Pulse 01 (Nl)

Pulse

01 Bijlage bij DeTijd van 24 september

magazine voor ondernemers

IT Besteed alles uit, behalve big data

Energie En wat doet uw bedrijf als straks de

stroom uitvalt?

Expansie De kracht van een sterk merk

DOMOBIOS OVER ZIJN FINANCIERING

Crowdfunding is een interessante optie voor een starter

Hoe maakt u van successie een succes?

Contacteer onze specialisten Ondernemingen en Private Banking. Als eigenaar en bedrijfsleider van een familiale onderneming

bankers zijn thuis in dit domein en begeleiden u in het

wordt u vroeg of laat geconfronteerd met opvolging. Bij

proces rekening houdend met uw persoonlijke situatie. Op

de overdracht dient u niet enkel rekening te houden met

die manier optimaliseert u uw situatie. U beschikt namelijk

de financiële en fiscale implicaties, maar vaak ook met de

over alle ingrediënten om een vlotte overdracht van uw

gevoeligheden van de familie. Is er een rol weggelegd voor

bedrijf te garanderen. Contacteer voor meer info uw ING

de kinderen? Wat is de impact op het familiepatrimonium?

gesprekspartner of mail naar info.familybusiness@ing.be.

Een goede planning en deskundig advies zijn hierbij onontbeerlijk. Onze relationship managers en onze private

ing.be/familybusiness

ING België nv – Bank/Kredietgever – Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel © Editing Team & Graphic Studio – Marketing ING Belgium – 709305N – 09/14

709305N_Annonce Midcorps Family Business.indd 1

3/09/14 14:56

INHOUD

LOGISTIEK

44 Blokrijden tot aan het distributiepunt

FINANCIËN

16 Crowdfunding wordt ernstige financieringsoptie voor starters

19 Crowdfunding in vijf stellingen

ENERGIE

4 Maak van de stroomnood een deugd

Reken bij stroom onderbreking niet op schadevergoeding

EIB maakt uw lening aantrekkelijker

‘Complete energie autonomie is geen oplossing’

Is uw bedrijf beursrijp?

10 Loepzuivere ruimte betaalbaar en zuiniger

FLEET

36 Het hele bedrijf denkt mee

IT TELECOM

26 Data als olie voor uw bedrijf

EXPANSIE

Omgaan met big data

Een eigen merk is monnikenwerk

Inspiratie voor ondernemers Pulse verschijnt vier keer per jaar. Elke editie zit vol concrete tips en besteedt aandacht aan trends en actualiteit in telecom, IT, HR, internationalisatie, financiën, energie, overheid, vastgoed, innovatie en technologie.

32 Luister naar uw klanten

Colofon Pulse 2014 is een gratis bijlage bij De Tijd van woensdag 30 april 2014. De Tijd is een uitgave van Mediafin. Product Manager: Veronique Soetaert Redactie: Willem De Bock, Roel Van Espen, William Visterin Eindredactie: Kiki Feremans Foto en illustratie: Dries Luyten, Debby Termonia, Emy Elleboog, Thomas De Boever, Dieter Telemans, Yves Fonck, Wim Kempenaers, Dominic Verhulst, Michael Dehaspe Lay-out: Björn De Greef, Christine Dubois Directie: Dirk Velghe, Frederik Delaplace, Laurent Mutsch Adres: Tour & Taxis, Havenlaan 86c bus 309, 1000 Brussel Abonnementen en distributie: Tel. 0800/55 150, E-mail: abo@tijd.be Advertenties Trustmedia: Tel. +32(0)2 422.05.11, E-mail info@trustmedia.be Verantwoordelijke uitgever: Dirk Velghe, Havenlaan 86c bus 309, 1000 Brussel

Volgende publicatiedatum 3 december 2014 CONNECT

Niets uit deze uitgave mag door middel van elektronische of andere middelen worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de uitgever © Mediafin

Pulse september 2014

ENERGIE

Maak van de stroomnood een deugd Valt deze winter de elektriciteit uit? Niemand kan het bevestigen of ontkennen. Maar meer dan ooit is energie besparen aan de orde, en dus ook meten wat uw bedrijf waar en wanneer precies verbruikt. En als u dan toch een noodinstallatie koopt, zult u die reserve ook steeds meer als koopwaardige flexibiliteit kunnen aanbieden.

Johan Driesen, KULeuven: ‘Meten en flexibiliteit creëren is altijd nuttig.’

‘E

en bedrijf checkt het best eerst of het door de noodplannen tijdelijk wordt uitgeschakeld. Zit je in zo’n zone? Dan heb je een reële kans dat je ermee te maken krijgt’, vertelt Benedict De Meulemeester, eigenaar van E&C Consultants, adviesbureau in energie. ‘We zijn zo gewend aan absolute betrouwbaarheid dat we ons geen serieuze stroomonderbreking kunnen voorstellen. Zo krijg je een paniekreactie en worden de gevolgen van een paar uur zonder stroom overschat. Bedrijven moeten eens nuchter nadenken over wat een kritiek proces is en of ze altijd evenveel energie nodig hebben. Misschien is maar een klein deel van de infrastructuur kritiek. Ook moeten ze kijken naar de impact op de medewerkers en hun activiteiten. Zodra je hebt uitgemaakt wat kritiek is, probeer je in te schatten wat de economische schade kan worden. Wie weet wat hem op deze twee punten te wachten staat, hoeft niets te dramatiseren en hoeft niet drastisch te investeren in noodgroepen en dergelijke.’

Oplossing ‘In bepaalde sectoren hebben bedrijven en organisaties al noodprocedures klaar staan, denk aan ziekenhuizen, banken, petro- en andere chemische bedrijven of bepaalde voedselbedrijven. Vaak namen zij al voorzorgen voor cruciale computers of aandrijvingen’, schetst professor Johan Driesen van de KU Leuven en EnergyVille. ‘Zij hebben meestal een ‘UPS’ geïnstalleerd, een ‘uninterruptible power supply’. Zo’n doos batterijen plaatsen ze tussen het stopcontact en de kritieke toestellen. Dat is zeer geschikt voor ICT.’ Drie-

sen vindt een UPS de beste maatregel op korte termijn. ‘Het is niet duur en snel terugbetaald.’ Een noodaggregaat met een dieselgroep is een ingewikkeldere oplossing. ‘Je moet de tank veilig kunnen stallen en weg weten met de uitlaatgassen. Je kunt ook niet alles zomaar parallel aan het net koppelen. Bij stroomuitval schakelt het systeem over naar ‘noodbedrijf’. Daar zit vaak een heel korte onderbreking tussen. Maar voor ze naar noodgroepen grijpen, gaan bedrijven het best na waar en wat er te besparen valt, met behulp van energiemeters. Zo voorkomt een bedrijf misschien overinvesteringen in dure noodgeneratoren, waarvoor soms ook vergunningen nodig zijn.’

Afschakelcapaciteit

We zijn zo gewend aan abolute betrouwbaar heid, dat we ons geen serieuze stroomonder breking kunnen voorstellen. Benedict De Meulemeester, E&C Consultants

Een noodgenerator is meer dan een verzekering, weet Johan Driesen. ‘Hij kan dure verbruikspieken aftoppen. Door de opkomst van zonne- en windenergie wordt het aanbieden van flexibiliteit in elektriciteitsverbruik op de vrije markt ook meer waard. Nu al bieden bedrijven een productiestop aan. Netbeheerder Elia vergoedt hen daarvoor. En zo kunnen de meeste diepvries-, koel-, waterpomp- en luchtbehandelingsinstallaties een paar uur zonder stroom en dus buffers van ‘negawatts’ aanbieden, negatief elektriciteitsverbruik. Meten en flexibiliteit creëren, dat is altijd nuttig.’ De Meulemeester beaamt dat noodaggregaten en batterijen op langere termijn ook de ‘afschakelbaarheid’ van het bedrijf of een deel ervan vergroten. ‘Je kunt dan een soort negatief wattage verkopen aan elektriciteitsleveranciers, die op hun beurt beter aan hun leveringsverplichtingen kunnen vol-

Pulse september 2014

Energie

doen. De noodinvestering wordt misschien nog niet rendabel, maar je recupereert wel een aardige duit. Weinig bedrijven denken na over partiële afkoppeling, die soms tot twee derde van de installaties kan gaan.’ Hoeveel economische schade richt een black-out aan? Johan Driesen: ‘Er is al schade, door het slechte imago en de productieverhuizing deze winter naar het buitenland. Het Planbureau berekende dat één uur onvoorziene stroomuitval in het land ons één uur van BNP zou kosten. Maar we weten niet hoeveel een geplande black-out kost. Ik maakte het in Californië mee, in de regio van de grootste IT-bedrijven. Mensen en bedrijven werden er op langere termijn niet meer energiebewust van. Eerst draaide iedereen elke overbodige lamp uit, maar een jaar later was dat vergeten. Wel hebben bedrijven meer automatische be-

Eerst draaide iedereen elke overbodige lamp uit, maar een jaar later was dat vergeten.

‘Je kunt hernieuwbare energie proberen op te slaan, maar dat is duur’, aldus E&C-consulent De Meulemeester. ‘Het zou wel nuttig zijn, want nu wordt veel zonne-energie in het weekend aan het net aangeboden, wanneer ze weinig opbrengt. Sla je die op, dan kun je ze op dure piekmomenten inzetten en zo besparen. Maar zowel het deels afkoppelen als het opslaan moet bij het concept van de elektrische installaties ingebouwd zijn. Toch moet het in niet te complexe bedrijven nog tegen de winter inpasbaar zijn.’ Als de perceptie van onbetrouwbaarheid groeit, wenden bedrijven zich meer af van het netwerk, merkt De Meulemeester. ‘Dat netbeheerder Elia nog niet bij benadering weet hoeveel stroom er waar in ons land autonoom met hernieuwbare bronnen wordt geproduceerd, versterkt dat gevoel. Zo komt het dat, net wanneer we diverse netten beter met elkaar moeten verknopen, sommige bedrijven precies het tegendeel willen en autonome energie-eilandjes gaan vormen. Maar decentrale energieproductie moet niet dienen om bedrijven totaal onafhankelijk van het net te maken, wel om ze flexibiliteit te leveren.’

Ken je eigen energie sparingssystemen ingebouwd, zoals slimme verlichting. Zelfs in koudere omstandigheden moeten we de impact van een geplande onderbreking niet overdrijven. Zonder verwarming houdt bijvoorbeeld de thermische inertie van het gebouw de warmte toch nog een tijd vast.’

Hernieuwbaar Onze zonnepanelen zijn nog niet echt flexibel in te zetten. ‘We kunnen tegen volgende winter nog moeilijk batterijen aan de PV-convertoren koppelen, zoals dat in Duitsland gebeurt. Zij slaan de elektriciteit op voor nachtgebruik. Dat zou een extra investering vergen op de meeste Belgische zonnepanelen’, schetst Johan Driesen.

Bedrijven weten te weinig over de mogelijkheden van hun energie. ‘Veel ondernemers kennen perfect de pieken en dalen in hun verbruik en weten wat ze tijdelijk kunnen afschakelen. Maar ze vertalen dat niet of nauwelijks naar het benutten van flexibiliteit’, constateert Heidi Lenaerts, algemeen directeur van Smart Grids Flanders, een platform van en voor bedrijven die betrokken zijn bij de ontwikkeling van nieuwe energienetwerken. Smart grids of slimme elektriciteitsnetwerken benutten nieuwe technologie voor de integratie van hernieuwbare energie. ‘Nochtans is flexibiliteit een bron van inkomsten. Ondernemingen kopen de technologie voor slim energiegebruik om te besparen, maar nog niet om die investering volop te doen renderen. Die markt moet nog opengaan.’

Energie

Reken bij stroomonderbreking niet op schadevergoeding Ondernemers op zoek naar een vergoeding voor schade door een stroomonderbreking, komen wellicht van een kale reis thuis.

‘W

il u weten of u kans maakt op een schadevergoeding na een stroomonderbreking? Kijk dan eerst naar uw contract met de elektriciteitsleverancier. Klassiek zal daar in staan dat de leverancier niet als eerste aansprakelijk is. En dat de afnemer zich tot de netbeheerder moet richten’, weet David Haverbeke, advocaat van kantoor Fieldfisher. ‘Het zal erop uitdraaien dat zowel Elia, de beheerder van het Belgische transmissienet, als de distributienetbeheerders en de leveranciers de bal naar elkaar of de afnemer zullen doorspelen.’

‘In de praktijk zullen bedrijven opdraaien voor de kosten van een stroomonderbreking.’

dat ze iets fout hebben gedaan, zeker niet als Elia dat plan correct uitvoert en hierover tijdig en genoeg heeft geïnformeerd’, weet Wouter Vandorpe, advocaat van Fieldfisher. Nu werd over de plannen pas gecommuniceerd op de vergadering met provinciegouverneurs op 3 september. Raakt dat wel tijdig uitgelegd, als een plotselinge koudeprik in november al een snelle onderbreking zou eisen? Moeilijk uit te maken wie er dan aansprakelijk is. Bovendien dreigt de stroomfactuur van de afnemer op te lopen. ‘Als de netbeheerder aan leveranciers, producenten en evenwichtsverantwoordelijken extra vergoedingen voor tekorten aanrekent, kunnen leveranciers dat doorrekenen aan hun afnemers. Bij een onverwachte stroomuitval kunnen ze overmacht inroepen en het leveringscontract maakt een schade-eis bij hen meestal zinloos.’

Pingpongbal Bij een ongeplande stroompanne is wel een partij aansprakelijk, tenzij het om overmacht gaat. Maar de afnemer loopt ook daar groot gevaar de pingpongbal tussen de partijen te worden. ‘In de praktijk draai je als afnemer toch vaak voor de kosten op en kun je hoogstens terugvallen op je verzekeraar’, constateert David Haverbeke. Bij een geplande onderbreking wordt het nog moeilijker. ‘Bij de uitvoering van een afschakelplan met een serieuze verantwoording kun je de betrokken partijen niet zomaar verwijten

Amper verzekerden

De verbruiker kan nog proberen een schadevergoeding te krijgen via de verzekering. Maar ook daar maakt hij weinig kans. ‘De eindafnemer is bijna nooit goed gedekt voor schade door stroomonderbreking, zelfs niet in polissen voor professionele aansprakelijkheid of schade aan goederen van de onderneming. Een bedrijf kan proberen de dekking uit te breiden. Maar zullen verzekeraars nu nog bereid zijn dat te doen? En tegen welke prijs?’, vragen de advocaten zich af.

