บทที 1 ความร้ ูเบือ งต้ นเกีย วกับการจัดการธรกิ ุ จ แผนบริ หารการสอนประจําบทที 1 ความร้ ูเบือ งต้ นเกี ยวกับการจัดการธรกิ ุ จ วัตถประสงค์ เชิ งพฤติกรรม ุ ิ อยางถู ่ กต้อง 1. บอกความหมายของธุ รกจได้ ิ อยางถู ่ กต้อง 2. จําแนกกระบวนการประกอบธุ รกจได้ ิ ั ิ ่ กต้อง 3. ประยุกต์ใช้หน้าที'ทางธุ รกจกบกรณี ศึกษาธุ รกจออนไลน์ ได้อยางถู หัวข้ อเนือ หาประจําบท 1.1 ความหมายของธุ รกจิ 1.2 หน้าที'ทางธุ รกจิ 1.3 การผลิต 1.4 การตลาด 1.5 การบัญชี 1.6 การจัดการการเงิน 1.7 การขนสง่ 1.8 การจัดการทรัพยากรมนุษย์ 1.9 การจัดซื; อ/จัดจ้าง 1.10 สรุ ป
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 1
บทที 1 ความรู้ เบือ งต้ นเกีย วกับการจัดการธรกิ ุ จ ิ นกจกรรมทางเศรษฐกจ ิ ิ ที'ตอ้ งอาศัยกระบวนการแปลงสภาพปั จจัยการผลิต ได้แก่ ธุ รกจเป็ แรงงาน ทุน และผูป้ ระกอบการ เพื'อให้ได้มาซึ' งผลผลิตที'ตอ้ งการ ได้แก่ สิ นค้าและบริ การ จากนั; น ่ ; นออกจําหนายสู ่ ่ ตลาด เพื'อหวังผลกาไรที ํ 'จะได้รับจากสิ นค้าหรื อบริ การนั; น จึงนําสิ นค้าและบริ การเหลานั ่ ๆ กลับคืนมายังผูป้ ระกอบการ สําหรับเนื; อหาในบทประกอบด้วยหัวข้อ ดังตอไปนี ; 1.1 ความหมายของธุ รกจิ 1.2 หน้าทางธุ รกจิ 1.3 การผลิต 1.4 การตลาด 1.5 การบัญชี 1.6 การจัดการการเงิน 1.7 การขนสง่ 1.8 การจัดการทรัพยากรมนุษย์ 1.9 สรุ ป
ใน
ิ ิ 'เกดขึ ิ ; นในแตล่ ะวันประกอบด้วยหลาย การประกอบธุ รกจิ กจกรรมทางเศรษฐกจที ิ ิ ่ าระหนี; การซื; อ กจกรรมด้ วยกนั เชน่ กจกรรมการซื ; อ- ขายสิ นค้า การรับ- จายชํ ่ ๆ การกูย้ มื เงินจากสถาบันการเงิน เป็ นต้น ดังนั; น เพื'อให้ทราบ ทรัพย์สินประเภทตาง ิ ่ ๆ ที'เกดขึ ิ ; น ควรมีการจัดทําบัญชี ซึ' งเป็ นเครื' องมือที'สาํ คัญสําหรับ ถึงความเคลื'อนไหวของกจกรรมตาง ่ มการดําเนินงานของกจการ ิ การวางแผน การควบคุม และการสงเสริ รวมทั; งใช้เป็ นหลักฐานแสดงความ ิ เคลื'อนไหวทางการเงิน ตลอดจนแสดงฐานะการเงินและผลการดําเนิ นงานของกจการ 1.1 ความหมายของธรกิ ุ จ ิ ิ 'เกยวข้ ี' องกบการดํ ั ธุ รกจิ (Business) หมายถึง การประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจที าเนิ นงานด้านการ ่ ่ ่ มือของผูบ้ ริ โภค โดยมีวตั ถุประสงค์เพื'อให้ ผลิตสิ นค้าและบริ การโดยผานชองทางทางการตลาดไปสู ํ ิ ิ ปที' 1.1 ได้รับกาไรหรื อผลตอบแทนจาการประกอบกจกรรมนั ; น ดังแสดงการประกอบธุ รกจในรู
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 2
ปั จจัยในการ ประกอบธุรกจิ
หน้าที' ทางธุรกจิ
ผลผลิต
รปที ู 1.1 แสดงการประกอบธุ รกจิ ิ วยการแปลงสภาพปั จจัยเบื;องต้นในการประกอบ จากรู ปที' 1.1 แสดงการประกอบธุ รกจด้ ่ ิ ' งประกอบด้วยกจการ ิ ธุ รกจิ อันได้แก่ วัตถุ, แรงงาน, ทุน และการจัดการ ผานหน้ าที'ทางธุ รกจซึ การ ผลิต การตลาด การบัญชี การเงิน และการจัดการทรัพยากรมนุษย์ เพื'อให้ได้มาซึ' งสิ นค้าและบริ การที' ิ ํ ต้องการโดยผลตอบแทนที'ธุรกจจะได้ รับคือผลกาไรจากการประกอบธุ รกจิ ิ ํ งสุ ด เป้ าหมายในการประกอบธุ รกจของผู ป้ ระกอบการคือ ความต้องการให้ได้มาซึ' ง “กาไรสู ่ ํ งจะเปลี'ยนแปลงไป เนื'องจาก (Maximized Profit)” ทั;งในระยะสั; นและระยะยาว แตแนวความคิ ดนี; กาลั ิ ่งเพียงกาไรเพี ํ ่ ยว โดยไมได้ ่ คาํ นึงถึงผลตอบแทนที'ผบู ้ ริ โภคจะได้รับจากสิ นค้าและ หากกจการมุ ยงอยางเดี ิ ่ ิ ในที'สุดกจการกไมสามารถดํ ิ ็ ่ บริ การจนทําให้ผบู ้ ริ โภคเกดความออนแอทางเศรษฐกจ ารงอยูไ่ ด้ ดังนั; น ิ เป้ าหมายในการประกอบธุ รกจของผู ป้ ระกอบการในปั จจุบนั จึงต้องการให้ได้มาซึ' ง “ความมัง' คัง' สุ งสุ ด (Maximized Wealth)” หมายถึง ทําให้ผบู ้ ริ โภคได้รับผลตอบแทนจากสิ นค้าและบริ การสู งสุ ดจนทําให้ ิ ิ เกดความมั ง' คัง' ทางเศรษฐกจิ การที'จะทําให้ธุรกจประสบความสํ าเร็ จได้ จะต้องมุ่งความสําคัญ ่ บ้ ริ โภคคือใคร โดยตอบคําถามปั ญหาพื;นฐานที'สาํ คัญของธุ รกจิ ได้แก่ จะผลิตอะไร กลุ่มเป้ าหมายวาผู ่ (How) เป็ นต้น (What) ผลิตเมื'อใด (When) ผลิตเพื'อใคร (For Who) และผลิตอยางไร 1.2 หน้ าที ทางธรกิ ุ จ ิ ิ 'สาํ คัญ ดังตอไปนี ่ การประกอบธุ รกจโดยทั ว' ไป ประกอบด้วยหน้าที'ทางธุ รกจที ; ิ ิ ิ 1.2.1 การผลิต (Production) หมายถึง กจกรรมที 'ก่อให้เกดการมี สินค้าและบริ การ โดยกจกรรม ํ นี; รวมถึงการวางแผนด้านทําเลที'ต; งั การวางผังโรงงาน การออกแบบสิ นค้าและบริ การ การกาหนด ตารางเวลาการผลิต และการตรวจสอบสิ นค้า โดยมีวตั ถุประสงค์เพื'อให้ได้มาซึ' งสิ นค้าที'มีคุณภาพ และ มีตน้ ทุนการผลิตที'เหมาะสม ิ 1.2.2 การตลาด (Marketing) หมายถึง กจกรรมการเคลื 'อนย้ายสิ นค้าจากผูผ้ ลิตไปยังผูบ้ ริ โภค ิ ็ กษา การบรรจุหีบหอ่ การสงเสริ ่ มการจําหนาย ่ เป็ น ได้แก่ กจกรรมทางด้ านการซื; อ การขาย การเกบรั ต้น โดยมีวตั ถุประสงค์เพื'อให้ผบู ้ ริ โภคได้รับความพอใจสู งสุ ด ิ 1.2.3 การบัญชี (Accounting) หมายถึง กจกรรมในการรวบรว ม วิเคราะห์ จัดประเภท และ ่ ๆ ให้อยูใ่ นรู ปของตัวเลข โดยมีวตั ถุประสงค์เพื'อนําข้อมูลเหลานั ่ ; นมาใช้สาํ หรับ สรุ ปข้อมูลรายการตาง ่ ๆ ของกจการ ิ การวางแผนและควบคุมการดําเนินงานด้านตาง
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 3
