Estate Planning Schenk en behoud toch de controle met een maatschap

ook geen erfbelasting verschuldigd.

‘Die methode wordt regelmatig gebruikt, maar ze heeft beperkingen’, zegt Delboo. ‘Door te werken met een onrechtstreekse schenking kan je iets minder voorwaarden koppelen aan de schenking dan met een notariële akte. Een restschenking is bijvoorbeeld niet mogelijk in het geval van een onrechtstreekse schenking.’ Bij een restschenking wordt meteen een volgende begunstigde aangeduid voor het geval de eerste begunstigde overlijdt.

> RICHT IK EERST DE MAATSCHAP OP OF DOE IK EERST DE SCHENKING?

Dat hangt af van uw situatie. Als er een minderjarige bij betrokken is, gaat de voorkeur ernaar uit eerst de maatschap op te richten en dan de aandelen in de maatschap te schenken. Als de minderjarige eerst de goederen geschonken krijgt, zal hij die moeten inbrengen in de maatschap. En daarvoor is een machtiging van de vrederechter nodig.

Met meerderjarigen vindt Delboo het interessanter eerst te schenken en pas daarna de inbreng in de maatschap te doen. ‘De kinderen hebben het recht na de schenking de inbreng te weigeren. Als ze dus wel inbrengen, doen ze dat volledig vrijwillig’, verduidelijkt hij. ‘Zo is het duidelijk dat het echt om een schenking gaat en dat de kinderen geen controlestructuur opgedrongen krijgen.’

DIRK SELLESLAGH

Iedereen probeert erfbelasting te vermijden. Begrijpelijk, want die kan stevig oplopen, ook voor erfgenamen in rechte lijn. Kinderen en partners betalen op de eerste schijf van 50.000 euro 3 procent erfbelasting. Tussen 50.000 en 250.000 euro is dat 9 procent, en voor de bedragen boven 250.000 euro is het tarief 27 procent.

Een mogelijkheid om erfbelasting te vermijden is uw vermogen geheel of gedeeltelijk schenken terwijl u nog leeft. Laat u de schenking registreren bij een notaris, dan betaalt u 3 procent schenkbelasting. Gaat het om de schenking van onroerend goed, dan is een geregistreerde schenking trouwens de enige optie.

Roerende goederen, zoals geld of kunst, kunt u ook schenken met een handgift of een bankgift. In dat geval is geen schenkbelasting verschuldigd. Maar u moet dan nog wel minstens drie jaar blijven leven. Anders is op de schenking erfbelasting verschuldigd.

Een knelpunt voor sommigen is dat ze met een schenking de controle over hun vermogen uit handen geven. In het kader van een schenking kan wel worden afgesproken dat de schenker de zeggenschap over de activa in handen van de begunstigden legt, maar het vruchtgebruik van het geschonken goed behoudt.

Voor wie de controle over de geschonken activa nog niet meteen uit handen wil geven, bestaat de mogelijkheid de schenking in een maatschap onder te brengen.

Dat is een eenvoudige administratieve constructie waarvan de schenker zichzelf als een onafzetbare statutaire zaakvoerder kan aanstellen.

> HOE RICHT IK

EEN MAATSCHAP OP?

Een maatschap is weinig meer dan een onderhands contract tussen de schenkende ouders en hun kinderen. U moet dus niet naar de notaris om een maatschap op te richten. Een uitzondering is als u vastgoed in de vennootschap inbrengt. De eigendomsoverdracht van onroerend goed moet altijd met een notariële akte gebeuren.

In het contract moet vermeld staan wie de partijen zijn en hoeveel elk van hen inbrengt in het vermogen van de maatschap.

‘Maar de belangrijkste bepalingen zijn die over het bestuur van de maatschap. Wie maakt deel uit van het bestuur? Wat zijn hun bevoegdheden en voor welke duur?

Wie zijn eventueel de opvolgers?’, zegt advocaat Mark Delboo.

Voor elke partij moet er een volledig getekende en geparafeerde versie zijn omdat de statuten meestal niet notarieel zijn. Is dat wel het geval, dan volstaat de notariële oprichtingsakte.

Theoretisch gesproken kan iedereen het contract opmaken. Daarvoor zijn standaardteksten op het internet te vinden. ‘Toch is het aangewezen dat aan juristen over te laten’, zegt Delboo. Want vroeg of laat kunnen er spanningen in de familie ontstaan over het beheer van het vermogen van de maatschap.

> WELKE ACTIVA KAN IK IN EEN MAATSCHAP ONDERBRENGEN?

Alle activa komen in aanmerking. Als het gaat om roerende goederen, zoals een aandelenportefeuille, een kunstcollectie of een oldtimercollectie, dan kan dat zonder notaris. Als het gaat om onroerende goederen, dan moet u toch via de notaris passeren. De overdracht van vastgoed kan alleen met een notariële akte.

Ook een patrimoniumvennootschap kan in een maatschap worden ondergebracht. Het is een populaire manier om die te schenken zonder dat er schenkbelasting op moet worden betaald.

Als u een patrimoniumvennootschap rechtstreeks schenkt, kan dat niet belastingvrij. Omdat aandelen immaterieel zijn, kunnen ze niet via een handgift van eigenaar veranderen. Zo’n schenking moet altijd met een notariële akte gebeuren, en dat betekent dat ook schenkbelasting verschuldigd is.

Uit bepaalde rulings van de Vlaamse belastingdienst blijkt dat een constructie met een maatschap wordt toegelaten. De aandeelhouder van de patrimoniumvennootschap brengt zijn aandelen eerst in een maatschap onder. Normaal krijgt de inbrenger in ruil de deelbewijzen van de maatschap, maar die gaan in dit geval zo goed als allemaal meteen naar de kinderen. Zo worden de kinderen grotendeels eigenaar van de maatschap en dus ook van de onderliggende vennootschap. Als de schenker minstens drie jaar blijft leven, is

Er zijn nog gevallen waarin het interessanter is eerst te schenken en daarna een maatschap op te richten. ‘Bijvoorbeeld voor wie roerende goederen wil schenken via een handgift of een bankgift om én schenkbelasting én aktekosten uit te sparen', zegt Delboo. 'De aandelen van een maatschap staan op naam en kunnen daarom alleen via de notaris geschonken worden. Wie niet langs de notaris wil gaan, doet dus beter eerst een handgift of bankgift. Pas daarna gebeurt de oprichting van de maatschap en wordt het geschonken vermogen ingebracht in ruil voor aandelen op naam in de maatschap.’

> WELKE ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN ZIJN VERBONDEN AAN EEN MAATSCHAP?

Op grond van de nieuwe vennootschapswetgeving wordt een maatschap voortaan als een onderneming gezien. Daarom moet een maatschap zich bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO) inschrijven voor ze met de activiteiten kan beginnen. De KBO is een databank van de federale overheidsdienst Economie die alle basisgegevens van ondernemingen beheert. Ook bestaande maatschappen moeten zich bij de KBO aanmelden. De uiteindelijke begunstigden van de maatschap moeten ook worden gerapporteerd aan het UBO-register. UBO is de afkorting van Ultimate Beneficial Owner. Het register werd in het leven geroepen om te kunnen optreden tegen fiscale fraude, witwassen en de financiering van terrorisme. Maatschappen zijn nu ook verplicht een boekhouding te voeren. Als de omzet van de maatschap onder 500.000 euro blijft, volstaat een vereenvoudigde boekhouding met een aankoopboek, een verkoopboek, een financieel dagboek en een inventaris van de goederen. Heeft de maatschap een grotere omzet, dan is een dubbele boekhouding vereist.