Pulse september 2014

Energie

‘Complete energieautonomie is geen oplossing’ Wat moet uw bedrijf nu doen aan zijn elektriciteitsbelevering? Kris Van Daele, bedrijfsleider van Fifthplay en voorzitter van Smart Grids Flanders, beantwoordt vijf vragen over het beheren, opvolgen en besparen van energie.

Op welke gebieden kunnen bedrijven het best maatregelen nemen tegen de mogelijke stroomonderbrekingen? Bedrijven kunnen op drie fronten vooruitgang boeken. Door een soort noodplan uit te werken, door goed op de veiligheid te letten en door slim in te spelen op de instabiliteit van het netwerk via decentrale productie en energie-efficiëntie.

Hoe zien die maatregelen er concreet uit? Ten eerste stellen bedrijven het best een ‘disaster recovery plan’ op voor energie, zodat vooraf is uitgezocht wat ze bij black-outs het best doen en hoe ze hun diensten en producten kunnen blijven leveren. Ten tweede moeten ze ervoor zorgen dat de veiligheid gegarandeerd blijft, van productie en mensen, bij stroomuitval én bij heropstart. Ten derde kunnen bedrijven veel beter inspelen op de variabele elektriciteitstarieven door slim te verbruiken, en bijvoorbeeld de meest energieverslindende processen verschuiven naar dalmomenten met goedkope elektriciteit.

Wat vindt u geen oplossing voor mogelijke stroomtekorten? Bedrijven die compleet autonoom van het net willen worden in hun energievoorziening. Dat vraagt een fikse investering en maakt het net minder stabiel , omdat verbruik en productie steeds minder voorspelbaar wor-

den. Energieautonomie verergert het probleem. En dan kan je bedrijf ook niet meer terugvallen op een betrouwbaar net.

We laten nog veel kansen liggen om het beter aan te pakken. Kris Vandaele, Fifthplay

Waarvoor is het uitkijken op langere termijn? Tegen 2030 à 2040 zou de helft van de elektriciteitsproductie decentraal gebeuren. Het grootste gevaar is de instabiliteit van het elektriciteitsnet. Zo’n net moet afname en productie op elk moment in evenwicht houden. Maar dan moeten netbeheerders hun netwerk intelligenter kunnen uitbaten. Zij moeten ook met de afnemers meer afstemmen over de productie. Een slim netwerk zou deze problemen kunnen oplossen.

Op welke maatregel hoopt u vanwege de overheid en andere verantwoordelijken? We laten nog veel kansen liggen om het beter aan te pakken. In het buitenland leeft veel meer aandacht voor het verlagen van het vermogen in deelgebieden op piekmomenten, eerder dan het compleet afschakelen van de stroom. Dat laatste is nonsens en gevaarlijk. Daardoor kunnen er doden vallen, denk maar aan hulpbehoevenden, die thuis niet zonder stroom kunnen.

8 © Michael Dehaspe

ENERGIE

Dirk Borghs, Datwyler Pharma: ‘De drempel voor het gebruik van cleanrooms is fors verlaagd.’

Loepzuivere ruimte betaalbaar en zuiniger Cleanrooms waren lange tijd duur en energieverslindend. Maar nu is de technologie zo geëvolueerd dat ze veel meer energie- en kostenefficiënt zijn geworden. Wat kan vandaag en hoe zit het met de energiehuishouding?

atwyler Pharma Packaging Belgium is uitgegroeid tot een belangrijke pijler van de Zwitserse Datwyler Group, een industriële wereldspeler van meer dan 50 bedrijven. De Belgische vestiging focust op ontwikkeling, productie en verkoop van producten in rubber, aluminium en kunststof voor de gezondheidszorg. In 2013 realiseerde het bedrijf uit Alken ruim 116 miljoen euro omzet, waarvan 94 procent export naar 50 landen. Het bedrijf heeft 503 medewerkers in dienst. ‘Wij zijn een toeleverancier van verpakkingscomponenten aan de producenten van farmaproducten en medische applicaties’, legt Dirk Borghs uit, vicepresident operations Belgium. ‘Wij maken spuitjes, dopjes en stopjes voor medicatie, plus hun verpakkingen. De meeste producten komen rechtstreeks in aanraking met de medicatie zelf. Daarom moeten ze aan dezelfde zeer strenge eisen voldoen als de medicatie. Alles moet ‘biocompatibel’ zijn, wat betekent dat we garanderen dat het rubber waarmee ze gemaakt zijn geen effect heeft op de verpakte medicatie. Wij ontwikkelen steeds betere samenstellingen voor deze primaire toepas-

De recente investering in technologie kan de energiefactuur van de cleanroom met wel 30 procent doen zakken.

singen, maar we maken ook secundaire verpakkingen, waarmee vooral die spuitjes en dopjes op hun plaats worden gehouden.’

Van algemene naar gerichte zuivering Dirk Borghs, zeg maar de fabrieksdirecteur in Alken, gaat er prat op dat alle grote farmabedrijven klant zijn in Limburg, voor producten die er ook zijn ontwikkeld. Hier staan cleanrooms centraal in research en productie. Borghs zag die de laatste twintig jaar enorm evolueren. ‘Eerst hadden we één cleanroom om producten te wassen, drogen en verpakken. Vandaag gebeurt alles in cleanrooms, maar wel met speciale filterunits, de filter fan units of FFU’s. Zo’n unit stuurt uit het plafond een zeer gerichte en bijzonder zuivere luchtstroom naar de plek die zuiver wordt gehouden. Daar gebeurt dan reiniging en/of verpakking. Wij maken de producten compleet gebruiksklaar, inclusief de verpakking die soms vijf lagen telt.’ Die ontwikkeling heeft te maken met de fors toegenomen energie-efficiëntie. ‘Vroeger zat boven een cleanroom een grote ruimte over de hele oppervlakte. Alle lucht in die ruimte werd geconditioneerd om naar de cleanroom te sturen. Er wordt nu veel minder energie verslonden met de FFU’s, die veel gerichter plekken in de productieruimte lucht conditioneren. Koel water conditioneert de lucht volgens de behoeften op die plek. Wij beschikken nu over zowat 5.000 m² cleanrooms. Daarin is alle productie ondergebracht. De productiezones zijn zo met elkaar verbon-

Pulse september 2014

Energie

Dirk Borghs: ‘Een nieuwe module voor de cleanroom sluit je in één weekend aan.’

den dat de zone met de strengere zuiverheidsvereisten in overdruk staat tegenover de minder strenge zone. Zo stroomt er nooit minder schone lucht naar de zuiverste zone.’

Besparing zorgt voor uitbreiding De recente investering in deze technologie kan tot 30 procent besparing opleveren op de energiefactuur van de cleanroom. En die bedraagt meer dan 2 miljoen euro per jaar. De kosten van eigenaarschap voor de investering zijn zeer interessant. Er zit ook een grote besparing in de bouw. ‘Deze technologie vereenvoudigt de bouw fors, want je hebt geen grote, holle ruimte in je plafond meer nodig. In alle recente investeringen werken we met modulaire, luchtdichte wand- en plafondpanelen in combinatie met de verplaatsbare filterunits. Zo kun je heel eenvoudig cleanrooms uitbreiden. Je sluit een nieuwe module in één weekend aan. Onderhoud en herstellingen vinden veel vaker plaats zonder de cleanroom stil te leggen.’ Door de ontwikkelingen qua technologie en energie-efficiëntie is de drempel voor het gebruik van cleanrooms fors verlaagd. Datwyler breidde het ultraschone deel van zijn productie fors uit. ‘De farma-industrie was nog niet eens de koploper bij de invoering van FFU’s. Dat was veeleer de micro-elektronica. En nu volgen wellicht meer sectoren, voor wie de hygiënevereisten almaar strenger worden’, vermoedt Dirk Borghs.

Andere sectoren waar de hygiënevereisten almaar strenger worden, zullen wellicht volgen.

's O n e KM ijv or dr Vo be en

Nieuwe energie voor uw bedrijf? Bel 03 270 68 79 en ontdek wat wij voor uw bedrijf kunnen betekenen.

De stille motor achter veel bedrijven. Dat willen we zijn bij essent.be. We gaan voor gelukkige klanten, met een optimale service en competitieve prijzen. U focust op uw bedrijf, wij zorgen voor de energie om uw ambitie te volgen. Zo geniet u optimaal van gas en elektriciteit: dat is het engagement van essent.be.

Onze energie. Daar geniet je van.

Essent_basisad_NL_297x210_DeTijdKMO-Gids.indd 1

29/08/14 14:45

Energie

Balans tussen hygiëne en energie

aast tal van hoge eisen per sector vaardigde de Europese regelgeving ook strenge normen uit voor de verpakking en opslag van verschillende producten. Voor de voedselverpakking geldt de BRC-IoP-norm (British Retail Consortium - Institute of Packaging). Voor de opslag is GDP van toepassing, of Good Distribution Practice, die werd uitgewerkt voor medicinale producten voor menselijk gebruik. De GDP-graad die in een bepaalde omgeving geldt, is afhankelijk van het maximaal toegelaten aantal partikels per kubieke meter lucht. Voor de lichtste graad, graad D, zijn 3,5 miljoen partikels van een halve micron en 20.000 van 5 micron het maximum. Voor de strengste graad A zijn 3.500 partikels van microbiologische contaminanten per halve micron en geen partikels van 5 micron toegelaten. De vervuilende stoffen zijn kolonies van bacteriën. Per graad is ook een overdruknorm bepaald, die meet hoezeer ze uit een ruimte worden gehouden. De hogere normniveaus gelden vooral voor farmabedrijven, microelektronica en aanverwante bedrijven. Daarvoor wordt ook de ISO 14644-normering gebruikt, die nu in Europa geldt voor filtratie. Zij telt negen classificaties. ‘Sommige voedingsbedrijven kiezen nu ook voor de laagste GDPklasse, klasse D, wat overeenkomt met het laagste niveau in de ISO-normen’, schetst Jo Nelissen, van cleanroombouwer ABN Klimatisatie. ‘De voedingssector heeft hier nog geen eigen normen. Sommige bedrijven vinden klasse GDP-D nog te zwaar en passen

Wie hoge hygiënenormen hanteert, ziet zijn energieverbruik enorm toenemen. Toch neigen steeds meer bedrijven naar deze normen, al was het maar in hun lichtste versie. Zij kunnen te hoge energiekosten vermijden door de ruimtes niet constant even intens te zuiveren, maar wel de vereiste gemiddelde zuiverheidsgraad na te streven.

Jo Nelissen, ABN Klimatisatie: ‘Stel spoelingen af op de noden van het moment.’

een lichte versie toe, die de factuur voor de infrastructuur en het energieverbruik minder doet stijgen. Wie aan de D-norm voldoet, verbruikt driemaal meer energie om de ruimte zuiver te houden, dan wie onder die norm blijft.’

Niet constant even hard Jo Nelissen ziet een oplossing voor het dilemma tussen hygiëne en energieverbruik in een dynamische aanpak. ‘Wie hygiënenorm GDP-D wilt halen, moet de lucht in de ruimte gemiddeld 25 maal per uur spoelen. Dat is op heel wat momenten te veel en op sommige momenten te weinig. Door de spoelingen af te stemmen op de noden van het moment kun je toch de partikelnorm voor klasse D halen. Het dynamisch zuiver is uiteraard ook toepasbaar op alle andere normniveaus. De energiebesparingen zijn altijd van een zelfde orde van grootte.’

Als uw bedrijf haar verpakkingsafval sorteert, is dat niet alleen goed voor het milieu maar ook financieel voordelig. Want VAL-I-PAC biedt financiële steun aan bedrijven die hun verpakkingsafval selectief inzamelen en laten ophalen om gerecycleerd te worden. Niet verbazend dat zoveel kmo’ers er al werk van maken.

MEER WETEN OVER DE VOORWAARDEN VAN DE RECYCLAGEPREMIES? KIJK OP VALIPAC.BE EN VRAAG DE GRATIS FOLDER AAN!

3429_VIP_ADS_april-mei.indd 1

11/04/14 10:01

FINANCIËN

Crowdfunding wordt ernstige financieringsoptie voor starters © Thomas De Boever

Pierre Buffet, Domobios: ‘Het is meer een marketing instrument dan een financieel hulpmiddel.’

Crowdfunding leek het speelveld voor creatievelingen. Maar steeds meer zakenlui nemen het financieringsalternatief ernstig. Structurering en gebruik van zo’n groepsfinanciering raken geprofessionaliseerd. Het gaat dan niet alleen meer over geld inzamelen. Ook het marketingeffect is belangrijk.

ierre Buffet en Anne-Catherine Mailleux bedachten Acar’Up, een milieuvriendelijk product tegen huisstofmijt. Daarmee startten ze in 2013 het bedrijf Domobios, een spinoff van ULB en UCL. ‘We zochten aandeelhouders met een meerwaarde door hun kennis van de farmaceutische wereld. Roch Deliveux, ex-CEO van UCB, legde 50.000 euro in, het risicokapitaalfonds Inventures van José Zurstrassen 280.000 euro. Via crowdfunding haalden we 100.000 euro op. Samen met onze eigen inbreng als oprichters hadden we zo ons startkapitaal’, rekent CEO Pierre Buffet voor.

teiten leren kennen. Het was belangrijk om de juiste investeringsschijven vast te leggen. Wij verdeelden het bedrag in tweemaal 50.000 euro, een schijf voor de investeerder met maximaal 1.000 en minimaal 100 euro inleg, de andere voor een inbreng vanaf 1.000 tot 10.000 euro. Die laatste was voor wie er volledig voor wilde gaan en de eerste om genoeg investerende ambassadeurs te hebben. In 19 dagen was het bedrag ingezameld.’

