onder andere beiaard, piano en koor. Verschillende van zijn composities leveren hem prijzen op. Zo behaalde hij onder andere in 1981 de ‘Premie van de Provincie West-Vlaanderen’ voor zijn compositie uit 1970 The house by the leaning tree, Ode aan Marnix Gijsen, een koorwerk voor vier gemengde stemmen a capella. Toen hij deze triptiek componeerde, bevond hij zich in een experimentele periode met moeilijke passages en onverwachte samenklanken.

Dubois componeert naar eigen zeggen niet volgens de traditionele regels van de muziek.

Hij geeft zelf aan dat hij lak heeft aan alles wat academisch is en dat het zijn bedoeling is om verrassende elementen in zijn composities te

© Eva Vermeren

KOORKLANK TWO LAMENTS AND LULLABY DIEDERIK GLORIEUX

leggen. Wanneer muziektheoretici zijn muziek willen verbeteren of zijn compositietechniek in vraag stellen, wil dat zeggen dat ze zijn visie niet begrepen hebben. De composities van Paul Hindemith inspireren hem tot schrijven, in sfeer, in opbouw van het muzikale materiaal.

VLAAMS MAGNIFICAT Chris Dubois is een ijverige componist. Zo componeerde hij naast vele orgelcomposities, koorwerk met onder andere twee Vlaamse missen, kerstliederen en een kerstsuite, Regina Caeli, Salve Regina, Magnificat, Te Deum, Onze Vader en verschillende liederen op teksten van Guido Gezelle of herwerkte hij volksliederen waaronder Ick zag Cecilia komen …

Chris Dubois schreef zijn Vlaams Magnificat in 1971. Het is zijn eerste grote werk voor koor.

De basis van dit werk ligt bij Ignace de Sutter.

Verder haalde Dubois voor deze compositie zijn inspiratie bij de kleuren van Hugo Distler.

Dubois componeert zijn Vlaams Magnificat, net zoals The house by the leaning tree in de periode waar hij nog experimenteert met zijn muziek.

Hij componeert het op zijn manier en brengt verrassende elementen naar boven. Zo gaat hij in bepaalde passages fugatisch te werk, maar volgt hij niet de traditionele regels van de fuga.

Het Magnificat is niet bedoeld als een katholiek werk. Chris Dubois vertelt over de allereerste uitvoering van het Vlaams Magnificat: “Toen de compositie voor de eerste keer werd uitgevoerd door het koor van het Lemmensinstituut, bekeek de toenmalige directeur Jozef Joris, mij met een scheef oog omdat deze compositie niet volgens de traditionele regels, zoals men ze gewoon was, is geschreven.”

HET MEEZENNESTJE

Dubois niet alleen het onderwerp van haar theoretische, maar ook van haar praktische proef. Daarvoor vond hij zijn inspiratie echt in de compositiestijl van Paul Hindemith. Het gebruik van kwartopeenstapelingen en het brede kleurenpalet zijn daarvan een gevolg. De compositie moest licht en speels zijn, zoals de vogeltjes. Onbewust gebruikte Dubois een harmonie die we kunnen terugvinden in popsongs van bijvoorbeeld The Beatles. De bekende start van hun song Yesterday waarin je een groot akkoord met een toegevoegde secunde hoort, komt regelmatig terug in Het meezennestje.

Chris Dubois zegt zelf dat het volmaakte akkoord wel op komst is, maar hij schrijft het niet uit. “Ik hou zoveel mogelijk de oplossing achter.

Het ligt in mijn karakter om in plaats van toe te geven toch nog wat uitstel te geven. In plaats van het snoepje zomaar weg te geven, hou ik het nog eventjes achter.”

HET GROTE PUBLIEK De muziek van Chris Dubois heeft helaas nog niet de weg gevonden naar het grote publiek.

Nochtans creëert hij keer op keer pareltjes muziek die vol van sfeer en emotie zitten. Je merkt aan de koorcomposities dat hij in de eerste plaats een componist voor orgel is, een instrument met veel registers. Hij behandelt de zangstem steeds met eerbied en hij componeert een geheel dat zowel harmonisch als melodisch doorzichtig is. Toch is zijn muziek niet eenvoudig en schrijft hij vaak passages die een hoge concentratie en zangtechniek vergen.

Dubois benadrukt dat de muzikanten vrij zijn voor de interpretatie van zijn werk. “Mocht je op de partituur alles schrijven zoals het zou moeten worden uitgevoerd, dan zou het niet meer leesbaar zijn.” De essentie voor Dubois is dat er muziek wordt gemaakt en dat ze aanspreekt.

EVA VERMEREN

In 2015 componeerde Dubois Het Meezennestje voor Eva’s masterproef koordirectie. Zo werd

In de vorige Stemband kon je lezen over Diederik Glorieuxs werk Plainte voor koor, solisten en barokensemble, een ontdekking op zijn Soundcloudpagina. De tekst van het werk heeft geen betekenis, maar is samengesteld uit enkele veelvoorkomende Syrische namen die het uitgangspunt vormen van de nieuw geschreven tekstfragmenten. In het oorspronkelijke werk zitten er twaalf klaagzangen - de ene keer berustend, dan weer opstandig - en een wiegelied. Twee daarvan en het afsluitende Turkse wiegelied bewerkte Glorieux speciaal voor Koorklank tot Two laments and Lullaby. De bezetting reduceerde hij daarbij tot gemengd koor en orgel zodat een koor ook in andere omstandigheden, zonder de specifieke instrumentatie en de link naar de Actus Tragicus van J. S. Bach, het werk kan zingen.

IK ZAG CECILIA KOMEN CHRIS DUBOIS Chris Dubois werd op 7 december 85. In dit tijdschrift vind je een volledig artikel aan hem gewijd. Als componist legde hij zich vooral toe op het schrijven voor orgel, maar er is ook koorwerk. En dat geven we ook graag een plaatsje op Koorklank.

