Bier brouwen voor een goed doel Sinds zestien jaar heeft Dordrecht een eigen brouwerij: Stadsbrouwerij Dordrecht. Hoe is Dordrecht aan een eigen brouwerij gekomen? Dat is een spannend verhaal. Daarvoor kregen we veel informatie van com municatiemedewerker en rondlei der Ton Koedooder die ons inzage gaf in de speciale jubileumeditie van hun brouwersbrief, verschenen in mei 2022. Het begon in 2005 toen de eerste, nu overleden, voorzitter Herman Mar res sprak met een docent van het Da Vincicollege. Het ging al snel over het enorme tekort aan stageplaatsen waar mee de school werd geconfronteerd. Een idee werd geboren. Herman was opgegroeid in een Maastrichtse brou werij en al lang thuisbrouwer. Door het contact met de school werd het idee van een officiële brouwerij, als on derwijsleerbedrijf, geboren. Met twee anderen werd besloten een stichting op te richten. Voor de uitvoering van het idee zocht men contact met de gemeente. Die werd gevraagd mee te helpen een geschikte ruimte te vinden voor een brouwerij waar met stagiairs kon worden gewerkt. Om aan stagi airs te komen, werd er nauwer con tact gelegd met het Da Vincicollege. In de jubileumeditie lezen we over het contact met de gemeente: “Het gesprek op het stadhuis verliep ver rassend. Nadat Herman zijn ver haal gedaan had, werd er een colle ga-ambtenaar bij geroepen en vond er enig onderling ‘gesmoes’ plaats. Het resultaat was een aanbod om voor een periode van maximaal twee jaar ‘om niet’ een leegstaand pand in de Museumstraat te gaan gebruiken voor de brouwerij als ‘anti-kraak’.”
Lees verder op pag. 2
Binnenstad niet aangesloten Een uitzondering vormt de binnen stad: daar is de installatie technisch te complex door de beperkte ruimte ondergronds. Alternatieven voor het warmtenet zijn in het algemeen: iso latie, hybride waterpompen, nieuwe gebouwen all-electric, groen gas en waterstof. All-electric voor de hele binnenstad is echter lastig in verband met de leeftijd van de panden en de monumentenstatus. Isolatie van his torische panden is ook niet altijd goed mogelijk. Bovendien zijn er weinig bezittingen van woningcorporaties te vinden, een uitzondering vormen de Bleijenhoek en de Boogjes. Maar ook hier is een warmtenet niet mo gelijk, doordat het oversteken van het water en de dijk te duur zijn. De binnenstad moet dus een duurzame
Nadat de juridische kant van de zaak was afgewikkeld, kreeg Herman de sleutel en werd het pand in septem ber 2006 ‘in bezit’ genomen. Na twee jaar moest men echter op zoek naar een nieuwe plek voor de brouwe rij. Via via konden de enthousiaste brouwers en hun compagnons een voormalige lagerkelder en mouterij van brouwerij De Sleutel aan het Bud dingh’plein betrekken. Deze nieuwe stap in de ontwikkeling werd een reuzenstap. Via het Da Vincicollege werd bij de provincie subsidie ver kregen en kwam er uitbreiding: meer brouw-opstellingen, meer brouw dagen, een afzuiginstallatie, een bestelfiets, later een bestelauto. Veel steun voor de installatie was hierbij van de techniekafdeling van het Da Vincicollege.
Rondleider Ton Koedooder toont trots zijn bieren. Foto: Kees Dijkman
Wie wordt de Dordtse pagOmroep?3 Van den Dool: “Ik wilde niet afhankelijk zijn...” pag 4 Vernieuwd: Hof van Nederland pag 5 Sprookjesboek in het pagOekraïens6 De pagnaarPoorterredactieDeCeuvel...7 Uil raakt gewond op pagbomenfeest8
De HVC-centrale aan de Baanhoekweg, met het zonnepark Crayesteyn Foto: HVC Dordrecht
Bewoners weten het beste wat er speelt in de wijk l Buurtwerk Dordrecht
Jaargang 28, september 2022, nummer 4
Groen gas in Dordtse binnenstad Woonbron, Trivire, de gemeente en HVC Dordrecht willen Dordrecht aardgasvrij maken en huizen en gebouwen aansluiten op een warmtenet.
In deze krant:
Een warmtenet bestaat uit ondergrondse geïsoleerde leidingen die warm water vervoeren om huizen en gebouwen te verwarmen. Dat houdt in, dat de energie die vrij komt bij het verbranden van restafval in de HVC-centrale aan de Baanhoekweg, nuttig ingezet wordt en via een transportleiding van ruim 22 kilometer huizen en gebouwen bereikt. Het gevolg is 52 procent minder CO2 uitstoot. In de ‘Transitievisie Warmte 2021’ wordt per buurt de route beschreven naar aardgasvrije panden. De bedoeling is dat alle woningen en gebouwen in 2050 aardgasvrij zijn. gaswijk worden, met een alternatief voor aardgas, zoals groen gas en wa terstof. Dit zijn geen fossiele brand stoffen en zorgen dus voor minder CO2 uitstoot.
De wijkkrant voor de binnenstad De Poorter
Groen gas binnenstad Deze maand kregen de bewoners van de historische Binnenstad een brief in de bus, ondertekend door Tanja de Jonge, de GroenLinks wethouder duurzaamheid & milieu, met infor matie over de inzameling van gft en etensresten. Tot nu toe konden de binnenstadbewoners dit afval niet gescheiden aanbieden. Daar komt nu verandering in in de vorm van gft-containers die geplaatst worden naast de ondergrondse restafval con tainers. Lees verder op pag. 2
pag.
