V.U. Koenraad De Meulder, Zirkstraat 36, B-2000 Antwerpen
04.2010// #2
de koorkrant GENT // 18.09 2010 - GEEL // 09.10 2010 Als start voor het nieuwe koorseizoen 2010-2011 nodigt Koor&Stem alle dirigenten en bestuursleden van amateurkoren uit voor de 4e Koor- & dirigentendag. Dit jaar wordt de Koor- en dirigentendag voor het eerst op twee locaties gehouden om meer koren in staat te stellen deze dag bij te wonen. Op deze studiedagen worden opnieuw actuele onderwerpen aangesneden over de artistieke en organisatorische aspecten van het koorleven. Er zijn aparte, parallelle, workshops voorzien voor koorbesturen en voor koordirigenten. De eerste dag wordt gehouden in Gent, in samenwerking
met Koor&Stem Oost-Vlaanderen en de tweede in Geel, in samenwerking met Koor&Stem Antwerpen. Wat staat er o.m. op het programma? In een eerste workshop voor de koordirigenten presenteren we de nieuwe handboeken rond koordirectie en stemvorming van de hand van Michaël Scheck en Jeanine Lambrecht. In een tweede workshop stellen we nieuw koorrepertoire voor en halen we enkele pareltjes uit de koorliteratuur van onder het stof. In Gent zullen we werken rond kerstrepertoire, in Geel rond volksliedrepertoire. Het centrale thema van de workshops voor de koorbesturen is “Van idee tot koorproject: suggesties voor een dynamische koorwerking”. In de eerste workshop voor koorbesturen gaat het over het ontwikkelen van een (middel)lange termijnvisie. In de tweede workshop behandelen we het thema “netwerking”.
Raadpleeg het volledige programma op www.koorenstem.be. Voor aangesloten koren bedragen de kosten €10 per deelnemer. Het inschrijvingsgeld voor deze dag omvat: de deelname aan de workshops, koffie/thee bij het onthaal en tijdens de pauze en een informatiemap. // Locaties 18.09 2010 GENT: Arteveldehogeschool, Campus Goudstraat, // 09.10 2010 GEEL: BEMT Trainingscentrum, Kleinhoefstraat 6.
Heart of Europe International Choir Competition
It’s oh so choir Op zaterdag 30 oktober en zondag 31 oktober 2010 organiseert Koor&Stem in het Flageygebouw te Brussel een internationaal korenfestival. Een belangrijke focus in de programmatie is Scandinavische koormuziek. Ontdek het volledige programma nu op www.ohsochoir.be. Koor&Stem nodigt alle koorbesturen, dirigenten en zangers van harte uit op dit tweedaagse festival! Ontmoet Bo Holten (DK), Mats Nilsson (SWE), Michael Bojesen (DK), Louis Buskens (NL), Sandra Milliken (AUS), Lucien Posman (BE) tijdens verschillende reading sessions, lezingen en workshops. Hier zijn talrijke pareltjes te ontdekken uit het Nederlandse, Vlaamse, Zweedse en Deense koorrepertoire. En kom ook luisteren naar een boeiende uitwisseling van koorculturen gedurende de internationale korenontmoeting met Cappella Concinite, Arc Sonore, Amarylca, Musa Horti, Chœur de chambre Ishango en Chœur Polyphonia de Bruxelles (BE), Kamerkoor Cantate, Jeugdkoor Giocoso, Cappella Breda en Kamerkoor Melopöeia (NL) en Nordlyskoret en Sankt Pauls Kammerkor (DK). Je kunt een feestelijk toonmoment meemaken van een muziekeducatief Attakatamoeva-project met een aantal lagere scholen uit de Brusselse wijk Flagey. Het Vlaams Radio Koor o.l.v. Bo Holten zal het festival passend afsluiten. Pernille Louise Sejlund, Benjamin Scheur, Pärt Uusberg, Simon De Poorter. Dit zijn de namen van de 4 geselecteerde componisten voor de AGEC Young Composers Workshop. Ze komen resp. uit Denemarken, Duitsland, Estland en België.
Ze werden uit 15 kandidaten gekozen door een jury die bestaat uit Rainer Held (SWZ), Michaël Scheck (BE), Eva Kollar (HUN) en Vic Nees (BE). Hun composities worden tijdens een open repetitie uitgevoerd op It’s oh so choir. Locatie: Flageygebouw, Heilig Kruisplein, 1050 Brussel // Prijs: €100 festivalticket 2 dagen, €60 festivalticket 1 dag, €15 afzonderlijk concertticket. Online te bestellen op www.ohsochoir.be of www.flagey.be
Groepstarieven vanaf 10 personen Voor wie er een kooruitstap van zou willen maken en in groep wil participeren aan It’s oh so choir is er uitstekend nieuws: vanaf 10 personen geven we volgende kortingen: 20% korting op een weekendticket, 15% op een dagticket en 10% op een concertticket. Je kan van deze kortingen genieten als je ons de lijst van de deelnemers mailt (info@koorenstem.be) en aangeeft voor welke opties jullie kiezen. Wij bezorgen jullie dan de tickets voor alle koorleden en uiteraard ook de factuur. De koorleden hoeven zich dus niet individueel in te schrijven.
