The Optimist 198

TOM (THE OPTIMIST MOVEMENT) IS LOS! (P.4-5)

EE: DOE M

JF SCHREINGE CH A LL (P.2)

Interview met Nadia Moussaid

VOOR DE PSYCHISCH KWETSBAREN! P. 44

Durf grijs te denken Kevin Dutton over ons brein Zo voorkom je online polarisatie

Bevrijd ons ervan en begin bij jezelf

Meer: De kracht van Ebru Umar, Waldy Brewster en Henk Bakboord • Joris Vinckens wonderlijke antwoorden • Je eetstoornis de baas

THEOPTIMIST.NL

BP

WITDENKEN

€ 9,95 – MEI/JUNI 2021 / NR. 198

ZWART-

DOE MEE MET ONZE ‘BESTE TOM’ SCHRIJFCHALLENGE

Schrijf een positief verhaal We dagen je uit om een positief verhaal naar ons toe te sturen. Met opzet noemen we het niet een ‘wedstrijd’, maar een ‘uitdaging’ want we gunnen iedereen een eerste plek. Dat mag een waargebeurd verhaal zijn, een blije gedachte, een hoopgevend essay of een fantasie waar je vrolijk van wordt. Zolang het de lezer maar inspireert, ontroert of aan het lachen maakt.

Een selectie van de beste inzendingen wordt gepubliceerd; online, in een e-book of in het tijdschrift The Optimist. En er vallen ook nog prijzen te winnen!

SPELREGELS

Om je wat houvast te geven, hanteren we de volgende spelregels: • Jouw artikel telt tussen de 300 en 2.000 woorden. Gedichten mogen korter zijn.

• Het is positief, inspirerend of bemoedigend. Staan er onverhoopt toch negativiteit, beledigingen of ontmoedigingen op je papier? Dan dagen we je uit om die gedachten om te buigen.

• Het is door jou zelf geschreven en nog niet eerder ergens gepubliceerd.

• Als wij denken: het is net niet optimaal, maar er zit wel potentie in, dan krijg je van ons tips om het verhaal te verbeteren, in te korten of aan te vullen.

• Er is een Raad van Waarde die naar de inzendingen kijkt en er een waarde aan hecht. De Raad bestaat uit: Yolanda Eijgenstein, Cathelijne Esser, Gijs de Swarte en Jan Terlouw. Hoofdredacteur Brian de Mello zit de Raad voor.

• Op www.bestetom.nl kun je je verhaal insturen (uploaden) tot en met 31 mei 2021.

• Alle inzendingen worden door de redactie gelezen en worden eigendom van uitgeverij The Optimist. Alle inzenders krijgen een reactie voor 30 juni 2021.

• Over de Schrijfchallenge en de uitslag is correspondentie mogelijk, zolang deze maar optimistisch van toon is.

Veel schrijfplezier gewenst!

WWW.BESTETOM.NL

VOORWOORD

Ongehoord?

Het grote voordeel van een magazine als The Optimist is dat het een podium biedt aan positieve geluiden. Telkens weer besef ik dat het een voorrecht is om zo’n medium te mogen bestieren, en te kunnen aanbieden aan mensen met een goed idee, een inspirerend verhaal of een verbindend initiatief. Want zij zoeken – terecht – naar bevestiging, ondersteuning en een publiek, om beweging te creëren.

Die beweging zijn wij nu zelf ook aan het opstarten: The Optimist Movement, kortweg ‘TOM’. Er wordt de laatste tijd al veel bewogen, want mensen voelen dat er momentum is voor verandering. In plaats van af te wachten, willen ze actie, vooruitgang en zelfs protest. Vanuit onze movement staat het laten zien en horen van positieve berichtgeving, vooral via internet, centraal.

Simpelweg omdat ik, en met mij vele anderen, van Jan Terlouw tot Ali B, ervan overtuigd ben dat we onszelf ziek maken als we te veel negatief nieuws consumeren. Het tast onze mentale staat aan (niet voor niets is het aantal mensen met een depressie de afgelopen tijd schrikbarend gestegen) en uiteindelijk ook onze fysieke gesteldheid.

Als ik zie hoeveel mensen demonstreren tegen de coronamaatregelen vraag ik me af wat voor impact dat op henzelf heeft. Natuurlijk is protesteren een manier om iets van je af te schreeuwen, om het opgekropte gevoel een uitweg te bieden.

Maar als je vervolgens niet wordt gehoord, niet serieus wordt genomen en de kous of misschien wel de wapenstok op de kop krijgt, is dat niet bevorderlijk voor je gezondheid.

Voor iedereen die gehoord wil worden én een positief perspectief durft te zien, ook al is het maar een klein beetje, is TOM bedoeld. De ongehoorde onderstroom mag een stem krijgen. We krijgen de komende weken, maanden, wellicht jaren te maken met meer zwart-witdenken in onze wereld. Met TOM willen we de kans op polarisatie verminderen, ideeën en mensen met elkaar verbinden en een uitlaatklep bieden voor wie dit nodig heeft. Dat doen we onder meer met een Schrijfchallenge, waar je meer over leest op de pagina hiernaast. En we kijken naar andere dingen die wél kunnen, waar je wél aan mee kunt doen om iets positiefs bij te dragen. Doe je ook mee?

Medewerkers Sofie van de Vreede Sofie van de Vreede volgt de opleiding Mediaredactiemedewerker en studeert af op de redactie van The Optimist.

Naast schrijven houdt ze zich vooral bezig met het bewerken van audio, fotografie en haar blog over pop culture. Een van haar ambities is om mensen te inspireren meer boeken te lezen in een tijd vol technologie.

Nathalie Kelderman Nathalie Kelderman is politicoloog en werkte onder meer bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Haar kwaliteiten als schrijver over sociaalmaatschappelijke thema’s maken haar een gewaardeerd gastredacteur voor The Optimist. Nathalie is getrouwd, heeft een zoon en woont op fietsafstand van de redactie in Den Haag.

Roland Pluut, uitgever rp@theoptimist.nl PS: Bekijk ook onze vernieuwde website, waar je de komende tijd meer informatie vindt over TOM en de optimistische initiatieven die we opstarten!

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 3

F D NA AN VA MA AL ER P

€

3

Kom in beweging en doe mee met TOM:

Nee, we hoeven niet terug naar de tijd van Flowerpower. Maar we willen wél zorgen voor positieve journalistiek en inspiratie. Daarom is er nu TOM: The Optimist Movement.

Een beweging die staat voor hoopvol realisme en verbinding. Steeds meer mensen staan achter TOM.

‘De vereenzaming door de pandemie neemt ernstige vormen aan.

We kunnen niet zonder elkaar, blijkt maar weer eens. Ik denk dan ook dat The Optimist Movement een warme ontvangst zal krijgen. Mensen worden blij van goede berichten. Optimisten zijn veel gezelliger dan pessimisten, ze bieden meer perspectief, ze vertegenwoordigen hoop, en hoop is misschien wel het krachtigste levenselixer dat er is in een vaak zo boosaardig lijkende wereld.’

– Jan Terlouw, schrijver en voormalig politicus

TOM staat voor het: 1. Maken en verspreiden van positieve berichtgeving 2. Aandacht schenken aan sociale en duurzame initiatieven 3. Verbinding creëren door het bieden van een platform 4. Inzicht geven in inclusieve en constructieve meningen

5. Bevorderen van solidariteit, diversiteit en saamhorigheid 6. Delen van kennis voor afgewogen keuzes 7. Steunen en delen van optimistische ideeën 8. Bevorderen van lezen door jong en oud 9. Stimuleren van ontwikkeling en innovatie 10. Inspireren van mensen om actief bij te dragen aan een betere wereld

Ga naar www.theoptimistmovement.nl

24 Bevrijd van zwart-witdenken

Wie is gebaat bij het denken in zwart-wit? Doen we het niet allemaal stiekem, af en toe, en hoe erg is het eigenlijk?

Kevin Dutton, Nadia Moussaid, Kees Kruythoff, Janne Schuijn en vele anderen zijn het eens met Stef Bos: wijsheid is vaak grijs.

14 Ideale leeromgeving

20 De eerste duizend dagen

58 Eetstoornissen genezen

6 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

INHOUD

Mei/juni 2021

66 Drie krachtige portretten

72 Joris Vinckens antwoord VERHALEN

CHALLENGE

Schrijf zelf een positief verhaal.

2 Doe mee EDUCATIE

14 Ideale plek om te leren

De Learning Landscapes van D/Dock.

MENS EN MILIEU

18 Urgentie van SDG’s

Het nieuwe kabinet moet er nu écht werk van maken.

GEZONDHEID

je levenskracht

20 Het begin bepaalt

32 Het binaire brein

vraagt om hulp

Dr. Kevin Dutton vertelt hoe we verschillen kunnen omarmen.

34 Kleurrijk in zaken

CEO Kees Kruythoff’s missie.

38 De lachende nar

Sander Funneman over de diamant in onszelf.

40 Durf grijs te zijn

Stop de neerwaartse spiraal, adviseert Edwin van de Scheur.

De eerste 1000 dagen volgens holistisch arts Nienke Stoop.

42 Brutaal eerlijk

THEMA:

BEVRIJD VAN ZWART-WITDENKEN

Een overwegend zwart-witte editie om af te kicken van het zwart-witdenken.

25 Introductie

26 Werelden verbinden

Nadia Moussaid doet het door kunsten cultuurprogramma’s.

30 Online

meerstemmigheid

Joline Verloove geeft tips tegen digitale polarisatie.

tegen jezelf

Het anders denken van mindset-deskundige Janne Schuijn.

44 ‘Geschikt of

ongeschikt?’

Nathalie Kelderman over werken met een vlekje.

BEELDVERHAAL

INTERVIEW 66 De kracht van…

Gijs de Swarte portretteert drie

doorzetters pur sang: Ebru Umar, Waldy Brewster en Henk Bakboord.

ACHTERGROND 70 Hoogsensitief

voor altijd

Een stralend afscheid van Mérène Rouma.

ZINGEVING 72 Het antwoord

van Joris Vincken

Mariska van Doorn duikt in heel zijn denkwereld.

12 ONDERSTROOM, MET ONDER MEER:

Ode aan Bibian Mentel Stadsreporters: Leven Lang Leven Bloembombardement 76 KEUZE

Kunstenaars om te kennen Outfit voor de man

50 Indische portretten Fotograaf Armando Ello brengt Indo’s

VASTE RUBRIEKEN

BOEKVERDIEPING 58 Honger naar vervulling Modita van Zummeren laat zien hoe

57 Column: Govert Derix

wereldwijd in beeld.

zingeving helpt bij een eetstoornis.

8 Dialoog 23 Column: Annette Nobuntu Mul 65 Column: Harry Starren 81 Column: Brian de Mello 82 Lezer in beeld: Rob Visser MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 7

Colofon

Dialoog

De Nederlandstalige The Optimist wordt gemaakt door:

Uitgever: Roland Pluut Hoofdredactie: Brian de Mello Redactie: Laura Boeters, Arie Dekker, Mathilde de Jeu, Sofie van de Vreede Vormgeving: Irma Theunisse

Met medewerking van:

Stef Bos, Govert Derix, Mariska van Doorn, Kevin Dutton, Armando Ello, Sander Funneman, Tessa Jol, Nathalie Kelderman, Daphne Laan, Francesco Messori, Annette Nobuntu Mul, Edwin van de Scheur, Irene Snel, Harry Starren, Roy van der Steen, Mark Stolk, Gijs de Swarte, Joline Verloove en Barry Wentzel Coverfotografie: Geert Broertjes

En met dank aan:

Joke Asman, Henk Bakboord, Marieke Boon, Waldy Brewster, Geert Broertjes, Rosa van Driel, Cerian van Gestel, Arthur van de Graaf, Mirna Ligthart, Bibian Mentel en de Mentel Foundation, Paul van Meurs, Kees Kruythoff, Nadia Moussaid, Ellen van Reesch, Mirjam Renting, Mérène Rouma, Janne Schuijn, Anko Stoffels, Nienke Stoop, Jan Terlouw, Lisette Thooft, Ebru Umar, Joris Vincken, Rob Visser, Britt Vries en Modita van Zummeren

En dank aan de kunstenaars Merlijn, Rob, Frederike, Daan, Mignon en Iris (p.76-77).

Wel optimist, maar nog geen abonnee?

De jaarprijs voor een abonnement is € 84,00.

Kijk voor de verschillende abonnementsvormen en de voorwaarden op onze website, www.theoptimist.nl/word-abonnee Voor meer informatie: bel 070 - 205 9231 of mail naar abonnementen@theoptimist.nl.

Je kunt je ook aanmelden per post: Postbusnummer 226, 2690 AE ’s-Gravenzande KVK-nummer: 59366303

Advertenties

Tom van Tol: advertenties@theoptimist.nl T: 070 - 205 9232 (kantooruren)

Bestellingen

Het nieuwste nummer is, naast bij 1.200 verkooppunten in het land, ook online verkrijgbaar. Ook oude nummers zijn na te bestellen (€ 9,95 per exemplaar, excl. € 3,50 verzendkosten binnen Nederland) via www.theoptimist.nl/shop. © 2021 Uitgeverij The Optimist B.V. of de individuele auteurs

8 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

Dubbele stem

In de vorige editie van The Optimist met het thema Feminiene kracht hield Paul van Meurs een pleidooi om dubbel stremrecht te geven aan mensen die jonger zijn dan 50 jaar. Online werd gereageerd, waarop wij Van Meurs om zijn reactie vroegen.

Ik schrik van deze mening. In feite komt het erop neer dat de mensen boven de 50 uitgerangeerd zijn en dus minder te vertellen hebben over de samenleving. Zullen we eerst beginnen met dat jonge mensen hun stemrecht gaan gebruiken? Bij de stemming over de Brexit hebben jongeren hun stemrecht minder gebruikt dan de ouderen, om maar eens een voorbeeld te noemen.

Met vriendelijke groet van een 64-jarige.

GIJSBERTHA

Dank voor uw reactie. Ik wil op geen enkele manier suggereren dat mensen boven de 50 uitgerangeerd zijn. Ik behoor tenslotte zelf ook tot die categorie.

Maar ik krijg regelmatig het gevoel dat juist de behoeftes van jonge mensen uitgerangeerd worden.

De kern van het idee is dat mensen onder de 50 de consequenties van hun keuzes langer moeten dragen en dat misschien hun keuze dus zwaarder mag wegen. En dat dan in een maatschappij die geen enkele We zijn benieuwd groep uitsluit.

PAUL VAN MEURS Het artikel teruglezen en meepraten? www.theoptimist.nl/dubbelstemrecht

naar jouw mening over deze editie.

Schrijf ons! redactie@ theoptimist.nl

DIALOOG

Ziekenhuismaaltijden Tijdens de afgelopen Nationale Week Zonder Vlees voegden drie Nederlandse ziekenhuizen plantaardige maaltijden toe aan hun menu. Initiatiefnemer LIVEKINDLY Collective stelde hiervoor de vleesvervangers van het merk LikeMeat ter beschikking. Op www. theoptimist.nl/daily werd gereageerd op dit bericht.

Fijn dat jullie op dit initiatief wijzen. Een tijd geleden lag ik voor het eerst in het ziekenhuis en als zeer gezonde eter was ik geschokt hoe slecht het eten daar was (speciaal om beter te worden). Van kennissen hoor ik dat het een algemeen probleem bij ziekenhuizen is. De finishing touch: naast de receptie ‘lounges’ een koffieafdeling die vol ligt met gevulde koeken en allerlei soorten gebak.

We moeten begrijpen en accepteren dat het grootste deel van de bevolking niet beseft wat echt gezond eten is, maar een ziekenhuis zou in ieder geval wél gezond eten moeten geven. Dat zet mensen positief aan het denken over hun eigen eetpatroon.

Trouwens, als je naar de ingrediënten van vleesvervangers kijkt word je ook niet vrolijk. Als vegetariër eet ik die

dus ook niet. Als vleesvervangers maak ik vaak een omelet met bijvoorbeeld gember, ui of wat fijngehakte groente.

Gemiddeld eet ik circa drie eieren per dag. Daarnaast kun je ook wat champignons of andere paddenstoelen bakken met wat ui en knoflook. Een mooie salade met een eenvoudige dressing van olijfolie met citroensap maakt het feestelijk af. Daarnaast kan men eenvoudig zelf vleesvervangers maken en deze een paar dagen bewaren of invriezen.

Denk aan noten- of paddenstoelballetjes. Je weet dan precies wat je eet!

Meld je aan voor onze online nieuwsbrief

Wat is de Daily?

THEO LikeMeat laat in een reactie het volgende weten: ‘In nauwe samenwerking met het management van ziekenhuizen wordt continu gewerkt aan een voedzame maaltijdkeuze voor patiënten, onder andere op basis van het verhogen van het eiwitgehalte per maaltijd.

Onze ‘Like Chicken Bites’ die in

Iedere werkdag optimistisch nieuws Elke vrijdag in je mailbox Gratis

Meld je nu aan via: www.theoptimist.nl/daily

deze maaltijden gebruikt worden zijn gemaakt van biologische soya, een bron van proteïne met een eiwitgehalte van 18 gram per 100 gram. Daarnaast zijn deze plantaardige kipstukjes laag in vetgehalte, vrij van cholesterol en vezelrijk.’

‘Voor mij is The Optimist het oplaadpunt voor positieve energie!’

ARTHUR VAN DE GRAAF

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 9

DIALOOG

Feminiene kracht gemist?

Merk je het al?

De vrouwelijke wending van 2021. Je leest er alles over in de vorige editie van The Optimist met het thema Feminiene kracht.

Bestel nu via: www.theoptimist.nl/shop

‘Bij het initiatief van The Optimist Movement gaat mijn hart sneller kloppen.’

SABINE ALDERS DU-BOSC www.theoptimistmovement.com

10 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

Krachtig geheel Op de oproep om iets te delen over feminiene kracht, kreeg de redactie een aantal mooie en persoonlijke verhalen binnen. We delen het verhaal van Berry Wantzel.

De feminiene kracht in mij Een vrouw toonde me een van de prachtige shawls, met daarop een foto van wolken in de zon en een veelzeggende tekst. Het is een halsdoek die door een wereldwijd project “A Prayer into the World”, dat ze ontdekt had, wordt aangeboden voor de vergroting van aandacht voor diepere betekenissen in het leven. Háár shawl, voor haar heel speciaal, die ze van haar hals nam en trots, kwetsbaar tegelijk, om de tekst ervan met me te delen, voor me uitspreidde aan het eind van ons gesprek over feminiene energie en wat nou eigenlijk verbindende, werkelijke power-vrouwelijke invloed toevoegt aan de ecologie waarin we leven. Ik voelde meteen: wat daar geschreven staat wil ik ook als man voor de toekomst en als mens leven, in me dragen, van zo’n evolutie wil ook ik bewust een deel zijn, wat zal dat van me vragen? Ik wil leven in en meebouwen aan een ecologie en aan een toekomst die anderen en mijzelf laat floreren. Niet meer nemen dan geven. Niet

om aan de verwachtingen van anderen te voldoen, maar om het leven in mijzelf en anderen de kans te geven dieper afgestemd te zijn.

De vrouwelijke kant van mezelf activeren, van binnenuit.

Hoe doe ik dat? Wat houdt dat bij mij in? Nou, zoeken naar zelfinzicht, zelfreflectie, luisteren vanbinnen, werken aan verbinding, empathisch zijn, vertrouwen, creatief geboorte geven, streven naar verfijning, zorgzaam zijn, me blijven richten op de lange termijn. Weerstand bieden aan de reflexen van aanvallen of vluchten. Samenwerken, niet vanuit angst.

In iedere gelaagdheid. Kinderlijk – volwassen – maar vooral dienstbaar naar de lange termijn binnen het grotere geheel waar ik deel van ben.

‘Those who are willing to be vulnerable move among mysterie’ (Roethke) is een lijfspreuk die me dagelijks dieper laat beleven hoe speciaal het is en spannend om verantwoordelijk speels en mens te zijn. Een mens, als man, als echtgenoot, als muzikant, als danser en als zoveel meer, een kwetsbaar deel van een veel groter kwetsbaar oneindig krachtig geheel dat ik probeer te dienen en in vrijheid lief te hebben.

BARRY WENTZEL

DIALOOG

Gezondheidszorg In aflevering 18 van Onderstroom, de

podcast van The Optimist, spraken we met de gepensioneerde psycholoog Frits Bosch over zijn strijd tegen de marktwerking binnen de ggz. Bosch vertelt hoe wij het belang van de eerste lijn weer terug kunnen brengen.

Volgens hem heeft geld namelijk een verwoestende werking binnen de geestelijke gezondheidszorg en kunnen we het anders doen. De luisteraar voegde daar graag iets aan toe.

Weer een inzichtgevende, boeiende podcast. Wel wil ik nog opmerken dat wij, als zorgverleners in de nulde lijn, graag aansluiten bij het brede overleg. Nuldelijnszorg richt zich vooral op preventie. Ook dit is een belangrijk, nuttig en uiteindelijk kostenbesparend onderdeel in de opbouw van onze gezondheidszorg.

JONG & CO HAARLEM

Heldere podcast over de zorg vroeger, nu en gewenste toekomst!

wordt gegeven aan creatieve

R. JANSSEN

door aan redactie@theoptimist.nl

geesten die de stem van de vooruitgang vormen. Geef je reactie en wie weet wordt jouw opmerking

Wil je ook meepraten over dit

of verhaal besproken in het

onderwerp en andere geluiden uit

luisteraarssegment van de podcast.

de onderstroom? Luister dan naar

Onderstroom is te beluisteren via

Onderstroom, de officiële podcast

je favoriete podcastapp of via

van The Optimist, waarin een stem

www.theoptimist.nl/podcast.

Het Amsterdamse Rijksmuseum is het eerste museum ter wereld met een maximale DUURZAAMHEIDSSCORE. Bij deze prestatie houdt het niet op, want het museum streeft ernaar in 2030 volledig gasvrij te zijn. • Gemiddeld heeft een op de drie mensen wereldwijd geen toegang tot schoon drinkwater. Dit inspireerde onderzoekers uit Singapore om een methode te ontwikkelen waarmee water uit de lucht kan worden gehaald. Dit kan 17 liter water per dag opleveren. • Van alle wegwerpmondkapjes belandt een groot deel op de vuilnisbelt. Wetenschappers uit Melbourne komen met een duurzame oplossing. Het gaat om een mix van oud beton en plastic. Het plastic uit mondkapjes verstevigt het materiaal. Door het aanleggen van twee kilometer weg krijgt ongeveer 93 ton afval een nieuwe bestemming. • Inwoners van het Amerikaanse Denver ervaren een nieuw fenomeen in het dagelijkse straatbeeld: STAR-wagens. Hierbij staat STAR voor Support Team Assisted Response. Dit zijn teams van maatschappelijk werkers en ambulancebroeders die zonder geweld helpen bij vergrijpen zonder criminele bedoeling. • Veel zwembaden in Duitsland kampen met een gebrek aan getrainde badmeesters. De oplossing zou een drijvende onderwaterreddingsrobot kunnen zijn. Onderzoekers hebben een apparaat ontwikkeld dat mensen kan redden die dreigen te verdrinken. De robot kan zowel in zwembaden als in open water worden ingezet. • Kickbokser Rico Verhoeven heeft een gratis platform voor werkzoekenden opgericht: Heel Nederland Werkt. Op deze vacaturesite kunnen mensen zich gratis aanmelden en hun competenties aanscherpen, terwijl werkgevers hier kosteloos vacatures op mogen plaatsen. Verhoeven wilde iets doen aan de werkloosheid die voortvloeit uit corona. Zijn bekende vrienden helpen mee om het platform te promoten. • Geldzorgen? Bezoek het Geldstresscafé. Een initiatief van Sandra Doevendans, ex-cafébaas en Statenlid van de Provincie Noord-Holland Sandra Doevendans, bedoeld voor iedereen die met coronaschulden kampt. Hier krijg je tips om uit de geldzorgen te komen én te blijven. Het café is gratis en vindt online plaats.

MEER GOED NIEUWS OP PAGINA 13 >

Goed nieuws

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 11

ODE AAN...

Ode aan Bibian Mentel Normaliter staat hier niet een ode aan één persoon. Maar als die persoon synoniem staat voor optimisme, dan mag het wel een keer.

Met uitspraken als ‘Je moet niet verdrinken in je verdriet’, ‘Klagen heeft nog nooit iets opgelost’, ‘Iedere dag is een cadeautje’, ‘Verzamel herinneringen, geen bezittingen’ en ‘De zin van het leven is liefde, in welke vorm dan ook’ kom je bij ons in de galerij der onsterfelijke optimisten terecht. Met vlag, wimpel en medailles.

Voor wie zo nu en dan een sprankje hoop nodig heeft, een straaltje licht tussen de donkere wolken wil zien, een toonbeeld van veerkracht en doorzettingsvermogen zoekt én een mooie herinnering aan een glimlach van liefde wil koesteren: denk nog eens aan Bibian Mentel. | BRIAN DE MELLO Sms LEEF naar 4004 www.mentelityfoundation.org

BOEKEN

Goed in je vel Blij zijn met je lichaam: hoe doe je dat als je er niet tevreden mee bent, of bijvoorbeeld chronische pijn hebt? Volgens Lisette Thooft, rebalancer, freelancejournalist en auteur van het boek Vrienden worden met je lijf, is het een kwestie van op een andere manier naar je lichaam kijken. Dit houdt ook in dat je anders omgaat met de pijn die je voelt en de spieren die je staande houden. ‘We zijn het contact met ons lichaam verloren. We zijn druk bezig in ons hoofd en het lijf strompelt er maar achteraan’, stelt ze in haar boek. Ons lichaam is ervoor gemaakt om signalen af te geven, die we vaak verkeerd interpreteren. Volgens Thooft kan pijn bijvoorbeeld ook iets goeds zijn: ‘Er zijn verschillende lagen van ervaring.

Ik heb gehoord dat boeddhisten zeggen: “Pijn is existentieel, lijden is optioneel”.’ In het boek komen simpele ontspanningsoefeningen voor met verwijzingen naar instructievideo’s en bronnen voor meer informatie. Zo schrijft ze: ‘Kun je je hart voelen kloppen? Voel eens, nu, op dit moment. Voel je je hartslag?

Waar voel je die? In je borstkas, in je handen, je voeten, je neus, je lippen? Overal? Of nergens? Voel je alleen je hart bonzen als je buiten adem bent door inspanning, of als het

in je keel klopt van angst? Je hartslag is er altijd en van iets wat er altijd is, kun je je soms moeilijk bewust worden.’

Thooft is van mening dat je jezelf niet mooi hoeft te vinden om van je lichaam te houden.

‘Je hoeft niet slank, sportief of sterk te zijn, maar je moet je wel kunnen ontspannen.’

Onder andere deze standpunten worden in het boek benoemd en onderbouwd. Dit vormt een ware verrijking van je visie op je lijf.

Mensen zijn zich vaak niet bewust van wat hun lichaam allemaal doet, en hoeveel liefde en aandacht het waard is. ‘We moesten letterlijk onze poot stijf houden, we spanden voortdurend spieren aan waardoor we minder hoefden te voelen.’ Vaak zijn we geneigd om onze emoties onder controle te houden. Ons lichaam neemt vaak zonder dat we het beseffen deze expressie over door de spieren aan te spannen. Deze raken dan al snel overbelast.