Bier brouwen voor een goed doel van 1
2
Groen gas in Dordtse binnenstad
Er is al een try out geweest in het gebied Buitenwalevest, Nieuwe Ha ven en Wolwevershaven en daaruit bleek dat een gezamenlijke con tainer het beste middel is om het scheiden van afval te verbeteren. Dit initiatief is een stapje in de bewust worden dat hoe meer gft en restafval zij apart aanbieden, hoe meer groen gas er geproduceerd kan worden. En dat is goed voor het milieu en de eigen portemonnee. We zullen in de komende Poorrichting van een duurzamere bin nenstad. Van de etensresten maakt HVC namelijk, naast compost voor de landbouw, ook groen gas voor huishoudelijk gebruik zoals koken en verwarmen. Belangrijk is dat binnenstadbewoners zich ervan ters op dit onderwerp terugkomen en onder andere ook aandacht besteden aan Drechtse Stromen, het Platform Duurzaam Dordrecht en de energieconciërges. Heintje Groesbeek en Kees Dijkman Door de jaren heen werden vier standaardbiertjes gebrouwen: Blond, Amber, Dub bel en Triepel 1433. Foto: Kees Dijkman
Leerwerkbedrijf Belangrijk in de visie van de Stads brouwerij is dat het een leerwerk bedrijf is in de vorm van een brou werij. Haar missie is stageplaatsen aan te bieden aan jongeren die door omstandigheden een moeilijke start hebben in de maatschap pij. Zij werken één op één samen met een begeleider waardoor ze basale alslandsgratieachtergrond,regelmatigrustligebegeleidersopgedragenopdoen,werknemersvaardighedenzoalsoptijdkomenentakenuitvoeren.Dezorgenvooreenveiomgevingwaardoorzetotkunnenkomen.OokzijnermensenmeteenmidiehetNedernogonvoldoendebeheersen,stagiairactiefindebrouwerij.
Vervolg
Ds Paul Wansink, Grote Kerk
Als een tierelier Het liep als een tierelier: er kwamen steeds meer klanten, vrijwilligers moesten worden aangetrokken en opgeleid. De samenwerking met het Da Vinci werd uitgebreid en toegesneden op onderwijskundige veranderingen in het MBO. Hier door was het ook nodig om op zoek te gaan naar meer scholen met sta giairs. Dat ging niet altijd even ge makkelijk, maar er is nu geen reden tot ontevredenheid.
De Poorter niet in de bus.gekregen? Haal de krant op bij een van de volgen de adressen: Uitgeverij Tienplus: in de Coloriet, Jacob Marisstraat 70, Stadsbibliotheek Dordrecht: Groenmarkt 153, Albert Heijn Supermarkt, Achterom, Wijkpunt De Eendracht, Marc. Scham persstraat 1. Of stuur een mailtje naar: www.tienplus.net/poorterLeestienplus@buurtwerkdordrecht.nldePoorterookop:enVolgonsopFacebook!
Zomer in Dordt Ik woon nu een kleine zeven jaar in Dordrecht, maar dit jaar was de eerste julimaand die ik hier heb doorgebracht. Wij gingen onverbid delijk met vakantie begin juli. Dat past het beste in mijn werk. Mijn vrouw heeft echter een nieuwe baan en haar vakantie lag vast: augustus. Wij gaan graag samen op vakantie, Gevolg:dus... ik was thuis toen een groot deel van Dordrecht met vakantie ging. Verbazing dat het echt veel stiller is. Maar ook voor het eerst aan het begin van de vakantie: Big Rivers. Nooit meegemaakt, een geheel nieuwe ervaring. Overal podia en veel muziek. Op zondag 17 juli viel mij de eer te beurt om ‘op te treden’ op een van die podia. Pal voor de Grote Kerk speelde het Elijah Gospel Choir. De organisatie van het festival had het aangedurfd uit de eigen comfortzone te stappen en een Gospel en Soul Choir uit te nodigen. En misschien was het een idee dat de dominee van de Grote Kerk zijn medewerking zou ver lenen. Dat was een uitdaging. Het is niet aan mij om te beoor delen of het een succes was. Maar van tevoren en achteraf waren er twee dingen die ik wilde vermijden. Aan de ene kant wilde ik nadruk kelijk niet de indruk wekken dat gelovige mensen toch eigenlijk net ietsje beter zijn dan de iets minder gelovige medemens. Als ik het zo zeg, wordt meteen al duidelijk waar mijn aarzeling zit: gaan wij bepalen wie er wel of niet gelovig zijn? Dat laat ik liever aan de Eeuwige God. Aan de andere kant wilde ik net zomin de indruk wekken dat het geloof in God voor mij eigenlijk maar een soort van bijzaak is. Je bent mens, je hebt je familie, je kin deren, je werk, je hobby’s en.. o ja, je gaat ook naar de kerk, maar dat is niet zo belangrijk. Dat zou voor een dominee wat ongeloofwaardig zijn. En zo is het voor mij ook niet. Dus na overleg in het voorgesprek heb ik ‘gewoon’ met het hele plein gebeden. Waarom ook niet ei genlijk? Het was voor mij een van de mooiste ervaringen van deze zomer. Het werd opeens stil. En we legden allemaal, ieder op zijn of haar eigen manier, ons leven even buiten ons zelf. In mijn woorden: in Gods handen. Mooi die stilte van honderden mensen, gelovig en minder ge lovig daar op dat grasveld voor de Kerk. Een mooi begin van de zomer in Dordt.
Daarnaast stelt de Stadsbrouwerij zich tegenwoordig ook open voor anderen om in een veilige omgeving gedurende een bepaalde tijd deel uit te maken van een brouWiewersteam.hiervoor belangstelling heeft kan zich melden per info@stadsbrouwerijdordrecht.nl.mail: Gerard Goudriaan Meer info: www.stadsbrouwerijdordrecht.nl Vervolg van pag. 1
Column
Redactieadres:Colofon Wijkcentrum Koloriet, Jacob Ma risstraat 70, 3314 TK Dordrecht Tel. 078 - 750 89 66 E-mail: r.besjes@kpnmail.nl Website: www.tienplus.net/poorter Redactie: Ria Besjes, Ton Delemarre, Kees Dijkman, Gerard Goudriaan, Heintje Groes beek, Anne Nies Keur, Els Kobec, Jole Kraaijo Medewerking: Lucy Wouters, Paul Wansink Druk: Dordt Centraal Kopij binnen: vóór 25 okt. Bezorging volgende nummers: 19 oktober digitaal 14 december
Schapenkopjes In 2021 maakte de stadsbrou werij met 29 vrijwilligers en zo’n zes stagiairs 32.000 flesjes bier, de Schapenkopjes, die door 58 winkels en horecagelegenheden werden doorverkocht. Het bier is onder meer bij zes Gall&Gall’s in Dor drecht en omgeving te koop (zoals in het Achterom) en bij cafés in het centrum, zoals Merz en De Tijd. Het aantal stagiairs was in 2020 en 2021 klein door de coronabeperkingen.
