excursionista.net
Archdiocesan Shrine and Parish of St. Jude Thaddeus, Naga City | v.2, n.35 | 20 - 26 August 2017
T
AETAS
he Aetas are indigenous people in the Philippines. Today, they are found in several mountains in Luzon. They are usually short, darkskinned, and kinky-haired. Scholars believe that they were the earliest inhabitants of the country, prior to the Austronesian migration. as Lord and Son of David, her request was Spanish colonizers observed that ignored. Then, after a series of they developed iron tools and were appeals, the disciples interceded, good at arrows and bows. However, SUNDAY REFLECTION so she would leave them in peace. they were nomadic. They never Jesus replied, but the answer was built permanent homes, but only no. He told his disciples that charity begins temporary shelters made of sticks at home. His mission is to rebuild his own and banana leaves. Massive mining and nation Israel, not Canaan. Then she knelt deforestation caused their population to gradually diminish. Thus, there are just but a down to beg. She would not take a “no” for an answer. Yet, even if she worshipped Jesus, few thousands of them today. all she got was an insult. God’s grace is not Similarly, Canaanites were the earliest meant for the dogs! Yes, Jesus said those inhabitants of Israel. The so-called Promised words. However, not even this weakened her Land was formerly the Kingdom of Canaan. faith. In fact, she was quick to reply: “That is Unfortunately, they were driven out when true sir, but even dogs eat the crumbs which Moses rescued the exiled Israelites from fall from their master’s table!” Egypt and led them to occupy said land. The What made the woman a winner? First, natives were then pushed to the north, to she had an eye for Jesus even if she was the land of Tyre and Sidon. At the time of an outsider. Second, she was a discerning Jesus, Israelites looked down on them and person for she could distinguish a fake from a considered them outsiders. genuine God. Third, she was humble enough No one knows why Jesus went as far to know that what she was asking for was not as those regions. They are miles away from a matter of entitlement but a privilege. Galilee. Yet, in that Gentile corner of the Just like how Jesus reached out to Tyre world, a Canaanite woman recognized Jesus. and Sidon, may we not forget about the There were no televisions and newspapers at Aetas. If Jesus took time to give Canaanites the time. One can only wonder how she had some pastoral care, we must grant the that faith in Jesus. same care to the Indigenous Peoples in our Yet her faith was tested rigorously. First, country. 4 — Fr. Wilmer Joseph S. Tria despite the fact that she recognized Jesus
giya sa prayer meeting
Mateo 16:13-20
Domingo 21, Ord. Panahon (Taon A)
“P
ag-abot sa rehiyon nin Cesarea Filipo, naghapot si Jesus sa mga disipulo: ‘Sisay sa paghuna kan mga tawo an Aki kan tawo?’” Harani sa bukid kan Hermon, ini lugar nin mga hentil. Dinara ni Jesus an mga disipulo tanganing digdi ipahayag na sya LECTIO DIVINA si Kristo. Harani man digdi an lugar kun sain isusubol nya an saiyang mga disipulo sa paggibo nin mga disipulo kan gabos na nasyon bago sya magsakat sa langit. Nagpuon sya paghumapot kun ano an sabi kan mga tawo dapit saiya. Sain sa parokya ako dinadara ngunyan ni Jesus? Ano kayâ an katuyuhan?
“Kamo, sisay ako sa paghuna nindo?” Bakong mahalaga ki Jesus an mga sabi-sabi kan mga tawo dapit saiya. Urog mahalaga saiya si ikaduwang hapot, an personal na hapot. Para saiya, sayang an paglingkod kun dai midbid an pinaglilingkudan. Kaya mahalagang marhay na masimbagan ninda an hapot na idto. Sisay si Jesus para sakô?
“Ika an Kristo, an Aki kan Dyos na buhay.” Sa puntong ini, nahiling ni Jesus na an simbag ni Pedro bakong bunga kan rarom kan saiyang pagtubod o pag-isip kundi huli ta nagpahayag saiya an Ama sa langit. Kaya tulos man sanang sinabi ni Jesus na paladan sya. Kaya ngunyan, inapod sya ni Jesus na cephas o gapo, na iyo an magigin pagtugmadan kan simbahan na saiyang mumuknaon. Kaibahan man kaini an kapangyarihan sa pagpatawad nin kasalan. Ano an papel kan Kura paroko o Obispo sa sakong buhay? 4
I was sent only to the lost sheep of the House of Israel.