Vocaal ensemble Caloroso nam voor de allereerste keer deel aan een internationale koorwedstrijd en deze ervaring was meteen een knaller van formaat! De meisjes maakten kennis met enkele topkoren van over heel de wereld. We keken onze ogen uit en genoten van de verschillende soorten koorzang uit de verschillende continenten. Natuurlijk zingt het Cantamus Girls Choir uit GrootBrittannië subliem, maar dé revelatie van de wedstrijd was het Youth Choir of Tallinn Music High School uit Estland o.l.v. Ingrid Körvits. Zij blonken uit in elke categorie waarin ze deelnamen. Caloroso behaalde een vijfde plaats in de category “contemporary
STEMmig Kortrijk 17.10 2010 Wil je met je koor nieuw repertoire aanleren? Of ben je dirigent en wil je het dirigeerstokje nog beter hanteren? Zing je goed maar vind je dat het nog beter kan? Neem dan deel aan STEMmig Kortrijk.
music”. Ze haalden hiermee een zilveren diploma met 20,59 punten op 25. Het cliché “deelnemen is belangrijker dan winnen” was deze keer écht van toepassing! De allereerste editie van deze internationale wedstrijd was een schot in de roos: uitstekende organisatie, befaamde jury, sublieme koren én een vriendschappelijke sfeer. Wie een uitnodiging in de bus krijgt voor een volgende editie, aarzel niet om in te schrijven! INGE SYKORA www.heartofeurope.de, www.caloroso.be MEER INTERNATIONAAL NIEUWS OP P.2 >
STEMmig Kortrijk is een regionale ontmoetings- en vormingsdag voor de vocale muziek. Op deze dag kunnen koren tijdens de voormiddag een kort demonstratieoptreden verzorgen waarbij ze positief zullen worden geëvalueerd door professionele docenten. In de namiddag kunnen de koorleden deelnemen aan verschillende workshops. Ook individuele zangers zijn welkom op de diverse workshops: Initiatie koordirectie (Wim Verdonck), Toegankelijke en eenvoudige hedendaagse koormuziek (Jan Vuye), Engelse koormuziek van Margaret Rizza (Tom Hoornaert), Individuele stemvorming (n.t.b.), Workshop voor jeugdkoren (Marc Vandenborre), Workshop voor kinderkoren (Katrien Depraetere).
Cel Socio-Cultureel Verenigingswerk Kortrijk, Jan Balcaen, T. 056 27 74 07 jan.balcaen@kortrijk.be en Koor&Stem West-Vlaanderen, Lieve Wannyn, T. 0473 92 15 00 (na 17.30u.), lieve.wannyn@skynet.be // Prijs: €10 voor hele dag, enkel ‘s middags: €9 // kinderen en jeugd: € 5). // Locatie: Muziekcentrum Track, Conservatoriumplein 1, B-8500 Kortrijk // Inschrijvingsformulier op www.koorenstem.be
1 //
Koor- en dirigentendag 2010
IMPRESSIE
Koorcyclus A Capella
Internationale Bachdagen Brugge 2010
Het oneindige verhaal
2 //
De Konsinjoorkes, het kinder- en jeugdkoor van Kontich, bestaat 50 jaar en dat wordt gevierd op 1, 2, 3, 8, 9 en 10 oktober met de uitvoering van hun nieuwe musical “Het Oneindige Verhaal 2”, een verhaal van Michaël Ende, in script gezet door Chris De Rydt en met muziek van Fio van Steenlandt en Bart Van Caeneghem. Het koor staat onder de deskundige leiding van Leentje Eyckerman, de regie wordt verzorgd door Trees Rohde. Trees Rohde dirigeerde tot voor kort De Konsinjoorkes en wel 30 jaar lang. Ze neemt de totale artistieke leiding van de musical op zich en neemt op deze manier afscheid van ‘haar’ koor. www.dekonsinjoorkes.be
15 koren gaan voor de felbegeerde titel. De audities Koor van het Jaar 2010-11 vinden plaats in Gent op 27 november 2010. 15 koren schreven zich in… In de categorie jeugdkoren zijn dat Amaranthe, Cantilene, Claricantus, Gynaika, Idemdito, Jeugdkoor Waelrant, Rondinella, Villanella en Innamorati di Musica. Deelnemende volwassenenkoren zijn 4-tune, Acantus, Furiant, Koordinaat, Quivive en f:e-m@il. Veel succes gewenst aan alle deelnemers! Deze editie is er geen categorie kinderkoren. Wel is er tijdens de halve finale een showmoment voorzien met een groot kinderkoor, samengesteld uit zangertjes die deelnamen aan het Ssst! Kinderkorenfestival dat eerder dit jaar plaatsvond in Bornem. www.koorenstem.be
