businessenergy 31 by Tasos Fragoulis

Γ. Προκοπίου: Αγόρασε και τα χρέη του Σκαραμαγκά Bitcoin: Παρενέργειες… ποντικοφάρμακου Δ. Κοπελούζος: Επενδύει στα καλώδια της Ν.Α. Μεσογείου Υγεία: 344 εκατ. ευρώ για την ψηφιακή κάρτα • ΤΕΥΧΟΣ 31 • ΙΟΥΛΙΟΣ 2021 • TIMH: 3 €

www.businessenergy.gr

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

• Αυξήσεις-σοκ απογειώνουν τις τιμές των προϊόντων • πτώση στις αποδόσεις των ομολόγων • Πάρτι στις αγορές

index

BUSINESS ENERGY I ΙΟΥΛΙΟΣ 2021

ΑΓΟΡΑ Γιατί οι ξένοι διαχειριστές συστήνουν στις εισηγμένες να σηκώσουν κεφάλαια από τις αγορές τώρα Σελ. 31

EDITORIAL Βρέχει χρήμα κι εμείς κρατάμε ομπρέλα Σελ. 4

Μυτιληναίοσ Η μεταμόρφωση του ομίλου στην επόμενη τριετία και το σχέδιο… διαδοχής (;)

ΝΑΥΤΙΛΙΑ Γιώργος Προκοπίου: Πώς έγινε η μεγάλη ανατροπή στον διαγωνισμό για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά Σελ. 34

Σελ. 22

Γιάννησ Κανουπάκησ Δυνατή μεν, αλλά πρέπει και βιώσιμη… Σελ. 8

Ψηφιακός μετασχηματισμός: Ένα μεγάλο «στοίχημα» για την Υγεία Σελ. 10

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Έως και 30% οι αυξήσεις που έρχονται στο ρεύμα! Σελ. 18 ΘΕΜΑ Η κρίση του φυσικού αερίου

Σελ. 20

Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικομομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr

ΕΝΕΡΓΕΙΑ Η αντίστροφη μέτρηση για το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών του ΔΕΔΔΗΕ Σελ. 26

ΘΕΜΑ Γιατί οι θεσμικοί βλέπουν το bitcoin σαν… ποντικοφάρμακο

Press Button Mικρές ειδήσεις και παρασκήνια από τον χώρο της ενέργειας και της οικονομίας: Σελ. 44-45

Σελ. 36

Οpel Στην αγκαλιά του Ομίλου Συγγελίδη

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Το come back του Δημήτρη Κοπελούζου στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Νοτιοανατολικής Μεσογείου

The Championships, Wimbledon Ο βασιλιάς της αντισφαίρισης

Σελ. 29

Σελ. 42

Σελ. 40

Εκδότης: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ Συντακτική ομάδα: Γιάννης Κανουπάκης, Έλενα Κρίτσαλου, Αγγελική Μαρίνου, Μανταλένα Πίου, Γιάννης Σταυρόπουλος, Έφη Τσιβίκα, Χάρης Φλουδόπουλος, Τάσος Φραγκούλης, Σταύρος Χαρίτος

Σχεδίαση: Χριστίνα Μυρίλλα Ιδιοκτήτης: Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ Δημ.Σούτσου 24Α, 11521 Αθήνα, Τηλ: 2106400281 info@businessenergy.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

4 EDITORIAL

BUSINESS ENERGY I ΙΟΥΛΙΟΣ 2021

Bρέχει χρήμα κι εμείς κρατάμε ομπρέλα

κυβέρνηση και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ειδικότερα, θα πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τα θεσμικά και να ασχοληθούν με την ουσία. Από τις 14/6 η αγορά βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, με αποκορύφωμα την πτώση στα χαμηλά των 874 μονάδων στις 5/7, τη στιγμή που οι ξένες αγορές, όπως ο S&P, κατέγραψαν νέο ιστορικό ρεκόρ ανόδου. Αυτό, όταν η μετάλλαξη Δ δεν είναι ελληνικό… φαινόμενο, αλλά όλου του πλανήτη. Παρ’ όλο που απασχολεί όλες τις κυβερνήσεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι επενδυτές έχουν «ξεχάσει» ή τέλος πάντων έχουν βάλει στην άκρη τις ανησυχίες για τον πληθωρισμό και την παρεπόμενη αύξηση των επιτοκίων, με τις αγορές να χτυπούν το ένα υψηλό μετά το άλλο. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ευρώπη. Ο Dax κοιτάζει τις 16.000 μονάδες και στην Ελλάδα έχει γίνει ντέρμπι το αν ο Γενικός Δείκτης θα βρεθεί στα επίπεδα των 900.000, περιοχή η οποία αν πριν από έναν μήνα εθεωρείτο «στήριξη», πλέον έχει καταστεί… αντίσταση. Το ενδιαφέρον των ξένων για το Χρηματιστήριο, πέρα από τις παρουσιάσεις που έκαναν οι οικονομικοί υπουργοί της κυβέρνησης και οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού, στο πλαίσιο του αμερικανικού Roadshow του Χ.Α. τον περασμένο μήνα, επί της ουσίας δεν καταγράφηκε τόσο μεγάλο όσο αναμενόταν. Διότι, όπως λένε άνθρωποι της αγοράς, ποτέ δεν μάθαμε με επίσημη ανακοίνωση του

Χρηματιστηρίου τι πραγματικά έγινε. Αυτή η ανακοίνωση, λοιπόν, δεν ήρθε ποτέ, οπότε ο καθένας θα μπορούσε να βγάλει τα συμπεράσματά του, αναφέρουν με νόημα οι ίδιες πηγές. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, από την άλλη, αναλώνεται σε κρίσιμα διαδικαστικά και θεσμικά ζητήματα οργάνωσης της αγοράς μετά το σκάνδαλο της οικογένειας Κουτσολιούτσου και την εταιρεία τους «φάντασμα», την υπερεκτιμημένη Folli Follie που εγκλώβισε 1,5 δισ. ευρώ κεφάλαια ιδιωτών επενδυτών, αλλά φαίνεται ότι αυτό δεν φτάνει. Παλαιοί χρηματιστές ανέφεραν πολύ πρόσφατα, παρακολουθώντας μία ακόμα στα όρια της πλήξης συνεδρίαση με καθαρό τζίρο μόλις 38 εκατ. ευρώ (σ.σ. τζίρος που συνήθως λαμβάνει χώρα μετά τον… Δεκαπενταύγουστο), ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να δουλέψει επικοινωνιακά με την αγορά. Η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας αργεί. Αν δεχθούμε τις εκτιμήσεις Σταϊκούρα, η ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας αναμένεται στο α’ 3μηνο του 2023. Ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας σημαίνει ότι η αγορά μπαίνει στα ραντάρ των επενδυτών που τοποθετούνται στις ώριμες αγορές. Κατάταξη που επίσης θα αργήσει 1 με 1,5 χρόνο, όπως αναφέρουν επαγγελματίες διαχειριστές. Την ίδια ώρα, η μία μετά την άλλη οι εισηγμένες αποχωρούν, ενώ την προηγούμενη δεκαετία είδαν την πόρτα της εξόδου, είτε αυτοβούλως είτε λόγω συγχώνευσης είτε λόγω χρεοκοπίας, πάνω

από 120 εισηγμένες και το φαινόμενο συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, με τις ΓΕΚΕ, Νewsphone, Paperpack, Ιασώ να ακολουθούν τον ίδιο δρόμο. «Θα περιμέναμε από τις εποπτικές αρχές», αναφέρουν χρηματιστές, «να έχουν ήδη πλησιάσει μεγάλες επιχειρήσεις», όπως ο Χήτος, η Τυράς, ο Όλυμπος, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία και πολλές άλλες, για να καλύπτουν το κενό. Η εικόνα γίνεται ακόμα πιο τραγική όταν στη χώρα πέφτουν εκατομμύρια και το Χ.Α. μένει… ακούνητο. Μόνο στις 7/7 ο εφοπλιστής Προκοπίου έριξε περισσότερα από 60 εκατ. ευρώ για να αναστήσει τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά! Οι ξένοι, αναφέρουν άλλοι διαχειριστές σε ΑΕΔΑΚ, έχουν συνδέσει το growth story της Ελλάδας με την πορεία του τουρισμού. Η επέλαση της ινδικής μετάλλαξης ή το πράσινο φως για να έρθουν για τουρισμό στη χώρα μας Βρετανοί επισκέπτες μετά τις 19 Ιουλίου, δηλαδή μετά τα μέσα του καλοκαιριού (…), εκτιμάται ότι θα έχουν επιπτώσεις: α) στα τουριστικά έσοδα της χώρας, β) στη συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ για φέτος. Από προσεκτικότερη ανάγνωση της έκθεσης της Κομισιόν παρατηρεί κανείς ότι τονίζεται πως «η ανάκαμψη στις εξαγωγές υπηρεσιών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις προοπτικές του τουρισμού, ο οποίος προβλέπεται να παραμείνει κάτω από τα επίπεδα του 2019 στον ορίζοντα προβλέψεων της Κομισιόν». Ήδη οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μείωση μεταξύ 45-60% σε σχέση με το 2019…

άρθρο

BUSINESSENERGY ENERGY II ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS

Το κοστούμι φόρων που ράβουν οι Βρυξέλλες

Της Μανταλένας Πίου

να νέο κύμα φόρων ευρωπαϊκής προέλευσης έρχεται σταδιακά να προστεθεί στους φόρους που ήδη πληρώνουμε, στα καύσιμα κίνησης, στα αεροπορικά καύσιμα και ενδεχομένως στο πετρέλαιο θέρμανσης και το φυσικό αέριο, χωρίς σε αυτούς να προσθέτουμε την επιβάρυνση που θα δεχθούν εισαγόμενα προϊόντα μετά την εφαρμογή του φόρου άνθρακα στα σύνορα με τρίτες χώρες. Εντός του Ιουλίου η Ε.Ε. αναμένεται να δημοσιεύσει το νέο πακέτο μέτρων που αναμορφώνουν τους σχετικούς κανονισμούς για τις ΑΠΕ και το Κλίμα προκειμένου να επιτευχθεί ο αυξημένος στόχος για τη μείωση της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% ως το 2030. Τα μέτρα, σύμφωνα με τις διαρροές του σχεδίου που είχαν δει το φως της δημοσιότητας όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, περιλαμβάνουν μία σειρά από πράσινους φόρους ή τέλη ή επιβαρύνσεις στα αεροπορικά καύσιμα, τον φόρο άνθρακα στα σύνορα, και προβλέπουν την εισαγωγή αγοράς δικαιωμάτων ρύπων για τα κτίρια και τα οχήματα κίνησης. Οι δύο τελευταίες κατηγορίες, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, μεταφράζονται για την τσέπη του καταναλωτή σε μία πρόσθετη επιβάρυνση για τα καύσιμα θέρμανσης και κίνησης. Μπορεί να πρόκειται για μέτρα που σταδιακά θα εφαρμόζονται, ο βασικός τους οικονομικός στόχος όμως είναι ένας: H επιβάρυνση της συμβατικής παραγωγής και χρήσης της ενέργειας που παράγεται από όποιο καύσιμο εκπέμπει CO2 προκειμένου το τελικό κόστος να γίνει ανταγωνιστικό τόσο με τις «κλασικές» ΑΠΕ όσο και με τις νέες, πιο ακριβές, τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας, όπως το υδρογόνο, τα νέα αέρια χαμηλού άνθρακα, η αποθήκευση ενέργειας κ.λπ. Ο περιβαλλοντικός στόχος των μέτρων είναι γνωστός: Να εξαλειφθούν σταδιακά οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την παραγωγή ενέργειας, με κύριο όχημα την αντικατάσταση των συμβατικών καυσίμων από ΑΠΕ και καθαρές τεχνολογίες, προκειμένου η Ευρώπη να επιτύχει έως το 2050 το «καθαρό μηδέν», δηλαδή οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να είναι ίσες με το CO2 που απορροφάται από τον πλανήτη. Όμως η παράμετρος του κόστους της ενεργειακής μετάβασης και οι επιπτώσεις του για τον καταναλωτή και γενικότερα για την οικονομική δραστηριότητα δείχνει σαν να μην

έχει διερευνηθεί πλήρως. Δεν είναι τυχαίο που η ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη, ακόμα και στις παραδοσιακά πλουσιότερες δυτικές οικονομίες, έχει γίνει βασικό θέμα συζήτησης. Ούτε είναι τυχαία η αποβιομηχάνιση των περισσότερων ευρωπαϊκών οικονομιών. Η αύξηση του ενεργειακού κόστους (ηλεκτρική ενέργεια, θέρμανση, ψύξη, καύσιμα) που ήδη συμβαίνει τα τελευταία χρόνια και θα συνεχίζεται για αρκετά χρόνια ακόμα, κατατρώει όλο και μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος των πολιτών και ωθεί ενεργοβόρες βιομηχανίες να μετεγκατασταθούν σε τρίτες χώρες, με λιγότερο περιβαλλοντικό κόστος. Ο φόρος άνθρακα στα σύνορα, που ετοιμάζεται να επιβάλει η Ε.Ε. σε προϊόντα τρίτων χωρών που δεν εφαρμόζουν σύστημα εμπορίας ρύπων, μπορεί να συγκρατήσει τη μετανάστευση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αλλά θα καταστήσει ακριβότερα μια σειρά εισαγόμενων προϊόντων και πρώτων υλών. Ο φόρος άνθρακα στις αεροπορικές εταιρείες -στις οποίες μάλιστα πάει να επιβληθεί μετά από μία καταστροφική χρονιά λόγω του Covid-19θα σημάνει ακριβότερα εισιτήρια και πιθανότατα μία μείωση της τουριστικής κίνησης. Η επιταχυνόμενη προσπάθεια της Ε.Ε. να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα στο μέτωπο του CO2 έχει ήδη προκαλέσει ανατροπές στον τρόπο δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων αλλά και πολλές επιβαρύνσεις στον καταναλωτή. Ένα παράδειγμα είναι η τρέχουσα άνοδος των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου, που αναμένεται να συνεχιστεί. Καταλυτικό ρόλο στο φαινόμενο αυτό έχει παίξει η κλιμακούμενη κατάργηση των ανθρακικών/λιγνιτικών ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων και η στροφή στη χρήση μονάδων φυσικού αερίου. Το αποτέλεσμα είναι ορατό στις τιμές ηλεκτρισμού στη χονδρική και ως έναν βαθμό στη λιανική. Παράλληλα, για να αποτραπεί η επιστροφή στη χρήση μονάδων άνθρακα αυξάνονται ραγδαία και οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, που επιβαρύνουν βέβαια και τις μονάδες φυσικού αερίου. Από την άλλη πλευρά, οι ΑΠΕ, τα νέα καύσιμα κ.λπ. χρειάζονται ακόμα επενδύσεις πολλών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για να αποτελέσουν αξιόπιστη εναλλακτική λύση. Και μέχρι να συμβεί αυτό, αν και όποτε, το συνολικό κόστος ενέργειας μάλλον θα αυξάνεται.

8 αρθρο

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Δυνατή μεν, αλλά πρέπει και βιώσιμη…

Του Γιάννη Κανουπάκη

αυτό ξεκίνησε το φετινό καλοκαίρι σε μεγάλο μέρος του βορείου ημισφαιρίου. Στη χώρα μας, αν και είμαστε λίγο-πολύ συνηθισμένοι σε τέτοιες καιρικές συνθήκες, σαφώς δεν μας χαροποιεί το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πια άνοιξη και φθινόπωρο και έτσι, το πάμε… άσπρο/μαύρο. Ή του ύψους ή του βάθους, που λένε. Και στον καιρό, μα και στα άλλα! Σημασία έχει, ωστόσο, πως τα μετράμε όλα πια, κυρίως στον οικονομικό τομέα, χωρίς, ασφαλώς, δυνατότητα μακροπρόθεσμης πρόβλεψης. Αν τα δούμε με σχετική αισιοδοξία -ρεαλιστικά, για λόγους επιβίωσης, όχι από… ρομαντισμό-, τότε θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι καταγραφές για το περασμένο έτος έβγαλαν τη χώρα μας στο προσκήνιο δυνατή, στη μάχη για την επίτευξη μιας πιο βιώσιμης οικονομίας. Υπήρξε, όντως, πρόοδος Ναι, η Ελλάδα, στη δίνη μιας τρομερής παγκόσμιας κρίσης, πέτυχε να ανέβει έξι σκαλοπάτια στην παγκόσμια κατάταξη, καταλαμβάνοντας την 37η θέση μεταξύ των 165 χωρών των Ηνωμένων Εθνών. Δηλαδή, βρέθηκε να τα πηγαίνει καλύτερα στον κοινωνικοοικονομικό τομέα, με το εντυπωσιακότερο άλμα να σημειώνεται στον δείκτη που σχετίζεται με τις κοινωνικές ανισότητες, όπου η επίδοση αυξήθηκε κατά 36%. Άνοδος σημειώθηκε και σε άλλους τομείς που βίωσαν έντονα μια γενικευμένη κάθοδο, με τις κατηγορίες «μηδενική φτώχεια», «μηδενική πείνα και ευεξία», «ποιοτική εκπαίδευση», «βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές» και «ισότητα των φύλων» να προοδεύουν σε σταθερούς ρυθμούς. Πρόσφατα, ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, υπογράμμισε τη σημασία της επιτάχυνσης του εμβολιασμού των πολιτών για τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος, ενώ, αναφερόμενος στην πρόβλεψη της ΤτΕ περί ΑΕΠ για το 2021, σημείωσε ότι διατηρείται αμετάβλητη στο +4,2%, και πως αναθεωρήθηκε επί τα βελτίω η πρόβλεψη για το 2022, στο +5,3%. Ξεκαθάρισε, όμως, ότι δεν είναι ικανοποιημένος γενικά από τον τρόπο που αξιοποίησαν οι Τράπεζες την τεράστια ρευστότητα την οποία έλαβαν με αρνητικά επιτόκια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να αυξήσουν τις χορηγήσεις δανείων στην πραγματική οικονομία. Ειδικότερα, για τον δανεισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων τόνισε ότι δεν μπορούν να αγνοούνται από τις τράπεζες όσες είναι βιώσιμες, αλλά θα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος για να χρηματοδοτηθούν… Ζόρια στην απασχόληση Οι κίνδυνοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη παραμένουν, λοιπόν, όσο αισιόδοξα και αν δούμε τα πράγματα. Στον τουριστικό τομέα π.χ., που «αγαπάει» το καλοκαίρι, ο

υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, έχει προβλέψει ότι οι εισπράξεις θα φτάσουν τα 8 δισ. ευρώ το 2021, λιγότερα από τα μισά τουριστικά έσοδα του 2019, αλλά διπλάσια από τα αντίστοιχα έσοδα πέρυσι, όταν τα έσοδα της βιομηχανίας κατέρρευσαν στα 4 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, όμως, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η έλλειψη εργαζομένων, παρά το ποσοστό ανεργίας της Ελλάδας 16,5%, το υψηλότερο της Ε.Ε., θα μπορούσε να φρενάρει την οικονομική ανάπτυξη και να εμποδίσει τις όποιες θετικές οικονομικές προβλέψεις και τα έσοδα. «Οι κύριοι τομείς δημιουργίας θέσεων εργασίας, όπως ο τουρισμός, το λιανικό εμπόριο και η ψυχαγωγία, πλήττονται από αβεβαιότητα» δήλωσε ο γενικός διευθυντής του IOBE, Νίκος Βέττας. «Δεν είναι σαφές πόσο γρήγορα θα επιστρέψουν στα προ-Covid επίπεδα» πρόσθεσε. Έχει δίκιο ο Νίκος Βέττας, καθόσον διαβάζει κι εκείνος τις διεθνείς «γραφές», ότι όση επίγνωση έφερε η πανδημία σχετικά με τον βαθμό αναγκαιότητας για την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών, άλλο τόσο επιβράδυνε τη διαδικασία μετάβασης της οικονομίας σε αυτό το στάδιο, με τους τρεις πυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης να έχουν επηρεαστεί εξίσου από την κρίση του Covid-19. Για πρώτη φορά, το 2020, είδαμε, έπειτα από χρόνια, τους αντίστοιχους δείκτες να παίρνουν φθίνουσα πορεία, κάτι που σίγουρα οφείλεται στην ανεργία και τη φτωχοποίηση που έπληξε μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού. Σημειωτέον -βλέποντας τη μεγάλη εικόνα-, η πανδημία ανέδειξε σε μεγάλο βαθμό τις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες, αφού η ελλιπής πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μετρήθηκε κυριολεκτικά σε ανθρώπινες ζωές. Η επαναφορά, δε, στη λεγόμενη κανονικότητα, για τις υπανάπτυκτες χώρες θα αποτελέσει δρόμο μακρύ και δύσβατο. Ο ρόλος των Τραπεζών Κάνοντας focus σε εμάς ξανά, διαπιστώνουμε ότι η δεκαετία της οικονομικής κρίσης της χώρας μας οδήγησε σε χαμηλότερους μισθούς που δεν έχουν ακόμη ανακάμψει, στην ανεργία των νέων η οποία είναι μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρώπη, και τη μετανάστευση πολλών ειδικευμένων εργαζομένων. Και πάλι ερχόμαστε στα λόγια του κ. Στουρνάρα. Πολύ μεγάλο ποσοστό της απασχόλησης στην ελληνική οικονομία στηρίζεται στις Τράπεζες, όπως και ότι δεν θα πρέπει να δημιουργηθεί μια οικονομία δύο ταχυτήτων, όπου οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις θα λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος από τις τραπεζικές χρηματοδοτήσεις και οι μικρότερες θα παραμένουν κατ’ ουσίαν αποκλεισμένες από τον δανεισμό…

θεμα 9

BUSINESS ENERGY I ΙΟΥΛΙΟΣ 2021

cosmote

Δεσμεύεται σε μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

ε νέους, πιο φιλόδοξους στόχους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεσμεύεται η COSMOTE με τον στόχο να αναθεωρείται στον μηδενισμό, έως το 2025, των εκπομπών από την κατανάλωση ενέργειας στις εγκαταστάσεις του Ομίλου ΟΤΕ. Σε αυτές περιλαμβάνονται τόσο οι άμεσες εκπομπές από την κατανάλωση φυσικού αερίου, ντίζελ και βενζίνης όσο και οι έμμεσες εκπομπές από την κατανάλωση ηλεκτρισμού σε όλα τα κτίρια και τις εγκαταστάσεις του ομίλου ΟΤΕ σε ολόκληρη τη χώρα. Η COSMOTE εντείνει τις δράσεις της για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, που έχει ενσωματώσει στην επιχειρηματική της λειτουργία. Ήδη, το 100% του ηλεκτρισμού που καταναλώνεται για τα δίκτυα του Ομίλου προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Τώρα είναι ώρα για δράση. H μεγάλη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής με την υπερθέρμανση του πλανήτη σε συνδυασμό με την κρίση της πανδημίας COVID-19 αποδεικνύει πόσο εύθραυστη είναι η ανθρώπινη υγεία και πόσο ευάλωτος είναι ο πλανήτης, που ζούμε. Η μόνη βιώσιμη επιλογή που έχουμε, είναι όλοι μαζί, επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και ιδιώτες να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για τη μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος, για να επιτευχθεί η λιγότερο δυνατή αύξηση του μέσου όρου της θερμοκρασίας του πλανήτη και της αλλαγής του κλίματος. Ο Όμιλος ΟΤΕ, έχει επιλέξει εδώ και πολλά χρόνια το δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης ενσωματώνοντας ESG κριτήρια. Πλέον, δεσμευόμαστε να επιτύχουμε νωρίτερα το στόχο μας για μηδενικό

ανθρακικό αποτύπωμα. Με την υπεύθυνη δραστηριοποίησή μας και με σύμμαχο την ψηφιακή τεχνολογία μπορούμε να φτιάξουμε έναν πλανήτη βιώσιμο και έναν κόσμο καλύτερο για όλους» δήλωσε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ, κ. Μιχάλης Τσαμάζ. Συγκεκριμένα, ο Όμιλος ΟΤΕ δεσμεύεται στην επίτευξη νέων στόχωνγια την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, που ισχύουν και σε επίπεδο Ομίλου DeutscheTelekom, οι οποίοι είναι: • Μηδενισμός των εκπομπών από την κατανάλωση ενέργειας στις εγκαταστάσεις του έως το 2025. Περιλαμβάνονται οι εκπομπές από την κατανάλωση φυσικού αερίου, ντίζελ και βενζίνης καθώς και οι εκπομπές από την κατανάλωση ηλεκτρισμού. • Mηδενισμός ανθρακικού αποτυπώματος έως το 2040. Περιλαμβάνονται οι εκπομπές από την παραγωγή των προϊόντων (εκπομπές προμηθευτών) έως και τη χρήση των προϊόντων από τους πελάτες. • 100% χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την κατανάλωση ηλεκτρισμού και για το μέλλον. Για την επίτευξη του μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος, ο Όμιλος ΟΤΕ

εστιάζει -μεταξύ άλλων- στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε δράσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων του αλλά και στην χρήση προϊόντων και υπηρεσιών ICT με μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η εξοικονόμηση φυσικών πόρων –βάσει των αρχών της κυκλικής οικονομίας- αποτελεί επίσης σημαντική προτεραιότητα της συνολικής στρατηγικής του Ομίλου για την προστασία του περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα ο Όμιλος ΟΤΕ: • Κατανάλωσε 4,5 εκατ. λιγότερα τεμάχια πλαστικών μιας χρήσης από το πρόγραμμα ZEROPLASTIC στις κτηριακές εγκαταστάσεις και τα καταστήματα τη διετία 2019 – 2020. • Υιοθέτησε χάρτινες σακούλες πιστοποιημένες με FSC1 στα καταστήματα COSMOTE και ΓΕΡΜΑΝΟΣ. • Aνακατασκεύασε περίπου 285.000 συσκευές τερματικού εξοπλισμού (routers και TV decoders) το 2020, εξοικονομώντας 45 τόνους πλαστικού. • Ανακύκλωσε ή επαναχρησιμοποίησε το 93% των αποβλήτων του το 2020. Τα πιστοποιημένα προϊόντα, με σήμανση FSC®, προέρχονται από δάση με υπεύθυνη διαχείριση, ελεγχόμενες πηγές, ανακυκλωμένα υλικά ή συνδυασμό αυτών.

