ΤΕΥΧΟΣ 13 - ΙΟΥΝΙΟΣ 2018

ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ ΛOΓΩ ΤΕΧΝΩΝ ΤΕΥΧΟΣ 13

ΙΟΥΝΙΟΣ 2018

ΑΡΘΡΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ! ι ρ ί α κ ο λ α κ ΒΙΒΛΙΑ ε σ ι ρ ύ Μ ΜΟΥΣΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΕΧΝΩΝ

ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ Διανέμεται δωρεάν στο διαδίκτυο. Ιδιοκτησία του site thematofylakes.gr Οι απόψεις των συντακτών των δημοσιευμάτων δεν αποτελούν αναγκαία απόψεις των Θεματοφυλάκων Λόγω Τεχνών.

info@thematofylakes.gr Συντακτική ομάδα Νεκταρία Πουλτσίδη Χαρά Δελλή Αγγελίνα Παπαθανασίου Μαργαρίτα Κατσίπη Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ 14 28 44 60 78 86 106 119 128 144 154 164 192 199

Μαρία Ν. Κίτρα, συγγραφέας Έρση Λάβαρη, συγγραφέας Θάνος Λεβιδιώτης, φωτογράφος Χαριτίνη Κυριάκου, ζωγράφος-ποιήτρια-μουσικός Νίκος Βαρδάκας, ποιητής Μαριλίτα Χατζημποντόζη, συγγραφέας Γιάννης Ζαραμπούκας, ποιητής Αργύρης Χριστομάγνος, ποιητής Βασίλης Γιαννάκης, συγγραφέας Τατιάνα Τζινιώλη, συγγραφέας Ιφιγένεια Τέκου, συγγραφέας Πόλυ Μίλτου, συγγραφέας και ποιήτρια Αρτεμιησία Αλίμπαλη, συγγραφέας Γιώργος Αθανασιάδης, συγγραφέας

ΑΡΘΡΑ 26 42 56 72 92 101 113 124 138 142 176 208

Πέντε κανόνες Η αξία της ανάγνωσης- Εισαγωγή Τι είναι η αγάπη; Ποιοι Έλληνες λογοτέχνες έχουν βραβευτεί με νόμπελ και ποιοι ήταν υποψήφιοι για το βραβείο; Η υπερφυσική γυναίκα στα παραμύθια Η αξία της ανάγνωσης, άρθρο 2ο Η παράλογη λογική της μουτζούρας Παιδικό βιβλίο: Καθοδηγείται ή καθοδηγεί; Η αξία της ανάγνωσης, άρθρο 3 Writing Prompts: Ο κατάλληλος τρόπος να εξασκηθείς στη συγγραφή ιστοριών Μorgan Weistling Η αξία της ανάγνωσης, άρθρο 4

ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 24 40 41 53 54 58 59 70 71 97 98 99 100 104 105 111 112 115 116 126 127 136 137 140 141 151 161 162 172 173 174 175

Φυγαδεύοντας συναισθήματα - Νεφέλη Πόπη Ζάνη Η εποχή του κυνηγιού - Έρση Λάβαρη Το κορίτσι της πτήσης 5403 – Michel Bussi Σκέψου και πλούτισε - Napoleon Hill Όταν σωπαίνει το φως – Παπαναστασοπούλου Δήμητρα Άμυ - Μάριος Καρακατσάνης Angel Fire East – Terry Brooks Κορίτσι στον πάγο – Robert Bryndza Το προηγούμενο κορίτσι – Delaney J. P. Αργώ - Γιώργος Θεοτοκάς Ο κήπος του χειμώνα - Kristin Hannah Αγκάθια και τριαντάφυλλα - Σάρα Τζ. Μάας Η γεύση των ζωδίων – Χριστίνα Δ. Θεοχάρη Ανν – Pierre Lemaitre Ο Βασιλιάς της Αβάνας - Pedro Juan Gutiérrez Το αναπόφευκτο της μοναξιάς - Γιάννης Ζαραμπούκας Δωμάτιο 104 – Δημήτριος Αλεξόπουλος Ο κουρσάρος της καρδιάς μου - Φανή Πανταζή Αόρατο νήμα - Ευαγγελία Ευσταθίου Τρία μαύρα νούφαρα - Michel Bussi Τρία Μαύρα Νούφαρα – Η γαλλική εκδοχή Michel Bussi Η Ματωμένη Μαρία - Βασίλης Γιαννάκης Κρητική Κουζίνα Πίσω από τα μάτια της - Sarah Pinborough Μισός κόσμος - Joe Abercrombie Τριλογία Manhattan - Τατιάνα Τζινιώλη Ιστορία χωρίς όνομα - Δάνδολος Στέφανος Σε κάποιους αξίζει ο θάνατος - Peter Swanson Αστέρια στην άμμο - Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη Σάσεναχ, Η Ξένη & Σε Ξένο Χρόνο - Diana Gabaldon Για να μην ξεχνάς - Νεκταρία Μαρκάκη Χέρια μικρά - Andres Barba

187 188 189 190 197 198

Preacher: Η Αρχή - Ennis Garth Οι κόρες της ανάγκης - Τζίνα Ψάρρη Ευτοπία, Τα χρόνια του μανιφέστου Άννη Παπαθεοδώρου Ευτοπία-Τα χρόνια του Μανιφέστου, Μια ακόμα εκδοχή H Σκιά πάνω από το Ίννσμουθ - H. P. Lovecraft Ο χορός των συμβόλων – Μένιος Σακελλαρόπουλος

ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 43 43 85 85 91 91 153 153 186 186 191 191

Αρσέν & Φαντομά: To μυστήριο με τα στοιχειωμένα τυράκια - Αθανασιάδης Κυριάκος & Τσιλιγγερίδου Κίκα Νεφέλη, Ταξίδι στη Γη - Μαρία Γιαννάκη Νάνσι – Σπύρος Γιαννακόπουλος Μου αρέσω – Μαριλίτα Χατζημποντόζη Το θέλω τώρα! - Βασίλης Κουτσιαρής Το γιατί των παιδιών φέρνει ελπίδα Βαγγέλης Ηλιόπουλος Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας σε διασκευή Αγγελικής Δαρλάση YOLO: Ζεις μονάχα μια φορά - Ιφιγένεια Τέκου Το πιο ωραίο δώρο - Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη Καταπληκτική μαμά (3-6 ετών) - Δρ Λίζα Βάρβογλη Στη Διαπασών - Βασίλης Παπαθεοδώρου Θέλω να γίνω πειρατής - Αρτεμησία Αλίμπαλη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΚΔΟΤΙΚΟΥ 07

Εκδόσεις ΙΑΝΟΣ & Εκδόσεις Θερμαϊκός

Επικοινωνία Contact with IANOS +30 2310 221113 eshop για διευκρινίσεις και υποστήριξη παραγγελιών μέσω του Internet +30 210 3217917 Σταδίου 24, Αθήνα +30 2310 277004 Αριστοτέλους 7, Θεσσαλονίκη Contact with IANOS customerservice@ian os.gr

ekdosisthermaikos@ gmail.com

Ποια ιστορία κρύβεται πίσω από την ίδρυση του εκδοτικού σας οίκου; Κάνατε όνειρα για την πορεία σας; Τι συναισθήματα σας έχει αφήσει όλο αυτό το ταξίδι ως σήμερα; Μια από τις δραστηριότητες της ΙΑΝΟΣ Α.Ε. είναι οι εκδόσεις IANOS, όπου εκδίδονται κυρίως βι-βλία για την Θεσσαλονίκη, τα ποιητικά -και όχι μόνο- του Ντίνου Χριστιανόπουλου, τα πολιτικά δοκίμια του Χρήστου Γιανναρά και φυσικά τα μουσικά βιβλία καταξιωμένων μουσικών στην σειρά IANOS ο Μελωδός. Οι εκδόσεις IANOS δηλαδή είναι σαν να λέμε «συγκεκριμένης» θεματολογίας. Θέλαμε όμως να «ανοίξουμε» κάπως αυτή τη θεματολογία, χωρίς όμως να «πειράξουμε» την αρχική φιλοσοφία των εκδόσεων IANOS. Θέλαμε επίσης να μπορέσουμε να δώσουμε την ευκαιρία σε νέους συγγραφείς να δουν το έργο τους να φτάνει τελικά στους πάγκους των βιβλιοπωλείων. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκαν οι εκδόσεις Θερμαϊκός. Με αέρα Θεσσαλονίκης αλλά με γεωγραφικά πλάτη πολύ μεγαλύτερα. Πίσω από τις εκδόσεις Θερμαϊκός κρύβεται η προσπάθεια πολλών ανθρώπων να βγάλουν προς το αναγνωστικό κοινό το καλύτερο φυσικό αποτέλεσμα. Όμως κρύβεται επίσης και το όνειρο πολλών συγγραφέων. Όλοι μαζί έχουμε κοινό στόχο να εκδίδονται βιβλία, με πλούσια θεματολογία και αξιοπρεπές περιεχόμενο. Κάθε νέος συγγραφέας κρύβει ένα καινούργιο πρόσωπο και κάθε νέο βιβλίο φανερώνει μια ιστορία που μάλλον δεν την είχαμε φανταστεί. Μέχρι στιγμής νομίζω προχωράμε σωστά, έχουμε όμως ακόμη πολλές σελίδες να «γεμίσουμε».

Προωθείται η φιλαναγνωσία σε όσους ασχολούνται με τις εκδόσεις; Ποια στοιχεία είναι απαραίτητα για την επιτυχία του κάθε εκδοτικού; Αν δεν αγαπάς το βιβλίο – αν δεν είσαι φίλος του βιβλίου, τότε δεν μπορείς να δουλέψεις για αυτό. Δεν είναι απαραίτητο όλοι να το αγαπούν για τον ίδιο λόγο ή όλοι να αγαπούν το ίδιο βιβλίο. Είναι όμως βασική προϋπόθεση να το αγαπάς για να μπορείς να δουλέψεις δημιουργικά και να μπορείς έτσι να μετράς επιτυχίες και καλές προσπάθειες.

Μας κάνει καλύτερους. Ξεχωρίζετε κάποια συνεργασία που σας άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις; Ποια η σχέση σας με τους καταξιωμένους, αλλά και τους πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς;

Θα ήταν άδικο να ονοματίσω τις καλύτερες εντυπώσεις που μας άφησε μια συνεργασία. Είναι αυτονόητο ότι έχει συμβεί πολλές φορές. Συμβαίνει αυτό γιατί ο παράγοντας «άνθρωπος» πάντα υπάρχει και πάντα διαΠέρα από τα βιβλία σας, ποιων εκφοροποιεί μια κατάσταση ανάλογα με δόσεων τα βιβλία θα βρει κάποιος τον χαρακτήρα του καθενός. Στόχος στη βιβλιοθήκη σας; Πόσο βελτιώμας και σκοπός μας είναι να αντιμενει την καλή εκδοτική λειτουργία ο τωπίζουμε πάντα την κάθε συνεργαυγιής ανταγωνισμός; σία με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Υπάρχουν λοιπόν συνεργασίες που O IANOS είναι ένα μητροπολιτικό βιείχαν συστατικά αυτές τις δύο βασιβλιοπωλείο ,στις βιβλιοθήκες μας θα κές και σημαντικές αξίες, αλλά υπάρβρείτε τα βιβλία σχεδόν όλων των εκχουν και συνεργασίες που εμπλουτίδοτών , μεγάλων αλλά και μικρών, πα- στηκαν ακόμη περισσότερο με όμορλαιότερων αλλά και νεότερων. Θέλουμε φα συναισθήματα. Το ίδιο ακριβώς να δίνουμε την δυνατότητα σε όλους. συμβαίνει και με τους καταξιωμένους Οφείλουμε να το κάνουμε αυτό. Ο υγι- αλλά και τους πρωτοεμφανιζόμενους ής ανταγωνισμός όχι απλά βελτιώνει συγγραφείς. Κάθε περίπτωση είναι την καλή εκδοτική λειτουργία αλλά είναι διαφορετική και ιδιαίτερη. απαραίτητος για αυτή. Σε όλους τους χώρους του εμπορίου –και όχι μόνο, Με ποια ευχή στο αναγνωστικό ο υγιής ανταγωνισμός μόνο θετικά έχει σας κοινό και τους φίλους του site

των Θεματοφυλάκων Λόγω Τεχνών θέλετε να κλείσουμε; Ευχόμαστε το αναγνωστικό κοινό αλλά και οι φίλοι του blog σας να συνεχίζουν να διαβάζουν ή να ξεκινήσουν να διαβάζουν. Να διαβάζουν ότι τους κινεί την περιέργεια, ότι τους προκαλεί ενδιαφέρον, ότι τους ερεθίζει την όσφρηση και τον εγκέφαλο. Γιατί ακόμη κι αν ολοκληρώνοντας ένα βιβλίο πει κάποιος ότι τελικά δεν του άρεσε, να είστε σίγουροι ότι αυτός ο κάποιος, ακόμη κι από αυτό το βιβλίο που δεν του άρεσε, σίγουρα «βγήκε» κερδισμένος. Πήρε πράγματα που σίγουρα θα τον έχουν κάνει λίγο πιο «πλούσιο». Υπάρχουν μικρά αριστουργήματα γραμμένα σε σελίδες που σε κάνουν πιο «ολοκληρωμένο» άνθρωπο. Υπάρχουν ιστορίες που σε οδηγούν σε έναν καλύτερο δρόμο. Υπάρχουν μυστήρια που λύνονται ή που μένουν για πάντα άλυτα και σε κάνουν πάντα να βρίσκεσαι σε αναζητήσεις. Υπάρχουν τόσα πολλά που είναι κρίμα να μην βρεθείς ποτέ ανάμεσά τους…

Στο δικό μας χώρο, πρέπει να είσαι... επαγγελματίας άνθρωπος! Δηλαδή, συνεπής, με σεβασμό και με ταπεινοφροσύνη! Άμα τον βρείτε κιόλας, παρακαλώ να μου τον φέρετε.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δημήτρης Μπουζάρας

Γνώστης 2 ξένων γλωσσών, ενεργή κειμενογράφοςευθυμογράφος στη φιλολογική στήλη γνωστού περιοδικού, πολυπράγμων και τολμηρή προσωπικότητα, έχει καταπιαστεί με μια ποικιλία ενασχολήσεων, παιδαγωγός σε εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης, εμψυχώτρια και διασκεδάστρια νηπίων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και παιδικές εκδηλώσεις, ενώ μέχρι και σήμερα διδάσκει εικαστικό παιχνίδι και θεατρική αγωγή σε παιδιά δημοτικού. Μαζί μας, η Μαρία Ν. Κίτρα.

Πριν καιρό διάβασα το θεατρικό που έχετε γράψει με τίτλο «ΚωμΟδύσσεια» το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Μέθεξις», μου έκανε μεγάλη εντύπωση και το αγάπησα αμέσως, δοσμένο με πολλές δόσεις ποιοτικού χιούμορ, μια πραγματικά σπουδαία κωμωδία που έχει «ανέβει» έως τώρα αρκετές φορές με μεγάλη μάλιστα επιτυχία, γιατί επιλέξατε την Οδύσσεια; Μ.Κ.: Μήπως μου ταυτιστήκατε λίγο με τον Οδυσσέα άραγε, γι' αυτό και σας άρεσε;;; Η «κωμΟΔΥΣΣΕΙΑ» έχει ανέβει πάνω από 40 φορές από σχολεία και συλλόγους εδώ και χρόνια. Έχει πάρει μέρος σε πολλούς μαθητικούς διαγωνισμούς σε Ελλάδα και Κύπρο κι έχει αποσπάσει πολλά βραβεία! Κι αφού ευλόγησα τα ... μούσια μου, να σας πω πολύ απλά ότι αγαπώ πολύ τον Οδυσσέα! Πολυμήχανος, ταλαίπωρος, δυνατός, πανέξυπνος, δεν έχει καμία σχέση με την τύχη (!), τσαχπινούλης και δεν το βάζει ποτέ κάτω! Όλοι οι ήρωες που τον

περιβάλλουν είναι μοναδικοί, ιδιαίτεροι είτε είναι ο Κύκλωπας με το ένα ματάκι, είτε η Κίρκη που κάνει μάγια για να πετύχει το σκοπό της, είτε η Ευρύκλεια που της έχει βγει το λάδι να δουλεύει... χωρίς ένσημα! Γενικώς, πιστεύω ότι είναι μια μικρογραφία των Ελλήνων, όπου σίγουρα θα ταυτιστούμε με κάποιον από τους ήρωες! Τι πιο ωραίο να δοθεί με χιούμορ όλο αυτό! Το θέατρο, εκτός των άλλων, απαιτεί απόλυτη πειθαρχία. Στην προσωπική σας ζωή είστε πειθαρχημένο σαν άτομο; Πώς βρεθήκατε στο χώρο του θεάτρου, τι ήταν αυτό που σας μάγεψε στην πρώτη σας επαφή; Μ.Κ.: Χαίρομαι που διαθέτετε κι εσείς χιούμορ! Στην προσωπική μου ζωή δεν έχω πειθαρχία, παρόλο που έχω υπηρετήσει πέντε χρόνια στο στρατό ως εθελόντρια! Πολλές φορές τα κάνω θάλασσα. Αν ρίξετε δε, μια ματιά στο γραφείο μου, ίσως να ανακαλύψετε και κάποια νέα είδη δεινοσαύρων! Στη δουλειά μου όμως, έχω την απόλυτη πειθαρχία και ίσως αυτό να μου φέρ-νει κάποια ισορροπία! ... Ίσως είπα, μη το δέσετε κιόλας!

Από πολύ μικρή, καταρχήν, ήθελα να γίνω ηθοποιός, αλλά οι γονείς μου γέλασαν πολύ όταν τους το ανακοίνωσα! Εκεί, λοιπόν, ανακάλυψα ότι τουλάχιστον... έχω χιούμορ! Άρχισα λοιπόν να γράφω, όπου έβρισκα, ώσπου κάποια στιγμή, μου πρότεινε ένας σύλλογος γονέων στο σχολείο που πήγαινε ο γιος μου μικρούλης, να αναλάβω το θεατρικό κομμάτι! Άλλο που δεν ήθελα! Έγραψα μια κωμωδία, έκανα θεατρικό παιχνίδι και χωρίς να το καταλάβω σε πέντε μήνες ανεβάσαμε παράσταση με σαράντα παιδιά! Κάπως έτσι βέβαια, ξεκίνησα και τα χάπια!!! Αυτό που με μάγεψε όμως, ήταν πόση χαρά, πόσο γέλιο και πόση δημιουργία μπορεί να βγει μέσα από το θέατρο! Ποιος είναι ο ρόλος που έχετε ονειρευτεί, ερωτεύεστε τους ρόλους, πρέπει να γίνεται; Ποιο είναι το αγαπημένο σας θεατρικό, ποιο θεωρείτε είναι πιο δύσκολο, κωμωδία ή το δράμα; Όσον αφορά το θεατρικό, από ποιους έχετε επηρεασθεί και ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας θεατρικοί συγγραφείς; Μ.Κ.: Γενικώς ερωτεύομαι!!! Δεν ξέρω αν χωράει το «πρέπει» στο θέατρο! Αυτό που σίγουρα χρειάζεται είναι το

«νιώσε». Αν νιώσεις το ρόλο που ενσαρκώνεις, αν αγαπήσεις τον ήρωα, γίνεις κομμάτι του, τότε ναι, είσαι ερωτευμένος μαζί του! Ο ρόλος που είχα «ερωτευτεί» ήταν από το πρώτο μου μυθιστόρημα, με τίτλο «Πρόσεχε τι εύχεσαι». Η ηρωίδα του έργου, η Μαργαρίτα Λεμονάκη, είναι ο ρόλος που θα ήθελα να παίξω σε κινηματογραφική ταινία. Μετά ξύπνησα βέβαια, ήπια καφέ και ήρθα στα ίσια μου! Μ Α Ρ Ι Α

Κ Ι Τ Ρ Α

Το αγαπημένο μου θεατρικό; Άντε να επιλέξεις ανάμεσα σε σαράντα και, θεατρικά! Έχω μια αδυναμία στο «Ζευγάρια στα ζάρια» που είναι από τα λίγα δραματικά έργα που έχω γράψει και στο “Romeo VS Juliet”, που είναι μια κωμωδία εποχής, στην οποία έχω παίξει κιόλας αρκετές φορές, αλλά και στο «ΚΑΠΗ και ... ψύχραιμοι» που πιστεύω ότι

έχει από τις καλύτερες ατάκες! Θεωρώ δυσκολότερο το δράμα! Αφενός πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός στη συγγραφή ενός δράματος, αφετέρου, ως ηθοποιός, πρέπει να αιχμαλωτίσεις το θεατή από τη στιγμή που θα βγεις από τη σκηνή! Η κωμωδία έχει μια φυσικότητα, μια κινησιολογία που σε βοηθάει να πεις το αστειάκι σου, μια άφεση αμαρτιών αν κάνεις ένα λαθάκι. Ίσως μου φαίνεται πιο εύκολη η κωμωδία, επειδή δεν μπορώ να ζήσω χωρίς χιούμορ στη ζωή μου! Τι να σας πω! Είμαι πολύ εγωίστρια σε όλο αυτό! Δε θέλω να επηρεάζομαι από κανέναν. Αφήστε που ό, τι διαβάζω, δεν έχει σχέση με χιούμορ! Λατρεύω τη γραφή του Κωνσταντίνου Μουρσελά, τους Τσαρλς Μπουκόφσκι και του Μενέλαου

Λουντέμη! Ναι, ναι, ξέρω, πρέπει να με δει ψυχίατρος! Έχετε γράψει μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, στίχους, παιδικά παραμύθια και 40 θεατρικά έργα. Σε ποια πλευρά γέρνει τελικά η ζυγαριά; Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάποιος στη συγγραφή ενός θεατρικού, ποιο θεωρείτε το πιο δύσκολο σ' αυτό; Μ.Κ.: Καταρχήν, αν χρησιμοποιήσετε ξανά τη λέξη «ζυγαριά», θα βάλω τα κλάματα! Λατρεύω τα θεατρικά έργα, γιατί μου αρέσει πάρα πολύ το διαλογικό κομμάτι! Εξαρτάται όμως από τη διάθεση! Αν είμαι ερωτευμένη, το ρίχνω στην ποίηση, αν δεν είμαι καλά [συχνό φαινόμενο!], γράφω μυθιστορήματα κι αν ΠΡΕΠΕΙ να γράψω, ζωγραφίζω λουλουδάκια στο χαρτί από το άγχος μου! Οι προκλήσεις; Να μπορεί να εμπνευστεί και να γράψει κάτω από όλες τις συνθήκες! Να γράψει κωμωδία κι ας είναι βουτηγμένος στη θλίψη, να γράψει δράμα κι ας μην τον θεωρούν ικανό. Για μένα ο συγγραφέας θα πρέπει να έχει την πολυτέλεια ενός προσωπικού χώρου που θα τον έχει φτιάξει ο ίδιος όπως τον προτιμά και

να μην τον ενοχλεί κανείς! Αυτά βέβαια συμβαίνουν σε αμερικανικές ταινίες, και κυρίως σε θρίλερ, όπου στο τέλος μάλιστα πεθαίνει ο δόλιος... οπότε δε συμφέρει! Όπως και να χει, το πιο δύσκολο είναι να γράψει κι ας αισθάνεται κενός και άχρηστος τη δεδομένη στιγμή... Διδάσκετε θεατρικό παιχνίδι, θεατρική αγωγή, γράφετε έργα για τα τμήματά σας και μαζί με τους μαθητές σας ανεβάζετε θεατρικές παραστάσεις στο χώρο της κιβωτού αλλά και σε διάφορα θέατρα, ποιο είναι το πολυτιμότερο που κερδίσατε από αυτή την επαφή, πόσο εύκολο είναι να τα χωρέσετε όλα αυτά μέσα σε ένα 24ωρο; Πόσο εύκολο είναι να είστε επαγγελματίας σήμερα στο χώρο σας, έστω και αν αγαπάτε τόσο πολύ αυτό που κάνετε;

αγνότητα των παιδιών και τις ιδιοτροπίες εμάς των μεγάλων! Έχω ωριμάσει πάρα πολύ. Έτσι πιστεύω, τουλάχιστον! Έχω αποκτήσει πολλή υπομονή κι έχω μάθει να μπαίνω στη θέση του άλλου... Ζω σε πολλούς διαφορετικούς κόσμους κάθε φορά μέσα από ένα έργο! Το τι έχω χάσει βέβαια, είναι μια άλλη κουβέντα, που σηκώνει πολλή βότκα! Τι σημαίνει «επαγγελματίας»;;; Επαγγελματίας με γνώσεις και πτυχία πρέπει να είναι ο γιατρός και ο δικηγόρος, διαφορετικά ή θα σε «θάψει» ή θα σε «αναστήσει». Στο δικό μας χώρο, πρέπει να είσαι... επαγγελματίας άνθρωπος! Δηλαδή, συνεπής, με σεβασμό και με ταπεινοφροσύνη! Άμα τον βρείτε κιόλας, παρακαλώ να μου τον φέρετε στην κιβωτό!

Μ.Κ.: Πάντως δεν έχω κερδίσει χρήματα!!! Και ποιος σας είπε καταρχήν ότι τα χωράω όλα σ ένα 24ωρο;;; Έχω και δυο παιδιά, να τονίσω!!!

Τι προσδοκάτε μέσα από τη γραφή, τι σημαίνει «γράφω» για την Μαρία Κίτρα; Βάζετε στόχους στη ζωή σας, αν ναι, ποιος είναι ο επόμενος; Μετά από μια σκληρή και δύσκολη μέρα, τι σας αποφορτίζει;

Έχω κερδίσει τόσα πολλά μέσα από όλα αυτά που κάνω! Ανάσες! Πολλές ανάσες! Μέσα από την ενεργητικότητα και το πάθος των νέων κυρίως, την

Μ.Κ.: Κάθε φορά που γράφω... ζω και αναπνέω! Αλλάζω ρόλους, φίλους, οικογένεια, εραστή. Μέσα από τα γραπτά μου θα γίνω η γριούλα,

η ερωμένη, η γαϊδούρα κόρη, ο Ρωμαίος μετά το γάμο του κλπ κλπ. Όπως καταλάβατε, εννοώ, ότι μεταμορφώνομαι κάθε φορά στον ήρωά μου, ζω ό,τι ζει κι εκείνος, βρίσκομαι στο χώρο του, αναπνέω όπως κι αυτός! Ειλικρινά, δε νομίζω ότι θα μπορούσα να ζήσω χωρίς συγγραφή ή χωρίς να παίζω κάποιο ρόλο στο θέατρο! Βεβαίως! Κάθε πρωτοχρονιά! Δεν θα καπνίζω, δε θα πίνω, θα τρώω υγιεινά, δεν θα παίρνω τοις μετρητοίς ό,τι μου δίνεται με δόσεις , δεν θα... δε θα... θα... Αυτό γίνεται κάθε χρόνο, οπότε φαντάζομαι ότι απάντησα στην ερώτησή σας! Τι ωραία ερώτηση! Δύο πράγματα! 1ον, να βγω για φαγητό και κρασί με κάποιον που αγαπώ πολύ και 2ον, να μείνω μόνη μου στο χώρο που

αγαπώ, που είναι το εργαστήρι μου, η κιβωτός! Είμαι επιλεκτικά μοναχική και αντικοινωνική, να ξέρετε, και δεν αντέχω τη βαβούρα και τις δημόσιες σχέσεις! Δεν είναι τυχαίο, που αν και βρίσκομαι στον «καλλιτεχνικό» χώρο, δεν έχω καμία γνωριμία!!! Ένα βασικό συστατικό πιστεύω του χαρακτήρα σας είναι το πηγαίο χιούμορ, πώς λειτουργεί σε εσάς; Θα μπορούσατε να ζήστε χωρίς αυτό; Τι σημαίνει μια βράβευση για εσάς, γιατί «δεν λέει κάτι;» Μ.Κ.: Πολύ σωστά πιστεύετε και θα συμπληρώσω και ο αυτοσαρκασμός! Το χιούμορ λειτουργεί καταλυτικά πάνω μου. Ναι, έχω πολλή θλίψη στη ζωή μου και μέσα μου οφείλω να σας πω και το χιούμορ είναι η πανάκειά μου! Δεν ξέρω δε, πώς μπορεί να ζήσει

ο οποιοσδήποτε χωρίς λίγο χιούμορ στη ζωή του! Αν δε σκάσει το χειλάκι σου μέσα στη μέρα σου λίγο, είναι σα να έχεις κάνει αποτυχημένο λίφτινγκ... Για να πω την αλήθεια, στην αρχή έλεγε πολλά! Έστελνα σε διαγωνισμούς, και λαχταρούσα να πάρω κάποια διάκριση. Ναι, πήρα έξι βραβεία. Ε και; Έστειλα θεατρικό [που είχε απορριφθεί σ' έναν διαγωνισμό] και βγήκε πρώτο σ' έναν άλλον! Είναι καθαρά θέμα τύχης, αν θα αρέσει στην εκάστοτε «κριτική» επιτροπή ή αν θα μπει στον κόπο να διαβάσει πάνω από δυο σελίδες! Σταμάτησα πια να στέλνω εδώ και χρόνια. Για μένα, αυτό που τα λέει όλα είναι το κοινό σου! Το αναγνωστικό σου και οι θεατές. Γνωστοί και άγνωστοι! Αν θα καταφέρεις να κερδίσεις τους άγνωστους αλλά και αν καταφέρεις να διατηρήσεις και τους παλιούς σου! Βλέπω τον Αρκά, που είναι ό, τι πιο ταλαντούχο πλάσμα υπάρχει αυτή τη στιγμή, εδώ και τόσα πολλά χρόνια και με απίστευτη ταπεινοφροσύνη, να έχει “haters” και καταλήγω ότι δεν μπορεί κανείς να αρέσει σε όλους!!! Τι χρειάζεται το παιδί μέσα μας για να συνεχίσει να ζει και να χαμογελά, που και που; Ποιος θεωρείτε ότι αισθάνεται μεγάλος πριν ακόμη

μεγαλώσει; Όνειρό σας είναι (όπως έχετε πει), «να μην… σας κατασπαράξουν οι εφιάλτες σας», τι άλλα όνειρα έχετε, θεωρείτε ότι μας βοηθά να ονειρευόμαστε και ποιοι είναι οι εφιάλτες σας; Μ.Κ.: Να μη φοβάται! Ρίχνουμε πάνω στο παιδί που έχουμε μέσα μας, τόσα πολλά βάρη, προβλήματα, μιζέριες, αμπελοφιλοσοφίες και ψευτοκουλτούρες, που έχει τρομάξει και δεν μπορεί να βγει στην επιφάνεια με τίποτα. Το να διατηρήσεις το παιδί μέσα σου, δε σημαίνει ότι είσαι ανώριμος [όπως έχω κατηγορηθεί από πολύ κοντινά μου –πρώην– πρόσωπα], αλλά να διατηρήσεις αυτή την αγνότητα, να ερωτεύεσαι με πάθος απλά πράγματα, να γελάς με την ψυχή σου και να μπορείς να κοιμηθείς το βράδυ σου όπως ένα κουρασμένο, από παιχνίδι, παιδάκι... Αυτός που βιάζεται να βγάλει από μέσα του την παιδική του ιδιότητα... Δεν είναι θέμα ηλικίας το «μεγαλώνω», αλλά θέμα μυαλού... Και για να βρεις κάποιον άνθρωπο στις μέρες μας με μυαλό θα πρέπει να είναι... εξωγήινος! Δύσκολη ερώτηση και πολύ προσωπική κι εγώ δεν είμαι για τέτοια! Το

μόνο που θα σας πω είναι ότι σαφώς και βοηθά να ονειρευόμαστε! Μπαίνει στη ζυγαριά με το «προγραμματίζουμε», οπότε γινόμαστε λιγότερο ρομποτικοί! Η αναγνώστρια Μαρία Κίτρα πού στέφει το ενδιαφέρον της, προτείνετε μου τρεις τίτλους από τη βιβλιοθήκη σας. Τι ρόλο παίζει το «αν» στη ζωή σας; Περιγράψτε μου το εαυτό σας με έξι λέξεις. Μ.Κ.: Τρεις τίτλους, ένας συγγραφέας. Κωνσταντίνος Μουρσελάς : 1) Βαμμένα κόκκινα μαλλιά, 2) Ο πόθος καίει τα σωθικά, και 3) Κλειστόν λόγω μελαγχολίας! Παλιότερα, καλά όχι και τόσο παλιά, το «ΑΝ» ήταν μεγάλος μου δαίμονας. Έχω κάψει πολλά εγκεφαλικά κύτταρα... Σιγά–σιγά προσπαθώ να αντιστρέψω τα δύο αυτά γραμματάκια κι από «ΑΝ» να μεταμορφωθούν σε «ΝΑ»! Αααα, φιρί – φιρί το πάτε προς την ψυχανάλυση! Λοιπόν... αυτοκαταστροφική, χιούμορ, επιλεκτικά μοναχική, έρμαιο των παθών της, γαϊδουρίσια υπομονή, κουρασμένο –από σκέψεις– μυαλό...

Τι ετοιμάζετε για το μέλλον; Μια ευχή που θα μας δίνατε; Μ.Κ.: Αν ετοίμαζα κάτι για το μέλλον, θα... σνόμπαρα το παρόν... Οπότε παραμένω στο παρόν, γράφοντας και δημιουργώντας με την αμυδρή ελπίδα να προλάβω και λίγο από το μέλλον... Σας ευχαριστώ πολύ–πολύ για το χρόνο σας και την υπομονή σας και σας εύχομαι... καλή αρχή, διότι είναι σίγουρο ότι μετά από αυτή τη συνέντευξη θα ξεκινήσετε, ποτό, κάπνισμα και ψυχοθεραπείες!!!

Δήμητρα Μπαρδάνη Με τον γενικό τίτλο Φυγαδεύοντας συναισθήματα... Σαν ποίηση, προτείνω ο καθένας μας να έχει στην βιβλιοθήκη του, τούτο το βιβλίο της Νεφέλης Πόπης Ζάνη, γιατί; Γιατί είναι μέγας σύμβουλος ψυχικής ηρεμίας! Τα ποιήματά της άτιτλα, υποθέτω πως το έκανε αυτό για ν' αναγκάσει τον αναγνώστη να προβληματιστεί, μα και να βρει ο ίδιος τον τίτλο που του ταιριάζει, ανάλογα, πόσο ζωντανά μιλάει μέσα του, κάθε ποίημα της Νεφέλης. Η ποιήτρια είναι σοφή, αν και είναι πολλή νέα! Σοφή, με πλούσιο λεξιλόγιο και εμπειρίες ενός ηλικιωμένου ανθρώπου! Αυτό, σίγουρα, είναι χάρισμα!

συχνά τα βιβλία της Ζάνη, για να μπορέσουμε να "σταθούμε" στην ζωή με το κεφάλι ψηλά!

Πόσο κοστίζει η λύτρωση; "Σαν ποίηση...", ναι! Μια ποίηση χωρίς ομοιοκαταληξία, έχει όμως μια ωραία ευκολία στην ανάγνωση και στις μεγάλες αλήθειες που περιέχουν τα ποιήματά της. Η ποίηση της Ζάνη είναι αληθινή φροντίδα και αγάπη για τον άνθρωπο. Του λέει την αλήθεια έξω από τα δόντια, φροντίζει γι' αυτόν και το πετυχαίνει! Συναντάμε αυτήν την αγάπη και την φροντίδα σε όλα της τα βιβλία! Πρέπει να διαβάζουμε

Πού την βρίσκει κανείς; Ίσως σε πορφυρένια χείλη. Ίσως σε μυστηριώδη βλέμματα. Ίσως και σ΄ένα γιασεμί. Υπάρχουν;

Πέντε κανόνες Νεκταρία Μαρκάκη

Ρώτησα κάποτε ένα φίλο μου, που πάντοτε κυκλοφορούσε με ένα χαμόγελο στα χείλη, να μου πει πως κατάφερνε κι έδειχνε πάντα τόσο ήρεμος κι ευτυχισμένος. Με κοίταξε λίγο παραξενεμένος για την ερώτησή μου κι ανασήκωσε τους ώμους του αδιάφορα, ενώ έστριβε το τσιγάρο του με προσοχή, λες κι έκανε κάποια ευλαβική κίνηση. “Είναι απλό, ακολουθώ μερικούς βασικούς κανόνες στη ζωή μου” απάντησε νωχελικά. Άναψε το τσιγάρο του και τράβηξε μία τζούρα. Κράτησε τον καπνό για λίγο μέσα του

πριν τον αφήσει να βγει αργά και να στροβιλιστεί στον αέρα λες και χόρευε κάποιον μυστικιστικό χορό. Κανόνας νούμερο ένα: ξύπνα νωρίς για να απολαύσεις τη μέρα σου. Βάζω το ξυπνητήρι πάντα μία ώρα νωρίτερα από το συνηθισμένο. Κάθομαι στο κρεβάτι για να χουζουρέψω τουλάχιστον δεκαπέντε λεπτά. Μετά κάνω ντους, έναν καφέ, κάνω το τσιγάρο μου και ξεκινάω για δουλειά έχοντας μία αίσθηση ηρεμίας και πληρότητας. Κανόνας νούμερο δύο: Σταματάω για τουλάχιστον μισή ώρα κάθε φορά που

θέλω να κάνω κάτι για μένα, για να το απολαύσω. Κυρίως όταν πρόκειται για το φαγητό. Θέλω να απολαμβάνω κάθε μπουκιά, έτσι κι αλλιώς, το φαγητό είναι μία από τις λίγες απολαύσεις στη ζωή. Δίνω την προσοχή μου στους ανθρώπους που μου μιλάνε γιατί μπορώ να μάθω από εκείνους και δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευχαρίστηση από το χαμόγελό τους γιατί τους έδωσες λίγη παραπάνω σημασία. Κανόνας νούμερο τρία: Δεν έχω τύψεις για όσα αγαπώ είτε είναι άνθρωποι που δεν συμπαθούν οι γύρω μου, είτε το φαγητό που παχαίνει και δεν θα έπρεπε να τρώω, αλλά είτε πρόκειται για τη μουσική που δεν αντέχουν οι άλλοι να ακούνε και οτιδήποτε με κάνει χαρούμενο. Κανείς δεν πρέπει να έχει τύψεις για όσα αγαπάει όπως και κανείς δεν θα πρέπει να κρίνει όσα αγαπάμε. Δεν πρέπει να τους δίνεις το δικαίωμα, ό, τι σε κάνει χαρούμενη είναι καλοδεχούμενο στη ζωή σου. Όμως δεν έχω τύψεις για τα ξεσπάσματά μου, μερικές φορές χρειάζονται κι αυτά. Δεν είναι σωστό να τα κρατάς όλα μέσα σου. Εκφράζομαι αληθινά, μπορεί μερικές φορές να πληγώνω με τα λόγια μου αλλά στο τέλος αποδεικνύω πως κανείς δεν έχει να φοβάται τίποτα από μένα. Αυτός είμαι. Αν σου

αρέσω κράτα με. Αν όχι, άφησέ με να φύγω. Κανόνας νούμερο τέσσερα: αγαπώ με όλη μου την καρδιά. Δεν κάνω σκόντο στην αγάπη. Μου αρέσει να αγαπώ. Μου αρέσει να κάνω χαρούμενους τους ανθρώπους με την αγάπη μου. Εκδηλώνομαι, δεν φοβάμαι, αγκαλιάζω-φιλάω-λέω σ’ αγαπώ και σου ορκίζομαι, είναι η μεγαλύτερη ψυχοθεραπεία που θα κάνεις ποτέ σου. Κανόνας νούμερο πέντε: Συγχωρώ. Δεν έχει νόημα να κρατάς κακίες και πικρίες. Δεν κερδίζεις τίποτα. Αποφεύγω τις εκδικήσεις. Παλιά κρατούσα τα πάντα μέσα μου με αποτέλεσμα να δηλητηριάζω τη ψυχή μου. Όταν κατάλαβα πως πρέπει τα πάντα να τα αφήνεις να διαλύονται στον αέρα και να μην τους δίνεις παραπάνω αξία απ’ όσο έχουν, ηρέμησε η ψυχή μου. Απλά συγχώρα. Δεν είναι ανάγκη να αφήσεις ξανά στη ζωή σου εκείνον που σε πλήγωσε ή πρόδωσε, απλά σκέψου πως είναι άνθρωπος με αδυναμίες. Κανείς δεν είναι τέλειος, αυτό να θυμάσαι”. Έσβησε το τσιγάρο του κι έστρεψε το πρόσωπό του στον ουρανό όπου ο ήλιος μεγαλουργούσε. Πήρε μία βαθιά ανάσα και η ηρεμία απλώθηκε για μία

ακόμη φορά στο πρόσωπό του. Χαμογέλασα ασυναίσθητα σκεπτόμενη πως τελικά τίποτα στη ζωή δεν είναι περίπλοκο, με πέντε απλά βήματα μπορείς να γίνεις ευτυχισμένος αν το θες πραγματικά. Αντί να μετατρέπουμε τη ζωή μας σε ένα ανούσιο δράμα, αυτό που χρειαζόμαστε είναι να πάρουμε μία βαθιά ανάσα και να απολαύσουμε ό, τι μας δίνεται...

5 ΚΑΝΟΝΕΣ

Ε Ρ Σ Η

Λ Α Β Α Ρ Η

Νάντια Κίσκα

Tης την είχαμε "στημένη" από καιρό. Πιστέψατε πως θα γλίτωνε; Ήρθε η ώρα για να "ξεψαχνίσουμε" την Έρση Λάβαρη.

Οι πρωταγωνιστές της «Εποχής του Κυνηγιού» είναι πολλοί και σύνθετοι. Τι χαρακτηριστικά μοιράζεσαι με τον καθέναν τους; Ε.Λ.: Πολύ ωραία ερώτηση! Προσφέρει τροφή για σκέψη, μιας και μόνο με τον Ντάντε έχω ασχοληθεί ως τώρα. Γι’ αυτό και θα ξεκινήσω μαζί του. Τα πιο βασικά χαρακτηριστικά που μοιραζόμαστε, είναι κυρίως η έλλειψη υπομονής και το ευερέθιστο ταμπεραμέντο του. Γενικότερα νευριάζει πολύ εύκολα, και φαίνεται να απαιτεί απ’ τους ανθρώπους να κατανοούν τον τρόπο σκέψης του από την πρώτη κιόλας φορά που ξεστομίζει κάτι, όσο πολύπλοκο ή μη αυτονόητο κι αν είναι

στην πραγματικότητα. Είναι λογικός, πληγωμένος από το παρελθόν του, κατασταλαγμένος ως προς το τι θέλει κι από ποιους, και αποφασισμένος όσον αφορά τη νοητή γραμμή που διατρέχει το παρόν και το μέλλον του. Στην ουσία είμαστε πραγματικά ολόιδιοι, πέραν του γεγονότος ότι εκείνος δεν φοβάται τίποτα και ποτέ. Μπορεί να απελπίζεται, μπορεί να χάνει το κουράγιο του, μπορεί να στενοχωριέται, αλλά ποτέ δεν φοβάται. Κι έτσι έρχεται ο Όσσιαν να συμπληρώσει το κενό. Αυτός φοβάται, και μάλιστα πολλά πράγματα, κάτι που, ναι, το έχει πάρει από εμένα! Έχει κι αυτός ένα δύσκολο παρελθόν, είναι αυστηρός, τόσο με τους άλλους όσο και με τον εαυτό του, περιμένει πολλά απ’ τον ίδιο και δεν επιτρέπει καθόλου στον εαυτό του να αποτύχει –χαρακτηριστικά που σίγουρα μοιραζόμαστε–. Τέλος, γνωρίζει ποια είναι τα δυνατά του σημεία και κάνει ό, τι καλύτερο μπορεί για να τα αξιοποιήσει με αποτελεσματικότητα. Έπειτα έχουμε τον Κάιν, με τον οποίο μοιραζόμαστε κυρίως το γεγονός ότι μιλάμε γρήγορα και ενόσω σκεφτόμα-

στε, με αποτέλεσμα να ξεστομίζουμε αμφιβόλου διακριτικότητας παρατηρήσεις, που ίσως μας κάνουν να δείχνουμε αφελείς, ή και αγενείς ακόμη. Ωστόσο, το σημαντικότερο κοινό χαρακτηριστικό μας είναι το κρύο χιούμορ! Που προσωπικά μου αρέσει, αλλά μάλλον είναι λιγότερο θερμό απ’ όσο θα μου άρεσε να πιστεύω... Και τέλος, η Λίλιμπεθ! Με την οποία, πέραν του γεγονότος ότι είναι γυναίκα, δεν έχουμε κανένα απολύτως κοινό -εκτός βέβαια από το γούστο μας στα ρούχα. Αλλά γι’ αυτό ευθύνεται το ότι ήταν ο τελευταίος χαρακτήρας που ανέπτυξα, οπότε δεν υπήρχε τίποτα άλλο δικό μου να της δώσω. Είσαι μια συγγραφέας με δυο βιβλία στο ενεργητικό της. Έχεις έρθει ποτέ αντιμέτωπη με writer’s block; Πώς κατάφερες να το ξεπεράσεις; Εσύ από πού αντλείς έμπνευση; Ε.Λ.: Ευτυχώς, απ’ όσο θυμάμαι, δηλαδή, προς το παρόν δεν έχω κολλήσει τόσο πολύ ώστε να χαρακτηρίσω την δυσκολία μου στη σκέψη και στη γραφή writer’s block. Έχουν

βέβαια υπάρξει περίοδοι που έχω μπροστά μου ένα κείμενο και δεν ξέρω τι να το κάνω, πώς να το φτάσω στο τέλος, αλλά συνήθως, όταν ασχολούμαι με κάτι άλλο, πάντα θα μου έρθει μια ιδέα που θα με βοηθήσει να ξεπεράσω αυτό το κακό αδιέξοδο. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, το κόλλημα του μυαλού και η λύση του απέχουν το πολύ μια εβδομάδα το ένα από το άλλο. Ευλογία! Τώρα, έμπνευση αντλώ ειλικρινά από παντού! Μέσα από κάτι που θα πει κάποιος για ένα θέμα που μπορεί να μην έχει καμία απολύτως σχέση μ’ εκείνο που επεξεργάζομαι εγώ, ίσως μέσα από μια εικόνα που θα μου κάνει εντύπωση στον δρόμο, από κάποιον άνθρωπο στις συγκοινωνίες που θα μου φανεί ενδιαφέρων, από το πώς εξελίσσεται η ζωή μου, από τους φόβους και τα άγχη μου... Αλλά κυρίως μέσα από τα όνειρά μου. Βλέπω τρελά όνειρα, και μ’ αρέσει πολύ να καταγράφω αυτά για τα οποία έχω μια ολοκληρωμένη εικόνα. Που συνήθως είναι τόσο παράξενα, που σίγουρα κάνουν εντύπωση! Κι αισθάνομαι όμορφα, γιατί οι κινήσεις του ασυνείδητού μου, όσο κι αν με ταράζουν, αξιοποιούνται δημιουργικά. Και χρωστάω πολλά σ’ αυτό το ασυνείδητο,

μιας και δεν μ’ αφήνει να ξεμείνω ποτέ από ιδέες! Το φόντο μας είναι η φανταστική πόλη του Κιάπονσκανς. Γιατί διάλεξες μια μικρή, φανταστική, Σκανδιναβική πόλη για να ξετυλιχτεί το νήμα της ιστορίας; Ε.Λ.: Για να είμαι ειλικρινής, αυτό δεν ξέρω πώς έγινε! Θυμάμαι πως ήθελα απλώς το μέρος να αποπνέει μια αίσθηση μυστηρίου, και να έχει γύρω του πολύ, μα πάρα πολύ δάσος. Οπότε η Φινλανδία μου φάνηκε εξαιρετική επιλογή για να τοποθετήσω την φανταστική πόλη μου. Θα μπορούσα να την χώσω βαθιά στο δάσος και να μην πάρει χαμπάρι κανένας. Αν και δεν την φαντάζομαι και τόσο μικρούλα! Την χαρακτηρίζω μεγαλούπολη μέσα στο κείμενο, αν δεν κάνω λάθος. Αλλά ακόμη κι έτσι, σαν μεγαλούπολη, δεδομένου ότι περιτριγυρίζεται απ’ αυτή την ανυπολόγιστη δασική έκταση που την κυκλώνει, μου αρέσει να σκέφτομαι πως φιλτράρεται μέσα απ’ αυτή την αίσθηση μυστηρίου που ευελπιστώ να έχω καταφέρει να προκαλέσω στους αναγνώστες! «Η Εποχή του κυνηγιού» ισορροπεί τέλεια ανάμεσα στο είδος του μυστηρίου και της φανταστικής λογοτεχνίας. Εσύ θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου

συγγραφέα μυστηρίου ή φανταστικής λογοτεχνίας; Ε.Λ.: Με χαροποιεί πολύ που το βλέπεις έτσι! Για να σου πω την αλήθεια, δεν είμαι σίγουρη για το τι πρόσημο θα έδινα στον εαυτό μου ως προς αυτό. Η αστυνομική λογοτεχνία μ’ αρέσει πάρα πολύ, τόσο να την γράφω όσο και να την διαβάζω. Με γεμίζει, με χαλαρώνει. Έχω γράψει πάρα πολλές νουβέλες, άλλα τόσο διηγήματα, ωστόσο μονάχα ένα μυθιστόρημα στο είδος. Μου αρέσει πολύ να σχετίζομαι μαζί της, αλλά σίγουρα δεν μπορώ να πω ότι ανήκω στους κόλπους της αποκλειστικά. Από την άλλη, με την φαντασία δεν έχω ασχοληθεί ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο. Φαντάζομαι πως πάνω

κάτω τις ίδιες λέξεις έχω γράψει για το κάθε είδος. Έχω ολοκληρώσει την Εποχή του Κυνηγιού, και κοντεύω να τελειώσω ακόμη δυο μυθιστορήματα που ανήκουν στην κατηγορία της φανταστικής λογοτεχνίας. Αλλά δεν έχω καθόλου νουβέλες και διηγήματα. Γι’ αυτό και δεν είμαι σίγουρη ότι μπορώ να απαντήσω! Ούτε κι αν καλούμουν να επιλέξω ποιο θα προτιμούσα θα μπορούσα να διαλέξω. Μου αρέσουν και τα δύο είδη, το καθένα για τους δικούς τους λόγους, και αισθάνομαι περήφανη που ασχολούμαι με αμφότερα. Μετά την «Εποχή του Κυνηγιού» από τις εκδόσεις Πηγή, ακολούθησε «Η Κόκκινη Βασίλισσα» από τις

Εκδόσεις Εντύποις. Να περιμένουμε μέσα στο 2018 κάποιο επόμενο βιβλίο ή θα κάνεις κάποιο διάλειμμα; Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σου βήματα; Ε.Λ.: Πολύ θα ήθελα να κυκλοφορήσει κάτι μέσα στο έτος, αλλά φοβάμαι πως για την ώρα δεν έχω τίποτα έτοιμο! Αυτόν τον καιρό ασχολούμαι με δύο κείμενα, που και τα δυο τους ανήκουν στην λογοτεχνία του φανταστικού, ωστόσο δεν ξέρω ούτε πότε θα τα ολοκληρώσω, ούτε αν θα προκύψουν αρκετά αξιόλογα για να τα προωθήσω στον χώρο των εκδόσεων. Αλλά είναι ακόμη Απρίλης, γι’ αυτό και διατηρώ τόσο ελπίδες όσο και επιφυλάξεις. Όσον αφορά τα επόμενα συγγραφικά βήματα... Δεν ξέρω καθόλου! Γνωρίζω μόνο πως αφότου ολοκληρώσω τα κείμενα που δουλεύω τώρα θα ξεκινήσω την σύνταξη ενός αστυνομικού μυθιστορήματος που έχω στο μυαλό μου καιρό, κι από κει κι έπειτα ό, τι προκύψει. Γενικώς, νομίζω πως η ασχολία αυτή είναι τέτοια που δεν μπορούμε να την ορίσουμε και να την βολέψουμε μέσα στα πλαίσια που μας συμφέρουν.

