The Optimist magazine 188

Evenement: INSPIRATIUM II komt eraan!

Adriaan Hoogendijk over de man

VOOR LEVEN MET ZERO WASTE! P. 66

De man eet groenvoer en plastic Past u bij de Mannenbeweging?

Mannenfluisteraars, testosteron en eerherstel

Omslagthema:

Mannen!

THEOPTIMIST.NL € 9,95 SEPTEMBER/OKTOBER 2019 / NR. 188

Meer: De mannen van Triboo varen circulair wel bij afval Unieke Groene Afslag langs de A1 • Maarten Huninks T-shirt Chopra adviseert • Meester over uw brein • Stilleven 2.0

BP

Acupunctuurbehandelingen ● Traditionele Chinese geneeskunde ● Huisartsen

Medisch Centrum Balans Behandeling van: Vermoeidheid ● Zwakke spijsvertering ● Hooikoorts ● Overgewicht Pijnklachten ● Depressie ● Onvervulde kinderwens ● Schildklierproblemen Acné ● Menopauzeklachten ● Slapeloosheid ● Chronische (pijn)klachten

Traditionele Chinese geneeskunde in combinatie met westerse medische deskundigheid kan ook voor u de oplossing zijn!

Bel voor een afspraak: 070 3888 111 WWW.MCBALANS.NL Stationsweg 23, 2515 BG Den Haag ● info@mcbalans.nl

Deo met 5-dagen werking Zonder parfum · hypoallergeen

t Zweetluch ij! voorb voorgoed

! het zweten Reduceert de oksels er Zowel ond voeten. d p als o e

Verkrijgbaar bij drogisterij, apotheker en voetverzorgers

SYNEO.NL

WELKOM

Gastredacteurs Jos Kester Scribendi recte sapere est principium et fons was de slogan van

FOTO: PIETER DE SWART

zijn eigen tekstbureau. Ofwel ver-

Buitenspelval

standig denken is de oorzaak en

In de aanloop naar het maken van dit nummer, vond het WK voetbal voor vrouwen in Frankrijk plaats. De zilveren oranje leeuwinnen maakten veel los. Niet alleen enthousiasme en waardering, maar ook allerlei meningen. Zo was er een discussie of het op den duur mogelijk zou zijn om gemengd te gaan spelen.

Op z’n ‘korfbals’. Alles samen, behalve douchen.

Op de radio verkondigde een deskundige dame dat gemengd voetbal slechts een kwestie van tijd is, omdat de verschillen tussen mannen en vrouwen aan het vervagen zijn. Er is volgens haar steeds minder sprake van onderscheid in vaardigheid, techniek, uithoudingsvermogen en kracht. En omdat de pupillen al gewend zijn om gemengd te spelen, zal het over tien of twintig jaar de normaalste zaak van de wereld zijn om beide geslachten samen op het voetbalveld te zien staan.

Dat dit het zelfvertrouwen van de voetbalvrouw versterkt, is duidelijk. Maar wat doet het met de man? Gaat hij zo’n gelijktrekking toejuichen of komen er afschermende bewegingen?

Moet hij nog meer teren op 1988, toen een team van echte voetbalmannen een hoofdprijs won?

In de maatschappij zien we ontwikkelingen die ons beeld van de wereld veranderen. Nog voordat het WK speelde, was onze redactie zich er ‘toevallig’ al in aan het verdiepen. Wat overkomt de man? Staat hij offside of omzeilt hij de buitenspelval en ligt de toekomst aan zijn – al dan niet gepedicuurde – voeten? Een grote diversiteit aan verhalen over de man en zijn bestaan vindt u terug in ons omslagthema.

Sommige lezers vormen groepjes en gaan onder het genot van een kopje koffie met elkaar in gesprek over de inhoud van dit blad. Ik weet zeker dat vooral in praatgroepen waar vrouwen de kern vormen, genoeg te bespreken zal zijn naar aanleiding van deze editie.

Dat zegt zowel mijn mannelijke als vrouwelijke intuïtie.

zijn ziel en hart begon. Verreweg

bron van goed schrijven. Horatius.

Totdat hij een opleidingsfolder over indianen zag. Een reis naar het belangrijkste wat hij op die reis vond is hoe te leven vanuit zijn hart. Niet makkelijk, maar van daaruit ontstond een beweging waaruit andere bewegingen ontstonden. Kester werd sjamaan, is onder andere coach en schreef het boek Mannen zijn geen vrouwen.

Graciano Cabrita da Palma Deze therapeut en schrijver is altijd geïntrigeerd geweest door alternatieve behandelingen en holistische geneeskunde. Hoe kan het lichaam zich op natuurlijke wijze helen? De interesse werd verder aangewakkerd toen hij negentien jaar geleden vader werd. Het frustreerde hem om zijn kind te zien lijden bij ziekte en ongemak. Cabrita da Palma ontdekte dat hij met acupressuur en het aanpassen van voeding kon helpen. In 2000 opende hij zijn praktijk als traditioneel Chinees therapeut. Ook geeft hij qigong-lessen.

Roland Pluut, uitgever rp@theoptimist.nl P.S.: Op vrijdagmiddag 11 oktober vindt het tweede Inspiratium plaats. U leest meer over dit evenement op pagina 70. En deze keer laten we evenveel inspirerende vrouwen als mannen aan het woord. Zie ik u daar? Praten we gezellig en gemengd verder.

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 3

Optimaliseer uw

leven, elke dag!

Het The Optimist lidmaatschap brengt oplossingsgericht nieuws en digitale inspiratie.

PROFI TEER NU!

NU € 7, 50 pe of € 84 r maand ,- per ja ar

Het COMPLETELY abonnement bestaat uit: 6x per jaar The Optimist magazine 3x per week positief nieuws uit binnen- en buitenland Gratis toegang tot het volledige online archief Korting bij speciale ledenevenementen

Ervaar de voordelen van een abonnement. Nog geen lid? Meld u dan nu aan via www.theoptimist.nl/nu

24 OMSLAGTHEMA

Mannen!

Steun voor de man en inzicht in de wegen van de ‘gewone’ heer – hij kan het zo goed gebruiken, want meneer staat er nu niet altijd even mooi op. Zo’n kijk op de man en zijn worsteling kunt u vast waarderen.

Ook al bent u misschien vrouw.

18 Een T-shirt met een verhaal

20 Neem eens de Groene Afslag

26 Van man tot mens

6 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

INHOUD

September/oktober 2019

56 De alchemisten van afval

72 Deepak is terug!

VERHALEN MILIEU

14 ‘I’ll be back!’

Zwerfinator Dirk Groot pakt afval op straat grondig aan.

ONDERNEMEN

18 Geen fabriek?

Maarten Hunink, een man met een missie en een T-shirt.

SAMENLEVING

20 De Groene Afslag

Duurzame ontmoetingsplek in het Gooi.

OMSLAGTHEMA: DE MAN PASSÉ?

24 Introductie

De comeback van de man, voor zover hij ooit weg was – en u hem miste.

26 Uitdaging van de man

Adriaan Hoogendijk over de inhaalslag die de man moet maken.

31 Plastic verandert de man

Steeds minder knappe jongen die dit allemaal vreet.

32 Mannen zijn kennelijk

geen vrouwen

Sjamaan en auteur Jos Kester schreef er zelfs een boek over.

34 De man in ere herstellen

Petra Maartens’ pleidooi om hem wat ruimte te geven.

36 Mannen moeten aan de sla

Lisette Kreischer en Maartje Borst over gezond voer voor de man.

40 Testosteronjongleur

Tips van Graciano Cabrita da Palma om de hormonen in balans te houden.

42 ‘Stand by your man’

Mannenfluisteraar Nannet van der Ham denkt de man eindelijk te begrijpen.

44 Hij bestaat:

de Mannenbeweging

Een inkijkje bij de lijdende man door een verbaasde Marco Visscher.

EVENEMENT

ACHTERGROND

66 Leven zonder afval De Zero Waste praktijk van redacteur

Jan-Matthijs Blom en zijn verloofde.

EVENEMENT

70 Inspiratium in oktober

De Inspiratiemiddag die u niet mag missen én die u lang zal heugen.

LEEFSTIJL

72 Chopra voorkomt

en geneest

Redacteur Laura Boeters besloot zijn advies een week lang op te volgen.

12 ONDERSTROOM, MET ONDER MEER:

Ode aan de medemenselijkheid.

48 Purpose Day

De toekomstige waarheid.

Vanuit een bredere betekenis werken, dat is de uitdaging.

Sublime over jongens, mannen en een hond.

BEELDVERHAAL

50 Digitale bloemstillevens

Kunst van Sander van Laar, de nieuwe Hollandse meester

CIRCULAIR

56 Steen der afvalwijzen Laat de alchemisten van Triboo maar

lekker toveren.

BOEKFRAGMENT

Vitamines en mineralen op een rij.

Boeken om beter te eten.

VASTE RUBRIEKEN

8 Dialoog 49 Column: Ineke Haisma 59 Column: Govert Derix 69 Column: Harry Starren

60 Meester van het brein

76 KEUZE

De Bron onthult het geheim.

80 Column: Annette Nobuntu Mul 81 Het beste uit…

82 Lezer in beeld: Marianne v.d. Veer SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 7

Colofon

Dialoog

De Nederlandstalige The Optimist wordt gemaakt door:

FOTO: IRMA THEUNISSE

Uitgever: Roland Pluut Hoofdredactie: Brian de Mello Redactie: Jan-Matthijs Blom, Laura Boeters, Yildiz Celie, Inge Kramp Vormgeving: Irma Theunisse

Met medewerking van: Maartje Borst, Govert Derix, Mariska van Doorn, Enzo Ebbens, Ron van Es, Ineke Haisma, Nannet van der Ham, Jeroen van der Hee, Marc van der Heijden, Adriaan Hoogendijk, Jos Kester, Sabina Knezevic, Lisette Kreischer, Sander van Laar, Annette Nobuntu Mul, Graciano Cabrita da Palma, Harry Starren, Marianne van der Veer, Martijn Vinke en Marco Visscher.

Coverfoto: Serge Ligtenberg en Michel Porro

En met dank aan: Maaike Baan, Deepak Chopra, Dirk Groot, Maarten Hunink, Frank Janssens, Tessa Jol, Lucas Mol, Sanne Oomen, Tara Swart, Rudolph Tanzi en Samya Vermeer.

En natuurlijk met dank aan alle beminnelijke Griekse denkers.

Praktische informatie De jaarprijs voor het lidmaatschap is € 84,00.

Kijk voor de verschillende lidmaatschapsvormen en de voorwaarden op onze website, www.theoptimist.nl/lidmaatschap.

Voor meer informatie: bel 010–7988010 of mail naar abonnementen@theoptimist.nl.

U kunt zich aanmelden voor een lidmaatschap op www.theoptimist.nl/lidmaatschap of per mail via abonnementen@theoptimist.nl.

Tevens kunt u zich aanmelden per post: Antwoordnummer 91088, 2509 VC Den Haag. t 010–7988010 (kantooruren) Kvk nummer: 59366303

Happy Spirit Days

Wat fijn om jullie blad weer onder ogen te krijgen op het festival in Blaricum. Mooie artikelen met een hoopvolle, positieve toonzetting.

Bea Kalter

Terugkeer naar liefde In nummer 183 mochten wij drie exemplaren verloten van het boek Terugkeer naar liefde van Marianne Williamson. Onlangs berichtte een van de winnaars ons. Het boek viel in de smaak.

Graag wil ik u laten weten dat ik erg blij ben met het boek dat ik mocht ontvangen door de winactie. Twee boeken heb ik daardoor zelf aan vrienden gegeven. Ook zijn er twee mensen met een boekenbon die het boek gaan aanschaffen.

U begrijpt dat ik verder ga met reclame maken voor dit boek dat iedereen zou moeten lezen.

R. Feijth

Advertenties Informatie: advertenties@theoptimist.nl

Bestellingen Het nieuwste nummer is, naast bij 1.200 verkooppunten in het land, ook online verkrijgbaar.

Ook oude nummers zijn na te bestellen (€ 9,95 per exemplaar, excl. € 3,50 verzendkosten binnen Nederland) via www.theoptimist.nl/shop. © 2019 Uitgeverij The Optimist B.V. of de individuele auteurs

8 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Tongdiagnose In de vorige The Optimist publiceerden we een artikel over de tongdiagnose.

Op veler verzoek meer informatie over de arts met wie voor dit artikel werd gesproken. Dr. W. Lin is arts en opgeleid in de traditionele Chinese geneeskunde. Haar eigen praktijk, Medisch Centrum Balans, is gevestigd in Den Haag. Meer informatie: www.mcbalans.nl

DIALOOG

Uit het archief Iedere woensdag delen we via onze nieuwsbrief The Daily een artikel uit ons archief. Dit archief bevat een uitgebreide selectie van wat de afgelopen jaren in The Optimist en Ode verscheen. De artikelen van toen zijn nog steeds spraakmakend.

‘Mooie nieuwsbrief, dank voor de inspiratie.’

ROSS

Ter reactie op ‘Het leven gaat door’ van Tijn Touber

Wát een goed idee om ‘oude artikelen’ een nieuwe kans te geven. Tóen waren we hier nog niet aan toe? Fantastisch en met humor omschreven. ‘Dood mag wel oppassen’. Met deze informatie is het een stuk minder beangstigend, toch?

A. de Groot Ter reactie op ‘De onwaarschijnlijke beloften van het Zero Point Field’ van Tijn Touber

Dit veld verklaart dan ook synchroniciteit. Het willen van iets wat dan op mysterieuze wijze ineens naar je toe komt, het gevoel hebben alsof je iets al hebt beleefd, intuïtie, voorspellende dromen en visioenen et cetera. Mensen zijn ontzettend krachtige scheppende wezens, we worden niet voor niets continu afgeleid en in angst gehouden. De ‘machthebbers’ houden ons slapend, anders is er niets meer om macht over uit te oefenen. Mooi geschreven dit stuk, dank jullie wel!

Waarzitwatin?

In The Daily berichtten we

Laura

over het overheidsplatform

Lieve Tijn, wat een mogelijkheden biedt je verhaal! Net als Time Bender biedt dit mij weer nieuwe inzichten, kennis en weten. Ik ga er over nadenken, het herlezen, en ernaar leven voor zover mogelijk is voor mij. Veel dank.

Waarzitwatin. Op de website vindt u informatie over chemische stoffen in alledaagse producten.

Volgens ons is het platform een stap in de goede richting, maar mag het

Petra

kritischer. Een kritische lezer dacht met ons mee.

Fantastisch artikel. Ik ben bezig alles over bewustzijn en het veld te lezen. Een aanrader: Spetters uit de oerknal van Gerrit Teule.

Karel

Is de site van Waarzitwatin echt onafhankelijk? Er hebben fabrikanten als Mattel en Lego aan meebetaald, dus ik heb daar ernstige twijfel bij. En wat ik oneerlijk vind, is dat daarover niets te vinden is op de website, alleen als je wat verder gaat graven op de site van het bureau die het gemaakt heeft. Voelt als misleiding, maar ik hoop dat ik dat verkeerd voel.

FM SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 9

DIALOOG

Stijg op

Helende kracht

Onze Instagram-pagina wordt

Margot de Hoest deelde een persoonlijk verhaal met de redactie, over

gesierd door tegeltjes met wijze

wat vergeving voor haar betekent. Wij mochten het op onze beurt weer

spreuken. Af en toe krijgen we

delen met u.

een mooie van u terug.

Onscherp Iran

Ik zit te genieten van de laatste The Optimist. Lees nu het artikel over Iran en dat de maker van de foto’s een reisfotograaf is. Is er iets gebeurd met de bestanden? Want ik kan mij haast niet voorstellen dat deze foto’s zo uit de camera komen. Als groot fan van het magazine ben ik iets in shock dat dit de drukpers heeft gehaald.

Michel Helaas moeten we Michel gelijk geven. Bij het drukken van het magazine zijn foto’s met een te lage resolutie gebruikt. Onze excuses hiervoor. We hopen dat de boodschap

Ik vond mezelf dankzij vergeving Niet dat ik misbruikt werd of mishandeld. Ook ben ik niet ziek geworden. En toch als ik ‘vergeving’ niet gevonden had, was ik nog steeds een timide meisje. Afwachtend, altijd op mijn hoede naar wat anderen willen. ‘Wat verwachten ze van mij…?’

Ik ben opgegroeid in een, wat je noemt, goed gezin. Mijn vader was dominee, vrijzinnig hervormd en van de V.P.R.O. Ik woonde in een dorp in een ‘glazen huis’. Een voorbeeldgezin moesten wij zijn. Mijn ouders, mijn drie jaar oudere zus en ik.

Dat gaf spanning in huis. Mijn zus was een pittig ondernemend kind en mij in alles de baas. Ik voelde dat vooral mijn moeder dat lastig vond. Ik nam daarom al vroeg het besluit om lief te zijn voor mijn moeder. Mijn overtuiging werd: ik zal altijd lief zijn en doen wat er gevraagd wordt.

Ik ging studeren in Amsterdam, kreeg een vriendje, trouwde en kreeg twee prachtige zoons. Het mooiste geschenk in mijn leven. En ja, toen werd het leven anders. Mijn ex paste indertijd perfect in het plaatje van mijn ouders. En zoals dat gaat, het kleine kind in mij had niet geleerd te zeggen wat ze vond of voelde. Glimlachen en mijn voelhorens gebruiken, daar was ik goed in. Totdat...

Na de scheiding begon de zoektocht naar mezelf pas echt. Van alles heb ik gedaan. Toen kwam vergeving op mijn pad. Eerst met Edith Stauffer. Daarna kwam de Helende Reis-methode van Brandon Bays. Niet alleen mijn ex moest ik vergeven, maar zeker ook mijn ouders. En mezelf. Mijn overtuigingen die ik in mijn jeugd had aangenomen, mijn patronen, alle verantwoordelijkheidsgevoel om de boel te sussen, de competitie met mijn zus. Alles had eraan bijgedragen dat ik niet mezelf was (geworden), en dat ik niet in mijn kracht stond.

Met hele kleine stapjes kwam ik verder door veel helende reizen te doen. Nu begeleid ik anderen met deze prachtige, diepgaande methode. Vergeven is het ultieme loslaten. En dat heb ik gedaan: spanning in mijzelf, negatieve overtuigingen, patronen, niet verwerkte emoties. Dat is de helende kracht van vergeving.

Ik ben een ander mens geworden. Veel spontaner, gekke invallen, niet meer bang voor confrontaties. Als me iets niet zint, zeg ik dat, zonder me schuldig te voelen.

Ik heb heel goed contact met mijn beide zoons en hun gezinnen. Fantastisch om te voelen dat we van elkaar houden. Dankbaar ben ik dat ik nu enorm kan genieten en voor hoe ik in het leven sta.

van het beeldverhaal ondanks deze omissie wel is overgekomen.

10 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Margot de Hoest

DIALOOG

Column van Harry Voor het omslagthema over synchroniciteit (nummer 186) schreef Harry Starren een extra column voor online.

Hieronder enkele reacties, waaronder een van hem zelf.

Ik heb jaren mogen samenwerken met Tom, een zeer deskundige technicus, die mij terzijde stond bij medisch neurofysiologisch onderzoek. Plotseling verdween hij uit mijn leven, onderzocht andere mogelijkheden op de wereldbol. Ik hoorde jaren niets van hem. Toen bezocht hij me in een nachtelijke droom in mijn huis. We praatten over vroeger en toen liet ik hem uit. Ik riep hem na: ‘Tom wat is je adres?’

Hij hoorde me niet meer. Die middag viel zijn adres bij mij in de bus.

Wat later ontmoetten we elkaar in levenden lijve.

Sindsdien geloof ik in ‘energetische velden’.

Ach Harry, wat jammer nou toch dat je je niet even verdiept hebt in de oorspronkelijke betekenis van synchroniciteit. Het was ook interessant geweest om de verbinding te leggen tussen de inzichten van Jung en de ontdekkingen binnen de kwantumfysica. Gemiste kans.

Het gebeurt vaker dan we denken. Dat zaken samenvallen in de tijd. Door ons bewustzijn te ontwikkelen, onze alertheid te ontwikkelen, zijn we het vaker gewaar. We raken er gespitst op. Soms roept de context (de tijd) gebeurtenissen op. Zo is de boekdrukkunst op meerdere plaatsen tegelijk uitgevonden. Een expert op dit We zijn benieuwd gebied ben ik niet. Gefascinaar uw mening over deze editie. neerd door het fenomeen Schrijf ons! ben ik wel. redactie@

Saskia

Harry Starren

Rudolf Brenninkmeijer

theoptimist.nl

Koffie heeft zo’n sterk effect op het menselijk brein, dat het niet eens gedronken hoeft te worden om de voordelen ervan te ervaren. Uit onderzoek blijkt dat alleen het denken aan koffie al zorgt voor een VERHOOGDE ALERTHEID. Een vlees- of visvrije maaltijd wordt steeds meer de norm. Een groeiend aantal bedrijfscateraars stapte dit jaar over op het serveren van vegetarische lunches, zonder geklaag. Supermarkten als Marqt en Albert Heijn testen met dynamische kortingen tegen voedselverspilling. De kortingen houden niet alleen rekening met de houdbaarheid van een product, maar ook met het weer. Met slecht weer BBQ’en scheelt dan in de portemonnee. De koeien van vierduizend Colombiaanse boeren grazen voortaan in grasvelden vol bloemen, planten en bosjes. Door het gevarieerdere voedingspatroon produceren de dieren minder methaan. Daarnaast zorgt de biodiversiteit voor een gezondere bodem, filtratie van broeikasgassen en een betere afwatering. Een andere kledingstijl hebben dan uw collega’s is zo slecht nog niet. Een afwijkende outfit vergroot de kans dat anderen denken dat u succesvol bent. Dit wordt ook wel het ‘red sneaker effect’ genoemd. Denk bijvoorbeeld aan Steve Jobs die erom bekend stond zich te kleden in een T-shirt, spijkerbroek en sneakers. De afwezigheid van een groene leefomgeving kunnen we binnenshuis invullen met de Bosluchtmethode. De Noorse ingenieur Jørn Viumdal ontwikkelde een plantenwand die helpt bij vage klachten als hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen. Vanaf oktober dit jaar betalen toeristen in Nieuw-Zeeland meer belasting, ten bate van de natuur.

De extra tientallen miljoenen dollars worden aangewend voor natuurbescherming. De Nederlandse spoorwegen behoren tot de veiligste van Europa. De hoge score komt voornamelijk door goed onderhoud. Het onderzoek naar Europese spoorwegen liep van 2012 tot en met 2017. In dat laatste jaar scoorde Nederland het hoogst.

MEER GOED NIEUWS OP DE PAGINA 13 >

Goed nieuws

•

•

•

•

•

•

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 11

ODE AAN...

Ode aan de medemenselijkheid Vriendelijkheid. Spontaan gedag op straat.

Kindness Collective Nijmegen. Het collectief

Een praatje met een vreemde. Iets voor een

organiseert bewust vriendelijke daden.

ander doen of iets doen om op grotere schaal

Zo lieten ze cadeaus achter in de trein, deelden

bij te dragen. Allemaal facetten waarmee we

lekkers uit en gaven de burgemeester van

onze betrokkenheid tonen. Iedereen is bij

Nijmegen een geurige bos bloemen. Maar ook

sociale cohesie gebaat, blijkt ook uit onderzoek.

biologisch en fairtrade eten draagt bij aan meer

De reden dat dat sociaal wetenschapper

medemenselijkheid. Wat wordt uw bijdrage

Rosalie van Woezik startte met het

voor vandaag? | YILDIZ CELIE

12 THEOPTIMIST.NL JULI/AUGUSTUS 2019

BOEKEN ONDERSTROOM

De toekomstige waarheid Als kleine jongen ontdekte de Britse filosoof, journalist en schrijver Julian Baggini het tijdschrift The Plain Truth ofwel De zuivere waarheid. Die zuivere en simpele waarheid fascineerde hem dusdanig dat hij de filosofische verhandeling Een kleine geschiedenis van de waarheid - Troost in tijden van nepnieuws schreef.

Om de waarheid te kennen, moeten we begrijpen wat het woord eigenlijk betekent. Het probleem is niet zozeer de betekenis, maar ‘hoe en door wie ze wordt vastgesteld’, leidt Baggini in.

Niet zo lang geleden lag het nog voor de hand om aan te nemen dat de meeste dingen waar waren. Maar in tijden van nepnieuws, schandalen en ontboezemingen is het niet meer vanzelfsprekend om alles wat wordt gesteld te geloven. Volgens de schrijver is het ook niet meer de rede die ons leidt naar de waarheid, als we haar maar gehoorzaam zouden volgen.

‘Ze is meer een navigatiesysteem, dat ons helpt dichter bij de waarheid te komen – althans als we weten hoe we het moeten gebruiken en waar we naar zoeken.’

Tegenwoordig leven we bovendien in een wereld waarbij zelfs een mening al als waarheid

wordt bevochten. ‘Complottheoretici doen daarom twee volstrekt correcte aannames: dat belangrijke waarheden soms verborgen zijn, vaak achter opzettelijke leugens, en dat zij die waarheid verhullen dat meestal doen om hun eigen belangen te beschermen’, aldus Baggini. Want wie de waarheid in zijn macht heeft, is ook geneigd de waarheid te verdraaien.

De waarheid is complex. Met de lezer onderzoekt Baggini tien soorten waarheden. Puur om de waarheid te laten opbloeien. Voor de toekomstige waarheid is het namelijk een deugd om te zorgen dat de feiten kloppen, maar daarvoor moeten we eerst zorgen dat onze houding ten opzichte van de feiten klopt. | YILDIZ CELIE

Een kleine geschiedenis van de waarheid Troost in tijden van nepnieuws Julian Baggini Uitgeverij Klement ISBN: 9789086871742 103 pagina’s € 14,99

De vijfduizend medailles, die volgend jaar tijdens de Olympische Spelen in Tokio worden uitgereikt, zijn gemaakt van GERECYCLEDE MATERIALEN. Het goud, zilver of brons komt uit afgedankte mobiele telefoons en andere kleine elektronische apparaten. Zorgverleners van dementerenden in de Verenigde Staten krijgen een steuntje in de rug. De Northwestern University ontwikkelde de succesvolle LEAF-methode waardoor de verzorgers minder last hebben van angstaanvallen en depressies. Hulporganisaties zetten steeds vaker drones in om hulp te bieden in moeilijk bereikbare gebieden. In Ghana worden de kleine luchtvaartuigen grootschalig ingezet om miljoenen mensen te voorzien van medicijnen. Een aantal bedreigde zeeschildpadsoorten laat een stijging zien in hun populatie. Volgens onderzoekers is dit het resultaat van het jachtverbod. Op sommige plekken was de stijging zelfs 8 procent. Schotse ontwerpers willen voor een revolutie in de telecomindustrie zorgen. Zij ontwikkelden een soort satelliet-vliegtuigje dat werkt op basis van helium en zonne-energie en dat voor langere tijd in de lucht kan blijven. Om te kijken of dit daadwerkelijk de toekomst van de satelliet is, wordt er volop mee geëxperimenteerd. Nieuwe richtlijnen van de Europese Commissie zorgen ervoor dat binnen twee jaar minder transvetten in koekjes, chips en andere ongezonde tussendoortjes zitten.

Het maximum wordt gesteld op twee gram transvetten per honderd gram en gaat per april 2021 in. Een experiment binnen een bedrijf in Melbourne toont aan dat een extra vrije dag per week het ziekteverzuim laat dalen en de tevredenheid van het personeel doet stijgen. De Zweedse Facebook-groep #jagärhär (Zweeds voor ‘ik ben hier’) komt op voor mensen die online worden lastiggevallen door zogenoemde ‘internet-trollen’. De groep telt zo’n 75 duizend leden. Ze beantwoorden negatieve opmerkingen met een stortvloed aan positieve reacties. Ook gaat de groep het verspreiden van nepnieuws tegen.

Goed nieuws

•

•

•

•

•

•

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 13

ONDERSTROOM MILIEU

Met een goed gevoel zwerfafval rapen Chipsverpakkingen, plastic flesjes, verkreukelde blikjes, snoeppapiertjes en soms zelfs lege bierflesjes. Als we erop letten, ontdekken we dat onze leefomgeving een stuk vervuilder is dan we zouden willen. De vraag is: wat doen we eraan? ‘Zwerfinator’ Dirk Groot besloot zijn ergernis over dit probleem om te zetten in actie. Sinds 2013 zet hij zich in om het zwerfafvalprobleem op de kaart te zetten en terug te dringen.