ΘΕΜΑ

BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS

από 8 έως 12 χρόνια, ανάλογα με το ύψος του.

Τα πρώτα πρότζεκτ

Ψηφιακός μετασχηματισμός:

Ένα μεγάλο «στοίχημα» για την Υγεία ■ Οι πρωταγωνιστές του κλάδου μιλούν στο «B.E.» Της ΕΦΗΣ ΤΣΙΒΙΚΑ να μεγάλο «στοίχημα» είναι για την κυβέρνηση ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην Υγεία, καθώς η Ελλάδα αποτελεί ακόμα ουραγό στην Ψηφιακή Μεταρρύθμιση στον συγκεκριμένο τομέα, κατέχοντας την προτελευταία θέση στον δείκτη DESI. Η ελληνική πρόταση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην Υγεία, που θα χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, περιλαμβάνει έργα συνολικού προϋπολογισμού 344,2 εκατ. ευρώ. Χαρακτηρίζεται από «ασφυκτικό» χρονοδιάγραμμα και ξεκινά με τέσσερα κύρια προγράμματα, ενώ παράλληλα θα «τρέχουν» και

άλλες παρεμβάσεις με ψηφιακό χαρακτήρα. Ελληνική καινοτομία αποτελεί η δυνατότητα χρησιμοποίησης όλων των δανείων αποκλειστικά για ιδιωτικές επενδύσεις, έτσι ώστε να καλυφθεί το τεράστιο επενδυτικό κενό που υπάρχει στη χώρα την τελευταία δεκαετία. Οι ιδιώτες επενδυτές, εκτός από ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό σχέδιο, θα πρέπει να παρουσιάζουν ίδια συμμετοχή 20% και 30% χρηματοδότηση από τρίτο μέρος. Το Δημόσιο θα συμμετέχει με το 50% του προϋπολογισμού της επένδυσης που θα είναι δάνειο από το Ταμείο Ανάκαμψης, με επιτόκιο χαμηλότερο του 1% και διάρκεια αποπληρωμής

Η εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας, το Ψηφιακό Πρόγραμμα για τον Καρκίνο, η Ψηφιακή Αναβάθμιση των Νοσοκομείων και η Διευρυμένη Χρήση της Τηλεϊατρικής είναι οι 4 στόχοι του Εθνικού Προγράμματος, που θα αρχίσουν να υλοποιούνται από τους επόμενους μήνες. Ο Εθνικός Ψηφιακός Φάκελος Υγείας αποτελεί ένα έργο με προϋπολογισμό 55,9 εκατ. ευρώ. Προβλέπεται συμβασιοποίηση με χρονοδιάγραμμα από το 1ο τρίμηνο του 2022 και ολοκλήρωση στο τέλος του 2025. Για το Εθνικό Ψηφιακό Πρόγραμμα Διαχείρισης του Καρκίνου, με προϋπολογισμό ύψους 37,2 εκατ. ευρώ, προβλέπεται συμβασιοποίηση το 2ο τρίμηνο του 2022 και ολοκλήρωση το 2025. Η Ψηφιακή Αναβάθμιση των Νοσοκομείων, με προϋπολογισμό 172,4 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνει ελάχιστα έργα με μοναδικό ανάδοχο, ενώ η συντριπτική πλειονότητά τους θα μοιραστεί στην αγορά. Για τη Διεύρυνση της Τηλεϊατρικής, ένα έργο με προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ, η συμβασιοποίηση ξεκινά το 2023 και τελειώνει το 2025.

Αποφυγή καθυστερήσεων και βιωσιμότητα Ο κύριος συντονιστής των έργων θα είναι το υπουργείο Υγείας. Η επιδότηση για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό στην Υγεία είναι 278 εκατ. ευρώ, χωρίς ΦΠΑ και αποτελεί μία εκτίμηση της τελικής τιμής που θα έχει ο διαγωνισμός. Ο στόχος του Σχεδίου για την απορρόφηση των πόρων εκτείνεται μέχρι τις 31/12/2025. Ωστόσο, θα υπάρχουν διαθέσιμοι 8 επιπλέον μήνες του 2026, που δεν περιλαμβάνουν καμία απορρόφηση, αλλά θα χρησιμοποιηθούν για τη διαχείριση των καθυστερήσεων. Αυτό αποτελεί και μία ένδειξη του χρονικού ορίζοντα των καθυστερήσεων, που σημαίνει πρακτικά ότι πρέπει να αποφευχθούν

Στην οδήγηση

όλ α .

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α

Α Σ Φ Α Λ Ε Ι Α

Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α

Γ Ι Α

Τ Ο

Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν

3€/100χλµ.

Με Fisikon µπορείς και να τα

όλα!

Στην οδήγηση µετράνε όλα. Και πάνω από όλα η οικονοµία, η ασφάλεια και η φροντίδα για το περιβάλλον. Το φυσικό αέριο κίνησης Fisikon είναι έως και 65% οικονοµικότερο από τα άλλα καύσιµα και πιο φιλικό στο περιβάλλον, καθώς συµβάλλει στον δραστικό περιορισµό των ρύπων και των επιβλαβών σωµατιδίων. Το Fisikon προσφέρει ασφαλή οδήγηση, δεν νοθεύεται και περνά την οδήγηση στη νέα εποχή της ενέργειας.

Φυσική εξέλιξη

www.fisikon.gr

12 ΘΕΜΑ

οι μακροχρόνιες προσφυγές και δικαστικές διαδικασίες. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, έχει καταστήσει σαφές ότι είναι ύψιστης σημασίας να αποφευχθούν τέτοιου είδους φαινόμενα, επισημαίνοντας ότι, σε περίπτωση που παρουσιαστούν, θα αντιμετωπιστούν ακόμα και με ειδικές νομοθετικές παρεμβάσεις, προκειμένου να μη χαθούν τα χρήματα. Η κυβέρνηση προτίθεται να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη βιωσιμότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού στην Υγεία, εξασφαλίζοντας τους πόρους για την κάλυψη του κόστους λειτουργίας των ψηφιακών συστημάτων, αλλά και στην ανάπτυξη των ψηφιακών ηγετών μέσα στα νοσοκομεία (digital clinical leaders), οι οποίοι θα αναλάβουν την ψηφιακή αναβάθμισή τους. Όσον αφορά στην Αγορά Πληροφορικής στην Ελλάδα, σε πρόσφατο σχολιασμό του, ο γενικός γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, Ιωάννης Κωτσιόπουλος, τόνισε ότι μπορεί να επενδύσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό, με προϋπόθεση την προσαρμογή στους κανόνες και τον σεβασμό του Δημοσίου ως πελάτη. Εκπρόσωποι εμπλεκόμενων φορέων τοποθετήθηκαν σχετικά στο πρόσφατο συνέδριο Health IT Conference, σκιαγραφώντας τον ρόλο των ψηφιακών συστημάτων στην αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και τις προκλήσεις στις οποίες θα πρέπει να ανταποκριθεί η χώρα κατά την υλοποίηση του σχεδίου. ■ Γιώτα Παπαρίδου, Πρόεδρος Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ): Η πανδημία άλλαξε θεμελιωδώς το πλαίσιο λειτουργίας οργανισμών και επιχειρήσεων. Σε αυτό το νέο περιβάλλον βλέπουμε πως πλέον όλοι θέτουν την υγεία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό ως κεντρικούς άξονες ευημερίας και ανάπτυξης και σε ευρωπαϊκό αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Μάλιστα, στο εθνικό

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας, το οποίο πρόσφατα κατατέθηκε από την κυβέρνηση, αυτοί οι δύο πυλώνες ορίζονται ως απόλυτα επείγουσες προτεραιότητες. Με περισσότερες από 4.600 επιχειρήσεις, 260.000 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και κύκλο εργασιών τα 13,3 δισεκατομμύρια το 2020, ποσοστό που αντιστοιχεί περίπου στο 8% του ΑΕΠ, ο κλάδος της τεχνολογίας συνέβαλε με όλες του τις δυνάμεις στη βέλτιστη στήριξη των ιδιαίτερων προβλημάτων και θεμάτων που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία και οικονομία. Στον χώρο της Υγείας οι αλλαγές που φέρνει η τεχνολογία και η επιστημονική εξέλιξη είναι εντυπωσιακές, είτε αφορούν στην ισχυροποίηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας είτε στην ίαση είτε στον έλεγχο πολλών μέχρι πρότινος ανίατων ασθενειών. Δεν θα μπορούσε συνεπώς να μην είναι στην πρώτη γραμμή του ψηφιακού συντονισμού της χώρας για την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και στην Υγεία. Αξιοποίηση των δεδομένων υγείας με τη χρήση Big Data Analytics και Internet of Τhings, ενίσχυση της τηλεϊατρικής, ανάπτυξη εθνικού ηλεκτρονικού φακέλου υγείας του πολίτη, χρήση των ψηφιακών δυνατοτήτων για την πραγματοποίηση συνεχών ελέγχων, καθολική επέκταση της χρήσης της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, υιοθέτηση ψηφιακών εργαλείων για τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων υγείας, επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού στην υγεία και ανάδειξη της χώρας σε κέντρο ψηφιακής ανάλυσης μεγάλων δεδομένων και real world evidence στον τομέα της υγείας. Όλες αυτές είναι μόνο μερικές από τις αποτελεσματικές και δοκιμασμένες δράσεις που οδηγούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα της Υγείας, προσφέροντας κρίσιμα οφέλη, όπως αποδοτική εποπτεία, εξοικονόμηση πόρων, δυνατότητα χάραξης αποτε-

λεσματικών πολιτικών, παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών υγείας και ενίσχυση του επιπέδου και της κάλυψης της υγειονομικής περίθαλψης αλλά και της πρόληψης. Αξίζει να σημειώσουμε πως πολλές από αυτές τις δράσεις περιλαμβάνονται στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0.». ■ Αλέξανδρος Μπέρλερ, Αντιπρόεδρος HL7 Hellas, IHE Europe: Ο χώρος της Υγείας είναι από τους πιο δύσκολους για να ψηφιοποιηθεί και αυτός είναι ο λόγος που το έργο το στηρίζει και η Ε.Ε. Για να επιτευχθεί η ψηφιοποίηση του συστήματος υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, και το τεχνικό κομμάτι είναι ίσως το πιο απλό. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του χώρου της Υγείας θα πρέπει να βασίζεται στη λογική της μείωσης του ψηφιακού χάσματος και της μετάβασης από ένα σύστημα θεραπείας σε ένα σύστημα υγείας, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη και παράλληλα σχεδιάζοντας τις ψηφιακές διαδρομές του πολίτη μέσω της συνεργασίας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Στη λογική αυτή και με βάση τη διεθνή διαδικασία υπάρχει μια μεταβατική πορεία στο πώς η διαλειτουργικότητα και η ανταλλαγή ιατρικών πληροφοριών μετεξελίσσεται στον χρόνο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει ήδη το European Exchange Format of EHR, εντάσσοντας και νέα κλινικά έγγραφα τα οποία θα τυποποιηθούν σε κλινικό επίπεδο, όπως τα εργαστηριακά αποτελέσματα, τα ιατρικά εξιτήρια και τα πορίσματα των ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων, όλα αυτά με σκοπό να μπορούμε να τροφοδοτήσουμε με ποιοτικά δεδομένα το European Health Data Space. Οδεύουμε, λοιπόν, σε ένα μέλλον που τα πάντα θα είναι διασυνδεδεμένα και θα πρέπει να σχεδιαστεί εκ των προτέρων ένα σύστημα που θα επιτρέπει τη σταδιακή ένταξη και τη διασύνδεση διαφορετικών οντοτήτων. Βασικός

ΘΕΜΑ 13

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

πυλώνας αυτής της διαδικασίας είναι τα προφίλ Ολοκλήρωσης, τα οποία αποτελούν μια τυποποιημένη μεθοδολογία υλοποίησης της τυποποίησης ιατρικών δεδομένων, κλινικών εγγράφων και ανταλλαγής δεδομένων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάνω από 250 προφίλ ολοκλήρωσης που έχουν προταθεί, υλοποιηθεί και χρησιμοποιούνται ήδη σε διάφορες χώρες.

Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας Η δημιουργία του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας δεν είναι μια web εφαρμογή που θα την υλοποιήσει ένας και μόνο ανάδοχος, αλλά ένα δίκτυο διασυνδεδεμένων πληροφοριακών συστημάτων. Για την υλοποίηση του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας απαιτούνται κωδικοποιήσεις και πρότυπα, ένα μοντέλο διακυβέρνησης και θεσμικό πλαίσιο και οδικός χάρτης υλοποίησης σεναρίων διαλειτουργικότητας. Ο πολίτης πρέπει να έχει ελεύθερη επιλογή πού και πώς θέλει να τηρεί τα δεδομένα του, όπως επιλέγει τον γιατρό του ή την τράπεζά του.

Χρειάζεται να έχει πρόσβαση σε δεδομένα ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, να ενημερώνεται για την αυτοφροντίδα και πάνω από όλα να ελέγχει όλα αυτά τα δεδομένα. Οι επαγγελματίες υγείας χρειάζονται πρόσβαση στα δεδομένα αυτά, στα θεραπευτικά πρωτόκολλα, στα μητρώα ασθενών και σε ένα οργανωμένο σύστημα παρακολούθησης του ασθενούς. Το υπουργείο Υγείας πρέπει να παρακολουθεί όλα αυτά για να αποζημιώνει μέσω ΕΟΠΥΥ τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, να επιβάλλει τα πρότυπα ποιότητας και να διασφαλίζει τη δημόσια υγεία. ■ Χριστόφορος Τζερμιάς, Αντιπρόεδρος Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ): Το ενδιαφέρον για την Τηλεϊατρική έχει ενισχυθεί σημαντικά, ειδικά εν μέσω πανδημίας. Η συνδρομή της στην προαγωγή υγείας είναι μεγάλη. Και ενώ είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την άσκηση Ιατρικής, στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμα νομικό πλαίσιο και κά-

θε ευθύνη βαρύνει τον θεράποντα ιατρό. Στον αντίποδα, ΗΠΑ, Καναδάς Αυστραλία, Ασία, και γενικά 16 χώρες στον κόσμο, έχουν καθορίσει ειδικό νόμο για την Τηλεϊατρική. Σύμφωνα με τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, ο ιατρός ασκεί τα καθήκοντά του στην περιφέρεια που είναι δηλωμένη και απαγορεύεται η πλανοδιακή άσκηση Ιατρικής, ενώ επιτρέπονται οι τακτικές επισκέψεις για την παροχή Ιατρικής με άδεια του διοικητικού συμβουλίου. Η Τηλεϊατρική από την έλλειψη της νομοθετικής ρύθμισης θεωρείται πλανοδιακή άσκηση Ιατρικής. Είναι απαραίτητη, λοιπόν, η θέσπιση νόμου για την Τηλεϊατρική, ο οποίος θα ορίζεται από: • Προδιαγραφές ποιότητας και ασφάλειας. • Διαδικασία πιστοποίησης. • Σύγχρονα και καινοτόμα μοντέλα παροχής υπηρεσιών υγείας. • Κώδικα ιατρικής δεοντολογίας. • Αναθεώρηση διαδικασιών για προσθήκη αποζημίωσης των ιατρών. • Πλαίσιο αποζημίωσης από τον ασφαλιστικό φορέα.

σημαντικα βηματα για τα νοσοκομεία του ΕΣΥ

Ψηφιακή αναβάθμιση των νοσοκομείων του ΕΣΥ, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα, τέθηκε μεταξύ άλλων στο επίκεντρο κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, με στελέχη του να εκτιμούν εκ των έσω τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν, έτσι ώστε το εγχείρημα να στεφθεί με επιτυχία. Ο αναπληρωτής διοικητής του ΚΑΤ, Παναγιώτης Γιαννόπουλος, τόνισε τον κομβικό ρόλο της Διοίκησης του Νοσοκομείου που, σε συνεργασία με την ομάδα εργασίας που συστάθηκε για την ψηφιακή αναβάθμιση του Ιδρύματος, κατάφερε σημαντικά βήματα σε αυτό το ζήτημα. Όπως ανέφερε, τα νέα ψηφιακά συστήματα για να πετύχουν, πρέπει να εξυπηρετούν στην καθημερινότητά τους τους επαγγελματίες υγείας. Ο νευροχειρουργός επιμελητής Β’, ΓΝΑ Γεννηματάς, Νικόλαος Παιδακάκος, μίλησε για το πώς αντιλαμβάνεται η ιατρική κοινότητα τη χρήση του ιατρικού φακέλου, που από κοινωνική σκοπιά επαναπροσδιορίζει τη σχέση γιατρού-ασθενούς, αλλά και για τον σημαντικό ρόλο του Ψηφιακού Ηγέτη στα νοσοκομεία που πρέπει να συνδυάζει κλινική εμπειρία, γνώσεις πληροφορικής και ηγετι-

κά προσόντα. Ο προϊστάμενος Αυτοτελούς Τμήματος Οργάνωσης & Πληροφορικής, Γ.Ν. Σύρου, Δημήτριος Ρούσσος, αναφέρθηκε στις επιτυχημένες προσπάθειες για την ψηφιακή αναβάθμιση του νοσοκομείου της Σύρου. Τόνισε την ανάγκη ύπαρξης στελεχωμένων και κατηρτισμένων υπηρεσιών πληροφορικής για να επιτευχθεί η ψηφιακή αναβάθμιση των νοσοκομείων, αλλά και την ανάγκη θεσμοθέτησης της εφημέρευσης του προσωπικού πληροφορικής στα νοσοκομεία. Ο προϊστάμενος νοσηλευτής ΜΕΘ2, Κέντρο Αναπνευστικής Αποκατάστασης, Νοσοκομείο «Σωτηρία», Γιώργος Κούρτης, αναφέρθηκε στα πολύ σημαντικά βήματα ψηφιακής αναβάθμισης που έχουν γίνει στο «Σωτηρία», καθώς και στο μητρώο ασθενών COVID, που στην πανδημία αποτέλεσε πολύ σημαντικό εργαλείο άντλησης πληροφοριών. Τόνισε επίσης ότι πρέπει να αναπτυχθεί και Ιατρονοσηλευτικός Φάκελος που θα πρέπει να συνδεθεί με τον Ιατρικό Φάκελο, που θα διευκολύνει και θα βελτιώσει και τη δουλειά των νοσηλευτών με στόχο τις βελτιωμένες υπηρεσίες υγείας.

ΘΕΜΑ

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Τα ψηφιακά επιτεύγματα εν καιρώ πανδημίας Η πανδημία Covid-19 λειτούργησε ως καταλύτης ψηφιακών μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να ανταποκριθεί το σύστημα στις ιδιαίτερες προκλήσεις της εποχής και εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης.

■ Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης: Τέσσερις αποφάσεις επέτρεψαν την παροχή των εργαλείων που οδήγησαν στη βέλτιστη οργάνωση του εμβολιασμού. Η πρώτη ήταν η απόφαση να χρησιμοποιηθούν πολλαπλά κανάλια επικοινωνίας με τον πολίτη, καθώς πέρα από τους κωδικούς του taxisnet υπάρχει και το κανάλι του φαρμακείου και το κανάλι του ΚΕΠ, όπου οι πολίτες μπορούν να κλείσουν τα ραντεβού και να εξυπηρετηθούν. Η δεύτερη ήταν η απόφαση να υπάρχουν μοναδικοί ενιαίοι κωδικοί για τη δημόσια διοίκηση. Η τρίτη ήταν η ενεργητική επικοινωνία μεταξύ του κράτους και του πολίτη, με την αποστολή μηνυμάτων και με την ενημέρωση και για τις δράσεις που σχετίζονται με τον εμβολιασμό και την υπενθύμιση των ραντεβού. Η τέταρτη στρατηγική επιλογή ήταν ότι σε καμία επικοινωνία του πολίτη με το κράτος δεν χρειάστηκε κανένα δικαιολογητικό, είτε για την κράτηση ραντεβού είτε για την παραλαβή του πιστοποιητικού. Τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει από πλευράς εφαρμογών δεν αφορούν μόνο τα εμβολιαστικά ραντεβού και την ενημέρωση του πολίτη, αλλά αποτυπώνονται και στο ψηφιακό πιστοποιητικό του εμβολιασμού και στη δημιουργία των βεβαιώσεων του διαγνωστικού ελέγχου.

■ Μάριος Θεμιστοκλέους, Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας: Η δημιουργία υπηρεσιών έχει τον ασθενή ως κέντρο και εστιάζει σε τέσσερις βασικούς άξονες, οι οποίοι αφορούν στην ολιστική αντιμετώπιση φροντίδας, την ενίσχυση της πρόληψης, τη διαχείριση των χρόνιων παθήσεων και τη χρηματοδότηση βάσει των αποτελεσμάτων, μέσω ξεκάθαρων και μετρήσιμων δεικτών. Όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν πραγματικότητα χωρίς έναν ψηφιακό μετασχηματισμό στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση του πολίτη σε ένα ανθρωποκεντρικό σύστημα υγείας, επιτυγχάνοντας την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Παράλληλα, το υπουργείο στηρίχθηκε στην ψηφιοποίηση για τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου για τη διεξαγωγή των εμβολιασμών. Στόχος ήταν η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας για τη βέλτιστη εξυπηρέτηση του πολίτη. Τέλος, η ψηφιοποίηση ολοκληρώθηκε δημιουργώντας έναν πύργο ελέγχου (control tower), επιτρέποντας την επιτυχή

κάλυψη των αναγκών με βάση τον αριθμό εμβολίων. Η ψηφιακή στρατηγική για τη βελτιστοποίηση παροχής υπηρεσιών υγείας στον πολίτη με ανθρωποκεντρικό πρόσημο εστιάζει σε βασικούς άξονες όπως ο Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας και τα e-ραντεβού, η ανάπτυξη των δυνατοτήτων τηλεϊατρικής, ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός του ΕΟΠΥΥ και η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και διαχείριση φαρμάκων. Βεβαίως για την επίτευξη αυτών των στόχων θα πρέπει να υπάρξει αναδιάρθρωση του δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, ανακαίνιση των κτιρίων και αναβάθμιση του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού.

