ZIMA 2019 ⁄ 2020
Święta Bożego Narodzenia mają cudowną moc – na kilka dni pędzący świat zwalnia, a ulotny urok tych pięknych chwil można odnaleźć w szeleście papieru, migoczącym płomyku świecy, zapachu korzennych przypraw i smaku ulubionych potraw. Razem z zimowym wydaniem „Tesco Magazynu” celebruj te niezwykłe momenty tak, jak lubisz. Zainspiruj się naszymi przepisami – przygotuj tradycyjnego karpia, podaj łososia z granatem w nowoczesnym wydaniu i wypróbuj wiele innych pomysłów, które sprawią, że te święta będą w Twoim niepowtarzalnym stylu. Zaprosiliśmy też na nasze łamy wyjątkowego gościa. Andrzej Piaseczny przypomina, że rodzinną atmosferę Bożego Narodzenia tworzymy sami, wypełniając ten czas miłością i uśmiechem. Życzę Wam, Drodzy Czytelnicy, takich właśnie – pełnych najpiękniejszych emocji – świąt i wyjątkowej, rodzinnej atmosfery.
ODKRYJ WIĘCEJ SKANUJ KOD Sprawdź, co dla ciebie przygotowaliśmy!
WIĘCEJ KODÓW QR! Znajdziesz je na stronach: 7, 45, 73, 79. Zeskanuj kody i ciesz się dodatkowymi materiałami!
ZŁOTY LAUREAT! „Tesco Magazyn” został nagrodzony w kategorii „Magazyn Sieci Handlowej” 10. edycji prestiżowego konkursu PRCH Retail Awards, organizowanego przez Polską Radę Centrów Handlowych.
3
Eksperci
W zimowym numerze 10 „Nauczmy się cieszyć życiem” Wywiad z Andrzejem Piasecznym
KUCHNIA 12 Święta takie jak lubisz SY LW I A M A J C H E R Dziennikarka, trenerka, autorka bloga kuchniawformie.pl. Jest ekspertką i trenerką kuchni zero waste. Autorka książki „Gotuję, nie marnuję. Kuchnia zero waste po polsku”.
Niebanalne pomysły na uroczysty obiad
18 Nowoczesność i tradycja w kuchni Przygotuj dania tak, jak lubisz
26 Czekoladowe inspiracje Czekolada w roli głównej
30 Świąteczne smakołyki Propozycje dla łasuchów
34 Boże Narodzenie zero waste Porady Sylwii Majcher
D O R OTA T R AC Z Y K Dietetyczka sportowa. Od kilku lat współpracuje z osobami aktywnymi fizycznie, prowadzi warsztaty, wykłady i szkolenia z zakresu właściwego żywienia wspomagającego osiąganie lepszych wyników w sporcie, regulacji masy ciała i szeroko pojętego zdrowego żywienia. Założycielka poradni dietetycznej Dieta Sportowca – dieta-sportowca.pl. Autorka naszych przepisów.
36 Jedno opakowanie – wiele możliwości W trosce o środowisko
38 Czas zabawy! Przekąski na przyjęcie
40 Imprezowe inspiracje Dania w kilka minut
42 Obiad na każdą kieszeń Zainspiruj się niskimi cenami
44 Na zimowe poranki
26
Rozgrzewające śniadania
48 Pysznie zapieczone Zimowe zapiekanki
52 Przepisy z górskich stoków Tradycyjne dania ze stoków narciarskich
56 Przekąski w roli głównej PA U L I N A S PA L E N I A K Licencjonowana trenerka personalna, trenerka OCR
58 Rozgrzej się!
(biegów z przeszkodami),
Przyprawy, które cię rozgrzeją
trenerka i założycielka poznańskiej grupy biegowej Poznań Race Team.
4
Orzechy i suszone owoce – zamiennik słodyczy
60 Zdrowe słodkości Ciasta i desery fit
T E M AT N U M E R U Święta takie jak lubisz!
72
64 Aromatyczny świat herbat Magia herbacianych naparów
68 Prosto z kuchni Kulinarne trendy
WYDAWCA Tesco (Polska) Sp. z o.o. ul. Kapelanka 56, 30-347 Kraków tel. +48 12 25 52 100, fax +48 12 25 52 391 e-mail: redakcja@tescomagazyn.pl REDAKTOR NACZELNA Monika Kraus NADZÓR PROJEKTU Klára Unzeitigová, Marta Królikowska, Małgorzata Nowak
D O B R E N AW Y K I 70 Domowy fitness Jak ćwiczyć, żeby osiągnąć cel?
72 Pokochaj spacery!
REALIZACJA PROJEKTU SKIVAK, www.skivak.pl, tel. +48 61 625 61 15 REDAKTOR PROWADZĄCA Marta Jakubowska ZESPÓŁ REDAKCYJNY Magdalena Sprenger, Katarzyna Skoczek
Zalety aktywności na świeżym powietrzu
PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD Maja Tywonek, Katarzyna Malinowska
74 Skóra kontra zima
EDYCJA ZDJĘĆ Olena Diaczenko, Joanna Tysler, Paweł Chlebowski
Ochrona przed mrozem i smogiem
76 Siła pielęgnacji Urodowe nowiny
REKLAMA Monika Kraus, Małgorzata Kulig-Dymacz, Monika Ostrowska reklama@tescomagazyn.pl DRUK I OPRAWA Walstead Central Europe
DOM 78 Ekonowiny Ekologiczne inspiracje
80 Domowe dekoracje Świąteczny wieniec DIY
82
82 Świąteczne wydatki pod kontrolą Zaplanuj wydatki krok po kroku
84 Dbamy o zdrowe odżywanie! Charytatywne działania Fundacji Tesco
86 Wszystko w porządku Kalendarz domowych obowiązków
Termin obowiązywania magazynu: od 25.11.2019 do 1.03.2020 r. / Ceny z 8.11.2019 r. Produkty z ceną marki F&F są dostępne w sieci Tesco do wyczerpania zapasów.
Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów. Za treść reklam redakcja nie odpowiada. Rozpowszechnianie redakcyjnych materiałów bez zgody wydawcy jest zabronione. Produkty prezentowane w „Tesco Magazynie” nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego i mają charakter wyłącznie informacyjny. Cena i dostępność produktów w sieci Tesco może się różnić w zależności od sklepu. Oferty promocyjne obowiązują na warunkach w nich wskazanych, w szczególności dotyczących trwania promocji, lub do wyczerpania asortymentu. Produkty z ceną podaną bez gwiazdki nie są dostępne w sieci Tesco. „Tesco Magazyn” nie zastępuje porady lekarskiej, stanowi jedynie źródło informacji. W przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Zdjęcia użyte w magazynie: Shutterstock, Stock Food, F&F.
KO N K U R SY Szukaj na stronach 90-92.
5
NASZE PRZEPISY
NASZE PRZEPISY Gotuj z nami!
24 N I E T Y L KO O D Ś W I Ę TA 17 Kurczak nadziewany pomarańczą i ziołami 17 Rolada wieprzowa nadziewana suszonymi morelami 17 Żeberka w marynacie whisky 17 Ziołowo-czosnkowa pierś indyka 20 Łosoś z granatem i porem 21 Karp smażony 24 Stek z rozmarynem 24 Kotlet schabowy z puree ziemniaczanym 24 Sałatka ziemniaczana w stylu wiedeńskim
20
24 Sałatka ziemniaczana z majonezem 42 Makaron a' la carbonara
29 6
NASZE PRZEPISY
N A S ŁO D KO 27 Tort czekoladowy 28 Rolada czekoladowa z kremem 29 Czekoladowy fondant 30 Ciastka z marmoladą 31 Świąteczny makowiec 32 Pierniki z lukrem 60 Brownie z czerwonej fasoli 61 Bezglutenowe muffiny marchewkowe z sosem pomarańczowym 62 Tarta cytrynowa
N A ROZG R Z A N I E
63 Ciasto z kremem kokosowym
45 Śniadaniowe muffiny ze szpinakiem i fetą 45 Szakszuka
SKANUJ KOD
45 Kanapki z awokado i jajkami w koszulce
17
49 Lasagne z bazylią i tymiankiem 49 Faszerowane ziemniaki 50 Pełnoziarniste casserole ze szpinakiem
Ciesz się przepisami z zimowego „Tesco Magazynu” w jednym miejscu!
61
51 Grzybowe quiche 53 Francuski tartiflette 55 Szwajcarskie rösti 55 Włoska polenta 67 Pomarańczowa herbata z rozmarynem 67 Zielona herbata jabłkowo-imbirowa 67 Herbata z syropem żurawinowym 7
OD REDAKCJI
8
OD REDAKCJI
9
Foto: Paweł Deska
WYWIAD
O muzyce, podsumowaniach i przemyśleniach oraz świątecznych tradycjach rozmawiamy z Andrzejem Piasecznym. Rozmawiała: Marta Jakubowska
CZY PAMIĘTA PAN MOMENT, W KTÓRYM ZAPADŁA DECYZJA: „TAK, CHCĘ ZWIĄZAĆ SWOJĄ PRZYSZŁOŚĆ Z BRANŻĄ MUZYCZNĄ”? Można powiedzieć, że śpiewałem przez całe życie, od dziecka. Pochodzę z małego miasteczka, z Pionek. To prawdziwe szczęście, że trafiłem na nauczyciela z powołaniem. Dzięki niemu nauczyłem się muzyki w całym tego słowa znaczeniu – nie tylko śpiewania, ale również słuchania, a przede wszystkim pasji! Ta właściwa decyzja była związana ze studiami pedagogicznymi – wtedy zaczęła
10
się moja przygoda z muzyką na poważnie. Muszę jednak przyznać, że zdolności, pracowitość i pasja to tylko połowa sukcesu w tej branży. Miałem i wydaje mi się, że nadal mam w życiu wielkie szczęście. Bez niego pewnie nie zaszedłbym tak daleko.
W UBIEGŁYM ROKU UKAZAŁA SIĘ PŁYTA „25+”. JEST TO ZAPIS TRASY KONCERTOWEJ Z OKAZJI 25-LECIA PANA DEBIUTU SCENICZNEGO. CZY BYŁ TO DLA PANA CZAS PODSUMOWAŃ I PRZEMYŚLEŃ?
WYWIAD Poniekąd tak, chociaż uważam, że lepiej jest żyć z dnia na dzień. Oczywiście nie znaczy to, żeby nie patrzeć wstecz czy też nie robić planów na przyszłość, ale nikt, kto nie potrafi skupić się na tym, co tu i teraz, nie będzie umiał prawdziwie cieszyć się z każdego dnia. Przemyślenie, które zostało mi po tych 25 latach, brzmi: „nauczmy cieszyć się życiem”. Zdarza się, że podsumowań nie robimy sami – moja mama napisała książkę o historii kilku pokoleń naszej rodziny „Pamięć to też życie”. Te pełne ciepła wspomnienia mogą stać się natchnieniem do spisania własnej historii.
KONCERTY „TRIBUTE TO…” TO WYJĄTKOWY PROJEKT MUZYCZNY, BĘDĄCY HOŁDEM DLA TAKICH ARTYSTÓW, JAK: PRINCE, MICHAEL JACKSON, GEORGE MICHAEL, AMY WINEHOUSE, WHITNEY HOUSTON, JOE COCKER, FREDDIE MERCURY, JOHN LENNON. A CZYM TO PRZEDSIĘWZIĘCIE BYŁO DLA PANA? Koncerty „Tribute to…” to zbiór najpiękniejszych piosenek największych światowych artystów, których śpiewanie jest nie tylko nauką, ale i prawdziwą przyjemnością. Dodatkowo wykonujemy utwory w duetach i tercetach, więc jest to także okazja do spotkania przyjaciół oraz W świątecznych innych świetnych przygotowaniach wokalistów, z któnajbardziej lubię… rymi do tej pory nie To, że bierzemy w nich miałem możliwości udział wszyscy, całą pracować. To po rodziną. prostu prawdziwa frajda.
JAK BOŻE NARODZENIE ŚWIĘTUJĄ ARTYŚCI? JAK WYGLĄDAJĄ ŚWIĘTA W PANA DOMU? Boże Narodzenie dla każdej rodziny powinno być najpiękniejszym czasem w roku. Myślę, że nie ma to znaczenia, czy ktoś jest artystą, czy uprawia inny zawód. Rodzina jest najważniejsza – możemy się czasem ze sobą nie zgadzać, możemy się różnić, ale kiedy nadchodzą święta, powinniśmy być blisko siebie i dzielić ze sobą radość.
UBIERANIE CHOINKI, ŚPIEWANIE KOLĘD, DWANAŚCIE WIGILIJNYCH POTRAW – JAKIE BOŻONARODZENIOWE TRADYCJE PAN KULTYWUJE?
Każda z wymienionych tradycji jest bardzo ważna, radosna i przynosi wiele uśmiechu. Szczerze mówiąc, im jestem starszy, tym do tych bliżej mam do tych tradycji. Jako dziecko wcale nie śpiewałem kolęd, raczej słuchaliśmy ich z płyt. Dzisiaj za to jedną z najpiękniejszych bożonarodzeniowych tradycji jest dla mnie kolędowanie z moją siostrzenicą Zosią.
JAKI JEST DLA PANA NAJWAŻNIEJSZY MOMENT PODCZAS ŚWIĄT? Podczas świąt w każdym z nas budzi się dziecko, dlatego jedną z ważnych chwil jest wręczanie prezentów. Różnica jest taka, że z większym rozczuleniem patrzymy na podarki, które dostają młodsi, niż na własne. Tych ważnych i ważniejszych chwil jest jednak znacznie więcej. Na pewno ta, kiedy po przedświątecznych przygotowaniach, jeszcze przed Wigilią, udaje nam się na chwilę usiąść. To także rodzinny spacer po lesie po pierwszym świątecznym śniadaniu.
W JAKI SPOSÓB ANGAŻUJE SIĘ PAN W ŚWIĄTECZNE PRZYGOTOWANIA? ZAMIENIA SIĘ PAN W SZEFA KUCHNI CZY RACZEJ TRZYMA SIĘ Z DALEKA OD GARNKÓW? W tym miejscu prawdopodobnie wszystkich zaskoczę. Wprawdzie w ostatnich latach koncerty zdarza mi się grać prawie do samych świąt, ale mój udział w przygotowaniach, również kulinarnych, jest całkiem spory. Od dawna dzielimy się obowiązkami. Mój brat zawsze smaży karpia, siostra lepi uszka i przygotowuje kutię. Ja jestem odpowiedzialny za bigos, a rybę po grecku robimy wspólnie. I oczywiście, mimo tego że planujemy bożonarodzeniowe menu dość rozsądnie, zawsze zadajemy sobie po świętach pytanie, dlaczego znów tyle zostało tego jedzenia.
OKRES BOŻEGO NARODZENIA TO DLA PANA WYPOCZYNEK CZY CZAS INTENSYWNEJ PRACY? Różnie to wygląda, w zależności od roku. Nawet jeśli wtedy pracuję, jest to praca przyjemniejsza niż zwykle. Z drugiej strony zawsze namawiam do tego, żeby przy okazji świąt zwolnić, uśmiechnąć się do siebie i do najbliższych. Na zakończenie mam do państwa nietypową świąteczną prośbę: proszę na chwilę zamknąć oczy i wyobrazić sobie, jak się do państwa uśmiecham. Wesołych świąt!
Chcesz wygrać płytę Andrzeja Piasecznego „25+” lub książkę Alicji Piasecznej „Pamięć to też życie”? Koniecznie zajrzyj na stronę 92 i weź udział w konkursie! 11
KUCHNIA
Świąteczny obiad to prawdziwa uczta dla zmysłów. Zaskocz swoich gości i zaserwuj wykwintne mięsa w towarzystwie apetycznych dodatków i aromatycznych przypraw. Zainspiruj się naszymi przepisami, by Boże Narodzenie było takie, jak lubisz!
