over het rijke leven
(Kunst)schattenjacht
OP BEZOEK IN HET MAGAZIJN VOOR DE SUPERRIJKEN Familiebedrijven
WAT ALS UW KINDEREN GEEN INTERESSE HEBBEN IN UW ZAAK?
Luxetoerisme na corona
DE ZOEKTOCHT NAAR DE ULTIEME PRIVACY
Waarom meer en meer
Wealth-klanten
privé én professioneel voor Belfius kiezen “Drie sleutels liggen voor mij aan de basis van het succes van onze Wealth Managementaanpak. Een unieke, eigentijdse en doorgedreven persoonlijke klantenbeleving die grenzen verlegt. Topexpertise in vermogensbeheer, maar ook in andere domeinen zoals een uitgebreid digitaal aanbod. Een zeer gediversifieerde waaier van oplossingen, privé én professioneel. In die drie domeinen willen we top of the bill zijn.” Aan het woord is Dirk Gyselinck, lid van het directiecomité van Belfius. In welke mate is die aanpak ook in deze Covid-19-tijden future proof ? “In uitdagende tijden zoeken mensen meer dan ooit zekerheid. Als één van de best gekapitaliseerde Europese banken met een sterke CET 1-solvabiliteitsratio van 15,5%, een eigen vermogen van 10 miljard euro en een balans van 190 miljard euro biedt Belfius die zekerheid. Deze crisis heef t het belang bewezen om er als onderneming digitaal te staan. We zijn op dat vlak een koploper, niet alleen in België, maar ook internationaal. Onze app werd recent als de wereldwijde nummer 1 bekroond onder de universele banken volgens een studie van SIA Partners (01/10/20).
onder de verantwoordelijkheid van
En ten slotte groeide in deze periode spontaan de belangstelling voor duurzame thema’s. Onze partner Candriam is niet toevallig een pionier op het vlak van CSRbeleggingen in België. Met de toekomstfondsen willen we dé referentie worden voor zij die willen investeren in ondernemingen die werken aan oplossingen voor de uitdagingen van morgen.”
Doen jullie enkel een beroep op Candriam als assetmanager? “Candriam is onze bevoorrechte vermogensbeheerder. We overdenken samen de “convictions” die aan de basis liggen van onze beleggingsstrategieën. We maken samen keuzes op het vlak van activa of sectoren, maar
toegang tot de top-tier assetmanagers BlackRock en JP Morgan Asset Management. Klanten kunnen kiezen uit een brede waaier van mogelijkheden op het vlak van discretionair beheer of advies. Ook private equity en, dankzij onze marktenzaal in België, extra mogelijkheden inzake onder meer gestructureerde producten of optiestrategieën maken deel uit van het Belfius-aanbod.”
Heeft uw Belgische positionering een impact op uw aanpak van Wealth Management? “Onze Belgische verankering betekent een tastbare toegevoegde waarde voor onze klanten. We zijn erg toegankelijk, tot op het niveau van het directiecomité. De ondernemers onder onze Wealth-klanten waarderen dat beslissingen hier in België worden genomen. Het beheer van hun privévermogen én een volledig aanbod van diensten aan ondernemingen door onze beste specialisten aanzien ze als een uitgesproken meerwaarde.”
Wat is volgens u het meest kenmerkende aan de begeleiding van uw Wealth-klanten? “We hebben de ambitie om voor onze klanten een geheel eigentijds universum te creëren waarin elke dienstverlening volledig gepersonaliseerd is. Want vandaag verwachten klanten een persoonlijke begeleiding door onze Wealth-managers en hun teams, exclusieve diensten zoals een conciërgedienst, advies inzake kunst en vastgoed, en de meest doorgedreven digitalisering op alle vlakken. Terecht. Deze verwachtingen beantwoorden we graag met de meest grensverleggende oplossingen op de markt.”
Hoe kan ik Wealth Management-klant worden bij Belfius? “Ons Wealth Management-aanbod is bestemd voor topklanten en bundelt het beste dat Belfius te bieden heeft op het vlak van vermogensbeheer, financiële en niet-f inanciële oplossingen, begeleiding en klantenervaring. We willen de uitmuntendheid van die dienstverlening dag in dag uit waarborgen. Daarom kan u alleen Wealth-klant worden op uitnodiging.”