NUNC gaat “verder” met amateurzangers In het voorjaar van 2011 plant toneelgroep NUNC, een professioneel toneelgezelschap uit Gent, een voorstelling met uit heel Vlaanderen. NUNC zoekt, naast dansers en acteurs, ook amateurzangers van alle leeftijden. Auditie op 19 september 2010 bij Koor&Stem in Antwerpen. Breng 2 liederen/aria’s naar keuze mee! www.koorenstem.be, inschrijvingen via dimitry.goethals@koorenstem.be
Met een goed gevuld en gevarieerd programma is de zomerweek van de internationale Bachdagen een aanrader voor elke koorzanger en amateurdirigent. We sprokkelden reacties bij enkele deelnemers: Inge Sykora is dirigent van vocaal ensemble en kinderkoor Caloroso. Ze nam voor de tweede maal deel. Voor Johannes Dewilde was het zijn eerste editie: hij is lesgever AMV in de muziekacademie van Gent en repetitor bij de Koninklijke Gentse Oratoriumvereniging (KGOV) als assistent van Jan Vuye. In haar Koorcyclus A Capella biedt KOORLINK vzw elk concertseizoen een podium aan de betere amateurkoren, professionele koren en vocaal ensembles. Oud en nieuw, herdenken, ontdekken en vieren, dat zijn de trefwoorden die passen bij het seizoen 2010-11. Voor het oude zorgt vooral Psallentes met hun boeiende vertolkingen van gregoriaanse muziek, naast Reflection dat ons naar de Zuid-Amerikaanse renaissance begeleidt. Een tweede volgt met het Graupnerprogramma van Ex Tempore. Herdenken doet het Vlaams Radio Koor in het openingsconcert, met aandacht voor Herman Roelstraete, die
vijfentwintig jaar geleden overleed. Vic Nees (wordt 75!) is aanwezig in twee concerten. Eerst door Amarylca, een jong dameskoor uit Lier dat nieuw is in de cyclus en als slot door Musa Horti. Eerst op de agenda: > Vlaams Radio Koor o.l.v. Johan Duijck, 10.10 2010, AntwerpenElzenveld (11.00u.) > Reflection o.l.v. Patrick Windmolders, 14.11 2010, Antwerpen-Elzenveld (11.00u.) en Tielen (16.00u.) www.koorlink.be, info@koorlink.be, T. 03/227 35 37 (Antwerpen) of 014 55 53 84 (Tielen)
INTERNATIONAAL
Eerste plaats voor Lirica in Zwitserland Van 7 tot 10 juli was het jeugdkoor Lirica uit Genk te gast op het “Festival Choral International de Neuchâtel” in Zwitserland. Er namen 16 koren deel aan deze muzikaal hoogstaande internationale koorwedstrijd. Ze kwamen uit heel Europa en ook uit Canada en Australië. Elk koor zong driemaal: een ochtendoptreden met renaissance muziek, een wedstrijdprogramma met opgelegd werk in de namiddag en een avondconcert met een vrij op het publiek gericht avondprogramma. Lirica wist in de drie delen de jury en het publiek te bekoren. De meisjes haalden dan ook de eerste plaats in de categorie gelijkstemmige koren. De jury was niet alleen zowel gecharmeerd door de koorklank en
Elke ochtend werd de groep opgewarmd door vocal coach Sarah Peire. Dan dompelden de docenten Patrick Peire en Ignace Thevelein de zangers onder in het barokke repertoire. Ludo Claesen loodste de zangers door zijn prachtige cantate “Ero Cras”. Na de pauze splitsten de ca. 60 zangers zich in kleinere koren met verschillende bezettingen om kennis te maken met hedendaagse koormuziek. Inge Sykora: “Precies tijdens deze repetities kwamen de 12 dirigent– cursisten uit Vlaanderen en Nederland aan bod. Voor elk koorwerk kregen de cursisten een docent en oefenkoor toegewezen. Door dit doorschuifsysteem kregen ze van verschillende docenten feedback. Tussendoor of ’s avonds namen ze de sessies met de oefenkoren door met hun coach of werden technische moeilijkheden onder de loep genomen. “
Johannes Dewilde: “Die combinatie van een ontspannen samenzijn en kwalitatieve begeleiding was voor mij ook heel opvallend. In de wandelgangen en tijdens de pauzes was er gelegenheid om zowel docenten als medecursisten aan te spreken en om vragen te stellen, enz. “ Inge Sykora: “De cursus is zeer praktijkgericht en daardoor maken de cursisten allemaal een enorme evolutie door – elk op hun eigen niveau. Enige minpunt dit jaar was het groot aantal inschrijvingen van cursisten waardoor de sessies met de oefenkoren soms wat té kort bleken om ook muzikaal doorgedreven te kunnen werken. “ Johannes Dewilde: “De Bachweek is voor mij een heel positieve ervaring geweest. Er werd gedoceerd vanuit de noden en behoeften van de cursisten, en niet omgekeerd. Altijd ontspannen, aangepast aan het niveau van de cursist.”