12
KUCHNIA
LISTA ZAKUPÓW: • kurczak • pomarańcze • majeranek • kolendra • pomidor • por
KURCZAK NADZIEWANY POMARAŃCZAMI I ZIOŁAMI str. 17
13
KUCHNIA
ROLADA WIEPRZOWA NADZIEWANA SUSZONYMI MORELAMI str. 17
14
KUCHNIA
ŻEBERKA W MARYNACIE WHISKY str. 17
15
KUCHNIA
ZIOŁOWO-CZOSNKOWA PIERŚ INDYKA str. 17
16
KUCHNIA
KU RC Z A K N A DZ I E WA N Y POMARAŃCZAMI I ZIOŁAMI Czas przygotowania: 180 min Liczba porcji: 6
• 1 cały kurczak (1-1,5 kg) • 2 pomarańcze • cytryna • pomidor • 5 łyżek przyprawy do kurczaka • łyżeczka majeranku • 2 łyżeczki kuminu • 3 łyżeczki kolendry • 5 łyżek oleju • pół pora 1. Na oleju podsmaż pora pokrojonego w talarki. Gdy się zrumieni, wrzuć pomidora bez skórki pokrojonego w kostkę oraz pomarańcze. Smaż, aż pomarańcze i pomidory zaczną się rozpadać. 2. Kurczaka dokładnie umyj, a następnie nafaszeruj podsmażonymi pomarańczami. Otwór zaszyj nitką. 3. W naczyniu żaroodpornym wymieszaj olej i zioła. Taką marynatą natrzyj kurczaka. 4. Piecz 1-1,5 godziny w temperaturze 180˚C. Podczas pieczenia obracaj kurczaka co jakiś czas, żeby mógł się zrumienić z każdej strony.
397kcal
19g
11 g 41,4 g
RO L A DA W I E P R ZOWA N A DZ I E WA N A S U S ZO N Y M I M O R E L A M I Czas przygotowania: 120 min Liczba porcji: 5
• 1 kg schabu wieprzowego bez kości • 200 g surowego boczku • 200 g wołowiny • 3 ząbki czosnku • 15-20 suszonych moreli • sól i pieprz
• szczypta tymianku • 80 g orzechów włoskich • 2 łyżki oliwy z oliwek 1. Przygotuj marynatę z oliwy, tymianku, czosnku, soli i pieprzu. Schab rozetnij na prostokątny płat i natrzyj marynatą. 2. Posiekaj orzechy, a suszone morele pokrój w drobną kostkę. Farsz ułóż równomiernie na płacie schabu i zawiń. 3. Wołowinę i boczek pokrój w cienkie, długie plastry. Owiń schab wołowiną, a następnie boczkiem. Roladę zwiąż sznurkiem lub grubą nitką, żeby nie rozpadła się podczas pieczenia. 4. Schab umieść w brytfannie i piecz pod przykryciem w 180˚C przez 60 minut. Na ostatnie 10 minut zdejmij pokrywkę, żeby boczek się przyrumienił.
568kcal
54g
35 g 11,6g
Ż E B E R K A W M A RY N AC I E W H IS K Y Czas przygotowania: 25 min Liczba porcji: 2
• Tesco Wolno gotowane żeberka wieprzowe o smaku whisky 600 g 1. Wyjmij produkt z opakowania oraz folii, umieść w naczyniu żaroodpornym i przykryj pokrywą lub folią aluminiową. 2. Wstaw do piekarnika nagrzanego do temperatury 180°C i piecz 20 minut. Zdejmij przykrycie naczynia lub folię i piecz jeszcze przez 5 minut. 3. Podawaj z salsą ze świeżych pomidorów i z frytkami.
867kcal
51g
72g
3g
Z I O ŁOWO - C ZOS N KOWA P I E R Ś I N DY K A Czas przygotowania: 80 min + 60 min marynowania Liczba porcji: 6
• 1,5 kg piersi z indyka w jednym kawałku • 10 plasterków boczku • 3 łyżki octu balsamicznego • 2 łyżki oliwy z oliwek • 6 gałązek świeżego rozmarynu • 6 gałązek świeżego tymianku • 6 ząbków czosnku 1. W misce wymieszaj ocet balsamiczny i oliwę z oliwek. Dodaj posiekane 4 gałązki rozmarynu i 4 gałązki tymianku oraz zmiażdżone ząbki czosnku. Taką marynatą natrzyj pierś z indyka. Odstaw na godzinę do lodówki. 2. Pozostałe gałązki rozmarynu i tymianku umieść na indyku. Obtocz pierś plasterkami boczku. Upewnij się, że gałązki ziół delikatnie wystają, aby łatwo je usunąć po upieczeniu mięsa. 3. Umieść indyka w naczyniu żaroodpornym. Piecz przez 60 minut w temperaturze 180°C.
366kcal
62g
12g
2,4 g
ŻEBERKA W MARYNACIE WHISKY Wolno gotowane żeberka wieprzowe zachowują doskonały smak, którym możesz się delektować w zaledwie kilka chwil!
17
KUCHNIA
I TRADYCJA W KUCHNI Przygotowujesz tradycyjne potrawy, czy może do twojej kuchni wkrada się nowoczesność? Zainspiruj się naszymi przepisami i spraw, by te święta były dokładnie takie, jak chcesz!
STEK Z ROZMARYNEM str. 24
18
KUCHNIA
Niektórzy nie wyobrażają sobie świątecznej biesiady bez tradycyjnego kotleta schabowego. Najlepiej smakuje z purée ziemniaczanym.
KOTLET SCHABOWY Z PURÉE ZIEMNIACZANYM str. 24
19
KUCHNIA
ŁOS OŚ Z G R A N AT E M I POREM Czas przygotowania: 60 min + 60 min czekania Liczba porcji: 3
• 600 g filetów łososia • 2 duże pory • 30 g oliwy • 3 gałązki świeżego tymianku • pół owocu granatu • pieprz i sól 1. Filety z łososia opłucz, osusz i pokrój na 3 porcje. Dopraw solą
20
i pieprzem, natrzyj tymiankiem i łyżką oliwy. Odłóż do zamarynowania na około godzinę. 2. Pory opłucz, osusz i pokrój na 2 cm kawałki. Ułóż na dnie naczynia. Dopraw solą, pieprzem i skrop oliwą. 3. Na porach połóż filety łososia. Piekarnik nagrzej do 220°C. Piecz przez 15 minut. Po upieczeniu posyp ziarenkami granatu.
550kcal
42g 37,6g 12g
KUCHNIA
K A R P S M A ŻO N Y Czas przygotowania: 60 min Liczba porcji: 4
• 4 kawałki karpia po 150 g • 250 g mąki pszennej • 2 jajka • 2 łyżki mleka • 250 g bułki tartej • 3-4 łyżki oleju rzepakowego • cytryna • sól 1. Kawałki karpia dopraw solą. Rybę obtocz w mące, następnie w jajku zmieszanym z mlekiem, a na koniec w bułce tartej. 2. Kawałki karpia smaż na rozgrzanym oleju na złocisty kolor. 3. Wyłóż rybę na półmisek i skrop sokiem z cytryny.
720kcal
42g
36 g
57g
W wielu domach honorowe miejsce na wigilijnym stole zajmuje karp. Podawać go można na wiele różnych sposobów – smażonego, w panierce, najczęściej w formie filetów lub dzwonka.
21
KUCHNIA
SAŁATKA ZIEMNIACZANA W STYLU WIEDEŃSKIM str. 24
22
KUCHNIA
Przepisów na sałatkę ziemniaczaną jest co najmniej tyle, ilu jej wielbicieli. Nie może jej zabraknąć na świątecznym stole.
SAŁATKA ZIEMNIACZANA Z MAJONEZEM str. 24
23
KUCHNIA
ST E K Z ROZ M A RY N E M Czas przygotowania: 90 min Liczba porcji: 6
• 1 kg polędwicy wołowej • 2 łyżki oleju • 150 g masła • 6 łyżeczek rozmarynu • 3 ząbki czosnku • kolorowy pieprz i sól 1. Rozmaryn drobno posiekaj i połącz z masłem. Przypraw odrobiną soli. 2. Gotowe masło ziołowe przełóż na folię spożywczą, zawiń i formuj równy wałeczek. Włóż do lodówki do schłodzenia. 3. Polędwicę podziel na 6 steków. Odłóż na pół godziny w miejsce o temperaturze pokojowej. Mięso tuż przed smażeniem przypraw solą i świeżo zmielonym kolorowym pieprzem. 4. Smaż steki na rozgrzanym oleju przez około 3 minuty z każdej strony.
501kcal
34 g 31,6 g
3g
KOT L E T S C H A B OW Y Z P U R É E Z I E M N I AC Z A N Y M Czas przygotowania: 20 min Liczba porcji: 4
• 500 g schabu • 2 jajka • 150 g masła klarowanego • 100 g mąki • 200 g bułki tartej • 1 kg ziemniaków • 30 g masła • 3 garści rukoli • czerwona cebula • sól i pieprz 1. Mięso pokrój na 4 części, rozbij na cienkie kotlety o grubości 3-4 mm i osusz ręcznikiem. 2. Na osobne talerze wysyp mąkę z solą i pieprzem oraz bułkę tartą. Jajka roztrzep w głębokim talerzu.
24
3. Każdy kawałek mięsa obtocz w mące, potem w jajku i bułce tartej. Strzep nadmiar panierki i przyciśnij kotlet, aby dobrze się trzymała. 4. Mięso usmaż z dwóch stron na rozgrzanym maśle klarowanym. Uważaj, by nie przywarło do dna patelni. 5. Usmażone sznycle ułóż na papierowym ręczniku, aby wchłonął nadmiar tłuszczu. 6. Ziemniaki ugotuj, posól i ubij z masłem na gładkie purée. Czerwoną cebulę pokrój w kostkę, zeszklij na patelni z odrobiną masła i wyłóż na ziemniaki. Podawaj do mięsa z garścią rukoli.
512kcal
26g 40,6 g 12,3g
SA Ł AT K A Z I E M N I AC Z A N A W ST Y LU W I E D E ŃS K I M Czas przygotowania: 40 min Liczba porcji: 4
• 600 g małych ziemniaków • 150 ml bulionu wołowego • 3 łyżki białego octu winnego • 2 łyżki oleju roślinnego • płaska łyżeczka cukru • łyżeczka musztardy • czerwona cebula • 3 łyżki posiekanego szczypiorku • pieprz i sól 1. Ugotuj ziemniaki w mundurkach, a gdy trochę wystygną, obierz je i pokrój w plasterki. Podgrzany bulion od razu dodaj do ziemniaków. 2. W misce przygotuj sos: połącz ocet, olej, cukier puder, musztardę, sól i pieprz. 3. Umieść pokrojone ziemniaki w dużej misce. Dodaj sos, gdy ziemniaki są jeszcze lekko ciepłe. Całość zamieszaj i dopraw do smaku solą, pieprzem i przyprawami.
4. Dodaj większość czerwonej cebuli i szczypiorku. Zamieszaj, przykryj i pozostaw sałatkę na pół godziny w temperaturze pokojowej. Sos powinien się w tym czasie wchłonąć. 5. Podawaj sałatkę przyozdobioną pozostałym szczypiorkiem i czerwoną cebulą.
280kcal
6g
13,6 g 34g
S A Ł AT K A Z I E M N I AC Z A N A Z MAJONEZEM Czas przygotowania: 40 min Liczba porcji: 6
• 1 kg ziemniaków sałatkowych • 4 marchewki • seler • 4 jajka • 200 g groszku konserwowego • 150 g ogórków konserwowych • 150-200 g majonezu • 100 g musztardy • sól, pieprz 1. Ugotuj ziemniaki w mundurkach do miękkości. Gdy ziemniaki ostygną, obierz je i pokrój w kostkę. 2. Marchewkę i seler obierz i gotuj w lekko osolonej wodzie. Poczekaj, aż warzywa ostygną, i pokrój w kostkę. 3. Jajka ugotuj na twardo. Po ostudzeniu obierz ze skorupki i pokrój w kostkę. 4. Odlej zalewę z ogórków konserwowych. Ogórki pokrój w kostkę. 5. Wszystkie pokrojone składniki oraz groszek wrzuć do miski i delikatnie wymieszaj. Dodaj majonez, musztardę, dopraw solą i pieprzem.
452kcal
7g
26g 47,7g
PRZEPIS Z OKŁADKI
INSPIRACJE Czekolada pojawiła się jeszcze przed naszą erą. Przez wieki spożywano ją jako napój, a w dziewiętnastym stuleciu wyprodukowano pierwszą tabliczkę tego smakołyku, który uwielbia każdy z nas.
TORT CZEKOLADOWY str. 27 26
PRZEPIS TEMAT Z OKŁADKI
TO RT C Z E KO L A D OW Y Czas przygotowania: 180 min Liczba porcji: 16
• 180 g cukru • 120 ml oleju roślinnego • 3 duże jajka • pół szklanki śmietanki kremówki • 200 g mąki pszennej tortowej • pół szklanki kakao w proszku • łyżka kawy rozpuszczalnej • łyżeczka proszku do pieczenia • pół łyżeczki sody oczyszczonej • szczypta soli KREM: • 500 g masła • 5 łyżek kakao • 3-4 łyżki cukru pudru • 50 ml ubitej śmietany • łyżka ekstraktu waniliowego • szczypta soli GANACHE: • 200 g gorzkiej czekolady • 180 ml śmietanki 30% BIAŁA POLEWA: • tabliczka białej czekolady • 100 ml śmietanki 30% DODATKOWO: • owoce żurawiny • jadalne płatki złota CIASTO: 1. Rozgrzej piekarnik do 175°C. Przygotuj 3 okrągłe formy do pieczenia o średnicy 20 cm, wyłóż papierem do pieczenia i posmaruj tłuszczem boki.
1.
2. W dużej misce połącz cukier, olej, jajka i ekstrakt waniliowy. Ubijaj na średniej prędkości, aż jajka i olej dobrze się połączą. Następnie wmieszaj śmietankę i ubij, aż masa będzie jednolita. 3. W osobnej misce przesiej razem suche składniki. 4. Użyj szpatułki, aby zeskrobać ciasto z boków miski, i wymieszaj je od dołu do góry. 5. Podziel ciasto równomiernie pomiędzy trzy blaszki. Piecz w 175°C przez 20-25 minut. 6. Sprawdź, czy ciasto jest gotowe, przy pomocy wykałaczki. Jeśli wykałaczka pozostanie czysta, twoje ciasto jest gotowe. Wyjmij z piekarnika i pozostaw do całkowitego ostygnięcia. KREM: 1. Pokrój masło na kawałki i ubij mikserem. Następnie dodaj kakao i wymieszaj. 2. Dodaj cukier puder i płynne składniki: ekstrakt waniliowy i śmietankę. W razie potrzeby dodaj szczyptę soli. Upewnij się, że cukier puder jest dobrze połączony. 3. Po dodaniu wszystkich składników ubijaj przez 3-4 minuty, aż krem będzie lekki. Jeśli masa jest zbyt gęsta, dodawaj po łyżce dodatkową bitą śmietanę.