■ Παναγιώτης Αρκουμανέας, Πρόεδρος του ΕΟΔΥ: Οι κινητές ομάδες υγείας στελεχώνονται με περισσότερα από 1.500 άτομα και πραγματοποιούν χιλιάδες δειγματοληψίες καθημερινά, καλύπτοντας το σύνολο της επικράτειας, από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη. Αυτό το δίκτυο κινητών ομάδων δεν θα μπορούσε να οργανωθεί και να διοικηθεί αν δεν υπήρχε η υποστήριξη από ένα ποιοτικό πληροφοριακό σύστημα. Επιλέχθηκε ένα άρτιο σύστημα, το οποίο επιτρέπει την παρακολούθηση και την επικοινωνία με τις μονάδες που βρίσκονται στο πεδίο και πραγματοποιούν μαζικές ανοικτές δειγματοληψίες. Πριν από την εφαρμογή του συγκεκριμένου συστήματος όλες οι καταγραφές γίνονταν με το χέρι και χρειάζονταν εκατοντάδες διοικητικά στελέχη για να κάνουν τις απαραίτητες καταχωρήσεις. Συνεπώς, όταν επιτεύχθηκε η μηχανογράφηση των συστημάτων άλλαξε όλη η εικόνα. Πλέον οι καταχωρήσεις πραγματοποιούνται μέσω PDA, με εύκολο και απλό τρόπο. Χάρη, λοιπόν, στο πληροφοριακό σύστημα που σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε σωστά από την αρχή, παρά τις πολλές προκλήσεις που υπήρχαν, μπορούμε ανά πάσα στιγμή να δούμε πού βρίσκεται κάθε κινητή μονάδα και ποιες από τις δράσεις της έχει φέρει εις πέρας. Συγχρόνως, το σύστημα προσφέρει τη δυνατότητα εξαγωγής αναλυτικών report σχετικά με τη δράση των κινητών μονάδων, όποια στιγμή και αν ζητηθεί αυτό. Επίσης, στην αρχή υπήρχε και το ζήτημα της αναδιαμόρφωσης της κουλτούρας, ώστε οι εργαζόμενοι να αποδεχθούν πως όλες αυτές οι δράσεις θα πραγματοποιούνται πλέον ψηφιακά. Παράλληλα πρέπει να γίνει αναφορά στην αξία της χρήσης των SMS η οποία ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2020 για την ενημέρωση των πολιτών που εξετάστηκαν και πλέον έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 3 εκατομμύρια ενημερώσεις.

διεθνη 15

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Ελλάδα και Τουρκία σε διπλωματική δίνη ■ Το Παγκόσμιο Ψηφιδωτό αναδιαμορφώνεται ■ Αναθεωρητισμός, Έντονες Γεωπολιτικές Εξελίξεις

Του Δρ. Αναστάσιου Γεώργα

«Η

πραγματοποίησις των εθνικών μας πόθων δεν εξαρτάται τόσον εκ των ιδικών μας πράξεων, όσον από την συνδρομήν των διεθνών περιστάσεων, αίτινες διαφεύγουν της ιδικής μας επιρροής». Τα λόγια αυτά του Ελευθέριου Βενιζέλου μας δίνουν τη δυνατότητα να καταλάβουμε τη σημασία των Διεθνών Σχέσεων και των γεγονότων-συμβάντων που λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο και πώς αυτά επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική και τα συμφέροντα των κρατών. Δύο είναι τα χαρακτηριστικά της τωρινής χρονικής συγκυρίας που χαρακτηρίζουν το Διεθνές Σύστημα: ο Αναθεωρητισμός και η μετάβαση από το διπολικό σύστημα, στο πολυπολικό. Τουτέστιν ύστερα από τον Ψυχρό Πόλεμο και την παγκόσμια κυριαρχία του διπόλου ΗΠΑ - Σοβιετικής Ένωσης, έχουμε την κυριαρχία της Αμερικής, ύστερα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1990, και στη συνέχεια τη δεκαετία του 2010 την ανάδειξη και άλλων ηγετικών δυνάμεων, όπως της Κίνας, της Ρωσικής Δημοκρατίας, της Ινδίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, οι οποίες ζητούν μερίδιο από την παγκόσμια κυριαρχία.Η νέα αμερικανική διακυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν ήδη έχει παρουσιάσει τη στρατηγική την οποία θα ακολουθήσει στην εξωτερική πολιτική της, σημαντικά διαφορετική ως προς τον απομονωτισμό, τον οποίο είχε επιλέξει ο Nτόναλντ Τραμπ.

Oι ανταγωνιστές Έχει αναγνωρίσει επίσημα με τον νόμο Countering America's Adversaries Through Sanctions (CAATSA) ως τους κυριότερους ανταγωνιστές της Αμερικής για την παγκόσμια κυριαρχία, την Κίνα και τη Ρωσία. Συγχρόνως, στηριζόμενος στο τρίπτυχο υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προώθησης της δημοκρατίας και υπαγωγής κρατών με ολοκληρωτικά καθεστώτα στον άξονα του κακού, όπως τη Βόρεια Κορέα κ.ά., όσο και στην επέκταση της ελεύθερης οικονομίας και του εμπορίου σε παγκόσμιο επίπεδο, επιδιώκει την «Επιστροφή της Αμερικής στον Κόσμο», όπως ο ίδιος δήλωσε.

Η επιρροή της Ρωσίας Η Ρωσική Δημοκρατία, με τον πρόεδρό της Βλαντιμίρ Πούτιν, ανακάμπτουσα ύστερα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και με στρατηγικές κινήσεις, την εμπλοκή στη Συρία, αρχικά, στο Ιράκ, στη Λιβύη, αλλά και στην Ουκρανία όσο και στην Καυκασία, δίνει δυναμικό «παρών», επανέρχεται ως συνδιαμορφωτής των παγκόσμιων εξελίξεων και διεκδικεί την επιρροή που είχε επί Σοβιετικής Ενώσεως. Η Κίνα, με σκληρή δουλειά, καταφέρνει να γίνει η πρώτη οικονομικά παγκόσμια δύναμη, με το στρατηγικό όραμα του Δρόμου του Μεταξιού, εξαπλώνεται προς τη Δύση, επενδύει δισεκατομμύρια σε υποδομές, στρατιωτική δύναμη, τεχνολογική εξέλιξη, αποσκοπώντας στην εξεύρεση συμμαχιών, αλλά και σε πολιτική και οικονομική επιρροή.

16 διεθνη

BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS

Ο εξωτερικός δακτύλιος

Δύο κινήσεις

ύο σημαντικές γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές κινήσεις, αυτή της δημιουργίας της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενώσεως, από τη Ρωσία, και της συνεργασίας των BRICS, με μέλη ηγετικά την Κίνα, τη Ρωσία και την Ινδία, δίνουν οστά στον μεγάλο φόβο της Αμερικής, όπως εκφράστηκε από τον Zbigniew Brzezinski στο βιβλίο του η «Μεγάλη Σκακιέρα», την ένωση της Ευρασίας. Και αυτό, γιατί η ένωση της Ευρασίας αποτελεί μια κίνηση ματ, εφόσον ο γεωπολιτικός αυτός χώρος περιλαμβάνει το μεγαλύτερο πληθυσμιακό σύνολο σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ σε αυτόν βρίσκεται το 70% των πλουτοπαραγωγικών πηγών ανά την υφήλιο. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθούμε στη ρήση του Θουκυδίδη: «Το πλεονέκτημα στον πόλεμο δεν το δίνουν τα όπλα, αλλά τα χρήματα που δαπανώνται». Απόρροια αυτού είναι ο άκρατος ανταγωνισμός που έχει ξεσπάσει και που αποσκοπεί στον έλεγχο των ενεργειακών πηγών, στην κυριαρχία επί των αγωγών μεταφοράς ενέργειας, όπως και στην εξασφάλιση των σπάνιων γαιών, που είναι απαραίτητες για τη σύγχρονη τεχνολογία, τη δημιουργία νέων όπλων αλλά και την εν γένει τεχνολογική ανάπτυξη. Τα πεδία ανταγωνισμού ήδη έχουν γίνει γνωστά. Ανατολική Μεσόγειος, Μέση Ανατολή, Καύκασος, Βαλκάνια, Αφρική, Ειρηνικός Ωκεανός, Αφγανιστάν, βρίσκονται σε συνεχείς ανακατατάξεις, σε πολλά συντελούνται πόλεμοι δι’ αντιπροσώπων (Proxy Wars), ο οικονομικός πόλεμος με τη μορφή κυρώσεων, δασμών και αποκλεισμών από το παγκόσμιο εμπόριο είναι καθημερινή πραγματικότητα.

Στα ύψη οι δαπάνες Οι στρατιωτικές δαπάνες σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν εκτοξευτεί ύστερα από δύο δεκαετίες ύφεσης, στοιχεία που διαμορφώνουν ένα εξαιρετικά εύφλεκτο διεθνές περιβάλλον. Σύμφωνα με τη θεωρία της Γεωπολιτικής, όπως την ανέπτυξε ο Άγγλος ναύαρχος Halford J. Mackinder, η υφήλιος διαχωρίζεται σε τρεις ζώνες. Η πρώτη περιλαμβάνει τη Heartland (Κεντρική Γη) η οποία γεωγραφικά συμπίπτει με τον χώρο που καταλαμβάνει η σημερινή επικράτεια της Ρωσικής Δημοκρατίας. Στη συνέχεια ακολουθεί η Rimland (περιμετρική γη) η οποία γεωγραφικά συμπεριλαμβάνει όλες εκείνες τις χώρες που συνορεύουν κυκλικά με τα όρια της Heartland, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Ένωση και δη την Ανατολική Ευρώπη, τα Ανατολικά Βαλκάνια, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ινδία και την Κίνα, τη Μέση Ανατολή, αλλά και την κεντρική Ασία, όπως το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν. Στην τρίτη ζώνη περιλαμβάνονται οι Ωκεανοί και οι θαλάσσιοι εμπορικοί διάδρομοι, όπως και άλλες ήπειροι όπως αυτοί της Αμερικής, της Αφρικής, κεντρικής και νότιας, όπως και η Αυστραλία.

Σύμφωνα με τις τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις, η ανάσχεση της Ευρασιατικής Ένωσης, ύστερα από την προσχώρηση σε αυτήν της Κίνας και του Ιράν, έχει πλέον μεταφερθεί στον εξωτερικό δακτύλιο της Rimland. Για να παγιωθεί και να γίνει συμπαγής αυτή η ένωση γεωγραφικά, απομένει μόνο μία χώρα. Αυτή είναι η Τουρκία.

Και ο ρόλος της Τουρκίας Αυτό ακριβώς έχει αντιληφθεί ο Ταγίπ Ερντογάν και η Τουρκία. Ωθώντας τον την τελευταία δεκαετία να ακολουθήσει και να υλοποιήσει μια στρατηγική, η οποία ήθελε να αναγάγει την Τουρκία σε παγκόσμια δύναμη, παρόλο που της προσφέρθηκε το Status της περιφερειακής δύναμης, το οποίο επένδυσε με την επιλογή του οράματος για την επανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του στρατηγικού σχεδίου της Γαλάζιας Πατρίδας. Εκμεταλλευόμενος την ανάγκη της Αμερικής για ανάσχεση της Ρωσίας αρχικά, αλλά και την απομάκρυνση που επέλεξε η προηγουμένη διακυβέρνηση από τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή και την Καυκασία, για να καλύψει το κενό ισχύος που δημιουργήθηκε, επιδόθηκε σε μια άκρως επεκτατική πολιτική και με στρατιωτικά μέσα, σκοπός της οποίας ήταν τόσο η παρουσία της σε όλα τα εδάφη που θεωρούσε ότι ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπως η Συρία, το Ιράκ, η Αίγυπτος, η Λιβύη, τα Βαλκάνια, όσο και η αύξηση της επιρροής του στην Καυκασία και η ένωση των τουρκογενών κρατών της περιοχής, κάτω από την τουρκική σημαία, όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Κιργισία, η Τσετσενία κ.ά.

Επίδειξη Συγχρόνως, χρησιμοποιώντας την επίδειξη Δύναμης, ακολούθησε μια πολιτική επιθετικού παρεμβατισμού με την Ελλάδα και την Κύπρο, με απώτερο σκοπό να οικειοποιηθεί τα σημαντικά αποθέματα ενέργειας που τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αμφισβητώντας τόσο το Διεθνές Δίκαιο όσο και τη Συνθήκη για το Δίκαιο των Θαλασσών. Πρακτικά δηλαδή την ΑΟΖ και την Υφαλοκρηπίδα των δύο χωρών, ενώ ως Δούρειο Ίππο χρησιμοποίησε την κατεχόμενη Κύπρο. Στρατηγικές κινήσεις σημαντικές για την επιτυχία του σχεδίου του, αφού με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζει πόρους για την πραγμάτωση των μεγαλεπήβολων οραμάτων του -μην ξεχνάμε πως η Τουρκία δεν έχει επιβεβαιωμένες ενεργειακές πηγές στα εδάφη της-, ενώ με όχημα τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ακραίους σεχταριστές ισλαμιστές, προσπάθησε να επιβληθεί πολιτικά στις αραβικές χώρες, όπως η Αίγυπτος και η Συρία.

Λυκοφιλία Παράλληλα, συμμάχησε, με μια λυκοφιλία, με τη Ρωσία, εξασφαλίζοντας στρατιωτική προηγμένη τεχνολογία αλλά και ενέργεια - μην ξεχνάμε ότι το 60% του ενεργειακού εφοδια-

διεθνη 17

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

η επιτυχία τησ Ελλάδασ

ελληνική εξωτερική πολιτική, με σωστή στρατηγική, επέτυχε, τα δύο τελευταία χρόνια ιδιαίτερα, όταν αυξήθηκαν οι προκλήσεις από την Τουρκία, όπως η εργαλιοποίηση των μεταναστών στον Έβρο, η ένταση και αμφισβήτηση των θαλασσίων συνόρων μας στην περιοχή του Καστελόριζου και της Ανατολικής Μεσογείου, η αντιμετώπιση του παράνομου Τουρκολιβυκού Συμφώνου, η υποστήριξη προς τις έκνομες ενέργειες στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και οι

παραβιάσεις στα εναέρια και θαλάσσια σύνορά μας, να αντιμετωπίσει την τουρκική προκλητικότητα. Στηριζόμενη αρχικά στη διεθνοποίηση των τουρκικών προκλήσεων, δημιουργώντας συμμαχίες στην ευρύτερη περιοχή, ακολουθώντας και ταυτιζόμενη με το Διεθνές Δίκαιο, αλλά ενισχύοντας τη στρατιωτική αποτροπή της, με την υλοποίηση ενός σημαντικού προγράμματος επαναεξοπλισμού του ελληνικού στρατού με Rafale, αναβάθμιση 87 αεροσκαφών F-16 της Ελληνικής Πο-

σμού της προέρχεται από τη Ρωσία και ιδιαίτερα από τον αγωγό Turkish Stream. Αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών ήταν η αντισυσπείρωση των υπόλοιπων κρατών της περιοχής, οι οποίες, με πυρήνα την Ελλάδα και την Κύπρο, προχώρησαν στη δημιουργία τετραμερών συμμαχιών, με βασικότερη αυτήν της Ελλάδας Κύπρου - Αιγύπτου - Ισραήλ, ενώ στη δημιουργία του ενεργειακού φόρουμ της Ανατολικής Μεσογείου προστέθηκαν και τα ΗΑΕ, η Γαλλία, η Ιταλία, αλλά και οι ΗΠΑ, ως παρατηρητές. Η εμπλοκή της μέσω μισθοφόρων και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στη Λιβύη προκάλεσε την ανησυχία της Γαλλίας, της οποίας τα διαχρονικά συμφέροντα στην Αφρική ετίθεντο προς αμφισβήτηση. Η κατοχή συριακών εδαφών και η θέληση εξόντωσης των Κούρδων, η ωμή κατοχή εδαφών στο Ιράκ, η εμπλοκή στον πόλεμο Αζερμπαϊτζάν - Αρμενίας, με απώτερο σκοπό να εξασφαλίσει δίοδο προς τα τουρκογενή κράτη της Καυκασίας, αλλά και η εμπλοκή στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας τους Τατάρους, έχουν δημιουργήσει την εντύπωση στη Δύση πως πλέον η Τουρκία κοιτάζει προς την Ανατολή και απομακρύνεται από τη Δύση. Κινήσεις όπως η αγορά των S-400, ενός σύγχρονου αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος, από τη Ρωσία, οι εμπορικές συμφωνίες με την Κίνα, οι κατηγορίες προς την Αμερική ως υποκινήσασα το πραξικόπημα εναντίον του Ταγίπ Ερντογάν το 2016, η υπόθεση της Halkbank και το σπάσιμο των κυρώσεων προς το Ιράν, όπως και η συνεργασία με το ISIS στη Συρία αλλά και η συνεργασία με τη Ρωσία για την κατασκευή πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας στο Ακούγιου αρχικά, έχουν ανησυχήσει σε μεγάλο βαθμό την αμερικανική ηγεσία. Αυτό αποτυπώνεται στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Αμερικής, Άντονι Μπλίνκεν, στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, ο οποίος είπε πως «η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν συνάδει με αυτή μέλους του ΝΑΤΟ και στρατηγικού συμμάχου της Αμερικής».

λεμικής Αεροπορίας σε επίπεδο Viper (οχιά), φρεγάτες κ.ά., και παράλληλα συνεχίζοντας τις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία, κατάφερε να ανασχέσει και να μπλοκάρει τις επιθετικές κινήσεις της γείτονος, να δεχτεί την υποστήριξη έστω και φραστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με την Αμερική, ενώ δεν υπέπεσε στην παγίδα για τη δημιουργία θερμού επεισοδίου, στοιχείο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνες ατραπούς.

«Δεν διαπραγματευόμαστε με φόβο» Παρόλα αυτά, όπως έλεγε και ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι… «δεν θα πρέπει να διαπραγματευόμαστε από φόβο. Αλλά να μη φοβόμαστε να διαπραγματευόμαστε». Η αμερικανική διπλωματία κάνει μια ύστατη προσπάθεια να επαναφέρει την Τουρκία στο Δυτικό στρατόπεδο, αφού το τίμημα της μη επιτυχίας σημαίνει πως η παγίωση της Ευρασιατικής Ένωσης θα είναι πλέον γεγονός. Βέβαια, πάντα υπάρχει η εναλλακτική, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η ισχυροποίηση της Ελλάδας, στρατιωτικά, οικονομικά και διπλωματικά, αλλά και της Κύπρου, με την είσοδό της στο ΝΑΤΟ, με την άρση του εμπάργκο όπλων, αλλά και με την απομάκρυνση του κατοχικού στρατού και την ώθηση της λύσης με επιλογή του μοντέλου της Διζωνικής Ομοσπονδίας. Η τελευταία συνάντηση της πενταμερούς στην Ελβετία το έκανε σαφές αυτό. Οι δηλώσεις του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες το φανερώνει: «Δεν μπορούμε να συζητήσουμε την πρόταση των Τουρκοκυπρίων για δύο ξεχωριστά κράτη, εφόσον αυτή δεν συνάδει με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και των Ψηφισμάτων του ΟΗΕ».

Σε μειονεκτική θέση Η βαθιά κλυδωνιζόμενη οικονομία της Τουρκίας, η αποτυχία των στρατηγικών κινήσεών της σε όλα τα μέτωπα, όπως στη Συρία και το Ιράκ, η εναντίωση στα συμφέροντα της Αμερικής, της Γαλλίας αλλά και άλλων Δυνάμεων, ο ανταγωνισμός ο οποίος φτάνει στο σημείο της έκδηλης εχθρότητας με το Ισραήλ, η στροφή της προς Ανατολάς, παράλληλα με το εσωτερικό της που παρουσιάζει μια εικόνα κοινωνικής έντασης και αποσύνθεσης, οδήγησαν τον Ταγίπ Ερντογάν στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στο ΝΑΤΟ και στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχοντας μειονεκτική θέση διαπραγμάτευσης. Ο Ερντογανισμός και τα μαξιμαλιστικά σχέδια του κυρίου Ερντογάν βαίνουν σαφώς σε αποδρομή.

18 φακελοσ πρωτες υλεσ

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Έως και 30% οι αυξήσεις που έρχονται στο ρεύμα! ■ Στα επίπεδα του 2017 οι τιμές ηλεκτρισμού και στο μακρινό 2008 οι τιμές του φυσικού αερίου με το απόλυτο ρεκόρ για τον Ιούνιο να καταγράφεται την Πέμπτη (24/6) όταν η μέση τιμή σκαρφάλωσε στα 128,15 ευρώ/MWh. Μέσες εβδομαδιαίες τιμές γύρω στα 100 ευρώ/ MWh αποτελούν ιστορικό ρεκόρ για την εγχώρια αγορά, η οποία παρόμοιο επίπεδο είχε να εμφανίσει από τον Ιανουάριο του 2017, όταν λόγω της κρίσης του φυσικού αερίου η τιμή σε εβδομαδιαίο επίπεδο είχε φθάσει στα 94,34 ευρώ/ MWh, σύμφωνα με σχετικά στοιχεία του ΙΕΝΕ. Αυτό που κυρίως προβληματίζει είναι η πολυήμερη παραμονή των τιμών στην κλίμακα των 100 ευρώ και πάνω, καθώς εκτιμάται ότι θα επηρεάσει τα τιμολόγια λιανικής, τα περισσότερα από τα οποία είναι συνδεδεμένα με τις τιμές χονδρικής αγοράς. Στη Μέση Τάση, που τροφοδοτεί μεγάλες επιχειρήσεις και βιομηχανίες, οι μεταβολές στη χονδρική αντανακλώνται πιο γρήγορα και οι επιπτώσεις είναι εμφανείς. Της Μανταλένας Πίου

κρηκτική άνοδο παρουσιάζουν οι τιμές ηλεκτρισμού στη χονδρική αγορά το τελευταίο χρονικό διάστημα, κινούμενες σε ιστορικά υψηλά επίπεδα επί αρκετές εβδομάδες μέσα στον Ιούνιο και τον Ιούλιο, με τις συνέπειες να είναι ήδη ορατές στα τιμολόγια της βιομηχανίας ειδικά στη μέση τάση, ενώ από τον Σεπτέμβριο οι τσουχτερές αυξήσεις αναμένεται να φανούν και στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών, ειδικά αν η ανοδική τροχιά συνεχιστεί και δεν ληφθούν άλλα μέτρα. Η αναζωογόνηση της οικονομίας μετά την άρση του lockdown και οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού έφεραν αύξηση της ζήτησης. Δεν είναι όμως ο μόνος λόγος που ώθησε τις τιμές προς τα πάνω. Η αγορά ηλεκτρισμού είναι ανοδική εδώ και αρκετό καιρό, επηρεαζόμενη από τη μεγάλη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με το ξέφρενο ράλι της τιμής των ρύπων, που από την αρχή του χρόνου έχει αυξηθεί κατά 140%, φλερτάροντας στις αρχές Ιουλίου το επίπεδο των 60 ευρώ/τόνο CO2. Σε έναν μήνα, από τις αρχές Ιουνίου ως τις αρχές Ιουλίου, η τιμή χονδρικής παρουσιάζει αύξηση γύρω στο 35%.

H μέση αύξηση H μέση τιμή ηλεκτρισμού στην Αγορά Επόμενης Ημέρας (DAM) επί αρκετές ημέρες ξεπερνούσε τα 100 ευρώ/MWh,

Ποια θα τους διώξει «Στις επιχειρήσεις που ηλεκτροδοτούνται στη Μέση Τάση, οι εταιρείες προμήθειας ηλεκτρισμού δεν ανταγωνίζονται ποια θα πάρει τους περισσότερους πελάτες, αλλά ποια θα τους διώξει πιο γρήγορα» έλεγαν χαρακτηριστικά κύκλοι της αγοράς. Πολλοί πάροχοι στέλνουν ειδοποιητήρια με προθεσμία δύο μήνες στους πελάτες τους, ζητώντας την προς τα πάνω αναπροσαρμογή των τιμολογίων. Οι προτάσεις τους συνήθως περιλαμβάνουν τρεις οψιόν: Είτε σταθερό τιμολόγιο στα 100 ευρώ/MWh, είτε μέση τιμή αγοράς DAM + 16 ευρώ ή την τιμή εκκαθάρισης της αγοράς από τον ΑΔΜΗΕ συν 2 ευρώ. Πρόκειται για επίπεδα τιμών εξαιρετικά υψηλά, αν αναλογιστεί κανείς ότι τον Δεκέμβριο του 2020 οι αντίστοιχες τιμές κυμαίνονταν στα 55 ευρώ/MWh, τον Ιανουάριο στα 65 ευρώ/ MWh, ενώ από τον Μάρτιο και μετά άρχισαν να καταφθάνουν τα ειδοποιητήρια για τιμολόγια γύρω στα 100 ευρώ με τις οψιόν που προαναφέρθηκαν, διαφορετικά οι πάροχοι εμφανίζονται έτοιμοι να καταγγείλουν τις συμβάσεις.