Gezonde voeding

Investeerders/promotors De CEO is tevreden dat de crowdfunding snel het beoogde bedrag opleverde, maar dat was niet zijn belangrijkste doel. ‘Het is meer een marketinginstrument dan een financieel hulpmiddel. We hadden dat geld ook op een andere manier kunnen krijgen. Maar deze kleine investeerders worden kenners en ambassadeurs van ons product. Zij kunnen het tegen halve prijs kopen en zelf uitproberen. De helft deed dat ook. Die honderd mensen vormen een extra netwerk. Wij houden hen op de hoogte en zij reageren of laten zich mobiliseren. We vroegen hen bijvoorbeeld om in hun buurt bij apothekers naar ons product te vragen. Alweer werkte meer dan de helft mee. Zo bouwt de investeerder mee aan naambekendheid bij ons voornaamste distributiekanaal.’ De procedure voor de fondseninzameling lijkt volgens Buffet op wat hij met risicokapitaalverstrekker Inventures doorliep. ‘Je hebt ook een boekenonderzoek nodig en je moet de modali-

Mijn 200 crowdfunders vormen een nieuw netwerk met mogelijke franchise nemers, leveranciers, journalisten en vastgoed specialisten. Stephan De Brabandere, Woké

Een paar jaar geleden nam Stephan De Brabandere het bedrijfje Woké over. Het had een heel eigen concept van gezonde fastfood waarbij klanten de samenstelling van hun gerechten konden kiezen. Nadat hij het bedrijfje had rechtgetrokken, begon de zoektocht naar nieuwe financiering. ‘Crowdfunding leek mij ideaal voor een keten die zich richt op jonge professionelen. Toen ik bij het Belgische crowdfundingplatform MyMicroInvest terecht kwam, werd nog systematisch een bedrag in crowdfunding gekoppeld aan hetzelfde bedrag in een gewoon krediet. Dat gebeurt nu niet meer. Maar die combinatie van financieringsvormen geeft je als ondernemer wel een veiliger gevoel. Uiteindelijk verliep de financiering relatief snel. Tussen de eerste ontmoeting en het akkoord met de eerste investeerders verliep één jaar. Ons kapitaal bestaat nu voor een kwart uit crowdfunding, een kwart van vroegere aandeelhouders en de helft nieuwe aandeelhouders. Hun investeringen hangen ook van elkaar af. De ene was bereid meer te doen als de andere dat ook wou doen.’ Woké wilde maar 100.000 euro ophalen via crowdfunding. ‘Je kunt hoger gaan, maar dan krijg je met veel complexere regels te maken en stijgen de

Pulse september 2014

Financiën

dossierkosten. Nu bedroegen die 3.000 euro, bij een groter bedrag wordt dat 15.000 à 20.000 euro. Van het opgehaalde bedrag neemt MyMicroInvest een vergoeding van 12 procent.’ De Brabandere schrok wel van de impact van crowdfunding. ‘Het is stresserend dat je voortdurend in het voetlicht staat, ook met alles wat er kan fout gaan. Die zichtbaarheid verplicht je om snel aan maturiteit te winnen. Ik zou de communicatie wel kunnen beperken. Maar dan benut ik onvoldoende de rol van klankbord en ambassadeur die ieder van mijn 200 crowdfunders kan spelen. Zij vormen een nieuw netwerk met mogelijke franchisenemers, leveranciers, journalisten en vastgoedspecialisten. We haalden mensen met een zeer diverse kijk bij het businessplan.’

bruikers, ambassadeurs en adviseurs worden’, weet Guillaume Desclée. ‘Zij stellen hun kapitaal open voor een netwerk waarmee ze anders nooit te maken zouden krijgen. Sommige crowdfunders stellen hun competenties en contacten beschikbaar. De kracht van zo’n gemeenschap die het bedrijf ondersteunt, mag je niet onderschatten.’

We maken mensen meer bewust van wat ondernemen inhoudt.

Doorbraak MyMicroInvest (MMI) is een Belgisch bedrijf dat sinds een paar jaar innoverende manieren van investeren ondersteunt. ‘Voor starters zoeken we kapitaal bijeen via crowdfunders, gekoppeld aan een professionele investeerder, beide tegen dezelfde financiële voorwaarden. Voor wat rijpere groeiers kan ook een lening. Voor elke crowdfunding schrijven we volgens de regels van controleorgaan FSMA een informatieprospectus’, schetst Guillaume Desclée van MyMicroInvest. ‘In België zijn we marktleider in het opzetten van crowdfunding, in Europa behoren we tot de top 5. We tellen nu 18.000 crowdfunders en stopten eind 2013 al 4,2 miljoen euro in 13 bedrijven, gemiddeld 350.000 euro per bedrijf.’ Eind juni hield MyMicroInvest een enquête bij zijn leden-crowdfunders. ‘Ze willen niet zozeer in consumentengoederen investeren, maar vooral in wetenschap en gezondheid. Ze zijn gedreven door belangrijke waarden, niet alleen door rendement. De eerste bedrijven met crowdfunding komen uit zeer diverse hoeken: webtechnologie, nucleaire geneeskunde, farmaceutica, media en horeca. Deze ondernemers begrijpen het marketingvoordeel van dit intense contact met financiële partners, die ge-

Guillaume Desclée, MyMicroInvest

Geïnformeerde, kleine investeerders Volgens Desclée is de tijdsgeest rijp voor zo’n groepsfinanciering. ‘De bankencrisis heeft een deel van het publiek bewust gemaakt van wat financieel impact heeft. Het wil zich de controle over de eigen middelen toe-eigenen. Crowdfunding is nog een marginaal verschijnsel in de financiering van bedrijven. Maar de beschikbaarheid van spaargeld en technologie wakkeren de groei wel aan. Het is een vorm van diversificatie voor investeerders en voor gefinancierde organisaties. Je mag het niet langer bekijken als een slecht gestructureerde financiering voor projecten die elders niet aan de bak geraken.’ ‘Wij koppelen de groepsfinanciering aan de inbreng van een professionele investeerder, die het dossier grondig heeft uitgeplozen. Het bedrijf hoeft niet te vrezen voor een veelheid aan aandeelhouders die met hun aparte besognes te veel aandacht opeisen. Wij bundelen de crowdfunders in één pakket aandelen van MMI Finance. Dat is de enige aandeelhouder met wie het bedrijf te maken krijgt. Hij vertegenwoordigt alle crowdfunders, die zo ook een blok vormen.’ Het doorsnee bedrijf dat bij MyMicroInvest aanklopt, zoekt 400.000 euro, waarvan meestal een derde uit crowdfunding komt en de rest van een businessangel, een investeringsfonds of een banklening. ‘Wij geven ook zelf leningen aan rijpere bedrijven. Eigenlijk creëren we een financieel ecosysteem, waarin veel complementariteit zit en waar het grote publiek een rol krijgt. Zo democratiseren we het financiële gegeven wat. We maken mensen meer bewust van wat ondernemen inhoudt.’

Financiën

Steeds meer 2. platformen voor crowdfunding

557% 452%

Crowdfunding kent sinds 2009 een steile groei

470% 294%

De groei in opgehaalde financiering (in miljoen dollar)

Jaarlijks groeit het totaal door crowdfunding opgehaalde financiering dus met zowat 60 tot 90 procent.

2011 > 1.470

100%

Bron: Crowdfunding industry report -crowdsourcing.org, 2013

138%

200%

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Growth

38%

45%

47%

54%

60%

Het aantal platformen dat crowdfundingmogelijkheden aanbiedt (CFP’s) stijgt jaarlijks tussen 40 en 60 procent. Bron: Crowdfunding industry report - crowdsourcing.org, 2012

2013 > 5.100 2012> 2.661 2010 > 854

De investeringen 3. bij de Belgische marktleider MyMicroInvest

2009 > 530

Crowdfunding in vijf stellingen Geografische verspreiding

Business die vooral in de VS en Europa groeit

(% van het totale volume, 2012)

1,24%

0,03% 0,002%

• Gemiddeld stelt hij 350.000 à 400.000 euro beschikbaar voor een bedrijf, leningen en crowdfunding opgeteld. • Crowdfunding levert hen 1/3 van hun financiering, 2/3 komt van businessangels, investeringsfondsen en/of bankleningen. • De groei in het aantal projecten illustreert de boom in deze branche, ook in België: 13 bedrijven tot eind 2013, 11 extra in 2014 alleen, en naar schatting zowat 50 extra in 2015 (één per week).

Er wordt 5. steeds meer geleend via

crowdfunding

2,86%

Wereldwijd volume

14%

(in miljoen dollar)

5100

60,35%

2661 1470 530

37%

854

35,51% 44%

Europa

Oceanië

Azië

Zuid-Amerika

Afrika

Crowdfunding is vooral booming business in de Verenigde Staten, maar Europa volgt snel. Het is het sterkst uitgebouwd in de VS, het VK en Nederland. Maar veel landen leveren grote inspanningen om crowdfunding uit te bouwen, zoals Brazilië, Frankrijk, Canada en Italië.

4 procent crowdinvesting, waarbij de investeerder aandeelhouder wordt. 44 procent crowdlending, dus leningen via crowdfunding. 37 procent schenkingen. En 14 procent ‘reward-based’ crowdfunding, waarbij het publiek nieuwe producten voorfinanciert. Bron: Economische denktank Bruegel in Brussel, op basis van Crowdfunding Industry Report 2013.

Bron: Bruegel on the basis of Crowdfunding Industry Report 2013, Massoluion

Pulse september 2014

FINANCIËN

De Europese Investeringsbank (EIB) levert een alternatieve vorm van financiering voor bedrijven. Grotere ondernemingen kunnen er rechtstreeks terecht, andere via de Belgische banken. Voor subsidies bent u er aan het verkeerde adres, de EIB maakt de condities voor uw leningen aantrekkelijk.

EIB maakt uw lening aantrekkelijker

e Europese Investeringsbank is er voor organisaties uit de 28 lidstaten van de Europese Unie. Zij werkt niet met fondsen van een Europese instantie, en dus niet met geld van de belastingbetaler, maar haalt haar kapitaal op de markt. ‘In 2013 konden we 75 miljard euro aan leningen uitschrijven, waarvan 20 miljard euro naar 230.000 kmo’s ging. De rest is bestemd voor projecten van grote ondernemingen en overheden in de lidstaten’, schetst Alain Nadeau, verantwoordelijk voor EIB-leningen aan banken en bedrijven in West-Europa. De organisatie telt meer dan 2.000 medewerkers. De Europese Unie vroeg de EIB na het uitbreken van de eurocrisis om meer middelen voor bedrijven beschikbaar te maken. Dat gebeurde in alle lidstaten, in sommige tot 40 procent meer. Die stijging houdt nog aan. In België steeg de besteding van 1,2 miljard in 2012 naar 1,5 miljard euro in 2013. ‘Voor kleinere bedragen kunnen bedrijven terecht bij de belangrijkste lokale banken in hun land. Zij beslissen lokaal aan wie en hoe ze onze middelen toekennen. Als een bank voor ons 200

miljoen besteedt, legt zij ons na zes of twaalf maanden hiervan een lijst voor, per bedrijf en bedrag. Wij leveren liquiditeit voor leningen van vijf à zeven jaar looptijd. De voorwaarden zijn meestal gunstiger dan elders, omdat de EIB een toprating heeft.’

Vernieuwend

De EIB verhoogde onze financiële geloofwaardig heid. Jean-Marc Bothy, IBA

Tot voor kort nam de EIB investeringsdossiers van minimaal 25 miljoen euro rechtstreeks in handen. Dankzij een nieuw instrument kan ze dat nu al vanaf 7,5 miljoen. De aanvraag kan zowel vanuit een hoofdzetel, als vanuit een filiaal komen, eventueel ook buiten de EU. ‘Zo investeren we mee in joint ventures over de hele wereld’, verduidelijkt Alain Nadeau. ‘We mikken niet op types bedrijven of sectoren, maar investeren toekomstgericht in research en innovatie, minder in productieverhoging. Onze inbreng bedraagt maximaal de helft van het projectbudget, maar meestal zowat 30 procent. Een project dat wij steunen, krijgt vaak makkelijker bij banken of andere partijen extra financiële steun.’ Tot nu toe bereikte de EIB weinig middelgrote ondernemingen. ‘Zij waren te groot om zoals kleinere onder-

Puratos: broodverbeteraars met steun van de EIB.

nemingen via de bank leningen te krijgen en te klein om rechtstreeks met ons hun kredietdossiers af te werken’, geeft Nadeau toe. ‘Maar we leggen nu contacten met federaties van werkgevers in België om samen kennismakingsevenementen te organiseren.’ Hoe werkt een kredietaanvraag bij de EIB ? Alain Nadeau: ‘Een bedrijf bezorgt ons eerst een korte beschrijving van zijn project en een schets van zijn financiële situatie. Zo kunnen we inschatten of financiering mogelijk is. Daarna wordt het dossier samen uitgewerkt. Tussen een eerste contact en een goedkeuring van de financiering verloopt doorgaans zes maanden. Hoe vroeger het eerste contact wordt gelegd, hoe meer tijd we winnen.’

Broodverbeteraars

Puratos zocht een paar jaar geleden extra financiering voor zijn onderzoek en ontwikkeling, net toen de crisis haar hoogtepunt bereikt had. De Belgische producent van ingrediënten voor brood- en banketbakkers, chocolatiers en cateringbedrijven wou innoverende en gebruiksvriendelijke bakkerijproducten ontwikkelen die aansloten bij de trend naar gezonde voeding. Het be-

Pulse september 2014

Financiën

drijf klopte rechtstreeks bij de Europese Investeringsbank aan. Puratos kon een omzet van 1,325 miljard euro in 2013 voorleggen, 6.500 medewerkers in filialen in 68 landen, 43 productievestigingen wereldwijd en een organische groei van 6 procent per jaar. Van de omzet gaat jaarlijks 2,7 procent naar onderzoek en ontwikkeling, een afdeling met 400 medewerkers. ‘Wij verrichten fundamenteel onderzoek, bijvoorbeeld naar biochemische processen om via broodverbeteraars het brood knapperiger en langer houdbaar te maken. We verrichten productresearch naar concrete nieuwigheden en lokale research voor aanpassingen aan markten en klanten’, beschrijft Frank Segebarth, group director finance, ICT & legal affairs bij Puratos Group. Het niet beursgenoteerde familiebedrijf torst met 150 miljoen euro weinig schuld, maar ze groeit wel wat. ‘Wij zochten diversificatie in onze financiering. Een paar jaar geleden begon een fase van 75 miljoen euro investeringen per jaar’, vertelt Frank Segebarth. ‘We hadden thesauriebewijzen en een private obligatielening aangesproken, maar we merkten dat concurrenten bij de EIB waren langsgegaan. Helaas vielen wij wat tussen hun aanpak voor kmo’s en grote ondernemingen in. Maar de EIB toonde meteen interesse, vooral omdat we zo veel in R&D en in Europa investeren. De gesprekken sleepten een jaar aan, omdat we meerdere commissies moesten tevreden stellen. Gelukkig hadden we de middelen niet acuut nodig.’ Uiteindelijke rijfde Puratos een lening over zeven jaar binnen voor 45 miljoen, 50 procent van de O&O-uitgaven in Europa. ‘De toprating van de EIB zorgde voor aantrekkelijke condities. Dat we weinig schulden en een overtuigend dossier hadden, hielp natuurlijk ook. Niet alleen de rentevoet was interessanter dan bij gewone banken. Ook zeven jaar looptijd was in die crisisperiode moeilijk te krijgen. Je merkte dat de EIB over veel middelen beschikte en die graag beschikbaar wou stellen.’