GANACHE: 1. Do rondelka wlej śmietankę i podgrzewaj kilka minut na małym ogniu. 2. Dodaj pokruszoną gorzką czekoladę. Mieszaj powoli, aż czekolada się rozpuści, uważając, by nie zagotować masy. 3. Zdejmij krem z palnika i odstaw na godzinę do wystudzenia. BIAŁA POLEWA: W małym garnuszku podgrzej śmietankę, dodaj pokruszoną białą czekoladę i dokładnie wymieszaj, aż masa stanie się gładka. ZŁOŻENIE CIASTA: 1. Przekładaj biszkopty kremem i układaj warstwowo. Posmaruj zewnętrzne ścianki ciasta i wygładź je. 2. Wierzch ciasta oblej polewą z białej czekolady. 3. Użyj woreczka lub szprycy do tortów, aby ułożyć ganache na cieście w kształt rozet. 4. Całość udekoruj owocami żurawiny.
627kcal
6,5 g
51g 39,4g
CZY WIESZ, ŻE…
W 2017 roku z nasion kakaowca rubinowego wyprodukowano po raz pierwszy różową czekoladę.
2.
Do wyprodukowania kilograma czekolady potrzeba około 800 ziaren kakaowca.
3.
Czekolada wpływa korzystnie na naszą pamięć oraz poprawia samopoczucie.
27
KUCHNIA RO L A DA C Z E KO L A D OWA Z KREMEM Czas przygotowania: 90 min Liczba porcji: 10
• 4 jajka • 100 g cukru • 100 g cukru pudru • 100 g mąki pszennej • 3⁄4 łyżeczki proszku do pieczenia • 4 łyżki kakao • 50 g gorzkiej czekolady • 16 g cukru waniliowego • 250 g śmietanki kremówki 30% • 50 g białej czekolady DODATKOWO: • ozdoby z białej czekolady
28
1. Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową. Przesiej mąkę, kakao i proszek do pieczenia. Zetrzyj na tarce gorzką czekoladę, dodaj cukier waniliowy i odłóż na później. 2. Białka ubij na sztywną pianę, pod koniec ubijania dodaj partiami cukier – łyżka po łyżce. Wlewając po żółtku, nadal ubijaj. Do masy dodaj odłożone wcześniej suche składniki. Wymieszaj szpatułką, by piana nie opadła. 3. Płaską formę o wymiarach 28 × 42 cm wyłóż papierem do pieczenia. Przelej masę i wyrównaj. 4. Piecz 12-15 minut w temperaturze 180°C. Pozostaw do wystudzenia. 5. Ubij śmietanę. Na przygotowaną
matę silikonową wysyp cukier puder i ułóż na nim wystudzone ciasto, odwracając je w taki sposób, aby papier do pieczenia znajdował się na górze. Zdejmij delikatnie papier i zacznij nakładać ubitą śmietanę. Zwijaj ciasto wzdłuż krótszego boku. 6. Rozpuść białą czekoladę w kąpieli wodnej. Przy pomocy widelca polewaj nią wierzch zwiniętej rolady. 7. Możesz ozdobić ciasto gwiazdkami z białej czekolady.
341 kcal
6,5 g 20g 33,7g
KUCHNIA TEMAT Z OKŁADKI CZ E KO L A D OW Y F O N DA N T Czas przygotowania: 30 min Liczba porcji: 6
• 200 g gorzkiej czekolady • 100 g masła • 4 jajka • 40 g cukru pudru • szczypta soli • 4 łyżki mąki • łyżeczka aromatu pomarańczowego DODATKOWO: • cukier puder do posypania 1. Piekarnik i blaszkę do pieczenia nagrzej do 200°C. Foremki wysmaruj masłem i oprósz mąką. 2. Czekoladę połam na kawałki i rozpuść razem z masłem w kąpieli wodnej. Wymieszaj na gładką masę. 3. Wbij jajka do miski i mieszaj, dodając cukier i sól do uzyskania jednolitej konsystencji. Dosyp mąkę i wymieszaj. 4. Dodaj roztopioną masę czekoladową i aromat pomarańczowy. Wymieszaj do uzyskania jednolitej konsystencji. 5. Masę wlej do przygotowanych foremek i wstaw do piekarnika. Piecz przez 8 minut. 6. Wyjmij z piekarnika. Odczekaj 1-2 minuty i wyłóż na talerzyki. Oprósz cukrem pudrem. Podawaj ciepłe.
401kcal
7,3 g 28,5 g 30,5g
29 29
KUCHNIA
SMAKOŁYKI Na świątecznym stole nie może zabraknąć słodkich przysmaków. Pierniki, ciastka z dżemem i makowiec to propozycje, które zadowolą każdego łasucha. CI AST K A Z M A R M O L A DĄ Czas przygotowania: 30 min + 60 min oczekiwania Liczba porcji: 20 sztuk
• 150 g masła • 250 g mąki pszennej • 100 g cukru pudru • łyżeczka proszku do pieczenia • 2 żółtka • szczypta soli • 200 g marmolady, np. truskawkowej 1. Utrzyj masło z cukrem na aksamitną masę. Dodaj sól, żółtka jaj i ponownie zmiksuj całość. Wsyp mąkę i mieszaj do uzyskania miękkiego ciasta. 2. Owiń ciasto folią śniadaniową i włóż do lodówki na godzinę. Schłodzone ciasto rozwałkuj na posypanej mąką stolnicy na grubość około 6 mm. Za pomocą większej foremki – okrągłej lub w kształcie gwiazdki – powycinaj ciasteczka i układaj je na wyłożonej papierem pergaminowym blasze do pieczenia. 3. W połowie porcji ciastek wytnij mniejszą foremką otwory. Piecz przez 8-10 minut w temperaturze 175°C. 4. Po wystudzeniu pełne ciasteczka posmaruj marmoladą i przykryj ciasteczkami z okienkiem, lekko dociskając. Na zakończenie możesz oprószyć je cukrem pudrem.
148 kcal
30
1,7g 6,7g 20,3g
KUCHNIA
ŚW I ĄT E C Z N Y M A KOW I E C Czas przygotowania: 45 min + 35 min oczekiwania Liczba porcji: 2 sztuki
• 500 g mąki pszennej • 4 żółtka • 150 g margaryny • 50 g cukru • 50 g drożdży • 200 ml mleka • szczypta soli NADZIENIE: • 600 g zmielonego maku • 400 g cukru • 10 g cukru waniliowego • 600 ml mleka • 100 g mąki pszennej • 100 g rodzynek • 80 g orzechów włoskich • 150 g cukru pudru • 2 łyżki wody • 50 g kandyzowanej skórki pomarańczy • płatki migdałowe 1. Nagrzej piekarnik do 180°C. Rozpuść drożdże w ciepłym mleku, dodaj łyżeczkę cukru i odstaw na 10 minut. 2. Do dużej miski wsyp mąkę i zagnieć ją z margaryną, aż powstanie krucha masa. Następnie dodaj dwa ubite jajka, drożdże, mleko, cukier i szczyptę soli. Wyrób ciasto.
3. Kiedy ciasto będzie miało jednolitą konsystencję, podziel je na dwie równe porcje i odłóż je na bok. 4. Przygotuj nadzienie – zagotuj mleko i dodaj do niego mak, cukier, rodzynki, posiekane orzechy oraz cukier waniliowy. Nie przestawaj mieszać. Po ostygnięciu masy dodaj mąkę i wymieszaj. 5. Posyp stolnicę odrobiną mąki i rozwałkuj każdą kulkę na prostokątny placek o grubości maksymalnie 5 mm. Na wierzchu rozprowadź równomiernie nadzienie, zostawiając centymetr odstępu od brzegów. Zwiń ciasto. Upewnij się, że brzegi są dobrze sklejone, żeby z ciasta nie wyciekło nadzienie. 6. Umieść ciasto na blasze do pieczenia albo w posmarowanej tłuszczem formie. Roztrzep jedno jajko i posmaruj nim wierzch ciasta przy użyciu pędzelka. Wstaw do lodówki na 35 minut, a następnie piecz przez 25-30 minut. Nie otwieraj piekarnika podczas pieczenia, żeby zapobiec kruszeniu się ciasta. 7. Wymieszaj cukier puder z odrobiną wody, tak aby powstał lukier. Gdy
makowiec ostygnie, polej go lukrem i ozdób płatkami migdałów lub kandyzowaną skórką pomarańczy.
4877kcal
115 g 220g 641,5g
SUSZONE DROŻDŻE Świeże drożdże możesz wymienić na suszone. Pamiętaj, że z drożdży instant nie przygotowuje się rozczynu.
31
KUCHNIA
P I E R N I K I Z LU K R E M Czas przygotowania: 40 min + 60 min oczekiwania Liczba porcji: 50 sztuk
• 500 g mąki pszennej • 100 g masła • 150 g miodu • 5 łyżek cukru pudru • 2 jajka • łyżeczka sody • po łyżeczce: cynamonu, kardamonu, gałki muszkatołowej, pieprzu, imbiru LUKIER: • 200 g cukru pudru • sok z cytryny 1. Masło z miodem rozpuść na małym ogniu i pozostaw do wystygnięcia. Jajka ubij mikserem. Dodaj do nich przestudzony miód z masłem i wymieszaj. 2. Mąkę z sodą i przyprawami przesiej bezpośrednio do miski z mokrymi składnikami. Wszystko wyrób mikserem do połączenia składników. 3. Ciasto przykryj folią i odstaw do lodówki na godzinę. 4. Rozwałkuj ciasto stolnicy na grubość 3-5 mm (im grubsze ciasto, tym bardziej miękkie będą upieczone pierniki), lekko podsypując mąką. Wykrawaj pierniki o dowolnych kształtach i przekładaj na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. 5. Pierniki piecz w temperaturze 180°C od 20 do 25 minut w zależności od ich grubości. Po wystudzeniu udekoruj lukrem.
69 kcal
1,8 g 2,3g 10,2g
PROSZEK DO PIECZENIA Zamiast sody oczyszczonej do ciasta na pierniki możesz dodać łyżeczkę proszku do pieczenia.
32
KUCHNIA
Boże Narodzenie zero waste Święta bez marnotrawienia są możliwe, trzeba je tylko dobrze zaplanować. Lista prezentów, menu dostosowane do liczby gości i sprawdzone patenty na wykorzystanie resztek to klucz do sukcesu.
Sylwia Majcher Dziennikarka, trenerka, autorka bloga kuchniawformie.pl. Jest ekspertką i trenerką kuchni zero waste. Wydała książkę „Gotuję, nie marnuję. Kuchnia zero waste po polsku”.
P
rzepis na Boże Narodzenie zero waste jest długi i wymagający, więc realizację warto podzielić na kilka etapów. Skoro i tak w sklepie grają już świąteczne przeboje, zawadiacko mrugają choinkowe światełka, a Mikołaj zaprasza do zdjęcia, nie ma co udawać, że ta atmosfera, wybrzmiewająca już na początku grudnia, nas nie dotyczy. Dajmy się jej ponieść, ale na swoich warunkach, czyli zgodnie z planem, który przygotowujemy na cały miesiąc. Zobaczcie, jakie to proste!
ŚWIĘTA, ŚWIĘTA I PO ŚWIĘTACH Wykorzystaj kreatywnie świąteczne resztki i skuś się na kulinarne eksperymenty. PIECZYWO • chleb lub bułki wystarczy cienko pokroić i suszyć w piekarniku nagrzanym do 150°C przez 15 minut. Powstaną chrupiące krakersy – idealne do sylwestrowej sałatki; • pokruszony i delikatnie podpieczony chleb sprawdzi się w roli panierki; • czerstwe pieczywo można wykorzystać zamiast mąki do zagęszczania sosów i zup.
34
KUCHNIA
RYBY • upieczone lub ugotowane ryby można zamarynować w occie. Warto dodać kilka plasterków cebuli, ziele angielskie, suszone zioła. Słoik z taką zaprawą musi być przechowywany w lodówce; • śledzie włóż do oleju lub śmietany. Dzięki temu przetrwają kilka kolejnych dni. ZUPY, SOSY, BIGOS • najlepiej je zapasteryzować. Wystarczy przełożyć potrawę do wyparzonych słoików, zakręcić i wstawić do garnka z gorącą wodą lub piekarnika. OWOCE • miękkie jabłka, śliwki, gruszki najlepiej zmiksować, przełożyć do słoików i zapasteryzować. Taki mus przyda się do ciast lub naleśników; • z dojrzałych owoców warto zrobić kompot, doprawiony korzennymi przyprawami, który skutecznie rozgrzeje i wzmocni.; • ze skórek cytrusów można zrobić cukier owocowy. Drobno starte mieszamy z białym lub brązowym cukrem i przesypujemy do słoika. SUSZONE OWOCE, ORZECHY I BAKALIE • zanurzone w miodzie będą zarówno deserem, jak i smacznym prezentem; • zmiksowane na puch orzechy oraz migdały zmienią się w mąkę, którą można wykorzystać do ciast; • suszone owoce wymieszane i zblendowane z czerstwym pieczywem i jajkiem zamienią się w apetyczne knedle. Z powstałego ciasta ulep kulki i ugotuj we wrzątku. Możesz je też zamrozić.
MROZIĆ CZY NIE MROZIĆ? Jeśli nie masz czasu ani ochoty na kulinarne eksperymenty, możesz po prostu zamrozić resztki ze świątecznego stołu. CO I JAK MROZIĆ ZE ŚWIĄTECZNEGO STOŁU? Pierogi, uszka – jeśli nie były wcześniej mrożone. Pierogi można zamrozić zarówno surowe, jak i po ugotowaniu. Niewykorzystany farsz również może trafić do zamrażarki. Zupy i bigos – najwygodniej podzielić je od razu na mniejsze porcje. Ryby – także te upieczone lub ugotowane – wprawdzie nie będą już tak chrupiące, ale nadal smaczne. Filety warto przełożyć pergaminem, żeby się nie sklejały. Makowiec, sernik oraz piernik nie stracą swojej jakości nawet po zamrożeniu. CZEGO LEPIEJ NIE ZAMRAŻAĆ? Cytrusy mają bardzo dużo wody, która rozsadza ich cząstki i pozbawia jędrności. Podobnie dzieje się w przypadku ogórków, surowych pomidorów (lepiej przerobić je na sos, ukisić lub pasteryzować) i sałaty. Ser żółty będzie się kruszył, mascarpone i ricotta mogą się rozwarstwić. Gotowane jajka stracą swą puszystość. Surowe można mrozić, ale osobno. Zamrożone dania z dodatkiem czosnku mogą stać się gorzkie.
Do zapakowania smacznych prezentów wykorzystaj stare słoiki, puszki i kartonowe pudełka. Wystarczy, że zdejmiesz z nich etykiety, przewiążesz wstążką, udekorujesz zieloną gałązką, a będą wyglądały znakomicie.
Podejmij wyzwanie zero waste i wygraj najnowszą książkę Sylwii Majcher „Wykorzystuję, nie marnuję. 52 wyzwania zero waste”. Konkursu szukaj na stronie 92.
35
DOM KUCHNIA
Jedno opakowanie – wiele możliwości Nawet niewielkie zmiany codziennych nawyków przyczyniają się do polepszenia stanu środowiska naturalnego. Dlatego zanim wyrzucisz kolejne opakowanie, zastanów się, czy nie możesz wykorzystać go ponownie.
Z
mianę nawyków warto zacząć od kupienia torby wielorazowego użytku. Możliwości jest tu naprawdę sporo. Możesz np. wybrać torbę oferowaną przez konkretny sklep, wykonaną z trwałego plastiku lub innego tworzywa, odporną na ciężar (którego zwykłe jednorazówki często nie wytrzymują), i taką torbę zabierać ze sobą na zakupy. Jej cena nie jest wysoka, a jakość pozwala na wielokrotne użytkowanie. Kolejną możliwością jest zaopatrzenie się w torbę z tekstylnego materiału, np. bawełnianą albo płócienną. Niewątpliwą zaletą takiej torby jest jej kompaktowość (zmieści się do plecaka, torebki, a nawet do większej kieszeni) oraz duży wybór wzorów i kolorów. Korzystając z niej wielokrotnie, będziesz nie tylko dbać o środowisko, lecz także zyskasz modny dodatek.