Επιστολές Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η ΡΑΕ έχει δεχθεί πολλές επιστολές διαμαρτυρίας επιχειρήσεων, κυρίως βιομηχανιών στη Μέση Τάση, οι οποίες δυσκολεύονται ή αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στην αύξηση του ενεργειακού κόστους. Ως τα μέσα Ιουλίου η Αρχή δεν έχει πάρει θέση, όμως από το

φακελοσ πρωτες υλεσ 19

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

σκεπτικό της στην υπόθεση των τιμολογίων λιανικής της ΔΕΗ, προς την οποία εισηγήθηκε τη σύνδεση με τη μέση τιμή χονδρικής σε αντικατάσταση της ρήτρας CO 2 - μέτρο που θα ισχύσει από τον Αύγουστο- προκύπτει ότι τάσσεται υπέρ της άμεσης σύνδεσης της χονδρικής με τη λιανική. Αυτό βέβαια δεν είχε συμβεί το 2020, όταν οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρισμού είχαν καταρρεύσει αλλά τα περισσότερα οικιακά τιμολόγια έμειναν σταθερά ή αν έγιναν κάποιες μειώσεις από ορισμένους παρόχους σε καμία περίπτωση δεν αντανακλούσαν το μέγεθος της τότε πτώσης τιμών στη χονδρική.

Έκπτωση Ας σημειωθεί πάντως ότι η ΔΕΗ παράλληλα με τη ρήτρα χονδρικής έχει ανακοινώσει έκπτωση 30%, προκειμένου να καλυφθεί ως έναν βαθμό η επίπτωση. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, γίνονται και κάποιες συζητήσεις για να «πάρουν επάνω» τους οι προμηθευτές ένα ρίσκο της τάξης του 30% της χονδρικής τιμής.Πάντως, το πρόβλημα της αύξησης στις τιμές χονδρικής, ειδικά αν η άνοδος συνεχιστεί, δείχνει ιδιαίτερα σοβαρό, δεδομένου ότι η εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού δεν έχει αναπτύξει μηχανισμούς αντιστάθμισης, όπως η προθεσμιακή αγορά, που λειτουργεί στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Ενδεχομένως όταν και όποτε λειτουργήσουν τα νέα λιγνιτικά προϊόντα, τα οποία προετοιμάζονται σε συνεργασία με τις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο της υπόθεσης αντιτράστ της ΔΕΗ, να υπάρξει κάποια διέξοδος. Διαφορετικά, ο καταναλωτής θα πρέπει να προσαρμοστεί σε μία νέα αγορά ηλεκτρισμού, με ευμετάβλητες τιμές, σε αντίθεση με τις σταθερές τιμές, που αναπροσαρμόζονταν σε αραιά χρονικά διαστήματα, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα.

Φυσικό αέριο Οι υψηλές τιμές στον ηλεκτρισμό δεν είναι μόνον ελληνικό φαινόμενο. Σε ανάλογα επίπεδα πάνω-κάτω κινούνται οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε., κατάσταση που επηρεάζει και την ελληνική αγορά, η οποία έχει συζευχθεί με την Ιταλία και τη Βουλγαρία. Οι αυξημένες εισαγωγές ηλεκτρισμού για να καλυφθεί η ζήτηση πραγματοποιούνται σε υψηλές τιμές, ενώ το μερίδιο των ΑΠΕ έχει περιοριστεί. Στο σύστημα εισέρχονται λιγνιτικές μονάδες υψηλού κόστους λόγω ρύπων, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα της εγχώριας παραγωγής, γύρω στο 50%, καλύπτεται από φυσικό αέριο, του οποίου οι τιμές διαρκώς ανεβαίνουν. Οι περισσότεροι αναλυτές δε, εκτιμούν ότι η άνοδος θα συνεχιστεί.Οι διεθνείς τιμές του αερίου έχουν καταρρίψει ρεκόρ 13 ετών εξαιτίας του πολύ χαμηλού επιπέδου των ευρωπαϊκών αποθεμάτων αερίου, του ανοδικού δυναμικού της τιμής των ρύπων και της υψηλής, ασυνήθιστης για την εποχή, ζήτησης αερίου από την Ασία. Η τιμή αναφοράς του φυσικού αερίου στο ολλανδικό ΤΤF, σε προθεσμιακά συμβόλαια ενός μηνός στις αρχές Ιουλίου ξεπέρασε τα 35 ευρώ/MWh έχοντας σπάσει τη Δευτέρα, 21 Ιουνίου, το ψυχολογικό φράγμα των 30 ευρώ/MWh για πρώτη φορά από το 2008!

Η γερμανικη αγορα

ώθηση από τις τιμές του αερίου έσπρωξε υψηλότερα και τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη γερμανική αγορά, με το συμβόλαιο για τα φορτία βάσης Ιουλίου να ξεπερνά τα 75 ευρώ/ΜWh. Πρόκειται για τιμή η οποία είχε να εμφανιστεί στη γερμανική αγορά από το 2008 (αφορούσε προϊόν προθεσμιακής παράδοσης Νοεμβρίου 2008). Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι οι τιμές στα προθεσμιακά συμβόλαια αερίου και ηλεκτρισμού για το τρίτο τρίμηνο θα σπάσουν ρεκόρ όλων των εποχών, λόγω της περιορισμένης προσφοράς σε σχέση με τη ζήτηση. Τα συνολικά αποθέματα αερίου της Ευρώπης διαμορφώθηκαν στο τέλος Ιουνίου στα 38,3 δισ. κυβικά μέτρα ή περίπου στο 39% της αποθηκευτικής δυναμικότητας, ελάχιστα κάτω από το προηγούμενο χαμηλό ρεκόρ του 2018. Από εδώ και πέρα για να πετύχουν την ελάχιστη απαιτούμενη πληρότητα για τη χειμερινή περίοδο -τα 77,5 δισ. κυβικά μέτρα με βάση το χαμηλό του 2018- θα πρέπει να καταφθάνουν φορτία της τάξης των 12 bcm τον μήνα μέχρι τον Νοέμβριο. Το 2018, το έτος με τα χαμηλότερα αποθέματα μέχρι σήμερα, ο ρυθμός εισαγωγής φορτίων ήταν 11,3 bcm τον μήνα, που επέτρεψε στην αγορά τον Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς να εισέλθει στη χειμερινή περίοδο, οπότε η αγορά αρχίζει και «τραβά» αποθέματα, με πληρότητα 77%. Τα γεγονότα αυτά οδηγούν στην εκτίμηση ότι το ανοδικό δυναμικό των τιμών μάλλον θα συνεχιστεί και το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Άλλος ένας καθοριστικός παράγων που επηρεάζει τις τιμές είναι ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από την Ασία. Η ισχυρή ανάκαμψη των τιμών σποτ και η μεγάλη άνοδος της ζήτησης στην Ασία έστρεψε τα ευέλικτα φορτία LNG (υγροποιημένο αέριο) στις χώρες της Άπω Ανατολής/Ειρηνικού, πράγμα που εμπόδισε τη γρήγορη αποθεματοποίηση στην Ευρώπη. Ωστόσο, αρκετοί από τους συμμετέχοντες στις αγορές αυτές εκτιμούν ότι μόλις περάσει η φάση της ισχυρής ζήτησης στην Ασία θα υπάρξουν μαζικές πωλήσεις προς την Ευρώπη. Από την έναρξη της θερινής περιόδου του αερίου, οι τιμές ΤΤF στα συμβόλαια του τέταρτου τριμήνου 2021 έχουν αυξηθεί κατά 50%, ενώ η τιμή για το γερμανικό ισοδύναμο προϊόν, που είναι το συμβόλαιο ηλεκτρισμού βασικού φορτίου, έχει αυξηθεί κατά 30% στο ίδιο χρονικό διάστημα.

20 φακελοσ πρωτες υλεσ

BUSINESS BUSINESS ENERGY ENERGYI IIOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Η κρίση του φυσικού αερίου ■ Πώς η ευρώπη θα αντιμετωπίσει τις παρενέργειες

Της ελενασ κριτσαλου

ντονη ανησυχία προκαλεί η αύξηση στις τιμές της ενέργειας, με το κόστος των πάντων, από το φυσικό αέριο έως το ηλεκτρικό, να πιάνει επίπεδα ρεκόρ, με ορατό τον κίνδυνο μετακύλισης του κόστους στους καταναλωτές, τη στιγμή μάλιστα που ο κόσμος δεν έχει προλάβει καλά-καλά να αφήσει πίσω του την πανδημία. Στην Ευρώπη, η τιμή του φυσικού αερίου και της ενέργειας σκαρφάλωσε την πρώτη μέρα του Ιουλίου στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, όπως συνέβη και με το κόστος από τις άδειες ρύπων. Την ίδια ώρα, η ζήτηση ανακάμπτει και την ίδια στιγμή η Ευρώπη σχεδιάζει μέσα στον μήνα να επεκτείνει τα όρια που επιβάλλει -και να θεσπίσει αυστηρότεραστους ρυπαντές, κίνηση που θα συμβάλει κι αυτή με τη σειρά της στην αύξηση του κόστους της ενέργειας. Οι τιμές της ενέργειας έχουν πάει στα ύψη από τις ΗΠΑ μέχρι την Ασία, καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν και περισσότεροι άνθρωποι εμβολιάζονται.

Και οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι έτοιμοι να δουν τους λογαριασμούς να διογκώνονται επικίνδυνα τον ερχόμενο χειμώνα, με χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο να αυξάνουν το όριο για το πόσο οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας μπορούν να χρεώνουν τους καταναλωτές, ενώ η Ισπανία ετοιμάζεται να μειώσει τους φόρους επί της ενέργειας.

Πρόβλημα στον εφοδιασμό Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα σε ό,τι αφορά τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο, με τις τιμές να εξακοντίζονται σχεδόν κατά 90% φέτος μετά από έναν βαρύτερο και πιο παρατεταμένο απ’ ό,τι συνήθως χειμώνα, που άφησε άδειες τις αποθήκες φυσικού αερίου. Και η προσφορά δεν αυξάνεται αρκετά γρήγορα, με τη Ρωσία να διοχετεύει λιγότερο αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας και την Ασία να «σαρώνει» ό,τι φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου κυκλοφορεί, καθώς η έντονη ζέστη αυξάνει τη

φακελοσ πρωτες υλεσ 21

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

ζήτηση για ψύξη. Με το φυσικό αέριο τόσο ακριβό, η Ευρώπη πρέπει να χρησιμοποιήσει περισσότερο άνθρακα για να κρατήσει ανοιχτά τα φώτα, καθώς η παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές εξακολουθεί να κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι εάν αυξηθεί η τιμή του άνθρακα, το φυσικό αέριο πρέπει αναγκαστικά να ακολουθήσει, για να συνεχίσει να ισχύει ότι ο άνθρακας παραμένει η φθηνότερη πρώτη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, επισημαίνει ο Bjarne Schieldrop, επικεφαλής αναλυτής εμπορευμάτων στη SEB AB. «Οι τιμές του φυσικού αερίου και του άνθρακα στην Ευρώπη οδηγούνται από χαμηλή παραγωγή των ΑΠΕ που καθιστά τα ορυκτά καύσιμα πιο ελκυστικά» ανέφερε από την πλευρά της η σουηδική εταιρεία Bixia, συμπληρώνοντας: «Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι πιο ελκυστικό να παράγουμε ενέργεια από άνθρακα σε σύγκριση με το φυσικό αέριο». Στο μεταξύ, τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη βρίσκονται ήδη στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα και πλέον ετών για αυτήν την περίοδο του έτους. Και, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση, η Ρωσία αποφάσισε πρόσφατα να μη στείλει πρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας για τρίτο συνεχόμενο μήνα, γυρίζοντας την πλάτη σε μία από τις δύο μηνιαίες δημοπρασίες.

Αλλάζει εκ βάθρων η αγορά Την ίδια στιγμή, η Κομισιόν σχεδιάζει αυτόν τον μήνα να προχωρήσει στη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έχει γίνει ποτέ στη μεγαλύτερη αγορά άνθρακα στον κόσμο. Η μεταρρύθμιση, η οποία πρόκειται να παρουσιαστεί στις 14 Ιουλίου, αναμένεται να επιταχύνει τον ρυθμό με τον οποίο συρρικνώνονται τα ανώτατα όρια εκπομπών κάθε χρόνο και να σκληρύνει τους κανόνες για δωρεάν δικαιώματα εκπομπής άνθρακα. Η προθεσμιακή τιμή του φυσικού αερίου στο ολλανδικό χρηματιστήριο φυσικού αερίου Title Transfer Facility έφτασε την 1η/7 να σημειώνει άνοδο έως 7,3% στα 37,15 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ το κόστος της ενέργειας στη Γερμανία για το 2022 σκαρφάλωσε στο επίπεδο ρεκόρ των 74,80 ευρώ ανά μεγαβατώρα, αυξημένο κατά 3,6%, στο χρηματιστήριο EEX. Η τιμή του άνθρακα για παράδοση το 2022 στην Ευρώπη σημείωσε άνοδο 1,8% στα 88,75 δολάρια ο μετρικός τόνος, που είναι το υψηλότερο επίπεδο για συμβόλαια παράδοσης μετά από ένα έτος που έχει καταγραφεί από τον Δεκέμβριο του 2018. Η τιμή στο συμβόλαιο αναφοράς σημείωσε, αντιστοίχως, άνοδο 4%, στο επίπεδο ρεκόρ των 58,64 ευρώ ανά τόνο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη θα βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη

ίγουρα, όπως σημειώνει το Bloomberg, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη πληρώνει τόσο ακριβά το φυσικό αέριο. Πριν γίνει σημείο αναφοράς η ολλανδική αγορά, το ρωσικό φυσικό αέριο στα σύνορα της Γερμανίας είχε φτάσει το 2008, σύμφωνα με τα μηνιαία στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στο επίπεδο των 16 δολαρίων ανά εκατομμύριο BTU. Συγκριτικά, η προθεσμιακή τιμή του φυσικού αερίου στην ολλανδική αγορά είναι λίγο πάνω από τα 12 δολάρια ανά mmBTU.

«Καίει» το LNG Η προσφορά είναι «σφικτή» και για έναν ακόμη λόγο: επειδή η Νορβηγία προχωρά σε εκτεταμένες εργασίες συντήρησης μετά τις καθυστερήσεις που σημειώθηκαν λόγω πανδημίας και την αύξηση του κόστους των ρύπων στην Ευρώπη σε επίπεδο ρεκόρ ενόψει της μεταρρύθμισης της αγοράς. Αυτό κάνει το φυσικό αέριο πιο ακριβό. Και, όπως προαναφέρθηκε, την ίδια στιγμή η Ασία απορροφά ό,τι φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) κυκλοφορεί στην αγορά. Οι τιμές αυξάνονται όμως και στην Ασία, αλλά και στις ΗΠΑ. «Η Ε.Ε. και η Βρετανία πρέπει να εισάγουν LNG και η τιμή εισαγωγής αυξάνεται» λέει ο Bjarne Schieldrop, υπογραμμίζοντας ότι το ράλι στις τιμές του LNG και του φυσικού αερίου είναι θέμα παγκόσμιο και όχι μόνο ευρωπαϊκό.

22 eπιχειρησεισ

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Μυτιληναίοσ

Η μεταμόρφωση του ομίλου στην επόμενη τριετία και το σχέδιο… διαδοχής (;)

■ Ποιο είναι το μεγαλύτερο fund στις ΑΠΕ που συνεργάζεται με τον Μυτιληναίο στα υπεράκτια αιολικά πάρκα Του Στ. Κ. Χαρίτου ε έναν ακόμη τομέα δραστηριότητας ΑΠΕ μπαίνει δυναμικά η Mytilineos, με τη συνεργασία που ανακοίνωσε με τον παγκόσμιο ηγέτη στον τομέα των υπεράκτιων αιολικών έργων, την Copenhagen Infrastructure Partners (CIP). Η είσοδος στην Ελλάδα του μεγαλύτερου fund στον κόσμο του χώρου των ΑΠΕ αναδεικνύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που θα έχει η αγορά υπεράκτιων αιολικών στην αγορά ΑΠΕ, η οποία, καθώς τώρα ξεκινάει, είναι ιδιαίτερα ελκυστική επενδυτι-

κά. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και καθώς οι ανεμογεννήτριες μπορούν να γίνονται όλο και ισχυρότερες και αποδοτικότερες, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα αναμένεται να επεκταθούν καλύπτοντας από το σημερινό 3% της ενεργειακής ζήτησης στην Ευρώπη, το 25% το 2050. Την τελευταία πενταετία οι ανεμογεννήτριες έγιναν ήδη σημαντικά αποδοτικότερες, καθώς η παραγωγική τους ικανότητα αυξανόταν κατά 15% τουλάχιστον ανά έτος. Και ενώ οι μεγαλύτερες υπεράκτιες ανεμογεννήτριες που έχουμε τώρα στη διάθεσή μας παράγουν 9,5 MW, η Vestas ανακοίνωσε προσφάτως τη

διαθεσιμότητα ανεμογεννήτριας 15 MW, που είναι και η ισχυρότερη στον κλάδο. Σε αυτή την εξέλιξη κρύβεται μια τεράστια ευκαιρία και για την Ελλάδα, όπου ο κλάδος των υπεράκτιων αιολικών τώρα ξεκινά, η οποία ενδιαφέρει επενδυτές ενέργειας από όλο τον κόσμο. Ουσιαστικά με τη συνεργασία με την Mytilineos, η CIP, ένας μεγάλος ξένος επενδυτής, εισέρχεται στην ελληνική αγορά ΑΠΕ. Σημειώνεται ότι η CIP θα έχει το 60% της νέας κοινοπραξίας και θα είναι ο κύριος κατασκευαστής των νέων πάρκων. Στη Mytilineos η συνεργασία αυτή, από την άλλη, εξασφαλίζει

επιχειρησεισ 23

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

τον ισχυρότερο εταίρο για να πετύχει με την παρουσία της σε μια πολύ σημαντική και μεγάλη αγορά που θα ξεκινήσει να δημιουργείται με την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαι-

σίου τους επόμενους μήνες. Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις σε υπεράκτια πάρκα είναι τέτοιου μεγέθους και εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, που είναι απαραίτητο όποια ελληνική

ενεργειακή εταιρεία θελήσει να δραστηριοποιηθεί να προχωρήσει σε στρατηγική συνεργασία με κάποια από τις μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού στον χώρο.

Το πλαίσιο της συμφωνίας

ο νέο σχήμα (60% CIP και 40% Mytilineos), όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, θα πραγματοποιήσει έρευνες για τον «εντοπισμό» κατάλληλων περιοχών ανάπτυξης από κοινού αιολικών πάρκων. Ο κύριος κατασκευαστής για όλα τα έργα που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο της συνεργασίας CIP – MYTILINEOS είναι η Copenhagen Offshore Partners (COP). Η ανακοίνωση της Mytilineos Η MYTILINEOS μέσω του Τομέα Ηλεκτρικής Ενέργειας & Φυσικού Αερίου – Protergia υπέγραψε συμφωνία με την Copenhagen Infrastructure Partners (CIP), με έδρα τη Δανία, εκ μέρους του επενδυτικού σχήματος «CI New Markets Fund I» για την από κοινού συνεργασία (CIP 60%/MYTILINEOS 40%) για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας. Οι δύο εταιρείες θα συνεισφέρουν εξίσου σε αυτή την κοινή προσπάθεια, προκειμένου να εντοπίσουν τις κατάλληλες εκείνες περιοχές όπου θα συναναπτύξουν και θα συγχρηματοδοτήσουν υπεράκτια αιολικά έργα, συνδυάζοντας πόρους και τεχνογνωσία. Η CIP είναι μια εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων που ειδικεύεται σε επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές και ιδιαίτερα στις ανανεώσιμες πηγές και στον τομέα της «πράσινης» ανάπτυξης. Διαθέτει περίπου 15 δισ. ευρώ υπό διαχείριση, γεγονός που το καθιστά το μεγαλύτερο fund παγκοσμίως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εκτιμάται ότι μέσω του συνολικού «πράσινου» χαρτοφυλακίου της CIP θα μειωθούν οι εκπομπές CO2 κατά περίπου 10-11 εκατ. τόνους, ενώ θα ηλεκτροδοτούνται με βιώσιμο τρόπο περίπου 5-6 εκατομμύρια νοικοκυριά στις χώρες που θα επενδυθούν τα εν λόγω κεφάλαια. Ο κύριος κατασκευαστής για όλα τα έργα που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο της συνεργασίας CIP – MYTILINEOS είναι η Copenhagen Offshore Partners (COP), μία κορυφαία παγκοσμίως εταιρεία ανάπτυξης, κατασκευής και λειτουργίας υπεράκτιων αιολικών έργων. Σε συνεργασία με τη CIP, η

COP εισφέρει τεχνογνωσία που θα ενισχύσει σημαντικά τη συνεργασία στον ολοένα και αυξανόμενο ανταγωνισμό στη βιομηχανία υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Η COP εργάζεται στενά με την Copenhagen Infrastructure Partners και από το 2015 ηγείται των εξελίξεων σε πολυάριθμα υπεράκτια αιολικά έργα στη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ταϊβάν, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Ιαπωνία, την Κορέα, το Βιετνάμ και αλλού. Ο γενικός διευθυντής του Τομέα Ηλεκτρικής Ενέργειας & Φυσικού Αερίου – Protergia της MYTILINEOS κ. Ντίνος Μπενρουμπή δήλωσε μετά την υπογραφή της συμφωνίας: «Είμαστε υπερήφανοι που συνεργαζόμαστε με παγκόσμιους ηγέτες στον τομέα των υπεράκτιων αιολικών έργων και προσβλέπουμε σε μια γόνιμη συνεργασία που θα ενισχύσει τόσο την ενεργειακή στρατηγική της MYTILINEOS όσο και την ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα». Ο εταίρος της CIP, Michael Hannibal, δήλωσε: «Η CIP είναι στην ευχάριστη θέση να ενώσει τις δυνάμεις της με τη MYTILINEOS στη νέα αγορά υπεράκτιων αιολικών έργων. Θα είναι μια αγορά δυναμική και ανυπομονούμε να εισφέρουμε τη διεθνή εμπειρία μας στη συνεργασία με τη MYTILINEOS για την ανάπτυξη αξιόπιστων έργων στην Ελλάδα». Τα υπεράκτια αιολικά έργα αναμένεται να είναι η μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2040. Για να επιτύχει η Ελλάδα τους εθνικούς της στόχους, υπάρχει επιτακτική ανάγκη για ένα έγκαιρο και αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο. Ο Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας & Φυσικού Αερίου – Protergia της MYTILINEOS φιλοδοξεί να συμβάλει καθοριστικά σε ένα μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών, επενδύοντας σε καθαρές μορφές ενέργειας και σε καινοτόμες εφαρμογές για ένα πιο «πράσινο» μέλλον για όλους. Στην κατεύθυνση αυτή, η Εταιρεία ανακοίνωσε την απόκτηση ενός χαρτοφυλακίου ηλιακών έργων ισχύος 1.48 GW, καθώς και έργων αποθήκευσης ενέργειας.