Να μην έχουμε όρια και πρόγραμμα, να αφήσουμε την γραφή μας να μας οδηγήσει με ό, τι ρυθμό προτιμάει εκείνη.

Κάποια στιγμή το μυαλό μας θα κολλήσει, κάποια άλλη θα κουραστούμε, κάποια επόμενη οι υποχρεώσεις μας θα μας πιέσουν και θα απομυζήσουν πολύ από τον χρόνο μας και την ενέργειά μας, και κάποια υστερότερη η ζωή θα μας τα φέρει έτσι που θα βγούμε έξω από το πρόγραμμα. Κι αυτά είναι στο παιχνίδι, όσο δυσάρεστα κι αν ακούγονται, αλλά αν θέλουμε να γράφουμε επειδή μας αρέσει κι όχι επειδή βιομηχανοποιούμε τον εαυτό μας, θεωρώ πως θα πρέπει να βγούμε έξω από το βολικό κουτάκι της ρουτίνας στην συγκεκριμένη ασχολία. Να μην έχουμε όρια και πρόγραμμα, να αφήσουμε την γραφή μας να μας οδηγήσει με ό, τι ρυθμό προτιμάει εκείνη. Θα ήθελα πέντε βιβλιοπροτάσεις από εσένα. Ποια πέντε αγαπημένα σου βιβλία πιστεύεις ότι κάθε ανα-

γνώστης θα πρέπει να διαβάσει έστω και μια φορά στην ζωή του και για ποιόν λόγο; Ε.Λ.: Δύσκολη ερώτηση! Ακριβώς επειδή τα γούστα είναι υποκειμενικά, φοβάμαι να την απαντήσω, μιας και η λέξη πρέπει είναι κάπως βαριά για την λογοτεχνία. Υπάρχουν ορισμένα αναγνώσματα που θεωρείται ότι πρέπει να διαβαστούν – όπως το Όνομα του Ρόδου του Ουμπέρτο Έκο, η Δίκη του Φραντς Κάφκα, οι Άθλιοι του Βίκτωρος Ουγκώ και πολλά πολλά ακόμη –επειδή θεωρούνται κλασικά, τα θεμέλια ίσως της σύγχρονης λογοτεχνίας, ωστόσο για να αποφύγω το τρυπάκι της πιθανής σκληρής κριτικής, θα αναφέρω πέντε τίτλους που με σημάδεψαν και ίσως ωφελήσουν ορισμένους που τους αρέσει να κάνουν περίεργες σκέψεις γύρω από κείμενα καθαρά λογοτεχνικού περιεχομένου.

λές φορές. Δεν θέλω να γίνω περισσότερο συγκεκριμένη, όμως θα τονίσω το γεγονός ότι ξετυλίγει μια εκ των πτυχών του θολού συνονθυλεύματος της ευτυχίας, της δυστυχίας και του ρόλου που διαδραματίζει η ανάγκη επάνω και στις δυο. Ένα παιδί που σιχαίνεται το επάγγελμα του πατέρα του θα κλίνει προς κάποια άλλη κατεύθυνση, ή θα ακολουθήσει την ίδια επειδή του το υπαγορεύει μία άγραφη ανάγκη; Για αρχή, Το Συμβόλαιο του Παγκανίνι Είναι ένα από τα ζητήματα που βατου Λαρς Κέπλερ. Θα το ενέτασσα μέ- ραίνουν τους νέους ακόμη και σήμερα, και που σίγουρα παίζει σημαντικό σα στο πλήθος καλών βιβλίων που ρόλο στην ευτυχία και τη δυστυχία έχω διαβάσει, αν δεν έφτανα σ’ αυτή την παράγραφο του επιλόγου που το όσων καλούνται να διαλέξουν την έκανε να ξεχωρίσει, και που κατάφερε κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν. Και πρόκειται σίγουρα για μια πολύ να με τσακίσει. Σκεφτόμουν αυτό το δύσκολη επιλογή. τέλος για εβδομάδες, και ακόμα πολ-

Έπειτα, το Εάν αυτό είναι ο Άνθρωπος του Πρίμο Λέβι. Ο κύριος Λέβι ήταν ένας από τους λίγους επιζώντες του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς, και μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο αφηγείται την ιστορία του. Το κάνει ήπια, απλά, χωρίς λεπτομέρειες στα σημεία που περιέχουν αίμα και βία, και πραραθέτοντας τις παρατηρήσεις και τα συναισθήματά του με τέτοια ενάργεια, που καταφέρνει να συγκινήσει βαθιά χωρίς ωστόσο να προκαλέσει δάκρυα. Διαβάζοντας το βιβλίο του κατάλαβα πολύ περισσότερα γι’ αυτή την περίοδο της ιστορίας, παρά με οποιοδήποτε επιστημονικό δοκίμιο είχα διαβάσει ως τώρα. Και τα όσα περιγράφονται εκεί, αλλά και ο τρόπος που καταγράφονται, είναι πραγματικά συγκλονιστικά. Το Κορίτσι με το Τατουάζ του Στιγκ Λάρσον είναι επίσης πολύ σημαντικό για μένα. Ήταν η πρώτη μου επαφή με την αστυνομική λογοτεχνία (κι ας είναι περισσότερο νουάρ), γι’ αυτό και δεν το αφήνω ποτέ έξω από τις λίστες με τα πιο σημαντικά για μένα αναγνώσματα. Εκτός αυτού, βέβαια, όλο από μόνο του προκαλεί τροφή για σκέψη, επειδή προβληματίζει τόσο επάνω στις έννοιες του δίκαιου και της αδικίας, όσο κι επάνω στις αξίες του κράτους

του οποίου τμήμα αποτελούμε. Είναι σίγουρα επίσης μια βουτιά μέσα στα μυστήρια της σύνθεσης του ανθρώπινου νου, κι έχει πολλά να διδάξει. Είναι, επίσης, ένα από τα καλύτερα αστυνομικά που έχω διαβάσει. Το έπιασα πριν από επτά χρόνια περίπου, και βρίσκεται ακόμη στην κορυφή. Η Δίκη του Φραντς Κάφκα δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα μου. Είναι ένα σκοτεινό ανάγνωσμα, που σου προκαλεί τόσα συναισθήματα κατά την ανάγνωση, που μπερδεύεσαι και δεν ξέρεις ούτε εσύ ο ίδιος τι νιώθεις πραγματικά –κάτι που απαιτεί πολύ ταλέντο για να επιτευχθεί. Το βρίσκω πολύ διαχρονικό, αρκετά αλληγορικό, και οπωσδήποτε καταθλιπτικό. Αλλά αξίζει σίγουρα χρόνο και αγάπη (ναι, αγάπη!), γιατί έχει πολλά να προσφέρει στον αναγνώστη. Τέλος, Οι Πεφωτισμένοι του Νταν Μπράουν. Πέραν του ότι έχει αγωνία, μυστήριο και ιστορία, έναν συνδυασμό που ψάχνω πολύ στα βιβλία που διαβάζω, περιέχει και μια ολόκληρη φιλοσοφία που περιστρέφεται γύρω από την εκκλησία. Μέσα από τον πολυσέλιδο μονόλογο ενός εκ των πρωταγωνιστών, η οπτική μου για τον χριστια-

νισμό άλλαξε σ’ έναν πολύ μεγάλο βαθμό, και μάλιστα με μια τροπή αξιοσημείωτα θετική. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ με τον τρόπο που ενατένιζε ο συγγραφέας το θέμα περί χριστιανισμού, και είμαι πραγματικά χαρούμενη που διάβασα τους Πεφωτισμένους. Έχουν κι αυτοί πολλά να δώσουν, όπως και τα υπόλοιπα βιβλία στη λίστα μου! Εάν σου ζητούσαν να “ντύσεις” την «Εποχή του Κυνηγιού» με ένα soundtrack, ποιο τραγούδι θα διάλεγες και γιατί; Ε.Λ.: Αυτή την ερώτηση ομολογώ πως την περίμενα πολύ καιρό! Αλλά, παρόλο που την ανέμενα με ανυπομονησία, ομολογώ επίσης πως με πιάνεις απροετοίμαστη... Γιατί πραγματικά δεν ξέρω ποιο τραγούδι θα ήταν ιδανικό για την ιστορία μου! Ωστόσο, νομίζω πως μετά από πολλή, πολλή σκέψη, θα καταλήξω στο Understanding των Evanescence. Κατά κάποιον παράξενο τρόπο αναφέρεται στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, στην αυτογνωσία, στα όρια που θέτουμε και στις επιθυμίες μας. Και όλα αυτά ταυτίζονται αρκετά καλά με την αφήγηση του Ντάντε. Περιέχει

και ορισμένους στίχους που μου αρέσουν πολύ και εφάπτονται του θέματος που πραγματεύεται το κείμενο με αξιοθαύμαστη ακρίβεια (όπως In our mutual shame we hide our eyes, to blind them from the truth that finds a way to who we are – θα μπορούσε να αναφέρεται στο πώς ο Όσσιαν και ο Ντάντε αντιλαμβάνονταν στην αρχή ο ένας τον άλλο – και Cast me not away, say you’ll be with me, tell me you will live through this and I will die for you – το οποίο δεν θα νοηματοδοτήσω επειδή... σπόιλερ!). Γενικώς μου φαίνεται πως ταιριάζει πολύ, είμαι πολύ ευχαριστημένη με την σκέψη μου! Το βιβλίο σου ασχολείται με ένα θέμα taboo για την ελληνική κοινωνία, και θέλω να σε συγχαρώ για την τόλμη σου να αγγίξεις ένα τέτοιο θέμα. Η ομοφυλοφιλία στην «Εποχή του Κυνηγιού» αντιμετωπίζεται σαν αδυναμία, όμως όλοι ξέρουμε πως εν έτη 2018, οι αντιδράσεις είναι πολύ πιο σοβαρές και σκληρές. Θα ήθελα να μάθω τι σε παρότρυνε να επιλέξεις να ασχοληθείς λογοτεχνικά με ένα τέτοιο θέμα.

Ε.Λ.: Γενικότερα η ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπήρξε έναυσμα για μένα όσον αφορά την ιδέα γύρω από την οποία περιστρέφεται η Εποχή του Κυνηγιού. Δηλαδή, με αρκετή φαντασία –μιας και έχω στρεβλώσει κατά πολύ την ιστορία της εκστρατείας, γι’ αυτό και η σχέση του κειμένου μου μαζί της δεν είναι καθόλου έκδηλη– μπορεί κανείς ίσως να παραλληλίσει κάπως τον Αλέξανδρο με τον Όσσιαν και τον Ηφαιστίωνα με τον Ντάντε, στο μοτίβο της εξαιρετικά στενής σχέσης

που είχε ο αρχηγός με τον πιο έμπιστο στρατηγό του. Κάπως έτσι ξεκίνησε η σύλληψη της ιδέας, και χρειάστηκε αρκετός καιρός ώσπου να την διαμορφώσω στα μέτρα μου και να την μεταφέρω στο χαρτί. Δυστυχώς, η αξιοποίηση του θέματος της ομοφυλοφιλίας δεν πηγάζει από κάποια σκέψη αλτρουιστική, τουλάχιστον όχι εντελώς, αν και θα μου άρεσε πολύ να το δω έτσι. Το γεγονός όμως ότι τέτοια ζητήματα θεωρούνται ταμπού, γι’ αυτό και δεν

εμφανίζονται συχνά ως λογοτεχνικά μοτίβα, σίγουρα με ώθησε στο να καταγράψω επιτέλους την ιδέα μου, επειδή ήθελα να δοκιμάσω τόσο τον εαυτό μου όσο και το αναγνωστικό κοινό. Αλλά νομίζω πως δεν με παρότρυνε κάτι περισσότερο. Το βιβλίο θίγει μια πληθώρα ακόμα κοινωνικών θεμάτων όπως η οικογενειακή συναισθηματική εγκατάλειψη, η μοναξιά και τα όρια της ελευθερίας του ατόμου, που μαστίζουν την κοινωνία του σήμερα. Ήταν σκοπός σου να φέρεις τον αναγνώστη αντιμέτωπο με αυτά; Ε.Λ.: Κι εδώ, δυστυχώς (κακώς για εμένα, δηλαδή!), οφείλω να ομολογήσω πως η αξιοποίηση τέτοιων ζητημάτων υπήρξε καθαρά συμπτωματική. Ίσως αποφάσισα να προικίσω τον Ντάντε με όλα τα κακά του κόσμου για να τον κάνω να φαίνεται δυνατός. Ίσως ήθελα να τον παρουσιάσω λιγάκι κατεστραμμένο για να βρει την κατανόηση στα μάτια του Όσσιαν, που είχε περάσει εξίσου δύσκολα. Ίσως ήθελα να τον πονέσω επειδή πονούσα εγώ. Ειλικρινά, δεν είμαι σίγουρη! Ωστόσο ξανά, το γεγονός ότι το κείμενο βρίθει

κοινωνικών θεμάτων αρνητικά επιφορτισμένων, δεν κρύβει κάποιον αλτρουιστικό σκοπό από πίσω του. Απλώς έτυχε! Όμως η παρατήρησή σου είναι εύστοχη και αξιόλογη, γι’ αυτό και την κρατώ για μελλοντική αξιοποίηση. Πιστεύεις ότι ένα τέλος σαν αυτό που έδωσες, μπορεί να φέρει την λύτρωση και την τελεία που χρειάζεται ένας άνθρωπος; Ε.Λ.: Νομίζω πως μια τέτοια κατάληξη δεν θα την χαρακτήριζα λυτρωτική. Η εκδίκηση δεν επιφέρει την λύτρωση. Τουλάχιστον όχι πάντα. Αν επιλέξεις την εκδίκηση ως αντίποινο για μια κατάσταση που σε έχει πονέσει, όταν εκτελέσεις με τη σειρά σου την πράξη που θα επιφέρει οδύνη, εσύ θα έχεις σταματήσει να υποφέρεις; Εκείνο το διάστημα που πονούσες θα έχει χαθεί; Θα έχεις ανακτήσει την ευτυχία σου; Η απάντηση είναι συνήθως όχι. Δεν θέλω να είμαι απόλυτη, επειδή ούτε έχω βιώσει κάτι τέτοιο, ούτε το έχω συζητήσει με κάποιον που το έχει ζήσει. Αλλά θα σου εκμυστηρευτώ πως, ναι, ένα τέτοιο τέλος ως μια λύτρωση το αντιλαμβάνομαι. Και ως μια καλή τελεία. Σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ για τις όμορφες ερωτήσεις σου!

Όλοι κυνηγάμε κάτι. Άλλοι σύντροφο, άλλοι ευτυχία, άλλοι λεφτά… Η Έρση Λάβαρη όμως κυνηγάει κάτι άλλο. Την επιτυχία. Και φαίνεται να την έχει κατακτήσει με την υποψηφιότητα του βιβλίου της '' Η εποχή του κυνηγιού '' στα Κρατικά βραβεία λογοτεχνίας και μια θέση στο Πάνθεον των συγγραφέων μυστηρίου. Η υποψηφιότητα της στα Κρατικά βραβεία, λοιπόν ήταν ο λόγος που με ώθησαν στο να θελήσω να κάνω το βήμα και να αφιερώσω τον Μάρτιο στην «εποχή του κυνηγιού». Είναι μια μίξη Hunger Games, χωρίς το ερωτικό τρίγωνο και χωρίς τους αγώνες πείνας να γίνονται για την διασκέδαση της Capitol αλλά για την τέρψη της ανθρώπινης απληστίας. Το βιβλίο, χωρίς υπερβολές, είναι το καλύτερο που έχω διαβάσει τα τελευταία πέντε χρόνια τουλάχιστον και πιστέψτε με, έχω διαβάσει πολλά. Έχει σκαρφαλώσει στην κορυφή της λίστας μου, εκτοπίζοντας αγαπημένα «διαμάντια» που είχα την τύχη να διαβάσω μέσω της συνεργασίας μου με του Θεματοφύλακες τους τελευταίους μήνες. Γυρνούσα την σελίδα και έτρεμα σύγκορμη για το τι περίμενε, εμένα σαν αναγνώστη αλλά και τους αγαπημένους μου ήρωες, σε κάθε επόμενη παράγραφο!

Νάντια Κίσκα Ένα βιβλίο που εξελίσσεται ταχύτατα, κάνοντας σε να τρως τα νύχια σου από την αγωνία και αγγίζοντας σε τόσο βαθιά που δεν το πιστεύεις. Μπορεί σαν λογοτεχνικό είδος να ανήκει στην Λογοτεχνία του Φανταστι-κού, αλλά άνετα θα μπορούσε να ανήκει στα καλύτερα μυθιστορήματα Μυστηρίου, καθώς και Κοινωνικού περιεχομένου. «Η εποχή του κυνηγιού», γραμμένη σε μια γλώσσα που δεν πιστεύεις ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει μια εικοσάχρονη κοπέλα εν έτη 2018, είναι προσεγμένη σε κάθε λέξη της και χαρακτηρισμό. Διδάσκει τον αναγνώστη τον σεβασμό, την ανιδιοτελή αγάπη, την θέληση για ζωή και την εσωτερική δύναμη του κάθε ανθρώπου που εκπλήσσει τους πάντες.

Είμαστε στο 1998 και ποιο είναι το κορίτσι που επέζησε από τη συντριβή του αεροσκάφους της πτήσης 5403 ακόμη αγνοείται. Ο ντετέκτιβ Κρεντίλ Γκραν-Ντικ προσπαθεί να λύσει αυτό το μυστήριο εδώ και δεκαοχτώ χρόνια... Απογοητευμένος, αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Παιχνίδια που παίζει η ζωή καμιά φορά... Σε αυτό το μυθιστόρημα που ελίσσεται ανάμεσα σε αστυνομικό θρίλερ, δικαστικό σίριαλ και κοινωνικό δράμα, η λύση του μυστηρίου και η αγάπη καταφέρνουν να δώσουν ένα δυνατό ανάγνωσμα.

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

Ένα Δεκεμβριάτικο βράδυ του 1980 το αεροπλάνο που εκτελεί την πτήση 5403 από Κωνσταντινούπολη προς Παρίσι συντρίβεται στα σε βραχώδη όρη στα σύνορα Γαλλίας-Ελβετίας. Η φωτιά τυλίγει το αεροσκάφος.

Ένα μωρό πετάγεται μακριά από τις φλόγες και σώζεται. Ποιο είναι όμως αυτό το μωρό; Στο αεροπλάνο με τους 169 επιβάτες υπήρχαν δύο μωρά: η Λιζ-Ροζ ντε Καρβίλ, γόνος πάμπλουτης οικογένειας και η Εμιλί Βιτράλ, τέκνο μιας οικογένειας που είχε καντίνα. Και οι δύο οικογένειες διεκδικούν το ζωντανό μωρό. Το δικαστήριο πρέπει να αποφασίσει σε ποια οικογένεια ανήκει η Λιβελούλα -το όνομα που δόθηκε στο κοριτσάκι μέχρι να βγει η δικαστική απόφαση. Χωρίς εξέταση DNA (μιλάμε για το 1980!), οι δικαστικές αρχές επηρεασμένες από την κοινή γνώμη, αποφασίζουν ότι το επιζών μωρό είναι η Εμιλί Βιτράλ. Η οικογένεια ντε Καρβίλ όμως δεν συμφω-

νεί. Η γιαγιά της οικογένειας προσλαμβάνει έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ και του δίνει προθεσμία μέχρι το κορίτσι να γίνει δεκαοχτώ χρονών, να βρει τα στοιχεία που θα βεβαιώνουν πως το κορίτσι αυτό είναι η εγγονή της. Στο βιβλίο η υπόθεση εκτυλίσσεται δεκαοχτώ χρόνια μετά το ατύχημα, με το τέλος της διορίας που δόθηκε στον ντετέκτιβ. Μέσα από το ημερολόγιό του κάνει μια ανασκόπηση των γεγονότων που συντελέστηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Μαθαίνουμε για δωροδοκίες, δολοφονίες, πλεκτάνες. Ταξιδεύουμε σε πάμπολλα μέρη για τη συλλογή στοιχείων. Η απελπισία του ντετέκτιβ και η αδυναμία του να λύσει το μυστήριο τον κάνουν να σκεφτεί την αυτοκτονία. Μόνο που κάποιος άλλος τον προλαβαίνει και τον σκοτώνει.

Η αξία της ανάγνωσης Εισαγωγή

Γιώργος Σανιδάς Με το διάβασμα γενικά οξύνουμε και σχηματοποιούμε τη σκέψη μας, βελτιώνουμε το λεξιλόγιό μας, εστιάζουμε την προσοχή μας, χτίζουμε αυτοεκτίμηση, ακονίζουμε τη μνήμη μας, αποκτούμε γνώσεις, αναπτύσσουμε την κριτική μας ικανότητα, διευρύνουμε τη δημιουργικότητά μας, περιορίζουμε την ανία και τη μοναξιά μας. Οδηγούμαστε σε πνευματική εγρήγορση, μειώνουμε το άγχος μας, συγκεντρωνόμαστε, χειριζόμαστε καλύτερα το γραπτό και τον προφορικό λόγο, ηρεμούμε, ψυχαγωγούμαστε, αποφεύγουμε σύγχρονες αρρώστιες. Το διάβασμα ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο σε όποια εποχή επιθυ-

μούμε. Μεταφερόμαστε ακόμα και πέρα απ' αυτόν, σε τόπους μυθικούς, εξωπραγματικούς που μπορούν να αφορούν το πιο μακρινό παρελθόν, το πιο απόμακρο μέλλον, το κόσμο των ονείρων. Μέσα απ' την ανάγνωση λοιπόν, διδάσκεται πολύπλευρα ο άνθρωπος, αποδρά, προβληματίζεται, αμφισβητεί, συνθέτει άποψη, διευρύνει τους ορίζοντές του, ωριμάζει πραγματικά και πλουτίζει νοητικά. Ο Diderot είπε πολύ σωστά, πως 'οι άνθρωποι σταματάνε και σκέφτονται όταν σταματάνε να διαβάζουν'. Η ανάγνωση δηλαδή μας προσφέρει κάτι που φαίνεται απλό, στην ουσία όμως είναι μεγαλειώδες: Μας μαθαίνει να σκεφτόμαστε!

Μαρία Γραμμένου Άλλη μια απίστευτη υπόθεση με χιούμορ και δράση αναλαμβάνει το αχτύπητο δίδυμο Αρσέν και Φαντομά. Ο Αρσέν, ο γνωστός σκύλος ράτσας παγκ με το κοφτερό σαν του Σέρλοκ Χολμς μυαλό, και η Φαντομά, η γοητευτική γάτα Περσίας που ξέρει πολλά περισσότερα από όσα αφήνει να εννοηθούν, έρχονται αντιμέτωποι με έναν παράνομο και εντελώς κλέφτη αρουραίο που τους οδηγεί μέσα σε ένα ανατριχιαστικό στοιχειωμένο σπίτι. ΘΑ ΓΊΝΟΥΝ ΤΑ ΑΔΈΡΦΙΑ ΚΥΝΗΓΟΊ ΦΑΝΤΑΣΜΆΤΩΝ; Ένα τρομερό μυστήριο πλανάται στον αέρα και το γνωστό γραφείο ερευνών αναλαμβάνει να το επιλύσει για άλλη μια φορά.

Αγγελίνα Παπαθανασίου Η Νεφέλη ζει στα σύννεφα, παρέα με τον ήλιο και το φεγγάρι. Ακούει πολλές ιστορίες για τη γη, από τον φίλο της τον ήλιο και αποφασίζει να την επισκεφτεί για να την γνωρίσει από κοντά. Κατεβαίνοντας στη γη θα γνωρίσει τον Φοίβο, τον πρίγκιπα του δάσους και θα ερωτευτούν. Μια μέρα, καθώς ο Φοίβος έκοβε ένα λουλούδι για την αγαπημένη του, άνοιξε κάτω από το λουλούδι μια μεγάλη τρύπα κι ο πρίγκιπας έπεσε μέσα και χάθηκε. Η Μαρία Γιαννάκη έγραψε ένα πολύ όμορφο και τρυφερό παραμύθι για την δύναμη της αγάπης, της φιλίας και της συνεργασίας.

Θάνος Λεβιδιώτης

Η φωτογραφία, από τη γέννησή της μέχρι και σήμερα, αποτελεί το πιο ισχυρό μέσο μετάδοσης πληροφορίας, αποτύπωσης αναμνήσεων και διέγερσης συναισθημάτων επειδή κάθε νέα εικόνα που δημιουργείται διηγείται τη δική της ιστορία… Σας βρήκα τον πιο ένθερμο “υπηρέτη” της τέχνης αυτής. Θάνος Λεβιδιώτης. Χαρά Δελλή

Ποιος είναι ο Θάνος Λεβιδιώτης; Ο φωτογράφος αφήνει τη δουλειά του να μιλήσει για εκείνον; Ανάμεσα στα θέματα που έχετε αιχμαλωτίσει πια με το φακό σας, δικαιούστε πια να ξεχωρίσετε κάποια ως αγαπημένα; Θ.Λ.: Σίγουρα το πορτφόλιο ενός φωτογράφου τον καθορίζει και το περιεχόμενό του τον διευκολύνει ή όχι για τις μελλοντικές συνεργασίες, επαγγελματικές ή μη. Πέρα από αυτό, δεν ξεχωρίζω κάποιο θέμα περισσότερο από κάποιο άλλο. αλλά κάποια κάδρα που έχω βγάλει. Έχω ασχοληθεί πχ. με διάφορα θέματα που δεν μου τράβηξαν το ενδιαφέρον αρχικά, αλλά όμως ξεχώρισαν κάποια κάδρα μέσα από αυτά, για διάφορους λόγους. Φαντάζομαι την καθημερινότητά σας να καλπάζει με φρενήρεις ρυθμούς, που σβήνουν μόλις εμφανιστεί το τελικό «προϊόν» της φωτογράφισής σας. Έτσι είναι; Μιλάμε για ένα ψυχοφθόρο επάγγελμα που σε αποζημιώνει το αποτέλεσμα; Θ.Λ.: Εφόσον μιλάμε για την φωτογραφία ως επάγγελμα, τότε σε αυτήν

την περίπτωση έχει και αναγκαστικά παίρνει, όλα τα καλά και κακά χαρακτηριστικά ενός οποιουδήποτε επαγγέλματος. Κάποιες φορές σε αποζημιώνει, άλλες όχι. Προλαβαίνετε να πλήξετε; Με τόσες εναλλαγές στα πρόσωπα, στα τοπία, στα σκηνικά, στα φώτα, βρίσκετε κάποιο κοινό σημείο αναφοράς μέρα με τη μέρα, δουλειά με τη δουλειά; Θ.Λ.: Η εναλλαγή από μόνη της δεν κάνει την διαφορά. Σημαντικό στοιχείο είναι η γνώση για την πλήρη αξιοποίηση των τεχνικών δυνατοτήτων του εξοπλισμού και η εφαρμογή όλων αυτών των στοιχείων στο κάθε πρότζεκτ, κάτι που μόνο πλήξη δεν προκαλεί. Ποια συναισθήματα σας διέπουν πριν την ολοκλήρωση κάθε φωτογράφισης και ποια μετά το τελικό “κλικ” του κλείστρου; Πώς σας χαρακτηρίζουν οι συνεργάτες σας, πάνω στη δουλειά; Θ.Λ.: Σε όλες τις φωτογραφίσεις, οι σκέψεις που -πρέπει να- κυριαρχούν είναι αυτές της σωστής προετοιμασίας και της ομαλής έκβασης.

Θεωρείται ακριβό χόμπι η φωτογραφία; Τι θα συμβουλεύατε κάποιον που τώρα θέλει να τολμήσει τα πρώτα βήματα στον χώρο;

στις επαγγελματικές φωτογραφίσεις, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για καλλιτεχνικούς πειραματισμούς. Το μήνυμα πρέπει να είναι ξεκάθαρο.

Θ.Λ.: Όποιος θέλει να ασχοληθεί για πρώτη φορά με την φωτογραφία, δεν χρειάζεται να δαπανήσει πολλά χρήματα. Όμως καθώς μαζεύει εμπειρία και γνώσεις, ίσως θα θέλει να επενδύσει σε καλύτερο εξοπλισμό, μια και θα έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες της πρώτης κάμερας. Στο επαγγελματικό κομμάτι, ο πιο ακριβός εξοπλισμός είναι μονόδρομος.

Προσωπικά η φωτογραφία με έχει καλύψει σαν τρόπος έκφρασης και δεν ψάχνω κάποιον άλλο. Ευδοκιμεί ο επαγγελματισμός στην φωτογραφία στην Ελλάδα; Υπάρχουν διαφορές με το εξωτερικό κι αν ναι, πού, κατά τη γνώμη σας;

Θ.Λ.: Υπάρχουν πολλοί καλοί επαγγελματίες φωτογράφοι στην Ελλάδα. Πιστεύετε πως τα τελευταία χρόνια, Αυτό που δεν υπάρχει είναι “εκπαιοι φωτογράφοι παραδίδουν “ιδιαίδευμένο” κοινό-πελάτες. Πχ. κάποιος τερα μαθήματα τέχνης”. Μιλήστε που θέλει φωτογράφο γάμου, σε κάμας λίγο γι’ αυτό. Οι επαγγελμαποιες περιπτώσεις μπορεί να προτιτικές φωτογραφήσεις παράγουν μήσει να δώσει βάρος σε ένα πλούσιο έργα τέxνης; Μήπως δοκιμάζετε τις τραπέζι για να εντυπωσιάσει τους δυνάμεις σας και σε διάφορες άλλες συγγενείς, παρά στο μοναδικό κομμάκαλλιτεχνικές εκφάνσεις; τι εκείνης της ημέρα που θα του μείνει για πάντα. Θ.Λ.: Οι καλοί επαγγελματίες παραδί- Όπως επίσης κάποιοι δεν προσλαμδουν εξαιρετικές φωτογραφίες, αλλά βάνουν φωτογράφο για τα προϊόντα δύσκολα θα έλεγα για έργα τέχνης, τους γιατί … “μπορώ να βγάλω και με προτιμώ να μιλήσω για αισθητικά και το κινητό μου”. Με την εξαίρεση βέτεχνικά άρτιες φωτογραφίες, αλλά και βαια εκείνων που καταλαβαίνουν την δύσκολα ένας πελάτης θα δεχτεί πχ. διαφορά και καταλαβαίνουν γιατί για το προιόν του μια α/μ, αφηρημένη χρειάζεται ένας επαγγελματίας φωτογραφία. Όπως και να το κάνουμε, φωτογράφος.

Όπως επίσης, πιο πιθανό είναι κάποιος στην Ελλάδα να επενδύσει σε έναν πίνακα παρά σε μια φωτογραφία για τον τοίχο του, δυστυχώς από πολλούς μέχρι στιγμής η φωτογραφία σαν τέχνη, δεν θεωρείται ισάξια του πίνακα. Θα μοιραστείτε μαζί μας κάποιο ιδιαίτερο μέρος που έχετε βρεθεί για φωτογράφιση; Ή κάποιο δύσκολο θέμα; Για ποια δουλειά ή συνεργασία νιώθετε περήφανος; Θ.Λ.: Θα πω ότι μου αρέσουν ιδιαίτερα τα φωτογραφικά road trip και ένα από τα αγαπημένα μου τοπία είναι η Λίμνη Δόξα, ένα μέρος που δίνει κάθε φορά πολλά και διαφορετικά κάδρα και είναι ένα από τα λίγα μέρη που δείχνει τόσο διαφορετικό κάθε φορά που το επισκέπτομαι. Αν έπρεπε να επιλέξετε καταλήγοντας σε μία επιλογή από τα επόμενα διλήμματα, ποια θα ήταν; Ασπρόμαυρη ή έγχρωμη φωτογραφία; Αναλογική ή ψηφιακή μηχανή; Πορτραίτο ή τοπίο; Αγαπημένη φωτογραφική μηχανή; Αγαπημένος μέγεθος φακού; Αγαπημένος προορισμός για δουλειά; Αγαπημένη μουσική επένδυση της δουλειάς σας;

Θ.Λ.: Όσον αφορά το τεχνικό δίλλημα, θα πω ότι η φωτογραφία είναι ένα μέσο που συνεχώς εξελίσσεται, υιοθετεί τις τεχνολογιίες της εποχής και ο χρήστης ωφείλει να εξελίσσεται μαζί της. Απαντώτας τα υπόλοιπα στα γρήγορα θα πω: - έγχρωμη - πορτραίτο - η πρώτη μου, Canon 500D - υπερευρυγώνιος - οπουδήποτε εκτός Αθήνας ευτυχώς δεν διαλέγω την μουσική επένδυση… Κάνετε όνειρα ή μόνο τα φωτογραφίζετε; Τι περιλαμβάνει ιδανικά το άμεσα σχεδιασμένο μέλλον σας; Πού μπορεί να βρει κανείς εσάς και τη δουλειά σας; Θ.Λ.: Στο άμεσο μέλλον θα ήθελα να αναβαθμίσω τον εξοπλισμό μου και να ασχοληθώ με κάποια προσωπικά πρότζεκτ που για διάφορους λόγους έχουν μείνει στάσιμα. Η προσωπική μου ιστοσελίδα βρίσκεται σε φάση ανακατασκευής, για τώρα στο Facebook και στο Instagram. Καλή και δημιουργική συνέχεια, επιτυχίες και χιλιάδες όμορφες στιγμές να μας χαρίζετε. Θ.Λ.: Ευχαριστώ θερμά για την συνέντευξη.

Τόνια Ομπαϊντού

Ο Napoleon Hill έγραψε το παρόν βιβλίο καθώς εμπνεύστηκε από 500 επιχειρηματικούς μεγιστάνες της εποχής και αργότερα τον Andrew Carnegie. Το “Σκέψου και Πλούτισε” είναι το πιο ευπώλητο βιβλίο προσωπικής ανάπτυξης παγκοσμίως. Ιδανικό βιβλίο για να μπορέσει κάποιος να ανακαλύψει τον εαυτό του και να επιτύχει στη ζωή του. Αν ζητήσουμε από εκατό διαφορετικούς ανθρώπους να μας πουν τι είναι αυτό που πραγματικά θέλουν στη ζωή τους, θα λάβουμε σαφώς μια πλειάδα απαντήσεων, χωρίς όμως κάποιο σαφές σχέδιο για τον τρόπο επίτευξής του. Εάν κι εσείς ανήκετε σ’ αυτήν την κατηγορία, αν έχετε το όνειρο και την επιθυμία, αλλά δεν γνωρίζεται πώς να τα πραγματοποιήσετε, τότε το βιβλίο του Hill γράφτηκε για εσάς.

σε οτιδήποτε στη ζωή σας. Εάν θέλετε να είστε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι, καλύτερα να μάθετε από κάποιον που έχει ήδη φτάσει σ’ αυτό το επίπεδο επιτυχίας στη ζωή του. Όπως εξηγεί ο Hill στο βιβλίο του «θα πρέπει να γνωρίζεται ακριβώς τι θέλετε να επιτύχετε στη ζωή σας υποστηριζόμενα από επιθυμία, πίστη και σχεδιασμό. Να είστε ευέλικτοι στα σχέδια σας και ποτέ να μην φοβάστε να αλλάξετε κάτι που δεν λειτουργεί».

Το περιεχόμενό του είναι ευκολονόητο και προτάσσει αξιόλογους τρόπους αυτοβοήθειας και επιτυχίας στα δεκατρία κεφάλαια που απαρτίζουν το βιβλίο. Αν θέλετε να γίνετε εκατομμυριούχος, τί καλύτερο απ’ το να διδαχτείτε από έναν εκατομμυριούχο! Μπορείτε να εφαρμόσετε την ίδια υπόθεση

...θα ήθελα να σας ενθαρρύνω να διαβάσετε αυτό το βιβλίο μαθαίνοντας τις βασικές αρχές και εφαρμόζοντας συγκεκριμένο σχέδιο για την επίτευξη των στόχων σας. Άλλωστε «η επιτυχία έρχεται σε εκείνους που διαθέτουν τη συνείδηση της επιτυχίας».

γνωρίζει ποιος ευθύνεται για τα διαμελισμένα πτώματα που βρίσκουν στις όχθες του ποταμού. Σε μια επιδρομή πειρατών στο Ρέθυμνο σκοτώνεται ο Άρχοντας Δράκος και ο θάνατός του λυτρώνει την χήρα του και τους ανθρώπους του. Ο διορισμός νέου Βενετού Διοικητή στην περιοχή θα φέρει τα πάνω-κάτω, καθώς μόλις εκείνος αντικρίζει την χήρα Αρσινόη την ερωτεύεται κεραυνοβόλα. Και η κοπέλα όμως νιώθει μαγεμένη, αν και σκέφτεται την μεγάλη διαφορά ηλικίας που έχουν. Ο Φερδινάνδος όμως κάμπτει τις αντιστάσεις της και σύντομα παντρεύονται.

Ελισάβετ Κόλλια Μεταφερόμαστε λοιπόν στη Βενετοκρατούμενη Κρήτη του 16ου αιώνα. Η νεαρή και φτωχή Αρσινόη δέχεται την πρόταση γάμου του Άρχοντα του Αμαρίου, Μανούσου Δράκου, γοητευμένη από εκείνον χωρίς να τον γνωρίζει. Όταν όμως ανακαλύπτει το ποιόν του είναι αργά. Ο Άρχοντας Δράκος είναι σκληρός, ανελέητος, βίαιος, σοβινιστής και προκαλεί τον φόβο σε όσους τον περιτριγυρίζουν. Η ζωή της Αρσινόης είναι πολύ δυστυχισμένη αλλά δεν μπορεί να κάνει κάτι γι' αυτό. Είκοσι χρόνια περίπου μετά, αποτρόπαιοι φόνοι λαμβάνουν χώρα στην περιοχή και έχουν σπείρει τον τρόμο. Κανείς δεν γνω-

Θα χαμογελάσει επιτέλους η ζωή στην άτυχη μέχρι στιγμής κοπέλα; Θα καταφέρει το ζευγάρι να ευτυχήσει; Γυρνώντας από το ταξίδι του μέλιτος στην ονειρική Βενετία το ερωτευμένο ζευγάρι αντιλαμβάνεται ότι οι φόνοι συνεχίζονται και ο νεαρός Διοικητής καλείται να βρει τον δράστη. Καθώς όμως όλα αποκαλύπτονται, νέα προβλήματα θα έρθουν να τους αναστατώσουν. Θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τα εμπόδια που θα συναντήσουν; Είναι αρκετά δυνατοί να αντέξουν αλήθειες που θα έρθουν στο φως; Ένα βιβλίο γεμάτο πόνο, τρόμο, βία αλλά και έρωτα, αγάπη και πάθος. Μίση και αντιδικίες! Η ευτυχία είναι τόσο κοντά αλλά και τόσο μακριά. Πρέπει ο άνθρωπος να κομπιάζει γι' αυτήν και να μην επαναπαύεσαι. Η αλήθεια έχει πάντα δύο όψεις.

Τι είναι η αγάπη; Αγγελική Δαφτσίδου Τι είναι η αγάπη; Είναι μια αφηρημένη φιλοσοφική έννοια; Είναι η ίδια η ουσία που κινεί τον κόσμο; Είναι απλώς μια χημική αντίδραση που συμβαίνει στον οργανισμό μας ή είναι τελικά ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα που βρήκε τη θέση του στην κοινωνία; Ό, τι κι αν είναι η αγάπη είναι αδιαμφισβήτητο πως έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους διάφορους πολιτισμούς μας. Εξυψώθηκε σε κάθε μορφή τέχνης, υμνήθηκε από τους φιλοσόφους, τους συγγραφείς και τους ποιητές, διδάχθηκε από τις περισσότερες γνωστές θρησκείες και σίγουρα χύθηκε πολύ αίμα στο όνομά της. Μύθοι, θρύλοι, ποιήματα, θεατρικά προσπάθησαν να την αποτυπώσουν και την ταξίδεψαν ανά τους αιώνες. Ο Όμηρος μας μιλάει για τον έρωτα της ωραίας Ελένης και του Πάρη, η Σαπφώ μας μυεί στον λεσβιακό έρωτα, ο Πλάτωνας διδάσκει την έννοια της πλατωνικής αγάπης, ο Σοφοκλής γράφει στην Αντιγόνη για τον ανίκητο έρωτα, ο Χριστός κηρύττει στο ευαγγέλιό Του την αγάπη ως την απόλυτη εντολή, ο Σαίξπηρ μιλάει για την καταδικασμένη αγάπη του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, αλλά και ο Καβάφης, ο Βιζυηνός και άλλοι ποιητές προβάλουν την ιερή αγάπη της μάνας για το παιδί της, όπως και ο Σολωμός και ο Βαλαωρίτης και άλλοι την αγάπη για την πατρίδα. Υπάρχουν τόσα διαφορετικά επίπεδα και τόσες διαφορετικές εκφάνσεις της αγάπης που ακόμα και ο ορισμός της είναι αδύνατος. Πόσο διαφορετική ή ίδια είναι η αγάπη για τον σύντροφό μας, για το παιδί μας, για τους γονείς μας, για τον Θεό που πιστεύουμε, για τους φίλους μας, για την πατρίδα μας, για μια ιδέα ή μια τέχνη και ούτω καθεξής. Μπορεί ένα συναίσθημα να τα χωρέσει όλα αυτά; Κάποιοι ισχυρίζονται πως είναι τέτοια η δύναμη και η φύση της αγάπης που ακόμα και μετά το τέλος της ζωής μας συνεχίζει να υπάρχει.

