KUPONY ZNIŻKOWE OSZCZĘDZAJ Z NAMI!
nr 24 | wiosna 2017
Rozkwitnij na wiosnę
CENA 4,99 zł (w tym 8% VAT) Z kartą
magazyn za 1 gr
www.tescomagazyn.pl
Zdrowe nawyki Izabelli Miko
Śniadanie wielkanocne
Wpuść kolor do domu
WYDAWCA Tesco (Polska) Sp. z o.o., ul. Kapelanka 56, 30-347 Kraków, tel. +48 (12) 25 52 100, fax +48 (12) 25 52 391, e-mail: redakcja@tescomagazyn.pl REDAKTOR NACZELNA Monika Kraus NADZÓR PROJEKTU Justyna Janawa REALIZACJA PROJEKTU SKIVAK, www.skivak.pl, tel. +48 (61) 625 61 15 REDAKTOR PROWADZĄCA Iga Wojciechowska, Ewa Cieślik ZESPÓŁ REDAKCYJNY Marta Kaźmierczak, Agata Migdalska, Krzysztof Paisert KOREKTA Dawid Bedyński, Angelika Górska PROJEKT GRAFICZNY & SKŁAD Agata Szulc EDYCJA ZDJĘĆ Paweł Chlebowski REKLAMA Monika Kraus, Małgorzata Kulig-Dymacz, Monika Ostrowska, reklama@tescomagazyn.pl DRUK I OPRAWA LSC Communications Europe Sp. z o.o
Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów. Za treść reklam redakcja nie odpowiada. Rozpowszechnianie redakcyjnych materiałów bez zgody wydawcy jest zabronione. / Produkty prezentowane w „Tesco Magazynie” nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego i mają charakter wyłącznie informacyjny. Cena i dostępność produktów w sieci Tesco może się różnić w zależności od sklepu. Oferty promocyjne obowiązują na warunkach w nich wskazanych, w szczególności dotyczących trwania promocji lub do wyczerpania asortymentu. / Produkty z ceną podaną bez gwiazdki nie są dostępne w sieci Tesco. / „Tesco Magazyn” nie zastępuje porady lekarskiej, stanowi jedynie źródło informacji. W przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Zdjęcia użyte w magazynie: Shutterstock.com, F&F, Aliganza Fashion Agency, Fashion Public Relations, Gutek Film.
o czym poznać, że zbliża się wiosna? Dla mnie zwiastunem nadejścia cieplejszych dni jest ten niepowtarzalny zapach unoszący się w powietrzu! Czujecie jego moc? Bo my tak! I właśnie tę niesamowitą radość chcemy dzielić z każdym, a zaczynamy od... zaprezentowania się w nowoczesnej szacie graficznej. Strona po stronie odmieniliśmy wnętrze magazynu. Mamy nadzieję, że proponowane zmiany i nowe rozwiązania przypadną Wam do gustu, umilając lekturę tego wydania Tesco Magazynu. Gorąco zachęcam: piszcie do nas i dzielcie się swoimi opiniami! Jesteście ciekawi, co dla Was przygotowaliśmy? Uchylam rąbka tajemnicy. O tej porze roku łatwiej odczuć harmonię z naturą, a jak osiągać ten piękny stan, podpowiada Izabella Miko, która od lat odnajduje szczęście, żyjąc w kojącej symbiozie ze światem. O tym, że szczęście to nie tylko wielkie nagrody, w swym felietonie przekonuje również Anna Dereszowska. Cieszmy się razem pięknem tej wiosny!
Nakład i sprzedaż kwartalnika „Tesco Magazyn” są weryfikowane przez Związek Kontroli Dystrybucji Prasy. Numer rejestru 1116.
Termin obowiązywania magazynu: od 6.03.2017 do 4.06.2017 r. / * Ceny z 17.02.2017 r. Produkty z ceną z gwiazdką są dostępne w sieci Tesco do wyczerpania zapasów.
od redakcji
3
SPIS TREŚCI Zdrowie i uroda 22
Naturalne jest piękne
32
Motywacja, czyli jak pokochać aktywność
36
Zdjęcie: Witek Berkan
Wiosenne przesilenie
Iza Miko – w zdrowym ciele, zdrowy duch
8
Konkursy
Kuchnia i smaki 44
Słodka chwila bez wyrzutów Wybierz się w Bieszczady!
48
Danie sezonu - kulinarny felieton
Dom i podróże
62
Wywiad
Jajko na kilka sposobów
12
Wielkanoc – wielka uczta
74
82
Kochamy pastele
92
Równowaga wewnętrzna? Cały czas nad tym pracuję.
Jak często prać?
Felieton
Tajemnicze Bieszczady
16
Kultura i relaks
Moda i trendy
Inspirujące osobowości - Arkady Paweł Fiedler
104
Kumulacja i nagroda – Anna Dereszowska
od redakcji
4
112
120
18
To lubimy, czyli... świadomość ekologiczna
Kolory wiosny
20
Na bogato
124
Pyszne przepisy!
Horoskop
Partnerzy wydania
Wygraj pralkę od Surf! Konkurs na str. 8
Przeczytaj artykuł o psim uzębieniu na str. 100
Nescafe zaprasza na kawę! Saszetka aromatycznej kawy na str. 43
Nasi eksperci
Małgorzata Głowacka
dr Iwona Gnach-Olejniczak
Bogumił Głuszkowski
Specjalista ds. żywienia i opieki nad zwierzętami, Mars Polska str.100
Lekarz stomatolog, Unident Union str. 30
Trener przygotowania fizycznego i sportowiec, wielokrotny mistrz Polski w triathlonie, Ironman, założyciel klubu sportowego CityZen str. 32
Barbara Groszczyk
Szymon Czupkiewicz
Magda Wojciechowska
Dietetyczka, doktorantka na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu str. 44
Uczestnik piątej edycji programu Masterchef TVN. Miłośnik słodkości i naturalnych tortów. Autor bloga www.simoncooks.pl str.48
Wizażystka, stylistka @mada.w.makeup str. 22
od redakcji
5
Bądź z nami na bieżąco, obserwuj nas na:
@tesco_magazyn Obserwuj nasz profil na Instagramie. Zamieść zdjęcie z naszym magazynem i pamiętaj o hashtagu #tescomagazyn.
facebook.com/ Tescomagazyn Polub nasz fanpage na portalu Facebook.
#lunch #śniadanie #kanapka #tesco_magazyn #tescomagazyn #Tesco #goodvibes
Naturalne piękno @izabellamiko
#śniadanie #tesco_magazyn #tescomagazyn #jajka #sok #breakfast #piątek #goodvibes
od redakcji
6
Takie zdjęcia uwielbiamy! Izabella Miko na swoim Instagramie podzieliła się swoją wyprawą, podczas której szukała ukojenia i pozytywnej, wzmacniającej energii. Najlepsza moc to ta z natury! #tesco_magazyn #tescomagazyn #goodvibes
Konkurs „#Piękny stół” na Instagramie rozstrzygnięty! Dostaliśmy mnóstwo zdjęć apetycznych potraw! Laureatów nagrodziliśmy kartami podarunkowymi Tesco na kwotę 200 zł. GRATULUJEMY!
imyoururmine liczba polubień: 10 #tesco_magazyn #konkurspieknystol
miss_malgo liczba polubień: 116 #whatveganseat #ethicaleating #jaglanka
asiek_pe liczba polubień: 129 asiek_pe: Czy ktoś zamawiał śniadanie do łóżka? #pancakes
magielkuchenny liczba polubień: 239 #domowacukierenka #blogkulinarny #onthetable
szpila_ liczba polubień: 147 #breakfastlover #foodie #foodporn
Nowy konkurs na Instagramie Na Instagramie polub profil tesco_magazyn, następnie na swoim profilu zamieść zdjęcie, na którym pokażesz nam, co dla ciebie znaczą #goodvibes! Pięć najciekawszych zgłoszeń nagrodzimy kartami podarunkowymi Tesco na kwotę 200 zł. Zdjęcia oznacz hashtagami #goodvibes i #tescomagazyn.
SPEŁ
IJ MARZEN NIA arunko wa
SPEŁNNIIJA
MARpodZE wa arunko karta
SPEŁ
IJ MARZEN NIA arunko
karta pod
wa
NIJ SPEŁEN IA
MARZ nkowa podaru karta
SPEŁ
IJ MARZEN NIA arunko
karta pod
wa
7 od redakcji
karta pod
WYŚLIJ SMS POD NUMER 71700 (KOSZT: 1,23 ZŁ Z VAT) I WPISZ SŁOWO KOD. Regulaminy konkursów znajdziesz na www.tescomagazyn.pl.
KONKURS TRWA OD 6 MARCA DO 4 CZERWCA 2017 ROKU.
NAGRODA GŁÓWNA – PRALKA SAMSUNG ECO BUBBLE 5 NAGRÓD DODATKOWYCH – ZESTAWY PRODUKTÓW DO PRANIA NA CAŁY ROK Wyślij SMS ze słowem kodem SURF i dokończ zdanie: „Zapach świeżego prania to dla mnie…”.
konkursy
8
I NAGRODA – ROWER MIEJSKI Z KOSZYKIEM II NAGRODA – 5 LEGOWISK Zachęcamy do wspólnych aktywności z pupilem! Wyślij SMS ze słowem kodem PEDIGREE i dokończ zdanie: „Mojego psa zabieram ze sobą…”.
WYŚLIJ SMS POD NUMER 71700 (KOSZT: 1,23 ZŁ Z VAT) I WPISZ SŁOWO KOD. Regulaminy konkursów znajdziesz na www.tescomagazyn.pl.
KONKURS TRWA OD 6 MARCA DO 4 CZERWCA 2017 ROKU.
3 ZESTAWY NAGRÓD GŁÓWNYCH 2 ZESTAWY DODATKOWE
5 ZESTAWÓW NAGRÓD Każda nagroda to zestaw garnków. Wyślij SMS ze słowem kodem KNORR i dokończ zdanie: „W kuchni sięgam po produkty Knorr, bo…”.
konkursy
10
I nagroda – torba na laptopa i książka II nagroda – power bank i książka III nagroda – pled i książka 2 zestawy dodatkowe – książka W każdym zestawie nagród znajdują się również produkty Polskiego Cukru. Wyślij SMS z kodem POLSKI CUKIER i dokończ zdanie: „Najsłodsze momenty to dla mnie...".
5 ZESTAWÓW NAGRÓD Każda nagroda składa się z grilla elektrycznego Zelmer ZGE0990B oraz zestawu olejów z ryżu marki SoRiso w różnych smakach. Kup dowolny olej z ryżu SoRiso i wykorzystaj go do przygotowania pysznego dania. Zrób zdjęcie potrawy i butelki oleju. Zdjęcie wyślij na adres: tescomagazyn@skivak.pl. Nagrodzimy pięć najciekawszych zgłoszeń.
5 ZESTAWÓW NAGRÓD Każdy zestaw składa się z patelni do jaj premium oraz gadżetów Farmio. Zakup dowolne jaja Farmio i zachowaj paragon. Wyślij SMS ze słowem kodem FARMIO i podaj numer paragonu, a następnie dokończ zdanie: „Wybieram jaja Farmio, bo…”.
WYŚLIJ SMS POD NUMER 71700 (KOSZT: 1,23 ZŁ Z VAT) I WPISZ SŁOWO KOD. Regulaminy konkursów znajdziesz na www.tescomagazyn.pl.
KONKURS TRWA OD 6 MARCA DO 4 CZERWCA 2017 ROKU.
20 NAGRÓD GŁÓWNYCH Nagroda główna – jedna z 20 kart podarunkowych Tesco na kwotę 250 zł. Kup produkt z limitowanej diamentowej edycji (Finish Quantum Max lub Finish All in One Max) i zachowaj paragon. Następnie wyślij SMS ze słowem kodem FINISH i odpowiedz na pytanie: „Jak wykorzystujesz czas, w którym twoja zmywarka zmywa za ciebie?”. reklama
Prosty gest a tyle radości KARTA PODARUNKOWA TESCO
ZESTAW PREZENTOWY TESCO
Z NASZYMI KARTAMI ZYSKUJESZ!
DZIĘKI ZESTAWOM PREZENTOWYM ZYSKUJESZ!
Możesz doładować kartę dowolną wartością od 10 zł do 2000 zł w trakcie rocznej ważności jednorazowo lub systematycznie.
Szeroki wybór wśród zestawów gotowych.
Nie poniesiesz żadnych dodatkowych kosztów i oszczędzisz swój czas. Zamówienie jest naprawdę proste!
Oszczędność czasu – gotowe, spakowane zestawy prezentowe.
Zapłacisz tak, jak Ci wygodnie – przelewem na konto sprzedającego, kartą płatniczą lub gotówką przed odbiorem kart podarunkowych. Obdarowany łatwo i wielokrotnie zrealizuje środki z karty w ponad 440 sklepach, 71 punktach gastronomicznych i 29 stacjach paliw Tesco.
Różnorodny asortyment w stale niskich cenach.
Możliwość zamieszczenia akcentu firmowego w zestawie. Wygodna płatność – przelewem na konto sprzedającego, kartą płatniczą lub gotówką przed odbiorem zestawów prezentowych.
Lista sklepów na stronie www.tesco.pl/marki-i-uslugi/bony-paczki. Ceny oraz dostępność przedstawionych paczek obowiązują do wyczerpania zapasów lub do odwołania. Zamów karty oraz zestawy prezentowe w placówce Tesco | Napisz do nas: bony@tesco.pl; paczki@tesco.pl | Odwiedź naszą stronę www.tesco.pl/marki-i-uslugi/bony-paczki/
Zdjęcie: Witek Berkan
wywiad
12
RÓWNOWAGA WEWNĘTRZNA?
Cały czas nad tym pracuję! TANCERKA, AKTORKA, MALARKA, ZAŁOŻYCIELKA FUNDACJI EKOMIKO, PROPAGATORKA EKOLOGICZNEGO STYLU ŻYCIA. O UROKACH ŻYCIA, WEGANIZMIE ORAZ POUCZAJĄCEJ PRZYGODZIE W PROGRAMIE „AZJA EXPRESS” OPOWIADA NAM IZABELLA MIKO. Rozmawiała: Iga Wojciechowska
W Polsce rodzimy się z pewną dawką pesymizmu i sceptycyzmu. Wydaje mi się, że gdzieś w naszym DNA czujemy tę silną walkę, którą musieliśmy przeżyć jako naród, więc zmiana nastawienia do życia wymaga trochę pracy. W Ameryce czuje się swego rodzaju codzienną lekkość. Nie zawsze jest to szczere, jednak ludzie na ulicy uśmiechają się do siebie i są optymistycznie nastawieni do wszystkiego. Poza tym w Stanach, jeżeli marzysz i ciężko pracujesz, będzie ci dana szansa i nikt tego nie podważy. Czuje się tam wsparcie otoczenia.
Czy to prawda, że życie w Hollywood to ciągły wyścig?
Gdyby osiągnięcie sukcesu było łatwe, wszyscy mieszkaliby i pracowali w Hollywood. Ludzie nie zdają sobie jednak sprawy, że zagranie w jakimkolwiek filmie w Stanach jest już ogromnym osiągnięciem. Rolę się dostaje, potem ktoś ci ją odbiera albo nagle film zostaje odwołany i nigdy już nie zostaje zrealizowany – to codzienna loteria. Wszyscy aktorzy, nawet ci najsławniejsi, mogą podzielić się dziesiątkami opowieści o tym, jak zdobyli rolę, przygotowywali się do niej, a potem studio ten angaż oddało innej gwieździe… Albo pracowali przy produkcji tygodniami i dopiero na premierze dowiedzieli się, że nie są w obsadzie. Hollywood to na pewno nie jest miejsce dla osób, które są przewrażliwione na swoim punkcie. Walczy się tu o role z aktorami z całego świata. Niedawno straciłam szansę, o którą walczyłam pół roku, ponieważ studio musiało wyciąć cały wątek scenariusza. Byłam zła i rozżalona, a potem po prostu poszłam na lekcję tańca. Jeżeli nie jest się gotowym na rozczarowania, to nie ma sensu uprawiać tego zawodu. Najważniejsze, aby mieć inne pasje i zainteresowania i szukać szczęścia w sobie, nie na zewnątrz.
Jest pani propagatorką ekologicznego stylu życia i właścicielką fundacji EkoMiko. Z jakich powodów ekologia ma na panią tak duży wpływ?
Od zawsze czułam pewną odpowiedzialność społeczną, a dbanie o środowisko jest bardzo ważną jego częścią. Marzę o czystym świecie, czyli takim, w którym ludzie używają wyobraźni i patrzą w przyszłość, troszczą się o naszą planetę i zapobiegają ekologicznej katastrofie, a nie bezczynnie czekają na jej skutki. Zawód aktora wymaga pewnego poziomu wrażliwości, a człowiek uwrażliwiony na piękno nie może go nie zauważać w przyrodzie. Założyłam Fundację EkoMiko i stronę www.ekomiko.pl, aby zachęcać do odpowiedzialnego i mądrego życia na wspólnej planecie. Bardzo chcę zarazić wszystkich moją pasją i pokazać, że dbanie o środowisko może być świetnym sposobem na integrację młodzieży, wspólne tworzenie. Ze strony można się dowiedzieć, jak w prosty sposób żyć „na zielono”. Organizuję konkursy i imprezy. Jedną z bardziej rozrywkowych części strony fundacji jest mój ekovideoblog, w którym opowiadam o swoim „zielonym” życiu, jednocześnie pokazując fragmenty codziennego życia w Hollywood.
Posiada pani dom w Los Angeles. Czym charakteryzuje się oaza Izy Miko? Na pewno widać w środku, że jest to dom artystki! Jest w nim wiele bardzo osobistych i niepowtarzalnych rzeczy. Ponieważ sama maluję, mam wiele ścian o niezwykłej fakturze pasującej do wyjątkowego wystroju. Z powodu mojego ekologicznego „fioła” mam ogródek, w którym uprawiam warzywa oraz znajduje się kompostownik – u mnie nic się nie marnuje! Cała moja elektronika, oświetlenie i wszystkie sprzęty są energooszczędne. Bardzo dużo gotuję, więc moja kuchnia wygląda trochę jak laboratorium – wielofunkcyjny robot kuchenny, maszyna wytwarzająca ozon, którym potem czyszczę warzywa i owoce, urządzenie do robienia wody alkalicznej i oczywiście wszędzie mnóstwo talerzyków z wysianymi kiełkami!
Czy prowadzenie ekologicznego gospodarstwa domowego to wiele wyrzeczeń? Segregacja śmieci, zakręcanie wody podczas mycia zębów, gaszenie światła, drukowanie obustronne jest dla mnie naturalne. Są też zwyczaje, które zaliczyć można do bardziej zaawansowanych, jak prowadzenie ogrodu z warzywami i owocami czy kompostownik. Na pewno jednak żadna z tych rzeczy nie wiąże się z wyrzeczeniami.
Jakie są pani żelazne ekozasady? Uważam, że bezmyślna eksploatacja Ziemi pozbawi naszych potomków jej
13 wywiad
Co urzekło panią w Stanach Zjednoczonych?
piękna. Biorę odpowiedzialność za to, co kupuję i wyrzucam, bo w przyrodzie nic nie ginie. Segregacja śmieci była moim pierwszym krokiem na drodze do pogłębiania mojej świadomości ekologicznej. Następnie moje działania na rzecz natury zaczęły się poszerzać i z dnia na dzień odkrywałam nowe rzeczy, które mogę zrobić. Dowiedziałam się, że bezsprzecznie największy wpływ na środowisko mają nasze wybory żywieniowe, dlatego niemal z dnia na dzień przeszłam na dietę roślinną, czyli weganizm.
od chodzenia na zabawy czy oglądania telewizji. Wydaje mi się, że ludzie za dużo czasu marnują przed telewizorem czy na portalach społecznościowych – trzeba się trochę przed tym wszystkim bronić.
Jakie nawyki, które stałyby się pierwszym krokiem ku lepszemu, chciałaby pani wprowadzić do każdego gospodarstwa domowego?
W zdrowym trybie życia, które składa się z diety wegańskiej i ćwiczeń duchowych oraz medytacji.
Ograniczanie posiłków zawierających mięso. Jeżeli każda rodzina w Stanach nie jadłaby mięsa tylko raz na tydzień, wpływ na środowisko byłby taki, jak gdyby z dróg zniknęło 7,6 milionów samochodów. Ale tak naprawdę liczy się każdy mały wkład – wyłączanie urządzeń i świateł, drukowanie obustronne, wymiana żarówek na energooszczędne, zgniatanie butelek przed wyrzuceniem, przynoszenie własnych toreb do sklepu… i szybkie branie prysznica.
Uważam, że bezmyślna eksploatacja Ziemi pozbawi naszych potomków jej piękna. Biorę odpowiedzialność za to, co kupuję, co wyrzucam, bo w przyrodzie nic nie ginie. Po które produkty sięga pani najczęściej?
Rano zaczynam od koktajlu z białkiem wegańskim, mrożonymi owocami, masłem migdałowym – przepis można znaleźć na moim blogu. W ciągu dnia jem dużo sałatek z sosami curry, sezamowymi oraz z grillowanym tofu. Wieczorem przygotowuję makaron z fasoli albo komosę ryżową z grillowanymi warzywami, orzechami i sosem z mleka kokosowego. Uwielbiam desery, dlatego często robię sernik z nerkowców albo mus czekoladowy z mlekiem owsianym.
Prócz ekologii dba pani również o swoją sferę duchową. Jak długo zajęło pani odnalezienie równowagi wewnętrznej?
Cały czas nad tym pracuję. Medytuję, chodzę na różne kursy, rozwijam się duchowo i buduję w sobie poczucie szczęścia, które jest zupełnie niezależne od sytuacji zewnętrznej. Właśnie dlatego codziennie rano budzę się i czuję niesamowitą radość, nie mogąc się doczekać reszty dnia. Muszę przyznać, że jestem tak przywyczajona do pozytywnego myślenia i rozwijania duchowego, że czasem zapominam, że może być inaczej. Dopiero gdy spotykam na swojej drodze nieszczęśliwych i przygnębionych ludzi, przypominam sobie i doceniam to, że potrafię się cieszyć każdą chwilą.
A fizyczny wysiłek również daje ukojenie?
wywiad
14
Oczywiście, dlatego ćwiczę 4-5 razy w tygodniu. Siłownia, pilates, ciężarki… Ale to jednak taniec jest moim ulubionym wysiłkiem fizycznym. Gdy tańczę, czuję coś nieprawdopodobnego – spokój, harmonię, zgodę z samą sobą. Często tańczę sama w domu tylko po to, żeby obudzić w sobie dobrą energię.
Świat fitnessu promuje wiele form aktywności. Która w szczególności przemawia do pani? Oprócz tańca na pewno joga. Uwielbiam typ jogi kundalini, która bardzo pobudza życiową energię drzemiącą w każdym z nas.
Jest pani artystką i nieustannie coś tworzy: pisze blog, maluje obrazy, prowadzi fundację, eksperymentuje w kuchni. Jak zorganizować tak aktywny dzień? Nie należę do tych kobiet, które lubią chodzić do kosmetyczki, na zakupy czy kawę i pogaduchy. Wolę w tym czasie malować obrazy, pracować nad sobą i medytować, wykorzystać czas na naukę wyciszenia, póki mogę. To dla mnie dużo ciekawsze
Gdzie poszukuje pani energii?
Od pojawienia się programu „Azja Express” minęło już trochę czasu. Jak z tej perspektywy ocenia pani swój udział w tej produkcji? „Azja Express” to wspaniała przygoda, test mojej wytrzymałości. Znalazłam się w warunkach, w których nigdy nie byłam. Lubię wszystko planować, panować nad rzeczywistością, a tam każdy dzień mnie zaskakiwał. Tak naprawdę nie zdawałam sobie sprawy z tego, że w programie będę musiała się zmierzyć z takim wyczerpaniem, głodem i brakiem higieny, ale dziś jestem bardzo dumna, że pokonałam swoje ograniczenia i wróciłam z tej wyprawy wewnętrznie wzbogacona. Z perspektywy czasu wiem, że to były karkołomne wyczyny, ale w trakcie wyścigu nie było czasu na takie przemyślenia. Z pewnością była to najbardziej ekscytująca, niebezpieczna i wyczerpująca fizycznie rzecz, którą zrobiłam w życiu. Dobrze, że nie wiedziałam dokładnie, na co się decyduję, bo pozbawiłabym się tak wspaniałych wspomnień.
Co cennego przyniosła pani ta przygoda? Pokonałam wiele lęków i sprawdziłam swoją odporność psychiczną i fizyczną. Co najważniejsze, zyskałam wielu nowych przyjaciół. Nie tylko wśród uczestników byli wspaniali ludzie. Poznałam ekipę, w której było wielu bogatych wewnętrznie ludzi, a nasza przyjaźń z pewnością będzie trwała jeszcze długo.
Wiosną nabieramy werwy zapału. Na co planuje ją pani spożytkować – nowa pasja, nowa rola? Niedawno grałam gościnnie w bardzo dobrym serialu komediowymz czego bardzo się cieszę, a już niedługo zaczyna się „sezon pilotowy”, co oznacza mnóstwo castingów, na które będę chodzić. Wszystkimi nowymi wydarzeniami będę dzielić się na Instagramie. Teraz energia bardzo się przyda.
Kumulacja i nagroda
Zdjęcie: Daniel Duniak
Anna Dereszowska
felieton
16
KUMULACJA – JAKIE TO KUSZĄCE SŁOWO, NIEPRAWDAŻ? KIEDYŚ RZĄDZIŁO HASŁO: „MILION W ŚRODĘ, MILION W SOBOTĘ”. DZIŚ SZANSA NA WYGRANĄ POJAWIA SIĘ NIE TYLKO CZĘŚCIEJ, ALE I NA WIĘKSZE SUMY. TO NIE JEST „ZWYKŁY, SKROMNY MILION”, TO JUŻ 5, 10, 15, 30 MILIONÓW. KUMULACJA NADCIĄGA NICZYM ŻYWIOŁ, A RAZEM Z NIM „OGONKI” PRZED KOLEKTURAMI I ROZMOWY W PRACY, TRAMWAJU, SKLEPIE. PRZEZ KOMÓRKĘ I KOMPUTER. ZBIOROWE SZALEŃSTWO, KTÓRE USZCZĘŚLIWI TYLKO JEDNOSTKI.
Aktorka filmowa i teatralna, wokalistka oraz pasjonatka podróży. Absolwentka warszawskiej Akademii Teatralnej. W kinach można ją oglądać w komedii „Porady na zdrady”. Kobieta silna, pracowita i utalentowana. Prywatnie szczęśliwa mama Leny i Maksa.
Nie zawsze i nie każda kumulacja jest dobra. Nie wierzysz? Posłuchaj. Jest piątek rano. Cieszysz się, bo to koniec tygodnia. „Piątunio”, jak to się teraz mówi. Zaczynasz od pysznego śniadania, odwozisz dziecko/dzieci do żłobka/ przedszkola. Po tej rozgrzewce startuje maraton codziennych obowiązków. Jedziesz do pracy, a potem na spotkanie. Jesteś w cudownym nastroju. Śpiewasz piosenkę, którą słyszysz w radio. Kierowcy stojący obok dziwnie na ciebie patrzą, ale co tam, lepiej niech patrzą na drogę! Ty przecież masz w planach koniec pracy o piętnastej, kosmetyczkę, zakupy, odwiezienie dzieciaków do dziadków i upragniony wieczór z mężem – teatr, a potem romantyczna kolacja w ulubionej knajpce. Wieczór, na który czekałaś od tygodni. Wszystko precyzyjnie zaplanowane. Tak jak lubisz. Pierwsze impulsy niepokoju zaczynają przebiegać przez twój umysł, kiedy bez powodzenia szukasz miejsca do parkowania. W radio zamiast ukochanego Florence and the Machine zaczynają puszczać jakieś dziwne kawałki. Wokalista wyjący jak wilk, który usiadł niechcący w mrowisku, gra ci na nerwach. Nie tylko nie rozumiesz, co śpiewa, ale w ogóle zadajesz sobie pytanie, czy on śpiewa.
Czujnie patrzysz i myślisz: kiedyś był tam chyba wjazd na posesję, ale nie ma już bramy, jest płot, a wyłożony kostką brukową wjazd pozostał. Nie jest to pas zieleni, miejsce dla niepełnosprawnych też nie. Żadnej namalowanej koperty nie widzisz, pachołków nie ma, więc... chyba sukces! Parkujesz zatem i pędzisz na spotkanie. Ale ulga! Szybki marsz zabiera ci dziesięć minut, ale przecież nie będziesz narzekać, bo parkowanie w tym pięknym mieście nie jest takie łatwe. Korzystasz z dobrodziejstw technologii – włączyłaś nawet przez smartfon parkowanie na czas – bo przecież nie dasz się złapać straży miejskiej, która tylko czyha, żeby wystawić mandat, już dwie minuty po upływie ważności biletu. Myślisz: jest bezpiecznie, jest dobrze. Po trzech godzinach spotkania czujesz lekki zawrót głowy, ale nie nakręcasz się, przecież do wieczora coraz bliżej. Biegniesz do auta, trochę już dokucza ci głód. Na szczęście masz w samochodzie jakiś energetyczny baton. Bateria w telefonie już słaba, ale masz przecież ładowarkę samochodową. Zawsze jesteś zapobiegawcza, przygotowana na takie sytuacje. Duma cię rozpiera – wszystko mądrze organizujesz. I nagle, w miejsce dumy wkracza strach, graniczący z zaskoczeniem. Zostawiłaś przecież auto przed barem sushi. Jesteś kawałek za nim, a samochodu nie ma. Złodzieje! – chce ci się wrzeszczeć. Ukradli mi auto! Ale dlaczego? Przecież rodzina twierdzi, że to stary strucel (ale ty go kochasz i nie zamienisz na inny). Po wewnętrznym „ogarnięciu się”, co w stanie rozemocjonowania do łatwych zadań nie należy, dzwonisz na policję. „Czy pani aby jest pewna, że auto nie zostało odholowane?” – pyta miła dyspozytorka. „Absolutnie nie, nie blokuję wjazdu, nie stoję na miejscu dla niepełnosprawnych, nie jest to pas zieleni” – recytujesz to, co już wcześniej przecież tak dokładnie analizowałaś. „Pani poczeka, sprawdzę” – słyszysz w słuchawce. W oczekiwaniu na wieści „nosi cię”, więc prawie truchtem przemierzasz kilkadziesiąt, może i sto metrów, zawracasz i co widzisz? Jak wół stoi znak zakazu parkowania. Już wiesz, jaki będzie wyrok. Dyspozytorka potwierdza, że samochód został odholowany, i poucza, co masz dalej robić. Spokojnie – myślisz – tylko spokojnie. Dzwonisz po taksówkę. Podjeżdża kierowca, wsiadasz, próbujesz jeszcze zadzwonić i uprzedzić, że się spóźnisz na kolejne spotkanie, i w tym momencie pada ci bateria w telefonie. No tak, ładowarka przecież została w samochodzie. Jedziesz do straży miejskiej. Znajdujesz wskazane piętro i pokój, ustawiasz się w kolejce. Tylko dwóch takich jak ty, szybko pójdzie – pocieszasz się. Wreszcie twoja kolej. Mandat i pouczenie. Na poczcie trzeba opłacić rachunek, bo dopiero z dowodem wpłaty odzyskasz pojazd. O dziwo, okazuje się, że dwa kilometry do najbliższej poczty to wcale nie tak daleko, w końcu regularny jogging na coś się przydaje. Potem straszna myśl: nie mam ze sobą już gotówki. Ale poczta miała wprowadzić terminale płatnicze, przecież jest XXI wiek – pocieszasz się.