ิ 1.2.4 การเงิน (Financial) หมายถึง กจกรรมทางการจั ดการด้านการเงิน ได้แก่ การจัดหาเงินทุน ็ กษาและการใช้เงินทุนอยางมี ่ ประสิ ทธิ ภาพ โดยมีวตั ถุประสงค์เพื'อให้การดําเนินกจการเป็ ิ การเกบรั นไป ่ อยางราบรื 'น 1.2.5 การขนสง่ (Logistics) หมายถึง การเคลื'อนย้ายบุคคลหรื อสิ' งของจากที'หนึ'งไปยังอีกที'หนึ'ง ่ โ้ ดยสารหากเป็ นการเคลื'อนย้ายสัตว์หรื อสิ' งของตางๆ ่ ถ้าเป็ นการเคลื'อนย้ายบุคคล เรี ยกวา่ การขนสงผู ่ นค้า เรี ยกวา่ การขนสงสิ ่ ๆ เพื'อให้ได้มาซึ' งวัตถุดิบ 1.2.6 การจัดซื; อ (Purchase) หมายถึง การดําเนินงานตามขั; นตอนตาง ่ ่ ดจําหนาย ่ วัสดุและสิ' งของเครื' องใช้ต่างๆ ที'จาํ เป็ นโดยมีคุณสมบัติ ปริ มาณ ราคา และชวงเวลา แหลงจั การนําสง่ ถูกต้องตามที'ผจู ้ ดั ซื; อต้องการ ิ 1.2.7 การจัดการทรัพยากรมนุษย์ (Human Resources Management) หมายถึง กจกรรมทางด้ าน ิ การจัดหาบุคลากร ซึ' งจัดเป็ นหน้าที'ที'มีความสําคัญมากที'สุดในบรรดาหน้าที'ทางธุ รกจิ ได้แก่ กจกรร ทางด้านการวางแผน การเสาะหา การคัดเลือก การบรรจุ กรฝึ กอบรม การประเมินผลการปฏิบตั ิงาน ่ ่ ั กงาน และการจายคาตอบแทนให้ กบพนั 1.3 การผลิต การผลิต (Production) หมายถึง กระบวนการในการแปลงสภาพปั จจัยการผลิต อันได้แก่ คน เงิน วัตถุและการจัดการไปสู่ สินค้าและบริ การ ดังปรากฏในรู ปที' 1.2 คน
เงิน
วัตถุดิบ
การจัดการ
สิ นค้าและบริ การ
รปที ู 1.2 แสดงปั จจัยการผลิตสิ นค้าและบริ การ ่่ ิ ็ จากรู ปที' 1.2 แสดงปั จจัยการผลิตสิ นค้าและบริ การ ซึ' งไมวาจะประกอบธุ รกจประเภทใดกตาม การ ดําเนินการจะต้องมีปัจจัยการผลิตเบื;องต้นทั; ง 4 ประการ หรื อที'เรี ยกวา่ 4Ms ดังนี;
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 4
ํ งกายและกาลั ํ งความคิด เพื'อนํามาใช้สาํ หรับการ คน (Man) หมายถึง บุคคลผูท้ ี'นาํ กาลั ประกอบหรื อใช้ประโยชน์สําหรับการผลิตสิ นค้าและบริ การ เชน่ ประธานบริ ษทั ผูจั้ ดการ พนักงาน และคนงาน เป็ นต้น เงิน (Money) หมายถึง จํานวนเงินที'ใช้สาํ หรับการประกอบธุ รกจิ เชน่ ใช้สาํ หรับการ ่ ่ จัดหาปั จจัยการผลิตสิ นค้าและบริ การ ได้แก่ เงินที'จ่ายเป็ นคาเชาอาคารสํ านักงาน เงินเดือนพนักงาน นอกจากนี; ยงั รวมถึงสิ นค้าประเภททุน ซึ' งจัดเป็ นสิ นค้าที'ใช้สาํ หรับการผลิตชนิ ดอื'น ๆ เชน่ เครื' องจักร อาคาร เป็ นต้น วัตถุ (Materials) หรื อวัตถุดิบ (Raw Materials) หมายถึง วัตถุดิบที'ได้จาก ิ ิ ทรัพยากรธรรมชาติหรื อเป็ นสิ นค้าสําเร็ จรู ปของกจการอื 'นแปลงสภาพให้เป็ นสิ นค้าสําเร็ จรู ปของกจการ ่ ิ ่ โดยวัตถุประสงค์ของการมีวตั ถุดิบกระบวนการผลิตสิ นค้าเป็ นไปอยางราบรื ' น เนื' องจากหากกจการไมมี ่ การสํารองวัตถุดิบในการผลิต จะสงผลให้ กระบวนการผลิตต้องหยุดชะงัก การจัดการ (Management) หมายถึง การนํากระบวนการวางแผน การจัดองค์การ การ ํ บังคับบัญชา การประสานงาน และการควบคุมมาใช้ในการกาหนดนโยบายและวั ตถุประสงค์ในการ ิ ดําเนินงานของกจการ 1.3.1 ระบบการผลิต ระบบการผลิต (Production System) หมายถึง กระบวนการแปลงสภาพทรัพยากรหรื อปั จจัยการ ่ าดับขั; นตอนตาง ่ ๆ ของการผลิตให้เป็ นผลผลิตที'อยูใ่ นรู ปแบบที'ตอ้ งการ ดังปรากฎใน ผลิตที'มีโดยผานลํ รู ปที' 1.3 INPUT
PROCESS
OUTPUT
FEEDBACK
รปที ู 1.3 แสดงระบบการผลิต ่ 'สาํ คัญ 4 สวน ่ ดังนี; จากรู ปที' 1.3 แสดงระบบการผลิต โดยประกอบด้วยสวนที ปั จจัยการผลิต (Input) หมายถึง ทรัพยากรที'ใช้สาํ หรับป้ อนเข้าสู่ กระบวนการผลิต ประกอบด้วย เงิน วัตถุ และการจัดการ กระบวนการผลิต (Process) หมายถึง กระบวนการแปลงสภาพปั จจัยการผลิตให้เป็ น ผลผลิต โดยอาศัยหลักในการจัดการผลิต ได้แก่ การวางแผนการผลิต การดําเนินการผลิต และการ ควบคุมการผลิต เพื'อให้ได้ผลผลิตตามต้องการ การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 5
่ าสู่ กระบวนการ ผลผลิต (Output) สิ นค้าและบริ การที'ได้จากการนําปั จจัยการผลิตผานเข้ ผลิต ข้อมูลย้อนกลับ (Feedback) หมายถึง การประเมินประสิ ทธิ ภาพและประสิ ทธิ ผลของ ้ ่ ระบบการผลิต เพื'อนําข้อมูลมาใช้สาํ หรับการปรับปรุ งแกไขในขั าปั จจัยการผลิตเป็ น ; นตอนระหวางการนํ กระบวนการผลิต เพื'อห้ได้ผลิตตามต้องการ 1.3.2 การจัดการการผลิต การจัดการการผลิต (Production Management) หมายถึง กระบวนการในการวางแผน การ ่ ประสิ ทธิ ภาพ โดยมีหลักการดังตอไปนี ่ ดําเนินการและการควบคุมระบบการผลิตให้เป็ นไปอยางมี ; ี' ั การวางแผนการผลิต หมายถึง การวางแผนเกยวกบการจั ดสรรทรัพยากรในการ ่ 'ตั; งโรงงาน การวางผังโรงงาน การวางแผน ผลิตให้ตรงตามเป้ าหมายที'ตอ้ งการ เชน่ การเลือกแหลงที ผลิตภัณฑ์ และการวิเคราะห์ความสามารถในการผลิต เป็ นต้น ํ ี' ั มาณ และเวลาที' การดําเนิ นการผลิต หมายถึง การกาหนดรายละเอี ยดเกยวกบปริ ่ ํ ใช้ในการผลิตสําหรับชวงระยะเวลาในอนาคต เชน่ การกาหนดคุ ณภาพ ราคา ปริ มาณ วิธีการจัดซื; อ วัตถุดิบ และการจัดตารางการผลิต เป็ นต้น การควบคุมคุณภาพสิ นค้าและบริ การ หมายถึง กระบวนการที'ทาํ ให้สินค้าและ ่ ่ จาย ่ บริ การที'ผลิตขึ; นมีความเหมาะสมตอการใช้ งานให้ตรงตามเป้ าหมายที'ตอ้ งการ เชน่ การควบคุมคาใช้ ปริ มาณ คุณภาพ และเวลาของผลผลิต เป็ นต้น 1.4 การตลาด ํ การตลาด หมายถึง กระบวนการในการวางแผน การจัดการด้านสิ นค้าและบริ การ การกาหนดราคา ่ และการสงเสริ ่ มการตลาด เพื'อให้เกดการแลกเปลี ิ การจัดจําหนาย 'ยนในสิ นค้าและบริ การ อันจะนํามา ่ าหมายของกจการ ิ ซึ' งความพึงพอใจของลูกค้า และตอบสนองตอเป้ 1.4.1 แนวคิดทางการตลาด แนวคิดทางด้านการตลาดที'เน้นการผลิต เป็ นแนวคิดที'เน้นความสามารถทางการผลิต ิ สิ นค้าภายในกจการ มุ่งเน้นการผลิตสิ นค้าในปริ มาณมาก เพื'อให้สามารถประหยัดต้นทุนจากการผลิตได้ ่ นค้าจากผูผ้ ลิตไปยัง แนวคิดทางด้านการตลาดที'เน้นการขาย เน้นการจําหนายสิ ่ มการตลาดในรู ปแบบตาง ่ ๆ ผูบ้ ริ โภคคนสุ ดท้ายให้เร็ วและเป็ นจํานวนมากที'สุด โดยใช้วธิ ี การสงเสริ ได้แก่ การใช้พนักงานขาย การโฆษณา มุ่งเน้นการขายสิ นค้าเป็ นปริ มาณมากโดยละเลยการตอบสนอง ความต้องการ หรื อความพอใจของผูบ้ ริ โภคที'แท้จริ ง แนวคิดทางด้านการตลาดที'เน้นการตลาด เน้นการศึกษาถึงความต้องการของผูบ้ ริ โภค ํ ิ เป็ นหลัก มุ่งผลกาไรในระยะยาว จากผูบ้ ริ โภคที'มีความพึงพอใจในสิ นค้าของกจการเป็ นหลัก การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 6