Speciaal bier Door de jaren heen werden vier standaardbiertjes gebrouwen: Blond, Amber, Dubbel En Trie pel 1433. Dit jaar is een speciaal biertje ontwikkeld: ‘IPA Special Edition’. Inwoners van Dordrecht, bezoekers en anderen kunnen daarom, ook op rondleidingen, genieten van hoog kwalitatief bier. Nog steeds handmatig gebrouwen op een wijze zoals die door menig thuisbrouwer ook wordt gevolgd. Maar de belangrijkste missie is een andere en die staat nog steeds overeind. Als onderwijsleerbedrijf heeft Stadsbrouwerij Dordrecht in al die jaren vele jongeren geholpen met hun weg in de samenleving.
Om te beginnen gaan we goed luis teren naar degene die tegenover ons zit, de tijd nemen en horen waar het om gaat. Je hoeft ook niet te vertellen hoe je heet, wanneer je geboren bent, wat je verdient, of waar je woont. Vertel maar gewoon, dan kijken wij wat we voor je kunnen doen. John Peters Meer info: www.steunwegwijzerdrechtsteden.nl
3 Commentaar van een Dordtenaar
het vooral van vrijwilligers moet heb ben. Wat levert RTVD daarvoor?
Lokale Omroep: RTVD of Via Cultura?
zijn de uitzendingen heel braaf. Een programma als Rechtstreeks uit de Ge meenteraad kan niet meer op extra steun van het stadskantoor rekenen. Echt onderzoek kost veel tijd en ener gie en die ontbreken bij de noodzaak dagelijks de zendtijd te vullen. Twee nieuwe aanvragen Intussen heeft RTVD een aanvraag voor een nieuwe zendvergunning ingediend voor de komende 5 jaar. Die moet nog door de gemeenteraad worden goedgekeurd, dat kan in sep tember gebeuren. De inhoud van die aanvraag kreeg De Poorter niet van RTVD maar van de gemeente. Het komt hier op neer: de statuten moeten kloppen met de Mediawet: daar staat onder meer in dat er een representatief programmaberaad moet zijn dat het beleid bepaalt. En er zijn regels over reclame en sponsoring. Een beleidsplan is nodig en een fi nanciële onderbouwing. RTVD heeft dat keurig ingeleverd. Het interessante is dat ook Via Cul tura een breed onderbouwde aan vraag heeft ingediend, een Dordtse Stichting die ook al jarenlang actief is in de media en soms ook via RTVD uitzendingen heeft verzorgd. Maar de samenwerking ging te stroef en dat zal mede de reden zijn dat men zelf een zendmachtiging aanvraagt. Omdat er maar één omroep in de gemeente mag zijn wordt het dus spannend waar de gemeenteraad dit najaar de voorkeur aangeeft: de gevestigde RTVD of de enthousiaste frisse maatschappelijke aanpak van Via Cultura. Het ziet er naar uit dat RTVD de race gaat winnen. B&W vindt de aanvraag van Via Cultura niet duidelijk genoeg en niet geheel voldoende aan de eisen van de Mediawet. RTV Dordrecht wordt landelijk erkend als stabiele en betrouwbare lokale omroep en le vert een goede prestatie. Via Cultura zal met sterke argumenten moeten komen om de gemeenteraad te over tuigen dat zij beter is dan RTVD. Ton Delemarre Meer info: www.stichtingviacultura.nlwww.rtvdordrecht.nl
RTV Dordrecht is al ruim 25 jaar de omroep van Dordrecht. Vanu it het Mediacentrum aan de Leer parkpromenade worden dagelijks nieuws- en achtergrondprogram ma’s gemaakt door betaalde krach ten en vrijwilligers. Het begon al lemaal in december 1986 met de oprichting van Stichting Televisieen Radio Omroep Merwestad, kort weg TROM genoemd. Na een peri ode van testen en oefenen ging op 24 januari 1988 de eerste uitzending van de TROM de lucht in.
Steunwegwijzer Enige tijd geleden is een aantal ge pensioneerden de Steunwegwijzer Drechtsteden begonnen. Ze vinden het zonde dat hun ervaring verloren gaat en willen die beschikbaar houden voor mensen die vastgelopen zijn in de hulpverlening. Een van de initiatiefnemers heeft onderstaande column geschreven over zijn moti vatie bij de Steunwegwijzer. Mensen gewoon helpen Onlangs kreeg ik van een vriend en oud collega de vraag of ik belang stelling had om mensen te helpen. Het initiatief van gepensioneerden die helemaal klaar zijn met ‘sys teemdenken en werken’ sprak me aan. Mijn vriend vertelde dat er veel mensen vastlopen in de hulpverlening. Sterker, dat er een fors aantal mensen is dat geen enkel contact meer wil met ‘instanties’. Na een werkzaam leven van on geveer 50 jaar, waarvan ik bijna 40 jaar ‘in het gevang’ heb gewerkt, kan ik zeggen dat ik wel het een en ander heb meegemaakt met de hulpverlening. Dit met wisselend (lees: weinig) succes, want ook daar werd vanuit een systeem gewerkt. En dat werkt dus vaak niet. Eigenlijk hoefde ik niet lang na te denken over zijn vraag en zei ik volmondig: ja!