W końcu stoisz przy okienku i słyszysz, że jest awaria terminali. Nogi miękną. „Nie awaria, tylko kumulacja” – uznajesz i biegniesz szukać bankomatu. Wracasz już lekko zgrzana, ale co tam, może chociaż zdążycie do teatru... Jeszcze nie wszystko stracone! Mandat? Opłacony, więc trzeba tylko dostać się taksówką na całodobowy parking, aby odebrać pojazd. I teraz najlepsze: przecież masz rozładowaną komórkę, a na poczcie nie ma automatu telefonicznego – skandal. Zresztą poza pocztą też już automatów nie ma, przecież ludzie posiadają komórki. Kumulacja rośnie. Prawie rzucasz się na faceta, który na przystanku rozmawia z kimś przez telefon. Patrząc na ciebie jak na wariatkę, zamawia ci taksówkę. Uspokajasz oddech. Udało się. Kiedy odpalasz wreszcie swój samochód i wracasz do domu, wydaje ci się, że już nic złego nie może cię spotkać. Jest batonik, jest ładowarka. Meteoryt na głowę raczej ci nie spadnie. Jest dobrze. Wjeżdżasz na drogę, na której jest korek. Samochody nie przesuwają się ani o metr. Włączasz radio i już wiesz: wypadek. W czterdzieści pięć minut przejeżdżasz jakieś dwa kilometry. Kumulacja osiągnęła maksimum. Już nawet nie jesteś zła. Do domu wkraczasz bez zakupów, bilety do teatru przepadły, wizja powrotu do centrum, by zjeść romantyczną kolację napawa cię wszystkim, tylko nie apetytem. „Kilka stów” za odholowanie i mandat dały ci po kieszeni. Siadasz w salonie, wyciągasz grę planszową i wołasz dzieci oraz męża. Zamawiacie pizzę, a po godzinie śmiechów i zabawy w negocjacje, „opychania się” zwykłą, ale smaczną margheritą zaczynasz zapominać: o straży miejskiej, znakach, korkach, stresie, pośpiechu, rozładowanym telefonie, mandacie, głodzie, kolejkach, urzędnikach, nieczynnych terminalach. Choć twój misterny plan został poddany destrukcji, przez kumulację fatalnych przypadków, już się nie złościsz. I dobrze wiesz, i czujesz dlaczego.
17 felieton
No dobrze, gdzie to miejsce do parkowania? Po trzecim kółku zaczyna ci się kręcić w głowie, przecież na pewno w którejś z bocznych uliczek znajdziesz lukę, w którą zmieści się twój samochód. W końcu to nie jakiś „wypasiony” SUV, tylko sympatyczne miejskie auto. Nagle – nie wierzysz własnym oczom – po lewej piękna „miejscóweczka”, akurat dla ciebie.
Kolory wiosny ZAPOMNIJ O CZERNI I SZAROŚCIACH, BO NADCHODZI PRAWDZIWA KOLOROWA MIESZANKA. Z ENTUZJAZMEM POWITAJ INTENSYWNE KOLORY!
Zeskanuj reklamę i dowiedz sie więcej o pielęgnacji ubrań (instrukcja na s. 7).
lbale
Parfois
Anima
moda i trendy
18 Tegoroczne wiosna i lato będą czerpać inspiracje przede wszystkim z naturalnych, żywych kolorów prosto z egzotycznych krajów. Jaskrawy pomarańcz, mocna fuksja czy intensywny odcień żółtego musi pojawić się w twoich stylizacjach. Jeśli jednak nie jesteś gotowa na totalną barwną metamorfozę, postaw na dodatki: torebkę w odcieniu fuksji, apaszkę lub apetyczny kolor na ustach. Dla odważnych wszystkie chwyty dozwolone – najlepiej w jednej wyrazistej tonacji!
Na bogato! W TYM SEZONIE MODA MĘSKA TO NIESZABLONOWE POŁĄCZENIA WZORÓW I STYLÓW. NAWET NAJBARDZIEJ TRADYCYJNE ZESTAWIENIA MOGĄ ZYSKAĆ NOWOCZESNĄ FORMĘ.
k
Timberland
Maurizio Benttoni
Lee
o Reeb
moda i trendy
20
Moro
Kamuflaż dalej jest w modzie i to od stóp do głów. Wzór moro zyskuje jednak lżejszą formę, co pozwala na większą swobodę w noszeniu.
Wzory
Nie lubisz gładkich koszul, koszulek lub spodni? To świetnie, w końcu przyszedł czas na wesołe stylizacje. Teraz nie tylko kobiety będą nosić kwieciste ubrania.
Garnitur w kratę
Jeśli szukasz pomysłu na niesztampową elegancję, pomyśl o kracie! Marynarka we wzór na pewno wyróżni cię z tłumu, ale bez przesadnej ekstrawagancji.
Monochromatyczny strój
Dla wszystkich tych, którzy uwielbiają jeden kolor - teraz można go nosić bez ograniczeń.
Czapka i plecak
Znów możesz poczuć się jak w szkole! Plecak pomieści wiele rzeczy, a czapka doda ci młodzieżowego uroku.
Sportowe paski
Dobrze, gdy mężczyzna wprowadza trochę luzu do swojej garderoby, bo przecież nie zawsze musi być pod krawatem. Kolorowe paski idealnie wkomponują się w weekendową swobodę.
Magda Wojciechowska Wizażystka, stylistka @mada.w.makeup
Na topie będą naturalne piegi pojawiajace się na twarzy pod wpływem promieni słońca. Ten ukrywany do tej pory element, często uważany za defekt, ma swój czas triumfu. Nic tak nie odmładza, jak kilka złocistych piegów na nosie i policzkach.
Naturalne jest piękne! zdrowie i uroda
22
WIOSNA TO CZAS, KIEDY DĄŻENIA DO ROZWOJU I SPEŁNIENIA NABIERAJĄ ZDWOJONEJ SIŁY. POMYŚL O SOBIE ŻYCZLIWIE I WYDOBĄDŹ NATURALNE PIĘKNO, KTÓRE WŁAŚNIE TERAZ NABIERA NAJWIĘKSZEGO ZNACZENIA. ZAPOMNIJ O CIĘŻKICH KARNAWAŁOWYCH KOLORACH I BUDUJ PEWNOŚĆ SIEBIE ZA POMOCĄ DELIKATNYCH ODCIENI.
Wiosna to również świetny moment na wprowadzenie zmian w naszym wyglądzie. Porządkując kosmetyki, wyrzuć przeterminowane lub dawno kupione produkty, które nie nadają się do użytku. Zamiast upiększyć mogą wywołać uczulenie, stany zapalne lub stać się przyczyną mało estetycznego wyglądu, jak np. kruszący się przez wyschnięcie tusz. Wraz ze starymi kosmetykami wyrzućmy stare przyzwyczajenia. Kobiety mają tendencję do powielania swojej makijażowej rutyny w niezmiennej formie przez wiele lat. Rysy twarzy się zmieniają, trendy przebrzmiewają. To, co było dla nas dobre parę lat temu, niekoniecznie współgra z naszą urodą obecnie. Delikatne modyfikacje w wykonywaniu codziennego makijażu pomogą nam budować poczucie piękna i pewności siebie w nowoczesnej odsłonie. Czasami wystarczy zmienić odcień pomadki lub sposób nakładania kredki, aby odświeżyć swój wizerunek.
PIĘKNE BRWI
Lekko i delikatnie
Na wybiegach obserwujemy powrót do naturalności. Przejawia się ona zarówno w delikatnym makijażu, jak i w zwrocie ku komfortowym ubraniom, które dają swobodę ruchów. W praktyce oznacza to zrezygnowanie z obciążających i mocno kryjących podkładów na rzecz delikatnego wyrównania skóry. Podukty do makijażu zastępujemy kompleksową pielęgnacją. Jeżeli nasza cera jest w dobrej kondycji, możemy makijaż ograniczyć do minimum i sięgnąć po krem tonujący, który nada twarzy zdrowy wygląd. Poziom mistrzowski osiągniemy, [ 1 ] UCZESZ JE! stosując tylko lekki korektor Wyczesz włoski przeznaczoną do nałożony na niedoskonałości. tego szczoteczką, określisz wtedy TRIKI EKSPERTÓW W tym przypadku niezastąpioich naturalną linię. Wystające poza ny będzie korektor w sztyfcie kształt włoski można przyciąć małymi Aby stworzyć piegi bez wychodzenia na do krycia małych wyprysków nożyczkami. słońce, wystarczy punktowym ruchem oraz produkt rozświetlający naniesć na twarz kredkę w odcieniu do stworzenia iluzji świetlizłocistego brązu. Najlepsze będą te stego oka. Brwi dotąd mocno z drobinkami złota. Jeżeli wolisz matowe, podkreślane zyskują deliimitujące pieprzyki, wybierz kredkę katniejszy kształt i naturalną w kolorze średniego brązu. Może być objętość. Gęste, swobodnie to kredka do brwi. Jest twarda i łatwiej układające się mają wyjątkokontrolować jej nakładanie. wo silną moc odmładzania, jednakże tylko wtedy, gdy ich kształt jest widoczny – Dla efektu wypoczętej twarzy niewyraźnym lub zaniedbanałóż srebrną metaliczną kredkę nym brwiom zdecydowanie w wewnętrznym kąciku oka. Metaliczne mówimy nie. Efekt optycznego srebro nałożone w ten sposób promuje liftingu osiągniemy, nakładając w tym sezonie dom mody Versace. Bądź produkt rozświetlający na na czasie! szczyt policzków, grzbiet nosa [ 2 ] ZMIERZ i łuk Kupidyna, nad ustami. Przyłóż kredkę równolegle do nosa Wybierając produkty do Aby spotęgować wrażenie wypoczętego i określ, gdzie brwi powinny się policzków, szukajmy odcieni oka, nałóż metaliczny cień na łuk zaczynać. Zaznacz to miejsce. Prowadź brzoskwiniowych i średniobrwiowy. Tak nałożony produkt będzie kredkę delikatnie po skosie na linii nasyconych różów, dzięki świetnie rozświetlał całą twarz. W tej roli źrenicy i zaznacz najwyższy punkt, którym twarz promienieje. sprawdzą się delikatne ciepłe odcienie który określa środek brwi. Przesunięcie Modne będą lśniące usta bez złota, brzoskwini lub zimne srebro albo miary na koniec oka określi ich długość. widocznych brokatowych odcienie różu. Najczęstsze błędy to brwi za krótkie lub drobinek. Jasne oraz perłowe takie, które wyrastają za daleko poza pomadki zastąp błyszczykiem linię nosa. Należy wtedy usunąć włoski bez perłowego odcienia.
tak, aby mieściły się w granicach wymierzonej długości.
Zacznij szkicować linię od zewnętrznego kącika oka. Nastęnie pociągnij ją wzdłuż. Wewnętrzna strona powinna być cieńsza. Wraz z zewnętrznym brzegiem powieki linia powinna być coraz mocniejsza. Określ, jaka ma być grubość oraz długość linii. Na końcu powieki zrób kreskę prowadzącą ku skroni, następnie pociągnij ją prostopadle do wnętrza powieki, tworząc w ten sposób trójkąt. Teraz wystarczy wypełnić powstały trójkąt kolorem i idealna kreska gotowa.
[ 3 ] KREDKA Dzięki kredce możesz skorygować kształt i długość brwi. Pamiętaj, by dobrać odpowiedni jej kolor: blondynki powinny sięgnąć po odcienie jasnego brązu, brunetki i szatynki po nasycone zimne brązy. [ 4 ] ŻEL Ułożenie gęstych brwi ułatwi stosowanie żelu stylizującego w różnych kolorach, który dodatkowo delikatnie barwi włoski. Ten niezastąpiony produkt ujarzmi niesforne brwi na wiele godzin. Możesz sięgnąć również po wosk w kredce, który nie tylko pomoże ułożyć brwi, ale także delikatnie je nabłyszczy.
23 zdrowie i uroda
EYELINER BEZ TAJEMNIC
siła PIELĘGNACJI Nowości ze świata kosmetyków!
DBANIE O CIAŁO, SKÓRĘ CZY WŁOSY TO CIĄGŁY PROCES, A SYSTEMATYCZNOŚĆ W TYM ZAKRESIE PRZYNOSI WIDOCZNE EFEKTY. NIE MA JEDNEJ REGUŁY, KTÓRA BĘDZIE SŁUŻYĆ KAŻDEMU. SPRAWDŹ, CO JESZCZE MOŻESZ ZROBIĆ DLA SIEBIE.
SZTUKA AZJATYCKA Nieskazitelna skóra Azjatek wzbudza podziw na całym świecie. I nic dziwnego, gdyż ich codzienna kosmetyczna rutyna trwa dwa razy dłużej niż nasza! W Europie przede wszystkim kładzie się nacisk na trzy etapy: oczyszczanie, tonizowanie oraz nawilżenie. Azjatki skupiają się na złuszczaniu, podwójnym oczyszczaniu, tonizowaniu, odżywianiu, nawilżaniu oraz na silnej ochronie przeciwsłonecznej. Korzystają z wielu produktów, które wbrew pozorom nie zapychają, a działają zadaniowo – każdy służy czemuś innemu. Powiększ swoją kosmetyczkę o kilka dodatkowych produktów, jak olejek odżywczy czy woda termalna, i zaobserwuj efekty.
Zdjęcie: Witek Berkan
SAUNA DLA TWARZY Przeprowadź detoks swojej skóry i oczyść pory, stosując „parówkę”. W garnku zagotuj ziołową herbatę, nachyl nad nim głowę przykrytą ręcznikiem. Odczekaj kilka minut i przetrzyj twarz kosmetycznym płatkiem. Na końcu nałóż krem.
PIELĘGNACJA WEDŁUG GWIAZDY...
IZA MIKO
zdrowie i uroda
24
[1] Moja codzienna pielęgnacja bazuje na naturalnych kosmetykach i ochronie przeciwsłonecznej. [2] Każdego wieczoru muszę zmyć makijaż – bez tego nie położę się spać! [3] Parę razy w roku chodzę do dermatologa i wykonuję nieinwazyjne zabiegi laserowe. Na wielkie wyjścia lubię przedłużać włosy metodą hairtalk.
BIOMARE, OLEJ KOKOSOWY NIERAFINOWANY
Olej kokosowy jest uniwersalnym kosmetykiem doskonale pielęgnującym skórę ciała i rąk oraz włosy. Nierafinowany i zimnotłoczony jest źródłem przeciwutleniaczy, dzięki czemu hamuje proces starzenia się skóry i doskonale ją nawilża. Stosowany przed myciem włosów do olejowania wnika w ich głąb, zapobiegając otwieraniu się łusek. Nawilża i zapewnia skuteczną ochronę przed uszkodzeniami, które powstają w trakcie mycia i rozczesywania.
Waszym zdaniem Zapytaliśmy nasze czytelniczki o to, co myślą na temat męskiego zarostu. Oto wyniki!
JAKI ZAROST LUBICIE U SWOICH MĘŻCZYZN?
7%
Największe zaskoczenie – długa i gęsta broda zdobyła najmniejsze uznanie.
11%
SPOSÓB NA PACHNĄCĄ BRODĘ - OLEJKI Nie tylko kobiety powinny pięknie pachnieć. Jeśli masz brodę lub krótszy zarost, wybierz olejki pielęgnujące, które nawilżą włosy oraz skórę, a także zastąpią popularną wodę kolońską. ZESTAW DO BRODY REMINGTON MB4045 NAJLEPSZY W TEŚCIE!
Wygolone boki na linii żuchwy z przystrzyżonym wąsem i bródką podobają się bardziej niż zarost drwala.
Trymer Remington MB4045 dostał 42 punkty na 50 możliwych i został wybrany najlepszym trymerem w teście trymerów do brody, przeprowadzonym przez polskie wydanie magazynu Men’sHealth (11/2016). Oceniany był design, komfort, skuteczność, cena i poziom hałasu. Finalna ocena trymera marki Remington wyniosła 42/50 i złożyły się na nią punkty zdobyte w kategorii: Design 7/10, Komfort 8/10, Skuteczność 9/10, Cena 9/10, Poziom hałasu 9/10. Przypomnijmy, że produkt wyróżnia się z tłumu fantastycznymi cechami: 120 minutowym czasem działania oraz tytanowymi i samoostrzącymi się ostrzami. Niezależnie od tego, jaki styl jest dla Ciebie najlepszy, z tym urządzeniem dopracujesz go do perfekcji.
18%
Wąs oraz krótko przystrzyżone włoski na linii całej szczęki to zarost mile widziany, ale nie najbardziej męski.
26%
38%
Kilkudniowy, równo przycięty zarost to kobiecy faworyt!
WYPRÓBUJ! SZCZOTECZKA DO MYCIA TWARZY Jeśli szukasz skutecznego sposobu na zadbaną cerę, użyj szczoteczki do mycia twarzy! Ten niewielki gadżet usuwa martwy naskórek, oczyszcza oraz masuje twarz, poprawiając kondycję skóry.
WODA RÓŻANA Jeśli nie używałaś nigdy wody różanej, czas ją przetestować! Ma szerokie zastosowanie nie tylko w pielęgnacji skóry, ale i włosów. Produkt ten powstaje tylko i wyłącznie na bazie róży damasceńskiej, a w jego składzie nie powinno być związków chemicznych, gdyż prawdziwy kosmetyk ogranicza się do destylowanej wody z kwiatu, ewentualnie z dodatkiem olejku różanego. Woda różana tonizuje, nawilża, łagodzi, odświeża, zamyka rozszerzone pory. Nałożona na włosy odżywia ich strukturę i sprawia, że są gładkie i zadbane. Jej właściwości są na tyle uniwersalne, że może zastąpić wiele różnych produktów.
reklama
Dłuższa kilkutygodniowa broda to jeden z najbardziej lubianych zarostów.
NATURA dla włosa TAK
TAK
Czy jesteś farbowaną blondynką?
Masz puszące się włosy?
CYTRYNA
WIT. E MIÓD
Sok z cytryny zawiera wiele witamin i minerałów, dlatego często znajdziesz go w odżywkach. Warto też pamiętać, że za jego pomocą dodasz blond włosom blasku i delikatnie rozjaśnisz słoneczne refleksy.
JEDWAB
NIE
TAK
NIE
Czy twoje włosy są wysuszone?
TAK
Czy masz łupież?
Dzięki wysokiej zawartości cukrów, aminokwasów i witamin doskonale nawilża. Na rozdwojone końcówki nałóż miód, pozostaw na kwadrans, następnie spłucz i umyj włosy jak zwykle. Możesz też stosować domowe maseczki (np. z żółtkiem, łyżką miodu i dwiema łyżeczkami oliwy z oliwek) oraz łączyć miód z mlekiem – to będzie prawdziwa słodka regeneracja!
zdrowie i uroda
Czy farbujesz włosy?
TAK
ALOES chroni nie tylko włosy, ale także skórę głowy. Ma właściwości antyseptyczne, antybakteryjne i przeciwgrzybicze; doskonale zwalcza problemy skórne, takie jak łupież czy swędzenie. Doskonale nawilża skórę głowy oraz same włosy. Sok z aloesu świetnie wpływa też na porost włosów, więc stosuj aloesowe płukanki, jeśli zapuszczasz włosy!
26
NIE
Czy masz rozdwajające się końcówki?
NIE
NIE
ALOES
TAK
TAK
NIE
Tekst: Ewa Cieślik
Czy masz długie włosy?
NIE
JAKICH SKŁADNIKÓW POWINNAŚ SZUKAĆ W SWOICH KOSMETYKACH DO WŁOSÓW? ROZWIĄŻ NASZ TEST, A WSZYSTKO BĘDZIE JASNE.
Witamina E, zwana witaminą młodości, jest niezastąpiona w pielęgnacji włosów, a także skóry i paznokci. Możesz stosować ją w płynie i kapsułkach, ale w naturalnej formie znajdziesz ją w produktach roślinnych – orzechach i pestkach (dyni, słonecznika, migdałach, orzechach laskowych, włoskich), natce pietruszki, papryce i szpinaku.
Nawet jeśli nie masz FILTRY problemów z utrzymaUV niem swojej czupryny w dobrej kondycji, pamiętaj o chronieniu jej przed niszczącym wpływem słońca, które powoduje rozchylanie się łusek włosa. Sięgaj po kosmetyki z filtrami UV, szczególnie gdy wiesz, że spędzisz na słońcu dużo czasu.
Serum z jedwabiem to idealny kosmetyk do stosowania na suchych, puszących się włosach. Proteiny jedwabiu wnikają w strukturę włosa, dzięki czemu twoja fryzura w końcu będzie ujarzmiona.
Prawdziwy tytan w walce z przesuszonymi, łamliwymi OLEJ i szorstkimi włosami! Olej KOKOSOWY Zeskanuj reklamę kokosowy zamyka łuskę włosa i poznaj swoją pielęgnację i dostarcza potasu, magnezu (instrukcja na s. 7). i cynku. Olejowanie włosów, czyli nakładanie olejku najlepiej wykonać wieczorem i pozostawić Skrzyp polny stosuje się w formie herbatek i nalewek, płukana noc – to doskonały sposób na nek oraz okładów. Zawiera on potas i krzemionkę zwalczającą przywrócenie im zdrowia i blasku. SKRZYP wolne rodniki. Hamuje wypadanie włosów oraz ich przetłuszczanie się.
Zaufaj
profesjonalistom
ZIMA ODBIJA PIĘTNO NA NASZYM CIELE – PRZESUSZONA, SZARA I NIEDOTLENIONA SKÓRA WYMAGA PODJĘCIA SPECJALNYCH KROKÓW. NIEKIEDY DOMOWE SPOSOBY I MASECZKI TO ZA MAŁO. JEŚLI POTRZEBUJESZ PROFESJONALNEJ POMOCY ZGŁOŚ SIĘ DO GABINETÓW KOSMETYCZNYCH, KTÓRE DOBIORĄ ODPOWIEDNI ZABIEG DO TWOICH POTRZEB. PRZEDSTAWIAMY SKUTECZNE METODY. WYBIERZ NAJLEPSZĄ DLA SIEBIE. Tekst: Justyna Tylman dyplomowana kosmetyczka z ponad 20-letnim stażem
Endermologia
zdrowie i uroda
28
Na czym polega?
To masaż podciśnieniowy, który poprawia kondycję tkanki łącznej skóry. Wykonywany jest sterowaną komputerowo głowicą, która roluje skórę z dużym naciskiem.
Zastosowanie:
zwalczanie cellulitu; poprawa konturu twarzy; ujędrnienie, wygładzenie i redukcja zmarszczek; usuwanie obrzęków, likwidacja bólu mięśni, poprawa krążenia
Przeciwwskazania:
ciąża i laktacja; żylaki, naczyniaki, tłuszczaki; choroby układu krążenia – zapalenie żył; ostre stany chorobowe, nowotwory; kuracja antykoagulantamil; przepuklina brzuszna
Częstotliwość:
efekty widoczne po serii 10 zabiegów wykonywanych mniej więcej co dwa dni (dla podtrzymania rezultatów dodatkowy zabieg raz w miesiącu); zabieg trwa około 45 minut, w zależności od obszaru ciała
Wampirzy lifting Na czym polega?
Nowoczesny, niemal bezbolesny i niechirurgiczny zabieg regeneracyjny, który polega na podskórnym wstrzykiwaniu pacjentce osocza bogatopłytkowego (PRP – z ang. Plateled Rich Plasma) pobranego z jej własnej krwi. To propozycja dla osób, które obawiają się zabiegów z użyciem botoksu i inwazyjnych liftingów z użyciem skalpela, oraz alergików.
Zastosowanie:
redukowanie i opóźnianie efektów starzenia; wygładzenie, ujędrnianie i odnowa skóry; wypełnianie zmarszczek; hamowanie łysienia, pobudzanie wzrostu włosów
Przeciwwskazania:
ciąża i laktacja; choroby krwi; choroby nowotworowe, kuracja antykoagulantami
Częstotliwość:
wampirzy lifting wykonuje się w serii (2-4 sesje), a efekt utrzymuje się nawet do dwóch lat; czas zabiegu to mniej więcej 60 minut
Nici liftingujące Na czym polega?
Przełomowy wynalazek w medycynie estetycznej – alternatywa dla zabiegów chirurgicznych, dająca spektakularne efekty nie tylko na twarzy, ale na całym ciele. W skórę wprowadza się nici – rozpuszczalne syntetyczne włókna, które podciągają tkankę, poprawiając jej strukturę. Zabieg jest szybki, wykonywany w znieczuleniu miejscowym, a efekty widoczne są zaraz po zabiegu – skóra jest ujędrniona i bardziej elastyczna.
Zastosowanie:
TWARZ: redukcja i wygładzenie zmarszczek; ujędrnienie, poprawa elastyczności; korekta rysów twarzy (brwi, powieki, fałda nosowo-wargowa, policzki, podbródek itp.) CIAŁO: poprawa kondycji skóry na szyi i dekolcie; ujędrnianie i uniesienie piersi; redukcja rozstępów; lifting pośladków; usunięcie zwiotczenia tkanki podskórnej (np. po porodach i zabiegu liposukcji); aktywacja mieszków włosowych – zabieg wspomaga zwalczanie łysienia; poprawa jędrności i napięcia skóry w okolicach kolan i łokci
Przeciwwskazania:
stany zapalne skóry, choroby autoimmunologiczne, zrosty i zwłóknienia, padaczka, zaburzenia krzepliwości krwi (leczenie antykoagulantami)
Częstotliwość:
efekt utrzymuje się nawet dwa lata; czas zabiegu, w zależności od obszaru skóry: 30-60 minut
Laser frakcyjny CO2 To nowoczesna, w pełni bezpieczna metoda odmładzania skóry poprzez zastosowanie naświetlenia wybranego fragmentu skóry (fototermoliza frakcyjna). Efekty są porównywalne z zabiegami chirurgicznymi.
Zastosowanie:
dla osób po 30. roku życia; poprawa elastyczności skóry; redukcja zmarszczek, blizn i przebarwień
Przeciwwskazania:
ciąża i karmienie piersią; przyjmowanie retinoidów, ziół i leków światłouczulających oraz immunosupresyjnych; tendencja do tworzenia się bliznowców; opalanie; infekcje; zaburzenia gojenia się ran; choroby nowotworowe; bielactwo; cukrzyca; łuszczyca
Częstotliwość:
Efekty są widoczne od razu po zabiegu, ale pełna regeneracja trwa kilka tygodni; w zależności od zapotrzebowania i oczekiwanych efektów na ogół wykonuje się 1-6 zabiegów w kilkutygodniowych odstępach
29 zdrowie i uroda
Na czym polega?
Kontroluj swój uśmiech NAWET JEŚLI SĄ W IDEALNYM STANIE, TWOJE ZĘBY POTRZEBUJĄ REGULARNYCH WIZYT U DENTYSTY. PRZESTRZEGAJ PIĘCIU ZASAD DBANIA O UZĘBIENIE, DZIĘKI KTÓRYM MASZ SZANSĘ CIESZYĆ SIĘ PIĘKNYM UŚMIECHEM PRZEZ CAŁE ŻYCIE.
WIZYTA KONTROLNA
dr Iwona Gnach-Olejniczak
PRZEŚWIETLAJ ZĘBY
Dobra opieka stomatologiczna opiera się na okresowym prześwietlaniu zębów za pomocą RTG. Tak zwana panorama powinna być wykonywana standardowo raz na 2 lata. Pokazuje ona nie tylko ogniska próchnicy, lecz także wiele innych chorób zębów, kości i stawów skroniowo-żuchwowych. Na zdjęciu rentgenowskim stomatolog widzi rozszczelnione plomby i korony protetyczne, niedoleczone zęby leczone kanałowo, kamień poddziąsłowy oraz kieszonki kostne świadczące o rozwoju paradontozy. Nowoczesne cyfrowe aparaty rentgenowskie dają lekarzom bardzo wysoką jakość zdjęć, a jednocześnie ograniczają do minimum promieniowanie.
zdrowie i uroda
30
Raz na pół roku, najlepiej po usunięciu kamienia nazębnego, zgłaszaj się na wizytę kontrolną do swojego dentysty. Oczyszczone zęby odkryją przed nim wszystkie, nawet najmniejsze ubytki. Jeśli lekarz stwierdził u ciebie zaburzone wydzielanie śliny lub masz skłonność do próchnicy z powodu spożywania dużej ilości próchnicotwórczych produktów, to twoje zęby powinny być kontrolowane częściej, zwłaszcza jeśli jesteś osobą młodą – wtedy twoje kanaliki zębinowe są szersze, a zęby przez to bardziej podatne na próchnicę ostrą.
3
ORTODONTA
Nawet jeśli w młodości twój zgryz był idealny, z wiekiem możesz nabawić się tzw. choroby okluzyjnej. Jej objawem są m.in. ścieranie przednich zębów, choroby przyzębia oraz bóle głowy, karku i pleców. Dlatego co 2-3 lata kontroluj zgryz u ortodonty, a jeśli z powodu zbyt płaskich plomb lub braków zębów trzonowych nabawiłeś się wady zgryzu, pomyśl o aparacie ortodontycznym. Wraz z rozwojem technik ortodontycznych leczenie stało się szybkie i mniej uciążliwe dla pacjentów. Aparaty ortodontyczne zakłada coraz więcej osób po 40. i 50. roku życia.
WYBIELAJ ZĘBY BEZPIECZNIE, CZYLI POD NADZOREM DENTYSTY
Zanim rozpoczniesz kurację, musisz mieć pewność, że zęby są zdrowe. Niekontrolowane wybielanie chorego uzębienia za pomocą substancji aktywnych może skończyć się zapaleniem miazgi i utratą zębów. To dlatego wybielanie aktywne za pomocą nadtlenku wodoru jest obecnie dozwolone w Unii Europejskiej tylko pod nadzorem stomatologa. Najtrwalsze efekty daje metoda nakładkowa, którą stosuje się nawet po błyskawicznym wybielaniu w gabinecie stomatologicznym. Nowością na rynku są systemy do wybielania, które jednocześnie odwrażliwiają zęby.
JAKIE ZABIEGI REFUNDUJE NFZ?