‘We zijn met een gestrekt been het leven in gegaan omdat het niet anders kon en nu blijft dat been maar gestrekt staan.’ Thooft weet op alle mogelijke vragen over ontspannen, stress en het lichaam een antwoord en heeft dit samengebundeld in een prachtig boekwerk.

Vrienden worden met je lijf Lichaamsbewustzijn als levensbelang Lisette Thooft Uitgeverij Ten Have ISBN: 9789025909222 176 pagina’s € 20,99 Verkrijgbaar via theoptimist.nl/shop

| SOFIE VAN DE VREEDE

Dankzij het project NLRAAMKUNST wordt er kunst tentoongesteld in heel Nederland.

Daarbij krijgen kunstenaars de kans om hun werk te verkopen en te publiceren.

Voorbijgangers kunnen op deze manier alsnog genieten van kunst en hoeven hiervoor niet te wachten tot de musea weer opengaan. • De Angst-, Dwang- en Fobiestichting (ADF) zet zich in voor meer openheid over psychische klachten. Cabaretier Marjolijn van Kooten, tevens de directrice van de stichting, combineert psychische hulp met humor.

‘In het theater heb ik altijd gezocht naar openheid en verbinding met lotgenoten.’

• De Keniaanse Nzambi Matee heeft een product ontworpen dat vijf tot zeven keer sterker is dan beton. Ze ontwikkelde duurzame bouwmaterialen gemaakt van plastic afval. De bouwstenen worden gemaakt in haar eigen fabriek. Ook ontwikkelde ze de machines die deze materialen produceren. • Met de komst van de lockdowns, is er meer motivatie om muziek te maken. De Nederlandse Piano en Muziekinstrumenten Bond (NPMB) merkt een groei in de instrumentenverkoop. Dat is mooi, want muziek brengt mensen bij elkaar en verbindt, ook online. • Door buiten naar binnen te halen bevorder je de kans op een goede sfeer in huis. De natuur heeft een positief effect op mensen, want het vermindert stress en maakt gelukkiger. Planten in huis zorgen voor een fijne omgeving. • Er is een mogelijk alternatief voor antibiotica. Wetenschappers hebben ontdekt dat een voedingsstof genaamd taurine je kan beschermen tegen bacteriële infecties. Onder meer ijs bevat hier een grote hoeveelheid van. • Vier jaar geleden verwoestte een enorme cycloon de riffen rondom het eiland Fiji. Lange tijd dacht men dat dit stukje natuur nooit meer zou herstellen, maar niets is minder waar. Uit een duikexpeditie is gebleken dat het koraal uitzonderlijk snel aan het herstellen is.

Goed nieuws

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 13

ONDERSTROOM

Bouwen aan de ideale leeromgeving In deze snel veranderende tijd passen traditionele schoolgebouwen vaak niet meer bij de manier waarop onderwijs wordt gegeven. Terwijl de leeromgeving juist zo belangrijk is, want naast het leerproces vormt óók de fysieke omgeving mensen in hun denken en doen. De Amsterdamse ontwerpstudio D/DOCK bedacht Learning Landscapes, een ontwerpmethodiek waarmee leerlingen, leerkrachten en schoolbestuurders een ideale schoolomgeving kunnen creëren.

DOOR:

TESSA JOL

FOTO: ADAM VAN NOORT

SAMENLEVING

‘Er is een kloof in de communicatie tussen het onderwijs en de architectuur’, stelt Francesco Messori, creatief directeur van D/DOCK. ‘We horen steeds vaker dat schooldirecteuren en leraren vernieuwing van hun school, de cultuur en de onderwijspraktijk beogen, maar dat ze in hun idealen worden belemmerd door de fysieke beperkingen van het gebouw. Dit terwijl de leeromgeving niet alleen het onderwijssysteem zou moeten ondersteunen, maar juist ook versterken. Wanneer vanuit een school wensen en idealen worden geuit naar gemeente, architect en aannemer, stuiten ze vaak op onbe-

KNUSSE PLEKKEN WAAR KINDEREN ZICH KUNNEN TERUGTREKKEN

grip.’ Dit komt volgens hem omdat er in het onderwijs een andere vakterminologie wordt gebruikt dan bij gemeenten, architecten en aannemers. ‘De partijen spreken elkaars taal niet. Daarnaast zijn onderwijssystemen niet zo makkelijk vast te leggen in vierkante meters. Naar ons idee is het daarom de hoogste tijd voor een nieuwe visie op de onderwijsomgeving.’

Co-creatie

‘Met onze ontwerpmethodiek Learning Landscapes helpen we scholen om op een andere manier naar hun bestaande of nog te ontwikkelen schoolgebouw te kijken’, vertelt Irene Snel, interieurontwerpster van D/DOCK. ‘Ons team onderzocht verschillende leeromgevingen. Op basis daarvan ontwikkelden wij systemen en uitgangspunten om de “ideale” leeromgeving te ontwerpen.’

Hiermee geeft D/DOCK een stem aan leerlingen, leerkrachten, schoolbestuurders en andere betrokkenen rondom een school. ‘Door interactieve workshops en co-creatie bieden wij de mogelijkheid een ideale

leeromgeving te creëren, passend bij ieder onderwijssysteem.’

Van binnen naar buiten

‘Het belangrijkste aspect van Learning Landscapes is dat een school van binnenuit wordt gecreëerd’, vervolgt Snel. ‘We maken niet eerst een buitenschil om dan maar te zien hoe het onderwijs daarin past. Het is van wezenlijk belang dat de ontwikkeling van het interieur en exterieur tegelijk opgaan. Eerst bekijken we het gewenste gebruik van de ruimte en daar bouwen we vervolgens een schil omheen. Ook aan de buitenruimte wordt gedacht; onderwijs kan namelijk goed buiten in de natuur plaatsvinden en die wordt nog te vaak gescheiden van de binnenruimte. Een natuurlijke overloop en balans tussen binnen en buiten is ideaal.’ Ze legt uit dat ook externe factoren zoals de maatschappij en de lokale samenleving van invloed zijn op de school en vice versa. ‘Dit systeem is altijd in beweging, als een circulaire gemeenschap.’

School in de toekomst

Volgens Messori verandert de rol van de school in de samenleving: ‘Die zal steeds meer een sociale hub worden voor de directe omgeving, met een brede en centrale functionaliteit voor een grote doelgroep.

Er valt tenslotte aan twee kanten winst te behalen: mensen uit het bedrijfsleven worden betrokken bij het onderwijs en leerlingen gaan de “echte” wereld in en kunnen hier direct en effectief aan bijdragen.

Ook zie ik mogelijkheden voor

bedrijfsleven waar lifelong learning steeds vaker het thema is. Naast deze samenwerkingen biedt dit mogelijkheden voor een stap naar grotere financiële onafhankelijkheid bij de realisatie en het beheer van een schoolgebouw. Met als resultaat meer ruimte voor het vormgeven van een leeromgeving die past bij de ambities van de school en een sterke eigen identiteit. De keuze voor een bepaalde school wordt dan ook veel duidelijker voor ouders, leerlingen en personeel.’

Rust en geborgenheid

De aanpak van Learning Landscapes is succesvol, blijkt uit recente workshops georganiseerd voor de studenten, leerkrachten en schoolbestuurders van alle academies van MBO Utrecht. Vooral door de bijdrage van studenten kwam men tot verrassende nieuwe inzichten voor de inrichting van de nieuwe schoolomgeving. En ook het interieur van de nieuwe TOV school in Waddinxveen, waarbij de Learning Landscapes ontwerpmethodiek werd toegepast, oogst veel lof; leraren vinden het een fijne lesomgeving, er is een plek voor ieder type kind en alle leeftijden en clusters kunnen

‘Wij creëren een ideale leeromgeving, passend bij ieder onderwijssysteem.’ zonder probleem door elkaar lopen.

Ook de leerlingen zijn er graag en voelen zich er thuis. Kinderen die voorheen moeite hadden om op school te zijn (bijvoorbeeld door ADHD of autisme) voelen zich nu veel beter; ze gaan graag naar school en voelen de rust en geborgenheid die eerder ontbraken. En dat terwijl de ruimten voornamelijk open zijn. ‘Door gebruik te maken van natuurlijke materialen, organische lijnen en patronen, het grote aantal planten en de gedempte kleuren, is het gelukt de sfeer speels maar ook kalm en geborgen te houden’, aldus Snel. Daarnaast blijkt de akoestiek aangenaam en het binnenklimaat zeer comfortabel; een bron van inspiratie voor buurscholen met een traditionele inrichting. • MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 15

FOTO: ADAM VAN NOORT

CENTRALE HAL EN ONTMOETINGSPLEIN VAN DE TOV SCHOOL IN WADDINXVEEN

SAMENLEVING

scholen als nationaal en internationaal verbindingspunt, als online hub in verbinding met instituties en scholen uit binnen- en buitenland.

De school deelt kennis en informatie met de directe gemeenschap en daarbuiten via apps, sociale media en digitale platforms. Zo wordt onderwijs toegankelijk vanuit iedere plek ter wereld.’

‘Een school dient daarbij een plek te zijn waar iedereen graag wil zijn en zich veilig en thuis voelt’, vult Snel aan. ‘Een leeromgeving die inspireert en onderdeel is van een deeleconomie, voor iedereen die geïnteresseerd is in leren en het delen van kennis en ervaring. Een plek voor alle leeftijden, waar kinderen en jongeren van volwassenen leren en andersom.’

Zo’n brede rol van de school in de samenleving kan volgens Snel resulteren in een school die meer als bedrijf fungeert. ‘Een school die eigen opbrengsten genereert door bijvoorbeeld een kunstuitleen of de verkoop van afhaalmaaltijden, zoals bij leer- en leefgemeenschap Laterna Magica in Amsterdam. Of de verhuur van ruimtes buiten schooltijd en het verbouwen van groenten en fruit. Deze bredere invulling kan scholen minder afhankelijk maken van overheidsgelden en schept vrijheid. Denk ook aan het efficiënter gebruiken van een schoolgebouw door dubbelgebruik buiten schooltijd voor de wijk. Zoals een flexibel gebouw dat meegroeit of krimpt op basis van de veranderende behoeften of publiek-private samenwerkingen (PPS) tussen scholen en het

ONDERSTROOM

Fijner oud met Stadsreporters

MAATSCHAPPIJ

Naar schatting zijn in 2060 bijna 5 miljoen Nederlanders ouder dan 65 jaar. Om met z’n allen op een fijne manier oud te worden, startte denken doetank Kennisland de beweging Leven Lang Leven. Hiermee begon een zoektocht naar vernieuwende ideeën uit de samenleving. Twaalf pioniers kregen professionele en financiële begeleiding om hun innovatie verder te ontwikkelen. The Optimist is benieuwd naar het resultaat en stelde enkele vragen aan de pioniers. Mirna Ligthart en Marieke Boon trappen af met Stadsreporters.

Jullie hebben Stadsreporters bedacht. Wat doen jullie zoal?

‘Met Stadsreporters brengen we lokaal beweging in grote maatschappelijke vraagstukken. Dit doen we met projecten en zogenaamde social labs. Deelnemers van de labs krijgen de rol van reporter: zij gaan op zoek naar oplossingen en inspirerende voorbeelden en maken daar films, podcasts of fotoreportages van. Zo maakten in het project BuurtBLIK meer dan 80 stadsreporters van 65 jaar en ouder (tot ver in de 90) filmreportages over hoe je tot op hoge leeftijd verbonden kunt blijven met de wereld om je heen. Een ander voorbeeld is een groep betrokken stadsbewoners die films maakte over waar je terechtkunt met financiële zorgen. Ook maakten we met een

‘Deelnemers geven aan dat ze er weer toe doen.’

16 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

diverse groep vrouwen een tentoonstelling met podcast over rebellie en de muren waar je als vrouw soms tegenaan loopt. Met de labs willen we een nieuw perspectief bieden en mogelijkheden ontsluiten door inspirerende voorbeelden te tonen door de ogen van de deelnemers.’

Hoe draagt Stadsreporters bij aan een fijnere toekomst?

‘We zien dat er een crisis is in de rol die ouderen hebben in de samenleving; er is een transformatie nodig.

Het verlies van – maatschappelijke – betekenis is een grote factor in het ervaren van gevoelens van eenzaamheid, dat zien we terug in onze projecten. Door ouderen in te zetten als reporters die reportages maken over fijn oud worden, sla je meerdere vliegen in één klap. De deelnemers leren iets nieuws. Dat is niet alleen heel praktisch het maken van een reportage, maar ook het vervullen van een reportersrol waarmee zij van waarde kunnen zijn voor anderen.

Doordat de reporters de films maken vanuit eigen vragen en ervaringen, vervullen zij een rol als peer en mogelijk zelfs als influencer.’

Wat bracht jullie op dit idee?

Ligthart: ‘Ik heb lang als editor voor de televisie gewerkt. Wat ik vaak miste in de programma’s die ik monteerde en op tv zag, was werkelijke betrokkenheid en het gebruiken van

media om bij te dragen aan een betere wereld. Daarom zijn we film gaan gebruiken als middel om “andere” verhalen te brengen, verhalen van binnenuit. Met als doel om binnen een buurt, stad of bedrijf positieve verandering te bewerkstelligen.’

Wat heeft jullie initiatief nu al teweeggebracht?

‘Naast het effect dat het heeft op deelnemers die aangeven dat ze “er weer toe doen”, of “voordat ik meedeed aan BuurtBLIK zat ik in een doosje, en nu ben ik daaruit gekomen”, ontsluiten de films mogelijkheden. Organisaties waarover een film werd gemaakt door de stadsreporters, constateren een opvallende toename van nieuwe leden.’ | LAURA BOETERS

Meer informatie: www.stadsreporters.nl / www.levenlangleven.nu Op www.theoptimist.nl lees je vanaf mei 2021 iedere week een q&a met een van de andere pioniers die zich inzetten voor een fijnere toekomst.

MARIEKE BOON EN MIRNA LIGTHART

ONDERSTROOM

Start een bloembombardement

‘Zo wordt een kale, grauwe plek een bloemenzee.’

Bloembommen maken Voor tien bloembommen heb je nodig: • 4 el kleipoeder • 5 el compost of potgrond • 2 el grote bloemenzaadjes • Eventueel 2 tl chilipoeder • Maximaal 50 ml water

Stap 1: Mengen

Roer alle droge ingrediënten door elkaar in een kom. Voeg dan druppelsgewijs water toe. Stop met water toevoegen zodra het mengsel aan elkaar blijft plakken.

Stap 2: Ballen rollen

Maak van het mengsel tien balletjes van ongeveer drie centimeter doorsnede. De bloembom kan eventueel nog een klein beetje worden afgeplat (zodat het op een vliegende schotel lijkt). Daardoor blijft het beter op de bestemming liggen.

Stap 3: Droog en val aan Laat de balletjes minstens drie dagen in het donker drogen, op kamertemperatuur. Dat kan bijvoorbeeld prima in een oude eierdoos. Als de bommen goed droog zijn is alles wat je nog rest

ZELF BLOEMBOMMEN MAKEN

de stad intrekken en je bloemenoffensief starten.

Let op:

Ieder soort zaadje heeft andere omstandigheden nodig om te ontkiemen. Zo heeft de één kou en de ander warmte nodig. Dit werkt hetzelfde met licht en donker.

Omdat men vaak een zaadmengsel gebruikt, kunnen sommige zaadjes al kiemen tijdens het drogen van de bloembommen.

Dat ziet er minder mooi uit, maar je kunt ze nog steeds goed gebruiken. Hoe langer de bloembommen worden bewaard, hoe minder goed de zaden ontkiemen. | CERIAN VAN GESTEL

Meer horen over Guerrilla Gardening?

Luister dan naar podcastaflevering 6 van Onderstroom waarin redacteur Arie Dekker in gesprek gaat met Cerian van Gestel, de oprichter van Guerrilla Gardening Nederland. www.theoptimist.nl/podcast

Guerrilla Gardening.

Cerian ‘Jenny’ van Gestel KNNV Uitgeverij ISBN: 9789050118064 Pagina’s: 144 € 22,50,Verkrijgbaar in de webshop: www.theoptimist.nl/shop MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 17

NATUUR

Een groene en fleurige buurt staat hoog op het wensenlijstje bij bewoners van grauwgrijze woonwijken.

Guerrilla Gardeners gaan met de tuinschep in de hand de strijd aan tegen het grijze. In Guerrilla Gardening. Handboek voor buurtvergroeners staan praktische tips en voorbeelden waarmee je jouw buurt mooier, gezonder en levendiger maakt. Wij delen een recept voor een zogenaamde bloembom: een rond pakketje een rond pakketje bloemzaadjes, beschermd door een laagje klei en compost. Volgens de Guerrilla Gardeners ideaal voor plekken die wel wat biodiversiteit kunnen gebruiken maar lastig bereikbaar zijn, bijvoorbeeld omdat er een hek omheen staat. Een bloembom past in de jaszak en kan op een stuk braakliggend terrein of in een kale bloembak worden gegooid. Zo wordt een kale, grauwe plek een bloemenzee.

ONDERSTROOM

Het kabinet mag duurzaam aan de slag In 2015 ondertekende Nederland samen met 192 andere landen de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Van een overheidsbeleid dat actief bijdraagt aan deze duurzame doelstellingen kwam het echter niet. SDG Spotlight Nederland publiceerde hierover een kritisch rapport, met de focus op twee doelen: SDG 10 (ongelijkheid verminderen) en SDG 15 (gezonde ecosystemen en biodiversiteit). Volgens het SDG Spotlightteam valt er voor de nieuwe regering op dit gebied veel te winnen.

DUURZAAMHEID

DOOR:

LAURA BOETERS

Het frame dat Nederland het goed doet met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, ook wel Sustainable Development Goals (SDG’s), klopt niet, meldt SDG Spotlight Nederland. De afgelopen jaren zette het kabinet het behalen van de doelen helaas niet centraal in het beleid. Dit terwijl veel gemeenten, maatschappelijke organisaties, bedrijven, kennisinstellingen en burgers enthousiast met de doelen aan de slag gingen. Om de Nederlandse overheid een duw in de goede richting te geven, publiceerde het SDG Spotlight-team afgelopen maart zijn bevindingen en aanbevelingen in de rapportage ‘De Vrijblijvendheid Voorbij’.

‘De overheid is nu echt aan zet.’

Op het gebied van sociale en ecologische duurzaamheid (SDG 10 en SDG 15) kan en moet het volgens het rapport veel beter; de effecten van ons economisch beleid en van de Nederlandse consumptie, productie, handel en investeringen zorgen juist 18 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

voor toenemende ongelijkheid en verlies aan biodiversiteit. Ellen van Reesch, auteur van het rapport, legt uit hoe dit kon gebeuren: ‘Er was de afgelopen jaren geen breed gedragen commitment om bestaand beleid aan te passen aan de SDG’s.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken vertegenwoordigde Nederland bij de totstandkoming van de SDG-agenda. Het is geen juridisch bindende overeenkomst. Ik denk dat de agenda en de implicaties ervan voor Nederland bij veel andere onderdelen binnen de overheid onvoldoende bekend waren.’ Ook de neiging van rijke landen om de SDG’s als een agenda voor ontwikkelingslanden te zien speelt mee: ‘Men denkt vaak: wij doen het al goed. Vervolgens is de agenda niet vertaald in een nationale strategie.

Er is bewust voor gekozen om de agenda bij de samenleving neer te leggen, als iets wat we “met zijn allen” moeten bereiken, zonder een duidelijke regierol voor de overheid. Daarbij wordt er veel te weinig getoetst welke effecten het overheidsbeleid heeft. Het zou anders volstrekt duidelijk zijn dat we met het regeerakkoord van 2017 de SDG’s niet halen.’ In de kern is vol-

gens Van Reesch het economisch belang de voornaamste reden dat Nederland slecht scoort op SDG 10 en 15. ‘Uiteindelijk gaat het vooral vaak mis omdat de korte termijn financiële belangen van bedrijven dominant zijn. Politiek en bestuur en het bedrijfsleven zijn te veel met elkaar verstrengeld.’

Weeffout herstellen

De verstrengeling van overheid en zakenwereld is dan ook de hoek waar we moeten zoeken naar oplossingen. In het rapport wordt ‘de bijna ongelimiteerde ruimte voor multinationals en bedrijven om geld te verdienen op basis van lage loonkosten en het gratis gebruik van natuurlijke hulpbronnen’ een basisweeffout genoemd die het behalen van de doelen in de weg staat. Een belangrijke voorwaarde om deze weeffout te herstellen is om meer afstand te scheppen tussen de publieke sector en het bedrijfsleven, stelt Rosa van Driel, die namens Building Change deel uitmaakt van het SDG Spotlight-team. ‘Besluitvormingsprocessen moeten transparanter worden en meer toegankelijk voor burgers en maatschappelijke organisaties. Om dit te bereiken

ONDERSTROOM

moeten we blijven hameren op transparantie en laten zien hoe groot en ongezond de invloed van het bedrijfsleven nu is.’

Overheid aan zet

DUURZAAMHEID

Om de vrijblijvendheid van het beleid daadwerkelijk te laten varen, moeten volgens het rapport de doelen op het gebied van sociale en ecologische duurzaamheid vaker verankerd worden in bindende wetgeving. ‘Dit vraagt om het beëindigen van doorgeslagen deregulering. Dit is wel een thema dat leeft. Er is momenteel ook politieke interesse in meer maatschappelijk verantwoord ondernemen door Nederlandse bedrijven’, zegt Van Driel. ‘Als het gaat om de verantwoordelijkheid die bedrijven hebben in internationale handels- en productieketens, is de overheid nu echt aan zet. Er ligt sinds 10 maart een initiatiefwet van ChristenUnie, GroenLinks en Partij van de Arbeid die hierin een goede stap zet. Ook D66 en CDA lijken geïnteresseerd, maar geven de voorkeur aan afspraken op Europees niveau. Partijen meer rechts van het politieke spectrum vinden het belangrijk om een gelijk speelveld te houden voor Nederlandse bedrijven. Omdat vrijwillige convenanten niet effectief blijken te zijn, en het wetgevingsproces binnen de Europese Unie een stuk trager is, is de initiatiefwet een mooie manier om dat gat op te vullen.’

Steun in de rug

In de rapportage wordt de hoop uitgesproken dat de nieuwe regering het aandurft om krachtig te sturen op een duurzame samenleving, met integraal en minder vrijblijvend beleid. Daarbij onderstreept het SDG Spotlight-team geen afbreuk te willen doen aan de inspanningen van allen die zich al inzetten voor de SDG’s, ook binnen de overheid.

Met het rapport wil het juist een steun in de rug geven. Die steun in de rug bestaat uit een kant-en-klare verander-agenda voor de rijksoverheid, op basis van SDG 10: Ongelijkheid verminderen en SDG 15: Leven op het land.

Hoewel de rol die Nederland nu speelt ten aanzien van kansengelijkheid én behoud van natuur en biodiversiteit in binnen- en buitenland volgens het rapport niet positief is,

blijven de initiatiefnemers hoopvol over de stappen die het nieuwe kabinet de komende jaren kan gaan zetten. Van Reesch: ‘In het verleden heeft Nederland bijvoorbeeld een positieve rol gespeeld in de totstandkoming van internationale, ambitieuze afspraken over natuurbehoud, dus het kán wel.’ •

Lees het rapport via www.sdgspotlightnederland.nl MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 19

ONDERSTROOM

Helen met terugwerkende kracht Hoe waren de eerste duizend dagen van jouw leven? Waarschijnlijk heb je geen bewuste herinneringen van jouw prille tijd op aarde. Toch kan het antwoord op deze vraag volgens holistisch arts Nienke Stoop helend zijn.

DOOR:

LAURA BOETERS

FOTO: PETRA VAN VLIET

GEZONDHEID

De tijd vanaf de conceptie tot aan ongeveer het tweede levensjaar is vormend voor de gezondheid.

In haar boek Levenskracht – Jouw eerste 1000 dagen in een nieuw licht onthult Nienke Stoop hoe we terug kunnen gaan naar onze eerste levensjaren en daarmee blokkades kunnen opheffen. We spreken de holistisch arts over de impact van eerste levenservaringen, hoe we onszelf weer in staat stellen te leven vanuit ons werkelijke potentieel en over de kansen voor een gezonde samenleving.

‘Ik heb het gevoel dat we een belangrijke connectie met onze levenskracht missen’, vertelt Stoop.

Direct daarachteraan stelt ze ons gerust: ‘We zijn deze kracht niet kwijt, alleen de toegang ertoe is geblokkeerd.’ Wat het precies is dat onze levenskracht belemmert, hoe deze blokkades worden gevormd

NIENKE STOOP

en vooral hoe we weer toegang krijgen tot wat zij noemt ‘ons werkelijke potentieel’ leerde ze de afgelopen jaren in haar praktijk.

Het werd het onderwerp van haar eerste boek, dat op 11 mei 2021 verschijnt.

Als arts, acupuncturist, hartcoherentie trainer, Being in Balance® coach en vruchtbaarheidsexpert houdt Stoop zich al tientallen jaren bezig met een holistische benadering van gezondheid en geboortezorg.

Zij ontdekte hoe belangrijk de eerste duizend dagen van ons leven zijn.

‘Ze hebben zo ongelofelijk veel impact op de lange termijn van onze gezondheid. Als we iets willen bereiken in de wereld op het gebied van gezondheid én gezondheidszorg, dan moeten we beginnen bij het allereerste begin.’

Blokkades opheffen

In haar praktijk helpt Stoop zowel stellen met een kinderwens als vrouwen die zwanger zijn. ‘Mijn speerpunt is dat niet alleen de baby, maar ook de ouders een kansrijke start nodig hebben. We gaan op zoek naar hoe stellen optimaal vruchtbaar en gezond kunnen worden en vanuit regie kunnen bevallen.’ Tijdens haar ontmoetingen met vele aanstaande ouders met een langdurige kinderwens valt haar iets opmerkelijks op: ‘Ik zie vaak dat

bepaalde onbewuste patronen ertoe leiden dat een kinderwens niet vervuld raakt. Deze patronen zijn van generatie op generatie doorgegeven en kunnen saboterend werken op de vruchtbaarheid.’

Het opmerken en erkennen van zo’n patroon is vaak al voldoende om de werking ervan op te heffen. ‘Op het moment dat het patroon wordt doorzien en iemand zich realiseert dat het diens hele leven beïnvloedt, dan verschuift er letterlijk iets in het perspectief waarop je naar jezelf, je kinderwens en het leven kijkt. Het bijzondere is dat wanneer ons perspectief verschuift, er iets verschuift in de hele biochemie. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld biologisch wel ineens mogelijk om zwanger te worden.’

Ze schetst een voorbeeld: ‘Een cliënte ontwikkelde in de pubertijd de overtuiging dat zij absoluut niet zwanger mocht raken. Inmiddels was zij volwassen en had al twee jaar een kinderwens. Artsen vertelden haar dat er niks mis met haar was.