DOOR: INGE

KRAMP

‘Zes jaar geleden werd mijn zoon geboren en ging ik er met de wandelwagen op uit. Daarvoor fietste ik of zat ik in de auto en was me eigenlijk nooit opgevallen dat er zoveel rommel op straat lag. Toen zag ik opeens wat mensen allemaal lieten slingeren. Een doorn in het oog vond ik het!’ De eerste reactie van Groot is ergernis: ‘Wat een zooi! Waarom dóen mensen dat! De gemeente zou hier veel meer aan moeten doen!

Boetes moeten ze geven!’ Hij klaagt, moppert en plaatst verontwaardigde berichten op sociale media. Een groot deel van de reacties laat eenzelfde irritatie zien, maar zo af en toe wordt hem de vraag gesteld waarom hij de rommel niet zelf opruimt.

‘Mijn troep niet!’ ‘“Ja, hallo, ik ben toch niet gek!”, dacht ik toen ik die vraag kreeg, “het is míjn troep toch niet!”. Maar naarmate de tijd vorderde begon ik in te zien dat niemand iets opschoot met mijn ergernis en vingerwijzen.

Ik zelf ook niet.’ Wanneer Groot op 14 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Facebook steeds vaker foto’s tegenkomt van mensen die vol trots laten zien dat ze zwerfafval rapen, vindt hij dat het tijd is om zijn handen uit de mouwen te steken en woorden om te zetten in daden. ‘Deze mensen kwamen werkelijk in actie.

Terwijl ik tot die tijd alleen maar aan het klagen was. Ik besloot om een vuilniszak aan de kinderwagen te hangen en aan de slag te gaan.’

Eerst nog ietwat stiekem en beschaamd, bang dat mensen hem raar aan zouden kijken en hem zouden uitlachen. Niet veel later, gesterkt door ontvangen complimenten en bedankjes van anderen, vol trots en met een goed gevoel. ‘Ik ging met meer regelmaat afval rapen, zag dat ook andere mensen mijn voorbeeld volgden en merkte dat ik er eigenlijk steeds blijer van werd.’

Groot maakt de switch van ‘de schuld geven aan een ander’ naar ‘verantwoordelijkheid nemen en in actie komen’. Hij wordt een ‘Terminator’ van zwerfafval. Al snel groeit de wil om daadwerkelijk een ver-

schil te maken en ook andere mensen te inspireren. Wanneer hij zich verdiept in de gevolgen van zwerfafval, ontdekt hij hoe een groot deel van de plastic soep ontstaat door landafval dat in zee waait. ‘Plastic vindt zijn weg tot in onze voedselketen; het wordt niet afgebroken door de natuur. Alle plastic verpakkingen die in de natuur terechtkomen zullen uiteindelijk uiteenvallen in hele kleine plasticdeeltjes. Deze deeltjes vervuilen onze wateren, worden door dieren gegeten en komen in het slechtste geval op ons eigen bord terecht.’

Van waarde Het belang van het bestrijden van zwerfafval is groot, maar het probleem ook. Waar te beginnen en wat kunnen we doen? ‘Zwerfafval is van alle tijden. En zal er ook altijd zijn,’ geeft Dirk toe, ‘dat kan je een gevoel van moedeloosheid geven, maar je kunt je ook richten op de wetenschap dat íeder stuk zwerfafval dat je opraapt, níet in zee terechtkomt.

DIT ARTIKEL IS EERDER VERSCHENEN IN ZICHT OP

MILIEU ONDERSTROOM

‘Bedenk dat je niet het afval ván de ander opruimt, maar vóór een ander.’

Het is sowieso van waarde om de rommel die je tegenkomt op straat, in de berm of aan de slootkant op te ruimen. Bedenk dat je niet het afval ván de ander opruimt, maar vóór een ander.’

Effectieve maatregelen Naast mensen aanzetten tot actie, zet Groot zich tevens in om bedrijven en gemeentes bij te staan in het zoeken naar duurzame oplossingen voor het tegengaan van zwerfafval. ‘Op verschillende plekken in Nederland breng ik in kaart wat voor verschillende soorten afval ik tegenkom.

Nog niet zo lang geleden werd zwerfafval als een geheel gezien, maar om

effectieve maatregelen te kunnen treffen is het nodig om precies te weten waartegen je strijdt.’ Zo riep de Zwerfinator een jaar geleden op om een foto te maken van iedere Antaflu verpakking die op straat lag. ‘Dit bleek al veel langer een veel tegengekomen stuk zwerfafval. We wilden laten zien hoe groot de impact is van dat kleine stukje plastic. Wel 16.000 wikkels werden er gevonden. Met deze kennis zijn we naar de fabrikant gegaan. Hij heeft ons beloofd om binnen een jaar overgestapt te zijn op papieren wikkels.’

Een inspirerend voorbeeld van hoe kennis en bewustzijn kunnen leiden tot verandering. Iedere beweging is er een. En we hebben nog een lange weg te gaan, weet Groot. ‘Nog maar zo’n zestig, zeventig jaar geleden is de kunststof ontwikkeld die nu voor veel soorten verpakkingen gebruikt wordt. Handig, schoon, goedkoop.

Allemaal voordelen waar we aan gewend zijn geraakt. Zowel de consument als de fabrikant. Het heeft tijd nodig om het vanzelfsprekende

gebruik van dit materiaal terug te dringen.’

Zelf aan de slag Een plasticvrije wereld klinkt als een utopie en is misschien niet haalbaar.

Maar een bijdrage leveren aan een schonere wereld kunnen we zeker.

Groot vertelt wat hij zelf doet sinds hij zich bewust is van de kwalijke effecten van zwerfaval op ons milieu: ‘Ik ga regelmatig naar de markt om groenten te kopen in plaats van voorverpakte producten te halen bij de supermarkt. Verder koop ik geen pakjes en rietjes voor de kinderen.

En zo kwam een klas waar ik laatst voorlichting gaf met het idee om hun meegebrachte koekjes en pakjes binnen open te maken en daarna pas naar buiten te gaan. Weer minder mogelijkheid tot het creëren van zwerfafval. Want we kunnen allemaal nog zo de intentie hebben om onze rommel netjes in de prullenbak te gooien, vaak genoeg verlies je iets of waait er iets weg. Ook in dit geval is voorkomen beter dan genezen.’

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 15

Dijkversterken met de natuur

FOTO: FRANK JANSSENS I.O.V. RIJKSWATERSTAAT

ONDERSTROOM INNOVATIE

men, maar wordt een kraamkamer voor vissen, zoals snoek en blankvoorn, en voor mosselen en slakken.

Deze dieren zijn op hun beurt weer voedsel voor watervogels, zoals de brilduiker en de fuut. Ze kunnen er in alle rust leven; het gebied wordt ontoegankelijk voor mensen. Zo bloeit het natuurlijke leven in het Markermeer weer op. Trintelzand wordt later dit jaar uitgebreid met droge zandplaten. De zandplaten kunnen en mogen door wind en stroming veranderen en trekken weer andere vogelsoorten aan.

Natuur als uitgangspunt Tot nog toe beschermde zand ons alleen tegen de zee, maar bij de Houtribdijk nu ook tegen grote meren. En dat is een wereldprimeur.

Door het zand tegen de dijk aan te leggen ontstonden brede, zandige oevers die de klappen van het water opvangen. De zachte overgang van zand naar water wijkt af van de vele steenoevers in het IJsselmeergebied.

Dat trekt andere vissen en waterdieren aan, waardoor de biodiversiteit in het Markermeer en IJsselmeer toeneemt. Deze manier van dijkversterking is een natuurvriendelijke oplossing die ook wel Building with Nature wordt genoemd.

Van dijk tot dam

Nieuwe natuur

Dit ontwerp van architect Cornelis

Het zand waarmee de Houtribdijk is versterkt, komt uit het Markermeer zelf. Met grote machines werd het door een buis getransporteerd en tegen de dijk aangelegd. Om bij dat zand te komen, moesten de machines door een laag van slib. Normaal gesproken is slib een onbruikbaar product, maar Rijkswaterstaat heeft er een mooi doel voor gevonden, namelijk een nieuw natuurgebied in het Markermeer: Trintelzand. Dit gebied beslaat nu nog moeras met slib, beschermd door stenen dam-

van Eesteren staat ook bekend als de Markerwaarddijk. De dijk werd vanaf de jaren zestig aangelegd tussen Lelystad en Enkhuizen om het Markermeer in te polderen (zie foto). Deze ‘Markerwaard’ kwam er niet, daarom is de Houtribdijk nu feitelijk een dam, midden in het water.

Bij storm vormt het een golfbreker tussen het IJsselmeer en het Markermeer.

Daarmee is de Houtribdijk cruciaal voor de waterveiligheid van alle provincies rond het IJsselmeergebied.

16 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Innovaties vragen om moed. Dit geldt ook voor de versterking van de Houtribdijk. Want waarom zouden de waterbouwers met zand werken, als het altijd met steen is gedaan?

Door met elkaar te praten, onderzoek te doen en een proefvak te maken, kon de stap uiteindelijk worden gezet. De Houtribdijk-aanpak en het bouwen met de natuur wordt inmiddels verder onderzocht in samenwerking met de universiteiten van Delft en Wageningen. Vergaarde kennis wordt gedeeld op internationale congressen. Zo vernieuwen we in Nederland onze waterbouwkundige traditie, door de natuur als uitgangspunt te nemen. | JEROEN VAN DER HEE Meer informatie: rijkswaterstaat.nl/versterkinghoutribdijk

FOTO: ENZO EBBENS

De Houtribdijk, gelegen tussen Lelystad en Enkhuizen, is minder bekend dan zijn grote broer: de Afsluitdijk. De laatste tijd gebeurt echter iets heel speciaals op de dijk die ligt tussen het Markermeer en het IJsselmeer. Voor het eerst versterkt Rijkswaterstaat zo’n grote dijk niet alleen met steen, maar ook met grote zandpakketten. Even veilig als steen, maar met nieuwe kansen voor de natuur. En overtollig slib wordt niet afgevoerd, maar juist ingezet om een walhalla voor flora en fauna te maken.

JONGE VADER ZORGT VOOR DUIZENDEN LUIERTAFELS IN MANNEN-WC’S

IN DEZE STAD HEBBEN JONGENS DE ROK AAN In Mexico­Stad mogen jongens nu in een rok naar school, en meisjes in een broek.

Die beslissing is genomen door Claudia Sheinbaum, de burgemeester van de stad. Schooluniformen zijn een manier om voor gelijkheid te zorgen, omdat niet alle leerlingen evenveel geld aan kleding kunnen besteden. Maar de strikte verde­ ling in jongens­ en meisjeskleding draagt

ook bij aan stereotypering van genders en daar is tegenwoordig steeds meer aandacht voor. Hoewel Mexico­Stad vooruitstrevend is met dit beleid, is het geen primeur: op sommige scholen in Engeland en Wales hebben jongetjes hun broek al verruild voor een rok ­ en andersom natuurlijk.

SCHOONMAKER… EEN HONDENBAAN? Geen kwaad woord over al die enthou­ siaste schoonmakers die dag in dag uit ervoor zorgen dat kantoren, ziekenhui­ zen en scholen er spik en span uitzien.

Datzelfde geldt voor onze vuilnismannen en afvalprikkers. Dat letterlijk iedereen een steentje kan bijdragen aan een schoner milieu, bewijst Alex van Eck met zijn hond Joy. Het duo ruimt dagelijks

samen de buurt op. Dat doen ze gewoon tijdens het wandelen. Hun project heet Enjoycleaningup. Joy heeft geleerd om flesjes en blikjes te apporteren. Volgens Alex kan iedere hond het leren. Stop een brokje in een leeg plastic flesje, en je hond leert aan dat het leuk is om zulk afval op te sporen en op te ruimen. Inmiddels doen er 300 honden in 12 landen mee.

Duizenden mannen­wc’s in de Verenigde Staten en Canada worden voorzien van een tafel om luiers op te verschonen. En dat komt door de jonge vader Donte Palmer. Hij deelde een foto waarop te zien is hoe hij onhandig op zijn hurken zijn zoontje een nieuwe luier omdoet. Die ging viral op social media. Vervolgens vroeg Donte Pampers om daar iets aan te doen. Zanger John Legend zag de oproep van Palmer en besloot die van harte te steunen. Het duurde even, maar het luiermerk heeft nu beloofd om meer dan 5000 van deze tafels in mannen­wc’s te plaatsen.

SUBLIME GROOVE

Het Nieuws van de Vooruitgang brengt positieve ontwikkelingen uit de hele wereld.

Je hoort ons iedere werkdag op de halve uren op Sublime.

I got gas in the tank I got money in the bank I got news for you baby, you’re looking at the man I got skin in the game Headed to the hall of fame I got news for you baby, you’re looking at the man Jamie Cullum - The Man

1. Ga naar de zoekbalk in de Spotify app 2. Tik op het camera-icoon 3. Scan de code en luister naar ‘The Man’ van Jamie Cullum

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 17

ONDERSTROOM SAMENLEVING

Geen fabriek, wel een missie Het brein achter het initiatief Not a Factory is de nieuwsgierige ondernemer Maarten Hunink. Met zijn bedrijf helpt hij vluchtelingen aan werk. In het voorjaar van 2018 vertrok Hunink richting Griekenland om daar mensen te helpen. We mochten deze gedreven persoonlijkheid het T-shirt van het lijf vragen.

DOOR: JAN-MATTHIJS

BLOM

Hoe zag uw leven voor Not a Factory eruit?

“Ik had al een aantal dingen ondernomen die me in die richting dreven. Zo was er het project Make The World A Better Place. Hiervoor deed ik elke maand iets nieuws om de wereld een betere plek te maken.

Ik liet anderen online stemmen en de populairste ideeën voerde ik uit. Zo was ik een maand vegan, een maand afvalloos en leefde ik een maand zonder elektriciteit. Dit experimenteren beviel me goed.

Twee jaar later heb ik een jaar als een monnik geleefd, midden in Rotterdam.”

Een monnik in Rotterdam, hoe beviel dat?

“Goed. Het was een stap naar binnen, waardoor ik veel over mezelf heb geleerd. Bijvoorbeeld over mijn sterke en zwakke kanten. Daarnaast ondervond ik dat je eerst goed voor jezelf moet zorgen, om goed voor anderen te zorgen. Door te mediteren deed ik alles 18 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

met meer aandacht. Het was al met al een fijne ervaring. Het lastige was wel dat het midden in de consumptiemaatschappij was, met al zijn verleidingen.

Ik raad anderen die dit ook willen doen daarom aan om dit leven te volgen in een klooster.

En toen brak 2018 aan…

De vluchtelingenproblematiek in Europa ging steeds meer bij me leven en ik wilde in levenden lijve zien wat het inhield. Er waren meerdere ‘triggerpoints’ waardoor ik besefte dat ik wilde helpen. Dat was mijn motivatie om erheen te gaan. Uiteindelijk heb ik gekozen voor Griekenland. Daar zitten veel vluchtelingen die niet verder kunnen. Mensen zitten er in kampen in afwachting van hun asielaanvraag en in die tijd valt er weinig voor hen te doen. De lokale bevolking weet vaak niet goed wat ze met de vluchtelingen aan moeten en bekijken ze met argwaan en angst. Ik wilde dit allemaal samenbrengen en kwam zo uit op Not a Factory. Veel van deze

mensen hebben vaardigheden die goed van pas kunnen komen om geld te verdienen. Ik vond een aantal mensen dat kon naaien en zo ontstond onze kleding met een boodschap: This is not a T-shirt.

Het principe is om met het geld van de verkochte kleding vluchtelingen te helpen. Door ze werk te geven, hebben ze weer een doel. De T-shirts zijn om mensen bewust te maken van de situatie in Griekenland.

Wat is de reactie van de lokale bevolking?

Meestal erg goed. Grieken zijn leuke, zeer gastvrije mensen. We worden altijd hartelijk verwelkomd en we werken zelfs samen met een aantal lokale ondernemers. Zij hebben het vaak niet breed, maar zijn daardoor blij met elke steun. Zowel om te geven als te krijgen.

De Grieken zijn blij dat we het anders proberen te doen. Natuurlijk zijn er ook mensen die negatief zijn, maar dat is begrijpelijk. De meesten van hen hebben het niet makkelijk.

SAMENLEVING ONDERSTROOM

‘De Grieken zijn blij dat we het anders proberen te doen.’

Wat zijn uw plannen voor de komende tijd?

Wat wilt u nog doen buiten Not a Factory?

We zijn gevraagd door een Duits songfestival om speciale tassen te maken.

Linnen tassen met het logo van het festival op de buitenkant en het onze op de binnenkant. Dit voelde als een goede stap dus hebben we de beslissing genomen om meer spullen te gaan maken voor organisaties en festivals.

Op deze manier kunnen we ons assortiment uitbreiden en meer mensen aan het werk zetten. Ik ga mezelf meer bezighouden met het bewaken van het gedachtegoed van Not a Factory door meer als woordvoerder op te treden. In deze functie kan ik me beter uitspreken over het huidige Europese immigratiebeleid.Door bijvoorbeeld te vertellen wat er in mijn ogen wel en niet werkt.

Ik wil heel graag in een zelfvoorzienende gemeenschap op het platteland wonen. Ik heb daar veel over gelezen en gezien en ik vind het inspirerend.

Mensen in zo’n gemeenschap zijn goed met elkaar verbonden, omdat ze elkaar echt nodig hebben. Het lijkt me bovendien erg gezond om daar te wonen.

Daarnaast wil ik eventuele kinderen opvoeden in zo’n omgeving.

Nu u het zelf gezien hebt, hoe vindt u het Europese immigratiebeleid?

Vluchtelingen vormen een uitermate lastig probleem. Dat ontkennen heeft geen zin, maar die mensen wegstoppen in kampen is niet de juiste oplossing.

Doordat iedereen op elkaar zit en ze bijna allemaal heftige dingen hebben meegemaakt, ontstaan er spanningen. Ik heb zelf ook niet een pasklaar antwoord, maar we moeten blijven werken vanuit de intentie dat deze mensen hier komen met een reden.

We hoeven niet iedereen op te nemen, maar ze moeten wel de kans krijgen op een normaal leven.

Welke mensen inspireren u?

Optimistische mensen in het algemeen inspireren me wel. Het is knap om hoopvol naar de mensheid te kijken en daar blij van te worden. Daarnaast heb ik in de vluchtelingenkampen mensen ontmoet die een inspiratie vormden door hun vastberadenheid en doorzettingsvermogen. Verder kijk ik de laatste tijd vaak filmpjes van Alexandria Ocasia-Cortez. Dit is een Amerikaans congreslid. Hoe zij problemen verwoordt en aan de kaak stelt, dat zou ik ook willen. Het vergt moed om zo tegen de stroom in te gaan.

Bent u zelf optimistisch?

Hahaha, dat wisselt om eerlijk te zijn, maar over het algemeen wel. Het is niet altijd makkelijk om optimistisch te zijn in een vluchtelingenkamp, maar er zijn veel mooie mensen met goede dingen bezig. Het is belangrijk om je te voeden met inspiratie, zodat je optimistisch en realistisch blijft. Op deze manier maak je je eigen toekomst.

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 19

REPORTAGE

De groene impacthub

van ’t Gooi Gelegen aan de rand van Het Goois Natuurreservaat is De Groene Afslag nu bijna een half jaar geopend. Architect Sanne Oomen en duurzaam ondernemer Lucas Mol vormden een slooprijpe kazerne uit 1938 om tot een tijdelijke ‘pleisterplaats voor de wereld van morgen’, een vrijhaven voor duurzame ondernemers en een ontmoetingsplek.

The Optimist nam de afslag en ging langs.

CELIE

FOTOGRAFIE: TESSA JOL

DOOR: YILDIZ

20 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

In de voormalige legerbarak en later het asielzoekerscentrum hangt een goede sfeer. Mensen aan tafels in het restaurant en op het terras zijn druk in gesprek. Wat oorspronkelijk begon als een horecaplan voor vluchtelingen in het toenmalige asielzoekerscentrum, groeide uit tot een multifunctionele hotspot met horeca, unieke werkplekken, vergaderruimtes en een podium voor groene initiatieven.

Alles heeft daarbij een circulaire jas. ‘We willen op een lichtvoetige manier laten zien dat verandering leuk kan zijn’, zegt Mol. Het is zichtbaar dat oud-reclamemaker Mol zijn visie kwijt kan, samen met Oomen, die als architect graag plekken met een ziel creëert. Bij de entree liggen pallets trapsgewijs opgestapeld, voor een blauwe container die als doorgang dient. Naast het terras zie ik een kleine boom met rondom een spiraalvormige stellage van hout. Ik krijg een beetje het gevoel alsof ik bij een kraakpand ben. Bij een andere boom staat een trap. Er staan enkele stoelen op. Bezoekers kunnen hier ontspannen tussen het groen en sinds kort ook spelen in een zandbak voor volwassenen.

Aangekomen bij de receptie kom ik door een soort wasstraat. ‘Voor al uw greenwashing’, staat er op een bordje naast een van de wasrollen. Het is een knipoog naar bedrijven die zich ‘groener’ voordoen dan ze in werkelijkheid zijn. Mol: ‘Het hele pand zit vol met grapjes, want we wilden een inspirerende plek creëren die met humor aanspoort tot vergroening.’

Het pand meet 2.400 m2 en heeft 75 vaste werkplekken, 35 flexplekken en diverse maten vergaderruimtes voor confereren tot driehonderd man. Bedrijven kunnen er bijvoorbeeld terecht voor een boardmeeting. De ‘boardroom’ is natuurlijk wel met karton aan de wanden, waar iedereen een stuk kan opprikken. ‘Noem het, het rafelrandje in ’t aangeharkte Gooi. We moeten leren het onvolmaakte te waarderen’, zegt Mol.

Vergroenen In het trappenhuis op de eerste etage snelt een man voorbij. Tussen het leuningwerk is voor de veiligheid touw gespannen. Het blijkt van oude elektradraden te zijn.

Ertussen hangen philodendrons. In de toiletten zijn alle

LUCAS MOL EN SANNE OOMEN

overtollige wasbakken op verschillende hoogtes opgehangen en hergebruikt als plantenbak. ‘Normaal stonden daar wasmachines voor de vluchtelingen’, legt Mol uit.

De planten komen via Karima Benali van How are you growing? uit het plantenasiel in Utrecht.

Over werkelijk iedere ruimte is nagedacht. Zo bestaat er de ‘ik-wachtkamer’ om los te komen van de tijd. ‘We jakkeren maar door op de chronologische tijdas, die we als mens zelf verzonnen hebben. Maar dat galopperen

‘We moeten leren het onvolmaakte te waarderen.’

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 21

REPORTAGE

houden mensen niet vol. Het is de kunst om los van de tijd te komen in de zogeheten kairostijd. Daar komen belangrijke inzichten tot ons’, legt Mol uit.

Bezoekers lopen rond alsof ze een museum bezoeken.

Overal is iets te zien en te ontdekken, een mix van design en kunst met gerecyclede materialen. ‘Bijna alles wat we toevoegden aan het pand, dat over een paar jaar gesloopt gaat worden, is tweedehands. Zo kregen we van het Wereldmuseum Rotterdam, na afloop van hun tentoonstelling Power Masks, een 25 meter lange wand van kunstenaar Bryan Kenny. Die wand gingen ze eigenlijk vernietigen’, vertelt Mol. De bar is ook van de sloop gered en komt uit een hotel in Amsterdam. Oude deuren dienen als tafelbladen, radiatoren als onderstellen en TL-lampen zijn hergebruikt in een koffiebar. ‘Van oude spullen kan iets bijzonders gemaakt worden. Mensen hoeven een tafel niet weg te gooien als daar een kras op zit’, aldus Mol. Hij wijst naar het blad, dat door een smal venster loopt van het restaurant naar de gang. ‘Om ruimte voor het restaurant te creëren zijn wanden en openingen gemaakt. Alle ingrepen zijn gewoon zichtbaar gelaten, het stuc is expres niet hersteld, waardoor de bakstenen te zien zijn.’

22 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Er staat een lamp op tafel, geïnspireerd op de Britse artiest Ryan McElhinney. De voet is van zwartgeverfd speelgoed. Puur design van iets wat op de afvalberg zou verdwijnen. ‘Juist het onvolmaakte is mooi, het straalt een soort authenticiteit uit, maar belangrijker, het gaat om het totaal’, zegt Mol, die zelf ook kantoor houdt op de innovatieve broedplaats.

Behapbaar Verduurzamen kan luchtig zijn, benadrukt de initiatiefnemer. Hij probeert het verhaal dan ook anders te vertellen: ‘Ik word moedeloos van al die klimaatdiscussies, zoveel mensen die roepen “het is vijf voor twaalf”. Ondertussen gebeurt er niets. De klimaatakkoorden gaan ons ook niet helpen. Mensen bevriezen bij dat negatieve nieuws en wat er in de politiek gebeurt, dat staat te ver van ons af. Mensen willen weten wat zij zelf kunnen doen. Dit gepresenteerd krijgen in behapbare brokjes.’

Al die kleine bijdragen, zoals zonnepanelen op het dak, ziet Mol ook niet als de spreekwoordelijke druppel op de gloeiende plaat. ‘Het leidt namelijk wel ergens toe als we met zeventien miljoen Nederlanders minder vlees eten, fietsen naar het werk en minder vliegen. Dit is lekker,

REPORTAGE

‘Als consument hebben we de macht.

Niet de bedrijven of de politiek.’

LED-verlichting. Voorbeelden die aantonen dat veranderingen volop gaande zijn. In dit geval de transitie van bezit naar gebruik. ‘We zijn al zoveel verder dan tien jaar geleden. Kijk naar het duurzame aanbod in de supermarkt. Duurzaam is bijna regulier en we gaan van fairtrade naar fairchain.’

Mol vat samen: ‘Als consument hebben we de macht.

Niet de bedrijven of de politiek. We kunnen kiezen of we iedere euro uitgeven aan een fossiele economie of stoppen in een duurzame wereld. Daar moeten we ons bewust van worden. Iedere stap helpt, maar ook iedere uitgave die we doen. Dit geldt natuurlijk ook voor alle inkopers die bepalen wat er in de schappen ligt. Your act matters.’

•

De Groene Afslag is onder meer gecrowdfunded door honderd mensen. Zij behoren tot de zogenaamde Raad van Honderd. Half februari werd het gebouw geopend door maar liefst vijf burgemeesters. De Groene Afslag ligt precies in het hart van ‘t Gooi, onderaan afslag 8 van de snelweg A1. De vijf gemeentes Hilversum, Huizen,

goed voor lichaam en geest en lucratief.’ Hij weet daarbij heus dat niet iedereen te bereiken is, maar de kritische massa wil wél groener worden. Mol: ‘Soms weten ze alleen niet waar te beginnen.’

Met De Groene Afslag hoopt hij duurzaamheid dichter bij de mens te brengen. Als voorbeeld laat hij de menukaart van het restaurant zien. Die is volledig vegetarisch, maar dit staat niet expliciet op de kaart vermeld. ‘Omdat het niet uitmaakt dat het anders is’, zegt Mol. Zo is er bijvoorbeeld vis-vrije-tonijn. Ruiterlijk geef ik toe dat ik in de pokébowl vis had verwacht tijdens de lunch. Dit waren echter goed gekruide sojaplakjes die niets afdeden aan de smaak van de salade.

Laren, Blaricum en Gooise Meren raken elkaar op de ontmoetingsplek aan. Op de voormalige legerbasis wordt de komende jaren een eco-wijk met meer dan vijfhonderd woningen en enkele bedrijfgebouwen ontwikkeld. Het is de bedoeling dat De Groene Afslag hierin een definitieve plek krijgt.

Meer informatie: www.degroeneafslag.nl

Mentaliteit De oplossing zit maatschappelijk gezien in combinaties van innovaties en in een mentaliteitsverandering, volgens de Gooise ondernemer. ‘We moeten meer naar geluk streven. Niet naar Bruto Nationaal Product. Het begrip tevredenheid moeten we herijken.

Dat mensen pas tevreden zijn als ze de ZARA leegkopen, dat klopt niet.’

Gelukkig ziet hij ook een mindshift. ZZP’ers die geen auto meer willen kopen, lease spijkerbroeken, circulaire SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 23

•

‘Een man is het minst zichzelf, wanneer hij in eigen persoon praat. Geef hem een masker en hij vertrelt je de waarheid.’

OSCAR WILDE (1854–1900)

•

OMSLAGTHEMA

Mannen!

DOOR: BRIAN

DE MELLO

Halverwege de jaren zestig zong de grote artiest en filosoof James Brown het al: ‘This is a man’s world’. Vijftig jaar later is er veel veranderd voor de man en zijn wereld. ‘Mannen zijn niet meer wat ze nooit zijn geweest’, hoorde ik laatst een vrouw verzuchten. Op de tv en in de krant zien we hoe er getwijfeld wordt aan de identiteit van de ‘vroegere’ man, hoe zijn rol ter discussie staat, hoe mannen overstappen naar het vrouw-zijn – en omgekeerd – en hoe het ideaalbeeld van de man aan erosie onderhevig is. En al die ontwikkelingen horen kennelijk bij deze tijd.