Dubois was medestudent van Vic Nees en Raymond Schroyens en volgde samen met hen fuga op het conservatorium van Antwerpen. Van Ik zag Cecilia komen schreef hij dit jaar 2 bewerkingen voor SATB a cappella, waarvan je er eentje op Koorklank kan ontdekken. Ze werden gecreëerd door het Geels Vocaal Ensemble onder leiding van Eva Vermeren tijdens hun concertreis naar Barcelona. Dubois wisselt canonische inzetten tussen enkele stemmen af met volledige 4-stemmigheid.

Een kort werkje met melodieuze lijnen en verrassende samenklanken.

15

KOORKLANK

COMPOSITIEWEDSTRIJD

VIC NEES

In juli 2020 komen de World Choir Games, de grootste koorwedstrijd ter wereld, naar Vlaanderen. Naar aanleiding daarvan organiseert Koor&Stem in samenwerking met ComAV de eerste editie van 16 een nieuwe compositiewedstrijd, gericht op leerlingen DKO en

conservatoriumstudenten.

We dragen deze wedstrijd op aan Vic Nees (1936-2013), die een grote rol speelde in de vernieuwing van het koorleven in Vlaanderen als componist, dirigent, mentor, jurylid en columnist.

De wedstrijd is bedoeld voor studenten aan de Vlaamse conservatoria en leerlingen uit het DKO. We moedigen leerlingen en studenten van alle leeftijden en nationaliteiten aan om deel te nemen. We kiezen één winnaar bij de studenten conservatorium en één bij de leerlingen DKO. De winnende werken krijgen een publicatie op www.koorklank.be. Koorklank is het online partiturenplatform van Koor&Stem waar dirigenten, mits ze zich registreren, gratis partituren kunnen beluisteren, downloaden en gebruiken in hun koor. Bovendien krijgt deze website binnenkort een internationaal onderdeel: Choral Music from Flanders. Op die manier vinden de werken hun weg bij amateurkoren in en buiten Vlaanderen. De winnaars krijgen ook twee jaar een gratis lidmaatschap van ComAV. Het Vlaams Radiokoor zingt

bovendien de winnende werken tijdens het galaconcert van 9 juli 2020, om 20u30 in AMUZ (Antwerpen). De eerste 25 inzendingen krijgen een vrijkaart voor dit concert.

Initiatiefnemers en partners van deze wedstrijd zijn Koor&Stem, ComAV, het Vlaams Radiokoor en het Europees Muziekfestival voor de Jeugd.

PRAKTISCH Je kan je compositie indienen uiterlijk op maandag 20 april 2020 tot 12u. Stemverdeling, thematiek en taal zijn vrij te kiezen, het werk moet uitvoerbaar zijn door amateurkoren en mag maximaal 4 minuten duren. De compositie mag ook niet vóór 9 juli 2020 uitgevoerd of gepubliceerd worden. Lees het volledige reglement in detail op onze website.

Voor alle vragen en meer info kan je terecht bij Liesbeth Segers, liesbeth.segers@koorenstem.be, tel. +32 (0)3 237 96 43

REPERTOIRETIPS De bibliotheek van Koor&Stem koopt regelmatig nieuwe partituren aan. Maak een afspraak in Antwerpen of Gent en kom snuisteren in de meer dan 190.000 nieuwe en oude partituren.

GELIJKE STEMMEN SEIZE THE NIGHT In opdracht van Inge Sykora en Caloroso vzw en in het kader van beVOICEd 2019 schreef Hans Helsen Hans Helsen Seize the night Seize the night op tekst van Atticus, een instagramdichter die Banksygewijs anoniem blijft. De nieuwe compositie heeft niet alleen dezelfde bezetting als Vivat crescat van Sebastiaan van Steenberge voor de eerste editie van beVOICEd, maar verwijst er ook letterlijk naar in thematiek én motiefkeuze. Halverwege het werk citeert Helsen van Steenberge in het ritmische carpe noctem. Op die manier kan het opdrachtwerk voor beVOICEd over de jaren heen een kettingcompositie van componist naar componist worden. Fijn idee! Helsen verwerkt verder een aantal klankeffecten die jonge stemmen zeker weten te smaken: de zangers moeten soms hun mond afdekken met hun handen terwijl ze zingen of 360° ronddraaien.

Mooi haalbaar werkje voor gelijke stemmen.

Uitgegeven bij Euprint.

SSA & Piano

D/2019/6045/022

Euprint ed.

GEMENGD KOOR DE KLANK VAN DE STAD In de vorige Stemband kon je in het artikel Eén stad in vele talen lezen over de nieuwe compositie van Wim Henderickx op een stadsgedicht van Maud Vanhauwaert. Ondertussen werd het werk gecreëerd én uitgegeven bij Norsk Musikforlag. Het gedicht bestaat uit 4 alinea’s die de componist voor zijn zetting in 3 muzikale verzen verdeelt. Aan het begin voegt hij een tekstloze intro toe voor het gemengd koor, voor vers 2 een interlude en aan het einde een epiloog. Voor ieder vers plaatst Henderickx tevens een improvisatorisch deel dat viool en ud in de schijnwerpers plaatst.

Solosopraan en tekstloos kinderkoor verrijken op gerichte plaatsen de klankkleur van het geheel. Een dankbaar en haalbaar werkje van tien minuten. Aanwezig in de bibliotheek van Koor&Stem.

ROMANTIK A CAPPELLA VOLUME TWEE Na de bundel Romantik a cappella van enkele jaren geleden met alleen wereldlijke romantische koormuziek, verscheen er in 2018 een tweede volume van Romantik a cappella.

Daarin vind je 147 geestelijke liederen van meer dan 130 componisten uit 33 Europese landen. Uit België werden werken van Oscar van Durme, François-Auguste Gevaert (o.a. het zoete pareltje Le sommeil de l’enfant Jésus) en Edgar Tinel opgenomen. In deze uitstekende verzameling – voornamelijk - vierstemmige koormuziek uit de periode 1789 – 1914 vind je gemakkelijke geestelijke liederen, maar ook complexe motetten uit de drie belangrijkste christelijke kerken en joodse synagogen. Voor de uitspraak zijn er online hulpopnames beschikbaar. Uitgegeven bij Helbling en aanwezig in de bibliotheek van Koor&Stem.

STABAT MATER KOEN DEJONGHE Via componist Koen Dejonghe ontving de bibliotheek van Koor&Stem de eerste versie van zijn Stabat Mater. Dat werd geschreven en gecreëerd in juni 2019 in opdracht van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (OKV). Met het project Vlaamse Meesters in situ wijst OKV mensen de weg naar de verborgen parels in de kunststeden. In de Sint-Nicolaaskerk in Sint-Niklaas hangt er een Kruisafneming van de Antwerpse schilder Pieter Thys (1624 – 1677), leerling van Antoon Van Dyck waardoor Dejonghe zich liet inspireren. Dejonghe

schreef een werk met wisselende stemmingen. Na een hedendaagse intro volgt een gregoriaans gedeelte, door de mannenstemmen, in a-capellacanon. Ook de vrouwen uit het koor komen als vrouwenkoor apart aan bod. De barokinsteek van het schilderij trekt de componist door in de instrumentale delen: bij de creatie werden namelijk dansers in barokkostuums betrokken die uit het schilderij van Thys stapten. De compositie voor gemengd koor, solo sopraan, viool, piano, orgel en synthesizer duurt nu 15 minuten en is nog niet af. Dejonghe broedt op een volledige zetting van het werk. Wordt vervolgd dus. De lightversie kan je al in de bibliotheek bekijken.

17

SCHENKINGEN CARL VAN EYNDHOVEN De BRTN-muziekbibliotheek, daar zit een schat van ongekende muziek. Onder andere arrangementen die Carl Van Eyndhoven in de jaren 90 schreef voor BRT 1. Leuke zes- tot achtstemmige arrangementen van instrumentale orkestmuziek zoals de Pavane van Fauré of Water Music van Händel in dabadavazetting, Danse macabre van Saint-Saens, de schilderijententoonstelling van Moessorgsky, Ständchen van Schubert, zelfs Czardas van Monti, of Carmen met percussie en contrabas.

Stevige uitdagingen voor koren met ambitie.

Van Eyndhoven is ook een crack in jazzarrangementen. Ontdek opus one van Sy Oliver of melodieën uit de dertiger jaren voor zesstemmig koor. Voor mannenkoor schreef Van Eyndhoven een heerlijke aaneenschakeling van Franse chansons als feuilles mortes, la mer en j’ai deux amours met piano, bas, slagwerk.

Ja, er zit zelfs een kerstmedley tussen. Het merendeel is aanwezig in de bibliotheek van Koor&Stem.

A CAPPELLA SONGBOOK 2 Het fantastische ensemble VOCES8 lanceerde eerder al een A Cappella Songbook voor achtstemmig ensemble.

Nu is er ook een vervolgbundel voor vierstemmig koor, hoera! Koorleden en huisarrangeur Jim Clements zorgen voor gevarieerde catchy bewerkingen van Atlantic Avenue, Danny boy, Edo Lullaby, My love is like a red, red rose, Pie Jesu, Price Tag, Strong en Underneath the stars. Uitgegeven bij Peters.

FILM CHORISSIMO MOVIE

18

Drie wereldberoemde hits Die another Day, Live and let die en The James Bond Theme bestaan nu ook voor gemengd koor met piano en/of strijkers. In diezelfde reeks Chorissimo! movie vind je trouwens ook nog Disneyfilms en muziek uit The Hobbit. Allemaal uitgegeven bij Carus.

Aanwezig in de bibliotheek van Koor&Stem.

JARIG Op 23 november vierde Johan Duijck zijn 65ste verjaardag! Als dirigent, pianist, componist en oermuzikant is een druk gestructureerd leven hem niet vreemd. Tot zijn koorwerken behoren een aantal kortere composities, maar ook heuse cantates. Belangrijk daarbij is de woord-muziek verhouding: De muziek verklankt het woord. Net zoals zijn leraar Cabus schrijft Duijck ook sterk melodische thema’s en gebruikt hij zelfs tonale toonspraak, hoewel dissonantie nooit veraf is. In een groot aantal werken maakt Johan Duijck geen gebruik van de traditionele metrumnotatie waardoor uitvoerders minder gefocust zijn op sterke en zwakke tijden. Dat komt de vloeiendheid van de melodie zeker ten goede. In onze bibliotheek vind je een aantal interessante koorwerken van zijn hand.

IN DE KLAS DOEWAP #8: TUSSEN TONGTWISTER EN WIEGENLIED Vlak voor de kerstvakantie lanceren we Doewap #8, zodat leerkrachten ook in de tweede helft van het schooljaar toffe klasliedjes aangeboden krijgen. In Aan en Uit hoor je de haastigheid van het begin en het einde van de schooldag als jassen en lichten aan of uit moeten en en deuren en boekentassen open of dicht. Twee miniliedjes die wel radiojingles lijken met hoog tongtwistergehalte: het is voorbij voor je het weet. Fasten your seatbelts voor de nieuwe hit van Mirjam de Wit. Wind, wind ruisen creëert een poëtisch nachttafereel rond maan en wind. De volkse melodie uit Duitsland in een vertaling van Paul Schollaert is eenvoudig rustgevend, het arrangement van Martin Valcke in de opname bijna magisch. Rust ook in Bayuski Bayu, een Russisch wiegenlied. In de didactische fiche vind je bovendien een poëtische vertaling naar het Nederlands die perfect past op de melodie. Met Amaibu gaan we naar Afrika, bij de Baka, een pygmeeënvolk dat in de regenwouden van Kameroen, Congo-Brazzaville, Gabon en de Centraal-Afrikaanse Republiek leeft. Het lied imiteert de klanken van het regenwoud en kan in canon gezongen worden. Wil je wat meer swingen in de klas, dan kan dat met het WestAfrikaanse Fatou é en het Cubaanse Yenyere.