Tijdens ons gesprek werd ze zich weer bewust van de oude overtuiging uit haar pubertijd. Het was iets waar ze nooit meer over had nagedacht. Bij het opmerken van deze overtuiging voelde ze fysiek dat die haar al die tijd had belemmerd.

Daarna was ze letterlijk binnen 24 uur zwanger.’

ONDERSTROOM

‘Door je bewust te worden van overtuigingen krijg je meer levenskracht.’

Terug naar toen

niet hoe het was om als embryo in de baarmoeder rond te drijven en te marineren in de emoties van je moeder. Maar het is wel gebeurd en ons lichaam slaat daadwerkelijk alles op.’

Werkelijke potentieel

Maar hoe krijgen we toegang tot die essentiële informatie die ons leidt naar onze onbewuste overtuigingen?

Volgens Stoop zijn er elementen die ons daarbij kunnen helpen, zoals geuren, muziek en bepaalde plekken uit die eerste tijd. ‘Hiermee kun je de herinneringen in je lichaam weer wakker maken. In mijn boek leg ik de theorie hierachter uit, maar het bevat ook praktische oefeningen die jou helpen om je eigen patronen te herkennen om meer informatie te krijgen over je eerste duizend dagen.

Zo ga je begrijpen hoe vormend ze zijn geweest voor bijvoorbeeld stresspatronen waar je nu tegenaan loopt en hoe ze je belemmeren in jouw vrijheid om helemaal jezelf te zijn. Ook laat ik zien dat we als mens zijn “voorbedraad” voor liefde. We hebben een prachtig lichaam dat ontzettend ondersteunend is om altruïstisch, compassievol en liefdevol te zijn.’ Ze noemt deze bedrading – evolutionair gezien – het grootste dat we als mensheid tot nu toe hebben bereikt: ‘Lange tijd werd gedacht dat survival of the fittest de essentie van de evolutietheorie is, ofwel dat

Meer informatie: www.lotuscoach.nl/levenskracht

Levenskracht Jouw eerste 1000 dagen in een nieuw licht Nienke Stoop € 21,Nu verkrijgbaar via www.theoptimist.nl/shop, ook als pre-order.

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 21

GEZONDHEID

Stoop ziet dit soort blokkades en de uitwerking ervan niet alleen terug bij mensen met een kinderwens, maar ook bij een veelheid aan gezondheidsklachten. Naast onvruchtbaarheid kunnen bepaalde overtuigingen of patronen volgens haar bijvoorbeeld ook chronische vermoeidheidsklachten, ernstige PMS, endometriose, PCOS, autoimmuunziektes, een burn-out en allerlei vage klachten teweegbrengen.

‘Daarom heet mijn boek Levenskracht, omdat we allemaal de kracht om ons werkelijke leven te leiden in ons dragen, ongeacht welke klachten of belemmeringen we ervaren.

En dit boek gaat je helpen te ontdekken hoe.’

Ze vertelt dat veel klachten vaak zijn terug te leiden naar de eerste duizend dagen van iemands bestaan.

‘Er is een sterke connectie tussen de blokkades en de dingen die je hebt meegemaakt of hebt meegekregen van je (voor)ouders in de eerste twee jaar en negen maanden van je leven.

Deze blokkades werken als een soort dempers op je werkelijke potentieel en gezondheid. Door je bewust te worden van jouw onbewuste overtuigingen gaat de energie weer stromen en krijg je meer levenskracht.’

Ze relativeert: ‘Je hebt waarschijnlijk niet erg veel bewuste herinneringen van je eerste duizend dagen, je weet

de sterksten overleven. Maar Darwin concludeerde uiteindelijk ook dat communities met liefdevolle verbindingen en een sterke cohesie het gezondst en sterkst zijn. Inmiddels weten we dat het niet de sterksten zijn die de grootste evolutionaire groei en zekerheid kennen, maar zij die zich het beste kunnen aanpassen en de sterkste sociaalemotionele verbindingen vormen als community.’

Ze besluit: ‘Op het moment dat we ons potentieel écht leven, zijn we evolutionair gezien op ons best. Het is iets wat onze samenleving op dit moment hard nodig heeft. We leven in de survivalmodus. Terwijl we zulke creatieve, vindingrijke wezens zijn met zoveel potentie voor hechte en warme connecties. Ik hoop met mijn boek bij te dragen aan dat we wakker worden en gaan inzien welk potentieel we in huis hebben.

Dan krijg je echt een andere en veel gezondere samenleving.’ •

• Biologisch • GRASGEVOERD • Antibioticavrij IN RAUWE MELK ZIT POWER.

rauw power

OM DIE POWER TE BEHOUDEN VERWERKEN WIJ MELK ZONDER DEZE TE VERHITTEN. Wij FERMENTEREN MELK DIRECT VAN DE KOE, VEILIG EN LANG. IN RAUWPOWER ZUIVEL ZITTEN LEVENDE BACTERIËN EN GISTEN. BIOACTIEVE EN FUNCTIONELE VOEDINGSSTOFFEN ZOALS VITAMINEN, ENZYMEN EN EIWITTEN BLIJVEN ZO INTACT.

Levende zuivel zuivel voor het leven

www.rawmilKcompany.nl

COLUMN

Column Annette Nobuntu Mul Founder Ubuntu Society, voorzitter Stichting Ubuntu Nederland. www.ubuntusociety.nl

Geschied en is

‘Het gaat om ons gezamenlijk verleden.’

ik het prachtig vinden als hij of zij het initiatief neemt voor een verzoeningscommissie, om te kijken hoe we de pijn uit het verleden met elkaar kunnen delen en helen.

Want het is ongelooflijk belangrijk voor ons en onze volgende generaties om te weten waarom de wereld is zoals deze is en waarom ik hier ben. Ik ben hier omdat jullie daar waren. Het gaat om ons gezamenlijk verleden.

Wat kunnen we hierin leren van andere voorbeelden?

Historici en onderzoekscommissies brachten de Nederlandse betrokkenheid bij de beroving van Joodse eigendommen in WOII aan het licht. Het werd een succes doordat Joodse organisaties als representanten vanaf het begin zijn betrokken bij het benoemen van het probleem, het denken over oplossingen en het denken over excuses.

Zo kent Frankrijk sinds 2001 een wet die het slavernijverleden, zowel de slavenhandel als de plantageslavernij, een misdrijf tegen de menselijkheid noemt. Mijns inziens een krachtig statement van erkenning.

Maar ’s werelds krachtigste voorbeeld van restorative justice is wellicht de Waarheids- en Verzoeningscommissie onder leiding van aartsbisschop Desmond Tutu in ZuidAfrika: het vertellen van de waarheid door alle betrokkenen, het benoemen en erkennen van de pijn, vergeving en waar mogelijk verzoening.

Een Nederlandse waarheids- en verzoeningscommissie zou iedereen de gelegenheid geven zijn of haar verhaal te vertellen, ook degenen die het gevoel hebben dat hun wereld wordt afgepakt door anderen, want ook dat heeft te maken met breuklijnen in de Nederlandse geschiedenis.

Cruciaal is de vraag: hoe gaan we nu met elkaar om in één en dezelfde samenleving met verschillende culturen en geschiedenissen? Door het delen van de pijn, van iedereen die zich achtergesteld voelt, kun je komen tot een gemeenschappelijke taal, tot gemeenschappelijke symbolen en rituelen. En als we de verbinding erkennen van ons gezamenlijk verleden – geschied en is – biedt dit ook perspectief voor onze toekomstige generaties en kunnen we nadenken over de vraag: ‘Welke voorouders willen wij zelf zijn?’. • MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 23

ERKENNING

De meerderheid van de Nederlanders veroordeelt ons slavernijverleden, maar nationale excuses aan aanbieden vindt slechts minder dan de helft een goed idee. Velen vinden dat je geen excuses kunt aanbieden voor iets wat vorige generaties op hun geweten hebben, dat excuses alleen waarde kunnen hebben als je zelf rechtstreeks verantwoordelijkheid draagt voor het onrecht. Maar dan mis je het idee dat zowel onrecht en trauma’s als privileges meerdere generaties voortduren. Wij Nederlanders, met ons intergenerationeel moralistisch calvinistische bloed associëren excuses steevast met schuld en boete.

Ik kom deze directe associatie veel tegen: in families, in sportverenigingen, in organisaties, in de politiek. Telkens valt me op hoezeer de directe koppeling van excuses, schuld en boete helaas de afstand tot de ander vergroot.

Want door de nadruk op ‘niet schuldig zijn’ te leggen verdwijnt het zien van de pijn van de ander naar de achtergrond. Daarom zou ik zo graag het begrip ‘excuses aanbieden’ willen vervangen door ‘erkennen’, omdat ik ervan overtuigd ben dat dit woord ‘erkenning’, weg van schuld en boete, letterlijk ruimte biedt voor reflectie, aansprakelijkheid, compassie en herstel.

Het gaat om bewustwording van doorgegeven impact van ontmenselijking van toen. Door individuen, de staat, de stadsbesturen, de kerk en hoe deze doorwerkt in het heden met nog steeds veelal onbewuste gevoelens van inferioriteit aan de ene kant en superioriteit aan de andere.

Iedere familie, organisatie of regering heeft te maken met een erfenis met zwarte bladzijden. Regeringen, en ook stadsbesturen, zijn rechtsopvolgers van voorgaande regeringen en stadsbesturen en in die zin juridisch en moreel bevoegd om historisch onrecht te herstellen.

Ik kijk uit naar een premier die met visie en voorbeeldgedrag gemeenschappen met elkaar gaat verbinden. Zo zou

ZWART-WITDENKEN

Bevrijd ons van zwart-witdenken DOOR:

DE REDACTIE

Voor iedereen die dit herkent en weet dat zwart-witdenken leidt tot polarisatie, conflict en een afrekencultuur, is deze editie extra bijzonder. Want je mag het gebruiken als afkickmiddel, een manier om uit de bubbel te breken, een vaarwel tegen zwart-witdenken. Als niet voor jezelf, dan voor iemand anders die dit nodig heeft.

Er is slechts één bontgekleurde pagina in dit blad. Daarop staat een afbeelding van een nar. Deze nar is kleurrijk, ingetogen vrolijk en optimistisch ingesteld. Zij houdt de koning met een grap en een grol een spiegel voor, zodat hij zich afvraagt of hij wel goed bezig is.

Die koning mag ook een premier, een minister, een bestuurder, een ondernemer, een viroloog, een onderwijzer, een politieagent, een buurtgenoot, een collega of… jijzelf zijn. •

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 25

INTRODUCTIE

Deze editie is vooral opgemaakt in zwart en wit, met hier en daar een tintje rood. Hoe komt dit op jou over? Saai? Chique? Somber? Wij vonden het passen bij het omslagthema. En dat thema is niet zomaar aan komen waaien. Het zat al heel lang in onze koker, omdat we er telkens met verbazing naar kijken. Als mensen zich opsluiten in hun bubbel, niet meer willen luisteren naar andere meningen, zich niet openstellen voor nieuwe inzichten, dan kleurt je wereld zwart-wit, met soms, als het helemaal uit de hand loopt, een druppeltje rood.

ZWART-WITDENKEN

‘Ik wil werelden met elkaar verbinden’ Nadia Moussaid brak in 2018 door als presentatrice en programmamaker. Het grote publiek kon zien hoe ze als talkshowhost schijnbaar moeiteloos Eva Jinek verving tijdens diens zwangerschapsverlof. Daarvoor had ze al diverse programma’s gemaakt en gepresenteerd.

Na het kunst- en cultuurprogramma Mondo, kwam ze begin dit jaar met acht afleveringen van On Stage. De variatie aan optredens in dit programma gaf blijk van het tegenovergestelde van zwart-witdenken. Tijd voor een gesprek met een vrolijke VPRO-journalist.

DOOR:

BRIAN DE MELLO

In een eerder interview met de VPRO gids sprak Nadia Moussaid de magische woorden: ‘Net als iedereen wil ik de wereld waarin we leven beter begrijpen.’ Haar pogingen daartoe hebben we de afgelopen jaren op tv kunnen zien. In haar meest recente programma On Stage ontving ze telkens een hoofdgast, die een eigen selectie van artiesten mocht laten optreden. Dat varieerde van moderne dans tot Bluegrass country, en van blackmetal tot rap. ‘Ik vind het leuk dat ik die variatie kan laten zien’, bekent Moussaid.

Wat is de onderliggende boodschap? ‘Blijf voor elkaar openstaan, veroordeel niet. Je kunt heel makkelijk vanuit je eigen smaak en voorkeuren iets kiezen, maar dat is niet interessant. Dan blijf je al snel in je eigen tunnel zitten.’

‘Ik probeer altijd te kijken vanuit het perspectief van de ander.’

Perspectief

Viel het mee om uit die tunnel te stappen? ‘In alle eerlijkheid: soms moest de redactie mij ervan overtuigen om iets te laten zien. Ik heb ook zo mijn voorkeuren, maar vind het leuk om me te laten verrassen. De grootste gemene deler is dat de artiesten die voorbijkwamen allemaal mensen zijn met passie. Als het mij ook nog raakt, is dat mooi meegenomen.’

26 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

De kunsten als breekijzer tegen het zwart-witdenken.

Dat zou zomaar een drijfveer kunnen zijn om programma’s zoals On Stage te maken. Moussaid herkent het wel, net zoals ze zwart-witdenken ook om zich heen ziet. Ze zegt het ergens wel te begrijpen, maar niet te snappen dat mensen erin blijven hangen. ‘Dingen van één kant bekijken en andere zienswijzen uitsluiten, daar kan ik niet bij. Ik probeer altijd te kijken vanuit het perspectief van de ander, ik wil werelden met elkaar verbinden.

Voor je het weet leidt zwart-witdenken tot polarisatie.

En waarom? Vaak komt het puur door onwetendheid.

Een gebrek aan kennis, of het niet willen kennen van iets of iemand.’

Komt ze het weleens tegen in haar dagelijkse werk als programmamaker? ‘Tuurlijk kom ik het tegen!’, klinkt het fel. ‘Nogmaals, voor mij betekent het dat mensen geen compleet beeld hebben over hoe iets in elkaar zit. Het is niet alleen onwetendheid, maar vaak ook de behoefte om dingen makkelijk te willen ordenen. In hokjes stoppen.’

Fiksen en repareren

We horen een praktische denker. Past dit profiel bij Moussaid? ‘Ja, ik ben van nature erg oplossingsgericht.

Daarmee vergeet ik soms tegen anderen of tegen mezelf te zeggen “je mag je best wel even rot voelen”. Maar ik ben wel van het fiksen en repareren.’ Ze klinkt als iemand die graag de zonnige kant van het leven ziet. Een iets te voorbarige conclusie, zo blijkt. ‘Volgens Geert, mijn vriend, ben ik af en toe een doemdenker. Omdat ik weleens beren op de weg zie. Als we een stukje gaan wan-

delen, vind ik het prettig om niet alleen te lopen in een bepaalde buurt. Dan zegt hij dat ik overdrijf, maar ik kan legio voorvallen noemen waarbij je je als vrouw onprettig voelt. Op straat, in het verkeer, in een taxi, in het ov, in een café. Dat is de realiteit, en dat geldt volgens mij voor alle vrouwen. Maar ik ben niet echt een doemdenker hoor!’, lacht ze erachteraan.

We hebben de neiging om haar te geloven en stellen daarom de ultieme vraag: is ze een optimist? Zonder een spoor van twijfel volgt binnen een nanoseconde een volmondig ‘ja’. En direct daarna: ‘Absoluut, en ik ben ook van het “gáán”, vooruit, omhoog, actie. Ik ben van nature vrolijk en zie kansen. Daar heb ik een soort bravoure in.

Ik duik ergens in en kijk waar het schip strandt, als het strandt. Om daar vervolgens weer iets van te leren.’

Empathischer

De positieve energie die van het scherm spat is kennelijk authentiek. ‘Wat ik in mijn werk probeer te doen is iets van alle kanten te bekijken. Maakt niet uit wat voor onderwerp het is. Of ik nou een interview doe of een reportage, of een debat moet leiden. Probeer je te verplaatsen in de ander, ook in de persoon die je niet begrijpt. Zo

FOTOGRAFIE: GEERT BROERTJES

FOTOGRAFIE: JELMER DE HAAS

ZWART-WITDENKEN

bereid ik bijvoorbeeld een interview voor. Dat is bijna een rollenspel. Als we wat empathischer zouden zijn, leefden we in een mooiere wereld.’

Zonder enig voorbehoud, peilen we voorzichtig? ‘Met corona vind ik dat wel een uitdaging, nu sommige mensen echt een héél andere afslag nemen. Hoe de media, instituties en de politiek in twijfel worden getrokken, ja dat vind ik erg spannend.’ » MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 27

ZWART-WITDENKEN

‘Onze instituties moeten blijven laten zien wat ze doen en dat ze relevant zijn.’

Daar komt net op tijd de optimist, maar vooral de realist met hoop, bovendrijven. ‘Dan nog moet je proberen, en dat lukt me heus niet altijd, om de ander te begrijpen, ook mensen die zich niet willen houden aan de maatregelen, die zich niet willen laten vaccineren, die kwaad zijn. Hoe ga je daarmee om? Ik heb hier eerlijk gezegd geen goed antwoord op, anders dan geduld blijven houden en blijven proberen.’

Dat geduld wordt danig op de proef gesteld, bij jong en oud. Bestaat onze hoop niet gewoon uit het blijven kijken naar die lonkende stip aan de horizon? ‘Ja, alleen is het probleem dat die stip aan de horizon zich telkens blijft verplaatsen. Dat maakt het allemaal moeilijker.

Ook al weten we niet wat er gaat gebeuren deze zomer, of aan het eind van het jaar, ik probeer er nu het beste van te maken.’

Dit illustreert ze met een persoonlijk voorbeeld. ‘Twee jaar geleden werd Geert ernstig ziek. Dat was een van de grootste crises in ons leven. Ook al ben ik een enorme optimist, ik kreeg de oplossing niet helder, en de prognoses waren ronduit slecht in het begin. Toen zei een vriendin tegen mij: “Stel dat hij het niet redt en dat dit zijn laatste weken of maanden zijn, hoe wil je dan door deze periode gaan? Wil je de hele tijd bang en in paniek zijn, of wil je dat het een mooi laatste gedeelte van zijn leven is? Hoe wil je erop terugkijken?”. Dat gaf mij zo’n mooi inzicht, daar kon ik steeds naar terug. Het is dan nog wel iets verdrietigs, maar het hoeft niet iets beang-

Nieuw programma Nu On Stage klaar is gaat Nadia Moussaid verder met de voorbereidingen van een driedelige serie over migratie, samen met regisseur Roozbeh Kaboly. Met haar vader gaat ze, dwars door Europa, van Nederland naar Marokko reizen; terug naar de plekken waar hij als migrant gewoond en gewerkt heeft in Europa. De serie is volgend jaar bij de VPRO te zien.

28 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

FOTOGRAFIE: TIM VAN VEEN

Terugkijken

stigends te zijn. Ik weet dat het als een cliché klinkt, maar je bepaalt zelf hoe je met zo’n periode omgaat. Dat betekent bijvoorbeeld ook dat je de humor erin probeert te houden als hij onder het mes ging, of terwijl hij aan de chemo lag.’

Zijn we hier getuige van het toppunt van carpe diem?

Genieten van het nu? ‘Zeker, maar ook met het inzicht dat we niet weten wat hierna komt. Dus hoe wil je terugkijken op het nu? Dan heb ik liever dat we het nú gezellig maken met z’n tweetjes. Het is het besef van de keuze. En ja, dat is makkelijker gezegd dan gedaan.’

Het draait dus om kijken wat er op dit moment wel kan, waar je gelukkiger van wordt. ‘Wat ik voor mezelf doe in deze coronatijd is mezelf de vraag stellen: wat mag

KUNST & CULTUUR

wel? Als ik niet binnen mag sporten, mag ik wel buiten sporten. We mogen één vriendin op bezoek krijgen, nou, dan doen we dat ook.’

Hoop

Alles overziend, merkt ze dat de wereld gecompliceerder is geworden. ‘Kijk naar de verkiezingsuitslag waarbij rechts veel meer zetels heeft. En zie de fabeltjesfuik van de sociale media en de algoritmes, daar zit een versterkende werking in. Het is niet zo simpel als “onbekend maakt onbemind”, zoals dat een aantal jaren geleden gold. Mensen komen in een rabbit hole terecht en het versterkt elkaar. Dus eigenlijk ligt er meer op ons bordje als samenleving. Het is nu soms al moeilijk, maar hoe zijn mensen straks nog in staat om

te bedenken wat waar en niet waar is? Waar geloof je wel of niet in?’

Is er een oplossing? Het is even stil. ‘Onze instituties moeten blijven laten zien wat ze doen en dat ze relevant zijn. Ook onze media.’

Zonder haar zwart-wit te willen framen, klinkt dat toch een beetje als de doemdenker die Nadia Moussaid niet zegt te zijn. Plotseling komen er vonken in haar semimediterraanse ogen en gaat haar wijsvinger de lucht in, als aanloop om enkele vermanende woorden te spreken.

‘Nee, er is geen alternatief! We moeten hoop houden, no matter what. Nee, nee, nee, we zijn echt verplicht om hoop te hebben. Wat is het alternatief? Opgeven? Dat is geen scenario. Je moet hoop blijven houden, anders geef je het op. Laten we alsjeblieft die stip blijven zien.’ • MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 29

ZWART-WITDENKEN

Meerstemmigheid als Twitterstrategie Polarisatie hoort bij een gezonde democratische samenleving. Als verschillen echter uitgroeien tot hardnekkige tegenstellingen tussen groepen mensen, is polarisatie niet langer wenselijk. Online kan er met discriminerende reacties en haatzaaiende tweets snel brandstof worden geleverd aan het wij-zij-denken. Het kennisinstituut Movisie deelt enkele lessen én geeft tips voor wat iemand zelf kan doen.

DOOR:

JOLINE VERLOOVE

Tijdens het journaal of in een online artikel worden regelmatig berichten op Twitter genoemd als voorbeeld van wat er leeft in de samenleving. Wanneer we Twitter als weerspiegeling van onze maatschappij beschouwen, lijkt deze snel gevuld met haat en alternatief nieuws. Uit een data-analyse van onze partner Textgain blijkt dat de ‘giftigheid’ op Twitter toeneemt, maar dat de genuanceerde twitteraar zich hiervan terugtrekt. De meest giftige twitteraars klagen bovendien over van alles: van migratie en de Europese Unie tot het klimaat. Ze delen geen positieve boodschappen of interesses. Ze lijken hobbyhaters: ze hebben enkel het doel om zich te mengen in verhitte maatschappelijke debatten en reacties uit te lokken. Maar boze tweets zijn niet maatgevend voor onze maatschappij. Het wordt daarom tijd dat journalisten en politici stoppen met het klakkeloos aanhalen van tweets, en dat wij — als nieuwsconsumenten — ons hiertegen uitspreken.

‘Het is belangrijk om verschillende mensen een podium te bieden.’

Ruimte voor iedereen

Extreme geluiden zoals die van de hobbyhaters zijn online het meest vocaal. Soms ontstaat er daardoor een tegenpartij: mensen die zich afzetten tegen deze hobbyhaters maar vaak wel meegaan in dezelfde discussies.

Daardoor lijkt het alsof er in het maatschappelijke debat alleen ruimte is voor twee groepen: mensen die voor óf 30 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

tegen een bepaald onderwerp zijn. Deze dynamiek voedt de tegenstellingen en daarmee de polarisatie die mensen ervaren. Wanneer mensen gericht bevraagd worden op onderwerpen zoals de multiculturele samenleving, blijken ze vaak veel genuanceerder te denken. Het is belangrijk om verschillende mensen een podium te bieden en verhalen te vertellen die de wij-zij-discussie overstijgen.

Zo wordt de aandacht afgeleid van extremen.

Tips om online in te grijpen

Iedereen die online actief is, komt polariserende berichten tegen. Denk bijvoorbeeld aan een discriminerende reactie op een nieuws- of Facebookbericht.

Steeds meer mensen willen hier iets tegen doen. Maar hoe pak je zoiets aan? Reageer je inhoudelijk, stel je vragen of ga je in op het onderliggende verhaal? Weerleg je het bericht of kom je met een alternatief verhaal?

Ga je een harde of een zachte confrontatie aan? Denk hierbij ook aan de toon: gebruik je humor, blijf je feitelijk of reageer je met emotie?

Tip 1: Samen sta je sterker

Wanneer meerdere mensen tegenspraak geven, kunnen aanvankelijk haatdragende discussies een meer neutrale of zelfs positieve richting inslaan. Ook rugdekking van anderen kan mensen helpen zich uit te spreken. Zo vormen de jongvolwassenen die meedoen aan #DatMeenJeNiet een groep die elkaar bijvalt tijdens online discussies.

Tip 2: Deel gevoelens en ervaringen

Haat gedijt goed online. Denk bijvoorbeeld aan een negatieve ervaring in een restaurant: online is het een stuk makkelijker om een negatieve recensie te geven dan wan-

ZWART-WITDENKEN

Project Grey Project Grey is een samenwerking tussen Movisie, Dare to be Grey, Textgain, PDCS en het Verwey-Jonker Instituut.

Het werd gefinancierd door de Europese Unie. #DatMeenJeNiet is een driejarig project van Movisie, Diversity Media en Hogeschool Inholland. Het doel van dit project is om discriminatie op sociale media tegen te gaan door bij jongeren en jongvolwassenen het besef te vergroten dat online discriminatie onacceptabel is.

neer de ober met de rekening aan tafel staat. Op internet kan anoniem gereageerd worden, zonder te zien wat dit teweegbrengt. Het kan daarom zinvol zijn om online te delen wat bepaalde opmerkingen of posts met jou doen.

Het helpt hierbij om duidelijk te zijn over wat je precies voelt en waarom, zodat degene die een haatdragende post heeft geplaatst deze emoties makkelijker kan begrijpen.

Daarnaast is het ook mogelijk om op eigen sociale media aan andere slachtoffers ruimte te bieden.

Tip 3: Benadruk overeenkomsten

Tip 4: Bescherm jezelf

Dat ingrijpen effectief kan zijn, betekent niet dat het in elke situatie slim is om online in discussie te gaan. Aan bepaalde reacties is goed te zien dat iemand een ‘trol’ is en mensen uit de tent probeert te lokken. Wanneer dit het geval is of wanneer iemand een extreem andere mening heeft, heeft het weinig zin om eindeloos in discussie te gaan. Neem jezelf in bescherming. Kies bepaalde momenten uit om te reageren en doe het niet als je minder lekker in je vel zit.

Tip 5: Creëer een nieuw normaal

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het zin heeft om als omstander in te grijpen bij de uitingsvormen van

polarisatie, zoals (online) discriminatie en hate speech.

Een deel van de mensen die aangesproken worden, gaat zich hierdoor schuldig voelen waardoor ze in de toekomst beter opletten. Ook wanneer mensen zich niet aangesproken voelen heeft het zin om in te grijpen. Dat laat aan andere meelezers een duidelijke norm zien dat dergelijk gedrag niet acceptabel is. Wij doen graag datgene waarvan men denkt dat het ‘normaal’ is. Ingrijpen leidt tot minder discriminatie en polarisatie. • Joline Verloove is projectleider bij Movisie, hét landelijke kennis-instituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken. Verloove leidt verschillende projecten en onderzoeken over het aanpakken van (online) polarisatie en discriminatie.