Een camerateam van RTV Dordrecht maakt een opname op straat. Foto’s: RTV Dordrecht De Steunwegwijzer is mij op het lijf geschreven. Het helpen van mensen, ongeacht kleur, leeftijd, geslacht, afkomst, met of zonder strafblad is een uitdaging. Mensen die zijn vast gelopen in de hulpverlening helpen we, zodat ze weer zelfstandig verder kunnen. Geen lange trajecten, maar doorpakken. Ambtelijke brieven uitleggen, doorverwijzen of starre instanties wakker schudden en als het nodig is met de mensen mee naar een instantie. Kortom... een door braak forceren bij zowel de hulpver leners als onze hulpvragenden.
Ad van den Herik, een onverwoestbare interviewer, in Op Pad met Ad. Meer informatie en aanmelden bij: annenies.atelier@gmail.com
Sindsdien heeft de lokale omroep ons voorzien van lokaal nieuws en ook enige documentaires gemaakt. Het is een verhaal van steeds weer proberen met weinig geld en veel enthousiasme een plaatsje te veroveren in het medialandschap. Regelmatig was de vraag: Is Dordrecht wel groot genoeg voor een eigen omroep? Kun je niet beter opgaan in RTV Rijnmond? Of moeten we een streekomroep worden voor de Drechtstreek? En: is er wel genoeg geld om een fatsoenlijke lokale omroep te runnen? Om dat RTVD weigert inzicht te geven in de stukken over begroting en jaarver slag is het moeilijk die laatste vraag te beantwoorden. In 2020 ging het om 540.000 euro,waarvan 109.000 uit reclameopbrengsten. Een gemiddel de regionale omroep krijgt jaarlijks 12.000.000 euro van het Rijk dus het is wel duidelijk dat de lokale omroep
Het meest interessant is de website, daar vind je zowel het nieuwsover zicht maar ook een gids voor het programma van vandaag gisteren en morgen. Maar ook hele serie filmpjes uit het verleden. De radioprogram ma’s staan er ook vermeld. Stem je af op de zender dan kun je in een nieuwsuitzending vallen met actuele informatie. Maar je kunt ook terecht komen in eindeloze herhalingen van een Bachconcert of de Opera Maria. Soms wordt je vergast op een filmpje van de Cineclub ‘67 Zwijndrecht. Be grijpelijk als je de lege uren toch wilt vullen en altijd beter dan dia’s van wolkenluchten en vergezichten. Populaire programma’s waren Eilandleven en Op Pad met Ad (van den Herik, een onverwoestbare interviewer). Hoe belangrijk is een lokale omroep voor de stad? Het college van B&W is daar duidelijk over en zegt: “Een stad als Dor drecht heeft een sterke onafhan kelijke lokale omroep nodig De lokale democratie heeft onafhanke lijke journalistiek nodig ter controle van gemeentebestuurders. Lokale journalistiek houdt die democratie daarmee levend, zorgt voor binding en stut het vertrouwen van inwoners. Zonder professionele journalistiek om feiten te controleren en te duiden, ontstaat ruimte voor wantrouwen, polarisatie en desinformatie.” Het is de vraag of RTVD die kritische rol waar kan maken. Over het algemeen
En ja, natuurlijk zullen ook wij onze neus stoten, met ambtelijke molens te maken krijgen, soms de weg kwijtraken in de wirwar van wetten, regels, moeizame proces sen, maar... dat moet dan maar.
Juist omdat het geen realistische weergaven van de werkelijkheid zijn kun je er alles in beschouwen. Het persbericht van het museum zegt: ‘Het zijn luchtspiegelingen op het grensvlak van realiteit en verbeelding. Ze roepen beelden op van planten, spiegelend water, dwarrelend licht of een open plek in het bos. Van den Dool werkt niet rechtstreeks naar de natuur, toch sta je bij zijn schil derijen buiten, in de natuur. Het zijn landschappen waarin de natuur on miskenbaar ademt. Zijn schilderijen (ruim 60 werken) laten de bezoeker naar buiten kijken, naar zomerse, dansende lichtvlekken op het gras of twinkelende reflecties op het wa ter.’ Of zoals zijn vriend Gijsbert van der Wal zegt: “Het werk is lyrisch en kleurrijk. De schilderijen hebben de kracht van een herinnering of een Richard van den Dool: “Ik neem alle tijd voor een schilderij, je kunt er dan ook lang naar kijken.” Foto’s: Kees Dijkman Richard van den Dool voor zijn eigen werk Was getekend...
Er is iets bijzonders aan de hand met de schilderijen van Richard van den Dool (Sliedrecht 1949). Ze stralen een rust uit die verkwikt. Ze zijn niet figuratief, maar ook niet abstract. De verf spat niet van het doek af, de kleuren zijn niet uitbundig. droom: je beleeft ze als sterke intense Debeelden.”kunstenaar ontvangt ons in de onverwacht grote tuin van zijn huis aan de Buitenwalevest. Daar staan hoge bomen, varens, bamboesten gels, palmbomen, het wemelt er van groen. Aan die omgeving ontleent hij zijn motieven: zonlicht dat door bla deren valt, de muur naast zijn atelier, schaduwen, kleurplekken. Vooral in de coronatijd reikte die rijkdom aan groen en gefilterd zonlicht hem beelden aan die hij schetsmatig no teert als basis voor zijn werk. In de catalogus is een aantal van die corona schilderijen ter grootte van 100 bij 100 cm afgedrukt. Hij werkt in for maten van 30 bij 30, die zelfstandig figureren maar ook wel materiaal le veren voor de grotere formaten van 100 x 100, 150 x 150, 160 x 160. Het vierkant lijkt zijn voorkeur te hebben. En tijdens de lockdown schijnt dat ook logisch. Hoe kan het dat zulk majestueus werk zo lang verborgen is gebleven? “Ik heb in de beginperiode wel op diverse plekken geëxposeerd,” zegt hij, “maar de sores daarvan en het weinige profijt gaven weinig aanleiding ermee door te gaan. Ik heb ook niet zo’n behoefte mijn werk publiekelijk te tonen. In feite schilder ik voor mezelf. Ik heb wel in 2019 een tentoonstelling in Museum Belvedère in Oranjewoud gehad. En eerder, in 1996, een paar kleine exposities bij Voorstraat 125. En in 2005 bij Ineke Voorsteeghs galerie ‘In Vorm’ in de Schrijversstraat. Ik hoef ook niet van mijn kunst te leven. Ik heb jarenlang gewerkt als grafisch vormgever en inrichter van tentoonstellingen, met name voor het Dordrechts Museum. En ik heb les gegeven aan de Academie in Tilburg, hoewel ik zelf maar één jaar Academie gedaan heb in Rotterdam. Ik heb ook even het con servatorium gevolgd, want muziek is mijn andere passie. Ik ben iemand die alles zelf wil leren, veel kijken, veel proberen. Ook het vak van grafisch vormgever heb ik mezelf eigen ge maakt. Van 1998 tot 2012 was ik ook uitgever van veel vertaalde Poëzie (door mijn goede vriend Jan Eijkel boom bijvoorbeeld) of jaarlijkse bun dels voor Poetry International.” (Zijn eigen gedichten houdt Richard overigens nog verborgen.)