Het eerste is een eenvoudige meezinger die met alle leeftijden van de lagere school prima werkt, het andere brengt je klas in feestelijke sferen: je kan het in sterke groepen ook gebruiken om in canon te zingen.

Ter nagedachtenis van

MAJO SIMOENS

SECRETARIS VAN KOOR&STEM OOST-VLAANDEREN Je bent zachtjes heengegaan je strijd heb je na drie jaar opgegeven je was een sterke vrouw je fiets gaf je vaart je reisde de wereld rond je hield van kunst en muziek je gaf liefde aan je familie en de vele vrienden je vocht tegen onrechtvaardigheid je engagement was groot Koor&Stem heb je zonder veel woorden héél veel gegeven we konden op jou rekenen als secretaris, organisator, bedenker van croque-monsieurs en originele belegde broodjes je hield tot op het einde de lijst van de koorronde bij.

Nu staat je computer af.

We zullen jou missen.

‘Until we meet again …’ © Marieke Missinne

ZING HEMELHOOG Maak kennis met zes nieuwe composities, speciaal voor kinderen jeugdkoren die af en toe in de kerk zingen. Ingeborg Vermoesen, Thomas De Baets, Tom Vanderplas, Jos Bielen en Bart Jacobs schreven een aantal werkjes die je terug vindt op www.zinghemelhoog.be. Je kan ze bovendien vrij te gebruiken. Op 4 mei kan je dit repertoire ook ontdekkening tijdens een vorming in Gent, www.koorenstem.be/vormingen.

ZING HEMEL HOOG

Majo Simoens, Secretaris Koor&Stem Oost-Vlaanderen overleed op 12.11.2019

IK ZAL JE ALTIJD HOREN DRIE PILOOTPROJECTEN AAN HET WOORD Veel mensen die te maken krijgen met dementie, wonen thuis en worden daar verzorgd door een mantelzorger. Samen zingen kan ook voor deze groep een heel waardevolle activiteit zijn. Daarom riepen de initiatiefnemers achter De Stem van ons Geheugen ‘Ik zal je altijd horen’ in het leven. Twee jaar lang krijgen drie pilootprojecten de nodige steun om het concept concreet uit te werken.

Weerman Frank Deboosere, die peter is van ‘Ik zal je altijd horen’, verwoordt het zo: ‘Muziek is een fantastische taal waarmee we mensen heel lang kunnen blijven bereiken.’

Ook thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers spreken die taal. Daar zijn deze initiatieven het beste bewijs van.

WZC SINT VINCENTIUS Lien Ysebaert is de referentiepersoon voor Dementie in het WZC Sint-Vincentius in Avelgem. ‘Sinds 2013 is er een contactkoor in ons woonzorgcentrum. Maar mensen buiten het centrum, die nog thuis wonen, zouden

natuurlijk net zo veel baat hebben bij een koor.

De eerste stap: mensen uitnodigen om mee in ons project te stappen! In januari 2019 startten we met een grote promotour in de regio, zodat iedereen op de hoogte was van onze plannen.

We hebben zelfs affiches opgehangen bij de plaatselijke handelaars. In juni konden we echt uit de startblokken schieten en sindsdien zingen we elke maand. Dat er telkens koffie en een gebakje staan te wachten, is heel belangrijk, dat hebben we al gemerkt!’

Na enkele maanden is het koor een vaste waarde. Lien: ‘Ons optreden in oktober was een groot succes, zelfs de burgemeester was aanwezig. Er sluiten steeds nieuwe mensen

aan, waardoor we al met meer dan dertig zijn.

De eerste stap zetten is soms moeilijk, maar na één zangnamiddag zijn de meeste mensen helemaal verkocht. Het is ongelofelijk wat muziek teweeg kan brengen, zelfs bij mensen in een vergevorderd stadium van dementie. Het is ook belangrijk dat mensen tijdens onze zangnamiddagen lotgenoten leren kennen. Iedereen maakt hetzelfde mee en die verbondenheid is van onschatbare waarde.’

Het is duidelijk dat heel Avelgem zich mee achter het project zet en dat er veel goodwill is binnen de gemeente. Cultuurcentrum Spikkerelle stelt gratis een oefenlocatie ter beschikking en biedt ook technische hulp aan, bijvoorbeeld om de beamer en de muziekinstallatie te bedienen.

Ook verschillende personeelsleden van SintVincentius maken zich met plezier even vrij om de zangers muzikaal te begeleiden tijdens een live optreden.

Vanuit Koor&Stem is ook in coaching voorzien, om de pilootprojecten de nodige begeleiding en ondersteuning op maat te kunnen geven.

Muziektherapeute Sofie Bauwens geeft al jaren workshops waarbij ze mensen warm wil maken om te zingen met personen met dementie. Ze leidt ook haar eigen contactkoor in Sint-Niklaas voor thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers. De andere coach is Jenny Ernotte, die werkt als referentiepersoon dementie binnen het WZC Ocura in Montenaken.

Ze is al jaren projectcoördinator van het geheugenkoor Ocura en gaf tientallen workshops om anderen te inspireren om zingend in contact te treden met personen met dementie. Lien: ‘Het is fijn dat we ook de andere pilootprojecten kunnen volgen. We komen twee keer per jaar samen rond een bepaald thema, maar we kunnen eigenlijk altijd bij elkaar terecht – hoe loopt het daar? Welk repertoire gebruiken ze? Hoe pakken zij het aan?’

Voor Lien is deze proefperiode van twee jaar nog maar het begin: ‘We zouden met plezier onze kennis en ervaring delen met andere woonzorgcentra die iets gelijksoortigs willen organiseren. Dan worden wij op onze beurt coaches voor iemand anders.’