FOTO: NORBERT WAALBOER

Uit onderzoek van Kennisplatform Integratie & Samenleving blijkt dat mensen beter luisteren naar anderen waar ze zich mee kunnen identificeren. Het kan effectief zijn om overeenkomsten tussen degene die een polariserend bericht plaatst en jezelf te benadrukken. Een overeenkomst kan bijvoorbeeld het wonen in dezelfde wijk of stad zijn, dezelfde hobby of interesse hebben of dezelfde normen en waarden belangrijk vinden.

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 31

ZWART-WITDENKEN

Sjaals, geen stroppen De sociale psycholoog Henri Tajfel stelde een halve eeuw geleden een vraag die nog steeds van groot belang is: Hoe zorg je ervoor dat een groep vreemden een hekel aan elkaar krijgt? Het antwoord was makkelijker gevonden dan hij dacht: geef ze verschillende sjaals om te dragen.

DOOR:

DR. KEVIN DUTTON

Voordat we verder kijken naar het experiment van Tajfel, eerst een andere vraag. Wat is de makkelijkste manier om geld in te zamelen voor een goed doel? Een Australisch onderzoek lijkt hier het antwoord op te geven. Buiten verschillende sportstadia zamelden twee collectanten geld in op de dag van een wedstrijd. De collectanten droegen elk de sjaal van een van de teams die speelden.

Misschien zie je al waar dit naartoe gaat: vragen rond de aard van altruïsme. Fans gaven meer geld aan een collectant die de sjaal van hun team droeg. Bovendien leidde een overwinning tot grotere donaties. Dit laat zien dat we niet bijdragen om wat we denken, maar om wat we voelen.

‘Hoe meer wij zwartwitdenken, hoe makkelijker onze “deur” te openen is.’

KEVIN DUTTON

32 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

Terug naar Tajfel. Zijn onderzoek laat een interessante connectie zien. Eerst werden de proefpersonen opgesplitst in twee groepen (de ‘adelaars’ versus de ‘valken’; de ‘nomaden’ versus de ‘kolonisten’; in dit geval maakt het niet uit hoe je ze noemt). Na het opsplitsen was er een korte kennismaking binnen de groepen. Wat gebeurde er: al snel toonden de aanwezigen een voorkeur voor de leden van hun eigen groep. Daarbij ontstond er zelfs een vijandigheid naar de andere groep. Onze ‘sjaals’ zitten zo diep ingebakken dat zelfs impromptu groepen, zoals deze, loyaliteit afdwingen.

Overtuigingskracht ontleed

Mijn vader was een markthandelaar. Een groot deel van zijn leven verkocht hij op straathoeken van alles en nog wat. En dat deed hij goed. Een ‘superovertuiger’ probeert elke deur voor zich te openen. De vraag blijft alleen hoe hij of zij deze open krijgt. Toen mijn vader op een zaterdagmiddag aan het inpakken was, vertelde hij me iets dat mij tot dit moment is bijgebleven. ‘Het geheim van overtuigen is niet ervoor zorgen dat mensen dingen doen die ze niet willen. Het is ze een reden geven om te doen wat ze wel willen.’ De sleutel ligt niet in het hoofd maar in het hart. Hoe meer passie zich in het hart bevindt, hoe meer zwart-wit ons denken is. En hoe meer wij zwart-wit denken, hoe makkelijker onze ‘deur’ te openen is.

De voetbalfans doneren niet vanwege hun geweten.

Ze doen dit omdat het goed voelt. Ze ondersteunen een kameraad, of laten zich dragen door een overwinningsroes. De sleutel is in dit geval dus een sjaal. Hoe meer emotie komt kijken bij een besluit, hoe minder iemand erover nadenkt. Hoe minder iemand erover nadenkt, hoe minder wij aandacht besteden aan de kleine details.

Tijd voor NICE

En nu?

Wat probeer ik hiermee te zeggen? Dat deze wereld te klein is voor emotie en nuance? Dat diepgang en vastberadenheid voor altijd elkaars vijand blijven?

Help je binaire brein In zijn nieuwe boek Black-and-White Thinking: The Burden of a Binary Brain in a Complex World gaat Dutton dieper in op ons zwart-witte wereldbeeld. Zo vertelt hij hoe, hoewel miljoenen jaren geleden de wereld simpeler lijkt, er genoeg gevaren waren voor onze vroege voorouder. Een verlaging van temperatuur, het breken van een takje, het herkennen en analyseren van mogelijke risico’s was essentieel om te overleven. Daarom ‘zegende’ de natuurlijke selectie ons met een zwart-wit ingesteld brein, dat perfect was om deze taken te vervullen. Hoe handig dit ook was voor onze voorouder, in onze moderne wereld leidt het tot polarisatie, koppigheid en ontkenning. Met de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen in het achterhoofd laat Dutton zien hoe wij deze ooit zo handige gewoontes de baas kunnen.

Natuurlijk niet. Neem risicovolle beroepen die op het scherp van de snede opereren, zoals chirurgie of topsport. Hier kunnen levensveranderende resultaten afhangen van millimeters. Wat ik zeg is dat politieke, etnische en religieuze intolerantie een plaats verdienen in een geschiedkundige afvalbak. Wij moeten zorgen dat onze identiteit, onze sjaals, geen stroppen worden. Wij moeten onze verschillen omarmen, niet op scherp zetten. Kortom: wij moeten NICEr zijn tegen onze medemens. • Dr. Kevin Dutton is onderzoekspsycholoog aan de Oxford Universiteit. Volg Dutton op Twitter via @TheRealDrKev.

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 33

GEVOEL

Hij, jij en zelfs ik dragen vandaag de dag een sjaal. Polarisatie is de norm geworden. Trump in Amerika, Brexit in het Verenigd Koninkrijk, de IS in het Midden-Oosten.

Er is veel geschreven over hoe dit allemaal begon. Minder is er bekend over de toekomst. Hoe we dit tegen kunnen gaan. Ik heb goed nieuws: een oplossing is zo gevonden.

We vinden een aanwijzing in waar we het eerder over hadden: de rol die emotie speelt bij het beïnvloeden van mensen. Alles wat we moeten doen is NICE zijn, of in andere woorden rekening houden met Nuance, Integratie, Communicatie en Empathie. Dit zijn vier simpele principes die net zo makkelijk doorgevoerd zijn in de politiek als in ons dagelijks leven. Hoe we dit doen? Ook niet moeilijk. (1) Wees voorbereid om op te staan voor andermans standpunten; (2) stel jezelf open voor deze standpunten; (3) praat met mensen waarom ze deze standpunten hebben en (4) erken en verwerk de redenen die ze geven.

Laat ik een voorbeeld geven. Een onderzoek van het Centre for Social Investigation in Oxford laat zien dat voorstanders van de Brexit hun tegenstanders beter kennen dan vice versa. Ze zijn zich beter bewust van de standpunten die hun tegenstanders geven. Dr. Noah Carl geeft een mogelijke reden. De meer liberaal gestemde tegenstanders lijken voorstanders bewust mis te lopen, bijvoorbeeld door ze op sociale media te blokkeren of te ontvrienden. Het is opvallend dat de voorstanders van de Brexit NICEr zijn dan hun tegenstanders.

ZWART-WITDENKEN

Kleurrijk zakelijk denken Binnen Unilever maakte Kees Kruythoff gestaag carrière.

Op verschillende continenten gaf hij leiding aan lokale hoofdkantoren. Tot het moment dat zijn weg naar de top stopte; zijn voornemen om de multinational radicaal duurzamer te maken werd niet omarmd. Daarop koos hij een andere route en werd CEO van de LIVEKINDLY Collective. Dit samenwerkingsverband van plantaardige voedingsbedrijven timmert hard aan de weg om consumenten en producenten wereldwijd uit hun zwart-witdenken te halen. Want de transitie naar meer plantaardige voeding is een proces dat vraagt om een kleurrijke benadering.

DOOR:

BRIAN DE MELLO

Connectie

De apartheid was net voorbij toen hem werd gevraagd om namens Unilever te helpen om het merk ‘ZuidAfrika’ ter plaatse te ontwikkelen. Dat leverde een samenwerking op met president Mbeki en diens kabinet, waarbij Kees Kruythoff zijn marketingervaring gebruikte om het land te positioneren; niet alleen als toeristische bestemming maar ook voor de interne beeldvorming en als investeringsland voor externe partijen. Dat leverde hem niet alleen een onvergetelijke buitenlandse belevenis op, maar ook een verbondenheid met het land, de natuur en de mensen. ‘Ik voelde direct een connectie’, bevestigt Kruythoff. Dat hij het land in zijn hart koestert blijkt uit alles. Van zijn vijf dochters is de oudste een Zoeloemeisje, zijn derde dochter werd geboren in Zuid-Afrika en met zijn huidige vrouw is hij in dit land getrouwd.

Iets unieks opsteken

De omzwervingen van Kruythoff zijn talrijk. Na ZuidAfrika vertrok hij via Singapore naar China en keerde vervolgens terug naar Zuid-Afrika. Zodra zijn klus daar geklaard was, wachtte de volgende uitdaging: Brazilië.

34 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

‘Als er een volk is dat niet-oordelend denkt zijn het de Brazilianen wel. Het besef dat je niet hoeft te be- of veroordelen is een waardevolle les geweest voor mij.’

Al die buitenlandse ervaringen leverden hem het inzicht op dat je van ieder land iets unieks kunt opsteken. ‘In Zuid-Afrika leerde ik wat een diverse samenleving met zich meebrengt.’ Zelfs in de top van het bedrijf slaagde hij erin om van een overwegend white team voor meer dan de helft te transformeren naar een divers African, coloured and Indian team dat alle verwachtingen overtrof.

‘Als je het hebt over zwart-witdenken is mijn conclusie dat diverse teams uiteindelijk beter presteren. Door verschillende inzichten ontstaan nieuwe ideeën die weer leiden tot innovatie en groei.’

Positieve krachten

Een ander leerpunt vanuit de ervaring op de verschillende continenten is voor Kruythoff het inzicht hoe business een force for good kan zijn. ‘Je gaat op een andere manier naar de wereld kijken, en naar de invloed van het bedrijfsleven. In een maatschappij zijn namelijk altijd bepaalde positieve krachten nodig. Overheden kunnen

ZWART-WITDENKEN

BEDRIJFSLEVEN

KEES KRUYTHOFF

vaak onvoldoende een rol spelen op lange termijn, omdat ze van verkiezing naar verkiezing gaan. Ngo’s worstelen altijd met hun impact, niet met hun missie. Maar bedrijven hebben de mogelijkheid om een goede, gebalanceerde kracht te zijn.’

Hij verwijst naar de trust barometer van Richard Edelman (www.edelman.com). Die laat al ruim twintig jaar zien hoe het gesteld is met het maatschappelijk vertrouwen in de wereld. Dat neemt de laatste tijd af, maar laat tevens zien dat het bedrijfsleven een steeds belangrijkere rol krijgt om datzelfde vertrouwen te laten stijgen. CEO’s moeten daarbij de kar trekken; dat staat voor Kruythoff als een paal boven water.

Verantwoordelijkheid

De noodzaak om de voedingsmiddelenindustrie met enige spoed te veranderen staat wat hem betreft niet ter discussie. ‘Disruptie is een must. De transformatie is niet te stoppen en de coronapandemie heeft voor een versnelling gezorgd’, meent Kruythoff. Hij ziet daarbij een grote verantwoordelijkheid voor bedrijven. ‘Het draait voor een groot deel om true cost pricing, het consequent

‘Bedrijven hebben de mogelijkheid om een goede, gebalanceerde kracht te zijn.’ doorberekenen van de werkelijke totale kosten in de eindprijs van een product. Alleen is het niet een kwestie van zwart-wit; de benodigde verandering is een proces waarin iedereen moet worden meegenomen, vandaar dat we een collectief zijn. Overheden gaan zo ook meebewegen, maar wat dacht je van de boeren? Hen helpen met de overstap van een dierlijk boerenbedrijf naar een plantaardig boerenbedrijf is een belangrijke verandering.

Ik denk dat er veel boeren zijn die het wel zien, maar die vastzitten in de historische investeringen van hun bedrijf. Hoe kunnen zij onderdeel worden van de nieuwe economie, zonder failliet te gaan?’

»

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 35

ZWART-WITDENKEN

‘Het krachtigste is het als de jongere generatie de oudere generaties aanspoort om te veranderen.’

Failliet

Hij schetst het beeld van de zuivelindustrie en de kipindustrie in de VS die op papier al failliet zijn. ‘Er is sprake van een groot volume, een kleine winstmarge en hoge vaste kosten. Als 15 procent van de consumenten andere, plantaardige keuzes maakt, gaan die bedrijven het niet redden.’ Reden te meer om ook deze bedrijven

36 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

te helpen met de benodigde transities. ‘Er zijn twee vicieuze cirkels die tot verlies leiden. In de oude economie, maar ook in de nieuwe economie. Het is nodig om niet zwart-wit te denken om hieruit te komen.’ Kruythoff noemt als voorbeeld een grote leverancier van kippenvlees, met wie LIVEKINDLY Co. samenwerkt. ‘Door een partnership met ons te sluiten, kan deze fabrikant

ZWART-WITDENKEN

tegen zijn afnemers, de fastfoodketens en supermarkten, zeggen: “We hebben niet alleen kip, maar ook plantaardige kip in ons assortiment”.’

Deze strategie werkt en het mes snijdt aan meerdere kanten. ‘We helpen bestaande spelers om nieuwe, verantwoorde producten te kunnen aanbieden. Voor ons is het voordeel dat deze bedrijven beschikken over een volledige infrastructuur, een distributiesysteem dat veel afnemers bereikt.’ Deze win-winsituatie vraagt om buiten de kaders te durven denken, met een gezamenlijk doel voor ogen. In Nederland noemt hij het voorbeeld van de firma Groenland Kip waar hij mee optrekt. ‘Zij zijn enthousiast over onze plantaardige producten en bieden deze aan bij bijvoorbeeld Jumbo. Vervolgens kan alles via bestaande structuren in de winkels komen.’

Overtuigingen

Hip en trendy

Het bewust maken van de consument is in de visie van Kruythoff cruciaal om de groei naar plantaardig te versnellen. Het grotere plaatje is: het bewuster omgaan met de planeet. Daarom is LIVEKINDLY Co. ook als mediaplatform van belang. ‘Het toont hoe je een plantaardige lifestyle kunt hebben. Waar het vroeger het domein was

De LIVEKINDLY Collective is een samenwerkingsverband van de merken Oumph!, The Fry Family Food Co., LikeMeat en The No Meat Company en werd in maart 2020 opgericht. Kees Kruythoff is niet alleen CEO van LIVEKINDLY Collective. Hij is ook een van de leiders achter IMAGINE, een initiatief van captains of industry die hun bedrijven willen inzetten voor systeemverandering om duurzame globale doelen te realiseren. Dit doet hij samen met Paul Polman, Valerie Keller en Jeff Seabright en een hele reeks andere prominente koplopers.

van de geitenwollen sokken, is het nu een hip en trendy fenomeen dat zowel bij jong als oud aanslaat. En het krachtigste is het natuurlijk als de jongere generatie de oudere generaties aanspoort om te veranderen. Dan gaat het allemaal nog sneller.’

Balans is het kernwoord als het gaat om gezondheid, en binnen gezondheid is gebalanceerde voeding een must. ‘Een verschuiving van dierlijke naar plantaardige proteïnen is ook zo’n kwestie van balans, die per persoon verschilt. Het hoeft niet zwart-wit te zijn. Sommige mensen kiezen ervoor drie keer in de week geen vlees te eten, anderen vijf keer, en weer anderen eten uitsluitend plantaardig. We willen niet met het vingertje wijzen en zeggen dat mensen iets moeten. Het enige wat ze moeten, is zelf tot een positieve, intrinsieke keuze komen.’ • Meer informatie: www.thelivekindlyco.com.

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 37

BEDRIJFSLEVEN

Samengevat komen hier drie overtuigingen samen. De eerste overtuiging is dat we van een dierlijk naar een plantaardig voedingsmiddelensysteem moeten transformeren. De tweede is dat bedrijven hier de drijvende kracht achter moeten zijn. En de derde is de overtuiging dat dit om een dusdanig grote systeemverandering vraagt, dat samenwerking noodzakelijk is. ‘Je kunt het niet in je eentje, het vraagt om een totale beweging. En dit collectief houdt in dat je elkaar helpt, dat er gedacht wordt in termen van inclusiviteit.’

Volgens de CEO wacht ons als consumenten een schone taak, namelijk het creëren en vergroten van de plantaardige vraag. Als voorbeeld noemt hij wat er gebeurde toen Burger King de Impossible Whopper, hun eerste plantaardige hamburger, introduceerde. ‘Ze kregen 20 procent meer bezoekers in hun vestigingen. Het hoofd marketing wereldwijd van de fastfoodketen vertelde mij dat ze niet alleen een uniek merk hadden gecreëerd, maar dat ze ineens een aanbod voor de hele familie hadden. Want er zijn genoeg dochters die geen vlees meer willen eten’, vertelt hij met een impliciete referentie naar zijn eigen dochters.

Collectieve kracht

ZWART-WITDENKEN

Zelfgekozen blijdschap Deze bekende wijsheid kan volgens Sander Funneman niet vaak genoeg herhaald worden: Elke keer als we met een vinger naar een ander wijzen, wijzen er drie vingers naar onszelf.

DOOR:

SANDER FUNNEMAN

We zijn bang.

We zijn bang voor diegenen die bang zijn voor ons en we verdedigen ons tegen hen die zich tegen ons verdedigen.

Maar de manier waarop wij ons verdedigen intimideert de mensen door wie wij ons geïntimideerd voelen. Dus worden zij boos. En omdat zij boos worden, worden wij ook boos en vallen hen aan. We proberen hen te gronde te richten omdat we denken dat zij ons ook te gronde proberen te richten. Zo worden we nog banger voor al diegenen die ook banger zijn geworden voor ons. Wij willen hen achter de tralies of we willen hen het land uit.

En dat terwijl we helemaal niet houden van dat angstige gevoel in onszelf. We voelen ons er zwak en kwetsbaar door. We verafschuwen dat gevoel. Zo groeit onze boosheid en op dezelfde manier groeit ook hun boosheid.

Beiden in diepe verontwaardiging over zoveel angst.

En waarom? Wat willen we ermee bereiken?

Simpel. We willen koste wat kost vrij zijn. Ook vrij van angst. En we hebben het gevoel dat onze boosheid ons de weg kan wijzen naar de vrijheid. Maar hoewel we helder en duidelijk zeggen waar het op staat voelen we ons toch niet gehoord.

Niet gehoord door wie?

Als we heel eerlijk zijn: niet gehoord door onszelf. Diep in ons hart weten we wel dat we niet aangevallen worden door de anderen. We weten dat we niet écht bedreigd worden door de andersdenkenden: de idealisten, de perfectionisten, de pessimisten of de mensen met een andere nationaliteit of een andere geloofsovertuiging.

Waarom denken we dat dan? En waar worden we dan wél door bedreigd? Misschien worden we wel bedreigd door ons eigen onvermogen om de gevoelens van angst en boosheid veilig te hanteren.

38 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

Onder hoge druk ontstaan diamanten. In essentie vormen deze zich uit koolstof dat langdurig onder druk heeft gestaan. Voor iedereen is, in veruiterlijkte zin, altijd winnen en altijd succesvol zijn in het leven fysiek onmogelijk. Er is niet genoeg ruimte, er is niet genoeg materie en er is niet genoeg aarde.

Dus leren we om niet altijd gelijk te hoeven krijgen, niet altijd perfect te hoeven zijn en niet alles te hoeven weten of krijgen. Zoals diamanten onder druk ontstaan, zo komt karakter tot leven onder druk van tegenslagen. Het delen van manieren om die tegenslagen succesvol te verwerken brengt een beweging naar binnen op gang.

Hoe meer weerstand, druk, dilemma’s en onmogelijke situaties, hoe meer gelegenheid voor de innerlijke koolstof in het karakter om te hervormen tot diamant. Het karakter gaat glinsteren van zelfreflectie, van de ontwikkeling van compassie of dankbaarheid en krijgt steeds meer energie van doorleefd begrip.

Misschien is het nu de tijd om zowel de angst als de boosheid te laten varen en open en geïnteresseerd te luisteren naar die kwetsbare, onzekere en zwakke stemmen in onszelf, terwijl we elkaar net iets langer recht in de ogen kijken. Net zolang kijken tot de ogen geen vuur meer spuwen maar zachter en stiller worden.

Kijken tot de spanning uit onze gelaatsuitdrukkingen wegebt en transformeert tot een niet georkestreerde gelijktijdige glimlach. • Sander Funneman is publicist en directeur van de Template stichting. Sinds enkele decennia doet hij onafhankelijk onderzoek naar een diversiteit aan natuurlijke templates. Hij schreef onder andere het boek Elektrisch Ecosysteem.

SCHILDERIJ: MARK STOLK – TITEL: VOOR ‘C’

Wie is de persoon in het schilderij?

Het is een portret van ‘C’, een 13-jarig Italiaans meisje dat momenteel in een Noord-Europese zorginstelling verblijft. Haar beide ouders zitten in de gevangenis en ze heeft een moeilijk leven. ‘C’ doet wat haar blij maakt, gewoon stilletjes voor zichzelf.

Toen haar werd gevraagd wat haar zo blij maakt, antwoordde ze: ‘Momenteel niets. Maar verdriet helpt me niet. Daarom heb ik besloten zoveel mogelijk te glimlachen en blij te zijn.’ Deze zelfgekozen blijdschap is haar levenskunst en maakt haar een warme, stralende zon voor haar omgeving. Uit deze zelfgekozen vreugde komt hoop voort, uit hoop ontstaat dankbaarheid en krijgt het leven zin. ‘C’ is een warm en dankbaar persoon. Zo jong als ze is, houdt ze haar angsten en woede in de palm van haar eigen hand en glimlacht ernaar. Ze heeft geen kostuum nodig om een nar ​​ te zijn.

Wie is als de persoon in het schilderij?

ZWART-WITDENKEN

Stop de neerwaartse spiraal Vanaf het moment dat een groep Utrechtse studenten Dare to be Grey oprichtte diende de polarisatie in Amerika als een waarschuwing: ‘Dat willen we hier toch niet?’.

Deze waarschuwing is relevanter dan ooit en laat het belang van grijs zijn zien. Maar hoe werkt dat in de praktijk? Om hier een antwoord op te geven, doen we eerst een stapje terug en onderzoeken we wat polarisatie precies is.

DOOR:

EDWIN VAN DE SCHEUR

In Nederland was het avond toen de eerste beelden uit Washington D.C. binnenkwamen. Een woeste menigte bestormt het hoofdkwartier van de Amerikaanse democratie.

Eerder stond diezelfde menigte voor een podium bij het Witte Huis te luisteren naar hun president. Hij verkondigde hoe de voorgaande verkiezingen waren gestolen, hoe de schuld hiervan bij de fake media lag, en hoe extreemlinks verantwoordelijk was voor het onheil dat hem en zijn volgelingen toeviel. De bestorming die daarop volgde is de zoveelste nieuwe, enerzijds schokkerende, anderzijds bijna voorspelbare, stap in het polarisatieproces van Amerika. Dare to be Grey biedt tegengeluid door onze samenleving uit te dagen om ‘grijs’ te zijn. Om voorbij te gaan aan zwart-witdenken en daarmee een halt toe te roepen aan de neerwaartse spiraal van polarisatie.

‘Tegen een zwart-wit kleurende wereld is een “grijze” mindset het tegengif.’

Zwart-witte polarisatie

Er is sprake van polarisatie bij een gestage toename in zwart-witdenken binnen onze samenleving. Polarisatie is een proces dat door allerlei oorzaken kan ontstaan.

Het is daarom niet per se goed of slecht. Van Black Lives 40 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

Matter tot de LHBT-beweging; veel burgerbewegingen hebben hun succes juist mede te danken aan polariserende tactieken.

Dat wil niet zeggen dat polarisatie zonder gevaar is, welke oorzaak of morele onderbouwing er ook achter zit.

Bij polarisatie is er altijd een risico op escalatie, waarbij vele vormen van geweld op de loer liggen. Gebruikmaken van polariserende manoeuvres kan, maar als we dit te vaak doen, belanden we op een punt waar we moeilijk van terugkomen.

Democratische verhalen

Goed versus kwaad, wij tegen zij, zwart tegenover wit. Deze beeldspraken vormen de essentie van polarisatie. Het kan op werkelijke observaties zijn gebaseerd, maar hoe absoluter de wij-zij-formulering is, des te vaker deze een loopje met de waarheid neemt. De zwart-wit-beeldspraak betreft in eerste instantie een verhaal.

Polarisatie is vooral op een simpel wij-zij-verhaal gebaseerd. De vraag is daarom waarom het tot zoveel opschudding kan leiden.

Het antwoord is te vinden in onze democratie. Deze berust mede op een wirwar van connecties tussen politiek, media, publiek en internet waarin verhalen aan de lopende band worden uitgewisseld. Hier krijgen bepaalde gebeurtenissen wel de aandacht en andere niet. Het is in dit ecosysteem van continu verhalen uitwisselen, dat iedere deelnemer een bepaalde drijfveer heeft om bij te dragen aan polarisatie.

ZWART-WITDENKEN

EDWIN VAN DE SCHEUR

Wat kunnen we doen

Tegen een zwart-wit kleurende wereld is een ‘grijze’ mindset het tegengif. Maar we kunnen de samenleving helaas niet grijzer maken met een druk op de knop. Het vereist een grote hoeveelheid acties van veel mensen op een groot aantal vlakken.

Wanneer onze samenleving de eerdergenoemde drijfveren niet in bedwang houdt, lopen we het risico een neerwaartse spiraal van polarisatie te creëren. Hierin geeft ieder nieuw polariserend verhaal zuurstof aan het volgende. Des te verder een samenleving deze spiraal afglijdt, des te moeilijker het wordt om er ooit weer uit te klimmen. Hier kunnen we twee lessen van opsteken. Ten eerste dat aandacht een sleutelrol speelt in het verspreiden van zwart-witdenken. Ten tweede dat de oplossing van dit probleem in ieders eigen handen ligt. In die van politici, mediabedrijven en sociale media platformen, maar vooral in die van onszelf. •

Uit de neerwaartse spiraal Drie concrete tips om jezelf te bevrijden: • Verleg je aandacht Als we alleen de sensationele krantenkoppen volgen, houden we er een grimmig wereldbeeld op na. We moeten prangende kwesties niet negeren, maar we mogen ze wel in perspectief plaatsen. Door onze aandacht meer op oplossingen, rolmodellen en bruggenbouwers te richten, voorkomen we dat de spiraal van polarisatie uit de hand loopt.