UŻYJ WYOBRAŹNI Staraj się zawsze mieć ze sobą własną torbę na zakupy. Jeśli jednak zdarzy się, że o niej zapomnisz i będziesz korzystać z różnej wielkości i grubości reklamówek, znajdź dla nich dodatkowe zastosowanie, tak aby nie wyrzucić ich zaraz po przyjściu do domu. Możesz wykorzystać je do posegregowania ubrań w walizce, wybierając się na wakacje, albo jako worek na mniejsze śmieci. Taka torba foliowa po małych przeróbkach może stać się nawet sitkiem lub siewnikiem – wbrew pozorom zastosowań jest naprawdę wiele!
36
WIELORAZOWY ZAMIENNIK Ciekawym rozwiązaniem na zakupy jest stosowanie wielorazowych worków i różnej wielkości siatek z naturalnych materiałów. Zapakujesz w nie przede wszystkim owoce i warzywa, ale także pieczywo. Wielorazowe worki możemy albo kupić w sklepach internetowych, albo wykonać samodzielnie – wystarczą kawałek bawełnianego materiału, czy nawet starej firany, igła, nitka i sznurek.
Do tej pory w serwisie Tesco Ezakupy oferowaliśmy klientom możliwość wyboru formy dostawy zakupów online – w torbach foliowych lub bez opakowań. Obecnie zamieniliśmy plastikowe reklamówki na rzecz tych wykonanych z papieru. Jest to krok w kierunku zmniejszania negatywnego wpływu opakowań plastikowych na środowisko. Chcemy mieć pewność, że nie używamy więcej opakowań, niż jest to konieczne, a te, które wykorzystujemy, mogą być przetworzone i użyte ponownie.
KUCHNIA DOM
CZY WIESZ, ŻE… DRUGIE ŻYCIE BUTELEK Jeśli kupujesz wodę butelkowaną, postaraj się wykorzystać opakowanie ponownie. Pozbawioną górnej części butelkę, wypełnioną ziemią, możesz zamienić w ekologiczną doniczkę na kwiaty. Zawieszona na sznurku w ogrodzie i napełniona ziarnem dla ptaków stanie się karmnikiem. Może także posłużyć jako organizer na przybory szkolne czy kosmetyki do makijażu. Zastosowań jest naprawdę wiele!
Woskowijkę możesz zrobić samemu. Potrzebne ci będą: kawałek bawełnianej tkaniny, np. starej koszuli, wosk pszczeli, tarkę, nożyczki, żelazko i papier do pieczenia albo bibuła. Starty wosk rozłóż równomiernie na materiale, przykryj papierem i przeprasuj. Wosk powinien się roztopić i wchłonąć w tkaninę. Pozostaw woskowijkę do wyschnięcia i gotowe!
POSTAW NA FILTR OPAKOWANIA NA ŻYWNOŚĆ Zamiast folii spożywczej do zapakowania kanapek na drugie śniadanie użyj tzw. woskowijki. Jest to specjalne opakowanie na żywność wykonane z bawełny pokrytej pszczelim woskiem. To właśnie on sprawia, że śniadanie jest zapakowane bezpiecznie, szczelnie, a co najważniejsze – ekologicznie. Po użyciu wystarczy przetrzeć ją szmatką albo opłukać pod zimną wodą, a będzie jak nowa.
Eksperci zachęcają do picia wody z kranu, której jakość nie różni się niczym od tej butelkowanej. „Kranówka” jest bezpieczna dla zdrowia, a ponadto zawiera niezbędne dla organizmu człowieka minerały. Jedyną wątpliwość budzą zanieczyszczenia rur, które dostają się do wody. Rozwiązanie tego problemu jest proste. Zamiast kupować wodę w butelkach zaopatrz się w bidon z filtrem. Jest to nie tylko bardziej ekologiczne, ale przede wszystkim ekonomiczne i wygodne. Dzięki filtrowi czystą wodę masz zawsze pod ręką.
37
KUCHNIA
Czas zabawy! Najlepszy przepis na szybkie przekąski? Krakersy, oliwki, winogrono, szynka długodojrzewająca, kilka rodzajów sera – wybierz to, co najbardziej lubisz, i poukładaj na talerzach. Gotowe! .
9
1 5
2
4
6 JAK PRZYGOTOWAĆ DESKĘ SERÓW? Pokrojone na małe porcje sery ułóż od najłagodniejszej do najostrzejszej odmiany tak, żeby się nie stykały.
38
7
KUCHNIA 1. LAZUR – ser z niebieską pleśnią będzie doskonale smakował w zestawieniu z gruszką.
3
2. ZIELONE OLIWKI – świetnie komponują się z mięsem oraz serami. Możesz także wypełnić je pastą paprykową. 3. SZYNKA PARMEŃSKA – najlepiej smakuje na kromce białego, świeżego pieczywa z dodatkiem czarnych oliwek, sera koziego i skropiona oliwą.
4. KRAKERSY – stanowią przekąskę samą w sobie, ale też świetnie komponują się z dipami czy serami. 5. WINOGRONO – z winogronem najlepiej smakują sery pleśniowe typu brie i camembert.
10
6. WĘDZONE TOFU – połącz z serem brie i warzywami – pomidorem, papryką, ogórkiem albo oliwkami. 7. CHORIZO – ten hiszpański przysmak lubi towarzystwo oliwek, suszonych pomidorów i serów, np. fety.
8. ZIOŁOWE GRZANKI – chrupiące ziołowe pieczywo dorzuć do sałatki lub zaproponuj jako dodatek do serów i wędlin.
9. CHEDDAR – najlepiej smakuje z oliwkami, papryką konserwową lub kabanosami.
10. CAMEMBERT – doskonale łączy się ze słodkimi dodatkami. Do tego rodzaju sera znakomicie pasują winogrona i suszona żurawina. JAK KROIĆ SERY? • sery okrągłe, kwadratowe i trójkątne – podobnie jak tort, • sery podłużne – w plasterki o grubości ok. centymetra, • sery pleśniowe – ukośnie, na małe kawałki,
8
• małe, okrągłe serki – wystarczy przekroić na pół.
39
PROMOCJA
Imprezowe inspiracje Najlepszy przepis na szybkie przekąski? Krakersy, oliwki, winogrono, szynka długodojrzewająca, kilka rodzajów sera – wybierz to, co najbardziej lubisz, i powykładaj na talerze. Gotowe! SPRÓBUJ AMERYKAŃSKICH SPECJAŁÓW Chrupiąca pizza z apetycznymi dodatkami to must-have każdej imprezy! W Tesco znajdziesz duży wybór mrożonych dań. Koniecznie spróbuj naszej pizzy pepperoni w amerykańskim stylu! Przygotujesz ją w mniej niż 15 minut.
NAJLEPSZE NA PRZEGRYZKĘ! Zamiast tradycyjnych frytek wybierz ziemniaczane łódeczki z przyprawami. Są zarówno pyszną przekąską, jak i smacznym dodatkiem do głównego dania. Podawaj je z dipem albo keczupem.
ZIEMNIACZANE ŁÓDECZKI
KREWETKI BIAŁE BLANSZOWANE
PIZZA PEPPERONI NA GRUBYM CIEŚCIE
40
ROZKRĘĆ IMPREZĘ! Owoce morza jako imprezowa przekąska? Jak najbardziej! Wystarczy, że na 5 minut wrzucisz je na patelnię z odrobiną oleju lub ugotujesz. Dodaj swój ulubiony sos i gotowe!
Pomóż nam edukować najmłodszych konsumentów Już po raz czwarty w ramach programu edukacyjnego „Od uprawy do potrawy” zabieramy dzieci w podróż po świecie zdrowego odżywiania bez marnowania. Na małych odkrywców czekają ciekawe przygody i zagadki do rozwiązania. Zachęć swoje dzieci, by wspólnie z nauczycielem założyli Szkolny Klub Niemarnowania i skorzystali z nieodpłatnych scenariuszy zajęć lub zagrali w edukacyjną grę planszową „Zakupowe mistrzostwa”. Dołącz do nas i promuj razem z nami wśród uczniów ideę niemarnowania żywności! www.oduprawydopotrawy.pl Partner Honorowy programu:
PROMOCJA
Obiad na każdą kieszeń
Nasza cena.
Daj się zainspirować niskimi cenami ulubionych produktów. Podążaj za niebieskim i wybieraj towary z hasłem „Nasza cena”, których ceny sprawdzamy regularnie, aby zawsze były niskie.
MA K A RON À L A CARBO NA R A Czas przygotowania: 25 min Liczba porcji: 4 Cena za porcję: 2,20 zł*
1. Makaron ugotuj według przepisu na opakowaniu. Jajka roztrzep ze śmietaną, dodaj pokrojoną w cienkie plastry mozzarellę. Dopraw solą i pieprzem. 2. Na patelni rozgrzej masło. Podsmaż na nim drobno pokrojony boczek. 3. Dodaj ugotowany makaron i smaż przez 2 minuty. 4. Na patelnię wlej jajka z dodatkami i smaż, dopóki jajka się nie zetną.
479kcal
23g 25 g 40 g
MASŁO MOZZARELLA
JAJA ŚWIEŻE
42
MAKARON PENNE
ŚMIETANA 18%
* Cena orientacyjna. Ceny produktów mogą się różnić w poszczególnych sklepach.
• 500 g makaronu penne • 3 jajka • 250 ml śmietany 18% • 100 g sera mozzarella • 100 g boczku • łyżka masła • sól, pieprz
KUCHNIA
Na zimowe poranki Przed wyjściem z domu dobrze zjeść coś ciepłego. Wypróbuj nasze propozycje na rozgrzewające śniadania.
SZAKSZUKA str. 45
44
KUCHNIA Ś N I A DA N I OW E M U F F I N Y Z E S Z P I N A K I E M I F E TĄ Czas przygotowania: 40 min Liczba porcji: 6
• 2 duże garści liści szpinaku • 30 g sera feta • 140 g mąki pełnoziarnistej • łyżeczka proszku do pieczenia • szczypta słodkiej papryki • 4 duże jajka • pół szklanki mleka 2% • sól i pieprz • olej rzepakowy do skropienia 1. Do dużej miski przesiej mąkę, proszek do pieczenia oraz słodką paprykę i dobrze wymieszaj. W drugiej misce rozbełtaj jajka z mlekiem, solą i pieprzem. Dodaj mieszankę jajeczną do mąki i delikatnie wymieszaj. 2. Rozgrzej piekarnik do 180°C, przygotuj 6 papilotek i skrop je oliwą. Rozłóż szpinak i fetę do foremek. 3. Przełóż równe porcje ciasta do papilotek, na wierzchu każdej połóż kawałki fety i je dociśnij. Piecz w piekarniku przez 15–20 minut lub do momentu, gdy ciasto się zetnie i przyrumieni.
SZ A KSZ U K A Czas przygotowania: 15 min Liczba porcji: 2
• 2 duże pomidory • łyżka oliwy • pół ząbka czosnku • przyprawy: sól i świeżo zmielony pieprz, szczypta oregano oraz opcjonalnie chili i kminu rzymskiego • 2 jajka DO PODANIA: świeża bazylia • bagietka 1. Pomidory sparz, obierz ze skórki, pozbaw szypułek i pokrój w kostkę. 2. Na niedużą patelnię wlej oliwę, dodaj starty czosnek i chwilę smaż. Dodaj pomidory, dopraw solą, pieprzem i przyprawami. 3. Wymieszaj wszystko i intensywnie smaż na większym ogniu przez około 4 minuty, już bez mieszania. 4. Do podsmażonych pomidorów wbij jajka i dopraw solą. Przykryj i gotuj do czasu, aż białka jajek będą ścięte. Podawaj ze świeżą bazylią i bagietką.
130kcal 166kcal
K A N A P K I Z AWO K A D O I JA J K A M I W KOS Z U LC E
9g
8g
Czas przygotowania: 15 min Liczba porcji: 1
• 2 kromki żytniego chleba • 2 jajka • 1⁄3 awokado • 2 łyżki octu • pół łyżeczki masła • pół pęczka pietruszki • oliwa do skropienia • sól 1. W rondelku zagotuj wodę i dodaj ocet. Jajko wbij do kubka lub miski. Wodę z octem zamieszaj i wlej jajko. Gdy żółtko zacznie się obtaczać białkiem, można mu pomóc łyżką. 2. Gdy woda z powrotem zacznie wrzeć, odczekaj 3 minuty i wyjmij jajko. 3. Chleb podpiecz w tosterze lub na patelni i posmaruj masłem. Awokado pokrój w paski i ułóż na chlebie. Na wierzch połóż jajko, posyp solą, pietruszką i skrop oliwą.
438 kcal
20,5 g 23,2g 44,6 g
7g
9,2g 6,2g 19,1 g
SKANUJ KOD Więcej przepisów na wartościowe śniadania znajdziesz tutaj!
45
KUCHNIA
CZY WIESZ, ŻE… Wytrawne muffiny to także świetne danie na imprezę. Więcej przekąsek znajdziesz na stronie 38.
ŚNIADANIOWE MUFFINY ZE SZPINAKIEM I FETĄ str. 45
46
KUCHNIA
Pysznie zapieczone Dania prosto z pieca i treściwe zapiekanki to idealna propozycja na obiad. Koniecznie dodaj je do zimowego menu!
LASAGNE Z BAZYLIĄ I TYMIANKIEM str. 49
48
KUCHNIA L AS AG N E Z B A Z Y L I Ą I TYMIANKIEM Czas przygotowania: 90 min Liczba porcji: 6
• 500 g mielonej wołowiny lub mięsa wieprzowo-wołowego • łyżka oliwy • cebula • 2-3 ząbki czosnku • 600 ml przecieru pomidorowego • łyżeczka suszonej bazylii • łyżeczka soli • pół łyżeczki suszonego tymianku • pół łyżeczki pieprzu • 8 płatów makaronu lasagne • 250 g sera ricotta • 150 g startej mozzarelli • łyżeczka suszonego oregano
2. Podsmaż mięso na oliwie, dodaj posiekaną cebulę i przeciśnięty przez praskę czosnek. Wlej połowę przecieru i gotuj 5-7 minut, od czasu do czasu mieszając, aż sos nieco się zagęści. 3. W naczyniu żaroodpornym ułóż pierwszą warstwę płatów lasagne i dodaj gotowy sos z mięsem. Przykryj wszystko drugą warstwą makaronu. 4. Polej lasagne pozostałym przecierem. Dodaj ricottę i posyp całość mozzarellą. 5. Piecz w 180°C przez 25 minut. Po upieczeniu najlepiej odczekać około 5 minut przed pokrojeniem lasagne na porcje – będzie bardziej zwarta. 6. Podawaj udekorowaną listkami bazylii.
DODATKOWO: • 5 świeżych liści bazylii 1. Przecier pomidorowy wymieszaj z solą, pieprzem, oregano, bazylią i tymiankiem.