24 επιχειρησεισ

Γιγάντωση, άλλος όμιλος σε 2-3 χρόνια Στο μεταξύ, σε φάση γιγάντωσης βρίσκεται ο όμιλος Mytilineos, καθώς παρά το μέγεθος που ήδη έχει αγγίξει, λόγω της ανοδικής συγκυρίας των commodities, της στρατηγικής του ανάπτυξης με συνεχείς επενδύσεις και την οργανική του ανάπτυξη, μπορεί και πάλι να διπλασιάσει το μέγεθός του σε 2-3 χρόνια. Αυτό είπε ο πρόεδρος του ομίλου, Ευάγγελος Μυτιληναίος, μιλώντας στην Ετήσια Γενική Συνέλευση, τονίζοντας επίσης ότι το 2022 προβλέπει διπλάσια κέρδη από το 2020 και ότι το 2021 κάθε τρίμηνο θα είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Σημείωσε ότι το 2021 θα είναι η βαριά χρονιά του επενδυτικού προγράμματος του ομίλου, αλλά θα αρχίσει από φέτος να δείχνει η δυναμική του ομίλου και οι αναμενόμενες επιδόσεις. Η Mytilineos θα καταφέρει δηλαδή μια χρονιά που είναι στο μέσο ενός κολοσσιαίου επενδυτικού προγράμματος να βγάζει και καλά κέρδη. Και αυτό το πετυχαίνει γιατί ενώ επενδύει στη νέα μονάδα παραγωγής ενέργειας και πραγματοποιεί τεράστιες επενδύσεις στις ΑΠΕ, ταυτόχρονα η διαφοροποίηση της δραστηρι-

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

ότητάς της και η καλή πορεία της μεταλλουργίας, της επιτρέπει να αυξάνει την κερδοφορία. «Ήδη το 2021 θα αρχίσουμε να βλέπουμε κάποιους πρώτους καρπούς και αν δεν έχουμε μπροστά μας αρνητικές εκπλήξεις, το 2021 θα είναι μια χρονιά αρκετά καλύτερη από το 2020 και θα καλυτερεύει με την πρόοδο του έτους. Καλό ήταν το πρώτο τρίμηνο, καλύτερο θα είναι το δεύτερο, ακόμη καλύτερο το τρίτο και ίσως το καλύτερο το τέταρτο» είπε χαρακτηριστικά. Σημείωσε επίσης ότι η ρευστότητα της εταιρείας είναι σε πολύ καλά επίπεδα, αφού η εταιρεία διαθέτει μετρητά 500 εκατ. ευρώ και οι γραμμές χρηματοδότησης που δεν χρησιμοποιεί αλλά είναι διαθέσιμες είναι ακόμη 2 δισ. ευρώ. Το μακροπρόθεσμο χρέος, σημείωσε, δεν θα ξεφύγει σε σχέση με τα μεγέθη της εταιρείας. Οι επενδύσεις του ομίλου το 2021 ανέρχονται σε 600 εκατ. ευρώ, καθώς η εταιρεία βρίσκεται στο μέσο ενός τεράστιου επενδυτικού προγράμματος. Όπως εξήγησε, σήμερα ο δείκτης δάνεια/EBITDA ανέρχεται σε 1,7 και ενδεχομένως θα αυξηθεί όσο πραγματοποιούνται οι επενδύσεις, αλλά όταν θα αρχίσουν να αποδίδουν θα αρχίσει να πέφτει. Σημείωσε επίσης

ότι η εσωτερική αξία της μετοχής της εταιρείας παραμένει υψηλότερη από την τιμή της μετοχής της, και γι’ αυτό το πρόγραμμα επαναγοράς μετοχών θα συνεχιστεί.

Νέα συμφωνία με Glencore Πολύ κοντά στην ανακοίνωση νέας σημαντικής δεκαετούς συμφωνίας με την Glencore, ύψους 1,6 δισ. δολαρίων, βρίσκεται η εταιρεία. Όπως είπε, η συμφωνία αφορά την προμήθεια αλουμίνας με fixed τιμή για τα επόμενα 4 χρόνια - σε επίπεδα που δεν θα είναι υποτιμημένα σε σχέση με τις τρέχουσες τιμές. Τις επόμενες μέρες θα ανακοινωθεί και επίσημα, σημείωσε ο ίδιος. Τέλος η ΔΕΗ για το Αλουμίνιον της Ελλάδος: Απεξάρτηση και χαρμόσυνο γεγονός για το μέλλον Επίσης, ο πρόεδρος του ομίλου ανακοίνωσε το «πρασίνισμα» της Αλουμίνιον της Ελλάδος, που θα είναι πραγματικότητα από το 2023 και μετά, όταν πια η βιομηχανία θα λειτουργεί χωρίς να αγοράζει ρεύμα από τη ΔΕΗ. Όπως είπε, στην απόφαση αυτή οδηγήθηκε τόσο λόγω των μεγάλων επενδύσεων σε φωτοβολταϊκά που πραγματοποιεί όσο και λόγω της νέ-

Πρόβλεψη για διπλάσια μεγέθη σε 2-3 χρόνια

ξηγώντας πώς θα έρθει ο διπλασιασμός των μεγεθών του ομίλου, είπε: «Με την ωρίμανση των επενδύσεων που πραγματοποιεί σήμερα ο όμιλος, την αύξηση των μεριδίων αγοράς που θα προκύψουν σε όλες τις δραστηριότητες, τις ανοδικές τάσεις στις αγορές commodities που σύντομα θα φανούν στα μεγέθη της εταιρείας σε συνδυασμό με τη συνεχή παρακολούθηση του κόστους σε όλα τα επίπεδα, θα έρθουν αποτελέσματα στον όμιλο και σε 2-3 χρόνια θα διπλασιαστούν τα μεγέθη της εταιρείας, σε top, middle και bottom line». Ήδη, τόνισε, το 2022 η καθαρή κερδοφορία θα είναι διπλάσια από τα κέρδη του 2020 (που ήταν 129 εκατ. ευρώ). Σχέδιο διαδοχής, αλλά «έχω την όρεξη να συ-

νεχίσω να προσφέρω». Απαντώντας σε ερώτηση, αναφέρθηκε στο θέμα της διαδοχής, το οποίο αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά. Ήδη εδώ και έναν χρόνο έχει προσλάβει την Egon Zehnder και με την οργανωτική βοήθεια της Mckinsey είναι θέμα χρόνου να ετοιμαστεί. Όπως εξήγησε, το σχέδιο διαδοχής δεν αφορά μόνο τον ίδιο, αλλά όλους εκείνους που έχουν τα κρίσιμα πόστα στην εταιρεία, ώστε οποιοσδήποτε αποχωρήσει, η εταιρεία να μην αισθανθεί αυτή την αλλαγή. Ωστόσο επεσήμανε ότι όσο έχει την εμπιστοσύνη των μετόχων έχει την όρεξη και τη δυνατότητα να προσφέρει στην εταιρεία ακόμη πολλά και να έρθουν πολλές ακόμη μεγάλες επιτυχίες.

επιχειρησεισ 25

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

ας μονάδας συμπαραγωγής ενέργειας από φυσικό αέριο του ομίλου, 826 MW, η οποία καλύπτει κατά 3 φορές τις ανάγκες του Αλουμινίου της Ελλάδος. Η νέα μονάδα που θα μπει σε κανονική λειτουργία από το 2022, απέχει μόλις 500 μ. από το Αλουμίνιον της Ελλάδος και θα υπάρξει ειδική πρόβλεψη για σύνδεση με το εργοστάσιο με απευθείας καλώδιο. Έτσι, όπως είπε, πλέον η απεξάρτηση από τη ΔΕΗ που θα τρόμαζε πριν από λίγα χρόνια, σήμερα είναι ένα χαρμόσυνο γεγονός για το μέλλον καθώς οι ΑΠΕ και η νέα μονάδα παραγωγής ενέργειας του ομίλου δίνουν μεγαλύτερη ευελιξία στο Αλουμίνιο Ελλάδος. Προτεραιότητα αποτελεί, όπως είπε, το πρασίνισμα της Αλουμίνιον Ελλάδος, κάτι που θα πετύχει από το 2023 και μετά, τερματίζοντας τη συνεργασία του με τη ΔΕΗ μετά από 60 χρόνια. Μέχρι τέλος του χρόνου, είπε επίσης, θα έχει ληφθεί και η επενδυτική απόφαση για την επέκταση του εργοστασίου της αλουμίνας στο Αλουμίνιο της Ελλάδος.

Οι τιμές του αλουμινίου Σχετικά με την πορεία των τιμών του αλουμινίου, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, σημείωσε ότι η Κίνα προέβαινε σε αύξηση της παραγωγής χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα δεδομένα της αγοράς και κράτησε σε ομηρία την αγορά του αλουμινίου μετά το 2008. Πλέον, όμως, αλλάζουν οι προτεραιότητες στην Κίνα και η κλιματική αλλαγή μπαίνει και εκεί επιτακτικά. Για να γίνει νέα μονάδα στην Κίνα θα πρέπει να είναι πλέον πράσινη και να αντικαθιστά άλλη μονάδα που κλείνει. Όμως, εξήγησε, η τιμή αλουμινίου εξαρτάται από την τιμή βωξίτη και πρώτων υλών. Όπως τόνισε, συμμερίζεται την αισιοδοξία για την προοπτική της τιμής του αλουμινίου, αν και είναι πιο σύνθετο το θέμα. Σχετικά με τις τιμές δικαιωμάτων ρύπων, σημείωσε ότι η κλιματική

αλλαγή και οι συνέπειές της είναι το πιο σημαντικό θέμα στην ατζέντα των διεθνών ηγετών και τα δικαιώματα ρύπων αποτελούν το εργαλείο που παρακινεί τις εταιρείες να κάνουν πράξη την κλιματική μετάβαση. Τα δικαιώματα ρύπων, όπως είπε, επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία της ενεργειακής αγοράς, και επέβαλαν την απολιγνιτοποίηση στη ΔΕΗ, αλλά επιφέρουν αύξηση κόστους και γενικά στην ενέργεια. Μίλησε για τη συζήτηση που είναι σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες για τον υπολογισμό του Carbon tax, το οποίο, όπως είπε, είναι σύνθετο θέμα, τεχνικά και φορολογικά. Το θέμα των ρύπων επηρεάζει τη Mytilineos στο κόστος του αλουμινίου και στην ενέργεια που χρησιμοποιεί και γι’ αυτό είχε προαναγγείλει η εταιρεία το πρασίνισμα της παραγωγής αλουμινίου. «Σύντομα δεν θα μπορεί να παραχθεί αλουμίνιο από ενέργεια που παράγεται από άνθρακα» σημείωσε χαρακτηριστικά. Επηρεάζει, όμως, και το κόστος ενέργειας που παράγει και προμηθεύει στην αγορά της εταιρείας, προκαλώντας ανατιμήσεις.

Σχετικά με ΑΠΕ

πρόεδρος της εταιρείας διευκρίνισε ότι έχει δραστηριότητα στις ΑΠΕ τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και ενημέρωσε για την εξέλιξη της πορείας υλοποίησής τους. Στην Ελλάδα, όπως είπε, από τα 1480 MW της Εγνατίας, τα 572 θα ξεκινήσουν να κατασκευάζονται το καλοκαίρι και στην αποθήκευση έχει αιτηθεί 25 έργα αποθήκευσης. Στο εξωτερικό, ως ίδιες επενδύσεις, η εταιρεία έχει 507 MW υπό κατασκευή, εκ των οποίων τα 120 MW παραδίνονται από μέρα σε μέρα στην Αυστραλία. Επίσης 444 MW είναι έτοιμα να ξεκινήσουν να κατασκευάζονται και 788 MW (από 362 MW που ήταν το Φεβρουάριο) θα ξεκινήσουν να κατασκευάζονται στα τέλη του 2021, ενώ υπάρχει χαρτοφυλάκιο 4.000 MW σε διάφορα στάδια αδειοδότησης. Σχετικά με την πτώση στις τιμές των φωτοβολταϊκών, στην τελευταία δημοπρασία της ΡΑΕ, σημείωσε ότι υπάρχει διαφοροποίηση στο κόστος των δύο τεχνολογιών. Την πτώση θεώρησε αναμενόμενη και στο πλαίσιο αυτού που συμβαίνει παγκοσμίως. Όσον αφορά τα διμερή συμβόλαια, σημείωσε ότι αποτελούν μια καλή εξέλιξη για όλους. Το Αλουμίνιο Ελλάδος, είπε, ως ο μεγαλύτερος καταναλωτής στην Ελλάδα, έχει τη δυνατότητα να κάνει διμερή συμβόλαια που θα είναι ευχαριστημένοι και οι παραγωγοί ενέργειας και το Αλουμίνιο Ελλάδος. Τέλος, σχετικά με το έργο Tutly που πήρε πρόσφατα ο τομέας EPC της εταιρείας, σημείωσε ότι είναι προϋπολογισμού 80 εκατ. ευρώ και ότι συζητά ακόμη 2 έργα στην Ισπανία και άλλα έργα στην αγορά της Αφρικής.

ενεργεια

BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS

Του Στ. Κ. Χαρίτου

αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει για το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών στον διαγωνισμό της ΔΕΗ για το 49% του ΔΕΔΔΗΕ και τον Αύγουστο αναμένεται να μάθουμε πόσοι από τους 9 υποψήφιους διεκδικούν τελικά τον ΔΕΔΔΗΕ. Όπως αναφέρουν πληροφορίες από τη ΔΕΗ, στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού παραμένουν και οι εννέα υποψήφιοι επενδυτές οι οποίοι εξέφρασαν καταρχήν ενδιαφέρον τον Απρίλιο, ωστόσο μέχρι τη φάση της υποβολής των δεσμευτικών προσφορών αναμένονται συνεργασίες και συμπράξεις μεταξύ των υποψηφίων, για την από κοινού διεκδίκηση του μετοχικού «πακέτου» του Διαχειριστή. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι αναμένονται τέσσερις προσφορές που θα γίνουν από συμμαχίες υποψήφιων επενδυτών. Η υψηλή ποιότητα των υποψήφιων επενδυτών οδηγεί και σε τιμήματα που θα κινηθούν σε υψηλά επίπεδα και έφερε την ανάγκη συμμαχιών μεταξύ των funds για από κοινού προσφορές. Σημειώνεται ότι συνολικά 9 διεθνή funds έχουν περάσει στη β’ φάση του διαγωνισμού, τα οποία, αφού μελετήσουν τα δεδομένα της εταιρείας, διαμορφώνουν τις συμμαχίες τους και ετοιμάζουν τις προσφορές τους.

Η αντίστροφη μέτρηση για το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών του ΔΕΔΔΗΕ ■ Αναμένονται 4 προσφορές ■ Η αναβάθμιση ■ Το deal με τον Mυτιληναίο

Πάνω από 1,5 δισ. εκτιμάται ότι θα λάβει η ΔΕΗ Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση την αποτίμηση της περιουσιακής βάσης της εταιρείας, που ολοκληρώθηκε με τη συνδρομή της Grant Thornton, αναμένεται οι προσφορές που θα δεχτεί η ΔΕΗ να κινηθούν σε επίπεδα άνω του 1,5 δισ. ευρώ. Η περιουσιακή βάση του ΔΕΔΔΗΕ αποτιμήθηκε στα 2,95 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι η αντίστοιχη αποτίμηση για το 49% ανέρχεται σε 1,445 δισ. ευρώ, ποσό που η ΔΕΗ εμφανίζεται να θέτει ως τη βάση για τις προσφορές που αναμένει. Υπενθυμίζεται ότι τα 9 funds που εξέφρασαν ενδιαφέρον είναι τα ακόλουθα: ADRIAN Infrastructure Funds, BCI – British Columbia Investment Management Corporation, BLACKROCK – BlackRock Alternatives Management, L.L.C, CVC Capital Partners – Advisers Company, S.a.r.l., F2i – Fondi Italiani per le Infrastructure SGR S.p.A, First Sentier Investors EDIF III GP S.a.r.l. KKR – Kohlberg Kravis Roberts & Co. L.P., MACQUARIE Group Limited και OHA – Oak Hill Advisors LLP.

Τα βιομηχανικά τιμολόγια Σε μια νέα εποχή μπαίνουν τα βιομηχανικά τιμολόγια της ΔΕΗ, καθώς προχωρούν οι διαπραγματεύσεις με τη βιομηχανία με στόχο να επιτευχθεί μια συμφωνία αμοιβαία ανεκτή. Η νέα εποχή έχει ένα ορόσημο το 2023, καθώς μέχρι τότε θα ανανεωθούν τα συμβόλαια με τη βιομηχανία, ενώ μετά θα ακολουθήσουν διμερή συμ-

ενεργεια 27

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Η διαδικασία μεταφοράς παγίων

αράλληλα με την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης που αναμένεται να τελειώσει στο τέλος του 2021, θα πραγματοποιηθεί και η διαδικασία μεταφοράς παγίων από τη ΔΕΗ στο ΔΕΔΔΗΕ. Η μεταφορά της κυριότητας των παγίων έχει προβλεφθεί με νόμο και εντάσσεται στο πλαίσιο ιδιωτικοποίησης του 49% του ΔΕΔΔΗΕ που βρίσκεται σε εξέλιξη. H ΔΕΗ μάλιστα θα επιδιώξει να διατηρήσει δικαίωμα επιστροφής των παγίων σε περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί η ιδιωτικοποίηση.

Grant Thornton Τον Αύγουστο, καθώς θα μαθαίνουμε για τις οικονομικές προσφορές των υποψήφιων επενδυτών, η ΔΕΗ θα περιμένει να παραλάβει τη λογιστική αποτίμηση των παγίων από την Grant Thornton.

βόλαια ή συμβόλαια με όρους αγοράς. Στόχος της διοίκησης Στάσση είναι να κλείσει σταδιακά άλλη μία εκκρεμότητα και να μπει από το 2023 οριστικά σε μια νέα εποχή η ΔΕΗ.

Συμφωνία-ορόσημο με Μυτιληναίο Η συμφωνία ΔΕΗ-Mytilineos για το Αλουμίνιο Ελλάδος, που σύντομα θα ολοκληρωθεί, θα αποτελέσει το νέο πρότυπο. Δηλαδή συμφωνίες, με ορίζοντα διετίας και ανεκτές αυξήσεις, που ακολούθως θα αντικατασταθούν με διμερή συμβόλαια. Όσο για το ύψος των αυξήσεων, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι διαπραγματεύσεις φέρνουν αύξηση του ενεργειακού κόστους κατά τουλάχιστον 20%. Σε αυτή την αύξηση θα προστεθεί η όποια επίπτωση από την αύξηση στις τιμές των ρύπων που θα μετακυλισθούν στους καταναλωτές της υψηλής τάσης αλλά και σε μια μερίδα της μέσης τάσης. Το βέβαιο είναι ότι η ΔΕΗ δεν είναι πια διατεθειμένη να ακολουθήσει πολιτική «στήριξης της βιομηχανίας» με ανταγωνιστικά τιμολόγια, που συχνά ήταν σε τιμές κάτω του κόστους. Οι νέες συμβάσεις θα έχουν μεσοπρόθεσμο ορίζοντα μέχρι το 2023, και όπως αναφέρουν πληροφορίες θα έχουν αυξήσεις, στο πλαίσιο όμως μιας συμφωνίας συμβιβαστικής με την αγορά.

Οι... όροι Κόκκινη γραμμή για τη ΔΕΗ αποτελεί να μη γίνονται πωλήσεις ρεύματος κάτω του κόστους και κόκκινη γραμμή για τη βιομηχανία οι αναπροσαρμογές να είναι λελογισμένες για να είναι ανεκτές.

Σημειώνεται ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ ανέθεσε πρόσφατα το έργο της αποτίμησης των παγίων του ΔΕΔΔΗΕ στην Grant Thornton. Ο σύμβουλος θα λάβει υπόψη του ως ημερομηνία απόσχισης των περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στην κυριότητα της ΔΕΗ αλλά διαχειρίζεται ο ΔΕΔΔΗΕ την 31η Μαρτίου 2021. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ΔΕΗ, η μεταφορά των παγίων θα γίνει αφού ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη για την ανάδειξη του στρατηγικού επενδυτή. Η ΔΕΗ θα αναλάβει δέσμευση στη συμφωνία μεταβίβασης για τη μεταφορά των παγίων, η ολοκλήρωση της οποίας θα αποτελέσει προαπαιτούμενο για την καταβολή του τιμήματος από πλευράς του επενδυτή.

Η πολιτική αυτή της ΔΕΗ θα αλλάξει μετά το 2023, και από τότε η προμήθεια ρεύματος στους βιομηχανικούς της πελάτες θα γίνεται αποκλειστικά με όρους αγοράς, δηλαδή θα συνδέσει το σύνολο των τιμολογίων της με τη χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος όπως αυτή θα διαμορφώνεται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Επίσης θα επικεντρωθεί και θα προωθήσει τα διμερή συμβόλαια (PPAs). Η συμφωνία μεταξύ της ΔΕΗ και της Mytilineos για το Αλουμίνιον της Ελλάδος, που είναι και ο μεγαλύτερος βιομηχανικός καταναλωτής ρεύματος στην υψηλή τάση, αποτελεί την αρχή αυτής της πολιτικής και τον οδηγό στις επόμενες συμβάσεις με τη βιομηχανία.

Η τελευταία σύμβαση Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος της Mytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίος, μιλώντας στη Γενική Συνέλευση για τη συμφωνία με τη ΔΕΗ, είπε ότι πρόκειται για την τελευταία σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στο εργοστάσιο Αλουμίνιον της Ελλάδος. Όπως είχε πει ο κ. Μυτιληναίος, η Αλουμίνιον μετά το 2023 θα στηριχθεί για την ηλεκτροδότησή της τόσο στη νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής που κατασκευάζεται στο βιομηχανικό συγκρότημα του Αγίου Νικολάου, που προβλέπεται μάλιστα να συνδεθεί με καλώδιο με το εργοστάσιο του αλουμινίου, όσο και στις ΑΠΕ. Ο συνδυασμός της νέας μονάδας και των ΑΠΕ αναμένεται, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Mytilineos, να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στην Αλουμίνιον και θα τη μετατρέψει σταδιακά σε πράσινη βιομηχανία.

ενεργεια

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Οι τρεις καταλύτες Ταχύτατη πρόοδος στον μετασχηματισμό της, πράσινη στροφή, εφαρμογή των πρώτων επενδύσεων της νέας εποχής: Το πρώτο και δυσκολότερο μέρος του μετασχηματισμού της εταιρείας έχει γίνει με την έναρξη της απολιγνιτοποίησης και της στροφής στις ΑΠΕ. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΗ κ. Στάσση η «πράσινη» στροφή του Ομίλου θα αποτελέσει ένα από τα κύρια εφαλτήρια της περαιτέρω ανάπτυξής του, κάτι που επιβεβαιώνεται από την πρόσφατη αναβάθμιση. Όπως αναφέρει ο ξένος οίκος είναι αξιοσημείωτη η βελτίωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων, λόγω του μετασχηματισμού στο μείγμα παραγωγής και της στροφής στις ΑΠΕ, και αναφέρει πως επωφελείται από την πράσινη στροφή της και τη μείωση των εκπομπών CO2. Σημειώνεται ότι το χαρτοφυλάκιο του Ομίλου σε έργα «πράσινης» παραγωγής ενέργειας υπερβαίνει συνολικά τα 7 GW. Διαθέτει άδειες Παραγωγής για φωτοβολταϊκά 2 GW σε περιοχές παλιών λιγνιτωρυχείων και εντός του έτους έχει λάβει Βεβαιώσεις Παραγωγού για επιπλέον φωτοβολταϊκά 634 MW, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και πλωτές εγκαταστάσεις. Επίσης έχει λάβει άδειες για σύστημα αποθήκευσης ενέργειας μέσω μπαταριών, συνολικής ισχύος 1 GW και χωρητικότητας 3 GWh. Πορεία μεγεθών - Ισχυρές προοπτικές για υψηλότερη κερδοφορία: Η εταιρεία που πετυχαίνει συνεχή βελτίωση ρευστότητας και εισπραξιμότητας βάζει τον πήχη όλο και ψηλότερα, και μέσα σε έξι μήνες βγήκε στις αγορές σηκώνοντας 775 εκατ. ευρώ με επιτόκιο 3,9% και μεγάλη υπερκάλυψη από real time investors. Οι αναλυτές του οίκου κάνουν μνεία στα EBITDA ρεκόρ των 886 εκατ. ευρώ το 2020, απόδοση που προβλέπουν ότι θα συνεχιστεί αγγίζοντας το 1 δισ. ευρώ το 2022 και το 2023, ενώ βλέπουν περαιτέρω βελτίωση του δείκτη χρέους/EBITDA. Τήρηση των ESG κριτηρίων και μείωση των εκπομπών CO2: Οι αναλυτές της Standard & Poor’s αναφέρουν στην έκθεση ότι έχουν μεγαλύτερη σιγουριά πως η διοίκηση της ΔΕΗ θα ανταποκριθεί στις προβλέψεις τους, ενώ λαμβάνουν υπόψη και την καλή απόδοση των ESG κριτηρίων, όπως η μείωση των εκπομπών CO2, η στρατηγική, η υλοποίησή της και ο έλεγχος.