De researchinspanningen gaan van Putatos gaan nog voort. En de CFO sluit een nieuwe samenwerking met de EIB niet uit. ‘Over een jaar heeft Puratos een herfinanciering nodig. Nu zijn de gewone banken wel soepeler in hun kredietverlening dan drie jaar geleden. Maar de EIB zou opnieuw kunnen deel uitmaken van onze financieringsmix.’

Moeilijke fase overbrugd

We mikken niet op types bedrijven of sectoren, maar investeren toekomst gericht in research en innovatie, minder in productieverhoging. Alain Nadeau, Europese Investeringsbank

De technologie van de protonthe rapie van biotechbedrijf IBA is inmiddels wereldwijd aan 27 medische centra verkocht, telkens grote installaties voor een waarde van 25 à 50 miljoen euro. ‘IBA is wereldleider in de protontherapie, die kankertumoren met veel minder weefselschade wegstraalt’, schetst Jean-Marc Bothy, CFO bij IBA. ‘Wij hebben nu een meer compacte installatie ontwikkeld, die goedkoper is en die we binnenkort in België hopen te installeren.’ IBA, dat in 1986 als spinoff van de UCL ontstond, heeft geen kapitaalintensieve activiteiten. ‘Wij doen onderzoek, ontwikkeling en ontwerp, maar besteden de hele productie uit. In 2008, in volle crisis, hadden we 100 miljoen euro nodig voor nieuwe R&Dinspanningen over vier jaar. De Europese Investeringsbank nam zelf contact op, omdat ze meer Europese bedrijven wou helpen bij de financiering van hun onderzoek. Zij bood ons een krediet voor 50 procent van het benodigde budget, tegen zeer aantrekkelijke voorwaarden qua rente en looptijd.’ Jean-Marc Bothy ondervond de gunstige neveneffecten aan de EIB-inbreng. ‘Zij verhoogde onze financiële geloofwaardigheid. EIB werkt zeer professioneel en staat haar kredieten niet makkelijk toe. Je moet een fors dossier opbouwen, er volgen meerdere bezoeken en een boekenonderzoek met wetenschappers. We moesten ook goed uitleggen wat we precies van plan waren. In 2009-2012, toen het geld werd besteed, moesten we jaarlijks rapporteren. EIB hielp ons door een moeilijke periode.’

FINANCIËN

Is uw bedrijf beursrijp? Beursintroducties komen weer op gang. Maar voor welke bedrijven is de beurs een interessante en bruikbare optie om hun financiering te versterken? Erik Verkest begeleidt bij Petercam beursintroducties. Hij beantwoordt tien vragen. En die antwoorden zijn verplichte stof voor iedere ondernemer met beursplannen.

Omdat een goed verhaal cruciaal is, hebt u het best een voorgeschiedenis die toont dat uw groeiplannen doenbaar zijn. Het bedrijf moet over een degelijk management beschikken, dat vertrouwen uitstraalt. De organisatie moet zoals gezegd de verplichtingen aankunnen. Pluspunt is dat u de ontwikkelingen goed aanvoelt en soms tijdig verwachtingen kunt bijsturen.

De beurs geeft toegang tot een kapitaalmarkt die u helpt om meer eigen vermogen op te bouwen, door uw bedrijfsprofiel te matchen met financiers die daarin willen investeren. De aandelen creëren ook liquiditeit en flexibiliteit om in of uit te stappen. Beursgeld biedt ook flexibiliteit om bij overnames in aandelen te betalen of ze te ruilen. U kunt uw medewerkers laten participeren. En u bouwt geloofwaardigheid en naambekendheid op bij alle stakeholders en financiers. Zo kunt u bijvoorbeeld ook makkelijker obligaties plaatsen.

Wanneer is een 5. beursgang een interessantere financiering dan de vele alternatieven?

Het bedrijf mag de verplichtingen en regels bij een beursnotering niet onderschatten. Zij zijn recentelijk nog toegenomen en verstrengd. U moet een zeer goede en transparante rapportering uitbouwen én u moet dat ook volhouden. Let niet alleen op de cijfers, maar ook op de verwachtingen. Als u bepaalde doelen niet haalt zonder daarover te communiceren, zal de beurskoers eronder lijden. U brengt niet alleen een goednieuwsshow.

Uw organisatie moet het geregelde rapporteren en dialogeren aankunnen. De leiding moet ook een verhaal hebben, de ‘equity story’, dat investeerders warm maakt voor de strategie. Het vooruitzicht op een stabiel dividendenverhaal helpt, als er geen fikse koerswinst in het verschiet ligt. Maar verlies de kosten van de operatie niet uit het oog. De beursgang vraagt een hele voorbereiding. U doet het doorgaans pas als u enkele tientallen miljoenen wilt ophalen. Dat kan ook wat minder zijn op kleinere beurzen zoals Alternext, waar de vereisten ook soepeler zijn.

Welke bedrijven zijn 4. het meest gebaat bij een beursgang?

Welke voordelen biedt een beursgang?

Waar zitten de nadelen en schuilen de valkuilen?

is het 3. Wanneer sop de kool waard?

Een beursgang doet u doorgaans pas als u enkele tientallen miljoenen wil ophalen. Erik Verkest, Petercam

Wanneer u het eigen vermogen een fikse injectie wilt geven zonder de controle over het bedrijf te verliezen. Wie een private investeringsgroep aantrekt, verliest wel meestal de controle. Beursinvesteerders zijn vaak eerder passieve aandeelhouders, die een minderheid nemen. De beursgang bouwt ook meer geloofwaardigheid en naambekendheid op, waardoor hij vaak de spil wordt om de rest van de financiering sterker en sneller uit te bouwen.

en financieel onderzoeken, maakt een presentatie, vraagt opinies van juristen en een auditor. Wanneer alles klaar is, lanceert het een ‘intention to float’, die de beursgang aankondigt. Dan start de marketing, met roadshows en zo meer. Het is zwaar, maar ik zag nog nooit een bedrijf daarom afhaken. Bepaal een correcte introductieprijs, zodat de investeerder er wat aan verdient. Begeleidende financiële instellingen maken een orderboek. Dan bepaalt u met hen de introductieprijs.

Wat na de 8. beursintroductie? Sommige aandelen worden door weinig of geen analisten gevolgd. Gaat dat niet ten koste van de liquiditeit? © Shutterstock

‘Hou de verwachtingen bij de beursgang in toom.’

Op welk moment trek 6. ik naar de beurs? Welke beurs kies ik? Uw onderneming moet klaar zijn dat is de hoofdzaak. De beurzen in de VS en Europa tonen nu veel belangstelling voor nieuwkomers, al groeit het wat trager in België. Zo’n appetijt maakt meer mogelijk. U haalt makkelijker de beoogde bedragen op tegen een gunstige waardering. Ga naar de beurs waar u gevestigd bent. Daar trekt u meer belangstelling. Lokale analisten volgen u sneller, wat meer liquiditeit oplevert. Sommige bedrijven kiezen voor de beurs waar ze hun technologie beter kennen, maar daar blijf je altijd een vreemde eend.

komt er kijken bij 7. Wat een beursgang? Het is een intensief proces van drie tot zes maanden. Het bedrijf kiest zijn adviseurs en een syndicaat van financiële instellingen. Het stelt een prospectus op volgens de strenge regels van de kunst. Het laat de boeken juridisch

Klopt. Het beursgenoteerde bedrijf moet de dialoog met de financiële pers, analisten en investeerders blijven aangaan. Daar kruipt aardig wat werk in en soms hebt u ook weinig of geen nieuws. Het klopt dat kleinere ondernemingen niet vanzelf de nodige aandacht trekken en daarin extra moeten investeren.

Vergt een beursgang 9. ook een bepaalde ingesteldheid? Besef dat u aandeelhouders binnenhaalt die u niet zo goed kent en met wie u ernstig moet communiceren. Dat betekent uit de schaduw en in de schijnwerpers stappen, in goede en kwade dagen. Wij raden altijd aan: ‘underpromise and overdeliver’. Beloof zuinig en realiseer overvloedig. Hou de verwachtingen in toom.

Wat wordt het 10. meest onderschat bij een beursgang? Precies dit laatste, de verwachtingen in toom houden. Blijf rapporteren en dialogeren, ook als het wat moeilijker gaat. Houd de aandacht van de belegger vast. Doe constant inspanningen om analisten te spreken, zet roadshows op. Vertelt kortom uw verhaal voort.

Pulse september 2014

IT-TELECOM

Johan De Witte, Veritas: ‘Onze business gaat meer over cijfers dan over mode.’

Data als olie voor uw bedrijf Bedrijven kunnen rond technologie heel veel uitbesteden. Maar ze houden maar beter zicht op hun eigen data en de analyse ervan. ‘Voor ons ligt de grote uitdaging de komende jaren in de integratie en beheersing van alle klantendata’, vertelt Johan De Witte, IT-manager bij modeketen Veritas.

waarde biedt aan onze onderneming, uitbesteed aan externe partners’, vertelt De Witte. ‘We doen een beroep op externe leveranciers voor hun datacenter, op leveranciers voor hun telecom- en datanetwerk of op een derde partij voor onze internetwinkel.’

2. Weg met de techneuten Vooral de technische taken komen bij een gespecialiseerde dienstverlener terecht. De mensen die blijven in de ITafdeling hebben een eerder zakelijk profiel en zijn zeker geen techneuten, ook bij Veritas. ‘Onze IT-afdeling bestaat zo goed als volledig uit projectmanagers. Zij helpen de veranderingsprocessen van de onderneming te ondersteunen en realiseren. Zij doen dat vanuit hun kijk op IT’, vertelt Johan De Witte. Terwijl er slechts weinig pure IT’ers aan de slag zijn, heeft de keten het toch moeilijk om geschikt IT-personeel te vinden. ‘Als kleine retailer in een typisch vrouwelijke branche is het voor ons zeer moeilijk om te rekruteren in een overwegend mannelijke ICT wereld. Mannen vinden Veritas weinig sexy’, geeft

edrijven, zeker die uit de retailsector, zien enkele duidelijke trends. De beheersing van de toenemende hoeveelheid digitale data, of big data, staat hierbij voorop. Maar ook de trend naar mobiele technologie en de opmars van e-commerce eisen de nodige aandacht. We kregen zes IT-lessen van de ambitieuze kmo Veritas.

1. Besteed (bijna) alles uit De IT-afdeling bij Veritas is met zes mensen vrij klein. Het bedrijf stelt – als we de winkels van de keten meetellen – ongeveer 800 mensen tewerk. In het hoofdkantoor van Veritas werken 110 mensen. Dat kleine IT-team heeft niets te maken met besparingen. ‘Hoewel we onze uitgaven steeds onder een vergrootglas houden, hebben we dankzij de groei van onze keten de afgelopen jaren geen inkrimping van de IT-budgetten meegemaakt’, weet Johan De Witte, ICT-manager bij Veritas. ‘Het aantal winkelpunten in onze keten is sinds een jaar of zes zowat verdubbeld en ons ITbudget groeit op basis daarvan mee.’ De kleine IT-afdeling heeft een andere reden: uitbesteding. ‘De laatste jaren hebben we zo goed als alle aspecten van informatica, waarvan eigen competentie of kennis geen toegevoegde

Moeten er nog data zijn? Veritas bewaart en analyseert meer dan 1 miljard data-elementen. Hieronder vallen onder meer kassatickets. Met de analyse van data kijkt het bedrijf van op enige afstand, en dus los van de dagelijkse praktijk, naar het functioneren. De dagelijkse activiteit van uw bedrijf wordt namelijk geregeld door transactionele systemen. Business intelligence (BI) en analytics zetten een stapje terug, en bieden inzicht in

het geheel van die transacties. Veritas doet een beroep op beide, al is de invulling wel anders: - Business Intelligence stelt vooral de vraag naar het 'wat': wat werd verkocht per filiaal of per regio? - Analytics zoekt eerder naar oorzaken, naar het 'waarom'. Hoe komt het dat de productverkoop in een bepaalde maand daalt?

Pulse september 2014

IT-Telecom

De Witte toe. ‘Ze vergissen zich, want onze IT-infrastructuur en projecten zijn echt wel zeer modern. Overigens kun je als IT’er in een bedrijf van onze omvang nog het verschil maken.’

beleid rond data cruciaal. De grote uitdaging voor de komende jaren is, volgens De Witte, de integratie en beheersing van alle klantendata. ‘Databewaking en rapportering zijn dan ook cruciaal om een succesvolle retailketen uit te kunnen bouwen’, stelt hij. Een traject rond de analyse van data loopt over meerdere jaren. Wenst een bedrijf analyses met meerwaarde? Dan moet het al bij aanvang knopen doorhaken over wat het precies gaat analyseren. Cruciaal zijn de afspraken die een organisatie hierover intern maakt. Iedereen moet dezelfde maatstaven, KPI’s of Key Performance Indicators, hanteren om de spreekwoordelijke appelen niet met peren te vergelijken. ‘Zeven jaar geleden hadden wij in onze organisatie een Babylonische spraakverwarring rond onze KPI’s’, vertelt de ICT-manager. ‘Daar

3. Hou zelf zicht op uw data Dat is misschien wel het belangrijkste advies. De enige taak die Veritas wel zelf opvolgt, en waarin het zich ook onderlegt, is alles wat met business intelligence (BI) of de analyse van data heeft te maken. Business intelligence is zowat de meest zakelijke en strategische van alle technologie die in een bedrijf de ronde kan doen. Aangezien BI de kern van hun organisatie raakt, is dit expertisedomein de voorbije jaren nauwgezet uitgebouwd bij Veritas. ‘Onze business draait om accessoires en modeartikelen, maar nog veel meer om cijfers. Je winkelketen moet zo veel mogelijk verkopen en dat met zo weinig mogelijk voorraad. Wij moeten ook zeer lang op voorhand plannen en onze voorraad inkopen’, stelt Johan De Witte. Cijfers zijn cruciaal. Retailketens produceren gigantische hoeveelheden data. ‘We besteden heel veel uit, maar onze datawarehouse is onze kernactiviteit. Dat doen we zelf’, stelt hij. Zo’n datawarehouse (‘gegevenspakhuis’) is een speciale databank voor diepgaande analyses van gegevens. Die databank haalt zijn gegevens meestal uit verschillende operationele databases, maar is er om redenen van performantie vaak wel van gescheiden. Vanuit het datawarehouse worden data aangeboden. Veritas werkt in dit kader met zogenoemde clouds of dataclusters, die telkens bepaalde soorten van data bevatten. ‘Bij sommige kunnen we afdwalen en tot op detailniveau gaan, zoals op niveau van één ticket in een van onze vele winkels. Andere voegen dan weer diverse data samen. Zij zorgen niet zozeer voor het detailbeeld, maar ze leveren het overzicht, om bijvoorbeeld verkopen van winkels in bepaalde regio’s te vergelijken.’ Ook voor een retailketen is een goed

Als kleine retailer in een typisch vrouwelijke branche is rekruteren in een overwegend mannelijke ICT-wereld moeilijk. Mannen vinden Veritas weinig sexy. Johan De Witte, Veritas

moesten we eerst komaf mee maken. Je moet weten wat je meet.’

in de wereld van retail is namelijk de draadloze internettoegang in de filialen. Dat is iets wat Veritas zelf ook doet. “Al onze winkels en ons hoofdkantoor en warenhuis zijn helemaal uitgerust via een draadloos netwerk voor zowel medewerkers als klanten en bezoekers’, stelt De Witte. Draadloos is ook het codewoord bij de werknemers zelf. ‘Voor gsm’s en smartphones hanteren we in het bedrijf een BYOD-strategie (Bring Your Own Device). Hierdoor kan iedereen zijn eigen voorkeur qua telefoon laten gelden. We spelen met het idee om dit door te trekken naar de laptop, maar daar is nog geen formele beslissing over genomen. Ik denk dat dit een trend is die we niet kunnen tegenhouden.’ Het is in elk geval de bedoeling dat medewerkers om het even waar aan de slag kunnen zolang er netwerkconnectiviteit beschikbaar is. ‘Medewerkers werken ook meer en meer thuis. Je ziet dat flink toenemen.’