{ matthew 15:24 }
ernardino Abad,
Doktor kan Simbahan
S
i San Bernardino midbid sa saiyang pagtulod kan katalingkasan kan Simbahan hali sa pakikiaram kan mga hadì kan Katangaan na Panahon (Middle Ages). An saiyang hararom na ispiritwalidad asin kaisipan nabunga nin mga paghirô na nagtanyog sa bilog na kinàban.
Si San kan Simbahan tanganing dai ini pakiaraman Bernardino kan kan mga hadì asin mga prinsipe. Clairvaux namundag Kan taon 1146, kan naisihan ni Papa kan taon 1090 sa Fontaines, harani Urbano ii na nadaog an mga Kristyano sa sa Dijon sa Pransya. An saiyang mga Edessa asin na an kadaklan na FEAST DAYS mga nasyon napasairarom na magurang asi ginikanan kabilang sa & HOLY LIVES halangkaw na nobilidad kan rehiyon kan mga Turko, isinugo nya si kan Borgoña. Bernardino na panginutan an pagtukdo asin Kan sya nagdadakula, nagtalubo man ki pangapudan para sa Ikaduwang Krusada. Bernardino an hararom na hilig sa pag-adal Marso kan nasabing taon, sa atubang ni asin minàwot nya na pag-adalan an Banal na Hading Luis asin nin kadakol na mga tawo, Kasuratan. Igwa syang espesyal na debosyon ginibo ini ni Bernardino. Pagkatapos nyang ki Birhen Maria asin nakatùdan nya na magtaram, an pagkadakul-dakol na mga maglain nanggad nin panahon para sa pamìbî tawong nakadangog saiya nagpalista tulos asin paghurup-hurop. tanganing mag-ayon asin magdusay nin Kan taon 1113, naglaog sya sa monasteryo buhay sa Ikaduwang Krusada. kan Cîteaux. Pagkalihis nin tulong taon, Alagad an nasabing Ikaduwang Krusada isinugo sya kan abad kan monasteryo dai nagtrayumpo asin ini biyô ining na si San Esteban Harding tanganing ipinagmundô kan naggugurang nang si itugdas an sarong bagong monasteryo sa Bernardino. Sa ikaduwang parte kan saiyang Vallée d’Absinthe sa Diocesis kan Langres. Libro Dapit sa mga Konsiderasyon, mababasa an Nginaranan ni Bernardino an bagong paghagad nya nin tawad sa Santo Papa huli sa monasteryo bilang Clairvaux na saiyang bagay na ini. pinamahalaan bilang sarong abad (abbot, o Binawian nin buhay si Bernardino kan pamayo kan monasteryo). 20 Agusto 1153, sa idad na 63. Ilinubong Dai pa saná naghaloy, dakol na tawo sya sa Monasteryo kan Clairvaux na nasurungko sa bagong monasteryo, kaibahan saiyang tinugdas. Sya an inot na mongheng na an mga tugang ni Bernardino asin an Sistersyano na nagin Santo. Kinanonisar sya may-edad na nyang ama. Huli sa padagos na ni Papa Alejandro iii kan 18 Enero 1174. pag-dagsa kan mga tawo, sa laog kan sunod Kan panahon kan Rebolusyon sa Pransya, na sampulong taon, nagtugdas pa sya nin pinahali an mga monghe sa Clairvaux asin mga kumbento. ginamit an monasteryo bilang bilangguan. Kan 1128, nag-anduyog si Bernardino Huli kaini, ilinipat an hawak ni San sa Konsilyo kan Troyes na ipinaapod ni Bernardino sa Katedral kan Troyes. Kan taon Papa Honorio tanganing solusyunan an dai 1830, minidbid si San Bernardino bilang pagkakauruyon kan mga obispo kan Paris Doktor kan Simbahan. asin na pamahalaan an mga kalakawan kan Sa Arkidyosesis kan Caceres, si San Simbahan sa Pransya. Digdi nahiling an igot Bernardino an patron kan parokya sa na pagtulod ni Bernardino kan kapakanan Poblacion, Ocampo, Camarines Sur. 4 GIYA SA LITURHIYA Semana 20, Ordinaryong Panahon, Agusto 20-26, 2017 agu 20, dom : Nstra. Sñra. de Salvacion / Is 56:1,6-7 / Ps 67:2-3,5,6,8 / Rom 11:13-15,29-32 / Mt 15:21-28 agu 21, lun : S. Pio X / Jg 2:11-19 / Ps 106:34-37,39-40,43,44 / Mt 19:16-22 agu 22, mar : Pagkareyna ni Maria / Jg 6:11-24 / Ps 85:9,11-14 / Mt 19:23-30 agu 23, myer : S. Rosa de Lima / Jg 9:6-15 / Ps 21:2-7 / Mt 20:1-16 agu 24, hwe : S. Bartolome / Rev 21:9-14 / Ps 145:10-13,17-18 / Jn 1:45-51 agu 25, byer : B. Pedro Vasquez / Ruth 1:1,3-6,14-16,22 / Ps 146:5-10 / Mt 22:34-40 agu 26, sab : B. Zepherin Namuncura / Ruth 2:1-3,8-11;4:13-17 / Ps 128:1-5 / Mt 23:1-12
