ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ Λ O ΓΩ ΤΕΧΝΩΝ

ΤΕΥΧΟΣ 19 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΒΙΒΛΙΑ ΑΡΘΡΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ MUSIC-THEATER-ART

ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΕΧΝΩΝ

Το τελευταίο τεύχος του 2018 για το περιοδικό μας. Οι γιορτές πλησιάζουν. Ας είναι αυτές οι μέρες μια ευκαιρία για στοχασμό, αλληλεγγύη και προσφορά. Προς τον συνάνθρωπο. Η ομάδα μας, οι Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών, σας ευχόμαστε ολόψυχα Καλές γιορτές.

ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ Διανέμεται δωρεάν στο διαδίκτυο. Ιδιοκτησία του site thematofylakes.gr Οι απόψεις των συντακτών των δημοσιευμάτων δεν αποτελούν αναγκαία απόψεις των Θεματοφυλάκων Λόγω Τεχνών. info@thematofylakes.gr

Συνεργάτες τεύχους Χαρά Δελλή Αναστασία Νεραϊδόνη Τόνια Κυριφίδη Αλέξανδρος Δαμουλιάνος Αναστασία Ελευθεριάδου Παρασκευή Εμμανουήλ Ελισάβετ Κόλλια Παντελής Μαυρομμάτης Υπατία Αγγελική Δαφτσίδου Μαρία Γραμμένου Nένα Μπούρα Βίκυ Ζηλιασκοπούλου Αγάπη Ντόκα Αναστάσιος Τριανταφύλλου Ποτίτσα Πιερρουτσάκου Χριστίνα Πολυχρονιάδου Σοφία Αθανασοπούλου Χρύσα Νικολάκη Νάντια Κίσκα Σοφία Σαμιώτη Βαγγέλης Μαργιωρής Χαρά Ξένου Έλια Κουρή

Συντακτική ομάδα Νεκταρία Πουλτσίδη Αγγελίνα Παπαθανασίου Μαργαρίτα Κατσίπη Ζωή Τσούρα Παναγιώτα Γκουτζουρέλα

Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη Αγγελική Δαφτσίδου: Ένα παράθυρο στη ζωή της Συνέντευξη με τον Guy Gavriel Kay Το κοριτσάκι που είχε καταπιεί ένα σύννεφο μεγάλο σαν τον πύργο του Άιφελ - Romain Puértolas Υπομονή - Μία παρεξηγημένη έννοια - Τόνια Κυριφίδη Συνέντευξη με τον ποιητή Γιώργο Κουτούβελα Η συμφωνία των λεόντων - Βαγγέλης Βουραζάνης Ο Μάλκολμ μεταμορφώνεται – David Baddiel Συνομιλία με τη Χρύσα Μίσκου O Γιατρός Κλόουν - Ταουκίδης Δημήτρης Γιώργος Λιτσικάκης Η φωνή μέσα στη νύχτα (ανθολογία) Η σκοτεινή πλευρά της ψυχής - Τόνια Κυριφίδη Αποτυπώματα - Βασιλική Αποστολοπούλου Ο Θωμάς - Λίτσα Ψαραύτη Συνέντευξη με την Μαίρη Παναγιώτου Για μια καλύτερη ζωή - Μαίρη Παναγιώτου Νεφελοκουκοχώρα – Θεατρική παράσταση Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι - Helen Stephens Η Βίλκα – Άννα Μακρή Συνέντευξη με την Άννα Μακρή Λερναία Ύδρα - Έκτορας Ο Φάνης ο φαρσέρ - Τζένη Κουτσοδημητροπούλου Το σεντούκι των κρυμμένων μυστικών - Έλενα Τζαβάρα Συνομιλώντας με την Έλενα Τζαβάρα Ο Χρήστος Τουβέ παρουσιάζει Το Μονοπάτι της Αλήθειας 33 στην Λάρισα «Ήχοι στη Σιωπή» - πώς γράφτηκε Όσα οι ψυχές δεν λησμονούν - Δήμητρα Παναρίτη Μεταγλώττιση ή όχι των μεγάλων κλασικών για τα παιδιά του νηπιαγωγείου; - Έλενα Στανιού Το Σκοτεινό Δάσος - Αλεξάνδρα Μπελεγράτη Τα τραγούδια του Λόρκα (Το βιβλίο) - Σταμάτης Κραουνάκης

8 14 18 26 28 32 37 38 40 44 46 48 50 52 53 54 58 59 61 62 63 67 68 69 70 74 75 76 79 82 84

86 88 94 95 96 100 101 102 104 106 108 114 116 121 123 134 137 138 140 142 143 144 150 151 152 153 154 155 156 160 161 163 164 166 168

Ο Άγγελός μου είχε 2 όψεις - Γκακίδου Ελισάβετ Κουβέντα με την Μαρία Βρυσανάκη Ο νεκρός δολοφονήθηκε - Ρίτσου Έ ρη Δεκαπέντε και μία μέρες - Μπάμπης Μαυρίδης Συνέντευξη με τον Μπάμπη Μαυρίδη Το ημερολόγιο ενός ονειροπόλου - Στράτος Πόντης Σκοτεινός παράδεισος - Στράτος Πόντης H συνωμοσία της Χιονάτης – Κώστας Στοφόρος Σε είδα - Clare Mackintosh Η θεραπεία - Sebastian Fitzek Συνέντευξη με τον Αλέξανδρο Δαμουλιάνο Ελεύθεροι Άνθρωποι - Γιώργος Νυκταράκης Συνέντευξη με την Βάσω Χρήστου Ο κύριος Κοκοδούλης – Έλενα Δοριάκη Συνέντευξη με τον Μάνθο Σκαργιώτη Ο Τέταρτος Καβαλάρης: Η επώαση - Μανώλης Παλαβούζης Κινητές βιβλιοθήκες Οι Ανυφάντρες της μοναξιάς - Τάνια Θεοδοσίου Θνητοί Θεοί - Richard Morgan Βάρκα στο γιαλό - Μάρω Θεοδωράκη Μνήμες μιας μάχης άγριων και ήμερων - Κωνσταντίνα Καλλιοντζή Κουβέντα με την Κατερίνα Τζαβάρα 4 3 2 1 - Paul Auster Η Ορτανσία φυλάει τα μυστικά - Χριστίνα Φραγκεσκάκη Η επόμενη στάση - Δημήτρης Πολίτης Φόνοι στη Μυρμηγκοφωλιά - Hans Olav Luhlum Ένα αλλιώτικο καβουράκι - Πηγή Γρύλλη Όσα αστέρια δεν φοβήθηκαν το ξημέρωμα - Αλέξανδρος Δαμουλιάνος Εξομολογήσεις με τον Χρήστο Αραμπατζή Η ερωμένη του κυρίου Μπράουν και άλλα διηγήματα - Ανδρέας Ροδάκης Τι σκαρώνει ο λύκος - Τζένη Κουτσοδημητροπούλου Τo άνθος της ζωής- Ιωάννα Γκανέτσα Μορφόκοσμος, Το άγγιγμα της Μούσας - Έλενα Γκίκα Παρουσίαση του βιβλίου "Από τη σοφίτα στο Νόρνιμ" Το παιδί της Στάζι - David Young

Οι Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη ιδρύθηκαν τον Ιανουάριο του 1977 και δραστηριοποιούνται με αγάπη και σεβασμό στο χώρο του ελληνικού και ξενόγλωσσου βιβλίου έως και σήμερα. Πρωταγωνιστούν στο χώρο του ποιοτικού βιβλίου με επιστημονικά δίγλωσσα λεξικά, οπτικοακουστικές μεθόδους εκμάθησης ξένων γλωσσών, δίγλωσσους διαλόγους επικοινωνίας, ιταλικά εκπαιδευτικά, σχολικά βοηθήματα κ.α. Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει ένα δυναμικό ξεκίνημα στο χώρο του παιδικού και ελληνικού βιβλίου, εκδίδοντας έργα σύγχρονης Νεοελληνικής και Ξένης Λογοτεχνίας. Από το 1977 έχουν περάσει 40 χρόνια και συνεχίζουμε με τον ίδιο ενθουσιασμό και σεβασμό με κινητήρια δύναμη, πάντα, την αγάπη για το βιβλίο. Στόχος των Εκδόσεών μας είναι η ενεργή συμμετοχή στο μαγικό κόσμο του βιβλίου με εκδόσεις, οι οποίες θα έχουν μια θέση στην καρδιά σας και όχι, απλά, μια θέση στα ράφια της βιβλιοθήκης σας.

Ανδρέα Μεταξά 28, Εξάρχεια Τ.Κ. 106 81, Αθήνα 2103301161info@siderisbooks.gr

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ποια ιστορία κρύβεται πίσω από την ίδρυση του εκδοτικού σας οίκου; Κάνατε όνειρα για την πορεία σας; Τι συναισθήματα σας έχει αφήσει όλο αυτό το ταξίδι ως σήμερα;

Οι Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη ιδρύθηκαν τον Ιανουάριο του 1977 με αφορμή την αγάπη μας για τη γνώση και δραστηριοποιούνται με σεβασμό στο χώρο του ελληνικού και ξενόγλωσσου βιβλίου έως και σήμερα. Από το 1977 έχουν περάσει 40 χρόνια και συνεχίζουμε με τον ίδιο ενθουσιασμό. Κινητήρια μας δύναμη, πάντα, η αγάπη για το βιβλίο! Στόχος των Εκδόσεών μας είναι η ενεργή συμμετοχή στο μαγικό κόσμο του βιβλίου με εκδόσεις, οι οποίες θα έχουν μια θέση στην καρδιά του κόσμου και όχι, απλά, μια θέση στα ράφια της βιβλιοθήκης τους.

Προωθείται η φιλαναγνωσία σε όσους ασχολούνται με τις εκδόσεις; Ποια στοιχεία είναι απαραίτητα για την επιτυχία του κάθε εκδοτικού; Για να είναι κανείς αποδοτικός πρέπει να αγαπάει αυτό που κάνει και να έχει μεράκι. Είναι λοιπόν δεδομένο πως αγαπούμε την ανάγνωση! Οι συνεργάτες μας επίσης είναι άνθρωποι που γοητεύονται από τον κόσμο του βιβλίου. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς λόγους που μια οικογενειακή εκδοτική επιχείρηση επιβιώνει εδώ και χρόνια σε δύσκολους καιρούς, μαζί με τους εκλεκτούς μας συνεργάτες σαν ομάδα.

Πέρα από τα βιβλία σας, ποιων εκδόσεων τα βιβλία θα βρει κάποιος στη βιβλιοθήκη σας; Πόσο βελτιώνει την καλή εκδοτική λειτουργία ο υγιής ανταγωνισμός; Η βιβλιοθήκη μας αποτελείται από μια πλούσια συλλογή βιβλίων που συλλέγονται εδώ και χρόνια από όλα τα μέλη της οικογένειας. Είναι λοιπόν φυσικό να υπάρχουν στα ράφια μας πάρα πολλές αξιόλογες εκδόσεις, Ελληνικές και ξένες. Ο υγιής ανταγωνισμός είναι μια πολύ σημαντική σταθερά στον εκδοτικό κόσμο, αλλά και σε όλους τους κλάδους. Είναι σημαντικό να κινούμαστε συντονισμένα και συναδελφικά, μπροστά στις έντονες προκλήσεις του σύγχρονου οικονομικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα.

Ξεχωρίζετε κάποια συνεργασία που σας άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις; Ποια η σχέση σας με τους καταξιωμένους, αλλά και τους πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς;

Κάθε μας συνεργασία επιλέγεται με προσοχή και σεβασμό σε κάθε νέο συνεργάτη. Στα χρόνια της πορείας μας έχουμε πρωταγωνιστήσει στο χώρο του ποιοτικού βιβλίου με επιστημονικά δίγλωσσα λεξικά, οπτικοακουστικές μεθόδους εκμάθησης ξένων γλωσσών, δίγλωσσους διαλόγους επικοινωνίας, ιταλικά εκπαιδευτικά, σχολικά βοηθήματα κ.α. Τα τελευταία χρόνια έχουμε κάνει επίσης, ένα δυναμικό ξεκίνημα στο χώρο του παιδικού και ελληνικού βιβλίου, εκδίδοντας έργα σύγχρονης Νεοελληνικής και Ξένης Λογοτεχνίας. Θα ήταν λοιπόν δύσκολο να ξεχωρίσουμε κάποια συγκεκριμένη συνεργασία. Μπορούμε να πούμε με σιγουριά, πως κάθε συνεργάτης του εκδοτικού αποτελεί μέλος της ομάδας! Τέλος , μια βασική μας αρχή είναι η στήριξη και η επένδυση σε νέους συγγραφείς με αξιόλογα έργα. Έχουν πολλά να προσφέρουν στον κόσμο του βιβλίου και το αναγνωρίζουμε! Με ποια ευχή στο αναγνωστικό σας κοινό και τους φίλους του site των Θεματοφυλάκων Λόγω Τεχνών θέλετε να κλείσουμε; Σε όλο τον κόσμο ευχόμαστε υγεία. Σωματική και πνευματική! Να διαβάζετε και να στηρίζετε τους Έλληνες συγγραφείς. Έχουν πολλά να σας πουν για τον κόσμο αλλά και για τον εαυτό σας τον ίδιο! Όπως είπε και ο Μαρσέλ Προύστ: Στην πραγματικότητα, κάθε αναγνώστης είναι, καθώς διαβάζει, αναγνώστης του ίδιου του του εαυτού. Καλές αναγνώσεις λοιπόν!

Οι μικρές στιγμές κάνουν τη διαφορά....

Αγγελική Δαφτσίδου

Το να γράφεις για τον εαυτό σου είναι εξίσου δύσκολο με το να σε κρίνουν οι άλλοι. Θα άρχιζα με τα κλισέ όπως το πού γεννήθηκα, πώς μεγάλωσα, σε ποια σχολεία πήγα και αν ήμουν καλή μαθήτρια ή όχι, αλλά όσο κι αν το παρελθόν μας διαμορφώνει αυτό που είμαστε στο παρόν, νιώθω πιο άνετα να μιλήσω για την Αγγελική του τώρα. Αυτήν τη γνωρίζω καλύτερα. Είναι μια γυναίκα 36 ετών, σύζυγος, νοικοκυρά, μητέρα, εθελόντρια, μαθήτρια, συγγραφέας, ερασιτέχνης ηθοποιός, αρθρογράφος …Πω! πω! μου αρέσουν αυτά που έγραψα. Αν τα διάβαζα για κάποια άλλη θα έλεγα μπράβο! πώς τα καταφέρνει όλα αυτά; Λοιπόν, το να είμαι με την οικογένειά μου είναι κάτι φυσικό, όμορφο και περιπετειώδες μερικές φορές. Πολλές φορές σκέφτομαι πως γεννήθηκα για να γεννηθούν οι γιοί μου. Όμως δεν είμαι μόνο αυτό…

Είμαι ένας άνθρωπος με καλλιτεχνικές ανησυχίες, έντονη φιλομάθεια και μια τάση να φτιάχνω συνεχώς ιστορίες στο μυαλό μου. Το έκανα από παιδί… Τα παιχνίδια μου ήταν πάντα ολόκληρα σενάρια, γεμάτα διαφορετικούς ρόλους. Θα μου πεις- έτσι είναι όλα τα παιδιά- σίγουρα, μόνο που εγώ συνέχισα να το κάνω και μεγαλύτερη. Έτσι η γραφή προέκυψε αβίαστα στη ζωή μου. Σε σκόρπιες σελίδες στην αρχή και με στίχους σε τσαλακωμένα χαρτιά, και αργότερα στην Ένωση Λογοτεχνών και Συγγραφέων Λάρισας - παρέα με άλλους αξιόλογους λογοτέχνες της πόλης - και στο Εργαστήρι Ζωής, όπου παρακολουθώ τα τελευταία 4 χρόνια εργαστήρια δημιουργικής γραφής, πολιτισμού και θεάτρου. Εκεί ανακάλυψα, γνώρισα και καλλιέργησα το όποιο ταλέντο μου στον πεζό λόγο και στην ποίηση. Ήμουν τυχερή από την αρχή αυτής της πορείας στον γοητευτικό κόσμο της τέχνης και του πολιτισμού, γιατί περιτριγυρίζομαι από ταλαντούχους ανθρώπους, δοτικούς, γεμάτους γνώση και όρεξη. Γεμάτη όρεξη για να γράψω, για να μάθω, για να μάθω να γράφω συνεχώς καλύτερα, είμαι και εγώ. Ταιριάξαμε! Κείμενά μου μπήκαν σε αξιόλογες ανθολογίες, ποιήματά μου μεταφράστηκαν σε άλλη γλώσσα και εγώ συνέχισα να μαθαίνω. Παρακολούθησα και συνεχίζω να παρακολουθώ ακαδημαϊκά μαθήματα λογοτεχνίας, φιλοσοφίας και λαϊκού πολιτισμού και ήρθε η ώρα της πρώτης προσωπικής μου δουλειάς. Το βιωματικό μου μυθιστόρημα με τίτλο «ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗ ΖΩΗ» από τις εκδόσεις ΠΝΟΗ άρχισε πριν λίγο καιρό το ταξίδι του στα βιβλιοπωλεία και ελπίζω και στις καρδιές των αναγνωστών. Το πρώτο μου βιβλίο είναι μια μαρτυρία για τον καρκίνο του μαστού, μια ιστορίας ζωής, ένα κομμάτι ψυχής, της δικής μου. Είναι η Αγγελική μέσα στις λέξεις, ξεγυμνωμένη και απελευθερωμένη στις αράδες του βιβλίου. Στο συρτάρι μου κρύβονται ολοκληρωμένες αλλά και ανολοκλήρωτες ιστορίες πραγματικές και φανταστικές - που περιμένουν να βγουν με τη σειρά τους κι αυτές στο φως. Η ανάγκη μου για τη γραφή τέλος εκφράζεται και από την ιδιότητα του αρθογράφου, στην πετυχημένη συνεργασία μου με το λογοτεχνικό διαδικτυακό site Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών. Σε μια ομάδα που αγαπά τις λέξεις όπως και ‘γω, μπορώ να γράφω για τα βιβλία που μου αρέσουν, για τους συγγραφείς που συνομιλώ και για θέματα κάθε είδους που με απασχολούν σαν άνθρωπο και λογοτέχνη. Αυτή λοιπόν είναι η Αγγελική με λίγες λέξεις. Πάλι μέσα στις λέξεις …στο φυσικό μου περιβάλλον!

Ο Guy Gavriel Kay (Γκάι Γκάβριελ Κέι) είναι ο διεθνώς ευπώλητος συγγραφέας δεκατριών βιβλίων, με τα πιο πρόσφατα να περιλαμβάνουν το "Τα Άλογα του Ουρανού" και το "River of Stars". Του έχει απονεμηθεί το Διεθνές Βραβείο Goliardos για το έργο του στη λογοτεχνία του φανταστικού, και έχει κερδίσει το Παγκόσμιο Βραβείο Φαντασίας το 2008 για το βιβλίο του "Ύζαμπελ". Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από εικοσιπέντε γλώσσες.

Συνέντευξη Πολλοί από τους αναγνώστες σας εδώ στην Ελλάδα έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο σας μέσω των πρώτων βιβλίων σας, και συγκεκριμένα την τριλογία Το Υφαντό της Φιόναβαρ (1984-1986). Αρκετοί από αυτούς, ωστόσο, δεν γνωρίζουν ότι η συνεισφορά σας στον κόσμο της λογοτεχνίας ξεκίνησε λίγα χρόνια νωρίτερα, όταν βοηθήσατε τον Κρίστοφερ Τόλκιν, γιο του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, στην επιμέλεια των ιστοριών που τελικά αποτέλεσαν το Σιλμαρίλλιον, το οποίο κυκλοφόρησε το 1977. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα πράγματα για αυτήν τη μοναδική εμπειρία; Τι σας δίδαξε για τη συγγραφή και την λογοτεχνία φαντασίας η εργασία σας πάνω στις ιστορίες αυτού του μεγάλου συγγραφέα; Θέλατε να γίνετε συγγραφέας πριν από αυτό ή η εμπειρία αυτή φύτεψε τον σπόρο της συγγραφικής ιδέας;

G.G.K. Ήθελα όντως να γίνω συγγραφέας πριν από εκείνη τη χρονιά στην Οξφόρδη, αλλά είναι αλήθεια ότι ο χρόνος που πέρασα εκεί ενίσχυσε αυτήν την επίγνωση ή επιθυμία. Από την άλλη, ήμουν πολύ νέος, και αρκετά πρακτικός ώστε να ξέρω ότι οι πιθανότητες να βγάζω τα προς το ζην γράφοντας φανταστική λογοτεχνία ήταν ελάχιστες. Έτσι, επέστρεψα στον Καναδά και απέκτησα πτυχίο Νομικής, προτού πάρω άδεια για ένα

χρόνο για να δω αν μπορούσα να γράψω ένα βιβλίο! Η δουλειά μου πάνω στο Σιλμαρίλλιον με δίδαξε πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένης της υπομονής που χρειάζεται ένας καλλιτέχνης, καθώς είδα πόσα χειρόγραφα και αναθεωρήσεις έκανε ο Τόλκιν με το υλικό του. Αποτέλεσε επίσης, για εμένα, ένα εξαιρετικό παράδειγμα του να μένεις πιστός στο δικό σου όραμα, να μην προσπαθείς να προσαρμοστείς σε κάποια 'αγορά', ή σε αυτό που πιστεύεις ότι η αγορά μπορεί να θέλει.

Η τριλογία Το Υφαντό της Φιόναβαρ ήταν το πρώτο έργο που εκδώσατε, και έχει γίνει κλασικό στο είδος της φαντασίας. Είναι το πιο δημοφιλές σας έργο στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Πρόσφατα η τριλογία κυκλοφόρησε σε επετειακή έκδοση, γιορτάζοντας τα είκοσι χρόνια από την πρώτη της έκδοση στην Ελλάδα. Σε αυτήν, μία ομάδα πέντε φοιτητών από το Τορόντο μεταφέρονται στη μαγική γη της Φιόναβαρ, και η μάχη τους ενάντια σε ένα αρχαίο κακό θα καθορίσει την μοίρα όλων των κόσμων. Παρά τα κοινά στοιχεία που μοιραζόταν με άλλα έργα φαντασίας, η τριλογία εισήγαγε πολλά στοιχεία καινούρια για την εποχή, όπως η συμπερίληψη του σύγχρονου κόσμου. Από που προήλθε η έμπνευση αυτής της τριλογίας; Σκοπεύατε, ίσως, μέσω αυτής να θέσετε ερωτήματα για την

για την προοπτική και τις δυνατότητες της ίδιας της Φανταστικής Λογοτεχνίας; G.G.K. Είναι δύσκολο να κοιτάξω πίσω και να αναγνωρίσω όλες τις πηγές έμπνευσης για ένα προηγούμενο έργο! Ήξερα ότι ήμουν δυσαρεστημένος, ακόμα και θυμωμένος, με όλη την 'τεμπέλικη' φαντασία που έβλεπα. Ένιωθα ότι το είδος είχε πολλά δυνατά σημεία μέσα του, και άξιζε περισσότερα από 'μία από τα ίδια'. Άλλοι νεαροί συγγραφείς, οι φιλόδοξοι, ακόμα και εγκατέλειπαν την 'επική' φαντασία τότε, για αυτό που κατέληξε να ονομάζεται 'αστική φαντασία': μικρότερα σε έκταση έργα, που συχνά αφορούσαν υπερφυσικά στοιχεία στον δικό μας κόσμο. Ήθελα να προσπαθήσω να παραμείνω στο επικό στοιχείο, αλλά να προσθέσω αυτά που προαναφέρατε, το βάθος στους χαρακτήρες, ιδέες του ερωτικού, να δουλεύω μα-ζί με και διαμέσου πολλών μυθικών στοιχεί-ων και στοιχείων λαϊκής παράδοσης, ενώ παράλληλα να παίζω με πολλές από τις κεντρικές ιδέες της επικής φαντασίας. Και ναι, αυτός είναι ένας καλός τρόπος να το θέσει κανείς: ήθελα όντως να προκύψει μία δήλωση από αυτό, να θέσω ένα ερώτημα για την προοπτική που παρέμενε μέσα στην επική φαντασία. Αισθάνομαι τιμή και πολύ τυχερός που αυτή η πρώτη τριλογία χαίρει τόσο γενναιόδωρης αποδοχής όλα αυτά τα χρόνια, και στην Ελλάδα. Όταν ολοκληρώθηκε, πήρα την απόφαση να προσπαθήσω να μην επαναλαμβάνομαι, να προχωρήσω σε κάτι τελείως διαφορετικό: και για τον εαυτό μου, και για το είδος. Και αυτό μας οδηγεί στην επόμενή σας ερώτηση! Θα ήταν αδύνατον για μένα να μη ρωτήσω για το Τιγκάνα, το δεύτερο πιο δημοφιλές βιβλίο σας στην Ελλάδα και ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία μου όλων των εποχών. Σε αυτό, αρχίζετε να παρεκκλίνετε χαρακτηριστικά από τα συνηθισμένα του φανταστικού είδους, και να χαράζετε τη δική

σας πορεία με πυξίδα την Ιστορία. Τι εμπόδια συναντήσατε στην προσπάθεια να εκδώσετε κάτι τόσο επαναστατικό για την εποχή του; Έχοντας κατά νου τα σημερινά παγκόσμια ζητήματα, πόσο σημαντική πιστεύετε είναι η καταγραφή του αγώνα των προσφύγων στην Τιγκάνα, καθώς και η σπουδαιότητα του να προστατεύει κανείς την πολιτισμική του ταυτότητα;

σημερινής εποχής μέσω στοιχείων που αντλούνται από την Ιστορία. Η Τιγκάνα, ωστόσο, είναι το βιβλίο το οποίο, όποτε ταξιδεύω για κάποιο από τα βιβλία μου, κάποιος στο κοινό θα σηκωθεί και θα ρωτήσει, "Όταν γράφατε την Τιγκάνα, γράφατε για εμάς;". Αυτό συμβαίνει σε όλο τον κόσμο.

Με την εξαίρεση της Ύζαμπελ (2007), κάθε βιβλίο σας από την Τιγκάνα και μετά τοποθετείται σε έναν φανταστικό κόG.G.K. Άλλη μία ευφυής ερώτηση! Η Τισμο εμπνευσμένο από διαφορετικές χώγκάνα ήταν ένα ριψοκίνδυνο βιβλίο. Δεν ρες και ιστορικές περιόδους: η Τιγκάνα είχα συνειδητοποιήσει όσο το δούλευα πόσο μεγάλη πρόκληση θα αποτελούσε για (1990) και η Αναγεννησιακή Ιταλία. Το 'Ένα Τραγούδι για την Αρμπόν' (1992) τους εκδότες. Αλλά ήταν τόσο καινού-ριο, τόσο διαφορετικό από αυτά που η λογοτεχ- και η μεσαιωνική Προβηγκία. Οι Λέονία του φανταστικού τείνει να κάνει, ή της ντες του Αλ-Ρασσάν (1995) και η μεσαιωνική Ισπανία. Η διλογία του Σαραντινού επιτρέπεται να κάνει, που τους δημιουρΨηφιδωτού (1998-2000) και η Βυζαντική γούσε νευρικότητα. Ο ατζέντης μου το Αυτοκρατορία. Το The Last Light of the κατέθεσε όταν ήταν μισοτελειωμένο (εκείSun (2004) αντλεί από τις εισβολές των νος το είχε λατρέψει) αλλά ακόμα και ο Βίκινγκ στη Σαξονική Αγγλία, τα Άλογα εκδότης μου στο Λονδίνο, ο οποίος αγατου Ουρανού (2010) και το River of Stars πούσε τη δουλειά μου, αγχωνόταν τόσο (2013) μας συστήνουν έναν κόσμο παπολύ για αυτό που φαινόταν να είναι - τόρόμοιο με την Κίνα του 8ου και του 12ου σο πολιτικό, τόσο θεματικό - που δεν μου αιώνα αντίστοιχα. Το τελευταίο σας βιέκανε κάποια προσφορά για αυτό! Ήμουν βλίο, Children of Earth and Sky (2016), στα μισά ενός τεράστιου βιβλίου, κι ένας μας ταξιδεύει σε μία φανταστική Κροαεκδότης, ένας φίλος, δεν έκανε καν προτία, Βενετία, και Οθωμανική Αυτοκρασφορά! Αυτή ήταν μία δύσκολη εποχή. Έμαθα πολλά για το να μένεις πιστός στον τορία του 16ου αιώνα. Πόση έρευνα απαιτείται για ένα τέτοιο βιβλίο; Πόσο εαυτό σου, στο έργο σου. Πήρα μια βαθιά ανάσα και συνέχισα. Στο τέλος, όταν το βι- χρόνο σας παίρνει να γράψετε τόσο περίπλοκα και ιστορικά πλούσια βιβλία, βλίο ολοκληρώθηκε, όταν οι εκδότες ανά από τη σύλληψή τους μέχρι το τελικό τον κόσμο είδαν ότι μπορούσε να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, και πόσο δυνατό πίστευαν χειρόγραφο; ότι είναι, πωλήθηκε σε πολλές αγορές, με G.G.K. Προφανώς ναι, υπάρχει μία μακρά ανταγωνιστικές προσφορές, για πολύ πεπερίοδος διαβάσματος και έρευνας. Και ρισσότερα χρήματα από ό,τι η Φιόναβαρ. Έγινε τελικά η πρώτη μεγάλη μου επιτυχία. αυτό είναι το αγαπημένο μου κομμάτι στη συγγραφή! Μαθαίνω καινούρια πράγΑλλά στα μισά... κανείς δεν το ήθελε καν! ματα, πράγματα που με ενδιαφέρουν! Και δεν χρειάζεται να κάνω τίποτα με αυτά, Πολλά από τα βιβλία μου είναι γραμμένα με σκοπό να τονίζουν ποικίλα θέματα της μέχρι να αρχίσω να γράφω. Η διάρκεια

Η διάρκεια ποικίλλει από βιβλίο σε βιβλίο, αλλά γενικώς μου παίρνει ένα με ενάμιση χρόνο αναγνώσεων, σημειώσεων, ταξιδιών, και αλληλογραφίας. Τα δύο εμπνευσμένα από την Κίνα βιβλία περιλάμβαναν 5-6 χρόνια διαβάσματος, αλλά αυτό συνέβη επειδή η Ύζαμπελ διέκοψε τα σχέδιά μου να γράψω τα Άλογα του Ουρανού. Είχαμε πάει με τους γιους μας πίσω στην Προβηγκία, όπου είχα σκοπό να συνεχίσω να διαβάζω και πιθανώς να ξεκινήσω να γράφω ένα βιβλίο εμπνευσμένο από την Κίνα, αλλά η επιστροφή μας στην περιοχή γύρω από το Aix-en-Provence όπου είχαμε ξαναβρεθεί παλαιότερα, για δουλειά, αλλά όχι τα τελευταία δέκα χρόνια... Αυτή η επιστροφή με συγκλόνισε με την εικόνα, τον ήχο, τη μυρωδιά, τη γεύση, την ιστορία αυτού του κομματιού του κόσμου ξανά, και οι ιδέες για ένα βιβλίο που να διαδραματίζεται εκεί, τη σημερινή εποχή, άρχισαν να αναδύονται. Έχω μάθει ότι μπορώ να γράψω μόνο ένα βιβλίο που είναι έτοιμο να γραφτεί, έτσι αυτό ακολούθησε, κι ας ερευνούσα την Κίνα για κάποιο διάστημα. Αφού τελείωσε η Ύζαμπελ, επέστρεψα στο διάβασμα και στις συζητήσεις με ακαδημαϊκούς για την Δυναστεία Τανγκ στην Κίνα, και τα Άλογα του Ουρανού προέκυψαν από αυτό. Γενικώς πλέον, φαίνεται να μου χρειάζονται τρία χρόνια ανάμεσα σε κάθε βιβλίο. Έχετε συχνά αναφέρει την αγάπη σας για την Ελλάδα. Δύο φορές κατά τη διάρκεια της καριέρας σας έχετε αποσυρθεί σε ένα ήσυχο ψαροχώρι στη νότια Κρήτη για να δουλέψετε πάνω στα βιβλία σας. Υπάρχει κάποια περίοδος της Ελληνικής Ιστορίας, πέραν της Βυζαντινής, η οποία να έχει γεννήσει μία σπίθα έμπνευσης που στο μέλλον ίσως μετατραπεί σε βιβλίο;

G.G.K. Πραγματικά δεν ξέρω τι θα είναι το επόμενο βιβλίο μου κάθε φορά. Φυσικά και υπάρχουν τόσα πολλά στην Ελληνική Ιστορία, την Κλασική Εποχή αλλά και αργότερα, που με γοητεύουν. Παρατηρώ πως υπάρχει μία 'τάση' αυτόν τον καιρό, να επαναγράφονται μύθοι, θρύλοι, από πιο 'μοντέρνες' οπτικές, και αντιπαθώ στ' αλήθεια να είμαι μέρος των τάσεων! Προσπαθώ να βρίσκω χρόνους και τόπους που να μην έχουν εξερευνηθεί εκτενώς, αν αυτό βγάζει νόημα. Παρ'όλα αυτά, η Ελλάδα, και ειδικά οι αναμνήσεις μου από την Αγία Γαλήνη στην Κρήτη, θα βρίσκονται

πάντα μέσα στην καρδιά μου. Δουλεύετε πάνω σε κάποιο καινούριο βιβλίο αυτόν τον καιρό; Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας περί τίνος πρόκειται; Πότε να αναμένουμε ότι θα κυκλοφορήσει;

G.G.K. Πολύ καλή χρονική στιγμή για αυτήν την ερώτηση! Μόλις την περασμένη εβδομάδα, οι εκδότες μου φανέρωσαν τον τίτλο και το εξώφυλλο (για τη Βόρεια Αμερική) του καινούριου μου βιβλίου! Ονομάζεται A Brightness Long Ago, φέρνει στο νου την Ιταλία του 15ου αιώνα, και θα κυκλοφορήσει στα Αγγλικά τον Μάιο του 2019.

Διότι ο έρωτας, η ζωή, η χαρά, η ελπίδα απλά πρέπει να μη σταματήσουν να είναι κινητήριος δύναμη στη μάχη της επιβίωσης...

Το πήρε το μάτι μου στο ράφι, ένα μόνο αντίτυπο. Τυχαίο; Είχα διαβάσει «Το απίστευτο ταξίδι του φακίρη που παγιδεύτηκε σε μια ντουλάπα ΙΚΕΑ», μου είχε αρέσει απίστευτα η υπόθεση και ο τρόπος γραφής του Πουερτολάς κι έτσι ο δρόμος ήταν μονόδρομος προς το ταμείο! Ο Λεό Μασέν, υπάλληλος του πύργου ελέγχου του αεροδρομίου του Ορλύ στη Γαλλία, εξιστορεί στον κουρέα του πώς μια μέρα η ταχυδρόμος του, Προβιντάνς Ντυπουά, εμφανίστηκε μπροστά του φορώντας μόνο ένα μαγιώ και ζήτησε άδεια απογείωσης για να πετάξει μέχρι το Μαρόκο με τα ίδια της τα χέρια ως φτερά! Η Ζαερά είναι ορφανή και από τριών ετών είναι κλεισμένη σε νοσοκομείο του Μαρόκου, έχοντας διαγνωσθεί με κυστική ίνωση, μια ασθένεια που την κάνει να νοιώθει σαν να έχει καταπιεί ένα τεράστιο σύννεφο και που, τις ώρες της κρίσης, ξερνάει από μέσα της αίμα σαν μαρμελάδα φράουλα. Ονειρεύεται να γίνει ζαχαροπλάστρια-αστροναύτης και να είναι η πρώτη που θα χτυπήσει μαρέγκα στο Διάστημα. Όλες οι πτήσεις έχουν ακυρωθεί, καθώς ένα τεράστιο σύννεφο τέφρας έχει καλύψει τον ουρανό. Η Προβιντάνς, θετή μητέρα της επτάχρονης Ζαερά, εξαντλεί όλες τις πιθανότητες για κάθε μέσο με το οποίο θα μπορούσε να φτάσει στο Μαρόκο. Ξαφνικά, εμφανίζεται μπροστά της

ένας Κινέζος που μοιράζει φυλλάδια, διαφημίζοντας τον Υπέρτατο Δάσκαλο Ουέ, που μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα: από αισθηματικά έως διάρροιες. Την ρωτάει αν θέλει να μάθει να πετάει και –δια του λόγου το αληθές– αιωρείται μπροστά της κατά πέντε εκατοστά από το έδαφος. Η Προβιντάνς δεν πείθεται, μέχρι που η απελπισία την οδηγεί στον Ουέ. Μετά από συζήτηση, ο Υπέρτατος Δάσκαλος της «συνταγογραφεί» ένα μάθημα ατομικής πτήσης, σε ένα θιβετιανό ναό στις Βερσαλλίες. Η Προβιντάνς, μην έχοντας άλλη επιλογή, κατευθύνεται εκεί. Ο Δάσκαλος 40 της λέει ότι για να πετάξει, θα πρέπει να ακολουθήσει κάποιες αρχές. Μετά από μία ώρα διαλογισμού, την βάζει απέναντι από μια οθόνη, την συνδέει με ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι με κοτόπουλα και την προστάζει να κουνάει γρήγορα τα χέρια της, ώστε να πετάει μαζί με το κοτόπουλο: όσο πιο γρήγορα κουνάει τα χέρια της, τόσο πιο ψηλά πετάει εκείνο. Αφού τελειώνει την… εκπαίδευσή της, την αποχαιρετά, δίνοντάς της ένα μπουκαλάκι που περιέχει ένα ισχυρό νεφοκτόνο: μία σταγόνα του αρκεί για την Ζαερά.

Η Προβιντάνς αγοράζει ένα μαγιώ, κρατάει το νεφοκτόνο και ένα πενηντάευρο, και πηγαίνει στον Μασέν. Του εξηγεί γιατί θέλει να πετάξει κι εκείνος, εντυπωσιασμένος από το άψογο κορμί της, της δίνει την άδεια. Και η Προβιντάνς πετάει! Κατά την διάρκεια της πτήσης της, ένα ρεύμα

Μες στη βιασύνη της ν’ αλλάξει γραμμή πλεύσης και ν’ αποφεύγει τον απειλητικό σωρειτομελανία, το σύννεφο με τις δύο ατομικές βόμβες, το σύννεφο-πλυντήριο, η Προβιντάνς αφέθηκε σε ένα ρεύμα αέρα που την παρέσυρε προς την τρομαχτική κορυφή του βουνού, την οποία έβλεπε να πλησιάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Στο σκι, όταν βλέπεις το έλατο να έρχεται καταπάνω σου, καταλήγεις με τον κώλο μες στο χιόνι. Και στον ουρανό, το ίδιο είναι. αέρα την ρίχνει στην κορφή ενός δέντρου. Την απαγάγουν Βερβερίνοι και την δένουν σ’ έναν πάσσαλο. Εν τω μεταξύ, η Ζαερά έχει πάθει καινούρια κρίση και αναγκάζονται οι γιατροί να την βάλουν σε τεχνητό κώμα… Πώς θα ξεφύγει η Προβιντάνς από την αιχμαλωσία; Ποιος και πώς θα βρεθεί δίπλα της; Τι απέγινε το φιαλίδιο κατά την συντριβή; Θα μπορέσει να φτάσει έγκαιρα στο Νοσοκομείο, ώστε να σώσει την κορούλα της; Τι ρόλο έχει παίξει ο Μασέν; Είναι όλη αυτή η ιστορία πραγματική; Ποια είναι η αλήθεια; Πόσες είναι οι αλήθειες; Όλο το βιβλίο είναι μια αφήγηση: σε βάζει από την αρχή στην αφορμή της εξιστόρησης και προχωρά στις λεπτομέρειές της. Ξέρεις ότι η Προβιντάνς έχει πετάξει. Ξέρεις ότι η Ζαερά κινδυνεύει. Παρακολουθείς βήμα-βήμα όλα όσα διαδραματίζονται σ’ αυτήν την προσπάθεια της μάνας να βρεθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στο Μαρόκο και της κόρης να κρατηθεί στη ζωή, καθώς εναλλάσσονται Έντονο χιούμορ – θα ήταν απίθανο αν οι διηγήσεις ανάμεσα στα πρόσωπα-ήρωες. δεν υπήρχε, αφού την απόδοση έκανε ο Σε βάζει να σκεφτείς την ανάγκη να πιστεύΑύγουστος Κορτώ – έντονα και άλλα συεις σε κάτι που θα σε οδηγήσει στον στόχο ναισθήματα, αυτά που αναφέρονται στη σου, να κάνεις πράγματα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκανες, που ίσως να κατέ- ζωή και στον θάνατο, αυτά που μέσα μας υπάρχουν και αναδύονται σε στιγμές κρίκρινες αν κάποιος σου τα διηγείτο. Αντιλαμβάνεσαι πως από αγάπη ο καθένας σιμες, τότε που αναρωτιόμαστε τι θα κάυπερβαίνει τα Πιστεύω του και αναθεωρεί. ναμε εμείς από αγάπη. Ο παραλογισμός σε όλο του το μεγαλείο σε Μια υπέροχη ιστορία για την γυναίκα που δεν μπορεί να γίνει μάνα σώματος, κάθε σκηνή που η Προβιντάνς προσπαθεί αλλά γίνεται μάνα καρδιάς. να βρει τρόπους να φτάσει στο Μαρόκο Από τα καλύτερα βιβλία που θα μπορούκαι ανυπομονησία για την τελική έκβαση, σατε να διαβάσετε! που δεν είναι αυτή που φαντάζεσαι.

Μεγάλη παγίδα η λέξη υπομονή. Η λέξη αυτή είναι μία έννοια με θετικό πρόσημο, και όποιος την κάνει, νοιώθει καλά με τον εαυτό του διότι έτσι αποδεικνύει πως είναι ο καλός στην υπόθεση και πως το δίκιο είναι με το μέρος του. Άλλωστε όπως λέει και ο λαός, "η υπομονή είναι αρετή"! Έτσι, στα πλαίσια μίας αρμονικής συμβίωσης, η υπομονή παίζει πρωτεύοντα ρόλο, μιας και η ανεκτικότητα είναι το μυστικό για την αποφυγή καυγάδων, που όπως είναι φυσικό, χαλάνε το θετικό κλίμα της σχέσης (οποιασδήποτε μορφής). Όμως είναι φορές που η μεγάλη επίδειξη υπομονής και καρτερικότητας, είναι και η μεγαλύτερη υπονόμευση της ίδιας της σχέσης, όταν μάλιστα συνοδεύεται από έλλειψη επικοινωνίας. Πολλές φορές αποφεύγουμε να πούμε στον/στην σύντροφό μας πράγματα που κάνει και που δυσκολεύουν την συνύπαρξή μας, περιμένοντας πως κάποια στιγμή θα το συνειδητοποιήσει και ο/η ίδιος/α και θα σταματήσει να συμπεριφέρεται με τον τρόπο που μας ενοχλεί.

Ωστόσο, εκείνος/η, μην γνωρίζοντας το πώς αισθανόμαστε - και όχι απαραίτητα από σαδιστική διάθεση - συνεχίζει ακάθεκτος/η να φέρεται αντίθετα με τα δικά μας μέτρα και σταθμά. Κι εμείς, έχοντας ως ανάγκη να διατηρήσουμε την ήρεμη και ομαλή συμβίωση, εξακολουθούμε να βράζουμε στο ζουμί μας, φθάνοντας κάποια στιγμή αναπόφευκτα, στην μοιραία έκρηξη. Τι καταφέραμε λοιπόν παριστάνοντας τον Ιώβ; Το να ζητήσουμε από τον σύντροφό μας ή τον φίλο μας, να αλλάξει κάποια πράγματα στην καθημερινότητά του που μας ενοχλούν, δεν σημαίνει πως δεν έχουμε κατανόηση και υψηλό το αίσθημα ευθύνης απέναντι του. Σε μία σχέση (επαναλαμβάνω και πάλι, οποιασδήποτε μορφής) και οι δύο καλούνται να δείξουν κατανόηση και να κάνουν τις απαραίτητες υποχωρήσεις και συμβιβασμούς. Άλλο όμως συμβιβασμός και άλλο καταπίεση.

Ο καταπιεσμένος κάποια στιγμή εκρήγνυται και το αποτέλεσμα στο τέλος θα είναι μοιραίο! Πιστεύω λοιπόν, πως οι σχέσεις με την μεγαλύτερη βιωσιμότητα είναι αυτές που οι δύο σύντροφοι (ή οι δύο φίλοι) εκφράζονται ελεύθερα, χωρίς να μαζεύουν αρνητικές σκέψεις ο ένας για τον άλλον. Η επικοινωνία παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο και μετά έρχεται ο έρωτας, η αγάπη, η φιλία… Οι σχέσεις δεν πρέπει να κουβαλούν απωθημένα. Πρέπει να πορεύονται και να συνεχίζουν χωρίς απαραίτητα κάποιος από τους δύο να κάνει υπομονή. Και είμαι σίγουρη πως τις περισσότερες φορές, αν αποφασίσουμε να εκφράσουμε στον άλλον το παράπονό μας, συνειδητοποιήσουμε πως ίσως εκείνος να μην έχει καν αντιληφθεί ότι μέχρι σήμερα μας ενοχλούσε. Και ίσως πάλι ανακαλύψουμε πως δεν του είναι και ιδιαίτερα δύσκολο να το σταματήσει και να αλλάξει ρότα για χάρη μας. Με λίγα λόγια, οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους! Γιατί λοιπόν να μεταθέτουμε από μέρα σε μέρα μία συζήτηση που θα θέσει νέα θεμέλια στη σχέση μας με τον σύντροφο ή τον φίλο μας, βγάζοντάς τον από το σκοτάδι και την άγνοια που βρισκόταν τόσο καιρό; Έτσι τον βοηθάμε να διορθώσει αυτό που μας ενοχλεί, και να συνεχίσουμε αρμονικά, χωρίς να νιώθουμε αυτό το βάρος που μας προσθέτει η συνεχής αναβολή στο να εκφράσουμε το παράπονο ή την δυσαρέσκειά μας. Διότι όσο και αν αγαπάς έναν άνθρωπο, τα μικρά, ίσως μάλιστα ανούσια - για κάποιους - πράγματα κάνουν την διαφορά. Είναι αυτά που λέμε "ψιλά γράμματα" της σχέσης. Τι πιο ευεργετικό σε μία σχέση να έχουμε την δυνατότητα να εκφραζόμαστε ελεύθερα - στα πλαίσια πάντα της αξιοπρέπειας και του σεβασμού προς τον εαυτό μας και τον άλλον - αποσυμφορίζοντας τις δύσκολες καταστάσεις και τις αρνητικές σκέψεις, που πολύ συχνά, μεγαλοποιούν ασήμαντα θέματα. Λύνουμε τις μικροπαρεξηγήσεις και πηγαίνουμε παρακάτω. Φθάνει βεβαίως όσα λέγονται μεταξύ μας, να έχουν σαν στόχο την εύρεση λύσης και όχι την δημιουργία καυγάδων και εντάσεων.

Δεν χρειάζεται λοιπόν να συμβιβαζόμαστε σε όλα, προκειμένου να σωθεί μία σχέση. Δεν μπορούμε να παραδινόμαστε άνευ όρων στις διαθέσεις και στον τρόπο συμπεριφοράς του άλλου, νοιώθοντας πως ασφυκτιούμε. Το μόνο που καταφέρνουμε είναι να χάσουμε την ταυτότητά μας, τα πιστεύω μας, να πνίξουμε τα "θέλω" μας. Δεν ακολουθούμε λοιπόν τους κανόνες του άλλου, ούτε απαιτούμε από εκείνον να ακολουθήσει τους δικούς μας. Με κουβέντα και επικοινωνία, προσαρμόζουμε τις ανάγκες μας στις ανάγκες του συντρόφου ή φίλου μας. Εστιάζουμε στις κοινές μας βλέψεις, στους κοινούς μας στόχους και εκφράζουμε τις διαφορές μας αναφορικά με τις απόψεις και τις ιδέες μας. Το συζητάμε, δεν μαλώνουμε. Φτιάχνουμε νέους κανόνες που διέπονται από κοινές αρχές. Αλλά ακόμα και αν στο τέλος συμβιβαστούμε (που είναι και το πιο πιθανό), να απαιτήσουμε τον σεβασμό του στην ανάγκη μας να διαφέρουμε από κείνον. Σεβασμό στις απόψεις μας. Δεν είναι δυνατόν να είμαστε ίδιοι μεταξύ μας. Αυτό άλλωστε θα ήταν βαρετό. Είμαστε όμως ισότιμοι και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Μόνο έτσι μία σχέση μπορεί να είναι εποικοδομητική και αληθινή. Μία σχέση που θα μπορεί να κρατήσει, γιατί όχι, ίσως και για ΠΑΝΤΑ! Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη υπομονή. Αυτή που ο λαός θεωρεί πράγματι αρετή και προτέρημα! Θεωρώ πως αυτή η μορφή υπομονής είναι ένας τρόπος για να μπορεί ο σημερινός άνθρωπος να βρίσκει τις ισορροπίες του στην τρέλα της εποχής που διανύουμε. Η υπομονή μας βοηθάει να ζούμε με ρυθμό, συντονισμένα. Μας χαρίζει ηρεμία, βιώνοντας μία ζωή χωρίς να τρελαινόμαστε από την αναμονή, χωρίς να κάνουμε την καθημερινότητά μας άνω-κάτω μέχρι να φθάσουμε στο ποθητό αποτέλεσμα, χωρίς να σπαταλάμε ώρες από την πολύτιμη ζωή μας, αναλύοντας ξανά και ξανά ατέρμονες καταστάσεις.