INLOOPHUIS ’T MONUMENT ’t moNUment in Mechelen is een inloophuis voor personen met dementie en hun mantelzorgers in de thuiszorg. Hilde De Weerdt is verpleegkundige en werkte als thuisverpleegkundige en hoofdverpleegkundige in een WZC met personen met dementie. Ze is nu coördinator van het

19

inloophuis. Hilde: ‘Ik zal je altijd horen begon voor ons met een tip van onze dirigent, Filip Zutterman. Ik ben zelf helemaal niet muzikaal aangelegd, maar ik ben wel volledig overtuigd van de kracht van zang. We hebben ons oor te luister gelegd binnen Mechelen – kunnen we samenwerken met andere organisaties?

Is er interesse? – en bij onze bezoekers. Al snel bleek dat het woord ‘koor’ veel mensen afschrikt. ‘Ik kan helemaal niet zingen, Hilde!’.

Door het te benoemen als een ‘muziekmoment’ werd de drempel voor de deelnemers een stuk lager.’

Dat muziekmoment duurt niet te lang en heeft een duidelijke structuur. Hilde: ‘Het eerste en het laatste liedje dat we zingen, bijvoorbeeld, is altijd hetzelfde. We zingen op een vaste locatie met een vaste kern van mensen, dat voelt het meest veilig. Verder projecteren we de liedjesteksten in grote letters op de muur en zorgen we altijd voor voldoende stoelen voor wie een beetje moe wordt.’

20

Inspraak is een belangrijke factor. Hilde: ‘De Vergeet-me-nietjes kozen zelf hun naam en suggereren regelmatig nieuwe muziek. In het begin was er een overvloed aan emotionele, heel beladen liedjes. Maar met de tijd is er meer plaats gekomen voor positieve nummers. We vinden onze weg. Onze zangers geven heel goed aan wanneer het hun te veel wordt, of wat ze ervaren als te betuttelend.’

Via de Stedelijke Muziekacademie van Mechelen werd ook een muziektherapeute bij het project betrokken om extra muziekmomenten in te lassen. Hilde: ‘Zij brengt instrumenten mee, waardoor we weer een iets groter stuk van de muziekwereld kunnen aanboren. Ook voor praktische zaken is de academie een grote hulp. Als we bijvoorbeeld pupiters nodig hebben voor een optreden, helpen zij ons uit de nood.’

Maar wat er achter die pupiters gebeurt, is natuurlijk het belangrijkst. Hilde: ‘Na elk muziekmoment zie ik dat het sociale netwerk sterker wordt. Onze leden ontmoeten andere mensen met heel gelijksoortige behoeftes.

Ik heb echt het gevoel dat we hen in hun kracht zetten. Het gaat om succesbeleving, om energie. Ik zie dat we heel veel gelukkige momenten creëren.’

HUIS SINT-COLETA

vragen rond dementie. En ze zet met plezier haar schouders onder een nieuw koor dat de toepasselijke naam ‘Noebliepa’ kreeg.

In de zangsessies zet Huis Sint-Coleta verbinding centraal – de verbinding tussen de persoon met dementie en de mantelzorger maar ook de verbinding tussen de persoon met dementie en de maatschappij. En die maatschappij wandelt onder meer door de deur in de vorm van leerlingen uit een nabijgelegen lagere school. Melissa: ‘Noebliepa is een intergenerationeel koor. Afwisselend komen het vierde en het vijfde leerjaar met ons meezingen. We vinden het belangrijk dat de kinderen al iets weten over dementie.

Daarom komen we voor de start van een project langs voor een klasgesprek. We gebruiken een prentenboek om aan te halen wat mensen met dementie zoal ervaren, hoe ze zich soms gedragen en beantwoorden al hun vragen. Ook een enthousiaste leerkracht maakt een wereld van verschil.’

Dankzij een toegewijde vrijwilliger – die al meer dan negentig jaar oud is – is er elke keer live pianobegeleiding. Het repertoire is een mix van verschillende genres. Melissa: ‘Het is indrukwekkend welke emoties muziek kan losmaken. Mensen die nogal in zichzelf gekeerd of een beetje apathisch zijn, gaan zich plots veel meer openstellen.’ Ook het sociale aspect van de zangmomenten is ontzettend belangrijk. Na het zingen – dat ongeveer een uur duurt – is er tijd voor koffie en iets zoets. Melissa: ‘We merken dat mensen graag nog wat nakaarten. De overgang kan het best zo naadloos mogelijk verlopen, zonder dat je eerst met tafels en stoelen moet gaan schuiven.’

Wil Noebliepa ook eens optreden? Melissa: ‘We willen heel graag een singalong organiseren, waarbij ook kinderen, ouders, grootouders en andere belangstellenden meedoen. Zo zetten we niet een kleine groep mensen op een podium terwijl de anderen stil toekijken, maar zingen we echt allemaal samen.’

Het project ‘Ik zal je altijd horen’ – in al zijn vormen – zet de deuren nog wijder open voor alle mensen die behoefte hebben aan ontspanning, muziek en een luisterend oor.

Sofie Rycken

AGENDA

18 JAN | BRUSSEL

LET YOUR SINGERS PLAY, IMPROVISEREN MET JE KOOR

Tijdens Europa Cantat in Tallin (2018) zagen we Michal Hájek (Tsjechië) aan het werk. Wat een plezier! Michal Hájek focust op koorimprovisatie. Aan de hand van improvisatie en spel krijg je materiaal aangereikt dat je in je volgende repetitie meteen kan gebruiken.

De oefeningen zijn bruikbaar voor grote koren en ook voor vocal groups. Verder geeft Hájek ook tips voor een geslaagde repetitie.

Deze workshop is bedoeld voor dirigenten en volledig op de praktijk gericht. In het Engels.

Docent is Michal Hájek (CZ).

CC Ten Weyngaert, Vorst I www.koorenstem.be I liesbeth.segers@koorenstem.be

25 JAN | SCHERPENHEUVEL

GREGORIAANS LEZEN EN ZINGEN

Gregoriaans is fantastisch mooie liturgische muziek die ook op concertpodia hoge ogen scoort als het mooi uitgevoerd wordt. Alleen is de kwadraatnotatie behoorlijk weerbarstig voor wie er niet mee vertrouwd is. Tijdens deze cursusdag geeft Jos Bielen je de basisprincipes van dit notenschrift mee en ontdekken we al zingend hoe we dit best interpreteren.