Αναβαθμίσεις Την ίδια ώρα, με μία ακόμη αναβάθμιση και την προαναγγελία της επόμενης, έδωσε την ψήφο εμπιστοσύνης της για ακόμη μία φορά η Standard and Poor’s στη ΔΕΗ και τη διοίκησή της. Τη θετική του αξιολόγηση ο οίκος στήριξε σε τρεις καταλύτες: την επιτυχία του μετασχηματισμού στην πράσινη ανάπτυξη, τη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών που αναμένεται ότι θα συνεχιστεί, και την ευθυγράμμιση του ομίλου με τα κριτήρια ESG, και τη μείωση του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος, που συνδέεται τόσο με την προσβασιμότητα σε κεφάλαια όσο και με τη μελλοντική του προοπτική. Σημειώνεται ότι η Standard and Poor’s αναβάθμισε για δεύτερη φορά μέσα σε έξι μήνες την πιστοληπτική αξιολόγηση της ΔΕΗ από «Β» σε «Β+» αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και μίας ακόμη αναβάθμισης σε «ΒΒ+» σε περίπτωση αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας, καθώς επίσης εάν συνεχιστεί η σταθερή εφαρμογή του μετασχηματισμού της εταιρείας. Η προηγούμενη φορά που ο ξένος οίκος αναβάθμισε τη ΔΕΗ ήταν τον Νοέμβριο του 2020, κίνηση που μαζί με την αναβάθμιση από τη Fitch στο «Β» (Δεκέμβριος 2020) άνοιξαν τον δρόμο στην επιχείρηση να βγει τον Μάρτιο στις αγορές.

επενδυσεισ 29

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Κρήτης, έργο συνολικού προϋπολογισμού 1,246 δισ. ευρώ, οι δύο μονομάχοι, που έχουν καταθέσει δεσμευτικές προσφορές, είναι η Nexans Norway AS και η Prysmian Powerlink S.r.l. Το εν λόγω τμήμα του έργου είναι μεγαλύτερο, το πλέον δαπανηρό και το τεχνικά πιο απαιτητικό. Το υποβρύχιο καλώδιο θα έχει μήκος 898 χιλιόμετρα με μέγιστο βάθος πόντισης τα 3.000 μέτρα. Επί εδάφους θα καλύψει 13 χλμ. στην Κύπρο μέχρι τον σταθμό μετατροπής και περίπου 10 χλμ. στην Κρήτη, αντίστοιχα.

Στα δύο

Το come back του Δημήτρη Κοπελούζου

στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Νοτιοανατολικής Μεσογείου Της Μανταλένας Πίου ύο μεγάλες διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις, που όταν και εφόσον υλοποιηθούν θα μπορούσαν να αναδείξουν τη χώρα σε κόμβο μεταφοράς ηλεκτρισμού από την Ασία και την Αφρική προς την Ευρώπη, προωθούνται την περίοδο αυτή, με τον ΑΔΜΗΕ να διεκδικεί ενεργό ρόλο, ακόμα και μετοχικό, στα δύο πρότζεκτ. Το ένα αφορά σε ένα έργο που επί χρόνια έχει απασχολήσει την ενεργειακή επικαιρότητα, τον EuroAsia Interconnector, το καλώδιο που θα συνδέσει την Κύπρο και το Ισραήλ με την Κρήτη και στη συνέχεια μέσω της γραμμής που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ στο τμήμα Κρήτη - Αττική θα μπορεί να μεταφέρει ρεύμα στο ηπειρωτικό σύστημα και τις συνδεδεμένες ευρωπαϊκές αγορές. Το δεύτερο έργο αφορά στη διασύνδεση με την Αίγυπτο, ένα πρότζεκτ που επίσης

συζητείται εδώ και αρκετά χρόνια με τουλάχιστον τρεις εναλλακτικές προτάσεις για τη διαδρομή που θα ακολουθήσει και το οποίο επικαιροποιήθηκε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κάιρο. Έπειτα από πολλές περιπέτειες, προχωρούν οι διαδικασίες για τον EuroAsia Interconnector, πρότζεκτ συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ, για την ηλεκτρική διασύνδεση ισχύος 1.000 MW, Ισραήλ - Κύπρου Κρήτης. Το τμήμα Κρήτη - Αττική υλοποιείται ως γνωστόν αυτόνομα και ανεξάρτητα από την «Αριάδνη», εταιρεία θυγατρική του ΑΔΜΗΕ. Την περίοδο αυτή «τρέχουν» δύο διαγωνισμοί, συνολικού ύψους 1,7 δισ. ευρώ, για τα δύο βασικά καλώδια Ισραήλ - Κύπρος και Κύπρος - Κρήτη, ενώ για τους σταθμούς μετατροπής έχει επιλεγεί ως ανάδοχος η Siemens AG. Στον διαγωνισμό για το καλώδιο Κύπρου -

Ο διαγωνισμός έχει χωριστεί σε δύο ομοειδή τμήματα, αφού αφορά ουσιαστικά στην τοποθέτηση διπλών καλωδίων, με προϋπολογισμό για το κάθε τμήμα 623 εκατ. ευρώ και τους ενδιαφερόμενους να μπορούν να διεκδικήσουν είτε το σύνολο του έργου, είτε ξεχωριστά το ένα από τα δύο καλωδιακά τμήματα. Παράλληλα τρέχουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες για το καλώδιο Ισραήλ - Κύπρος, συνολικού ενδεικτικού προϋπολογισμού 460 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός κινείται στην ίδια λογική με τον προηγούμενο, δηλαδή χωρισμένος σε δύο τμήματα, προϋπολογισμού 230 εκατ. ευρώ το καθένα, με τους υποψηφίους να μπορούν να υποβάλουν πρόταση είτε για το ένα είτε για το άλλο καλωδιακό τμήμα ή για το σύνολο. Πρόκειται, βέβαια, για πολύ μικρότερο έργο, σε σχέση με το προηγούμενο, αφού η απόσταση που θα διανύει το υποβρύχιο καλώδιο δεν υπερβαίνει τα 310 χλμ. με μέγιστο βάθος πόντισης τα 2.200 μέτρα. Επί εδάφους, το καλώδιο θα καλύψει 2 χλμ. στο Ισραήλ ως τον σταθμό μετατροπής και αντίστοιχα 13 χλμ. στην Κύπρο.

Καθυστερήσεις Έπειτα από διάφορες καθυστερήσεις, το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου έχει μετατοπιστεί για το 2025, από το 2023 που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση. Ενδιαφέρον συμμετοχής στο έργο εξέφρασε πρόσφατα ο ΑΔΜΗΕ, ενώ η ΡΑΕ έχει εγκρίνει από τον Απρίλιο την ανα-

επενδυσεισ

θεώρηση του τεχνικού παραρτήματος για τη σύνδεση Κύπρος - Κρήτη. Η κυπριακή πλευρά έχει δεσμευτεί ότι θα επωμιστεί όποιο επιπλέον κόστος προκύψει σε σχέση με τη διασυνδεσιμότητα. Πρόκειται για ένα από τα «καυτά» θέματα που είχαν προκαλέσει στο παρελθόν τις τριβές μεταξύ ΑΔΜΗΕ και EuroAsia, μία ρήξη που είχε πάρει και τη νομική οδό και τελικά έκλεισε μετά την πλήρη αυτονόμηση του σκέλους Κρήτης - Αττικής.

Βρυξέλλες Η διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Κρήτης έχει την ισχυρή υποστήριξη των Βρυξελλών και βέβαια της Λευκωσίας και του Τελ Αβίβ, αφού με την υλοποίησή του σπάει η ενεργειακή απομόνωση των δύο χωρών και επιτυγχάνεται η διασύνδεσή τους με το ευρωπαϊκό σύστημα. Ταυτόχρονα αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο εξαγωγής του φυσικού αερίου και μάλιστα με υψηλότερη προστιθέμενη αξία, δεδομένου ότι το ηλεκτρικό ρεύμα που θα εξάγεται προς την Ελλάδα μέσω του καλωδίου, ισχύος 1.000 MW, θα παράγεται από μονάδες φυσικού αερίου.

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

- Ο ρόλος του Κύπριου επιχειρηματία Νάσου Κτωρίδη - Τα έργα που θα τρέξουν, η στάση Αιγύπτου και Βρυξελλών Για τη χρηματοδότησή του το πρότζεκτ προσβλέπει και σε ευρωπαϊκά κονδύλια - έχει ενταχθεί και σε σχετικά προγράμματα. Ακόμα πάντως δεν είναι ξεκάθαρο το ύψος της χρέωσης μεταφοράς ρεύματος από το καλώδιο, ούτε το ποιος θα την πληρώνει. Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μανούσος Μανουσάκης, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του ότι το Ελληνικό Δημόσιο και η κινεζική State Grid, οι δύο βασικοί μέτοχοι του ελληνικού διαχειριστή, διερευνούν μία πιο ενεργή συμμετοχή του στο τμήμα Κύπρου - Κρήτης και παράλληλα ο ΑΔΜΗΕ συμμετέχει στις συνομιλίες που έχουν ανοίξει για το άλλο πρότζεκτ, της σύνδεσης της Αιγύπτου με την Ελλάδα.

Από το παρελθόν Πρόκειται για μία ηλεκτρική διασύνδεση που συζητείται εδώ και πολλά χρόνια και κατά καιρούς έχει πάρει διάφορες

μορφές.Τον Ιούνιο βρέθηκε και πάλι στην επικαιρότητα με την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Αίγυπτο και τις επαφές του είχε στη συνέχεια ο υπουργός Περιβάλλοντος-Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, με τους υπουργούς Ηλεκτρισμού, Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου. Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος-Ενέργειας την περίοδο αυτή βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις για την υπογραφή μνημονίου κατανόησης (MoU), το οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί σε διακυβερνητική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Η ελληνική πλευρά έχει ήδη αποστείλει στην κυβέρνηση του Καΐρου ένα προσχέδιο του Μνημονίου, το οποίο, αν όλα εξελιχθούν με βάση τον σχεδιασμό, θα μπορούσε να υπογραφεί κατά τα τέλη Ιουλίου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το καλώδιο μπορεί να έχει ισχύ 2.000 MW.

Ο Νάσος Κτωρίδης

να από τα πρώτα σχέδια διασύνδεσης με την Αίγυπτο είναι ο EuroAfrica Ιnterconnector, που ακολουθεί τη διαδρομή Αίγυπτος – Κύπρος - Κρήτη. Το έργο, συνολικού μήκους 1.396 χλμ., στηρίζεται από τον Κύπριο επιχειρηματία Νάσο Κτωρίδη, ο οποίος προωθεί και τον EuroAsia Interconnector. Ο όμιλος Κοπελούζου μέσω της εταιρείας Elica έχει προτείνει τη διασύνδεση GREGY, μήκους 1.373 χλμ., σε συνδυασμό με την κατασκευή αιολικών πάρκων ισχύος 3.300 MW στην Αίγυπτο. Το τρίτο έργο, Greece Africa Power Interconnector, προωθείται από τον όμιλο Eunice και αφορά σε καλώδιο ισχύος 2.000 MW, που θα συνδέει την Αίγυπτο με την Κρήτη. Ας σημειωθεί ότι στην Αίγυπτο εγκαθίστανται μεγάλες φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στην έρημο όπως και αιολικά πάρκα σε διάφορες περιοχές υψηλού αιολικού δυναμικού και η χώρα φιλοδοξεί να γίνει μεγάλος εξαγωγέας «πράσινου» ρεύματος αλλά και ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο, εκμεταλλευόμενη και τα μεγάλα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί τα τελευταία χρόνια. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ΑΔΜΗΕ

βρίσκεται σε επαφές με τον αντίστοιχο Αιγύπτιο Διαχειριστή, την EETC (Egyptian Electricity Transmission Company), με σκοπό τη μελέτη της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται όλες οι εναλλακτικές οδεύσεις, που έχουν προταθεί, η συνδεσιμότητα και η διαλειτουργικότητα των συστημάτων και άλλοι τεχνικοί παράγοντες αλλά και οικονομικοί, καθώς στο τραπέζι υπάρχει και η μετοχική συμμετοχή του ελληνικού Διαχειριστή. Επιδίωξη της Αθήνας είναι η διασύνδεση με την Αίγυπτο να ενταχθεί σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα προγράμματα και να είναι αμιγώς «πράσινη», να μεταφέρει δηλαδή ηλεκτρισμό, παραγόμενο από ανανεώσιμες πηγές. Οικονομικές παράμετροι του έργου, σε σχέση με τα τέλη που θα εισπράττει ο φορέας εκμετάλλευσης, ποιος θα τα πληρώνει ή πώς και αν θα αμείβεται το καλώδιο για τις ώρες μη λειτουργίας, αν όντως καταλήξει να μεταφέρει μόνον «πράσινο» ρεύμα, το οποίο ως γνωστόν παράγεται μόνον όταν οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν, δεν έχουν γίνει γνωστές μέχρι στιγμής.

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

αγορα 31

Γιατί οι ξένοι διαχειριστές συστήνουν στις εισηγμένες να σηκώσουν κεφάλαια από τις αγορές τώρα

Του Στ. Κ. Χαρίτου

τέγνωσε από ρευστότητα η αγορά. Είναι χαρακτηριστικό πρόσφατα, έπειτα από 4 ώρες συναλλαγών, δηλαδή περί τις 14:30, το ταμπλό «έγραφε» 17,5 εκατ. ευρώ. Πρακτικά θέματα αρχίζουν και αγγίζουν σοβαρά την αγορά. Έπειτα από μια περίοδο χαμηλών επιτοκίων, σύμφωνα με Έλληνες διαχειριστές, αλλά και από τις συστάσεις των ξένων οίκων προς τις εισηγμένες με τις οποίες συνεργάζονται, διαπιστώνεται η προτροπή να βγουν στις αγορές για να αντλήσουν φρέσκο χρήμα. Για πρώτη φορά στην ιστορία το 20ετές ελληνικό ομόλογο υποχώρησε κάτω και από 1%, αποτελώντας ουσιαστικά έναν οδικό χάρτη μακροοικονομικής ασφάλειας στη χώρα που ταλαιπωρήθηκε επί μία δεκαετία από τα μνημόνια. Η ειρωνεία είναι ότι το κατρακύλισμα των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων συμπίπτει με την επέτειο του δημοψηφίσματος της τραγικής πρώτης περιόδου διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ… Σε αυτό το πλαίσιο, οι ξένοι αναγνωρίζουν ότι η παρούσα κυβέρνηση είναι απρόβλεπτα και συνάμα ευχάριστα μεταρρυθμιστική και πως η πανδημία δεν αποτελεί δικαιολογία για να μην προωθηθούν κρίσιμα νομοσχέδια, όπως για τις εργασιακές σχέσεις, το νέο ασφαλιστικό, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ταυτόχρονα με την προώθηση του

ηλεκτρονικού προφίλ λειτουργίας του κράτους και την πράσινη ενέργεια. Ταυτόχρονα, με δεδομένη την επαναγορά ελληνικών τίτλων από την ΕΚΤ και την επιστροφή της χώρας σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά επί μακρό διάστημα. Στο πλαίσιο αυτό, η Prodea βγαίνει στις αγορές για την άντληση 300 εκατ. ευρώ. H διάθεση των ομολογιών θα γίνει μέσω δημόσιας προσφοράς στην Ελλάδα και θα εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στην Κατηγορία Τίτλων Σταθερού Εισοδήματος της Ρυθμιζόμενης Αγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Σκοπός της εν λόγω έκδοσης είναι κυρίως η χρηματοδότηση αειφόρων επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία καθώς και η αποπληρωμή υφιστάμενων δανειακών υποχρεώσεων που συνδέονται με ακίνητο το οποίο έχει αναπτυχθεί με βάση τις αρχές βιώσιμης ανάπτυξης, σύμφωνα με τα κριτήρια αξιολόγησης του Green Bond Framework που έχει εκπονήσει η εταιρεία επί τη βάσει των Green Bond Principles του οργανισμού International Capital Market Association (ICMA) (έκδοση Ιουνίου 2018). Ταυτόχρονα, η ΔΕΗ θα εκδώσει ομολογιακό 7ετούς διάρκειας και τα κεφάλαια που θα αντληθούν θα χρησιμοποιηθούν για την αναχρηματοδότηση του δανεισμού της εταιρείας, με καλύτερους όρους, με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούν αυτή την περίοδο στις αγορές κεφαλαίου. Ακολούθως, η Motor Oil προχωρεί σε έκδοση 5ετούς ομολόγου συνολικής αξίας 350 εκατ. ευρώ, με την εταιρεία να σκοπεύσει να διαθέσει τα κεφάλαια που θα αντληθούν για την αποπληρωμή ομολόγων της Motor Oil Finance (100% θυγατρικής της εταιρείας) λήξεως το 2022. Η Motor Oil ανακοίνωσε ότι έχει ορίσει τη Citigroup Global Markets Europe AG ως Γενική Συντονίστρια και Συνδιαχειρίστρια του βιβλίου προσφορών προκειμένου να διοργανώσει για λογαριασμό της εταιρείας μία σειρά από εξ αποστάσεως συναντήσεις με επενδυτές που επενδύουν σε τίτλους σταθερού εισοδήματος στην Ευρώπη. Και, βεβαίως, εκκρεμεί η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Ελλάκτωρ, συνολικού ύψους 120 εκατ. ευρώ. Που σημαίνει ότι στις επόμενες μέρες άλλο 1,070 δισ. ευρώ θα το μονοπωλήσουν 4 εισηγμένες, όταν τον προηγούμενο μήνα το ενδιαφέρον μονοπώλησαν τα 800 εκατ. ευρώ της Alpha Bank. Συνολικά, από την αρχή του χρόνου, περισσότερα από 4 δισ. ευρώ έχουν «σηκωθεί» από τις αγορές, είτε με τη μορφή της αύξησης κεφαλαίου, είτε μέσω δανεισμού και εκδόσεων ομολογιακών δανείων.

ενεργεια

ΔΕΗ blue

Το μέλλον… φορτίζει

■ Η ΔΕΗ φέρνει την ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα Τoυ K.A. φραγκουλη

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

ην επίσημη έναρξη της ηλεκτροκίνησης από τη ΔΕΗ εγκαινίασε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Γιώργος Στάσσης, παρουσιάζοντας αναλυτικά το πλαίσιο του σχεδιασμού που εφαρμόζει και θα υλοποιήσει το επόμενο διάστημα, με σκοπό να αναπτύξει το μεγαλύτερο δίκτυο δημόσια προσβάσιμων φορτιστών σε συνδυασμό με την παροχή νέων υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας. «Η ηλεκτροκίνηση είναι ένα βασικό όχημα για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί πανευρωπαϊκά για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, την προστασία του περιβάλλοντος και την καλύτερη ποιότητα ζωής» ανέφερε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης. «Στη ΔΕΗ γνωρίζαμε από την πρώτη στιγμή πως δεν θα χάσουμε το στοίχημα της ηλεκτροκίνησης. Ως ηγέτιδα δύναμη στον χώρο της ενέργειας, η ΔΕΗ αναγνώρισε τον ρόλο της, που είναι να φέρει την ηλεκτροκίνηση στη χώρα, δημιουργώντας με πολύ γοργούς ρυθμούς το μεγαλύτερο πανελλαδικά δίκτυο δημόσια προσβάσιμων φορτιστών». «Η καθαρή και εύκολη μετακίνηση δεν είναι τόσο μακριά όσο θα νομίζαμε» σημείωσε κατά την παρουσίαση της ΔΕΗ blue, προσθέτοντας «αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς είναι να προετοιμαστούμε, ώστε, όποιος κάνει την επιλογή να είναι σίγουρος ότι θα βρει να φορτίσει το αυτοκίνητό του, ότι θα έχει υπηρεσίες που θα του επιτρέπουν να συνδυάσει τη φόρτιση του αυτοκινήτου του με τα ψώνια του σε ένα εμπορικό κέντρο ή στο σουπερμάρ-

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

κετ ή στην πλατεία του Δήμου του. Υπηρεσίες που θα τον ενημερώνουν όσο ασχολείται με άλλες δραστηριότητες για τον χρόνο φόρτισης, για το κατά πόσο το δίκτυο χρειάζεται μέρος από την ενέργεια που έχει ήδη στην μπαταρία του, για ειδικά πακέτα που μπορεί να απολαμβάνει μέσω της υπηρεσίας φόρτισης που χρησιμοποιεί. Υποδεχόμαστε σήμερα τη ΔΕΗ blue. Μέσα από μία νέα μάρκα και ένα νέο σύμβολο που αναδεικνύει όλα αυτά που είναι η ηλεκτροκίνηση για εμάς: το καθαρό περιβάλλον, το γαλάζιο της ενέργειας, του ουρανού και της καθαρής θάλασσας. Η ΔΕΗ blue είναι η ηλεκτροκίνηση». «Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, η ηλεκτροκίνηση δεν είναι μόνο ένας τρόπος να πηγαίνουμε από το ένα μέρος στο άλλο, αλλά θα είναι σύντομα μέρος ενός μεγαλύτερου οικοσυστήματος, στο οποίο εμείς οι καταναλωτές θα έχουμε συμμετοχή και τον έλεγχο. Για εμάς, λοιπόν, στη ΔΕΗ, η ηλεκτροκίνηση είναι μόνο η αρχή» τόνισε στην ομιλία του ο Αλέξανδρος Πατεράκης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού της ΔΕΗ. «Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι η ηλεκτροκίνηση συνδυάζει αρμονικά τον ενεργειακό με τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Και τα δύο είναι τα γερά θεμέλια πάνω στα οποία κτίζουμε τη νέα ΔΕΗ. Και τα δύο είναι σε ταχεία εξέλιξη, καθώς η ΔΕΗ, ως ο ηγέτης στην ενέργεια και ως ο μεγαλύτερος πάροχος ενέργειας από ΑΠΕ, έχει την ευθύνη να αλλάξει την αγορά και να ενημερώσει τους καταναλωτές». «Πριν από 5 μήνες τοποθετήσαμε τον πρώτο μας φορτιστή και πριν από 2 εικοσιτετράωρα σπάσαμε το φράγμα των 300 δημόσια προσβάσιμων φορτιστών» ανέφερε ο γενικός

ενεργεια 33

διευθυντής Ηλεκτροκίνησης της ΔΕΗ, Κυριάκος Κοφινάς. Στην ομιλία του παρουσίασε αναλυτικά τους τρεις πυλώνες ανάπτυξης του σχεδιασμού της ΔΕΗ που σχετίζονται με τις διαφορετικές ανάγκες φόρτισης ανά σημείο με βάση τον μέσο χρόνο παραμονής των οδηγών, την εμπειρία χρήστη μέσω μιας ολοκληρωμένης ψηφιακής εμπειρίας, καθώς και τη διασφάλιση της προσβασιμότητας σε όλα τα παραπάνω, που θα επιτρέψει στην ηλεκτροκίνηση να γίνει «η νέα καθημερινότητα». Παράλληλα ο κ. Κοφινάς ανέδειξε τις σημαντικές συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες στις οποίες έχει προχωρήσει η ΔΕΗ το τελευταίο διάστημα «με βάση το κοινό όραμα και σχέδιο για την ηλεκτροκίνηση» και απηύθυνε πρόσκληση στους χρήστες και δυνητικούς χρήστες της ηλεκτροκίνησης να υποδείξουν οι ίδιοι τα σημεία που θα επιθυμούσαν να τοποθετηθεί ο επόμενος φορτιστής μέσω της εφαρμογής DEIblue και το #odikosmoufortistis. «Επενδύουμε τώρα στη γρήγορη ανάπτυξη του δικτύου της ΔΕΗ blue ακόμα κι αν τα νούμερα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που κυκλοφορούν σήμερα είναι αναλογικά μικρά. Στόχος μας για τα επόμενα χρόνια είναι να υπερδιπλασιάζουμε την εγκατεστημένη βάση μας και ευελπιστούμε ότι η επίτευξη του επόμενου στόχου των 1.000 δημόσιων φορτιστών θα αποτελέσει ορόσημο για την περαιτέρω επιτάχυνση της προσβασιμότητας και διαθεσιμότητας της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας. Η πρόβλεψη για την ελληνική αγορά είναι μερικές δεκάδες χιλιάδες φορτιστές μέσα στα επόμενα 5 χρόνια, και δεσμευόμαστε ότι οι 10.000 από αυτούς θα είναι ΔΕΗ blue» τόνισε κατά την ομιλία του ο κ. Κοφινάς.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Πώς έγινε η μεγάλη ανατροπή στον διαγωνισμό για τον Σκαραμαγκά ■ Πώς «χτύπησε» αθόρυβα ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου ■ Το προφίλ του πλοιοκτήτη που φιγουράρει στη λίστα των 100 πιο σημαντικών ανθρώπων της παγκόσμιας ναυτιλίας Τoυ K.A. φραγκουλη

Έλληνας εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου είναι αυτός που έκανε τη μεγάλη ανατροπή πριν από λίγα 24ωρα, αφού καταθέτοντας τη μεγαλύτερη προσφορά έγινε κάτοχος του Σκαραμαγκά, ενώ κέρδισε και τον διαγωνισμό της ΕΤΑΔ για τη δεξαμενή 5 και τις προβλήτες 3 και 4. Για το στρατιωτικό κομμάτι του Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ) έδωσε 25 εκατ. ευρώ και για την ΕΤΑΔ 37 εκατ. ευρώ. Σύνολο επένδυσης, 62 εκατομμύρια ευρώ. Πώς έφτασε στην εξαγορά; O Γιώργος Προκοπίου, λένε οι πληροφορίες εκ των υστέρων, είχε ασχοληθεί συστηματικά τον τελευταίο μήνα με το μεγάλο project του Σκαραμαγκά, έχοντας επαφή με την κυβέρνηση και στενούς συνεργάτες του. Κύκλοι του εφοπλιστή με τους οποίους συνομίλησε το «Β.Ε.» επεσήμαιναν ότι «πάντοτε εκτιμούσε και εκτιμά, στήριζε και στηρίζει τη ναυπηγική τεχνογνωσία των Ελλήνων. Γι’ αυτό και την πολυτελή θαλαμηγό του “Dream” τη μετασκεύασε στην Ελλάδα, έχοντας και ο ίδιος συμμετοχή στο έργο». Οι ίδιοι ανέφεραν ότι είναι όνειρο ζωής του εφοπλιστή η αναβίωση της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας. Όπως προκύπτει, μεγάλος χαμένος στη διεκδίκηση είναι ο Θεόφιλος Πριόβολος, ο οποίος φερόταν ως ο επικρατέστερος διεκδικητής των ναυπηγείων. «Πάμε για άλλες επενδύσεις. Τελείωσε το θέμα του Σκαραμαγκά» επεσήμαναν κύκλοι του επιχειρηματία. Σε επίσημη ανακοίνωσή της η Pyletech, συμφερόντων Πριόβολου, ανέφερε πως το επενδυτικό της πλάνο προέβλεπε επενδύσεις ύψους 700 εκατ. ευρώ και θα δημιουργούσε πάνω από 1.600 άμεσες και

6.000 έμμεσες θέσεις εργασίας. «Ελπίζουμε οι επενδύσεις των νέων επενδυτών, που επικράτησαν, να ξεπεράσουν τις δικές μας και να αποδειχθούν βιώσιμες, προς όφελος της Ελλάδας. Εμείς συνεχίζουμε να εξετάζουμε διάφορες επενδύσεις, που σχετίζονται με την προηγμένη τεχνολογία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική».