• Stap uit de bubbel Praat met mensen buiten je directe omgeving. Online kan dit door het soort accounts dat je volgt of de groepen waar je deel van uitmaakt uit te breiden. Het zijn niet alleen de algoritmen die bepalen wat je op je tijdlijn te zien krijgt, daar kun je zelf voor zorgen. Daarnaast kun je offline gesprekken aangaan met mensen die andere standpunten hebben. Kom uit je comfortzone.

Wie weet welke nieuwe inzichten dat oplevert.

• Sta op en spreek je uit Om het verschil te maken moet iemand opstaan en actief zijn; sluit je aan bij een beweging, span je in voor een maatschappelijk doel of word lid van een politieke partij. Ga schrijven. Ga debatteren. Doe mee.

Meer informatie: Daretobegrey.com MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 41

POLARISATIE

De media publiceren regelmatig sensationele nieuwskoppen omdat ze goed verkopen; politici komen geregeld met harde, verdelende uitspraken om de camera’s op hen gericht te krijgen en sociale media platformen ontwerpen hun algoritmen zo dat hun gebruikers zolang mogelijk online blijven. Ook wij als publiek dragen schuld. Als verdelende algoritmen en harde krantenkoppen niet zoveel aandacht zouden trekken, zouden ze niet in overvloed worden aangeboden.

ZWART-WITDENKEN

Het kán anders Wat als je gevangen zit in zwart-witdenken over jezelf? Mindset-deskundige Janne Schuijn (1989) schreef het boek Wat nou als het ook anders kan?, waarmee ze laat zien dat je je niet hoeft neer te leggen bij een zelfbeeld waar je niet blij mee bent. ‘Brutaal eerlijk worden naar jezelf’, noemt ze het. Alles vanuit de gedachte dat het leven geen generale repetitie is.

DOOR:

ROLAND PLUUT

Het is soms makkelijker om de spreekwoordelijke splinter van het zwart-witdenken bij een ander te zien, dan de dichotomische balk in je eigen oog. Dit besef kan het begin zijn van een marsroute waarbij je bewuster leeft in plaats van het op de automatische piloot ‘ondergaan’ van het leven. De reis begint met het wegstrepen van alle poespas. Janne Schuijn omschrijft het zo: ‘Je bent nu al waardevol en goed genoeg, simpelweg omdat jij jij bent.’

Als je vastzit in een opperheilig streven naar groei, naar meer en naar beter, enkel omdat je jezelf nu niet goed genoeg vindt, kom je straks van een koude kermis thuis.

Want je gaat jezelf nooit goed genoeg vinden, ook niet na al die behaalde doelen. ‘Dan ga je altijd meer willen en is het nooit gewoon goed zoals het is.’ Kinderen hebben daar minder moeite mee, maar als volwassene lijkt het lastiger om nog blij te zijn met jezelf, en humor en lol te hebben bij wat je doet als daar niet een vinkje of goedkeuring van iemand anders achter staat. Schuijn heeft daar een verklaring voor: ‘Dit komt doordat je je bent gaan identificeren met je bezittingen, je prestaties en je volgersaantallen. Maar je bént niet je spullen. Je bent niet je sociale media. Je bent niet je opleiding, je baan, je woning of je supersonische nieuwe laptop. Je bent dat wat er overblijft als dat allemaal wegvalt. En die persoon is ook al goed genoeg, die persoon is waardevol.

Ieder mens is waardevol.’

In het volgende boekfragment gaat Schuijn in op het accepteren van en dankbaar zijn voor wie je bent, en het tegelijkertijd streven naar een nog mooier leven.

42 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

‘Ik ben inderdaad groot voorstander van (en pleiter voor) acceptatie en dankbaarheid. Accepteren dat je niet geboren bent als prins(es), accepteren dat je geen 1,80 meter bent (of juist wel) en accepteren dat je nou eenmaal af en toe moet poepen. Accepteren dat het leven niet altijd loopt zoals je wilt, dat je niet altijd de touwtjes in handen kunt hebben en dat je nou eenmaal bent opgegroeid met maar één ouder of met een alcoholistische vader. Accepteren dat het leven niet oneindig is, je met de tijd dierbaren zult verliezen en je niet altijd alles kunt krijgen wat je wilt… hoe hard je het misschien ook probeert of hoe graag je ook wilt.

En ja, dankbaar zijn voor de gezondheid die je hebt en voor elke nieuwe dag op deze aardkloot. Dankbaar dat er mensen in je leven zijn die jou liefhebben (of het er nou 341 zijn, of maar 1) en dat je voedsel hebt om je buik mee te vullen. Een dak boven je hoofd, het feit dat je in Nederland en niet in een derdewereld- of oorlogsland bent geboren en yada yada yada. Je kent het wel.

De standaardriedel. Maar eh, wel een waarheid als een koe, toch? (Als je het nu nog niet helemaal voelt: geen probleem. Ik schenk er in een later hoofdstuk meer aandacht aan.)

Het moge duidelijk zijn: acceptatie is een heel groot onderdeel van rust (en daarmee wellicht ook al geluk) in het leven vinden.

Het accepteren van dingen die nou eenmaal niet te veranderen zijn. En ook accepteren dat er dingen zijn die je wel kúnt veranderen, maar die niet de moeite

ZWART-WITDENKEN

Wat nou als het ook anders kan?

Janne Schuijn Uitgeverij Lev. ISBN: 9789400510913 224 pagina’s € 20,99 Verkrijgbaar via www.theoptimist.nl/shop

waard zijn er te veel energie aan te besteden (perfectionisme ligt hier namelijk op de loer). De slechte band tussen twee van je familieleden bijvoorbeeld. Of wat dacht je van je eigen relatie, die al jaren op sterven na dood is maar die je continu aan het lijmen bent? Of het huis dat er al heel goed uitziet, maar toch wel nóg iets beter zou kunnen… Of proberen een nóg mooiere feed op sociale media te creëren, zodat nóg meer mensen je leuk gaan vinden. Wat is de ROI (return on investment, oftewel: wat krijg je terug voor de moeite die je investeert?)?

Bewuster dankbaar proberen te zijn voor dingen die je hebt, ook al neem je ze doorgaans voor lief, is volgens mij een onmisbaar ingrediënt.

Maar waarom toch altijd zo zwart-wit? Waarom zouden acceptatie en dankbaarheid niet hand in hand mogen gaan met groei en ontwikkeling, met ambitie en passie, met willen knallen, beuken en rammen om dromen te laten uitkomen, met hustle & grind, ass kicken (om er maar een paar hippe termen in te gooien) en proberen iets te veranderen?

In mijn optiek is juist dat een gouden combinatie. Je nu al dankbaar en compleet voelen, accepteren dat sommige dingen niet te veranderen zijn en je sommige dingen niet perfect hoeft te hebben (en je daaraan overgeven) en

Janne Schuijn is ondernemer, moeder en coach. Ze is online een van de meest gevolgde mindsetexperts van Nederland, met meer dan 64.000 volgers. Ze heeft een succesvolle podcast en is oprichter van de Mindshift Methode, waarmee ze al duizenden mensen heeft geholpen. Ze laat graag het échte leven zien, mét humor en zonder zweverigheid.

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 43

ZELFBEELD

‘Je bent nu al waardevol en goed genoeg.’

daarnáást allerlei mooie dingen willen bereiken en weten dat er altijd ruimte is voor groei.

In enkel acceptatie ligt namelijk een enorme valkuil: jezelf accepteren zoals je bent is er zo eentje. Het klinkt mooi hè? Het venijn zit echter hierin: wie zegt dat jij bent wie je dénkt dat je bent? Lees die nog maar eens: wie zegt dat jij bent wie je dénkt dat je bent?

Says who?

Jij? Jij, met al je vastgeroeste overtuigingen? Jij, die vooral heeft geluisterd naar alles en iedereen in je leven die een mening over je had? Jij, die eigenlijk helemaal niet zo goed weet wie je eigenlijk bent?

Jij, die de ene maand supersportief en gezond leeft en de andere maand juist de Bourgondiër uithangt? Wie is dan de échte jij die je zou moeten accepteren? Is de “jij” die jij bedoelt wel zo stationair?

Of ben “jij” eigenlijk altijd in beweging en zou je jouw “jij” ook meer kunnen sturen richting de jij die past bij jouw dieperliggende ambities en dromen? Ambities en dromen die je misschien nog niet eens ontdekt hebt omdat je jezelf niet toestaat zó buiten de lijntjes te kleuren, of anders en groot te dromen. Of ambities die je hebt weggedrukt omdat je dacht dat het niet was weggelegd voor de jij die jij dacht te zijn.

De jij over wie jij het hebt, is ook maar een concept. En concepten kunnen worden aangepast.’ •

ZWART-WITDENKEN

Werken met een vlekje Psychisch kwetsbare mensen aan het werk krijgen én houden vormt al vele jaren een uitdaging. Niet in de laatste plaats door een overvloed aan zwart-witdenken.

Dit gebeurt zowel bij werkgevers als bij (overheids)instanties die een belangrijke rol spelen op het gebied van werkgelegenheid. Ervaringsdeskundige Nathalie Kelderman schetst de huidige situatie en ziet een haalbare oplossingsrichting.

DOOR:

NATHALIE KELDERMAN

Er is de laatste jaren zowel vanuit de overheid als het bedrijfsleven in Nederland meer aandacht gekomen voor een arbeidsmarkt waarin iedereen kan meedoen, ongeacht leeftijd, geslacht of herkomst. Zo is er het zogenaamde diversiteitsbeleid, dat vooral betrekking heeft op een grotere deelname van vrouwen en mensen met een migratieachtergrond. De laatste jaren heeft dit beleid zich verbreed en wordt er gesproken van een inclusieve arbeidsmarkt. ‘In een inclusieve werkomgeving komen alle (toekomstige) werknemers tot hun recht, ongeacht hun leeftijd, levensfase, functieverblijfsduur, geslacht of herkomst. Alle medewerkers worden gerespecteerd.

Verschillen worden gewaardeerd en zelfs gezocht om voor het werk te benutten’, aldus de website van de Rijksoverheid. De laatste jaren wordt er in dit kader ook veel gesproken over talentgericht werken, in plaats van in functies te denken.

Deze aandacht voor een inclusieve arbeidsmarkt vond zijn weerslag in de Participatiewet die op 1 januari 2015 in werking is getreden. Doel van deze wet is om zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te krijgen bij reguliere werkgevers. Deze arbeidsbeperking kan zowel lichamelijk als geestelijk zijn. Onderdeel

‘Zoals wel vaker met beleid, is de uitvoering ervan vaak weerbarstiger.’

44 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

hiervan is de Banenafspraak waaraan de overheid en de sociale partners zich hebben gecommitteerd. Deze houdt in dat er voor 2026 in totaal 125.000 extra banen moeten komen voor mensen met een arbeidsbeperking.

Op internationaal niveau is er het VN-verdrag Handicap dat Nederland in 2016 heeft geratificeerd. Dit verdrag heeft als uitgangspunt dat mensen niet gediscrimineerd mogen worden vanwege het feit dat zij gehandicapt en/of psychisch kwetsbaar zijn. Het bestrijkt een breed gebied, van wonen, werken, onderwijs en vrijetijdsbesteding tot zorg.

Als je deze (inter)nationale beleidsvoornemens mag geloven zit het dus wel goed als je tot deze doelgroep behoort.

Maar zoals wel vaker met beleid, is de uitvoering ervan vaak weerbarstiger. Hoe pakken afspraken over inclusiviteit op de werkvloer uit in de praktijk?

Psychisch kwetsbaar zijn en werk

Laten we eens kijken naar een deel van de brede doelgroep van het verdrag: mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Dit is een groep die aanzienlijk is en waar op het gebied van inclusiviteit veel winst te behalen valt. De cijfers spreken voor zich: bijna 30 procent van alle Nederlanders krijgt ooit te maken met een psychische aandoening en wordt hierdoor gehinderd in het vinden of behouden van werk. Van deze 30 procent heeft driekwart lichte tot milde psychische klachten, dit zijn mensen met bijvoorbeeld een depressie, angststoornis of autisme, die al dan niet in behandeling zijn bij de geestelijke gezondheidszorg (ggz).

Zij zijn twee keer zo vaak werkloos als mensen zonder

Persoonlijke betrokkenheid

Mijn interesse in deze doelgroep is een persoonlijke: in feite behoor ik tot deze doelgroep, want ik heb twee keer in mijn leven een ernstige depressie doorgemaakt wat ook effect heeft gehad op mijn deelname aan de arbeidsmarkt.

PSYCHISCH KWETSBAAR

psychische aandoening. Daarnaast zijn er gemiddeld 210 duizend mensen met een EPA (ernstig psychiatrische aandoening). Zij hebben 30 procent minder kans op een betaalde baan, terwijl ook is onderzocht dat het hebben van een betaalde baan sterk bijdraagt aan de mate van geluk van deze zelfde groep. Reden genoeg om hier vol op in te zetten.

Als uitvloeisel van het bovengenoemde (inter)nationale beleid zijn er diverse organisaties en samenwerkingsverbanden opgericht die als doel hebben de arbeidsparticipatie van mensen met een psychische kwetsbaarheid te vergroten. Sinds 2012 werken het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Nederlandse ggz al samen om deze deelname te vergroten. Meer recent is er het convenant ‘Samen werken aan wat werkt!

2018 – 2021’. Dit is een breed samenwerkingsverband tussen de Nederlandse ggz, UWV en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), maar ook belangenorganisaties van patiënten en werkgevers zijn betrokken.

Aangesloten partijen richten zich onder andere op het voorkomen van vroegtijdige uitval uit het arbeidsproces en het vergroten van de toeleiding van mensen met een psychische kwetsbaarheid naar duurzaam werk.

Gek genoeg voelen deze beleidsvoornemens en initiatieven vaak alsof het over andere mensen gaat dan mijzelf.

Waarom is dat eigenlijk? Aan de ene kant denk ik omdat ik met mijn depressies wellicht kwetsbaar ben, maar niet tot de groep gerekend kan worden met een ernstig psychiatrische aandoening. Het is deze doelgroep waar de huidige aandacht en geld naartoe gaan. Ook ben ik, ondanks mijn kwetsbaarheid, behoorlijk zelfredzaam en heb ik altijd geprobeerd mijn werkomstandigheden zo aan te passen dat het voor mij werkbaar bleef.

»

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 45

ZWART-WITDENKEN

‘Er zou meer gekeken moeten worden vanuit een sociaal model.’

Maar er is nog een andere reden waarom deze beleidsvoornemens en allerhande samenwerkingsverbanden geen betrekking op mij lijken te hebben. Dit is ook, vermoed ik, omdat er een grote groep mensen uit deze groep, waaronder ik destijds, simpelweg niet bereikt wordt. Er lijkt daarmee een grote kloof te bestaan tussen de beleidsvoornemens en de samenwerkingsverbanden die worden opgericht enerzijds en de mensen om wie het gaat, zij met een psychische kwetsbaarheid die aan het werk willen anderzijds. Het gaat hier dus om bovengenoemde groep van 75 procent, met lichte tot milde psychische klachten. Dit zijn mensen met bijvoorbeeld een depressie, angststoornis of autisme, die al dan niet in behandeling zijn bij de ggz.

Kloof

Hoewel alle betrokken spelers het belang inzien van grotere en duurzame deelname van mensen met een psychische kwetsbaarheid aan de arbeidsmarkt, blijkt dit in de praktijk lastig vorm te geven. De belemmeringen lijken vooral te liggen op organisatorisch en financieel gebied, waar volop zwart-wit wordt gedacht. Iedere partij heeft zijn eigen manier van werken. Ook zijn het verschillende culturen, de financiële stromen lopen niet hetzelfde en ieder heeft een eigen manier van kijken naar de doelgroep. Het blijkt ingewikkeld te zijn om dat bij elkaar te brengen. Wat hierin meespeelt is dat er op dit moment nog te veel gedacht wordt in een medisch model waarin ziekte en behandeling centraal staan. Er zou

meer gekeken moeten worden vanuit een sociaal model, waarin de focus wordt gelegd op talenten, vaardigheden en mogelijkheden van mensen. Bij de belemmeringen gaat het soms om hele basale dingen, zoals het ontbreken van een contactpersoon bij een organisatie. Een andere belemmering is bijvoorbeeld de Wet AVG, die ervoor zorgt dat gegevensuitwisseling tussen de partijen moeilijk is. Of partijen nemen niet genoeg tijd om elkaar te leren kennen en hebben te weinig begrip voor elkaars (on) mogelijkheden. Ook hangen resultaten nu nog te vaak aan enkele individuen en zijn de samenwerkingsverbanden niet goed ingebed binnen de organisaties. Zodra een kartrekker van het project wisselt van baan, zakken de opgebouwde samenwerkingen weer in. Gevolg hiervan is dat omdat deze samenwerking moeizaam verloopt, veel mensen met een psychische kwetsbaarheid wel willen werken, maar dat dit onder meer door bovenstaande belemmeringen moeilijk lukt.

Beperkt resultaat vraagt om uitbreiding

Wat er wel gebeurt zijn plaatsingen van mensen met een EPA in een baan via IPS (Individuele Plaatsing en Steun).

IPS is dé methode om mensen met een ernstige psychische aandoening te helpen bij het verkrijgen en behouden van betaald werk. IPS werkt voor hen beter dan andere re-integratiemethoden. Belangrijke kenmerken van dit model zijn de ruime selectiecriteria (deelnemers worden niet afgewezen op basis van bepaalde problematiek), de 46 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

ZWART-WITDENKEN

Waar blijft de werkgever?

Ook bij werkgevers bestaan belemmeringen om mensen met een psychische kwetsbaarheid in dienst te nemen.

Ook al zijn er werkgevers die het als hun maatschappelijke verantwoordelijkheid zien om mensen met een kwetsbaarheid aan te nemen, toch is het voor hen vaak makkelijker om iemand met een lichamelijke handicap te rekruteren, dan iemand met een psychische kwetsbaarheid. Vaak weten werkgevers niet hoe ze mensen het beste kunnen begeleiden en zijn ze bang voor uitval.

Uitval heeft financiële consequenties, gevolgen voor de continuïteit en verhoogt de werkdruk bij andere collega’s.

Er is de afgelopen jaren meer aandacht gekomen voor voorlichting aan bedrijven om bijvoorbeeld vooroordelen rondom mensen met een psychische kwetsbaarheid weg te nemen en om te informeren over welke ondersteuning zij nodig hebben. » MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 47

PSYCHISCH KWETSBAAR

focus op regulier werk (dus geen gecreëerde banen) en het centraal stellen van de wensen en mogelijkheden van de deelnemer met blijvende ondersteuning. Gemiddeld vindt ongeveer 40 procent van de doelgroep betaald werk volgens deze methodiek. Hoewel dit dus een werkzaam middel is, gaat het hier om een relatief kleine groep. De groep mensen met mildere psychische klachten is veel groter. Er wordt nog maar in een klein aantal regio’s gekeken of deze methodiek ook voor hen effectief zou kunnen zijn. Voor deze grote groep zijn er nu dus nauwelijks mogelijkheden voor ondersteuning. Overigens is er op dit moment nog geen kosten-batenanalyse van de inzet van IPS bij de EPA doelgroep.

In een recent rapport hierover van ZINZIZ, getiteld Hoe houd je regionale samenwerking tussen Werk&Inkomen en GGZ levend?, wordt dit als volgt verwoord: ‘Ook lijkt er voor een deel van de regio’s nog veel winst te behalen door de samenwerking juist meer vorm te gaan geven rondom de CMD-doelgroep (Common Mental Disorders): zowel UWV als gemeenten geven aan dat dit een zeer groot deel van hun bestanden betreft en er vanwege de proportionaliteit meer prioriteit aan gegeven kan worden. Daarbij wordt wel aangegeven dat het aanbod aan instrumenten voor deze CMD-doelgroep dan uitgebreid moet worden’.

Oftewel: er zijn heel veel mensen in Nederland die psychische klachten hebben en problemen ondervinden met het vinden en/of behouden van werk. Zij vallen

alleen niet binnen de EPA-doelgroep, die bestaat uit mensen met een ernstige psychiatrische aandoening.

Juist op deze groep zijn de huidige inspanningen van UWV, gemeente en overige partners voornamelijk gericht.

En dat terwijl een grote groep met mildere psychische klachten nu een uitkering of ondersteuning vanuit de gemeente ontvangt. Voor deze mensen zijn dus nog nauwelijks ondersteuningsfaciliteiten aanwezig. Door de inzet meer op hen te richten zodat zij weer aan het werk kunnen, verhoogt dit niet alleen het welzijn van deze mensen, maar worden ook hun talenten benut, wat een positief effect heeft op de hele samenleving.

Deze informatie tot me nemend begrijp ik beter waarom ik mijn eigen re-integratie na het uitvallen op mijn werk door mijn psychische kwetsbaarheid altijd alleen en zonder hulp van UWV of zorginstelling heb moeten vormgeven. Er was simpelweg geen ondersteuning aanwezig die gericht was op mijn kwetsbaarheid, mijn klachten waren kennelijk ‘te mild’ om voor ondersteuning in aanmerking te komen. Ik regelde zelf vrijwilligerswerk, werkervaringsplaatsen en uiteindelijk betaald werk.

Maar ik vroeg me wel vaak af: als ik het al moeilijk vind dit te organiseren, hoogopgeleid met veel vaardigheden, hoe moet dat dan zijn voor iemand met minder vaardigheden? Dat leidt dus onvermijdelijk tot de sombere constatering dat veel mensen hierdoor in een uitkeringssituatie blijven zitten, terwijl ze daar wel graag uit willen, met alle negatieve gevolgen van dien.

ZWART-WITDENKEN

‘Vaak wordt er nog zwart-wit gedacht over mensen met een psychische kwetsbaarheid.’

Een interessante insteek die het zwart-witdenken doorbreekt, is die van de organisatie Samen Sterk Zonder Stigma (SSZS). Deze heeft een programma dat werkt met zogenaamde werkambassadeurs. Dit zijn werknemers die in een bedrijf werken en zelf te maken hebben met een psychische kwetsbaarheid. Via trainingen van SSZS leren zij hoe ze het thema psychische kwetsbaarheid op de agenda van hun werkgever kunnen krijgen. Ik zie veel voordelen van een dergelijke aanpak. Het zorgt ervoor dat psychische kwetsbaarheid van binnenuit bespreekbaar wordt op de werkvloer. Daarmee kan een open bedrijfscultuur ontstaan die uiteindelijk positief voor alle werknemers kan werken. Daarnaast ziet een werkgever ook wat de kwaliteiten en voordelen kunnen zijn van het werken met iemand met een psychische kwetsbaarheid.

Dit kan de drempel verlagen om ook nieuwe mensen met een psychische kwetsbaarheid aan te nemen.

Ik denk dat er van dergelijke initiatieven veel te verwachten valt, omdat het door de mensen van een organisatie zelf op de agenda wordt gezet. Zij hebben al laten zien dat ze wat kunnen en opereren vanuit een positie van kracht.

En tonen daarmee ook de kracht van hun kwetsbaarheid.

Om hier als organisatie voor open te staan en op deze manier naar psychische kwetsbaarheid te kijken vereist van zowel de werknemer als de werkgever heel veel moed. Hoewel er steeds meer goede voorbeelden komen, is dit nog lang niet gemeengoed.

Hoe we verder moeten

Het aan het werk helpen van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening is een uitdaging die een lange adem vraagt. De huidige samenwerkingen tussen de domeinen ‘zorg’ en ‘werk en inkomen’ die voornamelijk gericht zijn op mensen met een EPA lopen stroef.

Daarbij loopt de financieringsimpuls af die vanuit de overheid was gegeven voor de regionale samenwerking tussen ggz en ‘werk en inkomen’. De vooruitzichten zijn dan ook niet heel positief. Bij de veel grotere groep van mensen met mildere psychische klachten liggen wel veel kansen. Dit is een grote groep die vaak niet zichtbaar is in bedrijven maar soms wel om die reden uitvalt. Een 48 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

opener cultuur, waarin aandacht is voor kwetsbaarheden en waarin iemand kan aangeven wat de behoeften zijn, is iets waar zowel werkgever als werknemer profijt van kunnen hebben.

Ook dit weet ik uit eigen ervaring. Ik werkte jaren geleden bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar ik vanwege psychische klachten uitviel. Binnen de bedrijfscultuur was veel competitie en een houding van ‘niet zeuren maar doorgaan’. Hierdoor moest ik ook bij het re-integreren erg op mijn tenen lopen, waardoor dit moeizaam verliep. Jaren later ben ik via bestuurswerk terechtgekomen bij de Depressie Vereniging, waar ik directeur geworden ben. Het er ronduit voor uit kunnen komen dat ik last van depressies heb gehad gaf mij zoveel ruimte, dat ik in deze rol kon floreren. Naast deze openheid hielp het me ook dat ik zelf mijn tijd kon indelen en een grote autonomie had in mijn werk. Hierdoor kon ik bergen werk verzetten en kon ik ook qua stressbelasting veel aan. Van belang is dat de werknemer zijn eigen kwetsbaarheden kent en ook kan aangeven wat hij of zij nodig heeft. Mijn ervaring is dat als daar ruimte voor is op de werkvloer, je er heel gedreven en loyale werknemers voor terugkrijgt.

Wat tenslotte opvalt is dat er vaak nog zwart-wit gedacht wordt over mensen met een psychische kwetsbaarheid.

Of je bent psychisch kwetsbaar en kan dus niet werken of je bent gezond en kan dat wel. In de realiteit bevindt ieder mens zich op een continuüm dat loopt van geen psychische klachten tot ernstig psychisch klachten.

Alle mensen bevinden zich in hun leven op verschillende punten op dit continuüm. Op welk punt men zich bevindt heeft gevolgen voor onder meer de arbeidsparticipatie. Door op deze manier naar psychische kwetsbaarheid en maatschappelijk functioneren te kijken doe je meer recht aan de mogelijkheden van mensen in brede zin, dus zowel aan hen die op een bepaald moment psychisch kwetsbaar zijn als aan hen die dit op een bepaald moment niet zijn, maar wellicht in de toekomst wel. •

Het midden Ik sta hier in het midden De wereld om mijn heen De linkerkant is bloedeloos De rechterkant van steen Wat voor de ene liefde is Is voor de ander haat Alsof wij zijn vergeten Dat het midden nog bestaat Er is geen kant te kiezen Ze maken ons wat wijs Ze praten over zwart en wit Maar wijsheid is vaak grijs De een sterft voor een god Die de ander dood verklaart Alsof wij zijn vergeten Dat het midden nog bestaat En we sluiten onze poorten Om te houden wat we hebben We sluiten alles buiten Alles wat ons nog kan redden Wij zijn bang om te verliezen Wat al lang verloren is En we zien niet dat de weg Naar buiten voor ons open ligt De eenvoud gaat ten onder In een zee van overvloed De kudde zoekt een herder En de wolven ruiken bloed En de honger naar sensatie Maakt een koning van een dwaas Alsof we zijn vergeten Dat het midden nog bestaat We zoeken naar een richting Wij weten niet waarheen Wij zijn te weinig samen We zijn te veel alleen Stef Bos

BEELDVERHAAL

Drie keer Indisch

INDO

erfgoed Fotograaf Armando Ello is Indisch en nieuwsgierig. Een combinatie die in 2014 leidde tot het fotoboek Twijfelindo. Hierin portretteerde hij mensen met roots in het voormalig Nederlands-Indië, maar aan wie dit vanaf de buitenkant niet makkelijk te zien is. Binnenkort verschijnt de herpublicatie van dit boek.