แนวคิดทางด้านการตลาดที'เน้นการตลาดเพื'อสังคม เน้นการตอบสนองความต้องการ ่ ของผูผ้ ลิตที'จะชวยเหลื อสังคม แนวความคิดที'วา่ “หากกิจการได้ รับผลกําไรในระยะยาวจากการที ผ้ ูบริโภคมีความพึงพอใจในสิ นค้ าและบริการของกิจการแล้ ว ผลกําไรบางส่ วนจะถกนํ ู ากลับคืนสู่ สังคม” 1.4.2 ส่ วนผสมทางการตลาด ่ ํ สวนผสมทางการตลาด (Marketing Mix) หมายถึง เครื' องมือทางการตลาดที'กิจการกาหนดขึ ;น ่ ตถุประสงค์หรื อความต้องการของตลาดเป้ าหมาย หรื อที'เรี ยกวา่ “4Ps” ดังนี; เพื'อตอบสนองตอวั ่ อ เป็ นการกาหนดลั ํ ผลิตภัณฑ์ (Product) กลาวคื กษณะรู ปแบบบรรจุภณั ฑ์และคุณภาพ ั ของสิ นค้าให้ตรงกบความต้ องการของผูบ้ ริ โภคให้มากที'สุด ํ ่ นของธุ รกจที ิ 'มี ราคา (Pricing) การกาหนดราคาสิ นค้าจะคํานึงถึงสภาวการณ์การแขงขั ่ รกาหนดราคาสิ ํ ่ ั ่ นสู ง อิทธิ พลตอกา นค้าที'แตกตางกน ได้แก่ การตั; งราคาสิ นค้าในตลาดที'มีการแขงขั ' ึ ่ นกงผู ' ึ กขาด ตลาดผูข้ ายน้อยราย และตลาดผูกขาด ตลาดกงแขงขั ่ (Place) สถานที'ที'จะนําสิ นค้าและบริ การเสนอตอผู ่ บ้ ริ โภคโดยผานชอง ่ ่ การจัดจําหนาย ่ เชน่ การจําหนายผาน ่ ่ พอค้ ่ าคนกลาง ตัวแทนคนกลาง เป็ นต้น ทางการจําหนาย ่ มการตลาด (Promotion) วิธีการที'กิจการนํามาใช้เพื'อกระตุน้ หรื อเพิม' ยอดขาย การสงเสริ ่ มการขาย และการ สิ นค้าให้มีจาํ นวนสู ง ได้แก่ การขายโดยบุคคล การโฆษณา การสงเสริ ประชาสัมพันธ์
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 7
นักการตลาดยคใหม่ ควรหันมามอง 4Cs มากกว่ า 4Ps ุ ั กบการคํ ั ่ ในการทําการตลาดแล้ว นักการตลาดคงคุน้ เคยกนดี านึงถึงสวนผสมทาง การตลาดที'บางคนกนิ็ ยม ั บศัพท์วา่ Marketing Mix หรื อบางทีกเรี็ ยกกนสั ั ; นๆวา่ 4Ps อันเนื' องจากที'มนั ประกอบไปด้วย เรี ยกกนทั ่ ่ ็ ขยายแตกยอย ่ สวนผสม จาก P 4 ตัว คือ Pro-duct, Price, Place และ Promotion และในเวลาตอมากได้ องค์ประกอบออกไปเป็ น 5Ps ิ ่ ่ บ้าง 6Ps บ้าง เพื'อให้เกดความสามารถในการพั ฒนาทาง การตลาดได้อยางถองแท้ และ ลึกซึ; งมากยิง' ขึ; น ็ Don E. Schultz ปรมาจารย์ทางด้านการตลาดอีกทานหนึ ่ กระนั; นกตาม ' ง ได้เสนอ ไว้ในหนังสื อ New ่ คปั จจุบนั นี; เป็ น ยุคที'ถึงเวลาของการลืม 4 Ps และให้มอง 4Cs แทน marketing paradigm วาในยุ ่ Model 4Cs นี; เป็ นแนว คิดเป็ นมุมมองที'จบั ที'ผูบ้ ริ โภคเป็ น หลัก (ขณะที' Model เกาจะใช้ มุมมองของ ั บ้ ริ โภค แผนการทางการตลาด) และการคํานึงถึงผูบ้ ริ โภคนี; เองที'ทาํ ให้นกั การตลาดสามารถสื' อสาร กบผู ่ ประสิ ทธิ ภาพมากขึ; น เพราะ 4 Cs จะเปิ ดโอกาสให้นกั การตลาดคํานึงถึงการที'จะทําอยางไรให้ ่ ได้อยางมี ่ สิ นค้าเข้า ไปเป็ นสวนหนึ 'ง ่ วาวั ่ นๆทําอะไร ใช้สิน ค้าไปเพื'ออะไร ของชีวติ ผูบ้ ริ โภค นัน' คือ นักการตลาดต้องรู ้จกั ผูบ้ ริ โภคเป็ นอยางดี ่ ใช้บ่อยแคไหน ่ มีอะไรเป็ นแรงจูงใจ สื' อที'เข้าถึงมีอะไรบ้าง ตลอด จนผูบ้ ริ โภคมี life style ใช้อยางไร ่ เป็ นต้น อยางไร คําถามกคื็ อ ถ้าจะให้ ลืม 4Ps อันคุน้ เคย แล้วหันมาคํานึงถึง 4 Cs แทนนั; น จะมี องค์ประกอบอะไร บ้างลอง ั ดๆ กนดั ั งนี; Forget about Product และให้หนั มาพิจารณาถึงความต้องการของ Consumer หรื อ มาดูกนชั ่ Customer needเพราะ คุณจะไมสามารถขายของที 'คุณผลิตได้ แตคุ่ ณจะสามารถขายของที'ผบู ้ ริ โภค ต้องการได้ 1.5 การบัญชี ิ ; นของกจการเฉพาะที ิ การบัญชี หมายถึง การจัดเกบ็ รวบรวม จดบันทึกรายการที'เกดขึ 'สามารถวัด ่ ่ นตราได้ รวมทั; งการจัดประเภท วิเคราะห์ และรายงานผลสรุ ปของรายการที'เกดขึ ิ ; นในรู ป มูลคาหนวยเงิ ั บ้ ริ หารในกจการทราบ ิ ของงบประจํางวด ให้กบผู หรื อที'เรี ยกวา่ “วัฎจักรบัญชี (Accounting Cycle)” ิ ่ กจการต้ องจัดทําในแตละงวดบั ญชี ดังนี; ♦ บันทึกรายการค้าในสมุดชั; นต้น ่ ♦ ผานรายการ (Posting) ไปยังบัญชีแยกประเภท ่ ♦ จัดทํางบทดลองกอนการปรั บปรุ งรายการบัญชี การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 8
♦ ปรับปรุ งบัญชีให้ถูกต้องถึงวันสิ; นงวดบัญชี ิ ♦ จัดทํางบการเงิน เพื'อแสดงผลการดําเนินงาน และฐานะการเงินของกจการ ♦ จัดทํางบทดลองหลังการปิ ดบัญชี 1.5.1 ระบบบัญชี ระบบบัญชี (Accounting System) โดยทัว' ไป นิยมใช้กนั 2 ระบบ ดังนี; ระบบเงินสด (Cash Basis) หมายถึง การบันทึกรายการบัญชีเฉพาะรายการที'ได้รับหรื อ ่ นสดไปจริ ง สําหรับงวดระยะเวลาบัญชีน; นั ๆ เทานั ่ ;น จายเงิ ระบบคงค้างหรื อที'เรี ยกวา่ “ระบบเงินเชื' อ (Accrual Basis)” หมายถึง การบันทึก ิ ; น โดยไมวาจะได้ ่่ ่ นสด รายการค้างรับหรื อค้างจาย ่ รายการบัญชี เมื'อมีรายการบัญชีเกดขึ รับหรื อจายเงิ ่ ่ นลวงหน้ ่ รายการรับเงินลวงหน้ าหรื อจายเงิ า เมื'อสิ; นระยะเวลาบัญชีจึงจะจัดทํารายการปรับปรุ งรายการ ่ หรื อรับลวงหน้ ่ สําหรับเงินค้างรับ ค้างจาย า ให้ถูกต้องตามงวดบัญชีน; นั ๆ 1.5.2 ประเภทธรกิ ุ จทีต ้ องจัดทําบัญชี ํ ิ ่ ๆ ได้แก่ บุคคลธรรมดา ห้างหุ น้ สวนสามั ่ กระทรวงพาณิ ชย์กาหนดให้ ธุรกจประเภทตาง ญ นิติ ั บุคคล บริ ษทั จํากดั และนิติบุคคลอื'น ๆ จัดทําบัญชีเพื'อให้สอดคล้องกบระบบการภาษี อากรตาม ประมวลรัษฎากร ดังนี; ่ นค้าที'เป็ นเกษตรกร ซึ' งจําหนายผลิ ่ ตผล ประเภทที' 1 การขายสิ นค้าทุกชนิดและทุกทอด เว้นแตขายสิ ที'ตนผลิตได้เอง ประเภทที' 2 ซื; อขายที'ดิน ประเภทที' 3 ขายทอดตลาด ประเภทที' 4 โรงแรมหรื อภัตตาคารจําหนา่ยอาหารและเครื' องดื'ม 1.6 การจัดการการเงิน ิ การจัดการการเงิน (Financial Management) หมายถึง กจกรรมการจั ดการด้านการเงิน ได้แก่ การ ็ กษา และการจัดสรรเงินทุนให้เกดประสิ ิ จัดหาเงิน การเกบรั ทธิ ภาพสู งสุ ด โดยมีวตั ถุประสงค์เพื'อให้ ิ นไปราบรื' น และเป็ นไปตามวัตถุประสงค์ที'กิจการกาหนดไว้ ํ การดําเนิ นธุ รกจเป็ ่ อ หน้าที'พ;ืนฐานทาง การจัดการทางการเงินเป็ นหน้าที'ที'สาํ คัญของผูบ้ ริ หารทางการเงิน กลาวคื ิ ่ การเงินคือสภาวการณ์ทางเศรษฐกจปกติ โดยแบงออกเป็ น 3 ประการ ดังนี; ํ ํ ♦ การกาหนดขนาดเงิ นทุน หมายถึง การกาหนดขนาดเงิ นทุนที'เหมาะสมสําหรับใช้ในการดําเนิน ํ ิ รวมถึงการกาหนดอั ตราการเจริ ญเติบโตของกจการหรื อไม่
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 9
่ ๆ ♦ การจัดหาเงินทุน หมายถึง การแสวงหาเงินทุนทั; งระยะสั; นและระยะยาว เงินทุนประเภทตาง ่ ย้ มื แหลงจํ ่ าหนายหุ ่ น้ ทุน หุ น้ กู้ และแหลงเงิ ่ นทุนใหม่ ๆ เป็ นต้น ทั; งที'เป็ นแหลงกู ่ ๆ โดยผูบ้ ริ หารทาง ♦ การจัดสรรเงินทุน หมายถึง การจัดสรรเงินทุนไปยังสิ นทรัพย์ประเภทตาง ่ ประสิ ทธิ ภาพและประสิ ทธิ ผล การเงินมีหน้าที'ในการควบคุมดูแลให้การลงทุนนั; น ๆ เป็ นไปอยางมี ่ 1.6.1 แหล่ งเงินทนุ แบงออกเป็ น 2 ประเภท ดังนี; ่ นทุนระยะสั; น หมายถึง แหล่งเงินทุนที'มีกาหนดระยะเวลานการชํ ํ ♦ แหลงเงิ าระคืนไม่ ิ ' งปี ประกอบด้วยแหลงเงิ ่ นทุนหลายแหลงด้ ่ วยกนั ดังตอไปนี ่ เกนหนึ ; 1. สิ นเชื'อทางการค้า 2. สิ นเชื'อจากสถาบันการเงิน 3. ตราสารพาณิ ชย์ 4. การกูย้ มื เงินโดยใช้ลูกหนี; เป็ นประกนั 5. การกูย้ มื เงินโดยใช้สินค้าเป็ นประกนั ่ นทุนระยะยาว หมายถึง แหลงเงิ ่ นทุนที'มีกาหนดระยะเวลาในการชํ ํ ♦ แหลงเงิ าระคืน ่ ' งปี ขึ; นไป แบงออกเป็ ่ ตั; งแตหนึ น 2 ประเภท ดังนี; ่ นทุนระยะยาวจากสวนของเจ้ ่ 1. แหลงเงิ าหนี; ่ ๆ เชน่ ธนาคาร หมายถึง เงินทุนที'ได้มาจากการกูย้ มื จากสถาบันการเงินตาง พาณิ ชย์ บริ ษทั เงินทุน เป็ นต้น ่ นทุนระยะยาวจากสวนของเจ้ ่ 2. แหลงเงิ าของ ่ ํ หมายถึง เงินทุนที'เป็ นสวนของผู เ้ ป็ นเจ้าของเอง ได้แก่ กาไรสะสม การ ่ น้ สามัญ หุ น้ บุริมสิ ทธิ เป็ นต้น ออกจําหนายหุ 1.6.2 การจัดการเงินทนหมนเวี ุ ุ ยน เงินทุนหมุนเวียน (Working Capital) หมายถึง เงินทุนที'กิจการใช้สาํ หรบการลงทุนใน สิ นทรัพย์ที'สามารถเปลี'ยนเป็ นเงินสดได้ภายในรอบเวลาการดําเนินงาน 1.7 การขนส่ ง การขนสง่ (Transportation) หมายถึง การลําเลียงหรื อเคลื'อนย้ายบุคคลหรื อสิ' งของด้วยอุปกรณ์ การขนสง่ ในทางธุ รกจิ การขนสง่ เป็ นกระบวนการเคลื'อนย้ายสิ นค้าและบริ การจากผูผ้ ลิตไปสู่ ผบู ้ ริ โภค หรื อเป็ นการเคลื'อนย้ายวัตถุดิบไปยังโรงงานเพื'อทําการผลิตสิ นค้าหรื อบริ การ โดยใช้เครื' องมือและ ่ นพาหนะพาไปตามความต้องการและเกดิ อรรถประโยชน์ตามที'ผกู ้ าการขนสง ํ ่ อุปกรณ์ในการขนสงเป็ การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 10
่ ่ องประกอบด้วยลักษณะตาง ่ ๆ ดังนี; ต้องการ จากที'กลาวมาข้ างต้น การขนสงต้ ่ ' งไปยังอีกแหงหนึ ่ 'ง 1. เป็ นกจิกรรมที'ตอ้ งมีการเคลื'อนย้ายบุคคล สัตว์ หรื อสิ' งของ จากที'แหลงหนึ ่ าการเคลื'อนย้าย 2. ต้องใช้เครื' องมือหรื ออุปกรณ์ในการขนสงทํ ิ ่ องการ 3. จะต้องเป็ นไปตามความต้องการและเกดประโยชน์ ตามที'ผทู ้ าํ การขนสงต้ ่ ่ า --------การขนสง่ มีบทบาทสําคัญตอการสนั บสนุนการกระจายสิ นค้าสู่ ตลาดเพราะ การขนสงทํ ่ ตตางๆ ่ มาสู่ โรงงาน เพื'อใช้ในการผลิตสิ นค้า หน้าที'ในการเคลื'อนย้ายปั จจัยการผลิตจากแหลงผลิ ็ คลังสิ นค้า เพื'อจัดสงผานไปยั ่ ่ ่ าคนกลาง เมื'อผลิตเป็ นสิ นค้าสําเร็ จรู ปแล้ว กนํ็ ามาเกบไว้ งพอค้ จนกระทัง' ถึงผูบ้ ริ โภค ในเวลาที'ผบู ้ ริ โภคต้องการ และในสถานที'ที'ผบู ้ ริ โภคสะดวกที'จะซื; อหา ่ งมีผลตอต้ ่ นทุนรวมในการสนับสนุนการกระจายสิ นค้าสู่ ตลาดอีกด้วย นอกจากนี; การขนสงยั ่ จ่ายในการขนสงสิ ่ นค้า ถือเป็ นต้นทุนสวนหนึ ่ ํ เพราะคาใช้ ' งในการนํามากาหนดราคาสิ นค้าที' ่ จําหนายในตลาด ่ เกดประโยชน์ ิ --------การปรับปรุ งการขนส่ งให้มีประสิ ทธิ ภาพ จะกอให้ ต่อการสนับสนุนการ ่ ง กระจายสิ นค้าไปสู่ ตลาดในหลายๆ ด้าน ซึ' ง Ronald H. Ballou (1992 : 160-161) ได้กลาวถึ ่ มีประสิ ทธิ ภาพ ดังนี; ประโยชน์ของการปรับปรุ งการขนสงให้ ่ 'มีประสิ ทธิ ภาพจะชวยให้ ่ มีการกระจาย --------1. ทําให้ เกิดการแข่ งขันมากขึน การขนสงที สิ นค้าออกไปสู่ ตลาดได้กว้างขวางมากขึ; น สิ นค้าหลายชนิ ดสามารถขายในตลาดที'อยูห่ ่ างไกลได้ ่ นกนมากขึ ั ทําให้ตลาดมีการแขงขั ; น และผูบ้ ริ โภคมีโอกาสเลือกซื; อสิ นค้าได้หลากหลายมากขึ; น ่ 'มีประสิ ทธิ ภาพจะชวยให้ ่ สามารถ --------2. ทําให้ เกิดการประหยัดต่ อขนาดในการผลิต การขนสงที ิ ผลิตสิ นค้าได้ในปริ มาณมากๆ ซึ' งจะเกดการใช้ ประโยชน์สูงสุ ดจากเครื' องจักรและแรงงานที'ใช้ใน ่ มีความอิสระในการเลือกสถานที'ต; งั ของโรงงานโดยไมจํ่ าเป็ นต้อง การผลิต นอกจากนี; ยงั ชวยให้ ั ่ ใกล้กบแหลงตลาดอี กด้วย ่ 'มีประสิ ทธิ ภาพจะชวยทํ ่ าให้ตน้ ทุนของ --------3. ทําให้ สินค้ าทีจ ําหน่ ายมีราคาลดลง การขนสงที ่ ่ ่ ็ าให้ราคาสิ นค้าที'จาํ หนายลดล ่ การขนสงลดตํ 'าลง ดังนั; นผลของการที'ตน้ ทุนคาขนสงลดลง กจะทํ ตามไปด้วย 1.8 การจัดซื อ ่ ๆ เพื'อให้ได้มาซึ' งวัตถุดิบวัสดุและ การจัดซื อหมายถึง หมายถึง การดําเนิ นงานตามขั; นตอนตาง ่ ่ ดจําหนาย ่ การนําสง่ สิ' งของเครื' องใช้ต่างๆ ที'จาํ เป็ นโดยมีคุณสมบัติ ปริ มาณ ราคา และชวงเวลา แหลงจั ถูกต้องตามที'ผจู ้ ดั ซื; อต้องการ การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 11