REGULARNIE USUWAJ KAMIEŃ NAZĘBNY
Raz na pół roku umawiaj się na skaling, sprawdzając wcześniej, czy gabinet wykonuje także skaling poddziąsłowy. Złogi płytki nazębnej, zbierające się pod linią dziąseł, są widoczne na zdjęciu RTG. Należy je dokładnie usuwać, ponieważ zalegający kamień prędzej czy później stanie się siedliskiem bakterii i źródłem stanów zapalnych dziąseł, a nawet całego przyzębia. Stałym elementem higienizacji gabinetowej powinno być polerowanie. Profesjonalne wygładzenie szkliwa na fotelu dentystycznym opóźnia ponowne narastanie kamienia.
5
• Raz do roku możesz skontrolować stan zębów. • Trzy razy w roku przysługuje ci bezpłatne badanie kontrolne. • Usunięcie kamienia w ramach NFZ możliwe jest raz w roku. • Zdjęcie RTG możliwe jest tylko w ramach leczenia kanałowego lub ekstrakcji.
Po co czekać, aż będzie za późn ? Dbanie o zęby zacznij od dziąseł! Zastanawiasz się dlaczego Twoje dziąsła krwawią podczas mycia? Masz lśniący uśmiech, ale uporczywe zapalenia powracają jak bumerang? Nie trać czujności – piękne zęby nie muszą wcale oznaczać zdrowych dziąseł!
HIGIENA PRZEDE WSZYSTKIM
C
odzienna profilaktyka, w tym właściwe szczotkowanie i nitkowanie zębów, pomaga zapobiec powstawaniu chorób jamy ustnej. Aby zadbać o jej odpowiednią higienę, musimy pamiętać o wyborze właściwej szczoteczki i pasty do zębów oraz stosować prawidłową technikę mycia zębów, ale czy równie dokładnie, co o zęby, dbamy o swoje dziąsła?
NIE ZAPOMINAJ O DZIĄSŁACH
Zęby powinno się myć przynajmniej dwa razy dziennie, okrężnymi ruchami. Należy także zwrócić uwagę na odpowiedni kierunek - mycie rozpoczynamy od szczotkowania dziąseł, a następnie szerokimi ruchami przechodzimy do zębów. Po ich umyciu warto dodatkowo użyć nici dentystycznej, aby całkowicie wyczyścić przestrzenie międzyzębowe.
WYBIERZ SWOJĄ PASTĘ DO ZĘBÓW
Najważniejszą decyzję dotyczącą dbania o higienę jamy ustanej podejmujemy w… sklepie, w momencie wybierania pasty do zębów. Nie wszystkie jednak odpowiednio dbają o profilaktykę dziąseł. Seria past do zębów Himalaya Gum Expert zapewnia doskonałą codzienną pielęgnację jamy ustnej troszcząc się o wszystkie istotne aspekty:
mocne zęby, zdrowe dziąsła i świeży oddech. Himalaya w swoich produktach wykorzystuje liczącą 5 tysięcy lat wiedzę medycyny ajurwedyjskiej, opartą na naturalnych składnikach. Wszystkie pasty są produktami roślinnymi i w 100% wegetariańskimi oraz nie zawierają parabenów. Rośliną, która znajduje się we wszystkich pastach jest miswak. Cudowne właściwości tych gałązek napinają dziąsła, skutecznie zabiją chorobotwórcze bakterie, zwalczają płytkę nazębną i wybielają zęby. Każda z past do zębów ma jednak swoje własne zadanie specjalne, tak by każdy mógł wybrać produkt najbardziej dostosowany do swoich indywidualnych potrzeb. Complete Care Herbal złagodzi ból i zapalenie zębów oraz pomoże zapobiec krwawieniu. Wszystko to dzięki połączeniu miswaku z m.in. owocem granatu i gumy arabskiej. Sparkly White Herbal to pasta przeznaczona dla osób, które zmagają się z przebarwieniami na zębach. Już po dwóch tygodniach systematycznego stosowania widać wyraźną różnicę, za którą odpowiadają naturalneenzymywybielającezawarte w papai i ananasie.
Wariant Sensi-Relief Herbal docenią zwłaszcza „nadwrażliwcy”. Pasta wzbogacona została o wyciąg ze szpinaku, który blokuje odsłonięte kanaliki zębów, przynosząc im długotrwałą ulgę w bólu. Natomiast o świeży oddech zadba Mint Fresh Herbal i zawarte w niej ekstrakty z kopru indyjskiego oraz mięty.
Czy wiesz, że • Najczęstszą przyczyną utraty zębów u dorosłych jest parodontoza, wywoływana przez płytkę nazębną gromadzącą się na powierzchni zębów i prowadzącą do zapalenia. • Podstawą właściwej profilaktyki zdrowia jamy ustnej są regularne wizyty u dentysty oraz wybór pasty, która będzie odpowiadała potrzebom naszych zębów oraz wzmocni nasze dziąsła. • Rodzaj fluoru w paście do zębów jest ważny. Najlepiej jeśli pasty do zębów zawierają naturalny fluor.
MOTYWACJA
CZYLI JAK POKOCHAĆ AKTYWNOŚĆ
Tip! Połącz wyprowadzanie psa z codziennymi ćwiczeniami!
zdrowie i uroda
32
WIOSNĄ ZRZUCAMY CIEPŁE UBRANIA JAK WĄŻ SKÓRĘ, A WRAZ Z NADEJŚCIEM CIEPLEJSZYCH DNI BUDZI SIĘ W NAS POTRZEBA ZMIANY. JAK WYKRZESAĆ W SOBIE MOTYWACJĘ I NA STAŁE POKOCHAĆ AKTYWNOŚĆ?
Z miłości do siebie i innych
Bogumił Głuszkowski
Trener przygotowania fizycznego i sportowiec, wielokrotny mistrz Polski w triathlonie, Ironman, założyciel klubu sportowego CityZen.
W ciągu całego roku zdarzają się momenty, gdy budzi się w tobie sezonowy zapał do aktywności. Od jednorazowych zrywów ważniejsze jest jednak to, by ruch stał się nawykiem. Jak skutecznie pokonać drzemiącego w nas lenia i dołączyć do grona osób aktywnych?
Najlepsza z inwestycji
Ktoś powiedział, że skutecznie motywują tak naprawdę tylko pieniądze i miłość. Zarówno aspekt finansowy, jak i emocjonalny można przenieść na grunt aktywności. W moim przekonaniu najważniejsze jest bowiem zrozumienie, że każda inwestycja w sport to zarazem inwestycja w zdrowie, a związane z tym wydatki, jak zakup karnetu do klubu fitness, obuwia, stroju czy sprzętu, nawet jeśli jednorazowo wydają się spore, zwrócą się prawdopodobnie już w ciągu kilkunastu miesięcy. Mądra, codzienna aktywność dawkowana przez lata to duża oszczędność, zwłaszcza na lekarstwach i rehabilitacji. Minimalizuje ona ryzyko urazów i pozwala czerpać przyjemność z sezonowych aktywności, które wymagają bardziej wytężonej pracy określonych partii mięśni. Możesz więc wydać większą kwotę na roczny karnet do klubu sportowego, by systematycznie się ruszać i przygotowywać mięśnie do podjęcia wysiłku w dowolnym momencie, lub po kilku miesiącach bezruchu spontanicznie wybrać się na narty i w pierwszych dniach pobytu zerwać więzadło krzyżowe. Decyzja należy
PROPORCJE SĄ INDYWIDUALNE, ALE W PLANIE TRENINGOWYM OSOBY ROZPOCZYNAJĄCEJ PRZYGODĘ Z AKTYWNOŚCIĄ MOGŁYBY SIĘ PRZEDSTAWIAĆ W NASTĘPUJĄCY SPOSÓB:
Mówi się też, że aby móc dzielić się sobą i prawdziwie pokochać innych, trzeba najpierw polubić siebie samego. Warunkiem osiągnięcia tej postawy jest zbudowanie siebie – a sport buduje człowieka zarówno fizycznie, jak i wewnętrznie, kształtuje przecież wolę, charakter, to także wyraz szacunku do własnego ciała. Idąc tym torem, obudzisz w sobie przekonanie, że ruszasz się, by mieć siłę i dać innym więcej siebie.
Zrób ten krok
Jeśli nadal nie jesteś przekonany, że sport to najlepsza droga do tego, co najlepsze w życiu, przestań myśleć i szacować. Zadziałaj! Znam liczne grono sportowców amatorów, którzy swą postawą potwierdzają, że aby się ruszać dla zdrowia i radości, nie trzeba wiele – wystarczy sportowe obuwie i wygodne ubranie, a jeśli i tego nie masz – po prostu przyspiesz kroku podczas spaceru. Zapewniam, że już to wyzwoli spory poziom endorfin i da satysfakcję z podjętego tu i teraz działania. Zatem gdy tylko w twej głowie zakiełkuje myśl, że warto się ruszyć, zrób to! Niezależnie od tego, czy działasz z wyższych pobudek, czy też dałeś się porwać chwili, wykorzystaj ten moment i zacznij, a gdy zaczniesz – szybko zapragniesz więcej.
Jak ćwiczyć?
Kluczowy jest pierwszy miesiąc. Co dnia choć na chwilę lub regularnie co drugi dzień, ale przynajmniej przez 30 minut, wplataj w swój grafik ruch. Najlepiej sprawdzą się marsz, marszobieg, pływanie oraz jazda na rowerze. Tak zbudujesz pewien nawyk i przełamiesz ograniczenia, które do tej pory rządziły twoim organizmem. Na początku może być trudno. Nie spodziewaj się, że po tygodniu ruchu osiągniesz poziom
60-70% CZASU
jaki poświęcamy na sport, powinno być poświęcone na pracę o charakterze „ekonomizującym” i usprawniającym układ krążenia – jazda na rowerze, pływanie, marszobiegi, szybki marsz, nordic walking (ćwiczenia cardio).
sprawności czy wytrzymałości, który pozwoli ci pokonać dystans maratonu. Jako sportowiec i coach zapewniam jednak, że systematyczne budowanie nawyku przez miesiąc przyniesie oczekiwany efekt i wygraną z własnymi słabościami.
DYSCYPLINA CODZIENNOŚCI Złotą zasadą aktywności jest dywersyfikacja (różnicowanie) bodźców – w cyklu tygodniowym należy poświęcić czas na rozmaite formy ruchu: KSZTAŁTOWANIE CZUCIA GŁĘBOKIEGO – uwrażliwienie ciała (ćwiczenia w zablokowanych stawach, angażujące w danym momencie niewielki fragment ciała, na przykład stanie na jednej nodze); BALANS – ćwiczenia służące utrzymaniu równowagi całego ciała (ćwiczenia w zachwianej stabilizacji, na przykład na poduszce czy gumowym dysku); ĆWICZENIA SIŁOWE – polegające na przełamywaniu oporu zewnętrznego (na początku wystarczy obciążenie własnego ciała, z czasem dodajemy obciążenie zewnętrzne – ciężar nie musi być wielki; ważne, by ćwiczenie wykonywać świadomie, powoli, określoną liczbę razy, zwiększając powtórzenia); UELASTYCZNIENIE – joga, rozciąganie; ĆWICZENIA CARDIO (rower, bieg) – poprawiające sprawność układu krążenia.
30% CZASU
siłownia (lub ćwiczenia z oporem zewnętrznym), ćwiczenia równoważne, uelastyczniające, kształtujące czucie głębokie (budujące świadomość własnego ciała, uwrażliwiające je), np. joga.
33 zdrowie i uroda
do ciebie! Łatwiej ją podjąć, pamiętając, że inwestujesz w swoje bezpieczeństwo, zdrowie i komfort.
OBUDŹ SIĘ! Nie masz czasu na aktywność? Proponowany przez nas zestaw ćwiczeń nie wymaga specjalnych umiejętności i przyrządów, ale efektywnie zmusza do pracy wszystkie mięśnie. To doskonała propozycja na dobry początek dnia!
[1] WYMACHY NÓG W PODPORZE
zdrowie i uroda
34
[2] WYKROKI W TYŁ
W klęku podpartym napnij pośladki i brzuch. Dynamicznie wykonuj wymachy nogą w tył do wyprostu, każdorazowo przytrzymując nogę w górze przez 3 sekundy, a następnie przyciągając kolano do klatki piersiowej. Powtórz 20 razy. Zmień nogę.
Stań prosto, ręce unieś przed siebie na wysokość klatki piersiowej. Napnij mięśnie brzucha i pośladków. Nie uginając łokci, utrzymując proste plecy, wykonuj naprzemiennie wykroki w tył. Powtórz po 10 razy na nogę.
[3] DESKA W PODPORZE
[4] DESKA BOKIEM
W podporze przodem, z dłońmi ustawionymi pod barkami i ze złączonymi stopami napnij mięśnie całego ciała i przyjmij pozycję deski. Wytrzymaj minutę i rozluźnij ciało.
W podporze bokiem na ugiętym łokciu napnij i wyprostuj całe ciało. Drugą rękę wyciągnij w górę, patrząc na dłoń, wytrzymaj 45 sekund. Wykonaj ćwiczenie na drugą stronę.
JAK ĆWICZYĆ? Zestaw ćwiczeń stanowi serię - wykonaj 3-4 serie, pomiędzy ćwiczeniami rób 15-sekundową przerwę, a między seriami odpoczywaj przez 45 sekund.
Uda
CI SIĘ!
Leginsy 7
5 zł*
Kamizelka 119 zł*
Systematyczność to wymagająca sprawa i każdy, kto trenuje, wie, że trudno jest utrzymać swoją motywację w stu procentach. Jeśli nie wiesz, jak radzić sobie w chwilach zwątpienia, wypróbuj kilka trików, które pozwolą wytrwać w postanowieniu.
DLACZEGO ĆWICZYSZ?
Wyraź swój cel, niech on będzie dla ciebie największą motywacją. Nic tak nie buduje, jak osiągnięcie marzeń własnymi siłami.
POWIEDZ ZNAJOMYM
Podziel się z najbliższymi swoimi planami – wypowiedzenie na głos postanowienia to poważny krok do jego realizacji, a przyjaciele na pewno cię wesprą.
DOSTOSUJ PLAN
Nie katuj się. Dostosuj intensywność ćwiczeń do swojej kondycji. Każdy kolejny krok będzie coraz bardziej efektywny.
Po pierwsze: wstań i zrób to. Nie zwlekaj, bo im dłużej czekasz, tym mniej prawdopodobne, że rozpoczniesz trening. Po drugie: chcesz biegać, ale pogoda nie sprzyja? Poćwicz w domu! Nawet 10 minut ruchu zbliża cię do wyznaczonego celu. Sportowy biustonosz 59,99 zł*
Spor
towe bu
ty 67
zł*
WAGA? ZAPOMNIJ!
Nie myśl o wadze, ćwicz dla siebie. Im więcej będziesz się zastanawiać, tym mniejsze efekty zauważysz. Daj organizmowi czas na oswojenie się ze zmianami, które wprowadzasz.
35 zdrowie i uroda
Koszulka 42 zł*
NIE ODKŁADAJ NA PÓŹNIEJ
Wiosenne
przesilenie TEMPERATURA ROŚNIE, PTAKI ZACZYNAJĄ SWE ŚPIEWY, WSZĘDZIE ROBI SIĘ ZIELONO… A CIEBIE DOPADAJĄ SENNOŚĆ, APATIA I ROZDRAŻNIENIE? NIE CIESZY CIĘ SŁOŃCE, UNIKASZ TOWARZYSTWA I CIĄGLE NARZEKASZ NA BÓL GŁOWY ALBO ŁAMANIE W KOŚCIACH? UWAGA – BYĆ MOŻE TWÓJ ORGANIZM TAK WŁAŚNIE REAGUJE NA PRZESILENIE WIOSENNE. Tekst: Agata Migdalska Wiosną świat budzi się do życia po zimowym odpoczynku. Przyroda powoli zaczyna się odradzać, kiełkuje i pęcznieje w oczekiwaniu na odpowiedni moment, kiedy może wybuchnąć zielenią. Człowiek jako część przyrody nie pozostaje obojętny na zmiany pór roku, zwłaszcza że w naszym klimacie owe zmiany objawiają się z reguły wiatrem, deszczem, wahaniami ciśnienia i dużą amplitudą temperatur. A gdy w końcu nadchodzi wyczekiwana wiosna, okazuje się, że organizm wcale nie chce się obudzić z zimowego snu. Na szczęście możesz łatwo zwalczyć objawy przesilenia wiosennego.
zdrowie i uroda
36
2
1
słońce
Następujące po sobie pory roku wpływają na twoje samopoczucie, aktywność fizyczną i umysłową, ale najtrudniejsze do przebycia jest przesilenie wiosenne. Dlaczego? Krótkie dni, mroźna i śnieżna pogoda sprzyjająca wylegiwaniu się pod kocem skutecznie ograniczją dostęp do światła, a to właśnie światło słoneczne wpływa przede wszystkim na twój nastrój, chęć do działania, a nawet na stan zdrowia. Pamiętaj, że dzięki światłu słonecznemu twój organizm jest w stanie przyswoić witaminę D wpływającą na stan kości, krążenie krwi i odporność. Nie chowaj się przed słońcem! Gdy tylko się pojawi, wyjdź na świeże powietrze i pokaż słońcu swoją twarz. Poczuj, jak promienie słoneczne przyjemnie cię rozgrzeją.
Garść świeżych kiełków na śniadanie to istna bomba witaminowa! Zawsze płucz kiełki przed spożyciem i pamiętaj o ich odpowiednim przechowywaniu.
kiełki
Brak słońca utrudnia dostęp do niektórych warzyw, a smak pomidorów, ogórków czy sałaty odbiega od tego, jakim możesz cieszyć się w pełni lata. Pamiętaj, że jeśli masz ochotę na odświeżenie swoich kanapek, warto sięgnąć po kiełki! Są bardzo zdrowe – mają przecież wszystko to, co niezbędne kiełkującemu warzywu. Znajdziesz w nich witaminy z grupy B, witaminy C, D, E, K, mikroelementy, a nawet błonnik. Smaczne, chrupiące i optymistyczne zielone kiełki efektownie prezentują się nie tylko na zwykłych kanapkach – świetnie sprawdzą się także jako dodatek do sałatek, a nawet dań obiadowych.
owoce
3
Marzysz o świeżych, pachnących truskawkach i czereśniach? Cóż, musisz uzbroić się w cierpliwość. Na szczęście cytrusy, banany i jabłka są najsmaczniejsze właśnie teraz. Pomogą zadbać o twoją odporność dzięki zwartej w nich witaminie C. Banany bogate są w potas, który reguluje gospodarkę wodną twojego organizmu oraz bierze udział w dotlenianiu mózgu. Humor poprawi ci niezwykle smaczny koktajl owocowy z wyciśniętych jabłek, pomarańczy i owoców kiwi. Gdy dopadnie cię głód, sięgnij po suszone jabłka, brzoskwinie i banany. Ta zdrowa przekąska jest zadziwiająco sycąca, a to za sprawą dużej zawartości błonnika. Pamiętaj, że owoce świeże, suszone, a nawet te ukryte w domowych przetworach urozmaicą dietę i przygotują organizm do wiosennej aktywności.
4
czekolada
Zeskanuj reklamę i dowiedz się więcej (instrukcja na s. 7).
reklama
Senność, rozdrażnienie i wrażenie bezsilności skutecznie potrafią zniechęcić nawet do wyjścia na spacer, zwłaszcza gdy pogoda za oknem nie zachęca do spacerów. Dlatego zapewne wielokrotnie zdarzyło ci się zrekompensować kiepski humor... czekoladą. Nie musisz mieć z tego powodu wyrzutów sumienia! Czekolada pomaga w zdobyciu energii i poprawia nastrój, zawarty w niej magnez działa bowiem uspokajająco i odprężająco. Najzdrowsza jest czekolada gorzka i właśnie po taką powinno się najczęściej sięgać. Zawiera ona flawonole, obecne w kakao, które poprawiają pracę mózgu.
5
WITAMINY Jeśli brak ci witamin, zamiast po suplementy sięgnij po owoce!
tlen
Doskonałą receptą na zły nastrój i zdenerwowanie jest darmowy i łatwo dostępny… spacer! Ubierz się na cebulkę – odpowiednio do pogody – włóż wygodne buty i wyjdź na świeże powietrze. Nie, nie zabieraj siatki na zakupy! Wycisz komórkę i idź przed siebie. Niech nogi cię poniosą w jakieś ciekawe miejsce. Może niedaleko twojego domu jest park, w którym nie było cię od lat, a może masz to szczęście, że mieszkasz pod lasem? Postaraj się wybrać w jakiekolwiek zielone miejsce, bo przyroda i drzewa najlepiej uspokajają. Idź równym, energicznym tempem i uśmiechnij się do budzącego się do życia świata. Pozwól, by rytm kroków ukoił twoje nerwy.
Moc oleju ryżowego
promocja
LISTA WALORÓW OLEJU RYŻOWEGO JEST BARDZO DŁUGA. JAKO JEDYNY OLEJ ROŚLINNY ZAWIERA ON ORYZANOL, SKŁADNIK IZOLOWANY Z OTRĘBÓW RYŻOWYCH. WŁĄCZENIE OLEJU RYŻOWEGO DO CODZIENNEJ DIETY POZWALA ZAPOBIEC WIELU CHOROBOM, A TAKŻE ZADBAĆ O LEPSZY WYGLĄD SKÓRY I SAMOPOCZUCIE. Oryzanol to kompleks estrów fitosteroli, kwasu ferulowego i innych związków organicznych. Nazwa „oryzanol” pochodzi od botanicznej nazwy ryżu Oryza sativa. Składnik ten najbardziej doceniany jest w krajach azjatyckich, gdzie olej ryżowy cieszy się dużą popularnością. Ze względu na liczne korzyści, jakie daje regularne dostarczanie organizmowi oryzanolu, olej ryżowy zaczyna podbijać również serca Europejczyków.
WŁYW ORYZANOLU NA ORGANIZM
SERCE
Udowodniono naukowo, że regularnie wykorzystywany w kuchni olej ryżowy obniża poziom „złego” choresterolu (hamuje też jego przyswajalność podczas jedzenia), a tym samym zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego.
METABOLIZM
Oryzanol pomaga w dolegliwościach gastrycznych. Poprawia perystaltykę jelit oraz pozytywnie wpływa na pracę wątroby. Chroni przed wrzodami żołądka i zapobiega wymiotom i nudnościom.
MÓZG
Początkowo oryzanol wykorzystywany był w leczeniu objawów lękowych. Ze względu na fakt, że stymulował wydzielanie endorfin (tzw. hormonów szczęścia), wykazywał działanie antystresowe. Powinny uwzględnić go w diecie osoby borykające się ze stanami lękowymi i depresyjnymi oraz żyjące w stresie.
SKÓRA
Oryzanol ma zbawienny wpływ na stan skóry dzięki zawartości antyoksydantów i witaminy E. Nawilża skórę, poprawia jej napięcie i jędrność, powstrzymuje proces starzenia i niweluje widoczność zmarszczek, a także reguluje pracę gruczołów łojowych.
CIAŁO
kuchnia i smaki
38
KONDYCJA FIZYCZNA
Oryzanol powinien być obecny w diecie sportowców. Pomaga w budowie tkanki mięśniowej, poprawia jej wydajność i regenerację po wysiłku. Z tego powodu jest składnikiem suplementów dla sportowców i kulturystów.
Badania naukowe potwierdzają, że oryzanol ma pozytywny wpływ na pracę całego organizmu. Działa antyoksydacyjnie, świetnie więc niweluje wpływ wolnych rodników. Wzmacnia narządy wewnętrzne, zapobiega osteoporozie, ma działanie antynowotworowe i przeciwstarzeniowe. Jest w pełni naturalną i bezpieczną w stosowaniu substancją, można go więc spożywać bez obaw.
reklama
Regularnie stosowany jako element zrównoważonej diety i zdrowego stylu życia olej ryżowy pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi, a tym samym zmniejszyć ryzyko wystąpienia miażdżycy, zawału oraz innych chorób układu sercowo-naczyniowego. Warto podkreślić też to, co wynika z badań naukowców, którzy dowodzą, że oryzanol bardzo skutecznie zapobiega wszelkiego rodzaju nowotworom. Jego działanie antyoksydacyjne jest aż dziesięć razy silniejsze od witaminy E. Chroni komórki DNA przed uszkodzeniami i oczyszcza organizm z wolnych rodników. Szczególnie zalecany jest osobom zmagającym się z cukrzycą, ponieważ obniża poziom cukru we krwi. Pomaga również przy osteoporozie i problemach z nadczynnością tarczycy. Kolejnym pozytywnym skutkiem jego spożywania jest regulacja gospodarki hormonalnej. Doświadczenia pokazują, że u osób, które miały obniżony poziom testosteronu, następuje jego wzrost. Z kolei dla kobiet w okresie menopauzy dobrą wiadomością jest fakt, że oryzanol łagodzi jej objawy.
Dla urody
Dzięki wysokiej dawce antyoksydantów (oryzanolowi i witaminie E) zawartych w oleju z ryżu łatwiej zachować młody wygląd skóry. Wystarczy dodawać olej ryżowy do wszelkich dań, sałatek, makaronów i mięs, a skóra będzie lepiej nawilżona i napięta. Powstrzymany zostanie też proces jej starzenia, a zmarszczki staną się mniej widoczne. Co więcej, jeden ze składników oryzanolu chroni skórę przed promieniowaniem słonecznym, zmniejszając ryzyko poparzenia, a tym samym zachorowania na czerniaka. Dodatkowym plusem oleju ryżowego jest to, że przyspiesza przemianę materii, co pozwala utrzymać zgrabną sylwetkę oraz zwiększa poziom endorfin, dzięki czemu poprawia samopoczucie.
DOBRE GOTOWANIE [1] Naturalny olej z ryżu jest bezzapachowy oraz ma neutralny smak – jest to dość rzadka cecha wśród tłuszczów, ale bardzo cenna, zwłaszcza gdy przyrządza się potrawy z produktów o wyrazistym smaku.
[2] Olej ryżowy idealnie nadaje się do wegetariańskich oraz wegańskich potraw.
[3] Potrawy pieczone i smażone na bazie oleju ryżowego są mniej kaloryczne niż przyrządzane na innym tłuszczu. Jest to możliwe, gdyż wchłanialność oleju ryżowego przez potrawy jest o 20% mniejsza.
39 kuchnia i smaki
W trosce o zdrowie
Sm
a l d e i h t o o
DUŻO SIĘ SŁYSZY O DOBROCZYNNYM WPŁYWIE KOKTAJLI OWOCOWO-WARZYWNYCH. KTÓRE Z NICH BĘDĄ DLA CIEBIE NAJLEPSZE? WYBRALIŚMY KILKA PRZEPISÓW, DZIĘKI KTÓRYM SAMA ZDECYDUJESZ, CZEGO NAJBARDZIEJ POTRZEBUJESZ. PIJ NA ZDROWIE!
Antyoksydanty • 5 łyżek wody • torebka zielonej herbaty • 2 łyżeczki miodu • szklanka jagód lub borówek • pół banana • 3/4 szklanki mleka roślinnego • kilka migdałów do dekoracji. Zieloną herbatę zaparz w ciepłej wodzie. Do blendera włóż jagody lub borówki, dodaj banana, mleko, miód oraz napar z zielonej herbaty. Wszystko razem miksuj na gładką masę. Udekoruj migdałami.
Relaks • 6 migdałów • garść orzechów włoskich • szklanka żółtych malin • 200 ml mleka roślinnego • łyżeczka miodu • kilka listków świeżej mięty Wszystkie składniki włóż do naczynia i miksuj na gładką masę. Udekoruj posiekanymi orzechami włoskimi, migdałami i listkami mięty.
kuchnia i smaki
40 Detoks • szklanka szpinaku • 1/3 ogórka • kiwi • garść świeżych listków mięty • szklanka wody • łyżka siemienia lnianego • łyżka sezamu • rokitnik opcjonalnie do dekoracji Szpinak, ogórek, kiwi, miętę oraz wodę umieść w naczyniu blendera i miksuj na gładką masę. Gotowe smoothie posyp siemieniem lnianym oraz sezamem.
k ażd eg o Energetyzujący • 3 łyżki kaszy jaglanej • pół szklanki mleka roślinnego • łyżeczka stevi • 250 g malin (świeżych lub mrożonych) • kilka jagód Kaszę jaglaną przepłucz w zimnej wodzie i gotuj do miękkości. Następnie zblenduj ją z owocami i stevią, a jeśli smoothie jest za gęste, dolej mleko roślinne. Udekoruj malinami i jagodami.
ZIELONE KOKTAJLE Bestseller 2016 roku! Już w kwietniu kolejny tytuł: „Zielone koktajle dla mam i dla dzieci. 365 przepisów”.
KOLOROWA KUCHNIA ROŚLINNA Książka przygotowana przez autorkę bloga ammniam.pl.
reklama
WIĘCEJ PRZEPISÓW ZNAJDZIESZ W KSIĄŻKACH „ZIELONE KOKTAJLE” I „KOLOROWA KUCHNIA ROŚLINNA” WYDAWNICTWA PUBLICAT.
Co z tą kofeiną? AROMATYCZNA KAWA POBUDZA I DODAJE ENERGII, CZĘSTO JEDNAK OBAWIAMY SIĘ DŁUGOFALOWEGO WPŁYWU KOFEINY NA NASZE ZDROWIE. CZY SŁUSZNIE? Tekst: Krzysztof Paisert
CZY WARTO PIĆ KAWĘ?
CZYM JEST KOFEINA I DLACZEGO JEST W KAWIE?
Jeśli żyjemy aktywnie, wcześnie wstajemy i od rana musimy być na wysokich obrotach – jak najbardziej! Nasz organizm adaptuje się do przetwarzania kofeiny, dlatego poranna i popołudniowa kawa to sama przyjemność, na którą można sobie pozwolić z korzyścią dla Zeskanuj reklamę naszej kondycji umysłowej i dowiedz się na temat kawy rozpuszczalnej i wydajności.
Kofeina to organiczny związek chemiczny pochodzenia roślinnego. Co interesujące, kofeina jest środkiem psychoaktywnym, który jest jednocześnie stymulantem – to właśnie te właściwości powodują, że ma działanie pobudzające. Dla ziaren kawowca jest ona naturalnym pestycydem mającym trzymać owady z dala od rośliny. Jej rozpowszechnienie przypisuje się żeglarzom z epoki wielkich odkryć geograficznych, którzy sprowadzili ją do Europy i Ameryki. Sam kawowiec najprawdopodobniej pochodzi z Etiopii.
(instrukcja na s. 7).