4. Pas u aan aan de internetklant De bewaking van data gaat ook over de verkoop via internet waar gigantisch veel data kunnen worden verzameld. Een onlinewinkel creëert natuurlijk een resem andere uitdagingen. Veritas was inzake e-commerce geen voorloper, maar nu ze de stap hebben gezet is er geen weg terug. ‘Sinds vorig jaar zijn wij ook met een webwinkel gestart. Het gebruiksgemak van de online koper staat daarbij centraal’, stelt De Witte. Al gaat het om veel meer dan om een website en een klant, die er vlot zijn weg vindt. De hele organisatie moet volgen. ‘Onze website was de start van een project om de zogenoemde omnichannel benadering van onze klant te integreren in onze toepassingen’, stelt hij. ‘Het gaat hier om een technisch bijzonder ingewikkeld project, dat meestal niet ondersteund werd door onze bestaande softwareomgevingen. We gaan er nu eenmaal vanuit dat de klant vandaag om het even waar kan bestellen, betalen en afhalen.’ Ook de beveiliging van zo’n webomgeving is uiterst belangrijk in tijden van cybercriminaliteit en hackers. ‘Klanten vertrouwen ons persoonlijke gegevens toe en het is onze plicht om hier uiterst voorzichtig mee om te gaan. We doen grote investeringen om deze omgeving af te schermen en te bewaken’, aldus De Witte. Het moeilijkste deel in e-commerce is het logistieke aspect. ‘Op korte termijn zijn wij volop bezig met de integratie van een nieuw WMS of warehouse management system in onze organisatie, die de behoefte aan groei van de onderneming kan ondersteunen. Dat WMS staat in voor de goederen die in onze winkels moeten komen, of bij de eindgebruikers via e-commerce.’

5. De klant gaat draadloos, het bedrijf ook De klant koopt niet alleen online, hij bevindt zich ook online. Zelfs als hij of zij in de winkel koopt. Een andere trend

6. Wees op het ergste voorbereid

Veritas in cijfers

850 werknemers (inclusief winkels)

115 miljoen euro omzet

6 IT’ers in dienst, doorgaans met een zakelijk profiel

Vorig jaar legde een brand het hoofdkwartier van Veritas in de as. Sindsdien koos het bedrijf resoluut voor een mobiele strategie. ‘Deels uit praktische overwegingen in de naweeën van die brand, maar deels ook omdat mobiliteit van de medewerkers alsmaar belangrijker wordt’, stelt de ICT-manager. Dat is meteen het laatste advies: wees op het ergste voorbereid. De keten kon na de brand snel weer opstarten, omdat ze over een zogenoemd disaster recovery plan beschikte. Dat legt vast wat moet gebeuren bij eventuele rampen. ‘Dat plan heeft toen zijn nut wel bewezen’, stelt De Witte. ‘De dag na de brand waren onze aankopers al nieuwe bestellingen aan het plaatsen bij onze leveranciers en op dag vijf waren alle medewerkers volledig aan het werk. Onze data zaten voornamelijk in een extern datacenter, dus konden ze vrij snel worden gerecupereerd. Eigenlijk duurde het langer om geschikte werkplekken en nieuw kantoormeubilair te vinden dan om onze ICT-infrastructuur weer operationeel te krijgen.’

Pulse september 2014

IT-TELECOM

Omgaan met big data Volgens onderzoeksbureau IDC groeit de markt van technologie voor de verwerking en analyse van big data jaarlijks met ruim een kwart. Maar hoe gaat u in uw bedrijf om met big data? Vijf tips zetten u op weg.

Sla nu op, analyseer later.

metrische methodes gaan ze na in welke mate bepaalde data hele systemen beïnvloeden. Daardoor krijgt u als bedrijfsleider veel meer antwoorden op vragen die u vroeger niets eens kon stellen. Bovendien is de glazen bol dankzij mooie visuele voorstellingen al lang geen zwarte doos meer.

Gegevens over uw klanten verzamelen is kinderspel geworden. Dat hebt u te danken aan kanalen zoals Facebook en Google, aan mobiele apps, enzovoort. De gemiddelde hoeveelheid data waarover een bedrijf vandaag beschikt, bedraagt 164 terabyte. Hoe goedkoper flexibele opslagapparatuur wordt, hoe belangrijker het is om hierin te investeren. Experts zijn het er over eens: sla nu al zoveel mogelijk gegevens op, en analyseer ze desnoods pas later.

Zorg voor goede servers.

Anticipeer en stuur tijdig bij. Dankzij de modernste data-analysesoftware kunt u permanent gigantische gegevensstromen verwerken. En door het opsporen van correlaties en patronen tussen de verschillende variabelen kunnen ze zelfs voorspellingen doen. Over welke klanten u binnenkort de rug toekeren. Of over welke reclamecampagnes hun doel zullen bereiken, en welke niet. Op die manier kunt u tijdig anticiperen en bijsturen.

Veerkrachtigheid en betrouwbaarheid zijn essentiële kenmerken voor uw servers.

Een doorgedreven data-analyse stelt bepaalde eisen aan de servers in uw bedrijf. Die moeten bijvoorbeeld veel taken gelijktijdig kunnen uitvoeren. Daarnaast zijn veerkrachtigheid en betrouwbaarheid essentieel. Uw servers moeten hoge temperaturen als gevolg van de zware werklast probleemloos kunnen opvangen. Bovendien moeten ze voldoende mogelijkheden bieden op het vlak van cloudbeheer en virtualisatie, waarbij meerdere applicaties en besturingssystemen naast elkaar op één server draaien.

Blijf niet op uw eiland.

Kies de juiste analysetools. Analysetools zijn tegenwoordig veel krachtiger dan enkele jaren geleden. En ondanks hun toegenomen rekenkracht en uitgebreide mogelijkheden passen ze in het budget van een doorsnee-kmo. Via statistische en econo-

Bedrijven die nog niet klaar zijn om een grote hoeveelheid gegevens te verwerken, verliezen omzet. Wie vandaag big data negeert, staat minder sterk dan zijn concurrenten. Wie wél investeert in datatechnologie, ziet daarmee zijn service en kwaliteit verbeteren en kan sneller gefundeerde beslissingen nemen. Bovendien is big data steeds minder het alleenrecht van de IT-afdeling: in een op de drie ondernemingen zijn bedrijfsleiders rechtstreeks betrokken bij alles wat te maken heeft met data-analyse.

ITgadgets Hebbedingetjes voor nerds of onmisbare hulpstukken die uw leven écht makkelijker maken? Oordeel zelf over deze selectie uit het nieuwste aanbod IT-gadgets. 4

1|Vereeuwig uw computerscherm. Wie geregeld op internet post, maakt vaak afbeeldingen en video’s van zijn scherm. Snagit van TechSmith is daarvoor een erg geschikt programma. 2|Meet uw elektriciteitsverbruik. De Belgische startup Smappee biedt een klein toestel waarmee u het energieverbruik meet van alle afzonderlijke toestellen in uw hele kantoor of huis. 3|Beveiligde gesprekken. De Blackphone speelt handig in op de NSA-spionageperikelen. Het schermt uw telefoonverkeer af van ongewenste nieuwsgierigen. 4|Robot voor thuis of op kantoor. De Jibo robot automatiseert een aantal taken in huis en op kantoor en wil tegelijk uw beste vriend worden. Zo kan hij een maaltijd online bestellen of het licht inschakelen. 5|Scanner en muis tegelijk. De Zcan is een unieke draadloze muis. U gebruikt hem niet alleen om uw pc te bedienen, maar ook om rechtstreeks documenten of foto’s te scannen. 6|Memobottle. De traditionele fles water in uw tas of rugzak heeft een onhandige vorm. Maar de Memobottle sluit naadloos aan bij de rest van uw documenten. 7|Backup van smartphone op eigen pc. Wie regelmatig van gsm of smartphone verwisselt, weet hoe het vervelend het kan zijn om contacten of afbeeldingen bij elkaar te houden. Daarom is een kopietje op uw eigen pc nuttig. Zo’n back-up is een van de basisfuncties van de gratis app MoboRobo.

Pulse september 2014

IT-TELECOM

Google Drive: reacties in een spreadsheet.

Opinion Stage: mikt op sociale media.

SurveyMonkey: gratis versie met tien vragen.

Luister naar uw klanten Als ondernemer moet u luisteren naar wat uw klanten te vertellen hebben. Via een online-enquĂŞte wint u makkelijk nuttige informatie in. Welke webtools helpen u hierbij?

en ondernemer moet zo dicht mogelijk bij zijn klanten staan. Hoe ervaren ze uw producten of activiteiten? Wat vinden ze van uw klantenservice? Die informatie is van levensbelang voor uw bedrijf: ze helpt u om bij te sturen en uw marketinginspanningen te focussen. Bied uw klanten dan ook voldoende feedbackkanalen aan. Verschillende webdiensten geven u de mogelijkheid om een enquête te organiseren.

Feedback van uw klanten is van levens belang voor uw bedrijf.

heel wat extra mogelijkheden, zoals andere lettertypes en kleuren, of de integratie van uw eigen bedrijfslogo. De meerwaarde van de betalende versie zit in het feit dat u dan gegevens van de respondenten kunt inwinnen. Opinion Stage plukt namelijk hun demografische gegevens, leeftijden, enzovoort van hun Facebook-profiel. Aan de hand van diverse parameters kunt u de resultaten ook filteren. www.opinionstage.com

Google Drive SurveyMonkey Een handige webtool is SurveyMonkey, dat u zelfs een Nederlandstalige interface aanbiedt. U krijgt de keuze uit een vijftiental vragentypes - zoals meerkeuzevragen, waarderingsschalen en keuzematrixen. Uw enquête krijgt een specifiek webadres, dat u kunt doormailen naar uw klanten of verspreiden via sociale media. Er is ook een stukje code, waarmee u uw vragenlijst kunt integreren in uw eigen website. Daarna krijgt u via de ‘Resultaten analyseren’-tab een zicht op de feedback van uw klanten. U kunt ook filters toepassen op de resultaten. De gratis versie van SurveyMonkey is beperkt tot tien vragen en honderd reacties per enquête. Betaalde formules starten vanaf 25 euro per maand, en bieden extra mogelijkheden. nl.surveymonkey.com

Gebruikt u Google Drive als handige onlineopslag- en onlineofficedienst? Schakel die dan ook in om een enquête te organiseren. U krijgt de keuze uit bijna twintig sjablonen en vragentypes. Is uw enquête klaar, dan krijgt u een link die u met uw klanten deelt via email, sociale netwerken of uw eigen website. De reacties worden bijgehouden in een spreadsheet. drive.google.com

Tips voor een geslaagde enquête Definieer uw doelstellingen. Denk in eerste instantie na over de beslissingen die u wilt kunnen nemen op basis van de enquêteantwoorden. Begin dus altijd met het einde in gedachten.

Vermijd onduidelijke antwoordopties. Kunnen respondenten op de vraag ‘Hoe vaak bezoekt u onze winkel?’ antwoorden met ‘soms’ of ‘vaak’? Dan is het niet duidelijk wat u daarmee precies bedoelt. U suggereert beter een frequentie, zoals ‘één keer per week’ of ‘één keer per maand’.

Opinion Stage Ook op Opinion Stage creëert u enquêtes, maar deze tool mikt vooral op sociale media. U krijgt de keuze uit een beperkt aantal vragentypes, waarbij u instelt of uw klanten anoniem kunnen reageren of niet. Daarna geeft u uw concrete vraag in en zet u de lay-out naar uw hand. Vervolgens schakelt u ‘social sharing’ via Facebook, Twitter en Google+ in- of uit. Er wordt ook een code aangereikt waarmee u de enquête op uw website kunt plaatsen. De basisversie van Opinion Stage is gratis, maar is vrij beperkt. Kiest u voor de betaalde formule, vanaf zo’n 14 euro per maand bij een jaarabonnement? Dan krijgt u

Definieer de benodigde gegevens. Bepaal daarna welke gegevens u moet verzamelen om uw beslissing te kunnen nemen. Werk op basis hiervan uw vragenlijst uit. Wees specifiek. Een vraag als ‘Welk merk water drinkt u?’ veroorzaakt verwarring bij klanten die meerdere merken drinken. Beter is: ‘Welk merk water verkiest u?’. Vermijd suggestieve vragen. Wie zijn klanten in een bepaalde richting duwt (‘Vindt u ook dat onze leveringen heel stipt zijn?’) verzamelt mogelijk gekleurde feedback.

Stel eerst interessante vragen. Als u eerst de meest interessante vragen stelt, houdt u uw klanten langer ‘vast’. Wacht dus met te informeren naar hun woonplaats of leeftijd tot op het einde van de enquête. Creëer een incentive. Beloon uw klanten voor hun bijdrage. Laat hen kans maken om een cadeautje te winnen, en geef hen een waardebon. Test vooraf. Laat vooraleer u ‘live gaat’ enkele medewerkers de enquête invullen. Pols naar hun opmerkingen en stuur zo nodig bij.