Πόσο παρήγορο θα ήταν αυτό για όλους όσους έχουν χάσει κάποιον αγαπημένο τους… Αναρωτηθείτε πως θα ήταν η πορεία του ανθρώπου δίχως τη ρομαντική αγάπη, δίχως τον έρωτα στη ζωή του. Από τους αρχαίους προγόνους μας που τη διαχώρισαν σε “έρωτα” για να περιγράψουν τη σαρκική αγάπη, μέχρι τον μεσαίωνα και τη Γαλλία, όπου το έθιμο ήθελε τους νεόνυμφους για έναν ολόκληρο μήνα να πίνουν ένα ποτό με μέλι για να διαδώσουν έτσι τον μήνα του μέλιτος∙ η αγάπη αφήνει έθιμα, τελετουργίες, πρότυπα και διαμορφώνει τις εκάστοτε κουλτούρες. Η αγάπη είναι ένα αφηρημένο ουσιαστικό, μια λέξη που δεν συνδέεται με τίποτα πραγματικό ή λογικό, αλλά και ένα μέσο με το οποίο η ύπαρξή μας και ο κόσμος μας επηρεάζονται αμετάκλητα από τη στιγμή που αγαπάμε.

Xρήστος Διαμαντόπουλος

Η Άμυ είναι αδελφή της Μελίνας και δυο χρόνια μεγαλύτερή της. Είναι η πιο δυνατή και έχει αναλάβει να την υπερασπίζεται. Όσο δοτική, συναισθηματική και χαμογελαστή ήταν η Μελίνα, τόσο απόμακρη, σφιγμένη και σοβαρή ήταν η Άμυ. ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΑΓΑΠΗ ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ Σπουδάζουν και οι δυο στην Αθήνα και αυτό το καλοκαίρι ήρθαν στο νησί τους για να περάσουν τις διακοπές με την οικογένειά τους. Οι φωνές που ακούει η Άμυ, στην αρχή την τρομάζουν, αλλά στην πορεία την καθοδηγούν τι να κάνει. Κακό και τιμωρία... Δεν μπορεί το άδικο και εκδικείται. Είναι μοναχικό άτομο και αγαπάει πολύ την αδελφή της. ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΟΡΙΑ Πού μπορεί να φτάσει όταν το μυαλό της παίζει "παιχνίδια"; Δικαιολογούνται τα εγκλήματα αυτοδικίας;

Ένα ψυχολογικό θρίλερ για γερά νεύρα. Βουτιά στα άδυτα της ψυχής και στα αδιευκρίνιστα όρια του μυαλού. Εκφραστικoί ήρωες, μαγικές εικόνες. Κινηματογραφική πλοκή και ανατροπές. ΕΙΜΑΙ Η ΑΜΥ ΚΑΙ ΕΙΜΑΙ ΕΔΩ ... δικαστής και τιμωρός σε κάθε σας αμαρτία..." Έκανα φρικτά πράγματα πατέρα... Ο δικός μου ο άγγελος έχασε τη μάχη! Τώρα δε ζω με φαντάσματα στο ερημωμένο κάστρο της ζωής μου. Έχτισα ένα καινούργιο, δικό μου, με μια βαθιά τάφρο γύρω του και θάβω μέσα της όποιον μου καταστρέφει τον κόσμο!!

Ζωή Τσούρα Το Angel Fire East (Ανατολή από Φωτιά Αγγέλων) είναι το βιβλίο που ολοκληρώνει την τριλογία The Word and the Void (Ο Λόγος και το Κενό) από τον συγγραφέα Terry Brooks, και ως τελευταίο μας αφήνει με μία γλυκόπικρη γεύση. Σε αυτό το βιβλίο επιστρέφουμε στην μικρή πόλη του Χόουπγουελ, την οποία γνωρίσαμε στο πρώτο βιβλίο της τριλογίας, και είναι αδύνατο να αποφύγουμε τη νοσταλγία, λες και επιστρέφουμε κι εμείς ως αναγνώστες σε ένα αγαπημένο μέρος των παιδικών μας χρόνων. Η Νεστ Φρίμαρκ, η οποία περνάει

στο προσκήνιο και είναι η αδιαφιλονίκητη πρωταγωνίστρια αυτού του τελευταίου βιβλίου, είναι πλέον εικοσιεννιά ετών. Με έναν αποτυχημένο γάμο στο ενεργητικό της και την επιτυχημένη αθλητική της καριέρα ως δρομέας στίβου να έχει πλέον τελειώσει, βιώνει ένα κενό μέσα της πριν τα πρώτα -άντα, μία απουσία σκοπού και μία μελαγχολία που γίνεται εντονότερη όσο πλησιάζουν τα Χριστούγεννα. Ζει μία ήσυχη και πολύ μοναχική ζωή, βοηθώντας στην μαγική προστασία του πάρκου Σιννισσίππι... μέχρι που οι δαίμονες και ο Τζον Ρος ξαναέρχονται να την αναστατώσουν. Του Τζον Ρος του έχει ανατεθεί μία ιδιαίτερη αποστολή: να βρει και να αιχμαλωτίσει το gypsy morph, ένα εξαιρετικά σπάνιο και βραχύβιο πλάσμα γεννημένο από άγρια μαγεία. Κατά την προσωπική μου άποψη, το Angel Fire East είναι το καλύτερο της τριλογίας: τα συναισθήματα πιο έντονα, το ενδιαφέρον κρατιέται πιο γερά μέχρι το τέλος. Η τριλογία συνολικά ήταν ένα από τα πιο προσγειωμένα και σοβαρά σε ύφος έργα φαντασίας που έχω διαβάσει, σαφέστατα κατάλληλη για αναγνώστες που επιθυμούν μία πιο διακριτική και λιγότερη κυρίαρχη παρουσία των φανταστικών στοιχείων, ίσως λιγάκι βαρετή για αναγνώστες που προτιμούν περισσότερη δράση και λιγότερη ενδοσκόπηση. Οι βαθιά ανθρώπινοι και υπέροχα γραμμένοι χαρακτήρες είναι το δυνατό χαρτί της τριλογίας.

Χαριτίνη Κυριάκου

Η ζωγραφική είναι η γυναίκα μου και η μουσική η ερωμένη... η ποίηση είναι φίλη μου.

Μια πολυδιάστατη καλλιτεχνική προσωπικότητα, ζωγράφος-ποιήτρια-μουσικός Χαριτίνη Κυριάκου από το νησί της Κύπρου

Χρίστος Τσιαήλης

Αγαπητή μου Χαριτίνη, να σου πω πριν αρχίσουμε ότι είναι τιμή μου που μου παραχωρείς τη συνέντευξη αυτή, καθώς γνωρίζω πόσο πολύτιμος είναι ο χρόνος σου, αφού ασχολείσαι με τρεις βασικές μορφές της τέχνης, τη μουσική, τη ζωγραφική και τη γραφή. Η πρώτη μου ερώτηση θα είναι, επομένως, τριπλή: αγαπημένος ζωγράφος, αγαπημένος μουσικός και αγαπημένος ποιητής. Χ.Κ.: Δική μου τιμή αγαπητέ. Ζωγράφους θα σου πω πιο πολλούς από έναν για να μην δυσκολευτώ: Γιάννης Τσαρούχης, Egon Schiele, Kenne Gregoire, Vincent van Gogh, Friedensreich Hundertwasser και αγαπώ την εικονογράφο Ana Juan.

Μουσικούς: Χατζηδάκης, Μάνος Λοίζος, Λένα Πλάτωνος. Ποιητές: Ελύτης πιο πολύ, μα και Καββαδίας, Ρίτσος, Σεφέρης, Έμιλι Ντίκινσον, Τζόις Μανσούρ, Ναζίμ Χικμέτ. Ποια ήταν η πρώτη από τις τρεις τέχνες με τις οποίες ασχολήθηκες; Χ.Κ.: Η ζωγραφική. Τους πίνακές σου, τα τραγούδια και τα ποιήματά σου απέπνεαν ήδη από τις πρώτες σου εκθέσεις και εκδόσεις- έναν έντονο ερωτισμό, κυρίως ομοερωτικό. Πώς θα μπορούσες να αναλύσεις την επιλογή σου αυτή, το ότι επικρατεί το στοιχείο αυτό άλλων θεματικών, όπως π.χ. κοινωνικοπολιτική ζωή, φύση ή η φιλοσοφική σκέψη.

Χ.Κ.: Ναι, έχω γράψει πιο πολύ ερωτικά κομμάτια. Με την κοινωνικοπολιτική, αν και το προσπάθησα, δεν κατάφερα να βουτήξω στα νερά της. Η φύση, από την άλλη, είναι ένα κομμάτι μου, η θάλασσα, τα δέντρα, τα ζώα είναι έρωτας που ζω καθημερινά, έχω γράψει τραγούδια για τη φύση και το σκύλο μου, και στη ζωγραφική το ίδιο, δέντρα πουλιά, μα ναι, έγραψα πιο πολλά για ανθρώπινους έρωτες γιατί εκεί ένιωσα την ανάγκη να γράψω γιατί ήμουν λυπημένη στα περισσότερα, μέσα στη φύση είμαι πλήρης, μα έγραψα κομμάτια για τη φύση ίσως όχι αρκετά. Η φιλοσοφική μου σκέψη είναι πιο προσωπική και είναι και κάτι που μέσα στα χρόνια είναι σαν σκέψεις που πετούν. Μια φιλοσοφική ιδέα που έχω και που αναπτύσσω, είτε για έρωτα, είτε για σχέσεις των ανθρώπων, για τη μοναχικότητα, τον θάνατο, τις τέχνες... Όλα αυτά... έρχεται κάποια στιγμή που τα αναιρώ με μια νέα ιδέα βασισμένη πάνω στην παλιά μα που ποτέ δεν ισχύει στο έπακρον. Μα παρ’ όλα αυτά και αυτή έτυχε να την τοποθετήσω σε κάποια κομμάτια έτσι πιο κρυμμένα, όπως το «μετρέσα μου το δρόμο από μέσα μου κοιτώ, ποιος δεν βρήκε στην έπαρση του τρόμο»

...είναι ερωτικό το τραγούδι μα έχει και μια φιλοσοφία, ή στο «είναι κάπου κάτι» ένα κομμάτι που παίζαμε συχνά τα τελευταία χρόνια που μιλά καθαρά για φύση και τη ζωή είναι κάπου κάτι ... ...στο σχήμα κάποιου ζώου στης μάνας την πληγή -----Στη μυρωδιά της τέμπερας στα πρόσωπα στο χώμα σε όλα αυτά που δεν μας αποκαλύφθηκαν ακόμα Μπαίνει από το στήθος μας προσέχει τα παιδιά μας είναι μικρή κι ασήμαντη η τόση μοναξιά μας” Αλλά και τον θάνατο στο τραγούδι «της κηδείας το βαλς» που υπάρχει στο youtube και το έγραψα για την κηδεία μου... Ποια από τις τρεις τέχνες απασχολεί περισσότερο τον ενεργό δημιουργικό σου χρόνο; Και ποια τον νοητικό, δηλαδή να σκέφτεσαι ένα έργο για εύλογο χρονικό διάστημα πριν αρχίσεις να το εκπονείς;

Χ.Κ.: Στον ενεργό μου χρόνο και μέσα στη ζωή μου είναι η μουσική, οι ήχοι γύρω μου γενικά. Μέσα στο αμάξι, καθώς περπατώ, όταν ζωγραφίζω, μαγειρεύω, κάνω έρωτα... είναι πάντα εκεί παρούσα από πολύ μικρή ηλικία. Νοητικά είναι πιο πολύ η ζωγραφική, σκέφτομαι το έργο και έρχονται εικόνες χρώματα στο μυαλό μου έντονα και σχεδόν βασανιστικά, προτού αρχίσω έναν πίνακα. Μια βδομάδα έως και έναν μήνα προτού πάρω την απόφαση να τον φτιάξω. Κάνω προσχέδια ή και στήνω φωτογράφηση, αφού δεν έχω ζωντανό μοντέλο, για να έχω τις σωστές σκιές που μετά θα μου επιτρέψουν να ξεφύγω με δικές μου πινελιές. Έχεις προσπαθήσει να παντρέψεις με κάποιο τρόπο τις δύο ή και τις τρεις τέχνες; Ή θεωρείς αντίθετα ότι μια μουσική παράσταση είναι αυτό που είναι, όπως ένας πίνακας και ένα βιβλίο ποίησης είναι ανεξάρτητες οντότητες. Θα μπορούσαν να συνομιλήσουν μεταξύ τους δύο έργα σου, εννοώντας πάντα θεματικά και νοηματικά; Χ.Κ.: Δεν έχω προσπαθήσει να τις παντρέψω. Η ζωγραφική είναι η

γυναίκα μου και η μουσική η ερωμένη... η ποίηση είναι φίλη μου. Τις συνδέει η αγάπη μου, η αφοσίωση μου σε αυτές, το πάθος μου να όταν τις κάνω δικές μου μέσα από τα χέρια μου, η ενέργεια των χεριών που έρχεται από πάνω. Αν συνομιλήσουν μπορεί να υπάρξει σύγκρουση-ανταγωνισμός και αυτό δεν το κάνω, όχι σκόπιμα, δεν το σκέφτηκα ποτέ μου. Είμαι αφοσιωμένη στην κάθε μια ξεχωριστά και είμαι ολόδική της, πάνω της σώμα και πνεύμα, δεν σκέφτομαι καμιά άλλη... ο χρόνος χάνεται. (Η μουσική όμως παρόλα αυτά είναι πάντα παρούσα όταν ζωγραφίζω, μα όχι η δική μου, κυρίως η τζαζ) Ο χώρος στον οποίο δημιουργείς σου παρέχει απομόνωση; Γενικά σου αρέσει να απομονώνεσαι από όλα και όλους, κατά περιόδους, όταν αφοσιώνεσαι σε μια νέα δημιουργία, ή είσαι πιο εξωστρεφές και κοινωνικό άτομο, εννοώντας την ίδια μέρα να δεις ένα σωρό κόσμο και μετά μόνη σου να αφοσιωθείς στις δημιουργίες σου; Χ.Κ.: Έχω και τα δύο σαν χαρακτήρας. Συνήθως όταν ζωγραφίζω μέρες, μα που αυτό μπορεί να ξεκινήσει πολύ

πρωί κατά τις 6 που ξημερώνει και να τελειώσω μεσάνυκτα με ελάχιστο φαγητό και πολλά τσάγια-καφέδες απομόνωση... το βράδυ που τελειώνω και νιώθω σωματικά κουρασμένη (συνήθως στέκομαι μπροστά στο τριπόδι) και έχω περάσει από τρανςνιρβάνα-έκσταση και πολλές είναι οι φορές που απλά ακόμα και με τις μπογιές πάνω στα ρούχα βρίσκομαι σε λίγα λεπτά πάνω στο σκαμπό ενός μπαρ να πίνω κονιάκ ή ακόμα και να χορεύω μέχρι να κλείσει το μπαρ από την υπερένταση και την χαρά μου και να τους αγκαλιάζω όλους. Στους πίνακές σου, έχω προσέξει εκτός από το στοιχείο του ερωτισμού, και μια εμφανή απομόνωση του ατόμου, ίσως και σε κάποιες φάσεις απόγνωση. Τι θέλεις να εκφράσεις για τον σημερινό άνθρωπο και τη συμπεριφορά της κοινωνίας σε άτομα που τα θεωρεί η ίδια outcasts; Χ.Κ.: Χα! Η απομόνωση διαρκεί και την ζητάω, η απόγνωση έρχεται και φεύγει ευτυχώς, συνήθως είμαι απεγνωσμένη τις περιόδους που δεν είμαι απομονωμένη, άρα έχει καιρό να βρεθώ με τη Χαριτίνη.

αν δεν ζωγραφίσω τη μοναξιά μου σε τίνος χρώμα να χωθώ;

Είναι φάσεις κατά διαστήματα. Δεν έχω να δηλώσω κάτι όταν ζωγραφίζω τη μοναξιά μου. Βγαίνει από μέσα μου, από την εσωτερικότητά μου. Θα ‘θελα να πω σε άτομα που νιώθουν outcast μα και σε άτομα καλλιτεχνικά που ψάχνουν την πηγή, να ακούν τον ενθουσιασμό τους, την καρδιά τους, να μένουν μόνοι για να βρουν την μοναχικότητά τους, την ελευθερία τους, να εκφράζονται χωρίς να πολυσκέφτονται. Και βάζω ένα ποίημά μου σαν επίλογο στην απάντηση αυτή: αν δεν ζωγραφίσω τη μοναξιά μου σε τίνος χρώμα να χωθώ; Ξέρω ότι αγαπάς πολύ την ελληνική γλώσσα, συγνώμη για το «αγγλικό» μου πιο πάνω, εξήγησέ μου γιατί σε συνεντεύξεις σου αναφέρεις ότι σου αρέσει να ακούς ανθρώπους να χρησιμοποιούν την ντοπιολαλιά τους. Πιστεύεις ότι η ακομπλεξάριστη χρήση της γλώσσας δείχνει γενικότερα έναν άνθρωπο ειλικρινή; Ή μήπως το αναγάγεις σε ένα πιο φιλολογικό επίπεδο, δηλαδή να θεωρείς ότι είμαστε υπεύθυνοι για την επιβίωση της μητρικής μας γλώσσας;

Χ.Κ.: Αγαπώ τα ελληνικά, ναι, τα λατρεύω. Ναι, μ’ αρέσει να ακούω ανθρώπους να μιλούν τη γλώσσα που τους εκφράζει. Και ναι, νομίζω είμαστε υπεύθυνοι για την επιβίωση της γλώσσας μας, κυρίως η νέα γενιά. Μα πρέπει να αγαπάς κάτι για να το μιλάς και να μπεις μέσα του, δεν είναι με το ζόρι. Η νέα γενιά έμαθε αλλιώς, μα είναι μέρος της εξέλιξης. Τα ποιήματά σου είναι καθαρά ερωτικά, χωρίς φραγμούς και αυτολογοκρισία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για έναν καλλιτέχνη. Θεωρείς ότι μια κλειστή κοινωνία όπως της Κύπρου είναι έτοιμη να δεχτεί κι άλλους καλλιτέχνες που εκφράζονται όμορφα και ελεύθερα σαν εσένα; Και με αυτή την αποδοχή, πιστεύεις ότι μπορούν να ανοιχτούν νέοι δρόμοι προς την αποδοχή της διαφορετικότητας παντός είδους; Χ.Κ.: Η Κύπρος είναι κλειστή, είδα και τι έγινε με το «Κοκ», ένα θεατρικό που επειδή φιλιούνταν δυο άντρες δεν το επέτρεψαν σε ένα χωριό μα στην πρωτεύουσα ήταν εντάξει! Χα χα, ο ρατσισμός και η ομοφοβία πάντα υπήρχε και θα υπάρχει, όχι μόνο στο νησί, όπως θα υπάρχει και

όχι μόνο στο νησί, όπως θα υπάρχει και η ανάγκη για έκφραση από άτομα καλλιτεχνικά. Πιστεύω όμως ότι ναι, είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα από ότι ήταν όταν ήμουν εγώ έφηβη, το μπούλινγκ είναι σε λιγότερο βαθμό χωρίς να βάζω και το χέρι στη φωτιά, μα πλέον δεν σε δακτυλοδείχνουν αν είσαι άντρας και ντύνεσαι γυναίκα ή είσαι γυναίκα ντυμένη σαν άντρας. Έχουμε μπει στην Ευρώπη, ήρθε το ίντερνετ, τα γκέι άτομα έχουν πια δικαιώματα και όλα αυτά είναι προς το καλύτερο. Με ένα άλμπουμ, ποιητικές συλλογές και εκθέσεις ζωγραφικής έχεις δώσει δυναμικά το ίχνος σου στον καλλιτεχνικό κόσμο της Κύπρου. Ποια τα επόμενά σου σχέδια, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα; Χ.Κ.: Τα σχέδιά μου, χμμ, δεν ξέρω. Έχω σκοπό να αφοσιωθώ στη ζωγραφική μου, μα πεθύμησα και την μπάντα μου, όχι τόσο τις ατέλειωτες πρόβες, χα χα, πιο πολύ τα λάιβ μας σε μικρά όμορφα καφενεία, όπως το Πρόζακ, με κόσμο γύρω μας. Και θα ‘θελα και ένα τρίτο βιβλίο σε κάποια φάση... Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω πολύ για τη συνέντευξη αυτή.

η ίδια δικιά μου μάζα πληρεί εμέ σ' όλα τα μέρη μα ένα μέρος μου το ξέρει η θνητότητα πως θέλει τη δική σου μάζα μικρή ποσότητα έστω το μεσημέρι ώστε ...

Χ.Κ.: Εγώ!

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

Άργησες στη δουλειά σου. Κόβεις δρόμο μέσα από ένα πάρκο και συγκεκριμένα πάνω από μια λιμνούλα. Γλιστράς στον πάγο που ξαφνικά σπάει. Βυθίζεσαι στο νερό και έρχεσαι αντιμέτωπος με ένα πτώμα... Αυτό συνέβη στον Λι. Η αστυνομία του Λονδίνου σπεύδει στον τόπο του εγκλήματος. Ένα όμορφο κορίτσι της υψηλής κοινωνίας είναι νεκρό. Ποιος είναι ο δολοφόνος της; Και γιατί τη σκότωσε; Σάλος ξεσπάει στη Βρετανία. Την υπόθεση αναλαμβάνει η Έρικα Φόστερ. Μια γυναίκα που η ζωή τής φέρθηκε άδικα. Η τελευταία της αστυνομική επιχείριση στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία μετρώντας πέντε θύματα, ένα εκ των οποίων και ο σύζυγός της. Μια καινούρια αρχή για την αστυνόμο σε μια νέα πόλη με μια πολύκροτη υπόθεση που καλείται να επιλύσει. Το δολοφονημένο κορίτσι είναι γόνος μιας ισχυρής οικογένειας του Λονδίνου. Ένα αστυνομικό θρίλερ με δυναμικούς χαρακτήρες και δυνατές στιγμές. Από τις πρώτες σελίδες σε μαγνητίζει. Με σταθερή

ροή. συνεχείς ανατροπές, νέα στοιχεία και δεδομένα και μία αστυνομικό που θαυμάζεις. Μια καταγγελία σε κοινωνικά status και κατεστημένα: τη δύναμη της κοινωνικής θέσης και της οικονομικής άνεσης, την αδιαφορία των αρμοδίων για θύματα που συγκαταλέγονται σε χαμηλά κοινωνικά στρώματα, την προκατάληψη προς τους αλλοδαπούς, την παρακώλυση της δικαιοσύνης από υψηλά ιστάμενους που προασπίζουν τα συμφέροντά τους με όποιο κόστος, σωματεμπορία και ξέπλυμα χρήματος ενταγμένα έντεχνα στην βρετανική αγορά. Μπορούν οι ηθικές αξίες να υπάρξουν σε μια σάπια κοινωνία; Πόση αξία έχει η αλήθεια; Ένα σκιαγράφημα της αγγλικής κοινωνίας μέσα από τα μάτια της Έρικα Φόστερ.

Και σαν υπόθεση-κεντρικό θέμα είναι πρωτότυπο. Μέχρι πού θα θέλαμε να επιτρέψουμε στην τεχνολογία να επηρεάζει τη ζωή μας; Τι θα γινόταν αν μέναμε σε ένα σπίτι όπου όλα θα λειτουργούσαν μέσω αυτοματισμών; (σε άλλη χώρα, στην Ελλάδα ξέρουμε πολύ καλά: το πιο πιθανόν είναι με κάθε πτώση ή αύξηση της τάσης του ηλεκτρικού ρεύματος να μπλοκάρανε τα πάντα και να μην μπορούσε ούτε καν να μπεις στο σπίτι σου). Θα έμενες ποτέ σε ένα σπίτι όπου τα πάντα θα ελέγχονταν από κάποιον τρίτο; Και δεν θα είχες το δικαίωμα της προσωπικής ιδιοκτησίας- με ελάχιστες εξαιρέσεις; Ωραία η βασική ιδέα, ωραία και η πρόκληση που έθεσε στον εαυτό του ο συγγραφέας, ωραία και η ανάπτυξη του θέματος. Μπράβο του. Βίκυ Ζηλιασκοπούλου Αρκετά καλό βιβλίο... ή μάλλον όχι, πολύ καλό βιβλίο, αλλά το τέλος του μου τα χάλασε όλα... Μου άρεσε πολύ η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο και από τα δύο κορίτσια και η σταδιακή εξέλιξη της ιστορίας. Μου άρεσαν και οι ανατροπές που είχε, δεν περίμενα καμιά τους. Εννοώ, φυσικά και περίμενα ότι κάτι δεν είναι όπως φαίνεται, αλλά μάλλον το αστυνομικό μου δαιμόνιο κοιμόταν όσο διάβαζα το βιβλίο και όλες ανεξαιρέτως οι ανατροπές κατάφεραν να με εκπλήξουν (σε σημείο αυτόματου τινάγματος φρυδιού προς τα μαλλιά!).

Όμως, οι τελευταίες σελίδες δεν μου άρεσαν. Ένιωσα σαν να με δούλευε ο συγγραφέας καθ' όλη τη διάρκεια του βιβλίου, να μου παρουσίαζε μόνο μια πλευρά του χαρακτήρα πολλών εκ των πρωταγωνιστών του, να μου απέκρυπτε βασικά στοιχεία. Τέλος πάντων, όταν όλο το βιβλίο είναι καλό και μόνο το τέλος είναι..... ας το πω ανεπαρκές... το συστήνω. Είναι καλογραμμένο και διαβάζεται εύκολα. Μπορείς να διατηρείς το περιβάλλον σου όσο άσπιλο και άδειο θέλεις. Αλλά δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν μέσα σου επικρατεί χάος. Και τελικά όλοι αυτό θέλουμε. Έτσι δεν είναι; Κάποιον να βάλει τάξη στο χάος μέσα στο κεφάλι μας...

Ποιοι Έλληνες λογοτέχνες έχουν βραβευτεί με νόμπελ και ποιοι ήταν υποψήφιοι για το βραβείο;

Σοφία Αθανασοπούλου Πάντα ακούγαμε για την ομορφιά και την απεραντοσύνη του ελληνικού πολιτισμού και για το έργο που έχει χαρίσει στον υπόλοιπο κόσμο. Η προσφορά του δεν περιορίζεται μόνο σε επίπεδο επιστημών ή γλωσσικής καλλιέργειας, αλλά και στον τομέα των τεχνών, έχοντας στο επίκεντρο τη λογοτεχνία. Εκατοντάδες λογοτέχνες που έχουν γεννηθεί εδώ, έχουν πετύχει να ακούγεται το όνομά τους και να διαβάζονται τα βιβλία τους παγκοσμίως και κάποιοι από αυτούς τιμήθηκαν με το γνωστό σε όλους μας βραβείο νόμπελ λογοτεχνίας, ενώ πολλοί περισσότεροι ήταν αυτοί οι οποίοι ως υποψήφιοι για το βραβείο, το πλησίασαν για λίγο χωρίς όμως να καταφέρουν να το αγγίξουν. Ποιοι ήταν όμως αυτοί οι συγγραφείς; Βραβευμένοι με νόμπελ λογοτεχνίας

Γιώργος Σεφέρης

Είχε προταθεί για το νόμπελ άλλες δύο φορές (το 1955 και το 1961) και τελικά το απέσπασε το 1963 με την αιτιολογία της Σουηδικής Ακαδημίας να είναι η εξής: Ήταν ο πρώτος Έλληνας λογοτέχνης ο οποίος βραβεύτηκε με νόμπελ. Έχει γράψει ποιήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια και έχει μεταφράσει ξενόγλωσσα έργα.

«για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες…».

Οδυσσέας Ελύτης Έγραψε ποιήματα, δοκίμια και έκανε μεταφράσεις. Σύμφωνα με τη Σουηδική Ακαδημία βραβεύτηκε «για την ποίησή του, η οποία, με φόντο την ελληνική παράδοση, ζωντανεύει με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική καθαρότητα βλέμματος τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα». Υποψήφιοι για το νόμπελ λογοτεχνίας

Γιάννης Ρίτσος Ήταν υποψήφιος για νόμπελ τέσσερις συνεχείς φορές, ενώ το 1979 η Σουηδική Ακαδημία πρότεινε σε αυτόν και τον Ελύτη να μοιραστούν το βραβείο. Και οι δύο αρνήθηκαν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ήταν αντίπαλοι και πολλοί εκπρόσωποι του πνευματικού χώρου συμφώνησαν με τον τρόπο που οι δύο ποιητές αντιμετώπισαν το θέμα. Μετά την απονομή του βραβείου στον Ελύτη, ο Ρίτσος δήλωσε πως “Η απονομή του βραβείου Νόμπελ στον μεγάλο μας Έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη δεν είναι μία τιμή προς τον Ελύτη, αλλά μία τιμή προς το ίδιο το Νόμπελ.”

Νίκος Καζαντζάκης Ίσως ο σπουδαιότερος Έλληνας λογοτέχνης της σύγχρονης Ελλάδας, κατακρίθηκε όσο κανένας άλλος για το έργο του και θεωρήθηκε μεταξύ άλλων άθεος, κομμουνιστής, διαφθορέας των νέων και δημόσιος κίνδυνος. Ενώ τα βιβλία του γνώριζαν τεράστια επιτυχία στο εξωτερικό, στην Ελλάδα όχι μόνο δεν εκτιμούνταν, αλλά και εκδίδονταν με δυσκολία ή κατακρίνονταν. Ήταν υποψήφιος για το βραβείο νόμπελ εννιά φορές, ενώ η ίδια η Ελλάδα ήταν αυτή η οποία υποβοήθησε την τελική απόρριψή του από τη θέση του νικητή. Γεώργιος Σουρής Είναι ένας από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας και χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως «σύγχρονος Αριστοφάνης». Ήταν προτεινόμενος για το βραβείο κάθε χρόνο από το 1907 έως το 1912, εκτός από το 1910 (συνολικά δηλαδή πέντε φορές). Κωστής Παλαμάς Ήταν ένας από τους πολυγραφότερους Έλληνες λογοτέχνες και συνέβαλε σημαντικά στην ανανέωση και την εξέλιξη της νεοελληνικής ποίησης. Ήταν υποψήφιος για το νόμπελ λογοτεχνίας δεκατέσσερις φορές (κάθε χρόνο από το 1926 έως το 1940, εκτός από το 1939).

Γιώργος Θεοτοκάς Ήταν ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της γενιάς του ’30 και προτάθηκε για το νόμπελ μία φορά, το 1945.

Γεώργιος Δροσίνης (μία φορά υποψήφιος) Γρηγόριος Ξενόπουλος (μία φορά υποψήφιος) Άγγελος Σικελιανός (πέντε φορές υποψήφιος) Το 1947 ήταν υποψήφιοι για νόμπελ αυτοί οι τρεις Έλληνες λογοτέχνες μαζί με το Νίκο Καζαντζάκη. Στρατής Μυριβήλης Ήταν από τους σημαντικότερους πεζογράφους της γενιάς του ’30 και ήταν τρεις φορές υποψήφιος για νόμπελ.

Ηλίας Σιμόπουλος Είναι λιγότερο γνωστός από τους λογοτέχνες που αναφέρθηκαν προηγουμένως, ίσως επειδή έζησε και έδρασε σε μεταγενέστερη εποχή από τους υπόλοιπους. Ήταν μία φορά υποψήφιος για νόμπελ, το 2011, κάτι που δείχνει ότι ακόμη και σήμερα η Ελλάδα γεννάει ανθρώπους ικανούς να διαπρέψουν. Είναι απαραίτητο να σημειωθεί ότι το βραβείο νόμπελ λογοτεχνίας δεν αποτελεί το μόνο τρόπο αναγνώρισης της αξίας ενός λογοτέχνη. Πολλοί συγγραφείς διεθνούς φήμης δεν το έχουν λάβει, χωρίς αυτό να υποτιμά την αξία τους, ενώ οι περισσότεροι από τους παραπάνω έχουν λάβει άλλα σημαντικά βραβεία και όλοι τους έχουν καταξιωθεί μέσω του έργου τους διεθνώς.

Ν Ι Κ Ο Σ Β Α Ρ Δ Α Κ Α Σ

“Αυτός ο ορίζοντας, αυτό το καράβι που βλέπω μακριά να προσεγγίζει το λιμάνι, είναι ένα κλικ πιο κοντά στο κάδρο των αισθήσεων που ζωγραφίζω. Όταν κλείνω για λίγο τα μάτια…”

Στίχοι του Νίκου Βαρδάκα. Ενός αξιόλογου, ταλαντούχου ποιητή από την πανέμορφη Θεσσαλονίκη. Ας τον γνωρίσουμε!

Δημήτρης Μπονόβας

Η λογοτεχνία είναι ένας δύσκολος τομέας. Τι σε έκανε να πάρεις την απόφαση να ασχοληθείς μαζί της; Ν.Β.: Η αλήθεια είναι ότι γράφω κείμενα απ΄την εφηβική μου ηλικία ως τώρα. Αποφάσισα να εκδώσω το πρώτο μου έργο πριν από πέντε χρόνια στις εκδόσεις Ρώμη, με την «Πλατεία Συντάγματος». Πίστεψα ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή ώστε να γίνει η κίνηση αυτή για πολλούς λόγους και κυρίως προσωπικούς. Ποιες οι επιρροές σου;

Τι είναι εκείνο που σε ωθεί να γράφεις; Ν.Β.: Η ώθησή μου δεν είναι άλλη, απ΄την έμπνευση που έχω, ή σε κάποιες περιπτώσεις του ρόλου ενός παρατηρητή. Στη δεύτερη περίπτωση, με ελκύει η καταγραφή γεγονότων ή συμπεριφορών που στην συνέχεια μου παρέχουν την τροφή για την δημιουργία ενός έργου.

Ν.Β.: Υπάρχουν πολλοί συγγραφείς που με έχουνε επηρεάσει στα κείμενά μου. Ενδεικτικά, αναφέρω από ξένους: α)Στήβεν Κίνγκ β)Φρίντριχ Νίτσε γ)Ουμπέρτο Έκο δ)Μπίτνικ (Γουίλιαμ Μπάροουζ, Άλαν Γκίνσμπεργκ, Τζάκ Κέρουακ). Από Έλληνες: α)Νίκος Καζαντζάκης β)Κατερίνα Γώγου.

Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σου; Συναίσθημα ή λογική και γιατί;

ανάμεσα στην λογική και το συναίσθημα υπάρχει μια σχετική ισορροπία.

Η πλάστιγγα πάντως γέρνει προς το Ν.Β.: Έχω πολλά ερεθίσματα απ΄ την συναίσθημα, καθώς ο δημιουργός, καθημερινότητα, με συνέπεια να γρά- συνήθως, προσπαθεί στο μέτρο του φω βάσει εμπειριών ή έμπνευσης. Θε- δυνατού να δημιουργήσει νοερά ένα ωρώ ότι αν κάποιος μελετήσει το λογ- ομορφότερο κόσμο με λιγότερα προοτεχνικό μου έργο, θα διαπιστώσει ότι βλήματα.

Ανέφερε τρεις χαρακτηρισμούς για τον εαυτό σου για τους οποίους είσαι υπερήφανος και τρεις για τους οποίους όχι. Ν.Β.: Για αυτούς που είμαι υπερήφανος είναι: α)Πεισματάρης β)Δημιουργός γ)Διορατικός. Από την άλλη δε: α)Κυνικός β) Άτεγκτος γ)Ματαιόδοξος. Ο χειρότερος εφιάλτης που φοβάσαι για την καριέρα σου και το ομορφότερο όνειρο που έχει πραγματοποιηθεί ή προσδοκάς για το μέλλον; Ν.Β.: Ο χειρότερος εφιάλτης είναι να μην μπορέσω για κάποιο λόγο να γράφω. Η ζωή είναι απρόβλεπτη και δεν μπορείς ποτέ να ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί. Έχω αρκετά όνειρα για το μέλλον και γι’ αυτό κάθε φορά που πετυχαίνω έναν στόχο, προσπαθώ να σχεδιάσω τον επόμενο, προκειμένου να τον εκπληρώσω. Πιστεύεις ότι ένας καλλιτέχνης, στην Ελλάδα του 2018 μπορεί να βιοπορίζεται από την τέχνη του; Ν.Β.: Δυστυχώς, λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης που βιώνει

η χώρα, είναι δύσκολο κάποιος να βιοπορίζεται μόνο απ΄την τέχνη του. Γι’ αυτό άλλωστε, οι περισσότεροι έχουνε παράλληλα και μια εργασία ακόμα. Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας- τι θα ήταν αυτό; Ν.Β.: Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν. Το κυριότερο, όμως, αφορά το κράτος, καθώς θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερο στην διάδοση της λογοτεχνίας προς τον απλό πολίτη. Αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους:

80’s To δωμάτιο σου είναι διακοσμημένο με μία εποχή. 80’s! H αγάπη σου είναι ταυτόχρονα και έρωτας. Το στερεοφωνικό σου συγκρότημα πάλλεται από τους ήχους των Slayer, Motorhead, Iron Maiden, Judas Priest και άλλων “ιερών τεράτων” της heavy metal μουσικής που λατρεύεις να ακούς ακόμα. Οι αφίσες στον τοίχο δεν είναι τίποτα άλλο απ' τους αγαπημένους σου ήρωες των τηλεοπτικών σειρών. Dohn Johnson, Bruce Willis, David Hasselhoff!

H επιθυμία σου όμως να τερματίσεις το Cabal στην οθόνη του ηλεκτρονικού σου υπολογιστή είναι ίδια όπως τότε. Γι’ αυτό και μετά έχουνε σειρά το Rainbow Islands. Bubble Bobble, Wonder Boy και όλα εκείνα τα παιχνίδια που εκπλήρωναν την επιθυμία σου να είσαι ατρόμητος έστω και σε έναν εικονικό κόσμο. Το βιολογικό ρολόι αναφέρει ότι είσαι 39 χρόνων. Η “ενέργειά” σου όμως ταιριάζει όπως τότε σε εκείνη την ηλικία που ήσουνα νέος. Στα 80’s.

α)Κατασκευή δημοτικών βιβλιοθηκών σε όλη την επικράτεια β)Οικονομική στήριξη των δημιουργών γ)Διοργάνωση εκδηλώσεων για την παρουσίαση της ετήσιας λογοτεχνικής παραγωγής. Όλο και νέοι επίδοξοι ποιητές εμφανίζονται στον ορίζοντα. Αν έπρεπε να τους δώσεις μια συμβουλή, ποια θα ήταν; Ν.Β.: Να αγαπάνε αυτό που κάνουν.

Να ασχολούνται με την τέχνη τους, διαβάζοντας όσο το δυνατόν περισσότερα βιβλία και να μην διστάζουν να πειραματίζονται συνεχώς με την θεματολογία τους. Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον; Ν.Β.: Σίγουρα περισσότερα βιβλία! Είτε σε έντυπη, είτε σε μορφή ebook. Νίκο, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία στο έργο σου!!!

Αγγελίνα Παπαθανασίου

Αγγελίνα Παπαθανασίου

Μια φορά κι έναν καιρό…… Έτσι δεν ξεκινούν τα παραμύθια; Έτσι ξεκινά και το βιβλίο του Σπύρου Γιαννακόπουλου «Νάνσι», αλλά διαφέρει από τα κλασικά παραμύθια. Φυσικά και θα συναντήσουμε βασιλιάδες και βασίλισσες, πριγκίπισσες και ιππότες, υπηρέτες, δράκους και μάγισσες, φίλτρα μαγικά, παλάτια και γκουβερνάντες. Η πριγκίπισσα Νάνσι όμως, δεν μοιάζει με καμιά άλλη πριγκίπισσα από τα γνωστά μας παραμύθια. Δεν θέλει να παντρευτεί κάποιον που δεν γνωρίζει καλά, μόνο και μόνο επειδή την έσωσε από το δράκο. Η καρδιά της είναι δοσμένη στον κηπουρό!

Στον Φρέκο, ένα μικρό αρκουδάκι, αρέσουν πολλά πράγματα. Όπως για παράδειγμα να κάνει ερωτήσεις και να μαθαίνει πράγματα. Του αρέσει ακόμα να σκαρφαλώνει και να κάνει χειροτεχνίες. Υπάρχει όμως ένα πράγμα που δυστυχώς δεν του αρέσει. Ο εαυτός του. Πιστεύει ότι δεν τρέχει πολύ, γι' αυτό και δεν παίζει με τους φίλους του. Πιστεύει ότι τα ρούχα που φοράει δείχνουν τα πόδια του κοντά και οι φίλοι θα τον κοροϊδεύουν. Έτσι δεν πηγαίνει στα πάρτι που τον καλούν. Μια μέρα στο σχολείο, με αφορμή ένα παιχνίδι...

Το καλύτερο βιβλίο είναι αυτό που δεν διαβάσαμε ακόμα...

Μαριλίτα Χατζημποντόζη Αγγελίνα Παπαθανασίου

Πριν λίγο καιρό, κυκλοφόρησε το τελευταίο σας παιδικό βιβλίο από τις εκδόσεις Ψυχογιός με τίτλο «Μου αρέσω» που απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Πώς προέκυψε η συγγραφή της συγκεκριμένης ιστορίας; Μ.Χ.: Προέκυψε από την επιθυμία μου να υπάρχει ένα βιβλίο για παιδιά που να τιτλοφορείται: ΜΟΥ ΑΡΕΣΩ! Εννοώ ότι ήθελα να αφηγηθώ την ιστορία ενός ήρωα που ίσως δεν είναι γεννημένος να πρωταγωνιστεί, αλλά που είναι γεμάτος αρετές και ικανότητες δικές του, μοναδικές και σπουδαίες, όπως ο κάθε πολύτιμος εαυτός μας. Έχετε γράψει αρκετά βιβλία για παιδιά μικρής ηλικίας. Υπάρχει η σκέψη να γράψετε βιβλία και για μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά; Μ.Χ.: Το επόμενο βιβλίο από τις εκδόσεις Ψυχογιός που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο στάδιο της εικονογράφησης, ναι, θα είναι για λίγο μεγαλύτερα παιδιά! Είναι τα παιδιά σας οι πρώτοι αναγνώστες των κειμένων σας πριν καταλήξουν στα χέρια του εκδότη; Σας δίνουν συμβουλές, σας κάνουν παρατηρήσεις στα γραπτά σας;

Μ.Χ.: Δείχνουν ενδιαφέρον για αυτά που γράφω, με ρωτούν, τα ρωτώ κι εγώ και έτσι η συγγραφή στο σπίτι μας δεν είναι τόσο μια μοναχική διαδικασία, αλλά πολλές φορές γίνεται και αντικείμενο διαλόγου. Βέβαια υπάρχουν και οι στιγμές εκείνες της βύθισης στον εσώτερο εαυτό μας, όπως μου αρέσει να λέω, για να προκύψει το αποτέλεσμα που χρειάζεται. Να ξέρετε πάντως πως δεν είναι τόσο εύκολο να γράφεις για μικρά παιδιά… Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα καλό παιδικό βιβλίο; Μ.Χ.: Πρωτοτυπία, ευφάνταστη πλοκή, ενδιαφέροντες ήρωες και μία γλώσσα που ρέει αβίαστα και απλά. Τα παιδιά σήμερα ασχολούνται με το διαδίκτυο, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και λιγότερο με την ανάγνωση βιβλίων. Τι πρέπει να κάνουμε για να τα φέρουμε πιο κοντά στο βιβλίο; Μ.Χ.: Δεν νομίζω ότι μας συμφέρει να ανταγωνιστούμε την εικόνα που είναι από μόνη της πολύ δυνατή. Θέλω να πω πως δεν υπάρχει ζήτημα αντιπαράθεσης. Εμείς ας διαβάζουμε από μικρή

ηλικία βιβλία και στα παιδιά και εμείς ως ενήλικες. Να υπάρχουν βιβλία σπίτι, να μας βλέπουν να διαβάζουμε! Το βιβλίο έχει μεγάλη ελκτική δύναμη, θα τα τραβήξει κοντά του. Επίσης να μην ανησυχούμε αν τα παιδιά δείχνουν αδιαφορία για την ανάγνωση βιβλίων, έχουν το δικαίωμα της επιλογής και ας μην ξεχνάμε πως πολλές φορές αυτή η αδιαφορία τους μπορεί να είναι και μία αντίδραση ή πρόκληση. Πιστεύω στη δύναμη του βιβλίου! Πριν λίγο καιρό, κυκλοφόρησε το πρώτο σας βιβλίο ενηλίκων με τίτλο «Tango στο φάρο», από τις εκδόσεις Δυάς. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την λογοτεχνία ενηλίκων; Μιλήστε μας λίγο για το βιβλίο σας. Μ.Χ.: Αγάπησα πολύ αυτό το νέο κειμενικό είδος. Μια ιστορία μυθοπλασίας για ενήλικες που συμπεριλαμβάνει και αρκετά ιστορικά στοιχεία, όπως την Κρήτη του 1900 ή την ίδρυση του τότε Βασιλικού Θεάτρου, έχει τις δικές της νόρμες και τις δικές της απαιτήσεις (και χρονικές και γλωσσικές και νοηματικές). Πρόκειται για μία ιστορία που εξελίσσεται σε δύο διαφορετικούς χρόνους

(ξεκινά από την Κρήτη του 1900 και φτάνει μέχρι την ακμή του τότε Βασιλικού θεάτρου) και από την άλλη είναι ένα ταξίδι κυριολεκτικό και μεταφορικό μέσω της βασικής του ηρωίδας στις σύγχρονες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις... Το αγάπησα πολύ, έκανε την καρδιά μου να χτυπάει έντονα κι ας με ξενύχτησε τόσο.... Αυτή την περίοδο σας βασανίζει γλυκά κάποιος ήρωας που περιμένει υπομονετικά να πάρει σάρκα και οστά; Μ.Χ.: Έχω διάφορες σκέψεις στο μυαλό μου…. αλλά ναι, υπάρχει κάτι που γράφω αυτόν τον καιρό….

Έχετε χρόνο να διαβάσετε βιβλία; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία; Μ.Χ.: Ναι, βρίσκω χρόνο για διάβασμα μέσα σε όλα, τελευταία διάβασα τα εξαιρετικά: Το δέντρο των ψεμάτων (Φράνσις Χάρντινγκ), Το αγόρι στην κορυφή του βουνού (Τζον Μποιν), Νοτούρνο, Συνταγές για όνειρα (Isol). Συγγραφέας γεννιέται κανείς ή γίνεται στη πορεία; (Διάβασμα, σεμινάρια δημιουργικής γραφής) Μ.Χ.: Προσωπικά από αυτά που

αναφέρατε ακολουθώ μόνο το πρώτο! Δεν ξέρω να σας απαντήσω σε αυτό το ερώτημα, ξέρω μόνο να σας πω πως δεν είναι εύκολο (κι ας φαντάζει καμιά φορά), χρειάζεται επιμονή, υπομονή και αγάπη για το αναγνωστικό κοινό στο οποίο απευθύνεσαι. Ναι, ξέρω ακούγεται παρωχημένη η χρήση της λέξης «αγάπη», μα δεν βρίσκω καταλληλότερη για το κίνητρο της συγγραφής. Λίγο πριν ολοκληρώσουμε την συνέντευξη, θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες του site μας; Μ.Χ.:. Χαίρομαι που παρακολουθείτε κι εσείς προσωπικά τις εκδοτικές προτάσεις και είναι μια μεγάλη παρηγοριά που επικοινωνείτε τόσο όμορφα το παιδικό βιβλίο. Για τους αναγνώστες θα ήθελα να πω πως ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΑΚΟΜΑ…. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για το χρόνο που μας διαθέσατε και να σας ευχηθώ καλή δημιουργική συνέχεια. Μ.Χ.:. Σας ευχαριστώ πολύ!