Who is who Το όνομά του «φιγουράρει» στους 100 σημαντικότερους ανθρώπους της ναυτιλίας σε ετήσια βάση, ενώ οι επενδύσεις του σε ακίνητα θεωρούνται αμύθητης αξίας. Ο λόγος για τον Γιώργο Προκοπίου, τον Έλληνα εφοπλιστή ο οποίος είναι πλέον ο νέος ιδιοκτήτης των ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Ένας άνθρωπος που ερωτεύτηκε τη θάλασσα από μικρή ηλικία, άριστος ιστιοπλόος ο ίδιος, μεγαλώνοντας ασχολήθηκε τόσο με την οικογενειακή επιχείρηση, το real estate, όσο και με τη ναυτιλία. Πενήντα χρόνια μετά ο κ. Προκοπίου θεωρείται ο Έλληνας ιδιώτης με τη μεγαλύτερη ακίνητη περιουσία, πε-

ρισσότερα από 2.500 ακίνητα θρυλείται ότι του ανήκουν, ενώ και ο στόλος του αριθμεί 133 πλοία. Όσον αφορά τα ακίνητα, η πιο διάσημη ιστορία αφορά την επικράτησή του έναντι του Σίλβιο Μπερλουσκόνι για τη Villa Christina, ένα κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής, με θέα, στο Πορτοφίνο, την οποία ο Έλληνας εφοπλιστής αγόρασε έναντι 25 εκατ. ευρώ. Στη ναυτιλία, που όπως δηλώνει ο ίδιος είναι το χόμπι του, ξεκίνησε πριν από 49 χρόνια αγοράζοντας το 33% ενός δεξαμενόπλοιου αξίας 10 εκατ. δολαρίων με φίλους, και σήμερα ελέγχει έναν στόλο 133 πλοίων. Πλοία όλων των κατηγοριών (δεξαμενόπλοια, bulk carrier, container ship) και φυσικά πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου.Μάλιστα, είναι ένας από τους τρεις Έλληνες εφοπλιστές με τους μεγαλύτερους στόλους LNG carriers, μαζί με τον όμιλο Αγγελικούση, και τον όμιλο Λιβανού. Όσον αφορά την επόμενη ημέρα του ομίλου, έχει χρήσει διαδόχους του τις τέσσερις κόρες του. Την Eλίζα, την Ιωάννα η οποία έχει δημιουργήσει και τη δική της ναυτι-

ΝΑΥΤΙΛΙΑ 35

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

λιακή εταιρεία Prominence Maritime, τη Μαρίνα και τη μικρότερη κόρη του Μαρία-Ελένη.

Η ζωή του Ο βίος του κ. Προκοπίου μπορεί να περιγραφεί από τις αναφορές που κάνει για τη ζωή του. Ορισμένα από τα σημεία που έχει αναφέρει σε ομιλίες του είναι ότι στην πορεία του δεν ήταν όλα στρωμένα με ροδοπέταλα. «Υπήρξε η άνοδος, υπήρξε και η κάθοδος» έχει πει χαρακτηριστικά. Ξεκίνησε εδώ και 49 χρόνια έχοντας το ένα τρίτο ενός πλοίου με δύο φίλους. Ήταν ένα πλοίο χωρητικότητας 57.000 τόνων, που αγόρασε με δύο φίλους έναντι 10 εκατομμυρίων δολαρίων. Δηλώνει επίσης ότι έκανε το χόμπι του δουλειά. «Όταν ήμουν έξι ετών έφτιαξα από ένα μαδέρι ένα μικρό πλοίο. Όταν το έβαλα στη θάλασσα στην παραλία της Γλυφάδας και το οδήγησα στα κύματα ένιωσα υπέροχα. Από τότε ήξερα τι θα κάνω» αναφέρει χαρακτηριστικά. Ωστόσο η ναυτιλία δεν είναι μια εύκολη δουλειά. «Η δουλειά που κάνουμε είναι η δουλειά με το μεγαλύτερο ρίσκο που υπάρχει» σημειώνει. Απευθυνόμενος στους νέους, τους προτρέπει να μη διστάζουν. «Για όλους τους νέους που θέλουν να μπουν σε αυτό το επάγγελμα είτε λέγεται πλοιοκτησία είτε όλα τα άλλα επαγγέλματα που στηρίζουν αυτή τη δραστηριότητα, να μη διστάζουν» αναφέρει και προσθέτει: «Πάντα υπάρχουν ευκαιρίες. Πάντα έρχεται η καλή στιγμή. Οι κύκλοι υπάρχουν από την εποχή των Φαραώ. Είχαμε τα επτά χρόνια με τις παχιές αγελάδες και μετά άλλα επτά χρόνια με καταστροφές. Η περιοδικότητα και κυκλικότητα είναι μέσα στη φύση. Θέλει όμως να μένετε δυνατοί. Μη νομίζετε ότι βλέπουμε στον ύπνο μας τι θα κάνουμε. Είμαστε ιστιοπλόοι. Παρακολουθούμε τον αέρα και αναλόγως πλέουμε. Έτσι είναι η ναυτιλία, έτσι είναι η ζωή». Όσο για τους κινδύνους τονίζει: «Η ναυτιλία είναι μέσα στις φλέβες μας. Και γι’ αυτό δεν λέει κάτι να φοβόμαστε ότι θα εξαφανιστεί. Δεν είναι τυχαίο που η Ελλάδα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό πλοίων στον κόσμο παρ’ ότι είναι μία πολύ μικρή χώρα. Σε συζητήσεις που έχω με τους Κινέζους

σε πολύ υψηλό επίπεδο μου έχουν πει “σκέψου να ήσασταν 100 εκατομμύρια τι θα κάνετε. Τώρα είστε μόλις 10 εκατομμύρια και μας έχετε κάνει άνω-κάτω”».

Το real estate O Γιώργος Προκοπίου θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στην Ελλάδα στο real estate. Διαθέτει πανάκριβα ακίνητα στα νότια προάστια, στο κέντρο της Αθήνας, στη Μεσόγειο, τη Νέα Υόρκη και σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα και κατά μήκος της παραλιακής ζώνης, ειδικά από τη Γλυφάδα και μετά ως το Σούνιο, διαθέτει οικόπεδα, ακίνητα, γραφειακούς και επαγγελματικούς χώρους, κατοικίες. Πρόσφατα επικέντρωσε το ενδιαφέρον του και σε ακίνητα του κέντρου της Αθήνας. Με μια συνολική επένδυση 25 εκατ. ευρώ «μεταμορφώνει» το κτίριο του «Άκρον Ίλιον Kριστάλ» και το Μέγαρο Aθηνογένους στη Σταδίου σε σύγχρονα σημεία αναφοράς, ενώ το όνομά του ακούγεται για την ιδιοκτησία των «ιερών» φιλέτων, της Φασκομηλιάς από τη Λίμνη Βουλιαγμένης μέχρι τη Βάρκιζα, αλλά και της έκτασης 83 στρεμμάτων δίπλα στον «Αστέ-

ρα Βουλιαγμένης» -για τον οποίο είχε εκφράσει ενδιαφέρον αλλά επικράτησε η Jermyn Street-, όποτε και αν αυτά βγουν σε διαγωνισμό για την αξιοποίησή τους. Ιστορική είναι, δε, η σύγκρουσή με τον πρώην Ιταλό πρωθυπουργό, τον μεγιστάνα Σίλβιο Μπερλουσκόνι για τη Villa Christina, την οποία πέτυχε τελικά ο ίδιος να εντάξει στις ιδιοκτησίες του έναντι 25.000.000 ευρώ! Η βίλα βρίσκεται στο κέντρο του ειδυλλιακού κόλπου στο Πορτοφίνο, χτισμένη πάνω στον βράχο του, σαν γέννημα όλο χάρη του μοναδικού τοπίου, ενώ ο Έλληνας εφοπλιστής έγινε γείτονας των Dolce & Gabbana, Giorgio Armani αλλά και τoυ προέδρου της Pirelli, Marco Provera. Απολαμβάνει πια, κάθε καλοκαίρι το παλάτι του στην Ιταλική Ριβιέρα, χωρίς όμως επιδείξεις ή προκλήσεις. Παγκόσμια αίσθηση έκανε, ακόμα, η απόκτηση διαμερίσματος στο περίφημο One Hyde Park έναντι 20 εκατ. ευρώ. Το συγκρότημα εμπνεύστηκαν και δημιούργησαν οι αδερφοί Νικ και Κρίστιαν Κάντι, σε συνεργασία με εταιρεία συμφερόντων του Χαμάντ Αλ Θάνι, σεΐχη και πρώην πρωθυπουργού του Κατάρ.

Η πορεια

Γλυφαδιώτης στην καταγωγή εφοπλιστής σπούδασε πολιτικός μηχανικός και μετά τα πρώτα του βήματα στη ναυτιλία αποφάσισε να δημιουργήσει τη δική του εταιρεία, την Dynacom, μαζί με τον αδελφό του Δημήτρη, με χρηματοδότηση από κεφάλαια που διέθεταν από το real estate. Η εταιρεία δυνάμωνε διαρκώς, και το 1996 τα δύο αδέλφια έλαβαν την απόφαση να μοιράσουν τα πλοία της εταιρείας, όπως συνήθως συμβαίνει στην ελληνική ναυτιλία. Σήμερα ο κ. Δημήτρης Προκοπίου, ιδιαίτερα χαμηλών τόνων άνθρωπος, έχει την εταιρεία Centrofin, ενώ τα δύο αδέλφια έχουν άριστες σχέσεις. Ο ίδιος θεωρείται άνθρωπος που δεν «μασάει» τα λόγια του. Πριν από πολλά χρόνια, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν υπουργός Οικονομίας ήταν ο Γιώργος Αλογοσκούφης, σε ένα Lunch στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά με ομιλητή τον υπουργό και θέμα τις επενδύσεις, είχε καλέσει την κυβέρνηση να εκμεταλλευτεί επιτέλους το θαλάσσιο μέτωπο της Αθήνας, προκειμένου να δημιουργηθεί πλούτος και υπεραξίες. Τελικά οι «οδηγίες προς ναυτιλομένους» του Έλληνα εφοπλιστή υλοποιούνται σταδιακά, με καθυστέρηση 15 ετών, σε αυτό που σήμερα αναφέρουμε ως αθηναϊκή Ριβιέρα. Είναι όμως και πρωτοπόρος, αφού το δικό του, συμφερόντων LNG carrier, «Ob River», ήταν το πρώτο πλοίο αυτού του τύπου που διέσχισε την Αρκτική κατά τη διάρκεια του χειμώνα και μείωσε κατά είκοσι μέρες το ταξίδι από τη Νορβηγία προς την Ιαπωνία. Το «Ob River» είχε αποπλεύσει από τη Νορβηγία και συνεχίζοντας τον πλου του βόρεια της Ρωσίας και μέσα από την Αρκτική έφτασε στην Ιαπωνία.

θεμα

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Γιατί οι θεσμικοί βλέπουν το bitcoin σαν… ποντικοφάρμακο Της EΛΕΝΑΣ ΚΡΙΤΣΑΛΟΥ

όλις το 10% των θεσμικών επενδυτών διαπραγματεύεται κρυπτονομίσματα, ενώ σχεδόν οι μισοί τα βλέπουν σαν... ποντικοφάρμακα (!) ή προβλέπουν ότι «μόδα είναι, θα περάσει», σύμφωνα με έρευνα της JPMorgan. Παράλληλα, όπως φάνηκε από την έρευνα, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο συνεδρίου στο οποίο συμμετείχαν περίπου 3.000 επενδυτές από 1.500 εταιρείες, από τις εταιρείες που δεν πραγματοποιούν επενδύσεις

σε crypto, το 80% δεν έχει καμία πρόθεση να αρχίσει να επενδύει ή να αγοράζει και να πουλά κρυπτονομίσματα. Εντούτοις, σε ερώτηση για τις προσωπικές τους επενδύσεις, το 40% των επενδυτών δήλωσε ενεργό στην εν λόγω αγορά. Επίσης, το 80% των επενδυτών αναμένει ότι το επόμενο διάστημα οι ρυθμιστικές αρχές θα σκληρύνουν τη στάση τους απέναντι στη συγκεκριμένη επενδυτική αγορά, ενώ ένα εντυπωσιακό 95% αυτών θεωρεί ότι στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων η απάτη είναι «κάπως ή πολύ διαδεδομένη». Να σημειωθεί ότι «ποντι-

κοφάρμακο» είχε χαρακτηρίσει το bitcoin και ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ και, μάλιστα, «στο τετράγωνο»! Και την άποψή του δείχνει να συμμερίζεται το 30% των ερωτηθέντων, ενώ ένα 16% κάνει λόγο για μόδα που, κάποια στιγμή, θα περάσει. Όλα αυτά, βεβαίως, τη στιγμή που το μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα του πλανήτη παραμένει σχεδόν 50% κάτω από το υψηλό των 65.000 δολαρίων στο οποίο είχε σκαρφαλώσει τον Απρίλιο, δεχόμενο πυρά σε πολλαπλά μέτωπα. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί στρατηγικοί αναλυτές δεν διαβλέπουν αυτή τη στιγμή «άσπρη μέρα» για το bitcoin -όχι σύντομα τουλάχιστον-, καθώς η τιμή του φαίνεται να εδραιώνεται λίγο πάνω από τα 30.000 δολάρια. Άλλοι κάνουν λόγο για δύσκολες συνθήκες βραχυπρόθεσμα κι άλλοι συνιστούν στους επενδυτές να μειώσουν το ρίσκο ή να αγοράσουν προστασία. Περιορισμοί, περιβαλλοντικές ανησυχίες, ρυθμιστικές απαιτήσεις ανάγκασαν την αγορά να πατήσει φρένο, ενώ η προοπτική «απόσυρσης» των έκτακτων μέτρων στήριξης της οικονομίας από τις κεντρικές τράπεζες θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί εμπόδιο για τις πιο κερδοσκοπικές επενδύσεις και, φυσικά, το bitcoin. Παρόλα αυτά, οι στρατηγικοί αναλυτές της JPMorgan θεωρούν θετικό παράγοντα για το μέλλον τη σταθερότητα που παρουσιάζει η τιμή του νομίσματος, έστω και σε αυτά τα χαμηλότερα επίπεδα, ενώ άλλοι θεωρούν ότι θετική εξέλιξη θα αποτελέσει και μια πιθανή αύξηση του κόστους παραγωγής μετά την απαγόρευση της σχετικής εξορυκτικής δραστηριότητας (mining) στην Κίνα. Κι αυτό, γιατί υπάρχουν αναλυτές που θεωρούν ότι το κόστος παραγωγής παίζει σημαντικό ρόλο στην τιμή του bitcoin. Το κρίσιμο, σε κάθε περίπτωση, είναι, όπως λέει η αγορά, να μη σπάσει η στήριξη των 30.000 δολαρίων, καθώς τότε δεν αποκλείεται να δούμε το κρυπτονόμισμα να υποχωρεί στα 20.000 δολάρια.

θεμα

BUSINESS BUSINESSENERGY ENERGY II IOYΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Mercedes-Benz

Θα προμηθεύεται ηλιακή, αιολική και ■ Ορόσημο στην πορεία προς το ουδέτερο ανθρακικό αποτύπωμα

Mercedes-Benz επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο «πράσινης» ενέργειάς της σε συνεργασία με τον προμηθευτή ενέργειας Enovos και τη Νορβηγική εταιρεία παραγωγής ενέργειας Statkraft. Αυτό σημαίνει ότι από το 2022 και μετά, η εταιρεία θα αγοράζει ηλεκτρισμό στη Γερμανία, ο οποίος προέρχεται αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές. Η ηλεκτρική ενέργεια χωρίς CO2 από ηλιακές, αιολικές και υδροηλεκτρικές πηγές παράγεται σε διάφορους σταθμούς παραγωγής ενέργειας, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται στη Γερμανία. Σε αυτούς περιλαμβάνονται μέρος ενός ηλιακού πάρκου με μέγεθος 60 γηπέδων ποδοσφαίρου κοντά στην πόλη Ingolstadt και 24 αιολικά πάρκα με συνολικά πάνω από 200 ανεμογεννήτριες. Η ηλεκτρική

ενέργεια που παράγεται από αυτούς τους σταθμούς παραγωγής είναι περίπου ισοδύναμη με την ποσότητα που καταναλώνουν 65.000 νοικοκυριά ετησίως. Το έξυπνο μείγμα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας συμπληρώνεται από ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Η παραγωγή «πράσινου» ηλεκτρικού ρεύματος συγχρονίζεται με την πραγματική ζήτηση έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι κάθε τέταρτο της ώρας υπάρχει επαρκής παροχή «πράσινου» ηλεκτρισμού από το δίκτυο ανανεώσιμων πηγών. Σε πολλές προηγούμενες συμβάσεις για παροχή «πράσινης» ενέργειας, αυτή η διασφάλιση γινόταν σε ετήσια βάση, ενώ τέτοιου είδους εγγύηση σε αυτήν την κλίμακα είναι μέχρι στιγμής μοναδική στη Γερμανία. Το 2018, η Mercedes-Benz ήταν ο

θεμα 39

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

υδροηλεκτρική ενέργεια από το 2022

Ambition 2039

Η πρώτος μεγάλος βιομηχανικός πελάτης στη Γερμανία που εξασφάλισε τη μακροπρόθεσμη συνεχή λειτουργία έξι αιολικών πάρκων στη βόρεια Γερμανία μετά το τέλος της επιδότησης EEG(του νόμου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) μέσω ενός παρόμοιου σχεδίου. Οι πρώτες εγκαταστάσεις της Mercedes-Benz τροφοδοτούνται ήδη με αυτού του είδους την ηλεκτρική ενέργεια, χωρίς CO2. «Η παγκόσμια παραγωγή της Mercedes-Benz θα είναι ανθρακικά ουδέτερη στα δικά της εργοστάσια από το 2022. Από το επόμενο έτος, η ηλεκτρική ενέργεια που θα αγοράζεται για τα εργοστάσιά μας θα προέρχεται επίσης αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές – με άλλα λόγια, 100% πράσινη ηλεκτρική ενέργεια παγκοσμίως. Η επέκταση του χαρτοφυλακίου «πράσινης» ενέργειας στη Γερμα-

νία αποτελεί το θεμέλιο λίθο γι αυτό», λέει ο Jörg Burzer, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Mercedes-Benz AG για τη διαχείριση της παραγωγής και της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στη Γερμανία, η προμήθεια «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας εξασφαλίζεται όχι μόνο για τις μονάδες παραγωγής επιβατικών αυτοκινήτων, αλλά και για όλες τις εγκαταστάσεις της Daimler. Αυτό περιλαμβάνει επίσης τις γερμανικές μονάδες παραγωγής ελαφρών επαγγελματικών, φορτηγών και λεωφορείων, καθώς και τα Κεντρικά και τις υπόλοιπες διοικητικές εγκαταστάσεις - δηλαδή περισσότερες από 100 τοποθεσίες συνολικά. Με αυτόν τον τρόπο η εταιρεία συμβάλλει σημαντικά στην επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Γερμανία και στην ενεργειακή μετάβαση.

Mercedes-Benz ακολουθεί μια βιώσιμη, ολοκληρωμένη επιχειρηματική στρατηγική. Η εταιρεία εξετάζει ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα - από την ανάπτυξη, το δίκτυο προμηθευτών, την παραγωγή έως την ηλεκτροδότηση προϊόντων και πέρα από αυτήν, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο η ανανεώσιμη ενέργεια χρησιμοποιείται από τα ηλεκτρικά οχήματα. Με τον στρατηγικό στόχο Ambition 2039, η MercedesBenz επιδιώκει έναν πλήρως διασυνδεδεμένο και ενεργειακά ουδέτερο στόλο οχημάτων το 2039, έντεκα χρόνια νωρίτερα απ’ ό,τι απαιτείται από τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εταιρεία προβλέπει ότι πάνω από το 50% των πωλήσεων επιβατικών αυτοκινήτων θα αντισταθμιστούν από plug-in υβριδικά ή ηλεκτρικά οχήματα έως το 2030.

AUTO

BUSINESSENERGY ENERGY II ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS

Οpel

Στην αγκαλιά του Ομίλου Συγγελίδη

■ Νέα, ακόμη πιο δυναμική, πορεία αναμένεται να ξεκινήσει η Opel στην εγχώρια αγορά, μετά την εξαγορά της από τον Όμιλο Συγγελίδη. Φωτογραφία: OPEL

εξαγορά έρχεται σε συνδυασμό με την άφιξη του νέου Mokka που για πρώτη φορά διατίθεται και ως αμιγώς ηλεκτρικό, καθώς και με το νέο Astra, που αυτήν την περίοδο ολοκληρώνεται η εξέλιξή του, πριν περάσει στην παραγωγή, το οποίο θα διαθέτει εξηλεκτρισμένες εκδόσεις.

Απόφαση Η Επιτροπή Ανταγωνισμού σε Τμήμα, την 30ή Ιουνίου, ενέκρινε ομόφωνα, με την υπ’ αριθ. 738/2021 απόφασή της, κατ’ άρθρο 8 παρ. 3 του ν. 3959/2011, την από 12/03/2021 γνωστοποιηθείσα συγκέντρωση που αφορά στην απόκτηση από την εταιρεία Trophy

Auto Brands του συνόλου (100%) του μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της εταιρείας OPEL Ελλάς. Με την απόφασή της, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έκρινε ότι η εν λόγω συγκέντρωση, η οποία αφορά την ευρύτερη αγορά εισαγωγής, διανομής και εμπορίας επιβατηγών και ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων καθώς και ανταλλακτικών και αξεσουάρ αυτών, παρ’ ότι εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της παραγράφου 1 του άρθρου 6 ν. 3959/2011, δεν προκαλεί σοβαρές αμφιβολίες ως προς το συμβατό αυτής με τις απαιτήσεις λειτουργίας του ανταγωνισμού στις επιμέρους αγορές στις οποίες αφορά. Έτσι ο Όμιλος Συγγελίδη στην ελληνική αγορά αντιπροσωπεύει τις μάρκες Citroen, Peugeot, DS Automobiles, Mazda και Opel.

motori.gr όλος ο κόσμος του αυτ

AUTO 41

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Ford Mustang Mach-e

Εντελώς διαφορετικό

■ Για πρώτη φορά στην ιστορία του, το Mustang ακολουθεί τον δρόμο της ηλεκτροκίνησης και διατίθεται αμιγώς ηλεκτρικό.