Η υπομονή μάς δίνει το κουράγιο να δεχθούμε το απρόσμενο, το δύσκολο και το αναπάντεχο, χωρίς να μεμψιμοιρούμε. Και όσο και να ακούγεται βαρετό, λένε πως όταν έχεις υπομονή, όλα πραγματοποιούνται (πολύ θα ήθελα να το πιστέψω).

Για μένα είναι τυχεροί οι άνθρωποι που μπορούν να την έχουν, να την βιώνουν! Γιατί έχουν εκπαιδεύσει τον εαυτό τους να την τιμούν με ευλάβεια. Άλλοι πάλι είναι στην φύση τους, πηγάζει αυθόρμητα από μέσα τους, χωρίς κόπο. Και όλοι εμείς οι βιαστικοί, οι ανυπόμονοι, τους κοιτάμε και απορούμε. Θεωρούμε πως είναι άτομα από άλλο πλανήτη. Πώς είναι δυνατόν να διαθέτουν τέτοια ηρεμία όταν ο κόσμος, τα γεγονότα γύρω τους, τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα; Κι εκείνοι, μακάριοι, μας κοιτούν και μειδιάζουν με την αγωνία και την βιασύνη μας. Και εμείς κοιτάμε διαρκώς το ρολόι, το ημερολόγιο και βλέπουμε τις ώρες, τις μέρες, τα χρόνια να τρέχουν. Και περιμένουμε… Και ο χρόνος κυλάει και οι ρυτίδες σχηματίζονται γύρω από τα μάτια μας, αυλακώνουν τα μάγουλά μας. Και τι είναι αυτό που περιμένουμε; Πιθανότατα κάτι που πιστεύ ουμε πως θα μας αλλάξει τη ζωή, θα γεμίσει τα κενά της, θα μας κάνει άλλους ανθρώπους πιο δυνατούς, πιο αισιόδοξους, και όλα γύρω μας θα γίνουν ρόδινα και φωτεινά. Είναι όμως έτσι; Η υπομονή στους ανθρώπους δείχνει πόσο έξυπνοι είναι. Τα άτομα αυτά κινούνται βάση σχεδίου. Βάζουν στόχους και περιμένουν. Και όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, συλλέγουν τους καρπούς της προσμονής και της υπομονής τους φυσικά. Η αναμονή δεν τους χαλάει την έκπληξη που θα νιώσουν όταν πετύχουν τον στόχο τους. Αντιθέτως, ευχαριστούν αυτό το προτέρημά τους, διότι δεν τους πρόδωσε ποτέ. Τελικά πιστεύω πως αυτή η υπομονή είναι προσόν και αξίζει να προσπαθήσεις να την αποκτήσεις. Είναι κάτι σαν θεότητα, συνοδοιπόρος με την Θεά Τύχη, και βασικό θα είναι όσοι την διαθέτουν - να την φυλάνε σαν πολύτιμο φυλαχτό. Και για όλους εμάς που θα θέλαμε να την έχουμε, καλό θα είναι να παλέψουμε για να την κατακτήσουμε, μέχρι να γίνει τρόπος ζωής. Αλίμονο όμως, δεν θα μπορέσει να μας δώσει πίσω τα χρόνια που χάσαμε, τότε που απαξιούσαμε να την κάνουμε σύμμαχό μας! Τώρα πια θα πρέπει εμείς (και να διδάξουμε το ίδιο και στα παιδιά μας) να την αντιμετωπίζουμε με το δέος που της αξίζει! Ελπίζω να μην εξάντλησα την υπομονή σας με την πολυλογία μου και να περιμένετε κάτι καινούργιο από μένα έως την επόμενη φορά...

Μέχρι τότε όμως, εύχομαι από καρδιάς ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ!!!

Τα πράγματα που μένουν ανείπωτα μένουν μαζί μας για πάντα.

ς ο γ ρ ώ ι Γ ς α λ ε β ύ ο τ υ Κο

Όταν η Ποίηση σείει και σείεται Υπάρχουν στίχοι που μπορούν να γκρεμίσουν συθέμελα τις πιο καλά στεριωμένες σε έναν νου αντιλήψεις, άλλοι πάλι έχουν το σθένος να οικοδομήσουν με, προσφερόμενα στην ανθρωπότητα από το άγνωστο που όλοι μας πηγάζουμε, νέα συναισθήματα ολάκερες ιδεολογικές πολιτείες εκτός των γραμμένων με μελάνι νόμων, και κάποιοι αποδυναμώνουν κραταιές “θεότητες” της κάθε εποχής απλώς με το να τις σατιρίζουν. Είναι σπανιότατες οι περιπτώσεις που συναντούμε ποιητικά κείμενα στα οποία να συναθροίζονται όλα τα παραπάνω, και προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου ευλογημένο και άκρως τυχερό που ένας καλός φίλος και εξαίρετος ομότεχνος ανήκει στους ποιητές των κατηγοριών που ανέφερα. Ο κύριος Γιώργος Κουτούβελας θα έλεγα πως έχει μια ιδιότυπη, αναζωογονητική και συνάμα ολέθρια “ερωτική” σχέση με την τέχνη του. Μου θυμίζει τους παλαιούς “τεχνίτες” του λόγου όπου για να σμιλέψουν το παραμικρό δεν τους χωρούσαν τα εικοσιτετράωρα. Με τον ποιητή απόλαυσα ακόμα μία κουβέντα που είχαμε, στην οποία ελπίζω να βρείτε κομμάτια του εαυτού σας.

Συνέντευξη Κύριε Κουτούβελα, καταρχάς θέλω να σας ευχαριστήσω ολόθερμα για την συζήτηση που δεχτήκατε να κάνουμε και να μοιραστούμε με τους συμπολίτες μας, και δεύτερον θέλω να επισημάνω την βαρύνου-σα σημασία της παρουσίας φωνών σαν την δική σας στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών. Λοιπόν, θα πρότεινα να αρχίσουμε με ένα γενικότερο ερώτημα που ίσως αποτελέσει μια εισαγωγή στην ποιητική, κι όχι μόνο, κοσμοθεωρία σας. Είστε εξαιρετικά νέος, αν δεν κάνω λάθος τριάντα δύο ετών. Ύστερα από την φοίτηση στην Θεολογική Σχολή Αθηνών στο τμήμα της Κοινωνικής Θεολογίας, από το Παιδαγωγικό Αθηνών, από σπουδές ψυχολογίας και από πέντε ποιητικές συλλογές, "Ονειροβάτες" (Αθήνα, 2006), "Πράξεις" (Αθήνα 2007), "Η αλητεία στη χώρα των γραμμάτων" (Γαβριηλίδης, 2009), "Σκιά με

κόκαλα" (Γαβριηλίδης, 2011), “Συνταγές γιαρεαλισμό”(Γαβριηλίδης, 2014), και έναν θεατρικό μονόλογο “Φωτιά” [2008], σε έναν κόσμο που φαίνεται να απαρνιέται την ζωή, πόσα πράγματα παραμένουν ζωντανά ώστε να ερμηνευθούν από την Ποίηση, και εν τέλει το όνειρο της ολοκλήρωσης τόσο σε επίπεδο σύλληψης όσο και έκφρασης είναι υλοποιήσιμο πιστεύετε σε μια πλέον μηδενιστική και ισοπεδωτική κοινωνία; Γ.Κ. Τα όνειρα χρειάζονται κυρίως σε εποχές με χαρακτηριστικά όπως αυτά που αναφέρατε. Η ουτοπία δεν χρειάζεται όνειρα, είναι το απείκασμα αυτών. Αυτού του είδους η κοινωνία αποτελεί τη μήτρα της ουτοπίας. Ο κόσμος αλλάζει πιο γρήγορα από εμάς ή το αντίστροφο;

Γ.Κ. Τα συστατικά στοιχεία του κόσμου δεν αλλάζουν ποτέ, ο κόσμος είναι άχρονος. Ο χρόνος αντανακλάται σε εμάς, στις σκέψεις και στις πράξεις μας, εμείς, είτε ανακαλύπτουμε και κατανοούμε περισσότερα για τον κόσμο στο διάβα του χρόνου, είτε κουραζόμαστε και ξεχνάμε αυτά που πιστεύαμε ή το χειρότερο, τα απαρνιόμαστε για ιδιοτελείς, πρόσκαιρους σκοπούς.

κών διεργασιών με τρόπο που να προάγονται ιδέες που να υπηρετούν τις πανανθρώπινες αξίες. Προσπαθώ να μην παρασύρομαι, πειθαρχώ και για αυτό τα δρώμενα δεν μου προκαλούν κάποιο έντονο συναίσθημα. Επιλέγω τα συναισθήματα που τους αρμόζουν και τα μετουσιώνω στην τέχνη μου. Παρατηρώ τα γεγονότα περισσότερο από ό,τι γράφω για αυτά. Όταν όλα γύρω μου καταβαραθρώνονται, επιλέγω να μην τσακιστώ στην κατηφόρα μαζί τους. Η Ανθρωπιά ήταν ανέκαθεν η κιβωτός μες στην οποία διασώζονταν ακόμα και από τους πιο μανιώδεις κατακλυσμούς παρακμής οι Αξίες που έπλασαν όσα μας συντροφεύουν στο ταξίδι μας προς τον θάνατο. Τώρα το σκαρί αυτό έχει ρωγμές. Γιατί νομίζετε; Γ.Κ. Οι αξίες είναι ζωντανοί οργανισμοί, ζεις μαζί με αυτές όπου και αν βρίσκεσαι, χωρίς να τις κρύβεις από φόβο ή ντροπή, ή τις φυτεύεις σε έναν οίκο ευγηρίας και έπειτα γκρινιάζεις για την πραγματικότητα που δεν τις περιλαμβάνει. Αν αυτή η κιβωτός έχει ρωγμές, τότε, ως εκ θαύματος μπορούν να διορθωθούν, αρκεί να πείσουμε τους εαυτούς μας πως μέχρι και το θαύμα είναι απλά μια επιλογή.

Πάμε τώρα στα καθ’ ημάς. Υπάρχει η αίσθηση πως το αιώνιο καταφύγιο ψυχών που λέγεται Ποίηση ερημώΟι ταχύτητες της περιόδου που διανεται. Σε αυτό ευθύνονται “έξωθεν” νύουμε εδώ και αρκετό καιρό, σας βομβαρδισμοί ή μήπως η έλλειψη τρομάζουν, και αν ναι πώς το αντιμιας, διαμεσολαβούσας ανάμεσα στο μετωπίζετε μέσα σας; παρελθόν και το μέλλον, αναδιατύΓ.Κ. Προπαντός είναι ένας συνειδησιακός πωσης του ρόλου του; αγώνας για όλους. Νίκη σε αυτόν τον αγώνα αποτελεί η έκφραση των εσωτεριΓ.Κ. Τα τελευταία χρόνια παράγονται

αρκετά ποιητικά έργα κυρίως από νέους συγγραφείς της γενιάς μας που δυνητικά θα μπορούσαν, αν λειτουργήσουν ενταγμένα στη λογική μιας ουσιαστικής συλλογικής κίνησης, να αντιστρέψουν αυτή την πορεία. Αυτό θα φανεί στο μέλλον. Βέβαια η ερήμωση αυτή οφείλει να προβληματίσει πρωτίστως τον χώρο των εκ-δόσεων και την πολιτεία. Το Βιβλίο εγκαταλείπει τον άνθρωπο ή ο άνθρωπος το Βιβλίο, ή θα πρέπει να φορτώσουμε και αυτή την ραγισμένη σχέση στην ουρτούνα της παρακμάζουσας εποχής μας; Γ.Κ. Ο ρόλος του εκάστοτε συγγραφέα προσδιορίζεται αφενός από τις επιταγές της εποχής του και αφετέρου από την ιδιοσυγκρασία του ίδιου. Προϋπόθεση της ανάπτυξης ουσιαστικής σχέσης ανάμεσα στον αναγνώστη με τη λογοτεχνία - πόσο μάλλον με τη σύγχρονη - είναι να αφορά τις ζωές των ανθρώπων στον μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο βαθμό. Για παράδειγμα, αν στη λογοτεχνία αποφεύγεται ο υπαινιγμός, η δήλωση της διαφωνίας ή ακόμη και η σύγκρουση για ζητήματα που αφορούν το σύγχρονο άνθρωπο, τότε πώς μπορούμε να περιμένουμε από αυτόν να νιώσει ότι τον αφορούν αυτά τα έργα; Αυτό είναι παραλογισμός. Ο συγγραφέας δεν μπορεί να κάνει δημόσιες σχέσεις ενώ γράφει. Αν θέλει, μπορεί να τις κάνει πριν ή μετά, αλλά ποτέ κατά τη διάρκεια. Η Τέχνη γενικά για ποιο λόγο επιλέγει την εσωστρέφεια, και κατά την γνώμη σας φαίνονται σήμερα κάποιες μονά-δες οι οποίες ενωμένες μπορούν να συστήσουν ξανά ένα ισχυρό “εμείς” απέναντι σε όλα τα μέτωπα της καθημερινότητας;

Γ.Κ. Η τέχνη, μέχρι ενός σημείου επιβραβεύει τους εσωστρεφείς δημιουργούς. Η εσωστρέφεια είναι μοναχική, μίζερη, αντικοινωνική, αλλά ταυτόχρονα είναι οικεία, δημιουργική, αλλά οπωσδήποτε ασφαλής ως επιλογή. Είναι παραπάνω από βέβαιο πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τη σύσταση ενός ισχυρού «εμείς» όπως πολύ εύστοχα το λέτε καθώς κοινό όλων των νέων συγγραφέων είναι πως ξεκινούν να γράφουν για να εκπληρώσουν κάποιο μεγάλο όραμα μέσω της τέχνης τους. Πολλοί από εμάς δεν έγιναν, μετά από 1015 χρόνια στο χώρο, γραφειοκράτες της ποίησης, αλλά διατηρήσαμε τα οράματά μας και πιστεύω πως συναντιόμαστε σιγά σιγά κατ’ ιδίαν ή μέσω των έργων μας. «Ανάμεσα στους στοιβαγμένους των λεωφορείων κάποιος θρηνεί την ασημένια κοσμηματοθήκη που χθες το βράδυ έχασε στην πράσινη τσόχα του καφενέ "ο παράδεισος". Εκεί μέσα είχε φυλαγμένες, φωνασκούσε, τριάντα καρατίων αναμνήσεις». Πόσα έχουμε χάσει στον τζόγο της τύχης, του έρωτα, και των παθών; Γ.Κ. Η εμπειρία του να χάνεις κάτι και κυρίως το αίσθημα οδύνης που επιφέρει αυτή η απώλεια, είναι η μοναδική κινητήρια δύναμη που μπορεί να σε ωθήσει να αναζητήσεις κάτι άλλο, διαφορετικό ή περισσότερο σημαντικό. Όπως έχει πει ο Μαγιακόφσκι, αν δεν αφήσεις τον πρώτο σου έρωτα δεν θα γνωρίσεις ποτέ τον τελευταίο.

«Ώρες τώρα καθισμένος στην αμμουδιά παρακολουθώ σιωπηλός τα κύματα. Μήπως με λυπηθεί η θάλασσα και ξεβράσει σε ένα μπουκάλι την απάντη-

ση του αινίγματος της σιωπής». Η σιωπή τελικά είναι η πιο άτρωτη Λέξη; Γ.Κ. Υπάρχουν πολλές μορφές σιωπής, η σιωπή του δειλού, η σιωπή του νεκρού, η σιωπή της μοναξιάς, η σιωπή κάποιου που κραύγασε τόσο πολύ και τόσο δυνατά που πλέον δεν αντέχει άλλο... Δεν θεωρώ πως είναι η πιο άτρωτη λέξη, αλλά, με το που συλλογιστείς τη σιωπή, σου επιβάλλεται έστω και για λίγο τουλάχιστον μέχρι να σταματήσεις να επεξεργάζεσαι το νόημά της. Τι γίνεται μετά τη σιωπή είναι το θέμα, πώς μετουσιώνεται, τι τροφοδοτεί. Ο συμβιβασμός μπορεί να εμπεριέχει επαναστατικότητα; Γ.Κ. Νομίζω πως δεν έχει εκφραστεί ποτέ και πουθενά γνήσιο επαναστατικό αίσθημα που να μην ήταν έτοιμο να κάνει συμβιβασμούς. Η γνήσια επαναστατικότητα προϋποθέτει στόχους, ως έννοια εκφράζει την επιθυμία αλλαγής μιας παρακμασμένης κατάστασης και αντικατάστασής της από μια άλλη πιο ανθρώπινη και δίκαιη. Μπορεί να χρειαστεί η οποιαδήποτε θυσία, από τον ηρωικό θάνατο μέχρι τον ταπεινωτικό συμβιβασμό. Στο ποίημα «από το ημερολόγιο ενός εξημερωμένου» αναφέρομαι σε αυτό ακριβώς το θέμα. Θέλω να σας παρακαλέσω να πείτε προς τους αναγνώστες μας ο,τιδήποτε που νομίζετε πως απ’ τα χείλη της Ποίησης θα ακουστεί ως ελπίδα στα αυτιά τους. Γ.Κ. Θα μου πεις -τι να τα κάνεις τα φτερά αν δεν υπάρχει ουρανός; θα σου πω -ν’αρχίσεις να τον χτίζεις. Σας ευχαριστώ θερμά.

Ένα μυθιστόρημα που καταρχήν σε εντυπωσιάζει ο τίτλος του, με άκρως κινηματογραφική πλοκή που σε παρασέρνει!! Πληρωμένοι δολοφόνοι, πολιτικά παιχνίδια και παγκόσμια κατασκοπεία σε πρώτο πλάνο. Το στήσιμο της όλης πλοκής έξυπνα δοσμένο με γραφή απλή, στρωτή και περιεκτική, ρέει αβίαστα και ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη. Πολλή αγωνία, πολλή ίντριγκα, πολύ αίμα με δυνατές περιγραφές, ακραίες καταστάσεις και μέσα σε όλα αυτά ο απόλυτος έρωτας, μια αγάπη δυνατή που δοκιμάζεται. Ένα θρίλερ που διαδραματίζεται μεταξύ τεσσάρων ηπείρων με καταιγιστικές εξελίξεις και ανατροπές συνθέτοντας ένα παζλ απίστευτο! Έλληνες, Ρώσοι, Αμερικανοί φλερτάρουν με τον θάνατο και τον σκορπίζουν στο διάβα τους! Κεντρικά πρόσωπα ο Χάρης Μυρίδης και ο Λιρόι Ντάφλερ. Ο πρώτος, έχοντας χάσει τους γονείς του, μεγαλώνει με τον θείο του και τον μεγαλύτερο αδερφό του. Στην πορεία εξελίσσεται σε ένα πρόσωπο μυθικό, τον σέβονται, τον φοβούνται, τον προδίδουν και τον κυνηγούν "παράνομοι" και "νόμιμοι", φτάνοντας πολλές φορές στην κόλαση και έχοντας πρωταρχικό σκοπό του την προστασία των δικών του ανθρώπων. Ο δεύτερος είναι "ο διάβολος του Έιρε" ένας καλοπληρωμένος κυνηγός κεφαλών, ένας ψυχρός εκτελεστής που ζει απομονωμένος και αποστασιοποιημένος ακόμη και από την ίδια του την ύπαρξη. Τι κοινό έχουν αυτοί οι δύο; Θα το ανακαλύψετε διαβάζοντάς το. Εγώ προσωπικά θα περιμένω με ανυπομονησία το δεύτερο μέρος γιατί υπάρχουν "απλήρωτοι" λογαριασμοί και ένας Πολωνός που συμπάθησα ιδιαίτερα -μετά τον Χάρη- που αν και "κακό" παιδί έχει ένα δικό του "φως"!! Μπράβο στον συγγραφέα, με εντυπωσίασε!

Η οικογένεια του Μάλκολμ λατρεύει τα ζώα, μάλιστα έχουν δύο γάτες, έναν σκύλο, ένα χάμστερ, κι ένα ιγκουάνα. Ο Μάλκολμ βέβαια δεν ξετρελαίνεται για τα ζώα και θα προτι-μούσε έναν υπερσύγχρονο υπολογιστή από το τσιντσιλά που του χάρισαν. Δεν μπορεί να καταλάβει την μεγάλη λατρεία των δικών του για τα ζώα και νιώθει σαν τον παράξενο της οικογένειας. Δεν πειράζει όμως γιατί πρόκειται να πάει την πρώτη του τριήμερη εκδρομή! Μακριά απ’ το σπίτι του, τους γονείς του, την ενοχλητική αδερφή του, κι όλον αυτόν τον συρφετό ζώων στο περιβάλλον του. Μόνο που δεν τσέκαρε την τοποθεσία της εκδρομής…. που είναι μια φάρμα με ήμερα ζώα! Μέσα στην απόγνωσή του, κάνει μια ερώτηση στον τράγο Κ-παξ για το πού ανήκει τελικά, και την άλλη μέρα ξυπνάει και ανακαλύπτει ότι έχει μεταμορφωθεί σε χελώνα!

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι λένε τα ζώα μεταξύ τους; Μπορεί το περιστέρι να μιλήσει την γλώσσα της χελώνας; Μπορεί μια γάτα να κατανοήσει ένα γουρούνι; Θαυμάσιες ερωτήσεις που θα μπορούσαν να σχηματίσουν παιδιά άνω των εννέα χρόνων. Πρέπει μια γάτα να εκπαιδευτεί στο πώς να είναι σβέλτη ή είναι έτσι απ’ τη φύση της; Τι ακριβώς λέει ένα κοκοράκι όταν ξυπνάει το πρωί; Τόσες πολλές ερωτήσεις! Μέσα απ’ τις περιπέτειες του Μάλκολμ βλέπουμε τον κόσμο από τα μάτια πολλών και διαφορετικών ζώων.

Είναι μια φανταστική ιστορία για παιδιά από εννιά χρονών και πάνω. Αστεία, διασκεδαστική, και κυρίως σε κάνει να ανακαλύπτεις τον κόσμο από διαφορετική οπτική. Η γλώσσα είναι εύκολη, η δράση δεν κάνει κοιλιά σε κανένα σημείο, και σίγουρα θα το λατρέψουν τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια. Σε κάποιες σελίδες έχει υποσημειώσεις του συγγραφέα, θέλοντας να εξηγήσει κάποια πράγματα, οι οποίες είναι ιδιαίτερα απολαυστικές. Επίσης, μην σας φαίνεται μεγαλούτσικο. Περιλαμβάνει θαυμάσιες εικονογραφήσεις του Jim Field οι οποίες έχουν την δικιά τους αστεία αισθητική και συμπληρώνουν αρμονικά το σύνολο.

Ho ho ho!!!

Χρύσα Μίσκου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Σας ευχαριστούμε πολύ για την συνέντευξη που μας παραχωρείτε. Ως πρωτοεμφανιζόμενη, πείτε μας κάποια πράγματα για εσάς ώστε να σας γνωρίσει καλύτερα το κοινό σας. Ποια είναι τα ενδιαφέροντά σας; Πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή σας; Χ.Μ: Είμαι από την Κατερίνη, παντρεμέ-νη, μαμά δύο αγοριών. Σπούδασα Τουριστικά στο ΙΕΚ της Κατερίνης αλλά βρήκα τη διδασκαλία των Αγγλικών πιο ενδιαφέρουσα, οπότε ασχολήθηκα αρκετά χρόνια με αυτό. Γράφω από μικρή, είναι εσωτερική ανάγκη για μένα, κάτι που υπάρχει μέσα μου και ψάχνει τρόπο να βγει. Πολύ θα ήθελα να περνάω το χρόνο μου γράφοντας, διαβάζοντας, και βλέποντας ταινίες ή σειρές στην τηλεόραση, μασουλώντας συγχρόνως λιχουδιές. Θα συμβιβαζόμουν και με μερικές ώρες ηλιοθεραπείας κάθε μέρα σε κάποιο τροπικό νησί. Ευελπιστώ ότι κάποτε θα το καταφέρω!

κακόβουλα σχόλια της Μίνας, της αντίζηλής της στη δουλειά, ξεφουρνίζει το ψέμα του αιώνα, ότι έχει δεσμό με κάποιον. Και κάπου εκεί ξεκινούν οι περιπέτειές της, αφού η Μίνα ενθουσιάζεται τόσο με αυτήν την πληροφορία, που ζητάει να τον γνωρίσει προσωπικά, στο Χριστουγεννιάτικο πάρτι του γραφείου. Πολλοί συγγραφείς μέσω των έργων τους αποκαλύπτουν στους αναγνώστες ένα κομμάτι του εαυτού τους, ισχύει το ίδιο και για σας; Χ.Μ: Θεωρώ ότι είναι φυσιολογικό και επόμενο να γράφει ο καθένας μας πράγματα μέσα από τα βιώματά του, και πάντα κάθε γραπτό κρύβει μέσα του λίγη από την ψυχή του δημιουργού του. Θα μπορούσα να είμαι εγώ η Βίκη. Θα μπορούσε να είναι η αδερφή μου, η καλύτερή μου φίλη, ακόμα και εσύ! Ένα κορίτσι της διπλανής πόρτας, που φυσικά και έχει στοιχεία από μένα.

Από την παρουσίαση του εξωφύλλου του βιβλίου σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το χιούμορ ρέει και στο βιογραφικό σας, και στην περίληψη. Φαίνεται ότι είστε άνθρωπος με χιούμορ. Λείπει το χιούμορ από την ζωή μας; Ποια Χ.Μ: Η Βικοχώρα είναι στην πραγματικότητα ο κόσμος της Βίκης, της ηρωίδας μου. είναι η γνώμη σας; Τον περισσότερο καιρό είναι ηλιόλουστα εκεί και είναι ευτυχισμένη, μέχρι τη στιγμή Χ.Μ: Το χιούμορ δε λείπει απλά από τη ζωή που κάνει ένα μικρό λάθος. Αγανακτισμένη μας, έχει χαθεί εντελώς. Μου κάνει πραγμααπό την υποτιμητική συμπεριφορά και τα τικά εντύπωση πόσο σκυθρωποί είναι οι Μιλήστε μας για το βιβλίο σας. Πείτε μας πώς εμπνευστήκατε τον τίτλο, καθώς και λίγα λόγια για την υπόθεση του βιβλίου.

άνθρωποι γύρω μας, χαμένοι στις σκέψεις και πνιγμένοι στα προβλήματά τους. Έγραψα την ιστορία της Βίκης αφού κλείστηκα στο σπίτι σαν νέα μαμά και χρειαζόμουν κάτι να μου φτιάξει το κέφι. Σε εμένα έπιασε, και εύχομαι μέσα από την καρδιά μου να πιάσει και σε άλλους! Πραγματικά αν καταφέρω και αλλάξω έστω και ενός αναγνώστη τη διάθεση με το βιβλίο μου, θα έχω πετύχει τον σκοπό μου. Με ποια επίθετα θα χαρακτηρίζατε το έργο σας; Πείτε μας τρία. Χ.Μ: Ανάλαφρο, ρομαντικό, διασκεδαστικό. Αρκετοί συγγραφείς παθαίνουν το λεγόμενο “black out”. Σας έχει συμβεί ποτέ και αν ναι, τι κάνετε για να σας επισκεφτεί και πάλι η έμπνευση; Χ.Μ: Αν δεν συμβαίνει σε όλους, σίγουρα έχει συμβεί στους περισσότερους νομίζω, και ο μόνος τρόπος να το ξεπεράσεις είναι κατά τη γνώμη μου να συνεχίσεις να γράφεις. Μην το αφήνεις. Έστω και λίγες λέ-

ξεις κάθε μέρα, έστω και με το ζόρι. Αργά ή γρήγορα θα βρεθεί κάτι και θα ξυπνήσει η έμπνευση ξανά, κάτι θα τραβήξει το ενδιαφέρον σου. Μπορεί να είναι μια κουβέντα που άκουσες τυχαία στην αγορά, ένα τραγούδι που παίζει στο ραδιόφωνο της γειτόνισσας, ένα ζευγάρι που αγκαλιάζεται στο λεωφορείο. Αλλά η ανάγκη να γράψεις, πάντα επιστρέφει. Ως νέα συγγραφέας, δυσκολευτήκατε να βρείτε εκδοτική στέγη; Τι θα συμβουλεύατε τους νέους συγγραφείς να κάνουν ώστε να τους δώσετε ελπίδα;

Χ.Μ: Η αλήθεια είναι πως δεν ήταν εύκολο, ο δρόμος μέχρι την έκδοση ήταν γεμάτος στροφές και λακκούβες. Οι καιροί είναι δύσκολοι και δεν βρίσκονται εύκολα εκδοτικοί που είναι πρόθυμοι να επενδύσουν σε νέους ανθρώπους. Υπάρχουν δυστυχώς εκεί έξω και πολλοί επιτήδειοι, που περιμένουν να εκμεταλλευτούν τα όνειρα και τις ελπίδες των νέων συγγραφέων για προσωπικό τους όφελος. Βρέθηκαν στο δρόμο μου όμως οι άνθρωποι του Αέναον που πίστεψαν σε μένα και με

στήριξαν από την αρχή. Που αγαπούν τους νέους συγγραφείς και το δείχνουν έμπρακτα, δίνοντάς τους βήμα. Τους ευχαριστώ πολύ και είμαι ευγνώμων για όσα έχουν κάνει για εμένα και το βιβλίο μου. Δεδομένης της δικής σας οικογενειακής κατάστασης, πόσο δύσκολο είναι για μια νέα μητέρα με παιδιά και ενδεχομένως κάποια εργασία, να μπορεί να κάνει αυτό που αγαπάει, όπως εσείς τη συγγραφή;

Χ.Μ: Γράφω όπου σταθώ και όπου βρεθώ. Το αγαπώ τόσο πολύ που με ξεκουράζει. Μπορεί να σημειώνω κάτι την ώρα που θα μαγειρεύω για παράδειγμα, ή να γράφω μια μικρή παράγραφο όσο τα παιδιά μου θα κάνουν την αντιγραφή τους. Πολλά βράδια δεν κοιμάμαι, αλλά η ικανοποίηση που παίρνω όταν βλέπω τις άδειες σελίδες μπροστά μου να γεμίζουν, με αποζημιώνει. Ποιο είναι το βιβλίο που ξεχωρίζετε για το 2018 μέχρι στιγμής και θα θέλατε να το προτείνετε στους αναγνώστες μας; Χ.Μ: Έχω διαβάσει πολλά καλά βιβλία το 2018 και πραγματικά δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποιο από αυτά. Κάθε φορά που λέω “αυτό το βιβλίο με συγκλόνισε, είναι εξαιρετικό”, η εντύπωση αυτή κρατάει για λίγο, μέχρι να διαβάσω το επόμενο! Κλείνοντας, και αφού σας ευχαριστήσω πολύ για την ειλικρίνειά σας, θα θέλατε να μας πείτε πώς μπορούν οι αναγνώστες να επικοινωνήσουν μαζί σας; Χ.Μ: Οι αναγνώστες μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μου μέσω του προφίλ μου στο facebook, στο όνομα Chrysa Miskou, στο προσωπικό μου mail, miskouchrysanthi@

στο mail ekdoseisaenaon@gmail.com. Πραγματικά ανυπομονώ να μάθω τη γνώμη τους για το βιβλίο! Ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σας και σας ευχόμαστε καλή δημιουργική συνέχεια.

Χ.Μ: Εγώ σας ευχαριστώ! Να είστε καλά και να διαβάζετε!

κο...... είναι το α μ ρ ά φ ο ρ τε «Το καλύ ου» χαμόγελό σ Κλόουν ΜD ωτολόγος λ ε Γ – ς ο γ Αστειολό λής Ιατρικής Σχο ς τη ς ο ιτ ο φ ό Απ βαντ Χαχαχαχάρ ατασκευές, κ ο ν ο λ α π μ ε (με MSc στις προσώπου μ υ το ο ιμ ψ ά β έμα PhD στο διατριβή με θ & ς ιέ γ ο π μ ία άπειρες ν κακιά Κυρ τη ις ε ξ ιώ δ ρού «Πώς να μα ενός μικ ώ σ το ό π α Λευχαιμία παιδιού»)

Σ’ αυτή την πρώτη του συγγραφική προσπάθεια ο Δημήτρης Ταουκίδης μας παρουσιάζει μια πρωτότυπη ιστορία, το έργο του «Γιατρού-Κλόουν». Ένα έργο ταυτόχρονα ευαίσθητο και καταλυτικό στην ανακούφιση του πόνου, του φόβου στην προ-σπάθεια αντιμετώπισης και νίκης κατά των παιδικών ασθενειών. Στο υπέροχο αυτό βιβλίο, που χρωματίζεται από το περίτεχνο πάντρεμα πεζού και ποιητικού λόγου ο συγγραφέας επισημαίνει ταυτόχρονα και άλλα σημαντικά προβλήματα της εποχής μας, όπως την αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας από τα μικρά παιδιά, «Όλα τα παιδιά καθόντουσαν ακίνητα στα καρεκλάκια τους και κανένα δεν μιλούσε με το διπλανό του, γιατί το κάθε παιδάκι είχε χαθεί...... μέσα στο κινητό του» καθώς και τον κίνδυνο της διαπαιδαγώγησής τους μέσω των βίαιων παιχνιδιών, «Ο κόσμος, βλέπεις, άλλαξε συνήθειες και τώρα διασκεδάζει με τη βία».

Καθώς ταξίδευα στις γραμμές αυτού του βιβλίου, θυμήθηκα πόσες φορές αντιμετώπισα με ένα χαμόγελο τις δυσκολίες που μου παρουσιάστηκαν και βγήκα νικήτρια καθώς και τη αδιαμφισβήτητη θεραπευτική του ιδιότητα στην επαφή μου με τα παιδιά στο σχολείο. Ναι, δε λύνονται όλα τα προβλήματα με ένα χαμόγελο, αλλά αποτελεί σίγουρα ένα σημαντικό όπλο, που αξίζει να δοκιμάσουμε για εμάς και τους αγαπημένους μας! Το βιβλίο αυτό αξίζει να το διαβάσετε μαζί με τα παιδιά σας και είμαι βέβαιη πως θ’ αγγίξει την ευαίσθητη χορδή του καθένα μας, αφού αφορά μικρά παιδιά, που δίνουν την προσωπική τους μάχη για τη ΖΩΗ. ΤΟ ΥΠΕΡΤΑΤΟ ΑΓΑΘΟ ΟΛΩΝ Ζούληξες για λίγο την κόκκινη μύτη του, επισκέφτηκες μαζί του μια ογκολογική κλινική σ' ένα παιδιατρικό νοσοκομείο, πρόσφερε και σε σένα μια κουταλιά με Hamogelex των 500mg; Γνωρίστε μια άκρως πρωτότυπη ιστορία με θέμα τους γιατρούς κλόουν – γραμμένη με ευρηματικές ρίμες– και την υπέροχη εικονογράφηση που τη ζωντανεύει. Ένα παιδικό βιβλίο για όλα όσα έχουν πραγματική αξία στον κόσμο μας.

Το Clown Care είναι ένα πρόγραμμα συμπληρωματικής υγειονομικής περίθαλψης, που στηρίζεται στις αιφνίδιες ιατρικές επισκέψεις από ειδικά εκπαιδευμένους γιατρούς-κλόουν σε θαλάμους νοσοκομείων. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως οι επισκέψεις αυτές, μέσα από τη δύναμη της ελπίδας και του χιούμορ, συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της διάθεσης των ασθενών. Επίσης έχουν πολύ θετική επίδραση τόσο στις οικογένειες των ασθενών όσο και στο προσωπικό των νοσοκομείων. Οι γιατροί-κλόουν εργάστηκαν για πρώτη φορά σε νοσοκομεία το 1986, στο πλαίσιο του προγράμματος Τhe Big Apple Circus Clown Care Unit, με επικεφαλής τον Michael Christensen, στην πόλη της Νέας Υόρκης. Σήμερα το πρόγραμμα Clown έχει επεκταθεί σε όλες τις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου. Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα στοχεύουν στις ψυχοκοινωνικές ανάγκες, που έχει ένα παιδί κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στο νοσοκομείο. Υπάρχουν όμως και γιατροί-κλόουν, που απευθύνονται σε ενήλικες ασθενείς. Σε κάθε περίπτωση , γίνεται προσπάθεια να αποδομηθεί η ρουτίνα του νοσοκομείου και να αποσπαστεί η προσοχή των ασθενών από επώδυνες ιατρικές διαδικασίες. Με κύρια όπλα το γέλιο, το χιούμορ και η διασκέδαση, οι ασθενείς και ειδικά τα παιδιά, ξεχνούν για λίγο την ασθένεια, τον πόνο και το άγχος της στιγμής. Οι γιατροί-κλόουν χρησιμοποιούν τεχνικές όπως η μαγεία, η μουσική, η μεταμφίεση, η αφήγηση ιστοριών και άλλες καλλιτεχνικές δεξιότητες προκειμένου να διασκεδάσουν τα ασθενή παιδιά και να εξαφανίσουν από μέσα τους τον φόβο, τη μοναξιά και την ανία. Η έρευνα σχετικά με τα οφέλη που έχει το πρόγραμμα στους λιλιπούτειους ασθενείς συνεχίζεται διεθνώς μέχρι και σήμερα.

Γιώργος Λιτσικάκης

Ο Γιώργος Λιτσικάκης είναι «ηχοποιός».

Δημιουργεί και επεξεργάζεται ήχους, υπό την ιδιότητα του συνθέτη, του τραγουδοποιού, του ενορχηστρωτή, του μουσικού παραγωγού και για να ζήσει, του ηχολήπτη. Γράφει τραγούδια, στίχους, οργανική μουσική. Παίζει μουσικά όργανα και τραγουδάει. Είχε καταλάβει πως τον ενδιαφέρει περισσότερο η «καθολική» και εκτός πλαισίων ενασχόληση του με τους ήχους και η οργάνωση αυτών… δηλαδή η μουσική. Αρχίζει να δουλεύει ως ηχολήπτης ενώ παράλληλα δημιουργεί διάφορες μπάντες για να παίζει τα τραγούδια του, αλλά και διασκευές αγαπημένων του κομματιών. Εν τω μεταξύ, εκτός από βιολί και κιθάρα, μαθαίνει μόνος του πιάνο, μαντολίνο, μπάσο και γίνεται αυτό που λένε μερικοί, multi-instrumentalist. Στο ενεργητικό του έχει αρκετά album ως ηχολήπτης, μουσικός παραγωγός και ενορχηστρωτής καθώς και συμμετοχές σε συναυλίες υπό την ιδιότητα του εκτελεστή και ερμηνευτή. Την άνοιξη του 2016 κυκλοφορεί η πρώτη του προσωπική δισκογραφική δουλειά από την MLK με τίτλο «Δεν πειράζει». Αποτελεί μια συλλογή από 10 κομμάτια που έχουν ταξιδέψει αρκετά μέσα στον χρόνο και στην πορεία έχουν αλλάξει …όπως αυτός. Το είδος της μουσικής του εντάσσεται σε αυτό που ονομάζεται alternative rock με αρκετά post rock στοιχεία. Τα κομμάτια χαρακτηρίζουν η «Grunge» αρμονία που εναλλάσσεται με νωχελικές μελωδίες, οι «παιδεμένοι» στίχοι και o λυρισμός που πλέκουν ένα μουσικό ξέσπασμα συναισθημάτων. Ο Γιώργος Λιτσικάκης έχει συγκροτήσει ένα σχήμα από επαγγελματίες μουσικούς και παρουσιάζει την δουλειά του σε διάφορες μουσικές σκηνές της Αθήνας όπως: 6 D.O.G.S , Methodia Live Stage, Lazy Club .κ.α.

Ένα από τα παλαιότερα λογοτεχνικά είδη, το γοτθικό, βρισκόταν στο απόγειο της δόξας του πριν από έναν με δύο αιώνες. Σαφώς και είχε γερό υπόβαθρο τις τότε μεταμεσαιωνικές καταστάσεις, με το φόβο του καθεστώτος που μόλις είχε περάσει σα σίφουνας από την Ευρώπη, να εξακολουθεί ακόμα να πλανάται πάνω από τον κόσμο. Με την Αγγλία να έχει την τιμητική της βέβαια, η γοτθική λογοτεχνία έγινε γνωστή κυρίως από ιστορίες που διαδραματίστηκαν σε σκοτεινά σοκάκια, παλιούς πύργους, ξεχασμένα νεκροταφεία, απομονωμένα αγροτόσπιτα, ύποπτα και απάτητα δάση.

Το «Η γυναίκα με τα άσπρα» για παράδειγμα, του Wilkie Collins, είναι ένα από το πιο γνωστά έργα αυτού του είδους, λίγοι όμως γνωρίζουν και το εξαιρετικό διήγημα «Η γυναίκα του ονείρου», του ίδιου συγγραφέα. Αντίστοιχα, οι Charles Dickens, William Hope Hodgson, Herbert George Wells και άλλοι, έχουν γράψει ιστορίες διαμάντια, άγνωστες όμως για το ευρύ κοινό. Το βιβλίο «Η φωνή μέσα στη νύχτα» μας παρουσιάζει μια εξαιρετική συλλογή δέκα Βρετανών γοτθικών συγγραφέων, κάποιοι εκ των οποίων γνωστοί στο ευρύ κοινό και κάποιοι άλλοι όχι και τόσο, αλλά με αξιόλογη δουλειά πάνω στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος. Δυο λόγια για την καθεμιά από τις ιστορίες: Η χαλκογραφία – M. R. James: Ο κος Γουίλιαμ παραγγέλνει από τον κατάλογο το προϊόν Νο 978: «Αγνώστου. Ενδιαφέρουσα χαλκογραφία. Άποψη έπαυλης αρχές του αιώνα. 15 επί 10 ίντσες. Μαύρη κορνίζα.

2.2 γκινέες». Το παραλαμβάνει ο επιστάτης του και του το παραδίδει. Μόλις το βλέπει ο Γουίλιαμ αναρωτιέται γιατί έδωσε τόσα πολλά χρήματα για μια μέτρια γκραβούρα, χωρίς ιδιαίτερη λεπτομέρεια ή άλλο στοιχείο που να της δίνει κάποια αξία. Μέχρι που έρχεται η νύχτα… Η φάρμα του Ντερθ – Gerald Bullett: Το σπίτι του πρωταγωνιστή βρίσκεται σε μια έρημη κοιλάδα, 80 λεπτά με το τρένο από το Λονδίνο. Σε μια από τις βόλτες του στη μεγαλούπολη συναντάει τυχαία ένα παλιό του φίλο, τον Μπέιλι. Ο τελευταίος δείχνει υπερβολικά ταλαιπωρημένος και

γερασμένος για την ηλικία του. Τελικά,του εξηγεί την απίστευτα φρικιαστική ιστορία στη φάρμα, που τον έφερε σε αυτή την κατάσταση… Το πηγάδι – W. W. Jacobs: Δυο ξαδέρφια συζητούν στην αίθουσα του μπιλιάρδου. Η συζήτηση αρχίζει να φουντώνει όταν ο ένας ζητάει δανεικά 1.500 λίρες. Μόλις ο δεύτερος ξάδερφος αρνείται, ο πρώτος τον εκβιάζει με ένα σκοτεινό μυστικό που γνωρίζει, το οποίο όπως αποδεικνύεται τελικά δεν ήταν και τόσο μυστικό. Η τιμή για να μη μιλήσει σε άλλον είναι 1.500 λίρες… Οι δυνάμεις του αέρα – J. D. Beresford: Οι δύο πρωταγωνιστές βρίσκονται σε ένα ύψωμα και συζητούν για τις αόρατες, σκοτεινές δυνάμεις της φύσης. Είναι όμως πράγματι αόρατες; Πίσω τους, κάτω από τα απόκρημνα βράχια, βρίσκεται η θάλασσα. Μπροστά τους οι λόφοι και από πάνω τους τα κοράκια… Το άπειρο φάντασμα – H. G. Wells: Στη λέσχη «Γαλήνη», ο Κλέιτον κάθεται στην άκρη του ξύλινου πάγκου δίπλα στο τζάκι και ξεκινάει να διηγείται τη χτεσινή απίστευτη εμπειρία του… Πραγματικά εξαιρετική ιστορία με φαντάσματα από τον πασίγνωστο συγγραφέα. Το κολιέ από χάντρες – Alice Perrin: Κλασικό σενάριο γοτθικής ιστορίας στην αρχή και ένα από τα πιο σκοτεινά διηγήματα του βιβλίου: Η Αντέλα Ρόσκο αναγκάζεται από τον ταγματάρχη πατέρα της, τον κο Ρόσκο, να παντρευτεί έναν πάμπλουτο βρωμιάρη μεθύστακα, και όχι αυτόν που ποθεί η καρδιά της. Οι μέρες και οι νύχτες περνούν βασανιστικά για την ίδια, μέχρι τη στιγμή που ο ταχυδρόμος της παραδίδει ένα δέμα τυλιγμένο σε βρώμικο μουσαμά… Το μαύρο βέλο – Charles Dickens: Βρισκόμαστε στο έτος 1800. Ένας νεαρός γιατρός κάθεται στο σαλόνι του, δίπλα στο τζάκι, ακούγοντας το μονότονο ήχο της βροχής στο παράθυρο και το σφύριγμα του ανέμου στην καμινάδα. Εκεί τον παίρνει ο ύπνος μέχρι που ένα χέρι ακουμπάει στον ώμο του και ξυπνάει τρομαγμένος… Η φωνή μέσα στη νύχτα – W. H. Hodgson: Βρισκόμαστε στο Βόρειο Ειρηνικό, μια σκοτεινή και άναστρη νύχτα. Ένα μικρό σκάφος βρίσκεται ακινητοποιημένο εν μέσω ομίχλης. Την απόλυτη ησυχία διαταράσσει ξαφνικά μια απρόσμενη κραυγή. Η αλλόκοτη και σπηλαιώδης αυτή φωνή, που δε μοιάζει να βγαίνει από ανθρώπινο ον, επαναλαμβάνεται… Πάρα πολύ καλή ιστορία με αρκετά λαβκραφτικά στοιχεία. Η γυναίκα του ονείρου – Wilkie Collins: Ένας νεαρός γιατρός, στη διαδρομή του προς μια κωμόπολη όπου τον έχουν καλέσει, σταματάει σε ένα παλιό και άθλιο χάνι για να ξεκουραστεί. Ο σταβλίτης που προσφέρει τις υπηρεσίες του στο χάνι, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ιδιοκτήτη, πάσχει από μια σπάνια ασθένεια και ο γιατρός προσφέρεται να βοηθήσει… Πάρα πολύ καλή ιστορία με νυχτοπερπατήματα σε ατέλειωτα δάση και μυστήριο ποτισμένο με τρόμο. Λυκάνθρωπος – Frederick Marryat: Ένα έγκλημα πάθους και απιστίας αναγκάζει τον πατέρα του Κραντζ να φύγει από την Τρανσυλβανία όπου διέμενε και να καταλήξει τελικά σε μια καλύβα, κάπου στα ορεινά της Βόρειας Γερμανίας. Το χειμώνα ασχολείται με το κυνήγι στα απέραντα δάση που περικλείουν το νέο τόπο κατοικίας του, με τους λύκους να αποτελούν μια μόνιμη απειλή για τον ίδιο και τα παιδιά του. Τη μονοτονία της νέας του ζωής θα σπάσει το ουρλιαχτό μια μεγάλης λευκής λύκαινας που θα ακουστεί μια παγωμένη νύχτα, έξω από το παράθυρό του…

Η πρώτη συγγραφική προσπάθεια της συγγραφέως Τόνιας Κυριφίδη ήρθε για να μας μιλήσει για την εκδίκηση. Ένα πολύ ωραίο βιβλίο που μου κράτησε απίστευτη συντροφιά και δεν με άφησε να το αφήσω από τα χέρια μου. Η Έμιλυ ζούσε μια ευτυχισμένη ζωή με τους γονείς της, μέχρι που ο πατέρας της έχασε τη δουλειά του. Η μητέρα της άλλαξε ξαφνικά και έχοντας επωμιστεί τα έξοδα του σπιτιού, άρχισε να κατηγορεί τον σύζυγό της και στο τέλος τον έδιωξε από το σπίτι. Το τελειωτικό χτύπημα για εκείνη ήρθε όταν ο πατέρας της, σε μια προσπάθεια να βρει δουλειά, ταξίδεψε με ένα ψαράδικο σαν μάγειρας και έχασε τη ζωή του σε ένα τραγικό δυστύχημα. Η Έμιλυ σε ηλικία 12 ετών έχασε τον μοναδικό άνθρωπο που την αγαπούσε, αφού η μητέρα της αδιαφορούσε για εκείνη. Ακούγοντας ότι ο ιδιοκτήτης μπορεί να έστησε το δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή σε 13 ανθρώπους, μαζί με τον πατέρα της, για να πάρει τα λεφτά της ασφάλειας, γέμισε την καρδιά της με μίσος. Η δυστυχία της όμως δεν είχε τέλος καθώς 6 μήνες μετά το θάνατο του πατέρα της, εγκαθίσταται στο σπίτι τους ο μέθυσος και άνεργος "φίλος" της μητέρας της. Όταν λοιπόν η μητέρα της λείπει στη δουλειά, ξεκινάει η κακοποίηση της Έμιλυ. Έχασε την αθωότητά της και την παιδικότητά της. Μέσα σε μια στιγμή έγινε έρμαιο των ορέξεων ενός ανθρώπου που εκμεταλλευόταν, εκτός από εκείνη, και τη μητέρα της. Όσο όμως κι αν προσπάθησε να μιλήσει στη μητέρα της, όχι μόνο δεν την πίστεψε, αλλά χειροδίκησε εναντίον της. Η κακοποίηση του κορμιού και της ψυχής της Έμιλυ συνεχίστηκε για 6 ολόκληρα χρό-νια μέχρι που εκείνη, μετά από πολύ διάβασμα, κατάφερε να μπει στο Πανεπιστήμιο και να σπουδάσει Ναυτιλιακά. Τα λιγοστά χρήματα που της άφησε ο πατέρας της, τη βοήθησαν να φύγει και να αλλάξει σελίδα στη ζωή της. Όλα αυτά τα χρόνια της κακο-ποίησης και της εκμετάλλευσης τα άντεξε, γιατί μέσα της γεννήθηκε το μίσος και η απόφαση να εκδικηθεί τον υπαίτιο της δυστυχίας της, που δεν ήταν άλλος, από τον Γκίλλιαν Στιούαρτ, ιδιοκτήτη του ψαράδικου ΜΑΡΓΚΑΡΕΤ που στέρησε τη ζωή του αγαπημένου της πατέρα. Η σκληρή δουλειά και η επιμονή της την έκαναν άριστη μα-θήτρια, με αποτέλεσμα ο πρύτανης να την πάρει υπό την προστασία του. Με τίποτα δεν περίμενε ότι η τύχη θα την ευνοήσει και, λόγω της θέσης αυτής, θα καταφέρει επιτέλους να εργαστεί στην εταιρεία του γιου του ανθρώπου που μισεί και να βάλει σε εφαρμογή το σχέδιο εκδίκησής της, στην ηλικία των 25. Ο Έρικ Στιούαρτ είναι 43 ετών, χήρος με μια κόρη στην εφηβεία. Ένας άντρας που γοητεύεται από την όμορφη κοπέλα που έρχεται να δουλέψει για εκείνον με τις καλύτερες συστάσεις. Η Έμιλυ καταφέρνει με τις επιτυχίες της να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και κερδίζει μια ακόμα καλύτερη θέση στην εταιρεία στα επόμενα δύο χρόνια. Έχει φτάσει πια στο σημείο που μπορεί να βάλει σε εφαρμογή το σχέδιό της. Και τότε εμφανίζεται στο προσκήνιο ο ετεροθαλής αδελφός του Έρικ, ο Ήθαν, και όλα ανατρέπονται.