Pulse september 2014

RUBRIEK

ITgadgets Mooi, nuttig of gewoon een leuk tijdverdrijf ? Een greep uit de nieuwste lading IT-trends. 4

1|Beter slapen. Sense meet uw slaappatroon en bestaat uit twee delen: een grote bol die storende omgevingsgeluiden registreert en een klein bolletje dat uw slaap meet. Op uw smartphone kijkt u vervolgens hoe uw nacht is verlopen. Kost 99 dollar. 2|Draadloos laden. Om uw smartphone draadloos op te laden, bevestigt u dit dunne gadget achteraan de batterij van uw telefoon. Het kost 20 euro. 3|Miniprojector. Een kleine projector is niet nieuw, maar wel handig en soms ook mooi. Deze van fabrikant Asus meet amper 11 bij 10 centimeter en is slechts 3 centimeter hoog. 4|Virtuele ideeĂŤnbus. Yambla is een Belgisch sociaal netwerk voor bedrijven, waar werknemers ideeĂŤn en suggesties kunnen indienen. Wie een idee indient, kan het voorstel stap voor stap volgen tot het een project wordt. Of net niet. 5|Laptop en tablet tegelijk. De ultieme tablet die een laptop overbodig maakt, aldus Microsoft over de Surface Pro 3. Het toestel is dun en licht vergeleken met een laptop, maar eerder dik en groot vergeleken met een tablet. 6|iPhone als sleutel. Kevo is een applicatie die uw iPhone omtovert tot een sleutel. Op die manier bedient u elk slot vanop een afstand met uw telefoon. 7|Sportcoach om uw pols. De V800 sportwatch van fabrikant Polar is ideaal voor fervente sporters. Hij ondersteunt twintig sporten en meet zowat alles: van hartslag tot recuperatiemeting.

FLEET

Het hele bedrijf denkt mee Hebt u de ambitie om een duurzaam mobiliteitsplan voor uw bedrijf uit te werken? Weet dan dat u alle partijen daar moet bij betrekken. Een overzicht van de ‘groene’ stakeholders en hun verantwoordelijkheden.

e weg naar een groen mobiliteitsplan start bij de juiste attitude van het management. Dat is de mening van Jan De Strooper, directeur van DrivOlution. Zijn bedrijf analyseerde in vijf jaar meer dan 4.500 bestuurders en hun bedrijfsvoertuigen. ‘Bedrijfsleiders zouden eens moeten uitrekenen hoeveel werkuren ze spenderen aan beleidsondersteunende activiteiten die niet rechtstreeks deel uitmaken van de totale kostenstructuur van hun wagenpark’, meent De Strooper. ‘Uiteraard moet op directieniveau gepraat wordt over de vergroening van

- en niet de ‘boekjeswaarden’ van de constructeurs - is van goudwaarde. Daarnaast moet de verantwoordelijke een goed zicht hebben op de inzet van het wagenpark: wie rijdt vooral korte afstanden, wie eerder lange trajecten?’

Vrees voor verandering

Jan De Strooper, DrivOlution

Medewerkers gaan een bedrijfsauto na jaren als hun privévoertuig beschouwen. de vloot, maar het voorbereidende werk is de taak van de fleetverantwoordelijke. Die moet hiervoor voldoende tijd en middelen krijgen van de top.’ In de praktijk wordt de vlootverantwoordelijke nog te vaak geconfronteerd met inaccuraat cijfermateriaal. Nochtans is een realistisch beeld van het wagenpark een essentiële stap naar een groen mobiliteitsplan. ‘Precieze informatie over verzekeringen, onderhoud, banden, kostentoewijzingen, schade, het einde van leasecontracten en het personeels- en wagenverloop ontbreekt dikwijls’, weet De Strooper. ‘Ook het effectieve brandstofverbruik

‘Vaak stelt de wagenparkverantwoordelijke een oplossing voor die te weinig impact heeft’, weet Jan De Strooper. ‘Zijn vrees voor alternatieve keuzes en ingrijpende veranderingen wordt aangewakkerd door de humanresourcesafdeling, vanwege hun aanwervingspolitiek en de angst dat sollicitanten het nieuwe aanbod niet ‘sexy’ genoeg zullen vinden. Maar ook bedrijfsleiders durven al wel eens voorstellen af te wimpelen, omdat ze geacht worden zelf hun gedrag aan te passen.’ Aftoetsen in de organisatie is essentieel. De Strooper: ‘Hier gaat vaak onvoldoende tijd naar. Je moet beseffen dat medewerkers een bedrijfsauto na jaren als hun privévoertuig gaan beschouwen. Vakbonden mee betrekken in dit debat is een must. Ten slotte moeten ook de werknemers hun steentje bijdragen door zuiniger en verantwoordelijker om te gaan met hun wagen. Informeer hen over kosten, verbruik en boetes, in combinatie met een cursus ecodriving.’

De spelers in uw groen mobiliteitsplan Het management: moet voldoende tijd en middelen vrijmaken voor de voorbereiding door de vlootverantwoordelijke. Bedrijfsleiders moeten zelf ook bereid zijn om hun gedrag aan te passen. De vlootverantwoordelijke: moet een duidelijk en ondubbelzinnig zicht hebben op alle onderdelen en kosten van het wagenpark. De humanresourcesafdeling: moet openstaan voor alternatieve keuzes en veranderingen, en moet bereid zijn om de aanwervingspolitiek aan te passen. De vakbonden: moeten betrokken worden bij het aftoetsen van nieuwe keuzes. De werknemer: moet correct geïnformeerd worden en moet bereid zijn om zijn rijgedrag aanpassen.

Pulse september 2014

FLEET

Tips voor duurzame mobiliteit De groene reflex in het Belgische bedrijfsleven duwt ondernemers in de richting van duurzame mobiliteit. Maar niet elke kmo slaagt erin om deze ambitie om te zetten in de praktijk. Daarom: enkele tips.

edere moderne bedrijfsleider streeft vandaag naar duurzame mobiliteit. Maar hoe pakt u zoiets aan? ‘Richt een interne werkgroep op die een mobiliteitsplan uitwerkt’, adviseert Thierry Delvaulx van Global Drivers Concept, een bedrijf dat totaaloplossingen aanbiedt voor een duurzame rijattitude van werknemers. ‘Zo’n werkgroep moet het plan dragen in je onderneming, en moet er regelmatig over communiceren via interactieve plenaire sessies.’ ‘Start met een analyse van de mobiliteitsvereisten van je medewerkers: wie rijdt hoeveel kilometer, in welke omgeving en wanneer? Vervolgens ga je na wie in aanmerking komt voor hybride, wie voor elektrisch, wie voor diesel, wie voor benzine en wie voor CNG (compressed natural gas). Zoek met andere woorden de optimale samenstelling van uw vloot - met aandacht voor motorisatie, CO2-uitstoot en brandstof.’

Tijdig vervangen Delvaulx raadt aan om oude wagens tijdig te vervangen. ‘Durf te kiezen voor een jonge vloot op maat én met de nieuwste technologie’, meent hij. ‘Al-

Durf te kiezen voor een jonge vloot op maat én met de nieuwste hybride of elektrische voertuigen.

ternatieven zoals hybride of elektrische voertuigen mogen je niet afschrikken. Beperk je wel tot enkele automerken en -types: dit straalt objectiviteit uit en maakt doorschuifacties makkelijker. Het is essentieel om een duidelijk zicht te krijgen op de ‘total cost of ownership’ van je huidige wagenpark, en die te vergelijken met de TCO van de nieuwe vloot.’ Of u besluit het beheer van uw wagenpark te outsourcen aan een leasemaatschappij. Thierry Delvaulx: ‘Zo’n partner helpt je bij de juiste keuzes, en kan anticiperen op veranderende fiscaliteit. Je kunt bij hem ook terecht voor proactief advies en beheerstips. Maar kies zeker voor een leasemaatschappij die de behoeftes van je onderneming begrijpt en hierop inspeelt.’

De aandachtspunten in uw mobiliteitsplan

Beperk u tot enkele automerken en autotypes: dat maakt doorschuifacties makkelijker.

Een duurzaam mobiliteitsplan heeft niet louter oog voor uw wagenpark. Ook deze punten verdienen uw aandacht: 1. Fietsen en gemotoriseerde tweewielers 2. Tankkaarten 3. Laadsystemen voor elektrische en hybride wagens 4. Parkings en parkeergarages 5. Trein, tram, bus en taxi 6. Vliegtickets voor businesstrips 7. Thuiswerk 8. Alternatieve vergader- en werkruimtes

EXPANSIE

Soudal: ‘In ons eigen merk zit de grootste groei.’

Vondelmolen: ‘Een eigen merk is absoluut belangrijk om als marktleider de norm te kunnen zetten.’

Brouwerij Huyghe: ‘Dankzij de eigen merken moeten we het op de internationale biermarkt steeds minder over de prijs hebben.’

Met een eigen merk een internationale markt veroveren, of zelfs maar je eigen land. Dat is geen makkelijke opdracht, maar toch slagen sommige bedrijven erin om sterke merken in de markt te zetten. Dankzij veel geduld en doorzetting, en boven alles een goede visie en strategie.

et Turnhoutse Soudal probeert zijn eigen naam en merk op de wereldkaart te zetten. Sinds zijn oprichting in 1966 breidde Soudal voortdurend zijn gamma producten uit, van soldeermateriaal over siliconen naar polyurethaan, mastiek, lijmen en schuimen. ‘Nu voegen we er nog polyurethaan voor vloerisolatie en technische lijmen aan toe. Tegelijk bouwen we de export fors uit, op basis van veel onderzoek en ontwikkeling. Soudal is een groep met dit jaar 600 miljoen euro omzet en 2.000 medewerkers, van wie 900 in België. Het bedrijf telt 44 filialen.

Een eigen merk is monnikenwerk

Je producten zijn minder uitwisselbaar met die van de concurrentie. Dirk Coorevits, Soudal

We versterken constant ons eigen merk, met als uiteindelijk doel dat dat merk 75 procent van de omzet wordt’, zegt CEO Dirk Coorevits. ‘Zo blijf je makkelijker onafhankelijk en ben je beter bekend. Je producten zijn minder uitwisselbaar met die van de concurrentie. Wij produceren ook private labels. Maar in ons eigen merk zit de grootste groei.’ ‘Momenteel pompen we veel geld in Brazilië en de Verenigde Staten. De middelen die wij op rijpere markten binnenhalen, besteden we aan nieuwe markten, die tijd nodig hebben om rendabel te worden. Op de rijpere markten, zoals België, bouwen we voort een compleet gamma onder eigen merk uit, zodat onze klanten aan one-stop-shopping kunnen doen. Als een klant vraagt om een private label te produceren, wil hij daarmee geen pionier zijn. Wij willen dat juist wel zijn.’

Pulse september 2014

Expansie

Maar het eigen merk internationaal sterk maken is niet simpel. ‘Om snel te groeien heb je soms ook private labels nodig. Parallel grijp je elk kansje om jouw merk in de rekken te krijgen. Dat vergt engelengeduld en een groot doorzettingsvermogen. Ons merk internationaal uitbouwen duurde tientallen jaren. Dat kan wellicht makkelijker in een familiebedrijf, niet beursgenoteerd’, aldus nog Coorevits. Soudal deed aan sportsponsoring voor zijn merkpromotie. Tot voor kort leek het een Belgische aangelegenheid, met voetbalclub Westerlo en een reeks cyclocrosswedstrijden. Maar volgend wielerseizoen wordt Soudal samen met Lotto hoofdsponsor van een Belgische wielerploeg met steeds meer internationale inbreng. ‘Dat moet onze internationale merkbekendheid opkrikken

Een naam als Vondelmolen bekt niet in het Frans, dat merkten we ook in Wallonië. Marc Creupelandt, Vondelmolen

en onze expansie ondersteunen’, zegt de CEO.

Product placement Ook peperkoekenmaker Vondelmolen werkt aan meer merkbekendheid, maar wel in eigen land. Vanaf dit televisieseizoen doet het aan product placement in de VRT-reeks ‘Thuis’, met daaraan acties gekoppeld richting consument. CEO Jan Borms bouwt zijn sterke merknaam in België de komende jaren nog uit, richting 2017, wanneer het familiebedrijf Vondelmolen 150 jaar bestaat. ‘Wij spelen traditie en authenticiteit uit. Maar we zijn geen groot bedrijf en moeten dus voor het buitenland en sommige grote retailers private labels produceren. Je hebt de twee nodig. Maar je sterkte komt wel in de eerste plaats van je eigen merk. Op basis daarvan kiezen grote klanten je voor hun private label.’ Vondelmolen heeft flink wat van de Franse markt veroverd. ‘Een naam als Vondelmolen bekt niet in het Frans, dat merkten we ook in Wallonië. In Nederland, de grootste peperkoekmarkt van Europa, zijn we wel actief met onze merknaam. Op andere buitenlandse markten kozen we voor huismerken, maar we bieden met de knowhow van het eigen merk wel een complete receptuur aan. Dat gaat dan niet alleen over samenstelling en recept, maar ook over gewichten, etiketten en verpakkingen’, legt Marc Creupelandt uit, businessmanager bij Vondelmolen. ‘Klanten kiezen modulair uit een aantal mogelijkheden. Zo blijven we baas over die receptuur. Daarnaast bieden we submerken aan, zodat een bakker of groothandelaar de peperkoek niet onder hetzelfde merk als het warenhuis moet verkopen. Maar de recepten voor het merk Vondelmolen worden alleen onder die naam verkocht. Het eigen merk is absoluut belangrijk om als marktleider de norm te kunnen zetten’, aldus Creupelandt. Ook dit bedrijf sponsort een wielerploeg, met name Wanty Groupe Gobert. ‘Peperkoek is bijzonder geschikte voeding voor duursporters. Ook aan die

wielerploeg koppelen we acties met consumenten. En wielerclubs kunnen de peperkoek goedkoop bestellen. Wij willen mensen naar ons rek in de winkels krijgen, omdat ons product op elk moment energie geeft en lekker is.’