Abdij van Averbode I www.koorenstemantwerpen.be I inschrijvingen@koorenstemantwerpen.be Georganiseerd door Koor&Stem Vlaams-Brabant en Koor&Stem Antwerpen

3 FEB, 2 & 23 MAA | HASSELT/KIEWIT

CURSUS VOOR CANTORS

Workshop voor mensen die wel eens eenstemmige samenzang leiden. Aan de hand van enkele nieuwe liederen wordt er geoefend op ‘samen’ inzetten, expressief dirigeren en het koor in het juiste tempo laten zingen. Docent is Jos Bielen.

Grootseminarie: 3 februari & 2 maart 2020, Basiliek

Melissa De Rudder werkt als referentiepersoon dementie in het Gentse Huis SintColeta. Ze is het aanspreekpunt voor alle bewoners, familie en medewerkers met

Hasselt: 23 maart 2019 I limburg@koorenstem.be Georganiseerd door Koor&Stem Limburg

8 FEB | GENT

24 & 25 FEB I DRONGEN

Dé highlights van de World Choir Games. De World Choir Games zijn een uniek evenement voor alle koren in Vlaanderen: open singing, workshops, concerten op pleintjes en rond fonteintjes, hoogstaande galaconcerten, World Choir Village, ... Deelnemen als koor of koorzanger? Meehelpen als vrijwilliger? Tickets kopen?

Wat doen onze Oost-Vlaamse koren? Wat verwachten de Oost-Vlaamse koren en koorzangers? Muzikale intermezzi worden voorzien door Flanders Boys Choir, Sint-Niklaas onder leiding van Dieter Van Handenhoven. Docenten zijn Marc Van den Borre en Lieselotte Goessens.

De tiende editie van de tweedaagse voor zangers met een rijpere stem (55+), die al een lange koorcarrière achter zich hebben.

We halen klassiekers vanonder het stof én ontdekken nieuwe werken. Het zingen wordt aangevuld met informatie over de muziek en componisten. Inclusief tips i.v.m. stemgebruik.

Aan het einde van de twee dagen is er een toonmoment voorzien. De vereiste is dat de zangers vlot noten kunnen lezen. Docent is Johan Van Bouwelen.

KOORCAFE

Cultuurkapel Sint-Vincentius I oost-vlaanderen@koorenstem.be Georganiseerd door Koor&Stem Oost-Vlaanderen i.s.m.

World Choir Games 2020

16 FEB I BRET-GELIEREN

KOOR&STEM LIMBURG 60 JAAR! MISVIERING Koor&Stem Limburg bestaat in 2020 zestig jaar en dat willen we vieren met een groot feest. In de loop van het jaar worden meerdere activiteiten georganiseerd waaraan alle koren van Limburg kunnen deelnemen. De eerste activiteit is een misviering. Alle koren en alle Limburgse zangers zijn welkom om samen onder begeleiding van een blazersensemble de Deutsche Messe van Franz Schubert te zingen.

O.L.Vrouw van Fatimakerk I limburg@koorenstem.be

GRIJS GEZONGEN

Oude Abdij I marleen.moortgat@koorenstem.be

29 FEB I MALLE

BASISVORMING NOTENLEER

Bots je als zanger ook op je limieten van partiturenkennis? Soms moeite met het lezen en interpreteren van bladmuziek? Met een basis notenleer kom je al heel ver! Dit is een ideale vorming voor koorzangers die wat vlotter partituren willen kunnen inoefenen.

Provinciaal Vormingscentrum I inschrijvingen@koorenstemantwerpen.be & info@koorenstemvlaamsbrabant.be Georganiseerd door Koor&Stem Antwerpen en Koor&Stem Vlaams-Brabant

29 FEB I BEERSEL

LITURGISCHE ZANGDAG

Georganiseerd door Koor&Stem Limburg

23 FEB I SCHERPENHEUVEL-ZICHEM

PRESENTATIECONCERTEN WORLD CHOIR GAMES

In de loop van 2019 en 2020 kan je aantreden tijdens presentatieconcerten, opgebouwd rond de verschillende wedstrijdcategorieën van de World Choir Games. Je krijgt er feedback en aanbevelingen van een jury met het oog op een deelname aan de competitie.

Wie wil deelnemen aan de championscompetitie moet zelf aan INTERKULTUR voorleggen of het koor aan de nodige kwalificaties voldoet (wedstrijdervaring) of zich tijdens één van de presentatieconcerten van Koor&Stem laten kwalificeren door de jury.

De Egger I lieselotte.goessens@wcg2020.be

Op zoek naar koormuziek die bruikbaar is tijdens de liturgie? Dan is dit een interessante dag voor jou! Zing samen met anderen de muziek en geniet van de meerstemmige zettingen die je worden aangeleerd door een ervaren dirigent. Op het einde van de dag mag je de muziek mee naar huis nemen. Ideaal om nieuwe werkjes te leren kennen en om samen een dag gezellig te zingen!

Vormingscentrum Destelheide I kerkmuziek@koorenstem.be

7 MAA I BRUGGE

WERKEN MET TABLETPARTITUREN

Geraak je niet meer wijs uit je gigantische verzameling partituren? Wil je met compacte middelen naar een repetitie, als zanger of dirigent? Wil je vlot notities bij de partituren nemen en die met anderen delen? Wil je handige lijsten van partituren aanleggen als catalogus of als volgorde bij een uitvoering?

Wil je profiteren van de vele mogelijkheden die het digitale tijdperk voor de muzikant in petto heeft? Dan is deze cursus voor jou! Docent is Chris Duprel.