430 kcal
17,3g 30,3g 24,6g
FAS Z E ROWA N E Z I E M N I A K I Czas przygotowania: 90 min Liczba porcji: 2
• 2 duże ziemniaki • 45 g suszonych pomidorów • 70 g fety • 200 g kaszy jaglanej • 50 g świeżego szpinaku • sól i pieprz 1. Ziemniaki umyj i przekrój na połówki. Środek ponacinaj nożem w kostki, posól i włóż do nagrzanego piekarnika do 200°C na 50 minut. 2. W międzyczasie ugotuj kaszę w osolonej wodzie zgodnie z instrukcją na opakowaniu. 3. Wydrąż upieczone ziemniaki, a miąższ przełóż do miski. Połącz go z ugotowaną wcześniej kaszą jaglaną, szpinakiem, pokrojonymi na mniejsze kawałki suszonymi pomidorami i fetą. 4. Gotowym farszem wypełnij ziemniaki. Włóż do piekarnika na 8-10 minut. Po upieczeniu posyp startą fetą.
215 kcal
8,5g
11g
20g
49
KUCHNIA
P E Ł N OZ I A R N I ST E CASS E R O L E Z E S Z P I N A K I E M Czas przygotowania: 60 min Liczba porcji: 12
• 200 g mąki pszennej pełnoziarnistej • 250 g szpinaku w liściach • 3 jajka • 1,5 łyżeczki proszku do pieczenia • 4 łyżki oliwy z oliwek • 240 g kefiru • 200 g serka wiejskiego • łyżeczka soli • 30 g startego parmezanu • 1,5 łyżeczki suszonego czosnku • pół pęczka szczypiorku 1. Piekarnik nagrzej do 180°C. Foremkę na 12 muffinek wyłóż papilotkami. 2. W jednej misce wymieszaj mąkę z proszkiem do pieczenia. W drugiej misce wymieszaj oliwę z jajkami i kefirem. Dodaj serek wiejski, parmezan, sól, suszony czosnek, posiekany szczypiorek i ponownie wymieszaj.
50
3. Szpinak drobno posiekaj, dodaj do mokrych składników i wymieszaj, najlepiej widelcem. Połącz wszystko z suchymi składnikami. 4. Rozłóż otrzymaną masę do foremek. Wstaw do piekarnika i piecz przez około 30 minut.
129 kcal
7,4g
5g
14,2g
KUCHNIA
G R Z Y B OW E Q U I C H E Czas przygotowania: 60 min + 30 min oczekiwania Liczba porcji: 10
• 250 g mąki pszennej • 125 g masła • 300 g pieczarek • 2 cebule • ząbek czosnku • pęczek szczypiorku • 100 ml bulionu z kostki • 5 jajek • 300 ml śmietany 30% • sól i pieprz • szczypta gałki muszkatołowej
4. Wyjmij ciasto z lodówki, rozwałkuj i wyłóż nim natłuszczoną tortownicę. Piecz 15 minut w temperaturze 200°C. 5. Jajka roztrzep ze śmietaną i przypraw do smaku. Na ciasto wyłóż kilka kawałków pieczarek, zalej masą jajeczną i piecz 30 minut w temperaturze 200°C.
276 kcal
7,2g
19g 20,3g
1. Mąkę przesiej, dodaj schłodzone masło i sól, posiekaj nożem. Wlej 3 łyżki zimnej wody i zagnieć ciasto. Uformuj kulę, owiń w folię i wstaw na 30 minut do lodówki. 2. Pieczarki obierz i pokrój na kawałki. Cebulę i czosnek posiekaj. Masło stop w rondlu, dorzuć grzyby i duś 15 minut. 3. Posiekaj szczypiorek i dodaj do grzybów. Wlej bulion i dopraw. Duś kilka minut, aż sos zgęstnieje.
51
KUCHNIA
Przepisy z górskich stoków Nie musisz wybierać się na górski stok, żeby spróbować tradycyjnych, regionalnych dań. Oto kilka kulinarnych inspiracji, nie tylko dla amatorów zimowych sportów.
52
KUCHNIA
Tartiflette to klasyczna francuska zapiekanka z alpejskiego regionu Górna Sabaudia. Jej głównym składnikiem jest ser Reblochon. PARYŻ
F R A N CU S K I TA RT I F L E T T E Czas przygotowania: 90 min Liczba porcji: 10
• 500 g wędzonego boczku • 40 g masła • 2 łyżki oleju roślinnego • cebula • 2 ząbki czosnku • pół łyżki tymianku • 4 łyżki mąki pszennej • 120 ml białego wytrawnego wina • 600 ml śmietany 18% • szczypta gałki muszkatołowej • 600 g ziemniaków • 200 ml wody • sól i pieprz • 450 sera Reblochon 1. Rozgrzej piekarnik do 200°C. Gotuj ziemniaki we wrzącej, osolonej wodzie przez 5-10 minut lub do miękkości. Odcedź i odstaw do ostygnięcia. 2. W międzyczasie rozgrzej patelnię. Smaż boczek, posiekaną cebulę i czosnek przez 4-5 minut do uzyskania złotego koloru. 3. Ziemniaki pokrój w kostkę i ułóż w żaroodpornym naczyniu. Dodaj boczek i zalej śmietaną. Dopraw gałką muszkatołową, solą i dużą ilością świeżo zmielonego czarnego pieprzu. 4. Ułóż plastry Reblochon na wierzchu. Piecz w piekarniku przez 10-15 minut lub do momentu, aż ser stanie się złotobrązowy.
630kcal
17g 54,7g 17,8g
53
KUCHNIA
SZWAJCARSKIE RÖSTI str. 55
54
KUCHNIA Rösti to tradycyjne, szwajcarskie placki z grubo tartych gotowanych ziemniaków. W zależności od regionu, podaje się je z dodatkami, np. z jajkiem sadzonym, boczkiem lub kiełbasą. BERNO
S Z WA J C A RS K I E RÖST I Czas przygotowania: 45 min Liczba porcji: 2
• 4 średniej wielkości ziemniaki • 4 łyżki masła • sól dla smaku DODATKOWO: • pietruszka • cebula • gałka muszkatołowa • pieprz lub mielona papryka 1. Opłucz i wyszoruj ziemniaki. Gotuj w osolonej wodzie przez 10 minut. Po przekłuciu nożem środek ziemniaków powinien być nadal twardy. 2. Odcedź ziemniaki i ostudź do temperatury pokojowej. Obierz, a następnie zetrzyj na tarce o grubych oczkach. Podziel na dwie części. 3. Na patelni roztop dwie łyżki masła. Rozłóż połowę startych ziemniaków na dnie patelni. Gotuj, aż spód stanie się rumiany i chrupiący. Za pomocą szerokiej szpatułki obróć rösti, aby przyrumienić przeciwną stronę. 4. Powtórz dwa ostatnie kroki z pozostałą częścią ziemniaków. Podawaj rösti od razu po przygotowaniu.
300kcal
3,5 g 17,3 g 37g
CZY WIESZ, ŻE… Dawniej polenta była przygotowywana z mąki kasztanowej. Ta włoska potrawa jest bardzo popularna także w Bułgarii, Rumunii, na Węgrzech i Ukrainie.
Polenta to włoski specjał na bazie mąki kukurydzianej lub kaszki RZYM kukurydzianej. Najczęściej podaje się ją z dodatkiem sera, np. parmezanu.
W ŁOS K A P O L E N TA Czas przygotowania: 60 min + 240 min oczekiwania Liczba porcji: 4
• 1,5 l wody • 2 kostki rosołowe • 220 g mąki kukurydzianej • 70 g drobno startego parmezanu • 20 g masła • 2 łyżki oliwy z oliwek 1. Wlej wodę i kostki rosołowe do dużego rondla i gotuj na średnim ogniu. Doprowadź do wrzenia.
Stopniowo dodawaj mąkę kukurydzianą aż do połączenia składników. Zmniejsz ogień do średniego i gotuj, mieszając drewnianą łyżką, przez 2 minuty lub do momentu, aż mieszanina zgęstnieje, a polenta będzie miękka. 2. Na patelni połącz parmezan i masło. Wlej mieszaninę na patelnię i wygładź powierzchnię. Odstaw na 30 minut do ostygnięcia. 3. Patelnię przykryj folią i włóż do lodówki na 4 godziny. 4. Rozgrzej piekarnik do 200°C. Podziel polentę na 12 równych części i umieść na wyłożonej papierem blasze. Skrop olejem i posyp dodatkowym parmezanem. Piecz w piekarniku przez 15 minut.
367kcal
10,5g 18,8g 43 g
55
PROMOCJA
56
PROMOCJA
Przekąski w roli głównej Suszone owoce, bakalie i orzechy to nie tylko doskonały dodatek do ciast i dań wytrawnych, ale także przekąska i zdrowy zamiennik słodyczy. Dodaj je do świątecznych wypieków oraz dań i spraw, aby te święta były takie jak lubisz! SUSZONE ŚLIWKI Mają ogromny kulinarny potencjał. Wzbogacają wytrawne potrawy nutą słodyczy i doskonale komponują się z deserami. Dodaj je do płatków owsianych w ramach pożywnego śniadania. Nadadzą charakteru także pieczeni, będą świetnie komponować się zarówno w pasztecie, jak i świątecznym keksie. Od ciebie zależy, jakie znajdziesz dla nich zastosowanie.
MIGDAŁY Najlepiej kupować w opakowaniach, by mieć pewność, że są świeże i odpowiednie do spożycia. Nie poddawaj ich obróbce termicznej, ponieważ pod wpływem wysokiej temperatury tracą swoje prozdrowotne właściwości. Choć najczęściej dodawane są do słodkich dań, np. w formie płatków lub zmielone, świetnie komponują się także z wytrawnymi potrawami. Wrzuć je do sałatki lub zaserwuj w ich towarzystwie kurczaka, by nadać mu egzotyczny charakter.
ORZECHY WŁOSKIE Niewątpliwie kojarzą się ze świętami Bożego Narodzenia. Choć są dość kaloryczne, warto włączyć je w umiarkowanych ilościach do codziennej diety. Zmielone dodaj do ciast i kremów, do tradycyjnej świątecznej sałatki albo podaj w towarzystwie serów. Pamiętaj przy tym o ich odpowiednim przechowywaniu – łuskane orzechy najlepiej umieścić w dużym
płaskim pojemniku, przykryć papierem do pieczenia i odstawić w ciepłe miejsce do wysuszenia.
WYPRÓBUJ
ORZECHY LASKOWE Są doceniane nie tylko jako źródło wartości odżywczych, ale także jako świetny dodatek do różnego rodzaju sałatek, mięs i makaronów. Z powodzeniem możesz łączyć je ze słodkimi, jak i nieco bardziej pikantnymi smakami. Aby dłużej cieszyć się ich smakiem i świeżością, wybieraj orzechy w łupinach. Te łuskane szybciej tracą swoje prozdrowotne wartości.
Migdały prażone w białej czekoladzie z wiórkami
SUSZONE MORELE Najczęściej goszczą na stołach w okresie świąt Bożego Narodzenia. Warto jednak pamiętać o nich przez cały rok. Stanowią zdrowy dodatek do śniadania i dobrze komponują się z mięsami, np. zawinięte w boczek. Kupując suszone morele, zwróć uwagę na ich kolor. Do tych soczyście pomarańczowych prawdopodobnie zostały dodane substancje, mające poprawić ich wygląd. Wybierz raczej te o brązowym odcieniu – może nie są zbyt atrakcyjne wizualnie, ale na pewno zdrowsze.
Orzechy laskowe
Migdały prażone w czekoladzie mlecznej i cynamonie
57
KUCHNIA
Rozgrzej się! W okresie jesienno-zimowym warto sięgnąć po przyprawy i wykorzystać ich rozgrzewające i wzmacniające właściwości. CYNAMON
GOŹDZIKI
Ta dobrze znana przyprawa powstaje przede wszystkim na Sri Lance, choć spotkać ją można także w Ameryce Południowej oraz południowo-wschodniej Azji. Cynamon uzyskuje się ze starannie wysuszonej wewnętrznej kory cynamonowca, natomiast olejek eteryczny – z liści, młodych gałązek i niedojrzałych owoców tego drzewa. W sklepach można kupić cynamon w dwóch postaciach: laski, czyli zwiniętego w rulonik kawałka, oraz sproszkowany. Przyprawa nie tylko nadaje wyjątkowy smak wypiekom. Zawarty w niej olejek cynamonowy wspomaga prawidłowe działanie przewodu pokarmowego oraz przyspiesza przemianę materii.
Goździki, nieodłączny składnik pierników, pochodzą m.in. z Tanzanii, Indonezji i Zanzibaru. To tak naprawdę niewielkie, nierozkwitłe pąki kwiatów drzewa goździkowego, na co wskazuje ich kształt. Po zerwaniu pąki poddaje się suszeniu oraz odymianiu, w wyniku którego goździki zyskują swój charakterystyczny wygląd. Ciekawym zastosowaniem goździków jest ich żucie – już w 5 minut skutecznie odświeżają oddech, pomogą także uśmierzyć ból zęba. Herbata z dodatkiem goździków rozgrzewa, łagodzi ból gardła i kaszel.
KURKUMA Kurkuma, czy też inaczej ostryż długi, trafia do naszych sklepów z indyjskich upraw oraz z innych krajów o tropikalnym klimacie. Wyglądem przypomina imbir i tak samo jak on jest kłączem. Jej cechą charakterystyczną jest intensywny, złocistopomarańczowy kolor. Spożywanie kurkumy zaleca się przy problemach trawiennych oraz w leczeniu infekcji. Dodanie tej przyprawy do koktajlu wspomaga oczyszczanie organizmu. Kurkuma jest także składnikiem wielu kosmetyków do makijażu, perfum oraz maseczek.
58
KUCHNIA
GAŁKA MUSZKATOŁOWA Gałka muszkatołowa jest środkową częścią pestki owocu muszkatołowca korzennego. Nasiono zamknięte jest w cętkowanym, żółtym owocu, rozmiarem i kształtem przypominającym małą brzoskwinię. Obecnie uprawia się go głównie w zachodnich Indiach. Przyprawa sprzedawana jest w całości lub zmielona na proszek. Najczęściej dodajemy ją do ciast, puddingów oraz kremów. Świetnie komponuje się z wieloma odmianami serów, pomidorami oraz kurczakiem. Dopełnia smak potraw na bazie jajek i warzyw, takich jak szpinak, brokuły i fasola.
IMBIR Obecnie jest uprawiany w Indiach, Chinach, Malezji, Sierra Leone i na Jamajce. Kształtem przypomina poroże jelenia. Choć powszechnie mówi się o korzeniu imbiru, tak naprawdę jego jadalna część jest kłączem. Przyprawę można spożywać w wielu formach, m.in. suszoną, marynowaną czy kandyzowaną. Świeży imbir bardzo dobrze sprawdzi się także jako dodatek do dań. Herbata z imbirem jest natomiast doskonałym napojem rozgrzewającym, pomocnym w walce z przeziębieniem lub po prostu umilającym chłodne zimowe wieczory. Przepis na napar z imbirem znajdziesz na stronie 67.
CZY WIESZ, ŻE…
Imbir możesz hodować w doniczce – dzięki temu przekonasz się, jak wygląda cykl życia tej wyjątkowej rośliny.
Cynamon jest najstarszą przyprawą świata – po raz pierwszy wzmianki o nim pojawiły się w III w. p.n.e.
Goździki mają właściwości lecznicze oraz odstraszają owady.
59
KUCHNIA
Zdrowe słodkości Zamień tradycyjne świąteczne ciasta na zdrowe łakocie. Daj się zainspirować i zaskocz najbliższych pysznymi deserami.
B ROW N I E Z C Z E RWO N EJ FAS O L I Czas przygotowania: 90 min Liczba porcji: 12
• 3 czubate łyżki naturalnego kakao • 100 g orzechów włoskich • 4 łyżki miodu • 1,5 łyżeczki sody oczyszczonej • pół łyżeczki proszku do pieczenia • 3 łyżki oleju rzepakowego • 2 dojrzałe banany • szczypta soli • 4 jaja • 2 puszki czerwonej fasoli 1. Fasolę opłucz na sitku. Zblenduj z dodatkiem banana i resztą składników (z wyjątkiem orzechów) na gładką masę.