De geheimen van de man zijn tegenwoordig openbaar. Dat kan een zegen zijn, als het duistere geheimen zijn. Mannen die denken dat ze stiekem anderen kunnen exploiteren of mishandelen, verdienen de titel ‘Man’ simpelweg niet. Maar al die kleine dingen, die bij de archaïsche man horen en die knagen aan het man-zijn, liggen nu ook op, de vooral digitale, straat. Wat te denken van een website met de ‘tien verrassende dingen waar mannen onzeker over zijn’.

En dan volgt een opsomming die mannen doet fronsen. Zoals onzekerheid over hun uiterlijk, seksuele prestaties, angst om verlaten te worden, afwijzing, verdiencapaciteit en een wijkende haargrens, om maar wat te noemen.

Mannen hoeven zich daar niet meer druk over te maken. Vroeger wel, en dus zwegen ze erover.

Nu mag alles bespreekbaar zijn. Daarom in dit omslagthema meer over mannen. Niet alleen volgens mannen, maar ook volgens vrouwen. We geven de man meer dan een steuntje in de rug; ook inzicht in de denkbeelden van vandaag over de man. De echte man is er in alle soorten en maten en dat maakt een renaissance van De Man mogelijk. De man is revenu! • SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 25

OMSLAGTHEMA

De moeizame tocht van man naar mens Veel vanzelfsprekendheden over man-zijn vormden een punt van discussie gedurende de laatste decennia. Moeten mannen terugvallen op oude manbeelden, zoals jagers, krijgers, koningen of leiders? Wat wordt er eigenlijk van de man verwacht? Is er sprake van een mannencrisis en zo ja, wat kunnen we eraan doen?

DOOR: ADRIAAN

HOOGENDIJK

Sommige mannen zitten goed in hun vel, zijn innerlijk in balans, hebben voldoende zelfliefde en zelfvertrouwen, stralen dit uit en hebben liefde te over voor hun partner, kinderen en anderen. En bieden daarnaast stevigheid en veiligheid als vader voor hun kinderen, en zijn tegelijk niet minder succesvol in hun loopbaan.

Uit onderzoeken van het CBS blijkt uit de cijfers over 2017 dat 93 procent van alle gedetineerden man zijn. De ‘me-too’-discussie laat zien dat het aantal gevallen van seksueel machtsmisbruik door mannen niet te overzien is. Maar ook 84 procent van alle daklozen is man en het aantal zelfdodingen van mannen is 1304 tegenover 613 vrouwen. Nathan Vos deed in zijn boek Man o man verslag van zijn zoektocht naar de oorzaak van de zelfdoding van zijn broer en van vele andere mannen. Hij ontdekte veel leed en treurigheid onder mannen, onder meer dat ze niet hebben geleerd te communiceren wat hen echt bezighoudt en dat een man nog liever sterft dan dat hij zijn onmacht toont: ‘Als hij zijn schild laat zakken

en zijn kwetsbaarheid toont verraadt hij zijn soort. Hoort hij er niet meer bij.’

Vrouwen hebben in de decennia van hun emancipatie heel veel werk verzet. De mannen veel minder; zij hebben nog een flinke inhaalslag te maken. Dorothee Sölle analyseerde in haar boek Sympathie bij mannen het gebrek aan selfdisclosure. Mannen kunnen minder makkelijk hun binnenwereld, hun gevoelsleven ontsluiten dan vrouwen. Wanneer vrouwen bijeen zijn wordt er eerder druk gepraat. Zowel feiten als gevoelens worden uitgewisseld.

Wanneer mannen bijeen zijn, willen ze iets dóén! Sporten of anderszins avonturieren. Praten over gevoelens behoort niet tot hun reguliere scenario’s.

Sölle stelde, dat het mannenlichaam sinds de industriële revolutie ingesteld dient te zijn op werken en niet op voelen. Bovendien is de ‘mannentaal’ niet echt toereikend om adequaat gevoelens uit te drukken. Terwijl voelen (lichaam) en uitwisselen over gevoelens (taal) natuurlijk cruciaal zijn voor heldere communicatie, ontwikkeling en (zelf-)heling. Daarmee is het voor mannen moeilijker om emoties en innerlijke hindernissen te communiceren, laat staan te transformeren in overdraagbare wijsheid.

De mannelijke identiteit

ADRIAAN HOOGENDIJK

26 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

De Parijse filosofe Elisabeth Badinter kwam in XY, De mannelijke identiteit tot de conclusie dat deze identiteit eigenlijk een lege huls is, die bestaat uit drie ontkenningen: mannen zijn volgens haar hun hele leven bezig met te bewijzen dat ze: • geen baby zijn; • geen vrouw zijn; • geen homo zijn.

Met die bewijslast kunnen mannen gedurende hun leven

stapeldruk zijn. En in zoverre daarvan sprake is, bestaat er geen innerlijke vrijheid om echt te leven. Wat mannen allemaal moeten van zichzelf en van elkaar, daar hebben vrouwen vaak geen enkel idee van. Het behoort natuurlijk ook niet tot de mannenrol om daarover te klagen.

Buiten dat, je gaat toch niet je eigen identiteit als man ter discussie stellen? Wat hou je dan nog over als rechtvaardiging voor dat je leeft!

Een man moet bewijzen dat hij recht van bestaan heeft en doet dat graag door te laten zien wat zijn brein heeft uitgedacht en wat hij doet of heeft gedaan. Daar waar mannen elkaar voor de eerste keer ontmoeten, kan beter tijd worden ingeruimd voor het inlossen van deze bewijslast. Het gaat dan niet om het bewijs geen baby, vrouw of homo te zijn, maar om wat hij tot nu toe al in de wereld tot stand heeft gebracht of hoe hij van invloed is geweest.

Het kan dan gaan om succesvol ondernemerschap, de trede op de ladder in een organisatie, geschreven boeken, bestuursfuncties, een grote kennis van een bepaald gebied of andere verdiensten.

John Bradshaw schrijft in Wanneer koesteren hoop betekent: ‘Ik geloof dat om zich een man te kunnen voelen de kleine jongen in ons de liefde van een man moet hebben gekregen. Zovelen van ons zijn hun vader kwijtgeraakt.

Onze vaders lieten ons fysiek of emotioneel in de steek.

De verwonde kleine jongen in ons heeft geen vader gehad om een binding mee aan te gaan, en daarom

‘Je gaat toch niet je eigen identiteit als man ter discussie stellen?’ heeft hij nooit de binding met zijn moeder verbroken.

Zonder binding met een vader heeft de kleine jongen in jou nooit de liefde van een man voor een man ervaren.

Dus hoe had hij ooit kunnen leren zichzelf als man lief te hebben? Dientengevolge rent hij òf naar moederlijke vrouwen toe om zich te laten troosten als hij verdriet heeft, òf hij blijft proberen vrouwen in nood te troosten, òf een beetje van allebei. Het verlies van vader is de typische verwonding van de man. Zij is niet door een vrouw te genezen.’

Bradshaw is van mening dat mannen hun verwonding kunnen helen in mannengroepen en mannentrainingen, waar het veilig en vertrouwd is om de pijn, het verdriet, de boosheid, te delen met elkaar. ‘Dit samen kwetsbaar durven zijn schept een band van liefde en intimiteit. In die band kun je acceptatie en bevestiging in de ogen van een man ervaren. En wanneer die heen en weer gaande liefde en waardering geïnternaliseerd zijn, begin je jezelf als man lief te hebben.’

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 27

OMSLAGTHEMA

‘Ik ben geen baby!’

Een baby is hulpeloos en afhankelijk van anderen.

Een man voelt zich liever autonoom, boven de dingen staande, de verstandigste. Hij is graag in control en laat dat graag merken. Hij verdedigt zich adequaat als dat nodig is. Een kwetsbare opstelling behoort minder tot de gebruikelijke scenario’s. Een benieuwde en ‘lerende’ grondhouding is soms ver weg.

In het socialisatieproces moest het meisje in het jongetje naar de achtergrond verdwijnen. Niks voelen, niks huilen, niks tederheid. Een jongetje moest man worden.

En mannen staan erboven, ze moeten het allemaal weten, ze moeten leiding geven, ze moeten hun vrouwen en kinderen beschermen, ze moeten oorlog voeren, ze moeten hun mannetje staan, ze moeten brood op de plank brengen, ze moeten erg veel van zichzelf en van elkaar.

En het is nooit genoeg. Het is dus niet gemakkelijk om man te zijn!

Al deze aspecten zijn zichtbaar in de motoriek van mannen. Hoe ze zich bewegen, hoe ze lopen, vaak stram, niet soepel, en hoe ze hun uiterste best doen met allerlei lichamelijke prestaties in sport en in sportscholen. In de sauna wordt door vrouwen veel gebabbeld, en door mannen gezwegen, maar wel gezucht en gesteund. Want qua hitte gaan ze natuurlijk tot het uiterste. Dat hoort.

Het zit er diep in. Ik heb in mijn praktijk een jongetje van 12 jaar begeleid, die al een vriendinnetje had, en hij vond dat hij haar vooral moest beschermen. Vrouwen willen misschien bescherming voelen, want het leven op deze heftige planeet is in principe doodeng. Maja Storch betoogde in Waarom sterke vrouwen verlangen naar een sterke man, dat sterke vrouwen zich van binnen eigenlijk heel zwak kunnen voelen, en ja, dan is een sterke man wel fijn om naast je te hebben. Maar hoeveel vrouwen hebben tegenwoordig nog bescherming van een man nodig?

‘In één op de vijf stellen is de vrouw inmiddels de hoofdkostwinner. Ook hier verliezen de mannen dus terrein.

Laagopgeleide mannen verdienen minder, zijn vaker werkloos, hebben minder vertrouwen in anderen, plegen vaker zelfmoord. Het aantal verlorenen groeit’, becijfert Jan Latten, hoogleraar sociale demografie. En politicoloog Mounir Samuel schrijft: ‘De hedendaagse vrouw is niet alleen de ruggengraat van de samenleving, maar ook van de economie, het sociale leven, de religieuze instellingen, het huishouden en het gezin.’

‘Ik ben geen vrouw!’

Jens van Tricht stelt in Waarom feminisme goed is voor mannen: ‘Mannen zijn niet-vrouwen. Voor mannen 28 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

betekent het hebben of tonen van vrouwelijkheid onherroepelijk maatschappelijke degradatie.’

Wanneer twee mannen elkaar ontmoeten gaat vaak onmiddellijk de stem een octaaf naar beneden en de toonzetting wordt krachtiger en zakelijker. Wanneer je er zo naar kijkt, lijkt het toch alsof mannen elkaars vijanden zijn, totdat het tegendeel is gebleken.

Mannen lopen als mannen. Aapachtig, vermoeid of alsof ze lopen te sjouwen met zware balken, in ieder geval zo, dat zichtbaar is dat ze hun best doen en kracht paraat hebben. Stel dat er plotseling om de hoek van de straat een leeuw komt, rennen of dat je het kanon van een tank op je gericht krijgt, dan moet je toch wel je mannetje staan.

Wat laten de kledingrekken in de winkels zien? Voor vrouwen is het geel, paars, blauw, rood, oranje, groen, ga zo maar door. Bloemen, strepen, cirkels, kokerrok of wijd en lang, sexy of gedekt, broeken, alles kan, zij het dat er sprake is van mode, waar een vrouw toch weliswaar op kan worden afgerekend door andere vrouwen. Voor mannen is er blauw en grijs, met een enkele uitzondering van bruin of groen. Geel, rood, oranje, paars, het is not done en de onderlinge mannenblikken kunnen in dat geval dodelijk zijn.

Dus nog even resumerend: vrouwen mogen broeken dragen en hun mannelijke kwaliteiten toelaten en gebruiken, mannen mogen geen rokken dragen, want dat zou ingaan tegen het bewijs geen vrouw te zijn. Zo liggen anno 2019 in grote lijnen de kaarten nog. Wat is er toch aan de hand met mannen en waarom komen ze niet massaal in opstand? Waarom leggen ze niet en masse hun harnas af als iets wat ten koste gaat van hun levensgeluk?

‘Ik ben geen homo!’

Uitwegen zoeken, dat geldt ook zeker voor de jongemannen. De testosteron giert door hun jonge mannenlijven, ze willen iets en moeten iets, ook van elkaar. Terwijl

OMSLAGTHEMA

‘De maatschappelijke druk om man te zijn en als man te leven staat authenticiteit in de weg.’ jonge vrouwen daar veel minder mee bezig zijn. Daarbij komt dat vrouwen eerder uit zijn op liefde en mannen eerder uit zijn op seks. Dus waar moeten al die jongemannen met al die testosteron naartoe? Gaan ze er voor betalen, of kiezen ze voor wisselende contacten via Tinder of gaan ze bij elkaar te rade?

Dat laatste is vaak niet het geval. ‘Homo’ is reeds op de basisschool een scheldwoord, laat staan in het vervolgonderwijs. Het is niet voor niets, dat zelfdoding vijfmaal zo vaak voorkomt bij homo-kinderen. Want het is schokkend en beangstigend om te ontdekken homo te zijn op een hetero-planeet. Deze existentiële schok wordt door homo-mannen vaak diep weggestopt. Ze vieren liever hun ‘pride’.

Ondertussen kwam in 2005 het boek The Velvet Rage uit, waarin Alan Downs uitlegt hoe alle homomannen zich deep down buitengewoon schamen voor hun homo zijn.

De subtitel luidt dan ook Overcoming the pain of growing up gay in a straight man’s world. Verwarring ten top, voor henzelf in de eerste plaats, maar ook voor hun omgeving.

De cultuur is dominant. De maatschappelijke druk om man te zijn en als man te leven, dan wel vrouw te zijn en als vrouw te leven, en om hetero te zijn en als hetero te leven, is overweldigend en strikt, en staat voor veel mannen, èn vrouwen, authenticiteit in de weg.

Maar ook voor heteromannen, is mijn ervaring als coach, kan de homofobie vervelende gevolgen hebben. Want hoe

is het om een echte vriendschap met een andere man te hebben? Vooral bij oudere generaties blijft de uitwisseling vaak op rationeel niveau en gaat vooral over concrete zaken in de buitenwereld. Zaken als: behoefte hebben aan steun, kameraadschap, vriendschap, kneuterigheid, intimiteit, aardig zijn, betrokkenheid, gehechtheid, twijfels, problemen en vraagstukken met elkaar delen...

Hoe geef je dat vorm als man, zonder te vrouwelijk of te gay te zijn?

Geregeld is de vrouw, vriendin, echtgenote, de enige vertrouweling, en dat maakt hem niet alleen op gevoelsgebied, maar in vele levenskeuzes, nòg meer afhankelijk van haar dan hij doorgaans al is. Van de weeromstuit kan zij dat een te zware belasting vinden. Regelmatig heb ik van mannen gehoord, dat hun vrouw de relatie alleen wilde continueren, wanneer hij met zichzelf aan de slag zou gaan in trainingen voor zelfontwikkeling.

Als het meisje dood moest in het jongetje en het jongetje in het meisje, dan heeft dat verstrekkende gevolgen voor de uitdagingen waar vooral 40-plussers voor komen te staan. Want uiteindelijk willen mensen weer helemaal heel worden, met alle mannelijke en vrouwelijke aspecten die zij in zich meedragen, vaak diep verscholen. Het lijkt erop dat de socialisatieprocessen in onze cultuur de jongetjes en meisjes al vroeg in hun geslachtelijkheid uiteen wil drijven, zodat zij zich later juist tot elkaar aangetrokken gaan voelen en in een hetero-constellatie kinderen gaan krijgen. Zo lijkt voortplanting nog steeds de grenzen aan te geven voor de liefde.

Je kunt niet verlangen naar iets wat er aanvankelijk niet is. Dus mannen verlangen naar hun eigen vrouwelijkheid, maar projecteren dat op vrouwen, vrouwen verlangen naar hun eigen mannelijkheid, maar projecteren dat op mannen. We verlangen naar de heelheid die we ooit hebben meegemaakt, dus ook naar het jongetje wat we als meisje en naar het meisje wat we als jongetje langs de kant van de weg hebben laten staan. Zo bezien is het om te huilen, die socialisatieprocessen van jongetje naar man en van meisje naar vrouw.

Een vriendelijker toekomstbeeld is de androgyne man, die zowel zijn mannelijke als zijn vrouwelijke kwaliteiten, gevoelens en energieën toelaat en in de wereld durft te zetten. Daarmee kan de aanvankelijk cultureel afgedwongen splitsing in man en vrouw, mannelijk en vrouwelijk, weer worden geheeld. Ook mannen mogen trots zijn op hun gevoelsleven en hun intuïtieve vaardigheden verder ontwikkelen. Ook mannen mogen vanuit gevoelens tot nieuwe overdraagbare wijsheid komen.

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 29

OMSLAGTHEMA

Kinderen doen niet per se wat de ouders zeggen, maar wat de ouders doen en hoe ze dat doen. Jongens hebben dus voorbeelden nodig van uitgebalanceerde mannen, die openstaan voor hun gevoelens, die kunnen communiceren, dus daar ook woorden voor vinden. Mannen die kwetsbaar kunnen zijn en vanuit die open kwetsbaarheid krachtig kunnen optreden, hun missie kunnen vormgeven in de wereld en daarin kunnen volharden.

Ik heb me wel eens afgevraagd hoe de wereld eruit zou zien, wanneer iedere week alle vaders hun zonen zouden masseren en alle zonen hun vaders? Dan leren de jongens naast het stoeien ook ‘zorgzaam’ lichamelijk contact met hun vader en daarmee ook met andere mannen. Dat geeft een geheel ander kader dan alleen lichamelijk stoeiof vechtcontact.

Op de eerste plaats moeten mannen dus leren voelen.

Daar ruimte voor nemen en daarvoor openstaan.

Meer luisteren naar het lichaam, want een toenemend lichaamsbewustzijn kan daar zeer bij helpen. Mannen kunnen elkaar vragen stellen over wat ze nu zoal voelen in hun lichaam. Voor menige man is dat volkomen nieuw. Zeker ook het verwoorden van gevoelens, wat vooral in het begin vraagt om een durven hakkelen en stotteren en om tijd nemen om het juiste antwoord te formuleren.

Mensen die heel snel praten hebben vaak geen of weinig contact met het borst- en buikgebied, waar nu juist allerlei gevoelens, emoties en verlangens te vinden zijn.

Gevoelens verwoorden heeft een zekere training nodig en het is goed om in wisselwerking met anderen daar alle tijd en ruimte voor te nemen. De beloning is dat de communicatie en zelfs het hele leven steeds leuker wordt omdat er meer voluit geleefd kan worden. Zo ontstaat van binnenuit steeds meer kracht. Dat is niet een kracht die we danken aan een mannenpose of een mannenharnas, maar een diepe kracht van binnenuit, omdat mannen zichzelf ruimte hebben gegeven voor authenticiteit.

30 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

‘Op de eerste plaats moeten mannen dus leren voelen.’

Zo krijgt een man zijn oorspronkelijke kompas terug, die hem wijst wat wel en niet bij hem past, welke keuzes goed voelen en welke niet, wat hij nou eigenlijk echt wil en wat niet.

Zo ontstaat er meer innerlijke verbinding die de noodzakelijke basis wordt voor de verbinding met andere mensen. Hoe dieper de verbinding met jezelf, hoe dieper ook de verbinding met een ander kan worden. Zo ontstaat tevens een basis voor een innerlijke ‘grenswachter’, die van binnenuit seintjes geeft wanneer u over uw eigen grenzen gaat, wanneer anderen over uw grenzen gaan en wanneer u over de grenzen van een ander gaat. U wordt dan minder vatbaar voor manipulerend gedrag van een ander.

En uiteindelijk wordt een man dan mens en is hij in staat tot bloeiende relaties, waarin de vier levensprocessen van leren, creëren, helen en bewust worden, naar hartelust kunnen plaatsvinden. Dan ontstaat er een situatie die recht doet aan zowel mannen als vrouwen.

•

Adriaan Hoogendijk studeerde filosofie, seksuologie en genderstudies, werkt als hoofdopleider in zijn Bezielende Coachopleidingen. www.hoogendijkcoaching.nl.

Hij schreef onder meer Bezielend Coachen, Loopbaanzelfsturing en Geluk voor Gevorderden.

Nu verkrijgbaar via theoptimist.nl/shop

OMSLAGTHEMA

Plastic en man-zijn De mens consumeert plastic, en de gevolgen zijn mogelijk groter dan we denken.

Ook voor de mannelijkheid. Verklaart plastic de veranderende gesteldheid van de man?

DOOR: YILDIZ

CELIE

Per week krijgen we een hoeveelheid plastic binnen ter grootte van een creditcard. Dit komt neer op vijf gram nano- en microplastics, blijkt uit onderzoek in opdracht van World Wide Fund for Nature. De mens ademt plastic in en het lekt uit waterflesjes en verpakkingen in etenswaar.

Stoffen uit plastic kunnen hormoonverstorend zijn. Denk aan ftalaten (weekmakers) en bisfenol A (BPA). Net zoals pesticiden, die zelfs in het lichaam een verbinding kunnen aangaan met het plastic. De hormoonverstoorders ofwel Endoctrine Distrupting Chemicals (EDCs) kunnen leiden tot verminderde vruchtbaarheid, de groei en voortplanting beïnvloeden, maar ook teelbal-, borst- en prostaatkanker veroorzaken. EDCs kunnen werken als hormonen of blokkeren de werking ervan. De grootste groepen die risico lopen, zijn zwangere vrouwen en kinderen. Maar ook de man krijgt de gevolgen van zijn dagelijkse portie plastic voor de kiezen.

Vruchtbaarheid Als voorbeeld: BPA wordt ruim vijftig jaar gebruikt om kunststof te maken. Bij lage blootstelling kunnen

sperma- en eicellen beschadigen. Zo stagneerde bij goudvissen de ontwikkeling van de teelbal, publiceerde het wetenschapstijdschrift Chemosphere eerder dit jaar.

Het verraderlijke van de stof BPA is daarnaast, dat pas drie generaties later de vruchtbaarheid terugloopt, concludeerde de University of Missouri-Columbia bij vissen. Parallel daaraan: een gezonde man had twintig jaar geleden nog zestig miljoen zaadcellen per milliliter sperma en tegenwoordig zo’n veertig miljoen. Als dit nog eens met de helft afneemt, is een man ernstig verminderd vruchtbaar.

Vrouwelijke trekjes BPA leidt tevens tot seksespecifieke veranderingen in sociale interacties bij volwassen zebravissen, zo meldde het Journal of Toxicology and Environmental Health. Ook zijn vrouwelijke trekjes bij mannelijke schildpadden ontdekt en andersom door blootstelling aan BPA, stelt het wetenschapstijdschrift General and Comparative Endocrinology in 2015.

Betekent dit dat er een relatie bestaat tussen BPA en het ontstaan van de transgender? Ontwikkelt het brein zich dusdanig tijdens de zwangerschap door blootstelling hieraan? Het klinkt logisch, maar het verklaart niet het bestaan van genderdiverse mensen in de geschiedenis. Dat neemt niet weg dat EDCs invloed hebben op de functionaliteiten van het lichaam. Het vraagt om meer onderzoek. Want wat als het kwaad voor een deel geschiedt als de eicel wordt bevrucht?

Kennelijk zijn we in een tijdperk aanbeland, waarin organismen niet ontkomen aan plastic. Als intelligente wezens kunnen we plastic oplosbaar en non-toxic maken.

Genoeg voorbeelden dat dit kan: de Poolse studente Roza Janusz bedacht een Scoby-verpakking van een gelatineachtige substantie om mee te koken. Ook voor drinkwaterflessen is een alternatief: de zeewier waterbubbel Ohoo! om te consumeren. Het Amerikaanse ministerie van landbouw investeerde bovendien in vacuümverpakkingen op basis van melk (caseïne). Hopelijk komen overheden en de industrie gauw tot inzicht. Maar voor het zover is: mannen, nuttig uw plastic met mate!

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 31

OMSLAGTHEMA

Mannen zijn toch geen vrouwen?

Hoe vergaat het de man tegenwoordig in deze veranderende wereld met MeToo, krachtige zelfbewuste vrouwen en de afbraak van het patriarchaat, vraagt sjamaan en auteur Jos Kester zich af. Hij ontrafelt het in zijn boek Mannen zijn geen vrouwen.

DOOR: JOS

KESTER

Als ik om me heen kijk, hoor en lees wat er gaande is, dan is het nogal wat waar de huidige man mee te dealen heeft. En dat doen ze ook. Want er zijn veel mannenkringen, praatgroepen, survivalweekenden, vader-en-zoonweekenden, waar mannen bij elkaar komen, hun hart openen voor elkaar, hun man-zijn weer willen ontdekken. En waar veel ook bij het oude blijft.

‘De moderne genetica stelt dat een man eigenlijk een veranderde vrouw is.’

Vorig jaar is het boek Mannen zijn geen vrouwen uitgebracht. Een boek dat hier en daar wat wenkbrauwen doet fronsen bij mannen, omdat het over dienstbaarheid gaat. Over de rol van de man en de plek van de man ten opzichte van onze vrouwen.

Dienstbaar zijn, is een nogal beladen begrip. Het doet vermoeden dat het een ondergeschikte rol is. Maar is dat wel zo? Is de plek die de man al eeuwenlang inneemt, en waar de man door religie en politiek boven het vrouwelijke is gesteld, niet een verstikkende plek voor zowel de vrouw als de man? De Belgische hatha-yogaleraar André van Lysebeth schrijft in zijn boek Tantra: Een andere visie op leven en seks: ‘In het matriarchaat kan de vrouw zich ontplooien.. en ook de man, want hij kan slechts evolueren in het contact met de ware vrouw: door haar te onderdrukken verstikt hij zichzelf.’

We leven nog steeds in een mannelijk gedomineerde cultuur. Vanuit die gedrevenheid is onze cultuur ontstaan 32 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

en ‘verstikken’ we de aarde en leefbaarheid van deze planeet. Veel vrouwen zijn zich echt bewust dat er een noodzaak is te handelen, om offers te brengen voor de volgende generaties. Mannen denken het ‘klimaat’ wel even te fixen. Dienstbaar zijn aan het leven is geen mannending. De heersende cultuur op aarde is er helaas één van dominantie, doorrammen en met veel geweld de natuur weg bulldozeren.

Dat mannen daardoor tegen hun eigen natuur ingaan, wordt nu ook wetenschappelijk bewezen. De moderne genetica stelt namelijk dat een man eigenlijk een veranderde vrouw is met als doel het mogelijk te maken genen te verspreiden.

Overheersend vrouwelijk Algemeen wordt aangenomen dat mannen het geslacht van een kind bepalen. Zoals iedereen weet, heeft een vrouw XX en de man XY chromosomen. Het wordt een meisje met de X van een vader en de X van een moeder.

Het wordt een jongen met X en Y. Zodra een eicel een spermatozoön krijgt, wordt het geslacht gefixeerd, hoewel het de eerste zes weken latent aanwezig blijft.

Het lijkt erop dat de vader dominant is in het bepalen van het geslacht van een kind. Maar is dat waar? Niet onweerlegbaar. Integendeel. Twee wetenschappers bewezen bij onderzoek op dieren dat, bij het verwijderen van de gonaden (testikels en eierstokken), voordat de seksuele mogelijkheden zich manifesteren, alle embryo’s vrouwelijk worden.

Door de gonade te verwijderen voor de differentiatie wordt een XX-embryo (potentieel vrouwelijk) vrouwelijk, terwijl voor de differentiatie een XY-embryo (potentieel mannelijk) waarbij de gonade wordt, verwijderd ook vrouwelijk wordt.

OMSLAGTHEMA

JOS KESTER

Het lijkt er daardoor op dat de man eigenlijk ‘gebouwd’ is op een vrouwelijk basisplan en in feite een veranderde vrouw is. Dit betekent, dat het hele verhaal in de Bijbel over dat de vrouw werd ‘geboren’ uit de rib van Adam dus klinkklare onzin is. Zo staat te lezen in Genesis 2:22: ‘En de HEERE God bouwde de rib die Hij uit Adam genomen had, tot een vrouw en Hij bracht haar bij Adam.’

Hormonale huishouding Wat ook bijna niemand weet, is dat bij mannen tijdens de zwangerschap van hun vrouw of partner de hormonale huishouding ook verandert. Het blijkt namelijk dat de hormonen prolactine en cortisol, twee hormonen die de vrouw voorbereiden op haar aanstaande moederschap, ook bij mannen gaan pieken in de maanden voorafgaand aan de geboorte. Het mannelijke hormoon testosteron neemt met een derde af, direct na de geboorte van het kind. Voorwaarde voor deze verandering bij mannen is dat hij moet samenwonen met de aanstaande moeder.