่ วัตถุประสงค์ในการบริ หารการจัดซื; อนั; นเพื'อ ให้มีวตั ถุดิบและวัสดุอื'น ๆเพียงพอตอการผลิ ตของ บริ ษทั และรักษา ควบคุม คุณภาพของวัตถุดิบให้เป็ นไปตามมาตรฐานที'ตอ้ งการทําให้บริ ษทั ได้วตั ถุดิบใน ั ต้นทุนการจัดซื; อที'ต'าํ ป้ องกนการซํ ; าซ้อนในการจัดซื; อ และรวมถึงการหลีกเลี'ยงความเสี ยหายซึ' งอาจจะ ิ ; นตอวั ่ ตถุดิบทั; งหมด เกดขึ กระบวนการของการจัดซื; อ ่ กระบวนการของการสั'งซื; อประกอบไปด้วยขั; นตอนตอไปนี ; ่ ี' องภายใน 1) การรับคําสั'งซื; อจากหนวยงานเกยวข้ ี' ั ข้ ายสิ นค้าหรื อวัตถุดิบ ( Suppliers ) วามี ่ อยูท่ ี'ใดบ้าง มีผลิตภัณฑ์อะไร ราคาและ 2) จัดหาข้อมูลเกยวกบผู ่ ่ เป็ นต้น เพื'อนําข้อมูลมาเปรี ยบเทียบกนประกอบการตั ั สวนลดเป็ นอยางไร ดสิ นใจ ่ 'จาํ เป็ น แล้วจัดทําใบสั'งซื; อเพื'อยืนยัน 3) ติดตอ่ Supplier ที'ได้คดั เลือกไว้แล้ว เพื'อตกลงทําเงื'อนไขตางๆที การสัง' ซื; อไปยัง Supplier ่ ตถุดิบหรื อสิ นค้ามาตาม 4) ติดตามผลจากการสั'งซื; อวา่ Supplier ได้รับหรื อไม่ และตกลงขนสงวั ํ กาหนดเวลาหรื อไม่ ่ กต้องครบถ้วนหรื อไม่ 5) ตรวจรับสิ นค้าหรื อวัตถุดิบตามที'ส'ังซื; อเมื'อมาถึงวาถู 1.9 กาบริหารทรัพยากรมนษย์ ุ การบริ หารทรัพยากรมนษย์ ุ หมายถึง กระบวนการที'ผบู ้ ริ หารใช้ศิลปะและกลยุทธ์ดาํ เนินการ สรรหา คัดเลือก และบรรจุบุคคลที'มีคุณสมบัติเหมาะสมให้ปฏิบตั ิงานในองค์การ พร้อมทั; งสนใจการ พัฒนา ธํารงรักษาให้สมาชิกที'ปฏิบตั ิงานในองค์การเพิ'มพูนความรู ้ ความสามารถมีสุขภาพกายและ สุ ขภาพจิตที'ดีในการทํางาน และยังรวมไปถึงการแสวงหาวิธีการที'ทาํ ให้สมาชิกในองค์การที'ตอ้ งพ้นจาก การทํางานด้วยเห ตุทุพลภาพ เกษียณอายุ หรื อเหตุอื'นใดในการทํางาน ให้สามารถดํารงชีวติ อยูใ่ นสังคม ่ ความสุ ข อยางมี วัตถประสงค์ ของการบริ หารทรัพยากรมนษย์ ุ ุ [Human resource management (HRM) objective] มี ดังนี ั าน 1. เพื$อจัดหาคนที$มีคุณสมบัติที$เหมาะสมกบง ิ 2. เพื$อใช้ทรัพยากรมนุษย์ให้เกดประโยชน์ สูงสุ ด ํ งแรงงานให้มีประสิ ทธิ ภาพสู งสุ ด 3. เพื$อพัฒนาทักษะและความสามารถของกาลั 4. เพื$อรักษาพนักงานที$มีความสามารถให้คงอยูใ่ ห้นานที$สุด ั กงานทุกคนได้ทราบ 5. เพื$อสื$ อสารนโยบายการบริ หารทรัพยากรมนุษย์ให้กบพนั การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 12
1.10 สรปุ ิ ิ 'เกยวข้ ี' องกบการดํ ั ธุ รกจิ (Business) หมายถึง การประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจที าเนินงาน ่ ่ ด้านการผลิตสิ นค้าและบริ การ โดยผานชองทางทางการตลาด อันจะนําสิ นค้าและบริ การไปสู่ มือของ ิ ผูบ้ ริ โภค รวมทั;งการประกอบกจการทางการบั ญชี การเงินและการจัดการทรัพยากรมนุษย์ เพื'อหวัง ํ ิ ผลประโยชน์ตอบแทนในรู ปของกาไร ซึ' งการประกอบธุ รกจโดยทั ว' ไปจะประกอบด้วยหน้าที'ทางธุ รกจิ ิ ิ นค้าหรื อบริ การ หน้าที'ดา้ น ที'สาํ คัญ ได้แก่ หน้าที'ดา้ นการผลิต หมายถึง กจกรรมที 'ทาํ ให้เกดสิ ิ การตลาด หมายถึง กจกรรมการเคลื 'อนย้ายสิ นค้าจากผูผ้ ลิตไปยังผูบ้ ริ โภค หน้าที'ดา้ นบัญชี หมายถึง ิ ่ ๆ ให้อยูใ่ นรู ปของตัวเลข กจกรรมในการรวบรวม วิเคราะห์ จัดประเภท และสรุ ปข้อมูลรายการตาง การขนสง่ หมายถึงการเคลื'อนย้ายวัตถุดิบ คน เข้าสู่ กระบวนการและออกจากกระบวนการสู่ ผบู ้ ริ โภค การ จัดซื; อจัดจ้าง คือกระบวนการเพื'อให้ได้มาซึ' งวัตถุดิบ สิ' งของและเครื' องใช้ตลอดจนสิ นค้าเพื'อดําเนิ นธุ รกจิ ิ และการบริ หารทรัพยากรมนุ ษย์ คือการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรมนุษย์ให้เกดประโยชน์ สูงสุ ดแก่ องค์กรโดยให้พนักงานมีความสุ ขในการทํางานและรักษาไว้ซ' ึ งคนที'มีคุณภาพและประสิ ทธิ ภาพให้อยูก่ บั องค์กรนานที'สุด
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 13
วิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจําบท 1. ปฐมนิเทศรายวิชา 2. เกริ' นเข้าสู่ บทเรี ยน ี' ั 3. อธิ บายเนื; อหาในบทที' 1 ความรู ้เบื; องต้นเกยวกบการจั ดการธุ รกจิ ั กศึกษาเพื'อสร้างบรรยากาศการเรี ยนการสอน 4. ถาม- ตอบกบนั 5. ผูส้ อนสรุ ปเนื; อหาเพิม' เติม 6. นักศึกษาทําแบบฝึ กหัดเป็ นการบ้าน สื อการเรี ยนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน ่ ิ 2. ตัวอยางการจั ดการธุ รกจออนไลน์ การวัดผลประเมินผล ่ กต้อง 80 % 1. ตอบคําถามได้อยางถู 2. ทําแบบฝึ กหัดได้ถูกต้องทุกข้อ แบบฝึ กหัดท้ ายบท ิ 1. อธิ บายความหมายของธุ รกจพอสั งเขป ิ อะไรบ้าง แตละขั ่ ; นตอนประกอบด้วยอะไร 2. กระบวนการประกอบธุ รกจมี ิ อะไรบ้าง? และอธิ บายความหมายของแตละหน้ ่ 3. หน้าที'ของธุ รกจมี าที' ่ ่ 4. อานกรณี ศึกษาตอไปนี ; แล้วตอบคําถาม a. Product ของ FoodMarketExchange.com คืออะไร b. Place ของ FoodMarketExchange.com อยูท่ ี'ไหน c. รายได้ FoodMarketExchange.com มาจากไหนบ้าง ่ d. ปั จจัยแหงความสํ าเร็ จ (Critical Success Factor : CSF) ของ FoodMarketExchange.com มีอะไรบ้าง?