Tegelijkertijd brengt hij nog twee boeken uit.

Twee jaar lang reisde hij over de wereld om Indo’s wereldwijd op te zoeken en vast te leggen op de gevoelige plaat. Het boek Indo World Photobook is hier het resultaat van. Tenslotte is er het boekproject Ramboet Djagoeng, het verhaal over roodharige Indo’s dat hij samen met Willem-Jan Brederode maakte.

Inslag

Het woord ‘Indo’ is de afkorting van Indo-Europeaan: een koloniale term voor gemengdbloedige nazaten van een inheemse voormoeder en een Europese voorvader. Het koloniale verleden van Nederland in de Oost heeft ruim vijfenzeventig jaar nadat Indonesië de onafhankelijkheid uitriep, nog steeds invloed op de levens van enkele honderdduizenden landgenoten met een Indische achtergrond. De een gaat er soepel mee om, de ander worstelt met het verleden van zijn of haar familie.

50 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

De centrale vraag die Ello in zijn boeken stelt is: ‘In hoeverre leeft je Indische inslag voor jou?’ Inmiddels zijn we drie generaties verder en merkt hij dat het verleden van (groot)ouders die de dekolonisatieperiode hebben meegemaakt, nog steeds doorwerkt bij de jongere generatie. Dat komt onder meer tot uitdrukking in de manier waarop tegen eten aangekeken wordt. Door de schaarste die de eerste generatie Indo’s gekend heeft in de oorlogsperiode, heerst nog steeds de gedachte dat het weggooien van rijst ongeluk brengt. En dat je altijd met een volle maag van huis moet gaan, want ‘je weet maar nooit…’

Indonesië, dat zij net zo goed bezig zijn met de Indische identiteit en daarbij dekoloniale gedachtegangen hebben. Er wordt kritisch naar gekeken, niet alleen nostalgisch.’

Het boek Ramboet Djagoeng (‘haar als maïs’) bevat zestig portretten van roodharige Indo’s. Bij hen reisde het ‘rode gen’ door naar hun uiterlijk. Dat levert een groot contrast op met hun Indische innerlijk.

Ello laat zien dat Indo’s er zijn in alle soorten, maten en kleuren.

En dat de redenering achter het Indische uiterlijk logisch is, als je kijkt naar de definitie van het woord ‘Indo’ en de geschiedenis erachter leert kennen. | BRIAN DE MELLO

Doorgereisd

Met het Engelstalige Indo World Photobook brengt Ello, behalve Indo’s die in Nederland wonen, ook Indische emigranten in beeld die na de Indonesische onafhankelijkheid hun biezen pakten en zich elders in de wereld vestigden. ‘Het zijn doorgereisde indo’s die zich niet welkom voelden in het, ook letterlijk, koude Nederland’, verklaart Ello. Hij was in het bijzonder benieuwd naar hoe de Indische cultuur zich uit bij deze buitenlandse Indo’s. Zijn conclusie: ‘Het is opvallend dat zij hun identiteit vooral zoeken in Nederland, niet in

ARMANDO ELLO

Fotografie: Armando Ello

Fotografie: Armando Ello

Fotografie: Armando Ello

BEELDVERHAAL

Twijfelindo Indo World Photobook Ramboet Djagoeng Prijs per stuk: € 27,-

Fotografie: Armando Ello

Verkrijgbaar via www.hoezoindo.nl/shop

Fotografie: Armando Ello

Blijf een Optimist.

We doen de voorzichtige aanname dat je net als Nadia een hoopvolle optimist bent. Ook als er nog optredens zijn zonder publiek, zien we graag dat je dit blijft. Want optimisten leven langer, gezonder en gelukkiger. Maar net als met alle waardevolle dingen is enig onderhoud wel nodig.

Een abonnement op The Optimist is jouw bewijs van verbondenheid, jouw deelname aan een positieve beweging. Blijf jij lezen, dan blijven wij schrijven.

‘Je moet hoop blijven houden.’

NADIA MOUSSAID (P.26)

Waar wacht je op? Tot je ook op een podium staat? Word nu abonnee!

En als je het al bent, maak dan iemand anders blij met The Optimist.

Ga naar: www.theoptimist.nl/nu

COLUMN

Column Govert Derix Govert Derix is filosoof, schrijver en adviseur.

Diverse van zijn boeken zijn verkrijgbaar via de webshop van The Optimist.

‘Regenboogdenken’

FOTO: JEAN-PIERRE GEUSENS

Weergoden

Vijf jaar later later was ik opnieuw onderweg naar Compostela, nu vanuit Portugal. Ren, een jongen uit Guatemala die de laatste dagen met mij en mijn jongste zoon meeliep, had op buienradar gezien dat het slecht weer was in Compostela. Als we zouden besluiten een dag later aan te komen, zouden de weergoden ons zonnig gestemd zijn, opperde hij. Ren stelde voor dat we een omweg zouden maken via een klooster bij het plaatsje Padrón. In het klooster Santo Antonio de Hebron waren we die dag de enige gasten. Na een onvergetelijke maaltijd met de paters namen we deel aan de kerkdienst.

Daarna leidde een pater ons rond tot bij een stenen

‘Verhalen bestaan en ontstaan bij de gratie van het nog niet verklaarde, het geheime en mysterieuze.’

kruis op een patio. Boven dat kruis verscheen aan de hemel een dubbele regenboog.

Zwart-wit

Mijn repertoire van regenbooganekdotes blijft groeien.

Soms is het alsof een hogere macht ter onderstreping van een gedenkwaardige gebeurtenis besluit om een regenboog te laten zien. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook bij de begrafenis van Harry Mulisch. Dat kun je toeval noemen. En je kunt er een zekere noodzakelijkheid aan toekennen: gezien de stand van de zon en de gesteldheid van de atmosfeer móést het meteorologische verschijnsel zich voordoen, ongeacht of er een begrafenis plaatsvond. Zo’n zwart-wit benadering (toeval of noodzaak) doet echter geen recht aan de kleuren en vergezichten van de vele soorten regenboog die er onder de zon zijn aan te treffen.

Meerwaardig

Regenbogen herinneren eraan dat het dualistische denken vaak gepaard gaat met een verarming van de werkelijkheid. Voorbij de dualismen van waar/onwaar, mooi/ lelijk, goed/kwaad, plus/min en zwart/wit ligt een wereld vol rijke schakeringen die zich veelal aan menselijke brillen van waarneming onttrekt. Elke verklaring heeft een prijs. Enerzijds ben ik ongelofelijk geboeid door de natuurkundige verklaring van het verschijnsel regenboog.

Anderzijds probeer ik mijn ogen open te houden voor wat een regenboog nog meer zou kunnen zijn. Een krans boven het hoofd van Andy. Een accent boven dat kruis in Padrón. Verhalen bestaan en ontstaan bij de gratie van het nog niet verklaarde, het geheime en mysterieuze.

Misschien is het tijd om ons te oefenen in wat je ‘regenboogdenken’ zou kunnen noemen: een praktijk die gelooft in een meerwaardige logica waarin de dingen een beetje waar en onwaar, een beetje goed en kwaad, en een beetje toeval en noodzaak kunnen zijn. Net als in het echte leven dat mij, terwijl ik dit schrijf, aan een blauwe hemel trakteert op een paar prachtige stapelwolken. • MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 57

MEERWAARDIGE LOGICA

Ik ben gek op regenbogen. Wie niet? Ik herinner me regenbogen zo helder dat het leek alsof je ze zo kon pakken. De gedachte dat je echt óver zo´n boog in een toverland met bluebirds terecht kunt komen is misschien ontstaan uit zo’n levendige aanschouwing. Op weg naar Compostela ontmoette ik ooit een Britse jongen met een baard en indringende ogen over wie het gerucht ging dat hij Jezus zou zijn. Het begon misschien als een grapje.

Maar op een middag zat ik, samen met andere pelgrims, met hem in een weiland wijn te drinken. Toen de fles leeg was riep iemand gekscherend dat Andy (zo heette onze Jezus) vast in staat was om water in wijn te veranderen.

Andy nam zijn drinkfles en schonk allen in. Toen we elkaar gezondheid wensten verscheen boven Andy’s hoofd een regenboog.

INTERVIEW

Honger naar

vervulling Jarenlang kampte Modita van Zummeren met verschillende eetstoornissen.

Ze zocht stad en land af naar een boek dat haar ziektebeeld zowel vanuit psychologisch als spiritueel oogpunt benadert. Het boek dat zij toen niet vond, schreef ze met Honger naar vervulling onlangs zelf. Hierin stelt ze dat zingeving een onmisbare rol speelt in de genezing van eetstoornissen.

We spreken Van Zummeren over de weg naar heling en delen een hoofdstuk over Osho-meditaties uit haar boek.

DOOR:

LAURA BOETERS

INTERVIEW

Identiteitsvorming

Een identiteitscrisis kan zich volgens Van Zummeren in de opvoeding

vormen. ‘Wanneer er binnen een gezin weinig ruimte is voor emotie, en de gevoelens en behoeften van een kind niet worden erkend en bevestigd, resulteert dit in een gebrekkige identiteitsontwikkeling.’ Ze legt uit wat in de opvoeding cruciaal voor een kind is om een identiteit te kunnen vormen: ‘Wanneer ouders emoties benoemen en bevestigen, leert een kind emoties hanteren. Met fysiek contact – denk bijvoorbeeld aan knuffelen, samen stoeien of buiten rennen in de natuur – ontwikkelt een kind gezond contact met diens eigen lijf. Als dit contact bij het kind van binnenuit komt, wordt de buitenkant automatisch minder belangrijk. Hierdoor wordt het kind bijvoorbeeld minder gevoelig voor gefotoshopte beelden uit de media en de slankheidsindustrie.’

Ook de relatie van de ouders heeft volgens haar invloed op de identiteitsvorming van het kind. ‘Het komt vaak voor dat een relatieprobleem tussen de ouders doorwerkt op het kind. Wanneer ouders zorgdragen voor hun relatie, desnoods met relatietherapie, kan het kind helemaal kind zijn.’ In haar boek schetst ze de situatie als volgt: ‘De ouders laten hun gevoelens niet zien en praten er ook niet over. Dit is onveilig voor het kind, dat nu niet weet waar het aan toe is. Als de ouders hun woede zouden laten zien, zou duidelijk zijn wat er aan de hand was en zou het zichtbaar zijn wanneer het weer voorbij is. Nu de spanningen blijven hangen, twijfelt het kind aan zijn eigen waarnemingen. Het ontwikkelt steeds langere voelsprieten om de gevoelens van de ouders af te tasten, en komt daarmee steeds verder van zichzelf af te staan. Uit veiligheid zal een kind zijn

ouders altijd als volmaakt zien en de oorzaak bij zichzelf zoeken.’

Ze ziet haar eigen ouders of de ouders van kinderen met een eetprobleem daarbij niet als schuldige. ‘Die kunnen alleen aan hun kinderen geven wat zij zelf in hun opvoeding ontvangen hebben.’

‘Een eetprobleem beschermt een onderliggend probleem.’

Zingeving

Van Zummeren genas na vele soorten therapie en ondervond dat een identiteit ook op latere leeftijd gevormd kan worden. Dit bereikte ze bij zichzelf middels zingeving. Met haar cursus ‘Voorbij eetproblemen met bewustzijn’ helpt ze inmiddels anderen met deze innerlijke zoektocht naar henzelf. Ze laat de cursisten opnieuw contact maken met hun drijfveren en passies. Om dit te doen slagen is een andere houding ten opzichte van de eetstoornis een vereiste. ‘Cursisten met een eetprobleem nemen vaak een slachtofferrol aan. Ze willen dat de eetstoornis zo snel mogelijk weg is. Dat is een heel onvriendelijke houding naar de eetstoornis toe, want hoe harder je het wegduwt, des te harder het terugkomt. Omdat een eetprobleem een soort bescherming is van een onderliggend probleem, kun je niet anders dan het geleidelijk aan loslaten. Hiervoor moet je durven voelen en een nieuwsgierige houding naar de eetstoornis toe aannemen.’ »

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 59

BEVRIJD VAN EETPROBLEMEN

Het aantal mensen met een eetstoornis nam het afgelopen jaar in rap tempo toe. Zorginstellingen trokken aan de bel; zij constateerden sinds de coronacrisis steeds meer jongeren met een eetprobleem.

Ook bestaande eetproblemen zagen zij verergeren. Modita van Zummeren, arts en therapeut, legt in haar boek Honger naar vervulling – Oorzaken en bevrijding van de eetproblemen anorexia, boulimia & overgewicht de vinger op de zere plek: ‘We zitten meer thuis, krijgen minder beweging en zijn eenzamer.

Maar een crisis op zich lokt geen eetstoornis uit, er moet al iets op de achtergrond spelen.’ Wat volgens haar wél een eetstoornis kan uitlokken is het ontbreken van identiteit.

Ze noemt het één van de hoofdoorzaken die iemand gevoelig maakt voor een eetprobleem.

Het begrijpen van een identiteitscrisis als oorzaak is volgens haar een voorwaarde voor genezing.

Ze spreekt uit ervaring: jarenlang kampte ze met anorexia nervosa, gevolgd door boulimia nervosa en zware depressies. Als kind leefde ze naar eigen zeggen in symbiose met haar door het jappenkamp getraumatiseerde moeder. Dit ontnam haar de kans om zich tot eigen persoon te ontwikkelen. In haar deels autobiografische boek illustreert ze de psychische achtergronden van anorexia, boulimia en overgewicht aan de hand van haar eigen levensverhaal.

‘Tijdens mijn eetprobleem was het heel belangrijk dat ik het probleem ben gaan begrijpen, zodat ik de eetstoornis kon zien als symptoom.’

INTERVIEW

Modita van Zummeren Modita van Zummeren (1962) heeft jarenlang als arts gewerkt en is tevens auteur van het boek Depressie, een opstap naar geluk. Ze worstelde zes jaar met anorexia nervosa en twee jaar met boulimia nervosa en is daarvan reeds tientallen jaren hersteld. Met veel toewijding begeleidt ze Osho-meditaties en familieopstellingen en geeft ze Japans Therapeutische Gezichtsmassage. Ze begeleidt mensen vanuit een warme interesse bij het hervinden van het contact met zichzelf en bij het vinden

BEVRIJD VAN EETPROBLEMEN

van de eigen levensstroom.

Zingeving vervult vanaf het begin van het genezingsproces een belangrijke taak. ‘Wanneer iemand met een eetstoornis niet weet wat ervoor in de plaats komt, kan er geen motivatie zijn voor herstel.’

Een andere belangrijke eerste stap naar genezing van anorexia of boulimia is het niet langer geheimhouden van het eetprobleem, aldus Van Zummeren. ‘Maak het bespreekbaar. Dit kan met een goede vriend of vriendin, of in een zelfhulpgroep. Die heb je ook online, daarvoor raad ik het platform Proud2bme aan. Dit platform heeft een positieve insteek en zorgt voor verbinding met anderen, zonder schaamte.’ Daarnaast adviseert ze om zo snel mogelijk met therapie te beginnen.

‘Je moet durven voelen.’

Osho

De spirituele kant van genezing vond Van Zummeren bij Osho.

In haar boek verwijst ze regelmatig naar wijsheden van de goeroe en wijdde ze een hoofdstuk aan zijn dynamische meditatietechniek. De bewegelijke manier van meditatie heeft haar weer in contact gebracht met haar lijf.

‘Tijdens de opleiding Gestalttherapie heb ik drie jaar lang iedere dag een half uur aan zenmeditatie gedaan. Ik vond dat veel te statisch. In een boekhandel werd mijn aandacht getrokken door een boek en een cd over Osho.

Het beantwoordde een behoefte in mij waar ik al die tijd geen antwoord op had gevonden. Hij helpt mensen om hun eigenheid te vinden, iets wat nodig is voor het loslaten van een eetstoornis.’

Meer informatie: www.genietenvanmeditatie.nl

Boekfragment Meditatie

Osho: ‘En dit is het geheim van meditatie, dat waar je ook maar bent – in het hoofd, in het hart, het maakt niet uit – meditatie je brengt van het hoofd, van het hart naar het zijn. Meditatie is de weg naar je eigen centrum van het bestaan, waar de vraag van vastlopen niet speelt. Jij bent het. Wie gaat er vastlopen in wat? Er zijn geen twee dingen, alleen jij – jij en je absolute glorie.’

Osho benadrukt dat het geen zin heeft om problemen uit het verleden te analyseren – zoals in het Westen wordt gedaan – omdat je het verleden niet kunt veranderen, en er duizenden problemen zijn, waarvoor je vele levens nodig zou hebben om die te verwerken. En terwijl je daarmee bezig bent, komen er elke dag weer nieuwe problemen bij. De mensen uit het Oosten hebben er daarom voor gekozen om afstand te nemen van deze probleem-creërende mind.

In plaats van naar de wolken (problemen) te kijken, oefenen zij zich erin om de lucht achter de wolken te zien; een lucht die altijd hetzelfde blijft. Wanneer je één bent met die lucht, bevind je je in een toestand van meditatie.

Meditatie is het inzicht dat je niet bent wat er in je hoofd omgaat; dat je niet je gedachten en niet je gevoelens bent. In meditatie kijk je van een afstand naar het voorbijtrekken van de gedachten en gevoelens die je hebt, maar niet bent. Je bent alleen het bewustzijn dat alles waarneemt.

BOEKFRAGMENT

heid, maar alleen een zijn, verbonden met het bestaan; één met het bestaan. Dit zijn is meditatie.

Meditatie brengt je in het hieren-nu. Als je in het moment bent, verdwijnt de kritische stem in je hoofd, omdat die stem alleen maar gebaseerd is op het verleden of op je verwachtingen van de toekomst. De stem is ontstaan omdat je je vergelijkt met iets, waarvan je vindt dat het zo zou moeten zijn. Maar in het nu is er niets te vergelijken.

Om in het moment te komen, helpt het om steeds terug te gaan naar wat je ervaart in het lichaam, omdat het lichaam altijd in het nu is.

Alleen in het nu kun je beslissen om wel of niet te eten. Bij een eetbui eet je, zonder aandacht te besteden aan de signalen van je lichaam. Als je leert om in het nu te zijn, valt de drang om zonder honger te gaan eten weg, en neem je alleen wat je op dit ogenblik nodig hebt.

Wanneer je de emoties vanaf een afstand waarneemt, hebben ze geen lading meer. Ze zijn dan alleen maar wat ze zijn: verdriet, verveling, geluk, honger, ellende, blijdschap. Als je de emoties aandachtig observeert, zonder jezelf ermee te identificeren, zul je merken dat ze komen en gaan, net als de golven van de zee. De golven ontstaan vanuit de zee, maar ze zijn niet de zee zelf. Een heftige emotie duurt, als je die alleen maar waarneemt, niet langer dan negentig seconden. Wanneer de emotie langer duurt, betekent dit dat je die vasthoudt, door de gebeurtenis die het gevoel veroorzaakt heeft met je

gedachten steeds weer opnieuw op te roepen. Je kunt je erin oefenen om de emotie (de wolk) aandachtig waar te nemen, terwijl je tegelijkertijd verbonden blijft met de onveranderlijke lucht van het zijn, die daarbovenuit stijgt.

In een wereld met veel impulsen en prikkels is het moeilijk om de heldere, onveranderlijke lucht waar te kunnen nemen. Dit kan alleen als je eerst expressie hebt kunnen geven aan de wolken (gedachten, emoties, spanningen). Als je jezelf niet eerst hebt kunnen ontladen, is je zogenaamde meditatie niets anders dan het zitten op een vulkaan van kolkende emoties; een vulkaan die krachtiger wordt naarmate je harder probeert hem eronder te houden. Hiermee kom je niet bij je innerlijke stilte.

‘Tijdens dit intense proces ervaar ik hoeveel emoties ik in mijn leven onderdrukt heb.’

Om die reden heeft Osho actieve meditatietechnieken gecreëerd, waarbij je in de eerste fases je gevoelens en je drukke mind kunt ontladen, waarna het veel gemakkelijker wordt om rust, stilte en zijn te ervaren.

»

BEVRIJD VAN EETPROBLEMEN

Meditatie brengt je in contact met wie je in wezen bent.

Het alleen-maar-getuige-zijn maakt je los van alles wat je ooit geleerd hebt, en brengt je terug naar je onschuld.

Osho: ‘Sannyas betekent het verkennen van je innerlijk, je bewegen naar het centrum. Dat is waar meditatie om draait. Wanneer je gecenterd raakt, is er plotseling grote vrijheid, omdat je weet dat je niet de mind en niet het lichaam bent. Dat betekent niet dat je het lichaam of de mind begint af te wijzen; je respecteert het lichaam, je respecteert de mind. Je houdt van het lichaam, meer dan ooit. Het is een prachtig huis. Het is je thuis en je moet er zeventig, tachtig, negentig jaar in wonen. En het dient je op zo’n mooie manier; het dienen is van grote waarde. Je respecteert het, je raakt ermee bevriend, je zorgt ervoor. Maar toch weet je: “Ik ben noch het lichaam, noch de mind; ik ben bewustzijn.”’

Je kunt de wolken in het leven ook betekenis geven. Moeilijke situaties kunnen op een creatieve manier gebruikt worden; ze kunnen je vormen, verrijken en compassie geven voor jezelf en voor anderen.

Je hebt altijd de keuze om je ofwel op het probleem te focussen (waarbij je blijft kijken naar wat er in het verleden is gebeurd), ofwel uit het probleem te glijden (zoals een slang uit zijn oude huid glijdt) en één te worden met de lucht.

Meditatie bevrijdt je van het zelf.

Uiteindelijk ben je geen persoonlijk-

BOEKFRAGMENT

BEVRIJD VAN EETPROBLEMEN

‘Ik schrik als mensen in de tweede fase van de meditatie ineens als beesten te keer gaan.’

In 1995 ga ik voor het eerst naar het Osho International Meditation Resort in Pune, India en blijf er een jaar. Dit is de beste keuze geweest van mijn leven.

Ik voel bij aankomst meteen al dat ik hier mezelf kan zijn, omdat ik zie dat de mensen om me heen zichzelf zijn – er is een man met lange vlechten en een gevlochten baard – een meisje dat op een paaltje urenlang zit te huilen zonder dat iemand haar stoort – er wordt onstuimig gedanst en aan de tafeltjes van het restaurant lachen mensen uitbundig.

In de eerste maand doe ik de OSHO® Mystic Rose: een meditatief proces dat bestaat uit zeven dagen drie uur per dag lachen, zeven dagen drie uur per dag huilen en zeven dagen drie uur per dag in stilte gadeslaan. Tijdens dit intense proces ervaar ik hoeveel emoties ik in mijn leven onderdrukt heb. Door daar nu uiting aan te geven, krijg ik steeds meer contact met mijn ‘zijn’; met de stilte in mezelf. Ik ben nu niet meer bezig met het tellen van calorieën, maar eet als ik honger heb en geniet van de heerlijke gerechten die in het

meditatiecentrum worden aangeboden.

Ik vind mijn uiterlijk niet meer zo belangrijk, nu ik van mijn lichaam geniet bij het dansen, zwemmen, lachen, huilen, zingen en het vrijen en genieten met mijn Indiase vriend Paripurna.

De OSHO® Dynamische Meditatie

De krachtigste en meest helende meditatie is voor mij de OSHO® Dynamische Meditatie. Het is een meditatie, waarin niet verwerkte gevoelens getransformeerd kunnen worden in stilte en levensvreugde.

In deze meditatie kun je uiting geven aan al je emoties, zoals woede, verdriet, frustraties, pijn, vreugde, extase. Door uitdrukking te geven aan wat je voelt, worden de blokkades opgeruimd die je verhinderen om met je aandacht naar binnen te gaan. Dan is de weg vrij om contact te maken met jezelf. *** Ik geef nu de beschrijving en instructies van de OSHO® Dynamische Meditatie: Deze meditatie is een snelle, intensieve en grondige manier om oude en verstokte patronen van de bodymind, die je in het verleden gevangenhouden, te doorbreken – en om de vrijheid, het getuige-zijn, de stilte en vrede te kunnen ervaren die achter deze gevangenismuren verborgen liggen.

De meditatie is bedoeld voor de vroege ochtend, als ‘de hele na-

tuur opleeft, de nacht is verdwenen, de zon aan het opkomen is en alles bewust en wakker wordt’.

Je kunt deze meditatie alléén doen, maar in het begin kan het helpen om het met andere mensen te doen.

Het is een individuele ervaring, dus let niet op anderen om je heen. Draag losse en gemakkelijke kleding.

Deze meditatie wordt gedaan met zijn specifieke OSHO Dynamic Meditation muziek, die de verschillende fases aangeeft en energetisch ondersteunt. Deze muziek is verkrijgbaar bij Apple Music, Spotify en www.osho.com.

De meditatie duurt een uur en heeft vijf fases. Houd je ogen de hele meditatie gesloten; gebruik zo nodig een blinddoek.

Dit is een meditatie waarbij je voortdurend alert, bewust, aandachtig moet zijn, bij alles wat je doet. Blijf een getuige. En wanneer je, in de vierde fase, volledig inactief geworden bent, dan zal deze alertheid tot zijn hoogtepunt komen.

Eerste fase: 10 minuten Adem chaotisch door je neus; laat de ademhaling intens, diep, snel, zonder ritme en zonder patroon zijn – en concentreer je altijd op de uitademing. Het lichaam zorgt vanzelf voor de inademing. Laat de adem diep in je longen doordringen.

Doe dit zo snel en zo hard mogelijk, tot je letterlijk de ademhaling wordt.

Gebruik je natuurlijke lichaamsbewegingen om je te helpen energie op

BOEKFRAGMENT

te wekken. Voel hoe je energie toeneemt, maar laat je niet gaan tijdens de eerste fase.

Tweede fase: 10 minuten EXPLODEER! Laat alles gaan wat eruit gegooid moet worden. Volg je lichaam. Laat je lichaam vrij om te uiten wat er ook maar is. Word helemaal gek. Schreeuw, roep, huil, spring, schop, schud, dans, zing, lach, rol over de grond. Houd niets achter; blijf je hele lichaam bewegen.

Een beetje toneelspelen helpt vaak om erin te komen. Sta je denken nooit toe te verstoren wat er gebeurt.

Word bewust gek. Wees totaal.

Vierde fase: 15 minuten STOP! Bevries ter plekke, in welke houding je ook bent. Verander niets aan je lichaamshouding.

Hoesten, een beweging of wat dan ook - en de energie vloeit weg en de krachtsinspanning is voor niets geweest. Wees getuige van alles wat er met je gebeurt.

Vijfde fase: 15 minuten Vier het leven! Druk met muziek en dans uit wat er maar is. Draag je levenslust de hele dag met je mee.

Osho legt over deze meditatie uit: ‘Blijf een getuige. Verlies jezelf niet.