Aγγελίνα Παπαθανασίου

Aγγελίνα Παπαθανασίου

Η Μαρία απαιτεί συνεχώς από τους γονείς της διάφορά πράγματα. Αγαπημένη της φράση «ΤΟ ΘΕΛΩ ΤΩΡΑ!». Αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά της, ξεσπάει σε κλάματα, βάζει τις φωνές, αρχίζει τις τσιρίδες. Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΚΑΘΕ ΓΟΝΙΟΥ

Ο συγγραφέας ξεκινάει με ένα ευρηματικό τρόπο την ιστορία του. Ένα ΓΙΑΤΙ φεύγει από το ανοιχτό παράθυρο ενός εκδοτικού οίκου και ταξιδεύει παντού ακούγοντας τα παράπονα των μικρών παιδιών.

Μια ιστορία γραμμένη απλά και κατανοητά, που δείχνει στους μικρούς αναγνώστες ότι κάθε άσχημη συμπεριφορά έχει και συνέπειες. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΑ ΚΑΠΡΙΤΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ;

Γιατί ο κόσμος να είναι άδικος; Γιατί να υπάρχει φτώχεια και πείνα; Γιατί όλοι στη γη δεν είναι ίσοι; Γιατί μας χωρίζουν σε φτωχούς και πλούσιους; Γιατί να πολεμάμε μεταξύ μας για λίγο φαγητό; Γιατί να υπάρχει μοναξιά και θλίψη; Γιατί να υπάρχει αρρώστια και πόνος;

Η υπερφυσική γυναίκα στα παραμύθια Νένα Μπούρα Πολλές έχει υμνηθεί η γυναίκα στα δημοτικά μας τραγούδια αλλά και μεγάλη αναφορά γίνεται στο πρόσωπό της, είτε ως κακιά μητριά είτε ως πεντάμορφη κοπέλα στα λαϊκά μας παραμύθια. Κι αυτό, γιατί ο ρόλος της στη ζωή της κοινωνίας ήταν πολυποίκιλος με αποτέλεσμα να εμπνεύσει τους λαϊκούς παραμυθάδες. Έτσι

άλλοτε είναι αυτή που θρέφει τον ήρωα κι άλλοτε αυτή που τον σώζει από τα δεινά. Όμως οι γυναίκες στα παραμύθια μας κατέχουν και άλλη μια δύναμη. Μια μαγική και υπερφυσική δύναμη που την εφαρμόζουν στους ανθρώπους για καλό ή κακό. Έτσι έχουμε τις υπερφυσικές γυναίκες.

Σε αυτή τη κατηγορία ανήκουν οι Μοίρες, οι Γοργόνες, οι Λάμιες, οι Νεράιδες και οι Στρίγγλες.

«…Είπε λοιπόν η μια: -Να γενεί όμορφη που να μην υπάρχει άλλη ομορφιά στο κόσμο.

Οι Μοίρες, όπως και στην μυθολογία, έτσι και στα παραμύθια καθορίζουν -Ναι, λέει η άλλη, μα, σα γίνει δεκαοχτώ τις ζωές των θνητών. Σύμφωνα με τη χρονών να πιάσει το αδράχτι και να λαϊκή παράδοση είναι τρεις αδελφές πεθάνει. που γυρίζουν όλη τη γη και την τρίτη μέρα μοιραίνουν τα μωρά που γεν-Όχι, λέει η τρίτη, να μην πεθάνει αλλά νιούνται. να κοιμηθεί εκατό χρόνια...» Η μεγαλύτερη κρατάει μια ρόκα, άλλη ένα αδράχτι και η τρίτη ένα ψαλίδι. Αυτή λοιπόν που έχει τη ρόκα γνέθει, αυτή με το αδράχτι τυλίγει την κλωστή και όταν ολοκληρωθεί το μοίρωμα η τρίτη κόβει με το ψαλίδι. Έτσι οι Μοίρες καθορίζουν και προμηνύουν τη ζωή ενός ανθρώπου.

(Η κοιμισμένη βασιλοπούλα)

«…Όσο να είναι το δαυλί στο τασάκι, τόσο να ζήσει και το παιδί…» (Η νύφη που δεν άκουσε την πεθερά της)

Οι Νεράιδες ήταν δαιμόνια του υγρού στοιχείου που τραγουδούν και χορεύουν απαίσια. Εμφανίζουν ανθρώπινες αντιδράσεις κι άλλοτε βοηθούν τον ήρωα κι άλλοτε του κάμουν κακό. Πολλά παραμύθια υπάρχουν ακόμα που αναφέρουν πως οι νεράιδες ξελογιάζουν θνητούς. «….Μη φεύγεις, άνθρωπέ μου, του είπε η νεράιδα. Πάρε αυτό το ζωνάρι και κάμε τρία μπάνια στη θάλασσα. Έπειτα να μαζέψεις αυτά τα κοχύλια και τα πετράδια. Αυτά θα γίνουν σα χρυσάφι…» (Ο Αράπης) Οι Γοργόνες είναι θαλάσσια όντα με κορμί γυναίκας ως τη μέση και από κάτω ψάρι. Είναι όμορφες και χρησιμοποιούν χρυσές χτένες για να χτενίζουν τα μακριά μαλλιά τους. Η γοργόνα του παραμυθιού άλλοτε εμφανίζεται καλή και πονετική, βοηθώντας τον ήρωα κι άλλοτε καραδοκεί και σκορπάει το κακό. «...Πάρε αυτό το κόκαλο και δώσε ’το να το φάει η γυναίκα σου και θα γκαστρωθεί να κάνετε παλικάρι. Μονάχα σαν γενεί το παιδί δεκαπέντε χρόνου, να με το φέρετε εδώ πέρα σε μένα…» (Η Γοργόνα)

Η Λάμια δεν είναι άλλη από την αρχαιά Εμπούσα, κακοποιό δαίμονα που άρπαζε και έπνιγε τα μικρά παιδιά και τους ρουφούσε το αίμα. Στα παραμύθια εμφανίζεται ως ανθρωποφάγο τέρας και μοχθηρό πλάσμα. «…έρχεται η Λάμια, δεν ακούς τη βαβούρα; Ακούγονταν βου βου βου….» (Τα δίδυμα) «…Αλλά η Λάμνισσα πού να ακούσει. Τον πήγε λοιπόν στο σπίτι και λέει της θυγατέρας της: Σου έφερα, Μαρούλα, ένα μεζέ πρώτης τάξεως. Εγώ αύριο το πρωί θα πάω στην εκκλησιά που είναι Κυριακή. Εσύ θα το σφάξεις και θα τον βάλεις στον φούρνο να φάμε, να θαραπαυούμε…» (Ο Μισοκωλάκης)

να αποκαλύψουν τις ανθρωποφαγικές τους τάσεις, χωρίς να διακρίνεται κάτι στην εξωτερική τους εμφάνιση. «…Αυτή ήταν στρίγγλα και κανένας δε το ΄ξερε.

Ο βασιλέας είχε ένα στάβλο κι έβανε μέσα τα βασιλικά άλογα. Η στρίγγλα κάθε βράδυ σηκώνονταν απ’ την Οι Στρίγγλες παρουσιάζονται στα πακούνια της και πήγαινε στο στάβλο ραμύθια σαν φτωχές γυναίκες που και έτρωγε κι από ένα άλογο. μπορούν να μεταμορφωθούν και να μπουν στα σπίτια των θνητών με σκο(Η στρίγγλα) πό να τους βλάψουν. Είναι άσχημες με σουβλερά νύχια και ένα δόντι. Μπορούν από την βρεφική τους ηλικία

«…Μόλις βλέπει η στρίγγλα πως της πήρανε το κλειδί και τ’ ακοίμητο καντήλι γίνηκε θεριό. Κατεβαίνει στο στάβλο, δε βρίσκει το άλογο, γίνεται αερικό, χύνεται πίσω του, αρχίζει να τον κυνηγά….» (Τ’ ακοίμητο καντήλι) Πλήθος παραμυθιών με τις υπερφυσικές γυναίκες ξεπετάγονται μέσα από τις λαϊκές αφηγήσεις. Παραμύθια λίγο φοβιστικά και άγρια που απευθύνονταν όμως μόνο σε ενήλικες. Ιδανικά για μια "βραδιά τρόμου" δίπλα στο τζάκι από ατρόμητους παραμυθάδες και ακροατές, έτσι ώστε να περάσει πιο γρήγορα η ώρα και να ξημερώσει Τώρα η τηλεόραση μας "έκλεψε" τη πηγαίνοντας καθένας για το λαλιά και έχει λιγοστέψει η επικοινωμεροκάματο. νία μας ή έχει γίνει ψηφιακή. Μήπως αυτό είναι πιο τρομακτικό από ένα παραμύθι με Λάμιες;;;

Χαρά Ξένου

Το έργο "Αργώ", (τόμος Α' 1933 και Β' 1936) μυθιστόρημα του λογοτέχνη και νομικού Γιώργου Θεοτοκά, αναφέρεται στο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της αστικής Αθήνας μετά την μικρασιατική καταστροφή. Μετά την Καταστροφή, η Ελλάδα ήτανε μια χώρα ηττημένη, διχασμένη πολιτικά, κλονισμένη οικονομικά, καθώς έπρεπε να περιθάλψει πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες. Σ’ αυτό το περιβάλλον εκτυλίσσεται η ιστορία της "Αργούς". Το μυθιστόρημα είναι πολυπρόσωπο και οι ήρωές του είναι στην πλειονότητά τους νέοι. Με την οικογένεια Νοταρά, τον καθηγητή της Νομικής, Θεόφιλο Νοταρά τον Τρίτο, ο οποίος με την ζωή και το έργο του συνέβαλε στην ακμή της δυναστείας. Αυστηρός και ακλόνητος στις ιδέες του, όπως τα εθνικά ιδανικά, την εκκλησία και την οικογένεια. Ο καθηγητής έχει τρείς γιούς, τον Νικηφόρο 26 ετών, πεισματάρη και φιλόδοξο, τον Αλέξη 20 ετών, φοιτητή της Νομικής, που τον θέλγει η Ποίηση και τον Λίνο 16 ετών που θέλει να γίνει ήρωας. Ο Θεόφιλος παντρεύτηκε

την Σοφία, κόρη στρατηγού, φτωχή, διάσημη για την ομορφιά της. Εγκατέλειψε τον καθηγητή και τους γιούς της, όταν ο Λίνος ήτανε μωρό στη κούνια. Όλοι οι ήρωες της "Αργούς" ταξίδεψαν προς το άγνωστο, προς τις μεγάλες θάλασσες, προς το Χρυσόμαλλο Δέρας που τους σαγήνευε. Όπως λέει και ο ίδιος ο συγγραφέας: "Σημειώνω πως η Αργώ δεν έχει κεντρικό πρόσωπο. Είναι η έκφραση πολλών ανθρώπινων καταστάσεων ταυτόχρονα και ίσως (δεν ξέρω) η δικαίωσή τους."

Με φόντο έναν αδυσώπητο πόλεμο και με συναισθηματική και γλαφυρή αφήγηση, η συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει την τραγικότητα και τη φρίκη που έζησε ο ρωσικός άμαχος πληθυσμός αλλά και τη δύναμη που έχει η μητρική αγάπη. Μια συγκινητική ιστορία η οποία συμπληρώνεται στο τέλος του βιβλίου και αποζημιώνει για την αναμονή της ολοκλήρωσής της.

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

Δύο παράλληλες ιστορίες εκτυλίσσονται στον Κήπο του χειμώνα. Στο πρόσφατο μέλλον, αρχές της χιλιετίας, γνωρίζουμε την οικογένεια Γουίτσον. Μια αμερικάνικη οικογένεια με ρώσικες πινελιές. Στο πρόσφατο παρελθόν, αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, γνωρίζουμε την οικογένεια Πετρόβνα, μια τυπική ρωσική οικογένεια. Κοινός παρονομαστής η Άνια. Μια γυναίκα που αποδεικνύει περίτρανα πως η δύναμη της ψυχής είναι απεριόριστη.

Με φόντο την Αμερική του σήμερα, πραγματεύεται βαθιές ανθρώπινες ιστορίες, σχέσεις αγάπης και ηθικής. Τρεις γυναίκες σε αυτό το μυθιστόρημα, των οποίων τις προσωπικές ιστορίες γνωρίζουμε στο πρώτο μέρος του βιβλίου. Αυτές οι γυναίκες καλούνται να συνυπάρξουν. Γνωρίζουν εκ νέου τον εαυτό τους και επαναπροσδιορίζουν τις επιθυμίες τους και τα θέλω τους από τη ζωή. Δημιουργούν έναν ισχυρό δεσμό που τους δίνει τις βάσεις να διεκδικήσουν τα όνειρά τους. Ένα μυθιστόρημα πλούσιο σε περιγραφές. Στην αρχή είναι λιγάκι κουραστικό με τις επαναλήψεις και τις συνεχόμενες αναφορές στα ίδια και στα ίδια πράγματα. Όμως, η συνέχειά του είναι καταιγιστική και συγκλονιστική. Ένας κήπος του χειμώνα που στο παγκάκι του αξίζει να καθίσει κανείς: για να γνωρίσει μία ιστορία αγάπης που ποτέ δεν πέθανε, να ταξιδέψει στην ψυχή μιας μάνας που αγωνίζεται για τα παιδιά της, να λυτρωθεί μέσα από την αλήθεια.

Νεκταρία Γ. Πουλτσίδη

Το βιβλίο Αγκάθια και τριαντάφυλλα είναι το πρώτο βιβλίο της νέας τριλογίας της συγγραφέως Σάρα Μάας. Είναι ένα βιβλίο που, ενώ εντάσσεται στην νεανική λογοτεχνία, μπορεί να διαβαστεί άνετα και από μεγαλύτερες ηλικίες, καλή ώρα όπως εγώ... Τι να πω γι’ αυτό το βιβλίο που δεν έχει ειπωθεί ήδη; Ανακάλυψα από τις πρώτες κιόλας σελίδες έναν ακόμη μαγικό κόσμο να ανοίγεται μπροστά μου. Ξωτικά, κυνηγοί, εχθροί κι όχι μόνο… Όταν η νεαρή κυνηγός Φέιρα, για χάρη την επιβίωση της οικογένειάς της, σκοτώνει ένα λύκο δεν φαντάζεται τι την περιμένει. ΈΝΑ ΠΑΡΑΜΎΘΙ ΜΠΛΕΓΜΈΝΟ ΜΕ ΦΑΝΤΑΣΊΑ. Τα Αγκάθια και Τριαντάφυλλα είναι ένα πραγματικά χορταστικό βιβλίο. Έντονο, γρήγορο, με εκπλήξεις, αληθινούς ήρωες και έντονα μισητές φιγούρες! Πολυεπίπεδοι, με δυναμική και προσωπικότητα χαρακτήρες... Δεν σε αφήνει λεπτό να πάρεις ανάσα. Μάχες, ίντριγκες, φόνοι, αίμα...

πλεκτάνες δολοπλοκίες δεν λείπουν από τον κόσμο που έπλεξε με μαεστρία η Σάρα Μάας, στον οποίο βυθίστηκα απ' την πρώτη σελίδα κι έγινα ένα με τα ξωτικά. Τα γεγονότα τρέχουν με τόσο ιλιγγιώδη ταχύτητα που κάποια στιγμή ένιωσα να μην προλαβαίνω να αφομοιώσω τις νέες πληροφορίες που μου παρουσίαζε η συγγραφέας και οφείλω να ομολογήσω πως αυτό με κούρασε. Η ιστορία τα διαθέτει όλα! Έχει έναν τραγικό έρωτα, αγωνία, δράση, αναπάντεχες αλλαγές στην πλοκή και έναν όμορφο καλοστημένο κόσμο, που χτίζεται γύρω από τα ξωτικά-μαγικά πλάσματα που η σύγχρονη φαντασία είχε κάπως παραμελήσει τα τελευταία χρόνια.

μπορούν όλοι να τις φτιάξουν. Αν είναι γνωστές οι βασικές προτιμήσεις των ζωδίων, μπορεί να βρεθεί μια “μέση λύση” στο πρόβλημα του μαγειρέματος!

Αγγελική Δρακάκη Το βιβλίο αποτελείται από διάφορες και ψαγμένες συνταγές, τόσο αλμυρές όσο και γλυκές, που ταιριάζουν στο κάθε ζώδιο ξεχωριστά. Σε κάθε ζώδιο αντιστοιχούν δυο συνταγές, μια αλμυρή και μια γλυκιά -για όλες τις ώρες-. Εκτός από τις συνταγές, θα βρείτε και διάφορα tips, όπως ποια είναι τα πιο ωφέλιμα μπαχαρικά και βότανα για κάθε ζώδιο, πώς συμπεριφέρεται κάθε ζώδιο στην κουζίνα ή τι προτιμάει. Επίσης, αυτό το βιβλίο το προλογίζει η διάσημη αστρολόγος Άση Μπήλιου που μαζί με την Χριστίνα Θεοχάρη μας εξηγούν τι είναι η αστρολογία και ποια η σχέση της με την μαγειρική και πόσο σημαντική είναι. Tην εκπληκτική φωτογράφιση έχει κάνει η Δανάη Ίσαρη. Οι συνταγές είναι απλά γραμμένες, ώστε να γίνονται κατανοητές από όλους, με τα υλικά και την εκτελεσή τους απλά δοσμένα, για να

Ας σας δώσω όμως ένα παράδειγμα στο τι θα συναντήσετε αγοράζοντας το βιβλίο αυτό. Εγώ είμαι Καρκίνος στο ζώδιο, οπότε πηγαίνοντας στην σελίδα που γράφει για αυτό το ζώδιο, αρχικά συναντάω ένα μικρό γενικό πρόλογο καθώς ποια είναι η σχέση των Καρκίνων με το φαγητό και πώς είναι στην κουζίνα. Μετά περνάει στις συνταγές, όπου για μας επέλεξαν ελληνικό Mac & Cheese με φέτα και κιμά που είναι μια παραλλαγή του κλασσικού ελληνικού παστίτσιου και υγρό κέικ με δαμάσκηνα και γλάσο με ξινόγαλα. Κάπως έτσι προχωράει όλο το βιβλίο και περιττό να σας πω ότι δοκίμασα και τις δύο συνταγές και ήταν πεντανόστιμες. Ενώ στο τέλος του βιβλίου, σου δίνει πληροφορίες για τα τέσσερα στοιχεία της φύσης και πώς είναι κάθε ζώδιο στο τραπέζι. "Η γεύση των ζωδίων" είναι ένα ξεχωριστό και πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που συνδυάζει με πολύ έξυπνο τρόπο την αστρολογία με την μαγειρική και σου δίνει έναν ακόμα λόγο για να ασχοληθείς με τα ζώδια και το φαγητό γιατί μέσα από το βιβλίο θα ανακαλύψεις ότι οι μεγαλύτεροι food lovers είναι οι Ταύροι και οι Καρκίνοι, οι Δίδυμοι προτιμάνε...

Η αξία της ανάγνωσης II

Γιώργος Σανιδάς Στη σειρά αυτή άρθρων θ' ασχοληθούμε διεξοδικά κι αποκλειστικά με τη διαχρονική αξία της ανάγνωσης και το πώς μπορεί να την αγαπήσουν τα παιδιά και οι νέοι. Προέκυψε από το γεγονός πως στις μέρες μας, όπου όλοι σχεδόν οι λαοί κατέκτησαν το δικαίωμα της ελεύθερης ιδιωτικής ανάγνωσης, πολλοί άνθρωποι το απεμπολούν εύκολα σαν να πρόκειται για θέμα δευτερεύουσας σημασίας. Ειδικά στη χώρα μας (και θα εξηγήσουμε προσεχώς το γιατί), το κακό παράγινε και κάτι οφείλουμε να κάνουμε όσοι αγαπάμε ακόμα το διάβασμα, πριν να είναι πολύ αργά. Κατ' αρχήν πρέπει να αντιληφθούμε όλοι και να διαδώσουμε σε κάθε κατεύθυνση, πως το διάβασμα γενικά, αποτελεί τη σπουδαιότερη λειτουργία του ανθρώπου μετά την αναπνοή και συνδέεται άμεσα και άρρηκτα με την ύπαρξή και την εξέλιξή του ως σκεπτόμενο ον. "Η ανάγνωση είναι για το νου, ότι η άσκηση για το σώμα", όπως υποστήριξε σοφά ο Έντισον. Να μάθουμε επίσης, ότι το δικαίωμα όλων στην εκπαίδευση πρώτα, και στην ελεύθερη ανάγνωση στη συνέχεια, κατακτήθηκε σχετικά πρόσφατα, κι όχι παντού, με αγώνες και θυσίες. Σε ό, τι αφορά τα παιδιά, υπάρχουν σοβαρότατες πιθανότητες να

αγαπήσουν το διάβασμα, αν το αγαπούν οι μεγάλοι στο περιβάλλον τους. Εδώ, λοιπόν, θα ψάξουμε την ιστορία της ανάγνωσης, τις διακρίσεις της, τα πλεονεκτήματά της, το πού να στοχεύουμε διαβάζοντας, τι και πώς να διαβάζουμε, τι σημαίνει πνευματική καλλιέργεια, τι είναι το δημιουργικό διάβασμα, πώς θα κάνουμε τα παιδιά συνειδητούς αναγνώστες κι άλλα πολλά. Το ζητούμενο είναι να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό οπλοστάσιο επιχειρημάτων μέσα απ' την πλήρη ανάλυση του θέματος, ώστε να γίνουμε αποτελεσματικοί πρεσβευτές μιας αλυσιδωτής προσπάθειας που θα έχει ως στόχο να ξαναφέρει την ανάγνωση στο προσκήνιο και να την κάνει μέρος της καθημερινότητας όλων. Αναμφισβήτητα "εν αρχή ην ο Λόγος" (ρήση απ' το ξεκίνημα του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου). Η γλώσσα και τα αλληλένδετα παράγωγά της, γραφή κι ανάγνωση, αποτελούν τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του ανθρώπου. Χωρίς αυτά δε θα υπήρχε επικοινωνία, πολιτισμός, πρόοδος, εξέλιξη. Οι επόμενες γενιές δε θα μπορούσαν να στηριχθούν στη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία των προηγούμενων για να δώσουν ώθηση στην κίνηση της ανθρωπότητας προς τα μπρος. Έτσι, το είδος μας θα ζούσε στα σκοτάδια της άγνοιας και δε θα διέφερε και πολύ απ' το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο.

3500 χρόνια πριν, στη Μεσοποταμία, 70 χιλιόμετρα νότια της Βαγδάτης, εκεί όπου αργότερα άνθισε η ξακουστή Βαβυλώνα, ξεκίνησε η ιστορία των βιβλίων με την ανακάλυψη της τέχνης της γραφής, ως μνήμη για εμπορικούς σκοπούς και επικοινωνία, χωρίς τη φυσική παρουσία των ανθρώπων και τους περιορισμούς του χωροχρόνου. Τότε άρχισαν οι άνθρωποι να σκαλίζουν πάνω σε πήλινες πινακίδες, σύμβολα που προορίζονταν για ανάγνωση. Η ανάγνωση όμως με την ευρεία έννοια, προηγήθηκε της γραφής καθώς θα μπορούσε να πει κανείς, πως η φύση αποτελεί ένα ανοιχτό βιβλίο για τα μάτια και τις λοιπές αισθήσεις του ανθρώπου. Έτσι η εικόνα, ταυτίζεται με την πρώτη-πρώτη εμπειρία διαβάσματος. Μπορούμε λοιπόν να συσχετίσουμε την πορεία της ανάγνωσης με τη διαδρομή του ανθρώπου από την ώρα που γεννιέται και δέχεται τα ερεθίσματα, οπτικά και άλλα, απ' το περιβάλλον, ως την ώρα που κλείνει τα μάτια και σταματούν οι αισθήσεις του. Όλη μας η ζωή δηλαδή, θέλοντας και μη, συνδέεται με τη διαδικασία που ονομάζουμε ανάγνωση. Είναι πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα. Θα επανέλθουμε προσεχώς και διεξοδικότερα στην ιστορία της ανάγνωσης, στο επόμενο άρθρο όμως θα μιλήσουμε αποκλειστικά για τη χρησιμότητά της στον σύγχρονο άνθρωπο.

Χρήστος Διαμαντόπουλος

Ο Βεροβέν είναι ικανότατος αστυνομικός. Μετά την δολοφονία της γυναίκας του, πριν λίγα χρόνια, είχε αποσυρθεί, από το σώμα, αλλά κατάφερε να συνέλθει. Τώρα θα κληθεί να αντιμετωπίσει την κακοποίηση της συντρόφου του, Ανν, που βρέθηκε τυχαία σε μια ληστεία κοσμηματο-πωλείου. Επίσης ο ληστής θέλει οπωσδήποτε να σκοτώσει την Ανν. Προσπαθώντας να εξιχνιάσει την υπόθεση παραβαίνει τους κανόνες του και αναλαμβάνει μόνος του χωρίς την βοήθεια των συναδέλφων του. Τα περιθώρια του χρόνου για να τον βρει πιέζουν. Όσα μαθαίνει για την Ανν πόσο θα τον επηρεάσουν στην εξέλιξη της υπόθεσης; Στο τέλος θα τα καταφέρει με τον αδίστακτο εγκληματία; Η «Ανν» είναι το τέταρτο βιβλίο της άτυπης τετραλογίας του Πιέρ Λεμέτρ -με ήρωα τον επιθεωρητή Καμίγ Βεροβέν- και το δεύτερο βιβλίο της σειράς που μεταφράζεται στα ελληνικά, μετά την «Αλέξ» (το δεύτερο βιβλίο που μεταφράστηκε το 2017), ενώ έχει ανακοινωθεί ότι θα μεταφραστεί την Άνοιξη του 2018 το «Ιρέν» (το πρώτο βιβλίο).

Ο επιθεωρητής Βεροβέν είναι «κάποιος που σκέφτεται τόσο με το μυαλό του όσο και με τα χέρια του: δεν καταλαβαίνει πραγματικά, παρά μόνο ό, τι μπορεί να ζωγραφίσει». Ψυχρή ατμόσφαιρα, κοφτή γραφή, απρόσμενη εξέλιξη της πλοκής: ο Πιερ Λεμέτρ –βραβευμένος με το βραβείο Goncourt για το μυθιστόρημα Καλή αντάμωση εκεί ψηλά– έχει επιβάλει το στιλ και το ταλέντο του στη νουάρ λογοτεχνία.

Μεγαλώνει, γίνεται δεκάξι. Το σεξ γίνεται γι’ αυτόν καθημερινή υπόθεση, με διάφορες γυναίκες που γνωρίζει και περιστασιακά μένει μαζί τους. Η Μαγδαλένα, όμως, είναι αυτή που του προξενεί κάποια συναισθήματα. Η ζωή του είναι ζητιανιά, κλοπές, πείνα, βρωμιά, γνωριμία με ανθρώπους που τον παίρνουν στη δούλεψή τους, αλλά πάντα κάποια παρανομία γίνεται κι εξαφανίζεται, επειδή φοβάται να μην ξαναπάει φυλακή. Ανάμεσα στους ανθρώπους που παίζουν σημαντικό ρόλο, είναι η γριά γειτόνισσά του Φρεντεσμπίντα, η Κάτια, η Γιούνι, η Ελενίτα, ο Ιβόν, η τραβεστί Σάντρα και η τσιγγάνα Ντέισι. Ο ήρωας περνάει από σαράντα κύματα μέχρι να κατασταλάξει στην μεγάλη του αγάπη, την Μαγδαλένα. Αγάπη Ντόκα Ποια θα είναι, όμως, η κατάληξή τους; Δύο αδέλφια, ο Ρεϊνάλδο/Ρέι και ο Νέλσον, 9 και 11 χρονών αντίστοιχα, μεγαλώνουν σε μια ταράτσα με μάνα μισότρελη και γιαγιάμούμια. Δίπλα μένει μια 20χρονη πόρνη. Η μαμά τους τούς τσακώνει να την κοιτούν και να αυνανίζονται και τους βρίζει. Ο Νέλσον την σπρώχνει και καρφώνεται το κεφάλι της σε ένα σίδερο. Βλέποντάς την έτσι, σοκάρεται και αυτοκτονεί. Η γιαγιά απλώς πεθαίνει. Καθώς δεν υπάρχουν μάρτυρες, ως ένοχος συλλαμβάνεται ο Ρέι και φυλακίζεται. Μέσα στην φυλακή, μαθαίνει να κάνει τατουάζ και πώς να βάζει πέρλες στη βάλανο. Ευκαιρίας δοθείσης, το σκάει. Ζητιανεύει, πεινάει, τον απαξιώνουν.

Ένα βιβλίο σκληρό, γραμμένο με λέξεις ωμές, που περιγράφουν μια ζωή του περιθωρίου κι όμως καθημερινή, γεμάτο σκηνές βρωμιάς και δυσωδίας, που σου έρχεται να κάνεις εμετό με την ορμή που σχηματίζονται μέσα σου οι εικόνες, μέσα σε έναν κόσμο που ούτε καν φανταζόμαστε ότι υπάρχει, που φωτογραφίζει μια Αβάνα πολύ διαφορετική από αυτήν που έχουμε στο μυαλό μας. Οι περιγραφές δεν ωραιοποιούν κανένα σκηνικό, αντιθέτως το παρουσιάζουν με τα πιο μελανά χρώματα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΡΑΜΠΟΥΚΑΣ

Θεωρώ πως η ποίηση δεν είναι για τους λίγους...

Αγγελική Δαφτσίδου

Ευχαριστούμε τον

Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

ποιητή Γιάννη Ζαραμπούκα για τον χρόνο που διέθεσε για να απαντήσει στις ερωτήσεις μας,

Πρώτη εμφάνιση στη λογοτεχνία με μια ποιητική συλλογή. Ήταν το ταξίδι του βιβλίου σου όπως το περίμενες; Γ.Ζ.: Η αλήθεια είναι πως ακόμα είναι νωρίς για να έχω μία ολοκληρωμένη εικόνα για το ταξίδι του βιβλίου μου. Άλλωστε δεν έχει κλείσει ούτε τρεις μήνες από την ημέρα που επίσημα κυκλοφόρησε. Το ξεκίνημα όμως ήταν ανέλπιστα δυνατό και γι' αυτό χαίρομαι ιδιαίτερα!

ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα τον ίδιο αλλά και το πρώτο το συγγραφικό πόνημα, την ποιητική συλλογή με τίτλο «Το αναπόφευκτο της μοναξιάς». Θα μου επιτρέψετε τον ενικό, γιατί είναι ένας άνθρωπος που αγαπώ και εκτιμώ βαθιά.

Τι θα έλεγες πως αποκόμισες από τις κριτικές και τα σχόλια των αναγνωστών σου; Γ.Ζ.: Φτερουγίσματα χαράς και πολλά δάκρυα συγκίνησης! Δεν μπορώ να μην ρωτήσω. Γιατί ποίηση; Γιατί όχι ένα ευκολοανάγνωστο μυθιστόρημα; Γ.Ζ.: Και γιατί όχι; Κοίταξε, για μένα η ενασχόληση με τη διαδικασία της συγγραφής είτε πεζών, είτε ποιητικών κειμένων αποτελεί μέσο προσωπικής λύτρωσης από ανείπωτα συναισθήματα και σκέψεις. Ορμώμενος λοιπόν από αυτή μου την ανάγκη η ποίηση προέκυψε εντελώς αυθόρμητα, τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο συγγραφής της παρούσας συλλογής. Στη συνέχεια όμως, ήθελα να κερδίσω ένα προσωπικό

στοίχημα που έβαλα με τον εαυτό μου. Να καταφέρω δηλαδή να εκφράσω αυτό που νιώθω μέσα από ένα σύντομο σε έκταση κείμενο! Προσωπικά, σαν αναγνώστη, με ανακουφίζει το γεγονός πως γράφεται ποίηση από νέους ανθρώπους. Πιστεύεις πως υπάρχει μέλλον στην ποίηση στην εποχή μας; Γ.Ζ.: Ζούμε σε μια πεζή εποχή, όπου το είδος της ποίησης βάλλεται από την εμπορευματοποίηση του λογοτεχνικού χώρου, η οποία κατ' επέκταση έχει ως αποτέλεσμα τα μυθιστορήματα, κυρίως τα ογκώδη, να παράγονται, να προβάλλονται και να πωλούνται ευκολότερα. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η ποίηση δεν ανθίζει στις μέρες μας. Το αντίθετο μάλιστα! Μπορεί το κομμάτι της πίτας που της αναλογεί να είναι μικρό, όμως υπάρχουν τόσα πολλά ερεθίσματα γύρω μας, που αποτελούν το ιδανικότερο υλικό για τη δημιουργία της. Από την εμπειρία σου είναι όντως πιο δύσκολη η ποιητική γραφή από κάποιο κείμενο σε πεζό λόγο; Και αν ναι, είναι εξίσου δύσκολο να διαβαστεί;

Γ.Ζ.: Η συγγραφή ενός ποιήματος είναι σαφώς δυσκολότερη γιατί ο δημιουργός πρέπει μέσα από ένα κείμενο περιορισμένης έκτασης να ξεκλειδώσει τον συναισθηματικό κόσμο του αναγνώστη και να διεγείρει τη σκέψη του. Θεωρώ πως η ποίηση δεν είναι για τους λίγους... Ίσως αυτό είναι ένα διαχρονικό στερεότυπο που επικρατεί γύρω από το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος που με βρίσκει αντίθετο. Πιστεύω ότι υπάρχουν ποιητές που κουμπώνουν τέλεια στον καθένα μας. Αρκεί να έχουμε τη διάθεση να τους βρούμε μέσα απ' τη διαδικασία της ανάγνωσης! Γράφοντας τα ποιήματά σου είχες στο μυαλό σου ενδεχομένως σε ποιον απευθύνεται αυτό που γράφεις ή ήταν αυθόρμητη και από ψυχής η γραφή σου; Γ.Ζ.: Αν και θα ακουστεί κάπως εγωιστικό αυτό που θα πω, αλλά η αλήθεια είναι πως αρχικά τα ποιήματα τα έγραψα με σκοπό την δική μου προσωπική απελευθέρωση από το βάρος ανείπωτων συναισθημάτων, χωρίς να αναλογιστώ αυτό που αναφέρεις.

Πιστεύεις πως ο ποιητής πρέπει να μελετά, να έχει σαφείς επιρροές από λογοτεχνικά ρεύματα και μεγάλους ποιητές ή είναι κάπως ξεπερασμένο στην μοντέρνα ποίηση; Γ.Ζ.: Νομίζω πως επιβάλλεται! Μπορεί η μοντέρνα ποίηση να αποκλίνει τουλάχιστον τεχνικά από τους μεγάλους μας ποιητές, αλλά η μελέτη τους νομίζω πως αποτελεί ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και μέσο που μπορεί να συνδράμει στην βελτίωση και στην ωρίμανση του ταλέντου σε συνδυασμό με τις εμπειρίες που προσφέρει ο χρόνος! Είσαι ένας νέος άνθρωπος, φοιτητής. Πιστεύεις πως στη συγγραφή υπάρχει χώρος για νέους ανθρώπους ή η απόφαση δεν είναι τόσο των εκδοτικών αλλά περισσότερο των αναγνωστών και στο τι συνηθίζουν να διαβάζουν; Γ.Ζ.: Πάντα και παντού υπάρχει χώρος για τους νέους ανθρώπους. Ίσως η αρχή να είναι κάπως δύσκολη μιας και λόγω της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζουμε οι εκδότες δύσκολα εμπιστεύονται τους νέους δημιουργούς. Δύσκολα πια ρισκάρουν. Ας μην ξεχνάμε πως κι αυτοί επιχειρηματίες

είναι... Όμως αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν εκδότες που αφουγκράζονται τις νέες λογοτεχνικές φωνές και τους δίνουν το δικό τους, έστω και μικρό χώρο, για να ακουστούν. Παράδειγμα αποτελούν οι Εκδόσεις Πνοή που μου έδωσαν την ευκαιρία και το βήμα να επικοινωνήσω το πρώτο μου λογοτεχνικό έργο με το αναγνωστικό κοινό. Όσο για το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, πιστεύω πως και οι αναγνώστες έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης, αφού σε αυτούς στηρίζεται η επιτυχία ενός βιβλίου. Θέλω να πιστεύω πως οι πραγματικοί αναγνώστες, αυτοί που πάντα θα κοιτούν στα πιο χαμηλά ράφια των βιβλιοπωλείων, αυτοί που θα προσπαθούν να ξετρυπώσουν βιβλία διαμάντια, αυτοί που θα ψάχνουν κάτι φρέσκο και διαφορετικό ίσως θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να δίνουν ευκαιρίες στους νέους δημιουργούς. Έκανες το πρώτο βήμα στον μακρύ αυτό δρόμο με μια, κατά γενική ομολογία, σοβαρή και αξιόλογη δουλειά. Τι να περιμένουμε από σένα; Υπάρχουν σχέδια για το μέλλον; Γ.Ζ.: Έχω ήδη σκεφτεί το επόμενό

μου βήμα και βρίσκομαι σε μία πολύ γόνιμη διαδικασία αναζήτησης και μελέτης της ιδιαίτερης φόρμας κειμένου με την οποία θέλω να ασχοληθώ. Άλλη μία πρόκληση για μένα έχει ξεκινήσει! Ωστόσο, δεν θέλω να ανακοινώσω κάτι συγκεκριμένο, μα ούτε και να βιαστώ να δημιουργήσω γιατί η συγγραφή για εμένα είναι ανάγκη.

ΕΧΩ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΟΥ ΜΊΑ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΖΩΗ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΦΩ. ΑΣ ΤΗΝ ΖΗΣΩ, ΟΜΩΣ, ΠΡΩΤΑ...

«Το αναπόφευκτο της μοναξιάς» είναι μία ποιητική συλλογή, η συγγραφή της οποίας ξεκίνησε δειλά μέσα στο 2014, ως μία προσπάθεια να γίνουν οι στίχοι από κάθε ποίημα το κλειδί που θ' ανοίξει την πόρτα της ψυχής, κι από μέσα θα ξεχυθούν όλα εκείνα, τα ανείπωτα συναισθήματα που την βαραίνουν. Κι εκείνη να πετάξει ψηλά στο τέλος, ελεύθερη πια, δίχως βάρη να τσακίζουν τις φτερούγες της και ν’ αναζητήσει το φως της λύτρωσης.

Αγγελική Δαφτσίδου

Λένε πως η ποίηση είναι δύσκολη. Δύσκολη στη γραφή, αλλά και δύσκολη στην ανάγνωση. Πώς μπορούν όμως οι λέξεις να είναι δύσκολες και ειδικά αυτές που μιλάνε απευθείας στην ψυχή; Είναι σαν να λέμε πως μια μελωδία είναι δύσκολη να την ακούσεις, ένας πίνακα ζωγραφικής δύσκολος να τον δεις και ούτω καθεξής… Η ποίηση όμως, αν της δώσεις μια ευκαιρία, είναι σαν να φοράς το αγαπημένο σου μπλουζάκι, εύκολη, αβίαστη, αρκεί να της ανοίξεις το μυαλό και την καρδιά. Διαβάζοντας την ποιητική συλλογή του Γιάννη Ζαραμπούκα «Το Αναπόφευκτο της Μοναξιάς» αυτό ένιωσα. Ζεστά και οικία. Γυρνούσα τις σελίδες και στις λέξεις του βιβλίου έβρισκα κομμάτια δικά μου. Πράγματα που έζησα, φόβους, αγωνίες, ξεχασμένα όνειρα, ώρες μοναξιάς και απελπισίας… Διάβαζα και έλεγα δεν μπορεί, για μένα είναι γραμμένο αυτό. Με ευαισθησία και μια λεπτότητα που αξίζει στην ανθρώπινη φύση ο ποιητής καταπιάνεται με ό, τι μπορεί να βιώσει λίγο πολύ ο άνθρωπος. Κυρίαρχη η

μοναξιά, διαφεντεύει το παρελθόν και το μέλλον και αφήνει άλλοτε άδεια κουφάρια και άλλοτε σεντούκια γεμάτα πολύτιμες αναμνήσεις. Τα ποιήματα διακατέχονται από μια μουσικότητα που σε παρασύρει, γραμμένα όλα σε ελεύθερο στίχο. Η συγκίνηση είναι σχεδόν χειροπιαστή και οι λέξεις των ποιημάτων, αν και με μια πρώτη ανάγνωση φαίνονται πεσιμιστικές, κρύβουν δύναμη και ελπίδα. Μοναξιά, στιγμές ερωτικές, θύμισες, πόνος, απόγνωση… αλλά και ελπίδα για μια νέα αρχή. Δειλία όμως και δύναμη να την αναγνωρίσεις.

Βλέμματα σε ηλεκτροσόκ, παλμοί παράλυσης, μηχανικές ανάσες, σημάδια έρωτα... Πρόκειται σίγουρα για ένα ανατρεπτικό μυθιστόρημα που καθηλώνει. Μυστήριο, πάθος, έρωτας, έγκλημα, δολοφονία, αγάπη... όλα με ένα "κλικ"... Ο έρωτας εκείνος όμως που επηρεάζει καταλυτικά τις ανθρώπινες σχέσεις. Που χειραγωγεί συμπεριφορές, να γεννά πάθη και προκαλεί τραγικές καταστάσεις. Μια ιστορία αγάπης που φθονεί ακόμα και η ίδια η Μοίρα, εμποδίζοντάς την ν' ανθίσει. Ο ΧΡΟΝΟΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ; ΣΒΗΝΕΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ; Χαρά Δελλή

Σαν το δολοφόνο που γυροφέρνει τον τόπο του εγκλήματος, έτσι κι ο Nα σε λένε Μαρίνα -συγγνώμη, απέχει από το προσωπικό μου γούστο-, να είσαι λίγο στη γοητευτικός Πάρης (αχ Πάρη!) με τη σκιά της καλλονής αδερφής σου και ξαφνικά ρομαντική κι ευάλωτη Μαρίνα να βρίσκεσαι σε έναν καλοκαιρινό εξωτικό συνεχίζουν να γυρίζουν στο νησί για παράδεισο -βλέπε Σαντορίνη!-, και έξω από ένα φινάλε που ανατρέπει τα πάντα. το βιβλιοπωλείο απ' το οποίο μόλις βγήκες ταύτιση!- να πέφτεις πάνω στον Πάρη -βλέπε "Θα έρθω πάλι. Μη φοβάσαι. Δεν θα μυθολογία...- και να μένει άναυδος! Το αρσενικό που κάθε γυναίκα περιμένει να συναντήσει κάποια στιγμή στην ζωή της. Νομίζω, μας γοήτευσε όλες!

φύγω. Θα είμαστε μαζί. Τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει!" ΡΙΣΚΑΡΕΙΣ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ;

Η παράλογη λογική της μουτζούρας

Η παράλογη λογική της μουτζούρας

Αναστασία Νεραϊδόνη

Δεν ξέρω αν θα σας μιλήσω ως καθηγήτρια ή ως συγγραφέας ή και τα δύο μαζί. Απεχθάνομαι τις μουτζούρες. Είτε στο δικό μου γραπτό, γι' αυτό και συνηθίζω να γράφω με μολύβι, είτε στα γραπτά των μαθητών μου που έχω την χαρά να διορθώνω.

Διαπίστωσα λοιπόν πως όταν εισάγονται στο γυμνάσιο χρησιμοποιούν στυλό. Στην αρχή, νόμιζα ότι θεωρούν το μολύβι και τη γόμα πολύ παιδικά, όμως μου μετέφεραν ότι το κάνουν γιατί το απαιτούν οι καθηγητές του γυμνασίου. Μάλιστα τους έχουν δηλώσει ρητά να μην χρησιμοποιούν μπλάνκο αφήνοντας τις μουτζούρες στο γραπτό τους. Οπότε όταν τους μοιράζω μολύβια στην τάξη μου για να γράψουν, μουτζουρώνουν τα λάθη ακόμα και με το μολύβι. Αδυνατώ εδώ και μήνες να συλλάβω την λογική των καθηγητών δημοσίας εκπαίδευσης που το απαιτούν. Ενίσταμαι ως εκπαιδευτικός, ως λάτρης του όμορφα γραμμένου χαρτιού και ως άνθρωπος των γραμμάτων.

Η μουτζούρα που μένει πάνω στο γραπτό και δεν σβήνει, έχει μια υποχθόνια αρνητική σημασία στην ψυχοσύνθεση ενός παιδιού. Όλοι κάνουμε λάθη. Ακόμα και ο καλύτερος διδάκτωρ φιλόλογος. Η γόμα υπάρχει για να σβήνει τα λάθη μας. Και τα λάθη μας φυσικά υπάρχουν για να τα διορθώνουμε και να μαθαίνουμε. Να βελτιωνόμαστε ως άνθρωποι σε μεγαλύτερο βάθος ανάλυσης. Η μουτζούρα που μένει πάνω στο γραπτό, δείχνει στα παιδιά ότι τα λάθη μας πάντα μένουν εκεί, να μας χλευάζουν ότι είμαστε ανάξιοι, να μας κυνηγούν στο μέλλον. Πολλές φορές είχε τύχει -ούσα στη πρώτη λυκείουνα κοιτάξω τα τετράδια που είχα στο γυμνάσιο. Τι θα γίνει σε ένα παιδί που έχοντας ανέβει επίπεδο, κοιτάξει τα μουτζουρωμένα γραπτά του παρελθόντος του; Και σκεφτείτε το αυτό σε όλες τις φιλοσοφικές εκφάνσεις. Μελάνι που δεν φεύγει-λάθη-παρελθόν-παρόν. Λέει ένα ρητό: «Χρησιμοποιούσαμε μολύβια όταν είμαστε μικροί και τώρα χρησιμοποιούμε στυλό. Ξέρετε γιατί; Γιατί τα λάθη στην παιδική ηλικία μπορούσαν εύκολα να σβηστούν ενώ τώρα όχι».