Als mannen zogezegd fixed vrouwen zijn om het mogelijk te maken genen te verspreiden, kan het dan zijn dat de Amerikaanse bevolkingsgroep Cherokee dat wist? Dat dit de reden is waarom die groep stelt dat ‘de hoogste roeping van een man is, de vrouw te beschermen, zodat ze vrij en veilig over aarde kan wandelen’?

Oerprincipe We kunnen het een oerprincipe noemen, dat nog steeds gevoeld wordt door veel mannen en vooral vrouwen.

En dat dit geen ondergeschikte rol is. Integendeel. Het is zijn rechtmatige plek. Daarmee stapt de man in zijn oorspronkelijke rol die dienend is en volkomen gelijk aan een vrouw. Die man heeft zijn kracht en zachtheid, zijn hart en zijn vuur, in zichzelf in evenwicht gebracht en

is daarmee authentiek. Als mannen die plaats innemen, kunnen zowel vrouwen als mannen weer ademen, zich veilig voelen, kunnen vrouwen volledig vrouw zijn en mannen volledig man.

Mannen zijn geen vrouwen is een boek voor mannen, om het principe van ‘dienstbaar zijn’ te begrijpen. Het is een boek om te onderzoeken waar u als man staat, waar uw aannames vandaan komen over wat voor man u moet zijn. Het kan overigens net zo goed een boek voor vrouwen zijn, omdat het gaat over hoe wij ons tot elkaar verhouden: mannen en vrouwen. Want daar gaat al onze aandacht naartoe, hoe wij van elkaar kunnen (blijven) houden, wie we zijn en hoe we de verschillen kunnen opheffen als zowel de man als de vrouw weer op hun voorbestemde plek gaan staan. En ja, de meeste natuurvolkeren waren daarvan op de hoogte. Het was van groot belang voor deze volkeren om op die manier de sociale cohesie te waarborgen. Met deze kennis wordt een beroep gedaan op met name mannen, om hun eeuwenoude Westerse rol los te laten.

•

Mannen zijn geen vrouwen Jos Kester Uitgeverij A3 Boeken ISBN: 9789491557378 206 pagina’s € 19,50 Nu verkrijgbaar via theoptimist.nl/shop

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 33

OMSLAGTHEMA

Eerherstel voor de man Waarom val ik op ‘foute’ mannen – en niet op de ‘goeie’? Op het Living Village festival deed ik laatst mee aan een Opstellingensessie, die deze vraag van een vrouw behandelde. Het werd een leerzame ervaring. Niet alleen voor die vrouw, maar voor iedereen die mag inzien dat het fijn is om je vrij te voelen voordat je liefhebt. Want wat is liefde als deze niet vrij is?

DOOR: PETRA

MAARTENSE

Terug naar de vrouw die op ‘foute’ mannen viel. De zogenaamde ‘goeie’ man zag haar helemaal niet staan, keek de andere kant op en had geen interesse. De ‘foute’ man kon echter ook niets met haar. Hij kon het niet goed doen. Toen haar vader het veld (waar deze kwestie uitgespeeld werd, zoals dat gaat bij Opstellingen) betrad, leek het probleem bij hem te liggen. Hij zag haar nog steeds als klein meisje, zij kromp ineen en voelde zich ook nog steeds kind. Het kostte haar moeite om op (eigen benen) te staan en volwassen aanwezig te zijn.

Uiteindelijk zag de vader in dat hij haar als volwaardige vrouw mocht gaan beschouwen en waarderen, en vielen zij elkaar in de armen. Toen stapte de moeder het veld binnen. Die rol werd mij toebedeeld, dus ik kon ervaren hoe dat voelde en dat was schrikken. Ze kon niets met die situatie en voelde zich buitengesloten. De dochter wilde eigenlijk dat vader en moeder samen gelukkig waren, maar die hadden daar geen zin in. Moeder wilde graag de boel regelen, maar vanuit pure liefde aanwezig zijn voor haar dochter en voor haar man was te moeilijk.

Eigen geluk Wat is dat, vanuit pure liefde aanwezig zijn? Dat is in mijn optiek vrij van gemanipuleer en vrij van het alles naar de eigen hand willen zetten. Mensen zijn niet elkaars bezit, of het nu uw partner of uw kind is, het is juist liefde om de ander vrij te laten in wie hij of zij is en niet te willen veranderen en vooral niet in te perken. Natuurlijk is dat niet altijd zo makkelijk gedaan als gezegd, 34 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

‘Vanuit overvloed delen geeft veel meer vreugde.’ maar zou het niet iedereen ten goede komen als we zo met elkaar omgingen? Dan zijn we verantwoordelijk voor ons eigen geluk, in plaats van dat een ander daarvoor de zorg draagt. Dat kan ook niet, naar mijn idee. Een ander kan u nooit gelukkig maken en als dat wel zo is, is dat tijdelijk. Als uw geluk afhankelijk is van een ander, is het als een verslaving: u hebt steeds die ander nodig om u goed te voelen, goedkeuring te krijgen, u te bevestigen in uw bestaan. En het is nooit genoeg…

Op datzelfde festival sprak ik tijdens mijn eigen workshops een paar (jonge)mannen, die best gek waren op hun vriendin, maar behoefte hadden aan meer bewegingsruimte. Ze voelden zich compleet opgeëist. Een veelvoorkomend verschijnsel, is me opgevallen. Als u elkaar niet vertrouwt, waar blijft de liefde dan?

Het lijkt soms vooral op een machtsspel, zoals in die Opstellingen-setting duidelijk naar voren kwam. De vader/man was het zat om zich bekneld te voelen, net als die jongens in mijn workshops. Er komt een moment waarop ze hun vrijheid verkiezen. De moeder, zo mocht ik ervaren, voelde zich vooral heel erg machteloos.

Nadat haar dominante rol niet meer werd geaccepteerd,

OMSLAGTHEMA

ging ze zich gedragen als slachtoffer. Ook de dochter nam geen eigen verantwoordelijkheid en zocht erkenning buiten zichzelf. Zij ging ‘zorgen’ voor de ander, de vader in dit geval.

In dit hele ‘spel’ was iedereen slachtoffer; van zich bezighouden met de ander, in plaats van met zichzelf en het niet kunnen of aandurven puur vanuit liefde aanwezig te zijn en de ander zichzelf te laten zijn, te accepteren en te waarderen. Tegelijkertijd wilde iedereen erkenning en waardering en voelden alle spelers in het veld zich gevangen in de situatie. Behalve die ene zogenaamde ‘goeie man’, die had het prima naar z’n zin en vermaakte zich wel. Hij was gewoon zichzelf èn gelukkig. Onafhankelijk van iets buiten hemzelf.

Ik denk dat het heel heilzaam is om eerst met onszelf een goede relatie te hebben alvorens in een (nieuwe) relatie te stappen. Vanuit overvloed delen, geeft veel meer vreugde. Want als u zelf gelukkig bent en liefde ervaart voor uzelf en het leven, dan kunt u dat anderen ook bieden. Niet vanuit ‘nodig hebben’, maar vanuit delen.

U kunt anderen meer waarderen als u eerst uzelf waardeert en erkent.

Kijk in de spiegel Uit eigen ervaring weet ik dat elke relatie ons iets te leren heeft, ons een spiegel voorhoudt. Een deel om in uzelf te (h)erkennen, te helen, te groeien of te ontdekken. Waar ik ook achterkwam, is dat ik het heel vervelend vond om afhankelijkheid te voelen en dan van daaruit eisen te gaan stellen. Dat klopte niet voor mijn gevoel. De need

wordt alleen maar groter als u die in handen van een ander legt. Ik ontdekte dat het veel fijner was om het goed te hebben met mezelf, mij vrij te voelen en dan van daaruit op een hele open en eerlijke, volwaardige manier met mannen om te gaan. Ik denk dat we daar als vrouw – maar ook als man – nog wel een behoorlijk proces in te gaan hebben.

‘Wat is liefde als het niet vrij is?’, vroeg ik me af. Ik bedoel: als iemand aan allerlei voorwaarden moet voldoen, waar blijft de liefde dan? Dan speelt angst een rol. Mensen beperken elkaar vanuit angst en dat noem ik geen liefde. Wie meer vertrouwen in zichzelf ontwikkelt, heeft minder bevestiging van een ander nodig. Wie de liefde in zichzelf ontdekt, is in staat daadwerkelijk liefde te bieden en te delen.

‘Nu moet jij mij gelukkig maken’, zei een geliefde mij ooit. Ik begon te lachen. ‘Zo werkt dat niet, schat. Als je het buiten jezelf zoekt, vind je het nooit’, zei ik, door schade en schande wijs geworden… Hij is inmiddels getrouwd met een dienstbare en zorgzame vrouw, die er alles aan doet hem gelukkig te maken of te houden en ja, misschien hebben we dat allemaal nodig: gezien worden in wie we werkelijk zijn, gewaardeerd, geliefd en gekoesterd. We kunnen elkaar helpen en waarderen, zeker, maar wat mij betreft niet door onszelf tekort te doen, ons aan te passen en ons volledig op de anders behoeften te richten of door de ander in zijn vrijheid te beperken.

Daarmee beperken we als vrouw de man en andersom.

Mijn conclusie: laten we als vrouw de man vooral eens wat meer ruimte geven en niet vanuit angst, maar vanuit liefde handelen. En vice versa.

•

Petra Maartense is journalist, schrijver, documentairemaker, inspirator en de drijvende kracht achter Happy View. Zij schreef onder andere het boek Eerherstel – een nieuw begin en geeft diverse workshops om een happy view te ontwikkelen.

Meer informatie: www.happyview.info

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 35

OMSLAGTHEMA

De mannelijke jager grilt zijn groenten Een kookboek voor mannen met een maatschappelijke lading. Dat is het vertrekpunt van vegan chefs Lisette Kreischer en Maartje Borst voor het boek MAN.EAT.PLANT. - HOT, ROASTED, GRILLED, JUICY & VEGAN. Tijd voor enkele pittige vragen aan de makers.

DOOR: YILDIZ

CELIE

Het boek zoekt gelijk de confrontatie op: ‘Doden voor smaak = onzin’. Waarom is dit onzin?

Mensen beginnen te zien, dat dieren eigenschappen hebben die overeenkomen met die van onszelf. Dat dieren voelen, willen leven en dus ‘sentient beings’ zijn. Steeds meer mensen erkennen dat we niet bestaan om dieren te onderdrukken, te martelen en te doden, maar dat dieren bestaan om mee samen te leven, deze te beschermen en lief te hebben. Zodra levende wezens niet meer worden gezien als voedsel maar als levende, liefhebbende entiteiten, verandert alles.

Plantaardige voeding is bovendien een gezonde en milieuvriendelijke levensstijl. Uit onderzoek blijkt dat een veganistische leefstijl de manier is om met het klimaat om te gaan. Als dat goed en gebalanceerd wordt aangepakt, zullen onze lichamen hetzelfde zeggen.

Een veelgehoord argument is tevens: ‘Ja maar het is zo lekker.’ Dan zeggen wij: ‘Doden voor smaak = onzin’, want met zoet, zuur, zout, bitter én umami is the sky the limit. Umami wordt als smaakbeleving vaak vergeten in de plantaardige keuken. Het is een smaak die in moedermelk zit, in dierlijke producten, maar ook in plantaardige producten. Geen dier dat daarvoor hoeft te sterven. Maartje weet als geen ander hoe ze umami in een gerecht moet brengen, waardoor de gerechten aansluiten op smaakherinneringen die de meeste mensen hebben, meestal herinneringen aan gerechten met dierlijke producten.

Jullie proberen de stereotypering ‘mannen die burgers, vleeswaren en biefstuk eten’ te doorbreken. Wat bracht jullie daartoe?

36 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Rond elf jaar oud werden we allebei vegetariër. Puur voor de dieren. Om dezelfde reden werden we later veganist. We openden onze ogen voor het carnistische wereldbeeld; het dominerende vleesverhaal dat de meesten met de paplepel ingegoten krijgen. Een wereldbeeld waardoor wij beseften dat we daaraan niet wilden bijdragen. Dit zorgde voor weerstand bij mensen om ons heen, terwijl wereldwijd 150 miljard dieren per jaar worden gemarteld en gedood in de industrie. Toen we vragen begonnen te stellen over zuivel en kaas, kregen we de zwaaiende vinger en moesten we begrijpen dat we vrouwen waren, meisjes die niets van de wereld begrepen. We moesten onze neuzen uit de grote (blanke) mannenwereld houden. Zo was het nu eenmaal: mannen eten vlees en vrouwen zijn sentimenteel. Ons verhaal werd weggewuifd vanwege de verbinding tussen vegetarisme en vrouwen.

Dit patroon zien we ook in de geschiedenis terugkomen.

Groenten en planten worden gezien als minderwaardige voedingsmiddelen; als voedsel voor de vrouw. Net zoals de vrouw minderwaardig was. Vlees was voor mannen.

Zij waren het hoofd van het huishouden en hun kracht werd bijna als iets heiligs gezien. Het geloof was: ‘Om spieren te krijgen, moest men spieren eten.’ Dus mannen aten vlees en vrouwen groenten. Toen we hier lucht van kregen gingen we op onderzoek uit. We voelden dat we iets op het spoor waren. The Sexual Politics of Meat van de Amerikaanse feministe en schrijver Carol J. Adams opende onze ogen echt. Het boek uit de jaren negentig biedt een inspirerende en controversiële verkenning van de wisselwerking tussen de diepgewortelde culturele miskenning van vrouwen in de moderne samenleving en de maatschappelijke obsessie met vlees en mannelijkheid. In verschillende Amerikaanse studies is aangetoond dat het eten van vlees verbonden is met mannelijkheid. Ik citeer: ‘Voor de sterke, traditionele, macho, biceps-flexende, “all American male”, is rood vlees een sterk, traditioneel, macho, bicep-flexende, “all American food”.’ Tot op de dag van vandaag is dit verhaal diepgeworteld, bij mannen en vrouwen. Hoe vaak horen we vrouwen niet zeggen: ‘Ik zou graag veganist

OMSLAGTHEMA

willen worden, maar mijn man wil zijn vlees, dus het is moeilijk en kunnen we het thuis niet doen.’ Hierdoor voelden we dat we wilden bijdragen aan het creëren van een nieuw verhaal, dat ingaat tegen speciesisme ofwel racisme tussen wezens.

MAN.EAT.PLANT. toont een wereld waarin het niet langer macho is om dieren te eten. Bovendien is dieren eten niet noodzakelijk. In het boek hebben we daarom tien interviews met mannen opgenomen, die hun persoonlijke verhaal vertellen als het gaat om mannelijkheid en vlees eten en hoe ze hun eigen weg vonden in het herstellen en opnieuw definiëren van zichzelf.

‘Zo was het nu eenmaal: mannen eten vlees en vrouwen zijn sentimenteel.’

Voor veel mensen is het lastig om hun vleesbehoefte los te laten. Hoe vullen jullie die vleesbehoefte in?

Het is belangrijk een beleving te scheppen, die dicht staat bij wat vertrouwd en lekker is. In dit geval dus vlezige en hartige, volle smaken. We doen dat door bijvoorbeeld paddenstoelen op de juiste manier te bereiden, zoals in de gerechten pulled shroom buns en de ultimate cured mushroom burgers. Door de paddenstoelen flink aan te bakken, zodat die lekker bruinen.

Dan wat vet (goede olijfolie of vegan boter) voor het mondgevoel en sojasaus of miso op het juiste moment erbij voor een mondwaterende umamismaak ofwel de vleeservaring.

Door gebruik te maken van traditionele bereidingswijzen van dierlijke producten zijn meer ongebruikelijke smaakbelevingen teweeg te brengen. Het werkt bijvoorbeeld beter om groenten, tofu of paddenstoelen te roken in een rookoventje (voor een paar tientjes te koop bij iedere kookwinkel), dan deze te marineren in chemisch smakende rookaroma’s. Mensen staan versteld van de curious cured carrot, een soort zalm van een in een zoutkorst begraven wortel, die vervolgens gerookt wordt. Na het proeven van een aantal vegan specialiteiten zullen mensen zich realiseren dat het absoluut niet langer nodig is vlees te eten als het op smaak aankomt. De vleesbehoefte verdwijnt en de interesse en zin in het eten van allerlei verschillende soorten groentegerechten groeien.

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 37

OMSLAGTHEMA

Vlees en zuivel zijn overigens ook een soort verslaving.

Er zitten daadwerkelijk verslavende stoffen in, maar na een maand plantaardig eten verdwijnen hardnekkige dierlijke cravings vanzelf.

‘Het is absoluut niet langer nodig vlees te eten als het op smaak aankomt.’

Voor diehard vegans zijn idealen of activisme belangrijk. Waarom denken jullie invloed te kunnen uitoefenen op die fervente vleeseter, meestal mannen?

De VN kwam onlangs met het rapport dat in rap tempo een miljoen dier- en plantensoorten verdwijnt.

Over dertig jaar is er mogelijk geen vis meer in zee en de vraag rijst of de mens überhaupt een toekomst kent op deze planeet. De bio-industrie valt niet meer te verantwoorden.

Vlees eten is het nieuwe roken. Het is in onze ogen moreel onacceptabel om nog dieren te doden voor voedsel. Voor de dieren en voor het klimaat. Over de eigen gezondheid valt natuurlijk ook iets te zeggen, maar dat is in principe de eigen verantwoordelijkheid.

Dus ja, die fervente vleeseter moet mee en die bereiken we niet door BBQ-boeken uit te geven met vleeslappen op het rooster…

Het boek is een tegenhanger van het paleo- en keto-dieet. In de zogenaamde oerdiëten worden vlees, vis, groente, fruit en noten, maar ook zuivel geadviseerd. Dit zou geschikt zijn voor sporters omdat die veel (dierlijke) eiwitten nodig hebben.

Ook hebben vrouwen volgens hoogleraren vlees nodig omdat de opname van ijzer daaruit beter is.

Daarnaast mag B12, voor de aanmaak van bloed en zenuwen, niet vergeten worden. Hoe komen we aan de juiste voedingsstoffen?

De proteïnemythe is een van de hardnekkigste in ons vakgebied en ook een van de lachwekkendste. In ons boek staat een interview met Tom Zwarts van de Plantastic! Health Hub in Rotterdam. Hij legt uit hoe bizar het is dat deze mythe nog steeds bestaat. Het is heel makkelijk om veel eiwitten binnen te krijgen met een plantaardig dieet. Veel onbewerkte, plantaardige producten zijn rijk aan proteïne. Denk aan volkoren granen en andere 38 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

MAARTJE BORST EN LISETTE KREISCHER

OMSLAGTHEMA

graanproducten, zaden, noten, peulvruchten, verschillende groenten, algen en verschillende soorten paddenstoelen. Maar ook de klassieke vegan proteïnes, zoals tofu, tempé en seitan. Eet u genoeg (gezonde) calorieën, dan eet u voldoende eiwitten. Het helpt nog meer, om verschillende soorten proteïnebronnen te combineren, bijvoorbeeld peulvruchten en granen, zoals linzen met rijst. Zo krijgt u alle aminozuren binnen die u nodig hebt. Hetzelfde geldt voor de ijzeropname. Eet ijzerrijke producten in combinatie met vitamine C, zodat de opname wordt bevorderd. Dit kan al door een schijfje citroen aan een glas water toe te voegen. Drink dit voordat u ijzerrijke producten neemt, zoals (gedroogde) abrikozen, peulvruchten en groene bladgroentes.

B12 is als enige moeilijk te vinden in plantaardige producten. Vroeger, in de oertijd, kregen we veel B12 binnen doordat we modderige groentes aten, die rijk waren aan B12 geproduceerd door micro-organismen in de grond.

Tegenwoordig is ons eten super schoon en totaal ontdaan van aarde en modder. We zijn daardoor afhankelijker van dierlijke producten geworden. Maar als u vegan eet, veel vegan melk drinkt en vleesvervangers eet, krijgt u ongeveer dezelfde hoeveelheid B12 binnen als iemand die reguliere producten eet, omdat de vitamine wordt toegevoegd in dezelfde verhouding. Dit geldt ook voor vitamine D. Alleen als u weinig zuivel- en/of vleesvervangers eet, is het verstandig een supplement te slikken.

Voor ons staat B12 opnemen uit vlees of zuivel echter niet in verhouding tot het massaal martelen en afslachten van ontelbare dieren, wat ook nog eens millieuverslindende gevolgen heeft. Zie het als een stap in onze evolutie. Er zijn trouwens ook mensen die dierlijke producten eten en met een B12-tekort kampen. Dit kan te maken hebben met een opnameprobleem. Het is, denken wij, belangrijk dat iedereen, vleesetend of niet, zich bewust is van zijn of haar gezondheid en oppast met het oplopen van tekorten. Bij twijfel over uw gezondheid, raadpleeg de huisarts, zeker als uw lichaam hiervoor signalen afgeeft.

Tekorten kunnen nagenoeg altijd op een plantaardige manier opgelost worden. Ga maar eens op onderzoek in de wondere wereld van het plantenrijk!

boek Ooit aten we dieren van antropoloog Roanne van Voorst laat zien, hoe we ons op de plantaardige toekomst kunnen voorbereiden. Ze opent met het hoofdstuk Hoe boeren de wereld veranderden. De boer heeft een belangrijke rol in de transitie. Er zijn ook voorbeelden van boeren die zich niet langer prettig voelen bij het doden van de dieren die ze liefhebben. Zij stoppen met vleesboeren, worden vegan en stappen over op het telen van groente of helpen medeboeren in de transitie. In het boek Zoopolis staat de rol van de boer uitgewerkt. Wat te doen met ‘onbruikbaar’ land et cetera. Ook de film Plant Power van Partij voor de Dieren gaat hierop in en is een aanrader om te kijken. Door over te schakelen op plantaardige voeding besparen we zoet water, landbouwgrond (waar nu voedsel voor de veeteelt op wordt verbouwd) en verminderen we de uitstoot van methaan en CO₂. We hebben bovendien minder voedsel nodig, want plant gaat direct naar de mens, zonder tussenkomst van het dier.

Grond die niet geschikt is voor de teelt van groente kan herzien worden. Denk aan bosgebied en natuurparken.

De keuken is kennelijk een oplossing voor grote wereldse problematieken. Kunnen jullie uitleggen hoe de industrie eruit kan zien in de hele keten?

Hoe ziet die ‘180 graden swing’ eruit?

Het is tijd voor een nieuw wereldbeeld, een industrie die de aarde weer gezond maakt en waar iedereen een rol speelt. We hebben de industrie vanaf de jaren vijftig zelf gecreëerd. Als we uit het navelstaren en cirkeldenken bewegen, de carnistische bril afzetten, kunnen we de oplossingen vinden die nodig zijn. De afgelopen twintig jaar hebben we op grote schaal mensen leren kennen die deze bril hebben afgezet, specialisten waren op een bepaald gebied en met de meest briljante suggesties en oplossingen kwamen. We zijn als mens slim, heel slim.

Het enige wat dus nodig is, is wilskracht. Dan is er altijd een weg.

•

MAN.EAT.PLANT. HOT, ROASTED, GRIL-

Met MAN.EAT.PLANT. willen jullie de status quo veranderen in de industrie. Maar voor een veeboer is het een manier van leven. Hoe zou een gepassioneerde veehouder zijn brood moeten verdienen?

LED, JUICY & VEGAN

Als we stoppen met het fokken van dieren verdwijnen langzaam maar zeker een hoop dieren en/of worden deze naar een natuurlijke stand teruggebracht. Het nieuwe

143 pagina’s

Lisette Kreischer & Maartje Borst Kosmos Uitgevers ISBN: 9789021569826 € 20,99

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 39

OMSLAGTHEMA

Harmonieus testosteron De man bestaat voor een deel uit testosteron.

Dit hormoon kan volgens het yin-yangprincipe geboost worden, stelt acupuncturist en qigongleraar Graciano Cabrita da Palma. Hij legt uit hoe een tekort wordt herkend en hoe mannen hun energie op een natuurlijke manier in balans kunnen brengen.

DOOR: GRACIANO

CABRITA DA PALMA

Hormonen hebben een belangrijke invloed op de functies in ons lichaam. Signaalstoffen als testosteron werken als schakelaars, die processen in het lichaam aanwakkeren of juist afremmen. De meeste hormonen worden in onze (endocriene) klieren aangemaakt en reizen via de bloedbaan naar waar ze nodig zijn.

‘De yang-energie moet op pijl blijven.’

De groei en ontwikkeling van het menselijk lichaam, het gedrag en karakter van de mens, de werking van verschillende organen en de stofwisseling worden allemaal beïnvloed door hormonen. Bij mannen speelt het testosteron de belangrijkste rol in tegenstelling tot bij vrouwen.

Hierdoor is het mannenhormoon ook veel minder bij vrouwen aanwezig.

Yin en yang Diverse zaken hebben invloed op de hormoonspiegel, die volgens de yin-yangtheorie duidelijk te verklaren is.

Alles wat de yang-energie van de man vermindert, heeft een daling in de testosteronspiegel tot gevolg. Volgens de Chinese geneeskunde zijn de begrippen yin en yang tegengestelde principes of krachten waarvan alle aspecten 40 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

van het leven en het universum doordrongen zijn. Het bekende yin-yangsymbool representeert de kosmische dualiteit tussen twee energieën die tegengesteld zijn, maar complementeren elkaar ook. Yin symboliseert de vrouwelijke energie in het universum en yang de mannelijke. Alles wat tussen aarde en hemel leeft, wordt onderdeel van yin en yang. De twee natuurlijk krachten kunnen niet bestaan zonder elkaar en hebben een constante uitwisseling. We kunnen ook zeggen dat oestrogeen een meer yin-energie is en testosteron yang.

Vanaf dertigjarige leeftijd begint bij mannen de testosteronspiegel te dalen. Dit natuurlijke proces heeft invloed op de verdere ontwikkeling van de man, zijn lichaam, emoties en mentale conditie. Een daling van testosteron kan invloed hebben op de gemoedstoestand van de man. Zo kan hij humeurig of depressief worden. De behoefte aan fysieke activiteit vermindert; de man heeft geen zin in bewegen of sporten en heeft minder seksuele behoefte. In ernstige gevallen kan zelfs impotentie het gevolg zijn. Tekort aan testosteron kan ook zorgen voor een zwakker lichaam, verzwakte spieren, overgewicht en verlies van haar. Mannen kunnen bovendien minder aantrekkelijk zijn voor vrouwen, doordat de hormoonspiegel uit balans is.

Veelvoorkomende oorzaken van een testosterondaling: • Gebrek aan fysieke activiteit: te veel en te lange uren werken en vooral veel zittend werk doen • Ongebalanceerde eetgewoontes (langdurig) • Overgewicht • Regelmatig alcoholgebruik • Weinig rust na lange inspanning en slaaptekort • Veel stress • Weinig zonlicht Maar hoe kunnen mannen boven de dertig het testosteron ofwel de yang-energie op een natuurlijke wijze

• Supplementen: vitaminen B en D, magnesium.

• Water.

boosten? Om te voorkomen dat de testosteronspiegel in ons lichaam daalt, moet de yang-energie op peil blijven.

Vijf tips voor herstel Beweging

Bewegen activeert de yang-energie in ons lichaam. Passiviteit activeert de yin-energie. Het dagelijks uitvoeren van korte en krachtige fysieke activiteiten heeft een positief effect op de testosteronspiegel. Doe dit zo’n vijftien tot maximaal dertig minuten per dag, vooral ‘s avonds.

Langdurig sporten heeft minder effect. De yang-vormen van qigong, yoga en tai chi hebben ook een positieve invloed, terwijl de yin-vormen deze niet hebben.

Voeding

Mannen kunnen hun testosteronspiegel een boost geven met voeding. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan zink, vitaminen B en D, ijzer en onverzadigde vetten, hebben de voorkeur. De natuur geeft ons gedurende de vier seizoenen voedingsmiddelen met een gebalanceerde hoeveelheid yin-yangenergie. Groente en fruit met meer yang-energie groeien in de herfst- en winterperiode om onze lichaamswarmte te ondersteunen. De meer yinenergierijke producten groeien in de lente en zomer om ons lichaam te ondersteunen tegen de warmte. Vis bevat ook meer yin-energie, terwijl in vlees juist meer yangenergie zit.

Bevorderlijke voeding: • Vlees (rood vlees heeft de voorkeur) en eieren.

• Vis: makreel, sardienen, haring en oesters.

• Groenten: broccoli, bloemkool, spruitjes, champignons en avocado.

• Granen, maar ook zwarte bonen.

• Kruiden: knoflook, kaneel, fenegriek zaadjes, ginseng en Ganoderma lucidum (gesteelde lakzwam).

• Noten: paranoten, amandelen, pompoenpitten.