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 14
กรณีศึกษา e-Commerce ในธรกิ ุ จจริง FoodMarketExchange.com (ตลาดกลางออนไลน์ ในอตสาหกรรมอาหาร ) ุ 1. ข้ อมลเบื ู อ งต้ น FoodMarketExchange.com (www.FoodMarketExchange.com) เป็ นเว็บไซต์ของบริ ษทั บีส ได เมนชัน' จํากดั ซึ' งทําหน้าที' เป็ นตลาดกลาง (B-to-B Marketplace) ของอุตสาหกรรมอาหารรายแรกของ ่ ; งขึ; นเมื'อเดือนมีนาคม 2543 โดยการรวมทุ ่ น ประเทศไทย และเอเชียตะวันออกเฉี ยงใต้ บริ ษทั เริ' มกอตั ่ ; ง 300 ล้านบาทของกลุ่มผูป้ ระกอบ การธุ รกจอุ ิ ตสาหกรรม อาหารรายใหญในประเทศไทย ่ กอตั ที'ตอ้ งการ ่ ่ ให้ FoodMarketExchange เป็ นตลาดชุมชนการค้า อิเล็กทรอนิกส์ของอุตสาหกรรมอาหารแหงใหมใน ่ ษทั และบริ ษทั อินเทอร์ เน็ต เพื'อทํา ธุ รกรรมระหวางบริ ั กค้าเมื'อเดือนกนยายน ั เว็บไซต์ของบริ ษทั เริ' มเปิ ดให้บริ การกบลู 2543 ในปั จจุบนั มีผมู ้ าลงทะเบียน ่ นผูข้ ายหรื อซัพพลายเออร์ รายใหญใน ่ เป็ นสมาชิก ทั; งผูซ้ ;ื อและผูข้ ายรวม ประมาณ 150 ราย แบงเป็ ่ ประเทศไทย 50 ราย และผูซ้ ;ื อมี 100 ราย ซึ' งสวนมากเป็ นผูซ้ ;ื อเดิมของผูข้ ายรายใหญ่ ่ ; น โดยไมมี่ FoodMarketExchange เป็ นตลาดกลางเฉพาะอุตสาหกรรม (Vertical Marketplace) เทานั ่ ซึ' งแตกตางจากตลาดกลางที ่ ่ นค้าในหลายกลุ่ม สิ นค้าอื'นนอกอุตสาหกรรมจําหนาย 'จาํ หนายสิ ่ ่ น อุตสาหกรรม (Horizontal Marketplace) สิ นค้าที'ซ;ื อขายใน FoodMarketExchange สวนใหญจะเป็ ่ อาหารเพื'อการสงออก เชน่ •
•
•
•
•
่ ง (Frozen Seafood) อาหารทะเลกระป๋ อง กลุ่มอาหารทะเล (Seafood) ได้แก่ อาหารทะเลแชแข็ (Canned Seafood) อาหารทะเลพร้อมรับประทาน (Ready-to-Eat Seafood) เป็ นต้น กลุ่มข้าวและพืชไร่ (Rice & Grains) ได้แก่ ข้าว (Rice) ข้าวโพด (Maize) สิ นค้าประเภทถัว' (Beans, Nuts, Seeds) เป็ นต้น ่ ง กลุ่มผลไม้ (Fruit) ได้แก่ ผลไม้สด (Fresh Fruit) ผลไม้กระป๋ อง (Canned Fruit) ผลไม้แชแข็ (Frozen Fruit) ผลไม้แปรรู ป (Preserved Fruit) เป็ นต้น ่ ง (Frozen Vegetable) ผักกระป๋ อง กลุ่มผัก (Vegetable) ได้แก่ ผักสด (Fresh Vegetable) ผักแชแข็ (Canned Vegetable) เป็ นต้น กลุ่มนํ; าตาล (Sugar) ได้แก่ นํ; าตาลทราย (White Crystal Sugar) นํ; าตาลทรายแดง (Brown Sugar) กากนํ; าตาล (Molasses) เป็ นต้น
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 15
•
•
•
กลุ่มสัตว์ปีกและกลุ่มปศุสัตว์ (Poultry and Meat) ได้แก่ ไก่ (chicken) เป็ ด (Duck) เนื; อหมู (Pork) เนื; อวัว (Beef) เป็ นต้น กลุ่มอาหารประเภทนม (Dairy Products) ได้แก่ นม (Milk) ครี ม (Cream) เนยเหลว (Butter) เป็ น ต้น อื'นๆ (Others) ได้แก่ กาแฟ (Coffee) ชา (Tea) สมุนไพร (Herbs) เครื' องเทศ (Spices) เป็ นต้น
่ ลักษณะโครงสร้างการซื; อขายสิ นค้าของอุตสาหกรรมสงออกอาหารของประเทศไทย ซึ' ง ี' องหลักๆ 6 กลุ่ม ดังภาพที' 1 ประกอบด้วยกลุ่มที'เกยวข้ ่ ภาพที 1 ลักษณะโครงสร้างการซื; อขายสิ นค้าของอุตสาหกรรมสงออกอาหาร
•
•
•
•
ผูผ้ ลิต (Producer) เป็ นผูผ้ ลิตวัตถุดิบ (Raw Material) เชน่ เกษตรกร ชาวนา ชาวไร่ เป็ นต้น เพื'อ ป้ อนวัตถุดิบให้กบั โรงงานแปรรู ป ่ าคนกลาง (Middleman) เป็ นคนกลางที'เข้ามารับซื; อสิ นค้าจากผูผ้ ลิต หรื อเกษตรกร เพื'อ พอค้ ่ ่ กทอดหนึ'ง ซึ' งปกติจะเป็ นการทํากาไรจากการเพิ ํ นําสงขายสิ นค้าให้กบั โรงงานตออี 'มราคาสิ นค้า (Mark Up) ่ โรงงาน (Manufacturer) ทําหน้าที'แปรรู ปสิ นค้าและสงออก (Export) เชน่ บริ ษทั ไทยยูเนี'ยน โฟร เซน่ โปรดักส์ จํากดั บริ ษทั พัทยาฟู้ ดอินดัสตรี จํากดั เป็ นต้น ั อเจรจาให้ นายหน้า (Broker) เป็ นนายหน้าหรื อคนกลางในการนําผูข้ ายและโรงงานมาพบกนหรื ิ ิ ่ าคนกลางจะได้รับคา่ เกดการซื สาํ เร็ จพอค้ ; อขายโดยที'ไมมี่ กรรมสิ ทธิ ในสิ นค้าเมื'อเกดการขายได้ ่ ็ ยังมีคนกลางอีกประเภทหนึ'งที'เรี ยกวาบริ ่ ษทั การค้า นายหน้า (Commission) อยางไรกตาม ่ ั ซ้ ;ื ออีกทอดหนึ'ง แต่ (Trader) ซึ' งเข้ามารับซื; อสิ นค้าจากโรงงาน เพื'อนําสงขายสิ นค้าให้กบผู
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 16
•
•
่ แตกตางจากนายหน้ า (Broker) ตรงที'มีกรรมสิ ทธิ ในสิ นค้านั; น และมีรายได้จากการเพิ'มราคา สิ นค้า (Mark Up) บริ ษทั ซื; อสิ นค้า (Corporate Buyer) เป็ นบริ ษทั ที'รับซื; อสิ นค้าจากโรงงาน เพื'อนําสิ นค้าไปทํา ิ 'นๆ เชน่ ร้านค้าสง่ (Discount Store เชน่ Wal Mart) ร้านค้าที'มีสาขา (Chain Store เชน่ ธุ รกจอื Subway) แฟรนไชส์ (Franchise เช่น Red Robster) ่ บริ ษทั อํานวยความสะดวก (Facilitator) ซึ' งเป็ นบุคคลที'สามที'เข้ามาให้ความสะดวกในแตละ ่ และหลังการขาย (ไมได้ ่ เข้าเกยวข้ ี' องโดยตรงในการซื; อขาย) เชน่ บริ ษทั ขบวนการบริ การกอน ั ย บริ ษทั ขนสง่ เป็ นต้น ประกนภั