Αυτό θέλουμε να διδάξουμε στους εφήβους; Ότι τα λάθη μας είναι ανεξίτηλα σαν τις μουτζούρες; Γιατί να μην τους μάθουμε αυτό που κάνουν όλοι οι συγγραφείς; Στην αρχή κάνουμε το προσχέδιο ενός γραπτού με μολύβι, το επιμελούμαστε και μετά περνάμε την πένα (ή τις μπόλικες χρωματιστές πένες αν είστε σαν εμένα). Αντίστοιχα λοιπόν ας πούμε στις εύπλαστες εφηβικές ψυχές να σχεδιάζουν ναι μεν το μέλλον τους, αλλά πάντοτε με μολύβι. Να σβήνουν τα λάθη τους με την γόμα και να ξαναπροσπαθούν για το καλύτερο αποτέλεσμα. Εξάλλου οι άνθρωποι είμαστε σαν τα μολύβια. Το καλύτερο κομμάτι είναι κρυμμένο μέσα μας. Πάντοτε αφήνουμε σημάδια όταν αγγίζουμε των άλλων τις ζωές. Κάνουμε λάθη. Τα σβήνουμε αλλά γινόμαστε πολύ καλύτεροι όταν ακονιζόμαστε.

Ποτίτσα Πιερρουτσάκου

Ένα πολύ όμορφο, ρομαντικό μυθιστόρημα βασισμένο ως επί το πλείστον σε αληθινή ιστορία είναι αυτό το βιβλίο της κυρίας Φανής Πανταζή. Μου τράβηξε την προσοχή από το πολύ όμορφο εξώφυλλο που με μαγνήτισε πραγματικά!! Μια γυναίκα με δύο πολύ γλυκά μάτια, ένα καράβι και η θάλασσα.... αινιγματική η ματιά της, μα και μελαγχολική.…

600 σχεδόν οι σελίδες που σε παρασέρνουν να διαβάσεις την ιστορία δύο γενεών, απόγονος των οποίων είναι και η συγγραφέας μας. Όλα ξεκινούν στην πανέμορφη Σύρο γύρω στο 1850, όπου παρακολουθούμε την ιστορία της οικογένειας του Πετρή και της Δέσποινας Βικέλα. Ο Πετρής, ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου λουκουμοποιείου του νησιού ζει πολύ άνετα με την σύζυγο και τα τρία του παιδιά, την Φώτω 9 ετών, τον Αρτέμη 8 και την πεντάχρονη Ασημίνα, πανέμορφη, πανέξυπνη, ατίθαση, πεισματάρα… Η Ασημίνα θα είναι και η βασική μας ηρωίδα. Κατέπληξε τους πάντες όταν μετά από δική της απαίτηση ξεκίνησε τα σχολικά μαθήματα από 5 ετών και πολύ σύντομα γίνεται απίστευτος βιβλιοφάγος με τρομερή δίψα για μάθηση.

Η αγάπη όλα τα οδηγεί και τα νικά και οι ήρωές μας αλλάζουν σελίδα στη ζωή τους, μετακομίζοντας στην Αλεξάνδρεια. Εκεί θα παρακολουθήσουμε πλέον την ιστορία της οικογένειάς τους και των παιδιών τους, εστιάζοντας περισσότερο στην Ρουμπίνη, η οποία μοιάζει πολύ στον χαρακτήρα με την μαμά Ασημίνα. Έρωτες-φιλίες-πάθη και λάθη συνθέτουν το σκηνικό. Λάθος άνθρωποι σε λάθος στιγμές μπαίνουν στις ζωές των παιδιών και προβλήματα δημιουργούνται στην οικογένεια.

Μπορεί το φως να γεννηθεί μέσα από τα σκοτάδια; Μπορεί η αληθινή αγάπη να σβήσει το μίσος; Ο Στεφάν ένας ήρωας επικίνδυνος, εκδικητικός με πολύ δύσκολα παιδικά χρόνια και πολλές τραυματικές αναμνήσεις. Τον έκαναν πειραματόζωο κάποιοι που ήθελαν να δημιουργήσουν τον τέλειο στρατιώτη και η Ζάνα μια ηρωίδα δυναμική, διεκδικητική και πεισματάρα, μια ρομαντική πρώην κλέφτρα που έχει κι αυτή περάσει δύσκολα παιδικά χρόνια. Η αρχή δύσκολη, η πορεία αιματηρή και το τέλος μακρινό....... Ανάμεσά τους ένα Αόρατο Νήμα που συνδέει το φως με το σκοτάδι, τη ζωή με τον θάνατο, το μίσος με την αγάπη.

Αναστασία Ελευθεριάδου

Έρωτας, πάθη, μίσος, κίνδυνος ολούθε, ίντριγκες, δίψα για εκδίκηση, ατμοσφαιρικές περιγραφές, κινηματογραφικές εικόνες... Αν και οι ιστορίες μοιάζουν να επαναλαμβάνονται και οι πρωταγωνιστές απλά αλλάζουν ονόματα, η κυρία Ευσταθίου ξέρει να παρασύρει τον αναγνώστη και να τον ταξιδεύει σε ένα παραμύθι που τα έχει όλα! Μου φάνηκε σαν μια άλλη εκδοχή του κλασικού παραμυθιού "Η πεντάμορφη και το τέρας".

Αόρατη η κλωστή της μοίρας που δένει δύο ανθρώπους οι οποίοι προορίζονται να είναι μαζί. Αυτό το μαγικό νήμα μπορεί να τεντωθεί ή να μπερδευτεί, αλλά ποτέ να σπάσει; Θα τα καταφέρει να αντέξει το Αόρατο νήμα;

Όλα ήταν καλύτερα τώρα. Σκοτάδι πυκνό και λήθη. Η λύτρωσή της κάποτε, η λύτρωσή της τώρα. Δεν ήθελε να ξυπνήσει ποτέ.

Aργύρης Xριστομάγνος

Δημήτρης Μπονόβας

Αργύρης Χριστομάγνος. Ένας ιδιαίτερος ποιητής. Ένας ιδιαίτερα ωραίος ποιητής. Ένας συνδυασμός του σκοτεινού με τον φωτεινό εαυτό. Δύο εκφάνσεις του ίδιου ατόμου, δύο στοιχεία που όλοι κρύβουμε μέσα μας. Ποιο από τα δύο όμως θα κερδίσει; Ας αφήσουμε τον ίδιο να μας πει…

Τι είναι εκείνο που σε ωθεί να γράφεις; Α.Χ.: Τιτάνιες μάχες που δίνονται, με έπαθλο πολλές φορές την ίδια την ψυχή του ανθρώπου, είναι εκείνο που με ωθεί να μπω όχι μόνο ποιητής, θα έλεγα, αλλά και χρονικογράφος τους. Διαβάζοντας κάποιος το «LIMITED EDITION» και το «2ος Νόμος» μπαίνει στη σφαίρα των στοιχείων που από την Αυγή της ανθρωπότητας συγκρούονται, καταλύοντας ολόκληρα βασίλεια, πάνω σε δεσμούς μεγατόνων: από κοινωνικά και πολεμικά μέχρι αόρατα και συμπαντικά. Φως και Σκοτάδι. Έρωτας και Μίσος. Τάξη και Χάος. Πνεύμα και Ύλη. Ειδικά στην έμμετρη εισαγωγή του 2ου Νόμου κάνω ξεκάθαρη εικόνα στον αναγνώστη για το τι πρόκειται να αντιμετωπίσει. Και δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται, πίστεψέ με, Δημήτρη. Γενικότερα, το σωστό γράψιμο δεν είναι εύκολος δρόμος. Η ποίηση είναι ένα δύσκολο μονοπάτι. Μοναχικό κατά πολλούς. Ποια η άποψή σου; Τι σε οδήγησε προς αυτή τη κατεύθυνση; Α.Χ.: Νομίζω ότι αποκρυσταλλώνω την άποψή μου στο ποίημα «Η Ποίηση Είναι Ένα Παιδί Όλες Τις Μέρες Του Χρόνου». Η γοητεία Της, λοιπόν, και τίποτε άλλο με τράβηξε κοντά της. Έτσι δεν γίνεται με όλα τα πράγματα; Και τους ανθρώπους.

Ποιες οι επιρροές σου; Α.Χ.: Από την αρχαία ελληνική γραμματεία: Όμηρος, Πλάτων, Ηρόδοτος, Θουκιδίδης. Από επτανήσιους ποιητές: Σολωμός και Βαλαωρίτης. Από συγγραφείς sci-fi: Alan Moore, Pat Mills, Ph. Dick. Από συγγραφείς τρόμου και ηρωικής φαντασίας: Jack Vance, Robert E. Howard, H. P. Lovecraft, Stephen King, Chuck Palahnium, Norman Mailer. Αυτά ως κύριες επιρροές. Δεν θα έπιανα το στυλό, όμως, αν δεν υπήρχε το Heavy Metal με τους Cirith Ungol, Manilla Road, Omen, Tyrant (Αμερικάνους), Heavy Load, Fifth Angel, MP, Manowar, Priest και Maiden. Οι στίχοι τους (τόμοι ολόκληροι) στέκονται και μόνοι τους, εξ άλλου. Διαβάζοντάς σε, η αλήθεια είναι ότι αποκόμισα ανάμικτες εντυπώσεις. Παρατήρησα ότι είσαι εν μέρει “σκοτεινός” αλλά είδα και ένα κωμικό στοιχείο. Προσωπικά, πώς “βλέπεις” τα γραπτά σου; Α.Χ.: Το κωμικό στοιχείο υπάγεται στο πεδίο του σαρκασμού (και αυτοσαρκασμού σε σημεία, αν θέλετε). Τα γραπτά μου δεν έχω την «πολυτέλεια» να τα «δω», όπως δεν μπορεί ένα δέντρο να φέρει άποψη για τα φρούτα που βγάζει.

Οι άνθρωποι δίνουν ονομασία στα δέντρα απ’ τους καρπούς τους. Συνεπώς, αφήνω τα έργα μου στην κρίση του Χρόνου και μόνο. Ανέφερε τρεις χαρακτηρισμούς για τον εαυτό σου για τους οποίους είσαι υπερήφανος και τρεις για τους οποίους όχι. Α.Χ.: Ο Γέρων Παΐσιος (πολύ μου αρέσουν τα έργα του) έλεγε ότι όταν σε ουσιώδη συζήτηση ξεκινάς μια πρόταση με το «εγώ», είσαι εξ αρχής λάθος. Το πιστεύω αυτό. Μόνο αρνητικά έχω να επιδείξω για τον εαυτό μου, πράγματα που προσπαθώ συνεχώς να βελτιώνω. Αν ξεκινήσω να λέω, δεν θα τελειώσω. Ο χειρότερος εφιάλτης που φοβάσαι για την καριέρα σου και το ομορφότερο όνειρο που έχει πραγματοποιηθεί ή προσδοκάς για το μέλλον; Α.Χ.: Ο χειρότερος εφιάλτης στην -όχι καριέρα εκ του cursus honorum των Ρωμαίων, αλλά σταδιοδρομία μου εκ του ελληνικού σταδίου- ποίηση είναι να την δω σαν καριέρα. Έτσι, αν χαθεί η αυθεντικότητα σε ό, τι έργο βγαίνει απ’ τα χέρια μου, καλύτερα να τα μαζέψω και να πάω σπίτι. Το ομορφότερο

όνειρο που προσδοκώ για το μέλλον είναι τα ελληνικά Μεταλιθικά έργα γενικότερα (και τελευταία ας μείνουν τα δικά μου) να αποτελέσουν τροφή σκέψης για τους επόμενους καλλιτέχνες. Πιστεύεις ότι ένας καλλιτέχνης, στην Ελλάδα του 2018, μπορεί να βιοπορίζεται από την τέχνη του; Α.Χ.: Στ’ αλήθεια, λόγω αφενός της κρίσης που διανύουμε και αφετέρου του μικρού αγοραστικού κοινού της Ελλάδας, όχι. Αν όμως κάποιος είναι πραγματικά άξιος σε αυτό που δημιουργεί και εντείνει τις προσπάθειές του να το προωθήσει, τότε μπορεί να ελπίζει σε ένα σταθερό αγοραστικό πυρήνα, βιοποριζόμενος κιόλας. Από όλες τις Τέχνες, η λογοτεχνία είναι η πιο δύσκολη σ’ αυτό. Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας- τι θα ήταν αυτό; Α.Χ.: Η λογοτεχνία είναι ο καθρέφτης μιας μεγάλης πτυχής της κοινωνίας. Αλλοιώνοντας τον καθρέφτη για να δείχνει «καλύτερη» η εικόνα, ο Νάρκισσος θα ψάξει να βρει άλλον καθρέφτη και η εικόνα θα μείνει κενή. Στην

Solus Ipse ----------Νύχτα χτες ο ορίζοντας φωτίζετο ακατάπαυστα... Χάραμα οι επιζώντες συνεχίζουν στα χαλάσματα... Το έδαφος βαθιά από την οβίδα έχει σκαφτεί... Η ανάσα τους κοφτή. Ύπαρξη χωρίς την πλήρη επίγνωση του βάθους της είναι μια εκδοχή ανυπαρξίας, μίας άρρωστης παγίδας μεταξύ Αιώνων που η Ιστορία κρατά κι Εκείνων του μετά. Άρμα τόσων τόνων σπρώχνει πίσω η αναπήδηση, τρεις στιγμές αργότερα, στις φλόγες κατά το ήμισυ τυλίγεται μια κόρη σ' έναν ξέφρενο χορό, ψελλίζοντας "νερό!"

Mοιάζει η Φύση να μετέχει εντός της αγωνίας της. Έστω ότι γλιτώσει, δεν θα χαίρει ελπίδας ίασης. Ο αέρας φέρνει καουτσούκ και λίπος χοιρινό, μέσα στο πρωινό. Ένα παιδί, πάνω από τριών χρονώ δέν τό 'λεγες... μία απ΄ τις παράπλευρες –ε, όπου νά 'ναι– απώλειες... μονάχο πώς πασχίζει εξ' απ' τις πέτρες να συρθεί... μια πάσχουσα μορφή. Βλέποντας ν' απλώνεται το αίμα του ολοπόρφυρο, στάθηκα. Εμβάθυνα. Το μεν πνεύμα έστι πρόθυμο για νά βγει διά πύλης τεθλιμμένης και στενής, η δε σαρξ ασθενής; Κάποιοι συμπολεμιστές πλέον ατενίζουν ήρεμα, δίπλα δίπλα το βαρύ, θολό ηλιοβασίλεμα, στο φρούριό μας που τρεις ώρες πριν είχαν σταλεί, για να καταληφθεί. Κίτρινοι, χλωμοί, αμόρφαστοι κάτ' απ' το δέρμα τους, πάσσαλοι τους συγκρατούν ως τον κομμένο αυχένα τους στην άμμο κείτονται τ' ακέφαλά τους τα κορμιά, χιλιόμετρα μακρυά. Βόμβες διασποράς συντρίβουν κλίμακες και κράσπεδα... Ένοικοι, περαστικοί, διαμελισμένοι ανάσκελα... Γαζώνει το μυδράλιο κι ένα τζιπ θ' ανατραπεί... απ' ωστική ριπή. Άγγελοι κουρνιάζουν πάνω στο ον που για εκδίκηση δίψαγε για μια ζωή και ΤΩΡΑ διεκδίκησε υπόσταση στα όρια μεταξυ του Μηδενός και του αϊδίου Παντός. Αν όνειρο είναι αυτό που ζω, ποτέ μη με ξυπνήστε! Κι αν ξύπνιος ζω όλο αυτό μην και κανένα αφήστε να μου διαρρήξει ούτε λεπτό αυτό το solus ipse!

ερώτηση, λοιπόν, αν θα άλλαζα κάτι απ’ την κοινωνία, θά ’λεγα μάλλον ότι αυτό ανήκει στην δύναμη της ίδιας της κοινωνίας. Ένας καλλιτέχνης έχει την πολυτέλεια να μιλάει απλώς και μόνο με το έργο του.

ετοιμάζω την δεύτερη, στις 20 Μάη στο Da Capitano, στον Πειραιά. Αυτά για το άμεσο μέλλον. Τώρα, υπάρχει ήδη ένα 3ο βιβλίο μου (το πλέον μεταλιθικό) δακτυλογραφημένο, στημένο που δεν βλέπω την ώρα να εκδόσω. Παράλληλα, νέα κομμάτια γράΌλο και νέοι επίδοξοι καλλιτέχνες φονται συνεχώς και τελικά θα αποτεεμφανίζονται στον ορίζοντα. Αν έλέσουν μια 4η συλλογή (τελείως, όπρεπε να τους δώσεις μια συμβουλή, μως, διαφορετική). Ένα είναι σίγουρο: ποια θα ήταν; το μεταλιθικό ρεύμα στο οποίο ανήκω, ως ποιητής μόνο, δυναμωμένο Α.Χ.: Επειδή πάρα πολλοί απ’ αυτούς όσο περνάει ο καιρός, θα αναπτύξει είναι άξιοι, θα έκανα κάτι άλλο: Θα κα- ακόμα περισσότερο τις δημιουργικές θόμουν ν’ ακούσω τη συμβουλή και τη τάσεις όσων καλλιτεχνών το απαρτίγνώμη τη δική τους για μένα. Αυτά που ζουμε στην Ελλάδα. Το στηρίζουμε με έχουν εκείνοι να πουν, θέλω ν’ ακούσω. μία και μόνη φιλοδοξία: να σαρώσει όλα τα υπόλοιπα κινήματα τέχνης. Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον; Αργύρη, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου Α.Χ.: Μετά την χαρά που μου έδωσε η ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία πρώτη παρουσίαση του 2ου Νόμου, στο έργο σου!!!

Παιδικό βιβλίο: Καθοδηγείται ή καθοδηγεί;

Αλέξανδρος Δαμουλιάνος Σε εποχές ολικής παρακμής, σαν κι αυτή που διασχίζουμε με μοναδικό σκαρί μια θαλασσοδαρμένη ελπίδα, η Λογοτεχνία οφείλει, πρωτίστως στην ιστορία και τον εαυτό της, να αναλάβει ηγετικό ρόλο και να αποτινάζει από το πετσί του έθνους την σήψη του μέλλοντός του. Ειδικότερα, η ναυαρχίδα του λογοτεχνικού στρατού, δηλαδή το παιδικό

βιβλίο έχει την ύψιστη ευθύνη να διώχνει από την συνείδηση του παιδιού τα ζιζάνια που η κοινωνία μας εξαπολύει προς πάσα κατεύθυνση. Άρα, όντας το παιδί η κιβωτός των ονείρων μας, τα βιβλία, και δεν αναφέρομαι στα σχολικά εγχειρίδια, που απευθύνονται σε αυτό θα πρέπει να ενδυναμώνουν το “ανοσοποιητικό σύστημα” του είναι του, και να οικοδομούν στην καρδιά

του σταδιακά τον ακέραιο στόχο να γίνει ένας Πολίτης που μαζί με άλλους ομόψυχους θα επαναπατρίσουν στον τόπο μας τις αξίες εκείνες, οι οποίες έχτισαν έναν κόσμο και τον παρέδωσαν στον άνθρωπο ώστε να του δώσει από την πνοή του μεγαλοπρέπεια και λαμπρότητα. Τα θέματα που μάγευαν και συνάμα εξύψωναν το πνεύμα των παιδιών αφορούσαν τον θερμό εναγκαλισμό ατόμου και φύσης με έναν ουρανό καταγάλανης συλλογικότητας και μετριοπαθούς ξεγνοιασιάς {Τα ψηλά βουνά, Ζαχαρίας Παπαντωνίου}, το νεανικό κουράγιο που πασχίζει να ισορροπήσει μέσα σε δρόμους αδιάφορους μεταξύ αλητείας και ευγενούς αγώνα για ένα μερτικό στο Χαμόγελο {Το παλιόπαιδο, Αγγελική Δαρλάση}, καθώς και τις επιμελώς άρτιες διασκευές μύθων της αρχαιότητα, του Αισώπου και κλασσικών παραμυθιών {Κάρμεν Ρουγγέρη}, και τα έργα όλων των μεγάλων προστατών του ιδιαιτέρως ευαίσθητου χώρου αυτού. Είναι φυσικά αυτονόητη η αναφορά στους δύο στυλοβάτες της νεοελληνικής παιδικής Σκέψης, την Πηνελόπη Δέλτα σε πρώτη φάση, και τον Ευγένιο Τριβιζά μετέπειτα. Με λίγα λόγια, το παιδικό βιβλίο πίστευε και επένδυε στο Παιδί, με μόχθο και σεβασμό προς αυτό.

Σήμερα, όμως, διότι τούτο είναι καλώς ή κακώς το μείζον, ούτε το παιδικό βιβλίο έμεινε ανέγγιχτο από το εθιστικό χάδι της κατάπτωσης των πάντων. Ευκολία, νεομοντερνίστικες δημοφιλείς στο ενδιαφερόμενο κοινό υποχωρήσεις στην ποιότητα και στην εκπομπή αναγκαίων μηνυμάτων, ώθηση του παιδιού σε μία εσωστρέφεια και στις «διδαχές» της αποχαυνωτικής πλευράς της τεχνολογίας. Κάνοντας μια σύντομη βόλτα σε τίτλους παρατήρησα πλειστάκις τις λέξεις internet, like, facebook. Επομένως, πλέον το βιβλίο για νέους ανθρώπους καθοδηγείται από τις αμβλυντικά λόγια της εποχής μας που έχουν καθηλώσει την παιδεία μας σε κωματώδη κατάσταση; Η απάντηση ίσως να μην είναι δύσκολη, ωστόσο θα αντισταθώ στον πειρασμό του ναι ή όχι. Μπορεί να ακουστεί σαν απλή ευχή, όμως ναι, Βιβλίο και Παιδί θα ξαναγίνουν Ένα όταν το πρώτο ανακτήσει τις μητρικές του αρχές, και αποδεχτεί τον ρόλο του Καθοδηγητή.

Βίκυ Ζηλιασκοπούλου

Καταρχήν να πω ότι το βιβλίο έχει καταπληκτικό εξώφυλλο. Μπράβο σε όποιον το σκέφτηκε, ταιριάζει απόλυτα με την κεντρική ιδέα του βιβλίου και επίσης είναι πανέμορφο. Και κάπου εδώ τελειώνουν όσα μου άρεσαν. Δεν ξέρω, ήταν πάρα πολύ κουραστικό. Μέχρι περίπου τη σελίδα 200, και μιλάω ειλικρινά, ο μόνος λόγος που το συνέχισα ήταν οι πολλές εκθειαστικές κριτικές που έχω διαβάσει. Στην ουσία, διάβαζα και περίμενα πότε θα φτιάξει η υπόθεση, πότε θα μου αρέσει ή θα συμπαθήσω έστω και έναν από τους πρωταγωνιστές και πότε θα σταματήσει να είναι τόσο «επίπεδο». Λίγο πριν τη μέση του αρχίζει και γίνεται λίγο πιο ενδιαφέρον, αλλά όχι κάτι τρομερό, μη φανταστείς ότι το διάβαζα τρώγοντας τα νύχια μου από την αγωνία. Αφού δεν ξεφώναξα τον άντρα μου ούτε μια φορά που «μου μιλάει την ώρα που βλέπει ότι διαβάζω…». Άσε που με ζάλισε με τις περιγραφές για το Ζιβερνί και τους ζωγράφους που ζήσα-

νε ή περάσανε από εκεί, και για τους πίνακες των ζωγράφων και για τον Μονέ. Δεν μπορώ, τα βαριέμαι αυτά, δεν με ενδιαφέρει καθόλου μα καθόλου η ιστορία της τέχνης. Ξέρεις τι νομίζω; Ότι του ήρθε στο μυαλό πρώτα η ανατροπή και πάνω σε αυτήν έψαξε τρόπο να γράψει ένα ολόκληρο βιβλίο. Ναι, μπράβο του, αλλά αρκεί αυτό; Ας έγραφε ένα διήγημα 100, άντε 150 σελίδων. Τις υπόλοιπες τι τις ήθελε; Αυτό που εννοώ, είναι ότι εγώ προσωπικά όταν έφτασα στις τελευταίες σελίδες ήμουν τόσο κουρασμένη και είχα βαρεθεί τόσο πολύ, που δεν σώζονταν πια η κατάσταση.

Τον πυρήνα της ιστορίας αποτελούν ένα χαμένο έργο και τρεις γυναίκες. Πώς σχετίζονται οι μαύρες νυμφαίες του Monet με το φόνο; Τι κοινό μπορεί να έχει ένα κορίτσι έντεκα χρονών με ιδιαίτερο ταλέντο στη ζωγραφική, μία όμορφη νεαρή δασκάλα και μία ηλικιωμένη που παρακολουθεί τα πάντα με τη δολοφονία του χειρούργουοφθαλμίατρου Morval;

Μαρία Στρατή Ο ιμπρεσιονισμός συναντά το νουάρ μυθιστόρημα στη Νορμανδία. Το πολυβραβευμένο αστυνομικό μυθιστόρημα του Michel Bussi εκτυλίσσεται στο Giverny, ένα χωριό της Νορμανδίας όπου έζησε και δημιούργησε ο Claude Monet, ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ρεύματος του ιμπρεσιονισμού. Επίκεντρο του μυθιστορήματος, όπως άλλωστε και κάθε αστυνομικού μυθιστορήματος, είναι ένας φόνος ο οποίος ταράζει την ηρεμία των ηρώων.

Στο μυθιστόρημα γίνονται ιδιαίτερες αναφορές στη ζωή και στο έργο του Monet. Ο συγγραφέας φαίνεται ότι έκανε ιδιαίτερη έρευνα για τη ζωή του Γάλλου ζωγράφου, καθώς επίσης και για το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής εκείνης. Εάν είστε λάτρεις της τέχνης και της ιστορίας, θα βρείτε ενδιαφέρον τον τρόπο με τον οποίο η αφήγηση του Bussi συνδυάζει ένα φόνο που έγινε στο παρόν με το ιστορικό πλαίσιο της εποχής του Monet. Οι φήμες για χαμένους ή κλεμμένους πίνακες, ανάμεσα σ' αυτούς και οι Μαύρες νυμφαίες του Monet, δημιουργούν ένα μπέρδεμα ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Αυτό σε συνδυασμό με μακροσκελείς αναφορές σε διάφορους ζωγράφους ενδεχομένως να προκαλέσει σύγχυση στον αναγνώστη. Ωστόσο, οφείλω να παραδεχτώ ότι στα τελευταία κεφάλαια η ροή είναι κάπως καλύτερη. Εν τέλει έρχεται η λύση του αινίγματος με ένα ιδιαίτερο τρόπο. Το τέλος το βρήκα ιδιαίτερα απρόβλεπτο, αφού μέχρι τις τελευταίες σελίδες είχα αγωνία να δω την κατάληξη των βασικών ηρώων.

Βασίλης Γιαννάκης

Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΡΟΜΟΥ ΔΙΝΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΝΑ ΒΙΩΣΕΙ ΑΚΡΑΙΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΟΝΤΑΣ Ο ΙΔΙΟΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ.

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γνώρισα τον Βασίλη Γιαννάκη μέσα από τα γραπτά του. Οι απορίες μου πολλές γι' αυτόν τον άνθρωπο που κατάφερε να με τρομάξει αρκετές φορές με τις ιστορίες του και τη δύναμη των λέξεών του. Όταν η φαντασία υπερνικά τη λογική, εκεί βρίσκεται και ο Βασίλης Γιαννάκης. Ελάτε να λύσουμε ένα μέρος του μυστηρίου που περιβάλλει τον συγγραφέα.

Από την πρώτη στιγμή, διαβάζοντας τη Ματωμένη Μαρία, θεώρησα πως όλη η ιστορία διαδραματίστηκε στ' αλήθεια. Η παρουσία σας στο κείμενο καθώς και η στήριξη της ιστορίας σε γεγονότα που συνέβησαν, το έκανε απόλυτα πιστευτό, τουλάχιστον μέχρι το σημείο που τα γεγονότα ξεφεύγουν πέραν της δικής μου κοινής λογικής. Εσείς πιστεύετε πως τέτοιοι μύθοι-θρύλοι έχουν λογική υπόσταση ή ότι οι άνθρωποι συνειδητά αυθυποβάλλουν τον εαυτό τους σε τέτοιες εμπειρίες; Β.Γ.: Η αλήθεια είναι ότι κατέβαλλα μεγάλη προσπάθεια να προσδώσω μια χροιά αληθοφάνειας στα γεγονότα της αφήγησης και αυτό συνέβη διότι η ιστορία είναι υπερβολικά φανταστική ακόμη και για τα δικά μου δεδομένα. Ο λόγος ήταν ότι την είχα συλλάβει σε νεαρή ηλικία (14 χρονών) όταν η φαντασία μου ακόμη οργίαζε. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν αποφάσισα να την περάσω στο χαρτί, έκρινα ότι απαιτούνται γερές δώσεις αληθοφάνειας και αληθινών θρύλων προκειμένου να καταστούν πιο εύπεπτα στον αναγνώστη όλα όσα περιλαμβάνει. Όσο για το ερώτημα αν οι μύθοι είναι αυθύπαρκτοι ή αν οι άνθρωποι υποβάλλονται σε αυτούς, αυτό αποτελεί τη βάση του μυθιστό-

ρήματος, όπως και όλου του φανταστικού κόσμου που έχω δημιουργήσει. Σύμφωνα με τη βάση αυτή, ισχύουν και τα δυο ταυτόχρονα. Το μεταφυσικό υπάρχει όσο υπάρχουν και άνθρωποι που πιστεύουν σε αυτό. Αυθυποβάλλονται σε αυτό, αλλά ταυτόχρονα το προσδίδουν πραγματική υπόσταση. Αυτό βέβαια αποτελεί μια υποθετική κατάσταση με συμβολικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό και η ευρύτερη κατηγορία της λογοτεχνίας στην οποία κατατάσσονται οι ιστορίες μου ονομάζεται speculative fiction, ακριβώς γιατί βασίζεται σε υποθέσεις. Τι προσφέρει στον αναγνώστη, θεωρείτε, η Ματωμένη Μαρία και γενικότερα η λογοτεχνία τρόμου; Καθαρή ευχαρίστηση ή και μια αφορμή για σκέψη για το τι υπάρχει πέρα από τον πραγματικό κόσμο, αυτόν που βλέπει και βιώνει ο καθένας μας; Β.Γ.: Η λογοτεχνία τρόμου δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να βιώσει ακραίες καταστάσεις, όντας ο ίδιος αποστασιοποιημένος από αυτές. Από τη μια επιδίδεται στη θαλπωρή μιας ασφαλούς ενασχόλησης που είναι η ανάγνωση και από την άλλη βιώνει όλη την αγωνία των

των ηρώων της ιστορίας. Η λογοτεχνία τρόμου δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να βιώσει ακραίες καταστάσεις, όντας ο ίδιος αποστασιοποιημένος από αυτές. Από αυτή την άποψη η λογοτεχνία τρόμου έχει πολλά κοινά με τα ακραία αθλήματα. Ο κοσμικός τρόμος στον οποίο κατατάσσεται και η ματωμένη Μαρία, προσπαθεί επιπλέον να προβληματίσει σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν στο ανθρώπινο μυαλό κάποια φαινόμενα που δεν μπορεί να αντιληφθεί. Στην φύση υπάρχουν πολλά τέτοια φαινόμενα όπως το υπέρυθρο φάσμα χρωμάτων, το ασύλληπτο μέγεθος του σύμπαντος, η σκοτεινή ενέργεια, τα πολλαπλά σύμπαντα κλπ. Η δική μου γεύση, κλείνοντας το βιβλίο ήταν γλυκόπικρη, θεωρώντας πως καθένας πήρε ό, τι του άξιζε αλλά ότι κυρίως υπήρξε happy end. Περίμενα πιο μακάβριες καταστάσεις. Να ανησυχώ που επιθυμούσα ακόμη πιο τρομακτικό τέλος; Β.Γ.: Προσπαθώ όσο μπορώ να δημιουργώ μια αβεβαιότητα ως προς το τέλος. Το προηγούμενο κιόλας μυθιστόρημά μου που έφερε τον τίτλο «Η νύχτα που έβρεξε μαχαίρια» είχε ένα

πολύ σκοτεινό και πεσιμιστικό τέλος. Αυτό της ματωμένης Μαρίας το θεωρώ καλό για κάποιους από τους ήρωες και κακό για κάποιους άλλους. Γενικότερα οι ήρωες των ιστοριών μου μπορούν να καταλήξουν να είναι νεκροί, ή έγκλειστοι στο ψυχιατρείο, ή να επιβιώσουν και να συνεχίσουν κανονικά τη ζωή τους. Το τι από τα τρία θα συμβεί, επιδιώκω να το καθιστώ απρόβλεπτο. Άλλωστε και η ίδια η ζωή είναι απρόβλεπτη. Δεν θα μπορούσε να λείπει το στοιχείο αυτό από τη μυθοπλασία. Για εμένα ήταν το πρώτο βιβλίο τρόμου που διάβασα και μου άρεσε η αίσθηση του κινδύνου και του τρόμου που πήγαζε μέσα από την ιστορία των ηρώων. Εσείς τι αγαπήσατε περισσότερο στη Ματωμένη Μαρία; Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που θα προτείνατε σε κάποιον που δεν διαβάζει αυτού του είδους μυθιστορήματα, να το διαβάσει; Β.Γ.: Αυτό που έχω αγαπήσει στη ματωμένη Μαρία είναι η ενεργητικότητα της νιότης που το διακατέχει. Περνάει το μήνυμα ότι οι νέοι άνθρωποι έχουν την δύναμη με τις αποφάσεις τους, ακόμη και να ορίσουν τις τύχες όλου του κόσμου. Παρά τις αστοχίες τους και παρά τα μεγάλα προβλήματα που αντι-

μετωπίζουν. Κάποιος που δεν διαβάζει τρόμο, μπορεί να θεωρήσει εσφαλμένα ότι πρόκειται για μία ιστορία γεμάτη από αποκρουστικά γεγονότα. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για μία αφήγηση στην οποία κυρίαρχο ρόλο έχει η αισιόδοξη οπτική των πραγμάτων. Στόχος σας είναι να τρομάζετε τους αναγνώστες; Ανατριχίλες, τινάγματα σε κάθε ήχο και η αίσθηση πως υπάρχει μια σκοτεινή δύναμη έτοιμη να εφορμήσει στη ζωή μας; Β.Γ.: Κάποτε ναι, γρήγορα όμως κατάλαβα την αξία της δημιουργίας καθημερινών ηρώων με τους οποίους είναι εύκολο να ταυτιστεί ο αναγνώστης. Το τρομακτικό υπόβαθρο αυτών των ιστοριών αποτελεί απλώς ένα πλαίσιο εντός των οποίων εκτυλίσσονται και πολλές ανθρώπινες περιπέτειες, διαπροσωπικές σχέσεις, έρωτες, έχθρες και πολλά άλλα στοιχεία που βιώνει ο μέσος άνθρωπος. Φαντασία, γνώση ή εμπειρία; Ποιο είναι το συστατικό για μια πετυχημένη ιστορία τρόμου; Β.Γ.: Όλα τα παραπάνω αλλά κυρίως η φιλότιμη προσπάθεια πρόκλησης

του τρόμου. Ακόμη και οι αναγνώστες που δεν φοβούνται εύκολα, θα εκτιμήσουν μια τέτοια προσπάθεια. Αντίθετα, αν ο συγγραφέας επαναπαυτεί στη διαπίστωση ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν φοβάται εύκολα, δεν πρόκειται να πετύχει εύκολα τον στόχο που ορίζει το είδος. Τι θα λέγατε σε κάποιον αν σας εκμυστηρευόταν ότι ψάχνει βιβλία μυστικιστικά και ότι επιδίδεται σε τελετές οι οποίες υπόσχονται δύναμη; Β.Γ.: Θα του συνιστούσα να στραφεί σε βιβλία που περιέχουν πολύ πιο ουσιαστικές γνώσεις, όπως είναι τα επιστημονικά συγγράμματα, τα φιλοσοφικά δοκίμια, η ποίηση και οι τέχνες γενικότερα. Μόνο έτσι θα μπορέσει να κατορθώσει την πνευματική ολοκλήρωση. Οι ήρωες των βιβλίων σας έχουν προδιαγεγραμμένη πορεία την οποία γνωρίζετε και ακολουθείτε ως την τελευταία σελίδα ή υπάρχει πιθανότητα «αυτονόμησής» τους κατά τη διάρκεια συγγραφής του βιβλίου; Β.Γ.: Συνήθως κάνω ένα πλάνο

σχετικά με την ιστορία που πρόκειται να γράψω. Από αυτή την άποψη η μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη. Εκεί όμως που αυτονομούνται πάντα και που αποκτούν τη δική τους φωνή είναι τα όσα έχουν να κάνουν με την προσωπικότητά τους. Πολλές φορές αυτονομούνται ως προς τη συμπεριφορά τους και εγώ απλώς ορίζω το τι θα τους συμβεί. Ποιο είναι το σημαντικότερο πράγμα που αποκομίζετε εσείς από τη συγγραφή ενός βιβλίου; Η λογοτεχνία τρόμου θεωρείτε πως σας καλύπτει απόλυτα; Β.Γ.: Αισθάνομαι ευχαρίστηση για το γεγονός ότι πέρασα ακόμη μια ιστορία στο χαρτί. Πολλές από τις ιστορίες που σκοπεύω να πω είναι ήδη γραμμένες με τη μορφή περιλήψεων σε διάφορες σημειώσεις που κρατάω, έτσι ώστε να μην τις ξεχνάω. Κάθε φορά που ολοκληρώνω μια από αυτές, αισθάνομαι όλο και πιο ολοκληρωμένος. Όλο και πιο κοντά στον στόχο που είναι να τις αφηγηθώ όλες. Σαν αναγνώστης δεν καλύπτομαι μόνο από τον τρόμο, αλλά μου αρέσει επίσης η επιστημονική φαντασία και το φάνταζι, τα αστυνομικά μυθιστορή-

ματα και πολλά άλλα είδη. Μάλιστα έχω γράψει και κάποια διηγήματα επιστημονικής φαντασίας. Ο τρόμος είναι το είδος στο οποίο αποφάσισα να επικεντρωθώ, αλλά είμαι σίγουρος ότι αν είχα τη μαγική δύναμη να γράφω πολλά βιβλία τον χρόνο, θα επεκτεινόμουν και σε πολλά άλλα είδη. Κλείνοντας, θα μας πείτε τα μελλοντικά σας συγγραφικά σχέδια; Β.Γ.: Είναι πολλές οι ιστορίες που έχω στα σκαριά και στο άμεσο μέλλον θα επιδιώξω την έκδοση συλλογών από νουβέλες και διηγήματα τα οποία έχω έτοιμα. Αργότερα θα επανέλθω στα μυθιστορήματα. Σε κάθε περί-πτωση όμως θα επιδιώξω τα βιβλία να είναι χορταστικά σε μέγεθος. Υπάρχουν ακόμη πολλές ιστορίες του σκοτεινού σύμπαντος της Νοστρομο-ρτάλα που επιθυμώ να δούνε το φως. Σας ευχαριστώ πολύ. Β.Γ.: Εγώ σας ευχαριστώ για την πολύ όμορφη συζήτηση, αλλά και για το πολύ σημαντικό έργο που επιτελεί η σελίδα σας στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας.

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

Και μεταφέρομαι ευθύς αμέσως στην Πελοπόννησο και σε αληθινά γεγονότα, την πυρκαγιά που έπληξε την Πελοπόννησο πριν μια δεκαετία περίπου. Στην Οχυρωτή λοιπόν, ένα χωριό, δυο παρέες μαθητών λυκείου κοντράρονται. Οι αρχηγοί της κάθε παρέας αποκτούν πρόσβαση σε μυστικιστικά βιβλία τα οποία θα τους κάνουν πανίσχυρους. Τα υπόλοιπα μέλη της παρέας ακολουθούν τους αρχηγούς τους και ξεκινάει μια αλυσίδα τελετών για να εδραιωθούν στον χώρο του παραφυσικού και να συμμετέχουν στην τελική μάχη που θα αναδείξει αρχηγό τον έναν από τους δυο τους. Ο Σωτήρης και ο Δημήτρης συγκαταλέγονται στην παρέα του Κυριάκου που έχει στην κατοχή του το βιβλίο Νοστρομορτάλα. Περισσότερο παθιασμένος από τους τρεις είναι ο Κυριάκος. Με το βιβλίο κρυμμένο στο υπόγειο του σπιτιού του, επιδίδεται σε όλες τις τελετές που χρειάζονται για να γίνει ισχυρός. Βοηθός του, εκτός από τους δύο φίλους του, είναι και ένα εξωπραγματικό ον, η Έβελιν, η οποία κάθε βράδυ εμφανίζεται μπροστά του και εκτός από ερωτική σύντροφος είναι και καθοδηγήτριά του.

Όλα ξεκινούν για την πλάκα. Γι αυτήν την άσβεστη λαχτάρα των νέων να εξερευνήσουν το άγνωστο, να πάρουν τη μοίρα της ζωής τους στα χέρια τους, να κινήσουν τα νήματα, να αποκτήσουν όσα επιθυμούν άκοπα και άμεσα... Ο συγγραφέας έχει χτίσει έναν ολόκληρο δικό του κόσμο και μου άρεσε πολύ αυτό. Οικείες καταστάσεις, γνωστά γεγονότα και μύθοι, εμπλέκονται όμορφα και σε ανεβάζουν στο τρενάκι του τρόμου για ένα γρήγορο, εκφοβιστικό ταξίδι.

Νεκταρία Γ. Πουλτσίδη

Η τροφή σου είναι το φάρμακο σου και το φάρμακό σου είναι η τροφή σου" είπε ο Ιπποκράτης. Πριν κάποια χρόνια είχα βρεθεί στο όμορφο νησί της Κρήτης. Η λέξη φιλοξενία είναι συνώνυμη με το νησί της Κρήτης. Κι όταν στα χέρια μου βρέθηκε το βιβλίο μαγειρικής της, ''Κρητική Κουζίνα'', αποφάσισα να δοκιμάσω την τέχνη μου στην μαγειρική. Για τους κρητικούς, το μυστικό της υγείας και της μακροζωίας είναι η καλή διατροφή και η κρητική κουζίνα θεωρείται από τις πιο υγιεινές.

Το βιβλίο δεν ξεκινάει απευθείας με συνταγές, αλλά πρώτα μας ξεναγεί στις πρώτες ύλες της Κρήτης. Οι Κρητικοί τρώνε ό, τι παράγει η γη τους. Ο Εκδοτικός οίκος Mystis Edition θέλοντας να παραδώσει την σκυτάλη της γευσιγνωσίας στις επόμενες γενιές συγκέντρωσε όλες τις γνώσεις των παλαιών και τις κατέγραψε σε τούτο το βιβλίο. Από την πρώτη σελίδα κιόλας μας εισάγει στην ιστορία της Κρήτης και τις Βιοκαλλιέργειές της. Με εξέπληξε η λεπτομερής και πλούσια αναφορά στα τοπικά προϊόντα της. Το ελαιόλαδό τους, τα αρωματικά φυτά, τα φρούτα και τα λαχανικά τους, τα κηπευτικά, τους ξηρούς καρπούς (σταφίδα), τα κηπευτικά, όλα τα είδη των τυριών (όπως το ανθότυρο, ξυνομυζήθρα, η κεφαλογραβιέρα, το πηχτόγαλο Χανιών το λαδοτύρι και πολλά ακόμη που θα βρείτε μέσα στις σελίδες του βιβλίου), τις ελιές, το κρητικό παξιμάδι και τέλος τα ποτά τους το κρασί και την τσικουδιά.

Η αξία της ανάγνωσης III Γιώργος Σανιδάς Οι εικόνες υπήρξαν για αιώνες, το αντίστοιχο της ανάγνωσης. Είχαν τόση δύναμη γιατί ο περισσότερος κόσμος ήταν αναλφάβητος. Σήμερα όμως ανακτούν την επιρροή τους με τα καινούργια μέσα επικοινωνίας. Γίνονται όλο και πιο επιβλητικές, προπαγανδιστικές εξυπηρετώντας συνήθως, άγνωστα, ενίοτε και σκοτεινά, συμφέροντα.

γνωσης, πόσο μάλλον της δημιουργικής που απαιτεί ενδελεχή ενασχόληση. Η κατάχρηση ειδικά του διαδικτύου απομακρύνει τους νέους απ' το διάβασμα με αποτέλεσμα να μειώνεται η κριτική τους ικανότητα, να γίνονται έρμαια του καταναλωτισμού, να εξετάζουν επιδερμικά τα φαινόμενα και να βρίσκει γόνιμο έδαφος η αδίστακτη παγκοσμιοποίηση να ισοπεδώσει τα πάντα.

Ο σύγχρονος άνθρωπος, παρόλα τα γνωστικά εφόδιά του, καθίσταται μέσω των εικόνων που τον κατακλύζουν, Το αληθινά 'ωραίο και υψηλό', το οκνηρός κι αποφεύγει τη διαδικασία 'φιλάνθρωπο' και 'γενναιόδωρο' των της εκτός των υποχρεώσεων του ανά- αρχαίων, χάνονται αν διακοπεί η

σχέση μας με τη μαγεία του γραπτού λόγου, κυρίως αν αποκοπούμε απ' την άρτια δομημένη παγκόσμια κλασσική γραμματεία που κρίθηκε στο παρελθόν από χιλιάδες φωτισμένα μυαλά κι έδωσε ώθηση στον πολιτισμό, συνεπώς και στην πρόοδο της ανθρωπότητας. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να ξαναβρούμε ως αυτόνομες μονάδες, την προσωπική, εσωτερική μας σχέση με το δημιουργικό διάβασμα κι αυτό θα γίνει κατ' αρχήν, αν συνειδητοποιήσουμε πως η δυνατότητα της ανάγνωσης είναι μια πρόσφατη κατάκτηση των πολλών και θ' αποτελεί πραγματικά παράνοια η παραγκώ-νιση της, σαν να χαρίζουν σε κάποιο διψασμένο νερό κι αρνείται να το πιει...

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

Δύο μπορούν να κρατήσουν ένα μυστικό, εφόσον ο ένας είναι νεκρός. Όταν η περίληψη στο οπισθόφυλλο ξεκινά με αυτή τη φράση είσαι βέβαιος πως κρατάς στα χέρια σου ένα δυνατό θρίλερ. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι βέβαιο πως δεν απογοητεύεσαι! Η Λουίζ είναι χωρισμένη και μεγαλώνει τον γιο της εργαζόμενη σε ένα ιατρικό κέντρο. 'Ενα βράδυ γνωρίζει σε μπαρ έναν άντρα από τον οποίο γοητεύεται και παρασύρεται σε ένα παθιασμένο φιλί. Μόνο που διαπιστώνει πως αυτός είναι και ο γιατρός στον οποίο θα αναλάβει χρέη γραμματέα! Παντρεμένος με μια πανέμορφη γυναίκα, την Αντέλ. Η Λουίζ αποφασίζει να ξεπεράσει το γεγονός, να φερθεί ώριμα και να έχει άψογη επαγγελματική σχέση με τον Ντέιβιντ. Μόνο (αχ αυτές οι γυναίκες!) που έχει περιέργεια για την τέλεια ζωή του εργοδότη της. Υπέροχο σπίτι και ακόμη πιο υπέροχη σύζυγος. Διαπιστώνει σύντομα πως η σχέση του ζευγαριού δεν είναι συνηθισμένη. Περίεργες συμπεριφορές και η ψυχανα-

γκαστική εμμονή του Ντέιβιντ να ελέγχει τη σύζυγό του εξάπτουν περισσότερο το ενδιαφέρον της Λουίζ γι' αυτό το φαινομενικά ιδανικό ζευγάρι. Επιπροσθέτως, ποθεί τον Ντέιβιντ. Και ενώ οι τύψεις και οι μικροαστικές της αντιλήψεις περί ηθικής την απωθούν από το να συνάψει ερωτική σχέση μαζί του, τελικά κυριαρχεί το πάθος. Αποφασίζει να διαλευκάνει μόνη της το μυστήριο και να αποδώσει τη δικαιοσύνη για το έγκλημα που αποσιωπήθηκε τόσο καιρό. Για να φτάσει σε μία αλήθεια που ούτε φανταζόμαστε...