WPŁYW KAWY NA ZDROWIE
kuchnia i smaki
42
Kawa jako naturalne źródło kofeiny może mieć bardzo pozytywny wpływ na zdrowie i samopoczucie, jednak jak we wszystkim i tutaj należy zachować bezpieczny umiar. Przyjmuje się, że cztery filiżanki kawy dziennie mają zbawienny wpływ na organizm. Co więcej, będą wspomagały procesy pamięciowe i koncentrację, a także przyspieszą metabolizm. Kofeina zawarta w kawie zaczyna działać już po trzydziestu minutach i działa w organizmie przez około trzy godziny. Udowodniono również, że kawa poprawia samopoczucie, zwiększa odczuwanie przyjemności oraz może niwelować bóle głowy (warto pamiętać, że kofeina dodatkowo wspomaga działanie środków przeciwbólowych).
CZY TO PRAWDA, ŻE WYPŁUKUJE WAPŃ I MAGNEZ?
Kawa przyspiesza metabolizm, jednak przy zalecanych dziennych dawkach występujące niedobory tych minerałów będą spowodowane ich niedostatkiem w diecie, dlatego przede wszystkim należy zwracać uwagę na spożywane produkty. To nie kawa jest główną przyczyną deficytu minerałów oraz mikroelementów w organizmie.
KORZYŚCI W PIGUŁCE: [1] Pobudza i niweluje poczucie zmęczenia
[2] Zwiększa koncentrację oraz motywację do działania
[3] Polepsza nastrój
[4] Przyspiesza metabolizm
[5] Pomaga w zwalczaniu bólu głowy
Słodka chwila BEZ WYRZUTÓW
Barbara Groszczyk
Dietetyczka, doktorantka na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
kuchnia i smaki
44
WYSOKA WARTOŚĆ ENERGETYCZNA SŁODYCZY I DESERÓW PRZYGOTOWANYCH WEDŁUG TRADYCYJNYCH RECEPTUR TO EFEKT DUŻEJ ZAWARTOŚCI TŁUSZCZÓW ORAZ CUKRÓW PROSTYCH. SĄ TO PRODUKTY NIE TYLKO BARDZO KALORYCZNE, ALE RÓWNIEŻ WYSOKOPRZETWORZONE. KONSEKWENCJĄ ICH SPOŻYWANIA MOŻE BYĆ NADMIERNY PRZYROST MASY CIAŁA ORAZ WZROST RYZYKA WYSTĘPOWANIA CHORÓB ZWIĄZANYCH Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ. OTO NASZE ZDROWE ALTERNATYWY!
Cukier poza energią (4 kcal / 1 g) nie dostarcza organizmowi żadnych składników odżywczych. Spożywanie go w dużych ilościach prowadzi do powstania błędnego koła uzależnienia – kiedy poziom cukru we krwi rośnie, trzustka produkuje duże ilości insuliny, aby go obniżyć. Poziom ten może spadać poniżej normy, co skutkuje poczuciem znużenia i wilczym apetytem na słodycze – szybko dostępną energię w postaci cukru. Pożądanie słodkiego smaku jest jednak trudne do opanowania, dlatego warto wykorzystywać w kuchni substancje i produkty, które są naturalnie słodkie, a przy tym niskokaloryczne. Także podczas zakupów ważne jest, aby zwracać uwagę na skład produktów i wybierać te, w których zrezygnowano z cukru, również w postaci syropu glukozowo-fruktozowego, i niskiej jakości tłuszczów. Na rynku dostępnych jest wiele produktów będących alternatywą dla cukru. Najczęściej stosuje się miód, melasę, nierafinowany cukier trzcinowy (uwaga: to nie to samo co brązowy cukier, który jest białym cukrem z dodatkiem melasy) oraz słodkie syropy, takie jak syrop z agawy czy syrop klonowy. Niewątpliwie ich zaletą jest niższa kaloryczność oraz zawartość m.in. składników mineralnych, witamin i aminokwasów. Inne substancje słodzące naturalnego pochodzenia to m.in. inulina, ksylitol, stewia i lukrecja. Badania wskazują na ich wysokie właściwości słodzące, niską wartość energetyczną lub jej brak, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo ich stosowania, także w przypadku osób cierpiących na cukrzycę. Aby obniżyć wartość energetyczną ciast i deserów, do ich przygotowania wykorzystać można również naturalnie słodkie owoce, owoce suszone bez dodatku cukru (np. daktyle, śliwki, morele) oraz warzywa, takie jak dynia czy marchewka. Zamiast śmietanki i innych przetworów mlecznych o wysokiej zawartości tłuszczu można zastosować niesłodzone napoje roślinne, kefir, jogurt naturalny oraz maślankę. Margarynę i rafinowane oleje warto zastąpić dobrej jakości masłem lub olejem kokosowym nierafinowanym (extra virgin).
Do ciasta możesz również dodać herbatę MATCHA (ok. 15 g), nadając mu tym samym nie tylko zielony kolor, ale również właściwości prozdrowotne! Zielona herbata matcha jest doskonałym źródłem przeciwutleniaczy, które spowalniają procesy starzenia się komórek oraz zapobiegają rozwojowi chorób cywilizacyjnych.
Brownie
ok. 170 kcal/porcja
• 10 suszonych śliwek lub daktyli • 2 jajka • 5 łyżek soku z pomarańczy • łyżka nierafinowanego oleju kokosowego • łyżeczka ekstraktu waniliowego • pół łyżeczki stewii • pół szklanki ciemnego kakao • pół szklanki mąki pełnoziarnistej • pół tabliczki gorzkiej czekolady (70% kakao) • szczypta soli • garść jagód Piekarnik nagrzej do temperatury 180°C. Kwadratową formę wyłóż papierem do pieczenia. Zblenduj na jednolitą masę suszone śliwki lub daktyle, sok z pomarańczy, olej kokosowy, ekstrakt z wanilii i jajka. W osobnym naczyniu wymieszaj kakao, mąkę i sól. Dodaj stewię. Zblendowane mokre składniki dokładnie połącz z mieszaniną suchych składników. Dodaj posiekaną gorzką czekoladę. Ciasto wyłóż na formę i posyp jagodami. Piecz przez mniej więcej 20 minut, a po wyjęciu z piekarnika (i ostudzeniu) delektuj się smakiem.
Ciasto marchewkowo-dyniowe
ok. 170 kcal/porcja
• 2,5 szklanki startej marchewki • szklanka miąższu dyni • szklanka mąki owsianej pełnoziarnistej lub zmielonych płatków owsianych • 4 jajka • 2 łyżki nierafinowanego oleju kokosowego • 3 łyżki miodu • pół łyżeczki sody • 4 łyżeczki cynamonu lub przyprawy korzennej • garść posiekanych orzechów włoskich
WARZYWA mogą być doskonałym niskokalorycznym składnikiem wielu ciast i deserów!
kuchnia i smaki
Mąkę owsianą wymieszaj z żółtkami, olejem kokosowym, miodem, sodą oraz cynamonem lub przyprawą korzenną. Jeśli mieszanina jest zbyt sucha, możesz dodać odrobinę wody, aby składniki dokładnie się połączyły. Dodaj marchewkę i purée z dyni, ponownie wymieszaj. Białka jaj ubij na sztywną pianę i powoli dodaj do wcześniej połączonych składników. Masę przełóż do formy wysmarowanej olejem kokosowym i udekoruj posiekanymi orzechami włoskimi. Piecz w temperaturze 180°C przez mniej więcej 50 minut.
45
Aby jeszcze bardziej obniżyć wartość energetyczną deseru, słodki syrop możesz również zastąpić STEWIĄ. To naturalnie słodka roślina, a pozyskiwane z niej czyste glikozydy stewiolowe są około 300 razy słodsze niż cukier, przy czym nie wnoszą do potraw wartości energetycznej! Badania naukowe dowodzą, że spożywanie stewii pomaga regulować poziom glukozy we krwi.
Owocowy kisiel
ok. 140 kcal/porcja
• 300 ml wody • ¾ szklanki owoców (np. porzeczki, maliny, agrest) • łyżeczka słodkiego syropu (np. syropu z agawy, syropu klonowego) • łyżeczka skrobi ziemniaczanej • listki świeżej mięty lub melisy do dekoracji Oczyszczone owoce wsyp do garnuszka i zalej wodą. Gotuj na małym ogniu 45-60 minut. Odcedź owoce i ponownie zagotuj kompot. Do delikatnie gotującego się kompotu dodaj słodki syrop i skrobię ziemniaczaną, cały czas mieszając. Gotuj przez kilka minut, do momentu aż kisiel lekko zgęstnieje. Przelej kisiel do naczynia. Udekoruj owocami i listkami świeżej mięty lub melisy.
Stosowaną w tradycyjnym przepisie na panna cottę tłustą śmietankę wystarczy zastąpić kefirem o łagodnym smaku, aby przepis stał się FIT!
Panna cotta z owocami
kuchnia i smaki
46
ok. 150 kcal/porcja
• 150 ml kefiru naturalnego • łyżeczka miodu • pół laski wanilii • pół łyżeczki żelatyny • marakuja lub pół owocu granatu • listki mięty lub melisy do dekoracji Do żelatyny dodaj łyżkę zimnej wody i wymieszaj. Kefir połącz z miodem i ziarenkami wanilii (przetnij laskę wanilii wzdłuż i wydrąż z niej ziarenka). Do żelatyny dodaj łyżkę gorącej wody. Rozpuszczoną żelatynę dodaj do kefiru, cały czas mieszając. Przelej masę do naczynia i odstaw do lodówki na godzinę, aż stężeje. Gotową panna cottę udekoruj miąższem marakui lub nasionami owocu granatu oraz zielonym listkiem.
NASIONA SZAŁWII HISZPAŃSKIEJ – CHIA To doskonałe źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3, które usprawniają pracę mózgu i korzystnie wpływają na nastrój i koncentrację. Obfitują również w magnez, wapń, selen i błonnik.
Pudding chia
ok. 250 kcal/porcja
• szklanka niesłodzonego napoju roślinnego (np. owsianego) • dwie łyżki nasion szałwii hiszpańskiej (chia) • łyżeczka słodkiego syropu (np. syropu z agawy, syropu klonowego) • świeże maliny Do naczynia wsyp nasiona chia, dodaj napój roślinny i słodki syrop. Wymieszaj, odczekaj 15 minut i wymieszaj ponownie. Pudding wstaw do lodówki na 3-5 godzin. Dodaj ulubione owoce i zajadaj bez wyrzutów sumienia!
reklama
Sezonowo: młoda marchew UWIELBIAM ŻEGNAĆ ZIMĘ I WITAĆ WIOSNĘ. WRESZCIE PRZYCHODZI NOWE I MOGĘ ZAPLANOWAĆ SWOJĄ LISTĘ ZAKUPÓW BAZUJĄC NA NAJŚWIEŻSZYCH PRODUKTACH. ZAPAŁ DO GOTOWANIA BUDZI SIĘ WE MNIE ZE ZDWOJONĄ SIŁĄ. Uwielbiam gotować, kiedy widzę, że warzywa i owoce są jędrne i dopiero co zerwane czy wykopane. Kiedy przychodzi sezon na jakiś produkt, niemal do nieprzytomności przyrządzam go w kółko, ale oczywiście w różnej postaci. Niedługo będziemy mogli smakować młodą marchew, która wydaje mi się niedocenionym warzywem – a przecież jest taka pyszna!
Dobre wspomnienia
Pomyślałem, że właśnie teraz marchewka będzie królowała w mojej kuchni ze względu na wspomnienia sięgające dzieciństwa. Wiosną, kiedy robiło się już ciepło, dziadkowie siali nasiona warzyw. Uprawa wbrew pozorom to nie taka prosta praca, ale plony były zawsze obfite. Ich działka kojarzy mi się z piękną zieloną nacią marchwi – było jej mnóstwo. W domu robiło się surówki i sok z marchewki. Często była ona składnikiem wielu potraw, jednak najlepsza była tarta z dodatkiem jabłka i odrobiny cukru. Do dzisiaj uwielbiam soczystą, słodką i chrupiącą młodą marchewkę. Często zabieram ją jako przekąskę do pracy. Dziś wiem, dlaczego babcia piła sok z marchewki z dodatkiem oleju lnianego – samo zdrowie!
Zdrowa i pyszna
kuchnia i smaki
48
Mówi się, że marchewka to młodość. Jej składniki odżywcze zapobiegają przedwczesnemu starzeniu się organizmu. Dobrze wpływa na naszą skórę, paznokcie oraz włosy. Wbrew pozorom wybór dobrej gatunkowo marchwi ma ogromne znaczenie. Staram się kupować warzywa u działkowców lub sprawdzonych dostawców. Mam wtedy pewność, że nie mają one konserwantów. Zawsze wybieram taką marchew, której korzenie są twarde, gładkie oraz proste i jasne. Im głębsza pomarańczowa barwa, tym więcej beta-karotenu. Marchewki o większym rdzeniu mogą być słodsze, a to dlatego, że właśnie w rdzeniu skoncentrowane są cukry, które odpowiedzialne są za ten smak. Jeśli chcesz jeść zdrowiej, warto wzbogacać swoje menu właśnie o marchew, ponieważ ma niską kaloryczność i wysoki poziom substancji odżywczych. Nie ograniczaj się! Wykorzystaj ją na wiele sposobów. W domu często przygotowuję pieczoną marchew z ziołami, ciasta i babeczki marchewkowe, a także zupy. Obłędny jest krem marchewkowy z dodatkiem świeżej mięty i orzechów. Tę zupę można jeść także w ciepłe dni, gdyż skutecznie orzeźwia. Polecam!
Szymon Czupkiewicz
Uczestnik piątej edycji programu Masterchef TVN. Miłośnik słodkości i naturalnych tortów. Autor bloga www.simoncooks.pl.
Marchewkowa zupa krem
4 porcje
• 500 g marchewki • 100 g orzechów nerkowca • 500 ml bulionu warzywnego lub drobiowego • mała cebula • duży ząbek czosnku • sok z 2 cytryn • łyżeczka octu jabłkowego • natka pietruszki • mięta • oliwa z oliwek • sól i pieprz Marchewki obierz i pokrój w drobne talarki. Do garnka wlej odrobinę oliwy, wrzuć marchewki i duś na małym ogniu kilka minut. Wlej bulion warzywny oraz posiekaną cebulę, czosnek, sok z cytryn i ocet. Wszystko wymieszaj i doprowadź do wrzenia. Następnie gotuj kilka minut na wolnym ogniu. Orzechy upraż na suchej patelni (lub 15-20 minut w piekarniku nagrzanym do 190°C). Do warzyw dodaj garść uprażonych orzechów i kilka listków mięty. Dopraw solą i pieprzem do smaku. Zblenduj wszystko na gładką masę. Ponownie gotuj 2-3 minuty na średnim ogniu i odstaw do wystygnięcia. Następnie chłódź w lodówce przez 1525 minut i podawaj jako chłodnik. Serwuj posypany posiekaną natką pietruszki, miętą i kilkoma uprażonymi orzechami. Skrop oliwą z oliwek i dodaj świeżo zmielony pieprz. Pamiętaj, że ta zupa wyśmienicie smakuje także na ciepło.
Marchew ma niską kaloryczność i wysoki poziom substancji odżywczych.
kuchnia i smaki
49
PARY
idealne
UCHYLAMY RĄBKA TAJEMNICY I ZDRADZAMY KULINARNE SEKRETY NA PAROWANIE SKŁADNIKÓW W CELU OSIĄGNIĘCIA NAJLEPSZEGO SMAKU. UWIELBIASZ TOFU I BURAKI, ALE NIE WIESZ, JAKI DODATEK STWORZY Z TYMI SKŁADNIKAMI IDEALNĄ SAŁATKĘ? POMOŻEMY!
TOFU
W
szparagi, szczypiorek, grzyby, imbir, sezam Jeśli zestawisz łagodne w smaku tofu z produktem intensywnie pobudzającym kubki smakowe, np. imbirem czy szczypiorkiem, wydobędziesz jego naturalną subtelność. Z kolei tofu panierowane w sezamie, przesmażone i podane z grzybami i szparagami zadziwi zaskakującą głębią smaku oraz smakowitym aromatem. reklama
BURAK
PORADA
W
ser kozi, feta, pomarańcza, rukola, jabłko Intensywny w kolorze, słodkawy w smaku burak znakomicie komponuje się z kwaśnymi pomarańczami i jabłkami oraz z zieloną rukolą i białym kozim serem. Dodawaj pieczone lub ugotowane buraki pokrojone w kosteczkę do sałatek – będą dodatkiem, który przyciągnie wzrok.
Aby buraki nie nabierały nieatrakcyjnego brązowego koloru podczas gotowania, gotuj je z sokiem z cytryny lub odrobiną kwasku cytrynowego. Zanim dodasz je do sałatek, również skrop je cytrynowym lub pomarańczowym sokiem. Podobnie postąp z jabłkami, a nie ściemnieją.
AWOKADO
W
cebula, orzechy, pomidory, sezam, cytryna
Kurka wolna, jaja z wolnego wybiegu
Smak awokado znakomicie komponuje się z produktami, które intensywnie działają na kubki smakowe, na przykład z cebulą, pomidorami czy cytryną. Dzięki nim delikatny smak maślanego owocu nabiera wyrazistości i charakteru. Sok cytrynowy chroni ponadto subtelny jasnozielony kolor miąższu przed ciemnieniem – co jest szczególnie istotne, jeśli zdecydujesz się na zmiksowanie awokado (przygotowując sos czy zupę krem) lub podanie go rozdrobnionego w sałatce. Jemy także oczami, dlatego awokado warto komponować z cząstkami kwaśnego pomidora, szczypiorem lub fioletową cebulą, ponieważ tworzy się wtedy pobudzająca apetyt kompozycja naturalnych barw. Wszelkie sałatki i sosy z awokado warto wzbogacać dodatkiem ziaren sezamu lub posiekanymi orzechami – zatopione w zielonym musie lub wysypane na jego powierzchni dostarczają podniebieniu interesujących wrażeń i wzbogacają potrawę w witaminy i cenne nienasycone kwasy tłuszczowe dopełniające te, które znajdują się w awokado.
JAJKO
W
migdały, łosoś, cebula Jajko, łosoś i zielona cebulka tworzą jedno z najbardziej udanych i pobudzających apetyt kulinarnych zestawień kolorystycznych. Kompozycję tę możesz uczynić bardziej egzotyczną, dodając do niej uprażone na sucho migdały.
kuchnia i smaki
51
4 SMAKI SAŁATKI SŁODKO-KWAŚNA
Jabłko pokrój w drobną kosteczkę, seler zetrzyj na tarce o grubych oczkach, skrop sokiem z cytryny. Dodaj rozdrobniony ser pleśniowy i posiekane dość drobno orzechy włoskie. Całość wymieszaj i polej dressingiem przygotowanym z musztardy delikatesowej i miodu.
OWOCOWA
PORADA Komponując sałatki, staraj się łączyć w nich produkty o różnych smakach. Łagodnym produktom dodawaj wyrazistości smakami kwaśnymi, cierpkimi i ostrymi, a produkty o intensywnych smakach tonuj dodatkami, które subtelnie działają na kubki smakowe. Nie stosuj razem majeranku i oregano, bo potrawa nabierze gorzkiego posmaku.
Resztki kurczaka z obiadu rozdrobnij, wymieszaj z pokrojonym w cząstki kwaskowatymi truskawkami i rozdrobnioną rukolą. Pośrodku sałatki zrób wgłębienie i dodaj pokrojony w kosteczkę ser feta. Całość polej dressingiem z soku z połówki pomarańczy, łyżeczki musztardy, pieprzu, soli i miodu.
WYTRAWNA
Pieczoną wołowinę i paprykę pokrój w drobne cząstki. Dodaj kawałki zrumienionych na oleju pieczarek i cebuli. Do połowy szklanki sosu z wołowiny dodaj pokrojoną w kosteczkę cebulę i wymieszaj z połową szklanki czerwonego wina. Gotuj całość przez 3 minuty. Kiedy sos przestygnie, polej nim przygotowaną sałatkę.
KWAŚNA
Buraki ugotuj lub upiecz, pokrój w plasterki. Ułóż na nich ser kozi pokrojony w kosteczkę, pomarańczę podzieloną na małe części. Orzechy laskowe drobno posiekaj. Posyp nimi sałatkę. Z octu balsamicznego, oliwy z oliwek, rozgniecionego czosnku, bazylii, oregano, soku z cytryny, cukru i soli do smaku przygotuj aromatyczny sos vinaigrette. Polej nim sałatkę i podawaj od razu po przygotowaniu.
CZARNA FASOLA + LIMONKA = ZDROWE PŁUCA Czarna fasola, jak każda z roślin strączkowych, uznawana jest za doskonały produkt chroniący przed nowotworami i chorobami płuc. Łącz ją z limonką – ten drobny, zielony owoc stosowany jest pomocniczo m.in. przy astmie. BURAK + CIECIORKA = MAGNEZOWA BOMBA Dzięki dużej zawartości magnezu i witamin z grupy B sałatka z gotowanych buraków i cieciorki to sposób na spokojny sen i sprawne działanie układu nerwowego. Dodatkowo zawarte w nasionach ciecierzycy i burakach żelazo znakomicie zabezpiecza organizm przed anemią.
kuchnia i smaki
52
CYTRYNA + JARMUŻ = SIŁA MIĘŚNI Jarmuż to warzywo niedoceniane, a szkoda, bo zawiera dużo witaminy C i wapnia, dzięki którym zapewnia prawidłową pracę mięśni. Ich siłę wzmocni dodatek soku z cytryny zawierającego sporą ilość witaminy C ułatwiającej przyswajanie wapnia. BROKUŁ + POMIDOR = WALKA Z RAKIEM Te dwa warzywa obfitują w antyutleniające składniki zapobiegające rozwojowi chorób nowotworowych i wspomagające leczenie tych groźnych schorzeń. Sekret siły brokułu tkwi w sulforafanie, pomidora – w likopenie. JABŁKO + CZEKOLADA = ZDROWE SERCE Zawarty w jabłku potas reguluje pracę serca, a gorzka czekolada zawiera dużą ilość antyutleniaczy, które chronią przed rozwojem stanów zapalnych w układzie krążenia, zapobiegając w ten sposób zawałom i udarom niedokrwiennym.
WARZYWNY SEZONOWNIK UZUPEŁNIJ NATURALNE POKŁADY POZYTYWNEJ ENERGII ODPOWIEDNIĄ DIETĄ. WIOSENNE WARZYWA SĄ BOGATE W SKŁADNIKI ODŻYWCZE, KTÓRYCH POTRZEBUJESZ DO ZDROWEGO I AKTYWNEGO ŻYCIA.
W Polsce okres wiosenny przypada od marca do czerwca. Warto korzystać z jego dobrodziejstw w kuchni. Smoothie, sałatka, a może placek? Niezależnie od tego, co planujesz, warto wprowadzić do menu prezentowane tu składniki.
WCZESNA WIOSNA marzec i kwiecień BURAK – jest nie tylko bogaty w żelazo, ale ma też lecznicze właściwości. Wspomaga odporność, spowalnia starzenie i redukuje ryzyko wystąpienia nowotworu. Sok z buraka zadziała zbawiennie, jeśli cierpisz na zgagę lub nadciśnienie. MARCHEW – jest bogata w witaminę A, wspiera układ nerwowy oraz wspomaga procesy pamięciowe. Poprawia wzrok, obniża cholesterol i dba o twoją skórę i paznokcie. ROSZPONKA – idealna do sałatek, wspomaga pracę serca i działa uspokajająco w okresach napięcia. Okaże się idealna w okresie wiosennego przesilenia – jej spożycie może pomóc nawet na ból głowy.
kuchnia i smaki
54
RZODKIEWKA –to niezastąpiony element kanapek, sałatek oraz świetna przekąska. Jest niskokaloryczna, dlatego bez obaw możesz ją jeść, w dużych ilościach. Zadba o kondycję twojej wątroby i będzie działać oczyszczająco, poprawiając pracę całego organizmu, w tym nawet mózgu. CYKORIA – kiedyś stosowana była jako roślina lecznicza ze względu na jej pozytywne oddziaływanie na mikroflorę jelitową. Obniża stężenie cukru we krwi, a dzięki zawartości rozpuszczalnego błonnika może być stosowana jako naturalny środek zwalczający wzdęcia. RABARBAR – niektórzy uważają go za owoc, z całą pewnością jest jednak warzywem. Stanowi bogate źródło witamin C i E, kwasu foliowego i potasu. Świetnie nadaje się jako dodatek do ciastek, placków czy konfitur. Zawiera w sobie jednak dużo kwasu szczawiowego, który jest szkodliwy, dlatego nie zaleca się go osobom mającym problemy z reumatyzmem lub nerkami.
PÓŹNA WIOSNA maj i czerwiec RUKOLA – jest bogata w wapń, magnez i żelazo, ponadto zawarta w niej luteina i zeaksantyna działają pozytywnie na twoje oczy, zapobiegając zaćmie. Jest bogata w aminokwasy i działa bakteriobójczo. SZCZAW – cenne źródło witaminy C, jest idealnym warzywem na zupę. Jego działanie jest wszechstronne – przyspiesza proces gojenia się ran i zrastania kości, a przecieranie twarzy jego ugotowanymi liśćmi pomoże pozbyć się trądziku i przebarwień. Ze względu na zawartość kwasu szczawiowego powinien być traktowany podobnie jak rabarbar. BÓB – jeśli trenujesz, to warzywo jest dla ciebie! Zawiera dużo białka przy niewielkiej zawartości tłuszczu. Z powodzeniem mogą go spożywać osoby, które ze względów zdrowotnych muszą ograniczyć spożycie mięsa (na przykład przy chorobach krążeniowych). Nie jest jednak zalecany w przypadku dny moczanowej, ponieważ jest bogaty w niebezpieczne puryny. KALAREPA – pyszna na surowo i po ugotowaniu. Jest wskazana w diecie niskokalorycznej. Ostrożne stosowanie zaleca się osobom z problemami tarczycy ze względu na zawarte w niej goitrogeny mogące upośledzać działanie tego narządu.
kuchnia & smaki
55
MARGARYNA bez tajemnic
promocja
CZY MARGARYNA MOŻE MIEĆ KORZYSTNY WPŁYW NA NASZ UKŁAD KRĄŻENIA ORAZ PRACĘ SERCA? W JAKI SPOSÓB POWSTAJE? CZY WARTO SMAROWAĆ NIĄ PIECZYWO ALBO WYKORZYSTYWAĆ DO PRZYGOTOWANIA WYPIEKÓW? OTO KILKA NAJISTOTNIEJSZYCH INFORMACJI NA TEMAT MARGARYNY.
Margaryna powstaje z połączenia oleju z wodą oraz innymi dodatkami. Jest to emulsja wody w oleju ustabilizowana siecią kryształów tłuszczu. Aby olej z wodą się połączył, potrzebny jest do tego dodatkowy składnik. Najczęściej używana jest w tym celu lecytyna (naturalnie występująca np. w jaju kurzym). Inne składniki dodawane do margaryny to sól, substancja regulująca kwasowość i stabilność produktu (np. kwasek cytrynowy), barwniki, aromaty oraz witaminy (A i D oraz opcjonalnie E). W sprzedaży dostępne są dwa rodzaje margaryn – margaryny miękkie (kubkowe), przeznaczone głównie do smarowania pieczywa, oraz twarde (w kostkach), które wykorzystuje się w przygotowywaniu wypieków.
W jaki sposób powstaje margaryna?
Margaryna powstaje na bazie trzech grup składników: mieszanki płynnych olejów roślinnych tłoczonych z nasion rzepaku, słonecznika lub innych roślin oleistych, stałych tłuszczów roślinnych, dzięki którym zyskuje ona odpowiednią konsystencję, a także wody lub mleka. Ciekłe oleje roślinne – główny składnik dobrej margaryny – stanowią źródło korzystnych dla zdrowia tłuszczów nienasyconych, przede wszystkim kwasów omega-3 i omega-6. Potocznie margaryną nazywane są również inne tłuszcze roślinne wykorzystywane do smarowania pieczywa. Klasyczna margaryna to produkt o zawartości tłuszczu 80%.
Czy margaryna zawiera tłuszcze trans?
kuchnia i smaki
56
Obecnie większość produkowanych w Polsce margaryn powstaje bez wykorzystania częściowo utwardzonych olejów roślinnych, o których wiadomo, że są źródłem niekorzystnych dla zdrowia tłuszczów trans. Informacji na temat ewentualnej zawartości tłuszczów trans należy szukać w podanym na opakowaniu składzie produktu. Jeżeli producent stosuje częściowo uwodorniony (utwardzony) olej, to znajdziemy taki składnik na liście składników – brak tej informacji oznacza, że w danym produkcie nie zostały one użyte.
Margaryny funkcjonalne – czyli jakie?
Jest to szczególny typ margaryn wzbogaconych dodatkowo np. o występujące naturalnie w produktach roślinnych sterole roślinne, które mogą pomóc w obniżeniu poziomu tzw. złego cholesterolu we krwi, który jest czynnikiem ryzyka choroby wieńcowej serca. Po ten rodzaj margaryn sięgają osoby mające problemy z podwyższonym stężeniem cholesterolu, które powinny ograniczać spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego (czyli np. masła).
KORZYŚCI ZE SPOŻYWANIA MARGARYNY Margaryna, ze względu na swoje roślinne pochodzenie, może stanowić źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych w naszej codziennej diecie. Należy pamiętać, że jest ona także wzbogacana o niezbędne dla zdrowia witaminy A i D. Dodatkowym atutem margaryny jest fakt, że na rynku dostępna jest szeroka gama produktów w tej kategorii o obniżonej zawartości tłuszczu, co stanowi doskonałą ofertę dla osób, które muszą ograniczać kaloryczność diety.
PORCJA ZDROWIA CO POWINNO SIĘ ZNALEŹĆ NA TWOIM TALERZU, ABY STWORZYĆ DOBRZE ZBILANSOWANY POSIŁEK? KASZA ZAMIAST ZIEMNIAKÓW? A MOŻE SOJA, BÓB? STOP! WRÓĆMY DO PODSTAW. Tekst: Barbara Groszczyk
Każdego dnia dociera do ciebie morze informacji o tym, co należy jeść, a z czego definitywnie zrezygnować, aby żyć długo, ciesząc się przy tym dobrym zdrowiem. Pojawiają się nowe produkty spożywcze i trendy żywieniowe, ale również wyniki badań naukowych. Warto zatem przypomnieć sobie podstawowe zasady prawidłowego żywienia, pamiętając, że wraz z rozwojem nauk o żywności i żywieniu zasady te ewoluują.
Prawidłowe żywienie, czyli...
Regularne i odpowiednio częste spożywanie pokarmów, które dostarczają organizmowi energii i składników odżywczych w optymalnych ilościach i prawidłowych proporcjach, to właśnie prawidłowe żywienie. Warunkuje ono prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy, a w zestawieniu z aktywnością fizyczną pozwala utrzymać dobry stan zdrowia przez całe życie. Podstawową zasadą prawidłowego żywienia jest urozmaicenie, a więc komponowanie posiłków z wykorzystaniem produktów spożywczych z wszystkich pięciu grup.