Voedingsmiddelen vervangen geen medicatie, maar spelen een belangrijke rol in het voorkomen dat we ziek worden. Ons lichaam kan met gerichte voeding diverse processen ondersteunen. Bepaalde kruiden hebben een grotere concentratie voedingsstoffen (mineralen en vitaminen) in vergelijking tot bijvoorbeeld groenten.

Supplementen hebben een nog hogere concentratie, maar dienen vooral als aanvulling op de voeding. Wanneer onze lichaamsprocessen op een punt komen waarbij voedingsmiddelen en supplementen onvoldoende ondersteuning bieden, kan een daling van de testosteronspiegel ontstaan. Via de reguliere geneeskunde kunnen testosteronboosters toegediend worden. Maar professionele begeleiding is cruciaal hier. Een teveel aan testosteron kan problemen veroorzaken, zoals verstoring van de hormonale balans, agressiviteit, haarverlies, maar ook hart- en vaatziekten en hartritmestoornissen. Raadpleeg bij ernstige klachten door afwijking bij de geboorte of medicatie altijd eerst een arts.

Overgewicht

Controleer uw lichaamsgewicht en voorkom extra kilo’s.

Naarmate we ouder worden, is het voorkomen van extra kilo’s een goede oplossing bij verschillende gezondheidsklachten. Vooral buikvet is niet bevorderend voor de testosteronspiegel.

Goede nachtrust

Dagelijks zeven à acht uur slapen helpt het lichaam te herstellen van diverse klachten. Het bevordert algehele fitheid en ook de testosteronspiegel.

Doe regelmatig iets tegen de stress

Door de natuur in te gaan, te mediteren, qigong, tai chi of yoga te doen, kunt u uw stressniveau verlagen.

De mens is zich steeds meer bewust, dat hij onderdeel is van de natuur. Diezelfde natuur is ook de bron die we kunnen gebruiken om processen in ons lichaam te ondersteunen. Of het nu gaat om de hormoonspiegel in balans te houden of ons slaap-waakritme te herstellen, of stressniveaus te verlagen, we kunnen via de natuurlijke weg diverse klachten voorkomen. Een gezond en gebalanceerd leven is een continuproces dat resultaten geeft voor de langere termijn. Zo blijft de man een man. Of hij wordt weer wat meer mans.

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 41

OMSLAGTHEMA

Leer de taal van de man Een aantal jaar geleden strandde mijn tweede huwelijk. Ik was ten einde raad. Ten overstaan van mijn en zijn kinderen, vele familieleden en vrienden had ik volmondig ‘ja’ gezegd, vastbesloten er deze keer een gelukkig ‘tot de dood ons scheidt’ van te maken. Maar het mocht niet zo zijn.

Drie jaar later stond ik met lege handen. Hoe kón dat nou?

DOOR: NANNET

VAN DER HAM

Een vriendin schoof mij het boek toe met de veelbelovende titel Hallo Tarzan, Hoe word je een mannenfluisteraar?, van Gigi Sage. Ik las het in een ruk uit en meldde me onmiddellijk aan voor de gelijknamige dagcursus. In een rollenspel speelde een medecursiste mij na. Ik kroop ineen van schaamte. Mijn woordkeuze en vooral de toon van mijn stem waren als een zweep die op de man in mijn leven neersloeg. Op dat moment was dat alleen mijn tienerzoon. Ik maakte hem klein en onzeker. Na afloop van de cursus begon het mij te dagen: mannen willen écht wel dat een vrouw gelukkig is, we spreken alleen vaak een andere taal. Om succesvol te communiceren met de man(nen) in uw leven, zoals uw partner, vader, broer, zoon, collega en werkgever, is het belangrijk hun taal te verstaan. Het goede nieuws: die taal is te leren en heet ‘mannenfluisteren’.

Een jaar lang bestudeerde ik de taal van mannen. Dat leerde mij de mannen in mijn leven te begrijpen en te accepteren zoals ze zijn. Het bleek de sleutel tot geluk.

‘Jij begrijpt me nu zoveel beter dan voorheen.’

heid, kritiek, klagen en minachting, elementen die de doodsteek vormen voor elke relatie. Elke keer dat ik de vier componenten toevoeg in mijn communicatie met mannen ontstaat er wederzijds respect. Mijn zoon, die niet zo verbaal is, laat het zien door zijn opgeruimde kamer. Mijn man door de feestelijk gedekte tafel en de op het fornuis pruttelende coq au vin. Zij willen het mij naar de zin maken, en ik het hen natuurlijk ook.

Waardering Een paar jaar na onze scheiding kwam ik mijn tweede e x-man weer tegen. Ik bracht het mannenfluisteren in de praktijk. ‘Jij begrijpt me nu zoveel beter dan voorheen’, zei hij. ‘Vroeger waardeerde je nooit wat ik voor je deed.

Je zag niet dat al die kleine dingen hele grote “ik-houvan-jou’s” waren!’ Ik kon het alleen maar beamen. ‘Het was de grootste fout in mijn leven dat ik jou heb laten gaan’, voegde hij toe. Inmiddels wonen we alweer vijf jaar samen.

•

Nannet van der Ham volgde de 1-jarige cursus ‘hoe word je een mannenfluisteraar?’. Deze cursus is niet meer te volgen, maar grondlegster Gigi Sage wel,

Vier componenten Belangstelling, acceptatie, erkenning en waardering leverden mij evenwichtige en gelukkige relaties op met de mannen in de verschillende facetten van mijn leven.

Het zijn de optimistische tegenpolen van onverschillig42 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

via www.yourluminalife.com.

Zelf was Van der Ham enige tijd relatieconsulente.

De tips van het mannenfluisteren geeft zij door in haar boeken Reset Jezelf! en Resex Jezelf!

Meer informatie: www.nannet.net

Een verkorte cursus mannenfluisteren Heb belangstelling

Accepteer

Stel uzelf de kernvraag: wil ik gelijk hebben of wil ik gelukkig

Accepteer dat mannen en vrouwen gelijk aan elkaar, maar ver-

zijn? In eerste instantie wilt u dat waarschijnlijk allebei, maar

schillend zijn. Een paar voorbeelden:

uiteindelijk kiest u voor geluk. Een krachtige oefening in gelukkig

• Mannen bewegen uit logica, vrouwen intuïtief;

zijn, is opschrijven wanneer u dat bent.

• Mannen zijn doelgericht, vrouwen zijn procesgericht; • Mannen willen teamgenoten, vrouwen willen zielsverwanten.

Opdracht: Noteer een dag lang de momenten, situaties en mensen waar uw mondhoeken van omhoog krullen en uw ogen

Opdracht: Houd in de gaten wat uw impact is op mannen. Hoe

van gaan stralen. Observeer vervolgens wanneer de lichtjes

komt u over en stoot dat af of trekt dat aan? Dit is eenvoudig

aangaan in de ogen van de man(nen) in uw leven.

te checken: lopen mannen bij u weg? Gaan de lichtjes in hun ogen uit? Vallen zij stil? Dan kunt u ervan uitgaan dat uw impact

Voorbeeld: Bij uw zoon als u hem vraagt welk computerspel hij

afstoot. Als u mannen wilt aantrekken, vraag dan een eerlijke,

speelt en oppert mee te spelen. Bij uw partner als u hem vraagt

het liefst mannelijke, vriend of uw gedrag over het algemeen

hoe zijn sportavond was en voorstelt om de volgende keer mee

afstoot of aantrekt.

te gaan. Of bij uw collega als u vraagt of zijn presentatie klaar is

Ik schrok mij een hoedje toen een vriend mij een paar jaar

en aanbiedt om samen te oefenen. Met belangstelling vergroot

geleden antwoordde, dat ik tegenover mannen intimiderend

u het contact en het vertrouwen.

ben. Dat ik wegkijk, snel doorloop en een hooghartige blik heb. Waardoor ik volgens hem liet zien dat ik geen belang-

Erken en waardeer

stelling heb. En dat terwijl ik juist doodverlegen was. Wat

Erken wat de man in uw leven doet of laat om u gelukkig te ma-

een misverstand.

ken. Voorbeeld: uw zoon heeft de afwasmachine uitgeruimd. Dit levert u tijdwinst op waardoor u een belangrijk telefoontje kon

Voorbeeld: Wees duidelijk over wat u wel wilt, niet over wat

plegen. Of: uw partner laat de hond uit zodat u wat langer kunt

u niet wilt. Zeg bijvoorbeeld niet: ‘Je hebt nooit aandacht voor

slapen en uitgerust en ontspannen aan u dag begint.

me’, maar ‘Wie het eerst in bed ligt!’.

Opdracht: Houd erkenning niet bij een te algemeen bedankje.

Tot slot

Benoem uitgebreid en oprecht waarom u zo blij bent met wat

Doe de dingen die u gelukkig maken. Denk aan zelfzorg, spor-

uw man doet. Volgens datingcoach Tim Veninga willen man-

ten, tuinieren, studeren of uitgaan. Uw geluk werkt aanstekelijk

nen vooral waardering. Ik merk dat ook aan de mannen in mijn

en maakt de man(nen) in uw leven ook gelukkig.

omgeving. Zij hebben maar één vraag: ‘Ben ik goed?’ En willen maar één antwoord: ‘Je bent de beste.’

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 43

OMSLAGTHEMA

Hallo aarde, hier de mannenbeweging Na de vrouwen zouden ook mannen zich moeten kunnen bevrijden van hun rigide rollen uit het verleden.

DOOR: MARCO

VISSCHER

Om me heen zie ik verontwaardigde blikken. Boze blikken soms. Er heerst de strijdvaardige sfeer die ik ken van andere bewegingen voor sociale rechtvaardigheid. Het is de zomer van 2016 en ik bevind me op een internationale conferentie in Londen waar aandacht wordt gevraagd voor een groep in de samenleving die wordt achtergesteld. ‘Dit onrecht kan niet eeuwig onder de radar blijven’, zegt een bezoeker.

Welk onrecht? Op scholen en universiteiten blijven de leden van deze groep achter. Hun IQ daalt. Ze zijn oververtegenwoordigd in vieze en gevaarlijke banen in alles van afvalverwerking en rioolreiniging tot de mijnbouw en het leger. Ze worden vaker bestraft en krijgen voor hetzelfde vergrijp zwaardere straffen dan anderen die niet zijn zoals zij. Ze zijn vaker dakloos en leven ongezonder en korter. Ze plegen vaker zelfmoord. Na een echtscheiding hebben ze minder recht op omgang met hun kinderen. ‘Tweederangsburgers’, aldus Mike Buchanan, organisator van de conferentie en oprichter van ’s werelds eerste politieke partij die het specifiek opneemt voor deze groep.

Over welke benadeelde groep gaat het hier? Ze hebben het over mannen.

Dat is even wennen. Mannen: zijn dat niet die lui die al ver voorbij mensheugenis dominant zijn op zowat álle sleutelposities in de samenleving? Vinden mannen zichzelf nu de dupe van ‘institutioneel seksisme’? Is dit een grap, ofzo?!

Het was mijn journalistieke nieuwsgierigheid die mij destijds naar deze conferentie bracht. Sindsdien heb ik voor diverse dagbladen en tijdschriften artikelen over het onderwerp geschreven. Niet omdat ik de agenda 44 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

van de nogal diverse mannenrechtenbeweging volledig onderschrijf, wel omdat ze volgens mij prikkelende vragen stelt.

Mannen aan de top Het gevoel van onrecht is meer dan een gevoel. In de conferentieruimte liggen voldoende brochures met ondersteunende cijfers. Wist u dat 78 procent van de mensen die zelfmoord plegen man zijn? Wist u dat 84 procent van de mannelijke gevangenispopulatie niet vast zou zitten als het juridische systeem hen had behandeld als vrouwen? Wist u dat in 70 procent van de gevallen waarin huiselijk geweld één richting opgaat, de vrouw de dader is?

En dan is er de dubbele standaard, waarop de aanwezigen voortdurend wijzen. Zo word ik aangesproken door een bezoeker van de conferentie die een T-shirt draagt met de ongemakkelijke tekst: ‘Where’s my foreskin?’

(Waar is mijn voorhuid?). Hij weet me te vertellen dat besnijdenis bij jongens en mannen wel zes keer vaker voorkomt dan bij meisjes en vrouwen. Toch maken filmsterren en andere beroemdheden er slechts een gewich tig mensenrechtenthema van als het gaat om besnijdenis bij meisjes en vrouwen. De conferentiebezoeker wordt er een tikkeltje hulpeloos van: ‘Verminking van de geslachtsdelen is toch áltijd een inbreuk die we moeten willen voorkomen?’

Het is dan ook typerend en geheel in lijn met het algehele sentiment dat de mannenbeweging veelal wordt genegeerd of bespot. Immers, als meisjes en vrouwen het lot zou treffen waar de mannenbeweging op wijst – besnijdenis, achterblijven op scholen, vaker zelfmoord,

et cetera – dan zou een storm van verontwaardiging losbarsten en waren er allerlei subsidiepotjes beschikbaar om het onrecht te agenderen en verhelpen. We mogen toch op zijn minst nuchter vaststellen dat hiervan geen sprake is nu mannen de dupe zijn?

Wat mij verraste, was de aanwezigheid van behoorlijk wat vrouwen in de mannenbeweging. Vaak zijn het voormalige feministen die zich ongemakkelijk begonnen te voelen bij de extreme variant van de vrouwen strijd. Ze zeggen dat het feminisme hen niet voldoende uitdaagt om eigen verantwoordelijkheid te nemen, maar in een slachtofferrol plaatst. Ze vinden dat feministen vrouwen leren om zich te presenteren als zwak en kwetsbaar, wachtend op redding en bescherming van de staat.

‘We praten altijd over het glazen plafond, maar we moeten ook kijken naar de glazen kelder.’

Honend spreken ze over het ‘patriarchaat’, ofwel: de mannendominantie, een stokpaardje van feministen.

Tja, een mooi patriarchaat is het, zeggen de pleitbezorgers van mannenrechten cynisch, dat mannen de oorlog instuurt, dat mannen de meeste belasting laat betalen en SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 45

OMSLAGTHEMA

dat mannen de gevaarlijkste baantjes laat doen...

Want er mogen dan wel meer mannen dan vrouwen aan de top zijn, zeggen ze, maar er zijn óók meer mannen dan vrouwen aan de onderkant van de samenleving. Zoals Peter Lloyd, auteur van Stand by your manhood, me zei: ‘We praten altijd over het glazen plafond, maar we moeten ook kijken naar de glazen kelder.’

‘Lijdt de man misschien onder een historische, evolutionaire last, ondersteund door sociale druk?’

Morele waarden Het vraagt een mentale sprong van ons, zo viel me op, om mee te gaan – al is het maar een klein beetje – met het verhaal over mannenrechten. Dat verhaal past niet bij ons beeld dat vrouwen zielig en zwak zijn, worden achtergesteld en onderdrukt, en dus speciale bescherming nodig hebben. Wie dat beeld in twijfel trekt, morrelt aan zijn eigen morele waarden en die van de samenleving. Maar hoe moreel is het wanneer we accepteren dat het oké is om op bepaalde vlakken mannen te discrimineren?

In zekere zin kunnen we de mannenbeweging zien als een vervolmaking van de feministische revolutie uit de jaren zestig en zeventig. Destijds vochten vrouwen zich vrij uit hun benarde, beklemmende rol in een samenleving die oneerlijk was georganiseerd. Vrouwen wilden niet automatisch de verantwoordelijk heid voor het huishouden en de opvoeding. Ze wilden loskomen van de maatschappelijke verwachtingen en hun vleugels uitslaan. Dat is een stap die mannen nog moeten maken.

Immers, is het voor mannen echt een privilege om meer te verdienen dan een vrouw? Of leeft de man met een zekere verwachting dat hij slechts zal worden bemind en bewonderd zolang hij geld verdient? Lijdt de man misschien, net als de vrouw, evengoed onder een historische, evolutionaire last, ondersteund door sociale druk?

Ja, zegt Warren Farrell, ooit een prominente feminist en nu gezien als geestelijk vader van de mannenbeweging.

Om deze reden pleit hij voor ‘genderbevrijding’. Want de samenleving is erbij gebaat, stelt Farrell, wanneer vrouwen én mannen zich kunnen bevrijden van hun rigide rollen uit het verleden.

In de afgelopen decennia hebben mannen zich bereid getoond om met vrouwen samen te werken om hun achterstelling weg te poetsen. Die strijd is nog niet gestreden, maar het is duidelijk dat er belangrijke stappen zijn gezet. De vraag die de mannenbeweging opwerpt, is of vrouwen nu bereid zijn om samen te werken met mannen wanneer zíj worden achtergesteld.

•

•

‘De ware perfectie van de man, zit hem niet in wat hij heeft, maar in wat hij is.’

OSCAR WILDE (1854–1900)

•

EVENEMENT

Purpose Day 2019, thema:

We Mean Business Purpose Day is een jaarlijks evenement voor ambitieuze ondernemers en vooruitstrevende leiders van deze wereld. Het is een evenement voor mensen in bedrijven en organisaties die verandering nastreven. Voor de jonge professionals die graag vooruit willen, omdat het hun wereld is.

Uitdagend Voor de vierde keer op rij is Purpose Day een dag vol innovatieve ideeën en verrassende verbindingen. Na een succesvolle editie van Purpose Day in 2018 gaat Purpose Day 2019 weer een stap verder. Dit jaar is gekozen voor het thema We Mean Business waarbij het woord mean natuurlijk op meerdere manieren is uit te leggen. We vertalen ‘claims’ naar acties die leiden tot ondernemen vanuit een belang waar alle stakeholders van mee profiteren. Daarmee legt Purpose Day de brug naar het bedrijfsleven en daagt ondernemingen uit om vanuit een bredere betekenis te werken. Niet alleen omzetgedreven, maar oog hebbend voor medewerkers, toeleveranciers, klanten, maar ook maatschappij en milieu.

We mean business is een manier van zakendoen waarvan aan de profitkant iedereen profiteert. Purpose Day gelooft in ondernemers die een intrinsieke motivatie hebben om een verschil te maken en die bereid zijn om een risico te nemen. Ons geweten vraagt ons om onze blik naar de wereld te richten. Om de wereld waarin we leven in de bedrijfsvoering mee te nemen. Niet als iets ‘extra’s’, maar als een volwaardig element in het selectieproces om tot nieuwe producten of diensten te komen.

48 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

RAJ SISODIA, GRONDLEGGER VAN CONSCIOUS CAPITALISM, SPREKER TIJDENS PURPOSE DAY 2018

Bewust Op Purpose Day 2019 zien en horen we sprekers van DSM, Unilever, Sungevity, Rabobank, Riksja Travel en MKB Brandstof die allemaal vanuit hun ondernemingen werken aan een betere wereld. Duurzaamheid, inclusiviteit, circulaire economie, eerlijke handel; thema’s die iedereen raken en die daarom belangrijk zijn in de wereld van nu.

Daarmee volgen we ook het credo van Conscious Capitalism, een wereldwijde beweging van bedrijven die bewust bezig zijn om betekenisvol te ondernemen: ‘We believe that business is good because it creates value, it is ethical because

‘Ons geweten vraagt ons om onze blik naar de wereld te richten.’ it is based on voluntary exchange, it is noble because it can elevate our existence and it is heroic because it lifts people out of poverty and creates prosperity.’

Purpose Day 2019 wordt dit jaar in Rotterdam gehouden op 15 november. Check de website voor vroegboektickets. | RON VAN ES Meer informatie: www.purposeday.nl

GEZONDHEID

NoCx en het immuunsysteem Wanneer je mensen vraagt: ‘Wat is het allerbelangrijkste in je leven?’, dan is het antwoord vaak: ‘Gezondheid, als ik maar gezond blijf.’ Om gezond te blijven moeten we ervoor zorgen dat ons immuunsysteem goed functioneert. Zo voorkomen we dat we slachtoffer worden van de Big Six, de zes meest voorkomende Westerse ziekten, waar de zieken-

‘Het immuunsysteem is onze verdediging.’

huizen vol mee liggen.

Gezond eten is belangrijk voor ons immuunsysteem. Een goed werkend immuunsysteem ruimt infecties op en zorgt ervoor dat overbodige celresten worden opgeruimd. Wanneer infecties worden opgeruimd krijgt je koorts of zwelling en misschien een grieperig gevoel. Het opruimen van celresten gebeurt continue en daar merkt u verder niets van.

Maar wat gebeurt er als het immuunsysteem zich tegen ons keert? Een voorbeeld hiervan zijn reumatische aandoeningen, een auto-immuunziekte. Auto-immuun betekent dat het immuunsysteem zich tegen het lichaam keert. Zo worden goed werkende cellen beschadigd waardoor weefsel, in bijvoorbeeld een orgaan, niet meer goed kan functioneren. Bij een andere vorm van auto-immuunziekten ontstaan er ontstekingsreacties bij het opruimen van overbodige cellen. Er gaat dus iets verkeerd bij het opruimen van lichaamseigen celresten. Organen, gewrichten en zenuwen worden de dupe en hun functie wordt belemmerd.

Auto-immuunziekten kunnen zich door erfelijke factoren ontwikke-

len, maar worden erger of krijgen meer kans, wanneer de dagelijkse voeding te veel NoCx bevat. NoCx staat voor ‘No Communication Xenobiotica’, voeding die ons lichaam niet herkent en die de communicatie tussen de lichaamscellen verstoort. Het immuunsysteem valt dan gezonde cellen aan. Het is ons verdedigingssysteem en moet ons beschermen tegen virussen, bacteriën en parasieten. Daarnaast tikt het immuunsysteem alle regelsystemen aan die ervoor zorgen dat ons lichaam alle processen kan uitvoeren die nodig zijn om ons in leven te houden en indringers tegen te houden.

Wanneer al deze systemen, zoals het darmsysteem, het zenuwstelsel, het bloedregulatiesysteem en het neurotransmittersysteem in balans zijn en niet door NoCx belaagd worden, kan het immuunsysteem ons beter beschermen.

Communicatie Er is veel onderzoek gedaan naar de werking van het immuunsysteem. Een belangrijke ontdekking is dat zenuwvezels, die overal in ons lichaam aanwezig zijn, in direct

contact staan met de cellen van het immuunsysteem. Er vindt dus communicatie plaats tussen die twee. We weten ook dat door emotie en stress zenuwen onder druk komen te staan en daarom zouden we onze zenuwen met een gezonde levensstijl beter moeten beschermen.

Dan kennen we nog de term ‘laaggradige ontstekingen’. Die ontstekingen richten veel schade aan en zijn boosdoener bij alle Big Six. Het lichaam staat continu in een lichte ontstekingsstand en probeert zich te verdedigen, maar de oorzaak wordt niet weggehaald. Het zijn dus ontstekingen die niet worden veroorzaakt door een bacterie of virus, maar door onder meer NoCx. Deze ontstekingen wordt ook wel chronische ontstekingen genoemd en ze spelen een rol bij autoimmuunziekten.

Laaggradige ontstekingen hebben geen functie, maar zijn wel schadelijk voor het lichaam. We kunnen deze ontstekingen te lijf gaan met medicatie zoals Ibuprofen of Diclofenac, maar dat blijft symptoombestrijding.

Eet volgens de ‘No NoCx piramide’ en u gaat binnen drie maanden fitter en energieker door het leven. De kwaliteit van leven zal verbeteren op alle niveaus. | INEKE HAISMA, ORTHOMOLECULAIR THERAPEUT

Tip Voeding die ons immuunsysteem beschermt: • Olijfolie (ongefilterd) • Rozemarijn • Kefir • Noten en zaden • Bottenbouillons

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 49

BEELDVERHAAL

De nieuwe meester van het

bloemstilleven Iedereen houdt toch van een prachtig boeket? Kunstenaar Sander van Laar brengt kleurrijke rust in huis met boeketten die niet snel vergaan. Met zijn digitale camera en met het fotobewerkingsprogramma Photoshop treedt hij op eigentijdse wijze in de voetsporen van de oude Hollandse meesters.

Van Laar laat zich graag inspireren door schilderijen van bijvoorbeeld Rembrandt van Rijn en Johannes Vermeer. ‘Als kind was ik hier al door gefascineerd. Ik tekende hun werken na en gebruikte hier de mooiste kleuren voor. Jaren later ben ik me gaan verdiepen in hun werkwijze. Het lichtgebruik en de

veelheid aan details vind ik de mooiste aspecten van hun werk. Door hier goed naar te kijken, kun je heel veel leren.’

In 2016 fotografeerde Van Laar zijn eerste bloemstilleven. ‘Ik ging naar de bloemist bij mij in de buurt en liet een boeket samenstellen in de kleuren van het schilderij “Meisje met de parel”, het populairste werk van Vermeer. Ik wilde een bloemstilleven maken, geïnspireerd door dit werk.’

Tegenwoordig wordt de fotograaf de nieuwe meester van het bloemstilleven genoemd. Hoewel hij kiest voor moderne technieken, verschilt zijn werkwijze nauwelijks van die van de oude meesters, zoals Balthasar van der Ast (1593–1657). Hij schilderde zeer verfijnde stillevens van bloemen en fruit. Zijn composities en kleurgebruik zijn zorgvuldig afgewogen.

‘Van der Ast schilderde niet alle bloemen in één keer. Hij schilderde ze bloem voor bloem, want bloemen verwelken snel’, legt Van Laar uit. ‘In onze tijd hebben we Photoshop waarmee we eigenlijk hetzelfde kunnen doen als de oude meesters. Net als zij, kan ik dagen bezig zijn om een prachtig bloemstilleven te creëren.’

Digitaal bloemschikken ZELFPORTRET SANDER VAN LAAR

50 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

In sommige werken zijn vazen en accessoires uit het Amsterdamse Rijksmuseum verwerkt. De samenwerking begon met een e-mail.

‘Ik heb gevraagd of ik de foto’s van de vazen uit hun collectie mocht gebruiken in mijn werk. Dat vonden ze meteen een goed idee.’

‘De vaas is altijd het uitgangspunt. Nadat ik deze in Photoshop op de juiste plek heb gezet, begin ik met het tekenen van de compositielijnen en bepaal ik welke bloemen ik erin plaats. Daarna fotografeer ik een achtergrond of maak ik zelf een achtergrond in Photoshop en ga ik op zoek naar de juiste bloemen.’

Bijna elke bloem in het werk van Van Laar is los gefotografeerd. De compositie stelt hij later digitaal samen. ‘Ik koop gemiddeld één keer in de maand bloemen om te fotograferen, van exoten tot gewone tuinbloemen. De foto’s sla ik op in mijn archief, zodat ik niet elke week nieuwe bloemen hoef te kopen.’

Ook de vele details, zoals vlinders en andere insecten, zijn apart vastgelegd. ‘De insecten, zoals mieren, torren en spinnen, fotografeer ik wanneer ik samen met mijn kinderen het bos in ga’, vertelt Van Laar.

‘De vlinders komen uit een collectie van de vader van een vriendin van mij. Ik heb er een aantal van mogen fotograferen om te gebruiken in mijn bloemstillevens.’

‘Door veel details in mijn stillevens te verwerken, kun je er lang naar blijven kijken en steeds weer nieuwe dingen ontdekken.’ | IRMA THEUNISSE

Royal Blue Kunstwerk van Sander van Laar, vaas uit het Rijksmuseum Amsterdam. Gelimiteerde oplage op wallmore.nl

The Flower with Pearl Kunstwerk van Sander van Laar. Gelimiteerde oplage op wallmore.nl

Dutch Royal Kunstwerk van Sander van Laar. Gelimiteerde oplage op sandervanlaar.werkaandemuur.nl

BEELDVERHAAL

Binnenkort zijn de stillevens van Van Laar te bewonderen tijdens de 12e editie van Kunstroute Veenendaal. ‘Op 28 en te zien bij Tattoo All Star aan de Achterkerkstraat 22-24. Ook zal ik zelf de hele dag aanwezig zijn om gezellig een praatje te maken.’

Van Laar heeft al vaker aan tentoonstellingen meegedaan. ‘Via sociale media heb ik onlangs nog prachtige reacties gekregen uit Ierland en Spanje.

Mensen stuurden mij zelfs foto’s waar ze samen met Royal Blue op stonden.

Dat vind ik geweldig, daar doe je het echt voor.’

En in de toekomst? ‘Natuurlijk ga ik nog vele nieuwe bloemstillevens maken met veel details en een knipoog naar de oude meesters. Ik hoop dat mijn stillevens ooit een prachtige galerie mogen vinden, die mijn werk nog verder over de wereld gaat verspreiden.’

Meer zien van Sander van Laar kan op sandervanlaar.nl.