Η Θορν δεν είναι η κλασική ηρωίδα πρωταγωνίστρια που συναντάμε στα περισσότερα βιβλία. Από την πρώτη στιγμή βλέπουμε την δυναμική της προσωπικότητα. Αρνείται να σκύψει το κεφάλι και είναι αποφασισμένη να χαράξει την δική της πορεία. Και η ευκαιρία της δίνεται μέσα από μια κατηγορία φόνου. Αντί να την παραδώσουν στην αγχόνη και την καταδικασμένη μοίρα του θανάτου ένας από μηχανής θεός την σώζει και την επιστρατεύει σ’ ένα επικίνδυνο ταξίδι.

Νεκταρία Γ. Πουλτσίδη

Επιστρέφω, όπως σας είχα υποσχεθεί, με το δεύτερο μέρος της τριλογίας της Τσακισμένης Θάλασσας. Κι ενώ περίμενα να συναντήσω ως πρωταγωνιστή τον Θεράπων Γιάρβι, προς μεγάλη μου έκπληξη βρέθηκα να περπατώ παρέα με την Θορν, την νεαρή πολεμίστρια, την αντισυμβατική ηρωίδα. Το πρώτο βιβλίο της σειράς, "Μισός βασιλιάς", μου άρεσε πολύ, το δεύτερο μέρος όμως με απογείωσε. Ίσως γιατί ταυτίστηκα με την Θόρν.

Η γενναία, άγρια κι επιθετική Thorn Bathu και ο δυνατός, πράος και ανασφαλής Brand. Ο έρωτας, παρά τις κακουχίες που περνάει η Θορν στην πορεία, αναπτύσσεται αργά και σταθερά. Γιατί και οι πολεμιστές έχουν καρδιά. Αν και φοβάται να αφεθεί, στο τέλος η καρδιά νικά την λογική. Ποιος ξέρει άραγε τι θα ξημερώσει η επόμενη μέρα γι’ αυτήν; Το χιούμορ, η πλοκή, η δράση, η αγωνία δεν λείπουν ούτε κι εδώ. Όσα ερωτήματα μου είχαν δημιουργηθεί στο πρώτο μέρος της σειράς κάποια μου απαντήθηκαν και για κάποια άλλα θα περιμένω μέχρι το επόμενο βιβλίο. Οι χαρακτήρες είναι καλοδουλεμένοι και με βάθος. Ο τρόπος που γράφει, οι εικόνες που σχηματίζονται είναι σαν να τις ζεις. Είναι ένα βιβλίο που δεν μειονεκτεί πουθενά και αποτελεί μια από τις πιο αγαπημένες μου προσθήκες στην τεράστια βιβλιοθήκη μου.

Writing Prompts: Ο κατάλληλος τρόπος να εξασκηθείς στη συγγραφή ιστοριών Σοφία Αθανασοπούλου Όσοι από εμάς έχουμε προσπαθήσει να γράψουμε τις δικές μας ιστορίες, πολλές φορές έχουμε στερέψει από ιδέες και ενώ θέλουμε να ξεκινήσουμε κάτι καινούργιο, δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτα. Άλλες φορές μας αρέσει η ιδέα κάποιου άλλου, από την οποία μπορούμε να «γαντζωθούμε» και να γράψουμε κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που φαντάζονταν οι άλλοι, ενώ ταυτόχρονα θέλουμε να δούμε και την εξέλιξη μιας ιστορίας, της οποίας το κεντρικό θέμα προτείναμε εμείς. Όλα αυτά μπορεί κανείς να τα πετύχει μέσα από τη διαδικτυακή εφαρμογή Writing Prompts, η οποία δημιουργήθηκε γι’ αυτό το σκοπό. Η εφαρμογή λειτουργεί στα αγγλικά, επομένως δίνει την ευκαιρία για εξάσκηση σε όποιον το επιθυμεί.

Τι ακριβώς είναι όμως η εφαρμογή “Writing Prompts”; Είναι τμήμα μιας ιστοσελίδας στην οποία οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει μέλος και η οποία συνιστάται για άτομα που ενδιαφέρονται για τη συγγραφή δικών τους ιστοριών. Η κεντρική ιδέα βασίζεται στο ότι ο καθένας μπορεί να προτείνει το δικό του θέμα, το οποίο οι άλλοι θα αναπτύξουν. Οι υπόλοιποι χρήστες λοιπόν έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν αυτό που τους φαίνεται ενδιαφέρον και να γράψουν κάτι βασισμένο σε αυτό. Περιορισμός λέξεων δεν υπάρχει, ενώ όλοι μπορούν να διαβάσουν τις ιστορίες και να γράψουν θετικά ή αρνητικά σχόλια, τα οποία συμβάλλουν στη βελτίωση του τρόπου γραφής. Όπως όλοι οι υπόλοιποι, έτσι κι εσύ μπορείς να προτείνεις το δικό σου θέμα και αν είναι αρκετά εντυπωσιακό, κάποιος θα καταπιαστεί και θα γράψει κάτι. Μόλις συμβεί αυτό, θα ειδοποιηθείς και θα έχεις τη δυνατότητα να το διαβάσεις. Το μόνο χαρακτηριστικό που ίσως δυσαρεστήσει κάποιους, είναι ότι η εφαρμογή λειτουργεί στα αγγλικά, οπότε ίσως δυσκολευτούν να καταλάβουν

με ακρίβεια το θέμα, ίσως δεν έχουν την ευχέρεια της γλώσσας ώστε να γράψουν ένα ολόκληρο κείμενο ή απλώς θέλουν να εξασκηθούν στα ελληνικά, γιατί αυτό έχουν συνηθίσει να κάνουν μέχρι τώρα. Αυτό όμως δεν θα έπρεπε να τους αποτρέπει. Η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί απλώς ως έναυσμα για να συγκεντρώσουν νέες ιδέες, τις οποίες μετά μπορούν να αναπτύξουν σε ένα φύλλο χαρτί σε όποια γλώσσα επιθυμούν. Δεν υπάρχουν περιορισμοί! Μόνο νέες ιδέες!

Τατιάνα Τζινιώλη

Συνέντευξη Νάντια Κίσκα

Υπάρχει ένα μοτίβο στον τρόπο γραφής του “Manhattan”. Ένας εκ των 2 πρωταγωνιστών σου, είναι μη συναισθηματικά διαθέσιμος. Είτε από επιλογή, είτε από αγιάτρευτες πληγές του παρελθόντος. Ήταν σκόπιμο αυτό το pattern; Και αν ναι, γιατί; Τ.Τζ.: Με ιντριγκάρει περισσότερο να ασχοληθώ με κάτι τέτοιο παρά να γράψω την ιστορία δύο «τέλειων» ανθρώπων που γνωρίστηκαν, ερωτεύτηκαν και έζησαν μαζί. Πιστεύω πως η ομορφιά του καθένα μας κρύβεται στις ατέλειες και τις πληγές του. Πιστεύεις πως η δύναμη του έρωτα -ενός έρωτα δυνατού, σαν αυτόν που ζουν η Κίρστεν με τον Τζέισον, η Λέξι με τον Σεμπάστιαν και η Έλι με τον Λόγκαν- είναι ικανός να επιφέρει την πολυπόθητη λύτρωση και να γίνει η κινητήριος δύναμη για να αφήσει ένας άνθρωπος το παρελθόν του πίσω;

Η πρώτη ελληνική ερωτική τριλογία είναι γεγονός. Όλες οι ιστορίες είναι αυτοτελείς και το μόνο κοινό τους είναι πως εκτυλίσσονται στη Νέα Υόρκη. Γιατί η Αμερική εμπνέει την Τατιάνα Τζινιώλη...

Τ.Τζ.: Δε θα σου δώσω μία ρομαντική απάντηση γιατί δεν είμαι τέτοιος άνθρωπος, είμαι κάπως πιο κυνική. Πιστεύω όμως, πως αν βρεθεί ένας άνθρωπος που θελήσει να είναι μαζί σου και είσαι και εσύ ανοιχτός σε αυτό, τότε μπορεί να αλλάξει τα κακώς κείμενα. Όλα είναι θέμα timing. Μπορεί να βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος τη λάθος στιγμή ας πούμε, οπότε τότε δεν είναι σίγουρο πως θα αποτελέσει κινητήριος δύναμη. Ο Λόγκαν -προσωπικός μου αγαπημένος- είναι μουσικός παραγωγός. Στα βιβλία σου υπάρχει διάχυτη η επιρροή σου από την μουσική και αρκετές αναφορές σε κομμάτια

και καλλιτέχνες. Πόσο λοιπόν στα αλήθεια συνέβαλλε η μουσική στην συγγραφή της τριλογίας “Manhattan”; Τ.Τζ.: Απίστευτα! Πάντα όταν γράφω ακούω μουσική και υπάρχουν κομμάτια που έχω συνδέσει με τη συγγραφή του εκάστοτε βιβλίου και κάθε φορά που τα ακούω έχω ένα χαζό χαμόγελο στα χείλη και οι άλλοι με κοιτάνε καλά-καλά. Υπάρχουν επίσης τραγούδια που με έχουν εμπνεύσει για την ιστορία και την εξέλιξή της αλλά και τραγούδια που έχουν γίνει «εικόνα» μέσα σε αυτά. Γενικά, δε θα μπορούσα να σκεφτώ μία ζωή χωρίς μουσική, μελωδία, τραγούδια.

ρεαλιστικοί οι χαρακτήρες, χρειάζεται γνώση ψυχολογίας, συμπεριφοράς και πολλή παρατήρηση. Σε αυτό το είδος δεν έχεις γεγονότα να τραβάνε την προσοχή όπως δράκους, φόνους, εξωγήινους κλπ. Η ιστορία εκτυλίσσεται γύρω από δύο ανθρώπους, τη ζωή και τη σχέση τους, οπότε δε θα το χαρακτήριζα εύκολο, ειδικά όταν οι ισορροπίες είναι τόσο λεπτές. Ωστόσο, σίγουρα δε χρειάζεται τη δόμηση που χρειάζεται πχ. ένα βιβλίο φαντασίας ή κάποια ενδελεχή έρευνα.

Η ερωτική λογοτεχνία φαντάζει μια εύκολη επιλογή για έναν επίδοξο συγγραφέα. Πόσο εύκολο είναι όμως στην πραγματικότητα να περιγράψεις έναν έρωτα -πόσο μάλλον τρεις και έναν στο Road Trip, τέσσερις- με τόση λογοτεχνική φροντίδα χωρίς να υπερβαίνει τα όρια;

Ο αναγνώστης στα “Πριν τα μεσάνυχτα” & “Μετά το ξημέρωμα” έρχεται αντιμέτωπος με πιο σκοτεινά μονοπάτια, όπως αυτά της απώλειας και της ενδοοικογενειακής βίας. Ωστόσο, κατάφερες άριστα να κρατήσεις τις ισορροπίες και ναι μεν, να αποτελέσουν σημαντικό κομμάτι της πλοκής, χωρίς ωστόσο να μονοπωλήσουν την ιστορία. Τι σε οδήγησε να διαλέξεις τέτοιες “πληγές” για τους χαρακτήρες σου; Ήταν πρόκληση για εσένα;

Τ.Τζ.: Δε θα έλεγα πως είναι πιο εύκολη από άλλα είδη. Επειδή αφορά μόνο τη σχέση δύο ανθρώπων και τη συμπεριφορά τους, αν θες να είναι

Τ.Τζ.: Μεγάλη. Ήταν θέματα που ήθελα να ασχοληθώ, αλλά δεν ήθελα να μονοπωλήσω την ιστορία. Δεν ήθελα οι χαρακτήρες να ορίζονται

από αυτές, αλλά να τους επηρεάζουν ως ένα βαθμό, όπως άλλωστε επηρεάζουν όλες οι εμπειρίες, οι εικόνες και τα τραύματά μας, όλους μας. Ήθελα να είναι κομμάτι της προσωπικής τους ιστορίας, αλλά να μην τους χαρακτηρίζει. Ήταν πρόκληση από την άποψη πως δεν έχω ζήσει κάτι παρόμοιο, όμως αυτό που μου αρέσει με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση είναι ότι νιώθω πως «μπαίνω» μέσα στον χαρακτήρα, γίνομαι ένα μαζί του και απλούστατα, γράφω τις δικές του σκέψεις και συναισθήματα. Οπότε, στην αρχή, ως ιδέα μου φαινόταν δύσκολο, όμως κατά τη διάρκεια της συγγραφής βγήκε αβίαστα. Φυσικά, επειδή και τα δύο αυτά θέματα είναι ιδιαίτερα δύσκολα στη διαχείρισή τους αλλά και την εξιστόρηση, φορτίστηκα πολύ συναισθηματικά σε διάφορα στάδια της συγγραφής τους, και ιδιαίτερα στις αναμνήσεις της Έλι και το συναίσθημα της απώλειας του Σεμπάστιαν.

για εσένα αυτές οι ώρες που σε ελκύουν να γράψεις;

Όπως μας έχεις δηλώσει και στο βιογραφικό σου, είσαι νυχτοπούλι. Η έμπνευση σου γίνεται λέξεις τις τελευταίες ώρες της νύχτας και τις πρώτες του πρωϊνού. Από αυτό εμπνεύστηκες και τους τίτλους της τριλογίας σου; Τι ιδιαίτερο έχουν

Τ.Τζ.: Με τη Νέα Υόρκη έχω έρωτα. Από πάντα δηλαδή, απλά όταν την επισκέφτηκα για πρώτη φορά πριν μερικά χρόνια με ενέπνευσε με τρόπους που δεν περίμενα. Μετά το ταξίδι μου ολοκλήρωσα το πρώτο μου μυθιστόρημα (ένα που δεν έχει

Τ.ΤΖ.: ΟΙ ΒΡΑΔΙΝEΣ ΩΡΕΣ ΦEΡΝΟΥΝ ΣΚEΨΕΙΣ, ΙΔEΕΣ, ΔΗΜΙΟΥΡΓIΑ, ΑΓΩΝIΕΣ, ΑΚOΜΗ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚEΣ ΑΝΑΖΗΤHΣΕΙΣ. ΜΕ ΤΟ ΠEΠΛΟ ΤΗΣ ΝYΧΤΑΣ ΒΛEΠΟΥΜΕ ΤΑ ΠΡAΓΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚA ΚΑΙ ΠAΝΤΑ EΒΡΙΣΚΑ ΤΗ ΝYΧΤΑ ΠΙΟ ΕΝΔΙΑΦEΡΟΥΣΑ. ΠΟΙΑ ΚΑΛYΤΕΡΗ ΩΡΑ ΛΟΙΠΟΝ ΓΙΑ ΕΞΙ ΕΡΩΤΕΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ?! Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη και Νέα Υόρκη το σκηνικό της τριλογίας “Manhattan”. Εξού και ο τίτλος της σειράς υποθέτω. Διάβασα πρόσφατα ότι στα επόμενα σου βιβλία θα γνωρίσουμε άλλες δυο Αμερικάνικες πόλεις και μια Ευρωπαϊκή. Να υποθέσω ότι πρόκειται για μια ακόμη τριλογία; Τι σε μαγεύει τόσο στις πόλεις που επιλέγεις σαν σκηνικό; Τις έχεις επισκεφτεί;

κυκλοφορήσει) και έκανα μία έκθεση φωτογραφίας. Ήταν αναπόφευκτο λοιπόν να την επιλέξω ώστε να «φιλοξενήσει» τις ιστορίες μου. Από την άλλη, το Road Trip ξεκινούσε από το Λος Άντζελες και είχε ως προορισμό το Σικάγο. Προσπαθώ να επιλέγω μέρη που έχω επισκεφτεί ώστε να έχω εμπειρία πάνω στις εικόνες, τους ρυθμούς, τη ζωή, και την αίσθηση που σου αφήνει η εκάστοτε πόλη. Το επόμενο μυθιστόρημα θα διαδραματίζεται σε Αλαμπάμα, Καλιφόρνια και Λονδίνο. Πρόκειται για stand alone, όμως έχω ιδέες για ακόμη μία σειρά που όμως θα έρθει πιο μετά. Δηλώνεις και αναγνώστρια. Εάν σου ζητούσα να μου πεις τα πέντε αγαπημένα σου βιβλία, ποια θα ήταν αυτά και θα τα πρότεινες στους αναγνώστες των δικών σου βιβλίων; Τ.Τζ.: Δικά μου αγαπημένα είναι το «Reasonable Doubt» της Whitney G., η σειρά Doublin Street της Samantha Young και τα πάντα από Vi Keeland, η σειρά Tangled της Emma Chase, αλλά και η σειρά Elements από την Brittainy Cherry. Άλλα αγαπημένα… πολλά. Τα «Ανεμοδαρμένα Ύψη», «Το σπίτι των Καλύτερων Ημερών», το «Απαγορευμένο», « Το Λάθος Αστέρι», «Φάρεναιτ 451». Νομίζω πως κάπου εδώ πρέπει να σταματήσω γιατί έχω ξεφύγει από τα πέντε! Συχνά-πυκνά, ακούω απόψεις διάφορων

αναγνωστών να δηλώνουν παθιασμένοι με ένα είδος λογοτεχνίας, είτε ερωτική, είτε μυστηρίου είτε κάποιο άλλο και υποστηρίζουν σθεναρά την επιλογή τους να μην διαβάζουν άλλο είδος. Είσαι υποστηρικτής αυτής της άποψης ή πιστεύεις ότι τα διαφορετικά είδη δίνουν και διαφορετικά ερεθίσματα, διευρύνουν το μυαλό; Τ.Τζ.: Πιστεύω πως πρέπει να διαβάζεις όλα τα είδη. Να τα γνωρίζεις πρώτα και μετά να ξέρεις αν σου «κάνουν» ή όχι. Αν δεν έχεις διαβάσει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα πώς ξέρεις πως δεν σου ταιριάζει ως είδος; Προσωπικά, ως αναγνώστρια, έχω περάσει από πολλά αλλά με κέρδισε η contemporary. Ωστόσο, το κυριότερο που με τραβά στο να διαβάσω ένα βιβλίο είναι το οπισθόφυλλο και η υπόθεση, όχι τόσο το είδος. Ποια συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο συγγραφέα που κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα στην ερωτική λογοτεχνία; Τ.Τζ.: Να μην προσπαθεί να εντυπωσιάσει. Στο συγκεκριμένο είδος πιστεύω πως less is more. Επιπλέον, αυτό που λέω και στα μαθήματα που διδάσκω είναι να υπάρχει πειθαρχία και πρόγραμμα.

Νάντια Κίσκα

Αγαπώ την Νέα Υόρκη. Ήταν, είναι και θα είναι όνειρο ζωής για εμένα να την επισκεφτώ μια μέρα. Η κυρία Τζινιώλη κατάφερε μέσα από τα 3 μυθιστορήματα της να με κάνει να αισθανθώ ότι βρισκόμουν εκεί. Οι περιγραφές της, ζωντανές και ουσιώδεις, με κάνανε να χαθώ στους πολυσύχναστους και θορυβώδεις δρόμους της και να περπατήσω μαζί με τα τρία ζευγάρια στην λαμπερή πόλη. Η γραφή της είναι γρήγορη, άμεση, στοχευμένη και χωρίς περιττές λεπτομέρειες, πράγμα σπάνιο όταν μιλάμε για τριλογία. Ίσως αυτό να οφείλεται ότι το κάθε βιβλίο αποτελεί αυτοτελή ιστορία και μόνο μερικά honorable mentions ενώνουν τα 3 βιβλία μεταξύ τους. Χωρίς ταμπού και ανασφάλειες, η συγγραφέας γράφει αλήθειες και ψέματα που πονάνε

και λυτρώνουν τους χαρακτήρες της, μέσα από την καθημερινότητα, χωρίς να κρύβεται πίσω από την «τέλεια σχέση» που συχνά επικρατεί στα ερωτικά μυθιστορήματα. Αγγίζει με ευαισθησία και στοργή δυο ιδιαίτερα θέματα, όπως αυτά της απώλειας και της ενδοοικογενειακής κακοποίησης, την ίδια στιγμή όμως με μια πρωτόγνωρη αλήθεια και ένα συναίσθημα ευθύνης απέναντι στα πνευματικά της δημιουργήματα και στις πληγές που φέρει ο καθένας τους. Η τριλογία Manhattan πραγματικά πιστεύω πως έχει καταφέρει να κάνει την ερωτική λογοτεχνία στην Ελλάδα να μην μένει στο ερωτικό κομμάτι αποκλειστικά και να δίνει αυτό το κάτι παραπάνω που ψάχνει ο αναγνώστης σε κάθε βιβλίο.

Αγγελίνα Παπαθανασίου Σκοπό έχει αυτή η σειρά να γνωρίσει στους μικρούς αναγνώστες εξαιρετικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, διασκευασμένα από σπουδαίους συγγραφείς μας. Τα βιβλία απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 4+ αλλά φυσικά και όλους τους βιβλιόφιλους. Η συγγραφέας Αγγελική Δαρλάση διασκεύασε με μοναδικό τρόπο το θεατρικό έργο του Σαίξπηρ, ενώ η Σάντρα Ελευθερίου έκανε μια ονειρική εικονογράφηση. Εικόνες που δένουν αρμονικά με το κείμενο και ταξιδεύουν τον αναγνώστη σε ένα όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, παρέα με ξωτικά, νεράιδες, μάγια, σκανδαλιές και φάρσες. Όλα αυτά, λίγο πριν τη γαμήλια τελετή του Θησέα και της Ιππολύτης.

Aγγελίνα Παπαθανασίου Η Ιφιγένεια Τέκου, καταπιάνεται με δύσκολα θέματα (απώλεια γονέα, αναπηρία, απώλεια αδελφού, διαζύγιο, ανεργία) αλλά τα χειρίζεται με εξαιρετικό τρόπο. Αποφεύγει την εύκολη συγκίνηση των αναγνωστών, τον διδακτισμό, ενώ η πρωτοπρόσωπη αφήγηση δίνει μια δυναμική στο βιβλίο. Η ίδια το χαρακτηρίζει το πλέον αισιόδοξο πόνημά της. Η ζωή είναι μικρή, ας τη χαρούμε στο έπακρο! Ας τιμάμε τον χρόνο που μας δόθηκε, παλεύοντας να τον κάνουμε όσο γίνεται πιο όμορφο. ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΜΙΖΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΙΣΜΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Ιφιγένεια Τέκου

Η φιλαναγνωσία είναι κάτι που καλλιεργείται από νωρίς και προσφέρει πολύτιμα ταξίδια του νου καθώς ενηλικιωνόμαστε.

Αγγελίνα Παπαθανασίου Γράφετε βιβλία για εφηβικό και ενήλικο κοινό. Πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή σας; Είναι εύκολο ή δύσκολο για έναν συγγραφέα να γράφει για διαφορετικό ηλικιακά κοινό; Ι.Τ.: Η συγγραφή προέκυψε εντελώς απροσδόκητα και έφερε τα πάνω κάτω στη ζωή μου, με την καλή έννοια ασφαλώς. Αν με ρωτούσε κάποιος στα δέκα μου τι θα ήθελα να γίνω, θα απαντούσα φωτογράφος του National Geographic. Στα δεκαπέντε μου, σεφ, στα δεκαεπτά μου διάσημη πιανίστρια, στα δεκαοκτώ μου καθηγήτρια και τώρα πια, εδώ και χρόνια, απολαμβάνω τη συγγραφή. Δεν ξέρω τι ισχύει για άλλους δημιουργούς, όμως για μένα προσωπικά δεν παρουσιάζει καμία δυσκολία να γράφω βιβλία τόσο για ενήλικες όσο και για εφήβους. Ίσα-ίσα, μπορώ να πω ότι με ιντριγκάρει και με ανανεώνει η ενασχόληση με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας. Έχοντας διαβάσει και τα δυο σας εφηβικά βιβλία, είχα την αίσθηση κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, ότι ο συγγραφέας δεν είναι ενή-

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ενήλικας, αλλά έφηβος. Πολύ αληθινή, πειστική γραφή. Πώς καταφέρνετε να μπαίνετε τόσο έντονα στηn ψυχολογία ενός εφήβου; Τι μπορεί να σας εμπνεύσει για να γεννηθεί μια ιστορία; Ι.Τ.: Μου δίνουν μεγάλη χαρά τα λόγια σας, καθώς είναι αλήθεια πως απολαμβάνω ιδιαίτερα να γράφω για εφήβους. Βρίσκω άκρως ενδιαφέρουσα κάθε προσπάθειά μου να διεισδύσω στη ψυχοσύνθεσή τους, αναζητώντας τη φρεσκάδα με την οποία βλέπουν τον κόσμο γύρω τους. Επιδιώκω να συζητώ μαζί τους… να αφουγκράζομαι τις σκέψεις τους και νιώθω ευτυχής που μου το επιτρέπουν. Όσο για το ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής μου σε ένα βιβλίο, δεν ξέρω, είναι διαφορετικές κάθε φορά. Άλλοτε θα είναι ένα τραγούδι, μια φράση ή σκέψεις που κράταγα κρυμμένες από τη δική μου εφηβεία και τώρα βρήκαν «έξοδο κινδύνου».

Τι αναζητά ο έφηβος αναγνώστης σε ένα βιβλίο; Πιστεύετε ότι οι νέοι σήμερα διαβάζουν βιβλία ή ασχολούνται με το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια; Ι.Τ.: Γενικότερα οι Έλληνες δε διαβάζουν. Η μπάλα χάνεται κάπου στην εφηβεία, δηλαδή στην μετάβαση από την παιδική ηλικία ως την ενηλικίωση. Οι ελάχιστοι νέοι που διαβάζουν, πιστεύω πως προτιμούν βιβλία που δεν τους προβληματίζουν, αλλά τους χαλαρώνουν, καθώς έχουν ένα ήδη αυξημένο σε πίεση και άγχος πρόγραμμα στο σχολείο που θα τους οδηγήσει στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της προτίμησής τους. Δεν είμαι αρμόδια, ούτε είναι η θέση μου να κατονομάσω κάποιον ως υπεύθυνο για την απουσία φιλαναγνωσίας στη χώρα μας. Ίσως η δημιουργία σχολικών λεσχών ανάγνωσης από το δημοτικό κιόλας, να είναι το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση ενός μακριού δρόμου. Είμαι αισιόδοξη πάντως, καθώς βλέπω να γίνονται προσπάθειες από όλες τις πλευρές. Όσον αφορά στο διαδίκτυο και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, εγώ δεν θέλω να τα δαιμονοποιήσω. Είναι μέρος μιας αναγκαίας εξέλιξης. Από εμάς εξαρτάται αν θα κάνουμε σωστή χρήση.

Ποιοι είναι οι πρώτοι αναγνώστες των κειμένων σας πριν διαβούν την πόρτα του εκδοτικού; Ι.Τ.: Όσον αφορά στα εφηβικά μου βιβλία, υπάρχει μια πολυαγαπημένη φίλη και συγγραφέας, που εκτιμώ την πάντα καλοπροαίρετη και ουσιαστική άποψή της. Στα μυθιστορήματα ενηλίκων κάνω του κεφαλιού μου -που λένε- τώρα πια, αν και παλιότερα είχα μια αγαπημένη φίλη που διάβαζε πρώτη τα βιβλία μου και την ευχαριστώ για αυτό. Βεβαίως, είναι δύσκολη μια αντικειμενική ματιά όταν προέρχεται από δικό σου άνθρωπο, όπως δεν είναι αντικειμενική και από κάποιον άγνωστο, μιας και όλοι διαθέτουμε τους δικούς μας ξεχωριστούς «αναγνωστικούς κάλυκες». Συγγραφέας γεννιέται κανείς ή γίνεται με μια μικρή βοήθεια; (σεμινάρια δημιουργικής γραφής, διάβασμα) Ι.Τ.: Μια καλή ερώτηση, που έχει προβληματίσει όλους μας. Νομίζω ότι συγγραφέας μπορεί να γίνει ο οποιοσδήποτε, αρκεί να ανοίξει τον υπολογιστή του και να αρχίσει να γράφει, ανεξάρτητα από το αν θα εκδοθεί ή όχι το βιβλίο του.

Για να γίνει όμως κάποιος «καλός» συγγραφέας χρειάζεται αρκετή δουλειά από μέρους του. Πολύ διάβασμα, πολύ γράψιμο, διαρκής προσπάθεια αυτοβελτίωσης και μια «σπίθα» που θα υποδηλώνει ότι αγαπά πραγματικά αυτό που κάνει. Οπωσδήποτε αν διαθέτει ένα καλό μορφωτικό υπόβαθρο, μια διευρυμένη παιδεία και αυτό το «κάτι» που λέω εγώ, μπορεί να γίνει ένας σπουδαίος λογοτέχνης. Όλα αυτά όμως είναι σχετικά και διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Έχετε χρόνο για διάβασμα; Ποιοι

είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Υπάρχει κάποιο βιβλίο που διαβάσατε πρόσφατα και σας δημιούργησε έντονα συναισθήματα; Ι.Τ.: Όταν έχω διάθεση να διαβάσω, πάντα θα βρω τον χρόνο. Πολλοί οι αγαπημένοι συγγραφείς, τόσο από την ελληνική όσο και από την παγκόσμια λογοτεχνία όπως: Καζαντζάκης, Λουντέμης, Παπαδιαμάντης, Καραγάτσης, Γονατάς, Παπαγιώργης, Χένρι Τζέιμς, Ναθάνιελ Χόθορν, Τζέιμς Τζόις, Καμύ, Πολ Όστερ, Φουέντες, Σολ Μπέλοου, Τ. Χάρντι, Μπόρχες,

Η οικονομική κρίση έχει πλήξει τον εκδοτικό χώρο. Είστε αισιόδοξη για το μέλλον του βιβλίου; Τι θα συμβουλεύατε νέους συγγράφεις που συναντούν δυσκολίες και απορρίψεις από εκδοτικούς οίκους;

μπορούσα να δίνω συμβουλές, ωστόσο με όλη την καλή μου διάθεση θα έλεγα τα εξής σε κάποιον νέο άνθρωπο που διψά να γίνει συγγραφέας. Διάβαζε πολλά βιβλία που θα σε ανεβάσουν πρώτα αναγνωστικά και μοιραία και συγγραφικά, γράφε διαρκώς Ι.Τ.: Ένας από τους κλάδους που έόσα έχεις στο μυαλό σου, κάνε αυτοχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την κριτική, ακόμα κι αν εκδοθεί το βιβλίο κρίση είναι αναμφίβολα αυτός του βισου δεν πρέπει ποτέ να πάψεις να βλίου. Ιστορικά βιβλιοπωλεία βάζουν βελτιώνεσαι, μην επαναπαύεσαι στις λουκέτα, ενώ απειλείται σημαντικά η δάφνες σου γιατί αν το κάνεις σημαίβιωσιμότητα εκδοτικών οίκων. νει πως σταμάτησες να προχωράς. Δυστυχώς, οι Έλληνες αναγνώστες, Γράψε γιατί δεν μπορείς να κάνεις σε σύγκριση με τους υπόλοιπους διαφορετικά, γιατί είναι εσωτερική σου Ευρωπαίους, διαβάζουν ολοένα και ανάγκη και όχι γιατί πρωτίστως επιλιγότερο. Παρόλ’ αυτά είμαι αισιόδοξη θυμείς τη δόξα και το χρήμα που πως το βιβλίο θα κατορθώσει να βγει πιστεύεις ότι συνοδεύουν τη συγγρααλώβητο από την κοινωνικο-οικονομική φή. Δώσε όλη σου την ενέργεια και τη και πολιτισμική κρίση που βιώνουμε. σκέψη προς αυτή την κατεύθυνση Μάλιστα, θα πρότεινα να δώσουμε με- χωρίς να περιμένεις τίποτα, έχοντας γαλύτερη βαρύτητα στον μικρό-ανακατά νου πως ο δρόμος είναι μοναχιγνώστη. Είμαι υπέρ των λεσχών ανάκός και όχι στρωμένος με ροδοπέταγνωσης μέσα στα σχολεία ώστε τα παι- λα… διά να εξοικειώνονται από νωρίς με την ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων. Η Αυτήν την περίοδο υπάρχουν ήφιλαναγνωσία είναι κάτι που καλλιερρωες που σας βασανίζουν γλυκά γείται από νωρίς και προσφέρει πολύ- και περιμένουν υπομονετικά να τιμα ταξίδια του νου καθώς ενηλικιωπάρουν σάρκα και οστά; νόμαστε. Τι συμβουλή θα έδινα σε νέους συγΙ.Τ.: Αυτή τη στιγμή «χτίζω» τους γραφείς με ρωτάτε. Δεν ξέρω αν έχω ήρωές μου δίνοντάς τους σάρκα και φτάσει σε εκείνο το επίπεδο που θα οστά, μια διαδικασία (προηγείται της

γραφής) που για μένα είναι δύσκολη μα και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Πάντα με βασανίζουν, όχι μόνο γλυκά αλλά και βάναυσα, όμως έτσι πρέπει προκειμένου να είμαι συνεπής στο χαρακτήρα, αλλά και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Λίγο πριν τελειώσουμε τη συνέντευξή μας, θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες του site μας; Ι.Τ.: Ξεκινώντας από τις 23 Απριλίου και για έναν ολόκληρο χρόνο, η Αθήνα γίνεται η Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου. Με μήνυμα «Βιβλία Παντού», η πρωτεύουσα θα βρεθεί στο επίκεντρο του πολιτιστικού ενδιαφέροντος για το 2018. Θεωρώ ότι είναι μια καλή αφορμή για να έρθουμε ακόμα πιο κοντά στο βιβλίο, αποδεικνύοντας πως η χώρα μας δικαίως έχει αφήσει το πολιτιστικό αποτύπωμά της σε όλο τον κόσμο. Και μια ευχή. Να είμαστε καλά, ψύχραιμοι και να βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που μας διαθέσατε και σας εύχομαι καλή δημιουργική συνέχεια.

Βίκυ Ζηλιασκοπούλου

Το βιβλίο του κ. Δάνδολου αναφέρεται στη ζωή της συγγραφέως κ. Πηνελόπης Δέλτα, και συγκεκριμένα περιστρέφεται με συνεχείς εναλλαγές κεφαλαίων γύρω από την τελευταία μέρα της ζωής της (τη μέρα που μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα) και ένα τριήμερο καθοριστικό για την πορεία της στις αρχές του 20ου αιώνα. Την Πηνελόπη Δέλτα σαν συγγραφέα την ξέρουμε όλοι, δεν μπορώ να φανταστώ Έλληνα που να μην ξέρει το όνομά της, ακόμη και αν δεν έχει διαβάσει κανένα βιβλίο της. Δεν ξέρω όμως πόσοι είναι αυτοί που γνωρίζουν στοιχεία της οικογένειάς της: εγώ προσωπικά δεν ήξερα ότι ήταν κόρη γνωστού Έλληνα επιχειρηματία και πολιτικού. Επίσης, μέχρι να βγει αυτό το βιβλίο και να το ακούσω από συζητήσεις, δεν ήξερα ότι είχε ειδύλλιο (ας το πούμε έτσι) με τον Ίωνα Δραγούμη. Το μόνο που ήξερα ήταν ότι ο Τρελαντώνης του βιβλίου ήταν πραγματικό πρόσωπο, ο αδερφός της. Αν με ρωτάς, δεν είμαι σίγουρη ότι χαίρομαι που έχει γραφτεί το τμήμα του βιβλίου που αφορά το τριήμερο των αρχών του αιώνα. Το καταλαβαίνω ότι είναι ένας φόρος τιμής στην κ. Δέλτα, και θα προτι-

μήσω να το δω έτσι. Σε κανένα σημείο ο συγγραφέας δεν την υποβιβάζει, δεν την υποτιμά, δεν υπονοεί τίποτα απολύτως αρνητικό για αυτήν, της φέρεται με άπειρο σεβασμό και σίγουρα έχει γίνει έρευνα και έχει δώσει βάση σε ημερολόγια για να καταγράψει την ιστορία της. Όμως, αν εξαιρέσω τις ιστορικές πηγές που έδωσαν τα πραγματικά στοιχεία της ιστορίας και του ειδυλλίου της με τον κ. Δραγούμη, σε εμένα προσωπικά έλειψε το συναίσθημα. Υπήρχε περιγραφή συναισθημάτων (λεκτική), όμως εμένα δεν με έκανε να νιώσω και να συμπονέσω. Κατανόησα τον ψυχολογικό πόλεμο και την θύελλα στην καρδιά της, δεν ταυτίστηκα όμως.

πείστηκα), ίσως ότι μου φάνηκε πολύ εύκολο να πειστεί κάποιος να κάνει φόνο... δεν ξέρω τι από όλα ή αν ήταν ο συνδυασμός ή αν φταίω κάπου εγώ, αλλά το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Στο τρίτο μέρος μάλιστα χειροτερεύει ακόμη πιο πολύ. Δεν καλύφθηκα καθόλου με τις κινήσεις της ηρωίδας στο τέλος, δεν υπήρχε καθόλου αιτιολόγηση για κάποιες πράξεις της, δεν ταίριαζαν με τον χαρακτήρα της όπως μας την είχε περιγράψει ο συγγραφέας σε όλο το προηγούμενο βιβλίο, την βρήκα αδικαιολόγητα επιπόλαιη. Νομίζω ότι απλά έψαχνε έναν τρόπο να κλείσει την υπόθεση και βρήκε αυτόν.

Βίκυ Ζηλιασκοπούλου

Τελικά δεν πείστηκα ότι σε κάποιους όντως αξίζει ο θάνατος... Ενώ το βιβλίο ξεκίνησε πολύ καλά, στην πορεία κάπου το έχασε. Το πρώτο κεφάλαιο μου άρεσε πολύ, ήταν γρήγορο και έξυπνο και μου άρεσε και η ανατροπή στο τέλος του, δεν το περίμενα. Όμως στο δεύτερο κεφάλαιο κάπου άρχισε να χαλάει η υπόθεση. Κάτι χάθηκε. Ίσως το πρόβλημα να ήταν ότι άρχισε να επαναλαμβάνεται στην πλοκή, ίσως το ότι δεν αιτιολογήθηκαν ιδιαίτερα τα κίνητρα (ή εν πάση περιπτώσει εγώ δεν

Μου άρεσε όμως ο τρόπος που είναι γραμμένο το βιβλίο. Γενικά μου αρέσει η εξιστόρηση σε πρώτο πρόσωπο, είναι λίγο σαν να κάθεσαι καρσί- καρσί (απέναντι καλέ, όπως καθόμαστε όταν πίνουμε καφέ με φίλη μας) και να σου μιλάνε οι πρωταγωνιστές, η ιστορία γίνεται αμεσότερη. Και μου άρεσε και η εναλλαγή στα πρόσωπα που διηγούνται. Επίσης, βρήκα όλο το βιβλίο εξαιρετικά ευανάγνωστο, δεν με ζόρισε καθόλου και παρόλες τις αδυναμίες στην πλοκή (κατά την εκτίμησή μου βέβαια) μου κράτησε το ενδιαφέρον. Έτσι λοιπόν, της είπα την ιστορία. Της είπα ότι ήμουν παντρεμένος εδώ και τρία χρόνια, κι ότι μέναμε με την γυναίκα μου στη Βοστόνη. Της μίλησα για εκείνη την εβδομάδα του Σεπτέμβρη στο ξενοδοχείο Κένεουικ, στη νότια ακτή του Μέιν...

Πόλυ Μίλτου Την εκτιμάς μέσα από τα γραπτά της. Αν τη γνωρίσεις και δια ζώσης, δεν υπάρχει περίπτωση να μην τη συμπαθήσεις. Σε μια εποχή που – κατά τη γνώμη του γράφοντος – ο καλλιτεχνικός χώρος στην Ελλάδα είναι περισσότερο του στυλ “πάτα με να σε πατώ” η σημερινή μας ανάκριση θα γίνει με μια συγγραφέα η οποία χαρίζει απλόχερα αγάπη όχι μόνο μέσα από τα γραπτά της αλλά και μέσα από τον υπέροχο χαρακτήρα της. Πόλυ Μίλτου λοιπόν!

Δημήτρης Μπονόβας

Τι είναι εκείνο που σε ωθεί να γράφεις;

πρωταγωνιστήσουν άνετα σε όποιο έργο ή μορφή ήρωα θέλουν… (και ακόμα με μαγεύουν). Και, αμέσως Π.Μ.: Η ζωή η ίδια, η ανάγκη να ζω, η μετά με αιχμαλώτισε η κλασσική ψυχή μου… λογοτεχνία, έργα συγγραφέων, όπως η Μπροντέ, ο Ουγκώ, ο Κρόνιν, ο Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για Ντοστογιέφσκι, η Δέλτα, ποίηση του εσένα να καταφέρεις να “εκφράσεις” Ελύτη και του Ρίτσου, έργα μεγάλων τη σκέψη σου πάνω σε ένα χαρτί; καλλιτεχνών ζωγράφων, οι οποίοι στα έργα τους διηγούνται ιστορίες ζωής… Π.Μ.: Αναλόγως! Υπάρχουν σπάνιες όλα αυτά επηρέαζαν σιγά-σιγά τον περιπτώσεις που αισθάνομαι «μπουέσω άνθρωπο. κωμένη» και δεν μπορώ να σκεφτώ ούτε μια κίνηση, όχι να γράψω. Όμως, Μέσα σε όλα αυτά, μου άρεσε να ακαι αυτές ακόμα οι δύσκολες στιγμές, κούω και συζητήσεις μεγάλων για λειτουργούν αργότερα σαν εφαλτήριο παλιούς μύθους και παραδόσεις, αγαέκφρασης…. πημένες σπάνιες στιγμές σε διακοπές στο χωριό. Αλλά, συνήθως, δε δυσκολεύομαι. Είναι η αλήθεια μου, αναζητώ τη δική Και προ παντός… η ίδια η ζωή… οι μου έντονη ευαισθησία απέναντι σε καθημερινοί άνθρωποι, οι μεταξύ τους οτιδήποτε και εκφράζομαι απλά, επεισχέσεις, τα λάθη, οι χαρές, οι λύπες, δή συνομιλώ με τον εαυτό μου. … όλα… Ποιες οι επιρροές σου;

Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σου; Συναίσθημα ή λογική και γιατί;

Π.Μ.: Τα παραμύθια του Άντερσεν με είχαν μαγέψει από τα έξι μου χρόνια και με έβαλαν σε έναν κόσμο μιας άλλης Π.Μ.: Συναίσθημα δυνατό, έντονο, αλήθειας, εκεί που όλοι μπορούν να καυτό… Όλα αναδύονται από το

μυστικό χώρο της ψυχής μου… Η καρδιά μου μιλάει και εγώ την ακούω και γράφω. Για τη ζωή, για την αλήθεια, για την αγάπη και με αλήθεια και αγάπη! Η λογική απλά βοηθάει σε ό, τι χρειάζεται περισσότερη κριτική ικανότητα και σωστή ισορροπία, ώστε η τελική έκβαση του έργου να δίνει στον αναγνώστη όλα, όσα θέλω να πω πρώτα σε μένα και μετά σε αυτόν, χωρίς να κουράζουν τυχόν διφορούμενες έννοιες. Γενικά, δε μου αρέσουν καθόλου οι θεωρίες, και αν δεν έχω ζήσει κάτι και δεν το νιώθω, προτιμώ να είμαι διακριτική και πάντα προσπαθώ να αποφεύγω τη διδαχή και την καθοδήγηση του αναγνώστη σε ορισμένη σκέψη… Η ελευθερία και ο σεβασμός είναι σήμα κατατεθέν και στη ζωή μου και σε όλα όσα γράφω. Όλα λειτουργούν σα μια συζήτηση της καρδιάς μου με την καρδιά του άλλου και δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσει… Τον αφήνω να μπει ελεύθερος, να περπατήσει στο δικό μου κόσμο, να νιώσει, να ακούσει, να δει, να αγγίξει, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα και να επιστρέ-

ψει μετά στον κόσμο του με περισσότερη δύναμη και γαλήνη καρδιάς, γιατί κάποιος… τον κατανοεί σε όσα περνάει… Γιατί… υπάρχουν γύρω μας και άλλα, που κυνηγώντας βιαστικοί την ύλη, δεν τα βλέπουμε… όλα αυτά όμως, καθορίζουν και τη ζωή μας και τα όσα σκεφτόμαστε για την πραγματικότητα. Ανέφερε τρεις χαρακτηρισμούς για τον εαυτό σου για τους οποίους είσαι υπερήφανη και τρεις για τους οποίους όχι.

"Έλα μαζί μου στο δικό μου παραμύθι. Έλα, άνθρωπε, έλα αδερφέ, εδώ έχει μονάχα φως! Σε προσκαλώ,... στον κόσμο των βιβλίων!" Π.Μ.: Για όσα δεν είμαι περήφανη είναι περισσότερα από τρία… Υπάρχουν φορές, που ενώ η πείρα μου λέει «πρόσεχε», έχω ξαναπέσει θύμα, τάχα «φιλικών» προσώπων και αυτό, όπως και η αχαριστία, με έχουν πάει πίσω πολλές φορές. Η αδικία, επίσης με πληγώνει, με τσακίζει, με αποδυναμώνει… Η υπερευαισθησία μου δε με αφήνει να ισορροπήσω αμέσως και οδηγούμαι σε λάθος ενέργειες λόγω του έντονου συναισθήματος και του αυθορμητισμού. Μπορεί και να θυμώσω πολύ, να κρίνω βιαστικά και να βγάλω ακόμα και λάθος συμπεράσματα, σε τέτοιες ώρες που η σκέψη μου κολλάει σε ένα και μόνο γεγονός… Μετά, όταν συνέρχομαι, έχει συμβεί να δω πως η αλήθεια ήταν δια-

φορετική και να προσπαθώ να αποκαταστήσω τη δική μου αδικία, αυτή τη φορά… Βέβαια, είναι και η ζωή που δε με έχει αντιμετωπίσει σαν ευνοούμενο άτομο, αλλά αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για την εκρηκτικό μου χαρακτήρα… Σπάνια θυμώνω και συνηθίζω να προειδοποιώ, αλλά… αλλά,… τότε, προτιμώ να ξεσπάω… μακριά από όλους, μόνη μου, για να μην πληγώνω ανθρώπους… Όταν συνέρχομαι, έχω καθαρότερη σκέψη… Έχω και κάτι ώρες που παρατάω τα πάντα και τα καταστρέφω και τότε θέλει πολλή δύναμη να συνέλθω και πάλι. Κάτι τέτοιες ώρες έχω σκίσει σημειώσεις και συγγράμματα χρόνων…

Περήφανη; Δεν ξέρω. Ίσως, επειδή στέκομαι ακόμα όρθια, ενώ όλα είναι συνεχώς απογοητευτικά και η λογική μου αρνείται πάντα το θαύμα. Ίσως, που κρατώ την ευγένεια και την αξιοπρέπεια σε ώρες που ωθούμαι από τις περιστάσεις για εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση.