Ο Έρικ, στα δύο χρόνια που δουλεύουν μαζί, της έχει γεννήσει συναισθήματα στοργής και συμπόνιας. Είναι ο άνθρωπος που μπορείς να στηριχτείς πάνω του. Ο Ήθαν γεννάει μέσα της το πάθος. Για πρώτη φορά στα 27 της χρόνια αισθάνεται ζωντανή, αισθάνεται γυναίκα. Η έλξη μεταξύ τους είναι για εκείνη απαγορευμένη, καθώς τη φοβίζει όλο αυτό. Οι δύο άντρες, ο καθένας με τον τρόπο του, την φλερτάρουν και την διεκδικούν. Τι θα γίνει με το σχέδιο εκδίκησης που τόσα χρόνια έπλαθε και σχεδίαζε στο μυαλό της; Τι ρόλο θα παίξουν οι δύο αυτοί άντρες στη ζωή της; Πόσο μπορεί να μείνει κρυφό ένα ερωτικό τρίγωνο όταν δύο από τους τρεις είναι αδέλφια; Θα πορευτεί τελικά με κάποιον από τους δύο ή το παρελθόν της θα επιστρέψει για να καταστρέψει το μέλλον; Η κυρία Κυριφίδη στο βιβλίο της, μας μιλάει για την παιδική κακοποίηση και πώς αντιδρούν τα παιδιά σ' αυτή. Το πώς αποξενώνονται από τον περίγυρο και κλείνονται στον εαυτό τους από ντροπή, παρόλο που είναι θύματα!! Για μητέρες-τέρατα που κοιτούν μόνο την καλοπέρασή τους και αδιαφορούν για τα παιδιά τους. Για την έλλειψη της αγάπης, της εμπιστοσύνης, της θαλπωρής, και της ασφάλειας. Για το μίσος και την εκδίκηση που πλημμυρίζουν την ψυχή και την βρωμίζουν. Την αγάπη που έρχεται και κλείνει πληγές, προσφέρει συγχώρεση και, τέλος, ηρεμεί την καρδιά και την γεμίζει αγαλλίαση. Η προδοσία όμως αφήνει πικρή γεύση και η απογοήτευση αναιρεί όλα τα καλά συναισθήματα. Όσο δυνατή κι αν είναι η αγάπη, όταν χαθεί η εμπιστοσύνη, τα θεμέλιά της κλονίζονται. Ένα βιβλίο που απόλαυσα!! Ο Ήθαν κέρδισε ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου με το πάθος που τον διέκρινε. Ο Έρικ, από την άλλη, σαν γνήσιος Βρετανός, μου θύμισε λίγο άντρες στις αρχές του προηγούμενου αιώνα που δίσταζαν να διεκδικήσουν αυτό που ποθούσαν λόγω αρχών και εποχής. Η Έμιλυ, από την άλλη, μου δημιούργησε ανάμεικτα συναισθήματα. Μπόρεσα να καταλάβω τα κίνητρά της και να την συμπονέσω. Έζησε πολύ δύσκολα, πέρασε διά πυρός και σιδήρου και κατάφερε πολλά με το πείσμα και τη δύναμη του χαρακτήρα της. Δεν άφησε όσα πέρασε να καταστρέψουν το μέλλον της. Πιο πολλή όμως ώθηση, της έδινε το μίσος και η πολυπόθητη εκδίκηση για τη στέρηση του ανθρώπου που την αγάπησε πολύ. Την συγχώρεσα για το ερωτικό τρίγωνο γιατί ο Έρικ από τη μια και ο Ήθαν από την άλλη, της έδωσαν όσα της έλειπαν και δεν μπορούσε να ξεχωρίσει ποιον είχε μεγαλύτερη ανάγκη!!! Μου άρεσε πάρα πολύ. Μην σας τρομάζει ο όγκος του, καθώς φεύγει νεράκι. Εγώ το κατάφερα σε τρεις μέρες σχεδόν. Αξίζει να διαβαστεί!! Το προτείνω!!!

«Κι ως πέφτουν οι σκιές του δειλινού Αρχίζουν ν’ αναδεύονται οι μνήμες Εκείνες που σε πείσμα του φονιά Του χρόνου, συνεχίζουν ν’ ανασαίνουν».

Στα αγριεμένα τοπία των ενστίκτων της καθημερινότητας, με τα γυμνά του πέλματα χαράζει το, αιωνίως νιόκοπο, αποτύπωμα του ο, βαπτισμένος ανάγκη για ανάσα στην κολυμπήθρα του Άλλου, ρομαντισμός της ποίησης της κυρίας Βασιλικής Αποστολοπούλου. Στα σαράντα, καταγωγής λυρικού και ερωτευμένου με κάτι απροσδιόριστο θέρους, ποιήματα της συλλογής «Αποτυπώματα», από τις εκδόσεις Πνοή, οι Λέξεις μεταγγίζουν στο αίμα τους κάθε προσευχή, αθώα ή αμαρτωλή, της οικουμένης προς μια, αμφισβητούμενη από τον ίδιο της τον εαυτό, θεότητα, τον έρωτα. Θυμάσαι τότε που μου ’πες «φεύγω, Δεν έχεις τίποτε πια να μου πεις» Σκόρπισε τ’ όνειρο, χάθη η ψυχή μου Και με τυλίξανε ήχοι σιωπής. Η απουσία μάς κοιτάζει, απ’ το μεγάλο παράθυρο όπου χωρά ολάκερη η κυκλοθυμική Άνοιξη της νιότης, δακρυσμένη για όσα χρόνια έμεινε να προσμένει ωσάν να ήμασταν και μεις δικές της απουσίες. Η νύχτα, των μεγάλων Στιγμών και των ακρωτηριασμένων κραυγών των παλμών μιας μουσικής που σε πονάει αγαπώντας σε, το απόρθητο και συνάμα κατεκτημένο, απ’ τον φόβο να ξημερώσει, κάστρο μέσα στο οποίο η μνήμη μετράει εντός τις φορές που ένιωσε ζωντανή μέσω της οδύνης. «Κι ως πέφταν οι σταγόνες της βροχής Σταλάζαν και τα δάκρυα μου Πικρά αιμάτινα σκοτωμένα».

Τα χέρια ενώνουν τις ψυχές, τα δάκρυα διαμελίζουν το αύριο και ονομάζουν μόνιμο και προκαθορισμένο μέλλον το χθες, τα βήματα σε μια ακρογιαλιά οδηγούν στον πυθμένα του πάντα που συνορεύει με το τίποτα. «Κι η μοναξιά σαράκι ακούραστο Καταλυτικό Ν’ ανοίγει λαγούμια στην ψυχή». Ένα ηλιογραμμένο ανάγνωσμα που θυμίζει τα καλοκαιρινά αρώματα των αισθήσεων στην εξοχή της καρδιάς. Συγχαρητήρια και καλοτάξιδο κυρία Βασιλική Αποστολοπούλου.

Το βιβλίο της συγγραφέως Λίτσας Ψαραύτη, «Ο Θωμάς», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε εικονογράφηση της Ελίζας Βαβούρη. Ανήκει στη σειρά ΒΑΤΟΜΟΥΡΟ και απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 7-8 ετών. Φτάνουν πια τα κλάματα και η απελπισία. Δεν θ’αφήσουμε τον πόνο να μας γονατίσει. Όλοι μαζί θα σηκώσουμε το σταυρό και θα δείτε πόσο πιο ελαφρύς θα είναι.

Στο συγκεκριμένο βιβλίο, η συγγραφέας αναφέρεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που γεννιούνται με πνευματική υστέρηση, καθώς και οι οικογένειες τους. Μέσα από τον ήρωα του βιβλίου της, τον Θωμά, παρουσιάζει όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη χώρα μας τα άτομα με πνευματική υστέρηση. Τον αγώνα που δίνουν καθημερινά μαζί με τους γονείς τους, για να ζουν με αξιοπρέπεια και να μην θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ένα βιβλίο ανθρώπινο, αληθινό, συγκινητικό. Η συγγραφέας αναφέρεται στην δυσκολία που έχουν οι γονείς να δεχτούν την πραγματικότητα. Δεν είναι εύκολο για κανέναν γονέα να αποδεχτεί ότι το παιδί του είναι διαφορετικό. Να πρέπει να αντιμετωπίσει τα σχόλια του κόσμου, των συγγενών.

Την επόμενη μέρα κιόλας ανοίξαμε το σπίτι μας. Παππούδες, θείοι, θείες, ξαδέλφια μπαινόβγαιναν, έπαιζαν με τον Θωμά, κουβεντιάζαμε και για λίγη ώρα ο καημός αλάφρωνε. Άρχισα πάλι να βλέπω τ’ ανθισμένα λουλούδια, τον ήλιο που ανέτελλε, άκουγα τους ανθρώπους να τραγουδάνε, να γελάνε. Μερικές φορές έπιανα τον εαυτό μου να χαμογελάει κι απορούσα.

Ένα βιβλίο που απευθύνεται όχι μόνο σε παιδικό κοινό αλλά και σε ενήλικο, γιατί τα καλά βιβλία μπορούν να διαβαστούν από όλους χωρίς διακρίσεις. Διαβάζοντάς το, ο αναγνώστης θα προβληματιστεί, θα συγκινηθεί, θα χαρεί.

Μαίρη Παναγιώτου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Κυρία Παναγιώτου, θέρμες ευχαριστίες για τις όμορφες και απολαυστικές ώρες ανάγνωσης του βιβλίου σας. Προβληματίστηκα, κατανόησα και αποδέχτηκα τα θέματα των χαρακτήρων σας και με μεγάλη ευχαρίστηση γνώρισα τη γραφή σας. Μ.Π.: Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας, σας εύχομαι καλή επιτυχία. Πόσο δύσκολο ήταν για εσάς να προσεγγίσετε ένα σοβαρό θέμα, σαν αυτό της υιοθεσίας; Υπήρξε σχετική έρευνα; Μ.Π.: Κατ’ αρχάς η ιστορία της Ηλιάνας είναι αληθινή, μου την διηγήθηκε η ίδια, βεβαίως έχω αλλάξει το όνομα. Αλλά επειδή ο καθένας μας βλέπει τα πράγμα-τα απ’ την σκοπιά του, φυσικά και έκανα έρευνα και μάλιστα εμπεριστατωμένη. Έψαξα στον Δήμο Αθηναίων για το συγκεκριμένο Ορφανοτροφείο και διάβασα μερικά βιβλία, ένα εκ των οποίων το είχε γράψει μία κυρία που έζησε ως τρόφιμος από δύο χρόνων. Απέκτησα γνώμη και άποψη και κατόπιν ανέπτυξα το θέμα. Πιστεύετε ότι η αλήθεια πάνω στο θέμα αυτό πρέπει να αποκαλύπτεται σε παιδική ή νεανική ηλικία; Ή πάλι, εξαρτάται πάντα από την περίσταση;

Μ.Π.: Εξαρτάται απ’ την περίσταση. Πώς έχουν προετοιμάσει την ψυχολογία του

παιδιού; Πόσα αντέχει να ακούσει σε κάθε ηλικία; Τι συμβουλεύει ο παιδοψυχολόγος; Κλπ. Ποτέ όμως απότομα και πάνω σε αγανάκτηση και νεύρα. Ποτέ! Στις μέρες μας, το διαζύγιο ενός ζευγαριού αποτελεί σύνηθες φαινόμενο. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα χαρακτηριστικά ενός πετυχημένου γάμου στις μέρες μας, σε σχέση με παλαιότερα; Μ.Π.: Εν αρχή ο Έρως, δηλαδή η έλξη προς το ωραίο και την αναπαραγωγή του σε κάθε μορφή. Στην συνέχεια η ειλικρίνεια, η ταύτιση ιδεών και τρόπου ζωής, η συγκατοίκηση με σκοπό την αλληλογνωριμία και βεβαίως εάν όλα πάνε καλά, αποφασίζουν να δημιουργήσουν οικογένεια με σεβασμό κόπο και προσφορά, παραμένοντας πιστοί και υποστηρίζοντας το οικοδόμημα της οικογένειας. Παλαιότερα οι γυναίκες είχαν ως μέλλον τους τον σύζυγο και τα παιδιά του, έτσι είχαν μάθει, έτσι πορεύονταν. Σήμερα όμως που η γυναίκα οφείλει να κερδίζει την ζωή της, τα πράγματα πρέπει να μπαίνουν σε προτεραιότητες και η γνώμη της να γίνεται σεβαστή. Με άγγιξε βαθιά ο χαρακτήρας και η περιπέτεια της βιολογικής μητέρας της Ηλιάνας.

Ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, πόσο σας προβλημάτισε και σας δυσκόλεψε για να το αποδώσετε σωστά; Φοβηθήκατε κάτι;

Μ.Π.: Ναι, φοβήθηκα τις αντιδράσεις της πρώτης συνάντησης και προσπάθησα να αφουγκρασθώ τις ηρωίδες μου, παίρνοντας πότε την θέση της μάνας και πότε της κόρης. Εάν δηλαδή ήμουν στην θέση τους, πώς θα ανταποκρινόμουν; Έτσι βρήκα τις ισορροπίες και χάρηκα πολύ κι εγώ ή ίδια. Πιστεύω πως πρέπει η βιολογική μάνα να πάψει να πονάει και να ξαναβλέπει το παιδί της αλλά δεν αδικώ την θετή που πόνεσε να το μεγαλώσει κι ίσως κρατάει μεγαλύτερη ανασφάλεια για το καλό του και αγωνιά περισσότερο. Μπορούν να κλείσουν οι πληγές αν ένα ζευγάρι κάνει κακή αρχή στην κοινή ζωή του ή πιστεύετε ότι αυτό δεν έχει λύση; Μ.Π.: Εάν τα θέματα είναι πολλά και μεγάλα, εάν δεν έχουν συζήσει και γνωριστεί σε βάθος πριν τον γάμο, δεν νομίζω πως βρίσκεται λύση μετά. Μπαίνει ο εγωισμός στη μέση, το δίκιο του αδικημένου, οι ανασφάλειες και κλπ.

Η εποχή που βαδίζουμε δυσκολεύει την ανατροφή ενός παιδιού, καθώς οι κακοτοπιές είναι πολλές. Ποια η γνώμη σας για τη γαλούχηση των νέων στην σημερινή κοινωνία; Μ.Π.: Ο Αριστοτέλης μας έχει συμβουλεύσει να φτιάξουμε καλά σχολεία, ώστε τα παιδιά μας να διδάσκονται γράμματα, αγωγή, πολιτισμό. Όταν τα παιδιά αυτά μεγαλώσουν και γίνουν γονείς, θα γνωρίζουν πώς να γαλουχήσουν τα δικά τους παιδιά και φυσικά η Πολιτεία παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Το παιδί χρειάζεται γνώση, ελευθερία και προφύλαξη με μέτρο. Τους αφήνουμε ανυποψίαστους να αντιμετωπίσουν τα πάντα ή τους προστατεύουμε για να μην βρεθούν βρεγμένοι σε περιπέτειες με λάθος συνέπειες; Υπάρχουν πεπατημένες οδοί που πρέπει ν’ ακολουθούμε; Τι θεωρείτε εσείς;

Μ.Π.: Απάντησα πως χρειάζεται γνώση, ελευθερία και προφύλαξη με μέτρο. Επίσης χρειάζεται ισορροπημένη ζωή,

λέει "να σε κρίνω χωρίς να σε κατακρίνω’’... Τι να προσδοκούμε από εσάς στο μέλλον; Υπάρχει κάποια νέα ιστορία που γράφετε και σε ποιο θέμα αναφέρε-ται;

γονείς που να αγαπιούνται και να εκτιμώνται μεταξύ τους, οικογενειακή θαλπωρή και αγάπη. Τα μυστικά του παρελθόντος πρέπει να μένουν κρυφά ή να αποκαλύπτονται με όποιο αποτέλεσμα; Μ.Π.: Βεβαίως να αποκαλύπτονται, αλλά όχι με όποιο αποτέλεσμα. Χρειάζεται ψυχολόγος και για το παιδί και για τους γονείς. Χρειάζεται προεργασία, αγάπη και πραγματικό ενδιαφέρον για την ψυχούλα του. Ο γονιός πρέπει να βλέπει το παιδί του πάντοτε παιδί ή μεγαλώνοντας να του δίνει ελευθερίες για να πορευτεί μοναχικά; Μ.Π.: Κατόπιν όλων των προηγουμένων που σας είπα, οφείλει να του δίνει ελευθερίες και να το προστατεύει με συζητήσεις και παραδείγματα, αφού πρώτα του διδάξει τον δρόμο της εμπιστοσύνης. Το ποίημα της Βιρτζίνια Σατίρ για την πραγματική αγάπη,

Μ.Π.: Ευχαριστώ για την ερώτηση. Βεβαίως σε λίγους μήνες θα εκδοθεί απ’ τις Εκδόσεις Ωκεανός το νέο μου βιβλίο. Δεν θα σας αποκαλύψω ακόμα τον τίτλο, θα σας πω όμως πως στρέφεται γύρω απ’ τον χαμό της σύγχρονης οικογένειας, λόγω καταποντισμού της οικονομίας της χώρας μας και τις αξεπέραστες δυσκολίες της καθημερινότητάς μας. Εκεί υπάρχει και η πρόβλεψή μου για την Ελληνική οικογένεια μετά το 2020. Έχω επίσης κάνει τεράστια έρευνα, [οικονομίας, ψυχολογική, κλπ] ευελπιστώντας να βοηθήσω ειδικά τις γυναίκες-μανάδες, να τις στηρίξω και να τους δείξω την δική μου σκέψη.

Διστακτικά πήρα στα χεριά μου το βιβλίο τούτο μην γνωρίζοντας αν θα καλυφθώ μέσα από τις σελίδες του. Η αφήγηση κυλούσε με σειρά στα γεγονότα και οι χαρακτήρες άρχισαν να σκιαγραφούνται σιγά-σιγά, δίνοντας στην ιστορία αρχή, μέση και τέλος. Ένα βιβλίο γεμάτο αφοσίωση, απελπισία, αγώνα για επιβίωση, που θα σας συγκινήσει και θα σας μείνει αξέχαστο! Μια αρχή δύσκολη στα χρόνια της Πόλης που πέρασε δεινά και ταλαιπωρίες.

Ένας ήρωας που βρίσκει τον δρόμο του και ζει μια δύσκολη αλλά στρωμένη και βολεμένη ζωή, όπως εκείνος την ορίζει, στο πλάι της γυναίκας του και της πολυαγαπημένης Μου έκανε τρομερή εντύπωση κόρης του. πόσο ανθρώπινα θέματα αγγίζει, Η ιστορία της κόρης του Ηλιάνας και η ποόπως υιοθεσία, χωρισμό και ρεία της, καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος προκαταλήψεις, ασθένεια, του βιβλίου με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με έμητρότητα από την πλευρά της ντονες στιγμές και καταστάσεις για κείνη, θετής μητέρας, αλλά και της πλούσιες σε ερωτηματικά. Οι δυσκολίες της βιολογικής. Συμπόνια κι αποδοχή δυσβάστακτες, οι ισορροπίες της καταρρέουν και η συμπαράσταση των γονέων της, αποδίδονται στο τέλος με ιδιαίτερη ευαισθησία και συγκίνηση των ανεπαρκής. Η επιλογή λάθους συντρόφου θα την φέρει αποκαλύψεων. Αποκαλύψεις που με δικαίωσαν ως αναγνώστη και με αντιμέτωπη με μια πραγματικότητα που ευχαρίστησαν ως την τελευταία δεν μπορούσε να διανοηθεί. Όσο κυλούσε η τους λέξη. ανάγνωση του βιβλίου θαύμασα τη γραφή, Η κατανόηση, ο σεβασμός, η τις σκέψεις της συγγραφέως μέσα από τους ήρωές της. Ολοκληρωμένες οι τοποθετήσεις συγχώρεση και η υπέρμετρη αγάπη είναι από τα συναισθήματα που της σε σοβαρά θέματα της καθημερινότητάς πραγματεύτηκε με σοβαρότητα η μας, σωστή και τεκμηριωμένη η ανάλυσή τους και τέλος, το κλείσιμο του μυθιστορή- συγγραφέας για ένα εξαιρετικό, σε αποτέλεσμα, κοινωνικό ματος δεν αφήνει κενά και απορίες στον μυθιστόρημα. αναγνώστη.

Ο Χάρης Ρώμας σχολίασε με πολύ έξυπνο τρόπο τα κακώς κείμενα της εποχής μας, φυτεύοντας μικρά σποράκια κριτικής σκέψης για τα μικρά μυαλουδάκια. Δύο άνθρωποι, ο Πεισθέταιρος και ο Ευελπίδης, φτάνουν στην χώρα των πουλιών που δεν έχει ούτε καυσαέριο, ούτε φασαρία, και τους καλαρέσει. Πείθουν λοιπόν την Παγώνα, την Όρνιθα, τον Αετό, και τον Μπούφο, να φτιάξουν κράτος ανώτερο απ’ τον ανθρώπων με τείχη και τα τοιαύτα. Δεν προφταίνει να μαθευτεί η είδηση και καταφτάνουν οι γνωστοί άρπαγες που όλοι γνωρίζουμε στην Ελλάδα, για να προλάβουν την μεγαλύτερη μερίδα. Ένας ιερωμένος για να ευλογήσει και να φάει, μια αστρολόγα για να δώσει χρησμό πότε δεν έχει Ερμή ανάδρομο για να χτιστεί το τείχος και μέχρι τότε να κάθεται και να τρώει, ένας αντιπρόσωπος των κρατών-μεγάλων δυνάμεων που υπόσχεται δάνεια και απαιτεί απ’ τα πουλιά να σταματήσουν να μιλάΒρεθήκαμε στην πρεμιέρα της νε την γλώσσα τους… Μα γιατί; Για να τους θεατρικής παράστασης πουλήσει την εκμάθηση των γλωσσών των Νεφελοκουκοχώρα μαζί με τον μικρό μου ρεπόρτερ, Γιάννη, που λατρεύει το μεγάλων δυνάμεων και να φάει φυσικά! θέατρο. Και πώς άλλωστε να μην αρέσει (εδώ, ως καθηγήτρια Αγγλικών γέλασα και σ’ ένα δεκάχρονο αγόρι κάτι που είναι πόνεσα λίγο). Ένας ράπερ που ήρθε να παιδικό αλλά όχι παιδιάστικο και που πολεμήσει το σύστημα αλλά είναι τόσο ήταν ψυχαγωγία όπως ακριβώς είναι και πιωμένος που σκέφτεται να αράξει και να ο ορισμός της λέξης! φάει λίγο κι αυτός. Ένας καλλιτέχνης με Για αρχή, να πούμε ότι πρόκειται για μια μισοτελειωμένα ποιήματα που ήταν ο καλοφτιαγμένη διασκευή απ’ το μόνος ταπεινός, που, για να φάει λίγο, περίφημο κείμενο «Όρνιθες» του Αριστοφάνη σε σενάριο και σκηνοθεσία πρότεινε να σφουγγαρίζει, να σκουπίζει Χάρη Ρώμα και παραγωγή Στράτου και ό,τι δουλειά βρεθεί τέλος πάντων… (κι Μαρκίδη. εδώ πόνεσα λίγο). Ένας συκοφάντης-δημοΚαι οι έξι ηθοποιοί έδωσαν καταπληκτικές και πολύ ξεκαρδιστικές σιογράφος που θα ελέγχει την εξουσία αλερμηνείες, σε εναλλαγή ρόλων κατά την λά αν του δώσουν μίζα θα κάνει τα στραβά μάτια… Και τελευταία και καλύτερη η μαδιάρκεια της παράστασης. Πράγμα που καταλαβαίνετε είναι ντάμ Λυδία-Ελένη (εδώ πραγματικά ζωγραιδιαίτερα δύσκολο, χρειάζεται βαθμούς φίσατε!), η εκπρόσωπος της αληθινής Τέεμπειρίας, όμως όλοι τους κράτησαν χνης κατά τα λεγόμενά της, που ήρθε να αμείωτο το ενδιαφέρον σε μικρούς και πουλήσει πρωτοπορία και φούμαρα. μεγάλους.

Η θεατρική σκηνή «Ζωή Λάσκαρη» ανακαινίζεται και υπό νέα διεύθυνση συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό χώρο πολιτισμού στη θεατρική Αθήνα. Υπό το καινούργιο όνομα «ΑΘΗΝΑΪΣ» παρουσιάζει μεταξύ άλλων, κάθε Κυριακή, για τη σεζόν 2018-2019, την παιδική παράσταση «ΝΕΦΕΛΟΚΟΥΚΟΧΩΡΑ» σε ελεύθερη διασκευή και σκηνοθεσία του Χάρη Ρώμα, από τις περίφημες «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, κατάλληλα προσαρμοσμένη για τους μικρούς μας φίλους. Οι μικροί θεατρόφιλοι ψυχαγωγούνται και διασκεδάζουν, ενώ παράλληλα διδάσκονται όλα τα σπουδαία μηνύματα του μεγάλου συγγραφέα. Και κυρίως μαθαίνουν ότι, σε μια χώρα ιδανική, δεν πρέπει να εκμεταλλεύεται ο ένας τον άλλο, αλλά να συνεργάζονται όλοι μαζί, ο καθένας με τις δικές του δυνάμεις, για το γενικό καλό. Μία από τις δράσεις του Χάρη Ρώμα είναι και το παιδικό θέατρο, με συνεχή ενασχόληση τα τελευταία 11 χρόνια, έχοντας πλέον στο ενεργητικό του εμβληματικές παραστάσεις στο ΡΕΞ όπως «ο Αυτοκράτορας της σοκολάτας» και «το Παιδί που μίλαγε με τα φρούτα», καθώς και μεγάλες περιοδείες σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Τα υπέροχα σκηνικά και κουστούμια έχει σχεδιάσει η Λαμπρινή Καρδαρά. Την πρωτότυπη μουσική του έργου και τα τραγούδια, σε στίχους Χάρη Ρώμα, έχει γράψει ο Χρήστος Παπαδόπουλος. Τις χορογραφίες έχει επιμεληθεί η Ντέπυ Γοργογιάννη. Το τραγούδι της παράστασης «Πετάω» που γράφτηκε ειδικά για την παράσταση, σε μουσική Χρήστου Παπαδόπουλου και στίχους Χάρη Ρώμα, τραγουδά η Ήβη Αδάμου!

Το βιβλίο «Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε κείμενο και εικονογράφηση της Helen Stephens. Ένα όμορφο, απολαυστικό βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 3+.

Ένα λιοντάρι πηγαίνει στην πόλη για να αγοράσει ένα καπέλο. Όταν όμως συναντιέται με τους κατοίκους της πόλης, τρέπεται σε φυγή όταν εκείνοι ετοιμάζονται να του επιτεθούν. Βλέπει ένα σπιτάκι κήπου και προσπαθεί να κρυφτεί. Η μικρή Έλλη, που παίζει στον κήπο, του λέει ότι το σπιτάκι δεν είναι η κατάλληλη κρυψώνα για αυτό. Βάζει το λιοντάρι στο σπίτι της και το κρύβει από τους γονείς της που φυσικά δεν συμπαθούν τα λιοντάρια. Τι θα συμβεί όμως όταν η μαμά της Έλλης ανακαλύψει το λιοντάρι μέσα στο σπίτι; Πώς θα καταφέρει το λιοντάρι να κερδίσει την εκτίμηση των κατοίκων της πόλης; Τελικά θα αγοράσει το καπέλο για το οποίο ήρθε στην πόλη; Όλοι οι κάτοικοι της πόλης ενθουσιάστηκαν, εκτός από την Έλλη που είπε: «Σας το είχα πει ότι είναι καλό λιοντάρι». Και όλοι απόρησαν. Έτσι το λιοντάρι έγινε ήρωας. Δεν χρειαζόταν να κρύβεται πια.

Ήταν μια απολαυστική ανάγνωση για μένα. Φτάνοντας στη τελευταία σελίδα σκέφτηκα πόσο διαφορετικά βλέπουμε τα πράγματα εμείς οι μεγάλοι σε σχέση με τα παιδιά. Τα παιδιά αντιμετωπίζουν τα πάντα γύρω τους πιο ελεύθερα, χωρίς στερεότυπα και προκαταλήψεις. Είμαι σίγουρη ότι θα το απολαύσετε, και ίσως σας βάλει σε σκέψεις και επαναπροσδιορίσετε τον τρόπο με τον οποίο βλέπετε και κρίνετε.

Ένα απ’ τα καλούδια που συνέλεξα απ’ το φετινό Φantasticon ήταν και η φοβερή και τρομερή "Βίλκα" της Άννας Μακρή. Ρούφηξα το βιβλίο μέσα σε δύο μέρες και συγχαίρω την συγγραφέα για τον ζωντανό και μεστό λόγο της. Ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή. Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, πράγμα που σε ταυτίζει αμέσως με την κεντρική μας ηρωίδα.

Εγώ σαν αναγνώστης αυτό αποκόμισα δηλαδή. Ότι οι φόβοι μας είναι κυρίως οι Η Ιουλία λοιπόν είναι μια κοπέλα που δεν κατάφερε ανεπάρκειες που νιώθουμε να ποτέ τίποτα σημαντικό, δεν θέλησε κάτι πάρα πολύ, γιγαντώνονται και να της έλειπε πάντα αυτό το κάτι και το φέρει βαρέως μετατρέπονται σε τέρατα. Κι η στην ψυχή της. Στο κάτω κάτω κανείς δεν θέλει να Ιουλία μας δείχνει ότι αυτά τα τέρατα που μεγαλώνουμε μέσα ξέρουν οι άλλοι πόσο ανθρώπινος τελικά είναι. στο κεφάλι μας, στην πόλη, με τόσα πράγματα να μας Μετά από ένα αποτυχημένο προσωπικό της γεγονός αποσπάνε την προσοχή, που δεν θέλω να σας αποκαλύψω γιατί είναι σημακαταφέρνουμε και τα ντικό για την ιστορία - μαζεύει παραμάσχαλα τις κρύβουμε καλά και βαθιά μέσα ενοχές της και φεύγει για το σπίτι στο χωριό. Το μας. μόνο που της έχει απομείνει, και είναι μακριά απ’ Όταν όμως ερχόμαστε σε όλους. Γιατί αυτό επιθυμεί σε αυτή την φάση της επαφή με την άγρια πλευρά της φύσης και τη σιωπή του ζωής της, να φυτοζωεί μακριά από ανθρώπους. Κάτι που δεν είναι τόσο απλό, αφού το σπίτι το ίδιο δάσους, απογυμνωνόμαστε και τότε όλα τα τέρατα βγαίνουν αλλά και η προγονική της κληρονομιά κρύβουν στη φόρα. Η Ιουλία ήθελε δεν σκοτεινά μυστικά που η μάνα της είχε αποφύγει να ήθελε αναγκάστηκε να της αποκαλύψει. παλέψει. Άλλοι αναγνώστες θα Η Ιουλία παρασύρεται σε μια μάχη με τους παιδικρίνουν βέβαια ότι υπέκυψε στα ζωώδη ένστικτά της κι κούς της φόβους, τις δύσκολες καιρικές συνθήκες, που δεν την αφήνουν να πνίξει την μελαγχολία της άλλοι ότι βρήκε την λύτρωση. Αυτό που πάντα έλειπε σαν στο τσιγάρο. Καταλήγει τελικά να παλέψει με την κρίκος στην αλυσίδα της ζωής ίδια της την φύση. Ο αναγνώστης ακολουθεί όλη της. Εγώ πάντως βρήκα άλλο την εσωτερική της αγωνία και μάλιστα το να περιένα βιβλίο να αγαπήσω. γράφει τι φοβάται ότι θα της συμβεί είναι πολύ πιο Εύχομαι να το αγαπήσετε κι εσείς. τρομακτικό απ’ αυτό που τελικά της συμβαίνει.

A N N A M A K P H

Συνέντευξη Στο φετινό ΦantastiCon έκαναν το ντεμπούτο τους αρκετά λαχταριστά μυθιστορήματα. Ένα απ’ αυτά είναι η "Βίλκα", της Άννας Μακρή, μιας νέας και πολλά υποσχόμενης συγγραφέα. Έχουμε την χαρά λοιπόν να τηνφιλοξενούμε στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών! Αρχικά, πώς νιώθεις που κρατάς στα χέρια σου το πρώτο σου βιβλίο; Α.Μ. Είναι παράξενο συναίσθημα. Σίγουρα νιώθω ικανοποίηση, αλλά μια ικανοποίηση μακρινή: σαν να βλέπω όνειρο, σαν να μην είναι ακριβώς απτό το βιβλίο, αλλά ακόμη στο μυαλό μου. Η πιο αληθινή ικανοποίηση που νιώθω είναι με τις πρώτες κουβέντες των ανθρώπων που το έχουν κιόλας διαβάσει. Αυτό με συγκινεί πραγματικά.

τι θα ήταν αυτό. Μια μέρα, κοιτάζοντας τα βουνά απέναντι απ' το σπίτι μου, φαντάστηκα μία κατάρα που βάραινε παλιά τις γυναίκες του τόπου, κι έτσι γεννήθηκε η Βίλκα. Η ιστορία της Ιουλίας ήρθε αμέσως μετά, όταν κάθισα να σημειώσω την ιδέα μου. Μέσα στο μυθιστόρημα η Ιουλία αναφέρει ότι οι Έλληνες τα καταφέρανε τότε στα χρόνια της φτώχειας να ζήσουν με λίγα, όπως τα καταφέρνουν ακόμα άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη, χωρίς να το θεωρούν παράδοση. Μάλιστα, το να επαίρεται σε έντονο βαθμό αυτή η περασμένη γενιά για τα δύσκολα χρόνια που έζησε, έχει γίνει και σαρκαστικό σλόγκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εσύ ασπάζεσαι αυτή την άποψη; Έχουμε κάνει τη φτώχεια, παράδοσή μας;

Α.Μ. Η Ιουλία είναι μία πολύ διαταΠότε και πώς γεννήθηκε η ιδέα της ραγμένη γυναίκα, μην παίρνετε τοις Βίλκας στο κεφάλι σου; Εμφανίστη- μετρητοίς τα λεγόμενά της! Οι τρόκε πρώτα η ιστορία της Ιουλίας ή ποι που οι άνθρωποι ζούσαν χωρίς ξεπήδησε μέσα απ’ τη λαϊκή αφήτη σημερινή τεχνολογία, χωρίς καν γηση της Βίλκας; τα βασικά, ναι, είναι γνώση που έχει περάσει από γενιά σε γενιά και Α.Μ. Το πλάσμα Βίλκα ήταν το πρώ- δεν πρέπει να ξεχαστεί. Όμως, καλό το που ξεπήδησε απ' τη φαντασία είναι να ξέρουμε πού να σταματάμε μου. Ήθελα από καιρό να γράψω όταν περιγράφουμε έναν τρόπο ως κάτι για την Ήπειρο, κάτι σκοτεινό παραδοσιακό, και σ' αυτό, πιστεύω, και απειλητικό, αλλά δεν είχα ιδέα οι Έλληνες είμαστε λίγο απρόσεκτοι

υπερβολικοί: τα μπλέκουμε, κάτι φορές, και βαπτίζουμε την ανέχεια παράδοση. Για παράδειγμα, ας πάμε στον γιατρό· παλιά δεν πήγαιναν επειδή δεν μπορούσαν, και όχι επειδή ήξεραν καλύτερα από μας να θεραπεύονται.

ψάχνουμε σε παλιούς μύθους για καινούριες ιστορίες. Ναι, η ιστορία για το στοιχειό του δάσους έχει δύναμη, ιδίως σήμερα που ζούμε μία φαινομενικά ασφαλή ζωή, κι όμως, δεν μπορούμε να βρούμε τι φταίει και δεν νιώθουμε ασφαλείς.

Παλιά οι άνθρωποι, και δη της επαρχίας, γεννούσαν τέρατα για να εξηγήσουν τους φόβους τους. Σήμερα με την πληθυσμιακή κατανομή να έχει αλλάξει - μάλιστα εσύ αποτελείς ζωντανό παράδειγμα της αποκέντρωσης - και με νέους ανθρώπους να κατοικούν στην επαρχία, κατά πόσο ισχύει ακόμα αυτό; Έχουν ακόμα δύναμη οι ιστορίες για το στοιχειό του δάσους;

Η Ιουλία πάσχει από κάποια μορφή κατάθλιψης, και μάλιστα περιγράφεις αυτή τη διαταραχή του μυαλού γλαφυρά με την γραφή σου. Πόσο εύκολο είναι να φροντίσουμε το μυαλό μας όταν νοσεί, σε μια χώρα που πιστεύει ότι όλα λύνονται με παρέα και τσιπουράκι;

Α.Μ. Νομίζω ότι οι άνθρωποι έχουμε την τάση να στρεφόμαστε στο παρελθόν. Ψάχνουμε σε πρωτόγονους ήχους τη μελλοντική μουσική μας, ψάχνουμε σε αρχαίες τέχνες το μέλλον της εικαστικής έκφρασης,

Α.Μ. Θα έλεγα «πολύ εύκολο», αν ήξερα τι λύσεις υπάρχουν για ανθρώπους που δεν έχουν αρκετά χρήματα. Θα έλεγα ότι είναι, απλά, ένα τηλεφώνημα. Δεν το ξέρω, όμως, και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου. Οι

γνώμες των συνανθρώπων μας δεν είναι πραγματικό πρόβλημα, εμείς το αφήνουμε να γίνει. Πραγματικό πρόβλημα είναι να πεθαίνεις από ένα σκουριασμένο καρφί επειδή δεν έχεις φάρμακα. Η "Βίλκα" θίγει βαθύτατα κοινωνικά ζητήματα. Θεωρείς ότι είναι πιο εύκολο να παρατηρείς τον κόσμο για να διαμορφώσεις τη γραφή σου, ζώντας στην επαρχία που δεν έχει τόσα πράγματα να αποσπούν την προσοχή σου;

φείς έχουν σπουδάσει λογοτεχνία και δημιουργική γραφή. Δεν πιστεύω ότι κάποιος θα ξεκινήσει να γράφει χωρίς καμιά βοήθεια και θα το κάνει καλά. Ή, τουλάχιστον, όσο καλά θα το έκανε με βοήθεια. Συστήνω σεμινάρια, διαδικτυακούς χώρους (όπως το forum sff.gr) όπου γίνεται σοβαρή δουλειά πάνω στην τέχνη της συγγραφής, σπουδές, φυσικά, σε όποιον έχει τη δυνατότητα, αλλά, κυρίως, πολύ διάβασμα. Θα έπρεπε να εννοείται, αλλά ας το αναφέρουμε: διάβασμα και, μάλιστα, αργό και αναλυτικό.

Α.Μ. Και ναι και όχι. Νομίζω ότι η απομόνωση είναι βασική προϋπόθεση για να βλέπω καθαρά. Για να έχω τον χρόνο να επεξεργάζομαι τα στοιχεία που συλλέγω συνειδητά και ασυνείδητα. Ακόμη κι αν ζούσα σε μια μεγαλούπολη, θα προσπαθούσα να μένω κάποιες μέρες στο σπίτι, να μη μιλάω πολύ, να μην ακούω πολύ, να κλείνω τα μάτια και να ηρεμώ. Και μετά θα καθόμουν να γράψω. Από την άλλη, χρειάζομαι καινούριες εμπειρίες, εικόνες, ιστορίες. Χρειάζομαι την επαφή με τους ανθρώπους, εκτός των άλλων και για να προχωρήσω τη γραφή μου.

Ποιοι είναι οι λογοτέχνες που ενέπνευσαν εσένα να γράψεις και τι μουσικά ακούσματα συνοδεύουν τις αναγνώσεις σου;

Κατάφερες να μετατρέψεις μια λαϊκή δοξασία σε γνήσια ιστορία τρόμου με πλούσια λαογραφικά στοιχεία και καθαρό λογοτεχνικό λόγο, κάτι που κατά την γνώμη μου συναντάμε σπάνια στην ελληνική λογοτεχνία του Φανταστικού. Τι άλλο θεωρείς ότι λείπει;

Θα καταφέρουμε στο άμεσο μέλλον να παρατηρήσουμε και να αποκωδικοποιήσουμε τη φύση μέσα απ’ τα δικά μας μάτια κι όχι μόνο μέσα από επιστημονικές έρευνες όπως λέει κι ο Λάμπρος ή είμαστε ακόμα μακριά απ’ αυτό;

Α.Μ. Θα ξεκινήσω με τη σύντομη απάντηση: κανένα μουσικό άκουσμα! Ποτέ δεν μπόρεσα να διαβάσω με μουσική. Όσο για το ποιοι λογοτέχνες με ενέπνευσαν, αυτό είναι κάπως δύσκολο, γιατί είναι πολλοί. Γι' αυτό, ας αναφέρω τους πιο ξεχωριστούς: Αντρέι Σαπκόσφκι, Χάινριχ Μπελ, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Μάικλ Μούρκοκ.

Α.Μ. Δεν το ξέρω αυτό.

Α.Μ. Φοβάμαι ότι απομακρυνόμαστε όλο και πιο πολύ. Συγγνώμη για την απαισιοδοξία, αλλά αυτό πιστεύω.

Είναι τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής πολύτιμο εργαλείο για έναν συγγραφέα που κάνει τα πρώτα του βήματα; Τι άλλο συστήνεις;

Σ’ ευχαριστώ, Άννα, και σου ευχόμαστε πολλές δημιουργικές συνέχειες!

Α.Μ. Ναι. Στο εξωτερικό, πολλοί συγγρα-

Α.Μ. Κι εγώ ευχαριστώ!

Η Λερναία Ύδρα είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα γραμμένο στο τώρα… Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, των σαθρών πολιτικών συστημάτων, των τρομοκρατικών οργανώσεων. Καθώς το βιβλίο προχωρά και το ντόμινο των εξελίξεων διαδοχικά αποκαλύπτεται, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πόσο ταιριαστός είναι ο τίτλος στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα. Όπως στο μυθικό τέρας, τη Λερναία Ύδρα, που ο Ηρακλής έκοβε το ένα κεφάλι και στη θέση του φύτρωναν άλλα δυο, έτσι και στο βιβλίο, το ένα σκάνδαλο διαδέχεται το άλλο, ο ένας “κακός” τον επόμενο, μέχρι να επέλθει στο τέλος η Νέμεσις και να αποκαλυφθεί η αλήθεια με όποιο κόστος.

Μια τρομοκρατική οργάνωση, με αρχηγό μια γυναίκα, με τη δράση της ταρακουνά συθέμελα το πολιτικό κατεστημένο. Οι απανωτές δολοφονίες και το μυστήριο που καλύπτει πρόσωπα και πράγματα διαμορφώνουν ένα μυθιστόρημα με καταιγιστική πλοκή, που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι σενάριο κινηματογραφικής περιπέτειας. Τα δυο αδέρφια, η Μελίνα και ο Πέτρος, οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, περπατάνε σε τεντωμένο σκοινί και δοκιμάζονται σε εύθραυστες ισορροπίες.

«Το σύμβολο είναι τα αρχικά της “Λερναίας Ύδρας”. Το μυθικό πλάσμα που όταν του έκοβες ένα από τα εννιά κεφάλια τότε φύτρωναν άλλα δυο στη θέση του». «Να υποθέσω ότι το κεφάλι που έχει ήδη κοπεί είναι του Αβραάμ Δημητριάδη;» Ο Στέφανος γέλασε σαρδόνια κουνώντας αρνητικά το κεφάλι του. Ο Έκτορας Απέργης αφηγείται μια ιστορία με τόση αληθοφάνεια, που θα μπορούσε να είναι πραγματική… Είναι πραγματική σε πολλά κομμάτια της. Ένα διαφορετικό βιβλίο, που παρ’ όλο που σε βγάζει απ’ τα καθιερωμένα αναγνώσματα, αποτυπώνει την κοινωνικo-πολιτικoοικονομική πραγματικότητα που ζούμε.

Το βιβλίο της συγγραφέως Τζένης Κουτσοδημητροπούλου «Ο Φάνης ο φαρσέρ», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση του Βασίλη Γρίβα. Ανήκει στη σειρά Διαβάζω Ιστορίες και απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 6+. Ο Φάνης λατρεύει τις φάρσες. Κάθε μέρα σχεδόν, όλο και κάτι σκαρώνει στους συμμαθητές του. Κάποιες όμως από αυτές τι φάρσες ξεπερνούν τα όρια και φέρνουν σε δύσκολη θέση τους φίλους του. Η δασκάλα του Φάνη δεν προλαβαίνει να του δίνει τιμωρίες.