54 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Royal Blue II Kunstwerk van Sander van Laar, vaas en schoen uit het Rijksmuseum Amsterdam. Gelimiteerde oplage op wallmore.nl

29 september 2019 is mijn werk

BEELDVERHAAL

ACHTERGROND

Circulair

toveren met afval Wie kent hem niet, de steen der wijzen? Als het niet is van Harry Potter, dan wel uit de geschiedenisles. In de middeleeuwen werd er druk gezocht naar de steen die onedel metaal kon veranderen in goud. Anno 2019 is er een bedrijf dat ‘onedel’ afval omtovert tot kwalitatief kantoormeubilair, gezond isolatiemateriaal en duurzame gebruiksvoorwerpen. We spraken met de alchemisten van TRIBOO. DOOR: BRIAN

DE MELLO

Marc van der Heijden en Martijn Vinke heten ze. Twee magische mannen met totaal verschillende achtergronden maar met dezelfde missie, zo bleek snel. Van der Heijden had negentien jaar lang een carrière in de logistiek. De laatste negen jaar ontwikkelde hij Smart Building Logistics, een logistiek model om slimmer en sneller te bouwen. Hiermee zorgde hij voor disruptie en startte een logistieke revolutie in de bouwsector. In plaats van bouwvakkers oneindig met spullen te laten sjouwen, zorgde hij ervoor dat ze de materialen, die ze voor hun werk nodig hadden, op maat bezorgd kregen. Het afval voerde hij netjes af en dit werd gebruikt als ‘valuta’ bij het kopen van nieuwe goederen. Deze slimme manier van logistiek leverde aanzienlijke besparingen op en dit bracht hem op een idee. Hij besloot een bedrijf op te richten dat zich met circulariteit zou bezighouden. Of in gewoon Nederlands: van afval iets bruikbaars te maken.

‘Ik zag het wel zitten om oude postpakketten om te toveren in aansprekende werkplekken.’

56 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Eigen identiteit Zijn eerste opdracht kreeg hij via het hoofdkantoor van PostNL in Hoofddorp. Dat bedrijf had net een overname gedaan: MyParcel, een service waarmee webwinkels snel en eenvoudig pakketten kunnen verzenden. Het personeel moest onder de vleugels van PostNL letterlijk een plek krijgen met een eigen identiteit. Dit hield in dat tachtig werkplekken creatief dienden te worden ingericht. ‘Ik had toen technologie in huis om van cellulosevezels uit afval iets moois te maken. Dus ik zag het wel zitten om, heel toepasselijk, 1.700 kilo oude postpakketten om te toveren in 80 aansprekende werkplekken.

Dat lukte, en het was gelijk onze doorbraak als TRIBOO. Terwijl de medewerkers aanvankelijk niet zeker wisten of ze hun eigen identiteit konden behouden, besloot bijna iedereen om toch aan te blijven, toen ze hun nieuwe kantoorinrichting zagen. Ze voelden verbinding met hun nieuwe werkplek en kregen een eigen thuis binnen het grote PostNL.’ Juist de aandacht voor de individuele medewerkers en hun identiteit, hoort bij de unieke aanpak van TRIBOO. Hier komt de achtergrond van Martijn Vinke, de andere directeur en mede-eigenaar, van pas. Vinke en van der Heijden ontmoetten elkaar tijdens een ‘Lean’-training, gericht op continue verbetering en maximale efficiency.

‘Martijn en ik vonden allebei dat er anders met mensen

FOTO: SERGE LIGTENBERG EN MICHEL PORRO MARTIJN VINKE (L) EN MARC VAN DER HEIJDEN (R)

moest worden omgegaan. Die gaan zich vaak dom gedragen door de gedragscultuur, de structuur en hiërarchieën binnen organisaties.’ Vinke vult aan: ‘En dat terwijl wij in potentie de meest slimme wezens op aarde zijn.’ Als psycholoog wilde hij aanvankelijk in de zorg werken om ‘mensen beter te maken’, maar daar miste hij de creativiteit en innovatie. Hij besloot om vanuit de advieswereld een antwoord op de vraag te geven: hoe kun je vanuit de mensen die er werken een bedrijf sterk maken? Vinke: ‘Wat veel bedrijven doen: die zien een kans in de markt, duiken erop en waaien vervolgens met alle winden mee om geld te verdienen. Mensen geloven zulke bedrijven niet meer. Het wordt pas congruent zodra duidelijk is wat voor bijzondere personen er werken, waar ze voor staan en waar ze voor gaan. Als consultant hielp ik organisaties om de verandering op te zoeken. Dat was op zich prima, maar ik merkte dat mijn rol in het verhaal stopte zodra het veranderplan was gemaakt. Na een tijdje kwam ik dan weer langs om te constateren dat er niks was veranderd.’ Na voor een IT-bedrijf te hebben gewerkt, waar hij de transformatie een keer wél kon meemaken, werd het tijd voor iets anders. Wat dat was, werd duidelijk na de ontmoeting met Van der Heijden. ‘Het was letterlijk een biertje aan de bar, na die bewuste Lean-training.

We kenden elkaar nog maar net, maar ik voelde aan dat ik tegen Marc kon zeggen dat ik een andere uitdaging

zocht’, vertelt Vinke. ‘Dat klopt. Toen ik een tijdje later op LinkedIn zag dat Martijn beschikbaar was, heb ik hem meteen benaderd’, vult zijn compagnon aan.

Waardevolle bestemming Het werd de start van een mooi avontuur. Vinke: ‘We hadden één groot voordeel: zonder ballast of rekening te hoeven houden met bestaande belangen, konden we gaan bedenken hoe het ideale circulaire bedrijf eruit zou kunnen zien. De kernvraag was en is voor ons: Hoe veranderen we “waardeloze” afvalstromen met zogenaamde upcyling-technieken in spraakmakende, circulaire inrichting en producten. Waarbij we de waardevolle grondstoffen opslaan in de producten, zodat er grondstofopbrengsten ontstaan in plaats van afvalkosten. Het antwoord ligt in circulaire technologie en een slimme logistieke organisatie.’

De beide mannen raken bijna opgewonden als ze tot de essentie van hun werk komen. Van der Heijden: ‘We streven ernaar spraakmakende producten te maken, waar mensen een binding mee willen hebben. Dus niet een bureau dat vol zit met ziekmakend formaldehyde, maar gemaakt van gezonde, eerlijke materialen die echt circulair zijn. De grondstoffen voor deze producten zijn al afkomstig uit afval en, doordat ze niet onlosmakelijk aan elkaar worden verbonden, worden ze volledig hergeSEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 57

ACHTERGROND

‘De waarde van grondstof gaat niet meer verloren.’ bruikt aan het einde van de gebruikscyclus. Een tafel kan zo later een keuken of een bloempot worden. Doordat de hele supplychain klaar staat om de grondstoffen in te nemen en te verwerken, kunnen we zeggen dat we écht circulair bezig zijn.’

De mannen van TRIBOO zitten op hun praatstoel.

‘Overheden bepalen soms dat een werkplek vijftig jaar mee moet gaan, maar als we er na een aantal jaren esthetisch klaar mee zijn of er komt functioneel iets beters op de markt, dan wordt het tijd voor iets nieuws.

De opdracht van PostNL was in die zin de start van een fenomeen. Alle “grote jongens” lachten ons in het begin uit, maar wij kregen het voor mekaar. En nu zijn we klaar om de wereld te veroveren. Inmiddels hebben we zo’n driehonderd projecten gedaan.’

Van papier naar isolatie

FOTO: ANTIM PHOTOGRAPHY

De Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag wilde circulair renoveren en had hier een goed onderbouwd plan voor gemaakt. Toch was het in eerste instantie lastig om te beginnen. Veel van wat er in de markt werd aangeboden als circulair, bleek niet te kloppen. Men besloot bij TRIBOO aan te kloppen. ‘Wij konden de mensen meenemen naar echte fabrieken in Nederland,

waar we het al aan het doen waren’, beaamt Vinke. ‘We zijn eerst begonnen met het maken van afvalbakken van het eigen afval. Toen dat een geslaagd startpunt bleek en mensen er enthousiast van werden, kregen we de vraag of we ook circulaire wanden konden maken voor de KB. Zoiets bestond nog niet. We gingen op zoek naar een geschikte oplossing en via via hoorden we van twee mensen in Sneek die van papierafval isolatiemateriaal konden maken.’

De ‘alchemisten’ Frank Jong en Piet de Vries bleken een gouden match met Marc en Martijn. Na een paar gesprekken klikte het zo goed, dat ze besloten als viertal verder te gaan. Vinke: ‘Voor het isolatiemateriaal bedachten we de naam “EverUse”. Het product is niet alleen circulair; in een mat EverUse van 2,5 kilo sla je ook 2,5 kilo CO2 op. Dat draagt significant bij aan het behalen van de internationale klimaatdoelstellingen.’

Als EverUse de ‘isolatiesteen der wijzen’ is, dan mag de hele wereld dat weten. Zo eenvoudig bleek dat echter niet te zijn. Van der Heijden: ‘Het was een uitdaging. Want hoe ga je een markt op, die al vele jaren wordt gedomineerd door een aantal grote partijen?’

Ze besloten het vaktijdschrift Cobouw te benaderen voor de primeur; om te schrijven over de eerste circulaire isolatiefabriek ter wereld, die gezond materiaal produceerde dat de beste akoestische eigenschappen bezat en was voorzien van een Cradle to Cradle certificaat. Daar ging Cobouw graag op in.

Vervolgens moest de fabriek nog officieel geopend worden. ‘Vanwege het belang van EverUse voor de Nederlandse economie en ons imago in de wereld, heb ik koning Willem-Alexander uitgenodigd om de fabriek te openen’, aldus Van der Heijden. ‘Ik heb de unieke business case van EverUse uitgeschreven en dit met een stuk isolatie direct naar paleis Noordeinde gestuurd.

Dit werkte; op 23 januari 2018 werd de fabriek officieel door de koning geopend.’ Vinke vertelt trots: ‘Het is een prachtig moment geweest voor ons bedrijf om deze support te krijgen. Ook persoonlijk was het zeer bijzonder om te merken hoe oprecht hij geïnteresseerd was en zich in de materie had verdiept. Voor ons luidde het de formele start in van ons offensief om de wereld in meerdere opzichten een beetje beter te maken. Letterlijk en figuurlijk.’

•

Meer informatie: www.triboo.nl en www.everuse.com 58 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

COLUMN

Column Govert Derix Govert Derix is filosoof, schrijver en adviseur. Onlangs publiceerde hij de dichtbundel Boomasiel, te bestellen via de webshop van The Optimist. www.govertderix.com

FOTO: JEAN-PIERRE GEUSENS

Echte denkers Een van de dierbare boeken op mijn nachtkastje is Leven en meningen van de filosofen van Diogenes Laertios. Deze merkwaardige verzameling van tweeëntachtig biografieën uit de derde eeuw na Christus is één van de weinige historische bronnen over denkers uit het oude Griekenland van enkele eeuwen vóór Christus. Veel van wat we (denken te) weten over de levens van Plato, Aristoteles en Pythagoras en onbekendere denkers zoals Bias, Ariston en Antistenes, weten we dankzij deze auteur, van wiens leven trouwens weinig bekend is.

Kijkend door de lens van Diogenes krijg je een gevoel voor die verdwenen samenleving, haar gebruiken, de omgang met slaven en vrouwen. En je krijgt een gevoel voor de ingeburgerde mannenliefde die met name onder filosofen in trek was.

Als we Diogenes moeten geloven waren veel wijsgeren verliefd op elkaar. Niet alleen op elkaars denkbeelden. Maar ook op elkanders lijf. Echte denkers deden het met elkaar. De dialoog in de Agora ging gepaard met de bewondering van glanzende lijven tijdens de Panathenaeën, de jaarlijkse wedstrijdfeesten waarin men elkaar met hardlopen, discuswerpen, worstelen, verspringen en speerwerpen probeerde te overtreffen.

Socrates was verliefd op Alkibiades (zie hierover ook het beroemde Symposium). Krates bewees seksuele diensten aan een zekere Asklepiades uit Pleius. Zeno van Elea (van de paradox van Achilles en de schildpad) was de geliefde van Parmenides (die als eerste besefte dat de Avondster en de Morgenster identiek zijn, dus beide de dwaalster Venus).

‘Echte denkers deden het met elkaar.’

Ongetwijfeld bestaat er een proefschrift van iemand die de liefdesrelaties van de oude filosofen in kaart heeft gebracht en gekoppeld aan hun ideeën. Tegelijk moeten we niet denken dat de oude Grieken louter homoseksueel waren. Velen waren, in weerwil van de onvermijdelijke ontmoetingen in het badhuis of tijdens ritsloze drinkgelagen, ‘gewoon’ getrouwd. Socrates was met Xantippe, Krates had een relatie met een van de weinige vrouwelijke filosofen, namelijk Hipparchia.

Maar even los hiervan. Er bestaat dus een filo-erotisch netwerk van oud-Griekse mannen. Kennis en eros gingen niet alleen in de filosofie van Plato hand in hand.

Maar ook in het dagelijks leven. Niet toevallig beweert Socrates, de man die weet dat hij niks weet, dat hij maar van een ding verstand heeft, namelijk van erotiek.

Wat kunnen echte mannen en vrouwen in de eenentwintigste eeuw hiervan leren?

Om te beginnen dat ‘echt’ een voorlopig product is van een proces. In het woord ‘echt’ zit de valkuil dat er echt zoiets zou bestaan als authentieke echtheid. Maar de manlustige filosofen uit het oude Griekenland waren net zo ‘echt’ als de grote vrouwlustige wijsgeren uit onze tijd (denk alleen al aan polygamiekampioen Sartre, de denker van de absolute vrijheid).

Dat brengt me op een tweede inzicht. In de jaren tachtig publiceerde Maarten ’t Hart een ontwapenend boekje onder de titel De vrouw bestaat niet. Wellicht is onze samenleving rijp voor het ‘wijsbegerige’ inzicht dat ook de man niet bestaat. Intussen zijn we, ook figuurlijk, eeuwen verder dan de antieke Grieken.

Onze ‘echtheid’ kan bestaan uit een ‘echte’ vrijheid om vorm en inhoud te geven aan ons eigen bestaan in vlees en bloed. Ook dat is een zoektocht zonder einde.

Een reden te meer om Diogenes nog een tijdje op het nachtkastje te laten liggen.

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 59

BOEKFRAGMENT

Beheers uw brein en

bepaal uw leven Het kostte haar negen jaar studeren, zeven jaar psychiatrie beoefenen en tien jaar werken als executive coach voordat ze ontrafelde hoe het brein opnieuw kan worden geprogrammeerd. Daarmee is iedereen in staat het leven te transformeren. De Britse dr. Tara Swart deelt het geheim van meester worden over uw brein in haar boek De Bron – bepaal je leven door te veranderen hoe je denkt.

DOOR: BRIAN

DE MELLO

60 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

BOEKFRAGMENT

Levensveranderende mogelijkheden komen elke dag voorbij. Een toevallige ontmoeting met een potentiële partner, een opmerking die de aanzet zou kunnen zijn tot een nieuwe carrière; in ons drukke leven worden dergelijke vluchtige momenten gemakkelijk over het hoofd gezien of weggewuifd. Maar met de juiste hulp kunnen we onze geest trainen om ze op te merken en ze te grijpen – en leren hoe we een fractie van een seconde kunnen omzetten in een blijvende verandering. Want de dingen die we het liefste willen in het leven – gezondheid, geluk, welvaart, liefde – worden aangestuurd door ons vermogen om te denken, voelen en handelen; met andere woorden: ons brein.

Dit is lange tijd de belofte geweest van het newagedenken: dat we controle kunnen uitoefenen over ons lot door het hervormen van onze geest. Ondanks scepticisme worden methodes als The Secret en voorlopers daarvan al generaties lang

‘We hebben allemaal de kracht om het leven te manifesteren dat we ons wensen.’

door miljoenen mensen toegepast.

Waarom? Omdat, als we de mystiek eraf pellen, sommige van de onderliggende concepten in de kern heel krachtig zijn. Belangrijker nog, ze worden inmiddels gestaafd door de meest recente ontdekkingen in de neurowetenschappen en de gedragspsychologie.

Ik ben medisch specialist in de psychiatrie, neurowetenschapper die executive coach is geworden, en spreker over mentaal presteren.

Dankzij mijn onderzoek en mijn praktijkervaring ben ik van één ding overtuigd geraakt: dat we het vermogen bezitten om de manier waarop onze geest werkt actief te veranderen. De wetenschap en evidencebased psychologie laten zien dat we allemaal de kracht hebben om het leven te manifesteren dat we ons wensen.

Dit is persoonlijk: ik heb zelf een lange weg afgelegd om tot het inzicht te komen dat de sleutel tot het creëren van mijn droomleven besloten lag in mijn brein – dat ik ‘de Bron’ noem. In dit boek deel ik de denkwijze en de technieken die hebben gewerkt voor mij en mijn cliënten, evenals baanbrekend psychologisch onderzoek en neurowetenschap – dit alles gedestilleerd tot een gedegen, bewezen instrumentarium om je geest te ontsluiten. Als je openstaat voor verandering en deze eenvoudige stappen volgt, zul je uiteindelijk

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 61

BOEKFRAGMENT

in staat zijn om meer van die levensveranderende mogelijkheden te benutten en het maximale uit jezelf te halen.

Verscheurd Ik ben opgegroeid in het noordwesten van Londen in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw als het oudste kind van Indiase ouders, eerstegeneratie-immigranten, en grootgebracht met een eigenaardige mengelmoes van culturele overtuigingen, eetgewoonten en talen. Ik leerde al snel om me aan te passen aan de uiteenlopende ideeën waarmee ik werd omgeven, maar diep vanbinnen voelde ik me verscheurd. Thuis maakten yoga en meditatie deel uit van de dagelijkse routine, we leefden volgens een strikt vegetarisch, ayurvedisch dieet (waarin kurkuma gold als een soort wondermiddel), en we moesten het

‘Ik wist dat er ergens een wereld was waar een goed eindresultaat nóg beter kon zijn.’

eten offeren aan God voordat we een hap namen. Mijn ouders probeerden het nut van deze praktijken uit te leggen, maar het klonk vergezocht en ik wilde gewoon niet anders zijn dan mijn vrienden. Ik droomde van een eenvoudig leven waarin wat er thuis gebeurde in harmonie was met de wereld om me heen.

Op school repten mijn jongere broer en ik met geen woord over het concept reïncarnatie, maar thuis moesten we onze voorouders eren door het chanten van gebeden bij brandende wierookstokjes en het offeren van voedsel, in de stellige overtuiging dat onze voorouders rondliepen in een andere dimensie en in staat waren om invloed uit te oefenen op ons leven. Tot mijn grote verbijstering werd in mijn familie als vanzelfsprekend aanvaard dat ik de reïncarnatie was van mijn overleden grootmoeder. Haar vermeende spijt omdat ze geen formele educatie had genoten (ze groeide op in een dorpje in India) leidde tot een verwachtingsvolle druk op mij om arts te worden – het beroep dat in mijn cultuur het allerhoogste aanzien geniet, grenzend aan goddelijkheid vanwege de associatie met leven en dood. Plichtsgetrouw doorliep ik mijn schoolopleiding en ging naar de universiteit op dit pad dat voor

mij was uitgestippeld, zonder vragen te stellen.

Tijdens mijn eerste jaren op de universiteit raakte ik sterk geïnteresseerd in de psychiatrie en de neurowetenschap, vermoedelijk in een soort missie om mezelf te doorgronden – wie ik werkelijk was en wat mijn ware bestemming zou zijn als ik vrij was geweest om te kiezen. Als twintiger verwierp ik mijn culturele erfgoed in een poging mezelf te bevrijden van de immense verwachtingen waaraan ik in mijn jeugd onderworpen ben geweest. Ik ging uit huis en trok in bij mijn studievrienden, raakte geïnteresseerd in mode en mezelf uiten door middel van kleding, ging reizen door Europa en vervolgens naar Zuid-Afrika, en zette mijn eerste schreden op het gebied van vriendjes. Ik leerde mijn toekomstige echtgenoot kennen toen we allebei werkzaam waren in de psychiatrie, en we verhuisden naar Australië en woonden daarna in Bermuda. Dit alles verruimde mijn kijk op de wereld en mijn begrip van mensen en culturen. Maar het echte omslagpunt kwam toen ik halverwege de dertig was en ik gelijktijdig een enorme persoonlijke en een professionele crisis doormaakte.

Ik voelde me steeds ongelukkiger in mijn werk als psychiater, afgemat

BOEKFRAGMENT

Dr. Tara Swart Dr. Tara Swart is neurowetenschapper en leiderschapscoach. Haar doel is mensen leren hoe ze dingen uit de neurowetenschap FOTO: CLARA MOLDEN

door de lange uren en de werkdruk en het gevoel dat ik geen wezenlijk verschil kon maken voor mijn patiënten. Ik was getuige van zoveel menselijk leed en zag hoe zwaar en wreed het leven was voor de mentaal kwetsbaren. Ik gaf intens om mijn patiënten, maar ik had het knagende gevoel dat ze meer verdienden dan alleen medicatie en ziekenhuisopnames – dat een gezonder leefpatroon en een gevoel van welbehagen eveneens zouden kunnen bijdragen aan hun herstel. Het had voor mij iets negatiefs om uitsluitend te focussen op ziekte, met in het beste geval een terugkeer naar normaliteit als einddoel van de behandeling. Ik wist dat er ergens een wereld was waar een goed eindresultaat nóg beter kon zijn, en ik had het gevoel dat ik meer zou bijdragen aan de wereld als ik zou kunnen werken op een manier die gericht was op het optimaliseren van gezondheid, in plaats van het simpelweg behandelen van acute symptomen achteraf.

Uiteindelijk besloot ik op te stappen en te proberen hier iets mee te doen.

In diezelfde periode liep ook mijn huwelijk stuk, en dat had rampzalige gevolgen voor mijn gevoel van identiteit en zelfvertrouwen. Het voelde alsof ik verdronk, met niets om me aan vast te klampen en geen eind

kunnen toepassen om hun dagelijkse leven te verbeteren.

Ze heeft een BSc in Biomedische wetenschappen, een PhD in Neurofarmacologie en een medische graad. Ze geeft les aan Oxford Saïd Business School.

in zicht. Ik moest mezelf mentale veerkracht zien aan te leren, zowel voor mijn eigen bestwil als die van anderen.

Ik worstelde met mijn zelfbeeld, de vraag hoe ik mijn toekomst ging invullen, en probeerde uit alle macht te doorgronden wat de oorzaak was van het stuklopen van mijn huwelijk.

Ik moest leren wie ik was buiten de verbintenis die het fundament was geweest van mijn vormingsjaren als volwassene. Ik beleefde dieptepunten die ik niet met woorden zou kunnen beschrijven, maar enkel in oerkreten van wanhoop en verlies. De bodem van de put bracht echter nieuwe helderheid – vanaf dat moment kwam er een vastberadenheid naar boven waarvan ik niet had geweten dat ik die bezat, plus het gevoel dat ik bezig was aan een reis die ik in mijn eentje

moest afleggen om werkelijk alles uit mezelf te kunnen halen.

Positief denken Een paar jaar daarvoor, toen ik goed in mijn vel zat, was ik gestuit op de concepten positief denken en visualiseren. Ik was toen nog arts, zo’n dertig jaar oud, op een reis rond de wereld en gelukkig getrouwd. Ik voelde me tamelijk onbezorgd. Ik las veel boeken over persoonlijke ontwikkeling omdat ik geïnteresseerd was in boeddhisme en jungiaanse psychologie. Dit werd als vrij ‘alternatief’ gezien door mijn medisch geschoolde collega’s, die over het algemeen afwijzend stonden tegenover zelfhulpboeken, maar ik was van mening dat er een tijd en een plaats was voor allerlei verschillende ideologieën. Ik las een boek

BOEKFRAGMENT

‘Ineens drong het tot me door dat ik nu begreep waarom ik op deze planeet was.’ dat bekendstaat als de ‘bijbel van het positief denken’ en dat meer esoterisch was: het heette The Master Key System (in het Nederlands vertaald onder de titel De universele loper), geschreven door Charles F. Haanel en oorspronkelijk uitgegeven in 1916.

Het combineerde een leer als de ‘wet van aantrekking’ met de kracht van visualiseren en mediteren. Ik deed geen van de stap-voor-stapoefeningen in het boek, maar het vond wel weerklank bij mij en ik nam me voor om er in de toekomst nog eens naar te kijken ‘áls dat ooit nodig mocht zijn’. Jarenlang dacht ik er niet meer aan. Pas toen mijn liefdevol opgebouwde leven werd afgebroken – het einde van mijn huwelijk, een enorme carrièreswitch, op mezelf wonen en het opzetten van een nieuwe onderneming – merkte ik dat het weer aan me trok.

Ik stond versteld van de kracht van de oefeningen in het boek. Elke week leidde tot nieuwe en diepere inzichten in de gedachtepatronen die ertoe

hadden geleid dat ik de grip op mijn leven was kwijtgeraakt, en de wetenschap dat het leren beheersen van mijn emoties om ze voor mij te laten werken in plaats van me erdoor te laten overweldigen de oplossing was.

Het was een keuze! Met name de visualisaties, in plaats van situaties alleen maar overanalyseren, waren een echte openbaring. Ik had niet langer het gevoel dat ik verdronk, maar creëerde in plaats daarvan een beeld van een klein reddingsvlot waaraan ik me kon vastklampen, zolang als ik nodig had. In de verte lag een eiland, en ik stelde me voor dat ik daar stond op het goudgele zand, druipend van het water, verwarmd door de zon, en dat ik op een dag veilig en sterk zou zijn.

Daarnaast ontwikkelde ik de gewoonte om elk jaar een action board te maken. Verderop in dit boek lees je er meer over, maar voor nu kan ik alvast zeggen dat een action board een collage is waarmee je je doelen en ambities symboliseert en dat ervoor zorgt dat je gemotiveerd blijft om ze te verwezenlijken.

Mijn borden leverden aanvankelijk kleine succesjes op, maar werden geleidelijk aan iets veel krachtigers dan ik ooit had kunnen denken.

Mijn action boards van jaren geleden heb ik nog steeds – het is

verbluffend hoeveel van wat daarop stond intussen is uitgekomen, tot in de kleinste details.

Ik voelde heel sterk dat ik controle had over mijn eigen leven en ook wat voor impact ik zou kunnen hebben op andere mensen, en zelfs op de wereld, door mijn passies te volgen en tegelijkertijd mensen iets bij te brengen. Ik geloofde altijd al in het belang van welwillendheid en vrijgevigheid – dit waren sterke intrinsieke waarden voor mij – maar wat er veranderde, was dat het uitdragen van die wetenschap – of het nou was tegenover vrienden, familieleden of patiënten – belangrijker werd dan streven naar wat ik nodig had om te overleven. Ik had mezelf zien evolueren en fundamenteel zien veranderen, en wat essentieel was: mijn inzichten kwamen tot stand op een manier die fascinerend was om te ontcijferen met behulp van mijn kennis van neurowetenschap en psychiatrie – ik slaagde erin om mijn eigen brein dusdanig anders te laten functioneren dat het mijn nieuwe manier van leven ging ondersteunen.

Breingeheimen Terwijl ik moeizaam probeerde een nieuw pad aan te leggen, mijn focus verleggend naar de wetenschap van het optimaliseren van het brein,

BOEKFRAGMENT

ging ik ten volle begrijpen hoe we de kracht van het brein kunnen aanwenden om het leven dat we ons wensen te regisseren. Ik ontwikkelde en verfijnde mijn interpretatie en kennis naarmate ik steeds vastbeslotener werd om van het ontsluieren van de geheimen van het brein mijn levenswerk te maken.

De neurowetenschappen hebben in de loop van mijn volwassen leven een enorme ontwikkeling doorgemaakt, grotendeels dankzij de komst van scantechnologie. Deze ontwikkelingen onderbouwden dingen die ik intuïtief al had aangevoeld, maar waarop ik niet durfde te vertrouwen, en ook de eeuwenoude wijsheid die hoorde bij mijn afkomst maar die voorheen niet spoorde met het moderne westerse leven. Neuroimaging heeft geleid tot een veranderde kijk op de invloed van het brein en het belang van mentale gezondheid en kracht, en heeft bovendien de immense kracht ontsloten van neuroplasticiteit en de betekenis ervan voor ons, mensen.

Vanwege de diepgaande parallellen met mijn eigen groei en emotionele metamorfose, kon ik wie ik ben onlosmakelijk verbinden met wat ik doe, en ik was van mening dat ik anderen zou kunnen helpen om ditzelfde te bereiken. Ineens drong

het tot me door dat ik nu begreep waarom ik op deze planeet was. Om dit tastbaar te maken in de echte wereld, hoefde ik alleen maar te werken aan waar ik goed in was: het vinden van de positieve aspecten in mijn leven – in plaats van te focussen op wat er mis was – en dan zou dit impact hebben op alles wat ik aanraakte.