Dirk Gyselinck Managing Director Wealth, Enterprises & Public
Belfius Bank NV, Karel Rogierplein 11, 1210 Brussel - IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE0403.201.185 – Nr. FSMA 19649 A.
ook inzake thema’s die relevant zijn voor onze toekomst, zoals het klimaat of gendergelijkheid. Voor wie zijn beheer wil diversifiëren, bieden we bovendien exclusief
WLTP (Hybride model, gewogen) CO2 19 g/km I Brandstofverbruik 0.8 l/100km Milieu-informatie (KB 19.03.2004): polestar.com
Polestar 1 — Een collector’s item.
polestar.com
6
INHOUD
wealth juni 2021
8
De zoektocht naar de ultieme privacy op reis
16
De markt voor levens verlenging boomt: investeer eens in ‘langer leven’
OP REIS
20
Op (kunst)schattenjacht in het magazijn voor de superrijken
I
k blader graag door magazines. Om inspiratie op te doen. Voor de inrichting van het interieur, een nieuw recept, een nieuw naai patroon of een leestip. Zet me in een zetel of op een terras met een stapel magazines en je hoort me de hele namiddag niet. Idem met een goed boek. Ik was zo’n tiener die ’s avonds stiekem een zaklamp mee naar haar kamer nam om ook al was het al lang bedtijd toch nog een hoofd stuk te kunnen lezen (en nog een, en nog een). Maar we dwalen af. Terug naar de magazines. Ook ideeën voor een volgende reisbestemming haal ik al eens uit een blaadje. Die komen dan op mijn bucketlist, een lijst die door corona alleen maar langer geworden is. Want door de lockdowns was er meer tijd om te lezen. De dagblad handelaar heeft het voorbije jaar dan ook goed aan mij verdiend. Dat tragere leven, dat ons werd opge drongen, zullen we terugzien in onze manier van reizen. Dat voorspellen de experts van de luxereissector. Slow travel was voor de pande mie al aan het opkomen en zou nu een boost moeten krijgen. Bij traag reizen dompelt u zich onder in een bestemming en holt u niet van hot naar her om de mustsees van een regio of land als een razende af te vinken. Dat heeft als voordeel dat minder gereisd moet worden en er dus minder kans op besmetting is. Ook in andere reistrends wijst de
Sonja Verschueren, Coördinator Wealth
Het tragere leven dat ons door corona werd opgedrongen, zien we terug in onze reizen.
luxetoerist ons de weg. Afgelegen bestemmingen worden een nieuwe trend. Weg van de grote massa en de drukte waar het coronavirus zo dol op is. Door in onze eigen bubbel naar afgelegen plekken te reizen, is de kans kleiner dat we besmet raken. We nemen u in dit magazine mee op zoek naar de ultieme privacy. Het verhaal doet me terugden ken aan een reis die ik zeven jaar geleden met mijn dochter maakte. Een klassieker: een roadtrip langs de westkust van de Verenigde Staten. Voor een groot deel weg van de grote massa op dat bezoek aan Disneyland LA na én in onze eigen bubbel. Weliswaar niet met een luxecamper, maar in een kleine SUV. Ook niet in een luxetent daar dient een tent toch ook niet voor maar in kleinschalige motelletjes. Zorgvuldig door mezelf uitgekozen. Met de hulp van enkele magazines, weet u wel. Maar wel onvergetelijk, omdat we ’s ochtends bij onze pancakes een bol boter geserveerd kregen zo groot als een bol vanilleijs (welkom in Amerika). Omdat de voorziene rustdag aan het zwembad er eentje werd met een dikke fleece aan (ja, het kan koud zijn in de bergen). En omdat hoe goed je je reis ook voorbereidt er altijd wel iets verkeerd loopt (wist ik veel dat die hotelketen twee vestigin gen in de stad had en wij om 21 uur bij de verkeerde incheckten). Hebt u al reisplannen voor deze zomer? ■
32
Elf tips om uw familie bedrijf over te laten
38
De klik tussen een topdokter en wijn: ‘Als je niet innovatief denkt, ben je verloren’
46
Als de mancave een paleis wordt
‘Wealth’ is een uitgave van Mediafin. Bijlage bij De Tijd van 11 juni 2021. Coördinatie: Sonja Verschueren, eindredactie: Carl Pansaerts, vormgeving: Ilse Janssens, fotoredactie: Tim Ricour, coverbeeld: Chris Burkard, hoofdredacteur: Peter De Groote, redactiedirecteur: Isabel Albers, v.u.: Peter Quaghebuer, Havenlaan 86c, bus 309, 1000 Brussel.