Produkty zbożowe
Pieczywo, makaron, ryż, kasze, płatki i musli są zaliczane do grupy produktów zbożowych. Powinny one stanowić główne źródło energii w diecie. Dostarczają węglowodanów złożonych, witamin z grupy B (B1, B2 i PP) oraz składników mineralnych. Zaleca się spożywanie pięciu porcji produktów zbożowych dziennie, a jedna porcja to: kromka chleba, mała bułka, pół szklanki ugotowanej owsianki, kaszy lub ryżu. Często na twoim talerzu powinny gościć pełnoziarniste produkty zbożowe. Są doskonałym źródłem błonnika, który obniża poziom cholesterolu we krwi, zmniejsza ryzyko występowania chorób układu krążenia i reguluje pracę jelit, redukując tym samym ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego.
Warzywa i owoce
kuchnia i smaki
58
Warzywa i owoce są źródłem witamin, składników mineralnych i błonnika, jak również związków o działaniu przeciwutleniającym. Już zalecane trzy porcje warzyw i jedna porcja owoców w pełni pokrywają dzienne zapotrzebowanie na te wartościowe składniki. Warto wspomnieć, że owoce zawierają znaczącą ilość cukrów prostych, dlatego ich zalecane spożycie jest nieco niższe niż warzyw. Przykładową porcję warzyw lub owoców stanowi: 200 gramów marchwi, buraków, jedno duże jabłko lub banan.
Nie tylko mleko
Mleko i jego przetwory dostarczają białka o wysokiej wartości biologicznej oraz znaczące ilości dobrze przyswajalnego wapnia. Prawidłowa podaż tego pierwiastka ma istotne znaczenie w prewencji otyłości, nadciśnienia tętniczego krwi oraz osteoporozy. Dodatkowo mleczne produkty fermentowane (maślanka, kefir, jogurty) są źródłem kwasu mlekowego i bakterii probiotycznych, dzięki którym możemy walczyć z wieloma dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego i wspomagać system odpornościowy organizmu. Zaleca się
WODA
Każdego dnia powinna być dostarczana do organizmu osoby dorosłej o umiarkowanej aktywności fizycznej w ilości 2500-3500 ml. Kupując wodę, warto zwrócić uwagę na jej ogólną mineralizację, by wiedzieć, ile składników mineralnych dostarczamy do organizmu wraz z wodą. Osobom dorosłym o umiarkowanej aktywności fizycznej zaleca się spożywanie wód o ogólnej mineralizacji przekraczającej 1000 mg/l. Informacja o ogólnej mineralizacji wody znajduje się na każdej etykiecie.
spożywanie dwóch porcji produktów mlecznych dziennie, przy czym jedną porcję stanowią np. dwa plasterki sera żółtego, duży kubek mleka lub jogurtu.
Jaja, ryby, nasiona
Spożycie mięsa i wędlin należy znacząco ograniczyć. Korzystne dla zdrowia jest natomiast częstsze spożywanie ryb, jaj i nasion roślin strączkowych. Są one źródłem wysokowartościowego białka, witamin z grupy B oraz żelaza. Do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka niezbędne są tłuszcze, przy czym ogromne znaczenie w prewencji chorób dietozależnych mają rodzaj spożywanego tłuszczu i wzajemne proporcje poszczególnych kwasów tłuszczowych. Tłuszcze zwierzęce zaleca się ograniczać, natomiast tłuszcze roślinne spożywać często, ale w niewielkich ilościach, najlepiej jako dodatek do sałatek i innych potraw.
ZDROWE OLEJE
Wyniki wielu badań naukowych wskazują na związek pomiędzy spożyciem nasyconych kwasów tłuszczowych a występowaniem chorób nowotworowych i układu krążenia. Z kolei wysoka zawartość w diecie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych n-6 i n-3 w proporcji maksymalnie 5 : 1 ma ogromne znaczenie dla prewencji chorób dietozależnych. Ich źródłem są ryby morskie oraz oleje roślinne (m.in. olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy i lniany).
PEŁNE ZIARNO
Największą wartością żywieniową spośród produktów zbożowych odznaczają się produkty pełnoziarniste. Podczas procesu ich przetwarzania z ziaren nie usuwa się zarodków i otrąb, które obfitują w witaminy z grupy B, składniki mineralne i włókno pokarmowe (błonnik). Do produktów zbożowych z pełnego przemiału zaliczamy: brązowy ryż, pieczywo razowe i makaron razowy.
OWOCE I WARZYWA
Obfitują w związki chemiczne o działaniu przeciwutleniającym (substancje biologicznie aktywne, zwane inaczej antyoksydantami). Przeciwutleniacze, wchodząc w reakcję ze szkodliwymi dla zdrowia wolnymi rodnikami występującymi w organizmie w nadmiarze, spowalniają procesy starzenia się komórek oraz zapobiegają rozwojowi chorób cywilizacyjnych.
WARTOŚCIOWE BIAŁKO
O wysokiej wartości żywieniowej białek decyduje obecność w nich aminokwasów egzogennych – aminokwasów, których organizm nie jest w stanie sam wytworzyć, a które muszą zostać dostarczone z pożywieniem. Źródłem pełnowartościowego białka w diecie są przede wszystkim jaja, ale także inne składniki diety pochodzenia zwierzęcego. Stosunkowo wysoką wartością odżywczą charakteryzują się również białka soi.
reklama
kuchnia i smaki
59
Prosto z kuchni POZNAJ NAJNOWSZE KUCHENNE TRIKI, TRENDY GASTRONOMICZNE I MODNE SKŁADNIKI, KTÓRYCH NIE MOŻE ZABRAKNĄĆ NA TWOIM TALERZU. O TYCH DANIACH PISZĄ BLOGERZY KULINARNI, TE PRODUKTY NAJSZYBCIEJ ZNIKAJĄ ZE SKLEPOWYCH PÓŁEK!
MATCHA Zielona herbata w proszku
Matcha tea latte Matcha, czyli zielona herbata w proszku, uważana jest za najzdrowszą z zielonych herbat. Do przygotowania tradycyjnej matchy należy użyć specjalnej miotełki zwanej chasen, miseczki chawan i bambusowej łyżeczki - chasaku. Kilka miesięcy temu w sieci robiły furorę babeczki z dodatkiem matchy, a teraz przyszła pora na herbatę latte. Aby ją przygotować, przesyp niecałą łyżeczkę herbaty przez sitko i zalej wodą o temp. 80°C. Energicznie mieszaj, a następnie dolej spienione mleko (roślinne lub krowie).
Wiosenne dipy Pomidory w całości piecz w piekarniku, aż będą miękkie. Zmiksuj z orzechami pekan. Takim „ketchupem” posmaruj kanapkę.
POMIDOR
PEKANY
kuchnia i smaki
60 BROKUŁY
BURAK
MIGDAŁY
SŁONECZNIK
Kilka różyczek brokuła gotuj nie dłużej niż 4 minuty. Zmiksuj z garścią migdałów. Uzyskany w ten sposób dip serwuj do zimnych wędlin lub do surowych warzyw pokrojonych w słupki.
Pyszne różowe pesto jest idealne do makaronu! Umyj kilka buraków, zawiń w folię aluminiową i piecz godzinę, a następnie obierz ze skórki i zblenduj ze słonecznikiem.
Secret Fitness Owsianka to naturalne musli z błyskawicznych płatków owsianych, suszonych moreli i jabłek wzbogacone o nasiona chia. Nie zawiera cukru, mleka w proszku i konserwantów. Nie wymaga gotowania – wystarczy je zalać wodą, jogurtem lub sokiem. SECRET FITNESS OWSIANKA Z OWOCAMI I NASIONAMI CHIA, MELVIT, 350 G
BEZ STRAT! W kuchni nic nie może się zmarnować. Nie wiesz, co zrobić z wywarem lub pozostałą po obiedzie zupą? Zrób z nich esencjonalną kostkę bulionową. Wlej resztki do woreczka na lód i przetrzymuj w zamrażalce. Jeśli masz w zapasie świeże zioła, dorzuć je dla wzbogacenia smaku.
To zgniecione ziarna prosa – pożywne i lekkostrawne. Mają zasadotwórcze właściwości, zawierają łatwo przyswajalne białko, dlatego świetnie sprawdzają się w diecie osób aktywnych. To doskonały dodatek do koktajli, naleśników i batonów energetycznych. PŁATKI JAGLANE, SZCZYTNO, 400 G
CZAS NA CZEKOLADĘ Jeśli masz ochotę na coś słodkiego, najlepiej sięgnij po czekoladę. Ma ona sporo kalorii, jest więc dobrym źródłem energii. Poza tym jest też źródłem magnezu, potasu i żelaza, a w mlecznej znajdziesz też wapń.
Jedź cytrusy! Świetnie orzeźwiają, mają mnóstwo witaminy C i idealnie nadają się jako składnik koktajli. Są również idealną przekąską, gdy złapie cię mały głód! SPANISH CITRUS FIESTA, 1KG
kuchnia i smaki
reklama
61
Jajko na kilka sposobów JAJKO TO WSZECHSTRONNY TOWARZYSZ W KULINARNYCH PODRÓŻACH. BYWA DODATKIEM DO WIELU POTRAW, ALE W NIEKTÓRYCH DANIACH JEST SKŁADNIKIEM NAJWAŻNIEJSZYM. POZNAJ NIETYPOWE SPOSOBY NA PRZYRZĄDZENIE PYSZNYCH POSIŁKÓW – SYCĄCYCH, WARTOŚCIOWYCH I NIEZWYKLE SMAKOWICIE WYGLĄDAJĄCYCH. Tekst: Agata Migdalska Jajko to znak odrodzenia, siły życiowej i początku nowego życia – nie tylko w kulturze chrześcijańskiej. Już w czasach antycznych jajka występowały jako znak początku, wtedy też pojawił się zwyczaj ich dekorowania na wiosnę. W grobach beockich znajdowano posążki Dionizosa z jajkiem w dłoni jako obietnicą reinkarnacji. Gallowie i Germanowie składali je w ofierze bogom w czasie wiosennych uroczystości. Nic więc dziwnego, że owo symbolicznie trwałe i zarazem kruche jajko zostało przejęte przez chrześcijaństwo jako symbol zmartwychwstania. Między innymi dlatego na wielkanocnych stołach królują potrawy z jajek.
Jajka na zdrowie!
Jajko to cenne źródło białka, aminokwasów, świetnie przyswajalnych witamin i tłuszczów w ilości idealnie uzupełniającej zapotrzebowanie twojego organizmu. Cenniejsze od białka jest żółtko będące doskonałym źródłem m.in. witamin A, D i E oraz witamin z grupy B (głównie witaminy B2). Zawarte w żółtkach kwasy tłuszczowe omega-3 oraz lecytyna działają przeciwzapalnie i przeciwzakrzepowo. Zapobiegają też odkładaniu się płytki miażdżycowej, więc śmiało mogą je jeść nawet osoby borykające się ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu. Jajka zawierają także duże ilości żelaza i fosforu oraz (nieco mniej) wapnia i magnezu. Wartość energetyczna średniej wielkości kurzego jaja wynosi około 80 kcal.
reklama
Wiosenny przysmak
Jajka o tej porze roku pojawiają się nie tylko przy okazji wielkanocnych wypieków (ach, te pyszne mazurki, serniki i piaskowe baby!), jarzynowych sałatek czy świątecznego żurku i białego barszczu. Aby zaskoczyć domowników, warto wykorzystać wiosenny i świąteczny czas na kuchenne eksperymenty. Jajko to znakomity materiał dla kreatywnego kucharza – można je przyrządzić na nieskończenie wiele sposobów. Ogromne pole do popisu dają na przykład jajka faszerowane. Ugotowane na twardo i przekrojone wzdłuż możesz bowiem wypełnić nadzieniem w zależności od twoich gustów smakowych i fantazji. Świetnie smakują zarówno z pieczarkami, jak i z szynką parmeńską czy kozim serem, ale też z musem z awokado i szpinaku. Tak nietypowy jajeczny farsz efektownie prezentuje się w „białej łódeczce” i doskonale sprawdza się jako przystawka. Z kolei zwykłą jajecznicę lub jajko sadzone możesz zastąpić popularną na Bliskim Wschodzie szakszuką, czyli jajkami w pomidorach z paprykową nutą. To danie o lekko pikantnym smaku nie tylko rewelacyjnie pachnie, ale także zaskakuje połączeniem składników.
Jajka w koszulkach Zabawna nazwa ma w sobie coś z prawdy – puchata biała koszulka „ubiera” pyszne wnętrze pod postacią płynnego żółtka. Aby je przygotować, do litra lekko wrzącej wody dodaj dwie łyżki octu. Świeże jajko wbij do miseczki, następnie ostrożnie przełóż do wrzątku, który wcześniej zamień w wir za pomocą łyżki – wówczas białko idealnie otoczy żółtko. Gotuj trzy minuty i delikatnie wyjmij jajko łyżką cedzakową.
Chcesz sprawdzić świeżość jajka? Wystarczy prosty trik – zanurz je w wodzie. Nawet jajko, które tylko troszkę się podniesie, powinno wzbudzić twoją czujność, bo świeże zawsze spokojnie i nieruchomo powinno leżeć na dnie naczynia.
NA MIĘKKO Jajka na miękko (całkowicie schowane pod powierzchnią wody) gotuj 3 minuty od momentu włożenia ich do posolonego wrzątku.
ŚREDNIO Jajko półtwarde, czyli o ściętym białku i płynnym żółtku, gotuj przez 5 minut.
Szakszuka (shakshouka)
Cebulę pokrój w drobną kostkę i podsmaż na oliwie. Dodaj przeciśnięte przez praskę ząbki czosnku i drobno posiekaną papryczkę chili. Następnie dodaj posiekaną czerwoną paprykę. Umyj, sparz i obierz ze skórki wszystkie pomidory. Pokrój je w ćwiartki, usuń szypułki, a miąższ pokrój w drobną kostkę. Tak przygotowane pomidory przełóż do zeszklonych warzyw, dopraw solą oraz świeżo mielonym pieprzem. Gotuj do uzyskania jednolitej konsystencji. W lekko bulgoczącym na patelni sosie zrób cztery wgłębienia i w każde z nich wbij ostrożnie jajko. Całość gotuj przez 10 minut, aż białka jajek się zetną. Gotową szakszukę posyp posiekaną natką lub szczypiorkiem. Wyśmienicie smakuje z chrupiącą bagietką.
63 NA TWARDO Gotuj 10 minut – pamiętaj, że gotowane dłużej są ciężkostrawne, a żółtko przybiera mało apetyczny szarozielony kolor.
kuchnia i smaki
• 3 duże pomidory (najlepiej malinowe) • 4 świeże jajka • cebula • 2 ząbki czosnku • czerwona papryka • papryczka chili • łyżeczka cukru • łyżka oliwy • 2 łyżki posiekanej natki pietruszki lub świeżego szczypiorku • sól morska, świeżo mielony pieprz
Zapiekane jaja przepiórcze z kalafiorem i rukolą Zeskanuj zdjęcie i przeczytaj jak mądrze kupować jajka (instrukcja na s. 7).
• kilka łyżek masła • 4-6 jaj przepiórczych • cebulka dymka • dwie garści rukoli • kilka różyczek kalafiora • 2 łyżki śmietany 18% • 10 dag startego sera, np. cheddar (opcjonalnie) • świeże zioła (bazylia, pietruszka) • pieprz, sól Piekarnik nagrzej do 180°C. Kokilki wysmaruj masłem i wstaw do piekarnika na kilka minut. Kalafiora pokrój na mniejsze części, gotuj przez 5 minut. Cebulkę dymkę drobno pokrój i podsmaż na maśle, dopraw pieprzem, solą i ziołami. Do nagrzanych naczyń do zapiekania włóż łyżkę śmietany, dodaj ugotowane cząstki kalafiorów wymieszane z listkami rukoli, wbij dwa lub trzy jaja przepiórcze (w zależności od rozmiaru kokilek). Wierzch polej masłem z cebulką, posyp startym cheddarem. Wstaw do piekarnika ponownie, tym razem zapiekaj ok. 8 minut, do momentu gdy białko się zetnie, a żółtko pozostanie płynne.
Ile (i jakich) jaj? Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dopuszcza jedzenie do 10 jajek tygodniowo (w tym tych w ciastach czy makaronach). Uśredniając, można więc przyjąć, że spożywanie jednego całego jajka dziennie (np. na śniadanie lub kolację) będzie stanowiło idealną i bezpieczną ilość. Pamiętaj, by wybierać jaja odpowiedniej jakości, najlepiej te z chowu wolnowybiegowego lub ekologicznego.
Frittata czy omlet?
Frittata to rodzaj omletu (włoskiego lub hiszpańskiego). W odróżnieniu od tradycyjnego omletu dodaje się do niej dodatkowe składniki (np. ziemniaki lub pomidory), smaży się ją też dłużej i podaje pokrojoną w kawałki, podobnie jak pizzę.
Terrina
kuchnia i smaki
64
Francuska przystawka podawana na zimno. Mięsna przypomina pasztet, ale popularne są też te warzywne i jajeczne. Bardzo efektownie wygląda!
Terrina z warzywami • cukinia • 2 marchewki • pół papryki bez skórki • cebula • 2 ząbki czosnku • 15 dag mielonego białego sera • 3 jajka • 2 łyżki bułki tartej • 3 łyżki oliwy • sól i pieprz • masło do formy • natka pietruszki Marchew i cukinię pokrój wzdłuż na plastry i blanszuj w osolonej wodzie przez 3 minuty. Posiekaną cebulę i czosnek zeszklij na oliwie. Przełóż do miski i dodaj drobno posiekaną paprykę, ser, jajka, bułkę tartą i przyprawy. Dokładnie wymieszaj. Formę keksową posmaruj masłem, układaj plastry marchewki i cukinii przekładane masą. Formę zanurz do połowy w brytfannie i piecz w kąpieli wodnej przez 45 minut w temp. 190°C.
e nagrody! w jo a f ź d ą b o Zd szczegóły
na stronie
10
kuchnia & smaki
67
PSOTY NA POWIETRZU RUCH I ŚWIEŻE POWIETRZE TO BARDZO WAŻNE ELEMENTY PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU DZIECKA. W CZASACH POWSZECHNEJ CYFRYZACJI CORAZ TRUDNIEJ PRZEKONAĆ MALUCHA DO PRZEBYWANIA NA ZEWNĄTRZ. ABY ZASZCZEPIĆ W NIM RADOŚĆ Z BYCIA POZA DOMEM, WARTO SIĘGNĄĆ PO SPRAWDZONE ZABAWY.
Dziecko ma wrodzoną ciekawość świata i lubi dobrą zabawę – doskonałym pomysłem na spędzenie z nim czasu będzie jedna z prezentowanych tu podwórkowych zabaw.
CYMBERGAJ
Do przygotowania tej gry potrzebujesz jedynie kredy, dwóch grzebieni i trzech monet: dwóch o takich samych rozmiarach oraz jednej mniejszej. Na płaskiej, gładkiej powierzchni narysuj prostokąt o rozmiarach 1 m x 0,5 m i na każdym z krótszych boków oznacz bramkę. Dwie duże monety to zawodnicy, odpowiednio jeden dla ciebie, jeden dla twojej pociechy. Mniejsza moneta to piłka. Zabawa polega na takim przesunięciu grzebieniem większej monety w stronę małej, by ta ostatecznie wpadła do bramki przeciwnika.
PUSZCZANIE KACZEK
Dzieci uwielbiają rzucać kamieniami, tak już po prostu jest. To prosta gra, możliwa do wykonania tylko nad wodą. Znajdźcie kilka płaskich kamieni, a potem pokaż smykowi, jak rzucać, by jak najwięcej razy odbiły się od tafli wody.
RYMOWANKA
kuchnia i smaki
68
Podczas spaceru możesz ćwiczyć również pamięć i koncentrację malucha, na przykład poprzez wspólną naukę rymowanki: Raz, dwa, trzy, cztery, maszerują oficery, a za nimi oficerki pogubiły pantofelki. Raz, dwa, trzy, cztery, maszerują oficery, a za nimi oficerki – powpadały do butelki, a z butelki do jajeczka i skończyła się bajeczka!
SKAKANKA, PIŁKA, GUMA
Odbijanie piłki tenisowej od ściany i przeskakiwanie nad nią, wspólna zabawa ze skakanką, przeskakiwanie przez gumę? Dobrze się przy tym bawiłaś, więc te gry spodobają się też twojemu dziecku. Każda aktywność zmuszająca twoją pociechę do ruchu to dobra zmiana! Przypomnij sobie, co sama lubiłaś robić, będąc dzieckiem.
SEKRETY
Do tej zabawy będzie potrzebny niewielki kawałek szybki. Razem z maluchem wykop w ogrodzie niewielki dół, do którego następnie wrzućcie kwiaty, patyczki, niewielkie figurki, guziki i wszystko to, co podpowie wam wyobraźnia. Taki dołek przykryj szybką, a potem zasyp ziemią. Wróćcie tam razem na drugi dzień, odkopcie dołek i podziwiajcie przez szybkę magiczne widoki.
CIEPŁO – ZIMNO
Schowaj niewielki przedmiot w ogrodzie, tak by dziecko nie widziało, gdzie go ukrywasz. Następnie na komendę „szukaj” dajesz znak do rozpoczęcia poszukiwań, kierując się twoimi instrukcjami, odpowiednio: ciepło (gdy jest na dobrej drodze do znalezienia go) lub zimno (gdy szuka w złym miejscu).
GŁUCHY TELEFON
Zabawa dla całej rodziny, nie tylko na powietrzu, ale również w domu, w deszczowe dni. Wszyscy ustawiają się w rzędzie, a dorosły może rozpocząć. Mówisz coś na ucho dziecku obok, które następnie przekazuje to, co usłyszało, kolejnemu. Ostatni maluch w kolejce mówi na głos, co do niego dotarło, następnie osoba z początku przechodzi na koniec itd. Ta gra to gwarancja dobrej zabawy i śmiechu!
Twój idealny dzień PO CO SIĘ SPIESZYĆ? JEST WIOSNA! ODPRĘŻ SIĘ I KORZYSTAJ Z JEJ UROKÓW. NIC NIE JEST WAŻNIEJSZE NIŻ DOBRE SAMOPOCZUCIE I RADOSNE CHWILE W RODZINNYM GRONIE.
WCZESNE WSTAWANIE?
O ile nie jesteś rannym ptaszkiem, przestaw budzik na późniejszą godzinę lub całkowicie o nim zapomnij. Badania naukowe dowodzą przecież, że podczas snu nasz organizm najskuteczniej się regeneruje. To doskonały powód, aby w wolnym dniu pozwolić sobie na dłuższą drzemkę.
CZAS DLA CIEBIE!
Poświęć chwilę na ulubione zajęcie, które cię odpręży. Przeczytaj książkę lub nadrób zaległości prasowe. Jeśli lekturę masz już za sobą, ściągnij na smartfon aplikację TAP2C i zobacz jeszcze więcej! Przedłuż sobie relaks.
kuchnia i smaki
70
Podziel się z nami zdjęciem przedstawiającym twój idealny sposób na efektywny relaks: oznacz je jako @tesco_magazyn i dodaj hashtag #goodvibes, a możliwe, że pojawi się na naszym profilu.
ŚNIADANIE TO PODSTAWA! NAJLEPSZE PIĘKNIE PODANE!
Od dawna wiadomo, że jemy także oczami, dlatego postaraj się, aby tego dnia twoje śniadanie było nie tylko pyszne, ale i piękne. Zapomnij o pośpiechu – zjedz coś, co naprawdę lubisz! Najbardziej kaloryczne potrawy najlepiej spożywać rano.
KAWA
Aromatyczne uzupełnienie porannego rytuału. Zaparz swoją ulubioną kawę, przygotowując ją zgodnie ze swoimi preferencjami. A może wybierzesz się do kawiarni? Przecież masz na to czas!
reklama
UPIECZ CIASTO
Poświęć czas bliskim i razem z dziećmi upiecz ich ulubione ciasto. Takie zajęcie z pewnością przyniesie dużo uśmiechu – nawet jeśli twoje pociechy będą całe w mące! Gotowe słodkości umilą wspólne chwile całej rodzinie.
PRZYSTRÓJ DOM KWIATAMI
Świeże kwiaty wprowadzają kolor i ożywiają wnętrze, nadając mu charakter. Warto skorzystać z uroków wiosny i przystroić mieszkanie tulipanami lub sezonowymi żonkilami.
ŚWIĄTECZNA ATMOSFERA Zajączki stały się zwiastunem Wielkanocy, zwłaszcza te z czekolady, które cieszą nie tylko dzieci. Postaw złotego zajączka na stole, który przypomni każdemu, że już niedługo Święta! Złoty zajączek Lindt, 100 g
WSPÓLNY SPACER Słoneczna pogoda nastraja do długich, rodzinnych spacerów. Za cel obierz zoo, park lub plac zabaw, a twoje pociechy nie będą narzekały na nudę.
kuchnia i smaki
72
HERBACIANY RYTUAŁ
Napar z herbaty ma bardzo dobry wpływ na nasz organizm, dlatego warto go przyrządzać jak najczęściej. Wypij ją na balkonie, rozkoszując się piękną pogodą.
AROMATERAPIA
Otaczanie się pięknymi zapachami doskonale oddziałuje na nasze samopoczucie. Zapal ulubioną świecę lub rozpal w podgrzewaczu aromatyczny olejek i wypełnij przestrzeń wiosną.
reklama
Herbaty Sir Roger
Najwyższa jakość za rozsądną cenę!
Dostępne w całej sieci
Wielkanoc - wielka uczta Zdjęcia: Max Zieliński Przepisy, stylizacja: Magda Klimczak
Gravlax
w burakach • kg surowego filetu z łososia • 3-4 łyżki soli do natarcia ryby • 50 ml wódki • łyżka cukru • starta skórka cytryny • 2 starte surowe buraki • koperek • łyżka oliwy • czarny pieprz Łososia osusz i ułóż w naczyniu skórą do dołu. Skrop rybę wódką, następnie natrzyj wymieszanym cukrem z solą i skórką z cytryny. Na tak przygotowane mięso nałóż starte buraki, całość przykryj folią spożywczą i obciąż, na przykład pełnymi puszkami. Po dobie wylej zebrany w naczyniu sok, przewróć rybę i włóż ją z powrotem do lodówki na dobę. Po tym czasie wyjmij filet z naczynia, usuń marynatę, pokrój w cienkie plasterki. Przed podaniem skrop sokiem z cytryny, odrobiną oliwy i posyp posiekanym koperkiem.
kuchnia i smaki
74
Drożdżowe bułeczki
Zielona sałatka
• 2 żółtka jaja • jajo • 300 g mąki • 120 g rozpuszczonego masła • 150 ml mleka • 30 g świeżych drożdży • szczypta soli • szczypta cukru • 100 ml mleka • łyżka kurkumy • żółtko do posmarowania • sezam do posypania
• pęczek szparagów • 2 szklanki zielonego groszku • kiełki buraka • 4 jaja przepiórcze • kozia rolada • łyżka masła sos: • łyżka soku z cytryny • 4-5 łyżek oliwy • szczypta soli • szczypta świeżo zmielonego czarnego pieprzu • łyżeczka musztardy rosyjskiej Wszystkie składniki sosu dokładnie wymieszaj. Umyj szparagi i przetnij je na pół, jaja ugotuj na twardo, a w międzyczasie blanszuj groszek. Na patelni rozpuść masło i smaż szparagi przez mniej więcej 3 minuty. Do miski włóż groszek, szparagi, przekrojone na pół jaja, kawałki sera koziego oraz kiełki buraka. Sałatkę polej sosem i dokładnie wymieszaj.
75 kuchnia i smaki
Piekarnik nagrzej do 220°C. W garnku podgrzej mleko, połącz z drożdżami, cukrem i łyżeczką mąki. Przygotowaną masę przykryj ściereczką i odstaw na 10 minut. Jajka utrzyj z cukrem na jednolitą, białą masę. Do osobnej miski przesiej mąkę, sól, kurkumę, następnie wlej wyrośnięty zaczyn i dokładnie wymieszaj wraz z masłem i ubitymi jajami. Wyrób ciasto tak, aby było jednolite i niezbyt rzadkie (jeśli jest lejące, powoli dodawaj mąkę). Masę odstaw do wyrośnięcia na minimum godzinę. Ciasto przełóż na stolnicę oprószoną mąką i podziel na 10 części, z których formuj bułeczki, następnie wstaw je do piekarnika na 20-25 minut. Po tym czasie zmniejsz temperaturę w piekarniku do 200°C. Wyrośnięte bułeczki smaruj roztrzepanym jajem, posyp sezamem i przełóż na blachę do pieczenia. Wstaw ponownie do piekarnika na 20-25 minut.
Saltimbocca
kuchnia i smaki
76
• pierś kurczaka • łyżka masła • kilkanaście listków szałwii • 6 plasterków szynki parmeńskiej • 1/3 szklanki białego wytrawnego wina • 1/3 szklanki bulionu lub rosołu • cytryna Kurczaka pokrój na cienkie plasterki i delikatnie je rozbij. Na każdym kawałku mięsa ułóż kilka listków szałwii i zawiń go w szynkę. Na patelni rozgrzej masło i smaż przez 3 minuty z każdej strony, po czym wlej wino oraz bulion i przykryj patelnię pokrywką na kolejne 5 minut. Mięso podawaj skropione cytryną.