4 Kunstenaar Richard van den Dool: “Ik wilde niet afhankelijk zijn”
Elke zondagmorgen van 8.00-10.00 uur maken Vera en Marcel een rondje in de buurt om vuil op te halen. Ze halen makkelijk twee volle vuilniszakken op. Ze krijgen er niet voor betaald, ze doen het niet als lid van een club: ze doen het gewoon! Omdat de stad schoon hoort te zijn. Hun afvalgrijper en vuilniszakken kregen ze kosteloos van Duurzaamheidscentrum Weizigt. Word ook doorpakker! Wie door hun voorbeeld geïnspireerd raakt, kan bellen of mailen met het Duurzaamheidscentrum: 078 770 82 00, weizigt@dordrecht.nl
Verzamelaar Al even weinig bekend als zijn schil dersgenie is het gegeven dat hij een groot verzamelaar van kunst is: met name de Haagse School en meer al gemeen de kunst uit de 19e eeuw. De vele kamers en het enorme trappen huis van zijn monumentale woning hangen er vol mee. Op de tentoon stelling Wanderlust in het Dordrechts Museum hangt werk uit zijn collectie, ook in de vaste opstelling trouwens. Tot 13 november is in het Museum het werk te bewonderen. Ton Delemarre Kijk ook op: www.dordrechtsmuseum.nl
Dordt schoon, heel gewoon!
“Maar ik ben altijd schilder geweest. Het is mijn manier van bestaan. Ik lever geen commentaar op maatschappij of politiek. Ik ben ook nooit lid geweest van een kun stenaarsgenootschap, maar heb wel veel in bands gespeeld. Ik reageer op mijn eigen gevoelens en gedachten. Ik wilde niet afhankelijk zijn en niet behagen aan de smaak van de markt. Ik neem alle tijd voor een schilderij, ik werk er soms jaren aan. Je kunt er dan ook lang naar kijken.”
Hierboven een tekening van Lucy Wouters van gebouw de Holland zoals dat in 1859 gebouwd werd. De mensen van het Onderwijsmuseum, dat in het gebouw is gevestigd, zijn nog steeds bezig met een spon soractie om de schoorsteen in zijn oude glorie terug te plaatsen, maar dat is nog niet gebeurd. Op deze tekening is de schoorsteen wel te zien, in volle glorie, zoals hij bedoeld werd door architect Sybold van Ravensteijn. WoutersLucyIllustratie
Het begrip vrijheid wordt vanuit verschillende perspectieven belicht... ...met als finale het verhaal over de Eerste Vrije Statenvergadering.
in 2017 in werking moeten treden, maar dat werd telkens uitgesteld van wege de ICT problemen. Die zijn nog steeds niet opgelost, ook al werden ambtenaren onder druk gezet om mooi weer verhalen te vertellen aan het parlement. Klokkenluiders? In de Volkskrant van 11 juni schreef Kustaw Bessems: Hopelijk redden dappere klokkenluiders van de Eerste Kamer ons van dit monster. En in Trouw van 20 juni zegt Bart Zuidervaart: De Omgevingswet: fraaie Ferrari werd een rammelende Lada. Minister de Jonge wil dat de wet per 1 januari 2023 ingaat: dan maar in een afgeslankte versie, en probeert de Eerste Kamer mee te krijgen. De Tweede Kamer is al akkoord ge gaan, en een motie van SP er Sandra Beckerman die rept over ‘de wet van roze wolkjes en huppelende konijntjes’ kreeg geen meerderheid. U ziet: wij zijn dus niet de enigen die het dierenrijk als vergelijking gebrui ken. Het wordt spannend. Wordt vervolgd... Heintje Groesbeek & Ton Delemarre Kalkoen of Konijn?
Een prettige vernieuwing is het terras bij het Museumcafé. Foto’s: Heintje Groesbeek
De slag om Omgevingswetde
Wil je zonder gids of audiotour het museum door, dan kun je je laten in formeren door het gebouw zelf, dat jou via een gekleurde ‘luisterhoorn’ vertelt wat het vanaf de middeleeuw en allemaal heeft meegemaakt. In de fris en smaakvol gedecoreerde zalen wordt het begrip vrijheid vanuit ver schillende perspectieven belicht: vrijheid van meningsuiting, van gods dienst, tolerantie, discriminatie en onafhankelijkheid. Met als finale het verhaal over de Eerste Vrije Staten vergadering. In de vorm van een film begint dit verhaal als een crisissituatie in het heden die overgaat naar het verleden van de Statenvergadering. Overigens mag die, volgens histo ricus Henk ’t Jong, niet beschouwd worden als het moment van het ont Vernieuwing De vernieuwing van het Hof van Nederland is een echte vernieuwing, gebaseerd op veranderde inzichten: een grotere rol voor de educatieve beleving en vrijheid als kernwaarde uitgebreid tot uiting laten komen in verschillende aspecten. Het is een aantrekkelijk museum geworden, speels, dynamisch in een creatieve uit voering. Het biedt meer perspectieven voor de toekomst en betrekt de bezoeker expliciet bij wat er beoogd wordt. Met de historie wordt wellicht hier en daar een loopje genomen, er is een neiging naar narratief denken, naar wat zou kunnen zijn. Puntjes van kritiek gemakkelijk te ver beteren zijn het geluid dat niet altijd optimaal is en de toegankelijkheid van de teksten bij de tentoongestelde voorwerpen. Heintje Groesbeek Openingstijden: Museum van dinsdag t/m zondag van 11.00 17.00 uur. Museumcafé en terras: dinsdag t/m zondag van 10.00 17.00 uur.