Νιώθω ιδιαίτερα περήφανη, όμως, για φιλίες που έχω κάνει από την ώρα που αποφάσισα να εκθέσω τον εαυτό μου και να μπω στον κύκλο των συγγραφέων και ποιητών, και καλλιτεχνών,… για κάθε ιδιαίτερο και υπέροχο άτομο που γνωρίζω κάθε μέρα, για πολλά από τα έργα τους που με ξετρελαίνουν και για όσα λένε Ίσως που μπορώ να συγχωρώ ανθρώ- στον κόσμο… Ο κύκλος μας, εκτός πους, οι οποίοι πολλάκις με κατέστρε- κάποιων εξαιρέσεων που κάποιοι ψαν εξολοκλήρου, με συκοφάντησαν δεν τιμούν την ταυτότητά τους σαν άγρια, με κακοποίησαν ψυχικά με όφορείς πολιτισμού, είναι ένας υπέροποιον τρόπο μπορούσαν. Και πολλοί χος κόσμος… συνεχίζουν να το κάνουν… Απολαμβάνω τους πάντες με ανοιχτή Όσο για τα βιβλία μου, νιώθω αντιφακαρδιά και… θαμπώνομαι… Τους τικά συναισθήματα… ευχαριστώ! Είμαι περήφανη που κατάφερα και ισορρόπησα μέσα από την έκφραση στο «χαρτί», αλλά πολλές φορές σκέφτηκα να τα εξαφανίσω και πάλι… (κάποιοι αγαπημένοι φίλοι δε με αφήνουν)… Τα έχω γράψει και περιμένουν στην Ελλάδα, όπου για να εκδώσεις, θα πρέπει να έχεις ένα πορτοφόλι γερό ή πλάτες σπουδαίες και διασυνδέσεις, ώστε να σου γίνει μια σωστή διαφήμιση ή… να έχεις τύχη και να έχεις κάνει κάποιο όνομα… στο εξωτερικό, ας πούμε, ώστε να γυρίσεις στην Ελλάδα γνωστός…

Ο χειρότερος εφιάλτης που φοβάσαι για την καριέρα σου και το ομορφότερο όνειρο που έχει πραγματοποιηθεί ή προσδοκάς για το μέλλον; Π.Μ.: Ο εφιάλτης μου είναι υπαρκτός και συμβαίνει τώρα. Έχω γράψει μια ολόκληρη σειρά βιβλίων και μένουν στο σκοτάδι. Όνειρό μου να εκδοθούν και μάλιστα σύντομα και να μπουν στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, να τα βρίσκει εύκολα ο κόσμος. Να διαβαστούν!

Έχω κάτι να πω… αλλά, πολύ φοβάμαι, οποία, λόγω ελλιπούς παιδείας… επειδή δεν υπάρχουν οι προοπτικές… των διδασκόντων την παιδεία στα θα μείνουν ανείπωτα λόγια… παιδιά μας, δεν έχει καμιά αναγνώριση και σεβασμό, όπως αξίζει. ΔυστυΗ Ελλάδα είναι δύσκολος χώρος για χώς, ενώ λέμε ότι προχωρήσαμε κάθε τι που έχει πνευματική αξία. χρονολογικά, πολιτιστικά και πολιτισμικά χωλαίνουμε επικίνδυνα. Τα δύο βιβλία, που κατάφερα ως τώρα να εκδώσω, έστω για το τόσο λίγο που Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι κυκλοφόρησαν, με έκαναν να χαίρομαι στον τομέα της λογοτεχνίας - τι θα σαν μικρό παιδί. Θυμάμαι, όταν βγήκε ήταν αυτό; το πρώτο και το πήρα στα χέρια μου… αισθάνθηκα λες και είχα γεννήσει μωρό. Π.Μ.: Το θέμα έκδοση βιβλίου. Η (Ευτυχώς, μου είπαν και άλλοι συγγρα- όποια έκδοση στην Ελλάδα… είναι φείς ότι νιώθουν το ίδιο και… αποφάσι- Γολγοθάς! Απαράδεκτη κατάσταση. σα ότι ήμουν… φυσιολογική… ). Μετά, Κάπου έχω θυμώσει, με το να άρχισαν και οι κριτικές από αναγνώστες, πρέπει οι συγγραφείς να αγοράζουέβλεπα ότι τους άρεσαν και η χαρά μου με πάλι και πάλι τον δικό μας κόπο όλο και μεγάλωνε. χρόνων ολόκληρων. Σε καμιά άλλη δουλειά δε γίνεται αυτό. Στο πιο Μακάρι να μπορούσα σύντομα, να εκαπλό εμπόριο, ας πούμε μια λαϊκή δώσω και άλλα από τα βιβλία μου, που αγορά, ισχύει ο νόμος πουλώπαραμένουν έτοιμα, κλεισμένα στο ντου- αγοράζεις… λάπι… Αυτό, θεωρώ, για κάθε συγγραφέα, είναι όνειρο ζωής! Εδώ και πολύ καιρό το σκέφτομαι έντονα και απορώ που μόνο οι Πιστεύεις ότι ένας καλλιτέχνης, στην συγγραφείς κάνουμε το αντίθετο… Ελλάδα του 2018, μπορεί να βιοπορί- αντί να πουλάμε, αγοράζουμε τον ζεται από την τέχνη του; κόπο μας… (Δηλαδή, φίλε μου, ένα μαρούλι Π.Μ.: Όχι! Στην Ελλάδα με τίποτα δεν καταντήσαμε να έχει περισσότερη βιοπορίζεσαι πια. Ούτε με μια κανονική αξία από ένα ολόκληρο βιβλίο, που δουλειά… Πόσο μάλλον, με την τέχνη, η γραφόταν για χρόνια…)

Θα επιθυμούσα, λοιπόν, οι όποιοι εκδότες (και δεν εννοώ κανέναν ιδιαίτερα, μιλάω γενικά για όλους), εκτός από το δικό τους οικονομικό όφελος, όπου στοχεύουν και καλά κάνουν, να είχαν περισσότερη ψυχή, ευαισθησία, συνείδηση και σεβασμό στο έργο όποιου συγγραφέα τους εμπιστεύεται τον κόπο του και την καρδιά του. Σεβασμό και στα συμφέροντα του συγγραφέα. Επίσης, θα ήθελα οι εκπαιδευτικοί να είναι άνθρωποι που διαβάζουν οι ίδιοι και που αγαπούν το βιβλίο, να υπάρχει στην Παιδεία περισσότερη σοβαρότητα για το θέμα της φιλαναγνωσίας… Πρέπει οι Έλληνες, αυτός ο περίφημος λαός της χώρας της φιλοσοφίας, να μάθουν να διαβάζουν! Και να διαβάζουν πολύ! Και αυτό μαθαίνεται από την πρώτη τρυφερή ηλικία… Ένα βιβλίο είναι ένα άνοιγμα στον κόσμο! Όλο και νέοι επίδοξοι καλλιτέχνες εμφανίζονται στον ορίζοντα. Αν έπρεπε να τους δώσεις μια συμβουλή, ποια θα ήταν; Π.Μ.: Να έχουν κουράγιο! Και να δουλεύουν στο έργο τους με σεβασμό για κάτι, που θα μείνει στις βιβλιοθήκες των ανθρώπων για αιώνες… Ακόμα και ένα μικρό κομμάτι χαρτί, με

Η Ελλάδα είναι δύσκολος χώρος για κάθε τι που έχει πνευματική αξία. ένα απόφθεγμα, μπορεί να απασχολεί το νου και την ψυχή γενεών ολόκληρων… πόσο μάλλον ένα ποίημα, ένα διήγημα,… ένα βιβλίο… Και κάτι περισσότερο… Αγαπημένοι μου, όποιοι κι αν είστε, να αισθάνεστε υπέροχα με ό, τι κάνετε, αλλά και σεβασμό και θαυμασμό και για των άλλων τα έργα. Όλοι, όσοι ασχολούμαστε με τον πνευματικό χωροχρόνο, ας μείνουμε μακριά από άθλιους ανταγωνισμούς και ζήλιες, που αμαυρώνουν την όλη μας αξία. Η άποψή μου είναι πως όλοι μας μοιάζουμε σαν ένα χωράφι γεμάτο από όλα τα είδη λουλουδιών… Φέρνουμε την ομορφιά της ποικιλίας και ο κάθε ένας μας έχει το δικό του χρώμα, τη δική του χροιά και το δικό του άρωμα. Το μονότονο… κουράζει. Και οι αναγνώστες, διαβάζοντας διάφορα έργα, διαφόρων, όσων δημιουργών επιλέγει ο καθένας για πιο συμ-

Φέρνουμε την ομορφιά της ποικιλίας και ο κάθε ένας μας έχει το δικό του χρώμα, τη δική του χροιά και το δικό του άρωμα. Το μονότονο… κουράζει.

βατούς στη σκέψη τους και στην ψυχοσύνθεσή τους, πρέπει να νιώθουν σαν τις μέλισσες, που παίρνουν τη γύρη από άνθος σε άνθος για να φτιάξουν το ωραίο τους μέλι. Όσο πιο μεγάλη η ποικιλία,… τόσο πιο απίθανο το μέλι. Όσο πιο πολλοί οι συγγραφείς, τόσο πιο πολλά θα έχουν να πούνε… Και το άνοιγμα της σκέψης σε διαφορετικές όψεις ενός πράγματος, είναι αρχή… πολιτισμού. Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον;

Π.Μ.: Το μέλλον κανείς δεν το ξέρει! Η αλήθεια είναι πως αν μπορούσα να εξασφαλίσω μια σοβαρή προώθηση των βιβλίων μου στο αναγνωστικό κοινό, δε θα ήθελα να σταματήσω να γράφω ποτέ. Όνειρα, μα τι να γίνει… έτσι θρέφουμε πάλι και πάλι την ελπίδα και ανανεώνεται η ψυχή. Πόλυ, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία στο έργο σου!!!

Ποτίτσα Πιερρουτσάκου

Η Ρένα της καρδιάς μας, αυτή τη φορά καταπιάνεται με ένα σοβαρό θέμα που είναι η σωστή επιλογή του ή της συζύγου ώστε ο γάμος να είναι πραγματικά ευτυχισμένος. Πόσοι και ποιοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την τελική απόφαση;; Πόσοι και ποιοι είναι εκείνοι οι άνθρωποι που τελικά ακολουθούν την καρδιά και το ένστικτό τους;; Πόσοι καταλαβαίνουν την σοβαρότητα αυτής της επιλογής και τα προβλήματα που μπορούν να επηρεάσουν παραπάνω από μία γενιά;; «ΑΜΑΡΤΊΕΣ ΓΟΝΈΩΝ ΠΑΙΔΕΎΟΥΣΙ ΤΈΚΝΑ» Ή ΣΤΟ ΠΙΟ ΛΑΪΚΌ «ΣΌΙ ΠΆΕΙ ΤΟ ΒΑΣΊΛΕΙΟ»!! Όταν ένα ζευγάρι αγαπιέται πολύ, με την ευλογία του Θεού αποκτά το παιδάκι του που αποτελεί μία συνειδητοποιημένη επιλογή. Αυτό σημαίνει πως γεννιέται ένα παιδί της αγάπης, πασπαλισμένο με μπόλικη αστερόσκονη και νεραϊδόσκονη, ένα παιδί που η χαρά και η υγεία θα ξεχειλίζουν από τα ματάκια του!! Αυτός, κατά την γνώμη μου, είναι ο κανόνας για να έρχονται στον κόσμο υγιή και ευτυχισμένα πλάσματα που και αυτά με την σειρά τους

όταν μεγαλώσουν και έλθει η δική τους σειρά, θα ακολουθήσουν όσα έχουν δει και ζήσει μέσα στο σπίτι τους… Την αγάπη, την αφοσίωση και το χαμόγελο….. Όλα αυτά θα τα δώσουν και στην οικογένεια που θα δημιουργήσουν!!!! Πόσο συχνά όμως γίνονται όλα αυτά σωστά;; Τι γίνεται όταν τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει;; Όταν όλα είναι απατηλά;; Όταν κάποια στιγμή τα φώτα σβήνουν και οι νεράιδες φεύγουν;;

Ζωή Τσούρα Η Αγγλίδα Κλαιρ Ράνταλ, νοσοκόμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ταξιδεύει στη Σκωτία με τον σύζυγό της, τον ιστορικό Φρανκ Ράνταλ, για ένα δεύτερο μήνα του μέλιτος έπειτα από τον πολύχρονο αποχωρισμό τους λόγω του πολέμου. Σε μία επίσκεψη σε έναν αρχαίο κύκλο μονόλιθων στον λόφο του Κρέιγκ Να Ντουν, περνάει καταλάθως μέσα από την πέτρα και ταξιδεύει πίσω στο χρόνο, για να βρεθεί στην Σκωτία του 1743: μία εποχή πολύ, πολύ διαφορετική από τη δική της. Τώρα, πρέπει να ξεπεράσει το σοκ και να βρει έναν τρόπο να γυρίσει πίσω στον Φρανκ και

στον χρόνο της... αφού πρώτα καταφέρει να επιβιώσει την βαρβαρότητα της εποχής, τη φατρία των ΜακΚένζι που την υποψιάζεται ως Αγγλίδα κατάσκοπο, αλλά και τον τρομακτικό Άγγλο λοχαγό Τζακ Ράνταλ, μακρινό πρόγονο του συζύγου της. Καθώς πλοηγεί τις επικίνδυνες πολιτικές ισορροπίες των Χάιλαντς, η μοίρα της συνδέεται άρρηκτα με αυτήν του Τζέιμι Φρέιζερ, ενός όμορφου Σκωτσέζου πολεμιστή με πολλά μυστικά και σκιές στο παρελθόν του. Μεταξύ τους ανθίζει μία αγάπη που θα κάνει τις αποφάσεις της Κλαιρ πολύ πιο δύσκολες...

Μαργαρίτα Κατσίπη

Πόσοι από εμάς δεν έχουν υποσχεθεί στον εαυτό τους πως αρκούν λίγες σελίδες ακόμα και μετά θα διακόψουν την ανάγνωση για λίγο; Ε, λοιπόν αυτό δεν συνέβη με το Για να μην ξεχνάς της Νεκταρίας Μαρκάκη γιατί δεν το άφησα πάρα μόνο όταν έφτασα στην τελευταία σελίδα. Ένα βιβλίο που στο εξώφυλλό του υπάρχει μια φωτογραφία με έντονα χρώματα που απεικονίζει την φωτογραφία μιας γυναίκα με εντυπωσιακά κόκκινα μαλλιά και ένα τατουάζ στην ωμοπλάτη από ένα κλωνάρι μη με λησμόνει... ΟΤΑΝ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΚΟΣΜΗΜΑ ΚΡΎΒΕΙ Ό, ΤΙ ΑΓΝΟΕΙΣ, ΌΛΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΌΝ ΠΟΥ ΕΧΕΙΣ ΞΕΧΆΣΕΙ...

Το νήμα της ιστορίας ξετυλίγεται σε αφήγηση πρώτου προσώπου, ενώ το μυθιστόρημα λαμβάνει χώρα τον Ιούνιο του 2016 σε ένα χωριό αρκετά χιλιόμετρα μακριά από την Θεσσαλονίκη. Ο λόγος για τον όποιο επιλέχτηκε αυτή η απομονωμένη τοποθεσία, βαθιά μέσα στο δάσος, φυσικά δεν είναι τυχαίος και

αποκαλύπτεται πολύ αργότερα. ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΟ Μέσα από τα λόγια της πρωταγωνίστριας, η οποία ανακτά σταδιακά τις αισθήσεις της μεταφερόμαστε σε αυτό το άγνωστο γι' αυτήν μέρος. Συνειδητοποιώντας πως είναι βαριά πληγωμένη προσπαθεί μάταια να θυμηθεί τι ακριβώς της έχει συμβεί. Για ποιο λόγο βρέθηκε σε αυτήν την θέση και αν ακόμα κινδυνεύει. Ποιοι θέλησαν να της κάνουν κακό και υπάρχει τρόπος να σωθεί από αυτούς που την έφεραν σε αυτό το σημείο; Από ποιον πρέπει να προφυλαχτεί;

ΠΟΣΟ ΒΑΣΑΝΙΣΤΙΚΑ ΕΠΩΔΥΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΑΝΗΚΕΙΣ ΚΑΠΟΥ;

Χρήστος Διαμαντόπουλος

Η επτάχρονη Μαρίνα μετά τον θάνατο των γονιών της βρίσκεται σε ορφανοτροφείο. Παρέα της κάνει μια κούκλα που της έδωσε η ψυχολόγος. Προσπαθεί να ενταχθεί στην κοινωνία του ορφανοτροφείου, αλλά αυτό είναι πολύ δύσκολο. Επινοεί ένα παιχνίδι και δέχονται όλα τα υπόλοιπα κορίτσια να συμμετέχουν. Αρχίζει σαν παιχνίδι, αλλά στην πορεία γίνεται βίαιο. Ωραίο το θέμα του, αλλά το τέλος του το περίμενα αλλιώς. Τι μπορεί να κρύβει μέσα της μια τραυματισμένη παιδική ψυχή;

Η διαφορετικότητα του καινούργιου κοριτσιού αλλάζει τις ισορροπίες στο ίδρυμα. Το νέο κορίτσι μοιάζει να σπάει την ομοιομορφία τους και την φαινομενική ήρεμη ζωή τους. Βιώνουμε μια μάχη ανάμεσα στην αποδοχή, το μίσος, την αγάπη και την σκοτεινή επιβολή της Μαρίνας στα κορίτσια. ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΚΟ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΧΕΡΙΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΜΙΚΡΑ; Συγκινεί μα και σοκάρει, λυρικό αλλά σκληρό βιβλίο. Με λόγο κοφτός και ακριβή, ρυθμό σταθερό, χωρίς άρσεις και υφέσεις, με συμβολισμούς και μεταφορές, που τελικά ενσωματώνει την υπαινικτικότητα, δικαιολογεί τη διάθεση για αφαίρεση και προσδίδει ένα αίσθημα τρόμου στην ιστορία χωρίς τεχνάσματα. Ωδή στην ατμοσφαιρική σύγχρονη γκόθικ ισπανόφωνη λογοτεχνία. Ένα συγκλονιστικό αντίδοτο για την πεποίθηση της κοινωνίας μας στην παιδική αθωότητα και αγνότητα, ένας στοχασμός πάνω στην ίδια τη γλώσσα και στη δύναμή της να καθηλώσει ή να απελευθερώσει τη σκέψη και τη συμπεριφορά. Η ιστορία διεισδύει στη σύνθετη ψυχολογία και τις εσωτερικές συγκρούσεις των κοριτσιών και όσο προχωρά, καταλαβαίνουμε όλο και περισσότερο ότι πραγματεύεται ένα θέμα πολύ δύσκολο, ενίοτε εφιαλτικό, με μόνη διέξοδο τη βία και τις εμμονές.

Μorgan Weistling Μαριάννα Τσαντίλη Ο Μόργκαν Γουίστλινγκ (Μorgan Weistling), γεννημένος το 1964 στην Νότια Καλιφόρνια και πρώην επιτυχημένος εικονογράφος στη βιομηχανία κινηματογραφικών ταινιών του Χόλυγουντ για δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια, αφοσιώθηκε στον κόσμο της τέχνης το 1998, και έκτοτε η καριέρα του και η φήμη του έφτασαν σε τέτοιο σημείο που να αναγνωρίζεται σήμερα ως ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους ζωγράφους της Αμερικής. Παιδί ζωγράφων που συναντήθηκαν στο Κολέγιο Καλών Τεχνών Γούντμπερυ (Woodbury Art College ) στο Λος Άντζελες και παντρεύτηκαν, ο Μόργκαν ακολούθησε τα βήματά τους. Ο πατέρας του, Χάουαρντ, (Howard) κατά τη διάρκεια του ΙΙ Παγκοσμίου Πολέμου, πιάστηκε αιχμάλωτος πολέμου στη Γερμανία και μεταφέρθηκε στο Stalag 1, ένα στρατόπεδο για αιχμαλώτους συμμάχους αερομεταφορείς, κοντά στο Barth, της δυτικής Πομερανίας. Εκεί, έχοντας ιδιαίτερο ταλέντο στο σχέδιο και κυρίως στις καρικατούρες, διασκέδαζε τους συμπατριώτες του, Αμερικανούς κρατούμενους, με μια καθημερινή σειρά κόμικς, χιουμοριστικών χαρακτήρων που σχεδίαζε πάνω σε κομμάτια χαρτιού που έβρισκε στην φυλακή, κόμικς που κατάφερναν να φέρνουν λίγα χαμόγελα στους φυλακισμένους.

Τις τελευταίες μέρες του πολέμου και έχοντας την αίσθηση ότι οι Ρώσοι θα έρχονταν, ζωγράφισε μια αμερικανική σημαία πάνω στα ρούχα της φυλακής που φορούσε, έτσι ώστε, όταν οι Ρώσοι θα εισέβαλαν στη Γερμανία να μπορέσουν να τον εντοπίσουν και να μην τον πυροβολήσουν. Το ταλέντο ζωγραφικής που διέθετε του έσωσε κυριολεκτικά τη ζωή. Όταν έφτασαν το βράδυ της 30ης Απριλίου 1945 τα ρωσικά στρατεύματα, απελευθερώθηκαν περίπου 9.000 αεροπόροι -7.588 Αμερικανοί και 1.351 Βρετανοί και Καναδοί, μεταξύ αυτών και ο πατέρας του που επέστρεψε από τον πόλεμο πίσω στην Αμερική με όνειρα να γίνει καλλιτέχνης. Μετά το γάμο του όμως και τη δημιουργία της νέας οικογένειας, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα καλλιτεχνικά του όνειρά και να γίνει κηπουρός για να στηρίξει οικονομικά τη οικογένειά του. Αλλά, έσωσε όλα τα βιβλία τέχνης του, αυτά με τα οποία αργότερα άρχισε να διδάσκει τον Μόργκαν. Τα πρώτα του μαθήματα τού τα έδωσε στην ηλικία των 19 μηνών, καίτοι ήταν πολύ πιο μικρός από τα άλλα δύο παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Κάθε νύχτα τον έβαζε να κάθεται στα γόνατά του και οδηγούσε το χεράκι του στο πώς να σχεδιάζει πιο καλά, αλλά κυρίως στο πώς να χρησιμοποιεί την παιδική φαντασία του. «Ο πατέρας μου και εγώ είχαμε δεθεί μέσω των σχεδίων και μιλούσαμε μεταξύ μας μέσω των εικόνων», θα πει αργότερα. Αξιοποιώντας ο Μόργκαν το έμφυτο ταλέντο του και τα μαθήματα του πατέρα του, άρχισε σιγά σιγά, καθώς μεγάλωνε, να σχηματίζει σειρές σχεδίων που μπορούσαν να αφηγηθούν μια μικρή ιστορία. «Ήταν τότε που κατάλαβα ότι η τέχνη έγινε μια νέα γλώσσα για μένα». Σε ηλικία 12 ετών, ο Μόργκαν ξεκίνησε να μελετά τις διάφορες τεχνικές στα βιβλία τέχνης που είχε αποκτήσει ο πατέρας του χρόνια πριν. Συγγραφείς όπως ο Andrew Loomis, ο Vanderpole και ο Bridgeman στάθηκαν σπουδαίοι δάσκαλοι γι’ αυτόν. Το σπουδαιότερο βιβλίο όμως, ανάμεσα στα βιβλία του πατέρα του, ήταν ο τόμος που είχε εκδοθεί από τη Σχολή Διασήμων Καλλιτεχνών (Famous Artists School), μια σχολή που ήδη είχε σταματήσει να λειτουργεί. Ο Γουίστλινγκ ήταν αποφασισμένος να μάθει από μόνος του όλα τα μαθήματα της σχολής κι έτσι μέχρι την ηλικία των 15 ετών, μελετούσε μανιωδώς ανατομία, σχέδιο και ζωγραφική, μια δύσκολη προσπάθεια που για να αποδώσει απαιτούσε την καθοδήγηση κάποιου πραγματικού δασκάλου και μέντορα. Κι αυτός βρέθηκε στο πρόσωπο ενός συνταξιούχου εικονογράφου που ονομαζόταν Φρεντ Φλίξερ (Fred Fixler). Η σχολή του Φρεντ, που αργότερα μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο Brandes Art, ήταν αφιερωμένη σε δύο πράγματα: να μάθει στους σπουδαστές του πώς να αντλούν θέματα από τη ζωή και πώς να ζωγραφίζουν σωστά. «Τη στιγμή που είδα τα σχέδια ζωγραφικής του,

ήξερα ότι αυτό ήταν το είδος που ήθελα να σπουδάσω, δεν υπήρχε καμία αμφιβολία», λέει ο Μόργκαν. Ο Φλίξερ είχε μαθητεύσει κοντά στον φημισμένο καλλιτέχνη τοιχογραφιών Φρανκ Ρήλλι. (Frank Reilly). Κάτω από την καθοδήγηση του Φλίξερ, ο Γουίστλινγκ έμαθε να ζωγραφίζει μελετώντας πώς χρησιμοποιείται το φως και ο τόνος για να αποδώσουν τη φόρμα. Σε μια συνέντευξη του για ένα άρθρο στο περιοδικό "Τέχνη της Δύσης", ο Γουίστλινγκ υπενθυμίζει: «Ο Φλίξερ χρησιμοποιούσε κλασικές μεθόδους και ακόμα μας δίδαξε την αυστηρή προσέγγιση της τέχνης. Η μεγάλη εξάσκηση και η σωστή γνώση είναι η ρίζα όλων των μεγάλων τεχνών. Έτσι με εκπαίδευσε». Εργαζόμενος με μερική απασχόληση ως φροντιστής στην ίδια τη σχολή για να μπορεί να πληρώνει τα δίδακτρά του, Γουίστλινγκ σπούδασε εκεί για 3 ολόκληρα χρόνια. Αργότερα, κι ενώ ήταν ακόμα φοιτητής και εργαζόταν συγχρόνως και σε ένα κατάστημα έργων τέχνης, γνώρισε έναν εικονογράφο που ήρθε μια μέρα για να αγοράσει πίνακες. Ο Γουίστλινγκ επωφελήθηκε από αυτή τη γνωριμία και του έδειξε τη δουλειά του. Αυτό ήταν. Δεν χρειαζόταν τίποτα περισσότερο. Την επόμενη κιόλας μέρα βρέθηκε να εργάζεται ως μόνιμος εικονογράφος στην κορυφαία διαφημιστική εταιρία του Χόλυγουντ, Bacon Reneric Design, «Εκείνη την εποχή, το μόνο που ήθελα ήταν να είμαι εικονογράφος», λέει ο Γουίστλινγκ. Για τα επόμενα 14 χρόνια εικονογραφεί για κάθε κινηματογραφικό στούντιο στο Χόλυγουντ. Στους πελάτες του περιλαμβάνονται τα στούντιος Universal/Amblin Entertainment, Disney, MGM, Paramount, 20th Century Fox, Warner Brothers, Columbia Pictures and TriStar, καθώς και πολλά άλλα γραφεία που χρησιμοποιούσαν εικονογραφίες. Εκτός από τις αφίσες των ταινιών, ο Γουίστλινγκ δημιούργησε και εξώφυλλα για τη σειρά βίντεο, το McGee και το Me για Focus on the Family, όπως και εικονογραφήσεις για πολυάριθμα περιοδικά, βιβλία, CD και video καθώς και μηχανές φλίπερ Sega. Ο Mόργκαν ξεχώρισε και διακρίθηκε παρά τη μεγάλη πίεση των προκλήσεων στη βιομηχανία των αφισών, αλλά ανυπομονούσε να επεκταθεί περισσότερο καλλιτεχνικά. Με τη συμβουλή του φίλου του Julio Pro, αποφάσισε να ζωγραφίσει κάτι για τον εαυτό του. Του πήρε αρκετό χρόνο για να φτιάξει έναν πίνακα με δύο παιδιά. Αποφασισμένος να πετύχει και ως ζωγράφος, πήγε να τον δείξει σε διάφορες γκαλερί στη Σκότσντεϊλ της Αριζόνας (Scottsdale, Arizona). Στάθηκε εξαιρετικά τυχερός. Η πρώτη γκαλερί που επισκέφθηκε, η Galleries Trailside υπέγραψε αμέσως συμβόλαιο μαζί του. Η συνιδιοκτήτρια Maryvonne Leshe κατάφερνε πάντα να εντοπίζει τα νέα ταλέντα. Πολύ σύντομα αποδείχθηκε πως είχε δίκιο και με τον Μόργκαν.

«Θα στέλνει τα έργα ζωγραφικής του σε μας χωρίς πλαίσιο και πριν προφτάσουμε να τα κρεμάσουμε, θα πωλούνται», αποφάνθηκε. Ήταν γεγονός. Οι πίνακες του Γουίστλινγκ γίνανε ανάρπαστοι από την πρώτη στιγμή. Η πρώτη του εμφάνιση σε ατομική έκθεση είχε 26 έργα ζωγραφικής. Όλα πουλήθηκαν τη νύχτα των εγκαινίων. Έκτοτε, ο Mόργκαν έκανε πέντε ακόμα ατομικές εκθέσεις και τα έργα του είχαν ακριβώς την ίδια επιτυχία. Πολύ σύντομα ο Mόργκαν έγινε γνωστός σε εθνικό επίπεδο για τις έξοχες ελαιογραφίες του, οι οποίες προβάλλουν την ικανότητά του να σχεδιάζει καλά και τον εξειδικευμένο έλεγχο που έχει πάνω στις χρωματικές αξίες, στα άκρα, στις λεπτομέρειες και στο φως. Είναι σε θέση να αντλήσει από την πολυετή πείρα του ως εικονογράφος για να δημιουργήσει αριστουργηματικές συνθέσεις με πολλαπλές μορφές, καθώς και συνθέσεις ενός μόνο σχήματος ή προσώπου. Τις περισσότερες φορές τα θέματα του είναι κομμάτια εποχής, προκαλώντας την έντονη νοσταλγία του θεατή. Καταγράφει τη διάθεση και την ατμόσφαιρα του παρελθόντος και η προσοχή του στις ιστορικές λεπτομέρειες προέρχεται από την επιθυμία του να απεικονίσει την αλήθεια και την ομορφιά του πρωτοποριακού πνεύματος της Αμερικής. Οι πίνακες του έχουν μια βαθιά αίσθηση ιστορίας λόγω της έρευνας και των αυθεντικών κοστουμιών που έχει κατασκευάσει ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό. «Στους πίνακές μου, ελπίζω να επικοινωνήσω με τον θεατή και να του μεταδώσω την ίδια συναισθηματική συγκίνηση που αισθάνθηκα και με ενέπνευσε. Πρέπει να υπάρχει πάντα κάτι εντυπωσιακό στο σκηνικό που με κάνει να θέλω να το καταλάβω. Μερικές φορές είναι η προσωπικότητα του μοντέλου ή μια ιδιαίτερη στάση ή ένα αντικείμενο που μου φωνάζει πως πρέπει να ζωγραφιστεί. Άλλες φορές είναι ακριβώς ο τρόπος που ένα συγκεκριμένο άκρο ξεχωρίζει φωτισμένο μεταξύ των υπολοίπων γύρω του. Ό, τι και αν είναι, ξέρω ότι πρέπει να έχει αγγίξει την ψυχή μου και να έχει αποδοθεί από την καρδιά μου, διαφορετικά ούτε εγώ ούτε ο θεατής θα βρούμε κάποιο ενδιαφέρον σε αυτό». Αξιοθαύμαστος γνώστης του χρωστήρα και της τεχνικής ο Μόργκαν Γουίστλινγκ καταφέρνει να ζωντανεύει ένα θέμα με τον πιο σωστό φωτισμό, δημιουργώντας μια αίσθηση απόλαυσης εμπλέκοντας τη φαντασία και το συναίσθημα του θεατή. Οι ονειρικές εικόνες του αγγίζουν την καρδιά. Οι πίνακες του είναι γεμάτοι με πινελιές που διηγούνται μια ιστορία πέρα από την παρουσία των αντικειμένων. Όπως ένας εξειδικευμένος σκηνοθέτης, έτσι κι ο ίδιος χειρίζεται το επίκεντρο του ενδιαφέροντος στο θέμα του με προτάσεις και εντυπώσεις που ελάχιστα

συνειδητοποιούνται από τον θεατή, αλλά αντίθετα, επιτρέπουν στη φαντασία του να συμπληρώσει τις λεπτομέρειες. «Υπάρχει πάντα μια ιστορία κάτω από την ιστορία της ζωγραφικής μου», προσθέτει ο Μόργκαν. «Δεν κρύβω ποτέ τη διαδικασία που ακολουθώ. Μπορείτε να δείτε τα στρώματα του χρώματος και να μετρήσετε τις πινελιές που χρειάστηκαν για να φτάσω στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε μερικά στυλ ζωγραφικής, όσο πιο κοντά πλησιάζετε στον μουσαμά, τόσο περισσότερα μπορείτε να δείτε. Στο δικό μου, όσο πιο πίσω στεκόσαστε, τόσο περισσότερες λεπτομέρειες βλέπετε. Αυτό δεν είναι εύκολο και γι' αυτό με συναρπάζει». Ο Μόργκαν Γουίστλινγκ ακολουθεί τα βήματα των μεγάλων ζωγράφων που θαυμάζει, τον Ιταλό-Αμερικανό John Singer Sargent (1856-1925), τον Σουηδό Anders Zorn (1860-1920) και τον Ρώσο-Αμερικανό Nicolai Fechin (1881-1955) καθώς και πολλών άλλων και μελετά συνεχώς τα έργα τους και την τεχνική τους. Σε όλα τα έργα του, ο Γουίστλινγκ ασχολείται με μια αφήγηση ιστορίας που εξελίσσεται με σαφήνεια, εστίαση και σκοπό, αντλώντας εικόνες εμπνευσμένες από τις παραδόσεις αλλά και τις σκηνές της καθημερινής ζωής. «Η ελπίδα μου είναι ότι οι θεατές θα απολαύσουν τα έργα μου τόσο όσο τα απήλαυσα εγώ, όταν τα ζωγράφιζα. Για μένα, η τέχνη είναι η γλώσσα που χρησιμοποιώ για να μεταδώσω στους άλλους πώς βλέπω τη δημιουργία του Θεού. Όταν παρατηρώ το έργο ενός άλλου καλλιτέχνη, μου αρέσει να βλέπω μέσα από τα μάτια του για να μάθω τόσο τον καλλιτέχνη όσο το θέμα που ζωγράφισε. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει την τέχνη τόσο ενδιαφέρουσα. Η μετάδοση και η επικοινωνία». Ο κάθε του πίνακας διηγείται και μια ιστορία. Μερικοί από τους μεγαλύτερους αφηγητές έχουν έναν τρόπο όχι μόνο να προσελκύουν την προσοχή ενός ακροατηρίου, αλλά και την ικανότητα να διατηρούν ένα υψηλό επίπεδο ενδιαφέροντος μέχρι το τέλος. Η απόδοση μιας ιστορίας είναι συχνά τόσο σημαντική όσο και η ίδια η ιστορία. Ακριβώς όπως ένας συγγραφέας επιλέγει με σύνεση και με προσοχή τα λόγια του για να έχει το μεγαλύτερο αντίκτυπο στους αναγνώστες του, ο Μόργκαν Γουίστλινγκ εφαρμόζει κάθε πινελιά ως μια οπτική λέξη ή φράση σε κάθε μία από τις ιστορίες που ζωγραφίζει. Όποιο και αν είναι το θέμα του, ο Μόργκαν Γουίστλινγκ έχει το χάρισμα να μεταδίδει μια πληθώρα συναισθημάτων, κάνοντας τον θεατή να αισθάνεται σαν να συμμετέχει και ο ίδιος στην απεικόνιση μιας ιστορίας που αρχίζει να ξεδιπλώνεται ακριβώς μπροστά στα μάτια του. Η εργασία του συνεχίζει να έχει μεγάλη ζήτηση από τους συλλέκτες σε όλο τον κόσμο και κάθε νέα του δουλειά που παρουσιάζεται σε μια έκθεση συχνά πωλείται πριν κι από την ώρα των εγκαινίων.

Ο Γουίστλινγκ, ασχολείται αρκετά χρόνια και με τη διδασκαλία της ζωγραφικής, τόσο σε δημόσιες σχολές, όσο και σε ιδιωτικά εργαστήρια. Διδάσκει επίσης στη διάσημη Σχολή Καλλιτεχνών του Scottsdale στην Αριζόνα. Στα εκπαιδευτικά του βίντεο με θεμελιώδεις αρχές για τους αρχάριους ζωγράφους, που γυρίστηκαν στο στούντιό του, ο Μόργκαν δείχνει με λεπτομέρειες κάθε βήμα της διαδικασίας ζωγραφικής που ακολουθεί, σε όλη τη διαδρομή από την τοποθέτηση του μοντέλου και τη μεταφορά της εικόνας στον μουσαμά, μέχρι το σκεπτικό πίσω από αυτό που κάνει, καθώς και την εφαρμογή των τελικών πινελιών. Όχι μόνο φαίνονται μερικά απίστευτα κοντινά, αλλά επίσης και η ανάμειξη κάθε χρώματος στην παλέτα του. Ο θεατής αισθάνεται σαν να κάθεται δίπλα του στο στούντιό του και παρακολουθείτε πώς ζωγραφίζει. Εκτός από την επίδειξη της ζωγραφικής τεχνικής του, περιλαμβάνει επίσης αυτό που ονομάζεται "Side Trips". Πρόκειται για σύντομες συνομιλίες που καλύπτουν συγκεκριμένα θέματα, όπως αξίες, σχήματα, χρώμα, χρωματικά σκίτσα και ακόμη και μια μικρή επίδειξη ζωγραφικής πορτρέτου. Το βίντεο είναι γεμάτο από πληροφορίες για καλλιτέχνες όλων των επιπέδων, από τους αρχάριους έως τους πιο προχωρημένους. «Ο καλλιτέχνης πρέπει να μάθει σωστά την τέχνη με την οποία ασχολείται», συνηθίζει να συμβουλεύει. «Και μόνο όταν την μάθει μπορεί να πειραματιστεί με καινούργια στοιχεία, όμως δεν θα πρέπει ποτέ να αδιαφορεί για τα βασικά. Ο μουσικός, όσο μοντέρνα μουσική κι αν θελήσει να συνθέσει, πρέπει οι νότες του να μπουν σε μια ηχητική αρμονία, αν θέλει να συγκινήσει τους ακροατές του. Ο συγγραφέας μπορεί να γράψει το πιο απίθανο, δύσκολο ή τρελό κείμενο, αλλά η ορθογραφία και το συντακτικό της γλώσσας του παραμένουν οι βάσεις που θα στηριχθεί. Έτσι και ο ζωγράφος. Αν ξεχάσει ή αδιαφορήσει για τα βασικά, το έργο του θα συγκινήσει μόνο τον ίδιο. Κανέναν άλλο». Παρόλο που η ζήτηση των συλλεκτών είναι αυξημένη, οι πίνακες που βγάζει στην αγορά είναι λίγοι. «Δεν είμαι και ο πιο παραγωγικός ζωγράφος του σήμερα. Από πολύ νωρίς, βλέποντας την εκτίμηση του κόσμου για τα έργα μου, αποφάσισα πως δεν θα προδώσω ποτέ αυτήν την εκτίμηση. Κανένας πίνακας μου δεν θα βγει από το ατελιέ μου, αν δεν είμαι απόλυτα ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Εμείς οι ζωγράφοι παρασυρμένοι από τον ενθουσιασμό, αντιδρούμε σαν τυφλοί μπροστά στα λάθη μας. Δεν μπορούμε να τα διακρίνουμε εύκολα, οι άλλοι όμως τα βλέπουν αμέσως, ακόμα και αν δεν ξέρουν πώς να ζωγραφίσουν. Υπάρχει ένα πολύ δυνατό ένστικτο στους θεατές και ο καλλιτέχνης πρέπει πάντα όχι μόνο να το λαμβάνει σοβαρά υπόψη του αλλά και να το σέβεται. Έτσι, πριν αποφασίσω πως ένα έργο μου με ικανοποιεί απόλυτα, το κρατώ στο ατελιέ για μερικούς μήνες, προσπαθώντας να καταλάβω και κυρίως να νιώσω κατά πόσον αυτό λειτουργεί σωστά. Τα ζητούμενα είναι: η σωστή απόδοση του θέματος και η αίσθηση που προκαλεί. Φυσικά, βοηθός σε αυτό είναι η γνώμη της συζύγου μου Τζο-Αν, αλλά και μερικών φίλων

καλλιτεχνών, τους οποίους εμπιστεύομαι. Νομίζω ότι είναι πολύτιμο πλεονέκτημα για έναν καλλιτέχνη να περιβάλλει τον εαυτό του με ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να του δώσουν μια ειλικρινή γνώμη». Οι πίνακες του Γουίστλινγκ έχουν κερδίσει πολλά βραβεία και έχουν αγοραστεί από σημαντικά μουσεία. Είναι ακόμα ο νεότερος σε ηλικία που έχει ποτέ κερδίσει το πολυπόθητο Prix de West Award στο Εθνικό Μουσείο Cowboy και Western Heritage στην Oklahoma City και μάλιστα δύο φορές. Ο Μόργκαν έχει απεικονίσει τη ζωή του Χριστού σε πολλούς πίνακες. Το βιβλίο του «Η Εικόνα του Χριστού» με πίνακες και κείμενα δικά του βρίσκεται στη λίστα των βιβλίων με τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με τα υπόλοιπα έργα του σε βιβλία ή περιοδικά που εκδίδονται από το Greenwich Workshop, του Connecticut. Εξαντλούνται αμέσως και έχουν καταστήσει το όνομά του αναγνωρίσιμο διεθνώς. Ο Μόργκαν και η σύζυγός του, Τζο-Αν (JoAnn), καλλιτέχνης και η ίδια, συναντήθηκαν σε μια Σχολή Καλών Τεχνών και παντρεύτηκαν το 1990. Έχουν αποκτήσει δύο κόρες, την Σιένα και την Μπρίτανυ, που συχνά γίνονται τα μοντέλα στους πίνακες του και τις οποίες ντύνει με ρούχα που ράβονται ειδικά για τα θέματα των πινάκων του. Η Μπρίτανυ έχει αρχίσει κι αυτή να παρουσιάζει τα δικά της έργα σε διάφορες γκαλερί, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα της. Η JoAnn εκπροσωπείται από τις Galleries Trailside και υπογράφει τα έργα της ως «J. Peralta» προς τιμήν της γιαγιάς της. Ζουν στην Καλιφόρνια. Συνεντεύξεις, αφιερώματα και φωτογραφίες των έργων του δημοσιεύονται συχνά στα καλλιτεχνικά περιοδικά! US Art Magazine, Art of the West Magazine, American Artist magazine, Western Art Collector, Western Art & Architecture, Southwest Art Magazine, International Artist Magazine, American Artist Workshop Magazine, The Epoch Times.

Aγγελίνα Παπαθανασίου Το βιβλίο της συγγραφέως Γιολάντας Τσορώνη-Γεωργιάδη «Το πιο ωραίο δώρο», κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Σαββάλας σε εικονογράφηση Αντώνη Ασπρόμουργου. Ανήκει στη σειρά «Μαθήματα ζωής» που έχουν σκοπό να προάγουν την κοινωνική νοημοσύνη των παιδιών, να προβάλλουν αξίες και να καλλιεργήσουν φιλικά αισθήματα. Ο Τζο, το τέταρτο σκαντζοχοιράκι μιας οικογένειας, δεν μοιάζει με τα αδέλφια του. Είναι πιο μικροκαμωμένο και δίχως αγκάθια στην πλάτη. Έτσι αισθάνεται άσχημα αφού δεν μπορεί να παίξει όπως τα αδέλφια του, αλλά ούτε να πάρει μέρος στα «φρουτοκυλίσματα».

Μαρία Γραμμένου Μελετώντας με ιδιαίτερη προσοχή το συγκεκριμένο βιβλίο και ως μητέρα ενός 5χρονου αγοριού ανακάλυψα χρήσιμους τρόπους αντιμετώπισης διάφορων προβλημάτων που μπορεί να μας έχουν συμβεί αλλά και που θα προκύψουν στο μέλλον. Θα το ονόμαζα, σημαντικό εγχειρίδιο γνώσης μιας μητέρας τόσο για τους τρόπους και τις λύσεις που μας παραθέτει, για διάφορα θέματα που μας απασχολούν αλλά και για να γνωρίσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα το παιδί μας μέσα από τα μάτια του. Γνωρίζοντας η μητέρα τον εαυτό της και παρέχοντάς του ηρεμία και ενδιαφέροντα, δίνει την δυνατότητα στο παιδί να αναπτύξει την προσωπικότητά του.

Ηλίας Τσιάρας

Μια ωδή στη δεκαετία του '90 Το Preacher θεωρείται από πολλούς ως ένα από τα καλύτερα graphic novels της χρυσής εποχής της Vertigo, κάπου στα μέσα των 90s. Μετά από κάτι περισσότερο από 20 χρόνια, ήρθε επιτέλους η στιγμή να μεταφραστεί και στη γλώσσα μας αυτό το σουρεαλιστικό road trip στην καρδιά των ΗΠΑ, κυρίως χάρη στην επιτυχημένη μεταφορά του στη μικρή οθόνη από το τηλεοπτικό δίκτυο AMC. Κάλλιο αργά παρά ποτέ δε λέει ο σοφός λαός; Η κεντρική ιδέα του Preacher μπορεί να χαρακτηριστεί με δύο λόγια ως mind blowing. Για να μην μπλέξουμε σε περιττές λεπτομέρειες και ακούσια spoilers θα αρκεστώ να πω πως πολύ απλά ο Θεός παράτησε το πόστο του και εξαφανίστηκε και ο Αιδεσιμότατος (Preacher, ντε) Τζέσι Κάστερ, μετά από μια όχι και τόσο αναίμακτη επιφοίτηση, αποφάσισε να τον βρει και να τον κάνει να λογοδοτήσει. Mind blowing, σωστά; Όπως ίσως φαντάζεστε, στη διάρκεια της επικής αυτής εποποιίας περιδιαβαίνουν από τις σελίδες που εμπνεύστηκε ο σεναριογράφος Garth Ennis και αποτύπωσε με έναν πολύ προσωπικό τρόπο ο

εικονογράφος Steve Dillon άγγελοι, δαίμονες, μυστικές θρησκευτικές σέκτες, δολοφόνοι, βρυκόλακες, red necks, και χίλιοι δυο άλλοι ιδιαίτεροι και μοναδικοί χαρακτήρες. Αυτό που οφείλω να τονίσω για το Preacher και είναι κάτι που δυστυχώς δε φαίνεται από τις ελάχιστες αυτές σελίδες, είναι πως πρόκειται για ένα τρομερά βαθυστόχαστο έργο. Πίσω από τον επιφανειακό χαβαλέ και το ατέλειωτο βρισίδι, κρύβεται ένα συναρπαστικό ταξίδι αυτογνωσίας, μια βαθυστόχαστη γροθιά στα κακώς κείμενα μιας ολόκληρης γενιάς.