Si Bert
S
i Bert sarong special child. Limang bulan pa saná sya kan nagka-epilepsy asin nag-agawbuhay sa hospital. Nakiulay kami sa Kaguranganan na kun pwede dai man pagkuanon si Bert, tàwan nya kami nin pagkakataon na mamidbid sya asin mapadangat. ST. JUDE’S Deboto ako ni INTERCESSION Sto. Niño asin ni Ina. Naisturyahan ako na si Purificacion pigmilagruhan ni Ina asin naulian kan hilang nya. Hararom an sakuyang pagtubod sa pagkahirak kan Kagurangnan. Aram ko na habo nya man na nagsasakit kita. Nagtutubod ako na kun ano an hagadon sa ngaran ni Jesus, itatao kan Ama. Nagsubli kami kan manto ni Ina asin itinamong ki Bert. Dai naghaloy piggaranot na gulpi si Bert asin nawara an saiyang kalintura. Dagos syang naomayan, na saro sa mga ipinagngalas kan doktor. Sabi ngani kan doktor, one of a kind daa si Bert. Nagdakula si Bert na nagstruggle sa saiyang kamugtakan. Pirmi syang nakakabangga, nasasakitan sa pagbalanse, pirming lugad an tuhod ta pirming nadadapla. Alagad sa gabos na pagsakit, lapigot sya na makalakaw. Padangat si Bert sa Tierra Nevada, Tinambac, lalo na ni Fr. Dan Dizon. Pigtyagaan sya ni Father na tukduan sa pagsakristan. Salimpusa sya sa pagklase. Isi kan mga maestra an saiyang kamugtakan kayâ pinadangat sya. Nagbunga an gabos ta nakatapos sya sa High School. Malà ta an ikaduwang ipinagngalas ki Bert kan sya nakapasar sa ncee, mantang an iba nyang mga kagubay dai nakaabot sa percentile. Ikinakaugma kong gayo na padangat si Bert sa Villa Corazon asin kan Simbahan. Dai naman garo ako mahaloy. An pagláom ko yaon pagkaherak asin pagpadangat nin Kagurangnan. Bako akong mayaman alagad pinapayaman Nya ako sa pagtubod. Saro saná man an hinahagad ko sa Kagurangnan na an sakong mga aki, kabilang si Bert, tataong magsa-Dyos. Digdi ako tinatabangan ni St Jude. 4 Si Melba Nobleza iyo an ina ni Bert, na sarong special child na naglilingkod sa kapilya kan Hearts of Jesus and Mary sa VCS. BALAOG SA TABANG NI ST. JUDE?
Isurat asin ihiras tanganing magin inspirasyon sa gabos. Gibuhon halìpot saná asin simple, dai masobra sa 300 tataramon. Paki-email sa stjude. naga@gmail.com o darhon sa SJTP Parish Office.
An agyat kan Marawi sa satô gabos
H
apon kan 23 Mayo 2017, aldaw nin Martes, nagpuon an ralaban sa Marawi, an Islamikong Syudad kan Pilipinas. Tulong bulan na an nakakalihis, an madugong ralaban nagpapadagos pa giraray. Ginatos nang buhay an nadanyaran, ribong tawo na an nagkarulugadan, kadakol an nagkakawarara, asin dai na mabilang na mga Meranaw na an nagkawaràran nin istaran, ipinasairarom na ni Presidente Rodrigo Duterte an bilog na Kamindanawan sa Martial Law, dai pa nanggad napupuhò an ralabanan. An kariribukan na ini, susog sa report kan militar, nagpuon kan an gobyerno maglansar nin opensiba tanganing dakupon si Isnilon Hapilon, lider kan kabtang kan teroristang grupong Abu Sayyaf. Nagkaigwa nin ralaban sa pag-ultanan kan mga tropa kan gobyerno asin grupo ni Hapilon. Digdi naglaog an grupo kan radikal na Islamist na magtugang na Omar asin Abdullah Maute na iyong hinagadan nin ayuda kan pwersa ni Hapilon. Maabot sa 600 an myembro kan grupong Maute asin sinasabi na, siring kan Abu Sayyaf, konektado ini sa radikal na militanteng grupong Islamic State of Iraq and Syria (isis). An pwersa kan grupong Maute, susog sa report, iyo an responsable sa mga pagsalakat, pagransak, asin pagsulô sa dakol na mga edipisyo sa sentro kan Syudad kan Marawi. Nahulog sa saindang kontrol an dakol na mga pasilidad, pampubliko man o pribado, pinadulag ninda an mga nakabilanggo sa Marawi asin Malabang, pinutol ninda an mga linya nin kuryente asin komunikasyon, binagátan an mga agihan, asin dakol pang ibang mga gibong pagraot.