Vernieuwd en een bezoek waard: Hof van Nederland
5
Het vernieuwde Hof van Nederland is een museum over vrijheid: vrijheid in het verleden en vrijheid in het heden. In een gebouw, dat een eeuwenoude historie heeft, word je tijdens een audiotour, waarbij je kunt kiezen uit de stemmen van de ‘vrije geesten’ Astrid Sy, Kiza Magendane en Raven van Dorst, getriggerd om eens goed na te denken over wat vrijheid eigenlijk is en wat zij voor jou betekent.
staan van een vrij Nederland. Tijdens een geheime bijeenkomst in juli 1572 moest er, volgens ’t Jong, vooral geld bijeen gescharreld worden om een inval in de Zuidelijke Nederlanden tegen de hertog van Alva te kunnen bekostigen. Een punt op de agenda was de vrijheid van godsdienst, maar daar konden evenwel geen beslissin gen over genomen worden, dat was een zaak voor de Staten Generaal. Kindertour Het museum biedt verschillende ac tiviteiten aan, zoals de kindertour ‘Bevrijd de griffioen’, de escapetour ‘De zoektocht van de sleutelgilden’, rondleidingen en de ‘Vrijplaats’ waar gesprekken kunnen plaatsvinden over hedendaagse onderwerpen.
In De Poorter van december vorig jaar schreven ondergetekenden nogal sceptisch over de Omgevingswet, die we vergeleken met een al te vette kalkoen die zijn veren ontleent aan de nu bestaande wet en regelgeving op het gebied van ruimtelijke ordening en milieu. Meer dan 25 wetten (waaronder bijvoorbeeld ge luidshinder, natuurbescherming en luchtverontreiniging) worden opge heven en opgenomen in de nieuwe omgevingswet. Ook de gemeentelijke bestemmingsplannen gaan op de schop, daarvoor in de plaats komt één omgevingsplan voor de hele gemeente. Dat plan moet een zo volledig mogelijk inzicht bieden in alle aspecten van de fysieke leefomgeving en dat is geen sinecure. Want een groot aantal re gels op één plek bevordert de over zichtelijkheid niet. En grotere flexibi liteit kan de rechtsbescherming van de burger aantasten. De wet had al
6 Tekst en illustratie Els Kobec
Morris Mol ging zijn hu isje onder de grond weer eens goed schoonmak en. Het was al een flinke tijd geleden dat hij dat had gedaan. Overal lag er rommel en hingen er spin nenwebben die steeds in zijn gezicht kriebelden. Er moest echt wat gebeuren! Hij stroopte zijn mouwen op en ging flink aan de slag. Uit alle hoeken en gaten sleepte hij overbodige troep weg en alle spinnenwebben gingen eraan. Dit tot grote ergernis van de spinnen, want die zaten niet te wachten om nieuwe webben te moeten maken. En alle torren, mieren en andere grondbewon ers moesten maken dat ze we Nee,gkwamen.Morris maakte niet veel vrienden met zijn opruimacties. Tenslotte zat er nog een eigen wijze kever achter de voordeur die echt niet weg wilde. “Laat mij toch zitten, Morris, ik heb steeds voor je geluk gezorgd!” Maar Morris luisterde niet en joeg hem zonder pardon de deur uit. Maar hij had zijn deur nog niet dicht of er begon met veel geloei en gebrul een diephetenontzettendzen.destormwindwoestedoorkamerteblaHetwerdookwarmMorriskreeggevoelineengattevallen.
Opeens klonk er vanuit het niets een stem die riep: “Hallo Mor ris! Hoe bevalt het je hier?” En er kwam een flinke kever aan scharrelen. Morris keek eens goed: ja, het was de kever die hij net zijn huis uit had gezet! “Je had mij niet weg moeten sturen, Morris!” zei de kever, “Want zonder mij gaat alles verkeerd.” Hij maakte daarbij een snelle koprol, draaide zich een paar keer in het rond en vervolgde: “Ik ben namelijk een afstammeling van belangrijke voorouders. Wij zijn dan wel gewone mestkevers, maar in de oude tijden stonden wij in hoog aanzien. Als er dingen verkeerd gingen, kregen de mensen weer hoop als ze ons zagen. Daarom kun je me beter bij jou thuis laten wonen, dan kan ik voor je Dezorgen.”kever draaide zich weer even rond en zei nog: “Bovendien zit ik liever ook niet zonder huis. Misschien voel jij nu ook hoe het is om zonder huis te zitten?” Morris maakte zich zeker grote zorgen over hoe hij weer thuis zou kunnen komen. “Komen we hier nog wel weg, uit deze vreselijke hitte?” steunde hij. Daarop zei de kever: “Ja, hoor. Ik ken namelijk nog wat geheime toverspreuken: zo zijn we ook hier terechtgekomen. Maar beloof me eerst dat ik bij jou mag blijven wonen, dan zorg ik dat we teruggaan.”