Quiche lorraine ciasto: • 250 g mąki • 120 g masła • szczypta soli • jajo • ok. 50 ml wody farsz: • 20 g pancetty (lub cienko pokrojonego wędzonego boczku) • por • łyżeczka masła masa jajeczna: • 3 jajka • 150 ml śmietanki 30% • łyżeczka macis w proszku (kwiat gałki muszkatołowej) lub szczypta gałki • 100 g sera gruyère Wszystkie składniki ciasta zagnieć szybko, uformuj kulę, zawiń w papier do pieczenia i wstaw do lodówki na 30 minut. Następnie rozwałkuj je pomiędzy arkuszami papieru do pieczenia. Ciastem wyłóż formę na tartę, obciąż je fasolą i wstaw do nagrzanego piekarnika na 10 minut. Wyjmij podpieczone ciasto. Na maśle podsmaż pocięty w słupki boczek, odlej tłuszcz i dodaj por w talarkach. Smaż ok. 7 minut, aż por delikatnie się zeszkli. Farsz wyłóż na ciasto. Masę serową delikatnie wymieszaj, łącząc wszystkie składniki. Zalej nią przygotowany farsz. Piecz ok. 25 minut, aż masa się zetnie. Tartę podaj, najlepiej jeszcze ciepłą, z ulubioną sałatą, na przykład rukolą lub roszponką, skropioną oliwą.
kuchnia i smaki
78
kuchnia & smaki
79
Babka z różanym lukrem ciasto: • małe opakowanie jogurtu • 2 jaja • 120 g oleju • 120 g cukru • 200 g mąki • łyżeczka proszku do pieczenia • starta skórka z cytryny • sok z połowy cytryny • 3 łyżki zmiksowanych truskawek lukier: • 3 łyżeczki cukru pudru • sok z połowy cytryny • 2 łyżki soku z malin W mikserze utrzyj olej z cukrem. Dodaj jajka i nadal ucieraj do połączenia wszystkich składników. Nadal ucierając, dodaj mąkę i proszek do pieczenia. Kiedy ciasto zyska jednolitą konsystencję, dodaj skórkę i sok z cytryny. Formę do pieczenia wysmaruj masłem, wlej do niej masę i polej musem truskawkowym. Piecz ok. 40 minut, lub do suchego patyczka w 160°C. Piecz ciasto w formie z kominem lub w keksówce. Po wyjęciu z piekarnika odstaw do całkowitego wystygnięcia. Cukier puder rozprowadź z sokiem z cytryny do momentu otrzymania lukru, dodaj sok z malin dla koloru. Wyjmij babkę z formy i polej lukrem.
kuchnia i smaki
80
dom i podróże
82
Kochamy pastele Przygotuj swój dom na nadejście wiosny! Postaw na kolory, które możesz wykorzystać również w wielkanocnych aranżacjach. Niech twój stół rozkwitnie.
dom i podróże
83
Poduszki i świeczki Kwiaty, pudrowe odcienie różu i błękitu to w tym sezonie najpopularniejsze wzory, które wprowadzą świeży powiew do twojego mieszkania. Florystyczny motyw na poduszkach czy intensywne kolory świeczek pozytywnie wpłyną na wszystkich domowników. Baw się kolorami i wzorami, i połóż na sofę kolorowy koc w kratkę wraz z bogato zdobionymi podgłówkami - im więcej radosnych, słodkich odcieni, tym lepiej!
Poduszka z króliczkiem F&F Home, 34,99 zł* Poduszka różowa w kwiaty F&F Home, 29,99 zł*
dom i podróże
84
Poduszki Floral Belle F&F Home, od 34,99 zł*
Pled w różowo-niebieską kratę F&F Home, 49,99 zł*
Świece zapachowe F&F Home, od 7,49 zł*
Tylko 4,99 zł*, a tyle zastosowań!
(wazon szklany F&F Home, wys. 18 cm)
W stylizacji wykorzystano akcesoria o nowym zapachu PIWONIA: świeca walcowa F&F Home, 6,99 zł*, potpourri F&F Home, 7,99 zł*
Proste rozwiązania
85 dom i podróże
Szklany wazon to element dekoracji, który w swojej prostocie oraz neutralnym charakterze ma wszechstronne zastosowanie. Oczywiste rozwiązania są najbardziej zaskakujące – dzięki temu, że wazon jest przezroczysty, możesz się wykazać kreatywnością. Nie musisz się ograniczać do wstawiania do niego kwiatów, które niewątpliwie, przy tak minimalistycznym wzornictwie, będą pięknie się prezentowały, ale możesz go również wykorzystać według tego, co podpowiada twoja fantazja. Włóż do niego suszki, świeczkę zapachową, utwórz kompozycję z kamieni i ozdobnych kryształków – za każdym razem uzyskasz inną, niepowtarzalną dekorację, a to wszystko dzięki jednemu wazonowi!
Jak przechowywać jedzenie w lodówce? CZY WIESZ, ŻE TO, NA JAKIEJ PÓŁCE USTAWIASZ PRODUKTY ŻYWNOŚCIOWE W LODÓWCE, MA WPŁYW NA ICH ŚWIEŻOŚĆ? JEŚLI CHCESZ UNIKNĄĆ NIEPORZĄDKU ORAZ ZADBAĆ O TO, BY MARNOWAĆ JAK NAJMNIEJ JEDZENIA, POZNAJ NASZE WSKAZÓWKI.
GÓRNA PÓŁKA: 8ºC
Nabiał, masło, jogurty, śmietana, ciasta Najwyższa półka powinna być zarezerwowana na nabiał, który należy przechowywać w temperaturze ok. 8°C. Tutaj możesz też wstawić wypieki: placek (np. sernik) czy ciastka.
ŚRODKOWA PÓŁKA: 4-7ºC
Żółte sery, twarogi, wędliny, gotowe dania Miejsce na produkty, które dość szybko się psują (sery, wędliny, kiełbasy itd.). Tutaj możesz też umieścić gotowe dania, np. zupę pozostałą po obiedzie.
DOLNA PÓŁKA: 3-7ºC
Surowe mięso i ryby, owoce morza Najzimniejsza strefa w lodówce – tu powinny być przechowywane produkty, które najszybciej się psują (jak np. surowe mięso i ryby); dodatkowo przechowywanie ich na najniższej półce zapobiegnie kapaniu z nich na niżej położone produkty.
PÓŁKI NA DRZWIACH: 10ºC
Ketchup, musztarda, soki To najcieplejsze miejsce w twojej lodówce. Na górze trzymaj jaja, poniżej sosy, ketchup, musztardę, soki owocowe.
dom i podróże
86 DOLNA SZUFLADA: 7-10ºC
W szufladach jest stosunkowo ciepło i dość wilgotno. Przechowuj tu warzywa, takie jak marchew, brukselka, por czy kapusta. Nie owijaj ich w folię, dbaj o dobry przepływ powietrza. Owoce i warzywa wkładaj do osobnych szuflad.
ZAMRAŻALNIK: OK. -18ºC
Temperatura w zamrażalniku nie powinna przekraczać -18ºC – w wyższej mogą już zacząć namnażać się szkodliwe bakterie. Produkty układaj ciasno obok siebie, najlepiej w pojemnikach lub workach foliowych przeznaczonych do mrożenia żywności.
Lodówka to jeden z najważniejszych sprzętów w każdym domu i aby spełniała swoje zadanie i służyła jak najdłużej, należy o nią odpowiednio dbać. Jedną z najważniejszych czynności jest regularne rozmrażanie lodówki (chyba że jest wyposażona w system no frost). Rozmrażać chłodziarkę należy za każdym razem, gdy warstwa lodu w zamrażalniku przekroczy pół centymetra. Lodówka nierozmrażana nie tylko straci część swojej efektywności, ale także zwiększy pobór mocy. Z kolei mycie lodówki powinno przebiegać w dwóch etapach. Najpierw należy opróżnić lodówkę i wyjąć z niej wszystkie ruchome elementy, takie jak kratki czy półki. Najlepiej umyć je ciepłą wodą z dodatkiem płynu do mycia naczyń, a następnie dokładnie wytrzeć (wszystkie elementy przed włożeniem do lodówki muszą być suche). Wnętrze lodówki można umyć również płynem lub sięgnąć po domowy sposób: roztwór wody z octem. Myć lodówkę należy minimum raz na miesiąc, bez względu na to, czy lodówka ma powłokę antybakteryjną.
OPAKOWANIA Opakowania z tworzyw sztucznych są doskonałym sposobem na przechowywanie żywności wewnątrz lodówki – są lekkie, wiele z nich ma funkcję pakowania próżniowego, a w przypadku silikonowych odpowiedników ich kształt i rozmiar można dostosować do własnych potrzeb. Należy jednak pamiętać o ostrożności – nie wszystkie tańsze odpowiedniki znanych marek nadają się do przechowywania żywności. Przed zakupem takiego opakowania należy sprawdzić, z jakiego plastiku zostało wykonane oraz w jakim zakresie można go używać (czy może być mrożone, podgrzewane w mikrofalówce, myte w zmywarce etc.).
Jeśli masz problem z pozbyciem się niechcianych zapachów z wnętrza chłodziarki, wystarczy zamknąć w niej na jakiś czas otwarty pojemnik z kawą, sodą oczyszczoną lub jabłkami – wszystkie te produkty dobrze wchłaniają aromaty. Dla działania i zachowania odpowiedniej higieny wewnątrz lodówki duże znaczenie ma obieg powietrza. Dlatego nie powinno się przeładowywać lodówki (co często zdarza się np. podczas świąt, gdy zależy nam na przedłużeniu świeżości dużej liczby gotowych potraw) – ogranicza to jej właściwości i powoduje zwiększenie poboru energii. Warzywa zielone należy oddzielić od czerwonych i żółtych, gdyż mogą na siebie źle wpływać, przyspieszając proces psucia. Właśnie dlatego zielone warzywa (np. brokuły) mogą żółknąć: wpływa tak na nie etylen wydzielany np. przez żółtą paprykę. Pamiętaj, że nie wszystkie produkty należy przechowywać w loZANIM SCHOWASZ dówce. Poza chłodziarką zdecydowanie powinno się trzymać pomidory, owoce DO LODÓWKI... egzotyczne (w tym cytrusy), ogórki, cukinie oraz wszystkie rośliny strączkowe. Przechowywanie ich w lodówce nie tylko będzie miało wpływ na pogorszenie Kluczem do przedłużenia świeżości walorów smakowych, ale pozbawi produkty części ich wartości odżywczych. przechowywanych w lodówce Kolejnym często popełnianym błędem jest za długie przechowywanie produkproduktów jest odpowiednie jej tów w zamrażarce. Najdłużej bez utraty jakości można przechowywać w niej przechowywanie. Zrezygnuj z foliowych warzywa i owoce, bo aż do 12 miesięcy. Nieco krócej pieczywo (do 8 miesięcy), worków, które powodują psucie się ryby i tłuszcze (do 6 miesięcy), surowe mięso (do 3 miesięcy) i lody (tylko 3 wędlin, pleśnienie serów i mogą miesiące). Co ciekawe, w przypadku gotowych mrożonek, o ile opakowanie nie wytwarzać bardzo szkodliwe dla zostało uszkodzone, a produkt nie był nigdy rozmrożony, podobnie jak w przyzdrowia azotyny. Nie myj wcześniej padku konserw ich przydatność sięga daleko poza datę ważności – nie zaleca owoców i warzyw – to przedłuży ich się jednak tego sprawdzać. świeżość.
reklama
PH naturalne dla skóry
Nowy Ludwik.
NOWA MOC czyszczenia!
MOLE SPOŻYWCZE I ODZIEŻOWE – JAK SIĘ ICH POZBYĆ? NAWET W NAJBARDZIEJ ZADBANYM I REGULARNIE SPRZĄTANYM MIESZKANIU MOGĄ ZALĘGNĄĆ SIĘ MOLE. TO PROBLEM BARDZO KŁOPOTLIWY, PONIEWAŻ MOLE TO ODPORNE OWADY, KTÓRYCH POZBYCIE SIĘ BYWA NIEŁATWE – SĄ NA TO JEDNAK SPRAWDZONE SPOSOBY. Mole to motyle nocne, czyli ćmy. Są szkodnikami niszczącymi ubrania lub żerującymi na produktach spożywczych. Istnieje wiele sposobów na skuteczną walkę z tymi niechcianymi gośćmi, a równie ważna, co wybór metody, jest konsekwencja i dokładność podejmowanych działań. Dobrze przeprowadzona operacja pozbawi cię problemu z molami na dłuższy czas – jeśli jednak będziesz traktować ich obecność niefrasobliwie, czeka cię długa batalia.
Mole spożywcze
Mól spożywczy (omacnica spichrzanka) żeruje na produktach spożywczych: mące, ziarnach zbóż, słodyczach, ziołach, orzechach czy nawet czekoladzie. Możesz początkowo nie zauważyć larw moli, dlatego przed użyciem mąki zawsze zaleca się jej przesianie. Mole lubią ciemne i ciepłe miejsca, dlatego często są szkodnikiem nawiedzającym magazyny zbożowe. Co ważne, w przypadku natrafienia na larwy moli należy wyrzucić cały produkt, gdyż został on przez nie zanieczyszczony. Mole spożywcze najczęściej mają ciemną barwę, a jeśli zauważymy je w powietrzu, niestety jest już za późno na działania prewencyjne. Wtedy konieczne jest dokładnie umycie szafek oraz przejrzenie każdego produktu spożywczego, jaki znajduje się w domu, ponieważ dorosłe osobniki zdążyły już złożyć jaja, z których wyklują się formy larwalne, a następnie gąsienice – a to właśnie one są odpowiedzialne za niszczenie produktów.
Jak walczyć z molami spożywczymi?
dom i podróże
90
Przede wszystkim należy namierzyć ich siedliska w pożywieniu i jak najszybciej pozbyć się ich z domu. Na latające okazy dobre będą lepy, które specjalnymi zapachami przyciągają dorosłe osobniki. Lepy występują w postaci małych płytek, taśm, a nawet przyklejanych na wewnętrzną stronę szafki ekranów. Na rynku można dostać również specjalne spraye, jednak odpowiedni lep w połączeniu z wyrzuceniem zanieczyszczonych produktów jest dużo bezpieczniejszym rozwiązaniem. Domowym sposobem na pozbycie się moli jest wyszorowanie szafek roztworem wody i octu – jest to skuteczna metoda, jednak nieszczególnie zaleca się jej zastosowanie ze względu na pogorszenie komfortu życia – zapach octu utrzymuje się nawet do kilku dni.
Mole odzieżowe
Mól odzieżowy (mól włosienniczek) to zmora właścicieli moherowych ubrań i eleganckich futer, owad ten żywi się jednak również bawełną, a nawet piórami. W budynkach wielomieszkaniowych możliwe jest przejście owadów kanałami wentylacyjnymi z jednego mieszkania do drugiego (np. gdy twój sąsiad prowadzi z nimi batalię). W porównaniu do moli spożywczych ubraniowe mają jaśniejszą, brunatną lub złocistą barwę. Zazwyczaj zauważa się je dopiero w powietrzu, a dodatkowym utrudnieniem w walce z nimi pozostaje fakt, że niekoniecznie ich larwy muszą znajdować się na ubraniach w szafie. Larwy często lęgną się w rzadziej sprzątanych, zakurzonych i ciemnych zakamarkach mieszkania (np. za szafą lub kanapą).
WSKAZÓWKA Zawartość otwartych torebek z mąką lub kaszą przesyp do szczelnie zamykanych słoików.
reklama
Jak walczyć z molami odzieżowymi? Przede wszystkim należy przejrzeć szafę i starannie wyprać wszystkie ubrania, również te spoza sezonu. W przypadku dużego zagęszczenia jaj lub larw w ubraniu warto pozbyć się danej części garderoby. Pomieszczenie, w którym znalazły się mole, należy często wietrzyć, a szafy nie powinny być również przeładowane ubraniami. Półki i szuflady trzeba oczywiście umyć, można też przetrzeć ich wnętrze terpentyną oraz umieścić w środku lawendowe mydełka lub środki zapachowe. Prostym i efektywnym sposobem jest zakup odpowiedniej zawieszki do szafy, która będzie działać prewencyjnie, oraz lepu, który wyłapie latające osobniki.
WSKAZÓWKA W szuflady szaf możesz włożyć mydełka i saszetki o zapachu lawendy.
JAK CZĘSTO POŚCIEL, RĘCZNIKI, KUCHENNE ŚCIERECZKI… A KOCE LUB PODUSZKI? NIE WIESZ, CZY POWINNO SIĘ JE PRAĆ RAZ NA TYDZIEŃ, MIESIĄC, A MOŻE JESZCZE RZADZIEJ? CZY SĄ PEWNE NORMY, KTÓRYCH NALEŻY SIĘ TRZYMAĆ? Tekst: Ewa Cieślik
W każdym domu znajdują się tekstylia, których używa się na co dzień. Są to oczywiście ubrania i bielizna osobista, ale także ręczniki czy pościel. Na wszystkich tkaninach, z jakimi mamy styczność, zostawiamy komórki naskórka, pot czy sebum wytwarzane przez naszą skórę. Jeśli do tego doda się wilgoć, ciepło i tlen, okaże się, że nasze ręczniki i pościel to idealne środowisko dla grzybów oraz roztoczy. Pozbyć się ich można po prostu… robiąc pranie.
W domu alergika
dom i podróże
92
Zasady dotyczące częstotliwości prania tkanin są odmienne w zależności od tego, czy mają one styczność z osobami cierpiącymi na alergie. Jeśli tak – wtedy należy pamiętać, by prać częściej. Głównie chodzi o alergie na kurz oraz roztocza (czyli rodzaj pajęczaków). Te ostatnie często żyją właśnie w kurzu (roztocza kurzu domowego) i żywią się naskórkiem, który złuszcza się w naturalny sposób. Jeśli zaobserwujesz objawy, takie jak kichanie, katar i uporczywe swędzenie, może to być znak alergii. Roztocza są wrażliwe na zmiany temperatury i giną zarówno w tej bardzo niskiej, jak i wysokiej. W 60°C mogą przeżyć mniej niż godzinę, a w 70-80°C – tylko 5 minut. Pamiętaj, że roztocza obecne są także w dywanach, zasłonach oraz… pluszakach. Zabawki swego dziecka możesz więc zamrozić, by w ten sposób pozbyć się z nich tych uciążliwych pajęczaków.
Dobre nawyki
prać
Pranie postrzegane jest jako dość nielubiany obowiązek, ale możesz to zmienić. Wyznacz sobie jeden dzień, w którym zawsze zrobisz pranie. Najczęściej tym dniem jest sobota, ale lepiej, by była to środa lub czwartek – w ten sposób weekend będziesz mogła przeznaczyć na odpoczynek i czas dla rodziny. Pamiętaj, że większość pralek ma programator, który umożliwia wygodne zaprogramowanie prania na daną godzinę, np. pod nieobecność domowników. Możesz więc rano, wychodząc z domu, ustawić pranie na godzinę czternastą, by po powrocie z pracy było gotowe do wysuszenia.
Złote zasady
Przygotowując i segregując pranie, pamiętaj o tym, by nie wkładać do pralki zbyt dużo ubrań - nie powinno się wypełniać nimi więcej niż trzy czwarte objętości bębna. Zbyt duża ilość upchniętych tkanin może sprawić, że proszek niedokładnie się rozpuści, co z kolei skutkować może białymi smugami pozostałymi na niedokładnie wypłukanych ubraniach. Jeśli planujesz prasować wyprane ubrania, najlepiej je wcześniej posegregować. Zacznij od tych, które wymagają najniższej temperatury, następnie stopniowo zwiększaj nagrzanie żelazka. Dzięki temu unikniesz nadmiernej straty prądu.
POJEMNY KOSZ NA PRANIE UŁATWI CI PRACĘ.
PORĘCZNY I PRAKTYCZNY - IDEALNY DO PRZECHOWYWANIA.
POSZEWKI
POŚCIEL I PODUSZKI
Pościel – a raczej poszewki na kołdrę i poduchy – należy Pamiętasz o praniu poszewek, lecz umyka ci, że wyczyścić zmieniać co dwa tygodnie lub częściej, np. w sytuacji chonależy też kołdrę i poduszki? Niezależnie od tego, czy są wyroby. Pamiętaj, by nie przesadzać i nie prać pościeli częściej konane z tworzyw sztucznych, czy z pierza, w nich też zbieraniż raz na tydzień! Pranie nastaw na temperaturę 60 lub ją się kurz i roztocza. Jeśli dysponujesz pralką o odpowiednio 90°C. Zwróć uwagę na koce czy narzutę – je także należy dużym bębnie, możesz wyprać je w domu, jednak najwygodprać, wystarczy raz w miesiącu. niej oddać je do pralni chemicznej. Takiego prania należy dokonywać średnio co sześć miesięcy (częściej, jeśli pościeli RĘCZNIKI używają dzieci, którym zdarzają się nocne „wpadki”).
UBRANIA
Ręczniki pierz przynajmniej raz w tygodniu (lecz nie częściej niż co trzy dni), a jeśli borykasz się z chorobami skórnymi – nawet częściej. Pierz je przynajmniej w temp. 60°C, wtedy zostaną z nich usunięte roztocza i grzyby. Co bardzo ważne, po wypraniu rozwieś je tak, by szybko i do końca wyschły. Wilgotne, niedokładnie wysuszone ręczniki to idealne środowisko dla rozwoju szkodliwych drobnoustrojów. Ręczniki i ściereczki, których używasz w kuchni, należy prać często: najlepiej po dwóch, trzech dniach. Zwróć uwagę, by nie używać tej samej ścierki do naczyń, rąk i czyszczenia blatu. Ręce wycieraj w osobny ręczniczek, z którego nie przeniesiesz bakterii na czyste talerze.
Czy wiesz, jak często tak naprawdę należy prać ubrania? Oto mała ściąga! Podkoszulki, t-shirty, rajstopy, stroje kąpielowe – po każdym użyciu. Biustonosze, topy, sukienki, swetry, pidżamy, legginsy – po 2-3 noszeniach. Jeansy, spodnie, spódnice – po 4-6 noszeniach. Po 6-7 założeniach należy natomiast wyprać bluzę. Warto pamiętać, by do ubrań sportowych (pranych każdorazowo po wysiłku fizycznym) nie dodawać płynu do płukania tkanin, bo środki te mogą niekorzystnie wpłynąć na ich specjalne właściwości.
BIELIZNA OSOBISTA
PŁASZCZE I KURTKI
Bieliznę osobistą pierzemy już po jednym użyciu, a biustonosze należy prać po maksymalnie trzech założeniach. Zwróć uwagę na sposób, w jaki pierzesz delikatne staniki – najczęściej wrzucenie cienkich tkanin i koronek sprawi, że szybko się zniszczą lub zszarzeją. Pamiętaj o stosowaniu specjalnego woreczka do bielizny lub zdecyduj się na delikatne pranie ręczne.
Grube płaszcze, kurtki (szczególnie puchowe) czy kożuchy najlepiej oddać do profesjonalnej pralni – wtedy nie ryzykujemy, że zniszczymy materiał, z którego są wykonane. Najlepiej prać je pod koniec sezonu, aby czyste zapakować w pokrowiec i schować do szafy. Noszone częściej wiosenne czy jesienne płaszcze i kurtki (np. jeansowe) możesz wyprać w domu, najlepiej dwa lub trzy razy w roku.
PRANIE RĘCZNE – KILKA WSKAZÓWEK
[2] Na ubraniu jest plama? Najpierw ją wywab, lekko pocierając lub ugniatając.
[3] Podziel pranie według kolorów – ubranie może farbować mimo niskiej temperatury. [4] Wełna bardzo mocno chłonie wodę, dlatego musisz mocno odsączyć sweter, zanim go rozłożysz, najlepiej na płasko. Nie rozwieszaj go!
[5] Użyj płynu, nie proszku, który trudniej się rozpuszcza. [6] Sprawdź na metce, czy daną rzecz można wirować w pralce i przyspiesz jej suszenie. Bardzo mokre pranie, powieszone w pomieszczeniu bez przewiewu może stęchnąć.
93 dom i podróże
[1] Jeśli obawiasz się wyprać w pralce jedwabną bluzkę czy delikatną, koronkową bieliznę, wykonaj pranie ręczne, najlepiej w letniej wodzie.
Zeskanuj reklamę i dowiedz się więcej (instrukcja na s. 7).
ZAPLANUJ PORZĄDEK CZYSTA I ZORGANIZOWANA PRZESTRZEŃ ZDECYDOWANIE WPŁYWA NA JAKOŚĆ WYPOCZYNKU I CODZIENNY KOMFORT. POWROTY Z PRACY DO UPORZĄDKOWANEGO DOMU SĄ PRZECIEŻ ZNACZNIE PRZYJEMNIEJSZE, GDY OD PROGU NIE WITA CIĘ STERTA PRANIA ORAZ BRUDNYCH NACZYŃ. Tekst: Małgorzata Woźniak
dom i podróże
96
Większość na sprzątanie poświęca jeden dzień w tygodniu, w którym w ciągu kilku godzin doprowadza do porządku całe mieszkanie. Niestety już następnego dnia większość rzeczy wraca na swoje stare miejsce, a nieład powoli na nowo ogarnia całe mieszkanie. Jak zatem sprawić, aby porządek był naszym codziennym towarzyszem?
rzeczy na miejsce, przetarcie zlewu czy zmycie kubka lub szklanki powinno się wykonywać natychmiast, dzięki czemu przestrzeń pozostanie uporządkowana. Proste i genialne!
Siła nawyku
Ekspresowy kwadrans
Podstawową zasadą jest wypracowanie w sobie kilku istotnych nawyków, które pozwolą sprawnie i bez nerwów przebrnąć przez codzienne czynności. Reguła pierwsza mówi, że nie należy zostawiać sobie sprzątania na następny dzień. Brudny blat kuchenny, rozlany sok i zlew pełen brudnych talerzy nie zwiastują udanego poranka, dlatego właśnie po ostatnim posiłku najlepiej posprzątać od razu, a kolejny dzień rozpocząć od kubka kawy, a nie od zmywania.Kolejnym nawykiem, który warto w sobie wypracować, jest poranne ścielenie łóżka. Dzięki tej czynności wprowadzasz porządek do swego życia zaraz po przebudzeniu, a w ten sposób rodzi się w tobie uczucie produktywności, które w dalszej kolejności przekłada się na bardziej uporządkowane podejście do innych czynności w ciągu dnia.
Magiczne dwie minuty
Reguła Davida Allena, specjalisty w zarządzaniu czasem, mówi, że jeśli jakaś czynność zajmuje mniej niż 2 minuty, należy wykonać ją od razu. Oznacza to, że złożenie ubrań, odłożenie
Multitasking
Kolejny bardzo prosty sposób na zachowanie ładu w mieszkaniu opiera się na wykonywaniu czynności mimochodem. Podczas codziennej rozmowy z przyjaciółką odkładaj wszystkie rzeczy na docelowe miejsce. W oczekiwaniu na upieczenie ciasta posprzątaj jedną z szafek w kuchni, a w czasie gotowania wody na herbatę wytrzyj kuchenny blat.
Ten trik polega na codziennym poświęceniu określonego interwału czasowego na szybkie sprzątanie. Wyznacz sobie dokładnie piętnaście minut i w tym czasie staraj się doprowadzić do porządku jak największą przestrzeń. Zdziwisz się, ile jesteś w stanie zrobić w tak krótkim czasie!
Reprezentatywny pokój
Jeśli nie chcesz zostać zaskoczony przez niezapowiedzianych gości, warto wybrać jedno pomieszczenie w domu, które uznasz za reprezentatywne, w którym zechcesz przyjąć przyjaciół czy rodzinę w trybie „awaryjnym”. W myśl tej zasady jeden pokój w całym domu powinien być zawsze czysty, aby nigdy nie musieć się czuć złym gospodarzem.
Delegowanie obowiązków...
...jest podstawową zasadą czystego domu, którego nigdy nie da się utrzymać w odpowiednim stanie, jeśli jedna osoba będzie zajmowała się sprzątaniem, a cała reszta domowników robieniem bałaganu. Istnieje kilka bardzo prostych i uczciwych sposobów na rozdzielenie obowiązków. Jednym z pomysłów jest podział zmywania naczyń – osoba, która przygotowała posiłek, ma wolne od tego obowiązku. Każdy z domowników powinien także wiedzieć, za co jest odpowiedzialny, czy jest to utrzymanie porządku w łazience, czy codzienne wynoszenie śmieci. Stworzenie odpowiedniego grafiku, który zawiśnie w widocznym miejscu, będzie z pewnością bardzo pomocne.
Harmonogram sprzątania
Jeśli twoim problemem jest zarządzanie własnym czasem i obowiązkami, warto stworzyć grafik czynności, które domownicy powinni wykonywać raz dziennie, raz w roku, miesiącu czy w kwartale. Możesz też skorzystać z naszego harmonogramu, który znajduje się na sąsiedniej stronie. Potraktuj go jako inspirację i punkt wyjścia do własnych przemyśleń!
Powyższe triki na utrzymanie porządku są proste, szybkie i łatwe w zastosowaniu. Możesz korzystać z każdego z nich bądź wybrać swój ulubiony i sprawdzić jego skuteczność. Warto z pewnością połączyć przynajmniej kilka, a efekt będzie murowany! Najważniejsze, aby nie zapominać, że sprzątanie to obowiązek nie tylko pani domu, lecz wszystkich jego mieszkańców.
CODZIENNE - wynoszenie śmieci - zmywanie - wycieranie blatów - wycieranie zlewów i umywalek - ścielenie łóżka - porządkowanie stołu
RAZ W TYGODNIU - przegląd lodówki - sprzątanie całego mieszkania - odkurzanie, zmywanie podłóg - porządkowanie książek, płyt etc. - pranie ręczników i dywaników łazienkowych
RAZ W MIESIĄCU - mycie lodówki - odświeżanie pościeli - pranie dywanów
RAZ NA KWARTAŁ - mycie okien - pranie mebli tapicerowanych - odsuwanie i odkurzanie za meblami
reklama
promocja
dom i podróże
98
Żywa ozdoba TWOJEGO DOMU
WSZYSCY ZGADZAJĄ SIĘ CO DO TEGO, ŻE KWIATY POPRAWIAJĄ NASTRÓJ, ALE SPOŚRÓD WSZYSTKICH ICH GATUNKÓW TO WŁAŚNIE TULIPANY SPRAWIĄ CI NAJWIĘCEJ PRZYJEMNOŚCI, GDYŻ SĄ KOLOROWE, WESOŁE I PROMIENNE!
Tulipany z Holandii
Tulipany hoduje się głównie w Holandii ze względu na stosunkowo chłodne noce i zimy. W kraju tym znajduje się około czterystu szkółek specjalizujących się w uprawie tulipanów. Ten gatunek jest najczęściej eksportowanym kwiatem z Holandii, a holenderskie giełdy cebulek kwiatowych są najważniejsze dla wszystkich handlowców. Codziennie w holenderskich dokach dochodzi do sprzedaży milionów sztuk tulipanów. Gdy tylko dojdzie do zakupu, kwiaty są sprawnie i szybko transportowane na cały świat. Koleją, drogami, w powietrzu czy drogą morską – wykorzystywane są wszystkie sposoby na to, by na twój stół trafiły świeże, piękne kwiaty.
Jak dbać o tulipany?
Tulipany nie wymagają wiele: wystarczy wazon z czystą wodą, świeże podcięcie oraz światło słoneczne. O wyjątkowości tych kwiatów może świadczyć fakt, że nawet po ścięciu wciąż jeszcze rosną, dzięki czemu długo wyglądają świeżo i pięknie. Pamiętaj, by codziennie wymieniać wodę (warto też usunąć dolne liście, by nie były zanurzone pod powierzchnią), a końcówki kwiatów podcinać pod kątem 45 stopni. Wigoru kwiatom może też dodać kilka kostek lodu wrzuconych do wody w wazonie – zwłaszcza, gdy utraciły swoją sprężystość. Podcinanie łodyg co kilka dni nie jest konieczne, ale warto pozbyć się zbutwiałych końcówek, gdyż nie wchłaniają one już wody tak jak powinny, a choroba obejmuje resztę kwiatu. Co ciekawe, tulipany będące symbolem wiosny, nie przepadają za słonecznymi promieniami.
Na jakie się zdecydować?