-techniek naast het voor een wedstrijd gedurfde en voor het publiek aangepaste repertoire, maar ook door de frisheid van de presentatie, de uitstraling, het contact met het publiek en de doorvoelde overdracht van gevoel en inhoud naar de luisteraars. The chocolate factory van Erika Budai raakte in Zwitserland een gevoelige snaar en werd zo de smaakmaker van de week. Het weer was prachtig, het logies aan het meer van Neuchâtel kon niet beter, de uitstappen waren precies op maat, de bergen maakten een geweldige indruk, de sfeer was perfect, er werd gezongen en verbroederd met de andere koren, er werden Japanse liederen gezongen voor een volle trein Japanners…
© Ida Mozes
NIEUWS KORT
NIEUW SEIZOEN
Meer internationaal nieuws
Zingen tot morgenvroeg in de zomer van 2010 Kleinkunstklassiekers in een meezingversie, dat is het gekende recept van Zingen tot morgenvroeg. Voeg daarbij muzikale ondersteuning van Ishtar en verschillende koren, en je krijgt een zangspektakel van en voor jong en oud. Na het grote concert in Gent verplaatste het project zich door Vlaanderen, onder andere langs Wuustwezel (11.07), Laakdal (20.08) en Turnhout (12.09).
Cantando won de derde prijs in de categorie gemengde koren op de Internationale koorwedstrijd Béla Bartók, Hongarije. Bij de speciale prijzen werden drie dirigenten in de bloemen gezet, waaronder de dirigent Luc Anthonis. (lees het verslag in Stemband #7) «Mais monsieur, c’est quand-même déjà un prix d’être ici!». In één zin samengevat de prachtige ervaring van Con Cuore Waregem op het concours Florilège Vocal de Tours. Ze haalden net niet de finale van
COFENA COFENA organiseert jaarlijks zes prestigieuze concerten in Antwerpen, in de Koningin Elisabethzaal met orkesten, dirigenten, koren en solisten van wereldfaam. In 2010 staan volgende concerten op het programma:
Staatsfilharmonie en koor Banatul (RO)
Luzerner Sinfonieorchester
17.11 2010
18.10 2010
Twee Slavische “opwarmertjes” vóór de pauze: een Boheemse ouverture van Antonin Dvorák, gevolgd door de Roemeense Rapsodie van George Enescu. Als kers op de taart de “Carmina Burana” van Carl Orff.
Robert Schumann, 200 jaar geleden geboren, wordt herdacht met twee gepassioneerde composities uit zijn oeuvre: de ouverture “Manfred” en de meeslepende “Rijnse” symfonie. www.cofena.be
het prestigieuze toernooi. Al snel werd duidelijk waarom: ze stonden er tussen koren van wereldformaat, waaronder Kup Taldea uit Tolosa (winnaar), Hwa Chong Choir uit Singapore, Coro uit London… Ook het meisjeskoor Amaranthe uit Oudenaarde liet zich opmerken in het buitenland. Ze wonnen de publieksprijs op het internationale korenfestival in Niš, Servië, waar ook deze zomer het AGEC Eurochor plaatsvond.
VERSLAG
VANAF SEPTEMBER 2010
Een vierdaagse koorstage in Tongeren
Is beter nog ver?
Deelnemen aan een koorstage geeft je niet alleen de kans om nieuwe muziek en nieuwe mensen te leren kennen. Je kan er vrijwel zeker van zijn dat de repetities in een koele kerk plaatsvinden. In deze (korte) tropische zomer was dat een welgekomen afwisseling! We mochten hele dagen vertoeven in de prachtige, historische Begijnhofkerk van Tongeren. De vzw Musica Sacra Basiliek Tongeren had het geweldige idee om een Te Deum Koorstage aan te bieden aan Vlaamse en Nederlandse koorzangers, onder directie van twee bezielde dirigenten. dagen tijd aan onze koorklank kunnen werken. Opwarmingsoefeningen, stemplaatsing, lichaamshouding, … Na een half uurtje waren we klaar voor de repetitie. Samen met organist, Enrico Zanovello, sloten we deze koorstage af met twee uitvoeringen: een avondconcert op 20 juli 2010 en de opluistering van het officiële Te Deum op de Nationale Feestdag, 21 juli 2010. Ik heb erg genoten van deze vierdaagse. We hadden een prachtige locatie om te oefenen, terrasjes bij de vleet, gedreven dirigenten en mooie muziek. Volgend jaar weer!