Kan aldaw man sanáng idto, Mayo 23, ipinaluwas ni Presidente Duterte an Proklamasyon Bilang 216 na nagpasairarom kan bilog na Mindanaw sa Martial Law. Kasunod kaini an daing untok na mga opensiba militar kan gobyerno, dangan an regular na air strikes na danay na nagparà sa lawog kan Marawi bilang sarong establisadong syudad. Susog sa Department of Social Welfare and Development (dswd), labi nang 350,000 katawo an nagkawaràran nin istaran. Padagos pang naglalangkaw an bilang na ini mantang naglalawig an kariribukan. Nagdadakol man an mga pangangaipo, arog kan mga minasunod: seguridad sa mga evacuation camps, public health, tubig na inumon, kalinigan, pagkakan, psycho-social support, pagbado, edukasyon urog na kan mga kaakian. Dai man nawawara an an arualdaw na kahandalan kan mga evacuees o internally displaced people (idps) sa mga mahal sa buhay na sagkod ngunyan dai pa ninda natatagbuan puon kan magpuon an ralabanan. Yaon man pirmi an pagmàwot na
aramon kun ano an kamugtakan kan mga binayaan nindang mga pagsasadiri. Kan huring parte kan Mayo, nakaabot sa Syudad kan Naga an labing 50 katawong Muslim bakwits (idp). Balon ninda an kanyakanyang istorya kun pano ninda sinda napaipit sa baradilan kan militar asin mga terorista. “Gabos nawara samo, an natada sana iyo an pagláom na mabuhay. Sa arualdaw na nadadangog mi an baradilan asin mga pagsabog, mayo nanggad nang kaligtasan,” pahayag ni Norhana Bonca na nakaistar ngunyan kaibahan an saiyang pamilya sa sadit harong sa Barangay Lerma. Binayaan ninda an Marawi matapos na mahulugan nin bomba an saindang harong duman. Labi-labing pagtios an saindang sinapo sa pagdulag sa purutukan. Dikit saná an gamit na pwede nindang darahon. Limitado an saindang kwarta, abang mahal kan mga barakalon. Kun igwa man nin naipos na kwarta, haros mayo man mababakal ta gyera. Sarong semana sindang mayong nakakakan. Susog saiya igwang mga bakwits MARAWI/next page
Sagkod dai natatapos an ralabanan sa Syudad kan Marawi, an mga Meranaw na na ini magdadanay sa mga evacuation centers na siring kaining sa Saguiaran, Lanao del Sur. Danay man an kawàran ninda nin kasiguruhan dara kan pagkawara kan saindang mga rugaring, harong, kabuhayan, asin kadakol pang mahahalagang aspekto kan saindang buhay. japan times/agence france presse
MARAWI/previous page
na minakakan dawa styrofoam masimbagan saná an gutom. Siring man an ekspiryensya ni Naima Nurudin, 22, na ngunyan yaon sa Barangay Trianggulo. “Sa Marawi, kun dai ka magadan huli sa bomba o sa tama nin bala, magagadan ka sa gutom,” sambit nya. Kinaipuhan ninda nin awad-awad na kwarta sa pag-arkila nin sasakyan makahali saná sa Marawi pasiring sa Syudad kan Cagayan de Oro. Si Analoding Bongca, 26, dinara sa hospital pagkaabot sa Naga huli sa internal bleeding. Pinàsan subuot ni Bongca an apat nyang mga aki, karga man kan agom nya an anom na bulanon nindang nguhod mantang nagdudulag sinda sa mga pagsabog. Nakaabot an mga idps sa Naga sa paagi nin bus haling Cagayan de Oro.