Haal alles uit het leven
Dit is het moment om te vertrouwen op ING Private Banking. We ondersteunen u bij het waarmaken van uw dromen en ambities, met persoonlijk advies voor het beheer van uw vermogen.
Contacteer ons via ing.be/privatebanking Aanbod voor beleggingen, investeringen en/of verzekeringen onder voorbehoud van aanvaarding door ING België (of in dit geval door de betrokken verzekeringsmaatschappij) en mits wederzijds akkoord. De voorwaarden en bepalingen (reglementen, tarieven, document met essentiële beleggersinformatie en alle bijkomende informatie) zijn verkrijgbaar in uw ING-kantoor of op www.ing.be. ING België nv • Bank/Kredietgever • Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel • RPR Brussel • Btw: BE 0403.200.393 • BIC: BBRUBEBB • IBAN: BE45 3109 1560 2789. – www.ing.be – Neem contact op met ons via ing.be/contact –Verzekeringsmakelaar ingeschreven bij de FSMA onder het nummer 0403.200.393. Verantwoordelijke uitgever: Sali Salieski • Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel. 06/2021
8
wealth juni 2021
Met de mogelijkheid een privéjacht of een afgelegen chalet op een gletsjer te huren lijkt de luxetoerismemarkt alle troeven in huis te hebben om de coronamoeë reiziger te verleiden. Wordt de vraag naar virusvrij isolement een blijvende erfenis van de pandemie? En wat verandert er nog?
9
Mensen zijn bereid een premie te betalen voor een vakantie in ultieme privacy. De Sheldon Chalet op een gletsjer in Alaska staat daar garant voor. © CHRIS BURKARD
IS LUXETOERISME IN EEN VIRUSVRIJE BUBBEL EEN BLIJVER?
10
wealth juni 2021
V
TEKST: KRIS VAN HAMME
oor sommigen was de coronapandemie een goudmijn, zelfs in een hard getroffen sector als het toerisme. Of wat dacht u van een omzetverhoging met 300 procent in het coronajaar 2020? Het overkwam Sheldon Chalet, een boetiekhotel op een gletsjer in Alaska in de schaduw van de majestueuze Denali-piek. De luxechalet is zo afgelegen dat hij tijdens corona een uitzondering kreeg en mocht openblijven voor de selecte bezoekers die er met de helikopter neerstrijken. Een kans die vermogende reizigers niet lieten liggen toen de wereld op slot zat. De eigenaars konden de prijzen vlotjes optrekken en in één moeite de ultieme luxe aanbieden in deze virustijden: een volledig hotel voor één gastenbubbel. Wie als stel alle vijf kamers voor drie nachten huurt, moet wel 35.000 dollar neertellen, maar hoeft dan niet te vrezen voor besmetting door andere gasten. Of je kan er de banden aanhalen met meereizende familie en vrienden die door de lockdowns lange tijd uit het zicht waren.
‘Luxe is altijd synoniem geweest met exclusiviteit. Je betaalt een premie om iets voor jezelf te hebben. Het luxetoerisme is klaar voor dit soort reiziger’, zegt Alexandra Avila, de oprichter van REYA Communications, een pr-specialist voor de luxetoerismesector. Of het nu gaat om privéjachten, private villa’s en ranches, of de Sheldon Chalet (een klant van REYA), mensen zijn bereid een premie te betalen voor een vakantie met de ultieme privacy, zegt Avila. De Sheldon Chalet is volgeboekt tot oktober. ‘Dat is het verschil met de financiële crisis van 2008. Mensen hebben nu geld, maar ze kunnen het niet spenderen omdat alles gesloten is.’ Met uitzondering van een chalet in Alaska. Nu de economieën en de grenzen mondjesmaat heropenen in het spoor van de vaccinatiecampagnes, maakt de toerismesector zich op voor een heropleving. Het luxesegment zal daarbij eerst opveren en mogelijk marktaandeel winnen op de lan-
We evolueren naar een bewustere manier van reizen. Trager, meditatiever en met aandacht voor gezondheid en nieuwe hobby’s.