KUNSTWERK[t] en Koor&Stem pakken uit met Is Beter nog ver?, een muzikaal luisterverhaal geïnspireerd door hedendaagse kunstwerken van Belgische topkunstenaars. Naast het verhaal + cd zijn er ook muziekopdrachten achteraan in het boek terug te vinden. Is Beter nog ver? is het vervolg op het eerder verschenen Nooit, de kunstdoedoos voor kinderen vanaf 7 jaar. “Vrouwtje is beroemd. Ze werd rijk van haar kunst. Samen met haar hondje Fala vlucht ze weg van de drukte. Tijdens hun tocht ontmoeten ze allerlei vreemde figuren. Ze gaan samen op zoek naar Beter. Het wordt een moeilijke zoektocht, want Beter is nog ver.” - Wally de Doncker liet zich inspireren door tien kunstwerken van hedendaagse Belgische topkunstenaars Wim Delvoye, Koen Van Mechelen, Jan Fabre, Paul Van Hoeydonck, Lili Dujourie, Raphaël August Opstaele, Roger Raveel, Hans Op de Beeck, Luc Tuymans en Leo Copers. Hij bouwde een verhaal op rond de kunstwerken en Karolien Vanderstappen zorgde voor expressieve illustraties. Op de luister-cd
brengen Warre Borgmans, Johan Heldenbergh en anderen het verhaal en liedjes op muziek van Jan Coeck. De liedjes en kunstwerken stimuleren om muzikaal aan de slag te gaan. Bij elk hoofdstuk krijgen kunstenaar en kunstwerk wat meer uitleg op maat van de jonge lezers. Ga zelf aan de slag met de opdrachten en maak muziek met wat je in huis kan vinden. Het boek + cd Is Beter Nog Ver? wordt uitgegeven door Lannoo en is verkrijgbaar vanaf september via KUNSTWERK[t], Koor&Stem of in de betere boekhandel! // ISBN 9789020991406 // Prijs: 19,95 euro // Meer info op www.kunstwerkt.be
DONIA SUROWIEC, tweede alt
PRAKTISCH
Aanpassing kilometervergoeding voor vrijwilligers Elk jaar wordt het maximumbedrag van de kilometervergoeding aangepast. Dit tarief is ook van toepassing voor vrijwilligers, maar ook voor bestuurders die zich met de eigen wagen verplaatsen voor en in opdracht van de vzw. Het maximumbedrag van de kilometervergoeding voor de periode van 1 juli 2010 tot 30 juni 2011 wordt vastgesteld op 0,3178 euro/kilometer. Wanneer je als vereniging beslist om een dergelijke vergoeding toe te kennen, moet de betrokkene een kilometerstaat opmaken die dan in de boekhouding wordt bijgehouden. Het gaat om een maximumbedrag. Je kan dus steeds minder vergoeding toekennen, maar niet meer. Het is eveneens mogelijk om een combinatie te maken van de forfaitaire onkostenvergoeding voor vrijwilligers (tot een maximum van 30,22 euro per dag en tot maximum 1208,72
euro per jaar, jaarlijks op 1 januari geïndexeerd) met een terugbetaling van de reële vervoerskosten, en dit voor maximum 2000 kilometer per jaar per vrijwilliger. Bron 14 JUNI 2010. - Omzendbrief nr. 604 van 14 juni 2010. - Toepassing van Koninklijk besluit van 18 januari 1965 houdende algemene regeling inzake reiskosten. Aanpassing van het bedrag van de kilometervergoeding (B.S. 17 juni 2010)
BIJLAGE
De koorsnippers september 2010 De koorsnippers (als bijlage) werpen een blik op aankopen in de bibliotheek en nieuwe uitgaven in de koorwereld. De eerste pagina van het Kyrie is afkomstig uit de Missa voor gemengd koor a capella van Paul Steegmans (°1957) die opgedragen is aan Cantate Maasmechelen en geschreven werd voor het 50-jarig jubileum van Koor&Stem Limburg. Ze wordt door Cantate gecreëerd op 17 oktober 2010 in Overpelt. Alle muziek en tekst voor die dag is van de hand van Limburgers. Zo schreef Joost Termont voor diezelfde gelegenheid Feest voor mannenkoor op tekst van Luc Morren. Dit overwegend homofone werk is een aanwinst voor het mannenkoorrepertoire. Beide werken werden uitgeven bij het Centrum voor Vocale muziek, info@cvm.be. Binnenkort kan je Sven-David Sandströms motetten raadplegen in de bibliotheek. In de koorsnippers kan je alvast enkele passages van zijn Jesu meine Freude bekijken en vergelijken
met die van Bach. Het repertoire van Sven-David Sandström wordt uitgegeven bij Gehrmans Musikförlag, www.gehrmans.se
CD NIEUW
PERSONEEL
Sigrid Batens verlaat Koor & Stem Op 1 september 2010 en na meer dan 17 dienst verliet Sigrid Batens definitief de staf van Koor & Stem. Sigrid Batens zoekt nieuw oorden op die nog beter aansluiten bij haar opleiding en haar persoonlijke interesses. Tijdens haar loopbaan binnen Koor&Stem wist Sigrid Batens op korte tijd een breed netwerk binnen de koor- en muziekwereld uit te bouwen dat zij graag inschakelde voor het schrijven van een bijdrage voor het nationaal tijdschrift van Koor&Stem. Als eindredacteur van het tijdschrift maakte Sigrid de bijzondere intense periode mee rond
de herstructurering van het koorlandschap in Vlaanderen. Samen met de redactie van StemBand, oversteeg zij die interne discussies en boeide zij de lezers van het tijdschrift met interessante en verrijkende informatie over de nationale en internationale koorwereld. Sigrid Batens zorgde er ook voor dat de vormgeving van het tijdschrift op een professionele manier werd bijgestuurd. Namens de staf en de Raad van Bestuur van Koor&Stem bedanken we Sigrid Batens graag voor de prettige en intense samenwerking en wensen we haar heel veel succes in haar nieuwe job. De taken van Sigrid Batens werden ondertussen met succes overgenomen door Jan Stofferis.