Het is gemakkelijk om jezelf te verliezen. Terwijl je aan het ademhalen bent, kun je het vergeten: je kunt zo één met je ademhaling worden dat je het waarnemen kunt vergeten. Maar dan mis je waarom het gaat. Adem zo snel, zo diep mogelijk, stop al je energie erin, maar blijf toch een getuige. Neem waar wat er gebeurt alsof je alleen maar een toeschouwer bent, alsof alles iemand anders overkomt, alsof alles in het lichaam gebeurt en het bewustzijn gewoon gecenterd is en toekijkt. Dit waarnemen moet doorgaan in alle drie de fases. En als alles stopt en je in de vierde fase helemaal inactief bent geworden, als bevroren, dan komt deze alertheid tot een hoogtepunt.”

Het is goed om de meditatie minimaal zeven dagen achter elkaar te doen. Dan is er een cyclus in jezelf compleet. Eenentwintig dagen is een nog completere cyclus.

De spierpijn, die zeker de eerste dagen vaak optreedt, ontstaat niet alleen doordat je intens beweegt, maar ook doordat er blokkades los-

komen. Wanneer je doorgaat met de meditatie, verdwijnt de pijn meestal en komt er stroming op gang in de voorheen pijnlijke lichaamsdelen. *** Als ik de Osho Dynamische Meditatie voor de eerste keer doe, schrik ik ervan als mensen, die zo ‘normaal’ leken toen ze de meditatieruimte binnenkwamen, in de tweede fase van de meditatie ineens als beesten te keer gaan. Maar dan voel ik dat er bij mij door het ademen ook van alles loskomt. Het is heel bevrijdend dat ik nu zo hard kan schreeuwen als ik wil en al mijn gevoelens de vrije loop kan laten. Als ik na de meditatie zo licht als een veertje – bevrijd van veel spanningen – de meditatieruimte weer uitga, voelt mijn lopen als een dans; mijn hele lichaam is ontspannen en ik voel me fris en vrij.

Vanaf dat moment doe ik de meditatie elke dag. Ik kom hierdoor steeds meer in contact met wat natuurlijk is in mij.

Het kost me geen moeite meer om op een gezonde manier te eten en mijn lichaam neemt als vanzelf de vorm aan die juist voelt voor mij. • Honger naar vervulling Modita van Zummeren Uitgever: Boekscout ISBN: 9789464316094 220 pagina’s € 20,99 Verkrijgbaar in de webshop: www.theoptimist.nl/shop

BEVRIJD VAN EETPROBLEMEN

Derde fase: 10 minuten Spring, met je armen hoog boven je hoofd geheven, op en neer en roep daarbij zo diep mogelijk de mantra: ‘Hoe! Hoe! Hoe!’ Laat telkens als je met je voetzolen op de grond komt, die klank diep in je sekscentrum hameren. Geef alles wat je hebt; put jezelf helemaal uit.

N.B: Als je in de ruimte waar je de meditatie doet geen lawaai kunt maken, is er een stil alternatief: in plaats van de geluiden eruit te gooien, laat je de catharsis in de tweede fase geheel en al gebeuren via lichaamsbewegingen. In de derde fase kan de klank ‘Hoe’ van binnen stil gehamerd worden. De vijfde fase kan een expressieve dans worden.

Medisch Centrum Balans Acupunctuurbehandelingen ● Traditionele Chinese geneeskunde ● Huisartsen

Traditionele Chinese geneeskunde in combinatie met westerse medische deskundigheid

Behandeling van: Vermoeidheid ● Zwakke spijsvertering ● Hooikoorts ● Overgewicht ● Pijnklachten ● Onvervulde kinderwens ● Depressie ● Schildklierproblemen ● Acné ● Menopauzeklachten ● Slapeloosheid ● Chronische (pijn)klachten

W. Lin arts, acupuncturist

S. Ho praktijkondersteuner

W. Wang tcm-specialist

Bel voor een afspraak: 070 3888 111 Stationsweg 23, 2515 BG Den Haag ● www.mcbalans.nl ● info@mcbalans.nl

COLUMN

Column Harry Starren Spreker, dagvoorzitter en publicist rond thema’s als strategie, leiderschap en ondernemerschap. www.harrystarren.com

Tijdens het schrijven van dit stukje heb ik Frank Boeijen opgezet. Niet echt natuurlijk, want hij leeft nog. Frank Boeijen is de Guus Meeuwis van mijn generatie. ‘Denk niet wit, denk niet zwart, denk niet zwart-wit, maar in de kleur van je hart.’

U vraagt zich misschien af waar ik zit. Ik bevind mij op het Frederiksplein van Amsterdam. Ik heb mij zelf opgesloten. Voor uw veiligheid. Als ik vanuit mijn raam naar rechts kijk, zie ik De Nederlandsche Bank.

Het pand wordt ingrijpend verbouwd. Het goud is weg.

Dat ligt nu ergens in Zeist. De centrale bank gaat zich openstellen voor publiek. Er komt een doorgang naar de gracht, het hele pand wordt duurzaam en je kunt er straks koffie drinken, de krant lezen en kunst kijken. De Bank goes Burgerschap, mij spreekt dat aan. De Bank wil in verbinding staan en bijdragen aan de plek waar zij staat. Je kunt aan de duurzaamheidsambities de verandering aflezen. Ooit was de Bank oerconservatief.

Dat gaf vertrouwen. But the times they are-a- changin’. Er komt een groen dakterras en open werkplekken. Jaren liep de Bank achter, nu neemt het onder leiding van de Nederlandse sterarchitect Francine Houben een onbedaarlijke voorsprong.

Schuin tegenover is de School of Life, in het voormalige bankfiliaal van de Rabobank. Banken sluiten filialen sinds ze de huiskamer zijn binnengekomen. Vroeger ging je naar de Bank, nu komt de Bank naar jou. Alleen de centrale Bank blijft rotsvast op zijn plek, zodat we vertrouwen kunnen houden.

De School of Life, want daar hadden we het over, is het geesteskind van Alain de Botton, de Engelse Zwitser die de filosofie toegankelijk maakt. Hij heeft in Nederland gehoor gevonden. En over de hele wereld zijn nu Schools of Life gekomen. Op basis van een gedreven gedachte en

‘Wat doe je eraan?’

een haalbaar ideaal. De aanpak die ze kozen staat in geen enkel managementboek. Een ontmoetingsplek voor levensvragen. Toegankelijk en schappelijk geprijsd. Broedplaats van tegendraadse verhalen en in alle opzichten actueel. Uit de titels van de cursussen kun je de tijdgeest afleiden. Daar hoef je geen socioloog voor te zijn. Al helpt het natuurlijk wel.

Aan de overkant nu rechts van mijn quarantaineraam zie ik Café Oosterling. Het oudste café van Amsterdam. Al vijf generaties Oosterling. Een lage toog én een slijterijvergunning. Een beetje zoals een huisarts met een eigen apotheek. Een bruine kroeg die in alle internationale gidsen staat. Naast de buurtbewoners staat plotseling een echtpaar uit Singapore dat de zeventiende eeuw wil ervaren en er ook iets bij wil drinken.

Steek je de straat over dan kom je bij boekhandel Zwart op Wit. Een kleine, goed gesorteerde boekhandel, waar ze zelf lezen. Als verschil met de ketens. Zwart op Wit is de laatste boekhandel die in mijn buurt is overgebleven.

Maar zeker is dat overleven niet. Ze betalen 7.000 euro huur per maand voor een klein pandje. En nog voor corona meldde de huisbaas dat de huur naar 12.000 euro ging. Want de Utrechtsestraat is hot en de vrije huren mogen marktconform. De boekhandelaar verdient een fractie van zijn huur. Zo’n 3.000 bruto. En de huisbaas krijgt elk jaar net zo veel huur per jaar als hij ooit voor het hele pand betaald heeft. Hij heeft er twaalf en hoeft allang niet meer te werken. In de boekhandel vind je boeken over alledaags kapitalisme die uitleggen hoe dit kan: ‘Maar ja, jongen,’ zegt de boekverkoper, ‘wat doe je eraan?’

In het parkje voor mijn huis waaraan al deze etablissementen zijn gelegen, worden honden uitgelaten. Er worden praatjes gemaakt en er wordt eenzaamheid bestreden. Er zitten mensen in de zon op een bankje.

Daar ga ik straks zitten als ik mijn stukje heb afgeschreven. Kleur de tekening en maak het verhaal zelf af. • MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 65

KLEUR

FOTO: MURIEL JANSSEN

De kleur van je hart

DE KRACHT VAN...

Waar haal je het vandaan, iedere dag weer?

Gijs de Swarte spreekt beroemde, minder beroemde, aangeslagen, vrijgevochten, zoekende, zekere, stoere en andere geesten over hoe zij het doen in:

De kracht van...

DOOR:

GIJS DE SWARTE

PORTRET

Ebru Umar (1970), schrijfster en journalist, spreekt zich uit over geloofspraktijken en politiek en is gewend aan weerstand en haat

‘Ik wist niet meer hoe het moest, met mensen omgaan’

EBRU UMAR

‘De dingen komen soms erg hard binnen bij mij. Zo at ik tijdens de lockdown met een paar vriendinnen en moest ik opeens huilen… gewoon dat sociale contact weer. Voor mij als journalist veranderde er niet veel.

Je staat op, je gaat werken, dat deed ik al, van huis uit. Het was alleen enorm geïsoleerd omdat mijn sociale leven vooral buitenshuis plaatsvindt.

Ik ben een einzelgänger en sociaal zijn is voor mij hard werken en me aanpassen, en als dat wegvalt… Na drie maanden lockdown was ik terug naar de Ebru-fabrieksinstellingen: ik wist niet meer hoe het moest, met mensen omgaan. Dus daar ben me ik bewust op gaan richten; sociaal zijn en blijven, dingen doen, mijn neefjes helpen met school, woordjes oefenen, m’n leasecontract was verlopen, hup meteen oplossen. Niet 66 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

die lethargie in, dat is echt niet goed voor mij.’

Grafwaarts

‘Ik redde me altijd wel maar als ik eerlijk ben, ik vind het niet altijd makkelijk. Alleen zijn is niet makkelijk. En als ik toch eerlijk ben, en dit is een moeilijke, dat vinden mensen heel erg spannend maar ik niet zo: ik leef vanuit de dood. Jij bent een jongetje ik ben een meisje, we gaan dood. Je gaat door optimisme, hoop en ellende, het is soms moeilijk te rijmen maar op een dag is het voor ons allemaal voorbij; autoongeluk, hersenbloeding, rustig in je slaap, of de griep of Covid. Grafwaarts. Living well is the best revenge, dus ik zing het vrolijk uit. Ik heb de dood erkend. Dat is een enorme bron van rust.’

‘Sociaal zijn is voor mij hard werken en je aanpassen.’

DE KRACHT VAN...

Waldy Brewster (1962) begaafd horecaondernemer te Amsterdam, met twee gesloten zaken waarvan er een al een jaar compleet verbouwd en af is

Sociale leegte

‘Café Bep, restaurant Waldorf, Dolores; een biologische snackbar, The Minibar, Old School ook een restaurant heb ik onder meer gehad.

The Minibar aan de Prinsengracht ging echt niet goed. Mensen kregen een sleutel van hun eigen ijskastje en konden dan zelf drankjes pakken.

Leuk idee maar je hebt dus geen barpersoneel en als het niet vol zat hing er toch een soort sociale leegte.

PORTRET

‘Het is best een malle business. Een zaak openen is gewoon een enorm risico. De nieuwe zaak heet Sweet Jane, aan de Jan Evertsenstraat bij het Mercatorplein in Amsterdam West; een buurtje dat qua hippe horeca nog moet beginnen.

Een jaar geleden gestart, nog niet open geweest. En nog voor je ook maar één drankje hebt geserveerd ben je al tonnen kwijt. Echt. En dan: hoe richt je het in, wat zet je op de kaart, welke mensen gaan er werken, welke sfeer heb je in gedachten, bar, stoelen, tafels, de muziek, het licht? Het is allemaal fingerspitzengefühl, zonder enige zekerheid. Maar het is ook een heerlijk creatief proces. Je maakt eigenlijk een soort film; het begint met zomaar een gedachte en op een gegeven moment is er ook echt wat. En als dat dan gaat leven en er zijn mensen op zaterdag, op vrijdag en dan ook opeens ook al rond de lunch op dinsdag, dan zweef je even. Dus, nieuwe zaken openen, het wordt een beetje je ding. Ook al gaat het soms goed fout.’

FOTO: JAN WILLEM KALDENBACH

‘Voor mijn generatie werd altijd alles beter’

WALDY BREWSTER

Dan moet je veranderen en dat moet je snel doen. Wij waren te laat.

Leermomentje. De rest liep van minder, tot goed tot zeer goed. Golden Brown, de andere zaak die ik nu heb, loopt als een trein. Nou ja liep dus, want alles is dicht.’

Reflectie

‘Het zijn rare tijden. Meerdere zaken runnen, en een nieuwe openen al helemaal geeft toch altijd een boel stress. En nu… nu zijn er dus dagen dat er niets gebeurt. Ik moet dit doen, moet dat doen, tja, het kan ook morgen. Het is voor het eerst in een heel lange tijd dat ik zo leef.

Ik dacht altijd: “als ik het nou eens twee weken rustig heb dan komt de reflectie vanzelf en dan vast opeens ook heleboel andere nieuwe ideeën”.

‘Nu zijn er dagen dat er niets gebeurt.’

Dat valt dus behoorlijk tegen.

Geldzorgen parkeren is wat je doet.

Wat ik wel bedacht was, dat mijn generatie altijd in een enorm positieve flow heeft geleefd. Alles werd altijd beter en als het tegenviel was er een vangnet. We zijn er helemaal niet aan gewend dat dingen echt tegen kunnen zitten. Maar klote hier is nog altijd heel veel beter dan klote in Sudan of Sierra Leone. Dat dacht ik voor Covid-19 ook al zo nu en dan, maar nu helpt het meer.’ » MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 67

DE KRACHT VAN...

Henk Bakboord (1961) veroverde Europa als ’s lands beste breakdancer en werkte jarenlang als trambestuurder. Onlangs verscheen zijn ijzersterke roman, Billenkoek, avonturen van een stoute Surinamer; het waargebeurde verhaal van een keurige jongen die verdwaalt in de wereld van dance, pillen en SM.

PORTRET

‘Het is wegrennen of handhaven, meer smaken zijn er niet’ ‘Het is wegrennen of handhaven, altijd, overal, meer smaken zijn er niet. Ik heb netjes het Amsterdams Lyceum afgemaakt en in die tijd kwam breakdancen net op. Ik ben er meteen ingestapt en Alex & The City Crew was een feit; optredens op tv en daarna heel Europa door.

Ge-wel-dig. Daarna kreeg je andere dansstijlen, droogde het werk op en begon ik bij de Amsterdamse tram.

Dat is ruig. Dag één in de kantine, “Als jij je lul kunt laten zien krijg je tweehonderd piek van me.” Dus ik denk, “makkelijk verdiend”, en zeg, “Ok, doe ik zo. Moet eerst even naar de wc.” Komt er een andere bestuurder naast me staan, die het uitlegt, “Nee man, niet doen. Je kan ‘m wel aan iemand laten zien maar je kan hem niet laten zien.” In die tijd had je ook die grap van: de ideale vrouw is ‘n meter lang – komt tot je heupen dus – en heeft een plat hoofd om een biertje op te zetten. Ik ben 1.60m. Sta ik met een vrouwelijke conducteur van 1.80m in het keukentje, moet wat pakken uit een laag kastje, kijk omhoog, zeg tegen haar, “Ben ik nou je ideale man?” Zij, broodje nuchter, “Nee. Jij hebt geen plat hoofd.” Hele zaak dubbel.’

Je mannetje staan

‘Ik herinner me ook een witte bestuurder die allemaal gouden sieraden in de aanbieding had, en dan al die Surinaamse meiden er omheen.

Zeg ik, “Ja hallo, vijfhonderd jaar bij ons de boel leegroven en nou nog 68 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

geld vragen ook.” Heerlijke tijd maar je moest wel je mannetje staan. Op een gegeven moment had ik al die routes wel gereden en ben ik de ICT in gegaan. Dat was wel heel erg negen tot vijf, maar het verdiende wel goed… tot het niet meer ging. Toen ben ik, hup, dansleraar geworden.

Dat ben ik nu nog steeds. Je moet gewoon door.’

Grote liefdes

‘Door de jaren heen kwamen er ook nogal wat grote liefdes voorbij, en als het dan steeds fout loopt, dan denk je wel even, “oh, wat ben ik toch vreselijk zielig eigenlijk”. Maar dat schiet niet op – en wat later dacht ik, geef het gewoon toe, dat huisje boompje beestje is niet voor mij. Jammer. Door. Ik heb de liefste, slimste en mooiste dochter van de wereld. Mijn werk is leuk. Wat maken we er meer van? Een boek dus.

In de jaren tachtig en negentig kwam in Amsterdam de fetisj-scene op. Ik had een vriendin die dat allemaal goed kende en me er in meenam… bars, clubs, elke maand fetisj-feesten.

En een boek daarover, dat was er niet dus dat heb ik maar geschreven. Ja, het is behoorlijk persoonlijk en gaat best ver als onderwerp. Maar dat is het: gewoon doen, niet weglopen.’

Wees blij

‘Mijn moeder heeft drie liefdes begraven in haar leven en zij zei altijd, “Henk, tegenslag is er voor iedereen, maar blijf openstaan, stel vragen

HENK BAKBOORD

‘Wees elke dag blij dat je je tenen en vingers kunt bewegen.’ en wees elke dag blij dat je je tenen en vingers kunt bewegen en zelf je billen kunt afvegen.” Daar denk ik de laatste tijd vaak aan. Ik ben het er volledig mee eens.’ • Digi-folder: https://t.co/rUVolHRaO6 Uitgever: https://ezowolf.nl/ henk-bakboord

MEDISCH DOSSIER Uw hulp bij het maken van betere gezondheidskeuzes

Blijf op de hoogte

Het laatste gezondheidsnieuws GRATIS in je mailbox Wekelijks nieuws Kritisch Wetenschappelijk Prikkelende opinie Aanbiedingen

PROEFABONNEMENT Ontvang Medisch Dossier thuis

3X VOOR

€ 15 www.medischdossier.org/shop

www.medischdossier.org/nieuwsbrief

ACHTERGROND

Mérène blijft

stralen Het was het tweede jaar op rij dat ik in Blaricum achter het kraampje van The Optimist stond, tijdens de driedaagse Happy Spirit Days. Vol goede moed sprak ik de bezoekers – overwegend dames – die bij mijn tafel kwamen staan aan om door de tijdschriften te bladeren die ik daar strategisch had neergelegd.

Zo ook deze slanke dame, iets ouder dan ik en met een stralende glimlach.

MÉRÈNE ROUMA

DOOR:

BRIAN DE MELLO

‘Kent u The Optimist?’, vroeg ik. ‘Jazeker, ik ben al jarenlang abonnee!’, antwoordde ze met gepaste trots.

We raakten aan de praat en ik kon het niet laten om te polsen of ze interesse had om in het blad geportretteerd te worden, voor de rubriek Lezer in Beeld. ‘Nou,’ zei ze een beetje verlegen, ‘dat weet ik niet hoor.’ Ik drong aan: ‘U heeft vast wel een bijzonder verhaal te vertellen.’

Ze reageerde direct met ‘nee, eigenlijk niet.’ ‘Echt niet?’

‘Nou, ik heb wel een boek geschreven.’ ‘Aha! Waarover?’

‘Over hoogsensitiviteit.’ ‘Interessant. En is het ergens te koop?’ ‘Nee, het is nog niet uitgegeven.’ ‘Dan is het vast geen toeval dat wij elkaar nu spreken.’

Geboorte van een boek

Een paar maanden later stuurde Mérène mij een mail.

Beste Brian, Op Happy Spirit Days in Blaricum hebben wij elkaar gesproken. Onze ontmoeting was een ketting van ‘toeval bestaat niet’ en synchroniciteit. Bijzonder was dat.

Ook mijn boek kwam aan de orde dat over hoogsensitiviteit en het chakrasysteem gaat.

Echter de titel is niet goed. Wil jij mij daarbij helpen?

De tekst is af. De tekeningen die in de tekst opgenomen worden zijn ook klaar. Ik weet alleen nog niet hoe die op een mooie manier verwerkt kunnen worden. Als je het goed vindt, zou ik daar ook met je over van gedachten willen wisselen.

Je gaf aan dat ik het manuscript naar je kon opsturen.

Bij deze doe ik dat graag.

Ik hoop dat je me feedback wilt geven en kijk uit naar je reactie.

Met een warme groet, Mérène Rouma 70 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

Het manuscript sprak mij aan, de titel bedachten we later samen. Na driftig sparren kwamen we tot iets wat de lading beter dekte: Handboek voor Hoogsensitiviteit.

De overige feedback die ik haar gaf leidde ertoe dat het uiteindelijk nog ruim een jaar duurde voordat het kon worden uitgegeven. Na feedback op het boek, ontmoetingen over de inhoud en de vormgeving ervan, werd het handboek met trots uitgegeven door uitgever Roland Pluut. De boekpresentatie in november 2019 verliep vlekkeloos en het boek vond zijn weg naar geïnteresseerden.

Geen pijn

Eind januari belde Mérène mij, met het verzoek om haar níet op te nemen in The Optimist Academy, de plek waar wij trainers en coaches de gelegenheid geven om hun diensten aan te bieden. Ik was het wel van plan, dus haar reactie verbaasde me. Waarom niet? Het bleef even stil.

‘Het heeft geen zin, want ik kan het niet opvolgen, ik stop ermee.’ ‘Waarmee?’, vroeg ik weifelend, alsof ik het voorvoelde. ‘Ik heb nog maar kort te leven’, antwoordde ze.

Samen met Roland zocht ik haar een week later thuis op.

Het was een roerend afscheid, ze was ziek maar had nog geen pijn en haar humeur was stralend. Een laatste kopje thee samen, een plakje zelfgemaakte cake. Geen knuffel omdat we niet het risico wilden nemen haar te besmetten in haar laatste weken. Wel de belofte om haar boek in het Engels te vertalen, bekostigd uit de opbrengsten van de Nederlandse uitgave; een afscheidscadeau waar ze heel blij van werd.

Afscheid

Niet veel later stuurde ze een laatste nieuwsbrief naar haar relaties:

ACHTERGROND

Als ik terugkijk op mijn leven, dan heb ik het leven geleid dat ik hier kwam doen. Alles stond in het teken van transformatie. Voor mijzelf, om te groeien naar wezenlijke liefde en om anderen bij hun transformatieproces te ondersteunen. Alles wat ik onderweg ben tegengekomen, is neergedaald in het ‘Handboek voor Hoogsensitiviteit, naar balans, kracht en liefde via het chakrasysteem’. Alsof bij de publicatie van het boek de cirkel zich sloot. Het blijkt nu dat mijn leven klaar is.

Waar ik nu doorheen ga is het ultieme loslaten. En dat doe ik heel bewust. Ik ga geen lijdensweg in en bepaal zelf mijn einde hier op aarde. En dat is aanstaande. …Ik neem nu afscheid en wens je veel liefde en licht toe.

Mérène was een juweeltje en we kunnen haar alleen dankbaar zijn voor het licht dat ze bij zoveel mensen heeft ontstoken. Ze vertelde ooit dat er bijna niemand was met zo’n voornaam als zij. Niet alleen haar naam was bijzonder. Zij was bijzonder. Maar dat wist ze, want ze was niet voor niets hoogsensitief. Daarom vertellen wij haar verhaal graag door, in het Nederlands en in het Engels, met een gevoel van waardering en liefde, en met stralend optimisme. • Onze columnist Harry Starren kende Mérène al vele jaren. Dit schreef hij op 19 februari 2021, de dag dat ze ons verliet: Ik sta te kijken van de kracht waarmee Mérène met de dood omgaat. Het is waar: we gaan met het leven om als met de dood. Mérène doet dat met een verbazingwekkende helderheid. De helderheid van een klaterende bergbeek op een lome lentedag.

Haar mond die altijd op uitbreken stond en dan uitbrak in een bijna geluidloze lach, haar ogen die ondeugend glinsterden en haar stem die volledig in balans was, waar je bijna tegenaan kon gaan

Handboek voor Hoogsensitiviteit

liggen. En in haar beroepspraktijk was dat wat

Mérène Rouma

velen bij haar deden. Haar stem was een verwelko-

Uitgeverij The Optimist

mende omhelzing.

ISBN: 9789082832747

Zij gaf met haar boek uiting aan een dieper weten.

160 pagina’s

Mérène is ons niet alleen voorgegaan. Dat doen er

€ 24,95

velen, elke dag. Ze heeft, voor wie haar verstaan mocht, ons het leven voorgedaan, juist – misschien

Te bestellen via www.theoptimist.nl/shop

wel het meest – in haar sterven, nu.

Binnenkort ook verkrijgbaar in het Engels.

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 71

Wij zijn het

antwoord Op een dag ontdekte Joris Vincken dat hijzelf het antwoord is op de zijnsvragen die hij als kind al stelde.

Dat was de dag dat niets veranderde, terwijl alles anders werd. Hij schrijft, musiceert, coacht en draagt zijn gedachtegoed uit in workshops. Zijn boodschap dat we perfect zijn in al onze imperfectie troost, inspireert en geeft ruimte.

DOOR:

MARISKA VAN DOORN

ACHTERGROND

JORIS VINCKEN

Zoeker en vinder

De hits die hij schreef als muzikant en de gouden platen die daarop volgden, vervulden niet zoals Vincken verwachtte. Hij keerde het succes de rug toe en trok zich terug in een leefgemeenschap in India. Maar ook meditatie en ascese brachten niet de verlichting die hij zocht.

Weer terug in Nederland zakte hij weg in een depressie, tot het moment dat hij zich realiseerde dat hijzelf het antwoord is op zijn zoektocht naar werkelijk leven. In zijn boek Mijn hart heeft geen haast (2018) schrijft Vincken daarover: ‘Wie ik wilde leren kennen, was de zoeker zelf, het diepe verlangen in mij dat aan het zoeken voorafgaat.

Welk antwoord dan ook is nooit van belang geweest. Ik was altijd al die zoeker, niet in de woorden van de vraag, maar in de passie achter die woorden.’

Hij legt uit dat we als mens niet losstaan van het leven of van God, maar het leven zelf zijn. Juist dát maakt het zo moeilijk het goddelijke te ontdekken. Hij is zo dichtbij en vertrouwd dat we Hem niet opmerken. Vincken staat perplex over de eenvoud van zijn ontdekking. Na een

lange zoektocht staat de magische schoonheid niet vlak voor zijn neus, maar kijkt deze hem aan vanuit zichzelf.

We zijn al goed

In gesprek neemt hij het woord God weinig in zijn mond, maar zijn verhaal en boeken getuigen van een diep weten geleid te worden en de keuze zich over te geven. In zijn boek Inclusief Alles (2019) schrijft hij: ‘Zodra ik mijn ritme aan het leven probeer te verkopen, onderhandel ik met een partner die oneindig veel slimmer is dan ik ooit zal zijn. Zachtjes slaat het leven haar armen om mij heen en fluistert dat het goed is zoals het is, dat ik goed ben zoals ik ben.’