จากภาพจะเห็นวา่ FoodMarketExchange เป็ นตลาดกลางออนไลน์ที'ทาํ หน้าที'ในการนําผูข้ ายและผู ้ ั เกดการซื ิ ั ั ่ าคนกลางหรื อนายหน้า โดยที'ไม่ ซื; อมาพบกนั หรื อเจรจากนให้ ; อขายในลักษณะเดียวกนกบพอค้ ิ ่ ่ มีกรรมสิ ทธิ ใดๆ ในสิ นค้า เมื'อเกดการขายได้ สาํ เร็ จบริ ษทั จะได้รับคาธรรมเนี ยมจากการซื; อขายผาน ่ ิ เว็บไซต์ (Transaction Fee) เป็ นรายได้ของบริ ษทั นอกจากนี; ยังพบวาโมเดลในการทํ าธุ รกจของ ่ ;อประโยชน์ในการซื; อขาย เชน่ FoodMarketExchange เข้ามาชวยเอื •
• •
•
เพิม' ประสิ ทธิ ภาพในขบวนการซื; อขายให้รวดเร็ วขึ; น เชน่ ลดการทํางานด้านกระดาษ (Paper ่ Work) ลดปั ญหาความแตกตาง ของเวลาในการทํางาน (Time Zone) ่ จ่ายในการติดตอสื ่ ' อสาร เชน่ คาโทรศั ่ ่ ลดคาใช้ พท์ คาโทรสาร ็ ่ ่ ตราของนายหน้า (ประมาณ 0.5–1.5% เกบคาธรรมเนี ยมในการซื; อขายสิ นค้าในอัตราที'ต'าํ กวาอั ่ ของมูลคาการซื ; อขาย) ่ ให้บริ การที'ครบวงจร (One-Stop Services) เชน่ ศูนย์รวมข้อมูลขาวสาร บริ การด้านการขนสง่ ั ย การชําระเงิน การประกนภั
2. ขั นตอนในการประกอบธรกิ ุ จ ผูท้ ี'สนใจต้องการใช้บริ การออนไลน์ของ FoodMarketExchange ต้องลงทะเบียนเป็ นสมาชิกหรื อ ่ ลูกค้าของบริ ษทั ซึ' งต้องดําเนิ นการ ดังตอไปนี ; 2.1) ผูข้ าย ่ บไซต์ 1. ลงทะเบียนออนไลน์เป็ นสมาชิกของ FoodMarketExchange ผานเว็ http://www.foodmarketexchange.com/register/register_1.htm โดยที'ผขู ้ ายต้องเสี ยค่าธรรมเนียม ่ การสมาชิกรายเดือน (Monthly Membership Fee) และคาธรรมเนี ่ แรกเข้า (Setup Fee) คาบริ ยม ่ บไซต์ (Transaction Fee) ประมาณ 0.5–1.5% ของมูลคาการซื ่ จากการซื; อขายผานเว็ ; อขายทั; งนี; การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 17
่ 'จะได้รับสิ ทธิ ในการขายสิ นค้า ผูข้ ายต้องสง่ ่ ่ ่ ็ กอนที แล้วแตการตกลงแตละราย อยางไรกตาม เอกสาร แสดงสถานภาพของบริ ษทั ให้แก่ FoodMarketExchange เชน่ ทะเบียนการค้า (Business ่ ่ บไซต์ของบริ ษทั Registration/License) แล้วรอจนกวาจะได้ รับสิ ทธิ ให้ทาํ ธุ รกรรมผานเว็ 2. หลังจากได้รับสิ ทธิ ให้ทาํ ธุ รกรรมแล้ว ผูข้ ายจะได้รับบัญชี (Account) และรหัสลับ (Password) เพื'อเข้าใช้บริ การและผูข้ าย สามารถปรับเปลี'ยนการแสดงข้อมูลสิ นค้าของตนเองจํานวน 50 ั รายการได้ดว้ ยตนเอง ซึ' งทําให้ผซู ้ ;ื อได้รับข้อมูลและสื บค้นสิ นค้า ได้ตรงกบความต้ องการ ั ่ 3. เมื'อสิ นค้าที'ขายตรงกบความต้ องการของผูซ้ ;ื อแล้ว จึงเริ' มเข้าสู่ ข; นั ตอนการเจรจาตอรองราค าที' ่ ซ้ ;ื อและผูข้ าย ต้องการระหวางผู ่ ; เป็ นการทํางานที'มีความเป็ นสวนตั ่ ว (Privacy) ระหวางผู ่ ซ้ ;ื อและผูข้ าย และใน ซึ' งระบบดังกลาวนี ่ ่ ; งจะถูกขอรหัส (Password) เพื'อยืนยันทุกครั; ง การตอรองราคาแตละครั ่ ิ การซื; อขายสิ นค้า ผูซ้ ;ื อและผูข้ ายจะได้รับอีเมล์แจ้งยืนยัน 4. เมื'อตอรองราคาสิ ; นสุ ดลง เกดมี รายละเอียดสิ นค้าที'มีการซื; อขายในครั; งนี; 2.2) ผูซ้ ;ื อ ่ บไซต์ 1. ลงทะเบียนออนไลน์เป็ นสมาชิกของ FoodMarketExchange ผานเว็ ่ http://www.foodmarketexchange.com/register/register_1.htm โดยในชวงแรกของการเปิ ด ่ 'จะได้รับสิ ทธิ ในการใช้ ่ ็ กอนที ให้บริ การนี; ผูซ้ ;ื อไมต้่ องเสี ยคา่ ใช้จ่ายใดๆ ทั; งสิ; น อยางไรกตาม ่ บริ การซื; อสิ นค้า ผูซ้ ;ื อต้องสงเอกสารแสดงสถานภาพของบริ ษทั ให้แก่ FoodMarketExchange ่ เชน่ ทะเบียนการค้า (Business Registration/License) เป็ นต้น แล้วรอจนกวาจะได้ รับสิ ทธิ ให้ทาํ ่ บไซต์ของบริ ษทั ธุ รกรรมผานเว็ ่ (Password) 2. หลังจากได้รับสิ ทธิ ให้ทาํ ธุ รกรรมแล้ว ผูข้ ายจะได้รับบัญชี (Account) และรหัสผาน สําหรับใช้บริ การสื บค้นและซื; อสิ นค้าจากผูเ้ สนอขาย 3. เมื'อผูซ้ ;ื อพบสิ นค้าที'ตอ้ งการแล้ว ผูซ้ ;ื อควรตรวจสอบรายละเอียดให้ตรงตามที'ตอ้ งการรวมถึงการ ่ 'จะเริ' มขั; นตอนเจรจาตอรองราคาที ่ นค้ากอนที ่ ่ ; เป็ นการทํางานที'มี สงสิ 'ตอ้ งการ ซึ' งระบบดังกลาวนี ่ ว (Privacy) ระหวางผู ่ ซ้ ;ื อและผูข้ าย และในการตอรองราคาแตละครั ่ ่ ; งจะถูกขอ ความเป็ นสวนตั ่ (Password) ยืนยันทุกครั; ง รหัสผาน ่ ิ การซื; อขายสิ นค้า ผูซ้ ;ือและผูข้ ายจะได้รับอีเมล์แจ้งยืนยัน 4. เมื'อการตอรองราคาสิ ; นสุ ดลง เกดมี รายละเอียดสิ นค้าที'มีการซื; อขายในครั; งนี; ่ นค้ายังดําเนินการด้วยวิธีเดิม โดยยังไมมี่ การให้บริ การ ในปั จจุบนั การชําระเงินและการสงสิ ่ อยา่ งไรกตาม ็ FoodMarket Exchange มีโครงการที'จะให้บริ การชําระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ใน ดังกลาว อนาคตด้วย การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 18
ั ซ้ ;ื อและผูข้ ายตกลงกนนอก ั นอกจากนี; FoodMarketExchange ยังไมมี่ กลไกพิเศษในการป้ องกนผู ั ลคาการซื ่ ตลาด ซึ' งจะทําให้บริ ษทั สู ญเสี ย รายได้ เนื'องจากรายได้ของบริ ษทั ขึ; นอยูก่ บมู ; อขาย 3. เทคโนโลยี บริ ษทั บีส ไดเมนชัน' จํากดั เลือกใช้ซอฟต์แวร์ โซลูชน'ั (Software Solution) ของบริ ษทั Ariba ซึ' ง ิ เป็ นบริ ษทั ซอฟต์แวร์ ที'ใช้ในการประกอบธุ รกจตลาดกลางออนไลน์ รายใหญ่ โดยมี Systems Integrator ่ คาํ ปรึ กษา บริ ษทั เลือกใช้ Sun Server ในการควบคุมการ มาจากบริ ษทั Hewlett-Packard ชวยให้ ่ ฐานข้อมูลของบริ ษทั Oracle ที'ทาํ งานบน บริ หารงานเว็บเซิ ร์ฟเวอร์ (Web Server) โดยที'ระบบดังกลาวใช้ ่่ เครื' องแมขายของ HP9000 และเลือกใช้อุปกรณ์เน็ตเวิร์กและอุปกรณ์รักษาความปลอดภัย (Firewall) ของ บริ ษทั Cisco System 4. การประกอบการ รายได้หลักของบริ ษทั จะมาจาก •