Toen kinderen uit de Oekraïne naar ons land kwamen vluchten en zich thuis moeten gaan voelen in een nieuwe omgeving bedacht Elseline een tweetalig theater leesboek met het sprookje van Repelsteeltje. Aan de ene kant in het Nederlands, aan de an dere kant in het Oekraïens. Zo kunnen de kinderen in vraag en antwoord spelenderwijs van elkaar en van het verhaal leren. Dankzij vele vrijwillige giften kon het boek gratis ter beschikking worden gesteld aan de scholen, kinderopvang in opvan glocaties en aan gastgezinnen. De eerste druk van 5000 ex emplaren werd verspreid via de bibliotheken. De belangstelling was overweldigend. Een tweede druk is vanaf eind juli, begin au gustus leverbaar.
Een bijzonder avontuur
Toen hij weer bijkwam, probeerde hij weer overeind te komen. Maar dat was helemaal niet makkelijk, want hij bleek diep onder het zand te liggen! Met zijn grote handen wist hij zich een weg naar boven te graven en zag toen dat hij in een enorme zandvlakte lag: hij lag in een woestijn! Zo ver je kon kijken, zag je alleen maar zand en niets an ders dan zand. En hoog boven al dat zand stond er een gloei endhete zon die met vuur alles verschroeide. “Wat een ellen de, hoe kom ik hier weg?” dacht Morris benauwd. Hij probeerde snel weer terug in het zand te kruipen, maar dat lukte niet, want het zand gleed steeds van hem af. “Dit wordt mijn einde!” dacht hij in paniek terwijl hij zich moedeloos neer liet vallen.
Daar had Morris geen moeite mee. “Blijf jij maar fijn achter mijn voordeur wonen, je bent mijn eregast!” zei hij beslist. De kever draaide zich daarop nog eens om en om, fluisterde snel een paar vreemde woor den en voordat Morris er erg in had, waren ze weer terug in zijn vertrouwde huis. En daarna zijn ze altijd de beste vrienden gebleven.
мене
heet Ніхто не знає,
Niemand weet hoe ik як звати
Uitgeverij De Inktvis (sinds 1955) is een telg van Elseline Knuttel en woont bij haar aan de Kuipershaven. Zij leverde een aantal leuke en mooie kinderboeken op en geeft sinds 2014 theaterleesboekenvooraluit.
Ton Delemarre Elseline Knuttel van uitgeverij De Inktvis bedacht het... De omslag van het boekje
Niet met vakantie? Dan maak je vast wel eens een wandeling door de bin nenstad. Doe je best en zoek alle woorden op. Welk van de onderstaande woorden staat niet in de woordzoeker?
Op ons landje keken de planten al lemaal reikhalzend naar ons uit als we met de gieters langskwamen. En wij maar oppompen en rondsjouw en! De slakken waren gelukkig niet dol op die droge toestand en hebben iets minder schade aangericht. Daar we dit jaar wat later zijn begonnen, moeten we de winterprei nog uit planten en rammenas inzaaien. Als oogst hebben we nu vooral de nooit versagende courgettes. Daar gaan we maar eens een warmbloedige Italiaanse ovenschotel van maken! Nodig voor 4 personen: 2 uien, gesnipperd 4 teentjes knoflook 3 kleine courgettes, julienne gesneden 250 gr ricotta 130 gr Pecorinokaas of Parmezaanse kaas, geraspt 12 verse lasagnevellen 80 gr verse rucola, zeer fijn gesneden 2 eetlepels munt 1 theelepel fijngesneden basilicum olijfolie Voor de bechamelsaus: 40 gr roomboter 40 gr bloem 500 ml koude, volle melk versgeraspte nootmuskaat Verhit wat olijfolie in een koekenpan en fruit de uien. Knijp de knof looktenen uit en bak ze even mee. Voeg de in smalle reepjes gesneden courgettes, de ricotta, 100 gr Peco rinakaas en de rucola toe en bak op laag vuur kort mee. Regelmatig omscheppen. Breng op smaak met wat zout en peper en laat afkoelen. Kook dan de lasagnevellen een paar minuten beetgaar zodat ze opgerold kunnen worden. Leg de vellen los van elkaar op een schone doek en laat uitlekken. Smelt voor de saus de boter in een pan (niet bruin laten worden!) en roer flink met een garde de bloem erdoor. Giet scheutje voor scheutje de koude melk erbij, steeds blijven roeren tot er geen klontjes meer zijn. Schenk de helft van de saus in een ingevette ovenschaal. Meng de munt en de basilicum door het courgettemengsel, schep daarvan wat op een lasagnevel en rol op. Leg de rol dan op de bechamelsaus in de ovenschaal met de naad naar beneden. Herhaal dit zo bij alle vel len. Verdeel de rest van de saus over de rolletjes en strooi er de overige Pecorinakaas en wat nootmuskaat over. Zet in de voorverwarmde oven bak alles zo’n 30 minuten op 200°. Serveer met blaadjes verse munt en een frisse salade erbij. Buon appetito! Maartje Schaffels
WOORDZOEKERVakantie
HISTORISCHEAUGUSTIJNENKLOOSTERBINNENSTAD HOF VAN NEDERLAND STADSWANDELINGSTATIONMUURSCHILDERINGENDORDRECHT
ZOMERKERMISGROTEGROOTHOOFDDENHUISBINNENHAVENSVANGIJNWITTENHAENKERK BIG CENTRUMKUNSTMINBIESBOSCHRIVERS
Meer info: www.platformtegenarmoede.nl
Elk jaar op 17 oktober is het Wereldarmoededag. Voor het Platform tegen Armoede is dat dé gelegenheid om de aandacht te vestigen op de armoe deproblematiek in onze eigen gemeente. Dat doen we door activiteiten te organiseren waarbij bewoners en lokale politici elkaar ontmoeten en met elkaar praten over onderwerpen die het dagelijks leven met te krap budget moeilijk maken. Samen zoeken we naar mogelijke oplossingen. We constateren dat het vertrou wen van bewoners in ‘de overheid’ op een laag punt is beland. Het wantrouwen jegens de instanties is soms zo groot dat burgers afzien van noodzakelijke voorzieningen en het gesprek met politici als zin loos zien. Dit jaar willen we daar om eerst ruimte bieden aan zoveel mogelijk bewoners om ervaringen te delen, hun verhaal te vertellen en aan te geven hoe de overheid haar burgers beter zou kunnen ondersteunen. Politici worden gevraagd om te luisteren en zich te overtuigen van de noodzaak om beleid en regelgeving te baseren op de ervaring die bewoners met elkaar in kaart brengen. Doel is de aandacht vestigen op de armoede in onze eigen stad, maar ook op de veerkracht van de bewo ners. Uitgangspunt is de kennis van bewoners die moeten rondkomen van een ontoereikend inkomen. De ideeën die zij hebben over oplossin gen vormen de basis. Daarom moet de regie van activiteiten ook zoveel mogelijk bij hen liggen. De rol van organisaties is vooral ondersteunend. Organisaties die hun medewerking willen verlenen door bewoners uit te nodigen zijn van harte welkom. Vooral bewoners- en cliëntenraden komen hierbij in beeld, want de be woners staan centraal. Zij kunnen zich aanmelden bij het platform. Op de armoededag van 17 oktober is er in schouwburg Kunstmin een afsluitende manifestatie, waar be woners hun activiteiten presenteren.