Τι θα συμβεί όμως όταν ο Φάνης καλέσει στο πάρτι για τα γενέθλιά του τους φίλους του; Θα σταματήσει να σκαρώνει φάρσες και να πειράζει τους πάντες;

Όσες φάρσες κι αν έκανε τις επόμενες μέρες, δεν γελούσε κανείς. Όλοι του γυρνούσαν τη πλάτη και συνέχιζαν αυτό που έκαναν. Μόνο οι κολλητοί του γελούσαν που και που, αλλά και αυτοί ανόρεκτα.

Η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου έγραψε μια έξυπνη και διασκεδαστική ιστορία για τα όρια που πρέπει να μπαίνουν στα αστεία και στις πλάκες μεταξύ φίλων. Μια απολαυστική ιστορία για τους μικρούς αναγνώστες που σίγουρα θα τους κάνει να σκεφτούν καλά πριν σκαρώσουν κάποια φάρσα σε έναν φίλο τους.

Στο βιβλίο, τα παιδιά θα βρουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες και παιχνίδια σχετικά με την ιστορία που διάβασαν. Τους δίνεται ακόμα η δυνατότητα να ακούσουν τη συγγραφέα να αφηγείται την ιστορία του Φάνη, με τη βοήθεια του δωρεάν προγράμματος Qr code reader.

«Το σεντούκι των κρυμμένων μυστικών», το δεύτερο βιβλίο της συγγραφέως Έλενας Τζαβάρα, μας παρουσιάζεται από τις Εκδόσεις Πηγή θέλοντας να ταράξει τα αναγνωστικά «νερά». Μέσα από τις σελίδες του ταξιδεύουμε στο Καρπενήσι, στα χωριά της Ναυπακτίας και στη Αθήνα την εποχή της Ελλάδας του μόχθου και της επιβίωσης, γνωρίζοντας ανθρώπους που πόνεσαν και βασανίστηκαν αλλά στο τέλος λυτρώθηκαν. Η Ελευθερία, κακοποιημένη σωματικά και ψυχικά, έχοντας στερηθεί την μητρική αγκαλιά θα βιώσει τον απόλυτο έρωτα και την αγάπη ζώντας όλα όσα έχασε, όταν γνωρίζει τον αρκετά μεγαλύτερό της, Σωκράτη Σερέτη. Στην πορεία της ζωής της θα γνωρίσει την χαμένη της οικογένεια και θα μπλεχτεί σε ένα γαϊτανάκι ανατροπών και μυστηρίων όπου πρόσωπα και καταστάσεις διαμορφώνουν το μέλλον της. Ποιο είναι όμως το σεντούκι που κρύβει μυστικά; Μικρά μυστικά ή μεγάλα είναι αυτά που αλλάζουν τις ζωές των ηρώων μας;

Τι ρόλο παίζει μια επιστολή καλά κρυμμένη για χρόνια;

Μια ιστορία αγάπης, πόνου, μυστηρίου, ελπίδας και προσμονής για ένα καλύτερο αύριο… Όλα αυτά μας αποκαλύπτονται μέσα από την απλή και κατανοητή γραφή της συγγραφέως όπου ψυχογραφεί αριστοτεχνικά τις ανησυχίες, τις σκέψεις και τις πληγές που καλούνται να γιατρέψουν οι πρωταγωνιστές.

Ανατροπές, πάθη, δολοπλοκίες Στο κοινωνικό της μυθιστόρημα η συγγραφέας θέλει να μας υπενθυμίζει πως η ελπίδα μπορεί να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες της και πως στο τέλος έρχεται η λύτρωση του καθενός.

Έλενα Τζαβάρα

Συνέντευξη

Ελ.Τζ.: Αρχικά θέλω να ευχαριστήσω την κυρία Νένα Μπούρα από τη σελίδα Θεματοφύλακες Λόγο Τεχνών για την τιμή που μου έκανε να ζητήσει αυτή τη συνέντευξη για το δεύτερο λογοτεχνικό μου έργο «Το σεντούκι των κρυμμένων μυστικών» των εκδόσεων ΠΗΓΗ.

Ελ.Τζ.: Στο δεύτερο μυθιστόρημα που έγραψα δεν υπήρξε κάποια πηγή έμπνευσης. Έτσι ξαφνικά, με ένα μαγικό τρόπο, που δεν μπορώ να τον εξηγήσω. Εμπνεύστηκα πρώτα τον τίτλο και αμέσως μετά ξεκίνησα να γράφω. Εδώ η φαντασία με πήγε στην πλοκή και στο μυστήριο. Οδήγησα την ηρωίδα μου στη δράση και την περιπέτεια στην οποία ενέπλεξα και όλους τους ήρωες της ιστορίας μου.

Πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με τη γραφή και ποιο ήταν το πρώτο είδος λογοτεχνίας με το οποίο καταπιαστήκατε;

'Οταν γράφετε, αποτυπώνετε τις ιδέες σας στο χαρτί αβίαστα και αυθόρμητα ή κάνετε κάποιου είδους έρευνα ή κάποιο προσχέδιο;

Ελ.Τζ.: Σε νεαρή ηλικία ασχολιόμουν αρκετά με την ποίηση. Στην ωριμότητα άλλαξα πορεία. Τα πολλά βιβλία που διάβαζα μου έδωσαν κίνητρο να ασχοληθώ με τη λογοτεχνία. «Ανταύγειες μέσα από την ομίχλη» ήταν το πρώτο κοινωνικό-αισθηματικό μυθιστόρημα, με πολλές ανατροπές και απροσδόκητα γεγονότα. Ύμνος μου ο έρωτας, όπως και στα περισσότερα λογοτεχνικά μυθιστορήματα.

Ελ.Τζ.: Μπορώ να πω ότι πολλές φορές γίνονται και αυθόρμητα. Εννοείται ότι για τη συγγραφή απαιτείται κατά κανόνα χρόνος, έρευνα και διάβασμα, ανάλογα με το είδος του μυθιστορήματος που θέλω να ασχοληθώ. Διαβάζω ακούραστα, ακούω συζητήσεις φίλων μου, παρακολουθώ ραδιοφωνικές εκπομπές που αφορούν το βιβλίο ή κάθε άλλο μέσο πληροφόρησης.

Το «σεντούκι των κρυμμένων μυστικών» είναι το δεύτερο βιβλίο σας το οποίο είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα. Ποια ήταν η πηγή έμπνευσής σας;

Συγκεντρώνω στοιχεία τα οποία καταγράφω και με οδηγό την έμπνευση αποτυπώνω στο χαρτί τους χαρακτήρες των ηρώων μου και την εξέλιξή τους.

Κυρία Τζαβάρα σας ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξη που παραχωρείτε στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών.

Στο βιβλίο σας θίγετε ζητήματα όπως σεξουαλική κακοποίηση και σωματική, υιοθεσία κ.τ.λ. Σε ποιο βαθμό σας επηρεάζουν στη ζωή σας καθώς προβάλλονται καθημερινά μέσω της τηλεόρασης; Ελ.Τζ.: Εργάστηκα πολλά χρόνια στη Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων και έζησα από κοντά περιπτώσεις κακοποίησης γυναικών και υιοθεσίας, που ζητούσαν πληροφόρηση από την υπηρεσία μου. Η κακοποίηση είναι ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο συμπεριφορών που ασκείται προκειμένου να διατηρηθεί εξουσία και έλεγχος πάνω στη γυναίκα. Περιλαμβάνει τη χρήση σωματικής και σεξουαλικής βίας, εκφοβισμούς, απειλές και συναισθηματική κακοποίηση. Αυτές οι συμπεριφορές οι οποίες βλάπτουν σωματικά, διεγείρουν φόβο. Εμποδίζουν τη γυναίκα να κάνει αυτό που επιθυμεί ή την εξαναγκάζει να συμπεριφέρεται με τρόπους που δεν θέλει. Έχω συμπεριλάβει στο βιβλίο μου περίπτωση σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης που δέχτηκε η ηρωίδα μου από άτομο το οποίο ζούσε μέσα στο ίδιο της το σπίτι. Επομένως δεν χρειάζεται να παρακολουθήσω περιστατικό από την τηλεόραση για να βρω κάποιο ερέθισμα και να γράψω. Οι ήρωές σας περιέχουν προσωπικά σας στοιχεία; Ταυτίζεστε με κάποιον συγκεκριμένα;

Ελ.Τζ.: Στο δεύτερο βιβλίο οι ήρωές μου δεν περιέχουν προσωπικά μου στοιχεία σε αντίθεση με το πρώτο, στο οποίο είχα ταυτιστεί με την ηρωίδα μου. Αυτό γίνεται συνήθως από τους περισσότερους συγγραφείς, ιδίως στο πρώτο τους βιβλίο. «Το σεντούκι των

κρυμμένων μυστικών» είναι μία φανταστική ιστορία. Ωστόσο, περιέχει πολλές δόσεις αλήθειας, αφού οι περισσότερες περιγραφές μου είναι από την ίδια μας τη ζωή. Παρακολουθώ κάθε πτυχή της ζωή τους και περιγράφω τους χαρακτήρες με διαφορετικό τρόπο για τον κάθε ένα ξεχωριστά. Γίνεται ένα πάντρεμα φαντασίας με την πραγματικότητα. Έχετε ασχοληθεί και με την ποίηση. Ποιο από τα δύο προτιμάτε; Τι το διαφορετικό σας προσφέρει το καθένα λογοτεχνικό είδος; Ελ.Τζ.: Ασχολήθηκα πιο παλιά με την ποίηση, αλλά δεν έτυχε να προχωρήσουν τα γραπτά μου σε κάποιον εκδότη. Οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι στην Ελλάδα, δεν ασχολούνται με αυτό το είδος γραφής. Στο δεύτερο βιβλίο μου συμπεριέλαβα δύο δικά μου ποιήματα που αφορούσαν στιγμιότυπα από τη ζωή των δύο ηρωίδων μου. Η ποίηση για μένα είναι ρομαντισμός, κάποιο ερέθισμα της στιγμής. Η συγγραφή είναι μακροχρόνια δημιουργία που ανοίγει παράθυρα στην ψυχή, και την προτιμώ. Ο συγγραφέας γεννιέται ή γίνεται; (Μέσω σεμιναρίων δημιουργικής γραφής);

Ελ.Τζ.: Το ταλέντο είναι βασικό στοιχείο. Ωστόσο η παρακολούθηση μέσω σεμιναρίων δημιουργικής γραφής, θα βελτιώσει τις δυνατότητες του κάθε συγγραφέα. Εάν έχει τη διάθεση και τον απαραίτητο χρόνο, μπορεί να παρακολουθήσει σεμινάρια δημιουργικής γραφής. Με αυτόν τον τρόπο θα προσφέρει

απευθυνθώ σε άλλον εκδοτικό οίκο. Έγινε μία εξίσου πετυχημένη έκδοση με την πρώτη και τους ευχαριστώ πολύ. Ετοιμάζετε κάτι νέο αυτή την περίοδο;

στον εαυτό του κάτι σημαντικό με τη συναναστροφή του με άλλους ανθρώπους κάθε ηλικίας. Θα μάθει διάφορες τεχνικές που θα τον βοηθήσουν να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του και να χρησιμοποιεί με περισσότερη άνεση τον γραπτό λόγο. Αντιμετωπίσατε δυσκολίες στην έκδοση των βιβλίων σας; Σας επηρέασαν τυχόν αρνητικές κριτικές εκδοτικών οίκων;

Ελ.Τζ.: Όταν ολοκλήρωσα το πρώτο μου βιβλίο, διάβασα στο internet για τις δυνατότητες που δίνουν οι εκδοτικοί οίκοι στους νέους συγγραφείς. Εστίασα την προσοχή μου στα ενδιαφέροντα που έγραφαν οι Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή και έστειλα το κείμενο ηλεκτρονικά σε μορφή word. Απάντησαν αμέσως και το βιβλίο μου εκδόθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αφού έμεινα ευχαριστημένη από τη μετέπειτα συνεργασία μας, δεν συνέτρεχε λόγος να

Ελ.Τζ.: Έχω ήδη ξεκινήσει τη συγγραφή του τρίτου λογοτεχνικού μου μυθιστορήματος και ασχολούμαι πολλές ώρες καθημερινά. Αυτή τη φορά περιλαμβάνει ιστορικά γεγονότα από τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο. Περιγράφω αληθινές ιστορίες που έζησαν δικοί μου άνθρωποι στα χρόνια της κατοχής από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς στον Νομό Αχαΐας. Μετά την απελευθέρωση, οι ήρωες θα ταξιδέψουν μαζί μου στο εξωτερικό, στις περισσότερες πόλεις Σικελίας-Ιταλίας. Εκεί θα βιώσουν ανεπανάληπτες στιγμές, αναπάντεχα γεγονότα και σε συνδυασμό με τον έρωτα, θα κρατήσουν σε αγωνία το ενδιαφέρον των αναγνωστών. Σε ποιον θα αφιερώνατε το βιβλίο σας; Ελ.Τζ.: Το βιβλίο το αφιερώνω στα παιδιά μου και στις δύο μικρές εγγονές μου! Και πάλι σας ευχαριστώ πολύ. Εύχομαι από καρδιάς σε σας και σε όλους τους συνεργάτες σας, καλή συνέχεια σε κάθε δραστηριότητα.

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που μας διαθέσατε και σας εύχομαι καλή συνέχεια στο συγγραφικό σας έργο.

'Eλενα Tζαβάρα

Ο Χρήστος Τουβέ παρουσιάζει Το Μονοπάτι της Αλήθειας 33 στην Λάρισα Το Βιβλιοπωλείο "Γραμμή" φιλοξένησε και φέτος τον συγγραφέα Χρήστο Τούβε, με το βιβλίο του, Το Μονοπάτι της Αλήθειας 33. Τον συντονισμό της παρουσίασηςσυνέντευξης έκανε ο δημοσιογράφος Λευτέρης Παπαστεργίου.

Για το βιβλίο μίλησαν οι: Dr Στέφανος Π. Λαζαρίδης, Ορθοπαιδικός-Χειρουργός και η Βασιλική Παπαθανασίου, Εκπαιδευτικός.

Ξεκίνησε ως μία ιστορία αυτοτελής, έμελλε όμως να δώσει τον τίτλο σ’ ένα ολόκληρο βιβλίο (συλλογή διηγημάτων)… Ένα βιβλίο που γράφτηκε σε μία προσπάθεια να συμφιλιωθώ με μία μεγάλη απώλεια: το θάνατο ενός ανθρώπου που - εξαιτίας μίας σπάνιας ασθένειας- η φωνή του ήταν χαμένη από καιρό και ζούσε μέσα σ’ έναν κόσμο σιωπής. Όπως συμβαίνει και με τη Μαργαρίτα, την ηρωίδα της ιστορίας, δεν τον είδα ποτέ με τα γήινα μάτια παρά μόνο με τα μάτια της ψυχής. Επικοινωνούσαμε, θυμάμαι, με επιστολές (ήταν της παλιάς σχολής και δεν συμπαθούσε ιδιαίτερα τα email). Για αρκετό καιρό μετά το θάνατο του, έδινε σημάδια της παρουσίας του σε πρόσωπα που του ήταν αγαπητά. Αργότερα, δόμησα τις υπόλοιπες ιστορίες του βιβλίου με βάση τους ήχους που αντηχούν δυνατά μέσα στη σιωπή. Κι αυτοί οι ήχοι μπορεί να είναι το βουητό της θάλασσας, ο πόνος της ξενιτιάς, το καρδιοχτύπι, η φωνή της συνείδησης, το ταξίδι στο παρελθόν… Λένε πως τα βιβλία δεν έχουν πατρίδα. Το βιβλίο όμως αυτό έχει πατρίδα την Άνδρο. Στα στενά της Χώρας, στα παλιά αρχοντικά, στο παλιό λιμάνι… μ’ ένα μολύβι κι ένα μπλοκ στο χέρι και με μία φωτογραφική μηχανή… αποτύπωνα κι έγραφα, έγραφα κι αποτύπωνα, για να πάρουν οι λέξεις πνοή και για να τραγουδήσουν οι ήχοι στη σιωπή.

Η πρώτη συγγραφική δουλειά της συγγραφέως Δήμητρας Παναρίτη ήρθε για να αναζητήσει επάξια μια θέση στο χώρο της λογοτεχνίας. Με λόγο μεστό και άρτια διατυπωμένο, μας παρουσιάζει την ιστορία της, κάνοντας μια μικρή αναφορά στο κοντινό μέλλον, μας μεταφέρει πίσω στο 1973 και μας φέρνει μέχρι το 2020.Ο Πέτρος με τον δάσκαλο πατέρα του, φτάνουν σε ένα χωριό της Θεσσαλίας για να ασκήσει ο πατέρας του το επάγγελμά του εκεί. Στα χρόνια της Δικτατορίας, η ελευθερία του ανθρώπου είχε χαθεί και κάθε φιλελεύθερη ιδέα καταπατιόταν πριν ακόμα προλάβει να γεννηθεί. Όλοι ζούσαν με το φόβο και την καταπίεση, όχι όμως στον βαθμό που τον ζούσαν στις μεγάλες πόλεις. Οι αγνές ψυχές των παιδιών δεν μπορούσαν να συλλάβουν το μέγεθος της φυλακής στην οποία ζούσαν, εκτός από εκεί-να που μεγάλωναν με ανθρώπους που είχαν στα χέρια τους εξουσία. Δυνάστες στο επάγγελμα, αλλά και το σπίτι τους, με αποτέλεσμα να μεγαλώνουν παιδιά με λάθος αξίες και ιδανικά.

Πέτρο και τον πατέρα του να φύγουν για την Αθήνα. Ο Μιχάλης και ο πατέρας του έφυγαν για την Αμερική μετά την πτώση της Δικτατορίας και την επιστροφή της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Η ζωή τους δεν ήταν εύκολη, καθώς οι τύψεις που έτρωγαν τον Πέτρο δεν τον άφηναν να χαρεί τη ζωή του. Ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε και ο ερχομός της νέας του γυναίκας και της κόρης της, Δανάης, στο σπιτικό τους, έδωσε νέα πνοή στη ζωή του. Κάποια χρόνια μετά, οι γονείς του αποκτούν ένα αγοράκι που όμως πάσχει από το σύνδρομο Down. Η αγάπη όμως και η δύναμή τους, τους βοηθά να μεγαλώσουν το παιδί χωρίς προβλήματα. Του δίνουν τις σωστές βάσεις. Ναι μεν είναι διαφορετικός, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι αποδεκτός.

Ο Πέτρος στηρίζει πολύ τους γονείς του, αλλά βιώνει έντονα την ερωτική απογοήτευση, καθώς θεωρεί τη Δανάη απαγορευμένο καρπό. Η μοίρα έχει κρυφά σχέΟ Πέτρος γνώρισε τον Χρήστο και έγιναν δια γι' αυτόν. Παρόλο που προσπάθησε αμέσως κολλητοί. Η φιλία τους προξένησε και κατάφερε να εκπληρώσει το όνειρό του τη ζήλια στον Μιχάλη, γιο του χωροφύλα- να γίνει αστροφυσικός, σε προσωπι-κό κα της περιοχής, που δεν είδε με καλό μά- επίπεδο δεν κατάφερε να βρει αυτό που θα τι τον παραγκωνισμό του. Οι συνεχείς τον ολοκλήρωνε. προστριβές μεταξύ τους δεν άργησαν να Η Δανάη έγινε ο νέος του Γολγοθάς. Τα φέρουν το κακό. Ο χαμός του Χρήστου και αισθήματά του απέναντί της φούντωναν το μυστικό που έπρεπε να κρατήσουν τα και όσο κι αν έβρισκαν ανταπόκριση, δεν παιδιά κάτω από απειλές και φόβο για τη αφηνόταν να τα ζήσει χάρη στο νεαρό ζωή των οικογενειών τους, ανάγκασε τον της ηλικίας της. Εκείνη προσπαθεί να

κάνει το πρώτο βήμα, αλλά πέφτει στο κενό. Αποφασίζει λοιπόν να φύγει για σπουδές στην Αμερική. Όσο βρίσκεται εκεί, γνωρίζει τον Μάικλ και γοητεύεται από τους τρόπους και την εμφάνισή του. Αν και ο Πέτρος είναι πάντα στην καρδιά της, αποφασίζει να αφεθεί σ' αυτόν τον έρωτα. Μέχρι που μένει έγκυος και αποφασίζει να κρατήσει το παιδί. Ο Μάικλ πείθεται να την παντρευτεί, αν και θεωρεί ότι είναι νέος να δεσμευτεί. Ενώ όλα είναι έτοιμα για τον γάμο, η μητέρα της και ο πατριός της πεθαίνουν σε αυτοκινητιστικό ατύχημα στο δρόμο προς το αεροδρόμιο. Ο Πέτρος αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου το μεγάλωμα του αδελφού τους και η Δανάη παντρεύεται τελικά εκεί, σε κλειστό κύκλο. Η ζωή τους κρύβει πολλά ακόμα περίεργα και, αφού νέες γνωριμίες θα γίνουν, νέοι άνθρωποι θα μπουν στη ζωή τους, θα γεμίσουν κάποια κενά, έχοντας κάποιο σημαντικό ρόλο στον κύκλο της ζωής των ηρώων. Η μοίρα πάντα κλείνει τους λογαριασμούς της. Τα μυστικά όμως που κάποιοι κρατούν καλά κρυμμένα, θα έρθει η ώρα που θα αποκαλυφθούν. Η ζωή είναι ρόδα και όλα εδώ πληρώνονται. Περασμένοι λογαριασμοί ήρθε η ώρα να εξοφληθούν. Άνθρωποι που έχουν σφάλει, που έχουν αδικήσει άλλους, που έχουν στερήσει ζωές, χρήματα και αξίες, ήρθε η ώρα να λογοδοτήσουν. Οι αποκαλύψεις θα πικράνουν, θα πονέσουν και θα εξαγριώσουν. Από την άλλη όμως, θα προσφέρουν εξιλέωση, συγχώρεση και αγαλλίαση στις ψυχές. Γιατί οι ψυχές δεν λησμονούν! Όλοι θα βρουν το δρόμο τους, οι υπαίτιοι όμως θα τιμωρηθούν;

Όσα χρόνια κι αν περάσουν η αγάπη δεν πεθαίνει, αν είναι αληθινή. Μια σπίθα αρκεί για να ξαναφουντώσει και να κάψει τα πάντα στο πέρασμά της. Αυτή η αγάπη γίνεται σύμμαχος του Πέτρου και της Δανάης για να παλέψουν απέναντι σε κάθε εμπόδιο που θα σταθεί στο δρόμο τους και είναι πολλά. Θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και να είναι μαζί; Οι αλήθειες που θα έρθουν στο φως θα τους χωρίσουν ή θα τους κάνουν πιο δυνατούς; Πόσα μπορεί να αντέξει μια βασανισμένη ψυχή; Μέχρι πού είναι ικανός να φτάσει κάποιος για να πραγματοποιήσει τα ιδανικά του, τα θέλω του και τις απαιτήσεις του;

Ένα βιβλίο που διάβασα σε μία μέρα. Ο Πέτρος, η ζωή του, το περιβάλλον του, οι

γνωστοί του και η οικογένειά του, μου κράτησε πολύ όμορφη συντροφιά. Μιλάει για το σύνδρομο Down και πώς το αντιμετωπίζει ο περίγυρος. Για το bullying σε διάφορες μορφές του, την οικονομική κρίση, το μεταναστευτικό, την παρακμή της κοινωνίας, την εξάρτηση από τα υλικά αγαθά, την πτώση της Δημοκρατίας, την Δικτατορία που μας ασκούν οι δανειστές, την προπαγάνδα της τηλεόρασης να σου πλασάρει άχρηστα αντικείμενα ως άκρως αναγκαία, τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους που έχουν γίνει γαϊτανάκια των πλουσίων και του κεφαλαίου που κινεί τα νήματα παντού, εις βάρος του κοιμισμένου και απογοητευμένου λαού που ψάχνει τη σωτηρία σε λάθος μέρος. Η πίστη στον εαυτό μας, μας δίνει τη δύναμη να παλέψουμε για τα ιδανικά μας και όσα μας αξίζουν. Ο φόβος για το άγνωστο μας κρατάει δέσμιους του γνωστού, πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει καλύτερο, με αποτέλεσμα να πέφτουμε ακόμα χαμηλότερα.

Ένα βιβλίο που μέσα από την ιστορία του σε ταρακουνά, σε αφυπνίζει και σε κάνει να δεις τα πράγματα με άλλο μάτι. Η αλήθεια που κρύβεται στις σελίδες του δημιουργεί ερωτηματικά. Πόσο έτοιμοι όμως είμαστε για την μεγάλη αλλαγή; Πώς θα γίνουμε οι άνθρωποι που αγωνίζονται για τα ιδανικά τους και να πάψουμε να είμαστε άβουλοι και καταδικασμένοι να ζούμε κάτω από την καταπίεση και την καταπάτηση των δικαιωμάτων μας! Αξίζει να διαβαστεί!!

Μεταγλώττιση ή όχι των μεγάλων κλασικών για τα παιδιά του νηπιαγωγείου;

Η Γοργόνα του Καρκαβίτσα Και η Μηλιά του Ροΐδη Είναι αλήθεια πως η ιδιομορφία της γλώσσας κλασικών συγγραφέων, όπως ο Παπαδιαμάντης, ο Καρκαβίτσας, ο Βιζυηνός, ο Καζαντζάκης, ο Ροΐδης, δεν κάνει προσιτό το έργο τους στα παιδιά, ένα έργο ικανό να γαλουχήσει και να σφυρηλατήσει την παιδική προσωπικότητα, φέρνοντάς την σ’ επαφή με τα αριστουργήματα της λογοτεχνικής πραγματικότητας προηγούμενων εποχών. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως πρωτότυπα κλασικά κείμενα, που αδιαμφισβήτητα σφράγισαν την εποχή τους, πρέπει να απλοποιούνται και να απαλλάσσονται, έτσι, από το ύφος με το οποίο γεννήθηκαν. Γιατί τότε δεν θα ήταν τα ίδια, αλλά κάποια αλλαγμένα προϊόντα, αποτελέσματα μιας επεξεργασίας των πρωτοτύπων. Επομένως, πολλοί μελετητές της παιδικής λογοτεχνίας θεωρούν πως κλασικοί συγγραφείς όπως ο Παπαδιαμάντης, ο Καρκαβίτσας, ή ο Ροΐδης, θα πρέπει, ίσως, να περιμένουν την ηλικία ενός παιδιού και την πνευματική του ωριμότητα να του επιτρέψουν να κατανοήσει την αυθεντική γλώσσα τους. Ωστόσο, ένας νηπιαγωγός μπορεί να βρει ο ίδιος τρόπους να παρουσιάσει τα κείμενα των μεγάλων κλασικών στα νήπια, χωρίς να αποκόψει το κείμενο και τον δημιουργό από την εποχή του. Κι αυτό, γιατί το περιβάλλον των σημερινών παιδιών βρίθει ερεθισμάτων, που τους έχουν διευρύνει τους ορίζοντες και έχουν δώσει, έτσι, ιδιαίτερη ώθηση στην ικανότητα πρόσληψης των νέων δεδομένων, αλλά και γιατί η ευρηματικότητα των παιδαγωγών μπορεί να έχει άριστα αποτελέσματα.

Διηγηματογράφοι ολκής, όπως ο Καρκαβίτσας, που γρήγορα αποδέχθηκε και χρησιμοποίησε τη Δημοτική στο έργο του και που απευθύνθηκε στα παιδιά και μέσα από αναγνωστικά που έγραψε για κάποιες τάξεις του Δημοτικού, δεν θα μπορούσε να στερήσει την παρουσία του και από τα σημερινά παιδιά του Δημοτικού, αλλά και του Νηπιαγωγείου. Η γλώσσα του, μια γλώσσα ζωντανή και γεμάτη λυρισμό, υπήρξε αρκετά κοντά στα σημερινά παιδιά· με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γοργόνα, που εκτός από Τα λόγια της πλώρης που είναι για μεγάλα παιδιά, κυκλοφορεί και σε εικονογραφημένο βιβλίο, με το οποίο τα νήπια μπορούν να έρθουν σε επαφή και με το έργο και με τον δημιουργό. Ο νηπιαγωγός ξεκινάει την ανάγνωση, δείχνοντας τις εικόνες, και εξηγώντας κάποιες λέξεις που πιθανόν να μην κατανοούν τα παιδιά.

Ένα άλλο παράδειγμα κλασικού για παιδιά νηπιαγωγείου είναι Η Μηλιά του Εμμανουήλ Ροΐδη, με έναν μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας από τη Γοργόνα. Η Μηλιά κυκλοφορεί σε εικονογραφημένα βιβλία και με την αυθεντική γλώσσα, αλλά και σε άλλη έκδοση με απόδοση στη νέα Ελληνική. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να ξεκινήσει την ανάγνωση του πρώτου βιβλίου και να προχωρήσει με το δεύτερο, δείχνοντας, βέβαια, και τις δύο εικονογραφήσεις, που είναι δύο διαφορετικές τεχνοτροπίες.

Για τον λόγο αυτό, δεν θα αποτελούσε, ίσως, μεγάλο ατόπημα η μεταγλώττιση ενός κλασικού κειμένου, σε σχέση, όμως, πάντα με το αυθεντικό κείμενο και τη γλώσσα του μεγάλου δημιουργού.

Πόσο μπορείς να αργήσεις να τελειώσεις ένα βιβλίο 232 σελίδων; Πόσες μέρες λόγω υπερβολικού φόρτου εργασίας το πηγαινοέφερνα στην δουλειά χωρίς να μπορώ να διαβάσω ούτε μια λέξη; Πόσο περισσότερο άσχημα μπορώ να αισθανθώ για αυτό; Η απάντηση: Πολύ. Όμως ένα κρύωμα που με ξάπλωσε μου έδωσε την αφορμή να τελειώσω επιτέλους “Το Σκοτεινό Δάσος” της Αλεξάνδρα Μπελεγράτη.

Δύσκολο βιβλίο. Για γερά νεύρα και στομάχια. Σε μια εποχή, ίσως πιο κοντά από όσο πιστεύουμε, που συναισθήματα απαγορεύονται και η κακία επιβραβεύεται με υψηλές θέσεις στην κοινωνία, ένα κορίτσι 2ης κατηγορίας, ένα κορίτσι από τις Κάστες, τολμά να τα βάλει με το σύστημα, με την κοινωνία, με άντρες γεννημένους δολοφόνους και την έμφυτη κακία του ανθρώπινου γένους. Δύσκολο βιβλίο. Πραγματεύεται την ενδοοικογενειακή βία, την ανθρώπινη απώλεια, την μοναξιά και την παράνοια. Και έχοντας ζήσει προσωπικά τα 3 από τα 4 θέματα του βιβλίου (σας αφήνω να μαντέψετε ποιο είναι εκτός) μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι με πλήγωσε από την αρχή.

Η γλώσσα ποιητική. Ο κόσμος της Ηλέκτρας χαμένος σε χρώματα και θολές αναμνήσεις. Το ατύχημά της την έχει τσακίσει, ναι, αλλά η επίθεση βίας εναντίον της, επειδή ένα αρρωστημένο μυαλό δεν μπορεί να περιοριστεί από νόμους και κανόνες γιατί απλά έχει λεφτά, την καταδιώκει σαν μαύρο πέπλο στο μυαλό της. Και αναρωτιέμαι.

Γιατί θα πρέπει αυτό το πλάσμα να νιώθει έτσι και όχι ο θύτης της; Γιατί στον βωμό του χρήματος ξεχνάμε την ανθρωπιά; Ακόμα και σε μια γη όπου έχουν απομείνει μερικές χιλιάδες άνθρωποι ζωντανοί, το χρήμα και η δύναμη υποκινούν τα πάντα. Κρύβονται, κατηγορώντας τις θρησκείες και την διαφορετικότητα ως την πηγή του κακού, το μαύρο πρόβατο που θέλουμε να θάψουμε, ενώ δεν κοιτάμε τις βασικές αιτίες του προβλήματος. Αυτό κάνει και η Μητρόπολη στον κόσμο της κυρίας Μπελεγράτη. Θάβει τα πάντα πίσω από σκληρά προσωπεία και αυστηρούς νόμους που, φυσικά, δεν σε ακουμπάνε εάν έχεις λεφτά. Οι χαρακτήρες της αληθινοί. Με πάθη, λάθη και μυστικά. Ακατανόητοι μέσα στο νέφος σκέψεων της Ηλέκτρας αλλά τα πάντα ξεδιαλύνουν, όπως και το μυαλό της πρωταγωνίστριας σιγά-σιγά.

Η κατηγοριοποίησή του, λάθος για εμένα. Δεν ανήκει στην λογοτεχνία του φανταστικού. Ναι, πραγματεύεται ένα σενάριο post apocalypse με τον πόλεμο να έχει ρημάξει συθέμελα τη γη και το αιώνιο ψύχος να μην φεύγει ποτέ, αλλά δεν είναι φαντασί-

ας. Είναι αυτογνωσίας και κοινωνικό. Περισσότερο κοινωνικό. Όλα τα γεγονότα του συμβαίνουν και τώρα. Είναι η θλιβερή και μίζερη πραγματικότητα. Κάτι ακόμα που θα πρέπει να ξέρετε είναι ότι το βιβλίο είναι ένας φαύλος κύκλος. Όπως η ζωή. Ό,τι αρχίζει με βια, τελειώνει με βία. Ό,τι αρχίζει στο σκοτεινό δάσος, τελειώνει στο σκοτεινό δάσος. Θα μπερδευτείτε πολύ. Θα χαθείτε σε λέξεις και συναισθήματα, αλλά θα είναι ένα από τα πιο αληθινά βιβλία που θα έχετε πιάσει στα χέρια σας. Δεν ξέρω πως και γιατί και ίσως ούτε θέλω να μάθω- αλλά η συγγραφέας έχει αποδώσει όλο το βάθος των συναισθημάτων και της απελπισίας τόσο ώστε να σε πληγώσει αλλά και να σε αναγεννήσει ταυτόχρονα. Δεν ξέρω εάν βγάζετε νόημα από αυτή την κριτική. Δεν ξέρω ακόμα και εγώ εάν βγάζω νόημα. Το μόνο που έχει μείνει να πω ωστόσο είναι: Η ίαση είναι μια κατάσταση που διαρκεί πολύ. Κάποιες φορές και ολόκληρη τη ζωή μας. Όμως θα έρθει. Και θα είναι πιο λαμπερή από ποτέ.

Θα έπρεπε να μάθαινα να ζω με τις τύψεις και τις ενοχές που δεν ήμουν τόσο αληθινή μαζί της όσο άξιζε. Δεν της είπα όλα όσα άξιζε να ακούσει. Νόμιζα ότι θα προλάβαινα. Έτσι δεν κάνουμε όλοι εμείς οι άνθρωποι; Νομίζουμε ότι έχουμε χρόνο να αγαπήσουμε, να ζήσουμε, να νιώσουμε. Να μας συγχωρήσουν, να μας αγαπήσουν, να το εκφράσουμε, Πάντοτε όμως κάνουμε λάθος εκτιμήσεις, πάντοτε νομίζουμε ότι τα ελέγχουμε όλα...

Το δροσερό βράδυ της 15ης Οκτωβρίου, μας έφερε ο δρόμος στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου, έξω απ’ το ιστορικό Ζonar’s να απολαύσουμε τη μυσταγωγία της μουσικής του Σταμάτη Κραουνάκη σε στίχους του Ανδαλουσιάνου ποιητή F.G.Lorca. Αφορμή στάθηκε η έκδοση του νέου του cd που συνοδεύεται από ένα θαυμάσιο βιβλίο, ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΛΟΡΚΑ-ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, των εκδόσεων Άπαρσις. Πλήθος κόσμου που είχε συγκεντρωθεί υπό το φως του φεγγαριού και την μυσταγωγική ατμόσφαιρα του duende αφέθηκε να παρασυρθεί στη θεατρικότητα της μουσικής του Σταμάτη Κραουνάκη. Μιας μουσικής η οποία δεν κατηγοριοποιείται σε κλασσική ή ψυχαγωγική, όπως περιγράφει η Αγγελική Κορδέλου. Αντιθέτως, συμμερίζεται την άποψη του Θεοδωράκη περί της αδιάσπαστης ενότητας της μουσικής. Ο Σταμάτης, όπως πολύ εύστοχα σχολιάζει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου η Ρένα Θεολογίδου, μελοποιεί δέκα ποιήματα του Λόρκα και μας πηγαίνει να πιάσουμε το νήμα το παλιό. «Ο Λόρκα σηματοδοτεί τον θάνατο, την Αναγέννηση, την αντίσταση του Νότου και ο Σταμάτης μας βαπτίζει με το Ντουέντε στα νερά της πολύπαθης Μεσογείου, κρατώντας το μύρο που του παραδίδουν ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης.» Όμως για να βιώσουμε τον οίστρο του duende πρέπει να βαπτιστούμε στη σημασία του. Ο Ξυλούρης έλεγε πως «ο ρυθμός που κυλά στο αίμα του έρχεται να ταυτιστεί με τον ρυθμό του Σύμπαντος», όπως αναφέρει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος μέσα στο βιβλίο. Όμως τι είναι το duende; Είναι όπως ο ίδιος λέει, «η φωνή των εγκάτων της ψυχής που οσμίζεται τον θάνατο, όπως μας το κατέθεσε ο φιλόσοφος του αρχαίου ελληνικού ντουέντε, Ηράκλειτος :Αι ψυχαί οσμώνται καθ’ Αίδην.» Συνεχίζοντας, τονίζει ότι σε μια απόπειρα να μεταφέρει το duende ως αίσθηση της γλώσσας, επέλεξε τη λέξη «χαρμολύπη». Ο Κραουνάκης αναγιγνώσκει με το ήθος βυζαντινού ψάλτη το αξεπέραστο «ντουέντε» του Λόρκα μεταφρασμένο από την εξαιρετική Ολυμπία Καράγιωργα. Σε αυτή του την απόπειρα στέκουν δίπλα του δυο εξαίσιες φωνές, ο Χρήστος Γεροντίδης και ο Κώστας Μπουγιώτης. Ενώ στο πιάνο ο Βασίλης Ντουμπογιάννης και στο τσέλο ο Γιώργος Ταμιωλάκης μας χαρίζουν τις σπαρακτικές νότες τους. Ο Κραουνάκης, εύλογα λοιπόν «ως ευαίσθητος καλλιτέχνης που είναι ανακαλύπτει και οιστρηλατείται από το ντουέντε, δηλαδή το ρυθμό και το μέλος που εκπέμπει η ισπανική ψυχή»[i].

Το ντουέντε, «αυτή η μυστηριώδης χθόνια δύναμη εφάμιλλη του Θανάτου, γίνεται τελικά η γενεσιουργός αιτία και ταυτοχρόνως το αιτιατό της τέχνης. Είναι ουσιωδώς η Μούσα του Θανάτου κι ένας Άγγελος της Καταστροφής και της Έκστασης που εξοντώνει τη λογική συνείδηση του ανθρώπου, ωθώντας τον στην καλλιτεχνική Δημιουργία», όπως συμπληρώνει στο βιβλίο ο Γιώργος Σαμπατακάκης, στο άρθρο του: «Η μουσική ως ζωτικός Θάνατος».

Μες απ’ τα κλαδιά της δάφνης δυο περιστέρια είδα γυμνά Το 'να ήτανε τ’ άλλο και τα δυο κανένα.

O Λόρκα, πραγματεύεται τα όρια ανάμεσα στην επιθυμία και τη λογική, τη λαχτάρα και τη ματαίωση. Στη χώρα που οι λέξεις και οι παραδόσεις γίνονται εντολές, ο έρωτας είναι η πρώτη πηγή για τις μεγάλες πράξεις κι ας υπάρχει ένα καταραμένο φεγγάρι μοίρας να πατάει τους ανθρώπους. Το φεγγάρι που ο Λόρκα τόσο αγαπά, που το προσωποποιεί και ταυτίζεται μαζί του, εκείνο το βράδυ στην Βουκουρεστίου παρακολουθούσε μυστικά μαζί του τον Σταμάτη Κραουνάκη, να ερμηνεύει σώμα και ψυχή τα ποιήματά του.

[1] Κώστας Γεωργουσόπουλος, Μετάληψη λαϊκού ήθους, Τα τραγούδια του Λόρκα-Το βιβλίο, σελ.49 [1]. Στα έργα του Lorca, μιλάει το σώμα. Στην παράσταση του Σταμάτη Κραουνάκη μιλάει η σάρκα και το κορμί, η ουσία, τα νεύρα, το αίμα, η ανθρώπινη επιλογή, που μετουσιώνεται «σε ένα καινούργιο τριαντάφυλλο, σε ένα θαύμα που γεννά στο τέλος ένα σχεδόν θρησκευτικό ενθουσιασμό», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ίδιος ο ποιητής.

Ένα διαφορετικό βιβλίο αυτό της Ελισάβετ Γκακίδου, ένα τόσο γεμάτο αναλύσεις συναισθημάτων βιβλίο! Πόσο πολύ ή πόσο λίγο καταλαβαίνουμε τι νοιώθει κάποιος με κατάθλιψη; Πόσο κοντά ή πόσο μέσα στην κατάθλιψη μπορεί να έχουμε υπάρξει εμείς οι ίδιοι; Τι σημαίνει αγαπώ και άραγε η αγάπη και η προδοσία της αφορούν μόνο τον ερωτικό τομέα, ως συνήθως εννοείται; Ή αφορούν όλα τα είδη σχέσεων; Έχουμε σκεφθεί πόσο μας έχουν πληγώσει «προδοσίες» φίλων ή συγγενών; Ή αντίστοιχα, έχουμε αναλύσει αν οι δικές μας πράξεις δημιούργησαν τέτοιου είδους εντυπώσεις σε δικούς μας ανθρώπους; Πολλά τα ερωτήματα που γεννιούνται από την πολύπλευρη ανάλυση των συναισθημάτων της ηρωίδας μας, της Ροζάνθης. Μία γλυκιά κοπέλα με υπέροχη καρδιά, που έχει βουλιάξει μέσα στην κατάθλιψη μέχρι την στιγμή που, ακούγοντας ένα μουσικό κομμάτι στο ραδιόφωνο, κάτι κινείται μέσα στον «βούρκο» της και αρχίζει να αναζητά τον άνθρωπο που έγραψε αυτήν την μουσική…

Αυτός είναι ο Άγγελος, ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο καλός, ο κακός, ο προδότης, ο φίλος, ο άνθρωπος που της έδωσε ζωή, την τράβηξε από την κατάσταση που βίωνε, αλλά είναι και αυτός που την ξανάριξε με δύναμη πίσω….αυτός ήταν ο Άγγελος ή... ο Αχαριστάγγελος...

Θέλει μόνο έναν σπινθήρα στο σκοτάδι να ανάψει, σε τελείως άσχετη χρονική στιγμή, για να ξεθαρρέψεις και να προσπαθήσεις να ξαναβγείς στην επιφάνεια... και είναι μακρύς και δύσκολος ο δρόμος. Θέλει πολύ κουράγιο και δύναμη να μπορέσεις να δοκιμάσεις την έξοδο από το μαύρο τούνελ της κατάθλιψης. Όταν όλα γύρω σου είναι τόσο μαύρα και ανούσια, όταν τίποτε δεν σε κάνει να χαίρεσαι, όταν το σπίτι, οι πυτζάμες και το απόλυτο κενό στη σκέψη σου σε συντροφεύουν… Άνθρωποι σου χαμογελούν και περιγράφουν πόσο δυνατός χαρακτήρας είσαι και ότι από εσένα εξαρτάται να επιστρέψεις στη φυσιολογική ζωή... κι εσύ τους κοιτάς και σκέφτεσαι: «Ποιος ορίζει την φυσιολογική ζωή; Ποιος θεωρεί πως ζει φυσιολογικά ,τι σημαίνει φυσιολογικά;» Ο καθένας έχει τις δικές του αξίες στη ζωή και τα δικά του όρια. Αλλιώς ορίζει την καθημερινότητα, το τι θεωρεί καλό ή κακό, αλλιώς νοιώθει την φιλία, τον έρωτα, την συγγενική σχέση. Γιατί άραγε οι περισσότεροι θεωρούν πως έχουν άποψη για όλα στη ζωή; Γιατί νομίζουν πως ξέρουν την λύση σε όλα τα προβλήματα των υπολοίπων, χωρίς να μπορούν να δουν καν τα δικά τους;

Η Ροζάνθη άδραξε αυτήν την ευκαιρία ακούγοντας μουσική που της μίλησε στην καρδιά!! Αχ! Πόσο πολύ την κατάλαβα, έχω νοιώσει κι εγώ ακριβώς το ίδιο!! Η μουσική που μιλάει στην ψυχή και ξεκλειδώνει όλα τα συναισθήματα που είναι θαμμένα προσεκτικά στη μαυρίλα της καθημερινότητάς σου. Αυτή είναι η χρυσή κλωστή που άρπαξε για να ανέβει την σκάλα προς το φως... και ανέβηκε... και έζησε... και χάρηκε… και ενθουσιάστηκε. Βοήθησε τον Άγγελό της να διακριθεί, τον καμάρωσε και τον χειροκρότησε, μιλήσανε ατελείωτες ώρες βγάζοντας τα εσώψυχά τους, ήταν κολλητοί φίλοι! Και η Ροζάνθη τίμησε αυτήν την φιλία στο έπακρο σε αντίθεση με τον Άγγελο. Το βιβλίο της Ελισάβετ Γκακίδου είναι ένα βιβλίο γεμάτο από τόσες πολύπλευρες αναλύσεις χαρακτήρων, σκέψεων, συναισθημάτων, που εμένα με έκανε να σταθώ σε πολλά σημεία με το στόμα ανοικτό καθώς η καλοσύνη της ηρωίδας είναι τόσο μεγάλη που άλλο περιμένεις να διαβάσεις και τελείως αλλού σε οδηγεί η συγγραφέας. Με αυτόν τον τρόπο περνάς σε ένα άλλο μονοπάτι όπου βλέπεις με άλλο μάτι τα γεγονότα... και έτσι σκαλί-σκαλί αναλύεις, πέφτεις, σηκώνεσαι, διδάσκεσαι, ματώνεις, μαθαίνεις και... προχωράς… Μην παραλείψετε να διαβάσετε τον Άγγελο της Ελισάβετ, είμαι σίγουρη πως θα σας φανεί γνωστός, αρκεί να αφεθείτε στο ταξίδι που θα σας πάει η πένα της!

Όταν ακούς τη μουσική του Άγγελου, είναι σαν ένα μαγικό ραβδί να ακουμπάει τις ψυχές των ανθρώπων. Όταν παίζει βιολί, άσχετα με το που βρίσκεσαι, αυτόματα μεταφέρεσαι σε έναν άλλο κόσμο, διαφορετικό, γεμάτο χρώματα. Από νότα σε νότα καθώς απλώνει το μοτίβο της σύνθεσής του, σου ξυπνάει συναισθήματα που από καιρό είχες ξεχάσει χαμένος στη ρουτίνα της καθημερινότητας… Είναι λες και οι νότες που διαχέονται στον χώρο να πέφτουν πάνω σου και να σε λούζουν. Να σε εξαγνίζουν και να καθαρίζουν καθετί άσχημο και στενάχωρο.

Μαρία Βρυσανάκη

Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

Μπορώ να διακρίνω επιρροές από Vampire Academy και Hunger Games στον τρόπο γραφής σου. Εσένα ποια είναι τα αναγνώσματά σου; Ποιος συγγραφέας θα έλεγες πως έχει την περισσότερη επιρροή στο στυλ της γραφής σου; Μ.Β: Η συγγραφέας που με ενέπνευσε είναι ξεκάθαρα η Richelle Mead. Ομολογώ πως δεν γνώριζα την ύπαρξη των Αγώνων Πείνας ούτε ως βιβλία μα ούτε και ως ταινίες μέχρι να ολοκληρώσω τη συγγραφή του πρώτου μου βιβλίου. Αν και μικρή ήμουν φανατική αναγνώστρια, κυρίως παιδικών αστυνομικών ιστοριών, η σχέση μου με τα βιβλία είχε διακοπεί εντελώς για τα χρόνια που φοιτούσα σε γυμνάσιο και λύκειο (ποιος είπε ότι το σχολείο μάς φέρνει κοντά στα βιβλία;). Τυχαία διάβασα το Vampire Academy στο λύκειο, επειδή μια φίλη είχε τρελαθεί και μου το δάνεισε έπειτα από πιέσεις να το ξεκινήσω. Φυσικά την ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό! Είχα την Richelle Mead στο μυαλό μου όταν ξεκίνησα να γράφω, επειδή ήθελα να δημιουργήσω χάος συναισθημάτων στους αναγνώστες μου, ακριβώς όπως προκάλεσε εκείνη σ’ εμένα.