Jeśli mają stać długo, najlepiej zdecydować się na odmianę żółtą, która jest najbardziej trwała. Najkrócej posłużą nam niestety również te najpopularniejsze – czerwone. Tulipany to wyjątkowe kwiaty, które z powodzeniem możemy uprawiać nie tylko na działkach i ogródkach, ale także w domowym zaciszu. Przy rozwijaniu kwiatów bezpośrednio z cebulek musimy stosować się do tych samych zasad co w przypadku kwiatów ciętych. Warto jednak dodatkowo wziąć pod uwagę, że w doniczce cebulki nie powinny być wkopane w całości oraz nie powinny być sadzone ciasno – te kwiaty lubią przestrzeń!
CZY WIESZ, ŻE... Tulipany zostały odkryte przez przypadek w 1562 roku w Antwerpii, gdy w ładowni frachtowca podróżującego z załadunkiem z imperium Osmańskiego znaleziono bulwy tych kwiatów. W XVII wieku kwitł handel tulipanami, na którym można było dorobić się fortuny. Za cenę jednej sadzonki można było kupić dom nad amsterdamskimi kanałami. Dziś bukiet tulipanów kosztuje zaledwe kilkanaście złotych, lecz jego symboliczna wartość nie zmalała! Tulipany o odpowiednich kolorach przekazują ukrytą wiadomość: czerwone kwiaty oznaczają głęboką miłość, a czarne symbolizują uczucie, dla którego można poświęcić życie. Tulipany są najczęściej malowanym przez artystów gatunkiem kwiatów i pojawiają się na wielu arcydziełach sztuki europejskiej. Wiele gatunków tulipanów nazwano na cześć sławnych osób; można kupić piękne tulipany o takich nazwach, jak Katie Melua, Abba, Ronaldo, Fats Domino, Armani, Pink Floyd, Rambo i Hillary Clinton.
99 dom i podróże
Tulipany wprowadzą wiosnę do twojego mieszkania – tym bardziej że właśnie teraz jest na nie sezon! Tulipany, dostępne w wielu kolorach i kształtach, są nie tylko idealnym prezentem dla kogoś, ale także dla samej siebie!
promocja
Psie problemy BĘDĄC WŁAŚCICIELEM PSA, DBAMY O TO BY JAK NAJDŁUŻEJ CIESZYŁ SIĘ ZDROWIEM I DOBRYM SAMOPOCZUCIEM. DLATEGO JEDNYM Z WAŻNIEJSZYCH ZADAŃ OPIEKUNA CZWORONOŻNEGO PRZYJACIELA DOMU JEST ZAPEWNIENIE MU WŁAŚCIWEJ HIGIENY.
Choroby przyzębia u psów są częstym i nasilającym się z wiekiem problemem, który dotyczy zwłaszcza ras małych i miniaturowych. Ważną przyczyną tych chorób jest kamień nazębny będący siedliskiem groźnych bakterii. Prowadzi on do zapalenia nie tylko w obrębie jamy ustnej, ale może także powodować choroby innych narządów, np. nerek, serca lub całego organizmu, dlatego powinniśmy właściwie dbać o higienę pupila. Należy regularnie czyścić zęby psa, odpowiednio go żywić, korzystać ze specjalnie opracowanych przekąsek stomatologicznych, a także przynajmniej raz na pół roku odwiedzać lekarza weterynarii, który w fachowy sposób oceni stan zdrowia jamy ustnej naszego czworonoga.
partner wydania
Szczotkowanie zębów krok po kroku
dom i podróże
100
Mycie zębów i dziąseł pupila najlepiej wykonywać każdego wieczoru po ostatnim posiłku. Ważne jest, aby traktować zwierzę przyjaźnie i nie robić niczego na siłę. Początkowo jedynie głaszczemy okolice pyszczka, aby pupil oswoił się z naszym dotykiem. Następnie pozwalamy zwierzęciu zapoznać się z preparatem, jaki zamierzamy stosować. Na rynku dostępnych jest wiele żeli i past przeznaczonych dla psów. Często specyfiki mają atrakcyjny dla zwierząt aromat (np. wątróbki, kurczaka), zatem możemy wybrać ulubioną wersję smakową naszego czworonoga. Pamiętajmy, że nie należy stosować środków dla ludzi, gdyż mogą one poważnie zaszkodzić zwierzęciu. Początkowo pastę lub żel nakładamy przy pomocy palca lub specjalnej miękkiej nakładki. Dopiero gdy pupil zaakceptuje taki sposób mycia zębów, możemy spróbować użyć specjalnej dwugłówkowej szczoteczki dla psów. Warto po każdym zabiegu nagrodzić ulubieńca chwilą zabawy lub pieszczot. Dzięki temu łatwiej zaakceptuje codzienny rytuał.
lek. wet. Małgorzata Głowacka Specjalista ds. żywienia i opieki nad zwierzętami, Mars Polska
Właściwe żywienie
Wiele badań wykazało, że stosowanie karm suchych w żywieniu psów sprzyja zachowaniu zdrowia jamy ustnej. Specjalnie opracowana struktura i kształty granul, dopasowane do wielkości rasy, powodują, że w czasie gryzienia zęby psa są mechanicznie oczyszczane. Warto również pamiętać, że dorosłego pupila wystarczy karmić dwa razy dziennie, dostosowując porcje do masy jego ciała (wyjątkiem są psy ras dużych i olbrzymich, które wymagają częstszych posiłków).
Dobre przekąski • CIENKA WARSTWA PŁYTKI BAKTERYJNEJ POKRYWA ZĘBY JUŻ 24 GODZINY OD ICH SZCZOTKOWANIA. • BRZYDKI ZAPACH Z JAMY USTNEJ PSA ZAWSZE JEST OZNAKĄ CHOROBY. • AŻ 93% PSÓW POWYŻEJ 3. ROKU ŻYCIA CIERPI Z POWODU RÓŻNYCH CHORÓB ZĘBÓW I DZIĄSEŁ. • KAŻDY PIES POWINIEN PRZYNAJMNIEJ RAZ NA PÓŁ ROKU PRZECHODZIĆ KONTROLĘ STOMATOLOGICZNĄ U LEKARZA WETERYNARII.
Możemy troszczyć się o zdrowie jamy ustnej psa, jednocześnie sprawiając mu radość. Obie zalety łączą w sobie przekąski stomatologiczne. Przykładem takich przysmaków są Pedigree Dentastix, a także Pedigree Dentaflex. Dzięki specjalnemu kształtowi, obecności aktywnych składników, zwiększaniu produkcji śliny oraz mechanicznemu oczyszczaniu koron zębowych są one skuteczne w zachowaniu zdrowych zębów i dziąseł. Aby uzyskać optymalny efekt, przekąski stomatologiczne należy stosować zgodnie z zaleceniami na etykiecie.
SYGNAŁY ALARMOWE
Brzydki zapach z jamy ustnej psa
Bolesność przy dotyku okolic jamy ustnej i podczas jedzenia
partner wydania
Zaczerwienione lub krwawiące dziąsła
Zeskanuj zdjęcie i przeczytaj więcej o higienie zębów (instrukcja na s. 7).
dom i podróże
101
Dla dobra psów.
Pedigree® Dentastix®
TM/®/designs/© Mars 2016
Czystość zbliża
Dla dobra psów.
NOWOŚĆ
® ®
Elastyczny DentaFlex® zmniejsza przyrost osadu do linii dziąseł.
DentaStix® redukuje przyrost kamienia nazębnego do 80%.
Tajemnicze Bieszczady WYPAD W BIESZCZADY TO DZIKA WYPRAWA, PODCZAS KTÓREJ W LEŚNYCH OSTĘPACH MOŻNA NAPOTKAĆ WILKA LUB RYSIA, A WIECZOREM PRZY OGNISKU PODZIWIAĆ GWIAZDY ROZJAŚNIAJĄCE NIEBO. NA CZYM POLEGA FENOMEN BIESZCZAD TAK BARDZO KOJARZĄCYCH SIĘ Z WOLNOŚCIĄ I DAJĄCĄ WYTCHNIENIE UCIECZKĄ OD CYWILIZACJI? Tekst: Lucyna Beata Pściuk Koordynator Grupy Bieszczady, przewodnik beskidzki www.grupabieszczady.pl
dom i podróże
104
Przybywający w Bieszczady turysta może wybierać pomiędzy wędrówkami po rozległych połoninach o malowniczych panoramach, przepastnymi lasami pełnymi zwierzyny czy zielonymi wzgórzami nad Soliną. Wybór ułatwią liczne trasy, w tym spacerowe i rowerowe, ścieżki przyrodnicze i szlaki tematyczne. Podróżni coraz chętniej przybywają w Bieszczady – szacuje się, że w 2016 roku na szlaki Bieszczadzkiego Parku Narodowego wyszło 480 tysięcy osób, a cały region odwiedziło około miliona osób.
Nie tylko połoniny
Bez wątpienia największą bieszczadzką atrakcją są połoniny – Caryńska i Wetlińska. Tam wciąż można spotkać wielu turystów, szczególnie w sezonie wakacyjnym. Jednak w ramach Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Bieszczadzkie” powstają nowe atrakcje turystyczne, na których łatwiej o ciszę i wytchnienie od tłumu. Szczególnie warta polecenia jest sieć leśnych szlaków w Dolinie Łopienki i Rabskiego Potoku stworzona przez Nadleśnictwo Baligród i uzupełniona o rozwiniętą infrastrukturę szlakową w postaci wiat ogniskowych, platform widokowych, mostków i parkingów. Na noc warto zatrzymać się w odnowionej studenckiej bazie namiotowej Rabe z dobrze przygotowanym zapleczem w schronisku. Z kolei we wsi Muczne w 2016 roku stworzono ciekawe Centrum Edukacji Leśnej otoczone bogatą siecią ścieżek. Inną bieszczadzką atrakcją jest kolejka wąskotorowa w Majdanie kursująca na dwóch trasach. Szczerze polecam tę, która wiedzie przez nieistniejącą wieś Solinkę do Balnicy znajdującej się na granicy ze Słowacją.
Muzea i skanseny
Turyści pragnący poza wypoczynkiem na łonie natury zgłębić także wiedzę o rejonie bieszczadzkim, mają do wyboru szereg muzeów i skansenów. Pięknie położone u podnóża Gór Sanocko-Turczańskich Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku rocznie jest odwiedzane przez ponad 120 000 gości. Znajdujący się tam skansen na powierzchni 38 hektarów odtwarza typowe układy zabudowy wsi i zagospodarowania zagród – można się tam zapoznać z budownictwem mieszkalnym, gospodarczym, użytecznym i sakralnym (na wyjątkową uwagę zasługują okazała cerkiew łemkowska z samego początku XIX wieku oraz dwie XVIII-wieczne cerkwie bojkowskie). Będąc w Sanoku, warto również zajrzeć do Muzeum Historycznego, by zapoznać się z wystawą ikon oraz twórczością Zbigniewa Beksińskiego.
Po drodze z Sanoka
MUCZNE I JEGO ATRAKCJE: • ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne: - Brenzberg – ścieżka wiodąca do miejsca mordu na Polakach dokonanego przez UPA, - „Krutyjówka” biegnąca wzdłuż potoku Muczne, - „Wokół Mucznego” pokazująca urok doliny, w której położone jest Muczne, w zimie zmieniająca się w trasę narciarską, - „Za domkiem myśliwskim” ukazująca urok lasów położonych pod Bukowym Berdem, - „Piechurów” biegnąca od filarów mostu kolejki wąskotorowej aż do punktu widokowego; • ornitologiczna platforma widokowa na żeremiu bobrzym pomiędzy Mucznem a Tarnawą, • pokazowa zagroda żubrów, • wybudowany w miejscu wypału węgla drzewnego miniskansen leśnictwa w Mucznem, • dwa pola biwakowe idealne na ognisko: w Stuposianach oraz obok miejsca, gdzie Wołosate wpada do Sanu.
Jadąc z Sanoka w Bieszczady, można wybrać mniej znaną drogę biegnącą obok rezerwatu „Góra Sobień”, a następnie kierować przez Bezmiechową
BIESZCZADZKIE CERKWIE
105 dom i podróże
Będąc w Bieszczadach i okolicy, warto zwiedzić szlak ikon doliny Sanu i Osławy, na którym zgrupowane są cerkwie. Niestety większość cerkwi i kościołów możemy oglądać tylko z zewnątrz lub będąc z przewodnikiem górskim. Wyjątek stanowi piękna świątynia w Górzance, która na początku swego istnienia była zarówno cerkwią, jak i kościołem (o czym świadczy wyjątkowe wyposażenie, zarówno ikonostas, jak i ołtarz w typie rzymskim), oraz cerkiew w Smolniku nad Sanem, która wraz ze świątynią w Turzańsku wpisana jest na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO.
Cerkiew w Smolniku
PRZEWODNIK RADZI „Bieszczady są krainą dla romantyków, w której znajdą oni rozległe przestrzenie z urzekającym krajobrazem pasm górskich i połonin, przedzielonych dolinami rzek i strumieni. Piękna jest także dolina Sanu z dwiema zaporami. Do wędrówek zachęcają szlaki i ścieżki, którymi przemieszczali się niegdyś pasterze, zbójnicy i żołnierze. Ślady przeszłości i karpacka wielokulturowa tożsamość regionu wtopione są w obszary chronione o dużych walorach przyrodniczych. Najpiękniejsi są tu jednak ludzie – gościnni i serdeczni. Dlatego wielu turystów twierdzi, że przyjeżdża się tu tylko raz, a potem się wraca”. Piotr Kutiak Przewodnik górski, administrator i autor wielu publikacji przyrodniczych do Olszanicy. Warto wtedy zatrzymać się przy rezerwacie z ruinami zamku Kmitów i platformą widokową z przepiękną panoramą na dolinę Sanu. Przy stokówce Bezmiechowa-Olszanica (czyli drodze leśnej udostępnionej dla ruchu) znajduje się jeden z ostatnich w regionie wypałów węgla drzewnego. W Olszanicy obowiązkowo należy obejrzeć założenie pałacowo-parkowe wpisane w Karpacki Szlak Ogrodów i Domów Historycznych. Wyjątkową atrakcją są rejsy po Jeziorze Solińskim, zwiedzanie wnętrza wielkiej zapory w Solinie oraz Muzeum Kultury Materialnej i Duchowej Bojków w Myczkowie. Okolice Jeziora Myczkowieckiego, szczególnie udostępniony turystycznie rezerwat „Koziniec” z dawnym kamieniołomem i punktem widokowym polecam natomiast wszystkim miłośnikom przyrody.
Kraina dzikich zwierząt
dom i podróże
106
Będąc w Bezmiechowej, podziwiać można dziką przyrodę w położonym nieopodal rezerwacie „Dyrbek” chroniącym pozostałości po puszczy karpackiej. Przy odrobinie szczęścia można natrafić tam na szybujące po niebie ptaki drapieżne: orliki krzykliwe, orły przednie, a nawet bieliki. Stojąca w tym miejscu tablica: „Uwaga, ostoja niedźwiedzia – niebezpieczeństwo spotkania” nie powinna nikogo zdziwić – w tym miejscu łatwo o znalezienie na szlaku śladów niedźwiedzich łap. Bieszczady to kraina ssaków i ptaków puszczańskich, a najłatwiej je obserwować w Parku Krajobrazowym Gór Słonnych. Szczególnie polecam okolice Leszczowatego i Łodyny – to tam swoje zdjęcia robią znani fotograficy przyrody, np. Mariusz Strusiewicz, Florian Möllers, Grzegorz Leśniewski. Oprócz niedźwiedzi (których jest w bieszczadzkich lasach około stu pięćdziesięciu) na zdjęciach dokumentują oni także występujące w tym rejonie rysie, wilki, żubry oraz gatunki polskich węży (np. żmija zygzakowata czy wąż Eskulapa).
Poza utartym szlakiem – Komańcza
Najbardziej popularne miejscowości w Bieszczadach to Solina, uzdrowisko Polańczyk, Wetlina, Ustrzyki Górne. Mniej znana, ale równie ciekawa jest leżąca na styku Bieszczad i Beskidu Niskiego Komańcza mająca status miejscowości uzdrowiskowej. Znajdują się tu dwie drewniane cerkwie, prywatna izba pamięci i galeria pani Darii Boiwki do tej pory pielęgnującej łemkowskie tradycje, kseroterma z jednym z pięciu polskich stanowisk rzadkiego motyla modraszka Rebela oraz świetna przystań dla strudzonego wędrowca – pensjonat „Gwiazda Komańczy”. Wszystkie atrakcje są połączone ścieżką przyrodniczo-historyczną. Inną godną polecenia miejscowością jest Bukowiec leżący nad cofką Jeziora Solińskiego.
Bundz, bryndza, feta i sery kozie
Będąc w Bukowcu, koniecznie trzeba zajrzeć do gospodarstwa ekologicznego Bożeny Wisły z zagrodą edukacyjną Bieszczadzki Raj. Sery podpuszczkowe i twarożki pani Bożeny z pewnością będą doskonałą pamiątką z wyprawy. Z kolei najbardziej znana bieszczadzka bacówka mieści się w Wańkowej. Produkowane tam nikosowe sery stały się już bieszczadzką marką znaną w kraju i za granicą. W „Czarze PGR-u” można kupić sery typu oscypek, sery wołoskie, sery solankowe, bundz, bryndzę oraz fetę w zalewie. Warte skosztowania są także sery kozie z coraz bardziej popularnej bacówki Bieszczadzka Koza w Smolniku i cieszącej się bardzo dużą popularnością bacówki pani Obrochty pod Połoniną Wetlińską.
promocja
UBEZPIECZENIA
na wiosenny sezon Z WIOSNĄ BUDZI SIĘ CHĘĆ DO WIĘKSZEJ AKTYWNOŚCI. JEST TO TEŻ DOBRY MOMENT, BY POMYŚLEĆ O UBEZPIECZENIU NA PRZYKŁAD ROWERU CZY NAWET... PUPILA! Jeśli chodzi o ubezpieczenia, popularne jest assistance samochodowe – pomocne, gdy podczas wycieczki poza miasto zdarzy się awaria i niezbędna będzie pomoc mechanika. Planując wyjazd, wielu też pamięta o ubezpieczeniu mieszkania, mając na uwadze, że wiosną częściej zdarzają się włamania. Warto jednak również pomyśleć o ubezpieczeniu roweru, bo wraz z początkiem sezonu na wypady poza miasto częściej urządzamy przecież wycieczki rowerowe.
Ubezpieczenie roweru od kradzieży
Statystyki pokazują, że właśnie o tej porze roku zwiększa się liczba kradzieży „dwóch kółek”. Przy zakupie nowego pojazdu, którego często dokonuje się na początku sezonu rowerowego, warto więc od razu pomyśleć o jego ubezpieczeniu. Co warto podkreślić, każdy, kto kupi rower w Tesco, otrzyma bezpłatne roczne ubezpieczenie w LINK4. Zapewnia ono ochronę w razie utraty roweru w wyniku kradzieży. Ochrona ubezpieczeniowa trwa 12 miesięcy od dnia nabycia roweru w placówce handlowej Tesco.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rowerzysty
Z roku na rok rośnie także liczba wypadków z udziałem użytkowników jednośladów. W ramach OC Rowerzysty można za niewysoką składkę zabezpieczyć siebie na wypadek wyrządzenia szkód osobom trzecim podczas jazdy rowerem. To ubezpieczyciel poniesie koszty naprawy lusterka, które uszkodzisz, przejeżdżając zbyt blisko samochodu, lub koszty lakierowania zarysowanej karoserii. Firma ubezpieczeniowa zapłaci także za szkody osobowe, np. złamania, gdy wjedziesz w pieszego lub innego rowerzystę, a on będzie domagał się finansowej rekompensaty.
Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Jeśli miałby cię spotkać wypadek komunikacyjny (niezależnie z czyjej winy), dobrze być zabezpieczonym finansowo na ewentualne leczenie. Ubezpieczenie NNW zapewnia świadczenie finansowe w przypadku uszczerbku na zdrowiu lub śmierci. Polisa pomoże pokryć koszty leczenia, skutki niezdolności do pracy
oraz wspomóc finansowo rodzinę ubezpieczonego, który poniósł śmierć. Jeżeli zdarzy się nieszczęśliwy wypadek, w wyniku którego odniesiony zostanie trwały uszczerbek na zdrowiu, firma ubezpieczeniowa wypłaci jednorazowe świadczenie. Zarówno OC, jak i NNW można teraz kupić w Tesco na preferencyjnych warunkach.
Ubezpiecz swojego pupila – nowość na polskim rynku
Ostatnio coraz bardziej popularne staje się podróżowanie wraz ze swoim pupilem. Jeśli obawiasz się o bezpieczeństwo swojego zwierzęcia w podróży, teraz możesz już spać spokojnie. Tesco przy współpracy z LINK4 oferuje odpowiednie rozwiązanie, które zabezpieczy domowe zwierzę, jeśli przytrafi mu się nieszczęśliwy wypadek. Wówczas firma ubezpieczeniowa wypłaci świadczenie, które pozwoli pokryć koszty niezbędnej wizyty u lekarza weterynarii, zorganizuje wizytę w placówce weterynaryjnej, a także zapewni transport do placówki i z powrotem.
SZCZEGÓŁY OFERTY SĄ DOSTĘPNE NA WWW.TESCO.PL/FINANSE. reklama
Tylko w
Rower z ubezpieczeniem od kradzieży gratis Dodatkowo możesz wykupić: Zadzwoń: 22 444 67 46
OC i NNW rowerzysty za 4 zł miesięcznie!* * Całkowita miesięczna cena ubezpieczenia OC i NNW to 4,17 zł.
(opłata za połączenie zgodna z taryfą operatora) Promocja „Ubezpieczenie od kradzieży gratis” obowiązuje od 16.02.2017 do 31.10.2017 lub do wyczerpania asortymentu rowerów. Organizatorem promocji jest Tesco Polska Sp. z o.o. Promocja dostępna jest wyłącznie przy zakupie roweru w sieci Tesco, z wyłączeniem rowerków biegowych oraz rowerków trzykołowych dla dzieci. Regulamin promocji i OWU są dostępne na www.tesco.pl/finanse. Aby skorzystać z ochrony ubezpieczeniowej od kradzieży, niezbędny jest oryginał paragonu. Aby zgłosić szkodę kradzieżową, zadzwoń pod 22 444 44 44.
partnerem artykułu jest
Co zrobić ze starą lodówką? CHŁODZIARKA STAŁA SIĘ PODSTAWOWYM WYPOSAŻENIEM NASZYCH DOMÓW – BEZ NIEJ TRUDNO WYOBRAZIĆ SOBIE PRZECHOWYWANIE JEDZENIA. GDY JEDNAK PRZESTANIESZ JEJ POTRZEBOWAĆ, STANIESZ PRZED PROBLEMEM ODPOWIEDNIEJ UTYLIZACJI ZUŻYTEGO SPRZĘTU. GDZIE WIĘC WYRZUCIĆ LODÓWKĘ? Nie wyrzucaj do kosza na śmieci
W Polsce zasady postępowania ze zużytymi elektrourządzeniami reguluje ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1688). W świetle jej przepisów nie należy umieszczać elektroodpadów łącznie z innymi odpadami. Tymczasem zużyta lodówka jest szczególnego rodzaju odpadem, którego należy pozbywać się selektywnie. Wśród substancji służących do wyprodukowania urządzenia chłodniczego mogą znajdować się bowiem fluorowane gazy cieplarniane lub substancje zubożające warstwę ozonową, których działanie może być przyczyną niekorzystnych zmian klimatycznych.* Ich usuwaniem ze sprzętu oraz właściwą utylizacją zajmują się jedynie wyspecjalizowane zakłady przetwarzania, w których odbywa się bezpieczny dla środowiska
naturalnego demontaż dostarczonych urządzeń elektrycznych.
Jak się pozbyć zużytej lodówki? Elektroodpady można bezpłatnie zostawić:
- W SKLEPIE PRZY ZAKUPIE NOWEGO ELEKTROSPRZĘTU TEGO SAMEGO RODZAJU, - W PUNKCIE SERWISOWYM, GDY NAPRAWA OKAŻE SIĘ NIEMOŻLIWA LUB NIEOPŁACALNA, - W PUNKCIE ZBIÓREK ZUŻYTYCH URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH I ELEKTRONICZNYCH. Na terenie Krakowa, Katowic, Chorzowa i Wrocławia można bezpłatnie oddać zużyte elektrourządzenia bezpośrednio z gospodarstw domowych w ramach usługi Elektrosmieciarka.pl.
PAMIĘTAJ! Kupując nowy sprzęt AGD/RTV , masz prawo bezpłatnie zwrócić sprzedawcy w miejscu dostawy swoje zużyte elektrourządzenie tego samego rodzaju.
* Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 842/2006 oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową.
109 dom i podróże
O korzyściach płynących z użytkowania chłodziarek nie trzeba chyba nikogo przekonywać. We wnętrzu urządzenia, które potocznie nazywamy lodówką, bakterie mają niełatwe zadanie. Dzięki niskiej temperaturze namnażanie bakterii jest znacznie wolniejsze, a produkty dłużej zachowują świeżość i przydatność do spożycia. Warto jednak pamiętać, że podobnie jak większość urządzeń gospodarstwa domowego, również i te mają określony czas eksploatacji i z czasem mogą stać się zbędnym nam elektroodpadem.
Wewnętrzne yin i yang STAROCHIŃSKA FILOZOFIA PRZYJMUJE WSPÓŁISTNIENIE ORAZ WSPÓŁGRANIE DWÓCH PRZECIWSTAWNYCH SIŁ, KTÓRE TWORZĄ RÓWNOWAGĘ ŚWIATA. SYMBOLIKA YIN I YANG ODNOSI SIĘ DO HARMONII W NATURZE, W TYM TAKŻE W NAS SAMYCH. JAK OSIĄGNĄĆ STAN IDEALNY, W KTÓRYM WSZYSTKIE ELEMENTY ŻYCIA STANOWIĄ ZRÓWNOWAŻONĄ CAŁOŚĆ? Tekst: Tomasz Cebula Psycholog
Coraz więcej osób skarży się na niezrozumiały niepokój, który przecież jest nieuzasadniony, bo ich życie, w wielu aspektach, wydaje się idealne – pną się po drabinie kariery, mają partnera, zdrowe i radosne dzieci. Mimo poukładanej rzeczywistości w wielu przypadkach rodzi się wewnętrzne przekonanie, że coś jest nie w porządku. Owo poczucie dyskomfortu, jeśli nie powstało w wyniku trudnych przeżyć, które miały miejsce w ostatnim czasie, bądź w wyniku choroby, nazywane jest zachwianą równowagą życiową. Pojęcie to nierozerwalnie związane jest z brakiem poczucia kontroli nad swoim życiem, gdyż stworzenie idealnej przestrzeni nie jest łatwe.
Praca a życie prywatne, czyli co jest ważne
dom i podróże
110
O to, aby stracić kontrolę nad swoim życiem w dzisiejszym świecie, wcale nie jest trudno – żyjemy w bardziej spokojnych czasach niż nasi dziadkowie, ale niestety w pędzie i w obliczu wyzwań, szczególnie jeśli chodzi o godzenie życia zawodowego z życiem prywatnym. Równowaga między sferą zawodową a prywatną wciąż jest badana, ze szczególnym uwzględnieniem konfliktów, które powstają pomiędzy tymi obszarami. Zgłębianie tego zagadnienia wydaje się szczególnie istotne w przeciwdziałaniu chorobom serca, żołądka oraz rozwijaniu się depresji. Idealną sytuacją byłoby móc poświęcać tyle samo czasu na pracę i życie prywatne – jest to jednak wizja niemająca zbyt wiele wspólnego z rzeczywistością. Pierwszą rzeczą, nad którą trudno zapanować, myślenie o pracy w domu, zwłaszcza gdy sprawy zawodowe są mocno obciążające i nie da się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki wyrzucić ich z głowy. Nie poświęcamy wówczas należytej uwagi naszym bliskim. Zasada ta działa dwukierunkowo – gdy w naszym życiu prywatnym nie dzieje się dobrze, to nie jesteśmy w stanie efektywnie pracować. Pierwszą fundamentalną sprawą, która pozwoli złapać dystans, jest dostrzeżenie tego, że każdy z nas jest inny i ma różne oczekiwania. Owe oczekiwania kształtowane są przez nasze wartości. Można je nazwać ramą, w granicach której postępujemy. Gdy żyjemy wbrew wyznawanym wartościom, nasze poczucie braku równowagi może się pogłębiać. Jeśli tak jest, warto pomyśleć o tym, co jest dla nas ważne. Istotne jest, by nadać ważność każdej ze sfer naszego życia, pamiętając o tym, że każdy człowiek powinien realizować się w kilku obszarach codzienności jednocześnie, np. jako pracownik, małżonek, rodzic i przyjaciel. Jest to znaczące, ponieważ w momencie, gdy w jednej ze sfer naszego życia następuje kryzys,
druga może okazać się niezastąpionym „pomocnikiem”, pozwalając szybciej odzyskać równowagę psychiczną. Warto więc zadbać o to, aby poświęcać uwagę każdej z istotnych dla nas czynności lub relacji.
Pierwszą fundamentalną sprawą, która pozwoli złapać dystans, jest dostrzeżenie tego, że każdy z nas jest inny i ma różne oczekiwania.
Sztuka wartościowania
Planowanie swojego dnia, tygodnia, miesiąca jest dość powszechne, jednak rzadko znajduje odzwierciedlenie w rzeczywistości, ponieważ zdarzają się sytuacje, które uniemożliwiają realizację naszego wcześniejszego zamysłu. Wszystko jest w porządku, gdy takie życiowe niespodzianki i nagłe zmiany zdarzają się sporadycznie,
Złudny idealizm
Kolejną rzeczą, która uniemożliwia osiągnięcie równowagi, jest perfekcjonizm, który skutecznie odbiera energię życiową i czas ludziom goniącym za ideałem. Tymczasem okazuje się, że w życiu nie trzeba być idealnym, a jedynie wystarczająco dobrym, aby inni ludzie nas cenili i od czasu do czasu dostrzegli. Perfekcjonizm, chociaż wydaje się czymś dobrym, jest złudnym życiowym doradcą zbierającym żniwo w postaci przeżywania mocnego, niekorzystnego stresu.
PRACUJ NAD WEWNĘTRZNĄ RÓWNOWAGĄ! • Pamiętaj, że nie musisz spełniać niczyich oczekiwań, najważniejsze jest to, czego ty sam chcesz. • Pomyśl o tym, co jest dla ciebie ważne, dlaczego to robisz i jaką to ma dla ciebie wartość. • Rewiduj swoją listę obowiązków i wartości – tak często, jak uważasz za konieczne. • Przeznaczaj na różne sprawy tyle czasu, ile uważasz za słuszne, nie czuj się winny, gdy rezygnujesz z czegoś, na co nie masz ochoty. • Lepiej pracować krócej, ale intensywniej, niż dłużej i mniej intensywnie. • Rozmawiaj z bliskimi o swojej pracy i troskach – będą wtedy mogli okazać ci wsparcie w trudnych momentach. • Pozwól sobie czasem na zwyczajne marnowanie czasu, jeśli sprawia to, że odpoczywasz. • Wyznaczaj granice i bądź asertywny, aby ich przestrzegać. • Jeśli zauważasz, że brakuje ci czasu na ważne dla ciebie sprawy, zaplanuj go skrupulatnie. • Nie staraj się być idealny, wystarczy, że będziesz dobry.