Alleen in België Een gelijkaardige marktsituatie kent Peter Vermeiren, CEO van speculoosfabrikant Vermeiren Princeps. Onder druk van de retail is hun eigen merk alleen nog beschikbaar op de Belgische markt. Hij legt zich toe op huismerken voor warenhuisgroepen en export. ‘Wij beschikken niet over de fondsen om ons eigen merk uit te bouwen en te ondersteunen. De retail wil in een niche als de onze de marktleider met zijn A-merk op het schap, en weinig anders. Een eigen merk vraagt veel middelen, een unieke verkooppositie en weinig of geen gelijkaardige producten op de markt. De promotie en de schapruimte bij de retailers kosten handenvol geld. En de kans is groot dat je bij de eerste hapering tegenover de verkoopprognose eruit vliegt en je je investering verloren bent.’ Het eigen merk grotendeels loslaten, pakt bij Vermeiren niet nadelig uit voor de export. Integendeel zelfs: het bedrijf was dit jaar al voor de derde keer genomineerd voor de Leeuw van de Export van Flanders Investment & Trade. De familieonderneming maakt naast artisanale speculoos ook speculoospasta. Zij exporteert de Vlaamse specialiteiten naar 20 landen. In 2013 verdubbelde het bedrijf zijn omzet naar bijna 20 miljoen euro, waarvan 84 procent afkomstig uit export.

Tips om een eigen merk te laten werken 1. Beoefen de kunst van het engelengeduld en de sport van de doorzetting.

2. Grijp kansjes om uw eigen merk naar voren te schuiven. 3. Laat met uw eigen merk zien hoe vooruitstrevend u bent: innoveer ermee. 4. Versier een unieke positie op de markt, door uw niches en invalshoeken te vinden en uit te spitten.

5. Zet niet alles op dat ene paard, maar blijf combineren met private labels, met submerken of eigen b-merkontwikkeling. 6. Durf te investeren en tijdelijk (soms vrij lang) verlies te incasseren, als het maar blijft vooruitgaan.

7. U kunt de middelen die u in het b-merkpotje verdient, in het eigen potje investeren, maar hou wel zicht op een eigen rendabiliteit, die u mettertijd natuurlijk moet halen.

Roze olifant Klein zijn in vergelijking met de mastodonten in je sector, het hoeft niet fataal te zijn voor de internationale expansie met eigen merken. Dat illustreert Brouwerij Huyghe in Melle, die dit jaar een derde nominatie voor een Leeuw van de Export behaalde. Huyghe is een familiale, onafhankelijke brouwerij met 36 soorten bier in zijn portfolio, vooral speciaalbieren. Delirium Tremens, met de roze olifant in

8. Benut ook de eigenheid en faam van uw eigen merk op de b-merkenmarkt.

9. Promoot uw merk intensief bij uw doelgroepen, want alleen u kunt dat doen zoals u het graag zou zien.

10. Gebruik uw merkbeleid om te groeien en uw onafhankelijkheid te versterken.

het logo, is zijn paradepaardje. In 2013 bedroeg de omzet bijna 20 miljoen euro. Daarvan kwam 74 procent uit de export naar 76 landen. CEO Alain De Laet maakte van een kleine, lokale en verouderde brouwerij van bieren met slechte faam, een echte snelgroeier. ‘Dat begon door nieuwe, eigen merken te creëren, maar we moesten vlugger groeien dan de markt, tegen 10 à 15 procent per jaar en met steeds meer volume. Zo duurde het vanaf 1986 nog 15 jaar voor we uit de rode cijfers kwamen. Want we bleven maar investeren om te groeien, jarenlang tot een kwart van de omzet. Een pijler van de strategie luidde: u vraagt, wij brouwen. We maakten geen zuivere b-merken, maar zelf ontwikkelde bieren onder private labels. Zo raakten we in 2000 break-even. Ondertussen ontwikkelden we eigen merken, maar nog niet in grote volumes. Daarvoor zorgden de tafelbieren, een niche waarin we nu nog bij de vijf grootste b-merkenproducenten zijn, mét een aanvaardbare marge.’ In 2010 kwam een ommekeer in de strategie. ‘Wij focussen nu op de eigen merken Delirium, Averbode en La Guillotine’, legt De Laet uit. ‘Na forse investeringen is de Delirium-familie nu goed voor 51 procent van onze omzet. We denken niet meer in hectoliters, maar in euro’s omzet, die explodeerde voor Delirium. Dat de ebitda jaarlijks stijgt, van 27 procent in 2012 naar 31 procent in 2014 en wellicht 35 procent in 2016, is nog te danken aan private labels. Maar dankzij de eigen merken moeten wij het op de internationale biermarkt steeds minder over de prijs hebben. Je staat met de eigenheid van je product naast de andere bieren, niet ertegenover.’ ‘We trekken veel naar beurzen en gebruiken de sociale media intensief. We hebben ook Delirium-varianten specifiek voor doelgroepen en seizoenen, zoals de Deliria voor vrouwen en de Delirium Christmas. En we halen ook veel medailles en dus erkenning, vertrouwen en persaandacht. We hebben nu marge. Met een beetje geluk hebben we zelfs de banken niet meer nodig om te blijven investeren.’

Pulse september 2014

LOGISTIEK

Blokrijden tot aan het distributiepunt In de behandeling van goederenstromen en voorraden steekt een nieuwe ontwikkeling de kop op. Bedrijven bundelen hun goederenstromen in plaats van elk apart transport, opslag en levering te organiseren. Zo vermijden ze de logistieke verstikking. En het brengt nog op ook.

ogistieke ketens zullen over veel veerkracht en wendbaarheid moeten beschikken om niet te breken onder druk van alle veranderingen. ‘Extra stedelijk transport voor e-commerce en de toenemende goederenstromen op langere afstand: om die last op te vangen is bundeling een afdoend antwoord. Bundelen met collega-bedrijven en zelfs concurrenten drukt de kosten, biedt een hogere beleveringsfrequentie en verkleint de ecologische voetafdruk’, schetst Alex Van Breedam, CEO van Tri-Vizor. Het bureau ‘orkestreert’ transport en logistiek als neutrale tussenpartij. Het is een pionier in het ‘carpoolen van cargo’.

logistieke dienstverlener STEF als uitvoerder. De twee bedrijven brengen hun ladingen samen in het Waals-Brabantse Saintes, van waaruit ze met gezamenlijke volle vrachtwagens 112 klanten bedienen. ‘90 procent van het leveringsvolume gaat naar gemeenschappelijke klanten, wat heel wat sy-

Tips voor een logistiek efficiënte horizontale samenwerking 1. Door op een platform vrachten samen te brengen en per bestemming te hergroeperen, rijden er minder (half)lege vrachtwagens.

Volle vrachtwagens Tri-Vizor zette drie jaar geleden de eerste georkestreerde horizontale samenwerking op tussen de farmabedrijven UCB en Baxter, die hun goederen tussen België en zes Oost-Europese bestemmingen bundelden. Recentelijk werkte het mee aan een consolidatie van opslag en transport van gekoelde producten van Nestlé en Pepsico, met

2. Met buffervoorraden op het platform, dichter bij de klant, riskeert u minder voorraadbreuk door verkeersproblemen. 3. Samenwerken voor heen- en terugritten vult de transporten ook beter. 4. Het platform kan ook afwerking en verpakking bundelen, wat deze uitbesteding goedkoper maakt. 5. Voor een klimaatgevoelig product is bundelen des te nuttiger, omdat het transport in de koude keten van begin tot einde met minder voertuigen kan.

nergie in transport en opslag oplevert’, aldus Van Breedam. Er ging bij het plannen veel aandacht naar de juridische aspecten, omdat er een risico was dat de twee concurrenten de antitrustwetgeving zouden overtreden. Vaak kan samenwerking ook met behulp van rondritten, waarbij bedrijven hun heen- en terugritten combineren. Tri-Vizor organiseerde een corridor tussen België en Spanje, met heenritten voor Ontex en Eternit en terugritten voor Baxter en de wijnen van Colruyt. Vrachtwagens vertrokken bij Ontex of Eternit, werden op de ferry Zeebrugge-Bilbao gezet en leverden dan in Spanje. Diezelfde vrachtwagens keerden terug met goederen van Baxter of Colruyt in Spanje. De combinatie van vrachtwagen met ferry was iets duurder dan alleen het wegtransport, hoewel de combinatie veel minder CO2-uitstoot veroorzaakt. ‘Door de invoering van een Franse wegenbelasting voor vrachtwagens zou de combinatie goedkoper worden dan louter wegtransport. Maar de Franse regering heeft de taks alweer uitgesteld. Het voorbeeld maakt wel duidelijk dat de

overheid een ondersteunende tot zelfs penaliserende rol kan spelen in het verduurzamen van transport.’

Chocolade beter geladen

Je krijgt meer wendbare en goedkopere logistiek, minder voorraden en de synergie van het samen verpakken en verzenden.

Ook voor kmo’s biedt horizontale samenwerking efficiëntere oplossingen. ISIS Chocolates uit Komen, het vroegere Italo Suisse, is gespecialiseerd in de productie van holle figuren van chocolade, die vooral rond Sinterklaas, Kerstmis en Pasen in de winkels moeten liggen. ‘Wij produceren onze holle figuren vanaf begin augustus en gaan door tot Pasen, negen maanden per jaar. Die leveren we aan alle grote Belgische en Nederlandse warenhuisketens onder hun huismerken en ons eigen merk Tonkeys. Daarnaast maken we chocolade tabletten en pralines’, beschrijft CEO Erik Van Roy. ‘Wij exporteren over de hele wereld. Voor sommige retailklanten werken we samen met de logistieke groep H.Essers. Vroeger deden wij alles zelf: verpakking, lintjes, displays … Sommige afwerkingstaken waren al uitbesteed aan beschutte werkplaatsen. Want onze kerncompetenties zitten in

Pulse september 2014

Logistiek

Farmabedrijven bundelden hun goederen tussen België en zes Oost-Europese bestemmingen.

marketing en innovatie, niet in verpakking.’ De aanpak van H. Essers kwam voor bepaalde goederenstromen goedkoper uit. Het bundelt in zijn vestigingen in Kampenhout en Aarschot goederen van chocolademakers, om de leveringen door een paar honderd medewerkers uit een beschutte werkplaats te laten afwerken en ze vervolgens te bundelen op de vrachtwagens in functie van bestemming. ‘Het is wel uitkijken, want voeding, zeker in holle breekbare vormen, moet aan strenge transporteisen voldoen. Wij behoren tot de strengst gekeurde categorie, maar de infrastructuur en werkwijze bij Essers voldoen aan alle eisen. De vrachtwagens worden er beter gevuld door leveringen van diverse producenten te combineren. Momenteel zijn dat chocolademakers, maar er zouden bijvoorbeeld ook koekjes mee kunnen’, aldus nog Erik Van Roy.

Samen afwerken ‘In de fase van afwerking en levering op de eindbestemming van producten verschillen de eisen van verpakking, afwerking en levering per land en klant steeds meer’, merkt Bob Van Steenweghen, manager corporate affairs bij H. Essers. ‘Een doos pralines voor Italië, Duitsland of Hongkong moet heel anders worden afgewerkt. Wij doen voor chocolade die finale afwerking, de zogenoemde customization, door het werk voor meerdere chocolademakers te bundelen, uiteraard in de juiste condities qua hygiëne en dergelijke.’ Stromen worden efficiënter of ‘dikker’ door de afwerking op het ontkoppelpunt zo dicht mogelijk bij de klant te organiseren. ‘De chocolatier levert ons nu de pralines in bulk. Als hij die moet verpakken vlak na de productie,

De overheid kan een steunende of penalise rende rol spelen in het verduur zamen van transport. Alex Van Breedam, Tri-Vizor

zit hij met al die verpakkingen opgescheept en moet hij zijn producten in die verpakkingen vervoeren over het hele traject. Die klassieke organisatie zorgde voor een explosie van voorraden, terwijl er telkens dezelfde praline in zat. Verpak de praline dus beter zo laat mogelijk in het doosje voor een bepaald land.’ In zekere zin laat je de pralines nu blokrijden tot aan het distributiepunt, om ze daar allemaal hun eigen weg op te sturen. ‘Je krijgt meer wendbare en goedkopere logistiek, minder voorraden en de synergie van het samen verpakken en verzenden. Het transport van chocolade gebeurt in geconditioneerde voertuigen, zodat de koude keten voor de goede bewaring altijd intact blijft, tot in Oost-Europa.’ Van Steenweghen ziet mogelijkheden voor deze aanpak in meerdere sectoren. ‘Het kan zeker in de chemie en het gebeurt in farma, waar vaak dezelfde producten in varianten en met diverse etiketten te leveren zijn. Geldt ook voor gsm-toestellen. De grootte van het bedrijf is irrelevant. De veranderingen komen er snel aan. Zo zullen we door 3D-printing wellicht printers en hun grondstoffen moeten inzetten. De scheiding tussen productie en logistiek wordt steeds vager. Autoconstructeurs noemen zichzelf trouwens al lang assembleurs.’

BUSINESS PARTNERS ADVERTORIAL

Op zoek naar producten en diensten voor uw bedrijf? Aan het hoofd van een onderneming bent u met duizend-en-een dingen tegelijk bezig: marketing, logistiek, financiën, … noem maar op. Geen overbodige lux dus om u laten bij te staan door een professionele partner met kennis en ervaring. In deze rubriek stellen de ‘Business Partners’ zich aan u voor. Wat kunnen ze voor u betekenen? Wat zijn de trends in hun sector? En wat zijn hun specialiteiten? U ontdekt het op de volgende pagina’s.

Alles voor uw kantoor binnen handbereik

..........................................................................................................................................

Vastgoed voor ondernemers en investeerders

................................................................................................................................

Nieuwe leaseformule voor zelfstandigen en starters

48 48

.................................................................................................................. 49

In 5 stappen naar 100% elektronisch boekhouden ........................................................................................................................ 50 Evolutie op de energiemarkt: welke gevolgen voor uw onderneming? Hoe bent u beschermd tegen loslippige medewerkers?

........................................................................ 50

............................................................................................................ 51

De inhoud valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerders.