Η αναγνωστική μου ιδιότητα επέστρεψε τα τελευταία δύο χρόνια, λίγο καιρό αφότου έγραψα το πρώτο βιβλίο μου, και το είδος

που αγαπώ και επιλέγω να διαβάζω είναι αυτό που γράφω, δηλαδή η Φαντασία, τα YA και New Adult μυθιστορήματα, καθώς και τα δυστοπικά. Το 0,5 της σειράς «Θεοί και Δαίμονες» είναι διαθέσιμο στην προσωπική σου ιστοσελίδα, σε μορφή pdf, εντελώς δωρεάν για το αναγνωστικό κοινό. Επίσης, διάβασα ότι έχεις σκοπό να διαθέσεις και άλλα βιβλία της σειράς με τον ίδιο τρόπο. Τι αφοπλιστική κίνηση marketing είναι αυτή και γιατί την επέλεξες; Μ.Β: Πολύ χαίρομαι γι’ αυτή την ερώτηση, επειδή θα σας πω πράγμα-τα που δεν ξέρετε.

Η ιδέα να δώσω δωρεάν το 2,5 που θα κυκλοφορήσει σε έξι μήνες είναι μία ευχαριστήρια χειρονομία προς τους αναγνώστες που έχουν φτάσει μέχρι το σημείο αυτό. Ήθελα, πέρα από την εμπειρία του ταξιδιού που πληρώνουν για να ζήσουν, να τους δώσω κάτι χωρίς προσωπικό όφελος. Το είχα προτείνει και συζητήσει με τον εκδότη και είχε συμφωνήσει, μάλιστα του άρεσε πολύ σαν ιδέα. Για το 0,5 τώρα, θα δηλώσω επιτέλους πως αρχικά το βιβλίο αυτό δεν γράφτηκε για να εκδοθεί. Ήταν ένα βοήθημα που έγραψα καθαρά για προσωπική χρήση, επειδή οι αποκαλύψεις και οι πληροφορίες του συνδέονταν με το δεύτερο, τρίτο, και τέταρτο βιβλίο της σειράς.

Χρειαζόμουν, λοιπόν, τις ιδέες μου αποτυπωμένες στο χαρτί όχι σαν σκελετό, αλλά σαν κανονική ιστορία του παρελθόντος των ηρώων, ώστε να γνωρίζω ακριβώς τι συνέβη και, εάν χρειαστώ κάτι που πιθανώς να έχω μπερδέψει, να ανατρέξω στο 0,5. Επειδή στην πορεία της συγγραφής το βιβλίο μού άρεσε πάρα πολύ, ήθελα οπωσδήποτε να το διαβάσουν και οι αναγνώστες. Του έκανα λοιπόν κάποιες διορθώσεις και πρότεινα να το ανεβάσουμε δωρεάν, ώστε ο αναγνώστης να πάρει μια ιδέα της ιστορίας και να ξέρει τι αγοράζει και αν θέλει να ασχοληθεί με την ιστορία. Ετοιμάζεσαι να αγγίξεις αρκετά θρησκευτικά θέματα από όσο μπορώ να καταλάβω. Δεν φοβάσαι τι εκτάσεις μπορεί να πάρει και μια ενδεχόμενη επίθεση που τολμάς να “παίξεις” με τα θρητσκευτικά πιστεύω; Θα το πρότεινες σε κάποιον άλλο; Μ.Β: Πράγματι, θα αγγίξουμε θρησκευτικά θέματα. Θεωρώ πως, επειδή η ιστορία μου εντάσσεται στο πλαίσιο της φαντασίας, όπου τα πάντα μπορούν να γραφτούν και να ειπωθούν, δεν θα δημιουργήσει αντιδράσεις. Βέβαια, το ότι φροντίζω να “παίζω” με θέματα που κατά κάποιο τρόπο είναι πιστευτά για πολλούς, όπως η θρησκεία και η Δευτέρα Παρουσία, όντως θα μπορούσε να σοκάρει. Τώρα, αν κάποιος αντιδράσει, αυτό θα σημαίνει πως θα συζητήσει την ιστορία, έστω και αρνητικά. Το να μπει στη διαδικασία να τη συζητήσει, εμένα μόνο καλό μπορεί να μου κάνει. Αρνητική κριτική θα υπάρξει και για τις πιο απλές ιστορίες, όμως σχεδόν πάντα οι κριτικές αυτές είναι ένας ντόρος γύρω από το βιβλίο που το βοηθούν να διαδοθεί.

Ποια ανάγκη σε έσπρωξε να καθίσεις να γράψεις; Η διαδικασία της συγγραφής είναι κάτι εύκολο για σένα; Μ.Β: Η μοναξιά και η αναζήτηση για κάτι περισσότερο ήταν οι λόγοι που εγώ ξεκίνησα να γράφω. Επίσης, ένα παραμύθι που έτυχε να βρω εκείνες τις μέρες στα ράφια μου. Μία ιστορία που είχα γράψει στο δημοτικό, μια παραλλαγή του Καραγκιόζη, στα πλαίσια της έκθεσης. Δεν ξέρω αν η συγγραφή είναι εύκολη. Μπορεί, αν το πω, κάποιος να προσβληθεί και σίγουρα δεν θα ήθελα να υποβιβάσω την χρονοβόρα αυτή διαδικασία. Η συγγραφή δεν είναι ποτέ απλή, ειδικά όταν πρόκειται για σειρές, όπου οφείλεις να συνδυάζεις τα γεγονότα και τις πληροφορίες του ενός βιβλίου με το άλλο και φυσικά να είσαι συνεπής στον χρόνο παράδοσης του κάθε έργου. Σίγουρα για μένα είναι κάτι ευχάριστο και ξεκούραστο, οπότε οι παράγοντες αυτοί βοηθούν στο να γίνεται η συγγραφή εύκολη. Αρχικά, θα παρότρυνες ένα νέο παιδί, σαν και εσένα, να τολμήσει να ακολουθήσει το μονοπάτι του συγγραφέα της φανταστικής λογοτεχνίας; Και αν ναι, τι θα τον συμβούλευες;

Μ.Β: Ήδη παροτρύνω, οπότε ναι, θα το έκανα και το κάνω. Όταν βλέπω πως αγαπάνε αυτό που κάνουν, τους πιέζω, με την καλή έννοια, και τους προσφέρω τη βοήθειά μου. Είναι πολλές οι συμβουλές που δίνω, ανάλογα με την περίσταση. Πρώτον, να μην αμφισβητούν αυτό που γράφουν. Αφού αρέσει σε αυτούς, θα αρέσει και σε άλλους που έχουν το ίδιο γούστο.

Έπειτα, να μην επαναπαύονται, να μη φοβηθούν τη συνέχεια, γιατί πολλοί τα παρατάνε. Πάρε τον χρόνο σου, αλλά μην το αφήσεις. Αν το αφήσεις, σημαίνει πως δεν σου αρέσει αρκετά. Οι «Θεοί και Δαίμονες» έχουν δημιουργήσει ένα fanbase πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα. Ανεβάζοντας τον πήχη των προσδοκιών, μεγαλώνει και το βάρος του συγγραφέα να ικανοποιήσει το αναγνωστικό κοινό. Σε τρομάζει αυτό; Μ.Β: Δεν με τρομάζει η απαίτηση του αναγνώστη, με προκαλεί. Ξέρω πως πρώτη εγώ θέτω τον πήχη ψηλά, επειδή εγώ ζητάω πολλά από ένα βιβλίο, είτε αυτό είναι δικό μου είτε κάποιου άλλου. Σίγουρα είναι δύσκολο να κρατήσεις ψηλά τον πήχη. Σε κάποια βιβλία το καταφέρνεις. Σε άλλα είναι δύσκολο να ξεπεράσεις τον εαυτό σου. Επειδή όμως είμαι πιο αυστηρή και απαιτητική απ’ ό,τι οι αναγνώστες, παλεύω για το καλύτερο. Δεν είναι λίγες οι φορές που σβήνω σελίδες επειδή δεν με ικανοποιούν. Αρκεί να σας πω πως το δεύτερο βιβλίο θα έβγαινε εκατό σελίδες παραπάνω. Στην τελική μου επιμέλεια έσβησα ο,τιδήποτε μου φαινόταν πως έχανε σε ένταση. Θα ήθελα να μου πεις, ποια τραγούδια θα συμπεριλάμβανες στο soundtrack για το «Θεοί και Δαίμονες» σαν σειρά βιβλίων. Ακόμα και για αυτά που δεν έχουν βγει, εάν δεν περιλαμβάνουν spoiler.

Μ.Β: Χμμμμ… Σίγουρα ένα τραγούδι θεωρώ ότι θα ταίριαζε με το πρώτο βιβλίο, και μάλιστα το άκουγα συνέχεια από τη στιγμή που βγήκε. Είναι το “Human” του Rag'n'Bone Man.

Επίσης το “Broken People” των Logic & Rag'n'Bone Man για το δεύτερο βιβλίο. Η ιστορία στο μυαλό σου έχει ολοκληρωθεί; Ξέρεις τι τέλος θα δώσεις; Πόσα βιβλία περίπου να περιμένουμε μέχρι να επέλθει η οποιαδήποτε λύτρωση; Μ.Β: Ξέρω ακριβώς τι θα γίνει. Ήξερα σχεδόν από την πρώτη στιγμή τόσο το τέλος της σειράς, όσο και το τέλος κάθε βιβλίου, καθώς επίσης και την κεντρική πλοκή. Φυσικά υπήρχαν πολλά στοιχεία και γεγονότα που προστέθηκαν στη συνέχεια και ακόμα προστίθενται, όπως μία ιδιαιτερότητα ενός κεντρικού ήρωα, που τη συναντάμε στο τρίτο και μου βγήκε κατά τη διάρκεια της συγγραφής του. Τα βιβλία της σειράς θα είναι πέντε σε έντυπη μορφή και τα δύο e-books ως δώρα. Υπάρχει πολύ υλικό για την ιστορία, αποκαλύψεις μέχρι και το τέταρτο βιβλίο. Αρχικά η ιδέα ήταν να βγουν έξι βιβλία σε έντυπη μορφή, αλλά δεν ήθελα η ιστορία να πλατειάσει οπότε τα έκανα πέντε. Από τον λογαριασμό σου στο Goodreads, μπορώ να καταλάβω ότι είσαι παθιασμένη αναγνώστρια. Θέλω πέντε αγαπημένα βιβλία που πιστεύεις ότι όλοι πρέπει να διαβάσουν.

Μ.Β: Σχεδόν όλα τα αγαπημένα μου βιβλία είναι μέρη από σειρές που διαβάζω. Τα τρία από αυτά είναι του Vampire Academy, το πρώτο, το τρίτο, και το τέταρτο. Το πρώτο βιβλίο από τη σειρά Άγγελος και Δαίμονας, που δυστυχώς η συνέχεια με χάλασε πολύ, αλλά το πρώτο εξακολουθεί να με μαγεύει με τη γλώσσα, τον έρωτα, και τις περιγραφές. Επίσης η Τετραλογία της Σελήνης, μία πανέξυπνη κατά τη

γνώμη μου σειρά με αξιαγάπητους ήρωες και υπέροχη γλώσσα. Νομίζω πως είπα περισσότερα από πέντε. Κλείνοντας, θα ήθελα να σε ρωτήσω το εξής: Είσαι πρωινός ή νυχτερινός τύπος; Τι ώρες προτιμάς να γράφεις και ποιες θα ήταν οι ιδανικές συνθήκες για να γράψεις με τις ώρες;

Μ.Β: Δεν υπάρχει κατάλληλη ώρα. Έχω γράψει σε όλες τις ώρες και μπορώ να προσαρμοστώ ανάλογα την περίσταση. Ξεκίνησα νυχτερινός τύπος, αλλά κατέληξα πρωινός. Σχεδόν πάντα επιδιώκω να γράφω πρωί. Βέβαια δεν είναι λίγες οι φορές που θέλω να γράψω και απόγευμα, όταν θέλω να δω την εξέλιξη που έχω στο μυαλό μου γραμμένη στο χαρτί. Νομίζω πως προτιμώ πρωινές ώρες επειδή τότε μπορώ να είμαι μόνη.

Η γυναίκα του Καθολάκη τους είχε πει πως το λάπτοπ το είχε πάρει μαζί του και φυσικά είχε και το κινητό του. Που πήγαν; Τα έκλεψε κάποιος; Ποιος τα έκλεψε και πότε; Το νοικιασμένο αυτοκίνητο ήταν βέβαια ανοιχτό όμως η βαλίτσα του ήταν άθικτη στο πορτμπαγκάζ. Φυσικά μπορεί να είχε αφήσει το λάπτοπ στη θέση του συνοδηγού και περνώντας κάποιος να το είδε και να το πήρε. Αλλά το κινητό; Που ήταν το κινητό; Γιατί αυτό λογικά θα το είχε πάνω του. Κάτι δεν κόλλαγε στην όλη υπόθεση. Τη συγγραφέα και κόρη του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, Έρη Ρίτσου, τη γνώρισα μέσα από τα παιδικά της βιβλία. Όταν στα χέρια μου βρέθηκε το βιβλίο της για ενήλικες με τον ιδιαίτερο τίτλο «Ο νεκρός δολοφονήθηκε», δεν μπόρεσα να αντισταθώ στον πειρασμό και να μην το διαβάσω. Διαβάζοντας το οπισθόφυλλο του βιβλίου, ο αναγνώστης προετοιμάζεται για την ανάγνωση ενός αστυνομικού μυθιστορήματος. Κατά την ταπεινή μου άποψη, το συγκεκριμένο βιβλίο της συγγραφέως δεν είναι ένα αμιγώς αστυνομικό μυθιστόρημα. Είναι ένα κοινωνικό-πολιτικό μυθιστόρημα, που με αφορμή ένα πτώμα που βρίσκεται σε μια δύσβατη περιοχή ενός νησιού, η συγγραφέας θίγει την οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα, την πολιτική κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί στην εποχή των μνημονίων. Ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί, χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη με περιττές πληροφορίες. Οι ήρωες του βιβλίου είναι άνθρωποι απλοί που μπορείς να τους συναντήσεις παντού γύρω σου. Αυτό που μου έλειψε ίσως ήταν η δράση, η ένταση, η αγωνία, στοιχεία που συναντά κανείς σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα.

Δεκαπέντε και μία μέρες, ένα βιβλίο που θα μπορούσες να το πεις τόσο αστυνομικό όσο και κοινωνικό! Η Ελβίρα βρίσκεται δολοφονημένη και ο αστυνόμος Δούκας καλείται να ξεκαθαρίσει αν πρόκειται για τυχαίο θάνατο ή για δολοφονία- σε αυτήν την περίπτωση φυσικά πρέπει να βρει και τον δολοφόνο. Ο βασικός πρωταγωνιστής είναι ο Ισίδωρος, ο οποίος σε πρώτο πρόσωπο μας διηγείται την ιστορία της σχέσης του με την Ελβίρα. Επίσης, μας περιγράφει και τις επιπτώσεις που αυτή η σχέση είχε στο γάμο του με την Αθηνά, με την οποία ζουν σε διάσταση, αν και αυτός έχει αποφασίσει να κάνει προσπάθειες επανασύνδεσης. Υπάρχουν στην ουσία δύο παράλληλες ιστορίες συνενωμένες, οπότε θα προσπαθήσω λίγο να διαχωρίσω το βιβλίο σε δύο διαφορετικές ενότητες, με βάση το συναίσθημα που μου δημιουργήθηκε διαβάζοντας. Από τη μια φυσικά είναι το αστυνομικό τμήμα του μυθιστορήματος. Έχουμε μια νεκρή γυναίκα και έναν αστυνόμο που ψάχνει να βρει τον πιθανό δολοφόνο της. Δεν παρακολουθούμε σε πρώτο πλάνο τις έρευνες, όμως μαθαίνουμε την πορεία τους πολύ συχνά μέσω της επαφής του αστυνόμου με τους πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος. Έτσι σιγά- σιγά μπαίνουν στην ιστορία πολλά πρόσωπα τα οποία διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην πλοκή. Πολλές φορές σκέφτηκα ότι "αυτός πρέπει να είναι λοιπόν ο δολοφό-νος", και άλλες τόσες έπεσα έξω.

Υπάρχει όμως και το κοινωνικό κομμάτι του βιβλίου. Η ζωή και η πορεία της Αθηνάς, οι σκέψεις του Ισίδωρου, ακόμη και η ανάγκη όλων όσων εμπλέκονται στην ιστορία να δημιουργήσουν σχέσεις μεταξύ τους. Για τους περισσότερους ήρωες η πρώτη μου σκέψη ήταν "μα τι ανόητος, τι χυδαίος χαρακτήρας" ή κάτι τέτοιο, όσο όμως διάβαζα και μάθαινα κομμάτια της προσωπικής τους ζωής ή του τρόπου που μεγάλωσαν, τόσο περισσότερο κατέληγα να τους συμπαθώ. Νομίζω ότι έθιξε πολλά ζητήματα ο συγγραφέας, κυρίως όσον αφορά τις επιπτώσεις του τρόπου ανατροφής στη διαμόρφωση του χαρακτήρα. Η γραφή είναι σε γενικές γραμμές απλή, κατανοητή, με μόνη δυσκολία (για εμένα) κάποια τμήματα όπου αναλύονται σκέψεις και συναισθήματα, όπου λίγο ζορίστηκα με την έννοια ότι χρειάστηκε και δεύτερη ανάγνωση για να καταλάβω τι ακριβώς εννοεί ο συγγραφέας. Υπάρχουν όμως και τμήματα στο βιβλίο που με το λόγο του είναι σαν να ζωγραφίζει εικόνες, τόσο παραστατικά τα γράφει.

Μπάμπης Μαυρίδης

Συνέντευξη K. Μαυρίδη, ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που μας διαθέτετε. Έχετε εκδώσει αρκετά βιβλία, μελέτες στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και τη λογοτεχνία, αλλά και ένα ακόμη μυθιστόρημα- εκτός από το πρόσφατο «Δεκαπέντε και μία μέρες». Είναι εύκολο στις μέρες μας να εκδοθεί ένα βιβλίο; Η δυσκολία είναι μεγαλύτερη για μυθιστόρημα ή για βιβλίο άλλου είδους; Μ.Μ: Η διαφορά ανάμεσα στη συγγραφή και στην έκδοση ενός βιβλίου βρίσκεται στο ότι το ίδιο πράγμα, η αξία του βιβλίου, αντιμετωπίζεται από δύο οπτικές. Την υποκειμενική του συγγραφέα και την αντικειμενική του εκδότη. Συνήθως αυτές οι οπτικές δεν συμπίπτουν. Αν σ’ αυτό προσθέσουμε και τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες - το βιβλίο είναι μεν ένα πνευματικό έργο, αλλά διατίθεται ως εμπορικό προϊόν με όρους αγοράς - τότε έχουμε μια πρώτη απάντηση. Προφανώς υπάρχουν και άλλες παράμετροι που συμβάλλουν στο να εκδοθεί ή όχι ένα βιβλίο - μυθιστόρημα ή άλλου είδους. Υποθέτω, όμως, ότι πλήρη απάντηση στο ερώτημά σας μπορούν να δώσουν οι εκδοτικοί οίκοι, όχι οι συγγραφείς. Πώς νιώθετε όταν κρατάτε στα χέρια σας τυπωμένο ένα βιβλίο με το όνομά σας στη θέση του συγγραφέα; Το συναίσθημα είναι το ίδιο όσο αυξάνονται τα τυπωμένα σας έργα ή αλλάζει;

Μ.Μ: Συγκίνηση και μια μικρή περηφάνια. Όμως, δεν έχουν εκδοθεί τόσα πολλά έργα μου, για να προλάβω να εντοπίσω πιθανή αλλαγή συναισθημάτων. Εσείς ως παιδί διαβάζατε πολλά βιβλία; Ως ενήλικας; Υπάρχει κάποιο είδος λογοτεχνίας που να μπορείτε να πείτε ότι είναι το αγαπημένο σας; Μ.Μ: Ήθελα να διαβάζω. Δεν είχα πάντα τη δυνατότητα. Διάβασα περισσότερα ως ενήλικας. Δεν είναι τα είδη που με ενδιαφέρουν – άλλωστε αυτός ο διαχωρισμός είναι καθαρά τυπολογικός. Με ενδιαφέρει αυτό που διαβάζω να είναι λογοτεχνία, όπως τουλάχιστον εγώ την αντιλαμβάνομαι.

Μπορείτε να μας προτείνετε ένα βιβλίο που αγαπήσατε στα παιδικά ή εφηβικά σας χρόνια και ένα βιβλίο που σας δημιούργησε έντονα συναισθήματα στην ενήλικη ζωή σας; Μ.Μ: Είναι αρκετά και προτιμώ να μην αναφέρω κάποιο γιατί θα αδικούσα τα άλλα. Η συγγραφή σας βοηθά να ξεφεύγετε από τα προβλήματα της καθημερινότητας; Θα προτείνατε σε φίλους ή γνωστούς να καταγράφουν τις σκέψεις τους πιστεύοντας ότι αυτό θα τους βοηθήσει να ξεπεράσουν δύσκολες καταστάσεις στη ζωή τους;

Μ.Μ: Εκ του πράγματος. Όταν γράφεις σε παρασέρνει ο κόσμος που δημιουργείς ή δημιουργείται ερήμην σου. Αλλά αυτό είναι ένα παράπλευρο κέρδος. Δεν είναι ο λόγος που γράφει κανείς. Η διαδικασία της γραφής είναι επίπονη. Έτσι, ως τρόπος διαφυγής από την πραγματικότητα, προφανώς υστερεί, ας πούμε, από το ψάρεμα ή μια βόλτα με την παρέα για ένα κρασί. Συνεπώς, δε θα τον πρότεινα. Και βέβαια, ανεξαρτήτως των προηγουμένων πρέπει να τονιστεί ότι η συγγραφή δε λύνει τα υπαρκτά προβλήματα. Το ξεπέρασμα των δύσκολων καταστάσεων της ζωής, αν εννοούμε το ίδιο πράγμα, εξαρτάται από το «έρμα» που ο καθένας έχει μέσα του. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, τον καθιστά βαρκούλα ή βαρύ καράβι απέναντι στα κύματα. Όσον αφορά το βιβλίο σας «Δεκαπέντε και μία μέρες», θα ήθελα να δηλώσω ότι όλους τους χαρακτήρες που παρουσιάζονται αν και εκ πρώτης όψεως τους βρήκα λίγο αντιπαθητικούς, στο τέλος τους συμπάθησα! Μου φάνηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η περιγραφή του τρόπου και των συνθηκών που μεγάλωσαν κάποιοι εξ αυτών. Ήταν σκοπός σας να περάσετε μέσω του βιβλίου σας κάποια κοινωνικά μηνύματα;

Μ.Μ: Και να σκεφτεί κανείς ότι πρόθεσή μου ήταν μερικούς να τους κάνω συμπαθείς από την αρχή! Μάλλον δεν τα κατάφερα, αλλά με παρηγορεί το απόφθεγμα που λέει «τόσες οι αναγνώσεις ενός βιβλίου όσοι και οι αναγνώστες του». Τα «κοινωνικά μηνύματα» έχουν όλα ειπωθεί. Δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου, ούτε νιώθω επαρκής για κάτι τέτοιο. Την αντιφατικότητα της ανθρώπινης φύσης θέλησα να συζητήσω. Και τα εξ’ αυτής

απορρέοντα αποτελέσματα. Τα οποία μπορεί να εκδηλώνονται ως ατομικές συμπεριφορές, να καθορίζουν το είδος και το περιεχόμενο των σχέσεων ή να παίρνουν και τη μορφή κοινωνικών παθογενειών. Εκτός από το κοινωνικό τμήμα του βιβλίου, υπάρχει έντονο και το αστυνομικό στοιχείο. Η αφορμή για να το γράψετε ήταν η αστυνομική ιστορία ή το κοινωνικό μήνυμα που περνάει μέσα από τις σελίδες του; Μ.Μ: Το αστυνομικό στοιχείο είναι το πρόσχημα. Είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζονται τα υπόλοιπα. Ωστόσο, διαθέτει τη δική του αυτοτέλεια και ως εκ τούτου οφείλει να δημιουργεί ένα ενδιαφέρον. Όμως, αν υποθέσουμε ότι υπάρχει κάτι στο οποίο αξίζει να σταθεί κανείς με περισσότερη προσοχή, αυτό βρίσκεται πέρα από την αστυνομική ιστορία. Κατά τα χρόνια απασχόλησής σας στην εκπαίδευση, παρατηρείτε αύξηση ή μείωση στον αριθμό των μαθητών που διαβάζουν; Πιστεύετε ότι μπορούν να κάνουν κάτι οι γονείς ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά να στραφούν στην ανάγνωση βιβλίων;

Μ.Μ: Έχω δουλέψει μόνο στην επαρχία, χωριά και κωμοπόλεις, και, συνεπώς, η πλειονότητα των μαθητών και μαθητριών μου προέρχονταν από μη πλούσια μορφωτικά περιβάλλοντα. Ως εκ τούτου, ακόμα και η εμπειρική μου άποψη, σε σχέση με το ερώτημά σας, είναι ελλιπής. Με τους περιορισμούς που ανέφερα, η εντύπωσή μου είναι πως δεν υπάρχουν αξιόλογες μεταβολές. Είναι αυτονόητο ότι οι γονείς, όπως και το σχολείο, μπορούν και οφείλουν να

φέρουν τα παιδιά σε επαφή με το βιβλίο. Ξέρετε, όμως; Γονείς και εκπαιδευτικοί, πριν από αυτές τις ιδιότητες, είμαστε μέλη μιας συγκεκριμένης κοινωνίας, της ελληνικής, και φορείς μιας νοοτροπίας, της νεοελληνικής. Καθόλου φιλικής με την ανάγνωση. Και αν λάβουμε υπόψη και την καταλυτική επίδραση των ηλεκτρονικών μέσων… αλλά η συζήτηση αυτή είναι μεγάλη. Παρατηρώ ότι έχετε εργαστεί και στο εξωτερικό. Οι μαθητές του Βελγίου διαβάζουν περισσότερα εξωσχολικά βιβλία από τους μαθητές αντίστοιχης ηλικίας στην Ελλάδα; Μ.Μ: Δούλεψα σε τμήματα μητρικής γλώσσας, δηλαδή είχα επαφή μόνο με Έλληνες μαθητές. Οπότε δεν ξέρω να σας απαντήσω. Υπάρχει μέσα στο μυαλό σας η πλοκή και οι ήρωες για επόμενο μυθιστόρημα; Θα επιχειρούσατε να γράψετε κάτι διαφορετικό- ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα για παράδειγμα; Μ.Μ: Σκελετοί και ιδέες δημιουργούνται, μετατρέπονται, χάνονται, επανέρχονται. Κάποια στιγμή κάτι μορφοποιείται. Και αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Στο μυαλό μου το διαφορετικό έχει να κάνει με το περιεχόμενο, όχι με τον όγκο. Άλλωστε τα ογκώδη βιβλία δεν είναι και εύχρηστα. Κλείνοντας και αφού σας ευχαριστήσω για την ειλικρίνειά σας, θα θέλατε να ευχηθείτε κάτι στους αναγνώστες μας;

Μ.Μ: Να τους και τις ευχαριστήσω που έκαναν το κόπο να μας διαβάσουν και να είναι όλοι και όλες καλά.

CAFE ROUGE Στην Αγγλία, σε ένα γαλλικό καφέ μπαρ κάθομαι. Πίνω τον ιταλικό καφέ μου, διαβάζοντας μια ελληνική εφημερίδα. Κοντά μου, μια παρέα μιλά αραβικά, η όμορφη Ισπανίδα σερβιτόρα σπάει άθελά της ένα ποτήρι και μια Ασιάτισσα που βιάζεται, σκοντάφτει δίπλα μου με τα ψώνια στα χέρια.

Η ποίηση του Στράτου Πόντη, θα μπορούσα να πω ότι αποπνέει ένα μαύρο συναίσθημα, μία βουβή κραυγή για τις χαμένες στιγμές του παρελθόντος και τις αβέβαιες στιγμές του μέλλοντος. Μία παράξενη αύρα, η οποία σε κρατάει από την πρώτη σελίδα μέχρι και το οπισθόφυλλο. Ο λόγος του είναι σαν να ρέει αβίαστος από μέσα, σαν να μη γράφει με το στυλό αλλά με την ψυχή του. Χρησιμοποιεί πολύπλοκες εικόνες, αλλά τις παραθέτει με έναν τρόπο απλό και ευανάγνωστο, κάνοντας έτσι το έργο του αυτό, προσιτό στον οποιονδήποτε. Σερβίρει ωμές εικόνες, κάνοντας τες να φαίνονται σαν όμορφες ψευδαισθήσεις, προκαλώντας έτσι τον αναγνώστη να ψάξει για τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τις λέξεις του.

“Το ημερολόγιο ενός ονειροπόλου” σίγουρα δεν είναι ένα βιβλίο που θα διαβάσεις στο κρεβάτι, λίγο πριν πας για ύπνο. Είναι όμως ένα βιβλίο, που μπορεί να διαβαστεί όλες τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας, απλά, αβίαστα, και με μεγάλη ευχαρίστηση. Και είμαι σίγουρος ότι, στο τέλος, θα νιώσεις κι εσύ ωραία με το αίσθημα που θα σου αφήσει.

Το σεντόνι του ουρανού μιας ακόμη ημέρας, στη Νέα Υόρκη, μόλις είχε τραβηχτεί για να μας αποκαλύψει τα στρωσίδια ενός απόβραδου, γεμάτο αστέρια. Με ένα φεγγάρι μοναχικό, που έστεκε επιβλητικό μες στη λάμψη του, έτοιμο για τη μάχη με το σκοτάδι. Η μαγική, πολύχρωμη νύχτα της μεγάλης πόλης, καλός σύμμαχος του φεγγαριού, μας φανερώθηκε κι αυτή φορώντας τα γιορτινά της. Αδάμ και Εύα. Δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι συναντιούνται και προσπαθούν να συνυπάρξουν. Δύο άνθρωποι από διαφορετικά σύμπαντα, προσπαθούν να υποτάξουν αυτά που τους χωρίζουν και να ακολουθήσουν το μεγάλο πάθος που τρέφει ο ένας για τον άλλο. Να βγουν νικητές σε μία μάχη με τα προσωπικά τους πάθη και να αφοσιωθούν ο ένας στον άλλο. Όμως μερικές φορές, αυτό δεν είναι αρκετό. Φαντάσματα του παρελθόντος επιστρέφουν για να τους στοιχειώσουν και να διαλύσουν την ψευδαίσθηση της ευτυχίας που είχε δημιουργηθεί μεταξύ τους. Να τους υπενθυμίσουν με αυτόν τον τρόπο ότι, ακόμα κι αν κρύψεις κάτι κάτω από το χαλάκι, αυτό δεν εξαφανίζεται. Κάποια στιγμή, θα βγει ξανά στην επιφάνεια.

Ο Σκοτεινός παράδεισος του Στράτου Πόντη είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο δεν θα αφήσετε από τα χέρια σας μέχρι να το τελειώσετε. Μία εξαιρετική ιστορία, βασισμένη σε αληθινά γεγονότα, που περιγράφει το πώς ο έρωτας κάποιες φορές, παίζει παράξενα παιχνίδια. Παράλληλα όμως, μας τονίζει ότι όσο κι αν πονάει μερικές φορές, πάντα αξίζει την προσπάθεια.

Η Σταχτοπούτα Όταν η νεαρή οικιακή βοηθός από την Ουκρανία σηκώθηκε από το τζάκι που μόλις είχε καθαρίσει, ο νεαρός γόνος της οικογένειας αναφώνησε: Κοίτα μαμά. Μοιάζει με τη Σταχτοπούτα! Κι όλοι γέλασαν.

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Κώστας Στοφόρος έχει γράψει βιβλία για ενήλικο κοινό αλλά τον γνωρίζουμε περισσότερο από τα μυθιστορήματά του για παιδιά και νέους. Πριν λίγο καιρό, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν ένα ακόμα βιβλίο του για μεγάλους με τίτλο «Η Συνωμοσία της Χιονάτης». Μη σας μπερδεύει ο τίτλος. Πρόκειται για τριάντα μικρές ιστορίες που απευθύνονται σε ενήλικους. Οι ιστορίες που έχει γράψει ο συγγραφέας, μπορεί να είναι πολλές σε αριθμό όμως είναι μικρές σε μέγεθος. Οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες δεν ξεπερνούν τις πέντε-έξι σειρές. Δεν είναι εύκολο να διηγηθείς μια ιστορία χρησιμοποιώντας ελάχιστες λέξεις. Ο συγγραφέας όμως το κάνει με τρόπο θαυμαστό. Η ασπρόμαυρη εικονογράφηση του βιβλίου ανήκει στην Έλλη Λαμπαδαρίδου. Ο συγγραφέας καταπιάνεται με όλους τους γνωστούς ήρωες των παραμυθιών: Χιονάτη, Παπουτσωμένο Γάτο, Μικρή Γοργόνα, Ραπουνζέλ, Κοντορεβιθούλη, Πεντάμορφη, Σταχτοπούτα κ.α., και δημιουργεί μια νέα εκδοχή των παραμυθιών για το ενήλικο κοινό.

Ιστορίες μικρές, χιουμοριστικές, λιγότερο χιουμοριστικές, ιστορίες που δίνουν τροφή για σκέψη.

Κάνεις το ίδιο πράγμα κάθε μέρα. Ξέρεις ακριβώς πού πας. Το ίδιο κι εκείνος… Το δεύτερο μυθιστόρημα της Clare Mackintosh "Σε είδα", έρχεται να ταράξει την καθημερινότητά μας. Έχοντας διαβάσει το "Σ΄ άφησα", περίμενα εναγωνίως αυτό το βιβλίο. Με τη δωδεκάχρονη πείρα της στο αστυνομικό σώμα, η Clare Mackintosh ξέρει ακριβώς πώς πρέπει να είναι ένα δυνατό αστυνομικό μυθιστόρημα, και δεν με απογοήτευσε. Η ρουτίνα χαρακτηρίζει την καθημερινότητα των περισσότερων. Έτσι και η Ζόι Γουόκερ. Ακολουθεί το ίδιο πρόγραμμα σε καθημερινή βάση, πηγαίνοντας την ίδια ώρα στη δουλειά της, χρησιμοποιώντας τα ίδια μέσα μεταφοράς και επιστρέφει και πάλι στην ώρα της. Μόνο που δεν φαντάζεται πως η διαδρομή της προς και από τη δουλειά ενδιαφέρει κάποιον εκτός από την ίδια. Δε διανοείται πως κάποιος μπορεί να την παρακολουθεί. Όταν βλέπει μια φωτογραφία της σε προσωπική αγγελία μιας εφημερίδας, με μοναδικά στοιχεία ένα τηλέφωνο και τη διεύθυνση ενός σάιτ, τρομάζει. Το τηλέφωνο δε λειτουργεί και το σάιτ οδηγεί σε ένα λευκό, κενό τετράγωνο. Η οικογένειά της υποστηρίζει πως η φωτογραφία δεν είναι δική της. Όμως, η Ζόι ανακαλύπτει πως κάθε μέρα, στην ίδια αγγελία, μπαίνει η φωτογραφία και μιας άλλης γυναίκας. Όταν μερικές από αυτές τις γυναίκες πέφτουν θύματα εγκληματικών πράξεων, η Ζόι φοβάται πως θα έρθει η σειρά της να της συμβεί κάτι κακό. Αποφασίζει να δράσει. Τηλεφωνεί στην αστυνομία και

καταθέτει όσα γνωρίζει. Και αρχίζει να αναρωτιέται αν είναι σύμπτωση η εμφάνιση των φωτογραφιών στην εφημερίδα ή κάποιος τις έχει στοχοποιήσει. Ένα μυθιστόρημα με κεντρική ηρωίδα μια γυναίκα της διπλανής πόρτας που στόχο έχει να σε κάνει να ταυτιστείς. Και το καταφέρνει απόλυτα. Στα όρια της παράνοιας, με την καχυποψία και την εμπιστοσύνη να εναλλάσσονται συνεχώς, η Ζόι αρχίζει να ξετυλίγει το μυστήριο των αγγελιών και μας οδηγεί σε ένα φοβερό μονοπάτι αποκαλύψεων. Ρεαλιστικό και δυσοίωνο το Σε είδα. Η συγγραφέας επικεντρώνεται σε δύο βασικά χαρακτηριστικά ενός συνηθισμένου ανθρώπου: την επαναλαμβανόμενη ρουτίνα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τις καθημερινές συνήθειες που δεν είναι ασφαλής επιλογή όταν κάποιος θέλει να σε βλάψει· επαναλαμβανόμενη καθημερινό-τητα που σε χαρακτηρίζει και σε βοηθά να λειτουργείς, μπορεί να σε κάνει εύκολο θύμα. Και στη χρήση του διαδικτύου χωρίς σύνεση, που δίνει άπειρες ευκαιρίες να εκμεταλλευτούν άγνωστοι τα προσωπικά σου στοιχεία. Καταιγιστικό και εθιστικό. Συνεχείς ανατροπές και γρήγορη πλοκή σε ένα ψυχολογικό θρίλερ που κόβει την ανάσα. Όταν υποπτεύεσαι τους πάντες. Όταν όλα σε φοβίζουν. Όταν η οικογένεια και οι φίλοι σου δε σου προσφέρουν το αίσθημα ασφάλειας που χρειάζεσαι. Όταν τρέμεις για το τι μπορεί να σου συμβεί κάθε στιγμή. Όταν προσπαθείς να σώσεις τη ζωή σου...

Ποιος κρύβεται πίσω από όλα αυτά; Θα το μάθουμε ολοκληρώνοντας το βιβλίο και θα εκπλαγούμε. Με ένα τέλος που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί, η Clare Mackintosh έγραψε ένα υπέροχο θρίλερ. Κάποιος περπατά πίσω σου. Πρόσεξε!

Δυνατοί χαρακτήρες. Η Ζόι, το υποψήφιο θύμα. Η Κέλι, η αστυνομικός που ασχολείται με την υπόθεση. Και οι δύο γυναίκες αναπτύσσονται από τη συγγραφέα με κάθε λεπτομέρεια. Μαθαίνουμε για το παρελθόν, τα λάθη, τις επιθυμίες τους. Και κάθε στιγμή, αναλύονται οι σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Μια πλήρης καταγραφή της ζωής των δύο κεντρικών ηρωίδων του μυθιστορήματος. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Ζόι δημιουργεί μια οικειότητα με τον αναγνώστη και συναισθηματική ανάμειξη στην υπόθεση. Με την τριτοπρόσωπη αφήγηση από τη μεριά της Κέλι και του επικεφαλής για την υπόθεση αστυνομικού Νικ, αποκτάται μια ταύτιση και προσωπική εμπλοκή και ο αναγνώστης μπαίνει στη διαδικασία να λύσει το μυστήριο πρώτος, ακολουθώντας τα στοιχεία. Το αριστουργηματικό στοιχείο όμως στην αφήγηση είναι ο δεύτερος ενικός που χρησιμοποιείται για τον διάλογο που κάνει ο δράστης με εσένα. Γιατί ο δράστης μιλάει σε εσένα προσωπικά με το αίμα σου να παγώνει...

Έχοντας διαβάσει το Δέμα, ένα θρίλερ πρωτότυπο και καταιγιστικό, οι εντυπώσεις μου για τη γραφή του συγγραφέα ήταν ιδιαίτερα θετικές. Όταν οι εκδόσεις Διόπτρα εξέδωσαν τη Θεραπεία -με ένα εκπληκτικό εξώφυλλο- ενθουσιάστηκα. Το πρώτο βιβλίο του Sebastian Fitzek. Πώς να αντισταθείς γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι θα σε συναρπάσει; Δεμένος στο κρεβάτι μιας ψυχιατρικής κλινικής, ο διάσημος ψυχίατρος Βίκτορ Λάρεντς διηγείται την ιστορία του στον γιατρό της κλινικής, Ροτ. Ο Βίκτορ θρηνεί, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, την εξαφάνιση της κόρης του. Σε αυτήν την κατάσταση βρισκόταν τα τελευταία τέσσερα χρόνια: σε κατάσταση αναμονής. Φοβισμένος. Ψάχνοντας για απαντήσεις. Μια ακόμη επίσκεψη σε ένα ιατρείο για να αντιμετωπιστεί η σπάνια αρρώστια της. Μόνο που η δωδεκάχρονη Γιόζι εξαφανίζεται. Ο ίδιος, καταρρακωμένος και μην μπορώντας να διαχειριστεί τη θλίψη του, κλείνει το ιατρείο του και βρίσκει παρηγοριά στο ποτό, σε αντίθεση με τη γυναίκα του που καταφέρνει να συνεχίσει τη ζωή της. Μετά τα τέσσερα χρόνια από την απουσία της Γιόζι, δέχεται να δώσει συνέντευξη σε ένα περιοδικό. Απομονώνεται στο εξοχικό της οικογένειας σε ένα νησί της Βόρειας Θάλασσας για να απαντήσει στις ερωτήσεις μιας συνέντευξης που ευελπιστεί ότι θα τον βοηθήσει.

«Πήγατε επομένως εκεί για να ετοιμάσετε τη συνέντευξη;» «Ναι». «Μόνος σας;» «Η γυναίκα μου δεν ήθελε και δεν μπορούσε να έρθει. Είχε ένα σημαντικό επαγγελματικό ραντεβού στη Νέα Υόρκη. Για να είμαι ειλικρινής, χάρηκα πολύ που θα ήμουν μόνος. Είχα την ελπίδα πως στο Πάρκουμ θα έπαιρνα επιτέλους την απόσταση που χρειαζόμουν». «Την απόσταση που χρειαζόσασταν για να αποχαιρετήσετε την κόρη σας». Ο Βίκτορ έγνεψε καταφατικά, παρόλο που ο Ροτ δεν είχε διατυπώσει σαν ερώτηση την τελευταία πρόταση. «Περίπου. Πήρα τον σκύλο μου, πήγα μέχρι τη Βόρεια Θάλασσα και από το Ζιλτ πέρασα απέναντι. Δεν μπορούσα, βλέπετε, να φανταστώ την αλυσίδα των γεγονότων που θα ξεκινούσε με αυτό το ταξίδι». Εκεί, δέχεται τη επίσκεψη μιας όμορφης, νέας γυναίκας, της Άννα, η οποία δηλώνει πως είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων και σχιζοφρενής. Χρειάζεται τη βοήθειά του. Οι ήρωες που αποτυπώνει στο χαρτί η Άννα, ζωντανεύουν, επικοινωνούν μαζί της και τη στοιχειώνουν. Στο τελευταίο της βιβλίο, η ηρωίδα της, ένα μικρό κορίτσι, πάσχει από μια σπάνια ασθένεια και εξαφανίζεται. Τυχαίο; Για τον Βίκτορ όχι. Γραπώνεται από αυτήν την πληροφορία και προσπαθεί να μάθει όσα περισσότερα γίνεται από την Άννα επειδή ελπίζει το κοριτσάκι της ιστορίας να είναι η δική του κόρη.

Οι πέντε τελευταίες μέρες πριν ανακαλύψει ο Βίκτορ την αλήθεια, όπως τις αφηγείται ο ίδιος. Εξήντα μικρά κεφάλαια αποτελούν τη Θεραπεία, όπου σε καθένα από αυτά μας παρουσιάζονται νέα στοιχεία που κορυφώνουν σταδιακά την αγωνία. Η αφήγηση είναι γρήγορη και κινηματογραφική. Η ένταση είναι απτή και οι συνεχείς ανατροπές σε εμποδίζουν να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου. Ένα θρίλερ που το λογικό και το παράλογο μπερδεύονται. Το αληθινό και το φανταστικό διεκδικούν ίσα μερίδια στον εφιάλτη. Η διαπίστωση προς το τέλος του βιβλίου πως ο Βίκτορ τελικά γνώριζε τι είχε συμβεί στη κόρη του είναι συγκλονιστική. Η αλήθεια φανερώνεται στον επίλογο του βιβλίου. Αφήνοντάς σε με τη βεβαιότητα πως για ακόμη μία φορά ο Sebastian Fitzek κατάφερε να σε συναρπάσει. Η ιστορία πρωτότυπη. Τα παιχνίδια του μυαλού σε συνδυασμό με τις διάφορες μορφές σχιζοφρένειας δημιουργούν ένα σκοτεινό μυθιστόρημα. Ο ίδιος ο συγγραφέας έχει σπουδάσει Νομική, ο αδελφός του είναι ψυχίατρος, αγαπά το μυστήριο και τις ανατροπές και το διαπιστώνουμε σε κάθε σελίδα. Οι ''σκηνές τρόμου'' είναι λιγάκι τετριμμένες -το σπίτι βυθίζεται στο σκοτάδι, η θύελλα πλήττει το νησί, το εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο, το μαχαίρι στα χέρια κάποιου που απειλεί, πόρτες ανοίγουν από μόνες τους- αλλά δεν ενοχλούν, καθώς αντισταθμίζονται από τη γρήγορη και ανατρεπτική συνέχεια. Ο Sebastian Fitzek έγραψε ένα βιβλίο που ζεις μέσα σε αυτό, διαβάζοντάς το, από τη μεριά του ψυχασθενή. Ανατριχιαστική και εθιστική οπτική! Δοκιμάστε το.

Αλέξανδρος Δαμουλιάνος

Συνέντευξη Αλέξανδρε, σε ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξη που μας παραχωρείς. Νέο βιβλίο, ίδια εκδοτική στέγη. Αυτή τη φορά απευθύνεσαι στο ενήλικο κοινό με πεζό λόγο - 4 διηγήματα - και όχι με ποιήματα. Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για να γεννηθεί αυτό το βιβλίο; Α.Δ. Εγώ σας ευχαριστώ θερμά για το βή-μα. Προτού απαντήσω στο ερώτημά σας θα μου επιτρέψετε να κάνω μια σύντομη τοποθέτηση για το «ίδια εκδοτική στέγη» που αναφέρατε. Ύστερα από εννέα εκδιδόμενες δουλειές και έντεκα έτη πορείας θα τολμήσω να πω ότι έχει επιτευχθεί ένας εκ των στόχων της συγγραφικής και γενικότερα νιότης μου. Είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό να γνωρίζεις ότι ανήκεις, και κατ’ επέκταση έχεις στεριώσει, σε έναν εκδοτικό οίκο που λειτουργεί με «κανόνες» πραγματικής οικογένειας και με τον οποίο μπορείς να υλοποιήσεις κάθε ιδέα που ’χει κατά νου της η πένα σου. Με συγχωρείτε για αυτή την παρένθεση.