60
2. Gdy masa będzie gotowa, dorzuć orzechy i zamieszaj. Wylej masę na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. 3. Piecz 45-55 minut w 180°C. Wyjmij foremkę z piekarnika i pozostaw do ostygnięcia.
273 kcal
10,8g 14,7g 25,6 g
CZY WIESZ, ŻE… Zamiast czerwonej fasoli możesz wykorzystać białą. Ciemny kolor ciasta uzyskasz, dodając więcej kakao.
KUCHNIA B E ZG LU T E N OW E M U F F I N Y M A RCH E W KOW E Z S OS E M P O M A R A Ń C ZOW Y M Czas przygotowania: 60 min Liczba porcji: 8
• pół szklanki mąki kokosowej • pół łyżeczki sody oczyszczonej • marchewka • pół szklanki jogurtu greckiego • jajko • 1⁄4 szklanki oleju rzepakowego • 1⁄4 szklanki miodu • kilka kropek aromatu waniliowego • sok z połowy cytryny • 1⁄4 szklanki cukru • cynamon KREM TWAROGOWY: • 200 g kremowego twarogu • 50 g miodu SOS POMARAŃCZOWY: • 20 g masła • 40 g cukru • starta skórka z 1 pomarańczy • 150 ml soku z pomarańczy 1. Rozgrzej piekarnik do 180°C. Zmieszaj w misce mąkę, sodę i cynamon – odstaw na chwilę. 2. Zetrzyj marchewkę na drobnej tarce i odciśnij nadmiar soku. Do drugiej miski wlej jogurt, dodaj jajko, olej, miód, aromat waniliowy i sok z cytryny. Wsyp cukier i wymieszaj. Dodaj suche składniki, startą marchewkę i wymieszaj. 3. Napełnij papilotki ciastem do 2/3 wysokości. Piecz około 14 minut. Odstaw do przestudzenia. 4. Sos przygotuj, rozpuszczając masło z cukrem na patelni. Dodaj startą skórkę z cytryny i powoli wlewaj sok pomarańczowy. Mieszaj do zredukowania (około 15 minut). 5. Na ostudzone muffiny wyłóż krem twarożkowy (wymieszany twarożek z miodem) i polej całość sosem.
326kcal
3,7g 16,2g 41 g
61
KUCHNIA
CZY WIESZ, ŻE… Zanim wstawisz ciasto do piekarnika, warto położyć na wierzchu kawałek papieru do pieczenia i wysypać garść grochu. Dzięki temu brzegi tarty będą wysokie i nie opadną.
TA RTA CY T RY N OWA Czas przygotowania: 60 min + 60 min oczekiwania Liczba porcji: 8
• 220 g mąki graham • 110 g masła • 50 g cukru • żółtko • szczypta soli KREM CYTRYNOWY: • 250 ml mleka 1,5% • 3 jajka • 30 g cukru trzcinowego • 30 g mąki ziemniaczanej • skórka otarta z 2 cytryn • sok z 2 cytryn
62
KRUCHE CIASTO: 1. Mąkę przesiej do miski, dodaj masło w kawałkach, cukier, żółtko i sól. Zagnieć ciasto, zawiń w folię spożywczą i wstaw do lodówki na co najmniej godzinę. 2. Wyjmij ciasto, rozwałkuj i wyłóż nim formę do tarty o średnicy 22 cm. Wstaw do piekarnika rozgrzanego do 170°C. Piecz 15 minut, aż ciasto będzie jasnobrązowe. Odstaw do wystygnięcia. KREM: 1. Zagotuj mleko z cukrem. Żółtka wymieszaj z mąką ziemniaczaną i ciągle mieszając, dodawaj gorące mleko.
2. Do powstałej masy dodaj sok i skórkę otartą z cytryn. Całość zagotuj. 3. Ubij białka z cukrem na sztywną pianę i delikatnie połącz z zagotowanym kremem. 4. Masę wylej na podpieczony spód tarty i całość zapiecz przez 10-15 minut w piekarniku rozgrzanym do 150°C.
257kcal
3,9g 13,1 g 32,7g
KUCHNIA CI ASTO Z K R E M E M KO KOS OW Y M Czas przygotowania: 90 min Liczba porcji: 10
BISZKOPT: • 5 jaj • łyżeczka proszku do pieczenia • 100 g mąki pszennej • 70 g cukru • 40 g budyniu waniliowego • 60 g wiórków kokosowych • 2 łyżki oleju słonecznikowego • masło do posmarowania formy KREM KOKOSOWY: • 400 ml mleczka kokosowego • 14 g żelatyny + 40 ml wody • 400 ml śmietanki 30%
3. Dodaj wiórki kokosowe, olej i wszystko dokładnie wymieszaj. 4. Blachę posmaruj roztopionym masłem i wlej ciasto. Biszkopt piecz w temperaturze 170°C przez 20-25 minut. KREM: 1. Mleczko kokosowe zagotuj w garnku. Żelatynę rozpuść w wodzie, dodaj do ciepłego mleczka i dokładnie wymieszaj. Pozostaw do wystygnięcia. 3. Śmietankę ubij i połącz z wystudzoną masą. Przełóż ciasto przygotowanym kremem i posyp płatkami migdałowymi.
314 kcal
DODATKOWO: • płatki migdałów 1. Oddziel żółtka od białek. Białka ubij na sztywno, stopniowo dodając cukier. 2. Pianę zmiksuj z żółtkami. Dodaj mąkę, proszek do pieczenia oraz budyń.
REKLAMA
5g 23,8 g 21g
KUCHNIA
Aromatyczny świat herbat W zimowy wieczór nie ma nic lepszego niż kubek gorącej herbaty. Masz swoją ulubioną?
H
erbata jest jednym z najbardziej znanych napojów na świecie, przygotowywanym z liści, pąków i pędów Camellia sinensis, czyli krzewu herbacianego. Obecnie wyróżnić można dwadzieścia trzy gatunki herbaty i prawie czterysta jej odmian. 3-5 MIN
96°C
HERBATA CZARNA To najbardziej popularny rodzaj, który charakteryzuje się wysoką zawartością teiny. Liście poddawane są procesowi pełnej fermentacji (utleniania), który nadaje herbacie mocny smak. Początkowo uprawiana była tylko w Chinach, jednak obecnie najczęściej sprowadza się ją z Indii i Sri Lanki. Może być łączona z innymi roślinami w celu uzyskania nowego smaku, np. Earl Grey to mieszanka czarnej herbaty z olejem ze skórki bergamotki. Należy parzyć ją przez 2-3 minuty w temperaturze 96°C. 2-3 MIN
80-90°C
HERBATA ZIELONA Istnieje kilkanaście rodzajów zielonej herbaty, a dwie podstawowe odmiany pochodzą z Chin i Japonii. W przeciwieństwie do czarnej herbaty, nie podlega ona procesowi fermentacji. Liście mogą być parzone kilkukrotnie w temperaturze od 80 do 90°C przez 2-3 minuty. Niektórzy twierdzą, że powinno się pić dopiero drugi napar z danej porcji herbaty (a pierwszy wylać), ponieważ jest on oczyszczony z toksyn i ma większe właściwości zdrowotne.
64
KUCHNIA
UPRAWA HERBATY NA ŚWIECIE:
JAPONIA
CHINY
zielona
czarna, zielona oolong, pu-erh, biała
INDIE
TAJWAN
czarna
BRAZYLIA
oolong, biała
SRI LANKA
la pacho
czarna
RPA
ARGENTYNA
rooibos
yerba mate
1,5 MIN
96°C
1-3 MIN
96°C
3-5 MIN
96°C
HERBATA OOLONG
HERBATA CZERWONA PU-ERH
HERBATA ROOIBOS
To połączenie czarnej i zielonej herbaty. Swój smak i aromat zawdzięcza sposobowi przetwarzania – liście są suszone na słońcu i częściowo utleniane, a następnie zwijane i skręcane. Smak herbaty oolong zależy od sposobu jej zbierania i przygotowywania. Może być słodkawy i owocowy z posmakiem miodowym albo ciężki i drzewny. Najlepiej parzyć ją przez 1,5 minuty w 96°C.
Czerwona herbata ma ziemisty smak i zapach. Wszystkie gatunki pu-erh powstają z krótko suszonej herbaty zielonej máochá, gatunku Camellii sinensis, która następnie jest poddawana procesowi postfermentacji. To właśnie długi proces utleniania nadaje jej specyficzny kolor i aromat. Należy parzyć ją w temperaturze 96°C przez 1-3 minuty. Długodojrzewające pu-erh to jedne z najdroższych herbat świata.
Rooibos to jedna z odmian czerwonej herbaty. Przyrządzana z liści czerwonokrzewu, ma bardzo łagodny, pozbawiony goryczki smak i nie zawiera kofeiny. By wydobyć jej delikatny aromat, trzeba parzyć ją przez 3-5 minut w temperaturze 96°C.
3-5 MIN
70-85°C
10-15 MIN
100°C
HERBATA YERBA MATE
HERBATA LA PACHO
Herbata yerba mate jest przyrządzana z liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego. Ma trawiasty, ziołowy posmak, przypominający herbaty zielone. Napar przygotowuje się w specjalnym naczyniu z wydrążonej tykwy i pije się go przez metalową rurkę. Temperatura parzenia powinna wynosić 70-85°C, a czas 3-5 minut.
Ten rodzaj herbaty charakteryzuje się orzechowo-drzewnym, lekko pikantnym i ziołowym smakiem. Jest przyrządzany z wewnętrznej warstwy kory drzew Tabebuia Impetiginosa, występujących w Ameryce Środkowej i Południowej. Napój należy gotować przez 10-15 minut, odstawić na 10 minut, a następnie odcedzić.
2-5 MIN
85-96°C
HERBATA BIAŁA Najbardziej delikatna i pozbawiona goryczy odmiana herbaty powstaje z pąków lub młodych liści, które nie są fermentowane. Nazwę zawdzięcza srebrnobiałym włoskom pojawiającym się na nieotwartych jeszcze pąkach rośliny. Najdroższym rodzajem białej herbaty jest Silver needle. Jest produkowana z najmłodszych listków z samego wierzchołka krzewów herbacianych. By wydobyć pełnię smaku i aromatu, czas parzenia białej herbaty powinien wynosić 2-5 minut, a temperatura 85-96°C.
65
KUCHNIA
HERBATA Z SYROPEM ŻURAWINOWYM
DODAJ DO HERBATY
66
ZAMIAST CUKRU
ROZGRZEJ SIĘ
NA ODPORNOŚĆ
Zdrową alternatywą dla cukru jest miód. Herbatę możesz posłodzić także stewią. Jeśli wolisz bardziej kwaskowate smaki, wybierz cytrynę lub sok z pigwy.
Właściwości rozgrzewające i wzmacniające mają cynamon, imbir, goździki i kardamon. Do herbaty warto dodać także sok z malin lub konfiturę.
By wzmocnić odporność, dodaj do naparu garść świeżej żurawiny lub owoców rokitnika.
KUCHNIA
ZIELONA HERBATA JABŁKOWO-IMBIROWA
P O M A R A Ń C ZOWA H E R B ATA Z R OZ M A RY N E M Czas przygotowania: 10 min Liczba porcji: 2
• 3 łyżeczki sypanej czarnej herbaty • 2-3 plastry pomarańczy • 2 gałązki rozmarynu • 50 g świeżej żurawiny • 2 łyżeczki miodu • 50 g owoców rokitnika 1. Zaparz herbatę w czajniku. Dodaj plasterki pomarańczy i miód. Pozostaw na kilka minut pod przykryciem. 2. Napar rozlej do szklanek. Dodaj świeżą żurawinę, owoce rokitnika i gałązki rozmarynu. Nie zapomnij o plasterkach pomarańczy.
Z I E LO N A H E R B ATA JA B Ł KOWO - I M B I R OWA Czas przygotowania: 7 min Liczba porcji: 2
• 3 łyżeczki sypanej zielonej herbaty • pół startego korzenia imbiru • 2 plasterki cytryny • jabłko 1. Do czajnika wsyp herbatę oraz starty imbir. Parz przez 3 minuty i zamieszaj. 2. Napar rozlej do szklanek. Dodaj plasterek cytryny i po kilka plasterków pokrojonego jabłka ze skórką.
H E R B ATA Z SY R O P E M Ż U R AW I N OW Y M Czas przygotowania: 10 min Liczba porcji: 2
• 3 łyżeczki sypanej czarnej herbaty • 100 g świeżej żurawiny • 10 g cukru • 250 ml wody • 2 plastry cytryny • szczypta cynamonu
POMARAŃCZOWA HERBATA Z ROZMARYNEM
1. Do rondelka wlej wodę, dodaj żurawinę i cukier. Gotuj do momentu, gdy całość nabierze konsystencji syropu. 2. Zaparz herbatę w czajniku. Dodaj szczyptę cynamonu i wymieszaj. 3. Do szklanek nałóż po łyżce syropu wraz z owocami żurawiny, a następnie wlej napar z herbaty. Na koniec dodaj po plasterku cytryny.
67
KUCHNIA
Prosto z kuchni WEGAŃSKI ZAMIENNIK W diecie wegańskiej płatki drożdżowe są stosowane jako alternatywa dla sera. Mają przyjemny serowo-orzechowy posmak. Ze względu na swoją niezbyt atrakcyjną formę są wykorzystywane jako składnik potraw. Stanowią źródło wielu witamin i aminokwasów, stosuje się je także jako substancję zagęszczającą. Co ciekawe, płatki drożdżowe, dzięki zawartości kwasu glutaminowego, reprezentują smak umami. Dodaje się je do zup, sosów i dipów, a także panierek, kasz, zapiekanek, kanapek i sałatek. Nie łączy się ich natomiast ze słodkimi daniami.
JABŁKOWE SZALEŃSTWO Obecnie na świecie istnieje ponad 10 tys. zarejestrowanych, uprawianych gatunków jabłek! Przeciętny człowiek zjada ich w ciągu 12 miesięcy około 65 kg, a ich roczna światowa produkcja to ponad 85 mln ton. Najpopularniejsze odmiany występują jesienią oraz zimą, dlatego sezon na te owoce rozpoczyna się właśnie w tym okresie. Nie wszyscy wiedzą, że poza wieloma witaminami, zawierają one około 25% powietrza – to właśnie dlatego unoszą się na wodzie. Zaskakujące jest także to, że należą do tej samej rodziny co maliny i róże.
BURACZANY SUPERFOOD Czasami, by trafić na wartościowe produkty, nie trzeba szukać daleko. Dobrym tego przykładem jest dobrze nam znany burak. Rosnąca ilość suplementów bazujących na jego składzie potwierdza tylko, że coraz więcej osób zaczyna doceniać to warzywo. I słusznie! Nie dość, że skutecznie walczy z wolnymi rodnikami, ma działanie antynowotworowe, przeciwzapalne i obniżające ciśnienie, to poprawia pracę serca, wątroby i wręcz bajecznie wpływa na stan cery i koloryt skóry.
68
DOBRE NAWYKI
Domowy fitness Gdy zimowa aura nie sprzyja uprawianiu sportu na świeżym powietrzu, możesz ćwiczyć w domu. Podpowiadamy, jak trenować, żeby osiągnąć cel.