Conservatorium I west-vlaanderen@koorenstem.be Georganiseerd door Koor&Stem West-Vlaanderen vzw

14 MAA I BRUGGE

KORENBRUNCH

Wat is er leuker dan andere koormensen ontmoeten bij een gezellige brunch? Het is een ontspannen ontmoetingsmoment voor dirigenten en koorbesturen. Naast lekkere koffie en broodjes, biedt de dag ook interessante lezingen en is het een aangenaam netwerkmoment. Hou de website in de gaten voor de recentste info over het programma. Voor koorbesturen en -dirigenten uit West-Vlaanderen west-vlaanderen@koorenstem.be Georganiseerd door Koor&Stem West-Vlaanderen

15 MAA I TIENEN

KINDERKORENFESTIVAL

Op deze ontmoetingsdag voor kinderkoren biedt Koor&Stem Vlaams-Brabant de kinderkoren een podiumplaats aan waar kinderen en hun dirigent aan elkaar en aan de toehoorders kort een eigen programma ten gehore brengen. Tijdens de workshop leren de kinderen een aantal liederen in een tutti onder leiding van Sterre De Raedt. Op het einde van de dag beklimmen alle kinderen het podium om deze liederen voor jou te brengen! cc De Kruisboog I info@koorenstemvlaamsbrabant.be Georganiseerd door Koor&Stem Vlaams-Brabant

21

KERST-SOPRAAN

22

Ooit was ik een engelachtig kerst-sopraantje. Geloof je me niet? Ik was het echt. Degene die tijdens de kerstviering bij de tweede strofe van ‘Stille Nacht’ een stap naar voor mocht zetten. Iedereen zou naar me luisteren. Het kerstkoor achter me, de menigte voor me, mijn moeder en mijn broers in hun dikke winterjassen, Jezus aan zijn kruis, mijn vader achter het orgel.

Ik was een prentje, een fee. Een Wiener Sänger-knaap met lange blonde vlechten en een rood-groen geblokt hesje. Ik had witte kniekousen aan en zwarte lakleren schoenen.

Met een gouden gesp. Ik zei je toch dat het echt was?

Mijn vader speelde het tussenspel op het orgel. Ik opende mijn mond. Wachtte. Vier maten. En dan nog eens. Acht. Mijn tenen kriebelden. Verdorie, die kousen ook. Zestien maten. Waarom bibberden mijn knieën? Had ik het koud?

De dirigent (die eigenlijk de meester van het zesde was) keek me verontrust aan. Zijn armen gebaarden iets. Maar ik wist niet wat, want handen kunnen nu eenmaal niet spreken. Niet echt. Waar was mijn muts eigenlijk?

Mijn vader knikte naar me, terwijl het zoveelste rondje sol-la-sol-mi uit de orgelpijpen

dreunde. Ik zoog een grote geut dennenlucht naar binnen, knipperde met mijn ogen. Nu dan maar? Ik opende mijn mond.

Als vuurwerkpijlen tijdens nieuwjaarsnacht, zo snel schoten de wenkbrauwen van de dirigent omhoog. Had hij pijn? Ook vervelende sokken aan? Mijn buik deinde als een schip op de zee.

Er was iets mis. Maar wat?

Misschien zong ik te stil. Ik liet mijn mond wat verder openvallen.

Maar nu leek ook mijn vader last van zijn sokken te hebben. Hij schudde zijn hoofd en hij loste een hand van de toetsen om ze voor zijn lippen te houden.

Sssssst. Stille Nacht, inderdaad. Verschrikt hield ik even mijn mond.

Groet den Heer van ’t Heelal. Dat kon niet stil, dat wist mijn vader toch ook? Uit volle borst en met een kleine buiging sloot ik af.

We bleven dat jaar niet voor glühwein en cake, maar gingen meteen naar huis. Pas toen we al de hoek om waren, gaf mijn moeder me een afwezige aai over het hoofd.

“Het was een klein beetje vals, zoetje,” zei ze voorzichtig.

Mijn broers barstten in lachen uit. Ze rolden over de straatstenen. Bleven dat doen, elke kerst opnieuw.

Een klein beetje. Heel. Vals.

Sommige dingen duren lang. Nog altijd vertrouw ik mijn stembanden voor geen haar.

Vraag je me om alleen te zingen, dan sterft er iets van binnen.

Nu, vele jaren later zit ik aan de andere kant van de wereld met een heel klein hartje in een kring vol overjaarse cowboys en cowgirls met banjo’s, steelgitaren en autoharpen. Vraag me niet hoe ik hier terechtgekomen ben, dat is een ander verhaal. Song circle – zo heet dit.

Iedereen brengt een lied mee en een cake.

Er wordt gezongen, maar je hoeft het niet te kunnen. En bij aankomst wordt je gevraagd welk fruit je zou zijn moest je ooit op een dag ontwaken als een stuk fruit. En waarom. Zo een soort gebeuren.

Ik heb me voorbereid. Geskypet met mijn vader om de akkoorden te checken. Kopietjes gemaakt. Ik heb zelfs geoefend met een geleend keyboard.

De cirkel gaat rond. Mijn tenen kriebelen.

Als het eindelijk aan mij is, geef ik iedereen een blaadje. Vervolgens trek ik kordaat mijn schoenen en sokken uit.

“Oh boy,” zucht de steelgitarist tijdens zijn suikerzoete intro.

Ik open mijn mond.

“God allmighty!” roept het gerimpelde besje met de autoharp en ze zet een tweede stem in.

Een spontaan kerstkoor omhult me, de banjo’s ratelen het tempo omhoog. Tot ver voorbij mijn korrelige stembanden wordt ik opgetild. Ik ben Beyoncé en Christina Aguilera tegelijk en misschien ook wel Dolly Parton.

Nee, serieus: Ik ben een kerstsopraan.

Engelachtig en echt. In volle zomer. Op blote voeten. Ik krijg cake zo meteen. En voor wie het nog niet wist: ‘Stille Nacht’ is een draak van een lied. © Annemarie Peeters

KR ZKT DRGNT

JONGERENGEMENGD KOOR KOOR PALABRA UIT BESELARE ZKT DIRIGENT(E) ZKT DIRIGENT(E) Jongerenkoor Palabra is vanaf januari 2020 op zoek naar een nieuwe dirigent(e) die creatief kan omgaan met jongeren, originele liedkeuzes maakt, noten kan lezen en kan begeleiden op gitaar of piano. Palabra is onderdeel van de Koninklijke Harmonie De Broederkring.