OOK UW BEDRIJF OP DEZE BLADZIJDEN? Neem vandaag nog contact op met de accountmanagers bij Trustmedia op 02/422.05.04 of via info@trustmedia.be

BUSINESS PARTNERS ADVERTORIAL

Alles voor uw kantoor binnen handbereik binatie nu net de sterkte zijn van Calipage, een internationaal netwerk van meer dan 700 dealers waarvan 29 Belgische verdelers waar u terechtkunt voor meer dan 18.000 kantoorartikelen. Deze zelfstandige verdelers werden als lokale partners gekozen op basis van hun ervaring en kennis. Hun gemeenschappelijke missie: een efficiëntere werking van uw bedrijf. RV

Uw werknemers spenderen gemiddeld 90.000 uren van hun leven op kantoor. Met de hulp van Calipage zorgt u ervoor dat ze zich thuis voelen in uw bedrijf. Hier vindt u namelijk alle kantoormaterialen en bureauartikelen onder één dak. Als ondernemer heeft u nood aan een persoonlijke service, maar ook voordelige prijzen, een ruim aanbod, bestelgemak en snelle leveringen vindt u belangrijk. Laat die com-

Bestellen kan bij Calipage in de winkel, telefonisch, per e-mail of beter nog online. De uitgebreide webshop biedt u alvast een aantal extra troeven, zoals het gebruiksgemak bij bestellingen op elk moment van de dag. “Hiermee spelen we in op de veranderende noden van ondernemers”, zegt een van de verdelers. “Nederland is al sterk gevorderd op het vlak van e-commerce, maar België lijkt stilaan de achterstand in te halen. Ook in de toekomst blijft Calipage dus investeren in de uitbouw van de webshop.”

‘ ONESTOPSHOP’

De webshop van Calipage is overigens een ‘onestopshop’ voor uw kantoormateriaal. U vindt er niet alleen ‘klassiek’ kantoormateriaal zoals papier en toners, maar ook facilitaire producten voor catering, onderhoud, veiligheid, afvalbeheer, enzovoort. Bovendien garanderen de lokale verdelers een levering op de volgende werkdag. En heeft u bij het bestellen nood aan advies? Dan kunt u steeds terugvallen op zo’n verdeler: die is net zoals u een ondernemer en begrijpt u dus als geen ander.

Op www.calipage.be vindt u een Calipage verdeler in uw buurt.

Vastgoed voor iedereen Groep Bolckmans is als projectontwikkelaar al meer dan dertig jaar actief op het vlak van bedrijfsgebouwen en residentieel vastgoed. Ondernemers en investeerders kunnen er terecht voor de aankoop of huur van allerlei panden. Eind jaren zeventig startte Herman Bolckmans als projectontwikkelaar in Antwerpen. Vandaag is zijn bedrijf uitgegroeid tot een gekende naam in de bouwen vastgoedwereld. Groep Bolckmans richt zich enerzijds op de aankoop en de bouw van industriële loodsen, opslaghallen, bedrijfsgebouwen, kmo-units en kantoren. Die worden vervolgens verhuurd op korte of lange termijn, beheerd of verkocht. Anderzijds ontwikkelt en financiert de groep op maat gerealiseerde residentiële bouwprojecten. Hermans’ zoon Ronny Bolckmans werkt ook in het bedrijf. “De bedrijfsgebouwen die we verhuren zijn erg uiteenlopend”, zegt hij. “Ze variëren van kantoren van 50 vierkante meter, over kmo-units tot 300 vierkante

meter tot bedrijfshallen van 30.000 vierkante meter. Momenteel hebben we 720.000 vierkante meter aan gebouwen en terreinen in onze portfolio. We staan ook in voor het onderhoud en het beheer ervan.” Het gebeurt zelfs dat eigenaars hun bedrijfsgebouw verkopen aan Groep Bolckmans en het daarna huren, om zo meer financiële ademruimte te krijgen. RESIDENTIEELVASTGOED

De residentiële pijler van Groep Bolckmans koopt gronden of oude industriële gebouwen aan, en vormt die dan om tot woonzone. “Wij tekenen het project volledig uit, voorzien de nodige bouwvergunningen en handelen alle andere administratieve processen af”, zegt Ronny Bolckmans. “Vervolgens verkopen we het project aan een investeerder of aannemer, eventueel via het recht van opstal. Momenteel hebben we zo’n 700 residentiële entiteiten in onze portfolio.” Op www.groepbolckmans.be vindt u alle projecten van Groep Bolckmans terug.

Groep Bolckmans Jagersdreef 1C, 2900 Schoten Tel: +32 3 633 90 70 info@groepBolckmans.be

BUSINESS PARTNERS ADVERTORIAL

Nieuw, flexibel en ideaal voor zelfstandigen en starters

bijna nieuwe wagen leasen. En ze zijn niet gebonden aan kredietvereisten, gebaseerd op zakelijke resultaten uit voorgaande jaren. NewLease biedt trouwens ook een goede oplossing voor bedrijven die werken met werknemers op basis van kortlopende arbeidscontracten.’

Jean-Marc de Geus, Sales Manager DirectLease Belgium RV

Multimerk online leasemaatschappij DirectLease zet met NewLease een nieuwe, flexibele en erg laagdrempelige leasevorm in de markt voor zelfstandigen en startende ondernemingen. Met een NewLease-contract kiest u voor een zeer aanvaardbare leaseprijs uit auto’s in het B- en C-segment van Opel, Volkswagen en Peugeot. En u kunt uw contract na één jaar maandelijks stopzetten, zonder extra kosten.

‘Met NewLease kunnen ondernemers hun leasebe hoeften afstemmen op de vereisten van het moment.’

NewLease is een succes bij DirectLease in Nederland en maakt nu zijn debuut op de Belgische markt. Sales Manager DirectLease Belgium Jean-Marc de Geus: ‘Dankzij deze formule wordt leasing voor een bredere groep ondernemers bereikbaar. Een startende onderneming komt doorgaans niet in aanmerking voor leasing, omdat ze nog geen financiële geschiedenis kan voorleggen. Maar met NewLease volstaan een financieel plan, een mooi klantencontract of voorlopige cijfers om een wagen te leasen.’ Bij NewLease kiest u uit courante modellen die allemaal standaard minstens uitgerust zijn met airco, metaalkleur en gps. Jean-Marc de Geus: ‘Zelfstandigen of startende bedrijven kunnen op die manier een nieuwe of

FLEXIBEL Wie een NewLease contract afsluit bij DirectLease betaalt eenmalig 1.500 tot 2.000 euro en geniet dan vier jaar van een democratische maandelijkse huurprijs. Na het eerste jaar is uw contract maandelijks opzegbaar, zonder afkoopsom of andere kosten of verplichtingen. In het contract zijn 1.000 kilometers per maand begrepen. Meer kilometers op de teller? Dan betaalt u per extra kilometer een vooraf afgesproken tarief, variërend tussen de 5 en 6 cent per kilometer. Elke maand wordt de beginstand opnieuw op nul gezet. Jean-Marc de Geus: ‘NewLease biedt ondernemers flexibiliteit. Ze kunnen hun leasebehoeften afstemmen op de vereisten van het moment, bijvoorbeeld tot een werknemer uit dienst treedt, of tot een grotere auto financieel mogelijk wordt.’

DirectLease is de snelst groeiende multimerk online leasemaatschappij, gericht op kmo’s, starters en zelfstandigen. De processen van DirectLease verlopen zeer transparant via internet. Gevolg? Het bedrijf is dag en nacht beschikbaar en kan goedkoper werken. DirectLease maakt deel uit van de International Car Lease Holding, die 31.000 voertuigen beheert in België, Nederland en Duitsland.

DirectLease Noordersingel 19, 2140 Antwerpen, Tel: 03 544 29 10, jeanmarc.degeus@directlease.be www.directlease.be, www.newlease.be

BUSINESS PARTNERS ADVERTORIAL

Kunt u al 100% elektronisch boekhouden? Om een volledig elektronische boekhouding te kunnen voeren, moet uw boekhoudsoftware aan een aantal eisen voldoen. Een overzicht. Steeds meer kmo’s streven naar een paperless office, en een elektronische boekhouding hoort hier helemaal in thuis. Maar hoe weet u of uw huidige boekhoudsoftware hiervoor geschikt is? Een checklist.

bestandsformaten volledig automatisch kunnen ingelezen en verwerkt worden.

en op elk moment financiële data en documenten op een beveiligde manier kunt consulteren.

• Stap 3: koppeling met bankuittreksels. De link met en de automatische verwerking van bankuittreksels via zogenaamde CODAbestanden (dat zijn gecodeerde elektronische dagafschriften) zijn een derde belangrijke stap naar een volledig elektronische boekhouding.

Wings Online voldoet alvast aan alle bovenstaande vereisten voor een 100% elektronische boekhouding. De onlangs geïmplementeerde goedkeuringstool - die zowel vóór als na het inboeken van uw facturen kan gebruikt worden - maakt deze cloudoplossing nu compleet.

• Stap 1: papieren facturen digitaal verwerken. Ook al stuurt u zelf elektronische facturen uit, dan nog moeten inkomende papieren facturen vlot kunnen ingescand en vervolgens automatisch verwerkt worden.

• Stap 4: geautomatiseerde goedkeuringsprocedures. Via een geautomatiseerde workflow moet elke inkomende factuur via elektronische weg de nodige goedkeuringen van de bevoegde interne verantwoordelijken kunnen krijgen.

• Stap 2: inlezen en versturen van e-facturen. Goede boekhoudsoftware bevat een ingebouwd leerproces zodat verschillende

• Stap 5: altijd en overal toegang. Het sluitstuk van de elektronische boekhouding is het volledige beheer in de cloud, zodat u overal

Op www.wings.be vindt u een overzicht van alle boekhoudoplossingen van Wings. Wings Software Bosweg 6, 2220 Heist-op-den-Berg info@wings.be - www.wings.be

De nieuwe wetten van de energiemarkt wat ondernemingen dan ook essentieel. NUS Consulting, een organisatie die al sinds 1933 bedrijven adviseert bij het beheren en reduceren van hun energiekosten, kan u hiermee helpen. Zeker voor ondernemingen die meerdere filialen hebben, is zo’n overkoepelende oplossing een absolute must.

De afgelopen jaren ondergingen de energiemarkten enkele belangrijke evoluties, zoals fellere prijsschommelingen en strengere regels inzake CO2-uitstoot. Wat zijn daarvan de gevolgen voor uw onderneming? De prijsbewegingen op de energiemarkt worden vandaag steeds meer bepaald door marktsentiment, in plaats van door onderliggende fundamentals zoals vraag en aanbod. Dit heeft geresulteerd in een toegenomen prijsvolatiliteit door de jaren heen, wat het voor ondernemers moeilijker maakt om de juiste budgetten te voorzien. Daarnaast is de regelgeving omtrent de uitstoot van CO2 gevoelig verstrengd, waardoor bedrijven nu verplicht zijn hun emissies in kaart te brengen. Goede informatie en monitoringsystemen zijn dan ook noodzakelijk om aan de nieuwe wetgeving te kunnen voldoen. Deze marktevoluties dwingen ondernemers ertoe om na te gaan denken over hoe ze hun energiekosten moeten managen en controleren. Maar een aanpassing aan deze nieuwe

shutterstock

realiteit vergt tijd, middelen en expertise. Zelf een efficiënt beheerssysteem opzetten is voor een doorsnee kmo alvast niet evident. Het verzamelen van historische en actuele ‘verifieerbare’ gegevens ligt vaak niet voor de hand, en verschillende contracttypes en lokale regelgeving (voor bedrijven die internationaal actief zijn) maken het er niet eenvoudiger op. OVERKOEPELEND SYSTEM

Een betrouwbaar en gecentraliseerd ‘energy management system’ uitbouwen is voor heel

Op www.nusconsulting.com vindt u alle informatie over de diensten, tools, expertise en ondersteuning die NUS Consulting biedt.

Allyn Rieke General Manager Benelux NUS Consulting Ikaroslaan 79 - 1930 Zaventem Tel: +32 2 649 9754

BUSINESS PARTNERS ADVERTORIAL

Hoe bent u beschermd tegen loslippige medewerkers?

Filip Tilleman, Advocaat Tilleman van Hoogenbemt RV

Uw werknemers kennen uw bedrijf door en door. En beschikken dus over informatie die uw concurrenten maar wat graag zouden hebben. Hoe beschermt de wet uw bedrijf tegen loslippige medewerkers?

‘Als werkgever via een ex-werknemer van een concurrent misbruik maken van vertrouwelijke informatie kan u schadeclaims opleveren.’

Een werknemer leert tijdens zijn werk vaak zakengeheimen van zijn werkgever kennen of allerlei soorten vertrouwelijke gegevens. En ook al wordt hierover met geen woord gerept in de arbeidsovereenkomst, toch rust er een fundamentele geheimhoudingsplicht op de werkgever. “Artikel 17,3° van de Arbeidsovereenkomstenwet legt deze geheimhouding bij wet op als een van de fundamentele verplichtingen van elke werknemer. Bovendien staat ook uitdrukkelijk in de wet dat die geheimhoudingsplicht niet alleen geldt tijdens de periode dat de werknemer bij u werkt. Ook na de beëindiging van de arbeidsrelatie, blijft dit principe gelden”, vertelt Filip Tilleman, advocaat bij Tilleman - van Hoogenbemt. KENNIS IS NIET GEHEIM

Wat verstaan de wet precies onder zakengeheimen? “In de rechtspraak vinden we enkele voorbeelden: voorkeurtarieven van het bedrijf bij leve-

ranciers, nog niet gepubliceerde financiële informatie over het bedrijf, documenten van technische procedés die niet openbaar zijn gemaakt, nog onbekende commerciële projecten, toekomstige herstructurering…” “Wat dan weer niet onder die noemer valt, is een zeer specifieke technische of commerciële vaardigheid die iemand leerde van zijn werkgever. Het gaat dan eigenlijk over verworven kennis, die los staat van enig geheim document dat een werknemer hiervoor zou moeten consulteren”, weet Filip Tilleman. Wat als een werknemer toch zijn geheimhoudingsplicht schendt? “Dat kan aanleiding geven tot een ontslag om dringende reden, zonder enig recht op een verbrekingsvergoeding. Bovendien kunt u als werkgever schadevergoeding eisen voor de geleden schade of in kortgeding een bevel krijgen tot stopzetting van de illegale daden, waarbij een dwangsom wordt opgelegd voor elke nieuwe inbreuk.” Maar ook als nieuwe werkgever moet u op uw tellen letten. “Via een ex-werknemer van een concurrent misbruik maken van vertrouwelijke informatie, kan niet. U kunt dan geconfronteerd worden met schadeclaims en dwangsommen wegens derdemedeplichtigheid aan contractbreuk”, zegt Tilleman. In het uiterste geval kan schending van zakengeheimen zelfs een strafrechtelijk staartje krijgen, voor de correctionele rechtbank op basis van artikel 309 van het Strafwetboek. Strafsancties gaan van drie maanden tot drie jaar gevangenisstraf en/of een boete van 300 tot 12.000 euro.

Advocatenkantoor Tilleman – Van Hoogenbemt, Meir 24, bus 6, 2000 Antwerpen, T 03 220 64 00, filip.tilleman@tvh-law.be.