Επιμέλεια: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ Φωτογραφία: FORD

ρχεται ως SUV με 5 πόρτες, αλλά θα εξακολουθήσει να κατασκευάζεται ως κλασικό coupe αλλά και convertible, συνεχίζοντας έτσι την παράδοση του αμερικανικού θρυλικού μοντέλου. Με έντονα κυρτό το πίσω κρύσταλλο από πλευράς σχεδίασης, το Mustang Mach-e προβάλλει την «κλειστή» μάσκα, με το άτι, το σύμβολο της μάρκας, να φιγουράρει στο κέντρο, ενώ ακολουθώντας την παράδοση ξεχωρίζουν τα τρία φωτιστικά σώματα στις γωνίες των πίσω φτερών.

Oθόνη TV Στο εσωτερικό το Mustang Mach-e σας συνδέει με την τεχνολογία με την κεντρική οθόνη αφής 15.5 ιντσών σε κάθετη θέση, αλλά και τον ψηφιακό πίνακα οργάνων 10.2 ιντσών. Καινοτομεί, όμως, με το μπροστινό πορτμπαγκάζ 81 λίτρων, καθώς «έκλεψε» την ιδέα από το

Puma. Είναι πλήρως αδιάβροχο με τάπα αποστράγγισης, όπου μπορείτε να μεταφέρετε από πάγο για αναψυκτικά και μπίρες μέχρι βρεγμένα ρούχα.

Δύο εκδόσεις Το ηλεκτροκίνητο Mustang Mach-e διατίθεται σε δύο εκδόσεις ως προς τη χωρητικότητα της μπαταρίας (Standard Range και Extended Range), με κίνηση στους πίσω τροχούς (RWD), όσο και σε τετρακίνητες (AWD). Οι τιμές στη χώρα μας διαμορφώνονται ως εξής: Mε πίσω κίνηση με μπαταρία 75 kWh απόδοσης 269 ίππων με αυτονομία 470 χλμ., τιμή με επιδότηση από το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» 51.587 ευρώ. Με πίσω κίνηση με μπαταρία 98 kWh 294 ίππων με αυτονομία 610 χλμ., από 62.959 ευρώ. Με κίνηση και στους δύο άξονες με μπαταρία 75 kWh 269 ίππων και αυτονομία 410 ίππων, από 63.474 ευρώ. Με κίνηση και στους δύο άξονες με μπαταρία 98 kWh 351 ίππων με αυτονομία 540 χλμ., τιμή από 68.712 ευρώ.

τοκινήτου στην οθόνη σας

σελιδεσ ιστοριασ

BUSINESS ENERGYI IΙΟΥΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS ENERGY

The Championships, Wimbledon

Ο βασιλιάς της αντισφαίρισης Τoυ K.A. φραγκουλη

το τένις υπάρχει ένα τουρνουά το οποίο βρίσκεται εν ζωή πάνω από έναν αιώνα και είναι γνωστό για το πράσινο γρασίδι των γηπέδων, τις λευκές εμφανίσεις των αθλητών αλλά και του μοβ-πράσινου χρώματος της Λέσχης. Το Γουίμπλεντον λοιπόν, φημίζεται για τις πλούσιες παραδόσεις που έχει αποκτήσει από το 1877 ως σήμερα. Η αθλητική κληρονομιά περικλείει τα καλύτερα στοιχεία της παλιάς εποχής που φτιάχτηκαν έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής. Η… θαλπωρή της διοργάνωσης αυτής «γεμίζει» τις ψυχές των φιλάθλων και των αθλητών σε ολόκληρο τον πλανήτη και η πλούσια ιστορία της είναι καταγε-

γραμμένη σε χαρτί, έχει αποτυπωθεί σε φιλμ και βίντεο και παρουσιάζεται όλα αυτά τα χρόνια μέσα από αντικείμενα και αναμνηστικά που υπάρχουν στο Μουσείο του Γουίμπλεντον.

Η Ιστορία του Γουίμπλεντον… Το Γκραν Σλαμ του Γουίμπλεντον είναι από τα ιστορικότερα στο χώρο του τένις και είναι το μοναδικό στο οποίο οι αγώνες του διεξάγονται σε χόρτο. Λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στο ομώνυμο προάστιο που βρίσκεται κοντά στο Λονδίνο και η διάρκειά της είναι δύο εβδομάδες. Το 1868 δημιουργήθηκε η ιδιωτική λέσχη του Παναγγλικού Συλλόγου Τένις και Κρόκετ

σελιδεσ ιστοριασ 43

BUSINESS ENERGY I IOYΛΙΟΣ 2021

Το Γουίμπλεντον στον 21ο αιώνα…

που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση και τη διεξαγωγή του μεγαλύτερου τουρνουά τένις που υπάρχει. Θεσπίστηκαν νόμοι και κανόνες που άντεξαν με το πέρασμα του χρόνου και κατάφεραν να επικρατήσουν μέχρι και σήμερα με κάποιες μικρές παραλλαγές όπως το ύψος του διχτυού και των δοκαριών, την απόσταση της γραμμής σέρβις από το κέντρο κ.ά. Το στοιχείο αυτό δείχνει και την αίγλη της διοργάνωσης αυτής καθώς όλα όσα δημιουργήθηκαν την εποχή εκείνη, έγιναν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε το Γουίμπλεντον να μπορέσει να αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου. Η πρώτη απόπειρα για διεξαγωγή αυτού του θεσμού έγινε το 1877 σε ένα μέρος κοντά στην οδό Γουόρπλ του Γουίμπλεντον. Την χρονιά εκείνη πραγματοποιήθηκε ένα τουρνουά ανδρών στο οποίο πήραν μέρος 22 αθλητές. Στον τελικό της 16ης Ιουνίου παρευρέθησαν περίπου 200 φίλοι του αθλήματος οι οποίοι είδαν τον Σπένσερ Γκορ να επικρατεί του Γουίλιαμ Μάρσαλ με 3-0.

ο Γουίμπλεντον αναγνωρίζεται ως το κορυφαίο τουρνουά τένις στον κόσμο και η προτεραιότητα του Παναγγλικού Συλλόγου Τένις ήταν και είναι να διατηρήσει την ηγετική του θέση και στον 21ο αιώνα. Για το λόγο αυτό το 1993 παρουσιάστηκε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο το οποίο είχε ως στόχο να βελτιώσει την ποιότητα της εκδήλωσης για τους θεατές και τους παίκτες αλλά και γενικά για όλους όσοι συμμετείχαν. Το σχέδιο αυτό χωρίστηκε σε τρεις φάσεις. Η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε στους αγώνες του 1997 όταν και δημιουργήθηκε ένα νέο βασικό γήπεδο, ένα κτίριο αναμετάδοσης, δύο επιπλέον βοηθητικά γήπεδα αλλά και ένα τούνελ για την διευκόλυνση της μετακίνησης των αθλητών και των θεατών. Η δεύτερη φάση είχε να κάνει με την απομάκρυνση του παλιού βασικού γηπέδου στη θέση του οποίου θα φτιαχνόταν ένα σύγχρονο κτίριο με πλούσιες παροχές για τους αθλητές, τον Τύπο, τους επισήμους καλεσμένους καθώς και την επέκταση του νέου κεντρικού γηπέδου με 728 θέσεις επιπλέον. Ενώ η τρίτη και η τελευταία φάση ολοκληρώθηκε το 2013. Κατασκευάστηκε κτίριο όπου στεγάζονται οι ομάδες, ένα καινούργιο μουσείο, μία τράπεζα, αλλά και ένα εκδοτήριο εισιτηρίων στην Πύλη 3 που φεύγει από το βασικό γήπεδο και πηγαίνει προς την ανατολική πλευρά για την καλύτερη εξυπηρέτηση του κόσμου. Επίσης η χωρητικότητα του βασικού γηπέδου αυξήθηκε ήδη από τις 13.800 σε 15.000 θέσεις, μάλιστα σε αυτό κατασκευάστηκε και μια πρωτοποριακή αναδιπλωμένη οροφή.

BUSINESS ENERGYI IΙΟΥΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS ENERGY

press button

«Σεβόμαστε τα λεφτά σας»

αρά τις κοπιώδεις προσπάθειες της κυβέρνησης και του οικονομικού επιτελείου, κάποια στιγμή θα πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες από τις εποπτικές και χρηματιστηριακές αρχές. Να το πούμε απλά. Το Roadshow του Χ.Α., που διοργανώθηκε σε συνεργασία με το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο τον περασμένο μήνα, στέφθηκε από αποτυχία. Οι αρμόδιοι διοργανωτές,

μαθαίνουμε, όταν τους αναζητούσαν οι δημοσιογράφοι για να κάνουν ρεπορτάζ, κρύβονταν ή άλλαζαν θέμα. «Σεβόμαστε τα χρήματά σας» και «η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με την πριν από δύο χρόνια περίοδο (επί ΣΥΡΙΖΑ)» ήταν μερικά από τα μηνύματα που πέρασε παρ’ όλ’ αυτά το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης προς τους Αμερικανούς επενδυτές. Κάθε χρόνο, η εκδήλωση αυτή λαμβάνει χώρα στα

Όλοι έδωσαν το «παρών» Σύσσωμο το οικονομικό επιτελείο, ο Χρήστος Σταϊκούρας με τον αναπληρωτή υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη, ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, έδωσε το «παρών» στο πρώτο επενδυτικό crash test για την εγχώρια κεφαλαιαγορά, τη στιγμή που έχει φανεί το ξέφωτο για την έξοδο της χώρας από την πανδημική κρίση. Στην εκδήλωση υπήρξε «παρουσία» και του Μεγάρου Μαξίμου, αφού συμμετείχε και ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού κ. Αλέξης Πατέλης.

Πατέλης Ο κ. Πατέλης προανήγγειλε αναθεώρηση της κυβερνητικής εκτίμησης για το φετινό ΑΕΠ προς τα πάνω. Η εκτίμηση της κυβέρνησης, όπως έχει καταγραφεί από τον περασμένο

σαλόνια κάποιου μεγάλου ξενοδοχείου της 5ης Λεωφόρου στη Νέα Υόρκη. Ο κορωνοϊός τόσο φέτος όσο και πέρυσι δεν επέτρεψε τη μετάβαση στην άλλη άκρη του Ατλαντικού για τις διά ζώσης επαφές, με αποτέλεσμα η εκδήλωση να πραγματοποιηθεί διαδικτυακά, «συγκεντρώνοντας» τουλάχιστον 2.100 views. Αλλά μέχρι εκεί. Δεν μάθαμε ποτέ ποια εισηγμένη είχε πόσα ραντεβού με τους Αμερικανούς διαχειριστές και αναλυτές.

Νοέμβριο, είναι ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί φέτος κατά 3,6%. Η μείωση της ύφεσης, όμως, στο 2,3% για το α’ 3μηνο του 2021 σε ετήσια βάση, αλλά και η πρόσφατη καταγραφή της Eurostat για ανάπτυξη στο α’ 3μηνο σε σχέση με το προηγούμενο της τάξης του 4,4%, μοιραία οδηγούν την κυβέρνηση σε αλλαγή του δημοσιονομικού στόχου.

Τουρισμός Όμως, τα νέα από τον τουρισμό δεν είναι και τα καλύτερα. Η φορολογία της εφήμερης μίσθωσης τύπου airbnb και το άνοιγμα του τουρισμού ενόσω η μετάλλαξη Δέλτα επελαύνει, μπορεί να οδηγήσουν σε συγκρατημένες σκέψεις και προγνώσεις για το ποσό στο οποίο θα διαμορφωθούν φέτος τα τουριστικά έσοδα. Ο Ιούνιος δεν πήγε καλά και οι Βρετανοί άρουν την καραντίνα για τους πολίτες τους που επιστρέφουν από την Ελλάδα μετά τις 19 Ιουλίου.

press button 45

BUSINESS ENERGY I ΙΟΥΛΙΟΣ 2021

Γιατί η Eurobank Χρηματιστηριακή βλέπει αποτίμηση έως… μισό δισ. ευρώ στα Πλαστικά Θράκης Από τις 6.000 κομμάτια ημερήσιο όγκο πριν από δύο χρόνια, η μετοχή των Πλαστικών Θράκης έχει φτάσει να κάνει και 200.000 την ημέρα, ενώ συζητείται μεταξύ των επαγγελματιών της αγοράς ότι μπαίνει σοβαρή υποψηφιότητα για είσοδο στους δείκτες FTSE το επόμενο εξάμηνο. Μάλιστα, πρόσφατα η Eurobank Χρηματιστηριακή εξέδωσε έκθεση, ανεβάζοντας την τιμή στόχο για τη μετοχή στα 9,4 ευρώ, όπου με βάση τη μέθοδο DCF (προεξοφλημένων ταμειακών ροών) η αποτίμηση της εταιρείας διαμορφώνεται μεταξύ 360 εκατ. ευρώ και 480 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με το βασικό σενάριο η αποτίμηση σε 12μηνη βάση διαμορφώνεται στα 410 εκατ. ευρώ. Μόνο που πριν από λίγες μέρες η αποτίμηση της μετοχής είχε φύγει κάτω από τα 300 εκατ. ευρώ. Στα Πλαστικά Θράκης τετραπλασιάστηκαν τα λειτουργικά κέρδη κατά την περίοδο 2018-2020. Αυτό οδήγησε σε μια σημαντική απομόχλευση, με το καθαρό χρέος να διαμορφώνεται μόλις στα $9,2 εκατ. το πρώτο τρίμηνο του 2021. Επίσης, επισημαίνεται πως η εταιρεία Πλαστικά Θράκης αναμένεται να μεταβεί σε καθαρή ταμειακή θέση (>10 εκατ. ευρώ) μέχρι το τέλος του έτους.

Μανούσος Μανουσάκης όταν ο χρόνος κυλάει αντίστροφα Όποιος παίζει με τη φωτιά καίγεται, λέει ο Υ.Γ. 2 σοφός λαός και στην περίπτωση του ΑΔΜΗΕ το παιχνίδι του πρώην συμβούλου του, Γ. Σταθάκη, ξεπέρασε τα όρια, προκαλώντας την οργή της κυβέρνησης. Ο κ. Μανούσος Μανουσάκης, παρά τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους μπλακάουτ στην Κρήτη, δεν προχωρούσε επί ενάμιση μήνα στην ηλέκτριση του καλωδίου, προκειμένου να πιέσει με αυτόν τον τρόπο ΡΑΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΕΗ, αλλά και την κυβέρνηση.Ο ΑΔΜΗΕ ζητούσε νομοθετική ρύθμιση προκειμένου να διαχειρίζεται το σύστημα ηλεκτρισμού της Κρήτης, το οποίο πλέον περνά στη διαχείρισή του, από τον ΔΕΔΔΗΕ που την είχε μέχρι τώρα. Πίσω από τους λεονταρισμούς Μανουσάκη, βεβαίως, υποκρύπτεται άλλος λόγος. Και δεν είναι άλλο από τα πάγια του ΔΕΔΔΗΕ στην Κρήτη, τα οποία και θα περάσουν στο διαχειριστή. Για το ζήτημα αυτό ΑΔΜΗΕ και ΔΕΗ βρίσκονται σε διαπραγμάτευση για το τίμημα, καθώς προφανώς τα πάγια αυτά έχουν αντικειμενική αξία, η οποία και θα πρέπει να πληρωθεί.

Υ.Γ.1 Για μία στιγμή ο κ. Μανουσάκης πίστεψε ότι μπορεί να τα πάρει και τσάμπα.

Τελικά, και αφού το πράγμα ξέφυγε και η Κρήτη έμεινε χωρίς ρεύμα εν μέσω καύσωνα, ο ΑΔΜΗΕ έστειλε την επομένη συνεργεία τεχνικών στο νησί και το καλώδιο, ως εκ θαύματος, πήρε ρεύμα!

Υ.Γ. 3 Αυτό που δεν υπολόγισε καλά ο κύριος Μανουσάκης, υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις του, είναι ότι και οι Κινέζοι μέτοχοι δεν είναι πλέον ενθουσιασμένοι με τις κινήσεις του και την πολιτική ρήξης με όλους και με όλα.

Υ.Γ.4 Το «B.E.» διαφωνεί κάθετα με τη δημοσιοποίηση δεδομένων σχετικά με την προσωπική ζωή δημοσίων προσώπων. Δεν μας ταιριάζει η δημοσιογραφία της κλειδαρότρυπας. Δεν την αποδεχόμαστε, δεν είναι δημοσιογραφία. Δεν αφορούν κανέναν οι δεσμοί, οι διακοπές, οι αγορές σπιτιών και οι γάμοι. Ο κ. Μανουσάκης έχει τη Γενική Συνέλευση των μετόχων, την κυβέρνηση, για να ελεγχθεί. Το να ταλαιπωρείς, όμως, χιλιάδες κατοίκους της Κρήτης, τουρίστες και επιχειρηματίες, για ένα καπρίτσιο, είναι κάτι άλλο και είναι τουλάχιστον απαράδεκτο.

Τα στοιχήματα του Ιουλίου στο ταμπλό με Εγνατία, ΔΕΠΑ, Ελληνικό και ομολογιακά Νέα ομολογιακά, με τις πληροφορίες να θέλουν τη ΔΕΗ να αντλεί από τις αγορές άλλα 300 εκατ. ευρώ, με την έκδοση επταετούς ομολόγου και την αύξηση κεφαλαίου της Ελλάκτωρ κατά 120 εκατ. ευρώ, αναμένεται να δώσουν συνέχεια στη «λειψυδρία» κεφαλαίων στο Χ.Α. Ο μέσος ημερήσιος τζίρος διαμορφώθηκε στα 54 εκατ. ευρώ, όταν πριν από έναν μήνα είχε ανέβει πίστα άνω των 90 εκατ. ευρώ, οι επενδυτές φαίνεται ότι συνεχίζουν να κρατούν μικρό καλάθι, κάτι που γίνεται περισσότερο έντονο, λόγω εποχικότητας, δηλαδή λόγω θέρους και της παρεπόμενης ραστώνης. Το ενδιαφέρον, πάντως, αναμένεται να μονοπωλήσουν γεγονότα, όπως η ανακήρυξη προτιμητέου αναδόχου στην Εγνατία Οδό, η πώληση της ΔΕΠΑ και η παρουσίαση των πλάνων ανάπτυξης του Ελληνικού (7 & 15 Ιουλίου) και τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής των τραπεζών. Αυτά αναμένεται να κυριαρχήσουν ως γεγονότα στο επιχειρηματικό προσκήνιο. Χρηματιστηριακά φαίνεται ότι θα έχουμε τρεις νέες εκδόσεις ομολόγων από εισηγμένες εταιρείες, μία νέα εισαγωγή στην Εναλλακτική Αγορά και την ΑΜΚ της Ελλάκτωρ. Η γεμάτη ατζέντα ενδεχομένως να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά της Αγοράς πριν από την έναρξη των αποτελεσμάτων του β’ τριμήνου τα οποία είναι καταδικασμένα να είναι καλύτερα από πέρυσι λόγω της εξαιρετικά αδύναμης βάσης σύγκρισης.

46 teλευταια λεξη

BUSINESS ENERGYI IΙΟΥΛΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS ENERGY

Η Τράπεζα της Ελλάδος, τα νοσοκομεία και το ταμπλό του Χ.Α.

Του Στ. Κ. Χαρίτου

όνο ο κλάδος της Υγείας στο χρηματιστηριακό ταμπλό είναι αυτός που χρησιμοποίησε με τον πιο αποδοτικό τρόπο τα κεφάλαιά του για να δημιουργήσει πρόσθετα έσοδα (κέρδη). Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η Τράπεζα της Ελλάδος, όπως προκύπτει από την έκθεση της Νομισματικής Πολιτικής. Πλην, όμως, ο δανεισμός των εισηγμένων χτυπάει κόκκινο, αφού ο λόγος συνολικού δανεισμού προς ίδια κεφάλαια το 2020 εκτοξεύθηκε στο 146,7% από 128,4% το 2019. Ο δανεισμός αυξήθηκε, καθώς το νέο χρηματοοικονομικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε μέσα στην πανδημία έφερε κάθετη πτώση των επιτοκίων. Οι συνεχείς επαναγορές ομολόγων από την ΕΚΤ έφεραν τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, με το 5ετές να φλερτάρει με το «μηδέν» και το δεκαετές να διαπραγματεύεται στα επίπεδα του 0,82%. Σε ό,τι αφορά την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων στον κλάδο της Υγείας παρουσιάστηκε αύξηση σε 1,9% το 2020 από 0,7% το 2019, ενώ στον κλάδο του Εμπορίου ο δείκτης μειώθηκε σε 0,4% το 2020 από 7,8% το 2019. Η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων στον κλάδο της Υγείας διαμορφώθηκε σε 6,4% το 2020 από 2,5% το 2019, ενώ στον κλάδο του Εμπορίου σε 1,2% το 2020 από 23,9% το 2019. Ως αποτέλεσμα, το περιθώριο κερδών προ φόρων στον κλάδο της Υγείας διαμορφώθηκε σε 3,9% το 2020 από 1,5% το 2019, ενώ στον κλάδο του Εμπορίου σε 0,8% το 2020 από 10,1% το 2019. Η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων χρησιμοποιείται ως ένδειξη αποτελεσματικότητας μιας εταιρείας, δηλαδή πόσο κέρδος μπορεί να παράγει χρησιμοποιώντας τους διαθέσιμους πόρους που επενδύθηκαν από τους μετόχους της (μετοχικό κεφάλαιο) και τα αποθεματικά της. Οι επενδυτές συνήθως αναζητούν εταιρείες με υψηλή και αυξανόμενη απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE). Η Τράπεζα της Ελλάδος σχολιάζει ότι η πανδημία είχε σημαντικές επιπτώσεις στα απο-

τελέσματα και την αποδοτικότητα των εταιρειών του μη χρηματοπιστωτικού τομέα με μετοχές εισηγμένες στο Χ.Α. Σύμφωνα με τα στοιχεία από τις οικονομικές καταστάσεις των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων που έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα για το 2020, ο κύκλος εργασιών εμφάνισε μείωση κατά 20,9%, ενώ τα μεικτά κέρδη και τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) μειώθηκαν κατά 26,4% και 34,5% αντίστοιχα. Σημαντική υποχώρηση κατά 65,5% παρατηρήθηκε στα κέρδη από λειτουργικές δραστηριότητες (ΕΒΙΤ), τα οποία επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από την κερδοφορία των εταιρειών του κλάδου της ενέργειας, με αποτέλεσμα την καταγραφή μικρού μεγέθους κερδών προ φόρων συνολικά. Αν εξαιρεθεί ο εν λόγω κλάδος, τα μεγέθη πωλήσεων, μεικτών κερδών, EBITDA και EBIT μειώθηκαν σε μικρότερο βαθμό (κατά 11,8%, 16,1%, 20,6% και 35,5% αντίστοιχα), ενώ τα αποτελέσματα προ φόρων ήταν θετικά. Την ίδια περίοδο, επιδεινώθηκε η αποδοτικότητα των εισηγμένων επιχειρήσεων, στους περισσότερους κλάδους, λόγω της διατάραξης της πανδημίας. Συγκεκριμένα, για το σύνολο των κλάδων, οι δείκτες αποδοτικότητας συνολικών και ιδίων κεφαλαίων και ο δείκτης περιθωρίου κέρδους κατέγραψαν πτώση αλλά παρέμειναν σε θετικό έδαφος. Την καλύτερη επίδοση στους δείκτες αποδοτικότητας είχε ο κλάδος της Υγείας, παρουσιάζοντας σημαντική βελτίωση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ ο κλάδος του Εμπορίου παρουσίασε τη μεγαλύτερη επιδείνωση. Στο σύνολο των εισηγμένων ο δείκτης ρευστότητας έμεινε σχετικά σταθερός, παρά το πλήγμα στις λειτουργικές ταμειακές ροές τους λόγω της πανδημίας, ενώ σε ορισμένους κλάδους, όπως των ακινήτων, οι δείκτες ρευστότητας παρουσίασαν σημαντική βελτίωση. Τέλος, για το σύνολο των εισηγμένων ο δείκτης μόχλευσης αυξήθηκε σημαντικά, καθώς οι επιχειρήσεις αύξησαν κατά μέσο όρο τα δανειακά κεφάλαιά τους κατά 5,1%, ενώ τα ίδια κεφάλαια υποχώρησαν κατά 8,0%.