Nieuwe koorpagina’s Als leerling van Jules Van Nuffel, Flor Peeters en Marinus de Jong studeerde Lode Van Dessel (19091993) aan het Lemmensinstituut in Mechelen. Naast orgelmuziek en een aantal werken voor groot orkest, schreef hij onder andere elf missen, twee oratoria, verschillende motetten, een koorsuite en vele Vlaamse liederen. In 1980 verscheen Ik zag Cecilia komen, een groot gezinsliedboek uit de Nederlandse liederschat waarvoor hij de bewerkingen leverde. De koorpagina O cor Jesu voor gemengd koor is één van zijn motetten met enkele kleurrijke chromatische wendingen. Een typisch verschijnsel in de muziek uit de 17de eeuw in de zuidelijke Nederlanden zijn de Cantiones Natalitiae, meerstemmige kerstliederen in het Nederlands of Latijn, gecomponeerd door lokale zangmeesters en organisten, en uitgegeven in een aantal bundels, gedrukt te Antwerpen. Herders wilt wat stille staan en O wat kracht zijn twee werkjes van de hand van Philippus van Steelant (1611-1670). Hij was organist aan de Sint-Jacobskerk en aan de Carolus Borromeuskerk in Antwerpen. Beide kerstliederen zijn afkomstig uit de Cantiones natalitiae quatuor, quinque & plurium vocum, uit 1651 waarin we ook werk van andere componisten aantreffen, zoals Henricus Liberti, Joannes Loisel en Petrus Hurtado. Het repertoire werd al uitvoerig bestudeerd door de Nederlandse musicoloog Rudolf Rasch�, maar voor die studie kon Rasch alleen maar beschikken over de stemboeken van de Altus (alt) en Bassus Continuus (basso continuo) uit 1651 die toen bekend waren. Onlangs vond men echter in de bibliotheek van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium in Antwerpen een hele reeks losse bladen uit dit repertoire terug, met daarbij de quasi volledige stemboeken van Cantus (sopraan) en Tenor. Musicoloog en gambist Piet Stryckers reconstrueerde vanuit de stemboeken de ontbrekende stemmen. De cantuspartij van Herders wilt wat stille staan bleef niet bewaard, maar kon - in een enigzins gewijzigde versie - teruggevonden worden in een Antwerps beiaardmanuscript uit 1728. Het stuk stond in de oorspronkelijke stemboeken een kleine terts hoger. De basso continuo, die in feite niet essentieel is bij deze stukken, is weergegeven in een eenvoudige realisatie. De volledige collectie kerstliederen kan je in onuitgegeven vorm raadplegen in de bibliotheek van Koor&Stem.
www.montefagorum.be
Grijs gezongen 2 17-18.11 2010 Koormidweek voor 60-plussers met koorervaring. Het grote succes van de eerste editie vraagt om een vervolg en Vic Nees is alvast opnieuw van de partij! www.koorenstem.be, Koor&Stem Gent, T. 09 220 24 84, marleen.moortgat@koorenstem.be.
Foutje in vorige koorpagina Let op! In Luister hoe de ochtend klaart (koorpagina 10/03) staat een fout in de altpartij. In de eerste maat moet de tweede noot een sol zijn i.p.v. fa. Dat geldt ook voor de 3de strofe.
3 //
In het hedendaags repertoire werden we begeleid door de Kapelmeester van de O.L.V.-basiliek, Jan Peeters. Tijdens de repetitie werd al snel duidelijk dat alle koorleden de partituren thuis ingestudeerd hadden! Iedereen had zijn balkje gemarkeerd en we konden overgaan tot het effectieve “muziek maken”. Het enthousiasme van Dhr. Van Nevel heeft me een nieuwe waardering voor Oude Muziek bijgebracht. De uitvoeringspraktijk en beleving van deze muziek werd ons haarfijn uitgelegd zodat we de muziek zo eerlijk mogelijk konden uitvoeren. (met hier en daar een ‘geslachtsloze’ noot) Met Dina Grossberger hebben we op vier
REPERTOIRE
Michael Gohl
AGENDA KORT SEPTEMBER 21.09
KORTRIJK Dirigentencursus West-Vlaanderen Muziekcentrum Tack (i) Lieve Wannyn, lieve.wannyn@skynet.be, T. 056 71 88 53
25.09
HEVERLEE
Kerkmuzikale activiteiten najaar 2010
Koorweekend voor jongeren 6-7.11 // WETTEREN
De dag van (jouw) Koor en (jouw) Stem 02.10 // IEPER
Brabant: slagtechniek
OKTOBER 05.10
KORTRIJK Dirigentencursus West-Vlaanderen Muziekcentrum Tack
12.10
KORTRIJK Dirigentencursus West-Vlaanderen Muziekcentrum Tack
15.10
HUIZINGEN Kooratelier: 3-stemmige kerkmuziek voor liturgisch gebruik Sint-Jan de Doperkerk (i) Frans Samijn T. 02 360 02 20
23.10
HEVERLEE Dirigentencursus Vlaams-
Op 2 oktober 2010 vindt voor de 3e maal de Dag van (jouw) Koor en (jouw) Stem plaats. Voor deze editie zijn we te gast in de prachtige Stedelijke Academie voor Muziek en Woord in Ieper. Het wordt een boeiende dag met tal van workshops: 3-stemmige koormuziek (SAM) // muzieknotatie met de software Lime // composities van Vic Nees // polyfonie van Jacobus de Kerle // internationaal volksliedrepertoire // stemvorming // Close harmony // Engelse koormuziek van Margareta Rizza.