ξεδιπλώνονται αριστοτεχνικά, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά τους να βγαίνουν από νωρίς στην επιφάνεια. Ίσως σε τόσο δυνατές ιστορίες ο λόγος έχει από μόνος του απήχηση στον αναγνώστη, χωρίς να χρειάζεται τόσα στολίδια, παρ’ όλα αυτά τα καλολογικά στοιχεία, οι δυνατές περιγραφές, ο λυρικός λόγος και οι εις βάθος φιλοσοφικές ανησυχίες των πρωταγωνιστών κάνουν το κείμενο να ξεχωρίζει. Τρεις διαφορετικές γυναίκες, τρεις εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες, ξεγυμνώνουν την ψυχή τους σελίδα τη σελίδα, βάζοντας μας κάθε φορά στη θέση τους να βιώνουμε αδιέξοδα, αλήθειες, κοινωνικούς προβληματισμούς αλλά και την πραγματικότητα της ίδια της ζωής. Αγγελική Δαφτσίδου Τι τους επιφυλάσσει το τέλος; Πιάνοντας το βιβλίο στα χέρια μου το πρώτο πράγμα που μου κάνει εντύπωση και με προκαλεί να ανοίξω το βιβλίο είναι το εξώφυλλό του.Μια φιγούρα στάσιμη θαρρείς στον χρόνο, αφουγκράζεται; Προσεύχεται; Δέχεται τη μοίρα της στωικά; Ποια μοίρα; Τι έχει ετοιμάσει η Κλωθώ, η Μοίρα που υφαίνει το νήμα της ζωής του ανθρώπου, για τις ηρωίδες; Με μια γραφή ορμητική ξεκινά την ιστορία η συγγραφέας και χωρίς να πατήσει φρένο περνά από κόσκινο τις ζωές των ηρωίδων της. Όλες οι πτυχές του χαρακτήρα τους

Που θα τις οδηγήσουν η μοίρα τους, αλλά και οι δικές τους αποφάσεις; Περίληψη: Η Κλωθώ είναι η Κόρη της Ανάγκης, κατά τον Πλάτωνα. Η Μοίρα που υφαίνει το νήμα της ζωής των ανθρώπων. Κι ύστερα, δίκαια εκείνοι αναρωτιούνται: τα χαρίσματά μας τα επιλέγουμε ή μήπως είναι με κάποιον τρόπο προαποφασισμένα; Ποιες αναμνήσεις χάνονται και ποιες διατηρούνται;

Χαρά Ξένου

«Ευτοπία», μια λέξη που σε γεμίζει ελπίδα και αισιοδοξία. Μια λέξη που κινεί το ενδιαφέρον να διαβάσεις το βιβλίο της ‘Αννης Παπαθεοδώρου με αυτόν τον τίτλο. Μέσα από τις σελίδες του, το παρόν που ζούμε είναι ήδη παρελθόν και το μέλλον που θα ακολουθήσει, γίνεται παρόν. Τριάντα πέντε χρόνια μεσολαβούν. Η οικογένεια του Μάνου και της Άννας, τα παιδιά τους αλλά και όσοι, άμεσα ή έμμεσα έχουν σχέση μαζί τους, ζούνε σύμφωνα με τους Νόμους που έχει επιβάλλει το "Μανιφέστο", για να αντιμετωπισθεί η Κρίση που υπήρχε στην κοινωνία ,στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης: κρίση οικονομική, φτώχεια, ανεργία, τρομοκρατία, μετανάστες, βροχές, σεισμοί, φόβοι.

τα ατομικά τους δικαιώματα. «εμπρός, πίσω ολοταχώς». Όμως κάτι αρχίζει να αλλάζει στην υπάρχουσα κατάσταση, να αλλάζει στα κρυφά και αυτό ανησυχεί... Και τότε έρχεται η αμφιβολία, η αμφισβήτηση του Μανιφέστου και αυτή η αμφισβήτηση γίνεται δράση για την ανατροπή του. Οι καταΌλοι τους ζήσανε σε αυτή την κρίση κλει- στάσεις αλλάζουν, οι σχέσεις των ανθρώπων σμένοι στον μικρόκοσμό τους. Έπρεπε να αλλάζουν, τα συναισθήματα αλλάζουν, οι ιδέεπιβιώσουν και αυτό έκαναν. Με το "Μα- ες ξυπνάνε. Η Χαρά, η κόρη του Μάνου και της Άννας, κάνιφέστο" καθόρισαν την ζωή τους, υπανει την ανατροπή. Είναι η πιο δυνατή, αγωνικούοντας στους νόμους του, χωρίς να στική και αισιόδοξη. Η Γιολάντα, η αδελφή έχουν δικαίωμα επιλογής. Δεν ήτανε της, δεν είναι πια σίγουρη, νιώθει για πρώτη ελεύθεροι. Η ζωή τους όμως δεν γίνεται φορά την αμφισβήτηση για το Μανιφέστο. καλύτερη. Αντίθετα καταργούνται τα

Nένα Μπούρα

θηκε τον καιρό της κρίσης, που βιώνουμε σήμερα, έχοντας ζήσει μερικά χρόνια ευδαιμονίας. Όμως τα πράγματα άλλαξαν για το ζευγάρι και για όλους. Η κρίση προ των πυλών με όλα τα συνακόλουθα. Τα παιδιά που έρχονται στον κόσμο έρχονται μπροστά σε αλλά δεδομένα. Είμαι απλά «κομπάρσοι», «πιόνια» σε ένα σωρό παιχνίδια που άλλοι επιλέγουν γι’ αυτούς. Η ζωή ελέγχεται, ακόμα και ο θάνατος. Παγκοσμιοποιημένη οικονομία και απομονωτισμός. Οι νέοι κάτοικοι αυτού του κόσμου είναι καλοδουλεμένα γρανάζια μιας μηχανής, που δεν φέρνουν καμία αντίρρηση για τίποτα ακολουθώντας τους νόμους ενός μανιφέστου. Αυτό το μανιφέστο που ακολουθούν όλοι. Ή σχεδόν όλοι. Μέσα σε αυτή τη ζωή του 2057 υπάρχουν και άνθρωποι που αντιδρούν και παλεύουν να βγουν από το σκοτάδι της εξαθλίωσης και της ουτοπίας.

Οι ήρωες του βιβλίου ελπίζουν σε μια άλλη Το νέο, πρωτότυπο και «αληθινό» μυθιστό- Γη της Επαγγελίας που δεν θα λέγεται ρημα της Άννης Παπαθεοδώρου που κυκλο- Χαναάν, αλλά «Ευτοπία». Άραγε θα τα φορεί από την Άνεμος Εκδοτική με τον τίτλο καταφέρουν; «Ευτοπία-Τα χρόνια του Μανιφέστου» και «….Δεν τ’ αμφισβητήσατε ποτέ, ούτε εσύ αποτελεί το πρώτο μέρος της αντίστοιχης ούτε η μαμά ούτε κανείς άλλος. Υποθέτω τριλογίας, έρχεται να μας παρουσιάσει μια άλλη πτυχή στη λογοτεχνία του φανταστικού, ότι θέλατε να μας προστατεύσετε μ’ αυτόν τον τρόπο. Λάθος: μας καταδικάσατε. Μας το φανταστικό που ίσως και να προφητεύει καταδικάσατε να ζούμε σ΄ έναν άδικο την πραγματικότητα του μέλλοντός μας. κόσμο. Σε μια στρεβλή πραγματικότητα . Η συγγραφέας επιλέγει να μας συστήσει μια Το μανιφέστο είναι ένα λάθος. Αυτό δεν οικογένεια που γεννήθηκε από τον Μάνο και μπορούμε να το επιτρέψουμε…» την Άννα. Ένα ζευγάρι που έζησε και αγαπή-

Αγγελίνα Παπαθανασίου Ένα έφηβο αγόρι, ο Θανάσης, τα βάζει με όλους και με όλα. Με τον πατριό του, τους αλλοδαπούς συμμαθητές του, τα αδέλφια. Με τους κολλητούς του, μπλέκεται στους «Ελευθερολάκωνες». Η βία γίνεται σημαία του. Μόνο η Λουίζα είναι ικανή να τον ηρεμήσει. Αυτή καταλαβαίνει ποιος είναι πραγματικά. Όλα όμως στη ζωή του ήρωά μας θα ανατραπούν. Τίποτα δεν θα μείνει το ίδιο. Θα χάσει πολλά. Τι θα κερδίσει όμως; Ένα βιβλίο, από το οποίο δεν λείπουν το χιούμορ αλλά και η έντονη συγκίνηση.

Αγγελίνα Παπαθανασίου ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΠΕΡΔΕΨΕΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΜΕ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ. Διαβάζοντας τον τίτλο του βιβλίου και βλέποντας το εξώφυλλο, ξαφνιάστηκα ευχάριστα αφού η ηρωίδα του βιβλίου, η Μαριάννα, ξεφεύγει από τα στερεότυπα. Δεν επιθυμεί να γίνει μια πριγκίπισσα και να γνωρίσει τον δικό της πρίγκιπα, που επιθυμούν πολλά κορίτσια! Επιτέλους και κάποιο κοριτσάκι που αναζητά την περιπέτεια. Ατρόμητη, έτοιμη για δράση. Έτοιμη να ανακαλύψει τον χαμένο θησαυρό.

Αρτεμησία Αλίμπαλη ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε το πρώτο σας παιδικό βιβλίο με τίτλο "Θέλω να γίνω πειρατής" από τις Εκδόσεις Mamaya. Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το συγκεκριμένο βιβλίο; Α.Α.: Η πηγή έμπνευσης του βιβλίου είναι η κόρη μου η Μαριάννα, ένα κοριτσάκι 4 ετών που δεν με αφήνει να πάρω ανάσα. Είμαι περήφανη και ευλογημένη μητέρα που μεγαλώνω ένα τόσο χαρούμενο αλλά και άτακτο, γεμάτο φαντασία παιδί, δεν θα μπορούσε να είναι κάποιος άλλος ήρωας στην πρώτη μου συγγραφική προσπάθεια.\ Η ηρωίδα σας είναι ένα κοριτσάκι που θέλει να γίνει πειρατής. Ομολογώ ξαφνιάστηκα ευχάριστα.

Αγγελίνα Παπαθανασίου

Συνήθως όλα τα κοριτσάκια θέλουν να γίνουν πριγκίπισσες. Συνειδητή η επιλογή του πειρατή ή απλά έτυχε; Α.Α.: Από πολύ μικρή ηλικία παίζουμε παιχνίδια ρόλων, παντομίμα, κουκλοθέατρο. Εκτός από πριγκίπισσα, της αρέσει να παίζει τον ντεντέκτιβ και να λύνουμε υποθέσεις κλοπής παιχνιδιών, τον πιλότο και να ταξιδεύει στα σύννεφα, τη μαγείρισσα και να φτιάχνει τούρτες, σκορπώντας τα υλικά σε όλο το σπίτι, την πειρατίνα ψάχνοντας για θησαυρούς και πολλά άλλα... Η ιδέα εμφανίστηκε μια μέρα που αποφάσισε να παίξει τον πειρατή, κάνοντας ένα σπίτι χάλια. Εκείνη την εποχή της διάβαζα την Πίπη Φακιδομύτη και για νανούρισμα της τραγουδούσα το «Ήτανε μια φορά». Όλα αυτά, γέννησαν την ιδέα του βιβλίου

"Θέλω να γίνω πειρατής". Δεν ήθελα να γράψω ακόμα ένα παιδικό βιβλίο με νεράιδες και πριγκίπισσες ή που θα περνά κάποιο ηθικό δίδαγμα στα παιδιά, νομίζω ότι τα έχουμε κουράσει πολύ, όσον αφορά τα ηθικά διδάγματα. Ήθελα να γράψω ένα βιβλίο που να έχει πλάκα, να μπορεί ταυτιστεί το παιδί με την Μαριάννα.

Α.Α.: Δεν μπορώ να ξέρω ακόμα γιατί η κόρη μου πηγαίνει νηπιαγωγείο, όμως θεωρώ ότι το πρώτο σχολείο είναι το σπίτι, οι γονείς είναι αυτοί που κατευθύνουν τα παιδιά, που μπορούν να καλλιεργήσουν την φαντασία ενός παιδιού ή να την θάψουν.

Σίγουρα παίζει σημαντικό ρολό και το σχολείο όμως, δεν μπορούν για όλα Το βιβλίο σας στηρίζεται στην φανα φταίνε οι άλλοι... ντασία των παιδιών. Πολλοί υποΜου είναι τρομερά δύσκολο να σκεστηρίζουν ότι το εκπαιδευτικό σύφτώ πώς μπορεί ένα εκπαιδευτικό στημα σκοτώνει την φαντασία τους. σύστημα να σκοτώσει την φαντασία Πόσο σύμφωνη σας βρίσκει αυτή η ενός παιδιού, χωρίς την συναίνεση άποψη; των γονέων.

Ήταν ένα από τα παιδικά σας όνει- Στη σημερινή εποχή, πιστεύετε ότι ρα να ασχοληθείτε με τη συγγραφή; τα παιδιά διαβάζουν ή είναι κολληΣυναντήσατε δυσκολίες μέχρι να μένα μπροστά σε μια οθόνη; εκδοθεί το βιβλίο σας; Α.Α.: Έχω παραδείγματα και από τα Α.Α.: Όχ, δεν μπορώ να πω ότι το δυο.. είχα σκεφτεί ποτέ ότι θα έγραφα ένα παιδικό βιβλίο, απλά προέκυψε. Και εδώ πάλι έχει να κάνει με τον παράγοντα σπίτι… Όλα αρχίζουν και τεΔυσκολίες όσο αφορά την έκδοση, δεν λειώνουν με εμάς τους γονείς, τι εικόμπορώ να πω ότι συνάντησα. Μάλλον να και παράδειγμα δίνουμε στα παιήμουν πολύ τυχερή, αφού το πίστεψε διά μας, τι πρότυπα είμαστε ή θέλουκαι το αγάπησε αμέσως ο εκδοτικός με να είμαστε.. οίκος Mamaya. Δεν νομίζω ότι υπάρχει παιδί που θα Ποια ήταν τα αγαπημένα σας παιδι- αρνηθεί ένα καλό βιβλίο όταν έχει μεκά βιβλία που σας συντρόφευαν γαλώσει με γονείς που του διάβαζαν στη παιδική και εφηβική ηλικία; βιβλία πριν κοιμηθεί για να χαλαρώσει ή τους βλέπει να διαβάζουν. Α.Α.: Το πρώτο βιβλίο που έπιασα στα χέρια μου ήταν "Ο Αντώνης και η Επίσης, δεν μπορούμε να αφορίσουκουκιδίτσα" του Έριχ Καίστνερ (ακόμα με και την τεχνολογία, είναι μεγάλο το έχω!). Δυστυχώς, δεν θυμάμαι να κομμάτι της ζωής μας πια. Τα σημεείχα ή να διάβασα άλλα παιδικά βιβλία ρινά παιδιά δεν μεγαλώνουν όπως όμως. εγώ, σε αλάνες και πλατείες, ούτε μπορούμε να τους στερήσουμε την Στην εφηβεία ανακάλυψα τους Ε. Ά. εξέλιξη των πραγμάτων, θα ήταν Πόε, Γκυστάβ Φλωμπέρ, Σαρλ Μπωέγκλημα. Όμως θα πρέπει να υπάρντλαίρ, Σαίξπηρ, Σάλιντζερ, Μπορίς χει ένα μέτρο, το οποίο εμείς θα Βιάν, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες... πρέπει να βάλουμε. Και ξεκίνησε ένας μεγάλος έρωτας προς τα βιβλία και το διάβασμα...

Μπορεί να κυκλοφόρησε πρόσφατα το βιβλίο σας, αλλά υπάρχει αυτή τη περίοδο κάποιος νέος ήρωας ή ηρωίδα που σας βασανίζει γλυκά και περιμένει να πάρει σάρκα και οστά; Α.Α.: Ναι υπάρχει, ακόμα όμως δεν έχει πάρει σάρκα και οστά, το δουλεύω μέσα μου. Εκτός όμως από τη συγγραφή, ασχολείστε με το παιδικό θέατρο. Έχετε σπουδάσει σκηνοθεσία. Θα μας συστήσετε «Τα άτακτα καρότα», την θεατρική ομάδα που έχετε δημιουργήσει; Α.Α.: Η ομάδα αποτελείται από 3 μέλη: Τον Θανάση Γκιόκα μουσικό, τη Κέλλυ Δοβέλου κατασκευάστρια κούκλας και κουκλοπαίχτρια κι εμένα! Είμαστε τρεις άνθρωποι με πολύ μεγάλη αγάπη προς τα παιδιά αλλά και το θέατρο. Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνέντευξη, τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας; Α.Α.: Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για αυτήν την πολύ ωραία συνέντευξη και να κλείσω με έναν στίχο το Π. Σιδηρόπουλου: "Έχε το νου σου στο παιδί, κλείσε την πόρτα με κλειδί" Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας και σας εύχομαι καλή δημιουργική συνέχεια.

Παντελής Μαυρομμάτης

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα-νουβέλα (όχι βιβλίο, καθώς συμπεριλαμβάνεται σε αρκετές συλλογές μυθιστορημάτων του H.P. Lovecraft, πουθενά όμως μόνο του) αποτελεί ίσως το κορυφαίο του είδους. Μια ιστορία που ποτέ κανένας συγγραφέας δεν προσπάθησε να αντιγράψει σε δικό του βιβλίο, κάτι το οποίο την κάνει ακόμα πιο ιδιαίτερη. Μια ιστορία που όχι απλά σου προκαλεί τρόμο ή διαβάζοντάς το πιθανόν να ρίχνεις κλεφτές ματιές έξω από το παράθυρο φοβούμενος (αν και δεν το παραΚαι μια συμβουλή, ίσως πολύ βασική για δέχεται κανένας μας) μην εμφανιστεί κάόσους δεν έχουν διαβάσει μέχρι στιγμής ποιο από τα βλάσφημα όντα της εκπλητην ιστορία: Nα τη διαβάσετε νύχτα και κτικής μυθολογίας Κθούλου. Λίγο πολύ αυτά είναι στοιχεία που τα βρίσκει κανείς με κακοκαιρία. Να έχει έξω θεομηνία, κατακλυσμό. Θα με θυμηθείτε. Αν αντέσε αρκετούς καταξιωμένους συγγραφείς του χώρου. Ο λόγος της εκπληκτικής ξετε.. Και μετά, προτού κοιμηθείτε, ίσως ιδιαιτερότητάς του είναι άλλος: σας έρθουν στο μυαλό οι στίχοι του γνωΟ τρόμος που απορρέει από την ατμόσφαιρα της ιστορίας δε σε καταδιώκει αλλά σου επιβάλλεται. Σε έχει ήδη καταπιεί. Κάτι σαν μαύρο ημιδιάφανο πέπλο που ξαφνικά σε σκεπάζει. Δεν προσπαθεί να στοιχειώσει τα όνειρά σου με εχθρούς – εφιάλτες, αλλά να τα γεμίσει σκοτεινή ζωντάνια. Δεν είναι εχθρός της ζωής, αλλά φίλος της επιβίωσης.

στού τραγουδιού των Metallica, Enter Sandman (1990): “Hush little baby, don't say a word And never mind that noise you heard It's just the beasts under your bed In your closet, in your head”

σπουδάσουν τα παιδιά τους και των μετέπειτα δυσχερειών που ωθούν στην εγκατάλειψη των σπουδών και των ονείρων για το πολυπόθητο πτυχίο. Ένα βιβλίο ανατρεπτικό, ωμό, τεκμηριωμένο, ακέραιο. ΑΜΟΙΒΕΤΑΙ Η ΑΔΙΑΚΟΠΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ; Ο συγγραφέας για μια ακόμη φορά μετουσιώνεται στον άνθρωπο της διπλανής πόρτας και στοχεύει στους ανθρώπους που θα το διαβάσουν και θα ταυτιστούν με τις καταστάσεις που βιώνουν οι ήρωές του. Ένα βιβλίο ύμνος στα σύμβολα του πατέρα και της μάνας, την αυτοθυσία των γονέων και τους δεσμούς της αδιάσπαστης ελληνικής οικογένειας και παράλληλα ένα βιβλίο που αναδεικνύει την αγάπη, την αλληλεγγύη, το μεγαλείο της δύναμης της ψυχής, της θέληΧαρά Δελλή σης αλλά και τη δύναμη του έρωτα και της συντροφικότητας. Μια ωδή στην αξιοπρέΑπό την Κρήτη στο Κέιμπριτζ, από το Κέιμ- πεια. πριτζ στο Όσλο, με φόντο την οικονομική ΑΝ ΔΕΝ ΕΠΙΜΈΝΟΥΜΕ ΝΑ κρίση, την ανεργία, την υπογεννητικότητα, ΠΟΛΕΜΑΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ τα λειψά έσοδα και όλες τις απόρροιες της ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΜΑΣ, ΤΟΤΕ ΓΙΑ σκληρής οικονομικής πραγματικότητας. ΤΙ ΝΑ ΠΟΛΕΜΑΜΕ;;; Επίκεντρο η Ελλάδα του σήμερα, τα προβλήματά της, η οικονομική κρίση, η ηθική κατάπτωση, τα πανεπιστήμια, και όλα όσα Ένας χορός ακαταλαβίστικων αριθμών, ένα απασχολούν μια τυπική ελληνική οικογένεια. ταξίδι ψυχής, μια ωδή στη δύναμη και τη θέληση, κόντρα στη μοίρα και τους χαλεΈνα αληθινό βιβλίο που δεν ωραιοποιεί πούς καιρούς. καταστάσεις, δείχνοντάς τες με το σκληρό τους πρόσωπο. Το πρόσωπο εκείνο των γονεϊκών στερήσεων, προκειμένου να

ς ο γ ρ ώ ι Γ ς η δ ά ι σ α ν Αθα

«Ζήσε με την καρδιά σου για να φτάσεις στον προορισμό που εσύ επέλεξες και όχι στον προορισμό που επέλεξαν άλλοι για σένα…»

Αγάπη Ντόκα Αναρωτηθήκατε ποτέ ποιος είναι αυτός που έγραψε το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας; Σίγουρα διαβάζετε το βιογραφικό του, μαθαίνετε πού γεννήθηκε και πού μεγάλωσε, τι σπουδές και τι δουλειές έκανε, αλλά ποιος πραγματικά είναι και γιατί έγραψε αυτό το βιβλίο, το αναρωτηθήκατε; Γιώργος Αθανασιάδης Ξεγελώντας το θάνατο Εκδόσεις Αρμός Τον Γιώργο τον συνάντησα ένα απόγευμα στο μάθημα δημιουργικής γραφής που παρακολουθούσαμε. Ο δάσκαλός μας, Γιώργος Σανιδάς, μάς είπε ότι επρόκειτο να κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες το βιβλίο του, με θέμα τη ζωή του. Γύρισα και τον κοίταξα: πανύψηλος, λιγνός κι αμίλητος, με μια δυσκολία στροφής του κεφαλιού του, αλλά με μάτια που έπιαναν τα πάντα κι ένα σημάδι στο λαιμό του σαν από έγκαυμα. «Τι το περίεργο μπορεί να έχει η ζωή του;» αναρωτήθηκα. Τον ξανασυνάντησα στην παρουσίαση του βιβλίου του, στην κατάμεστη αίθουσα Παύλος Ζάννας του κινηματογράφου Ολύμπιον. Πήρα το βιβλίο του και το ξεκίνησα την ίδια μέρα. Συγκλονίστηκα. Η ζωή του με τον καρκίνο, οι μάχες του, οι επιπολαιότητές του, οι επεμβάσεις του στην Ελλάδα και στην Αμερική, το Λόττο που κέρδισε, η μεταστροφή του κόσμου λόγω του ξαφνικού πλούτου του, οι διασκεδάσεις του, οι φίλοι του, οι έρωτές του, οι χαρές, οι λύπες, οι αγωνίες του, η προθανάτια εμπειρία του, η μεταμόρφωσή του εσωτερικά και εξωτερικά, όλα μου έδειχναν μια σπάνια περίπτωση, μου αποκάλυπταν έναν άνθρωπο που δεν το έβαζε κάτω, που δεν μπορούσε τίποτα να τον τσακίσει για να μην πολεμήσει. Μια δύναμη ψυχής ανεπανάληπτη, αλλά και μια διάθεση σεβασμού των πάντων επίσης ανεπανάληπτη.

Απολαμβάνει να ανεβαίνει στο δάσος του Σέιχ-Σου, να κάθεται με τις ώρες εκεί και να ηρεμεί. Το ντύσιμό του προσεγμένο και σικάτο και το πρόσωπό του πάντα ξυρισμένο. Ο ίδιος ένας αξιοπρεπής κι ευγενικός Κύριος. Όπως λέει, τα προτερήματά του προτιμά να τα λένε οι άλλοι. Τα ελαττώματά του τα λέει ο ίδιος: συναισθηματικός, νευρικός, αντιδραστικός, παρορμητικός, ρομαντικός, σπάνια εγωιστής και σπάταλος! Στο φαγητό, διαλέγει το καλό και ποιοτικό και έχει μια έφεση στα τηγανιτά και στα ψάρια. Διασκεδάζει με καλή παρέα, σε μαγαζιά με ωραία μουσική και ευχάριστο περιβάλλον. Τον ξεκουράζει να οδηγεί ατελείωτα χιλιόμετρα και να κάνει ταξίδια. Αγαπάει τον κινηματογράφο και τις ταινίες που στο τέλος τού αφήνουν κάτι. Αγαπημένες του: ο Νονός, Λέοντες αντί Αμνών, Ο επαγγελματίας με τον Ζαν Πωλ Μπελμοντό. Του αρέσει το θέατρο, αλλά δεν είναι και φαν. Όπως και στο σινεμά, διαβάζει βιβλία που μαθαίνει από αυτά. Αγαπημένα του: Ο ιππότης με την σκουριασμένη πανοπλία, Ο Γλάρος του Ιωνάθαν Λίβινγκστον, Τα σταφύλια της οργής, όπως και Το Λάθος του Αντώνη Σαμαράκη. Γελάει με τη ζωή και με τα παιχνίδια που μας παίζει. Στις εξόδους μας, γνώρισα και το χιούμορ του. Ο Γιώργος είναι απίστευτο πειραχτήρι! Εκεί που συζητάς κάτι σοβαρό, εκεί σου πετάει την ατάκα και λύνεσαι στα γέλια! «Εκαήκανε τα δάση» θα σου πει και μετά την αγαπημένη του πρόταση: «Πάμε για ένα ποτό;» Οι ερωτήσεις που του έκανα είναι σε δεύτερο ενικό. Είναι φίλος και δεν μπορούσα να του απευθυνθώ τυπικά, ως κάποιος που δεν γνωρίζω.

Συνέντευξη Πότε αποφάσισες να γράψεις την ιστορία σου; Υπήρξε κάποιο γεγονός που σ’ έκανε να πεις: «Εγώ αυτό το θέμα με τον καρκίνο μου θέλω να το φωνάξω σ’ όλο τον κόσμο»; Σε φόρτισε το να «ξαναζείς» όλα αυτά που πέρασες; Γ.Α.: Ο κυρίως λόγος ήταν ότι άθελά μου, μέσα από την περιπέτεια της υγείας μου, έγινα παράδειγμα ελπίδας, δύναμης και θετικής σκέψης για πολλούς συνανθρώπους μου. Για να πω την αλήθεια δεν το είχα συνειδητοποιήσει, έως την ημέρα που νόσησε ο πατέρας μου από καρκίνο του πνεύμονα. Θυμάμαι ήταν Γενάρης του 2009 όταν διαβάζοντας την ιατρική γνωμάτευση τον αγκάλιασα και του είπα: «Μην φοβάσαι. Θα το παλέψουμε όλοι μαζί κι όλα θα τα ξεπεράσουμε» και τότε μου απάντησε «Δεν φοβάμαι γιατί έχω παράδειγμα εσένα και αφού το ξεπέρασες εσύ, θα το ξεπεράσω κι εγώ».

Τότε ήταν που γεννήθηκε μέσα μου η ιδέα να γράψω την αυτοβιογραφία μου. Άρχισα να το σκέφτομαι έντονα και την τελική απόφαση την πήρα το καλοκαίρι του 2012, όταν έφυγαν από τη ζωή δύο από τους καλύτερούς μου φίλους: ο Γιώργος και ο Ηλίας. Ένα πρωινό, πήρα ένα στυλό, ένα τετράδιο και ξεκίνησα να γράφω. Κατά τη διάρκεια της συγγραφής ένιωσα ανάμεικτα συναισθήματα. Ήταν στιγμές που πόνεσα, ήταν στιγμές που γέλασα, σε κάποιες άλλες θύμωσα και άλλες που δάκρυσα από χαρά. Βίωσα απίστευτα συναισθήματα. Στο τέλος, όμως, ένιωσα περήφανος. Τώρα, είκοσι εφτά σχεδόν χρόνια μετά, κοιτώντας πίσω, η ελαφρότητα με την οποία αντιμετώπισες τον καρκίνο και οι αποκοτιές που έκανες, πώς σου φαίνονται; Λογικές για την τότε ηλικία σου ή απλά κομμάτι της ιδιοσυγκρασίας σου; Μετάνιωσες για κάτι;

Γ.Α.: Εδώ έπαιξαν πολλά ρόλο. Καταρχάς, μιλάμε για το 1990. Μια εποχή στην οποία δεν υπήρχε ευρεία ενημέρωση. Εννοώ το ίντερνετ και τα socialmedia. Πέραν αυτού, η λέξη καρκίνος μού ήταν εντελώς άγνωστη. Ποτέ δεν την είχα ακούσει, δεν είχε νοσήσει κάποιος από καρκίνο στον ευρύ οικογενειακό μου κύκλο ή, τουλάχιστον, δεν το είχα αντιληφθεί. Χαρακτηριστικό της άγνοιας κινδύνου που με διακατείχε, ήταν η στιγμή που ο γιατρός μού ανακοίνωσε ότι νοσώ από καρκίνο στους λεμφαδένες και τότε του απάντησα με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «Ωραία. Θα μου δώσετε αντιβίωση και θα επιστρέψω στη μονάδα μου;» Προσθέστε την αθωότητα στα όρια της αφέλειας που διακατέχει τους νέους, το ότι αθλούμουν ως πυγμάχος και παράλληλα υπηρετούσα τη στρατιωτική μου θητεία στις Ειδικές Δυνάμεις, τη θετική μου σκέψη, τον αντιδραστικό, παρορμητικό και συναισθηματικό μου χαρακτήρα, την άριστη φυσική κατάσταση και το ότι ένιωθα πολύ καλά στην υγεία μου και θα δημιουργηθεί ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο με οδήγησε στη νίκη κατά του καρκίνου, αλλά και στις δυσκολίες της ζωής που ακολούθησαν.

ΑΛΛΩΣΤΕ ΠΟΙΟΣ ΝΕΟΣ, ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΝΙΩΘΕΙ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΘΑ ΕΚΑΝΕ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ;

Ως άνθρωπος έκανα, κάνω και θα εξακολουθήσω να κάνω λάθη. Ήταν, όμως, όλα από επιλογή μου. Δεν μπορώ να πω μετά σιγουριάς ότι μετάνιωσα για κάτι συγκεκριμένο και αυτό το αναφέρω διότι μέσα από αυτά, αλλά κι από τις εμπειρίες που βίωσα, θετικές και αρνητικές, γέμισα γνώση κι οδηγήθηκα στο να γράψω αυτό το βιβλίο. Άλλωστε το αναφέρω μέσα στις σελίδες του: «Παθαίνουμε, μαθαίνουμε, κρατάμε τα θετικά, πετάμε στον κάλαθο των αχρήστων τα αρνητικά και συνεχίζουμε». Περιγράφεις μέσα στο βιβλίο σου τον κοινωνικό ρατσισμό που υπέστης. Επηρέασε τις ερωτικές σου σχέσεις; Γ.Α.: Η αλήθεια είναι ότι η ελληνική κοινωνία, τουλάχιστον εκείνα τα

Ο καθρέφτης (…) Μόλις είχα ξυπνήσει. Με το ζόρι σηκώθηκα από το κρεβάτι μου. Την ώρα που κατευθυνόμουν προς την κουζίνα, συνάντησα το μεγάλο μου εχθρό. Τον καθρέφτη. Άνοιξα το βήμα μου. Δεν ήθελα να με βλέπω. Ταυτόχρονα όμως σκέφτηκα αυτό που μου έλεγε πάντα ο πατέρας όταν ήμουν μικρός. Ότι πέρα από τη συνείδησή μας, ο καλύτερος αλλά και ο πιο σκληρός κριτής μας είναι ο καθρέφτης. (…) Ήταν η ώρα να ξεπεράσω το παρελθόν και τα προβλήματά μου. (…) Ήμουν μόνος στο σπίτι. Δεν έχασα την ευκαιρία. Έκανα έναν καφέ, πήρα μια καρέκλα και κάθισα μπροστά στον καθρέφτη. Άναψα ένα τσιγάρο, ήπια μια γουλιά καφέ και ξεκίνησα. «Λέγε», του είπα. «Τι θέλεις να ακούσεις;» με ρώτησε. «Αυτά που έχεις να μου πεις. Την αλήθεια χωρίς αναστολές» του απάντησα. Έτσι ξεκίνησε μια μακρά συζήτηση. Σκληρή μεν, εποικοδομητική δε. Αυτός μιλούσε βάσει της λογικής, εγώ όπως πάντα με συναίσθημα. Μου τα ’βγαζε όλα λάθος. Εγώ του εξηγούσα ότι υπάρχει και η άλλη πλευρά της ζωής. Η συναισθηματική και ότι δεν μπορούσα να ζήσω με άλλο τρόπο. Σε αντίθετη περίπτωση δεν θα ήμουν εγώ! ... Εκείνη τη στιγμή ένιωθα να πιέζομαι ασφυκτικά από όλους είτε με το βλέμμα είτε με τα λόγια. Δεν άντεξα, σηκώθηκα από την καρέκλα και είπα με επιτακτική φωνή. «Εγώ δεν το κάνω ό,τι κι αν μου λέτε όλοι σας. Κουράστηκα να είμαι πειραματόζωο. Μένουμε Σαββατοκύριακο να κάνω τα ψώνια, να δω τη Βοστώνη και Δευτέρα γυρίζουμε στην Ελλάδα». «Γιώργο, ηρέμησε». «Δε με παρατάς, ρε μάνα, τόσο καιρό σας ακούω και τι κατάλαβα;» «Γιώργο, θα μείνουμε. Δεν μπορούμε να φύγουμε. Μη παίζεις με τη ζωή σου κορόνα-γράμματα». «Μάνα, θες να μείνεις; Μείνε. Θες να κάνεις και τη θεραπεία; Υπόγραψε και κάνε την. Εγώ ό,τι είχα να πω το είπα, τα υπόλοιπα δεν με αφορούν». Δε μιλούσε κανείς. Άλλωστε τι να πουν, είχα βγει εκτός ελέγχου. Ακολούθησαν δευτερόλεπτα σιγής. Τότε η μητέρα μου άνοιξε διάλογο με τους γιατρούς. Εγώ αδιαφόρησα και βγήκα έξω από το ιατρείο.

χρόνια, δεν ήταν έτοιμη να αποδεχθεί τον καρκίνο στη ζωή και την καθημερινότητά της. Παρά το ότι έχουμε κάνει βήματα μπροστά, ακόμα και σήμερα, οι άνθρωποι αναφέρουν τον καρκίνο ως «η επάρατος νόσος». Αυτό πιστεύω ότι οφείλεται στην εσωστρέφεια και στην έλλειψη παιδείας της ελληνικής κοινωνίας. Στο εξωτερικό ο καρκίνος είναι κάτι καθημερινό στο λεξιλόγιο των ανθρώπων. Κάτι συνηθισμένο. Άλλωστε, σήμερα η επιστήμη έχει εξελιχθεί σε τέτοιο επίπεδο, ώστε οι άνθρωποι δεν είναι πια καταδικασμένοι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, εγώ. Στα ερωτικά μου και γενικότερα δεν αντιμετώπισα και δεν αντιμετωπίζω κάποιο πρόβλημα. Ήταν, όμως, περιπτώσεις -και αναφέρομαι στο βιβλίο σ’ αυτές- εκείνη την εποχή που αντιμετώπισα πρόβλημα από τις οικογένειες και γενικότερα από τον συγγενικό τους κύκλο. Υπήρξαν, βέβαια, και κάποιες περιπτώσεις στις οποίες ένιωσα άβολα, αλλά ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Πώς είναι η υγεία σου και η ζωή σου σήμερα; Υπάρχει κάτι που σε φοβίζει;

Γ.Α.: Μπορώ να πω μετά σιγουριάς, πλην των όποιων επιδερμικών αλλαγών, ότι χαίρω άκρας υγείας. Και αυτό το λέω διότι πέρασαν είκοσι οχτώ ολόκληρα χρόνια από την ημέρα που γνώρισα τον καρκίνο. Ποτέ δεν πήρα κάποια φαρμακευτική αγωγή. Ζω έντονα. Ζω με πάθος και συναίσθημα την κάθε μου στιγμή. Όπως άλλωστε έκανα πάντα. Με φοβίζουν οι άνθρωποι και η ευμετάβλητη συμπεριφορά τους… Μέσα στο βιβλίο αναφέρεσαι στον μεγαλύτερο φόβο του ανθρώπου: τον θάνατο. Πώς βίωσες την προθανάτια εμπειρία και τι αποκόμισες από αυτήν; Γ.Α.: Αυτό ήταν και το μεγαλύτερό μου κέρδος. Πράγματι, ο θάνατος είναι κάτι που βασανίζει όλους τους ανθρώπους. Υπάρχει μετέπειτα η ζωή ή ζούμε μόνο μια φορά; Και αν υπάρχει, τι ακολουθεί; Προσωπικά, αν εξαιρέσουμε τον αρχικό σωματικό πόνο, μπορώ να πω ότι ήταν μια υπέροχη εμπειρία. Έβλεπα τη ζωή μου να κυλά στα μάτια μου σαν ταινία. Χαιρόμουν και χαμογελούσα γιατί έζησα όπως

ακριβώς ήθελα και έφευγα με καθαρή συνείδηση. Τότε κατάλαβα ότι η συνείδησή μας, ίσως, είναι και ο παράδεισος ή η κόλαση της ψυχής μας. Είδα ξεκάθαρα ότι η ζωή συνεχίζεται και δεν τελειώνει εδώ. Απλά μετακομίζουμε. Ίσως κάπου καλύτερα, ίσως κάπου χειρότερα. Και νομίζω ο κριτής μας σε αυτό το ταξίδι είναι η συνείδησή μας. Αυτή καθορίζει τον προορισμό μας. Φίλοι: υπήρξαν κάποιοι που έφυγαν λόγω του θέματος της υγείας σου και άλλοι που ήρθαν και έμειναν; Γ.Α.: Ναι, υπάρχουν φίλοι, υπάρχουν και οι «λυκοφιλίες». Σίγουρα κάποιοι άνθρωποι έφυγαν και κάποιοι άλλοι ήρθαν. Δεν ξέρω αν συνέβη λόγω των προβλημάτων υγείας ή της τότε αδυναμίας μου. Μην ξεχνάς ότι στα δύσκολα λίγοι μένουν κοντά μας. Μπορώ να πω, όμως, μετά σιγουριάς, ότι οι καλοί μου φίλοι έμειναν ως βράχοι δίπλα μου και σε αυτούς προστέθηκαν και άλλοι καινούργιοι. Και είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι έχω πολλούς, οι οποίοι το επιβεβαίωσαν με τη στήριξή τους στα δύσκολα και δεν λάκισαν όπως άλλοι. Άλλωστε, όπως

αναφέρω και στο βιβλίο, «μετά την υγεία, το μεγαλύτερο δώρο του Θεού προς τον άνθρωπο είναι οι φίλοι». Το κοινό αγάπησε το βιβλίο σου. Έχεις κάνει πολλές παρουσιάσεις σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Σε μια από αυτές, στην αίθουσα εκδηλώσεων του εκδοτικού οίκου Αρμός, η ΕΡΤ1 βιντεοσκόπησε την παρουσίαση και πρόβαλε αποσπάσματά της στην πρωινή εκπομπή "Μαζί το Σαββατοκύριακο". Έχεις προγραμματισμένες και άλλες; Γ.Α.: Πράγματι, το αναγνωστικό κοινό αγάπησε το «Ξεγελώντας το θάνατο» και αυτό με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο. Έχουν γίνει πολλές κι επιτυχημένες παρουσιάσεις, όπως στη Θεσσαλονίκη στον κινηματογράφο Ολύμπιον, στο βιβλιοπωλείο Ιανός στην Αθήνα, στην έκθεση βιβλίου στην παραλία Θεσσαλονίκης στον Δήμο Συκεών και αρκετές άλλες. Πρόσφατα έγινε και νοσηλευτική ημερίδα στα ΤΕΙ Αθηνών με θέμα το βιβλίο και τη ζωή μου. Επίσης, στις 2 Μαΐου στο ξενοδοχείο DuLac, μαζί με το παράρτημα της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας παρουσιάσαμε το βιβλίο μου στο κοινό των Ιωαννίνων. Θα ακολουθήσουν κι άλλες παρουσιάσεις σε όλη την Ελλάδα.

Ξέρω ότι ο βράχος της ζωής σου είναι η μαμάΑμαλία. Πες μου δυο λόγια γι’ αυτήν και για την σχέση σας. Σε βλέπει ακόμη σαν το μικρό της αγοράκι που πρέπει να προστατεύσει; Γ.Α.: Η μητέρα μου είναι ο άγγελός μου, ο βράχος, η καλύτερή μου φίλη, ο άνθρωπος με τον οποίο έζησα τα πάντα. Ποτέ δεν μ’ άφησε, ποτέ δεν έκανε πίσω. Μπορώ να πω ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση της υγείας μου. Είναι ένας εξαίρετος άνθρωπος, αν και τρωγόμαστε σαν τα κοκόρια ολημερίς και ολονυχτίς, αλλά έχουμε μια εξαιρετική σχέση. Θεωρείς το γεγονός ότι έγραψες για τη ζωή σου ως αρχή για να ξαναγράψεις ή θα αρκεστείς σε αυτό το βιβλίο μόνο; Και αν γράψεις, τι θα είναι αυτό; Γ.Α.: Πράγματι το «Ξεγελώντας το θάνατο» ήταν η αφορμή για να ασχοληθώ με τη συγ-γραφή. Σίγουρα θα ξαναγράψω, όμως θέλω να κρατήσω ψηλά τον πήχη. Το επόμενο βιβλίο θα αναφέρεται στον κόσμο που ζούμε, σε αυτά που βιώνουμε. Θέλω να γράψω ένα ανάλογο βιβλίο με το «Λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη, ο οποίος άλλωστε είναι και ο αγαπημένος μου συγγραφέας! Υπάρχει κάποια φράση που να αποτελεί το απόφθεγμα της ζωής σου; Γ.Α.: «Ζήσε με την καρδιά σου για να φτάσεις στον προορισμό που εσύ επέλεξες και όχι στον προορισμό που επέλεξαν άλλοι για σένα…»

Η αξία της ανάγνωσης IV Γιώργος Σανιδάς Στην αρχή για να γράφουν οι άνθρωποι, χρησιμοποίησαν την πέτρα, το πηλό, το ξύλο. Σταδιακά τον πάπυρο που μπορούσε να τυλιχθεί σε κυλίνδρους, την περγαμηνή και τη διφθείρα από δέρματα των ζώων. Κάπως έτσι τα γραπτά άρχισαν να αποθηκεύονται και να αξιοποιούνται ως συσσωρευμένη γνώση των προηγούμενων, απ' τις επόμενες γενιές. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος και της στάσης για σκέψη που απαιτεί η γραφή, απογειώθηκε η κατανόηση του ανθρώπου για τον εαυτό του και τον κόσμο -ιδίως με το ελληνικό θαύμα της αρχαιότητας- και επετεύχθη αυτό που συνοπτικά ονομάζουμε πολιτισμό. Και στην αρχαιότητα όμως, ελάχιστοι είχαν πρόσβαση στα γραπτά κείμενα. Μόλις το 12ο αιώνα στην Ιταλία, εφευρέθηκε το χαρτί και τα βιβλία αναγνωρίστηκαν ως 'εμπόρευμα' που σημαίνει πως μπορούσαν να φτάσουν σε όσους διέθεταν το σχετικό αντίτιμο. Μα σαν μοναδικά χειρόγραφα, ήταν πανάκριβα και μπορούσαν να αποκτηθούν μόνο απ' τους πολύ πλούσιους. Ώσπου το 1455, ο Γκούντερμπεργκ ανακάλυψε τη τυπογραφία δηλαδή τη δυνατότητα έκδοσης πολλαπλών αντιτύπων. Έτσι κάπως ξεκίνησε η πρόσβα-

ση των πλατιών μαζών στο γραπτό λόγο. Να προσθέσουμε και την παράλληλη εφεύρεση των διόπτρων που χωρίς αυτές για πολλούς τα κείμενα αποτελούν ακατανόητα θαμπά είδωλα κι όσο κι αν μειδιάσουν κάποιοι, θεωρήθηκαν απ' τα χρησιμότερα εργαλεία την υφηλίου! Και πάλι όμως, καθώς η πλειοψηφία των ανθρώπων παρέμενε αναλφάβητη, ελάχιστοι είχαν τη δυνατότητα να διαβάζουν και πολλοί απ' αυτούς αναζητούσαν τη γνώση στις δημόσιες βιβλιοθήκες. Οι υπόλοιποι περιορίζονταν στα λόγια των ρητόρων ή στους δημόσιους αναγνώστες. Γι' αυτά όμως θα μιλήσουμε προσεχώς...