Z
acznij od wyznaczenia sobie celów: głównego oraz tych mniejszych, dzięki którym będziesz widzieć efekty swoich treningów. Pamiętaj, aby cel był realny, na miarę twoich możliwości, zawierał konkretną datę realizacji i liczbę treningów, jakie wykonasz w tygodniu. Możesz prowadzić specjalny dzienniczek i zapisywać w nim m.in. wagę, obwody pod biustem, w pasie i biodrach, ćwiczenia i liczbę powtórzeń.
70
KROK DO IDEALNEJ SYLWETKI
WYBÓR NALEŻY DO CIEBIE
Notując wszystkie te informacje, będziesz wiedzieć, czy treningi, które wykonujesz, są efektywne, czy jednak lepiej je zmienić lub skorygować. Nie ma idealnej, jednej recepty treningowej dla każdego. Dlatego trenuj mądrze całe ciało.
Jakie aktywności możemy trenować w domu bez sprzętu? Prawie każdą! Pamiętaj jednak, aby przed każdym treningiem wykonać porządną rozgrzewkę, dzięki której podniesiesz tętno. Natomiast po treningu poświęć 10 minut na schłodzenie ciała oraz rozciągnięcie i rozrolowanie mięśni.
JAK ZACZĄĆ? Aby rozpocząć trening w domu, potrzebujesz tylko kawałka podłogi, maty sportowej i wygodnej odzieży oraz obuwia, a przede wszystkim chęci do ćwiczeń. Podczas treningu zwróć uwagę na poprawną technikę wykonywania ćwiczeń. Możesz rozważyć zakup dodatkowych sprzętów, jeśli poczujesz, że twój organizm będzie potrzebował nowych bodźców do osiągnięcia celu. Teraz jednak włącz ulubioną muzykę i działaj!
MOTYWACJA Twoją główną motywacją powinien być cel, do którego dążysz. To on powinien cię pchać do przodu. Motywacji szukaj w sobie, a nie w innych. Co zrobić, gdy to za mało? Zaproś znajomych do wspólnych treningów. Jeżeli jedno z was nie będzie mieć energii do wykonania treningu, to drugie je przekona do aktywności.
DOBRE NAWYKI
Treningi, które możesz wykonać w domu:
1
Trening wzmacniający – nastawiony na wzmacnianie poszczególnych partii mięśniowych oraz ich rzeźbienie. Do tej formy aktywności należą m.in. ABT, ABS, FitBall, Core, trening obwodowy oraz pilates.
2 PLAN I REALIZACJA Kolejną propozycją są indywidualne plany treningowe, rozpisane przez doświadczonych trenerów, oraz treningi personalne. Dzięki nim nie musisz się zastanawiać, który trening jest dla ciebie najlepszy i jakie ćwiczenia wykonać. Co więcej, twoje wyniki są cały czas pod stałą kontrolą trenera, który w razie spadku formy czy braku chęci do treningów jest w stanie przekonać cię do osiągnięcia celu.
Trening relaksujący – ma za zadanie zniwelować lub zmniejszyć poziom stresu, odprężyć i uelastycznić ciało, poprawić zdolność koncentracji i wyregulować oddech. Do tej formy aktywności należy przede wszystkim joga.
3 Paulina Spaleniak Licencjonowana trenerka personalna, trenerka OCR (biegów z przeszkodami), trenerka i założycielka poznańskiej grupy biegowej Poznań Race Team. Zakochana w CrossFit, treningu funkcjonalnym i biegach z przeszkodami.
Trening spalający tkankę tłuszczową – nastawiony na spalanie tkanki tłuszczowej poprzez podwyższenie tętna (między 60 a 70% HRmax). Jest to trening energiczny i może być przeplatany z ćwiczeniami wzmacniającymi. Do tej formy aktywności należą m.in. cardio, trening obwodowy czy HIIT.
71
DOBRE NAWYKI
Pokochaj spacery! Zima to doskonały czas na spacery. Regularne przechadzki wzmacniają odporność, wpływają na urodę i samopoczucie.
R
uch w chłodne dni pozwoli zahartować organizm, dotlenić się i wzmocnić odporność. Pamiętaj jednak, żeby odpowiednio się ubrać. Nie powinno być ci ani za zimno, ani za gorąco, ponieważ przegrzanie organizmu ma równie negatywny wpływ co jego wychłodzenie. Załóż kilka warstw – podkoszulkę, bluzę lub sweter i chroniącą przed wiatrem kurtkę. Koniecznie weź ze sobą czapkę, rękawiczki i nieprzemakalne buty.
CZAS NA RELAKS Przechadzka to doskonała forma relaksu i odpoczynek dla psychiki. Spacer pomoże ci się uspokoić i spojrzeć na wszystko z dystansu. Dotleniony mózg odpowiednio funkcjonuje, dzięki czemu zmniejsza się poziom stresu, a wysiłek sprawia, że lepiej śpisz.
NA ODCHUDZANIE Spacer to podstawowa forma aktywności, która nie wymaga żadnych dodatkowych sprzętów czy specjalnych strojów (oczywiście poza ciepłą kurtką, dobraną do panującej aury). Regularny ruch
72
pozytywnie wpływa na obniżenie wagi i szybszą przemianę materii. Zimą organizm potrzebuje więcej energii, żeby się ogrzać, dlatego spala więcej tkanki tłuszczowej niż latem. Podczas godzinnego marszu nie tylko pozbędziesz się 300 kilokalorii, ale także znacznie poprawisz nastrój i samopoczucie. To zasługa większego wydzielania się endorfin, czyli hormonów szczęścia.
NATURALNY KOSMETYK Mróz ma zbawienny wpływ na cerę. Dzięki szybszemu transportowaniu tlenu we krwi skóra staje się jędrna, gładka i bardziej napięta. Poprawia się także jej koloryt i szybciej się regeneruje. To prawda, że wiatr i chłód mogą przesuszać i podrażniać, dlatego zadbaj o odpowiednie nawilżenie odsłoniętych partii ciała – szczególnie twarzy i dłoni. Przeczytaj także nasze porady, jak ochronić skórę przed mrozem i smogiem. Znajdziesz je na stronie 74.
DOBRE NAWYKI
Przepis na idealny spacer: ZAŁÓŻ ODPOWIEDNI STRÓJ Ubierz się „na cebulkę”, weź wygodne, nieprzemakalne buty, czapkę i rękawiczki. ZWRÓĆ UWAGĘ NA SWOJĄ POSTAWĘ Wyprostuj plecy, głowę trzymaj lekko uniesioną. SPACERUJ DYNAMICZNIE Marsz powinien być energiczny, ale nie za szybki. Uważaj, żeby się nie spocić! ZNAJDŹ ODPOWIEDNIE MIEJSCE Wybierz okolicę, która jest spokojna i wolna od spalin i smogu. ROZCIĄGNIJ SIĘ Rozciąganie po spacerze poprawia elastyczność mięśni, wpływa na kondycję i samopoczucie. NIE PRZEMĘCZAJ SIĘ Zacznij od kilkunastominutowego marszu.
SKANUJ KOD Lepszą odporność zapewnią ci także odpowiednie nawyki żywieniowe – sprawdź!
73
DOBRE NAWYKI
Z
imą nasza skóra ma przed sobą niezwykle trudne zadanie. Musi wytworzyć więcej ciepła, by utrzymać odpowiednią temperaturę, pomimo spowolnionej zwykle w tym okresie przemiany materii. Nie pomagają w tym ciągłe zmiany temperatur – rano z ciepłego mieszkania wychodzimy prosto na mróz, by w końcu dotrzeć do klimatyzowanego biura. Działanie ochronne naturalnego płaszcza lipidowego naszego naskórka słabnie już przy 10°C. Dlatego tak ważne jest, by wspomagać skórę odpowiednią pielęgnacją.
Skóra kontra zima Zimowa aura, choć niezwykle urokliwa, zazwyczaj nie jest zbyt łaskawa dla skóry. Coraz więcej mówi się także o szkodliwym wpływie smogu na cerę. Na szczęście z pomocą przychodzą nam odpowiednie kosmetyki. Tekst: Anna Wudarska
74
DOBRE NAWYKI
KREM JAK PŁASZCZ Do niedawna panowało przekonanie, że najlepszą ochroną dla skóry przed przenikliwym wiatrem i mrozem są te najtłustsze kosmetyki. Dziś ich stosowanie zaleca się już tylko osobom uprawiającym zimowe sporty lub w czasie bardzo dużych mrozów. Tego typu kosmetyki sprzyjają bowiem rozszerzaniu naczyń krwionośnych i utrudniają wymianę cieplną. Po jakie kosmetyki powinniśmy zatem sięgać zimą? Najlepiej sprawdzą się produkty bogate w naturalne składniki nawilżające i natłuszczające, witaminy i ceramidy, a także proteiny. Takie kosmetyki ograniczają utratę nawilżenia i uszczelniają naskórek, wzmacniając płaszcz hydrolipidowy. To ważne, bo – paradoksalnie – zimą znacznie łatwiej o przesuszenie skóry, aniżeli latem czy wiosną.
DOBRY SKŁAD Jakich składników powinniśmy zatem szukać w kosmetykach do zimowej pielęgnacji? Z pewnością naturalnych olejów – np. z wiesiołka, awokado czy migdała – i maseł roślinnych, które wzmocnią naturalną barierę lipidową skóry. Nie zapominajmy też o komponentach, które zapewnią skórze odpowiedni poziom nawilżenia, jak gliceryna czy kwas hialuronowy. Zimą powinniśmy również dbać o ochronę przeciwsłoneczną – pamiętajmy, że z promieniowaniem UV mamy do czynienia przez cały rok, nie tylko w słoneczne lato.
ale także szalików, czapek i rękawiczek. Nie zapominajmy o zabezpieczaniu dłoni i ust – zwykle to one najszybciej padają ofiarami zimnej aury i przenikliwego wiatru. Warto sięgać po kremy do rąk na bazie gliceryny i masła lub balsamy do ust z dodatkiem wosku pszczelego.
NIE TAKI SMOG STRASZNY… Zanieczyszczenie powietrza to obecnie ogromny problem. Szczególnie głośno mówi się o smogu. To prawdziwy „chemiczny koktajl” – mieszanina wielu cząsteczek, substancji, dymu i spalin zawieszonych w powietrzu. Zawiera m.in. ozon, kurz, drobiny sadzy, tlenek węgla, metale ciężkie, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki czy ołów. W smogu znajduje się mnóstwo wolnych rodników, a skóra narażona na ich działanie szybciej się starzeje, traci jędrność i zdrowy koloryt. Co więcej, wdychanie takiej mieszanki zwiększa poziom stresu oksydacyjnego. Kiedy stan zanieczyszczeń w powietrzu jest alarmujący lepiej w ogóle nie wychodzić z domu. Jednak nie zawsze możemy sobie na to pozwolić. Jak zatem chronić skórę przed smogiem?
PIELĘGNACJA ANTYSMOGOWA
Rób dokładny demakijaż jak najszybciej po powrocie do domu. Stosuj łagodne kosmetyki oczyszczające: delikatnie myjące żele, pianki lub olejki. Zrezygnuj z silnie wysuszających skórę kosmetyków. Wzmacniaj płaszcz hydrolipidowy skóry przy pomocy kosmetyków z ceramidami. Do codziennej pielęgnacji włącz produkty z antyoksydantami (np. kwasem ferulowym, zieloną bądź białą herbatą). Dbaj o odpowiedni poziom nawilżenia skóry. Pielęgnuj skórę od wewnątrz, pijąc odpowiednią ilość wody i jedząc dużo warzyw i owoców bogatych w antyoksydanty. Zaprzyjaźnij się z kosmetykami z dodatkiem węgla aktywnego – składnik ten świetnie absorbuje zanieczyszczenia i toksyny.
STARCIE Z WIATREM Mróz to nie jedyny zimowy przeciwnik naszej skóry. Silny wiatr także może jej zaszkodzić, powodując przesuszenie, pierzchnięcie i uczucie ściągnięcia. Chroń my się przed nieprzyjemnymi podmuchami nie tylko przy pomocy nawilżająco-natłuszczających kosmetyków,
75
DOBRE NAWYKI
Siła pielęgnacji
NIE TYLKO DO TWARZY Glinka najczęściej kojarzy się z maseczkami i kosmetykami do pielęgnacji twarzy. Ostatnio jednak ten składnik zaczął pojawiać się w grupie kosmetyków do włosów. Okazuje się, że glinka nakładana na skórę głowy usuwa z niej zanieczyszczenia oraz transportuje związki stymulujące wzrost do wnętrza włosa. Taką wzmacniającą maskę możesz zrobić samodzielnie. Sproszkowaną glinkę wymieszaj z letnią, przegotowaną wodą i nałóż na skórę głowy i całą długość włosów. Możesz także dodać ją do szamponu.
HYDROLATY – CO TO TAKIEGO? To produkty otrzymywane z całych roślin lub ich części w wyniku destylacji z parą wodną. Stąd określane są również jako wody kwiatowe lub wody roślinne. Dzięki swojej łagodnej formule i pH zbliżonym do naturalnego odczynu skóry, mogą być stosowane w formie toniku lub mgiełki zapachowej. Ich regularne aplikowanie poprawia wygląd i stan skóry, a także obkurcza i uszczelnia popękane naczynia krwionośne, łagodzi i zmniejsza zaczerwienienia.
76
WYROLLUJ ZMARSZCZKI Naturalny sposób na zmarszczki i piękną cerę istnieje! Pochodzi z tradycyjnej chińskiej medycyny. Mowa o jadeitowym wałku, który w Azji znany i stosowany jest od setek lat. Jadeit jest nazywany „kamieniem młodości”, ma bowiem właściwości odmładzające. Formowany w obły kształt i umieszczany na uchwycie pozwalającym obracać go w kontakcie ze skórą staje się idealnym narzędziem pielęgnacji! Używamy go lekko schłodzonego i masujemy nim skórę twarzy, z uwzględnieniem obszaru pod oczami. Jak działa? Zamyka rozszerzone pory, poprawia krążenie i ukrwienie skóry, wygładza zmarszczki, zmniejsza worki pod oczami i wydobywa naturalny blask skóry. W dodatku działa jak lifting!
DOM
Ekonowiny ZIELONY GUZIK
Produkcja odzieży to skomplikowany temat, szczególnie gdy chodzi o ekologię i odpowiedzialną produkcję. W Niemczech wprowadzono nowe oznaczenie, dzięki któremu konsumenci łatwiej będą rozpoznawać ubrania wyprodukowane w zrównoważony sposób, zgodnie ze standardami ekologicznymi i społecznymi. By otrzymać „zielony guzik” – bo taką postać przyjmie oznaczenie – firmy będą musiały spełnić aż 26 aspektów dotyczących produkcji, odpadów, wykorzystanych materiałów i ich wpływu na środowisko, a także płacy minimalnej, wieku zatrudnianych pracowników czy higieny pracy i bezpieczeństwa. Warto podkreślić, że oznaczenie nie będzie uprawniało do podwyższania cen produktów.
TOWARZYSKI JAK ROŚLINA
PAMIĘTAJ O ZWIERZĘTACH!
Zimą zwierzęta potrzebują szczególnej ochrony – zwłaszcza dzikie, żyjące na wolności. Pamiętaj jednak, by robić to rozsądnie, żeby przypadkiem im nie zaszkodzić. Możesz przygotować karmnik i powiesić go na balkonie – wystarczy plastikowa butelka i kawałek sznurka. Wsyp do niego ziarna zbóż, łuskany słonecznik i suszone owoce, a dla sikorek powieś surową słoninę. Warto pamiętać też o zwierzakach w schroniskach. Zanieś im stare koce oraz karmę i spraw, by zima nie była dla nich tak bardzo dokuczliwa. 78
Okazuje się, że nie tylko ludzie cenią sobie towarzystwo, rośliny również. Od dawna wiadomo, że rośliny reagują na światło, wiatr czy obecność wody. Zauważono, że wyczuwają także swoje towarzystwo. Potwierdził to eksperyment – kiedy zasadzone nasiona papryczki chili całkowicie odizolowano od innych roślin, to kiełkowanie postępowało bardzo wolno. Natomiast gdy były blisko bazylii – rosły znacznie szybciej! Oznacza to, że między roślinami istnieje nieznana dotychczas metoda komunikacji, która zachodzi najprawdopodobniej przy użyciu wibracji, a dokładniej – drgań wewnątrz komórek.