• •
่ คาธรรมเนี ยมแรกเข้าซึ' งรวมบริ การพื;นที'แสดงรายการสิ นค้า 50 รายการ (Setup Fee including 50 Product Catalog items) 50,000 บาท ่ การสมาชิกรายเดือน (Monthly Membership Fee) 5,000 บาท คาบริ ่ ่ บไซต์ (Transaction Fee) ซึ' งจะจัดเกบจากผู ็ คาธรรมเนี ยมจากการซื; อขายผานเว็ ข้ ายสิ นค้า ่ ิ ่ ประมาณ 0.5–1.5% ของมูลคาการซื 'ผานมาจนถึ งสิ; นปี 2543 ; อขาย โดยตั; งแตเริ่ ' มดําเนินกจการที ่ ่ ่ ่ 100 ล้าน บริ ษทั ได้ให้บริ การผานตลาดออนไลน์ คิดเป็ นมูลคารวมของยอดจํ าหนายมากกวา
่ สมาชิกเพิ'มขึ; นเป็ น 500 ราย และมีมูลคารวมของยอด ่ นอกจากนี; ในปี 2544 บริ ษทั คาดวาจะมี ่ ่ จําหนายผานออนไลน์ 8,000 ล้านบาท 5. จดเด่ ุ นในการประกอบธรกิ ุ จ ่ ิ จุดเดนของ FoodMarketExchange ในการประกอบธุ รกจการเป็ นตลาดกลางออนไลน์น; นั บริ ษทั เป็ นรายแรก (First Mover) ที'เปิ ดดําเนินการออนไลน์ในภูมิภาคเอเชีย และสามารถนําผูป้ ระกอบรายใหญ่ ่ ่ ' งเข้ามาทําธุ รกรรมผาน ่ ชั; นนําของประเทศไทย ซึ' งเป็ นประเทศผูส้ ่ งออก อาหารรายใหญของโลกแหงหนึ ิ งเป็ นไปใน รู ปแบบของการนําผูข้ ายเข้ามา การบริ การออนไลน์ของบริ ษทั ดังนั; น โมเดลการดําเนิ นธุ รกจจึ เป็ นสมาชิก เพื'อดึงดูดให้ผซู ้ ;ื อเข้ามาประกอบธุ รกจิ
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 19
ิ ่ ม' ประสิ ทธิ ภาพการประกอบธุ รกจิ นอกจากนี; โมเดลการดําเนินธุ รกจของบริ ษทั ยังสามารถชวยเพิ และการลดต้นทุนให้แกลู่ กค้า ทั; งสองฝ่ าย เชน่ การเพิม' ความรวดเร็ วในการทํางานจากการลดการทํางาน ่ ่ จ่ายในการ กระดาษ (Paper Work) และความแตกตางของเวลาทํ างาน (Time Zone) ที'ตอ้ งรอ การลดคาใช้ ่ ' อสารผานโทรศั ่ ่ การที'ถูกกวาแบบดั ่ ติดตอสื พท์และโทรสาร และการคิดคาบริ ; งเดิมซึ' ง บริ ษทั เกบ็ ่ ่ คาธรรมเนี ยมในการใช้บริ การ 0.5–1.5% ของการซื; อขาย (แบบดั; งเดิมประมาณ 2% ของมูลคาการซื ; อขาย) 6. ปัจจัยในความสํ าเร็จ ิ การประกอบธุ รกจตลาดกลางออนไลน์ ของ FoodMarketExchange จะประสบความสําเร็ จได้น; นั ั ่ น (Competitiveness) ของสิ นค้าในอุตสาหกรรมอาหารของประเทศ ขึ; นอยูก่ บความสามารถใน การแขงขั ่ ่ ไทย เนื'องจากเป็ นจุดเดนของบริ ษทั ที'สามารถรวบรวมผูข้ าย ที'เป็ นผูน้ าํ ตลาดของประเทศไทยเข้ารวมใน ตลาด ่ ผซู ้ ;ื อและผูข้ ายมีตน้ ทุนโดยรวมตํ'ากวาการทํ ่ ิ ่ ่ บริ ษทั ต้องสามารถชวยให้ าธุ รกจแบบดั ; งเดิม (ไมผาน ่ นสู ง และมีคนกลางในรู ปแบบเดิม ออนไลน์) เนื' องจากในสิ นค้า บางรายการตลาดมีการแขงขั ประกอบการอยู่ ่ นอกจากนี; เนื'องจากสิ นค้าของอุตสาหกรรมอาหารยังมีความแตกตางของสิ นค้า เชน่ รสชาติ ขนาด ่ 'มาของสิ นค้า ซึ' งเป็ นสิ' งที'ยากในการสร้างความเป็ นมาตรฐาน (Standardization) ในการ สิ นค้า แหลงที ่ ง' สร้างความมัน' ใจให้แกผู่ ซ้ ;ื อ ดังนั; นการสร้างมาตรฐาน ให้สินค้าจึงเป็ นสิ' งที'มีความสําคัญเป็ นอยางยิ 7. ธรกิ ุ จอืน ๆ ทีม ีโมเดลคล้ ายกัน ิ บริ ษทั อื'นๆ ที'ประกอบธุ รกจตลาดกลางออนไลน์ ในอุตสาหกรรมอาหารเหมือน FoodMarketExchange ได้แก่ GoFish ของสหรัฐฯ (www.gofish.com) GlobalFoodExchange ของสหรัฐฯ ่ บไซต์ที'ประกอบธุ รกจตลาดกลางออนไลน์ ิ www.globalfoodexchange.com) สําหรับตัวอยางเว็ ใน อุตสาหกรรมอื'นๆ เชน่ PaperExchange.com (www.paperexchange.com) และ E-Steel (www.esteel.com) เป็ นต้น 8. โอกาสทางธรกิ ุ จของผ้ ูประกอบการไทย ่ ' งที'กลุ่มผูป้ ระกอบรายใหญของไทยซึ ่ กรณี ศึกษา FoodMarketExchange.com เป็ นตัวอยางหนึ ' งมี ิ 'เข้มแข็งดําเนินการเป็ นผูบ้ ริ หารตลาดกลางเอง ความพร้อมด้านเงินทุน และ พันธมิตรทางธุ รกจที ่ ตสาหกรรมอื'นที'มีความพร้อมอาจ พิจารณาประกอบการเป็ นผูบ้ ริ หารตลาด ผูป้ ระกอบการรายใหญในอุ
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 20
่ กลางในลักษณะเดียวกนั ในขณะที'ผปู ้ ระกอบการรายเล็กควรพิจารณาเข้ารวมในตลาดกลาง ที'ให้เงื'อนไข ในการประกอบการที'ดี เอกสารอ้ างอิงและทีม า • • • • • •
บริ ษทั บีส ไดเมนชัน' จํากดั (http://www.foodmarketexchange.com) สัมภาษณ์ผบู ้ ริ หารบริ ษทั บีส ไดเมนชัน' จํากดั BIZ DIMENSION CO., LTD. 2543. เอกสารแนะนําบริ ษทั บริ ษทั THAI SUGAR BROKER . 2543. เอกสารแนะนําบริ ษทั ่ งปลา “ดอทคอม”, Corporate Thailand ตุลาคม 2543, หน้า 51-55 กองเรื อ “พริ กแดง”ตามลาฝู ่ ดเว็บขายสิ นค้าอาหาร เผยปี หน้ามีมูลคาซื ่ ; อขายแตะหมื'นล้าน” หนังสื อพิมพ์ “TUFตั; งบ.รวมเปิ ั ผูจ้ ดั การรายวัน, 15 กนยายน 2543, หน้า 20-21
การจัดการธุรกิจด้ วยคอมพิวเตอร์ : 21