111 dom i podróże
jeśli są codziennością, stanowią duże zagrożenie dla poczucia równowagi. Nasze plany nie zostały zrealizowane, ponieważ w harmonogramie nie przewidzieliśmy miejsca na nieprzewidziane sytuacje – w tym właśnie pomaga wartościowanie. Zastanów się nad tym, które elementy życia stanowią dla ciebie szczególną wartość, a które są mniej ważne. Czasami, gdy spisujemy czynności, którym poświęciliśmy uwagę, dochodzimy do wniosku, że jest ich bardzo dużo i właściwie żadnej z nich nie zrealizowaliśmy do końca. Oznacza to, że w swoim życiu wyznajemy zasadę ilości, a nie jakości, a przecież każdy chce, aby jego codzienność była wartościowa.
Małym fiatem przez wielki świat ARKADY PAWEŁ FIEDLER, WNUK ZNANEGO PODRÓŻNIKA ARKADEGO ADAMA FIEDLERA, ROZPĘDZIŁ SIĘ I NIE ZAMIERZA ZWALNIAĆ TEMPA. FILMY Z JEGO PODRÓŻY MOŻEMY OGLĄDAĆ W TELEWIZJI, INTERNECIE I NA ORGANIZOWANYCH SPOTKANIACH AUTORSKICH. W JAKI SPOSÓB UCZYNIŁ PODRÓŻOWANIE SWOIM SPOSOBEM NA ŻYCIE? Tekst: Krzysztof Paisert
Autorski program Fiedlera „PoDrodze” to unikatowe połączenie egzotycznych podróży ze światem motoryzacji, w którym możemy zobaczyć model fiata w niespotykanej wcześniej roli – samochodu terenowego. Podróżnik przemierzył nim dotychczas Polskę, Afrykę i Azję, a już w 2018 roku planuje zdobyć Amerykę. Z każdej z wypraw przywozi filmy, zdjęcia i opowieści.
Przed genami nie ma ucieczki
Arkady Paweł Fiedler to wnuk znanego polskiego podróżnika o tym samym imieniu i nazwisku. Arkady Fiedler (urodzony w 1894 roku), reportażysta i przyrodnik, odbył w swoim życiu trzydzieści podróży (głównie do Ameryki Południowej), które opisał w ponad trzydziestu książkach. „Dom dziadka, pełen fotografii i pamiątek z różnych zakątków świata, rozbudzał wyobraźnię” – opowiada jego wnuk. „Podróże towarzyszyły mi od dziecka. W końcu pewnego dnia stwierdziłem, że czas kontynuować rodzinną tradycję”. Podróżnik sam planuje wyprawy i pozyskuje na nie środki, korzystając zarówno z tradycyjnych metod, jak i modnego ostatnio crowdfundingu, czyli finansowania społecznego. „Podróżować w ten sposób może każdy, nie są to duże pieniądze. Jedyne, co stanowi większy koszt, to utrzymanie ekipy i produkcja wysokiej jakości materiału zdjęciowego nadającego się do emisji” – wyjaśnia.
Uśpiona pasja
Jednak Arkadego Pawła Fiedlera los nie zawsze kierował w kierunku podróżniczego życia. Przez blisko jedenaście lat mieszkał na stałe w Londynie, a jego praca zawodowa związana była z kinem. Chociaż trochę podróżował, robił to wyłącznie turystycznie i dla własnej przyjemności. Pomimo stabilnego życia czuł jednak, że nie jest do końca spełniony. Wtedy właśnie w jego głowie zrodził się pomysł na dłuższą, samochodową wyprawę wzdłuż granic Polski. Pozostawał jednak wybór pojazdu. „Było wiele maluchów w mojej rodzinie, to był też mój pierwszy samochód – z powodu sentymentu wybór wydawał się więc oczywisty” – mówi pytany o to,
Zdjęcie: Albert Wójtowicz
kultura i relaks
112
Zdjęcie: Albert Wójtowicz
Zdjęcie: Albert Wójtowicz
dlaczego postanowił okrążyć Polskę akurat małym fiatem. Wyprawa miała miejsce w 2009 roku i przez 18 dni Arkady przebył ponad 4500 kilometrów.
Fiat zamiast land rovera
otwartość Afrykanów i ich gościnność. Dzięki temu czułem się tam naprawdę bezpiecznie – gdybym miał problemy, z którymi nie poradziłbym sobie, z samochodem lub samą trasą – myślę, że mógłbym liczyć na pomoc spotkanych po drodze ludzi. Afryka to olbrzymi kontynent, który boryka się z poważnymi problemami, ale przez media pokazywany jest w sposób bardzo jednostronny, ukazuje się tylko złe strony. A mnóstwo jest tych dobrych”.
Nowe plany, nowe przygody
Wyprawa maluchem do Afryki stała się punktem wyjścia dla projektu „PoDrodze”, a Arkadego Pawła Fiedlera skłoniła do założenia firmy zajmującej się produkcją filmów podróżniczo-przygodowych. Dzięki temu bycie podróżnikiem z pasji stało się zawodem. Na jednym z kanałów telewizyjnych można obecnie oglądać serial „Maluchem przez Afrykę” zrealizowany w trakcie afrykańskiej wyprawy, a do księgarni trafiła już książka jego autorstwa opisująca całe przedsięwzięcie. Na kanale YouTube pojawił się już także zwiastun następnej produkcji Arkadego Fiedlera z wyprawy do Azji. Jak sam mówi, czasem warto rzucić stabilizację i wygodę, by rozpocząć nowy, inspirujący rozdział w życiu. Chociaż na początku jego pomysł przemierzania świata maluchem wzbudzał u innych co najwyżej życzliwy uśmiech, dzisiaj jest projektem szeroko rozpoznawalnym w Polsce. Sam pomysłodawca pytany o to, czy poleca taki sposób podróżowania, odpowiada: „Niech każdy podróżuje, jak lubi. Ważne, by przemierzać świat i być otwartym na to, co ma on do zaoferowania”.
113 kultura i relaks
W tym samym roku pojawił się pomysł, by przygotować podróż do Afryki. „Zawsze chciałem zrealizować tego typu wyprawę, chociaż wtedy myślałem, że pojadę land roverem” – wspomina. Ostatecznie jednak zdecydował się na fiata 126p. Poza zamontowaniem bagażnika dachowego i wzmocnieniem paru części maluch wyjechał w podróż w stanie fabrycznym. Arkady Fiedler przejechał nim jedenaście krajów Afryki Wschodniej i szesnaście tysięcy kilometrów, z Egiptu na Południe, m.in. przez Etiopię, Kenię, Tanzanię, Botswanę i RPA. Wzbudzał zaciekawienie ludzi, którzy zatrzymywali się, zagadywali, pozowali z nietypowym autem do zdjęć. W tej podróży towarzyszyła mu ekipa filmowa jadąca w drugim aucie – dzięki temu nakręcony został spory materiał dokumentujący wyprawę. „Afryka to kontynent, który zawsze pociągał mnie najbardziej. Dziadek podróżował po Afryce Zachodniej, a mnie udało się przejechać wzdłuż wschodniej ściany i z powrotem – na powrót zachodnią częścią nie było już czasu ani środków. Nie będę oryginalny, ale to, co zaskoczyło mnie najbardziej, to
promocja
MOJE BAJECZKI
– witajcie w świecie ulubionych bohaterów! JEŚLI SZUKASZ CIEKAWYCH OPOWIEŚCI, KTÓRE ZAINTERESUJĄ TWOJE DZIECKO, TO MAMY PODPOWIEDŹ! NAJNOWSZY CYKL HISTORII O POPULARNYCH POSTACIACH Z LUBIANYCH BAJEK STANIE SIĘ NOWĄ, NIEZAPOMNIANĄ CZYTANKĄ, PRZY KTÓREJ NIKT NIE BĘDZIE SIĘ NUDZIŁ. Seria „Moje Bajeczki” to zbiór najpiękniejszych opowiadań o przygodach ulubionych bohaterów twojego dziecka: Kubusia Puchatka, Barbie, Maszy i Niedźwiedzia, Zygzaka, Elsy i Anny czy Tomka. W zbiorze znajdzie się coś dobrego dla każdego małego wielbiciela wielkich opowieści! Zestaw z najciekawszymi przygodami jest rozwiązaniem na nudę dziecka w najmniej oczekiwanych momentach, jak kolejka w sklepie, autobusie, przychodni czy choćby na ławce w parku. Trudno utrzymać zainteresowanie twojej pociechy? Arielka, Olaf lub samochody z Chłodnicy Górskiej na
kultura i relaks
116
pewno przyciągną jego uwagę, a lektura zaciekawi na długi czas! „Moje Bajeczki” są skomponowane z myślą o najmłodszych czytelnikach i zawierają fascynujące historie ulubionych bohaterów, oprawione barwnymi ilustracjami – a to wszystko zamknięte w niewielkim, poręcznym formacie. Seria, na którą składa się jedenaście tytułów, adresowana jest do dzieci powyżej dwóch lat i dostępna jest już w całości na rynku. Dzięki przyjaznemu formatowi, dużym literom i pięknym ilustracjom ta bogata seria na pewno stanie się wspaniałym upominkiem dla każdego szkraba.
SERIA „MOJE BAJECZKI”: Moje Bajeczki ze Świata Fantazji, Moje Bajeczki o Autach, Moje Bajeczki o Kucykach, Moje Bajeczki o Księżniczkach, Moje Bajeczki dla Najmłodszych, Moje Bajeczki o Bobie Budowniczym, Moje Bajeczki o Psikusach i Psotach, Moje Bajeczki o Lokomotywach, Moje Bajeczki. Najpiękniejsze Historie , Moje Bajeczki o Annie i Elsie, Moje Bajeczki o Kubusiu.
Z jego i jej
Materiały prasowe dystrybutora: Gutek Film
punktu widzenia CZY FILMY, KTÓRYCH BOHATERAMI SĄ KOBIETY, PRZEDSTAWIAJĄ ŚWIAT INACZEJ NIŻ TE, W KTÓRYCH W GŁÓWNYCH ROLACH WYSTĘPUJĄ MĘŻCZYŹNI? A MOŻE KAŻDE KINO PODOBNIE ODBIJA NASZE MARZENIA, FANTAZJE, PASJE I ZWYKŁĄ CODZIENNOŚĆ? Tekst: Ewa Cieślik Szukasz filmu na wieczorny seans w domu lub kinie? Przedstawiamy różnorodne propozycje: niektóre z nich to niezależne produkcje, inne zdobyły Oscara lub ważne europejskie nagrody przemysłu filmowego. Wszystkie w inspirujący sposób przekazują prawdę o napędzających zarówno kobiety, jak i mężczyzn emocjach i potrzebach.
Materiały prasowe dystrybutora: Gutek Film
PREMIERA 21 KWIETNIA 2017 r.
Nietykalni
reż. Olivier Nakache, Eric Toledano Francuska komedia, która w 2011 roku zawojowała nie tylko europejskie kina. Dwa światy, które pozornie nie mają ze sobą nic wspólnego – bogacza na wózku inwalidzkim i imigranta z Afryki – łączą się, tworząc bezpretensjonalny obraz, który pozostawia widza z uśmiechem i pogodą ducha.
historie mężczyzn
Klient
reż. Asghar Farhadi Nowy film najsławniejszego irańskiego reżysera, nagrodzonego Oscarem Asghara Farhadiego, to trzymający w napięciu od pierwszych do ostatnich minut thriller „Klient”. Polecamy nie tylko fanom Hitchcocka! Film dostarcza silnych emocji, zadając jednocześnie pytania o zachowanie w sytuacji, gdy górę biorą strach, uprzedzenia oraz poczucie winy wynikające z zakwestionowanej męskości.
kultura i relaks
118 Valhalla. Mroczny wojownik reż. Nicolas Winding Refn
Widowisko ze scenami średniowiecznych bitew i jednocześnie kameralny film, w którym Mads Mikkelsen wyrusza w niebezpieczną podróż o symbolicznym znaczeniu. Materiały prasowe dystrybutora: Gutek Film
Materiały prasowe dystrybutora: Gutek Film
historie kobiet Siostra twojej siostry reż. Lynn Shelton
Dwie siostry i on – trio pełne podskórnych napięć, budzących się uczuć, niewypowiedzianych niepokoi. Doskonale zagrany, subtelny film o więzach, jakie łączą ludzi.
Once
reż. John Carney
Materiały prasowe dystrybutora: Gutek Film
Nagrodzony Oscarem za najlepszą piosenkę film o ulicznym grajku i imigrantce z Czech, których połączy coś więcej niż wspólna muzyka. Wzruszający i niezapomniany!
American Honey reż. Andrea Arnold
Dobrze się składa, że premierę tego filmu na ekranach polskich kin zaplanowano w marcu, gdyż tę historię o budzącej się dojrzałości szczególnie dobrze obejrzeć właśnie wiosną. Jest to film o drodze – zarówno tej liczonej w pokonywanych kilometrach, jak i tej, którą trzeba przebyć, jeśli chce się poznać smak życia. Na ekranie intrygujący Shia LaBeouf i debiutująca Sasha Lane.
119 Zeskanuj stronę i obejrzyj zwiastun „American Honey” (instrukcja na s. 7).
kultura i relaks
Materiały prasowe dystrybutora: Gutek Film
PREMIERA 31 MARCA 2017 r.
7
ZASAD EKO Niech twój dom i otoczenie będą przyjazne dla środowiska. To proste! • Masz blisko do pracy? Zamień samochód na rower! • Zakupy? Lepiej mniej, ale częściej – wtedy ograniczysz marnowanie jedzenia. • Miej zawsze przy sobie torbę, do której włożysz zakupy. • Ogranicz zużycie prądu wyłączając urządzenia elektryczne i ładowarki. • Ogranicz spożywanie mięsa na rzecz produktów roślinnych. • Zamień silne detergenty na ekologiczne środki czystości.
kultura i relaks
120
• Ucz dzieci szacunku dla naszej planety. To od nich zależy jej przyszłość!
TO LUBIMY, CZYLI... ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA TWÓJ STYL ŻYCIA I WYBORY KONSUMENCKIE MAJĄ ZNACZENIA DLA NASZEJ PLANETY. IM WIĘCEJ LUDZI ZDA SOBIE Z TEGO SPRAWĘ, TYM WIĘKSZA SZANSA, ŻE PRZYSZŁE POKOLENIA RÓWNIEŻ BĘDĄ MOGŁY SIĘ CIESZYĆ JEJ PIĘKNEM. Tekst: Ewa Cieślik
U początków
Jeśli jesteś dopiero na początku swojej ekodrogi, zwróć się do korzeni. Powąchaj świeżego pomidora, dotknij delikatnych listków bazylii, przyjrzyj się zabawnym, kulfoniastym kształtom marchewki. Kup nasiona i donice, ubrudź ręce ziemią. Pojedź kilka kilometrów za miasto, wejdź w las i posłuchaj treli ptaków. Zastanów się, jak daleko żyjesz od natury na co dzień. Spróbuj dostrzegać ją wokół siebie, a gdy już się tego nauczysz, sam zapragniesz ją chronić, bo przy obecnym tempie wzrostu technologicznego i przemysłowego naturalna równowaga w przyrodzie została bardzo zachwiana. Człowiek więcej zabiera, niż daje, a jeśli to się nie zmieni, przyszłym pokoleniom będzie się po prostu gorzej żyło. Na pewno nie chcesz takiej przyszłości!
Proste zasady
Ekologicznie – czyli jak?
Władysław Szafer, znany polski botanik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, powiedział, że „ochrona przyrody jest podstawą zachowania środowiska człowieka”. Należy zdać sobie sprawę z tego, że nie tylko od działania władz, ale też od aktywności każdego z nas zależy stan przyrody i ekosystemu. Może nam się wydawać, że w codziennym życiu nie niszczymy środowiska. Jeśli jednak przyszłoby nam wskazać, jakie konkretnie działania podejmujemy na rzecz ekologii, moglibyśmy mieć z tym problem. Szczytne idee często przegrywają bowiem z prozą życia. Jakimi zatem zasadami powinniśmy się kierować, by być eko?
O minimalizmie: www.simplicite.pl Gdzie wymieniać rzeczy? www.olx.pl/oddam-za-darmo Kooperatywa spożywcza: www.wks.waw.pl O kuchni roślinnej: wegannerd.blogspot.com Ekologiczne kosmetyki: www.zielonelaboratorium.pl
121 kultura i relaks
Czym jest świadomość ekologiczna? To postawa życiowa, którą cechuje odpowiedzialność za przyrodę, za jej obecny i przyszły stan. Jej wyznacznikiem jest szacunek do otaczającego świata, wynikający z wiedzy na jego temat. Świat, w którym żyjemy, podlega jednak tak dynamicznym przemianom i skomplikowanym uwarunkowaniom, że trudno za nim nadążyć. Raport TNS Polska dla Ministerstwa Środowiska badający świadomość i zachowania ekologiczne mieszkańców Polski ujawnia, że pomimo pozytywnych zmian zachodzących w polskim społeczeństwie poziom proekologicznego podejścia Polaków do życia nie jest zadowalający. Ekologia ciągle jeszcze kojarzy się z wydawaniem pieniędzy. Jest to jednak patrzenie krótkowzroczne. W dłuższej perspektywie to właśnie wybory z dbałością o środowisko przynoszą oszczędności, a co ważniejsze – mogą ograniczyć jego postępującą degradację.
Zmiany klimatyczne i stan powietrza mają wpływ na nas wszystkich. Powinniśmy aktywnie działać na rzecz ekologii! Po pierwsze, postaraj się... ograniczyć. Kupuj odpowiedzialnie. Patrz na skład i producenta – wybieraj produkty wyprodukowane przez firmy praktykujące korporacyjną odpowiedzialność społeczną. Robiąc zakupy, zastanów się, czy dana rzecz jest ci potrzebna, czy też pragniesz jej pod wpływem chwili. Pamiętaj, że większość odpadków składa się z jedzenia, które kupowane jest w nadmiarze! A jeśli chcesz zrobić porządki, postaraj się niechciane przedmioty oddać lub wymienić zamiast wyrzucać na śmietnik. Z oszczędzania wody, segregacji śmieci, kupowania energooszczędnych sprzętów czy palenia w piecu tylko w dozwolony sposób bądź dumny. Postępujesz w ten sposób odpowiedzialnie i z troską o dobro nas wszystkich.
ZACZNIJ WSZYSTKO OD NOWA! W POWIETRZU CZUĆ POWIEW WIOSNY. PRZYRODA BUDZI SIĘ DO ŻYCIA. CZAS, ABYŚ I TY ROZPOCZĘŁA NOWY, LEPSZY ETAP W SWOIM ŻYCIU I POZNAŁA KOGOŚ WYJĄTKOWEGO. ZANIM JEDNAK ZNAJDZIESZ ODPOWIEDNIEGO PARTNERA, ZRÓB W SWOIM ŻYCIU WIOSENNE PORZĄDKI. Tekst: Sylwia Stodulska-Jurczyk
kultura i relaks
122
5
kroków, by otworzyć się na miłość
3
ZAMKNIJ PRZESZŁOŚĆ Za tobą trudny czas? A może związek, po którym nie masz ochoty na randki? W porządku, daj sobie czas na przemyślenia i pogodzenie się z sytuacją. Jak przekonują psychologowie, nowa miłość jako recepta na złamane serce to tylko złudzenie „leczenia ran”. Jak twierdzi dr Julita Czernecka, socjolog z Zakładu Socjologii Płci i Ruchów Społecznych na Uniwersytecie Łódzkim i ekspertka portalu randkowego Sympatia.pl: „Ktoś, kto został mocno zraniony, nie jest w stanie wejść w nowy związek z czystą intencją i pozytywnymi emocjami. Najlepiej jest zostawić sobie czas na tak zwaną żałobę po poprzednim związku. Najlepiej kilka miesięcy”.
Aby czas żałoby po poprzednim związku był efektywny, poświęć go na wyciąganie wniosków. W ten sposób unikniesz błędów w przyszłości.
NIE OGLĄDAJ SIĘ ZA SIEBIE
Gdy etap żałoby jest już za tobą, czas na krok do przodu. Zostaw za sobą złe wspomnienia. Skup się na tym, co dzieje się tu i teraz. Pomyśl z optymizmem o przyszłości. Zastanów się, czego oczekujesz w nadchodzącym czasie i jakie marzenia chcesz spełnić.
Zrób listę życzeń. Zacznij od tych dla ciebie najważniejszych lub najłatwiejszych do realizacji. Wśród nich koniecznie ĆWICZ POZYTYWNE MYŚLENIE zapisz: „będę myśleć pozytywnie”, „będę wierzyć Uśmiech i twoje pozytywne myśli działają jak magnes w siebie” i oczywiście i przyciągają do ciebie pozytywnych ludzi. Jeśli więc masz „poznam wspaniałego w sobie radość i życzliwość – również je przyciągasz. faceta”. Niech to ostatnie nie będzie nadrzędne – Zadbaj, aby twoje nastawienie do ludzi stopniowa realizacja poi przekonania przeszły pozytywną metamorfozę. Wspozostałych punktów i tak móż się, czytając dobre książki i poradniki, wybierz się na zbliży cię do celu. kurs pozytywnego myślenia i motywacji. Bywaj wśród pozytywnych ludzi, a unikaj tych toksycznych.
Pozostaje pytanie, gdzie szukać wymarzonego partnera. Oczywiście nic na siłę, ale bądź uważna. Miłość możesz spotkać wszędzie – w pracy, w klubie, podczas zakupów. Możesz sobie troszkę pomóc, korzystając z dobrodziejstw Internetu. Załóż swój profil na portalu randkowym, w którym niezobowiązująco można prowadzić ciekawe rozmowy i poznawać nowych ludzi. Kto wie, może właśnie wśród nich pojawi się ten jedyny?
Masz obawy, czy portal randkowy to coś dla ciebie? Statystyki mówią, że w samej Europie co trzeci związek został zainicjowany właśnie w Internecie. Z badań przeprowadzonych przez portal Sympatia.pl wynika, że aż 71% jego użytkowników przynajmniej raz umówiło się na spotkanie z osobą poznaną w serwisie, a ponad połowa z nich zna pary, których związek rozpoczął się w sieci. Portale randkowe stają się więc jednym z najpopularniejszych miejsc nawiązywania znajomości. Może warto spróbować.
5
POKOCHAJ SIEBIE, A BĘDZIESZ KOCHANA
To jeden z sekretów nie tylko udanego związku, ale w ogóle udanego życia. Myśląc pozytywnie o sobie, dajesz sygnał innym, że taka właśnie jesteś. Zamiast więc wyrzucać sobie, że nie masz tak udanego życia jak np. twoja znajoma z pracy, zastanów się nad tym, co do tej pory udało ci się zrobić i jakie masz osiągnięcia.
Spisuj swoje sukcesy na kartce. Doceniaj w sobie każdą drobną rzecz, a z upływem czasu zorientujesz się, jak wiele jest powodów, by kochać samą siebie. Ta wiedza może się okazać niezbędna podczas randek! Nie bój się chwalić swoimi osiągnięciami – mężczyźni kochają kobiety, które znają swoją wartość.
123 kultura i relaks
MIEJ OCZY SZEROKO OTWARTE
Horoskop kultura i relaks
124
BARAN 21 III–19 IV
BYK 20 IV–22 V
BLIŹNIĘTA 23 V–21 VI
Cieplejsza aura sprawi, że każdą wolną chwilę będziesz chciała spędzać na świeżym powietrzu. Pamiętaj jednak, że do lata jest jeszcze trochę czasu i ubieraj się odpowiednio do pory roku. Tylko tak unikniesz niechcianej infekcji. W związku zapowiada się spokój, choć nie zabraknie odrobiny pikanterii. RADA: Nie myśl o tym, co będzie jutro!
Skóra po zimie nie jest w najlepszej kondycji, dlatego musisz o nią odpowiednio zadbać. Peeling, maseczka i dobre nawilżenie zdziałają cuda. Jeśli dodatkowo odważysz się na całkowitą zmianę fryzury, poczujesz się zjawiskowo. Ten fakt nie umknie uwadze płci przeciwnej, przez co zyskasz adoratorów. RADA: Zaakceptuj to, na co nie masz wpływu!
Rozrzutność to jedna z twoich słabych stron, nad którą najwyższy czas zapanować. Na początku nie będzie łatwo, ale efekty mile cię zaskoczą. Dzięki temu, że nie będziesz wydawała pieniędzy na drobnostki, szybko uzbierasz sporą sumę, która przyda się na remont lub wakacje. W pracy zostaniesz doceniona. RADA: Nie rozpamiętuj porażek!
RAK 22 VI–22 VII
LEW 23 VII–23 VIII
PANNA 24 VIII–22 IX
Chwilowe zawirowania masz już za sobą. Teraz wszystko zacznie się układać po twojej myśli. W pełni zaufasz partnerowi, a on będzie cię dowartościowywał, dzięki czemu zyskasz pewność siebie. Usiądźcie i porozmawiajcie o poważnych planach na wspólną przyszłość. Najwyższy czas na odważny krok. RADA: Doceń to, co masz!
Nareszcie czujesz się spełniona. Nowy członek rodziny nadał twojemu życiu kolorytu, o którym marzyłaś. Jednak aby zachować energię i dobry nastrój, musisz dać się wykazać partnerowi i nie brać wszystkiego na swoje barki. Okazuj mu też uwagę, aby nie poczuł się zaniedbany i odsunięty na boczny tor. RADA: Nie buduj szczęścia na czyimś nieszczęściu!
Spędzanie całych dni w pracy spowoduje u ciebie wypalenie i frustrację. Musisz ustalić sobie granice i nie pozwolić na to, aby życie kręciło się wyłącznie wokół obowiązków służbowych. Spotkania towarzyskie koniecznie wpisz w swój grafik – nie rezygnuj z nich! One sprawią, że od razu poczujesz się lepiej. RADA: Podejmując decyzję, myśl o konsekwencjach!
na wiosnę SKORPION 23 X–21 XI
STRZELEC 22 XI–21 XII
Wszyscy widzą w tobie dobrą powierniczkę, ale ciągłe wysłuchiwanie cudzych problemów staje się dla ciebie męczące. Nie bój się tego zakomunikować. Masz przecież rodzinę, która też potrzebuje twojej obecności i troski. Zmotywuj się do regularnej aktywności fizycznej, a wyjdzie ci to na zdrowie. RADA: Głośno wyrażaj swoje zdanie!
Szukanie miłości na siłę nie wróży niczego dobrego. Zamiast siedzieć na portalach randkowych wyjdź do ludzi i zawieraj nowe znajomości. Tym sposobem najszybciej poczujesz motyle w brzuchu. W pracy skupiaj się na swoich obowiązkach, bo łatwo możesz zaliczyć gafę i niepotrzebnie podpaść szefowi. RADA: Szczęście jest blisko, rozejrzyj się!
Praca, prowadzenie domu, a do tego opieka nad kimś bliskim to zbyt wiele jak na jedną osobę. Zrób harmonogram i wygospodaruj czas tylko dla siebie. Jeśli ty nie zadbasz o siebie, to nikt tego za ciebie nie zrobi! Zacznij planować urlop. Dobra passa sprawi, że będziesz miała powody do radości. RADA: Rób to, co kochasz!
KOZIOROŻEC 22 XII–19 I
WODNIK 20 I–18 II
RYBY 19 II–20 III
Przed podjęciem ostatecznej decyzji dobrze się zastanów. Bardzo łatwo możesz kogoś zranić, a także pogorszyć swoje perspektywy życiowe. Chwilowe zauroczenie to jeszcze nie powód, aby niszczyć długoletni związek. Przejdź na zdrowszy tryb życia, a od razu zgubisz kilka zbędnych kilogramów. RADA: Nie przejmuj się tym, co mówią inni!
Jeśli w twój związek wkradła się nuda, to wykaż się kreatywnością… Zasypuj partnera komplementami, flirtuj z nim, a wasza relacja z pewnością się ożywi. W kwietniu twój budżet zasili dodatkowa gotówka, która wynagrodzi ostatnie miesiące ciężkiej pracy. Warto zainwestować ją w romantyczny wyjazd. RADA: Działaj, bo nie ma rzeczy niemożliwych!
Pomimo tego, że jesteś osobą utalentowaną i odnoszącą sukcesy, wciąż nie wierzysz w siebie i skupiasz się na swoich słabych stronach. Skończ z tym i weź sobie do serca pochwały oraz gratulacje płynące z różnych stron. W przełamaniu skromności pomoże ci nowa miłość, która czai się tuż za rogiem. RADA: Pokochaj siebie, a inni też cię pokochają!
125 kultura i relaks
WAGA 23 IX–22 X
Rozwiąż krzyżówkę Cienkie, Klątwa Drzewce kruche kościelna statku ciasna teczko
Mniejsza od powiatu
Dawna jednostka ciśnienia
Tlenek węgla
Tytuł arystokratyczny
Bokobrody
Rączy rumak
Rybie jaja Narząd wzroku
Opóźnienie Ssak leśny
Halucy- Ogólnie nacja, o przywidzenie budynku
7 Część składowa całości
Regionalna odmiana języka
Wypełnia rurkę
Szkocki ród
Prezent
Kamień w pierścionku
Praca przy krosnach
1
kultura i relaks
126
1
3
3
5
6
Choroba zakaźna Powyżej kolana
Rozporządzenie władcy
8 Nauka o człowieku
4
Część spłaty długu
Smykałka
Internat szkolny
4
6
2
Narzędzie stolarskie
Zbudował arkę Czubek buta
Ocena za występ
Rytm
9 Ostatnia w testamencie
12
Zmora bibosza
Król lub cesarz
Wiatr od morza Drobny element
Litera grecka
Lane lub śląskie
Film Pawła Pawlikowskiego Zakazany w raju Tragi Leży pod pionkami
Archaik
13
Prawodawca ateński
Krwawa zbrodnia
Obramowanie czapki
2 Nordycki bóg wojny
Okres dziejowy Dochód, zysk
Muzułmański władca
Hazardowa gra w karty
Wpada do Morza Północnego
Żołnierz wojsk inżynieryjnych
Akcja ofensywna
PrzeImię wlekła Kurosachoroba wy, płuc reżysera
Zagięcie tkaniny
Przodek Hiszpana Sala wykładowa
Zbrojna napaść, inwazja
Bez przed domem
5
7
8
9
10
11
10
11
12
13
Pomóż misiowi znaleźć mamę
kultura i relaks
128
POSADŹMY
1000 000 DRZEW