Mijn kennis van de neurowetenschappen en mijn ontdekkingstocht op het gebied van de esoterische filosofie gingen steeds minder voelen als schizoïde gedachtepolen, maar meer als twee kerndeeltjes die naar elkaar toe worden getrokken om een nieuwe lading te vormen. De ervaringen van mijn vrienden, familie, patiënten en cliënten lieten telkens weer de waarheid zien die in mijn kennis besloten lag.

Eindelijk deed ik werk dat ik heel graag wilde doen, en dit had een positieve invloed, overal waar ik ging. Ik omringde me met mensen van wie ik wist dat ze mij en wat ik probeerde te bereiken steunden. Ik maakte elk jaar een action board, zonder er een over te slaan. Ik hield een dagboek bij om mijn gedachten en mijn emotionele reacties op alles wat er gebeurde bij te houden, en op die manier wist ik mezelf geleidelijk richting vertrouwen

en dankbaarheid te coachen in plaats van richting verwijten of het vermijden van echte verantwoordelijkheid. Ik was volledig onafhankelijk en kon erop vertrouwen dat ik zou putten uit mijn innerlijke kracht, zelfs in situaties waarvan ik voorheen dacht dat ik ze niet kon verdragen. Ik ondervond dat het ene inzicht zich op het andere stapelde, en smolt zo mijn kennis over oosterse filosofie en cognitieve wetenschap samen tot een nieuw manifest voor het leven.

Mettertijd hebben deze veranderingen geleid tot immense sprongen in het bereik en de schaal van mijn werk, en tot het vinden van persoonlijke voldoening en geborgenheid op een manier die ik nooit voor mogelijk had gehouden.

•

De Bron Dr. Tara Swart Uitgeverij Lev ISBN: 9789400511453 303 pagina’s € 20,99 Dit boek verschijnt 27 augustus 2019.

ACHTERGROND

Op zero waste

ontdekkingsreis Meer dan een jaar geleden maakte Samya, mijn verloofde, mij ervan bewust dat we te veel afval produceerden. Ze werd gek van alle plastic verpakkingen waar alle boodschappen in kwamen. Talloze plastic tasjes die we kregen bij de supermarkt en thuis weer weggooiden, waren haar een doorn in het oog. Ze kondigde aan dat we onze boodschappen niet meer gingen doen bij de supermarkt, we gingen een zero waste leven starten.

DOOR: JAN-MATTHIJS

BLOM

Nu ben ik van haar gewend dat ze begaan is met het milieu en dat ze er zoveel mogelijk aan wil doen om het te beschermen, maar ik kon me op dat moment niet voorstellen wat een zero waste leven inhield of hoe we dat gingen bereiken. Van Samya heb ik geleerd dat het goed mogelijk is om afvalvrij te leven, maar nog veel belangrijker, het is leuk en uitdagend om te doen! En daarbij besparen we nog geld ook.

Zero waste is het streven om zo weinig mogelijk afval te produceren. Dit geldt voor alle aspecten van het dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan verpakkingsvrije boodschappen doen, verpakkingsloze zeep gebruiken of het weigeren van een rietje bij een drankje op het terras.

Zero waste is een leefstijlkeuze die moet groeien. Een leven zonder afval is een leven met vele leermomenten en kleine overwinningen. In plaats van te focussen op het doel, is het genieten van de reis de beste weg naar een zero waste leven.

Mijn verloofde heeft haar inspiratie van Bea Johnson.

Deze Frans-Amerikaanse is een van de grondleggers van de zero waste-beweging. Johnson heeft het boek Zero Waste Home geschreven dat vol inspiratie, richtlijnen en leuke anekdotes zit. Het belangrijkste dat naar voren komt, is haar mantra van de vijf R’s. Refuse, reduce, reuse, recycle en rot. Vrij vertaald: weiger, verminder, hergebruik, recycle en composteer. Dit vormt voor haar de basis van het streven naar een afvalvrij bestaan. Deze vijf stappen kunnen worden toegepast bij elk voorwerp in huis en bij elke boodschap die we doen.

66 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Boodschappen doen Zoals gezegd begon ons afvalvrij bestaan bij het gerichter doen van boodschappen. We haalden al af en toe groente en fruit op de lokale markt, maar dit werd nu onze primaire bron voor boodschappen. Daarnaast nam Samya me mee naar een bulkwinkel. Dit is een winkel waar allerlei droogwaar zoals rijst, pasta, granen en chips

ACHTERGROND

in grote bakken liggen. We namen onze eigen zakjes mee en vulden die met alles waar we zin in hadden. Het was even wennen, maar door dit te doen verminderden we ons gebruik van plastic met wel negentig procent.

Wij zijn beiden veganist, maar ook voor mensen die vlees, vis en zuivel eten is zero waste boodschappen doen goed mogelijk, laat Johnson zien. Zij doet boodschappen bij de slagersafdeling van de supermarkt, met haar potten. Mensen vragen waarom ze dit doet, maar zijn verder zeer behulpzaam. Dit is ook wat ik zelf ervaren heb. Als ik aan mensen uitleg waarom ik verpakkingsloos boodschappen doe, krijg ik veelal positieve reacties.

Voedsel zonder verpakking kopen was de eerste stap, hierna kwamen grotere uitdagingen. Want hoe past u zero waste toe op dingen als zeep, tandpasta en schoonmaakmiddelen? Ik zal eerlijk zijn. Alle eer gaat naar mijn wederhelft. Zij heeft bedrijfjes opgezocht die zeep in blokken verkopen, kocht tandpasta in de vorm van pillen en maakte wasmiddel in een oude fles. En zo vond ze nog

‘Een leven zonder afval is een leven met vele leermomenten en kleine overwinningen.’ tientallen alternatieven. Ondertussen lukt het ons aardig om zoveel mogelijk afvalvrij te leven, maar er zijn altijd nieuwe uitdagingen.

Waarom zero waste Het belang van een afvalvrij leven heeft meerdere aspecten. Milieutechnisch is het belangrijk dat we minder afval produceren. Bewust omgaan met de natuur is steeds duidelijker noodzakelijk. En het laatste aspect is economisch van aard. Is het nog wel zo economisch verantwoord hoe we met afval omgaan?

Het milieutechnische aspect spreekt voor zich. De hoeveelheid afval moet omlaag. Jaarlijks produceren we 490 kilo afval per persoon, zo vermeldt de onafhankelijke voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal op hun website.

In het dagelijkse nieuws lezen we berichten over de groeiende hoeveelheid afval wereldwijd. Deze kan drastisch omlaag als meer mensen bewuster omgaan met wat ze kopen, gebruiken en weggooien. Gelukkig zijn er veel initiatieven die dit stimuleren. En landen die traditioneel als afvaldump worden gebruikt door westerse landen laten vaker horen dat het zo niet langer kan.

Dit bewust omgaan met de omgeving is het tweede aspect van een zero waste leven. Het bewustzijn zorgt ervoor dat mensen anders gaan consumeren. Bewust omgaan met spullen is iets wat mensen eigenlijk altijd hebben gedaan. We leefden vroeger in een meer circulaire economie dan nu. Oude kleren werden gerepareerd, melkflessen werden opnieuw gevuld, van oude geweren werden nieuwe gemaakt, en ga zo maar door. Nu het bewustzijn groeit over de hoeveelheid afval die we produceSEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 67

ACHTERGROND

‘Zero waste leven is het best vol te houden als we onszelf af en toe laten gaan.’ ren, keert het idee van een circulaire samenleving terug.

Een voorbeeld is dat het kabinet dit jaar nog wetgeving heeft vastgesteld die boeren stimuleert om over te stappen op circulaire landbouw.

De economische impuls voor zero waste is soms lastig te zien, maar is er wel degelijk. Door slimmer met materialen om te gaan, zijn minder spullen nodig en hoeft er dus minder worden uitgegeven. Dit geldt niet alleen voor particulieren. Het schone imago van zero waste kan voor bedrijven een handig middel zijn om zichzelf als duurzaam en groen te profileren.

Voor mij persoonlijk is de economische winst van zero waste duidelijk. We geven minder uit aan dagelijkse boodschappen en houden daardoor meer geld voor andere dingen over. Of dat voor iemand anders ook geldt, hangt af van de keuzes die diegene maakt. Het is zo dat niet alle zero waste alternatieven goedkoper zijn. Hierbij komt dan weer het bewustzijn-aspect aan de orde. Gaat u voor gemak, of gaat u voor minder afval produceren? Het staat iedereen vrij om dit zelf te bepalen en laat ik voorop stellen dat ik echt geen honderd procent score haal. Soms hebben we op een avond zin in een zak chips en dan halen we die. Zero waste leven is het best vol te houden als we onszelf af en toe laten gaan.

Hoe leeft u zero waste?

Het belangrijkste en handigste houvast voor zero waste leven is de mantra uit Johnson’s boek. Door de volgorde aan te houden bij alles wat u aanschaft, kunt u het beste bepalen of het de aanschaf waard is. De eerste stap in de mantra is: weiger. Dit klinkt negatief, maar dat is het niet. Het gaat erom hoe u de ander ervan bewust maakt dat u geen verpakking, rietje of tasje wilt. Dit kunt u het beste doen door zelf bakjes, tassen en rietjes mee te nemen. Door te laten zien dat u die moeite hebt genomen, zal de ander sneller geneigd zijn erin mee te gaan.

Verminderen is de tweede stap. Dit is een goed motto om het aantal onnodige spullen in uw huis te verlagen.

Samya kwam hier zichzelf flink tegen, toen we naar onze kledingkast gingen kijken en ze tot de conclusie kwam dat drie winterjassen wellicht twee te veel is. Het bleek 68 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

verder dat de helft van mijn boeken weg kon. Je vergeet soms hoe makkelijk spullen ruimte innemen, die je misschien helemaal niet daarvoor wilt gebruiken.

De derde stap is hergebruik. Deze stap lijkt voor zich te spreken, maar het is soms makkelijk een nuttig doel van een voorwerp over het hoofd te zien. Wij gebruiken bijvoorbeeld thuis alle enveloppen en dozen van pakketjes opnieuw. Dit is misschien niet meteen iets waar u aan denkt, maar het bespaart veel geld en moeite bij het postkantoor.

Recyclen is de logische volgende stap, maar hierbij is oplettendheid van belang. Zorg dat u uw afval goed scheidt.

Verpakkingen bestaan helaas vaak nog uit meerdere componenten en voor optimale recycling moeten die gescheiden worden. Dit kan even lastig zijn, maar het went snel genoeg als u het een tijd doet.

De laatste stap is composteer. Omdat we veel fruit en groente eten was dit meteen de lastigste stap. Wij wonen in een appartement en hebben geen groene bak. Wij zijn daarom aangesloten bij een wormenhotel bij ons in de buurt. Een wormenhotel is een grote bak waar wormen gft-afval verwerken tot compost. Dit is meteen een tip voor mensen die in appartementen wonen: kijk of er in de omgeving initiatieven zijn voor het inzamelen van gft-afval.

Inspiratie Behalve het boek van Johnson zijn er talloze andere boeken uitgebracht die zero waste behandelen en vol staan met goede tips. Websites als zerowastehome.com en hetzerowasteproject.nl zijn handig voor iedereen die een zero waste ontdekkingsreis wil beginnen.

Een zero waste leven is een manier om duurzaam om te gaan met onze omgeving. Hoe het wordt uitgevoerd is aan de bewuste consument. Dát het wordt uitgevoerd is wat telt.

•

COLUMN

Column Harry Starren Spreker, dagvoorzitter en publicist rond thema’s als strategie, leiderschap en ondernemerschap. www.harrystarren.com

FOTO: MURIEL JANSSEN

Ga uit Mannen Als mannen en vrouwen aandelen waren, dan zou ik uit mannen gaan. Wij hebben onze beste tijd gehad en zullen in – ongetwijfeld geheime – groepjes nog aan die tijd terugdenken. Toen alles nog om ons draaide.

De tijd dat de banen voor ons waren en werken een mannenzaak was. Toen wij nog vijf jaar eerder stierven en het monopolie op beroepsziekten hadden. De hartaanval was, dat kan niemand meer geloven, uitsluitend iets voor ons soort mensen. Mannen hadden belang en stress, vrouwen deden er niet toe en waren hooguit ongelukkig.

De man heeft zijn beste tijd gehad. We zijn beklemd geraakt. Er wordt niet meer geluisterd. In de dienstensamenleving zijn wij bij uitsték niet de beste en ook op school zijn we achterop geraakt.

‘Het vrouwelijk orgasme, je wist niet wat dat wás.’

Vrouwen studeren eerder en beter af. Mannen háken steeds vaker af. Bij werkloosheid kunnen ze lastiger iets vinden, relationeel zijn ze minder vaardig en in bed vallen ze vrouwen steeds vaker tegen. Mannen zuchten. Het vrouwelijk orgasme, je wist niet wat dat wás. En vrouwen ook niet, dat scheelde.

De eisen aan mannen worden steeds hoger en de beloning bij ‘bevredigend voldoen’ is steeds minder vanzelfsprekend. Een man moet een kerel zijn én heel gevoelig. Moet assertief zijn én toegankelijk. Moet dapper zijn én kwetsbaar, ruw zijn, maar op het juiste moment teder.

Hij moet aan tafel betalen en ertegen kunnen als zijn vrouw meer verdient. Hij moet ertegen kunnen als erom wordt gegniffeld wanneer hij zijn nieuwe auto komt laten zien, terwijl hij bij een visite het hele, pas ingerichte huis door moet.

Hij is weer lid geworden van een mannenclubje waar ze in gezamenlijk zwijgen de klappen van de verandering opvangen.

Van zijn dochter weet hij ‘dat ze er wel gaat komen’, maar van zijn zoon ‘weet hij het niet’.

Mannen. Als het aandelen waren zou ik eruit gaan. Maar het zijn geen aandelen. Laten we stoppen met de indeling, zeggen mannen die zich bewust zijn van het naderende einde. In mijn nachtmerrie schudden vrouwen dan van Nee. ‘Dat zou je wel willen.’

•

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 69

Vrijdagmiddag 11 oktober 2019 Antropia Driebergen

Inspiratium II Benut je potentieel, verbeter de wereld

Vooruitgang creëer je zelf!

Cultuur- en Congrescentrum Antropia Hoofdstraat 8

Bestel nu met lezerskorting op www.inspiratium.nl!

3972 LA Driebergen-Rijsenburg

Vul bij het bestellen de kortingscode OPTIMISME2019 in en ontvang € 30,korting per ticket (maximaal 4 tickets per bestelling). U betaalt dan geen € 89,maar slechts € 59,- voor een inspirerende middag, inclusief hapjes en drankjes.

Meld u nu aan voor het inspiratiecongres van The Optimist en Sublime!

70 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

EVENEMENT

Dit kunt u tijdens Inspiratium op 11 oktober verwachten Tijdens de eerste editie in april merkten we dat bezoekers graag nieuwe, inspirerende verhalen en ideeën willen horen. Liefst zo concreet mogelijk, zodat het meteen in de praktijk kan worden toegepast.

Ook deze keer hebben wij een reeks presentaties en mini-workshops voor u in petto die u zich nog lang zult blijven herinneren!

Christian Kromme – Wat staat ons te wachten in de nabije toekomst? Christian heeft hier een bijzondere kijk op. Deze futurist, spreker en bestseller-auteur van het boek Humanification was vijftien jaar lang

Maarten Klatte – Deze arts was één van de eersten die begin jaren tachtig startte met leefstijlgeneeskunde en preventie. Slechts 9% van alle ziekte is genetisch bepaald, 91% is leefstijl-gerelateerd. Wij zijn grotendeels

een innovatieve tech-ondernemer, tot hij het DNA-

zelf de architecten van gezondheid én ziekte. De

patroon achter disruptieve innovatie ontdekte. Deze

genetische blauwdruk is ons potentieel. Wat we

ontdekking gebruikt hij om de volgende grote golf

feitelijk daaruit naar voren halen is de genetische

van technologische en maatschappelijke verande-

expressie. En deze expressie hangt af van wat u eet,

ringen te voorspellen. Tijdens zijn presentatie laat hij

of u wel of niet beweegt en wat u voelt, denkt of

zien dat onze toekomst misschien wel menselijker is

gelooft. Maarten laat zien hoe u zelf uw genetische

en meer vooruitgang biedt dan we nu denken.

expressie kunt optimaliseren.

Annette Nobuntu Mul – In Zuid-Afrika

Petra Maartense – Petra Maartense is

kwam Annette in contact met Ubuntu: het

de drijvende kracht achter Happy View.

concept dat de verbondenheid tussen mensen benoemt. ‘Ik ben omdat wij zijn’, is haar korte definitie ervan. Ze schreef er een boek

Vanuit de logica ‘Waar je aandacht aan besteedt, groeit…’ bedrijft zij een nieuwe vorm van journalistiek: dat voeden waar we

over: Opsoek naar Ubuntu, en is de motor achter

blij van worden. Juist aandacht besteden aan

de opleiding ‘Ubuntu, leiderschap en burgerschap’

positieve ontwikkelingen, oplossingen, daarmee

aan de Internationale School voor Wijsbegeerte

inspireren, mooie initiatieven delen en steunen,

in Leusden. Tijdens Inspiratium vertelt ze over de

elkaar stimuleren en het beste in de wereld (laten)

vooruitgang door verbinding die we dagelijks kun-

zien. Vooruitgang is voor Petra jezelf verheffen, en

nen ervaren.

zo de wereld verheffen.

Hans Andeweg – De oprichter van

Mérène Rouma – Als beeldend kunstena-

ECOIntention helpt natuurgebieden en

res en coach richt zij zich op healing van

organisaties in hun kracht te staan. Dit doet hij samen met anderen door de energie met intenties te richten. De mens kan namelijk

individuen en teams. Zij gaat daarbij op zoek naar de innerlijke kracht van mensen en groepen. Zekerheid en veiligheid zijn daarbij

energie met zijn aandacht en intentie versterken en

kernbegrippen voor vooruitgang. Tijdens Inspiratium

richting geven. Ongelooflijk? Zweverig? Hans bewijst

deelt zij haar kennis over hoogsensitiviteit. Als er-

dagelijks het tegendeel. Hij laat u de concrete voor-

varingsdeskundige op dit gebied schrijft zij hier een

uitgang zien en maakt u graag deelgenoot van zijn

boek over en legt daarbij de praktische verbinding

boeiende belevingswereld.

met het chakrasysteem dat in ieder mens zit.

Reserveer uw ticket met € 30,- lezerskorting op www.inspiratium.nl!

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 71

ACHTERGROND

Een week

helen met Chopra Leefstijlgeneeskunde krijgt een steeds prominentere plek binnen de zorg. Gecombineerde leefstijlinterventies zijn inmiddels op doktersrecept verkrijgbaar, maar de touwtjes van een gezond lijf hebben we zelf in handen.

DOOR: LAURA

BOETERS

‘Voorkomen is beter dan genezen’, staat met grote letters geschreven op de achterkant van het nieuwste boek van Deepak Chopra. De befaamd spiritueel leider schudde vele bestsellers uit zijn mouw, waarvan de meeste over zingeving en genezing. Het was in een overvolle intercity richting Amsterdam waar ik voor het eerst met hem kennismaakte.

Uit mijn koptelefoon galmde Oprah Winfreys podcast SuperSoul Conversations. Chopra was te gast. Ze kletsten over zingeving, zijn moederland India en zijn visie op het ouder worden. Na deze eerste ontmoeting stak Chopra steeds vaker de kop op in mijn dagelijks leven.

Was het selectieve perceptie of wilde hij me iets duidelijk maken? Toen ik een paar weken later zijn boek Het zelfhelend vermogen kreeg toegeschoven, koos ik voor het laatste.

Een vluchtige blik over het oeuvre van Chopra maakt duidelijk dat hij een bondgenoot heeft gevonden in de neurowetenschapper Rudolph Tanzi. Samen schreven zij de titels Superbrein (2013) en Supergenen (2017). Het zelf72 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

helend vermogen is hun derde werk en naar verluidt een revolutionair plan om het immuunsysteem te versterken en gezond ouder te worden. Zij stellen niet alleen dat voorkomen beter is dan genezen; op de achterkant van hun boek staat dat wij zélf verantwoordelijk zijn voor onze gezondheid. Niet de artsen en niet de farmaceutische bedrijven.

Chopra en Tanzi ontwikkelden daarom een zevendaags actieplan, waarmee ze ons aan de hand nemen, op weg naar een gezonder bestaan. De veranderingen die door het actieplan plaatsvinden, moeten zo natuurlijk aanvoelen, dat we ons niet eens meer kunnen herinneren dat we ooit anders hebben geleefd. Zelf is het duo er namelijk van overtuigd dat de overstap naar een gezonde levenswijze moeiteloos moet verlopen, willen we dit ons hele leven volhouden. Zou het plan mij kunnen behoeden voor eventuele toekomstige leefstijlinterventies?

Benieuwd naar de effectiviteit van dit actieplan, ga ik de uitdaging aan.

ACHTERGROND

Niet in alle aanbevelingen van Chopra en Tanzi kan ik me vinden. Het drinken van vijf koppen koffie per dag vind ik absurd en het bijslikken van probiotica onzin. Ik voeg liever zuurkool, kimchi of kefir toe aan mijn voeding voor de probiotica en ik houd het bij twee koppen koffie per dag. Wat ik al helemaal niet begrijp is de aanbeveling om een kinderaspirientje of een halve aspirine voor volwassenen toe te voegen aan mijn dagelijkse dieet.

Volgens de auteurs een bewezen manier om het risico op een hartaanval en sommige vormen van kanker te verkleinen. Ik vraag mij ook af of Chopra achter de aanbeveling staat. Voor zover ik weet richt hij zich doorgaans op complementaire geneeswijzen. Wellicht past deze uitspraak meer bij Tanzi, gezien zijn medische titels.

‘Wij zélf zijn verantwoordelijk voor onze gezondheid.’

Dag 1: ontstekingsremmend dieet Elke dag van het actieplan heeft zijn eigen thema. Te beginnen bij de maandag, die in het teken staat van een ontstekingsremmend dieet. Aan het begin van iedere dag is er een lijst met aanbevelingen opgesteld, onderverdeeld in dingen die we wél moeten doen en dingen die we níét meer moeten doen. Chopra en Tanzi benadrukken dat ik de aanbevelingen moet opvolgen die mij het meest aanspreken. Om moeiteloos over te stappen naar een gezonde leefstijl, hoef ik per dag maar met een paar aanbevelingen aan de slag.

Omdat de maandag gericht is op voeding, worden de volgende dingen aangeraden: ontstekingsremmende voedingsmiddelen toevoegen aan het dieet, meer biologische producten kopen, het vezelgehalte verhogen, een probioticatiesupplement nemen, voortaan olijfolie gebruiken en één tot vijf keer per dag koffiedrinken, bij voorkeur dichter bij vijf keer. Afgeraden wordt om veel suiker, vet, zout en fastfood te eten, voedselresten ouder dan een dag te bewaren en om alcohol te drinken.

Ik besluit de focus te leggen op de aanbevelingen die mij wel aanspreken. Zo voeg ik ontstekingsremmende voedingsmiddelen toe aan de maaltijden, kies ik voor meer biologische producten en voeg ik extra groente toe aan mijn eten voor de extra vezels. De aanbevelingen gaan gemakkelijk samen: zo kan ik biologische spinazie en tomaten (ontstekingsremmende voedingsmiddelen) toevoegen aan mijn ontbijt. Een omelet met spinazie en tomaat op een volkoren boterham? Drie vliegen in één klap.

Een aanbeveling waar ik ook vraagtekens bij zet, is het weggooien van voedselresten ouder dan een dag. Als zuinige Nederlander heb ik hier nog nooit van gehoord.

Uit een toelichting blijkt echter dat voedingsmiddelen die niet meer vers zijn, samenhangen met oxidatie en micro-organismen die ontsteking bevorderen.

Dag 2: stressvermindering De maandag ging me goed af. Vandaag kan daarentegen nog weleens een flinke wedstrijd worden; ik ben normaliter actiever bezig met voeding dan met mijn mentale gezondheid. Uit het lijstje aanbevelingen kies ik voor meditatie en om stressvolle situaties niet meer te voeden.

Mediteren heb ik vaker gedaan, maar is geen gewoonte. Ik weet hoe transformerend het kan zijn. Toch kan ik er geen ritme in vinden. Dit actieplan zorgt ervoor dat ik weer mediteer, ook al is het om te beginnen één keer per week.

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 73

ACHTERGROND

Het boek zet een mantrameditatie uiteen, wat een welkom tegengeluid is op de mindfulnessmeditatie die door populaire apps als Headspace en Buddhify wordt aangeboden.

Volgens Chopra en Tanzi moeten we uit stressvolle situaties stappen. Om dit te bereiken kunnen we letten op gevoelens en sensaties. Gedurende de dinsdag ga ik na of ik spanning, ongemak of druk ervaar. Mijn vermoedens worden bevestigd. Eigenlijk begint de spanning en druk al bij het opstaan: zorgen dat mijn zoontje op tijd is gevoed en gewassen, en op tijd naar de gastouder kan. Daarna zet ik vluchtig mezelf in de steigers om vervolgens gehaast naar kantoor te gaan. De hele dag razen gedachten voorbij van dingen die ik nog moet doen en ben ik bepaald niet mindful bezig. Eigenlijk sta ik de hele dag onder hoogspanning. Ik wist het al, maar dit is een bevestiging. Het actieplan adviseert regelmaat aan te brengen: ‘Ga elke dag op dezelfde tijd naar bed en sta op dezelfde tijd op.’ Daar kan ik me in vinden.

Geïnspireerd door het online artikel Liever moe dan lui van Suzan Kuijsten voor The Optimist, besluit ik meer te slapen. Het is de enige manier om te herstellen van langdurige stress. Ik sluit om negen uur ’s avonds de dag af, met de intentie de rest van de week op dezelfde tijd naar bed te gaan.

Dag 3: anti-aging Tijdens mijn eerste kennismaking met Chopra werd me duidelijk dat hij het thema ouder worden graag aankaart.

De woensdag staat hiervan in het teken, of eigenlijk van het niet-ouder worden. ‘Het komt erop neer dat hoe je vandaag veroudert (of niet) bepaalt of je het leven op latere leeftijd als positief of negatief ervaart’, stellen Chopra en Tanzi.

Vandaag staat mediteren weer bovenaan de aanbevelingen. De andere opties, zoals lid worden van een praatgroep en een uitdagende mentale activiteit kiezen,

Het zelfhelend vermogen Deepak Chopra en Rudolph Tanzi Kosmos Uitgevers ISBN: 9789021568546 304 pagina’s € 22,50

74 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

‘Een overtuiging is helend als die flexibel is, geluk bevordert en vriendelijk is.’ klinken interessant, maar zijn wat onhandig tijdens een werkdag. Een goed excuus om voor de tweede keer te mediteren deze week. Onder de aanbevelingen die ik niet meer moet doen, staat onder meer een zittend leven leiden. Aangezien ik de hele dag achter de computer zit, voel ik me geroepen om dit advies op te volgen.

De auteurs leggen uit dat alle keuzes die op de ‘niet meer doen’-lijst staan, om één thema draaien: niet meer het gevoel hebben vast te zitten. Een wekker die ieder uur afgaat, vertelt me dat het tijd is om even van mijn bureaustoel op te staan en te rekken en strekken.

En het werkt: aan het eind van de dag zit ik letterlijk minder vast.

Dag 4: staan, lopen, rusten, slapen Hoewel ik dinsdag al was gaan sleutelen aan mijn nachtrust, is de donderdag toegespitst op rust. Volgens de heren zijn de vier elementen ‘staan’, ‘lopen’, ‘rusten’ en ‘slapen’ belangrijk voor het bioritme. Zo zou iedere dag enkele minuten staan de spiertonus intact houden, wandelen een goede basisactiviteit zijn voor voldoende beweging, de behoefte aan geestelijke rust even belangrijk zijn als fysieke rust en slaap onmisbaar zijn voor een gezond brein.

De aanbevelingen van de donderdag stimuleren activiteit. Zo kan ik kiezen uit onder meer één keer per uur even opstaan en rondlopen (gister al gedaan), de trap in plaats van de lift nemen (doe ik standaard, ook met roltrappen) of twee keer per dag tien minuten mediteren.

Het mediteren wil ik graag vasthouden, dus wederom gaat m’n keuze hiernaar uit. Het voelt ietwat gemakkelijk om telkens voor de optie mediteren te kiezen, maar ik weet dat ik op donderdagen altijd actief ben. Het is mijn vrije dag, die ik routinematig invul met het huishouden, de boodschappen (te voet) en wandelen achter de kinderwagen. Zonder rekening te houden met de lijst aanbevelingen kan ik bijna alle opties afvinken.

Dag 5: kernovertuigingen Vandaag staat in het teken van kernovertuigingen.