Hét evenement voor zingende jongeren tussen 14 en 30 jaar. Een weekend zingen op niveau, met meer dan 100 gelijkgestemden. Spetterend en uitdagend repertoire. En een uitstekende sfeer. Zorg dat je erbij bent, en mobiliseer je vrienden! Het weekend is voor gemengde stemmen, dus hierbij een speciale oproep aan jonge tenoren en bassen! Het weekend wordt geleid door niemand minder dan de Zwitserse dirigent Michael Gohl (Open Singing Europa Cantat) en Marleen Annemans.
Inschrijvingsformulier// op de website van het Sint-Jacobshuys:: www.sint-jacobshuys.be / koorstem-west-vlaanderen/dedag-van-jouw-koor-en-jouw-stem, Koor&Stem West-Vlaanderen, west-vlaanderen@koorenstem.be
Praktisch// Instituut Mariagaard, Oosterzelesteenweg 80, Wetteren, van 06.11 (9.00u.) tot 07.11 (17.00u.), met toonmoment op zondag om 16.00u. Overnachting is voorzien. Prijs// €35 (leden Koor&Stem), €45 (niet-leden), incl. logies, maaltijden & muziekmateriaal. Inschrijven voor 20.10 2010// Inschrijvingsformulier op www.koorenstem.be, Koor&Stem Gent, T. 09 220 24 84, marleen.moortgat@koorenstem.be.
Brabant: lichte muziek Klooster Paters Jezuïeten
NOVEMBER TIENEN Kinderzangdag
Carmina Burana 06.10 // GENT
Dit mythische werk van Carl Orff spreekt tot de verbeelding. Laat je overdonderen en meeslepen door deze uitvoering door de Gentse hogeschoolkoren en de Belgische Kamerfilharmonie o.l.v. Bart Van Reyn. Deelnemende koren: Endless Voices (Arteveldehogeschool) o.l.v. Marieke Missinne, koor Hogeschool Gent (Bachelor) o.l.v. Jan Vuye, Koor van Hogeschool Gent, Muziekconservatorium o.l.v. Marc Michaël De Smet, koor Universiteit Gent o.l.v. Joris Derder. www.koorenstem.be, www.gentfestival.be
Zingen met het hele gezin 17.10 // BEVEREN
Kleuters, kinderen, jongeren, ouders en grootouders, tantes en ooms…., iedereen is welkom op deze familiekoordag, met docenten Marleen Annemans, Luc Anthonis, Veerle Hellemans, Isabel Lessens en Godfried Van de Vyvere. De dag start met een samenzang voor groot en klein. Daarna zijn er ateliers voor de verschillende leeftijden, waar een gevarieerd repertoire aan bod komt, ontspannen en luchtig maar op niveau gebracht door de ervaren docenten. De ontspanningsmomenten en de gezamelijke broodjesmaaltijd (inbegrepen in de prijs) maken deze familie-koordag compleet! Praktisch// Beveren-Waas, Gemeentelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans, Lijsterbessenlaan 24, zondag 17.10 van 9.30u.-17.30u., met toonmoment om 16.30u. Info en inschrijvingen// via www.koorenstem.be of bij Koor&Stem Gent, T. 09 220 24 84, marleen.moortgat@koorenstem.be.
Gooik-Lennik Sint Martinuskerk, Zing In
BRASSCHAAT Zing In Sint Antonius,
07.10
MELVEREN Zing In Kerk Salvator Mundi, 19.30u.
12.10
OPDORP Zing In Sint Amanduskerk
13.10
ESSEN-KALMTHOUT Zing In Locatie n.t.b
14.10
HERENTALS Zing In Kerk De Molekens
27.10
VLIERBEEK Abdijkerk
28.10
NINOVE Zing In Kloosterkerk, Burchtstraat
13.10
TONGEREN Zing In Basiliek
NOVEMBER MAASEIK Zing In met thema Advent en Kerstmis Catharinakerk
09.11
BISDOM ANTWERPEN Zing In met thema Uitvaart locatie n.t.b., 14.00u.-17.00u.
10.11
SCHERPENHEUVEL Zing In Basiliek
23.11
BISDOM ANTWERPEN Zing In met thema Uitvaart (i.s.m. Kerk onder Stroom) locatie n.t.b., 14.00u.-17.00u.