Τώρα, η ερώτησή σας με βάζει μπροστά σε ένα δίλημμα το οποίο θέτω στον εαυτό μου κάθε που ξεκινώ την εξόρυξη λέξεων από τα έγκατα του είναι μου ώστε να γραφτεί ένα βιβλίο, εάν η Τέχνη μιμείται την Ζωή ή το

αντίστροφο. Όταν, διαρκώς αντιπολιτευόμενα ως προς τα μετριοπαθή όνειρά σου, έξαλλα βιώματα συγκρούονται λεκτικώς με την φυσική τάση σου να πας παρακάτω, και ταυτοχρόνως τα δύο προ αναφερθέντα με τα κοινωνικά πρότυπα – ορθολογικά ή μη– της εκάστοτε εποχής, τότε μέσα απ’ τα «πρακτικά» τούτης της μοιραίας συνάντησης μπορούν να παραχθούν ιστορίες συνδεδεμένες με μια κοινή φράση στο σώμα και την ψυχή τους και χαρακτήρες με κοινό παρονομαστή εσένα. Τους έξι μήνες γραφής αυτού του βιβλίου με είδα στο χθες, στο τώρα και στο αύριο. Επομένως με μια κουβέντα, το ότι υπάρχουν αστέρια που δεν φοβούνται το ξημέρωμα είναι το συμπέρασμα της, περιστρεφόμενης γύρω από την Ζωή, ζωής ενός ανθρώπου. Έχοντας διαβάσει προηγούμενες συγγραφικές σου δουλειές αλλά και το νέο σου βιβλίο, αισθάνθηκα ότι η γραφή σου είναι πιο ελεύθερη, πιο απελευθερωμένη. Είναι αλήθεια ή μόνο δική μου αίσθηση; Α.Δ. Κι αν ήταν μονάχα δική σας αίσθηση δεν θα σήμαινε πως δεν θα ήταν και αλήθεια. Ξέρετε, είμαι της άποψης πως σε κάθε κείμενο –είτε ποιητικό είτε πεζό– ισχύει αυτό που θέλει και νιώθει ο αναγνώστης. Όμως, ναι, εξάντλησα όλα τα όρια του λόγου αυτού του είδους

ώστε να αφεθεί η ορμή στο αίμα μου και να ρητορεύσει ακατάπαυστα και παθιασμένα τόσο για τον εσωτερικό όσο και για τον εξωτερικό κόσμο. Και θαρρώ πλέον πως μια μετριοπαθή απελευθέρωση είναι ο ορθότερος δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα σε ένα άτομο που ασχολείται με τη συγγραφή και στο κοινό το οποίο ακολουθεί τη δουλειά του. Δεν σου κρύβω ότι ξεχώρισα αμέτρητα σημεία στα διηγήματά σου που δίνουν τροφή για σκέψη. Ενώ αναφέρεις μεγάλες αλήθειες για όσα βιώνουμε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Ποια είναι τα μηνύματα που θέλεις να περάσεις στους αναγνώστες σου;

Α.Δ. Η Ιστορία μας –προσωπική και εθνική– έχει δει πολλά. Νομίζω ότι το μοναδικό «κατόρθωμα» της παρακμής που ανήκει πια στα γονίδια της εποχής μας είναι ότι μας έπεισε πως πρέπει να δεχθούμε ως κανονικότητα το μη κανονικό. Και προφανώς η επόμενη ερώτησή σας είναι πώς προσδιορίζεται το «κανονικό». Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος ορισμός περί αυτού. Απλώς ξέραμε ως στέρεο ό,τι δεν διατάραζε τη δικαιοσύνη, την πολιτική, την κοινωνία και τις προσωπικές σχέσεις, τα τέσσερα, δηλαδή, κυρίαρχα στοιχεία των διηγημάτων μου. Έβλεπα τα πάντα να κόβονται σε χίλια κομμάτια που και αυτά με την σειρά τους διαμελίζονταν σε άλλα τόσα. Μέσα στις ατελείωτες κραυγές ήθελα και προσπάθησα να ακουστεί η προσωπική μου, αν θέλετε, επανάσταση απέναντι στις εθνικές μας αγκυλώσεις αλλά και τις δικές μου που έχω σαν άνθρωπος. Όσοι κι όσα μας διχάζουν τρομοκρατούνται στη σκέψη τι μπορούμε να

καταφέρουμε ενωμένοι. Συνάντησες κάποιες δυσκολίες κατά τη διάρκεια της συγγραφής; Υπήρξαν κάποιοι ήρωες που σε ταλαιπώρησαν περισσότερο από κάποιους άλλους; Α.Δ. Όλα έγιναν με την φυσικότητα ενός βίου που στην πορεία του θα συναντήσεις κάθε λογής χαράς και πόνου και θα τα αντιμετωπίσεις εξίσου φυσικά. Η μόνη «δυσκολία» ήταν η ψυχική αναμέτρηση με τους χαρακτήρες που πολλές φορές με έδειχνε λίγο μπροστά τους. Μα πιστεύω πως ίσως αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό. Αν σε κάποιους αλλάζει, έστω και στο ελάχιστο, ο ψυχισμός από τα κείμενα μου, τότε σίγουρα μετατοπίζεται και ο δικός μου. Έχεις ασχοληθεί με την ποίηση, το παραμύθι, το εφηβικό μυθιστόρημα και το διήγημα. Πιστεύεις ότι ένας συγγραφέας θα πρέπει να «δοκιμάζεται» σε διάφορα λογοτεχνικά είδη ή να μένει πιστός στο είδος με το οποίο συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό;

Α.Δ. Νομίζω πως οι, έως τώρα, δουλειές μου, που είχατε την καλοσύνη να αναφέρετε συνοπτικά, δίνουν την απάντηση στο ερώτημά σας. Υπάρχει η απολύτως σεβαστή άποψη πως ένας άνθρωπος ο οποίος ξεκινά να ασχολείται με κάποιο είδος συγγραφής καλό είναι να χαρακτηρίζεται σε όλη του την πορεία από τον «νονό» του λόγο. Η Λογοτεχνία είναι μια μεγάλη οικογένεια που τα μέλη της συνεργάζονται με σκοπό τη βελτίωση, ακόμα και σε διάστημα εκατοστών, του κόσμου. Και επανερχόμαστε στο αν η Τέχνη μιμείται την Ζωή. Όσο ζούμε καλούμαστε να δοκιμαστούμε σε διάφορες

εκφάνσεις της ίδιας ματιάς της μοίρας. Επομένως δεν μπορώ να αγνοήσω κάτι που ουρλιάζοντας μες στις φλέβες μου ζητά την σάρκα. Η Πένα με οδηγεί κι όχι εγώ εκείνη. Υπάρχουν προγραμματισμένες παρουσιάσεις του νέου σου βιβλίου; Α.Δ. Προς το παρόν έχουν κανονιστεί δύο. Η πρώτη, στις 2 Δεκεμβρίου 2018 ημέρα Κυριακή, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ομίλου για την Unesco για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (Βασιλέως Γεωργίου 2-4, Μαρούσι, Πλατεία Ηλεκτρικού Σταθμού, 1ο όροφος), και η δεύτερη στις 16 Ιανουαρίου 2019 ημέρα Τετάρτη στο καφέ του βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ (Σταδίου 24, Αθήνα). Πρόθεση δική μου και των εκδόσεων Πνοή είναι να γίνουν όσο το δυνατόν περισσότερες παρουσιάσεις. Μπορεί να είναι πολύ πρόσφατη η κυκλοφορία του βιβλίου σου αλλά θα τολμήσω να σε ρωτήσω για την επόμενη συγγραφική δουλειά σου. Τι να περιμένουμε στο μέλλον από σένα; Ποίηση, παραμύθι, μυθιστόρημα;

Α.Δ. Νομίζω πως είναι προτιμότερο να αφήσω την επόμενη δουλειά μου να απαντήσει στην ερώτηση σας. Αποφεύγω τους προγραμματισμούς, διότι συνήθως ανατρέπονται. Θα σας πω μονάχα πως θέλω να επιστρέψω στα πάτρια εδάφη, τα οποία άλλωστε με ακολουθούν σε κάθε μου βήμα. Υπάρχουν ολοκληρωμένες κάποιες δουλειές και ετοιμάζονται και άλλες, παραδείγματος χάριν τώρα δοκιμάζω και δοκιμάζομαι στο είδος θρίλερ-τρόμου, βεβαίως δεν ξέρω πότε θα είναι έτοιμο προς έκδοση.

Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνέντευξη, θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες μας; Α.Δ. Θερμή παράκληση, μην περιμένετε τίποτα από τους «ήρωες», συχνά δεν μπορούν να σώσουν ούτε τους εαυτούς τους, γίνετε οι ίδιοι οι ήρωες της ζωής σας. Σε ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου εύχομαι ολόψυχα να είναι καλοτάξιδο το νέο σου βιβλίο και να αγαπηθεί πολύ.

Α.Δ. Να είστε πάντα καλά.

Σκηνικό: Φantasticon 2018. Στόχος: Να μην ξοδέψω όλο το βδομαδιάτικο που μόλις είχα στα χέρια μου. Αποτέλεσμα: Μια βδομάδα τρεφόμουν μόνο με μακαρόνια. Ακόμα νιώθω τους πόνους στη μέση μου από το ανελέητο κουβάλημα ΚΑΙ τις δυο ημέρες. Και σας γράφω τώρα για να σας ενημερώσω για το βιβλίο «Ελεύθεροι Άνθρωποι» του Γιώργου Νυκταράκη. Αρχικά, πρέπει να σας ενημερώσω ότι δεν είναι το είδος των βιβλίων που προτιμώ. Δεν είναι καν ένα είδος που θα διάβαζα τυχαία. Και όμως, δεν θα μπορούσα να είμαι πιο ευτυχισμένη για αυτή τη συγκυρία. Ο κύριος Νυκταράκης μέσα σε 209 σελίδες δημιουργεί ένα post apocalypse κόσμο τόσο κοντά αλλά συνάμα τόσο μακριά από τον δικό μας. Σας φαίνονται λίγες 209 σελίδες; ΧΑ! Και εμένα αλλά για άλλο λόγο. Συνήθως, μυθιστορήματα τόσο λίγων σελίδων είναι ημιτελή, μπερδεύουν και δεν αποδίδουν την ιστορία με την μα-γεία που ίσως θα είχε εάν είχε αναπτυχθεί λίγο ακόμα. Στην περίπτωση του «Ελεύθεροι άνθρωποι» οι 209 σελίδες είναι λίγες γιατί εθίστηκα στον τρόπο γραφής και στον κόσμο του και ήθελα και άλλο! Είναι ύπουλο βιβλίο. Δυνατό. Γεμάτο συναίσθημα. Ο αναγνώστης καθώς θα γυρνάει τις σελίδες θα βρεθεί διχασμένος ανά-μεσα σε καρδιά και λογική, σε καλό και κακό, και σε ηθική και πάθη. Η μελέτη που έχει πέσει από πίσω για την συγγραφή του βιβλίου είναι διάχυτη συνεχώς. Από την μουντή και άγρια πόλη με τα

συμπλέγματα των ίδιων κτιρίων σε χρώματα ουδέτερα (που υπάρχει λόγος για τα ουδέτερα χρώματα ο οποίος εξηγείται στο βιβλίο), τις αστικές συγκοινωνίες, την “θεραπεία”, ακόμα και το φαγητό. Ο κόσμος της τεχνολογίας που έχει φανταστεί και δημιουργήσει ο κύριος Νυκταράκης, δεν ξέρω για πόσο ακόμα θα μένει “φανταστικός” και ομολογώ ότι αυτό με φοβίζει. Η γλώσσα δεν έχει κάτι το εξεζητημένο. Και δεν χρειάζεται κιόλας, γιατί όταν έχεις μια τόσο δυνατή ιστορία, νομίζω ότι οι “ψαγμένες” λέξεις και γλώσσα απλά κόβουν ένα κομμάτι της μαγείας.

Η πλοκή πάει εκεί που πρέπει. Έχει αρχή, μέση και τέλος. Έχει πολύ δυνατό πρωταγωνιστή και ακόμα καλύτερους δεύτερους ρόλους. Πάντα πίστευα ότι εάν οι δεύτεροι ρόλοι δεν είναι καλοί, τότε και ο πρωταγωνιστής υστερεί. Ο συγγραφέας, παρόλο που δεν έχει δώσει αρκετές πληροφορίες για το υπόβαθρο των δεύτερων χαρακτήρων -πλην ενός- τους κάνει αρκετά δυνατούς ώστε να στηρίξουν την πλοκή και τον πρωταγωνιστή στο ταξίδι του. Ειλικρινά, δυστυχώς, δεν μπορώ να πω πολλά γιατί ό,τι και να αναφέρω θα είναι spoiler.

Αυτό λοιπόν που βλέπω εγώ είναι ότι όλα φθείρονται και καταστρέφονται. Ακόμα και ο χρόνος. Και δεν μπορώ να περιμένω να συμβεί αυτό. Θέλω να ζήσω! Δεν γίνεται να μπορώ να συνεχίσω να υπάρχω απλώς στην Όναρ σαν να μην ξέρω την αλήθεια.

Τελειώνοντας το, μου άφησε αυτό το συναίσθημα που κοιτάς το βιβλίο με άδειο βλέμμα και συνειδητοποιείς πως μερικές σελίδες κατάφεραν να εμπεριέχουν τόσο πολύ συναίσθημα, που έχει κάνει όλα τα παράθυρα λογικής σου να κλείσουν και να διχάζεσαι ανάμεσα στο εάν ο κόσμος που διάβαζες θα ήταν ο ιδανικός ώστε να επιτευχθεί η παγκόσμια ειρήνη και να διασφαλιστεί η επιβίωση του ανθρώπινου γένους, και εάν ένας κόσμος χωρίς ελευθερία κίνησης, άποψης και έρωτα, είναι πραγματικά ένας ανθρώπινος κόσμος. Πραγματικά, εάν θέλετε να παίξει με το μυαλό σας, να προβληματιστείτε αλλά και να νιώσετε πολύ βαθιά συναισθήματα, το προτείνω ανεπιφύλακτα!

Βάσω Χρήστου

Συνέντευξη Φιλοξενούμε μια συγγραφέα που η αβρότητα και η γλυκύτητά της καταφέρνει να περνά στη γραφή της και να μετουσιώνει ένα γραπτό της λογοτεχνίας του Φανταστικού. Αυτό άλλωστε επιχειρούν να κάνουν και οι Λαξευτές της.

Προγραμματίστρια, καθηγήτρια πληροφορικής, βασικό μέλος της Αθηναϊκής Λέσχης Επιστημονικής Φαντασίας και συγγραφέας! Κατά πόσο η ορθολογική σκέψη του επαγγέλματος αλλά και η διάνοιξη ηλεκτρονικών κόσμων έχει επηρεάσει τη γραφή σου;

που χρησιμοποιώ. Στα πλην, η θετική σκέψη είναι συχνά περιοριστική. Με γειώνει και δεν επιτρέπει στη φαντασία μου να οργιάσει. Αν κάτι δεν μπορώ να το εξηγήσω απόλυτα με τους κανόνες που έχω θέσει, όχι μόνο δεν θέλω να το χρησιμοποιήσω στις ιστορίες μου, αλλά πολύ συχνά δεν περνάει καν από το μυαλό μου. Το πρωτοδημοσιευμένο έργο σου, η τριλογία Επιστροφή των Λαξευτών είναι ένα καθαρό fantasy με όλες τις βασικές αρχές του. Πώς κι από πού συνέλαβες την ιδέα των Λαξευτών;

Β.Χρ.: Ακριβώς από το φάντασυ που διάβαζα εκείνη την εποχή. Είχα γνωρίσει τον κόσμο του Περν της Ανν ΜακΚάφρυ, όπου κι εκεί υπάρχει μια απειλή που την περιμένουν, και εξαρτάται –κατά κάποιον τρόΒ.Χρ.: Δεν είμαι σίγουρη ότι η ενασχόλησή με την πληροφορική έχει επηρεάσει τη πο– από συγκυρίες του κόσμου τους (και όχι, ας πούμε, από τον κακό μάγο). Επίσης γραφή μου, δεδομένου ότι δεν ασχολούκι εκεί υπάρχουν τηλεπαθητικά πλάσμαμαι και ιδιαίτερα με υπολογιστές στις ιστορίες μου. Σίγουρα όμως μ’ έχει επηρε- τα. Κατά τα άλλα, η ιδέα μού ήρθε κυριοάσει η συνολική, ας την πούμε, θετικιστι- λεκτικά μέσα στη θάλασσα. Βρισκόμουνα σ’ ένα από τα εκδρομικά καραβάκια που κή σκέψη που επιβάλλουν οι σπουδές εκάνουν μίνι-κρουαζιέρα στον Σαρωνικό, νός τέτοιου θέματος. Στα συν της υπόθεδιάβαζα τη μια μετά την άλλη τις Ιστορίες σης, αυτός ο τρόπος σκέψης με ωθεί να Ηρωικής Φαντασίας (Ωρόρα #12) και κάσκέφτομαι πάντα κατά το δυνατόν λογικές ακολουθίες αιτίου και αποτελέσματος ποια στιγμή, μεταξύ κύματος και ανέμου, σε όσα γράφω και κυρίως στα συστήματα συνέλαβα την εικόνα ενός βράχου μέσα στη θάλασσα, στον οποίο να μπορείς να μαγείας (και γενικότερα υπερβατικού)

φτάσεις όχι μόνο με τον συμβατικό τρόπο (με βάρκα) αλλά και μέσω κάποιας μαγικής διόδου. Μετά αναρωτήθηκα γιατί να φτάσει κάποιος μ’ αυτόν τον τρόπο εκεί και σκέφτηκα ότι μπορεί να απειλείται και ν’ ανακαλύψει τον συγκεκριμένο δρόμο από ανάγκη. Και τι άτομο θα είναι αυτό; Μα, κάποιο ικανό ν’ ανοίξει τη μαγική δίοδο. Και γιατί να απειλείται; Κάτι θα έχει κάνει. Σαν τι; Και κάπως έτσι έχουμε την αρχή του πρώτου μυθιστορήματος. Όλα έγιναν για να τηλεμεταφερθούμε από μια ακτή σε μια βραχονησίδα.

ήταν πως όλα τα διηγήματα είχαν για κεντρική ηρωίδα γυναίκα. Και μάλιστα, υποχρεωτικά, ισχυρή γυναίκα. Όχι το έπαθλο του ήρωα, αλλά μια γυναίκα που να μπορεί να σταθεί και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις μόνη της. Τα διηγήματα δεν είχαν πάντα καλό τέλος για τις εμπλεκόμενες, αλλά για μένα ήταν μεγάλο σχολείο να τις βλέπω να προσπαθούν στα όρια των δυνατοτήτων τους. Κι έτσι, ήταν τελείως αυτόματο στη σκέψη μου να τις βάλω σε δυναμικούς ρόλους κι εγώ. Ούτε που πέρασε κάτι άλλο από το μυαλό μου.

Στη γραφή σου υπάρχουν δυναμικές προσωπικότητες γυναικών και μάλιστα τον καιρό ακόμα που οι περισσότεροι ξένοι συγγραφείς έγραφαν μόνο διακοσμητικού ρόλου γυναίκες. Ποιανών συγγραφέων η γραφή έχει συμβάλλει σε αυτή σου την τάση;

Έπλασες μια δικιά σου υπέροχη ήπειρο, το Ρουμπάν. Λύσε μας αυτή την απορία: Είναι δυσκολότερο να πλάθεις εξαρχής έναν δικό σου κόσμο με τους κανόνες που συνεπάγονται ή να δημιουργείς φανταστικά στοιχεία πατώντας στους κανόνες του δικού μας κόσμου;

Β.Χρ.: Την πρώτη επιρροή την ανέφερα ήδη. Ήταν η Ανν ΜακΚάφρυ, με τη Λέσσα και τη Μορέτα του Περν. Εκείνη την εποχή κυκλοφορούσε επίσης η σειρά βιβλίων Sword and Sorceress, ανθολογημένων από τη Μάριον Ζίμμερ Μπράντλεϊ. Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της σειράς

Β.Χρ.: Η άμεση απάντηση: Μάλλον έχει μεγαλύτερη δυσκολία να δεσμεύεσαι από τους κανόνες του δικού μας κόσμου και να προσπαθείς να τον εμπλουτίσεις με φανταστικά στοιχεία τα οποία να τον κατοικούν με αληθοφάνεια.

Η αληθινή απάντηση: Στο Ρουμπάν ισχύουν και τα δύο. Είναι ένας φανταστικός κόσμος, αλλά δεν διαφέρει και τρομερά από τον δικό μας. Η γεωλογία, η μετεωρολογία και η βιολογία των περισσότερων πλασμάτων είναι εντελώς συμβατικά ταιριαστή με την εύκρατη Ευρώπη. Σ’ αυτό με βοηθάει και το ότι μού αρέσουν πολύ αυτές οι επιστήμες και διαβάζω ό,τι σχετικό πέφτει στα χέρια μου. Στην ομαλή εισαγωγή των φανταστικών στοιχείων στους Λαξευτές βοήθησε αναμφισβήτητα και το γεγονός ότι έγραφα πολλά χρόνια πριν βγει οτιδήποτε παραέξω κι αυτό μού έδωσε την ευκαιρία να «λειάνω» τις τραχιές επιφάνειες. Αν κάτι δεν μου πήγαινε καλά γενικά ή αν διαπίστωνα στα μέσα του τρίτου βιβλίου ότι υπήρχαν κενά ή ασυμβατότητες με τα προηγούμενα, είχα την πολυτέλεια να γυρίσω και να το διορθώσω. Έγραψες μια τριλογία που σου πήρε πολλά χρόνια και είσαι η πιο κατάλληλη να ρωτήσω: Συγγραφέων μπλοκάρισμα, η επίπονη μάστιγα που κατακλύζει όλους τους γραφιάδες. Με τι τρόπο παλεύεται;

Β.Χρ.: Αχχχ! Εδώ δυστυχώς δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές. Κάποιοι φίλοι μου ξέρω ότι παλεύουν και βγάζουν συστηματικά έναν συγκεκριμένο αριθμό λέξεων την ημέρα, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Εγώ σπάνια μπορώ να δουλέψω έτσι. Είναι εποχές που γράφω πολύ και εποχές που δεν γράφω καθόλου.

Τις περισσότερες φορές όταν μπλοκάρω, δεν είναι επειδή βαριέμαι με την ιστορία. Είναι επειδή κάτι δεν μου πάει καλά. Οπότε, εκεί σταματάω, σκέφτομαι και περιμένω. Κάποια στιγμή, παίρνει η σκέψη μου τον «σωστό» δρόμο και συνεχίζω με ανανεωμένη διάθεση. Τα τελευταία χρόνια, που έχω την τύχη να βρίσκομαι ανάμεσα σ’ ένα δίκτυο φίλων με παρόμοιες δραστηριότητες, τους ζητάω να μου βάλουν προθεσμίες, να ζητούν αναφορές προόδου κλπ. Δεν θα έλεγα ότι πιάνει πάντα, αλλά έχει πιάσει τουλάχιστον δυο-τρεις φορές. Και μ’ έχει διδάξει –αν και δεν το τηρώ πάντα– ότι όταν καθίσεις και παλέψεις, κάτι θα βγει για να ξεπεράσεις το πρόβλημα. Το πιο πρόσφατο έργο σου είναι η συλλογή διηγημάτων: Όλες οι γεύσεις του φωτός. Θέλεις να μας πεις δυο λόγια;

Β.Χρ.: Η συλλογή αποτελείται από 14 διηγήματα. Ένα μόνο, πολύ μικρό, δεν ανήκει στον χώρο του φανταστικού. Τα υπόλοιπα μοιράζονται σχεδόν ίσα σε επιστημονική φαντασία και φάντασυ. Πολλά απ’ αυτά γράφτηκαν για διαγωνισμούς του φόρουμ sff.gr ή για εργαστήρια της ΑΛΕΦ, πράγμα που σημαίνει ότι είχαν πάντα ένα όριο λέξεων και συνήθως ένα δεδομένο θέμα. Σε αντίθεση με τους Λαξευτές, που θα μπορούσε άνετα να περάσει ως νεανικό έργο, ένα-δυο από τα διηγήματα αυτής της συλλογής

είναι πολύ ενήλικα, είτε σε ό,τι αφορά το σεξ και τη βία, είτε σε ό,τι αφορά τους χαρακτήρες και τα κίνητρα. Κάποιοι βασικοί πυρήνες που με απασχολούν μόνιμα στη ζωή μου, π.χ. η δύναμη που προσφέρει η γνώση, η ισορροπία ανάμεσα στην υποχρέωση, στην επιβίωση και στο συναίσθημα, το παιχνίδι με την αλήθεια και το ψέμα, βρίσκονται με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο μέσα σε αρκετά από τα διηγήματα, αλλά σε γενικές γραμμές θα χαρακτήριζα τις Γεύσεις του Φωτός ως πιο σκληρό συνολικά έργο από τους Λαξευτές. Κάποιο πουλάκι με πληροφόρησε ότι γράφεις καινούριο μυθιστόρημα. Θα μας δώσεις κάποια στοιχεία; Τι να περιμένουμε;

Β.Χρ.: Ένα πουλάκι που έχει αναλάβει να φτιάξει και κάποιους χάρτες, μήπως; Το μυθιστόρημα είναι και πάλι φάντασυ. Θα είναι αυτοτελές και ο στόχος μου είναι να μην αφήσω ανοιχτά θέματα για άμεση συνέχεια. Αυτή τη φορά ο κόσμος διέπεται κυρίως από γεωπονική μαγεία (σε αντίθεση με τη γεωλογική των Λαξευτών). Δεν κάνω τίποτα τρομερές αποκαλύψεις εδώ γιατί τα περισσότερα απ’ αυτά που θα πω βρίσκονται στα πρώτα κεφάλαια, αλλά το πράγματα πάει ως εξής: Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας εξελίσσεται σ’ ένα απομονωμένο σχετικά νησιωτικό σύμπλεγμα, όπου δρα μια Συντεχνία Καλλιεργητών. Αυτοί έχουν τον τρόπο να ελέγχουν αφενός την παραγωγή ενός πολύ σημαντικού για την ευημερία του τόπου προϊόντος (δεν θα σας πω όμως τώρα τι είναι αυτό ούτε και πώς το χρησιμοποιούν) και αφετέρου διαθέτουν μια γκάμα από γεωπονικής φύσης ξόρκια που στην πορεία αποδεικνύονται ικανά για πολύ περισσότερα απ’ όσα θα υπέθετε

κανείς. Ένας ξένος πρίγκιπας φτάνει στα νησιά με την πρόθεση να συνάψει μια εμπορική συμφωνία προς όφελος –προφανώς– του τόπου του. Τα νήματα των ντόπιων και του ξένου μπλέκονται σιγά-σιγά, ενώ παράλληλα τα νησιά θα βρεθούν αντιμέτωπα με κάποια κρίση που τους απειλεί σε πολλά μέτωπα. Αν καταφέρει να πει αυτή η ιστορία όσα έχω στο μυαλό μου, θέλω να ελπίζω ότι δεν θα είναι μόνο μια περιπέτεια, αλλά θα έχει θίξει και θέματα σχετικά με την αλήθεια και το ψέμα στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι σχετικά κοντά στο τέλος, αλλά ήδη βλέπω την ανάγκη για αρκετές διορθώσεις στα ήδη γραμμένα, οπότε ίσως να χρειαστεί να περιμένουμε αρκετά για να πούμε ότι είναι έτοιμο το καινούργιο μυθιστόρημα. Σ’ ευχαριστούμε εκ μέρους των αναγνωστών και αναμένουμε να γίνει σύντομα η επιμέλεια για να το έχουμε άμεσα στα χέρια μας!

Κάθε φορά που παίρνω στα χέρια μου ένα βιβλίο της συγγραφέως Έλενας Δοριάκη, συναντώ μια ευχάριστη έκπληξη. «Ο κύριος Κοκοδούλης» δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο Κύριος Κοκοδούλης μαθαίνει για την Κυκλοφοριακή Αγωγή

Αυτή τη φορά, η συγγραφέας μάς συστήνει τον κύριο Κοκοδούλη. Ελάτε να τον γνωρίσουμε. Πρόκειται για έναν κύριο που έχει ταλαιπωρηθεί πολύ από τα ατυχήματα που του έχουν συμβεί. Ο κύριος Κοκοδούλης, μη γνωρίζοντας τα σήματα αλλά και τους κανόνες που πρέπει να τηρεί κάποιος όταν κυκλοφορεί στο δρόμο, κινδύνευσε αρκετές φορές. Με τη βοήθεια όμως ενός καλού τροχονόμου, ο κύριος Κοκοδούλης έμαθε να κυκλοφορεί με ασφάλεια στο δρόμο, χωρίς να θέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο. Επειδή όμως αγαπάει τα παιδιά, θέλει να τους μεταφέρει όλα όσα του έμαθε ο τροχονόμος, για να είναι σίγουρος ότι κανένα παιδί δεν θα βρεθεί αντιμέτωπο με κινδύνους και ατυχήματα στο δρόμο. Ένα όμορφο βιβλίο που αποτελεί εξαιρετικό οδηγό για γονείς και εκπαιδευτικούς που θέλουν να γνωρίσουν στα παιδιά τους κανόνες της κυκλοφοριακής αγωγής. Αφορμή για αυτό το βιβλίο ήταν η διοργάνωση ενός διαδραστικού πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής από τον ραδιοφωνικό σταθμό Family fm 89,5 στο Ηράκλειο Κρήτης. Ο ραδιοφωνικός σταθμός και οι εκδόσεις Περσείδες δημιουργούν μέσα από τη πένα της Έλενας Δοριάκη έναν ήρωα μασκότ, που θα μάθει στα παιδιά τους κανόνες της κυκλοφοριακής αγωγής. Ένα βιβλίο που χρειάζεται να το διαβάσουμε πρώτοι εμείς οι γονείς που αψηφούμε πολλούς από αυτούς τους κανόνες, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή μας αλλά και τη ζωή των παιδιών μας, δίνοντάς τους αρνητικά παραδείγματα που θα τα συντροφεύουν μια ζωή.

Φτάνοντας όμως στη διάβαση των πεζών δεν ήξερε ότι έπρεπε να τους παραχωρήσει προτεραιότητα, με αποτέλεσμα να σταματήσει απότομα. Έτσι έχασε την ισορροπία του, το ποδήλατο αναποδογύρισε και κάνοντας μια περίεργη τούμπα…..ουπς, βρέθηκε μπερδεμένος στα κλαδιά ενός δέντρου.

Ποδηλατώ, ποδηλατώ Τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας δεν ξεχνώ. τη ζωή μου αγαπώ, προσέχω όταν περπατώ. Ποδήλατο όταν οδηγώ, επιβάτης σαν γενώ, τους κανόνες κυκλοφοριακής αγωγής δεν αψηφώ! Είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση, έχοντας σύμμαχό μας σε αυτή την προσπάθεια τον κύριο Κοκοδούλη που τα παιδιά σίγουρα θα αγαπήσουν πολύ. Το βιβλίο περιλαμβάνει ένα cd με αφήγηση και τραγούδια. Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου υπάρχει και μια θεατρική δράση. Δίνεται έτσι η ευκαιρία στα παιδιά, μέσα από το θεατρικό παιχνίδι να αφομοιώσουν καλύτερα και με πιο ευχάριστο τρόπο τους κανόνες της κυκλοφοριακής αγωγής. Η εικονογράφηση του βιβλίου είναι της Χρυσάνθης Κιόρογλου. Ακόμα μια εξαιρετική δουλειά των εκδόσεων «Περσείδες» που κάθε φορά ανεβάζουν όλο και πιο ψηλά τον πήχη. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές του βιβλίου, με την ευχή να γίνει το βιβλίο αυτό η αφορμή για να μειωθούν τα ατυχήματα στη χώρα μας.

Μάνθος Σκαργιώτης

Συνέντευξη Θα σας γυρίσω στο παρελθόν. Θυμάστε τι ήταν το πρώτο που γράψατε και τι ανάγκες κάλυψε; Πώς γεννιέται ένας συγγραφέας;

Μια ιδέα είναι αρκετή για να στηθεί ένα μυθιστόρημα, ή χρειάζεται μια δεύτερη και ίσως μια τρίτη;

Μ.Σκ. Το μυθιστόρημα, όπως είπαμε πιο Μ.Σκ. Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Μπουζά- πάνω, ξεκινάει κατά κανόνα με μια ιδέα. ρα, που μου δίνετε την ευκαιρία να συνομι- Καθ’ οδόν, κάποιος από τους χαρακτήρες λήσουμε. Τιμή μου… Μαθητής γυμνασίου ή κάποιο περιστατικό συνήθως οδηγεί σε ήμουν, όταν έγραψα ένα μακροσκελές ποί- δεύτερη ομόκεντρη ιδέα, σε τρίτη κ.ο.κ. ημα. Το πρώτο «ολοκληρωμένο έργο». Ήταν Έτσι δημιουργούνται τα πολύπτυχα ή ποσε δεκαπεντασύλλαβο στίχο και θύμιζε πα- λυεπίπεδα μυθιστορήματα. Φυσικά, η βαραλογές και ποιήματα του Κώστα Κρυστάλ- σική ιδέα θα παραμένει η ραχοκοκαλιά του λη. Κάλυπτε εφηβικές ανησυχίες. Πιστεύω έργου. πως η ψυχή του συγγραφέα γεννιέται από τις μικρές εκρήξεις που προκαλεί μέσα του Τι σας ενδιαφέρει περισσότερο: Η πλοη ομορφιά και η ασχήμια του κόσμου. κή ή το ύφος; Έμπνευση ή συγκέντρωση, δουλειά ή ταλέντο; Πώς ξεκινάτε συνήθως τα βιβλία σας, βασισμένος σε κάποια ιδέα ή στους Μ.Σκ. Ως προς το πρώτο σκέλος της ερώχαρακτήρες; τησης: Προσπαθώ να δείξω τον σεβασμό μου και στο ύφος και στην πλοκή. ΕπιμέΜ.Σκ. Συνήθως βασίζομαι σε κάποια ιδέα. νω σ’ αυτά. Το οπωροφόρο δέντρο δεν είΎστερα έρχονται οι χαρακτήρες. Αυτοί θα ναι ένας όρθιος γυμνός κορμός! Έχει κλωχτίσουν με τα λόγια και τις πράξεις τους νάρια που περιπλέκονται και απλώνονται το οικοδόμημα, για να πάρει η ιδέα τη όσο πρέπει, έχει αέρα, έχει πουλιά, έχει μορφή που φαντάστηκα αρχικά. Ίσως και ίσκιο. Δίνει καρπό. Οπωροφόρο δέντρο τη μορφή που δεν είχα φανταστεί. Γιατί οι είναι και το λογοτεχνικό έργο. Ως προς το λογοτεχνικοί ήρωες δεν είναι πάντα του δεύτερο σκέλος: Συνδυασμός όλων. Ναι, χεριού μας. Πολλές φορές, ανεξαρτητοέχουμε την αρχική έμπνευση και, στη συποιούνται και μας δείχνουν αυτοί το δρό- νέχεια, στιγμές δευτερευουσών εμπνεύμο. Δεν αποκλείεται όμως ένα βιβλίο να το σεων. Αλλά, για να πάρει το έργο τη μορξεκινήσει ο χαρακτήρας, ο οποίος και θα φή που θέλει ο δημιουργός, χρειάζεται αναγκάζει τον συγγραφέα να τον ακολου- μοναστική αφιέρωση, φυσικό χάρισμα, θεί. και βέβαια δουλειά, δουλειά, δουλειά.

Έχετε γράψει επτά μυθιστορήματα. Θεωρείτε ότι η ζυγαριά έγειρε προς το μυθιστόρημα ή μήπως όχι;

πεθάνει ο Παπαδιαμάντης, ο Ντοστογιέφσκι, ο Σοφοκλής; Χώμα δεν θα βρεθεί να τους λιώσει. Αν επιχειρούσα να ορίσω τον συγγραφέα, θα έλεγα πως είναι ο αποστακτήρας των ατομικών και συλλογικών βιωμάτων. Πνευματικός αποστακτήρας που λειτουργεί με το φλόγιστρο του ονείρου.

Μ.Σκ. Παλιά είχα εκδώσει δυο ποιητικές συλλογές· έχω επίσης έτοιμη μια συλλογή μικρών κειμένων που έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά· αλλά, ναι, η ζυγαριά έχει γείρει στο μυθιστόρημα. Πιστεύω Πώς γράφετε ένα μυθιστόρημα; ότι το μυθιστόρημα έχει πόρτες ανοιχτές για Πιστεύετε ότι διδάσκεται η συγγραφή να μπουν μέσα και άλλα λογοτεχνικά είδη μέσω της δημιουργικής γραφής; (όπως για παράδειγμα η ποίηση). Μ.Σκ. Πώς χτιζόταν παλιά ένα πέτρινο Μπορεί ένας συγγραφέας να ζήσει για γεφύρι, ένα σπίτι, μια εκκλησιά; Πέτρα πάντα; Τι σημαίνει για εσάς συγγραφέας; πέτρα, με κοπίδι, με σφυρί, με ζύγι, με αλφάδι. Νταμαρτζήδες, κουβαλητές, Μ.Σκ. Ο συγγραφέας είναι το έργο του. Αν πελεκάνοι, μαστόροι, μαστορόπουλα, ζήσει το έργο του, θα ζήσει κι αυτός. Έχει ένα μεγάλο μπουλούκι ιδροκοπούσε .

υπό τις προσταγές του πρωτομάστορα. Ο συγγραφέας είναι όλα μαζί: και πρωτομάστορας και νταμαρτζής και κουβαλητής και πελεκάνος και τεχνίτης και μαστορόπουλο. Και χτίζει λέξη λέξη. Αν διδάσκεται η συγγραφή; Σίγουρα βοηθούν τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής. Κυρίως, τους συγγραφείς που αποφεύγουν να διαβάζουν κλασική λογοτεχνία, και μάλιστα δημιουργικά, και όσους δεν έχουν κάνει φιλολογικές σπουδές. Βέβαια, όποιος παρακολουθήσει τέτοια σεμινάρια δεν σημαίνει ότι θα φύγει από την αίθουσα διδασκαλίας, σώνει και καλά, συγγραφέας! Πρέπει να υπάρχει η μαγιά μέσα του. Παρακολούθησε ο Μακρυγιάννης μαθήματα δημιουργικής γραφής; Πόσοι συγγραφείς μπορούν άραγε να φτάσουν το μεγαλείο του λόγου και της γλώσσας του; Η ενασχόλησή σας με τη διδασκαλία σάς έχει επηρεάσει ως συγγραφέα; Είναι πιθανό να βάλει φρένο στην ικανότητα του συγγραφέα-καθηγητή να αφουγκράζεται τη διαίσθησή του;

Μ.Σκ. Οι μαθητές, καθημερινά, παραδίδουν μαθήματα στους δασκάλους τους. Μέσα στην τάξη έμαθα πώς λειτουργεί ο δέκτης ενός κειμένου. Αυτό είναι μεγάλο προνόμιο για κάποιον που γράφει. Γιατί η συγγραφή έχει δύο «συμβαλλόμενους»: τον συγγραφέα και τον αναγνώστη. Ο πρώτος αναλαμβάνει και την προσωπική του ευθύνη και την ευθύνη του αναγνώστη. Αυτό είναι ένα – το σημαντικότερο ίσως– από τα θετικά της ενασχόλησής μου με τη διδασκαλία. Ένα που κλείνει μέσα του πολλά. Δεν αποκλείεται όμως η σχολική τάξη να πα-

ρεμποδίζει τη διαίσθηση του δημιουργού. Η «φρονιμάδα» και η πειθαρχία που επιβάλλονται από τα σχολικά προγράμματα, η ανάγκη κάλυψης της διδακτέας ύλης, το ύφος των σχολικών ερωτήσεων, αυτά ενδέχεται κάποιες φορές να λειτουργήσουν ανασταλτικά στην υποχρέωση του συγγραφέα να βγαίνει έξω από τις συμβάσεις και τους καθωσπρεπισμούς. Όταν γράφω, προσπαθώ να παραμερίζω αυτή τη «φρονιμάδα», αλλά αναρωτιέμαι αν το έχω καταφέρει όσο θα ήθελα. Από ποιους συγγραφείς έχετε επηρεασθεί; Είναι φυσικό οι παλαιότεροι να αντικαθίστανται από νεότερους; Ποιους από τους νέους συγγραφείς ξεχωρίζετε για το έργο τους; Μ. Σκ. Όσα βιβλία έχω διαβάσει όλα είχαν κάτι να μου δώσουν. Ίσως έριξαν περισσότερο σπορικό μέσα μου ο Καζαντζάκης, ο Λουντέμης, ο Βενέζης, ο Βουτυράς, ο Ντοστογιέφσκι, ο Στάινμπεκ. Δεν θεωρώ ότι αντικαθίστανται οι παλαιότεροι. Απλώς οι νεότεροι παίρνουν την όποια δική τους θέση μέσα στην πολιτεία της Λογοτεχνίας. Όσο για τους νέους συγγραφείς, αν εννοείτε σύγχρονους, μου είναι δύσκολο να απαντήσω. Δεν είναι υπεκφυγή από φόβο μην ξεχάσω ή αδικήσω κάποιους –εξάλλου, πόσους ενδιαφέρει η γνώμη μου; – αλλά γιατί δεν έχω διαβάσει βιβλία όλων, για να μπορώ να κατατάξω ή να αξιολογήσω. Πάντως, είναι αρκετοί αυτοί που εκτιμώ και τους παρακολουθώ. Και απ’ τους οποίους μαθαίνω.

Ο θεσμός της οικογένειας, η τιμή, το φιλότιμο, το χρέος, κυρίαρχα στο βιβλίο σας. Θεωρείτε πως υπάρχει σύγκριση με τη σημερινή εποχή, ή μήπως οι αξίες της ζωής που μας άφη-

σαν κληρονομιά οι παλαιότεροι βρίσκονται σε φάση ευτελισμού;

Μ.Σκ. Το συναισθηματικό δέσιμο μέσα στην οικογένεια υπάρχει ανά τους αιώνες. Σίγουρα στην εποχή μας είναι περισσότερες οι οικογένειες στις οποίες, λόγω των οικονομικών και κοινωνικών παραμέτρων, παρατηρείται χαλάρωση των δεσμών μεταξύ των μελών τους, ακόμα και διάλυση. Όμως, η μητρική, η πατρική, η αδελφική αγάπη, όπου υπάρχει, έχει την ένταση, τον βαθμό που είχε πριν από τρεις ή εκατό χιλιάδες χρόνια. Είναι λάθος να λέμε πως όλα έχουν ευτελιστεί. Μπορεί το κακό να έχει απλωθεί περισσότερο, ενώ το καλό να έχει στενέψει, αλλά η ποιότητα και η δύναμή τους είναι η ίδια. Όσο αγαπούσαν οι παλιοί, αγαπούμε κι εμείς· όσο μισούσαν, μισούμε. Το ίδιο, πιστεύω, συμβαίνει με όλες τις αξίες. Το βιβλίο σας «Στο δρόμο των αρωμάτων» από τις εκδόσεις Διόπτρα είναι

ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Μαθαίνουμε από την ιστορία; Ακούμε πολύ συχνά, ιδίως μέσω των Μ.Μ.Ε., τη φράση: «η ιστορία επαναλαμβάνεται». Ισχύει κατά τη γνώμη σας;

Μ.Σκ. Η ιστορία είναι μεγάλος δάσκαλος. Όποιος την κατέχει προφυλάγεται από τις κακοτοπιές. Είναι όμως ένας δάσκαλος πολύ ευαίσθητος. Τα ανθρώπινα πάθη τον παραμερίζουν εύκολα και του κλείνουν το στόμα. Και μετά τη φίμωση έρχεται το κακό. Τότε, συνήθως ακούγεται η φράση «η ιστορία επαναλαμβάνεται». Μια φράση που, κατά κανόνα, χρησιμοποιείται με αρνητική έννοια. Αν κάτι επαναλαμβάνεται, είναι μόνο οι κινητήριες δυνάμεις των αιτίων (αρχομανία, ρατσισμός, φανατισμός, απληστία κλπ.), καθώς και το συνακόλουθο των αποτελεσμάτων που είναι ο ανθρώπινος πόνος. Όλα τα άλλα είναι διαφορετικά, γιατί καθορίζονται από τις συνθήκες της κάθε εποχής. Υπ’ αυτό το πρίσμα, πιστεύω, πρέπει να διαβάσουμε και τη φράση του Αμερικανού συγγραφέα

Σανταγιάνα: «Όποιος ξεχνάει το παρελθόν του αναγκάζεται να το ξαναζήσει». «Ολόφτυστοι ο τόπος μας. Τώρα, αν η πέτρα ανθρώπεψε ή εμείς πετρώσαμε δεν κατέχω». Πόσο προσαρμοστικός είμαστε ως λαός; Λειτούργησε και λειτουργεί θετικά ή αρνητικά αυτή η προσαρμοστικότητα; Μ.Σκ. Προσαρμοζόμαστε εύκολα. Ο τό-πος μας έχει μεγάλη ποικιλία: βουνά, κάμπους, φαράγγια, ακρογιάλια, θάλασσες, ποτάμια, πλαγιές, γκρεμούς. Οι διαδρομές από το ένα μέρος στο άλλο είναι σύντομες. Πριν ακόμα σβήσει η εικόνα του βουνού ξανοίγεται μπροστά μας η θάλασσα. Σκαρφαλώνεις στον γκρεμό και, να, ο κάμπος. Αυτό είναι ευλογία. Και μας μαθαίνει από τη μικρή ηλικία να δεχόμαστε τις αλλαγές σαν κάτι φυσικό. Αυτή η προσαρμοστικότητα, πιστεύω, λειτούργησε θετικά. Γι’ αυτό σε όποια γωνιά του πλανήτη κι αν πάμε, θα βρούμε Έλληνα ο οποίος ζει σαν να φύτρωσε εκεί. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η έλλειψη καχυποψίας μάς εκθέτει σε επικίνδυνους αιφνιδιασμούς, με συνέπεια αυτή την «αθωότητα» να την πληρώνουμε, και ως άτομα και ως λαός.

«Αχ, εσείς οι Έλληνες! Ή τρέχετε για να φτάσετε τους άλλους ή καρτερείτε για να σας φτάσουν οι άλλοι, δεν είστε ποτέ στην ώρα σας. Και περβατείτε καλύτερα, όχι όντας έχετε γερά τα ποδάρια, πάρεξ άμα σας τα κόψουν…», «Κι όποτε γονατίζετε, δε γονατίζετε από ταπεινοσύνη, αλλά για να ιδείτε από εκεί χαμηλά πόσο ψηλά φτάνει το μπόι σας. Είστε παράξενη φάρα, Κωσταντίνε». Τελικά τι είμαστε οι Έλληνες, όσο μικροί τόσο τρανοί;

Μ.Σκ. Έχουμε μέσα μας και τον άγιο και τον διάβολο, και τον παράδεισο και την κόλαση. Σπρώχνουμε κάποιον στον γκρεμό κι αμέσως του δίνουμε το χέρι για να τον σώσουμε. Μας φτιάχνει ο τόπος μας και η ιστορία μας έτσι· και Λεωνίδα και Εφιάλτη. Πόσες φορές δεν συγκρούονται μέσα μας αυτοί οι δυο πρόγονοί μας! Δεν βολευόμαστε στον ίσιο δρόμο, στον ίσιο τόπο. Ευλογημένη ράτσα και καταραμένη μαζί. «Ο Μεχμέτης, κατά τα λεγόμενα της Αερινής, θα έβανε λυτούς και δεμένους να μας τζακώσει… Κι άμα λάχει, και στα καζάνια της Κόλασης είν’ έτοιμοι να πέσουν». Όλα αυτά για την αρπαγή μιας γυναίκας, πόσο μάλλον για την επιβολή του σεριάτ (ιερού νόμου του ισλάμ). Η Οθωμανική εξάπλωση βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στον φανατισμό. Ο φανατισμός έχει σχέση με το γεγονός ότι είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι πως πρέπει και έχουμε υποχρέωση να αλλάξουμε τον άλλο. Φανατικός ίσον αλτρουϊστής, επιθυμία του να σε αλλάξει, ακόμη και αν δεν το θέλεις· και αν δεν τα καταφέρει, σε σκοτώνει για το δικό σου καλό. Θεωρείτε το φανατισμό ως βασικό πρόβλημα του 21ου αιώνα; Θα μπορούσαμε, πιστεύετε, κάποια στιγμή να αντικαταστήσουμε τον φανατισμό με τον συμβιβασμό; Θεωρείτε κάτι τέτοιο εφικτό;

Μ.Σκ. Ο 21ος αι. ανέτειλε μαζί με τον καινούριο φανατισμό. Στο δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα ο φανατισμός ούτε κοιμόταν ούτε γρηγορούσε. Έμοιαζε με κουλουριασμένο φίδι που παραμόνευε να περάσει το θύμα. Τώρα ο φανατισμός είναι ξεκάθαρος, έχει προσανατολισμό. Το φίδι δεν κρύβεται, δεν παρα-

μονεύει· αντίθετα, κυνηγά τα θηράματά του: τους μετανάστες, τους μαύρους, τους αδύναμους, τους διαφορετικούς, τους ευεπηρέαστους, τους ευάλωτους, τους αλλόθρησκους... Θα ήταν ευχής έργο να αντικατασταθεί ο φανατισμός από μετρημένο συμβιβασμό. Όμως η οικονομική ανισότητα και μεταξύ ατόμων και μεταξύ χωρών, η μεγάλη κοινωνική αδικία που κατατρύχει τον κόσμο, η φτώχεια, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο πολλών κοινωνικών ομάδων, καθώς και η τύφλωση που φέρνουν οι θρησκείες, εκμηδενίζουν, θα έλεγα, τις πιθανότητες. Φαίνεται πως έτσι θα συνεχίζει να πορεύεται η ανθρωπότητα. Βέβαια, δεν θα σταματήσει ποτέ να επωάζεται μες στο κακό το καλό, όπως και μες στο καλό το κακό. Αυτή είναι η μοίρα μας. Κι έχουμε υποχρέωση να της τραβάμε το χαλινάρι, ακόμα και στην περίπτωση που ξέρουμε ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Μια αμφιβολία κυνηγά τον ήρωα του βιβλίου από την αρχή: «…Θα μπορέσει να εκπληρώσει το χρέος του, θα μπορέσει να παραμείνει ζωντανός ανάμεσα σε τόσους κινδύνους, άραγε η Ανθή θα τον έχει ακόμη στο νου της…», όπως χαρακτηριστικά γράφετε σε ένα σημείο. Είναι η αμφιβολία εποικοδομητική;

Μ.Σκ. Η αμφιβολία είναι μάνα πολύτεκνη. Είναι η δύναμη που προωθεί και την ύλη και το πνεύμα. Γενικά, για τη ζωή είναι ό,τι η βουκέντρα του παλιού ζευγολάτη για τα καματερά. Όσο αφορά την τέχνη και ιδιαίτερα τη λογοτεχνία, η αμφιβολία βάζει τον συγγραφέα σε μονοπάτια που δεν τα είχε φανταστεί όταν ξεκινούσε το έργο του. Κι αν για τον δημιουργό αυτά τα μονοπάτια είναι μια φορά γοητευτικά, για τον αναγνώστη είναι δέκα. Οπότε βγαίνουν και οι δυο κερδισμένοι· και ο συγ-

γραφέας και ο αναγνώστης. Και πάνω απ’ όλα κερδισμένη βγαίνει η τέχνη. Άλλη εποχή, άλλοι άνθρωποι· θεωρείτε ότι έχουμε κοινά με τους ανθρώπους της εποχής που περιγράφετε, θα αντιδρούσαμε παρόμοια σε παρόμοιες καταστάσεις, έχουμε τις ίδιες αντοχές; Ή μετεξελιχθήκαμε σε ένα εντελώς καινούργιο «είδος»; Μ.Σκ. Πιστεύω πως η ψυχή παραμένει η ίδια καθ’ όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Ο ηρωισμός του Θεμιστοκλή στη Σαλαμίνα είναι ίδιος με τον ηρωισμό του Κανάρη στο Αιγαίο. Και σήμερα, όταν μας καλέσει η κρίσιμη ώρα, θα περάσει μέσα μας και ο Κανάρης και ο Θεμιστοκλής. Στη συνηθισμένη καθημερινότητα ο αιώνιος άνθρωπος-φορέας αξιών, ο πραγματικός εαυτός μας δηλαδή, είναι κοιμισμένος μέσα μας. Στις μεγάλες στιγμές ξεπορτίζει και στέκεται γενναία στο ύψος των περιστάσεων. Από την άλλη, στις ίδιες πάλι μεγάλες στιγμές, θα φανερωθεί και ο τιποτένιος για να επιβεβαιώσει την τιποτενιοσύνη του. Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτετε στο μυθιστόρημα, υπάρχουν στο κείμενο στοιχεία που είναι βασισμένα σε αληθινά γεγονότα και ποια είναι αυτά; Ή είναι όλα προϊόν μυθοπλασίας;

Μ.Σκ. Είναι μια συνύφανση πραγματικότητας και μυθοπλασίας. Υπάρχει δηλαδή στο βιβλίο η συγκεκριμένη εποχή με τα χάνια της, την πειρατεία, το εμπόριο, τις κοινωνικές σχέσεις, τα καραβάνια, τη διπλωματία, τα σπίτια, τα φαγητά, τα καράβια, τους πολέμους των Οθωμανών, τις αντιστάσεις του Γένους μας, τις

αρρώστιες. τους λιποτάχτες κλπ. Μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, τον πραγματικό, κινούνται τα πρόσωπα του μυθιστορήματος. Η δράση τους είναι μυθοπλαστική. Οι ιστορικές σκηνές που παρουσιάζονται στη λογοτεχνία ή στον κινηματογράφο αποδίδουν κάποια πραγματικά γεγονότα, ενώ αποσιωπούνται άλλα. Είναι δε εξαιρετικά εντυπωσιακές, πράγμα που τις καθιστά περισσότερο δημοφιλείς από τη «βαρετή» και «περίπλοκη» ιστορία των επιστημόνων ιστορικών. Πώς διασφαλίζεται ότι ο αναγνώστης θα λάβει την αντικειμενική ιστορική αλήθεια; Μ.Σκ. Η σκηνή, κάθε σκηνή, ως πράξη και ένταση μπορεί να μην έχει συμβεί στον συγκεκριμένο μυθιστορηματικό χωροχρόνο. Για παράδειγμα, το βασανιστήριο που περιγράφεται σε φυλακή της Τραπεζούντας μπορεί, στην πραγματικότητα, να είχε συμβεί πέντε χρόνια πριν στη Σμύρνη ή αλλού. Ο συγγραφέας το τοποθετεί όπου τον καλεί η εξέλιξη της υπόθεσης και η ανάγκη της πλοκής. Ο αναγνώστης (πρέπει να) γνωρίζει ότι οι σκηνές αυτές κάπου συνέβαιναν. Κι αν ακόμα δεν συνέβησαν με τον ίδιο τρόπο, θα μπορούσαν να είχαν συμβεί έτσι. Και να μην ξεχνάμε ότι η ζωή, πολλές φορές, ξεπερνά τη λογοτεχνία.