Volgens Chopra en Tanzi worden onze gezondheid en welzijn hierdoor sterk beïnvloed. Vaak zijn het overtuigingen die we van jongs af aan meekrijgen. De auteurs maken onderscheid tussen kernovertuigingen die de

gezondheid en het welzijn ondersteunen en die dat niet doen. Zo is een overtuiging helend als die flexibel en tolerant is, geluk bevordert, liefdevol en vriendelijk is, het gevoel van eigenwaarde vergroot en het een optimistische kijk op het leven bevordert. Aan de andere kant zijn er overtuigingen die negativiteit voeden, zoals ‘Ik heb het recht me te gedragen zoals ik wil’. ‘“Zij” zijn slechte mensen die erom vragen dat ik boos op hen word’ en ‘Ik doe niemand kwaad als ik boos word’.

Volgens de auteurs is zelfbewustzijn een helende kracht.

Welke kernovertuigingen heb ik en waarom? Om hierop antwoord te geven, moet ik diep graven. Het is niet iets waar ik dagelijks bij stilsta. Beetje bij beetje komen mijn overtuigingen naar boven. Ik geloof dat de mens van nature liefdevol is; een gezonde kernovertuiging. Al snel stuit ik ook op ongezonde overtuigingen. Een daarvan is: wat ik doe, kan altijd beter. Om deze overtuiging aan te pakken moet ik die tegenspreken. Dat vind ik een lastige opdracht. Chopra en Tanzi geven me vier kernovertuigingen die zelfveroordeling kunnen helen: • Ik ben liefdevol en ik ben het waard liefde van anderen te ontvangen • Ik ben van waarde • Ik heb vertrouwen, ik ben veilig en hoef niet bang te zijn • Ik voel voldoening Vanaf vandaag gebruik ik deze vier kernovertuigingen als affirmatie wanneer ik merk dat mijn eigen minder gezonde overtuigingen opspelen.

Dag 6: strijdloosheid Om het weekend te vieren en de zwaarte van mijn bovengedreven kernovertuigingen te laten zakken, staat vandaag in het teken van overgave, acceptatie en flow. Kortom: strijdloosheid. Volgens de auteurs ervaart iedereen strijd. Met de eigen gedachten, in relaties, om het leven op materialistisch vlak te verbeteren of de strijd tegen de wereld en externe invloeden.

Wat een goede timing voor strijdloosheid. Alsof de auteurs het van tevoren wisten, voer ik in de weekenden de meeste strijd. Het stelt me gerust dat waarschijnlijk de meeste mensen met een gezin dat hebben. Ik besluit om een toegeeflijke houding aan te nemen en samenwerking boven concurrentie te stellen. Dat betekent: samenwerken met mijn partner om het gezin te runnen en de kinderen iets meer hun gang te laten gaan. Het voelt bevrijdend om de controle los te laten en de flow te omarmen. Ik kan het iedereen aanbevelen. Heerlijk, zo’n strijdloze zaterdag.

DEEPAK CHOPRA

FOTO: HAROLD PEREIRA

ACHTERGROND

RUDOLPH TANZI

Dag 7: evolutie De laatste dag van het actieplan is aangebroken. De aanbevelingen van de zondag zijn gericht op persoonlijke groei, ofwel evolutie. Ik kies ervoor om positiever te praten en niet meer naar de stem van angst te luisteren. Ik merk dat de veranderingen van de afgelopen week ervoor zorgen dat de aanbevelingen van vandaag me gemakkelijk afgaan. Dat zorgt ervoor dat ik reflecteer op de afgelopen week en het actieplan. Toen ik hieraan begon, was ik sceptisch. De maandag versterkte dit gevoel. Vooral omdat ik het die dag oneens was met veel aanbevelingen.

Maar ik begon de adviezen positiever te ervaren: het is namelijk te allen tijde belangrijk om de touwtjes in eigen hand te nemen én te houden. Verken uw eigen grenzen, gebruik uw gezond verstand en kies voor datgene wat bij u past. Dankzij de holistische aanpak van Chopra en Tanzi kwam ik erachter dat ik voor mijn eigen gezondheid sommige thema’s meer aandacht moet geven. En mocht ik er niet uitkomen, dan is een vrijwillige leefstijlinterventie niet eens zo’n gek idee.

•

KEUZE

Vitaminen en mineralen DOOR: LAURA

BOETERS

Ontspanning

Sterke botten

Alleskunner

Waarschijnlijk maakte u voor het eerst kennis met magnesium tijdens de gymles op school: het witte poeder waarmee we de handpalmen bestrooiden voor extra grip in de ringen. Ook in ons lichaam geeft het mineraal houvast.

Magnesium zorgt voor energie en ontspanning. Het stabiliseert het belangrijke molecuul ATP, een soort energiepakketjes die alle moleculaire reacties in ons lichaam draaiende houden. Dankzij magnesium blijft het energiemetabolisme goed werken. Ook zorgt het mineraal voor de overdracht van zenuwprikkels en voor het functioneren en ontspannen van spieren en zenuwen.

Voldoende magnesium verkleint bovendien de kans op onder andere hart- en vaatziekten, diabetes type 2, kanker en hoge bloeddruk. Voor voldoende magnesium kan een gevarieerd voedingspatroon worden aangevuld met magnesiumsupplementen. Om de maag en darmen te ontzien en voor een optimale opname, moet het supplement bestaan uit onder meer magnesiumtauraat of -citraat, en niet uit magnesiumoxide.

Vitamine D wordt door de lever en de nieren omgezet in het hormoon calcitriol, dat belangrijk is voor veel organen in het lichaam. We halen de vitamine uit voedingsmiddelen en uit zonlicht. Mensen die weinig buitenkomen, ouderen, kinderen, mensen met een donkere huid of die de huid vaak bedekken, hebben een verhoogde behoefte aan vitamine D. Jarenlang werd gedacht dat vitamine D alleen zorgde voor gezonde botten. Inmiddels is duidelijk dat de vitamine ook onmisbaar is voor een sterk immuunsysteem. Vitamine Dgebrek wordt onder meer in verband gebracht met de kans op hart- en vaatziekten, darmkanker en astma bij volwassenen.

Zonlicht is de efficiëntste manier om voldoende vitamine D binnen te krijgen, maar opname is sterk afhankelijk van iemands huidtype, leeftijd, geografische plaats en tijd van het jaar. Andere bronnen met hoge doses van de vitamine zijn levertraan, wilde zalm, makreel, tonijn, sardientjes, rauwe melk, kaviaar en eidooiers van vrije-uitloopkippen.

Om optimaal te functioneren heeft het lichaam voldoende vitamine B12 nodig. Deze vitamine wordt aangemaakt door micro-organismen en komt van nature alleen voor in vlees, vis, eieren en zuivel. De vitamine heeft invloed op het zenuwstelsel, het immuunsysteem, het hart- en vaatstelsel, de spijsvertering en de DNA-vorming.

Het menselijk lichaam kan B12 alleen opnemen via voeding en hiervan een voorraad opslaan. Zo’n voorraad kan voldoende zijn voor drie tot tien jaar. Toch moeten we structureel genoeg binnenkrijgen om het vitamine B12-niveau op peil te houden. Vegetariërs en veganisten lopen een verhoogd risico op een tekort, omdat zij weinig tot geen dierlijke producten eten. De vitamine wordt tegenwoordig vaak toegevoegd aan alternatieven voor vlees en zuivel.

Testen op een vitamine B12-tekort wordt aangeraden bij onder meer neurologische klachten (tintelingen, vallen), neuropsychiatrische klachten (depressie, dementie) en een veganistisch dieet. Een gebrek kan aangevuld worden via smelttabletten of injecties.

76 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

KEUZE

Hoge weerstand Gave huid

Scherp zicht

Als we denken aan de weerstand, denken we aan vitamine C. Deze vitamine heet ook wel ascorbinezuur en is belangrijk voor een goede weerstand. Ook draagt het bij aan een gezond gebit, zorgt het voor energie en beschermt het tegen vrije radicalen. Daarnaast bevordert vitamine C de ijzeropname.

Ook vitamine B6 draagt bij aan een goede weerstand. Deze micronutriënt komt voor in veel voedingsmiddelen, bijvoorbeeld vlees, vis, eieren, graanproducten, aardappelen, peulvruchten, groenten en kaas. Bij een gevarieerd dieet is de kans op een tekort dan ook klein.

De vitamine kan bij langdurige hoge inname klachten geven als tintelende handen en voeten. In Nederland is een bovengrens vastgesteld van 25 milligram per dag. Dit staat gelijk aan 65 bananen.

Vitamine A is daarnaast belangrijk bij de aanmaak van witte bloedcellen, die een groot onderdeel vormen van het afweersysteem.

Dat konijnen nooit een bril dragen omdat ze worteltjes eten, is niet alleen een mop om kinderen aan de groente te krijgen. In wortels zit namelijk bètacaroteen, een voorloper van vitamine A, en deze vitamine is daadwerkelijk van belang om goed te kunnen zien. Een vitamine A-tekort is zelfs een van de meest voorkomende oorzaken van blindheid.

Bètacaroteen zit in groenten en fruit, zoals wortels, zoete aardappel en mango en zorgt voor de oranje of gele kleur. Het menselijk lichaam zet deze stof om in vitamine A. Vitamine A kan ook rechtstreeks uit dierlijke producten worden gehaald, zoals vlees, vis, lever, zuivel, boter en eieren.

Naast vitamine A zijn ook vitamine C (spruitjes, broccoli), vitamine E (amandelen, pinda’s) en de voedingsstof luteïne (kool, spinazie) krachtige antioxidanten die leeftijdsgebonden gezichtsproblemen, zoals staar, tegengaan.

Voor een huid in topconditie zijn verschillende vitaminen en mineralen nodig. Zo dragen de vitaminen A, B2, B3, B8 en C allemaal bij aan een gezonde huid. Naast deze vitaminen zijn ook zink, jodium, seleen en koper onmisbaar voor een goede staat van ons grootste orgaan.

Een gezonde huid is een vereiste voor een hoge weerstand, het is namelijk de eerste barrière tegen bacteriën. Hoewel veel crèmes worden verrijkt met vitaminen en mineralen, heeft dit weinig tot geen invloed op de huid. Vitaminen en mineralen dienen uit voeding gehaald te worden, om zo van binnenuit hun werk te doen.

Een vitamine die meestal in een hoge dosis is toegevoegd aan supplementen voor huid, haar en nagels is vitamine B8. Deze vitamine wordt ook wel biotine genoemd. Het maakt energie vrij uit voeding en is nodig voor huid, haar en nagels.

Biotine zit in eieren, lever, melk, noten en pinda’s.

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 77

KEUZE

Verander uw eetgewoonten DOOR: YILDIZ

CELIE

Voedingsbijbel

Leefstijlchanger

Vetkiller

De receptenwijzer is een kookboek met meer dan 120 (glutenvrije) recepten. Een boek voor meer variatie in de keuken en met gerechten die in 20 minuten op tafel staan. Voor veel Nederlanders is het lastig om voldoende groente en fruit binnen te krijgen, volgens schrijver en voedingsdeskundige Juglen Zwaan.

Standaarden als een boterham met kaas of vlees bij het avondeten, wil hij dan ook doorbreken. Overigens is het keukentafelboek gericht op de vegetariër, maar gerechten kunnen omgebouwd worden voor de alleseter. Daarnaast staan in het boek combinaties van kruidenmengsels voor E-nummervrije maaltijden en dressings. Het doel van Zwaan: een boek dat het lijf goed doet.

In navolging op de bestseller Het Pioppi-dieet schreven cardioloog Asheem Malhotra, documentairemaker Donal O’Neill en gezondheidsdeskundige Nora French Pioppi hét kookboek. Het Pioppidieet verwijst naar de leefstijl in het Zuid-Italiaanse dorp Pioppi.

Onderzoek onthulde de eet- en leefgewoontes van inwoners die soms 100 jaar of ouder worden. De vier Pioppi-pijlers: gezond eten, bewegen, voldoende slapen en genoeg ontspannen. Ook geldt in het dorp één maaltijd per week vasten. Door soms niet te eten maakt het lichaam verjongingsstoffen aan. Met het Pioppikookboek staat niets meer in de weg voor een gevarieerde en gezonde keuken en dat betekent zelfs af en toe een lekker (groente)frietje of krokante kipnuggets.

Het keto-dieet is gunstig voor het verliezen van gewicht. Vet is daarbij de motor. Lichaamsvet bevat twee keer zoveel calorieën als koolhydraten om te verbranden. Het is de kunst om het lichaam in de ketosestaat te krijgen. Anders gezegd: ervoor zorgen dat ketose-adaptie plaatsvindt. Om het lichaam in de vetverbranding te krijgen, zijn aanpassingen in de voeding nodig.

In Het keto-dieet compleet van Amy Ramos staan adviezen en tientallen simpele recepten om dit voor elkaar te krijgen. Het gaat vooral om het eten van koolhydraatarme en vetrijke gerechten. Dit verlaagt de kans op diabetes, hartaandoeningen, beroertes, Alzheimer en epilepsie.

Verder propageert het keto-dieet de consumptie van verse, onbewerkte voeding. Op naar een zuivere vetverbranding.

De receptenwijzer Juglen Zwaan Uitgeverij Succesboeken

Pioppi hét kookboek

ISBN: 9789492665195

Dr. Asheem Malhotra,

Het keto-dieet compleet

341 pagina’s

Donal O’Neill & Nora French

Amy Ramos

€ 49,50

Karakter Uitgevers B.V.

Kosmos Uitgevers

ISBN: 9789045217529

ISBN: 9789021570785

199 pagina’s

158 pagina’s

€ 19,99

€ 18,50

78 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

KEUZE

Mindful dining

Saladeboek

Krachtbundel

Afvallen en bewustwording gaan goed samen in het boek Wat echt werkt - Eten in aandacht, Blijvend slanker en fitter van diëtiste en leefstijlcoach Netty van Kaathoven.

Het boek is bedoeld om structureel de eetbalans terug te vinden in een maatschappij waar zoveel lekkers voor het grijpen ligt. Van Kaathoven ontwikkelde de methode Eten-inaandacht. De oplossing is panklaar.

De meeste kilo’s komen eraan op de automatische piloot. Vaak eten we door, als we allang vol zitten en door het structureel te veel eten, is de rek van de maag eruit. Dit boek helpt op een natuurlijke manier en zonder dieetleed de maag te laten krimpen.

Brood is zo ingeburgerd dat we haast vergeten dat we tijdens de lunch best iets anders kunnen eten. Jennifer en Sven van Het Groene Smoothie Boek ontwikkelden daarom het receptenboek 50x lunchen zonder brood. Volkorenbrood is uiteraard een belangrijke bron van vezels, jodium en B-vitaminen.

Maar elke dag, meerdere malen per dag brood, staat in de ogen van de schrijvers de variatie in de weg. Het duo adviseert af te wisselen met rijkgevulde salades, zodat we alle vitaminen, mineralen, vetten, eiwitten en vezels binnenkrijgen. Gemak dient daarbij de mens; de salades zijn in tien minuten te bereiden.

Een goede leidraad voor wie fitter en energieker wil worden, is de bundel FitChef van voedingscoach Mark van Oosterwijck. In het boek gaat het niet alleen om lekker en gezonder eten, maar ook om spierbehoud en het verminderen van vetmassa. Van Oosterwijck gaat rekensommen niet uit de weg. Met enige rekenhulp wordt helder wat de noodzakelijke calorie-inname is en wat de eiwit- en vetbehoeftes zijn. Dit betekent vervolgens veel eiwitrijke voeding: van snacks, shakes, salades tot vlees-, vis- en vegetarische maaltijden. In de bundel staan 150 smakelijke gerechten. En voor wie er geen genoeg van krijgt, bestaat deel 2: FitChef Turbo.

Wat echt werkt -

50x lunchen zonder brood

Eten in aandacht

Jennifer & Sven

FitChef

Netty van Kaathoven

Kosmos Uitgevers

Mark van Oosterwijck

Van Kaathoven Lifestylecoaching

ISBN: 9789021572819

Uitgever: Mark van Oosterwijck

ISBN: 9789491456671

124 pagina’s

ISBN: 9789082323214

159 pagina’s

€ 15,00

159 pagina’s

€ 21,95

€ 37,95

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 79

COLUMN

Column Annette Nobuntu Mul Founder Ubuntu Society, voorzitter Stichting Ubuntu Nederland. www.ubuntusociety.nl

Kwetsbaar ‘Voor mijn..., die ik begin te leren kennen’.

Je schreef het in je gedichtenbundel voor mij. Thuis aangekomen las en herlas ik je zinnen. ‘Begin te leren kennen...’ Een begin van wat? Wil je me dan verder leren kennen? Is dit een uitnodiging?

Ik weet niet wanneer het begon, bij mij begon. Mijn beginnende liefde voor jou. Mijn hersenen zoeken de reconstructie, alsof ik het antwoord in het verleden en de logica meen te vinden.

Ons contact wordt, met veel voorzichtigheid en respect, steeds persoonlijker.

Mijn hersenen komen in een weddenschap van intuïtie, angst en controle terecht: ‘Als zijn aanhef in de eerstvolgende mail ‘lieve’ is dan... durf ik daarna ook ‘lieve’ te schrijven. Afsluitend met ‘warme groet’, omdat jij dat ook doet.

Als ik naar je toe rijd, tracht ik mezelf kalm toe te spreken: ‘Er is niets aan de hand, probeer te genieten van een gewoon fijn gesprek.’ Maar ik tril, tril als een espenblad.

Hoe is dit mogelijk? Wat gebeurt er met me? Ik ben bijna zestig jaar, maar voel me een kwetsbaar meisje van twaalf. Ik repeteer de zogenaamde intelligente onderwerpen, veilige onderwerpen waar ik mee binnen kan komen en op terug kan vallen om niet weg te zinken in een reddeloze verliefdheid.

Ik heb eigengemaakte soep voor je meegenomen. ‘Neem je het diepvriesbakje de volgende keer mee?’, vraag je.

‘Ik smelt al bij het zien van je theepot.’

80 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

Het lijkt om niets te gaan. Maar ik sta in je keuken, je laat letterlijk in je keuken kijken. ‘De volgende keer..?’

Ik knoop je woorden als muziek in mijn oren.

Hij wil een volgende keer...

We eten samen kersen, de pitten verlaten gelijktijdig onze mond. Ik zie je tanden en je tong. We buigen voorover en schuiven dichter naar elkaar toe. Ik smelt al bij het zien van je theepot en door de trekker op de wc, die een handgeschreven handleiding heeft. Ik luister naar je verhalen en voel je stem.

Zuurstof, zuurstof. Wandelend door je tuin met de oude bomen. Iedere boom zijn wortels en zijn verhaal. Het is koud, je slaat een arm om mij heen. ‘Het is goed zo.’

Koude natte voeten, ik dans door de wei. Mijn bloed stroomt. Ik zie de oude man en het kleine speelse jongetje in één. We lopen gearmd, je helpt me over het hek en prikkeldraad heen. Aii... brandnetels. ‘Voorzichtig, zal ik je benen insmeren?’ Mijn lijf tintelt in elke vezel.

In de vochtige donkere stal kus je me voor het eerst.

Intens voorzichtig. Wie van ons tweeën is het meest kwetsbaar?

Innig gearmd breng je me naar mijn auto. We zwijgen.

Denken we hetzelfde? Ons leeftijdsverschil is enorm. Is er wel een toekomst?

‘Ik wil bij je zijn, al zou de toekomst maar drie uur zijn’.

We kussen, ik voel je tong die ik zag bij het kersen eten.

‘Kom je gauw weer? Ik wil dronken met je worden.’

‘Warme groet’ heeft, onder ons schrijven, inmiddels plaats gemaakt voor ‘liefs’.

Ik begin je te leren kennen. En mezelf? Ik ben omdat WIJ zijn!

•

HET BESTE UIT...

5 jaar geleden

Uit: The Optimist, herfst 2014

De verbijsterende belofte van niets Nassim Haramein is gefascineerd door niets. En hij is van mening dat zonder niets ook niets zou kunnen bestaan. Dat klinkt misschien als pure filosofie, maar de praktische consequenties ervan – voor u en onze planeet – zijn niet te onderschatten.

Haramein (52) heeft zijn leven gewijd aan de speurtocht naar de oorsprong van ons bestaan. Daarbij heeft hij inmiddels behoorlijk wat vorderingen gemaakt en staat hij misschien wel op het punt een bron van energie te ontsluiten die de mensheid en onze huidige beschaving ingrijpend zullen

veranderen. Als Haramein daarin slaagt, zouden kwesties als klimaatverandering en zelfs oorlogen die worden veroorzaakt door schaarste, verleden tijd kunnen worden.

Ruimtereizen zouden net zo gewoon kunnen worden als de trein naar je werk. (…)

We hebben het universum bestudeerd aan de hand van dingen die we kunnen aanraken en waarnemen. Dat klinkt logisch.

Ware het niet dat materie naar schatting slechts vier procent van het universum uitmaakt; 96 procent is vacuüm.

10 jaar geleden

20 jaar geleden

Uit: Ode, september 2009

Uit: Ode, september/oktober 1999

Het nut van supplementen

Je werk of je leven

Natto, een bruine, slijmerige substantie van gefermenteerde sojabonen waar een ammoniaklucht vanaf komt, wordt geserveerd op een bedje van rijst. In sommige gebieden van Japan is natto het ontbijt. Voor de meeste buitenlanders is het hooguit een smaak waar je aan kunt wennen. Toch is dit gerecht meer dan een culinaire curiositeit. Het is misschien wel de sleutel tot het belang van vitaminen en mineralen voor onze gezondheid. (…) Bruce Ames en Joyce McCann, onderzoekers aan het Children’s Hospital Oakland Research Institute in Oakland, Californië, hebben de studies naar natto uitgeplozen, plus nog een hoop ander onderzoeksmateriaal. Zij zijn er inmiddels van overtuigd dat een tekort aan microvoedingsstoffen – vitaminen, mineralen, essentiële vetzuren en andere biochemische stoffen – kan leiden tot veel van de chronische degeneratieve ziekten waar we in onze maatschappij mee te maken hebben, vooral naarmate we ouder worden.

Er woedt een nieuw soort slavernij in de samenleving. Een dodelijke slavernij. De topman van een van Nederlands grootste banken – zelf een zestiger – stelt wanhopig vast, dat hij steeds vaker medewerkers op hun 45ste aan een hartaanval verliest. Japanners kennen zelfs een woord – karoshi – voor ‘dood door overwerk’.

Een oplossing ziet de bankier niet. Ja, het hoofdkantoor heeft tegenwoordig zijn in-house huisarts, er zijn ruime mogelijkheden voor het opnemen van betaald verlof en ten slotte is er de jaarlijkse kersttoespraak voor een moment van bezinning. Maar de overige 364 dagen regeert de concurrentie dwingend. We verliezen het leven, terwijl we het verdienen. Ofschoon het woord arbeidstijdverkorting net een plekje heeft verworven in de nieuwe Van Dale, noemt – volgens een recent onderzoek van de FNV – bijna de helft van de Nederlandse werknemers de hoge werkdruk als hun grootste probleem.

Hoewel dit verschijnsel vanzelfsprekend alle werknemers treft, is het effect op werkende ouders en hun kinderen het meest ingrijpend.

SEPTEMBER/OKTOBER 2019 THEOPTIMIST.NL 81

LEZER IN BEELD

Marianne van der Veer, Gouda, lezer sinds 1997

‘Je kunt zin in het leven hebben’ Een familie vol fans van The Optimist; zoiets komen we niet iedere dag tegen. Vader Jan en moeder Marianne Van der Veer, samen met hun drie kinderen. We spreken met de mater familias, die bruist van positiviteit. Zij was het die haar beide zoons ooit een abonnement gaf op Ode. Zoveel jaren later zijn ze nog steeds bevlogen lezers. Zonen Gerard en Arjan organiseerden eerder dit jaar het BlijNieuwsfestival in Gouda, hun eerste evenement om een positieve boodschap te verspreiden. Dit vloeide voort uit hun initiatief om blij nieuws de wereld in te sturen via hun gelijknamige stichting en website. Dat doen ze nou al vele jaren, samen met enkele vrienden en vele vrijwilligers, verspreid over het land.

Een van die vrijwilligers is hun moeder Marianne. Wanneer we haar spreken, is ze net terug van vijf kwartier fluit spelen in een ensemble. ‘Fluiten is voor mij een manier om mij te uiten’, rijmt ze onbewust.

Haar creativiteit gaat verder dan de fluit. Als ze een kort verhaaltje schrijft voor blijnieuws.nl, dan wordt ze door haar zoons omschreven als ‘een gewaardeerd redacteur’.

Marianne van der Veer vertelt: ‘Ons gezin is een gewoon, alledaags gezin, maar er stond en staat één ding centraal: liefde en de familieband die daaruit ontstaat. Onze kinderen zijn in liefde geboren.’ Zij heeft tussendoor gewerkt, maar bleef vooral thuis om de kinderen een warme basis te geven. Dat laatste is aantoonbaar gelukt.

‘Nu heb ik de behoefte om binnen ons gezin te praten over de dingen die ertoe doen in het leven. Ik noem 82 THEOPTIMIST.NL SEPTEMBER/OKTOBER 2019

V.L.N.R.: ARJAN, MARIANNE, ESTER EN GERARD

het de onzienlijke dingen, de lijnen die maken dat je leeft.’ Tot ons genoegen horen we dat The Optimist een rol speelt in het voeden van haar gedachtewereld. ‘De artikelen raken me vaak, zetten aan tot verder denken. En het is alsof ik nu pas echt tot bloei kom. Je to be or not to be zit aan de binnenkant, niet aan de buitenkant. Je hoeft niet in een Tesla te rijden om je gelukkig te voelen. Ook al ben je beperkt in je mogelijkheden, of in je bezit, of heb je een handicap; je kunt zin in het leven hebben.’

Dat begint vaak met: genieten van de kleine dingen, horen we haar

zeggen. ‘Ik heb geleerd waar het om draait in het leven. Dat is niet zozeer jezelf, maar de relaties met anderen.

En dat komt weer bij je terug via die onzienlijke wereld.’ Nog een goede raad van moeder Van der Veer: ‘Je moet luisteren naar het stemmetje in je. Soms voel je gewoon: ik moet nu dit of dat doen. Mijn hele lijf zegt dat. Dat bedoel ik ook met tot bloei komen. Het Wilt u op sturingsmechanisme, het deze pagina staan met uw verhaal? engelenwerk, daar moet Laat het ons weten! redactie@ je je oren voor open wiltheoptimist.nl len zetten.’ | OPGETEKEND DOOR BRIAN DE MELLO

Het nieuwe nummer van The Optimist ligt op 25 oktober in de winkel

Omslagthema:

Breken om te bouwen Soms is breken met het verleden de eerste stap op weg naar een nieuwe toekomst. Breken kan op vele manieren; met een slepende historie, verstikkende familiebanden, traumatische ervaringen, belemmerende overtuigingen. Of met religie, sleur, gewoontes, vrienden, relaties, werkzaamheden. uw Heeft u d Wat levert het op? En hebben we het lef om optimistisch iets nieuws op te bouwen? verbran ruggen b start? n verse voor ee eten w s n o t L a at he e cti @ via reda ist.nl m ti theop

Breken met de 24-uurs economie Sander van Veenendaal breekt met de druk Hoe een moslim zijn geloof loslaat VrijheidsOndernemer Jeanet Bathoorn breekt los • En nog veel meer • • • •

Een samenwerking tussen ISVW en Ubuntu Society

Ontdek Ubuntu: ‘Ik ben omdat wij zijn’ Schrijf u in voor de opleiding Ubuntu, Leiderschap & Burgerschap, start: 13/14 jan. 2020

al Specia s, anager voor m rders, bestuu ers, jk werk li e p p a h maatsc ndere en en a docent en. esseerd r e t ïn e g

In vijf modules van twee dagen zullen we gezamenlijk, als het schillen van de ui, de gelaagdheden van Ubuntu ontdekken, vanuit historisch, filosofisch en wetenschappelijk perspectief maar vooral ook concreet toegepast in de praktijk van alledag. Persoonlijk-professionele vraagstukken zullen de rode draad/uitgangspunten vormen van de opleiding.

In een wereld waarin protocollering, digitalisering en de dagelijkse praktijk van targets en competitie vaak doelen op zich lijken te worden, zoeken we in de opleiding Ubuntu, leiderschap en burgerschap gezamenlijk naar nieuwe wegen waarin medemenselijkheid, dialoog, tussenruimte, compassie en duurzaamheid sleutelbegrippen zijn.

Meer informatie: isvw.nl/ubuntu LOCATIE: LANDGOED ISVW • DODEWEG 8 • 3832 RD LEUSDEN • 033-4650700 • INFO@ISVW.NL