Het weten dat het goed is en dat we gedragen worden biedt Vincken veiligheid en geborgenheid. Hij ervaart een grotere macht dan wij met ons brein kunnen omvatten en dat ons pad al heeft uitgestippeld. Of we dat accepteren of ons daartegen verzetten is niet van belang. » MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 73

DANSEN MET HET LEVEN

Stress speelt bijna geen rol meer in zijn leven. Na het opstaan ’s morgens laat Vincken zich vooral leiden door wat zich aandient. Natuurlijk heeft hij een planning, maar de doel- en resultaatgerichtheid van vroeger is hij kwijt. ‘Het is heerlijk de dag open te beginnen,’ vertelt hij, ‘bovendien loopt het toch vaak anders dan ik had gedacht!’

FOTO: MAZE CLAESSEN

‘De focus ligt op het nu inclusief onze imperfecties.’

ACHTERGROND

DANSEN MET HET LEVEN

‘Leef je ideaal in plaats van anderen voor te houden hoe het moet.’

Ook ons eventuele verzet hoort dan blijkbaar bij dat pad.

We leven volgens hem ons doel, want het leven met alle ups en downs, alle twijfels, teleurstellingen en successen ís ons doel. Daarmee ligt de focus niet op morgen of volgende week of op het moment dat we perfectie bereikt hebben, maar op het nú inclusief onze imperfecties. Dit besef – we zijn compleet, precies zoals we nu zijn – werkt bevrijdend. Het scheidt ons niet alleen van onze dagelijkse zorgen, die waarschijnlijk volgende week veel minder zinvol zijn dan we dachten, maar verlost ons ook van een diepgeworteld gevoel niet te voldoen of niet heel te zijn.

De notie dat er niets mis is met ons en eigenlijk nooit geweest is, ondanks het feit dat we niet aan verwachtingen voldoen en fouten blijven maken, geeft ruimte. De ruimte om te ademen en te zijn. De ruimte om ons over te geven, te accepteren en te vertrouwen, wat ons weer de kracht geeft om opnieuw te proberen en te leren.

Verwonderen

Waar het gaat om leren, maakt Vincken een onderscheid tussen ons goddelijke Ik dat waarneemt en ons ik zonder hoofdletter. Het ik groeit en doet dagelijkse ervaringen op. Het leert rijden, werken en met geld omgaan. Het Ik, ons wezen, is daarentegen onveranderlijk. Het is de stilte die aan de oorsprong ligt van alles wat is en wat ons verbindt. Als we in staat zijn ons meer over te geven aan die stilte, voelen we hoe weinig we eigenlijk weten. Dan kunnen we ons meer openstellen en ons verbazen over de magie en rijkdom van het leven en tot het besef komen dat we in al onze gewoonheid eigenlijk heilig zijn. Vincken lacht en vertelt: ‘Het is toch wonderlijk, hoe jij en ik hier een gesprek voeren? De werking van een mobiele telefoon is verbazingwekkend, maar hoe wij als mens functioneren en kunnen uitwisselen is eigenlijk ronduit ongelooflijk!’ Nu hij diepweg weet dat hij eigenlijk weinig kan sturen en zich overgeeft, heeft hij meer ruimte om nieuwsgierig te zijn, te ontdekken, te voelen en echt te

74 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

luisteren. ‘Te dansen met het leven’ zoals hij dat noemt.

‘Omdat ik minder oordeel en meer opensta heb ik veel meer energie dan voorheen en merk ik zelfs meer te doen dan voorheen. Daar heb ik geen erg in omdat ik werk vanuit passie!’

Oordeel meer loslaten

Hij kent de ‘ja maars’ en lacht vrolijk in reactie op de vraag hoe hij – als alles al goed is – corona, klimaatverandering en armoede plaatst. Na enig denken antwoordt hij: ‘Natuurlijk kan ik weinig doen tegen honger in de wereld. Waar ik wél invloed op heb is hoe ik met mezelf en met anderen leef, hoe ik de ander ontmoet, of ik mijn verantwoordelijkheid neem. Dát is hoe we kunnen bijdragen aan verandering. Het tegengaan van onze innerlijke armoede is daarbij belangrijk. Als we vrede hebben met onszelf, kunnen we anderen meer ruimte geven en achter de verschillen zoeken naar verbinding. Leef je ideaal in plaats van anderen voor te houden hoe het

ACHTERGROND

verdriet is evenzeer deel van het leven als optimisme. We kunnen negativiteit niet afdoen als een overbodig deel. Je kunt niet altijd gelukkig zijn.’

Als een kind

Heel Joris Vincken Uitgever Ongevonden ISBN: 9789083089720 229 pagina’s € 17,50 Verkrijgbaar via: https://jorisvincken.nl/heel MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 75

DANSEN MET HET LEVEN

moet. Dan heb je ook minder behoefte aan het vergaren van ‘rijkdom’ die ten koste gaat van onze leefomgeving.’

Vincken probeert zijn oordeel over wat goed is wat meer los te laten. ‘Wat goed is voor mij kan kwaad zijn voor jou’, vertelt hij en legt uit dat het begrippen zijn die vaak gedefinieerd worden door cultuur, het tijdsbeeld en omstandigheden. Westerse goedbedoelde hulp bij het omverwerpen van buitenlandse dictaturen kan leiden tot jarenlange ontwrichting en burgeroorlogen. Onze bejubelde acties in oorlogstijd zijn in vredestijd criminele daden waarvoor we vastgezet worden. Dé waarheid bestaat niet en onze waarheid is vaak gekleurd door wat we niet willen zien.

Hij vervolgt: ‘We hebben een wonderlijke drang naar het licht, naar mooier, beter en rijker en streven naar blijvende vooruitgang. De mystieke kant van het leven – ontvangen, vertrouwen en overgave – lijken we vergeten te zijn. Maar winter hoort bij de seizoenen en de dag bestaat alleen bij de gratie van de nacht. Het donker, ons

Waar het op aankomt is de vraag: durf ik te vertrouwen op dat mijn leven nú is zoals het bedoeld is? Hij verduidelijkt: ‘Kijk naar een driejarig kind, dat leeft in de veronderstelling dat het perfect is. Het is niet bezig met wat het moet worden, maar is in het moment, zonder haast en speelt, huilt en lacht. Daar kunnen we wat van leren als het gaat om het ervaren van werkelijke rijkdom.

Contact met en liefde voor jezelf en de ander. Dus lééf het nu. Laat je aanraken. Lach wanneer je blij bent, huil tot je uitgehuild bent en stop met wegrennen voor wat pijn doet.’ Zijn ervaring leert hem dat hij meer ontspannen is en daardoor meer mogelijkheden ziet als hij het leven laat komen en speelt.

Als coach stimuleert hij het ervaren van ‘heel zijn’ door mensen te laten voelen wat ze het liefst wegstoppen. Hij zet daarbij lichaamswerk in als instrument. ‘Stil worden, signaleren, oordelen loslaten en leren benoemen dat we boos zijn voorkomt opgekropte gevoelens en ongecontroleerde agressie. Van boosheid en angst kunnen we veel leren. Als die pure emoties mogen zijn, leidt dat meestal tot ruimte en ontspanning.’

Op de achterflap van zijn vierde boek Heel dat onlangs verschenen is, omschrijft Vincken krachtig de kern van zijn verhaal: ‘Heel zijn is niet alleen je ‘licht’ (yang), maar ook je ‘donker’ (yin), het vergeten pad van overgave, verbonden met het totale leven. Het nodigt je vol liefde uit alles wat je wist te laten en te ontdekken dat je nooit gebroken was.’ •

KEUZE

Inspirerende kunstenaars DOOR:

SOFIE VAN DE VREEDE

© RANDY DA-COSTA

Merlijn Twaalfhoven

Nadat Merlijn Twaalfhoven een muziekstuk creëerde met blazers, slagwerkers, fakkels en hamers, besloot hij op zoek te gaan naar iets nieuws. Kunst met een betekenis voor de planeet. In een wereld waar de gevolgen van klimaatverandering, migratie en economische onzekerheid tot veel onrust leiden, laat Twaalfhoven zich juist inspireren. Zijn werken zijn door meerdere grote en bekende orkesten uitgevoerd. Tegenwoordig werkt hij aan de ArtEZ-hogeschool voor de kunsten.

Hier doet hij onderzoek naar hoe hedendaagse kunst een breed publiek kan bereiken. In de boeken die Twaalfhoven heeft gepubliceerd, deelt hij de resultaten van zijn onderzoek en de kunst waar hij aan werkt. www.merlijntwaalfhoven.com

Frederike Top

© CHANTAL HEIJNEN

ARTIESTEN

Aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht studeerde Frederike Top af als productdesigner. Direct daarna opende ze in Amsterdam haar eigen studio.

Top maakt kunst met licht als medium. Een van haar recente werken is een project samen met de Amsterdamse stadsdichter Gershwin Bonevacia. Het bestaat uit speelse, lichtgevende letters die schijnen in de richting van Spoorpark Zuid. Haar werk heeft een monter karakter en vraagt vaak om interactie. Ze streeft naar een poëtische sfeer in de ruimtes waar ze voor ontwerpt. Haar producten hebben een extra dimensie met daarin kleine verrassingen die alleen kunnen worden ontdekt bij gebruik van het kunstwerk. www.frederiketop.nl

© DAAN ROOSEGAARDE

DAAN ROOSEGAARDE

De veelzijdigheid van Daan Roosegaarde is inmiddels wereldberoemd. Hij staat bekend om zijn innovatieve ontwerpen waarin kunst en technologie samenkomen.

Zijn portfolio bestaat onder meer uit Waterlicht (een virtuele stroom die de kracht van water aantoont), Smog Free Project (’s werelds eerste luchtreiniger die smog in sieraden verandert) en Smart Highway (wegen die overdag opladen en ’s nachts licht geven). Zijn meest-recente project is Urban Sun, waarmee virussen kunnen worden gedood. Hij deelt zijn ideeën en projecten via lezingen over de hele wereld. Er zijn exposities geweest in Amsterdam, Londen, Tokyo en Parijs. Daarnaast won zijn studio meerdere awards waaronder The Shenzhen Global Design Award. www.studioroosegaarde.net

76 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

KEUZE

MIGNON NUSTELING

© DEWI DE VRIES

Kunstenaar en dichter Mignon Nusteling heeft een atelier in het centrum van Dordrecht. Ze inspireert mensen om op een nieuwe manier naar schilderijen en boeken te kijken. Op haar Instagrampagina snijdt ze schaamteloos onderwerpen als kunst, autisme, cyberpesten, seksualiteit en feminisme aan. Haar dichtbundel Zon- & Sodeflikstralen heeft ze uitgegeven in eigen beheer en dit geldt ook voor haar recentere boek De Maaspiraat. Als influencer schrijft Nusteling veel over persoonlijke ervaringen en baseert haar kunst hier ook op. Een van haar grootste missies is om kunst toegankelijk te maken voor iedereen. www.mignonnusteling.nl

Iris Frederix

ARTIESTEN

De autonome en herkenbare stijl in het werk van Iris Frederix komt vooral van beelden uit de negentiende eeuw, die een grote inspiratiebron vormen. Daarnaast laat ze zich inspireren door modernere bronnen zoals film en fotografie. De imaginaire sfeer die van haar schilderijen afstraalt, geeft veel ruimte om weg te dromen. Haar indrukwekkende portfolio is vooral te herkennen aan de sterk ontwikkelde techniek en originele onderwerpen. Het zou zomaar kunnen dat je Frederix herkent van televisie. Ze is onlangs schildercoach geweest in beide seizoenen van Project Rembrandt en was te gast in een aantal talkshows. Ook haar werk is niet onzichtbaar gebleven in de media.

© ROB VISSER

www.irisfrederix.com

© IRIS FREDERIX

Rob Visser

Fotograaf Rob Visser legt sinds 2016 opmerkelijke momenten vast in het bos. Zijn passie voor fotografie komt niet alleen voort uit de foto’s, maar ook uit het waarnemen van de invloed die het weer heeft op de sfeer in de natuur. Hij ontwikkelde zijn eigen stijl en de foto’s komen tot leven door de verschillende soorten uitstraling die ze met zich meedragen. Van sprookjesachtig tot mysterieus en duister tot dromerig: zijn portfolio staat er vol mee. In 2017 won hij de Nederlandse televisieshow Het perfecte plaatje met zijn foto ‘The Golden Delight’ en in 2018 veroverde hij de eerste plaats bij ‘Brabant in beeld’. www.robvisserphotography.nl

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 77

KEUZE

Outfitkeuze voor hem DOOR:

ARIE DEKKER

Hoe kleedt de mannelijke optimist zich op een duurzame en stijlvolle manier?

Een duurzame voorzet, van top tot teen.

MODIEUS

Van onder goed

A-dam neemt het maken van onderbroeken serieus. Zo zijn deze boxershorts gemaakt van GOTSgecertificeerd katoen. Dit betekent dat heel het productieproces wordt uitgevoerd op een maatschappelijk verantwoorde, milieuvriendelijke en biologische manier. Van het verbouwen van de vezels tot het verven van de stof, en van het verpakken tot de logistiek. Bovendien worden de kleren van A-dam alleen op een mensvriendelijke manier met de hand gemaakt en wordt er goed gelet op het gebruik van chemicaliën en water. Natuurlijk is ook draagcomfort belangrijk. Zo bestaan de onderbroeken uit zeven losse panelen voor een goede fit, wordt er gebruikgemaakt van flatlock-stiksels voor minder kriebel en heeft de onderbroek een sterke tailleband met toch een zacht gevoel. De Francis sluit met de mooie diepgroene kleur en bruine elementen goed aan bij de rest van onze outfit. www.a-dam.com

Visnet sokken

Draag een sok, red een vis. Met deze leus laat Healthy Seas Socks zien dat mode een actieve rol kan spelen in natuurconservatie. Heb jij weleens van zogenaamde ghost nets gehoord? In veel gevallen wordt een groot aantal visnetten achtergelaten in onze oceanen. Deze nemen ruimte in waar normaal gesproken koraal groeit en daarnaast dragen ze bij aan de plastic soep. Healthy Seas Socks duikt daarom deze netten op, om ze vervolgens te verwerken in hun sokken. Naast 50 procent visnet komt er ook 100 procent biologisch GOTSgecertificeerd katoen aan te pas. Dit resulteert in een sok met optimaal draagcomfort. Zo hebben de sokken een platte teennaad zodat je geen last hebt van knelpunten. Daarnaast zorgt de bredere boord aan de bovenkant ervoor dat ze lekker blijven zitten. Het Suiq-model past met het kleurenpalet perfect bij het warme thema van onze outfit. www.healthyseassocks.com

KWALITEITS-T-SHIRT

Wild rubber

Je hebt ze misschien al eerder zien langskomen: de schoenen van Veja zijn intussen een wereldwijd fenomeen. Wat deze sneaker onderscheidt is dat het de eerste volledige duurzame schoen is. Organisch katoen uit Brazilië komt samen met wild rubber uit de Amazone. Deze duurzame aanpak van Veja heb je misschien niet eerder gehoord. Dit komt door een unieke marketingstrategie die het Franse bedrijf voert. Het adverteert deze kenmerken namelijk niet. Zoals de makers zelf zeggen moeten de schoenen zich op eigen kracht verkopen. En dat zie je goed in de Venturi Ripstop Tent Nautico.

Met de iconische V in het zwart en een combinatie van licht en donkerder bruin is de schoen een mooie toevoeging aan de outfit. Daarnaast blijft het natuurlijk fijn om te weten dat je schoenen 100 procent bijdragen aan een betere wereld. www.veja-store.com

Zonder compromissen werken aan een betere toekomst. NN07 gaat met een visie waar je u tegen zegt aan het werk: een verschil maken in elk detail. Dit doen ze door de grenzen te verkennen van waar een ontwerp iemand kan brengen. Zo zorgt het kledingmerk ervoor dat er sprake is van een eerlijke en gelijke samenwerking met haar producenten.

Ook stellen ze zichzelf ten doel om producten te maken die voor langere tijd, in sommige gevallen wel jaren, meekunnen. Als de kleren dan eenmaal versleten zijn is dat niet erg; ze zijn geheel recyclebaar. In het geval van de Dylan Embroidred 3253 Linen Tee brengt NN07 een eenvoudig design met net dat beetje meer. Misschien is het de kleur, misschien de afwisseling tussen strak en los, maar dit T-shirt maakt zeker indruk. www.nn07.com 78 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

KEUZE

GOEDE HOODIE

Geïnspireerd door het leven gaan de ontwerpers bij The Good People aan de slag. Het merk is trots op hun kledinglijn die bewuste imperfecties met stroomlijning combineert. En dat hoeft helemaal niet ten koste te gaan van de natuur. Zo zetten ze alleen de duurzaamste Europese fabrikanten in en zorgen ze ervoor dat hun producten voor langere tijd meegaan. Bovendien wordt de laatste hand altijd persoonlijk gelegd, om de beste kwaliteit te garanderen. Dit alles is goed te zien in dit onderdeel van onze outfit. Door het wat lossere model heeft de Cloud Patch Hoodie een elegante, maar niet overdreven deftige air. Bovendien stimuleert de warme kleur een prettige toenadering. De kers op de taart is het kleine, maar toch aanwezige wolkje. www.thegoodpeople.com

Kuyichi is niet alleen de Peruviaanse god van de regenboog, het is ook een van de eerste echt duurzame kledingproducenten. De oprichters van Kuyichi, NGO Solidaridad, waren geschokt om te zien wat voor een schade de katoenindustrie aanricht in Peru. Het leidt er niet alleen tot armoede, maar ook tot grote vervuiling. Daar moest volgens hen verandering in komen.

Ze startten een samenwerking met lokale katoenboeren, om op een eerlijke en duurzame manier materiaal te fabriceren. Dit leidde tot een ander probleem: Westerse kledingproducenten toonden geen interesse in het destijds duurdere katoen. Daarom begonnen ze zelf kleren te maken. De Jim Tapered Rebel Grey laat zien dat ze ook op het gebied van ontwerp geen steken laten vallen. In een mooie grijze kleur werkt deze broek goed als overgang tussen de schoenen en hoodie van onze outfit. www.kuyichi.com Heb je zelf duurzame kledingtips?

Mail ze naar redactie@ theoptimist.nl

MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 79

MODIEUS

Eerlijke broek

Na jou de zondvloed of een golf van optimisme?

Ons bestaan op deze planeet is aan tijd gebonden. Dat kunnen we jammer vinden, maar het geeft ons ook de kans om onze reis af te ronden. Een leerproces te doorlopen, met een start en een finish. Om vervolgens iets na te laten, wat hopelijk herinnerd wordt. Iets waar de wereld, die ondanks alles doordraait, uiteindelijk een beetje mooier van wordt.

Wil jij iets positiefs nalaten?

Het optimisme ook in de toekomst een hart onder de riem steken? Dat kan door een legaat te schenken aan The Optimist. Daarvoor kun je contact opnemen met jouw notaris.

Als je dat wilt, noemen en roemen wij je daarvoor in ons blad. Op een positieve en integere manier. Zo houden wij jouw herinnering als optimist levend.

Blijf je liever anoniem, dan mag dat natuurlijk ook. Want optimisme en bescheidenheid gaan prima samen.

Die les hebben we de afgelopen 25 jaar alvast geleerd.

Meer informatie: www.theoptimist.nl/doneren Uitgeverij The Optimist B.V., Den Haag • IBAN: NL35INGB0006927906

COLUMN

Column Brian de Mello Brian de Mello is naast hoofdredacteur van The Optimist groot fan van Koot & Bie en rijdt tegenwoordig in een Franse auto.

‘Onze God is de beste’

‘Geloof is geen wedstrijd.’

agenten hem even later erop wijzen dat doorrijden na een aanrijding een strafbaar feit is.

Diezelfde avond belt zijn dochter mij, om namens haar vader excuses aan te bieden. ‘Het is al goed, de verzekering regelt het verder. Zeg maar tegen je vader dat ik niet boos ben en geen aangifte heb gedaan bij de politie voor het wegrijden.’ Een dankbare zucht van verlichting klinkt aan de andere kant van de lijn.

Vergeven en op den duur vergeten. Best lastig als iemand het over een religieuze boeg gooit. Ik moet denken aan de Positivoos, een van de vele alter ego’s van Kees van Kooten en Wim de Bie, die liedjes zongen waarin de Heer schaamteloos voor hun karretje werd gespannen.

‘Onze God is de beste, onze God is kampioen, daarom zijn wij in het westen, relatief in goeden doen.’

De bubbel van religie is een zegen voor velen en soms een vloek voor de rest van de mensheid. En als het nou één en dezelfde geloofsbubbel zou zijn... Helaas; zo ongeveer per dorp, regio of land is er een eigen stroming of variant van een specifiek geloof, en ieders God is de beste. Het is niet aan mij om die bubbels door te prikken. Dat mogen de Martijn Konings van deze wereld doen. Ik omarm de diversiteit aan gedachten, maar roep iedereen op om het absolute gelijk te relativeren en het zwart-witdenken te parkeren. Denk kleurrijk, of desnoods grijs. Geloof is geen wedstrijd; dat was ook de satirische blijde boodschap van de Positivoos. Ik hoor het ze bijna zeggen. ‘Wees uw broeders hoeder, ook al draagt hij een jurk. En, beste mensen, let effe op bij het achteruitrijden, halleluja!’ • MEI/JUNI 2021 | THEOPTIMIST.NL | 81

VERGEVEN

Op een regenachtige avond wordt er aangebeld. Er staat een jongeman voor mijn deur. Een pakje? Een collecte?

Nee, een simpele vraag: ‘Meneer, is die auto van u?’. Hij doelt op de blauwe Japanner aan de overkant van de straat. Ja, die is van mij. Dan wijst hij naar rechts: ‘Die meneer daar is bij het keren van zijn auto tegen die van u aangereden.’

Lichte kortsluiting in mijn hoofd. Ik pak een jas, doe mijn schoenen aan en ren naar de dader die kennelijk een pakje in mijn straat moest afleveren. De oudere, Marokkaanse man in lang gewaad maakt aanstalten om weg te rijden, maar ik houd hem tegen. Na een korte discussie in gebrekkig Nederlands gaan we samen kijken naar het deukje in mijn auto. In het donker lijkt het mee te vallen, maar een schadehersteller zal al snel 800 euro vragen.

Voldoende reden om het benodigde papierwerk in te vullen. Terwijl ik het schadeformulier uit het dashboardkastje tover, komt de brokkenpiloot met een onverwachte vraag. ‘Jij toch ook moslim? Wij broeders, laat het maar zitten’, klinkt het met een gemaakte glimlach. De lichte kortsluiting in mijn hoofd slaat om in de meltdown van een ontploft transformatorhuisje. Als ik hem vertel dat ik geen lid ben van de moslimbroederschap en dat de politie al onderweg is – met dank aan de attente jongeman – verdwijnt zijn goede humeur. Zeker wanneer de

LEZER IN BEELD

Rob Visser, Rotterdam, abonnee sinds 2008

WAARHEID

‘Optimisme is zeer besmettelijk’ ‘Onder ellende van corona sluimert een onomkeerbare, positieve ontwikkeling’, zegt lezer Rob Visser. Hij kent het blad al sinds het in de jaren negentig begon als Ode. ‘Het is nog steeds belangrijk dat er een blad is dat prikkels en onderbouwing geeft voor optimisme, zonder lezers te willen overtuigen.’

Na een hbo-studie met rechten en economie, maakte hij een omzwerving langs verlening van vergunningen, zorg aan autistische kinderen en het doceren van ICT-kennis aan werklozen. Een psycholoog zei: ‘Je bent eigenwijs en je kunt goed schrijven, waarom word je geen journalist?’ Dat werd het begin van een nieuwe loopbaan in de journalistiek en communicatie. Hij ziet het als twee vakgebieden met een spanningsveld: de journalistiek wil feiten melden en communicatie weeft er een boodschap omheen.

‘Eigenlijk zijn het twee kanten van dezelfde medaille. Een boodschap is nodig om richting te geven aan het algemeen belang. Tegelijkertijd kan dit niet zonder autonomie voor de lezer om zelf de feiten te kennen en daar naar eigen inzicht mee om te gaan.’

Zijn professionele passie werd dan ook ‘organisaties ondersteunen om eerlijk overeind te blijven’. Hoe zorg je dat je door openheid niet kwetsbaarder wordt, maar juist robuuster en stabieler? Hoe kun je mensen motiveren om verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf, voor elkaar en het nageslacht? Dat heeft volgens hem veel te maken met het ontwijken van de realiteit. ‘Nu mijn pensioen nadert, start ik binnenkort met een blog over leugens in de 82 | THEOPTIMIST.NL | MEI/JUNI 2021

publieke discussies, dat te vinden is op www.leugenblog.nl.’

Een blad dat prikkels en onderbouwing geeft voor optimisme blijft volgens hem belangrijk. ‘We kunnen zeggen, de wereld is slecht en doen alsof daar niets aan te veranderen is.

Als we er anders naar kijken vinden we manieren om een hefboomeffect te creëren voor oplossingen op allerlei terreinen. Van bedreigingen op sociale media tot ongelijke behandeling van mannen en vrouwen, gebrek aan vergoeding van alternatieve geneeswijzen en koersmanipulaties in de aandelenwereld.’ Volgens

Visser zijn optimistische mensen niet alleen gelukkiger, ze functioneren ook beter omdat ze zich niet laten blokkeren door angst. ‘Ook als je daardoor succesvoller bent geworden, is het nog steeds nodig te luisteren naar mensen die de realiteit anders beleven. Dan zie je meer en neem je betere besluiten. Net als corona is ook optimisme zeer besmettelijk, mits het Wil jij medicijn van compassie ook in beeld?

Laat het ons in de juiste verhouding weten! redactie@ wordt verspreid.’ theoptimist.nl | OPGETEKEND DOOR BRIAN DE MELLO

Het nieuwe nummer van The Optimist ligt op 19 juni in de winkel

Thema:

Een beetje gek

Doe maar gek, dan doe je al normaal genoeg. Of was het andersom?

Wat is gek, wie is gek; vragen die zo gek nog niet zijn.

We kijken naar de chaos in iemands hoofd, grappige gekte, therapieën die helpen om niet gek te worden en professionele gekkigheid.

Ken jij een verhaal dat te gek is voor woorden? Laat het ons weten. Mail jouw anekdote of wijze les uiterlijk 20 mei 2021 naar redactie@theoptimist.nl.

• Cabaret is zo gek nog niet • Hoe dramatherapie helpt • Alwin Ritstier schreef: Gek van mezelf • Verhalen uit de psychiatrie • En nog veel meer

Change the world sleeping Dromen kunnen de wereld veranderen. Want in essentie begint alles met een droom.

Yumeko droomt van een wereld waarin iedereen beter slaapt.

Beter slapen geeft ruimte aan mooie dromen en de energie om ze vervolgens te verwezenlijken.

Daarom doen we er alles aan om u heerlijk te laten slapen én te laten ontwaken.

Met het zachtste beddengoed en badgoed gemaakt van de mooiste materialen en met de hoogst mogelijke aandacht voor milieu, mens en dier.

ZACHT VOOR JOU EN ZACHT VOOR DE WERELD.

WWW.YUMEKO.NL