Σημαντικός πυλώνας στην ανθρώπινη κοινωνία της εποχής που περιγράφετε είναι η θρησκεία. Στη μεταθρησκευτική εποχή μας, ο κόσμος αναζητά ιερείς. Ζητά συχνά από καλλιτέχνες και λογοτέχνες να γίνουν ιερείς στη θέση των ιερέων. Τους ζητά να του μιλήσουν για τα μυστήρια της ζωής, να του πουν πώς πρέπει να ζει. Αποτελεί αυτό υποχρέωση της λογοτεχνίας, είναι αυτή η θέση της, μπορεί ο συγγραφέας να σηκώσει

αυτό το βάρος, μπορεί να γίνει προφήτης ή πρέπει να αντισταθεί σ’ αυτό; Ποια θεωρείτε πως θα είναι η τύχη της τέχνης και της λογοτεχνίας, αν γινόταν κάτι τέτοιο; Μ.Σκ. Ο συγγραφέας δεν θα πρέπει να εγκλωβιστεί μέσα σ’ αυτή τη λογική. Πώς κυλάει το νερό της βροχής στην πλαγιά του βουνού; Ελεύθερα. Συμμορφώνεται μόνο στο ανάγλυφο του τοπίου. Στη φύση δηλαδή. Σχηματίζει αυλάκια, μικρούς ή μεγάλους καταρράχτες, γούβες, στρογγυλεύει πέτρες· και κατηφορίζει να ποτίσει τον τόπο ή να συναντήσει το ποτάμι κι ύστερα τη θάλασσα. Αν το νερό της βροχής το μαζέψεις σε φτιαγμένα από τον άνθρωπο αυλάκια και σε δεξαμενές, τότε χάνει την ομορφιά του, υποτάσσεται. Έτσι συμβαίνει και με τον πραγματικό δημιουργό. Νερό της βροχής στην πλαγιά του βουνού είναι κι αυτός. Η λέξη υποχρέωση δεν συνάδει με έργο καλλιτεχνικό. Το ακρωτηριάζει. Ο λογοτέχνης (όπως και κάθε καλλιτέχνης) δεν είναι ούτε δάσκαλος, ούτε φροντιστής, ούτε παπάς, ούτε Καζαμίας. Δεν γράφει εγχειρίδια καλής συμπεριφοράς. Αν συνέβαινε αυτό, τότε θα ερχόταν ο μαρασμός της λογοτεχνίας, ο θάνατός της.

Η ατμόσφαιρα της Ανατολής, ο μυστικισμός, τα αρώματα που την περιβάλλουν, πάντα γοητεύουν το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Ο λαός μας είναι άρρηκτα δεμένος με την Ανατολή. Είναι μια κατάσταση που, αν και έχει περάσει μέσα από τη φωτιά και το σίδερο, έχει δημιουργήσει σχέσεις μεταξύ των λαών, κοινωνικές και άλλες. Σχέσεις οι οποίες τους έφεραν πιο κοντά (χαρακτηριστικό ακόμα και των πιο διαφορετικών κοινωνιών να αναπτύσσουν σχέσεις, όταν ζουν και συ-

μπεριφέρονται πολύ κοντά). Μετά από τόσα πολλά θεωρείτε ότι μοιάζουμε, διαφέρουμε, μας χωρίζουν λιγότερα από αυτά που μας ενώνουν, θεωρείτε την ειρηνική συνύπαρξη εφικτή; Μ.Σκ. Οι Έλληνες ποτέ δεν βολευτήκαμε μέσα στους πρώτους ελλαδικούς τόπους. Από τα αρχαία χρόνια είχαμε σκορπίσει στη Δύση και στην Ανατολή. Ζυμωθήκαμε με τους ξένους λαούς. Εκείνο όμως που πέρασε περισσότερο μέσα στο αίμα μας, κάτι σαν αντιδάνειο, είναι η Ανατολή. Μπολιαστήκαμε με τις ομορφιές και τους καημούς της. Αυτό το δείχνει η Τέχνη. Κάθε έργο που έχει ανατολίτικα στοιχεία μέσα του είναι, όπως είπατε, πιο δημοφιλές, συγκινεί πιο πολύ. Ας πάρουμε για παράδειγμα το τραγούδι. Το ρεμπέτικο, οι αμανέδες, η λατρευτική μουσική παράδοση της Αραβίας, τα ινδικά ακούσματα, κάποιες εποχές κυριαρχούσαν στον ελληνικό μουσικό κόσμο. Φλέβες εκείνων βρίσκουμε και στο σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. Μοιάζουμε, επομένως, με τους εξ Ανατολών γείτονές μας. Και σίγουρα είναι περισσότερα αυτά που μας ενώνουν. Όσο περισσότερα όμως κι αν είναι, υπάρχουν δυο πράγματα που τα υποσκελίζουν. Το ένα είναι η αδυναμία των χωρών μας σε συνδυασμό με τη γεωγραφική μας θέση· αυτό μας κάνει πιόνια στη σκακιέρα των ισχυρών της γης. Το άλλο είναι το ότι έχουμε διαφορετικούς θεούς. Κι αφού οι θεοί δεν τα βρίσκουν μεταξύ τους, δεν τα βρίσκουμε κι εμείς. Το βιβλίο δεν ανήκει στον συγγραφέα αλλά στους αναγνώστες, αυτοί είναι οι τελικοί κριτές. Αν μπορούσα να σας βάλω στη θέση του αναγνώστη, πώς θα κρίνατε το βιβλίο σας; Μ.Σκ. Δύσκολη ερώτηση... Ως ένα έντιμο βιβλίο που χρειάστηκε πολλή δουλειά και πολλή ψυχή για να γραφτεί. Πόσος χρόνος απαιτήθηκε για να ολοκληρωθεί το συγκεκριμένο μυθιστόρημα και τι είδους έρευνα κάνατε; Πόσο εύκολη ή δύσκολη θεωρείτε τη συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος και για ποιους λόγους; Μ.Σκ. Περίπου τέσσερα χρόνια. Ατέλειωτη βιβλιογρα-

φία, έντυπη και ηλεκτρονική: Ιστορία, λαογραφία, θρησκειολογία, λογοτεχνία, χρονικά, γεωγραφία, βιογραφίες, οικονομία της εποχής… Το εύκολο στη συγγραφή ιστορικού μυθιστορήματος είναι ότι ξέρεις πού πατάς, ξέρεις πού να ερευνήσεις, έχεις κολαούζο. Το δύσκολο είναι να μην προδώσεις την Ιστορία, να καταφέρεις να δώσεις την ατμόσφαιρα της εποχής, να χρησιμοποιήσεις το κατάλληλο ύφος, να αναπλάσεις μια ξεχασμένη καθημερινότητα. Αν δεν «απελευθερωθείς» από τις σημερινές εικόνες και τα τρέχοντα εκφραστικά χρώματα, θα χάσει πολλά το μυθιστόρημα. Πώς επιλέγετε ένα καλό βιβλίο; Ποιο από αυτά που διαβάσατε την τελευταία περίοδο θα προτείνατε; Μ.Σκ. Βλέπω το οπισθόφυλλο, διαβάζω μικρά αποσπάσματα ξεφυλλίζοντας. Αν δω ότι με αγγίζουν, θα το επιλέξω. Αυτές τις μέρες ξαναδιαβάζω το έργο του Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Πέρα από την αισθητική απόλαυση, είναι ένα κορυφαίο μάθημα συγγραφής μυθιστορήματος. Θα πρότεινα στους αναγνώστες να διαβάζουν (και) κλασική λογοτεχνία, γενικώς. Πέραν των άλλων, θα μπορούν να αξιολογούν καλύτερα και τη σύγχρονη. Τι ετοιμάζετε για το μέλλον;

Μ.Σκ. Τον ερχόμενο Φεβρουάριο θα κυκλοφορήσει από τη Διόπτρα το καινούριο μυθιστόρημά μου.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πω για αυτό το βιβλίο είναι ότι, αντίθετα με το τι γράφει στο εξώφυλλο, ΔΕΝ είναι ένα μυθιστόρημα φαντασίας. Ο Τέταρτος Καβαλάρης: Η επώαση, είναι ξεκάθαρα ένα βιολογικό θρίλερ, το οποίο διαδραματίζεται σε δύο χρονικές περιόδους. Στη μία, μεταφερόμαστε στο 1347 μ.Χ. και, από τις στέπες της Κιργισίας, ξεκινάμε ένα ταξίδι δυτικά, προς την Κωνσταντινούπολη. Στην δεύτερη, βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη το 2017, και ακολουθούμε μία ομάδα χαρακτήρων κατά το ξέσπασμα μίας παράξενης, ιδιαίτερα θανατηφόρας μεταδοτικής ασθένειας. Το αγαπημένο μου κομμάτι ήταν σίγουρα το μεσαιωνικό. Στέπες, φρούρια, πολιορκίες, λεπτομερείς και παραστατικές μάχες, δράση και αγωνία που δεν σταματά σε αυτό το απελπισμένο ταξίδι προς την Δύση, και ξοπίσω οι ορδές των Μογγόλων να σαρώνουν τα πάντα στην πορεία τους προς την πάλαι ποτέ κραταιά Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Στο ταξίδι αυτό όμως, ο πραγματικός εχθρός δεν τρέχει ξοπίσω: ταξιδεύει μαζί και είναι αναπόδραστος... Το σύγχρονο κομμάτι ήταν και πιο δύσκολο από άποψη ψυχολογίας. Προφανώς και όταν διαβάζεις ένα βιβλίο του οποίου ο τίτλος συνειρμικά παραπέμπει στον τέταρτο καβαλάρη της Αποκάλυψης - τον Θάνατο, που δεν αφήνει τίποτα όρθιο πίσω του - δεν περιμένεις πεταλουδίτσες και ροδοπέταλα. Δεν μπορείς ωστόσο να προετοιμαστείς πλήρως για την ρεαλιστική ζοφερότητα που θα συναντήσεις, και για την απόγνωση που θα βιώσεις (και θα σ'αρέσει). Το ότι ένα τέτοιο σενάριο πανδημίας θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί οπουδήποτε, οποτεδήποτε, σου προξενεί ακόμα περισσότερη ανατριχίλα. Άμα έχεις βήχα όταν το διαβάζεις δε, μία ανησυχία δεν την αποφεύγεις. Οι χαρακτήρες που περνούν από τις σελίδες, πολλοί. Η τριτοπρόσωπη αφήγηση από την οπτική ολονών, δίκοπο μαχαίρι. Από τη μία βλέπεις πολλές τοποθεσίες, στιγμιότυπα, και προσωπικές ιστορίες, από την άλλη αυτό κοστίζει λίγο στην εμβάθυνση σε κάποιον κύριο χαρακτήρα με τον οποίο θα συνδεθείς. Βέβαια, ίσως είναι καλύτερα να μη συνδεθείς και πολύ με κανέναν. Σε ένα τέτοιο εφιαλτικό σενάριο, κανείς δεν είναι ασφαλής... Περιμένω με ενδιαφέρον να κυκλοφορήσει το δεύτερο, μιας κι ο συγγραφέας μας έκοψε ακριβώς στο σημείο που ξεκινάνε πολύ, πολύ συναρπαστικές δυστοπικές καταστάσεις στην αγαπημένη μας συμπρωτεύουσα...

Ένα κύμα βήχα ανέβηκε από τα πνευμόνια του ψηλά, περνώντας από λάρυγγα και φάρυγγα, γδέρνοντας το πίσω μέρος του λαιμού του και τις αμυγδαλές του. Έβηξε ηχηρά και έφτυσε στον νιπτήρα. Σκύβοντας προς τα κάτω είδε ότι μαζί με το διάφανο φλέμα υπήρχε κι αίμα, πηχτό και πορφυρό, σαν μία άλλη μορφή υδραργύρου ενός θερμομέτρου. Μικρότερα

Για μια στιγμή άπλωσε το χέρι του πάνω από την πρύμνη, ενώ κοκκινωπά σταγονίδια είχαν το σκοτεινό νερό ταξίδευε ανάποδα από κάτω του, σαν να πιτσιλήσει τον νιπτήρα, το ήθελε να μειώσει την απόσταση χερούλι της βρύσης, ακόμα και ανάμεσα σε αυτόν και στην πόλη. πιο ψηλά, τον καθρέπτη και τα Ο κόσμος του χανόταν σταδιακά πίσω, και μόνο το πλακάκια στον τοίχο. πορτοκαλόχρωμο ανταύγισμα της φωτιάς στα χαμηλότερα σύννεφα Το ξαφνικό κύμα πανικού που έδειχνε πού βρισκόταν μέχρι πρότινος η πόλη. Η πληγή που τον κατέπνιξε τον έκανε να άφηνε το σκαρί στην υδάτινη βγάλει μία μακριά γοερή επιφάνεια μεγάλωνε, φάρδαινε αιμορραγώντας αφρό, και ύστερα κραυγή. χανόταν στα απόνερα.

Κινητές βιβλιοθήκες

Κινητή Βιβλιοθήκη Ηλιούπολης

Κινητές βιβλιοθήκες: Τι προσφέρουν και πώς λειτουργούν;

Όσοι πήγαιναν σχολείο σε κάποιο χωριό το οποίο δεν είχε δική του βιβλιοθήκη, ίσως έχουν ακόμα στο μυαλό τους την εικόνα της κινητής βιβλιοθήκης. Η κινητή βιβλιοθήκη, την οποία γνωρίσαμε αρχικά λόγω των επισκέψεών της στο προαύλιο του σχολείου και στη συνέχεια στην πλατεία του χωριού, παρόλο που από μόνη της δεν αρκεί για να μας κάνει να αγαπήσουμε την ανάγνωση, ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους ασχοληθήκαμε τόσο με αυτή. Όσο ήμασταν μαθητές περιμέναμε κάθε δεκαπέντε ημέρες να εμφανιστεί το φορτηγάκι γεμάτο βιβλία, ώστε να επιστρέψουμε αυτά που είχαμε διαβάσει και να εξερευνήσουμε άλλα. Βέβαια, υπήρχαν παιδιά που δεν έδειχναν ενδιαφέρον για τα βιβλία, μέσα από αυτή τη διαδικασία όμως, η οποία ήταν υποχρεωτική για όλους, πέρασαν διάφορα από τα χέρια τους (χωρίς όμως να ξέρουμε αν στο σπίτι τα άνοιξαν για να τα διαβάσουν). Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, όταν το σχολείο έκλεινε, η δυνατότητα δανεισμού βιβλίων δεν έπαυε να υπάρχει, αφού η κινητή βιβλιοθήκη συνέχιζε τις επισκέψεις της στην πλατεία του χωριού. Αυτή τη φορά είχαν την ευκαιρία όλοι, μαθητές και ενήλικες, να ανακαλύψουν τον κόσμο της ανάγνωσης. Πώς ακριβώς λειτουργούν όμως οι κινητές βιβλιοθήκες;

Υπάρχουν από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και στόχος τους είναι να προσφέρουν βιβλία στα πιο απομακρυσμένα μέρη της χώρας. Συνεργάζονται άμεσα με κάποια δημοτική βιβλιοθήκη, επισκέπτονται δανειστικά κέντρα και σχολεία. Είναι οχήματα τα οποία έχουν στο εσωτερικό τους ό, τι και μια κανονική βιβλιοθήκη, ίσως σε λίγο πιο περιορισμένο βαθμό λόγω του χώρου. Περιλαμβάνουν ράφια με βιβλία, εξειδικευμένο προσωπικό και υπολογιστές, οι οποίοι διευκολύνουν τη δουλειά των υπαλλήλων. Εξυπηρετούν πάνω από 1800 σχολεία σε 43 νομούς.

Ακούγοντας πολύ καλά λόγια για τα βιβλία της συγγραφέως Τάνιας Θεοδοσίου και αφού δεν είχα διαβάσει κάποιο από αυτά, αποφάσισα να κάνω την αρχή και να γνωρίσω τη συγγραφέα μέσα από το βιβλίο της «Οι ανυφάντρες της μοναξιάς». Στο συγκεκριμένο βιβλίο με «τράβηξε» πρώτον το εξώφυλλο, και δεύτερον η υπόθεση στο οπισθόφυλλο. Ήθελα πολύ καιρό να αποκτήσω το βιβλίο και τώρα που το έχω διαβάσει συνειδητοποίησα πόσο λάθος έκανα που καθυστέρησα τόσο την ανάγνωσή του. Έχω ιδιαίτερη αδυναμία στα μυθιστορήματα εποχής και αυτό το βιβλίο ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Η ιστορία του βιβλίου εκτυλίσσεται στην Αγγλία, την εποχή του ρομαντισμού. Στην Αγγλική εξοχή, με τις κατοικίες κυκλωμένες από δάση και λόφους. Σε αυτές τις αρχοντικές κατοικίες που μετρούσαν ζωή αιώνων και στέγαζαν τις πλούσιες και αριστοκρατικές οικογένειες. Ο κοινωνικός ρατσισμός, η εξαθλίωση των φτω-χών ανθρώπων, οι αρρώστιες που μάστιζαν την κοινωνία, η μεγάλη διαφορά του βιοτικού επιπέδου ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, είναι κάποια στοιχεία που σηματοδοτούν την εποχή που περιγράφεται στο βιβλίο. Η Λαβίνια, η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, έχοντας γνωρίσει την αγάπη καθώς μεγάλωσε σε μια πολύ ζεστή κι αγαπημένη οικογένεια, νιώθει να χάνει τη γη κάτω από τα πόδια της όταν έρχεται αντιμέτωπη με μια μεγάλη αποκάλυψη. Όλα όσα πίστευε μέχρι τότε αλλάζουν, καθώς αντιλαμβάνεται ότι ζούσε μέσα στο ψέμα. Πως γίνεται η αγάπη να μετατραπεί σε μίσος;

Οι προκαταλήψεις, τα κουτσομπολιά που έδιναν και έπαιρναν, μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να στιγματίσουν υπολήψεις και να καταστρέψουν ζωές. Ζωές αθώων ανθρώπων, καθώς ο λόγος των αρχόντων είχε μεγαλύτερη ισχύ.

Σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής της, στην εφηβεία, αναγκάζεται να θάψει όλα της τα όνειρα, να κρύψει τα συναισθήματά της και να καλύψει τις πληγές της που αιμορραγούσαν από τα χτυπήματα της μοίρας. Βλέπει τη φυγή ως μόνη διέξοδο για να ξεφύγει από τον πόνο και την πίκρα. Καταφεύγει στο Λονδίνο. Η ζωή στην Βρετανική πρωτεύουσα δύσκολη, αλλά καταφέρνει να βρει δουλειά ως ράφτρα σε μια μπουτίκ. Εξυπηρετώντας μια πελάτισσα, παραδίδει ένα δέμα στον Κόντε Λάνσαϊρ στο Νόρθλαντ Χάους. Και τότε ξεκινούν όλα. Το συγκεκριμένο δέμα όμως κάτι κρύβει. Συνδέεται με ένα ένοχο παρελθόν. Η Λαβίνια εμπλέκεται άθελά της σε αυτή την υπόθεση και κρατείται αιχμάλωτη από τον υιό του Κόντε, τον Λόρδο Ίαν Λάνσαϊρ, μέχρι να πειστεί ο ίδιος για την αθωότητά της. Οι σχέσεις μεταξύ τους είναι πολύ τεταμένες. Μίσος, φόβος, τύψεις, αλλά και ένας έρωτας που γεννιέται. Πολλά τα εμπόδια που θα μπουν ανάμεσά τους. Μα η δυσπιστία είναι το κύριο χαρακτηριστικό της σχέσης τους. Μπορείς να αγαπήσεις κάποιον που δεν εμπιστεύεσαι; Πόση δύναμη έχει αυτή η αγάπη; Θα καταφέρουν να βρουν τον πραγματικό ένοχο; Τι ενώνει και τι χωρίζει τους δυο νέους; Τι συνέβη τελικά στο παρελθόν και πόσο θα επηρεάσει το μέλλον; Θα ξεπεράσει η Λαβίνια την πίκρα που νιώθει μέσα της και θα ξανασμίξει με την οικογένειά της; Θα καταφέρει να συγχωρέσει;

Θα πειστεί ο Ίαν για την αθωότητα της κοπέλας; Θα της αποδείξει την δύναμη της αγάπης του; Όταν η αλήθεια έρθει στο φως θα τους λυτρώσει ή θα τους ρίξει στα Τάρταρα;

Υπέροχες περιγραφές των τοπίων, έντονα συναισθήματα, κουβάρι μπερδεμένο οι σχέσεις των ηρώων, κι από δίπλα οι Ανυφάντρες της Μοναξιάς να πλέκουν τη ζωή και το μέλλον τους. Σίγουρα ένα βιβλίο που αγάπησα, για την εποχή που διαδραματίζεται, για τα συναισθήματα που μου γέννησε και την αγωνία που πέρασα μέχρι να βγει στο φως η αλήθεια. Αγάπη, μίσος, αγωνία, φόβος, είναι τα συναισθήματα που βίωσα διαβάζοντας το βιβλίο.

Η αγάπη έχει πολλές μορφές: η ερωτική, η πατρική και μητρική, η φιλική και η αδελφική. Όλες οι όψεις της αγάπης περιέχονται σε αυτό το μυθιστόρημα. Είναι δυνατόν να πάψεις να αγαπάς κάποιον εξαιτίας ενός λάθους κάποιου άλλου; Είναι δίκαιο να πληρώνουν τα παιδιά τα λάθη των γονιών τους; Έχει μέτρο σύγκρισης η αληθινή αγάπη; Σας το συνιστώ ανεπιφύλακτα!

Οι Θνητοί Θεοί είναι ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας με φόντο έναν κόσμο αισθητικής Blade Runner. Ταυτόχρονα, είναι και ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, όπου η διάκριση μεταξύ θύτη και θύματος δεν είναι πάντα εύκολη. Σε αυτό το μέλλον, η ανθρωπότητα έχει επεκταθεί σε άλλους κόσμους, ιδρύοντας αποικίες στα αστέρια. Έχει κατατροπώσει τον προαιώνιο εχθρό της, τον Θάνατο, έχοντας βρει τρόπο να αποθηκεύει τη συνείδηση και να την επαναθηκεύει σε νέα σώματα, φυσικά ή συνθετικά, ή κλώνους. Αυτό βέβαια, δεν φαίνεται να έχει ωφελήσει το ανθρώπινο είδος ιδιαίτερα... Όλος ο κόσμος του Altered Carbon, παρά την τεχνολογική του εξέλιξη και υπεροχή, αποπνέει ματαιότητα και ηθική παρακμή. Σαν η ανθρωπότητα να έχει ξεπεράσει και το τελευταίο σύνορο, να έχει νικήσει και τον τελευταίο εχθρό, και πλέον να τρώει τις σάρκες της, μην γνωρίζοντας τι άλλο να κάνει. Θλιβερά πορνεία και κακόφημες γειτονιές όπου κυριαρχεί το έγκλημα και η βία, διαφημίσεις από φώτα νέον, εικονική πραγματικότητα, χημικές ουσίες και ναρκωτικά ευρείας χρήσης... Μία ψυχεδελική, αρρωστημένη ατμόσφαιρα που διαπερνά τα πάντα και ριζώνει στον αναγνώστη, εμπνέοντάς του μία υπαρξιακή μελαγχολία. Στον αντίποδα αυτής της ασχήμιας, οι πλουσιότεροι, οι προνομιούχοι. Αυτοί

Στο Σώμα των Απεσταλμένων, παίρνεις ό,τι σου προσφέρεται. Και αυτό, μερικές φορές είναι αρκετό.

φυσικά είναι οι μόνοι που με ευκολία εξασφαλίζουν τη συνειδησιακή τους αθανασία. Πως όμως επηρεάζουν οι αιώνες ζωής τον ψυχισμό ενός ανθρώπου; Μήπως αυτή η αθανασία αποστεγνώνει τους κατόχους της από ό,τι τους κάνει ανθρώπους; Οι Μαθ (Μαθουσάλες) βλέπουν τους εαυτούς τους σαν Θνητούς Θεούς. Ως τέτοιοι, παίζουν τα παιχνίδια τους με τον υπόλοιπο κόσμο. Ένας από αυτούς, βρίσκεται νεκρός. Φόνος ή αυτοκτονία; Ο Τακέσι Κόβατς καλείται να διαλευκάνει την υπόθεση. Έχει εκπαιδευτεί ως μέλος του σκληρότερου στρατιωτικού σώματος που έχει δημιουργηθεί ποτέ, ένα φονικό εργαλείο, πάντα έτοιμο για χρήση. Κι όμως, παρά τα όσα έχει κάνει, παρά τα όσα έχει ζήσει, η ανθρωπιά αναβλύζει και βρυχάται μέσα του κάτω από το αδιαπέραστο περίβλημα του Απεσταλμένου, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο χαρακτήρα του βιβλίου.

Θα μπορούσε η ιστορία αυτή να αφορά τον αγώνα του για την προσωπική του ελευθερία. Θα μπορούσε να αφορά την εκπλήρωση μίας πύρινης εκδίκησης. Εκείνος, όμως, επιλέγει η ιστορία του να αφορά κάτι πολύ μεγαλύτερο. Κάτι πολύ πιο πολύτιμο. Κι ο αναγνώστης ακολουθεί με αγωνία αυτό το καταιγιστικής δράσης και γεμάτο ανατροπές ταξίδι, προβληματιζόμενος για τις παγίδες της αθανασίας, και τελικά για την αξία της ίδιας της θνητότητας.

Αν σε θέλουν, [...] αργά η γρήγορα θα σε βρουν. Θα σε ξετρυπώσουν και θα σε τινάξουν από πάνω τους σαν κόκκο σκόνης που λερώνει ένα αρειανό κειμήλιο. Ακόμα κι αν διασχίσεις το μεσοαστρικό κενό και βρεις καταφύγιο σε κάποιον άλλο κόσμο, αυτοί θα'ρθουν στο κατόπι σου. Μπες για αιώνες στην αποθήκευση, κι αυτοί θα είναι εκεί και θα σε περιμένουν όταν ξαναθηκευτείς, φρέσκοι φρέσκοι μέσα στους καινούριους κλώνους τους. Αντιπροσωπεύουν αυτό που κάποτε πιστεύαμε πως είναι οι θεοί, οι μυθικοί εντολοδόχοι της μοίρας, τόσο αναπόδραστοι όσο ήταν κάποτε ο Θάνατος. Φτωχέ Χάρε, δεν είσαι τίποτα μπροστά στην τεχνολογία του τροποποιημένου άνθρακα και της αποθήκευσης δεδομένων.

Η Κρήτη φάνταζε σαν το πιο

συναρπαστικό παραμύθι στο μυαλό μου. Τότε έμαθα ότι είχαμε καταγωγή από τον ξακουστό λυράρη της Κρήτης, τον Θεοδωρομανώλη. Ήταν ο πρώτος που έγραψε τραγούδια με λύρα και χορούς κρητικούς. Για φαντάσου! Ο παππούς καλά τα έλεγε θαρρώ. Έτσι, σιγά σιγά ανακάλυψα δυο πατρίδες, δυο κόσμους: Την Κρήτη και τη Σμύρνη. Μοσχοβολούσε το σπίτι μας από αγάπη για τις πατρίδες, μοσχοβολούσε η οικογένειά μας από αγάπη για τις ρίζες της. Μοσχοβολούσα κι εγώ από την αγάπη των γονιών μου. Βαθιά η αγκαλιά της οικογένειας- ένιωθα τυχερός.

Το βιβλίο της συγγραφέως Μάρως Θεοδωράκη «Βάρκα στο γιαλό», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μίνωας» σε εικονογράφηση του Λαυρέντη Χωραΐτη. Απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 8+ και αναφέρεται στα παιδικά χρόνια του γνωστού μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Ένα βιβλίο πλημμυρισμένο από μουσική και εικόνες Ελλάδας. Μιας Ελλάδας άλλης εποχής, αρκετών δεκαετιών πριν. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί πρωτοπρόσωπη αφήγηση, βάζοντας τον μεγάλο Έλληνα μουσικοσυνθέτη να αφηγείται τα παιδικά του χρόνια, τις δυσκολίες, τον πόλεμο, τις συχνές μετακομίσεις της οικογένειάς του λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα του, και τη λατρεία του για τη μουσική. Ένα βιβλίο τρυφερό, συγκινητικό, που ταξιδεύει τους αναγνώστες του, μικρούς και μεγάλους. Ένα ταξίδι στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Αξίζει να διαβαστεί. Θα το απολαύσετε. Μακάρι στο μέλλον να δούμε κι άλλα τέτοια βιβλία με τα παιδικά χρόνια σημαντικών προσωπικοτήτων της χώρας μας.

Το βιβλίο "Μνήμες μιας μάχης άγριων και ήμερων" είναι αφενός ένα βιβλίο αφιερωμένο σε ένα μεγάλο έρωτα που οι πρωταγωνιστές του δεν μπόρεσαν να τον χαρούν, και αφετέρου σε μια οικογένεια που έζησε σε δύσκολες εποχές. Μας διηγείται την ιστορία της Χρυσάνθης, μιας νεαρής πρώην αντάρτισσας η οποία ερωτεύτηκε τον Max, Αμερικανό πράκτορα της CIA, που ήρθε στην Ελλάδα με κλιμάκιο ομοσπονδιακών πρακτόρων από την Αμερική μετά το τέλος του εμφυλίου, με την εντολή "να απομακρύνουν τον κομμουνιστικό κίνδυνο από τη χώρα". Τα πράγματα εξελίσσονται άσχημα, αφού εκτός από το παρελθόν της οικογένειας της Χρυσάνθης, έχουν να αντιμετωπίσουν την κακία του κόσμου αλλά και των συναδέλφων και συγγενών του Max. Έχει κάποιες σκηνές δυνατές, συγκινητικές, πολύ ανθρώπινες και γενικά η γραφή είναι λίγο "σεναριακή", σαν να έχει η συγγραφέας την ταινία μέσα στο μυαλό της και προσπαθεί να περιγράψει τις σκηνές που προβάλλονται. Πραγματικά, θα μου κάνει τεράστια εντύπωση αν δεν πρόκειται για αληθινή ιστορία. Όλη η πλοκή είναι εξαιρετικά αληθοφανής, αν και δεν γνωρίζω πολλά για την μεταπολεμική περίοδο της Ελλάδας ώστε να κρίνω την αντικειμενική ή όχι περιγραφή των καταστάσεων που ζουν οι πρωταγωνιστές. Αυτό άλλες φορές λειτουργεί πολύ πετυχημένα αφού καταφέρνει να δημιουργήσει εικό-νες, και άλλες φορές εμένα προσωπικά με μπέρδεψε, κυρίως όταν διάβαζα διαλόγους που δεν ονοματιζόταν σωστά ο εκάστοτε ομιλητής. Επίσης, με ζόρισε το βιβλίο στην αρχή του, όταν παρουσίασε σχεδόν όλους όσους παίρνουν μέρος στην ιστορία μέσα σε λίγες σελίδες, έχασα τη μπάλα αλλά στην πορεία της ιστορίας ξεκαθαρίζουν τα πάντα, τα πρόσωπα, οι σχέσεις και οι μεταξύ τους σχέσεις και συγγένειες.

Κατερίνα Τζαβάρα

Συνέντευξη Κυρία Τζαβάρα και σας ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξη που παραχωρείτε στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών. Η ενασχόλησή σας με τα παιδιά ως νηπιαγωγός, σας οδήγησε στη συγγραφή παιδικών βιβλίων; Κ.Τζ. Η πορεία μου στη συγγραφή έχει ξεκινήσει από τα εφηβικά μου χρόνια. Ως παιδαγωγός ήρθα πολύ κοντά στην ανάγκη που έχουν τα παιδιά να εκφραστούν διαφορετικά, μέσα από εναλλακτικούς δρόμους, και ξεκίνησα τη συγγραφή θεατρικών κειμένων για να υπηρετήσω αυτή τους την ανάγκη. Δεν θεωρώ ότι γράφω μόνο για παιδιά, γράφω για όσους έχουν διαφυλάξει την παιδικότητα μέσα τους. Έχετε γράψει αρκετά βιβλία. Τι μπορεί να αποτελέσει για εσάς πηγή έμπνευσης;

Κ.Τζ. Είναι τόσο έντονη και γρήγορη η εποχή μας που αντλώ θέματα περισσότερο από την ηρεμία της φύσης, την εσωτερικότητα των ανθρώπων και τη γενναιοδωρία της ελληνικής γλώσσας. Επηρεάζομαι άμεσα σαν ενεργή πολίτης από την επικαιρότητα, αλλά τα θέματα που απασχολούν τους ήρωες των βιβλίων μου είναι πιο διαχρονικά και με κινητοποιούν να μιλήσω για τις θετικές αξίες της ζωής. Σε ό,τι κάνω, από τις σχολικές δραστηριότητες μέχρι την αρθρογραφία και

και τη συγγραφή βιβλίων, έχω σαν οδηγό μου την ανάγκη να επιστρέψει ο πολιτισμός στην καθημερινότητά μας, σχολική και ευρύτερα κοινωνική. Στο βιβλίο σας «Το μυστήριο της παιδικής βιβλιοθήκης» έμμεσα ωθείτε τα παιδιά στη φιλαναγνωσία, ενώ παράλληλα τους προσφέρετε μια ιστορία απολαυστική με δράση και μυστήριο. Τι αναζητούν οι μικροί αναγνώστες σε ένα βιβλίο; Κ.Τζ. Ό,τι και οι μεγαλύτεροι… την απόδραση! Μέσω διαφορετικών ηρώων, αλλά το ζητούμενο είναι πάντα η είσοδος σε έναν κόσμο μαγικό, η ευκαιρία να ζήσουν για λίγα λεπτά ή λίγες ώρες το όνειρο. Η ανατροπή είναι το κλειδί κάθε ιστορίας. Τα παιδιά μαγεύονται από εξωπραγματικές, χιουμοριστικές καταστάσεις, αλλά χρειάζονται και τις ιστορίες καθημερινότητας για να ταυτίζονται με τους ήρωες και τις καταστάσεις που βιώνουν, ώστε να νιώθουν ασφάλεια και παρηγοριά. Είστε εκπαιδευτικός, επισκέπτεστε και άλλα σχολεία για τις παρουσιάσεις των βιβλίων σας. Γιατί πιστεύετε ότι οι μαθητές δεν ασχολούνται με την ανάγνωση βιβλίων; Φταίει η τεχνολογία, το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το οικογενειακό περιβάλλον;

Κ.Τζ. Όλα αυτά που αναφέρετε είναι σημαντικοί παράγοντες αποφυγής της ανάγνωσης. Πιστεύω πως η αρχή κάθε απόλαυσης ή δυσκολίας έχει σημείο αναφοράς την οικογένεια. Μετά έρχεται το σημερινό σχολείο που γκρεμίζει και ισοπεδώνει κάθε προσπάθεια απελευθέρωσης της φαντασίας και της δημιουργικής, κριτικής σκέψης με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, και στο τέλος η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας με την κακή διαχείριση του ποιοτικού χρόνου που της αφιερώνουμε. Η φιλαναγνωσία «σχολειοποιήθηκε» από ένα σημείο και μετά, συνδέθηκε με καθήκοντα και υποχρεωτικούς όρους. Από την άλλη, οι έντονες εικόνες, η ζωηρή δράση, οι γρήγορες εναλλαγές, η αδρεναλίνη που νιώθουν τα παιδιά παίζοντας video games, δεν μπορεί εύκολα να αντικατασταθεί από την αίσθηση απόλαυσης που δημιουργεί η ανάγνωση ενός βιβλίου. Χρειάζεται παιδεία και παίδεμα. Εδώ εντοπίζεται ένα τεράστιο κενό στην ελληνική κοινωνία. Έχετε φτιάξει μια ενδιαφέρουσα σειρά, για τους μικρούς μας φίλους. Αναφέρομαι στη σειρά «Μαγικές διαδρομές στην τέχνη», όπου συστήνετε στα παιδιά σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους, συγγραφείς και ποιητές. Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για τη σειρά αυτή;

Κ.Τζ. Αυτή η σειρά αποτελείται από 9 μικρά βιβλία που το καθένα είναι αφιερωμένο σε έναν σπουδαίο Έλληνα δημιουργό. Μέσα από την εικονογραφημένη βιογραφία του (εμπλουτισμένη με στοιχεία μυθοπλασίας) και δραστηριότητες προσέγγισης συγκεκριμένων έργων του, κατάλληλων για την επεξεργασία τους στο σχολείο, προτείνεται μία συγκεκριμένη

μεθοδολογία αξιοποίησης των έργων Τέχνης για τους εκπαι-δευτικούς, τους γονείς και τα παιδιά. Τα βιβλία αυτά δημιουργήθηκαν από την τεράστια αγάπη, το θαυμασμό και την πίστη μας στις αξίες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Γιατί τα παιδιά αξίζει να γνωρίσουν τους Έλληνες δημιουργούς μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι, τις καλλιτεχνικές και βιωματικές δράσεις, να εκτιμήσουν το έργο τους και να χτίσουν σταδιακά το δικό τους αισθητικό κριτήριο. Είναι συγκινητικό να ακούς ένα αγοράκι 5 ετών να σιγοτραγουδάει «Τα τζιτζίκια» του Οδυσσέα Ελύτη την ώρα που ζωγραφίζει «έναν ήλιο που μας αγκαλιάζει όλους». Αυτή την περίοδο υπάρχουν νέοι ήρωες που σας βασανίζουν γλυκά και περιμένουν να πάρουν σάρκα και οστά; Κ.Τζ. Είμαι ενθουσιασμένη γιατί σε λίγες μέρες ολοκληρώνεται η επιμέλεια μιας ιστορίας για παιδιά που έγραψα σε πολύ διαφορετικό ύφος από αυτό που διαβάζατε συνήθως στα βιβλία μου και ελπίζω να εκδοθεί μέσα στο 2019. Επίσης, κάνω την πρώτη μου απόπειρα συγγραφής μιας σειράς διηγημάτων για ενηλίκους και η αγωνία μου είναι τεράστια! Εκτός από τα βιβλία που έχετε γράψει μέχρι τώρα, έχετε σκεφτεί να γράψετε για εφηβικό και νεανικό κοινό;

Κ.Τζ. Θεωρώ τη συγγραφή βιβλίων για εφήβους και νέους το πιο δύσκολο εγχείρημα. Απαιτεί βαθιά γνώση και κατανόηση της ψυχολογίας των νέων, των προβλημάτων τους, του γλωσσικού κώδικα που χρησιμοποιούν. Με γεμίζει με υπέροχες εμπειρίες και συναισθήματα η

επαφή μου με τα μικρότερα παιδιά, που δεν έχω αφήσει χώρο και χρόνο στην καθημερινότητά μου για να μελετήσω, ούτε καν να παρατηρήσω, αυτές τις ηλικίες. Προς το παρόν μελετάω τις συμπεριφορές των… μεγαλύτερων παιδιών, των συνομήλικών μου για να προχωρήσω το διήγημά μου (και εμένα στη ζωή).

Με αφορμή τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής για παιδιά που υλοποιείτε με εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς φορείς σε όλη την Ελλάδα, πιστεύετε ότι συγγραφέας γεννιέται κανείς ή γίνεται με μια μικρή βοήθεια όπως τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής;

Κ.Τζ. Ο κύριος στόχος της Δημιουργικής Γραφής δεν είναι να μας κάνει συγγραφείς, αλλά καταρχάς καλύτερους αναγνώστες. Οι συγγραφείς είναι άνθρωποι με ιδιαίτερες δεξιότητες. Ένας γνήσιος συγγραφέας έχει έμφυτο χάρισμα να αναδεικνύει την ομορφιά και τη δύναμη των λέξεων, να τρυπώνει στο απροσδόκητο. Οι τεχνικές που μπορεί να διδαχθεί θα τον ωριμάσουν επαγγελματικά. Μπορεί, όμως, και να τον οδηγήσουν σε στερεότυπα μονοπάτια. Δεν γίνεσαι συγγραφέας παρακολουθώντας σεμινάρια αν δεν έχεις καλή πρώτη ύλη. Υπάρχει υπερπροσφορά στην «αγορά» της δημιουργικής

γραφής από ανθρώπους χωρίς κατάρτιση και φοβάμαι πως θα «κάψουμε» άδικα το καλύτερο «καύσιμο» που έχουμε, τη δημιουργική σκέψη. Τα εργαστήρια δημιουργικής έκφρασης και γραφής που απευθύνονται σε παιδιά έχουν τη λογική της υποστήριξης των παιδιών στην προσπάθειά τους να αγαπήσουν το βιβλίο και την ανάγνωση, να γνωρίσουν με παιγνιώδη τρόπο τα διαφορετικά είδη γραπτού λόγου και να κατακτήσουν δεξιότητες προφορικού, κυρίως, λόγου, αυθόρμητης επικοινωνιακής και συναισθηματικής έκφρασης, κριτικής σκέψης και δράσης. Αν σας ρωτούσε κάποιος μαθητής ή μαθήτριά σας «Γιατί γράφετε, κυρία, βιβλία;» τι θα απαντούσατε; Τι είναι η συγγραφή για σας; Κ.Τζ. Για μένα είναι ο βαθύτερος τρόπος επικοινωνίας μου με τον έναν, ξεχωριστό, αναγνώστη και παράλληλα με τους πολλούς άγνωστους, εν δυνάμει συνοδοιπόρους, μέσα στον απέραντο κόσμο. Είναι ο μόνος τρόπος που έχω να μιλήσω χωρίς λογοκρισία, είναι η κατάκτηση της ελευθερίας μου. Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνέντευξη θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες μας;

Κ.Τζ. Θα ήθελα να ευχαριστήσω πρώτα εσάς για τη φιλοξενία και την όμορφη συζήτηση, και όλες, όλους τις/τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς και δημοσιογράφους που όλα αυτά τα 12 χρόνια συγγραφικής μου πορείας στάθηκαν με ενδιαφέρον και ευγένεια κοντά στις προσπάθειές μου. Τους αξιόλογους συγγραφείς που μου έδωσαν κίνητρο και σοφές συμβουλές για να βελτιώνομαι. Στους γονείς που αγάπησαν τη δουλειά μου και χτίσαμε μία ιδιαίτερη επικοινωνία όλα αυτά τα χρόνια, ένα μεγάλο ευχαριστώ για την αλληλεπίδραση. Στους μαθητές, τις μαθήτριες και τους αναγνώστες, χρωστάω την παιδική ματιά που διατηρώ και το αυθόρμητο γέλιο, είμαστε μια παρέα βιβλιοφάγων που συνεχώς μεγαλώνει! Και μαζί με αυτούς κι εγώ, αναζητούμε το ποιοτικό βιβλίο και προσπαθούμε για ένα καλύτερο, φιλόξενο και πιο δημιουργικό σχολείο.