(K)Linken 17.10 // OVERPELT
Limburg viert 50 jaar georganiseerde koorwerking. Tijdens deze manifestatie van de Limburgse componisten wordt iedereen uitgenodigd op een van de vele concerten die plaatsvinden in het CC Palethe te Overpelt met de medewerking van tientallen Limburgse koren. Ze creëren o.a. werk van de componisten Ludo Claesen, Geert Malisse, Martin Slootmakers, Piet Swerts, Bert Appermont, Joost Termont en Jos Cuppens. www.koorenstem.be, www.koorenstemlimburg.be, Goedele Schepers, Koor&Stem Limburg, T. 089 36 13 93, limburg@koorenstem.be
namiddag bestaat uit 2 blokken van 1.5u. met een koffiepauze. De werkblokken bevatten veel oefeningen en tips. Uiteraard is er gelegenheid voor de kerkmuzikale vragen uit uw concrete situatie. // Docent: Jos Bielen // Info en (verplichte) inschrijving: bezinningscentrum@abdijaverbode.be // Prijs // €5.
Zing Alleluia
Het liedboek met cd bestaat uit 19 liturgische liederen, voorzien van gitaarakkoorden. Een aparte begeleidingsbundel voor klavier en een aparte begeleidingsbundel met de arrangementen voor piano en 2 fluiten zijn ook beschikbaar. Bij elk lied staat ook een liturgische verwijzing genoteerd. Omdat het voor dirigenten van kinderen jongerenkoren, voor leerkrachten basisonderwijs of voor catechisten niet altijd vanzelfsprekend is om geschikt repertoire te vinden willen we via verschillende vormingssessies in Vlaanderen de liederen verkennen, aanleren en vooral de kinderen/jongeren laten ervaren wat het “samen zingen” betekent.
Zing In
08.10
Joost Termont
05.10
27.09
07.10
Klooster Paters Jezuïeten, lvc26@telenet.be
SEPTEMBER
OKTOBER
Dirigentencursus Vlaams-
(i) Lou Van Cleynenbreugel,
Zangavonden en –namiddagen Alle zangavonden Zingt Jubilate starten om 20.00u. tenzij anders aangegeven.
Zangnamiddag voor priesters en diakens 21.10 AVERBODE Er zijn in Vlaanderen tal van zangavonden voor parochiekoren, cursussen voor dirigenten, kerkmuziekopleidingen voor organisten, sessies stemvorming voor zangers, … maar de priesters en diakens blijven vaak in de kou staan wanneer het over kerkmuzikale vorming gaat. Nochtans zijn zij de voorgangers in de eucharistie en nemen zij ook deel aan het kerkmuzikale gebeuren. Wat kan je allemaal verwachten? Stemtechnische tips, het zingen van de aanhef van het gloria of het credo en de uitnodiging tot het Onze Vader. Hoe zing je de prefatie? Hoe zing je een evangelie op een hoogdag? Zingen voor een microfoon? Het verkennen van liederen rond het nieuwe jaarthema. Een kennismaking met de meest recente evoluties binnen de kerkmuziek in Vlaanderen. Abdij Averbode, 14.00u.-17.30u. De
19.09 OPWIJK De Waag, 14.00u.-17.30u. 02.10 TORHOUT Sint-Rembertinstituut, WWW-dag: Diocesane vormingsdag voor (vormsel)catechisten, begeleiders van plusserswerkingen, … met zangateliers rond repertoire van Zing Alleluia! Inge Cordemans, CCV Bisdom Brugge, 050 74 56 10 16.10 SCHILDE Parochiekerk Sint-Guibertus, 14.00u.-17.30u.: startnamiddag voor Kring8sters en vormelingen met hun begeleiders en catechisten, ook koorleiders en hun leden zijn welkom. 17.10 HASSELT PCS -pastoraal centrum seminarie, Tulpinstraat 75, 14.00u.-17.30u.: zangateliers voor kinderen en hun begeleiders en vorming voor catechisten, dirigenten. Bisdom Hasselt, Louisa Cloesen 011 28 84 44 03.11 RETIE Retie Zaal De Mantel, 14.00u.17.30u.: zangatelier i.s.m. Kerk onder Stroom.
Wonen in liederen 2010-11 AVERBODE Spiritualiteitsavonden vanuit liederen die we kennen vanuit de liturgie. Liederen hebben ons zoveel te vertellen dat we, al zingende, vaak maar een deeltje van de rijke inhoud ervaren. Tijdens deze avonden staan we stil bij de diepe inhoud van de liederen, telkens in functie van de komende liturgische tijd. Dit zijn geen samenzangavonden, maar wel bezinnings- en verdiepingsavonden onder leiding van Jos Bielen. Locatie // Abdij van Averbode Info en inschrijving // €10 per avond of de hele reeks aan €25, bezinningscentrum@abdijaverbode.be, T. 013 78 04 38. Data // 22.10 2010, 07.02 2011, 04.04 2011, telkens om 20.00u.