SKANUJ KOD Dowiedz się więcej o produktach Dr. Beckmann
DOM
Domowe dekoracje Bożonarodzeniowy wieniec to pełna uroku ozdoba, którą możesz zrobić własnoręcznie. Taka dekoracja zawieszona na drzwiach, w oknie lub położona na wigilijnym stole podkreśli świąteczną atmosferę.
SZTYWNY DRUT
GAŁĘZIE TUI LUB JODŁY
KLEJ NA GORĄCO MAŁE BOMBKI WSTĄŻKA GAŁĄZKI DZIKIEJ RÓŻY
KOMBINERKI
DREWNIANE GWIAZKI
MIĘKKI DRUT DO OWIJANIA
1
W zależności od tego, jak duży ma być twój wieniec, przygotuj dwa kawałki sztywnego drutu i owiń je ciasno zieloną wstążką. Nie łącz ze sobą końców – zrobisz to na samym końcu.
2
Gałązki, z których będziesz korzystać, powinny mieć około 10 cm długości. Układaj je jedną obok drugiej dookoła stelaża. Końce pędów owiń miękkim drutem. Upewnij się, że konstrukcja jest stabilna.
80
DOM
3
Pomiędzy gałązki tui wpleć gałązki dzikiej róży i przytwierdź je do stelaża za pomocą miękkiego drutu. Gdy dojdziesz do końca, zwiąż mocno drut, ale nie łącz jeszcze boków wieńca.
4
Czas na ozdoby! Małe bombki i drewniane dodatki przytwierdź do wieńca za pomocą kleju na gorąco, a kokardy przymocuj bezpośrednio do stelaża. Wybór dekoracji zależy od ciebie, pamiętaj jednak, że elementy nie powinny być zbyt masywne.
5
Na koniec upewnij się, że wszystkie ozdoby są na swoim miejscu. Uformuj wieniec i połącz dwa końce za pomocą miękkiego drutu.
GOTOWY WIENIEC Własnoręcznie zrobiony wieniec możesz powiesić na drzwiach wejściowych albo położyć na wigilijnym stole. To także doskonały pomysł na prezent od serca.
81
DOM
Świąteczne wydatki pod kontrolą Okres przedświąteczny to czas przygotowań i zakupów, które zwykle wiążą się ze sporymi wydatkami. Warto zacząć je planować z odpowiednim wyprzedzeniem.
Z
anim rzucisz się w wir bożonarodzeniowych przygotowań, przeanalizuj swoje finanse. Dzięki temu nie nadszarpniesz zbytnio domowego budżetu i unikniesz niepotrzebnego stresu.
1.
PLANUJ Z GŁOWĄ
Zastanów się, jaki budżet możesz przeznaczyć na świąteczne zakupy, a następnie rozpisz, ile wydasz na prezenty, a ile na jedzenie itp. Zostałaś zaproszona na wigilijną kolację czy goście przychodzą do ciebie? Ile osób zasiądzie przy stole? To bardzo ważne pytania, na które warto sobie odpowiedzieć w trakcie planowania wydatków. Dzięki temu unikniesz stresu i zorientujesz się, jaką kwotę przeznaczysz na zakupy.
2.
ZRÓB LISTĘ
Gdy już ustalisz, jakimi kwotami dysponujesz, zrób listę potrzebnych rzeczy. Wybierz przepisy na dania, które przygotujesz na świąteczny obiad, i wypisz listę składników, a następnie oszacuj ich koszt. Ustalając menu, zastanów się, co możesz kupić wcześniej – wiele produktów ma długi termin ważności, a inne możesz zamrozić. Dzięki temu rozłożysz wydatki w czasie. Nie przesadzaj z ilością jedzenia – Sylwia Majcher radzi, jak zaplanować święta zgodnie z ideą zero waste. Jej porady znajdziesz na stronie 34.
82
3.
PREZENT IDEALNY
Nie zostawiaj zakupu prezentów na ostatnią chwilę. Warto pomyśleć o nich wcześniej i rozplanować wydatki. Wiele sklepów oferuje atrakcyjne rabaty i wyprzedaże na kilka tygodni przed Bożym Narodzeniem – skorzystaj z nich. Możesz także zrobić upominki samodzielnie. Dekorowane pierniczki w gustownym opakowaniu czy ozdobny słój mogą okazać się znacznie lepszym pomysłem niż kolejny zestaw kosmetyków albo para skarpetek.
DOM
4.
OZDOBY HANDMADE
Choinka i stroik to w wielu domach nieodłączne atrybuty świąt. Zamiast kupować drogie bombki i łańcuchy wykonaj ozdoby własnoręcznie. Do korzennych ciasteczek i lukrowanych pierników zamocuj cienki sznurek, a cukierki w kolorowych papierkach przewiąż wstążką i powieś na gałęziach. Możesz także udekorować drzewko ususzonymi plastrami pomarańczy lub orzechami.
5.
PAKOWANIE
Pakowanie prezentów również bywa kosztowne. Ozdobny papier, torebki, wstążki i kokardy mogą pochłonąć niemałą część domowego budżetu. Jak temu zaradzić? Nie wyrzucaj starych opakowań po prezentach – używaj ich wielokrotnie. Wybierz tańszy papier i ozdób go rysunkami, a zamiast drogich kokard kup kilka metrów zwykłej wstążki i zrób je własnoręcznie.
83
DOM
Dbamy o zdrowe odżywanie! Zdrowe nawyki żywieniowe są podstawą prawidłowego rozwoju każdego dziecka. Fundacja Tesco dba o to, by szerzyć wiedzę o zbilansowanej diecie wśród najmłodszych i pomaga zredukować liczbę dzieci dotkniętych problemem niedożywienia.
S
zczególne miejsce w działaniach Fundacji zajmują dwie inicjatywy – dzieci oraz ich zdrowie. „Zdrowo jeść” to ogólnopolski program dożywiania potrzebujących dzieci, który organizacja realizuje wraz z Towarzystwem Przyjaciół Dzieci od 2012 roku. Skierowany jest do podopiecznych dziennych placówek opiekuńczowychowawczych. Każdego roku obejmuje pomocą kilkaset dzieci ze środowisk zagrożonych zjawiskiem wykluczenia społecznego, ubóstwem oraz problemem niedożywienia.
SZANSA NA ZMIANĘ W ramach programu finansowany jest zakup żywności dla potrzebujących dzieci oraz ich edukacja w zakresie racjonalnego żywienia i zdrowego trybu życia. – Ten program to szansa dla wielu potrzebujących dzieci na zbilansowany posiłek każdego dnia – mówi Wiesław Kołak, prezes Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. – Nasi wychowankowie, wraz z opiekunami uczą się, jak robić zakupy, wybierać zdrowe produkty, przygotowywać pełnowartościowe posiłki, a nawet sami kreują atrakcyjne przepisy kulinarne. Odpowiednie odżywianie w okresie dzieciństwa pozwala na prawidłowy rozwój najmłodszych. Głodne dzieci nie mają szans na beztroskie dzieciństwo.
84
DOM
NIEPOKOJĄCE STATYSTYKI W ostatnich latach odnotowano znaczący spadek zasięgu ubóstwa ekonomicznego szacowanego na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych. Poprawę zaobserwowano przede wszystkim wśród rodzin z dziećmi, osób z niższym wykształceniem oraz mieszkańców wsi. Według danych GUS z 2017 roku zjawisko skrajnego ubóstwa w Polsce dotyczy nieco ponad 4% społeczeństwa. Statystyki nie przekładają się jednak na zmniejszenie liczby niedożywionych dzieci.
BEZCENNE WSPARCIE Innym problemem społeczeństwa jest zwiększająca się liczba dzieci otyłych oraz marnowanie żywności. Działania edukacyjne podejmowane w ramach programu „Zdrowo jeść” mają na celu przeciwdziałanie wyżej wymienionym negatywnym zjawiskom. – Przeciwdziałanie niedożywieniu wśród dzieci i młodzieży to jedno z priorytetowych zadań naszej Fundacji. Jak się okazuje, jest to problem społeczny, ważny również dla klientów Tesco. Dzięki ich darowiznom każdego roku dożywiamy kilkaset potrzebujących. Bardzo dziękujemy za to wsparcie – mówi Daria Kulińska, prezes Fundacji Tesco. – Klientom Tesco zawdzięczamy ponad milion posiłków, które zapewniliśmy potrzebującym. Dzięki programowi dożywiania Fundacji Tesco nasi mali podopieczni zmienili swoje nawyki żywieniowe, uzupełniając swoją dietę o niezbędne składniki odżywcze.
Program „Zdrowo jeść” można wesprzeć podczas zakupów w sklepach sieci Tesco. Czerwone puszki Fundacji znajdziesz przy terminalach płatniczych kas. Twoje wsparcie przekłada się na realną pomoc potrzebującym.
85
DOM
Wszystko w porządku! Nie wiesz, kiedy zabrać się za sprzątanie, żeby zdążyć ze wszystkim przed Bożym Narodzeniem? Podpowiadamy, jak rozplanować prace, by już w wigilijny poranek poczuć świąteczną atmosferę.
86
DOM
CZTERY TYGODNIE PRZED ŚWIĘTAMI Nie odkładaj wszystkiego na ostatnią chwilę. Sprzątanie zacznij już pod koniec listopada. To idealny moment, by zajrzeć do szaf i schowków. Przejrzyj stare ubrania i buty, wyrzuć zepsute sprzęty i przedmioty, o których rok temu myślałaś, że „może jeszcze kiedyś się przydadzą”. Warto też sprawdzić stan świątecznych ozdób. Dzięki temu będziesz mieć jeszcze dużo czasu, żeby zastąpić potłuczone bombki, pourywane łańcuchy i niedziałające lampki nowymi dekoracjami.
TRZY TYGODNIE PRZED ŚWIĘTAMI Czas na czyszczenie dywanów – odśwież je domowymi sposobami. Najlepiej sprawdzi się proszek do prania tkanin połączony z wodą. Przyda ci się także gąbka lub szczotka o miękkim włosiu. Możesz również wykorzystać sodę oczyszczoną – rozsyp ją na plamie i pozostaw na kilka godzin, a następnie dokładnie odkurz dywan. Nawet jeśli nie ma widocznych zabrudzeń, pozbędziesz się kurzu i odświeżysz jego wygląd. Na trzy tygodnie przed Bożym Narodzeniem zadbaj także o miejsca, które czasami pomijasz podczas regularnego sprzątania. Wyczyść piekarnik i okap, wykorzystując środki rozpuszczające tłuszcz. Lodówkę opróżnij, a następnie umyj półki, szuflady i pojemniki ciepłą wodą z odrobiną płynu do naczyń. Wyszoruj fugi, wannę, umywalki i baterie w łazience.
DWA TYGODNIE PRZED ŚWIĘTAMI Jeśli pogoda jest sprzyjająca, możesz pomyśleć o umyciu okien. Zacznij od przetarcia na sucho
ram, a następnie zabierz się za szyby. Wykorzystaj gotowe detergenty, a do osuszenia szklanej powierzchni – ściereczkę z mikrofibry lub zwykłe kuchenne ręczniki. Nie zapomnij o odkurzeniu parapetów i karniszy. Przy okazji mycia okien dobrze jest wyprać zasłony i firany. Miękką szmatką z płynem do drewna przetrzyj drzwi i framugi. Szklane powierzchnie możesz umyć środkiem do okien. Uważaj tylko, by ich nie zarysować.
KALENDARIUM 4 TYGODNIE DO ŚWIĄT
Sprzątnij szafy i schowki.
3 TYGODNIE DO ŚWIĄT
TYDZIEŃ PRZED ŚWIĘTAMI To już ostatnie dni na sprzątanie. W kolejce do umycia czekają podłogi, blaty i wszelkie powierzchnie, które są narażone na zabrudzenia podczas wykonywania codziennych czynności, np. szafki kuchenne, zlew i lustro w łazience. Sprawdź, czy odświeżenia nie wymagają obicia mebli – sofy, krzeseł i foteli. Odkurz dywany i wykładziny, pamiętaj także o kloszach i abażurach lamp. Koniecznie sprawdź, czy świąteczny obrus jest bez plam i czy nie brakuje ci żadnych dodatków – papierowych serwetek, świeczek, dekoracji na stół. Masz jeszcze czas, by uzupełnić zapasy.
DZIEŃ PRZED ŚWIĘTAMI Tego dnia zadbaj o stół. Przygotuj obrus – wyprasuj go i odłóż w odpowiednie miejsce, żeby się nie pogniótł. Sprawdź, czy zastawa stołowa jest kompletna, a następnie przemyj talerze, szklanki i kieliszki ciepłą wodą. Wypoleruj sztućce, dobierz serwetki oraz dekoracje. Na koniec zetrzyj kurz.
WIGILIA Dzięki sprytnemu rozplanowaniu sprzątania w świąteczny poranek pozostanie ci tylko nakryć do stołu i ewentualne – raz jeszcze – zetrzeć kurz.
Wypierz dywany, umyj piekarnik i lodówkę.
2 TYGODNIE DO ŚWIĄT
Umyj okna i drzwi, wypierz zasłony.
TYDZIEŃ DO ŚWIĄT
Umyj podłogi, odkurz obicia mebli.
DZIEŃ DO ŚWIĄT
Wyprasuj obrus, przygotuj zastawę, zetrzyj kurze.
WIGILIA
Nakryj do stołu.
87
KONKURSY
Wyślij SMS na numer 71700 z hasłem SPORT i w dwóch zdaniach napisz, jak dbasz o dobrą kondycję jesienią. NAGRODA: ZEGAREK SUUNTO 3 FITNESS
Regulaminy i szczegóły konkursów znajdziesz na www.tesco-magazyn.pl. Koszt SMS-a: 1,23 zł z VAT. Konkursy trwają od 25.11.2019 do 31.01.2020. 90
Nowość!
41375
41378
41361
Od 8 lat
Od 6 lat
Od 4 lat
Piracka przygoda w Heartlake Logo LEGO® i LEGO są znakami towarowymi firmy LEGO Group. © 2019 Grupa LEGO.
Na ratunek delfinom
Stajnia ze źrebakami Mii
KONKURSY
Wyślij SMS na numer 71700 z hasłem MUZYKA i w 3 zdaniach opisz, za co cenisz twórczość Andrzeja Piasecznego. NAGRODY: 3 PŁYTY „25+” ANDRZEJA PIASECZNEGO KSIĄŻKA „PAMIĘĆ TO TEŻ ŻYCIE” ALICJI PIASECZNEJ
Wyślij SMS na numer 71700 z hasłem ŚWIĘTA i w dwóch zdaniach odpowiedz na pytanie: Jakie wyzwania zero waste stawiasz przed sobą? NAGRODY: 3 KSIĄŻKI SYLWII MAJCHER „WYKORZYSTUJĘ, NIE MARNUJĘ. 52 WYZWANIA ZERO WASTE”
Regulaminy i szczegóły konkursów znajdziesz na www.tesco-magazyn.pl. Koszt SMS-a: 1,23 zł z VAT. Konkursy trwają od 25.11.2019 do 31.01.2020. 92