Άραγε πως θα ήταν η ζωή αν οι επιλογές μας ήταν διαφορετικές; Πως θα ήταν η ζωή, αν η τύχη είχε επιλέξει για εμάς; Πόσες διαφορετικές εκδοχές του εαυτού μας θα μπορούσαν να έχουν γεννηθεί; Αυτή είναι η βασική ιδέα πίσω από το βιβλίο του Paul Auster 4 3 2 1. Αυτή η ιδέα, ήταν και ο βασικός λόγος που επέλεξα να διαβάσω Λούθερ Κίνγκ. Γεγονότα που έχουν επιδρτο συγκεκριμένο βιβλίο. άσει πάνω στον ψυχισμό όλων των Αμερικανών της δεκαετίας του ’50 και του 6 ΄0. Οι τέσσερις διαφορετικοί πρωταγωνιστές Ο τρόπος που παρουσιάζονται, είναι απλός. στις σελίδες του βιβλίου, είναι ουσιαστικά Λειτουργούν ως καμβάς πάνω στον οποίο το ίδιο πρόσωπο. Ο Άρτσιμπαλντ Φέρζωγραφίζει ο Αuster τον κεντρικό του χαραγκιουσον, γιος της Ρόουζ Άντλερ και του κτήρα. Μέχρι εκεί καλά. Το πρόβλημα αρχίΣτάνλεϊ Φέργκιουσον. Ο συγγραφέας μας ζει να παρουσιάζεται στις λεπτομέρειες. Ο συστήνει τους γονείς του Άρτσι, στα πρώτα αναγνώστης βομβαρδίζεται, σε όλο το κείκεφάλαια του βιβλίου. μενο, από έναν καταιγισμό πληροφοριών, Στο θέμα της γραφής, από την αρχή δύο αχρείαστων στη πλειοψηφία τους, που κουπράγματα γίνονται εύκολα αντιληπτά. Η ράζουν. Ο συγγραφέας σε αρκετές περιπτώγρήγορη αφήγηση και οι τεράστιες προτά- σεις πλατειάζει και το κείμενο αρχίζει να σεις. Υπάρχει σίγουρα κάποιος μεγάλος ανακόπτει σε ρυθμό. Όσο κι αν η περιέργεια τσακωμός του συγγραφέα με τις τελείες, ωθεί στην ανάγνωση της επόμενης σελίδας, αλλά αυτό είναι κάτι που εύκολα συνηθίζε- εντούτοις από τη μέση και μετά, προσωπικά ται, καθώς βοηθάει στο να αποκτήσει το άρχισα να εμφανίζω σημάδια κόπωσης. Το κείμενο χειμαρρώδη ροή. Αφού ολοκληρω- τελευταίο τέταρτο του βιβλίου το διάβασα θεί η εξιστόρηση της ζωής των γονέων του με το ζόρι. Οι εξαντλητικές περιγραφές και Άρτσι, με αφορμή ένα κομβικό σημείο της οι άπειρες λεπτομέρειες, με γονάτισαν! παιδικής του ηλικίας, αρχίζουν να ξεδιπλώ- Το βιβλίο στο σύνολό του είναι πραγματικά νονται οι διαφορετικές εκδοχές του. αξιοθαύμαστο. Άρτιο στΙς περιγραφές του Παρακολουθούμε τη διαδρομή ενός παικαι στη δομή της ιστορίας. διού από την παιδική του ηλικία, στη μεΓια να μείνω πιστός στις πολλαπλές εκδοταβατική περίοδο της εφηβείας και της ενηλικίωσης. Ταυτόχρονα μαζί του κυλάει χές, μπορώ να πω ότι θα μπορούσε να είκαι η ιστορία των ΗΠΑ. Κυρίαρχες ιστορι- ναι πολύ όμορφο. Θα μπορούσε να είναι κές μορφές, που επηρεάζουν τις ζωές των θαυμάσιο. Θα μπορούσε να είναι κακό. Προσωπικά νομίζω ότι ήταν κουραστικό… ανθρώπων, όπως ο Κένεντι και ο Μάρτιν

Πως ντρέπεται η κυρία Αριάδνη που είναι γλυκοφάγος, που είναι τόσο μεγάλη γλυκοφάγος! Και τώρα τι κατάλαβε; Το τσίμπημα πήγε στο στομάχι της. Μυαλό δε βάζει η κυρία Αριάδνη κι αυτό είναι το μυστικό της. Μόνο η Ορτανσία ξέρει το μυστικό της κυρίας Αριάδνης, ότι η κυρία Αριάδνη δηλαδή μερικές φορές, μόνο μερικές φορές, να όπως σήμερα ας πούμε, παραμονή Χριστουγέννων, μπορεί να φάει μια μεγάλη, πολύ μεγάλη πιατέλα με χριστουγεννιάτικα γλυκά και η Ορτανσία είναι τάφος, σ’αυτά η Ορτανσία είναι τάφος!

Το βιβλίο της συγγραφέως Χριστίνας Φραγκεσκάκη «Η Ορτανσία φυλάει τα μυστικά» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος και απευθύνεται σε παιδιά από 8+. Η εικονογράφηση του βιβλίου είναι από την Ντανιέλα Σταματιάδη. Το 2011 απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου. Πρόκειται για μια γλυκιά και τρυφερή ιστορία, ιδανική για μικρούς και μεγάλους αναγνώστες. Η Ορτανσία είναι η γάτα της κυρίας Αριάδνης, μιας πρώην δασκάλας. Μοναδική της συντροφιά η γάτα της και τα βιβλία. Δεν γκρινιάζει, ούτε παραπονιέται. Η κυρία Αριάδνη έχει όμως κι άλλη μια μεγάλη αγάπη. Τα γλυκά. Κάθε φορά που νιώθει ένα σφίξιμο στην καρδιά της εξαιτίας της μοναξιάς, βρίσκει παρηγοριά σε πιατέλες με γλυκά. Η Ορτανσία γνωρίζει αυτή τη συνήθεια της κυρίας Αριάδνης αλλά δεν την αποκαλύπτει πουθενά. Είναι το μυστικό τους. Είναι παραμονή Χριστουγέννων και η κυρία Αριάδνη, αγοράζει βιβλία για να έχει να τα προσφέρει σαν δώρο τούτες τις γιορτινές μέρες. Κι ας μην ξέρει που να τα προσφέρει. Θέλει να υπάρχουν στο σπίτι της. Δεν βιάζεται να επιστρέψει αφού εκτός από την Ορτανσία δεν την περιμένει κανείς, ούτε ετοιμασίες έχει να κάνει για οικογενειακό τραπέζι. Όταν επιστρέφει στο σπίτι, αγκαλιά με την Ορτανσία ρίχνεται και πάλι στα γλυκά. Το κουδούνι της που χτυπά την παραξενεύει. Όταν ανοίγει την πόρτα, βλέπει το κοριτσάκι που μένει στο υπόγειο της πολυκατοικίας της, να της χαμογελά και να της προσφέρει ένα γλυκό ψωμί που έφτιαξε η μαμά της. Και τότε αλλάζουν όλα…….. Μια ιστορία που αναφέρεται στη μοναξιά της τρίτης ηλικίας, στα προβλήματα των προσφύγων αλλά και στη χαρά της προσφοράς. Ένα βιβλίο που θα συγκινήσει τους αναγνώστες είτε είναι παιδιά, είτε ενήλικες.

Ο συγγραφέας μας μεταφέρει στο μετρό των Βρυξελλών μια συνηθισμένη μέρα, που έμελλε όμως να εξελιχθεί σε μια τραγικά ανατρεπτική μέρα. Ζούμε ένα θεατρικό έργο, όπως πολύ όμορφα το περιγράφει σε μια από τις σελίδες του βιβλίου. Κάθε ήρωας έχει ζήσει την τρομερή εμπειρία του θανάτου, έχει βιώσει την απώλεια ενός δικού του ανθρώπου, έχει έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με τον θάνατο. Ο Κήθ βίωσε την απώλεια της λατρεμένης του γιαγιάς Μέηβ, η Φεριντέ θα μάθει ότι έχει καρκίνο, ο Τζοβάνι θα συναντήσει τον θάνατο κάτω από τα χαλάσματα του σχολείου του μετά από έναν καταστροφικό σεισμό, η Βαλερύ θα χάσει την μητέρα της, τη γυναίκα που τη μεγάλωσε, αλλά θα χάσει και τη βιολογική της μητέρα αφού τη γνωρίζει μεγάλη πια, η Σεβερίν θα τρομάξει από την αυταρχική επιμονή του πατέρα της να πηδήξει ψηλά από τον βατήρα κάτω στην πισίνα για να μάθει κολύμπι, ο Σελήμ θα ζήσει, μωρό μηνών, χωρίς να μπορεί να το αντιληφθεί, το γεγονός της δολοφονίας της οικογένειας του στη Λωρίδα της Γάζας.Ο θάνατος όπως τον συναντούμε στο μυθιστόρημα, είτε σαν απώλεια, είτε σαν γεγονός που ανατρέπει τη ζωή των ηρώων, γίνεται πρόκληση για ζωή, όχι ευκαιρία για καταστροφική εκδίκηση. Γίνεται ευκαιρία για μάθημα ζωής για τους ήρωες του βιβλίου. Η εκδίκηση και το μίσος, όπως τα συναντάμε στο βιβλίο, δεν λειτουργούν για αποκατάσταση της αλήθειας και της

δικαίωσης, αλλά λειτουργούν σαν ένας «συναισθηματισμός σεισμός» που παρασέρνει στον όλεθρο ακόμα και αυτόν που τα επιλέγει σαν λύση.

Στην εξέλιξη των γεγονότων, αλλά και στην κορύφωση των συναισθημάτων που κατακλύζουν τους ήρωές μας, θα συμβάλλει και ο εξαιρετικά λεπτομερής και ακριβής τρόπος που ο συγγραφέας περιγράφει τα γεγονότα, τον περιβάλλοντα χώρο, τα αντικείμενα καθώς και τα συναισθήματα, που κανείς νομίζει ότι βρίσκεται στον ίδιο χώρο που διαδραματίζονται οι σκηνές του «θεατρικού έργου».

Τι κοινό έχουν ένα μυρμήγκι, κάποιοι φόνοι και η Σκανδιναβία; Μα φυσικά πλέκουν το νέο βιβλίο του Hans Olav Luhlum. Το πέμπτο μυστήριο της διεθνούς Best seller σειράς Αστυνομικής Λογοτεχνίας Κ2& Πατρίτσια, έχει τίτλο «Φόνοι στη μυρμηγκοφωλιά» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φανταστικός Κόσμος. Κάπου στα 1972 κυκλοφορεί στο Όσλο ένας serial killer που σκοτώνει κοπέλες. Τις στραγγαλίζει και τις παρατάει στα κρύα σοκάκια της πόλης, έχοντας τοποθετήσει στα πράγματά τους την εικόνα ενός μυρμηγκιού σαν επισφράγιση της βίαιης πράξης του. Το πρώτο θύμα είναι μια συνεσταλμένη φοιτήτρια θεολογίας, η Άγκνες Χάλβορσεν, το επόμενο θύμα μια τραγουδίστρια της τζαζ με άσωτη ζωή, η Λίζε Άιλεστσεν. Ακολουθεί η κληρονόμος μιας από τις μεγαλύτερες περιουσίες του Όσλο, η Αμάλιε Μέγιερ Μίκελσεν. Ο επιθεωρητής Κ2 καλείται να ξετυλίξει το κουβάρι των φόνων με τη βοήθεια των βοηθών του, της Πατρίτσια και του Χέλγκσεν. Πλήθος υπόπτων περνούν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου. Άνθρωποι υπεράνω πάσης υποψίας. Ο κάθε ένας από αυτούς κρύβει όμως πολλά ένοχα μυστικά. Θα μπορέσουν να βρουν τον δολοφόνο ή θα χάσει ο επιθεωρητής τη θέση του;

O αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία μέσα από αυτό το συναρπαστικό μυθιστόρημα με συνεχείς ανατροπές, προκλήσεις και γρίφους. Όμως το πιο συναρπαστικό είναι το γεγονός ότι νιώθουμε έντονη την παρουσία του δολοφόνου, όχι μόνο μέσα από τις αξιόποινες πράξεις του, αλλά και από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση που κάνει τον αναγνώστη να βιώνει κατευθείαν τις σκέψεις και τα συναισθήματα του δολοφόνου. Ενός δολοφόνου που σχεδόν ηδονίζεται όταν τα θύματά του ξεψυχούν στα χέρια του. Ένα βιβλίο που πρέπει να έχετε στη βιβλιοθήκη σας.

Το βιβλίο της συγγραφέως Πηγής Γρύλλη «Ένα αλλιώτικο καβουράκι», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εντύποις σε εικονογράφηση της Λίλιας Γκούνη. Μέρος των εσόδων του βιβλίου δίδεται για την στήριξη των σκοπών του Συλλόγου Ελπίδα. Μια όμορφη και τρυφερή ιστορία μας χαρίζει η συγγραφέας Πηγή Γρύλλη στην πρώτη της συγγραφική απόπειρα. Ασχολείται με ένα όχι τόσο εύκολο θέμα, αυτό του παιδικού καρκίνου, αλλά το χειρίζεται με τρόπο εξαιρετικό. Ο ήρωας του βιβλίου της, ο Φίλιππος, είναι ένα παιδί ατρόμητο. Κάθε καλοκαίρι στο νησί δεν φοβάται να πιάνει τα πιο μεγάλα καβούρια, χωρίς να φοβάται τις δαγκάνες τους. Και ενώ όλα κυλούν όμορφα και ήσυχα στη ζωή του, όλα αλλάζουν όταν τα αποτελέσματα κάποιων εξετάσεων που κάνει, δεν είναι καλά. Θα χρειαστεί να γίνουν πολλές αλλαγές στη ζωή του, αλλά και στη ζωή των δικών του.

Ένα βιβλίο που δεν επιδιώκει να ρίξει μαύρο χρώμα στις ψυχές όσων το διαβάσουν, αλλά φιλοδοξεί να οδηγήσει τους αναγνώστες του στα μονοπάτια της ελπίδας, να τους αγκαλιάσει γλυκά και να στηρίξει το κάθε βήμα τους. Οι συγγραφείς στο εξωτερικό μιλάνε με μεγαλύτερη ευκολία στα παιδιά για τέτοια δύσκολα θέματα. Στα παιδιά πρέπει να λέμε αλήθειες, χωρίς να τα τρομοκρατούμε. Χαίρομαι που και στη χώρα μας, έστω και δειλά-δειλά, εμφανίζονται συγγραφείς που δεν φοβούνται να μιλήσουν στα βιβλία τους για θέματα λιγότερα εύκολα, όπως ο παιδικός καρκίνος, που είναι μια πραγματικότητα και επηρεάζει τη ζωή πολλών οικογενειών. Η συγγραφέας, μας θυμίζει ότι μέσα στην καταιγίδα κρύβεται πάντα ένα ουράνιο τόξο. Υπάρχει η ελπίδα που δεν αφήνει να σβήσει το χαμόγελο από τα χείλη των παιδιών και των οικογενειών τους. Όσοι διαβάσετε το βιβλίο σίγουρα θα συναντήσετε στις σελίδες του την Ελπίδα.

Πριν λίγο καιρό, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πνοή, το νέο βιβλίο του ποιητή και συγγραφέα Αλέξανδρου Δαμουλιάνου με τον υπέροχο τίτλο "Όσα αστέρια δεν φοβήθηκαν το ξημέρωμα".

Δεν μπορώ να δικάσω κανέναν, γιατί είμαι άνθρωπος. Μονάχα η μοίρα μοιράζει ποινές επειδή υποτίθεται είναι αλάνθαστη. Όσο για την αλήθεια που λες, είτε τη δεχτώ είτε όχι, δεν έχει καμία σημασία, αυτή εκεί θα'ναι, εκεί ήταν ανέκαθεν και δεν την πτοούσε καθόλου ότι την αγνοούσα. Ήξερε πως με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα αναγκαζόμουν να την κοιτάξω κατάματα.

Αυτή τη φορά, ο Αλέξανδρος Δαμουλιάνος παρουσιάζει στο αναγνωστικό κοινό τέσσερις ιστορίες, τέσσερα διηγήματα. Οι ήρωές του δρουν στην Ελλάδα της κρίσης και των μνημονίων. Ο συγγραφέας, με την ξεχωριστή γραφή του, διεισδύει στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία προβάλλοντας τη σήψη στην οποία έχει περιέλθει. Μιλάει για έλλειψη αξιών. Αξίες που ξεχάσαμε όλοι στο πέρασμα του χρόνου.

Ο Αλέξανδρος μέσα από το βιβλίο του φροντίζει να μας ξυπνήσει από το λήθαργο που έχουμε πέσει. Μας παρακινεί να διώξουμε το μίσος που έχει φωλιάσει μέσα μας και να αναζητήσουμε την αγάπη που φέρνει την ευτυχία αλλά και τη γαλήνη στη ψυχή μας. Μας παρακινεί να πράξουμε ό,τι δεν τολμήσαμε στο παρελθόν είτε από άγνοια, είτε από φόβο, γιατί πάντα σε αυτή τη ζωή θα υπάρχουν αστέρια που δεν φοβούνται το ξημέρωμα.

Xρήστος Aραμπατζής

Το πρώτο σας βιβλίο, με τίτλο «Η Χρυσή Ράβδος της Σοφίας Ι - Η Επιστροφή», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Άλλωστε», είναι ένας κόσμος μυθικός: ξωτικά, άλλοι κόσμοι, η αέναη πάλη του καλού με το κακό, βασιλιάδες, μάγοι και από την άλλη πλευρά οι άνθρωποι. Το πρώτο μέρος μιας τριλογίας που μας μεταφέρει στον κόσμο του φανταστικού, του μαγικού, του μη ερμηνευμένου λογικά. Γιατί επιλέξατε αυτό το είδος; Χ.Α. Καταρχάς, ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσω για το βιβλίο μου. Επέλεξα αυτό το είδος γιατί πάντα με συνάρπαζε ο κόσμος του φανταστικού. Γιατί είναι ένας κόσμος χωρίς περιορισμούς, όπου μπορείς να αφήσεις την φαντασία να ξεδιπλωθεί ελεύθερα και να δημιουργήσεις δικούς σου κόσμους, όπως εσύ θες, καθώς και δικά σου πλάσματα και χαρακτήρες, χωρίς να πατάνε απαραίτητα πάνω σε κάποιους ''φυσικούς'' κανόνες. Τι είναι αυτό που σας συναρπάζει σε αυτόν τον κόσμο; Από ποιους συγγραφείς έχετε επηρεασθεί; Χ.Α. Με συναρπάζει πολύ η δύναμη που δίνω στο σκότος. Δεν θέλω να δημιουργήσω μία τριλογία που σκοπό θα έχει έναν καλό, έναν κακό, και τη νίκη του καλού ενάντια στο κακό. Θέλω να υπάρξει μία αμφισβήτηση, κυνηγάω τις ανατροπές στα βιβλία μου, και τις εκπλήξεις στον αναγνώστη. Έχω επηρεαστεί κυρίως από την Τζ. Κ. Ρόουλινγκ και τον Τόλκιν, και λίγο λιγότερο από τον Τζορτζ Μάρτιν. Φυσικά έχω διαβάσει και άλλους συγγραφείς, όπως ο Dan Brown και ο Jo Nesbo. Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της γραφής, δεδομένου ότι χτίζετε έναν ολόκληρο κόσμο από την αρχή;

Χ.Α. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισα ήταν οι λεπτομέρειες. Λεπτομέρειες λέγοντας, στο να περιγράψω τόσο καλά ένα ξωτικό, μία πόλη, έναν μάγο, το ο,τιδήποτε, ώστε να βάλω τον αναγνώστη να δει αυτό που σκέφτομαι. Και λεπτομέρειες που θα έπρεπε να θυμάμαι εγώ ο ίδιος, όσον αφορά το ίδιο το βιβλίο, λεπτομέρειες σε κάποιες ενδυμασίες, σε

Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

χαρακτηριστικά ηρώων, σε επίθετα, σε γεγονότα, σε πράγματα που αναφέρονταν μόνο μία φορά σε όλο το βιβλίο, και σε κάποια επόμενη αναφορά τους θα έπρεπε να τα αναζητήσω. Θεωρείτε ότι η λογοτεχνία του φανταστικού έχει τη θέση που της αξίζει; Αν μπορούσατε να επιλέξετε έναν από τους δύο κόσμους για να ζήσετε (την πραγματικότητα και το φανταστικό που περιγράφετε) ποιος θα ήταν αυτός που θα επιλέγατε για να ζήσετε; Χ.Α. Η λογοτεχνία του φανταστικού, τουλάχιστον στην Ελλάδα, είναι υποβαθμισμένη. Δεν έχει τόσο μεγάλο κοινό όπως έχουν άλλα είδη λογοτεχνίας (λογοτεχνία ερωτικήκοινωνική). Όσο για τους κόσμους, θα επέλεγα νομίζω τον δικό μας κόσμο. Ποιοι οι λόγοι της επιλογής αυτής; Χ.Α. Οι λόγοι είναι ότι δεν θεωρώ τον εαυτό μου τόσο έτοιμο στο να αντέξει όλα αυτά τα ερεθίσματα και τη διαφορετικότητα που προσφέρει αυτός ο φανταστικός κόσμος που περιγράφω στο βιβλίο.

Ακόμη και στις ορθολογικά εξελιγμένες κοινωνίες υπάρχουν μη ερμηνευμένες

συμπεριφορές που επιβιώνουν πέρα από την περιοχή της λογικής, υπό την μορφή π.χ. διαφόρων εθίμων, τις οποίες φυσικά δεν μπορούμε ούτε να τις μυστικοποιήσουμε ούτε να τις χαρακτηρίσουμε αναίτιες. Τελικά στους ανθρώπους αρέσει να παίζουν με το γοητευτικό, το μυστήριο. Τι είναι τελικά αυτό που ασκεί τόση έλξη; Δεν μας καλύπτει η αλήθεια και επομένως όλοι ζούμε για ένα «παραμύθι»; Χ.Α. Πιστεύω ότι στους ανθρώπους αρέσει να ξεφεύγουν που και που από τη ρουτίνα, από την καθημερινότητα. Στο να βλέπουν ότι υπάρχει κάτι το διαφορετικό από αυτούς και τις συνήθειές τους, στο να ανακαλύπτουν νέα πράγματα. Στο να εκπλήσσονται.

Πότε και πώς έγινε η διαμόρφωσή σας σε συγγραφέα και ποιες ήταν οι ανάγκες που σας ώθησαν στη γραφή; Χ.Α. Έγραφα βιβλία από πολύ μικρός. Με θυμάμαι πάντα ήθελα να μεταδίδω τις σκέψεις μου και τις μικρές ιστορίες, σε τετράδια αρχικά, με μολύβι, και έπειτα σε αρχεία του word. Μάλιστα, είχα επιχειρήσει και ως μαθητής να γράψω ένα ολοκληρωμένο βιβλίο, το οποίο δεν τελείωσε ποτέ καθώς το λάπτοπ μου χάλασε και

δεν είχα δυστυχώς κάποιο αντίγραφο. Είναι εύκολο να αποφύγετε τα βιωματικά στοιχεία στη γραφή; Χ.Α. Ναι, για μένα είναι εύκολο, καθώς είναι ένας φανταστικός κόσμος, με τόσους πολλούς χαρακτήρες. Δεν είχα ιδιαίτερο θέμα στην αποφυγή των βιωματικών στοιχείων στο βιβλίο μου. πιο πολύ στο να προσθέτω κάποια στοιχεία στον τρόπο γραφής μου, προσπαθώΤρία βιβλία που θα προτείνατε και γιατί; ντας όμως να μην ξεφύγω από το δικό μου ύφος. Χ.Α. Αγαπημένα τρία βιβλία είναι φυσικά το Harry Potter και η Φιλοσοφική Λίθος. Το Έχετε «ζηλέψει» για κάτι που έχετε πρώτο βιβλίο που διάβασα ποτέ, από παιδί, διαβάσει και είπατε θα ήθελα να το έχω και ήταν η πρώτη μου επαφή στον κόσμο γράψει εγώ; της φαντασίας. Το δεύτερο είναι το Lost Symbol του Dan Brown. Παρότι δεν είναι Χ.Α. Έχω ζηλέψει κάποιες φορές τον τρόπο βιβλίο φαντασίας, με εκπλήσσουν οι λεπτο- στον οποίο ο Dan Brown αναφέρεται σε μέρειες και τα ιστορικά στοιχεία που περιμνημεία, και αναλύει την ιστορία τους, έχει σε πολλά σημεία μέσα από τις περιστις εγκυκλοπαιδικές γνώσεις που έχει, γραφές του καθηγητή Robert Langdon. και τις μεταδίδει μέσα από τα βιβλία του. Τρίτο είναι οι 60 ώρες, του Dean Koontz, ένα πολύ φθηνό βιβλίο, το οποίο με εξέΠροφανώς ετοιμάζετε το δεύτερο βιβλίπληξε με το περιεχόμενό του, ένα αστυνοο, πείτε μου δυο λόγια. μικό θρίλερ που μου έμεινε αξέχαστο. Δουλειά η ταλέντο ; Χ.Α. Ποτέ δεν θεώρησα τη συγγραφή σαν δουλειά, αλλά σαν χόμπι. Σαν κάτι που μου αρέσει να ασχολούμαι στον ελεύθερό μου χρόνο. Αρχικά δεν είχα καν στο μυαλό μου κάποια έκδοση του βιβλίου μου, όμως να που συνέβη. Και χαίρομαι για αυτό! Ποσό σας επηρεάζει η κριτική, θετική ή αρνητική;

Χ.Α. Οι κριτικές για το βιβλίο μου είναι πάντα ευπρόσδεκτες. Τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές, με επηρεάζουν έως ένα

Χ.Α. Το δεύτερο βιβλίο θα αναφέρεται σε δύο χρονικές περιόδους. Θα ανατρέχει ανάλογα με τους χαρακτήρες στο παρόν και το μέλλον. Στα πρώτα κεφάλαια του δεύτερου βιβλίου θα εξελίσσεται και η πρώτη μεγάλη μάχη μεταξύ καλού και κακού. Ένα από τα καλύτερα κεφάλαια ίσως της τριλογίας. Θα κλείνει με επίσης ένα απίστευτο φινάλε, που θα βάλει τον αναγνώστη να αλλάξει απόψεις και να αναθεωρήσει σχετικά με τους πρωταγωνιστές του, περιμένοντας με αγωνία την έκδοση του τρίτου και τελευταίου τόμου. Το 2ο βιβλίο αναμένεται να το εκδώσω αν όλα πάνε καλά μέσα στο χειμώνα του 2019.

Το βιβλίο «Η Ερωμένη του Κυρίου Μπράουν και άλλα διηγήματα» αποτελεί την πρώτη του συγγραφική απόπειρα του Ανδρέα Ροδάκη και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άλφα Πι. Μέσα από δέκα αυτοτελείς ιστορίες, το βιβλίο μιλάει για την αγάπη, την αδικία, τη μοναξιά, το πάθος, τον θάνατο, τον μύθο, τη δυστυχία. Όλες αυτές οι ιστορίες γεννήθηκαν μέσα από την πείρα της ζωής, τη φαντασία και τα απρόσμενα γεγονότα. Ο συγγραφέας, μέσα από την πρωτότυπη αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, προσπαθεί να μεταφέρει με αμεσότητα τα μηνύματά του και τους προβληματισμούς του στον αναγνώστη, κάνοντας τον να ταυτιστεί με τους ήρωες. Στο πρώτο διήγημα που αναφέρεται στον τίτλο, ο ήρωας, ένας συγγραφέας, ο Χάρι Μπράουν, ζει και πράττει με επικίνδυνο τρόπο μέσα στην τρέλα και στην πραγματικότητα με σκοπό την αναγνώριση του έργου του. Ο ακράτητος πόθος, η αγωνιώδης προσπάθεια να δημιουργήσει ένα αριστούργημα, τον οδηγούν σε μια μη ελεγχόμενη παράνοια που τον καθιστά εκτός πραγματικότητας με ολέθρια αποτελέσματα. Στη συνέχεια, τη σκυτάλη παίρνει ένας σκηνοθέτης που μας εκπλήσσει μέσα από την σταθερότητα του χαρακτήρα του,

καθώς με έναν αυστηρό αυτοέλεγχο, αρνείται να υποπέσει σε καταστάσεις και ερωτικά θέλγητρα που θα του προσφέρουν ερωτικές απολαύσεις, θέτοντας τον εαυτό του «στρατιώτη της τέχνης». Άλλη μια ιστορία που μας μεταφέρει στο παρελθόν και στις φτωχογειτονιές όπου αθλητές με σωματικές δυνάμεις προσκαλούσαν τους ανθρώπους σε θεάματα για τα προς το ζην, είναι ο «Πάνθηρας». «Ο Πάνθηρας», ένας αθλητής του υπαίθριου θεάματος, με ιδιαίτερες σωματικές δυνάμεις, συγκινεί. Ο απρόσμενος θάνατός του αφήνει βουτηγμένο στη θλίψη το μι-κρό βοηθό του με μόνη παρηγοριά και περιουσία τις αναμνήσεις… Ιστορίες που ξετυλίγονται στα μάτια του αναγνώστη γεμάτες συμβολισμούς, φτάνοντας και στην τελευταία ιστορία που έχει ήρωα τον Πίκα, ένα εξωγήινο πλάσμα. Συντετριμμένος για όσα άσχημα βλέπει καθώς επισκέπτεται τη γη, θυσιάζεται για το καλό των ανθρώπων, μεταμορφωμένος σε πύρινο ανεξήγητο φαινόμενο. Ο συγγραφέας μέσα από τους ήρωες του εκφράζει φόβουσ, επιθυμίες, ανασφάλειες, παρηγορει αλλά και προβληματίζει. Σε εμας δεν μένει παρά να πάρουμε στα χέρια μας το βιβλίο του και να το διαβάσουμε.

Το βιβλίο της συγγραφέως Τζένης Κουτσοδημητροπούλου «Τι σκαρώνει ο λύκος», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη. Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 4+, ενώ η εικονογράφηση ανήκει στη Γεωργία Στύλου. Μια όμορφη ιστορία κατά των προκαταλήψεων και στερεότυπων με τα οποία δυστυχώς μαθαίνουμε να ζούμε. Αλλά το ιδανικό είναι να δείξουμε στα παιδιά μας ότι πρέπει να τα αποτινάξουμε από πάνω μας και να μην βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα ακούγοντας κάποιες φήμες. Μια ιστορία που θα την απολαύσουν μικροί και μεγάλοι. Ένας λύκος μετακομίζει σε ένα ήσυχο χωριό. Γυρίζει στα σοκάκια με σκυμμένο το κεφάλι χωρίς να απευθύνεται σε κανέναν. Τα υπόλοιπα ζώα του χωριού αρχίζουν να φτιάχνουν σενάρια στο μυαλό τους για το τι σκαρώνει ο λύκος. Άλλωστε υπάρχει η προκατάληψη που ακολουθεί μια ζωή τον λύκο, ότι είναι ένα ζώο μοχθηρό. Έτσι τα ζώα, με αρχηγό τον αστυφύλακα του χωριού, τον κύριο Σκύλο, αποφασίζουν να βρεθούν στο σπίτι του Λύκου και να δουν με τα ίδια τους τα μάτια αυτό που ετοιμάζει. Όταν ο λύκος τους ανοίγει τη πόρτα του σπιτιού, βρίσκονται μπροστά σε μια έκπληξη…

Μια φορά και έναν καιρό, σ’ ένα ήσυχο χωριό μετακόμισε ένας λύκος. Ένας λύκος μοχθηρός. Μα πως θα μπορούσε αλλιώς; Η φήμη των προγόνων του τον ακολουθούσε. Όπως άλλωστε ακολουθεί όλους τους λύκους. Με αργά, συρτά βήματα κυκλοφορούσε καθημερινά μόνος στα σοκάκια. Με κεφάλι σκυμμένο και βλέμμα χαμηλωμένο χωρίς να ανταλλάσσει ποτέ κουβέντα με κανέναν.

Η συνεργάτιδά μας Έλια Κουρή βρέθηκε στην παρουσίαση του βιβλίου της Ιωάννας Γκανέτσα " Το άνθος της ζωής " και μας παρουσιάζει όλες τις λεπτομέρειες. Στις 10 Νοεμβρίου 2018, Σάββατο βράδυ, το βιβλιοφιλικό κοινό της Αθήνας υποδέχθηκε την Λαρισαία συγγραφέα Ιωάννα Γκανέτσα στο κέντρο της Αθήνας, στον φιλόξενο χώρο του Polis Art Café, για να παρουσιάσει το δεύτερο συγγραφικό πόνημά της, το μυθιστόρημα με τίτλο «Το άνθος της ζωής» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Νίκας. Το βιβλιοφιλικό σάιτ Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών ήταν εκεί. Τη βραδιά άνοιξε όπως πάντα ο Βασίλης Χατζηιακώβου, υπεύθυνος του χώρου για τις παρουσιάσεις βιβλίων, ο οποίος καλωσόρισε τόσο την Ιωάννα Γκανέτσα όσο και τις Εκδόσεις Νίκας, οι οποίες γιορτάζουν 70 χρόνια στον εκδοτικό χώρο και εγκαινιάζουν μια νέα σειρά βιβλίων λογοτεχνίας από σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς. Στη συνέχεια έλαβε τον λόγο η Στεύη Τσούτση εκ μέρους των εκδόσεων, που με τη σειρά της και αυτή καλωσόρισε τη συγγραφέα και μίλησε και για την γνωριμία τους μέσα από τις λέξεις, και από τα άρθρα τους σε βιβλιοφιλικά σάιτ. Η Στεύη ήταν αυτή που με το ζεστό της λόγο συντόνισε την εκδήλωση και μίλησε για το βιβλίο από τη σκοπιά της επιμέλειας, αφού ήταν η επιμελήτρια του κειμένου. Ιδιαίτερη βραδιά, ιδιαίτερη και ξεχωριστή παρουσίαση, με κεντρικό θέμα τον έρωτα, την ρεαλιστική και άδολη πλευρά του, τον έρωτα που πηγάζει ανόθευτος και σαρωτικός και κατακλύζει όλο το είναι του ανθρώπου, το μυαλό, την καρδιά και την ψυχή του, και τον γεμίζει συναισθήματα. Ακραία. Θυελλώδη. Σαρωτικά. Ολοκληρωτικά. Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν σε αυτό, όπως και για το γεγονός πως η Ιωάννα Γκανέτσα προσέγγισε το θέμα του έρωτα χωρίς να καταφύγει σε κλισέ περιγραφές, διδακτισμό ή μελοδραματικό ύφος. Υπερθεμάτισαν την ενάργεια και τη δεινότητα της Ιωάννας να σκάβει βαθιά στον ψυχισμό και στο θυμικό του ανθρώπου και να γράφει φιλοσοφικές σκέψεις, ένα χαρακτηριστικό που όταν διέπει ένα έργο το μεταβάλλει από απλό αφήγημα σε κάτι πιο λογοτεχνικό.

Πρώτος ομιλητής ο κύριος Μιχάλης Λώλης, Αξιωματικός της Ελληνικής Αστυνομίας, συνάδελφος και φίλος της Ιωάννας και εμπειρογνώμονας του Συμβουλίου της Ευρώπης σε θέματα ρατσιστικής βίας. Είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσα είχε να μας καταθέσει ως αναγνώστης του βιβλίου, καθώς προσέγγισε το βιβλίο και τη θεματική του από την πλευρά του άντρα. Ήταν πηγαίος, αληθινός, ρεαλιστικός και έδωσε μια ξεχωριστή νότα στην παρουσίαση, αφού ξεδίπλωσε όλα όσα τον άγγιξαν βαθιά στη ρεαλιστική γραφή της Ιωάννας και στην ενδοσκόπηση από την οποία περνά την ψυχή των ηρώων της. Έρωτας, Πόλεμος, και Θάνατος, το τρίπτυχο των κύριων θεμάτων στη Λογοτεχνία, όμως η φρέσκια ματιά και η ρομαντική αλλά και φιλοσοφική διάσταση που αποδίδει στον έρωτα η Ιωάννα Γκανέτσα, τον κάνει ξεχωριστό, κυρίαρχο και απόλυτο.

Τo άνθος της ζωής - Ιωάννα Γκανέτσα Στη συνέχεια ο γνωστός χειμαρρώδης και ρέων λόγος της συγγραφέως και δικηγόρου Αναστασίας Καλλιοντζή, απογείωσε την εκδήλωση καθώς στο κείμενό της αποτύπωσε όλα όσα η Ιωάννα Γκανέτσα ήθελε μέσα από το βιβλίο της να επικοινωνήσει στους αναγνώστες. Η Μαρία-Γκούσια Ρίζου, Διδάκτορας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, προσέγγισε το βιβλίο ως ακαδημαϊκός και μίλησε για την πληθώρα των συναισθημάτων που της γέννησε, δίνοντας τη δική της ξεχωριστή πινελιά στο βιβλίο. Τέλος, η επιμελήτρια του κειμένου Στεύη Τσούτση αποκάλυψε τη δυναμική των λέξεων της Ιωάννας και μας προέτρεψε να διαβάσουμε το βιβλίο καθώς ο καθένας μας θα αναγνωρίσει κομμάτια του εαυτού του και θα γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του. Επιφύλασσε και μία έκπληξη, καθώς κάλεσε την κυρία Εύα Νάτση, διαχειρίστρια του βιβλιοφιλικού μπλογκ «Βιβλίο της Παρέας», η οποία γνώρισε και αγάπησε τη γραφή της Ιωάννας και την «ανέκρινε» με εύστοχες ερωτήσεις. Αυτή η αλληλεπίδραση και διάδραση ανάμεσα στα δύο κορίτσια ήταν μαγική. «Είναι απίστευτο πώς μια αστυνομικός γράφει τόσο λυρικά, τόσο ρομαντικά, τόσο ρεαλιστικά και τόσο ψαγμένα», θα πρόσθετα εγώ ως αναγνώστρια της Ιωάννας και ως λάτρης των λέξεων γενικά. Στο τέλος της βραδιάς, η γλυκύτατη Ιωάννα υπέγραψε αντίτυπα του βιβλίου της και έβγαλε φωτογραφίες με όλους.

Όλοι εμείς από τους Θεματοφύλακες της ευχόμαστε «Το άνθος της ζωής» να είναι καλοτάξιδο, πολυδιαβασμένο και να «μιλήσει» στις καρδιές των αναγνωστών αποκαλύπτοντας τα μυστικά του.

Ο Μορφόκοσμος - Το άγγιγμα της Μούσας είναι ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα φαντασίας, το πρώτο τριλογίας, το οποίο γνέθει την ιστορία του γύρω από ένα ενδιαφέρον ερώτημα: τι συμβαίνει στους χαρακτήρες των βιβλίων μας κατά τα χρονικά διαστήματα που εμείς οι συγγραφείς δεν γράφουμε για αυτούς; Η συγγραφέας, λοιπόν, απαντάει σε αυτό το ερώτημα με τον Μορφόκοσμο: έναν παράλληλο κόσμο στον οποίο ζουν όλοι οι χαρακτήρες - οι Μορφές - της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μία καταπληκτική σύλληψη, ένας κόσμος χορταστικά λεπτομερής και σχολαστικά λεπτοδουλεμένος. Γνωστοί κι αγαπημένοι χαρακτήρες παίρνουν νέα ζωή στις σελίδες: ο Κάπτεν Χουκ, ο Κόμης Δράκουλας, ο Ντόριαν Γκρέυ, ο κάπτεν Νέμο... Τόσοι και τόσοι άλλοι συναντιούνται, αλληλεπιδρούν, συμμετέχουν σε καινούριες ιστορίες. Θεωρώ ότι αξίζει να το διαβάσετε αν μη τι άλλο για αυτόν τον μοναδικό κόσμο και το στήσιμό του. Όταν τα Σύμβολα των Μουσών εξαφανίζονται, ο Μορφόκοσμος αποκόπτεται από τους Δημιουργούς και απειλείται με καταστροφή. Μία Μορφή από αστυνομική σειρά μυθιστορημάτων καλείται να εξιχνιάσει την υπόθεση. Η Όλυ έχει φτιαχτεί από τον Δημιουργό της να εκφράζει ένα σύνολο κλισέ γυναίκας-πρωταγωνίστριας: κουκλάρα, φιλάρεσκη, ματαιόδοξη, με μανία με την γκαρνταρόμπα της, φοβερή στη δουλειά της, και εννοείται πως πολεμάει το έγκλημα πάνω σε δωδεκάποντα τακούνια. Δεν έχω ιδιαίτερη ανοχή απέναντι σε εγωκεντρικές και ρηχές ηρωίδες, εξού και δεν μου ενέπνευσε και πολλή συμπάθεια. Ωστόσο, στον αντίποδα βρίσκεται ο δεύτερος πρωταγωνιστής, ο φοβερά ενδιαφέρων Δάιος. Έλληνας πειρατής, Μανιάτης για την ακρίβεια, από την Οθωμανική περίοδο, είναι καινούριος στον Μορφόκοσμο αλλά χαράζει ήδη μία ξεχωριστή πορεία. Υπεύθυνος αρχηγός των ανθρώπων του, πιστός στα καθήκοντα και τα ιδανικά του, κλειδωμένος σε ένα σπαρακτικό παιχνίδι εκδίκησης με έναν μοχθηρό Τούρκο, τον Χαϊρεντίν Ρέις, ο Δάιος δεν υποτάσσεται σε νόμους και κανόνες. Για τον έρωτα που γεννιέται μεταξύ αυτών των δύο θα ήταν άδικο να μιλήσω, μιας και τα insta-love δεν είναι καθόλου του γούστου μου. Για εσάς που είναι όμως, οι ατακαδόρικοι διάλογοι και τα πολυάριθμα εμπόδια σ'αυτήν την γνωριμία θα σας κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Εμένα με αιχμαλώτισε περισσότερο το μυστήριο του ποιος και γιατί έθεσε σε κίνηση τα γεγονότα και τη συνωμοσία της κύριας πλοκής. Οι απαντήσεις εξασφάλισαν ότι θα διαβάσω και το επόμενο βιβλίο. Η σχέση Δημιουργού-δημιουργήματος μπαίνει στο μικροσκόπιο, με τις φιλοσοφικές προεκτάσεις και τους παραλληλισμούς με τον άνθρωπο και τον δικό του Δημιουργό, να είναι αναπόφευκτες. Μοίρα ή ελεύθερη βούληση; Κανένα ηθικό ζήτημα δεν είναι απλό στον Μορφόκοσμο. Εσείς ποιο στρατόπεδο θα διαλέξετε σε αυτήν τη διαμάχη;

Τι κι αν είχαν περάσει πάνω από 3000 γήινα έτη από τότε; Έτσι κι αλλιώς η ζωή του στον Μορφόκοσμο δεν τον άφησε ποτέ να ξεχάσει. Ήταν πάντα στιγματισμένος όχι μόνο ως κακός, αλλά και ως ανίκανος. Η ταπείνωση που του είχε επιφυλάξει ο Δημιουργός του μέσα στην Ιστορία του τον καταδίωκε για χιλιετίες. Τώρα όμως όλα θα άλλαζαν. Είχε έρθει η ώρα της εκδίκησης.

Οι Δημιουργοί έπαιζαν με τις Μορφές, τις κινούσαν σαν πιόνια, καθόριζαν τα όριά τους, τους φόβους, τις ελπίδες τους... ακόμα και το ποιον θα αγαπούσαν ήταν προκαθορισμένο από τη μεγαλοφυΐα ή την τρέλα του κάθε Δημιουργού. Ο δικός του όμως είχε κάνει ένα λάθος. Τον είχε προικίσει με ένα παθιασμένο μίσος απέναντι σε κάθε μορφή άδικης και παράλογης εξουσίας. Τον είχε κάνει ανυπότακτο. Ένιωσε το μένος που μέσα στην Ιστορία είχε μάθει να νιώθει για τον Χαϊρεντίν Ρέις να θεριεύει μέσα του. Μόνο που τώρα ήξερε πως ο Χαϊρεντίν δεν ήταν παρά μια άβουλη μαριονέτα. Τώρα ο αποδέκτης της οργής του ήταν ο Δημιουργός του. Ο άγνωστος, αόρατος, απροσπέλαστος Δημιουργός του.

Παρουσίαση του βιβλίου "Από τη σοφίτα στο Νόρνιμ"

Το Σάββατο 24 Νοεμβρίου, οι Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών είχαμε την χαρά να παρευρεθούμε στην παρουσίαση του βιβλίου "Από τη σοφίτα στο Νόρνιμ", του νεοεμφανιζόμενου συγγραφέα Νίκου Γαϊτανόπουλου. Η παρουσίαση έλαβε χώρα στο κατάμεστο Έναστρον Βιβλιοκαφέ, στο κέντρο της Αθήνας. Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Momentum, είναι μία συλλογή 6 διηγημάτων Λογοτεχνίας του Φανταστικού (ή 5 διηγημάτων και ενός τραγουδιού, για την ακρίβεια), και αποτελεί πρελούδιο για το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα, που θα κυκλοφορήσει μέσα στους επόμενους μήνες: μία πρώτη γεύση του επικού και μαγικού φανταστικού κόσμου του Έρκαχοθ. Η υπεύθυνη των εκδόσεων, Αγγέλα Γαβρίλη, μας σύστησε καθένα από τα διηγήματα ξεχωριστά αλλά και τον ίδιο τον συγγραφέα, καθώς με τις ερωτήσεις της μας βοήθησε να τον γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Ο Νίκος Γαϊτανόπουλος μίλησε για τα χρόνια που εργάζεται πάνω στην ιστορία του Έρκαχοθ, για τον δύσκολο δρόμο προς την έκδοση, για το πως η πρώτη απόρριψη τον ατσάλωσε και τον βοήθησε να εξελιχθεί. Σε αυτά τα διηγήματα, ο συγγραφέας μετουσιώνει την έμπνευση και τους προβληματισμούς που του προκαλούν σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα σε ιστορίες φαντασίας. Το ταλέντο του όμως δεν σταματά στη συγγραφή, καθώς έχει κάνει ο ίδιος και την πανέμορφη εικονογράφηση του βιβλίου.

Ο φιλόλογος και συγγραφέας Κωνσταντίνος Τσουρέκης, συνδιοργανωτής του φεστιβάλ φαντασίας ΦantastiCon το οποίο διεξάγεται κάθε χρόνο στην Αθήνα, μας μίλησε για το πώς γνώρισε τον συγγραφέα, και για το εντυπωσιακό κατόρθωμα του Νίκου Γαϊτανόπουλου, να είναι ο μοναδικός έως τώρα που έχει κερδίσει την ίδια χρονιά και στον διαγωνισμό διηγημάτων του φεστιβάλ, αλλά και στον διαγωνισμό εικονογράφησης. Η συλλογή "Από τη σοφίτα στο Νόρνιμ" περιλαμβάνει και το διήγημα "Οι πύλες" το οποίο είχε αποσπάσει το πρώτο βραβείο. Τέλος, η Άννα Μπακογεώργου μας διάβασε απόσπασμα από το διήγημα "Ντράχεν", μεταφέροντας με τη ζεστή φωνή της το κοινό στον μαγικό κόσμο που συναντάμε στις σελίδες της συλλογής. Εμείς να ευχηθούμε στον Νίκο Γαϊτανόπουλο κάθε επιτυχία σε αυτό και στο επερχόμενο βιβλίο του, το οποίο περιμένουμε με ανυπομονησία, και να συνεχίσει να μας ταξιδεύει για πολύ καιρό με τις όμορφες και συγκινητικές ιστορίες του.

Πρωτότυπο αστυνομικό, λίγο διαφορετικό από αυτά της σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας που βγαίνουν μαζικά στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό (και για κάποιον λόγο μου φαίνονται όλα παρόμοια μεταξύ τους). Αναφέρεται σε μια παλιότερη εποχή, χωρίς ίντερνετ, κινητά τηλέφωνα, αναγνώριση μέσω δακτυλικών αποτυπωμάτων και ταυτοποίηση μέσω DNA. Όταν εντοπίζεται το πτώμα μιας κοπέλας καλούν την Κάριν Μίλερ (επικεφαλής του τμήματος Ανθρωποκτονιών του Ανατολικού Βερολίνου) να συνεργαστεί με αστυνομικούς της Στάζι προκειμένου να γίνει η αναγνώριση του θύματος. (Στο βιβλίο υπάρχει ένα εισαγωγικό σημείωμα δύο-τριών σελίδων όπου εξηγείται η διαφορά ανάμεσα στη Στάζι και την αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας, οπότε θα τα ξεκαθαρίσετε στο μυαλό σας και δεν θα μπερδευτείτε). Ως αστυνομικό μου άρεσε. Δεν είχε πολύ αίμα, ούτε πολλή ένταση, οπωσδήποτε όμως ήταν ενδιαφέρον. Η δε ιστορία της κοπέλας που παρουσιάζεται σε πρώτο πρόσωπο εμβόλιμα στην προσπάθεια της Κάριν να βρει στοιχεία για το πτώμα είναι εξαιρετική, η αμεσότητα της διήγησης με έβαλε μέσα στην ιστορία και την καθημερινότητά της. Όμως αυτό που κάνει το βιβλίο διαφορετικό και ο λόγος που με προκάλεσε να το διαβάσω είναι ότι διαδραματίζεται στην Ανατολική Γερμανία, μια περιοχή για την οποία γνωρίζω τόσο λίγα και δεν μπορώ εύκολα να βρω μυθιστορήματα που να αναφέρονται σε αυτήν. Περιγράφονται όμορφα οι συνθήκες ζωής της εποχής στην κλειστή αυτή χώρα του ανατολικού μπλοκ, ενίοτε και σε αντιπαραβολή με τα όσα γίνονταν την ίδια χρονική περίοδο στη Δυτική Γερμανία. Προφανώς δεν ξέρω αν είναι τραβηγμένες οι καταστάσεις που περιγράφονται ή όχι, αλλά αυτό δεν έχει τόσο σημασία αφού το μυθιστόρημα είναι αστυνομικό και όχι ιστορικό. Γενικά είναι ένα πολύ καλογραμμένο βιβλίο με επαρκή περιγραφή χαρακτήρων αλλά και με μια πολύ δυνατή ιστορία.