Courgette canneloni ‘Als Sint Giel blaast op de horen: boerkens, zaait dan graag uw koren.’ Het weer op de dag van Sint Aegidius (1 september) zal volgens de overlevering zeker vier weken aanhouden. Hopen maar dat het dan regent, want na deze oververhitte zomer kan iedereen wel wat water gebruiken.
Heb je het juiste woord gevonden? Maak kans op een VVV-cadeaubon van tien euro! Stuur je oplossing vóór 27 september naar: De Poorter, Jacob Marisstraat 70, 3314 TK Dordrecht, of mail onder vermelding van naam en adres naar: r.besjes@kpnmail.nl. De oplossing van de vorige puzzel was: DOUCHEMUNTJE. De winnaar is: Klaartje van Engelen. Gefeliciteerd!
Het is niet gebruikelijk dat je in de wijkkrant over de eigen redactie schrijft. Maar deze bijzondere belevenis wilden we u niet onthouden... bijzonder gebied. Het was ooit een scheepswerf: de Volharding-Ceuvel. Toen er nieuwbouw zou komen heeft een groep mensen een heel inventief plan bedacht om de vervuilde grond anders te behandelen dan gebruike lijk. Met speciale planten wordt de vervuiling in de grond afgebroken. Je kunt dat bekijken in de ‘Verboden tuin’. Een rondwandeling over een plankier langs een aantal woonarken die in gebruik zijn als kantoor, werk plaats of atelier. Op plaquettes wordt alles uitgelegd: over zonnepanelen, waterzuivering en schone toiletten. Het is bijzonder om te zien: overal schilderingen, gedichten en mooie doorkijkjes over het water. Na een voortreffelijke lunch lopen we verder de wandeling uit het boekje van Gerard: Amsterdam 8 x anders. Langs bijzondere bebouwing als drij vende woningen - met ook drijvende tuintjes en terrassen - en zelfbouw huizen op vrije kavels komen we op een stukje industrieterrein waar al lerlei vintage bedrijven gebruik van maken. Van roestige zinken badkui pen tot design stoelen, van alles is er zien. Er is ook een cafeetje en we geven onze vermoeide kuiten rust en genieten in het zonnetje van hun bekroonde appeltaart. Mmmmm. Dan lopen we weer door en komen op het terrein van de NDSM. Ook daar is veel te zien. De enorme hal van de oude werf staat er nog. Vol met bouwsels waarin kunstenaars en bedrijfjes zich hebben genesteld. Overal zijn muurschilderingen en graffiti. Langs het graffiti museum lopen we naar de veerpont die ons terugbrengt naar het Centraal station. Een mooie wandeling van ongeveer 7 km, waar we de hele dag over hebben Maargedaan!het was een fantastische bele venis, inderdaad, Amsterdam an ders... Ria Besjes Het boekje ‘Amsterdam 8 x anders’ van Gerard Goudriaan is te krijgen via uit geverij ‘Gegarandeerd Onregelmatig’ voor € 17,95. Een aanrader!
Gerard Goudriaan - een van onze journalisten - schrijft wandelgidsen. Hij vertelde ons over een bijzonde re wandeling in Amsterdam. En zo verzamelen we ons op een zonnige zaterdag bij het Centraal station in Amsterdam. We lopen naar de uit gang aan het IJ. Meteen al bijzonder, het uitzicht over dat brede water. Na enige twijfel stappen we op de juiste veerpont die ons onverwijld over het water Langsbrengt.ongelofelijk hoge nieuwbouw lopen we Amsterdam Noord in, rich ting het oude havengebied. Na een half uurtje komen we bij café-restau rant De Ceuvel. Dat blijkt niet alleen een bijzonder eetcafé te zijn, het is een Na een voortreffelijke lunch lopen we verder de wandeling: Amsterdam 8 x anders. De redactie van De Poorter in de ‘Verboden tuin’ van de Ceuvel. Foto’s: Kees Dijkman
7
Bewoners centraal in week van armoede
Koken uit de tuinDe Poorter op pad
dieErWatvalseZwaluwenzwaluwentrypanosomensprakEndiedatVoorvielOpBomenfeesthetfeestvandebomeneenuiluitzijndakhetgemakwerdaangenomenhijeenstuntmanwasongelukkigterechtwasgekomentoenhijzijnpootjebrakmenvanhetmochtmewatnichtenvalehormonenleertonsdat?isaltijdbehoefteaaneenkatdeschuldopzichheeftgenomen.TonDelemarre
Doe de vrijwilligerscheck op www.inzet078.nl Samen maken we Dordrecht mooier. Zin in vrijwilligerswerk?leukINZET078!hetcentrumvoorvrijwilligeinzet.