PAGRUMDOM SAKO
S
a Huring Pamanggi tinugdas ni Kristo an Sakripisyo Paskwal asin an paghirirasan kan mga tawo sa saiyang hawak asin dugo. Sa siring na paagi, minadanay na yaon sa Simbahan an presensya kan Sakripisyo sa Krus. Sa paagi CATECHETICAL kan padi na CORNER representante ni Kristong Kagurangnan, sa paghaman nya kan mga ginibo ni Jesus kan Huring Pamanggi kaibahan an saiyang mga disipulo: an pagdulot nya kan saiyang hawak asin dugo, asin an pag-akò man kaini sa pagrumdom saiya. Sa lamisa, kinua ni Kristo an tinapay asin an kalis asin sya nagpasalamat; binaak nya an tinapay asin itinao sa saiyang mga disipulo, asin nagsabi, “Kuaha, kakana, asin inuma: ini an sakong Hawak; ini an kalis kan sakuyang Dugo. Gibuha nindo ini sa pagrumdom sa sako.” Sa mga tataramon asin mga gibong ini man ni Jesus nakasusog an pagkasunod-sunod man kan Liturhiya kan Eukaristiya: 1. Sa Pag-andam kan Atang, hinahatod sa altar an tinapay asin arak na may kasalak na tubig, an mga ini mga elementong kinaptan ni Kristo sa saiyang mga kamot; 2. Sa Pamibi sa Eukaristiya, pinapasalamatan an Dyos sa iwinaras nyang kaligtasan, dangan an mga atang nagigin Hawak asin Dugo ni Kristo; 3. Sa pagbaak kan tinapay asin sa pag-akò sa Komunyon, an katawuhan, dawa sinda dakol, minaakò—hali sa sásarô sanáng tinapay—kan Hawak kan Kagurangnan, asin—hali sa sásarô sanáng kalis—kan Saiya man na dugo siring sa paagi nin pag-akò na ginibo kan mga Apostol. 4
Sa Naga, nagdadagos sinda sa istaran kan saindang pinsan na si Armela Bonca-Paqui na dai man nagduwa-duwang magkupkop sainda. “Mayo sindang dudumanan,” susog ki Armela, “dakol na mga aki nagsasapo nin trauma. Igwa nin dai na nagtataram, pinili na sanáng maghigda maghapon, dai ninda masabutan an nangyari sainda. Kaipuhan ninda mabulong.” An mga evacuees padagos na nakikiulay nin tabang, bako saná para sainda kundi para sa gabos na biktima kan gyera. “Nakikiulay kami sa mga Bikolano na tabangan man kami sa anuman na paagi tanganing makabangon man kami sa buhay,” pahayag ni Norhana na an nangungurog na màwot iyo na matapos na an ralaban. 4 (Kaibahan an mga report hali sa Bicol Standard, Philippine Daily Inquirer, asin Action Against Hunger)
ANNOUNCEMENTS AUG 20. Feast Day of Nuestra Señora de
Salvacion. Rosary and Novena, 3:30pm; Mass, 4pm; at Sitio Salvacion Chapel.
AUG 21-24. Triduum and Feast Day Masses
in honor of St. Bartholomew at the Parish Church, 6pm.
AUG 25-27. Antioch Weekend Experience
Batch 11. Open to all youth, ages 15 to 25, who belong to the Parish. Please contact Charles Guaves at 0930.939.1481.
ATTENTION! NO MASSES AT SJTP ON: AUG 29. 6pm Mass (Pre-Peñafrancia
Recollection of Caceres Clergy).
SEPT 1. 6:30am Mass (SJTP Pilgrimage
to the Peñafrancia Shrine). Morning churchgoers are invited to join the procession and attend the 5am Mass at the Shrine.
INVITATIONS We need additional male voice for our St. Jude Thaddeus Choir. Male parishioners aging from 14 to 25 years old are welcome. If interested, please contact Sanny Mendez at 0907.3015.869. We need more volunteer prayer leaders for our BEC. Please join us for our weekly Bible Study every Monday after the 6pm mass at the Edessa Hall.
Give through the
St. Jude Charity.
You wish to help? Please call or visit the St. Jude Thaddeus Parish Office. PARISH WEEKLY BULLETIN
is published by the Archdiocesan Shrine and Parish of St. Jude Thaddeus located at St. Jude Village, Concepcion Grande, Naga City Fr. Wilmer Joseph S. Tria parish priest
Fr. Nunilon Arnold F. Bancaso Jr. Fr. Rex Luis L. Hidalgo parochial vicars
Ms. Ann Tiri-Cea secretary
Mobile Number 0946.592.4709 Landline (054)881.1676 Email stjude.naga@gmail.com
fb.com/stjudenaga