Er wordt wekelijks gerepeteerd op woensdagavond van 19.15 u. tot 20.30 u. met jongeren tussen twaalf en achttien jaar. Jaarlijks geeft het koor minstens twee concerten (een kerstconcert en een eigen concert) waarbij er vaak in een thema gewerkt wordt. Het concert van 2020 staat gepland op 16 mei. Daarnaast organiseren we ook jaarlijks een repetitiedag en het staat de dirigent vrij om zelf een tweedaagse te organiseren. Tijdens deze dag(en) wordt er gewerkt aan het concert en het groepsgevoel. Uiteraard mag je hierbij ondersteuning van het bestuur verwachten.

Wij bieden jou een vergoeding per uur én een leuk bestuur waarmee je jaarlijks driemaal vergaderd. Er zijn geen repetities in de schoolvakanties. Je werkt bovendien samen met de dirigente van het kinderkoor ‘t Geigken.

Jongerenkoor Palabra, Houthalen I Meer info via www.broederkring.be of karoliendreesen@gmail.com

KINDERKOOR ZKT ENTHOUSIASTE DIRIGENT Kinderkoor Korewiet zoekt een enthousiaste koorleider die uiteraard graag zingt, maar die bovendien ook graag met kinderen werkt en aan hen de liefde voor muziek wil doorgeven.

De leeftijd van de kinderen varieert tussen de vijf en de twaalf jaar. De repetities vinden wekelijks plaats op dinsdag van 15.00 u. tot 17.00 u. (twee maal 45 min.) in de Steinerschool van Wijgmaal. Er staat een vergoeding tegenover.

Kinderkoor Korewiet, Wijgmaal I Meer info via www.korewiet.be of noemiesings@hotmail.com

Het volkskoor ‘De Reutelnoot’ uit Beselare is op zoek naar een nieuwe dirigent(e). De Reutelnoot komt één keer per week op maandag samen om 20.00 u.Dit koor hoopt gauw een enthousiaste, muzikale dirigent(e) te mogen verwelkomen in deze toffe bende die zichzelf ‘De Reutelnoot’ noemt.

COLOFON Stemband magazine #19 maart 2019 Redactieraad: Liesbeth Segers, Jan Stofferis, Erik Demarbaix, Lieselotte Goessens, Haryanti Frateur Verschijnt vier keer per jaar / Oplage: 3.000 exemplaren Uitgave: Koor&Stem vzw / Coördinatie: Haryanti Frateur Werkten mee aan dit nummer: Marianne van Scherpenzeel, Jeroen Keymeulen, Lieselotte Goessens, Liesbeth Segers, Jan Stofferis, Johan Geerts, Gerrit Calluy, Sofie Rycken, Annemarie Peeters, Eva Vermeren, Lucille Lamaker, Haryanti Frateur Coverfoto: Best Of IK-WCG © Nolte Photography Vormgeving: apple–n.be / brand–ink.be / Druk: Van der Poorten

Redactieadres stemband@koorenstem.be www.koorenstem.be/tijdschrift +32 (0)3 237 96 43 Pater Pirestraat 50, 2018 Antwerpen

Abonnement: Binnenland: €30 / Buitenland: €40 Bij Koor&Stem aangesloten koren krijgen 3 gratis abonnementen.

Volg ons via Facebook en Twitter www.facebook.com/koorenstemvzw www.twitter.com/koorenstem

Gemengd koor De Reutelnoot, Beselare I Meer info via Marijn Dewulf: reutelnoot@gmail.com of 0499 37 99 92

HET OLENZEA KOOR ZOEKT EEN DIRIGENT Het Olenzea koor is een gemengd koor van dertig zangers dat de eerste vijftien jaar uitsluitend uit familie bestond. Nu, na twintig jaar vonden ook vrienden hun weg naar het koor.

Het repertorium gaat van klassiek tot hedendaags en werd tot hiertoe gekozen door de dirigent in samenspraak en in functie van een optreden. Een enthousiast koor en ervaren pianiste wachten dus op die nieuwe dirigent die zo vlug mogelijk de fakkel over wil nemen.

Het koor repeteert wekelijks op dinsdag van 20.00 u. tot 22.00u. in Kasteel Fruithof in Boechout.

Olenzea Koor, Boechout I Meer info via marleenonzea@gmail.com

Koor&Stem vzw is de organisatie voor vocale muziek in Vlaanderen.

Koor&Stem ondersteunt iedereen die graag zingt, brengt zingende mensen samen en promoot koorwerking in Vlaanderen. Onze initiatieven helpen je om beter te zingen en om dat met nog meer plezier te doen. www.koorenstem.be

Koorklank is een online platform van Koor&Stem vzw met nieuws en inspiratie voor dirigenten en koren, partituren te downloaden, repertoiretips en véél muziek. www.koorklank.be

23

ZON. 5 JULI ANTWERPS SPORTPALEIS

OPENINGSCEREMONIE WORLD CHOIR GAMES

2020 De aftrap van de 11de editie van de World Choir Games is zonder twijfel het meest unieke koorconcert dat je in je leven zal meemaken.

Verwacht je aan een rollercoaster doorheen een half millennium aan muziek van Vlaamse componisten: van Josquin des Prez over Peter Benoit tot Vic Nees, van Bluesette over Ik Hou van U tot Alors on ‘Chante’.

Deze avond schittert koorzang in al zijn facetten, intiem met één enkele stem, gepassioneerd met het Vlaamse Radiokoor of vollenbak met de meer dan 10.000 zangers uit alle windstreken samen. En als je wil kan je ook zelf meezingen in onze ‘official song’ Listen van Kurt Bikkembergs.

wcg2020.be