11
Klanten vragen meer privacy, meer hygiëne. Een eigen bubbel creëren kan door een hele verdieping van een hotel af te huren. Als het iets avontuurlijker mag: met een luxecamper reist u in uw eigen bubbel, zoals hier door Death Valley in het westen van de Verenigde Staten. © BENJAMIN GUILLOT-MOUEIX
te maken en het ‘overtoerisme’ in steden als Barcelona en Venetië aan te pakken. ‘We gaan van een model van hoe meer toeristen, hoe beter naar een met hogere uitgaven, meer overnachtingen en premiumtoeristen’, zegt de Spaanse minister van Toerisme María Reyes Maroto Illera in Financial Times. In Italië zet de regering in op duurzamer toerisme, met als eerste resultaat het bannen van grote cruiseschepen in Venetië. Illera’s Griekse collega gelooft niet meer in meer strandvakanties. Hij verwacht dat toeristen nog twee tot vier jaar minder drukke bestemmingen zullen verkiezen en denkt dat de verhoogde aandacht voor gezondheid een generatie lang zal meegaan.
Verdienmodel
gere termijn, zeggen specialisten. Dat komt in de eerste plaats omdat luxeaccommodaties zoals private eilanden en transport met privéjets virusvrije bubbels mogelijk maken en reizigers sneller over de streep kunnen trekken. ‘Afgelegen bestemmingen worden een nieuwe trend’, voorspelt Avila. ‘Hoe ver kan je gaan om een ervaring helemaal voor jezelf te hebben? Je vertrekt daarbij niet van het hotelaanbod, maar van de gewenste ervaring. Een safari bijvoorbeeld, om dan je eigen kamp te laten bouwen en er alleen met je familie in de jeep op uit te trekken. Of een privéjacht dat je naar bestemmingen zonder hotels of andere toeristen voert.’
Massatoerist Zo’n manier van reizen staat ver weg van het massatoerisme, dat meer tijd nodig zal hebben om zich weer op de kaart te zetten. Als het van de Zuid-Europese ministers van Toerisme afhangt, mag de massatoerist zelfs wegblijven. Ze grijpen de coronacrisis en het geld van het Europese herstelfonds aan om hun toeristisch aanbod te herpositioneren richting de rijkere toerist die meer geld uitgeeft en langer blijft dan een feestweekend. Het past in een wereldwijde ambitie om toerisme duurzamer
35.000 De coronaveilige Sheldon Chalet in Alaska huren, kost 35.000 dollar voor drie nachten.
Als de transformatie lukt, is dat een blijvende impact van de pandemie op de toerismesector. Maar Jan van der Borg, professor geografie en toerisme aan de KU Leuven, is sceptisch. ‘Ik nam vorig jaar deel aan een paneldiscussie waarbij de teneur was dat de toerismesector nu de tijd heeft om na te denken over zijn verdienmodel. Het klonk dat het duurzamer, kwaliteitsvoller, langzamer en veiliger moet. Maar de realiteit is dat de crisis er zo diep heeft ingehakt dat er een enorme drang is om de trein weer zo snel mogelijk op de rails te zetten en pas daarna te zien of er plaats is voor duurzaamheid. Dat is begrijpelijk, maar het is jammer dat we dit momentum dreigen te laten schieten’, zegt Van der Borg. Hij heeft ook bedenkingen bij de Zuid-Europese ambities. ‘Kwaliteitsvol en luxetoerisme zijn niet gelijk. Je moet niet alleen kijken naar de inkomsten, maar ook naar het totale kostenplaatje voor de maatschappij. Dan is de luxetoerist niet de waardevolste. Bij kwaliteitsvol toerisme denk ik bijvoorbeeld aan jonge, culturele meerwaardezoekers die misschien minder geld uitgeven maar wel aandacht hebben voor de sociale structuur van de bestemming, voor de lokale samenleving en verrijkende gesprekken met locals op café. Dat is iets heel anders dan de bubbel van een resort met een golfterrein, waarvan het grasonderhoud niet duurzaam is.’ Nochtans heet het dat ook de luxetoerist meer aandacht krijgt voor de lokale beleving. Slow travel was voor de pandemie al aan het opkomen en moet nu een boost krijgen. Bij traag reizen gaat het er niet om als een razende must-sees af te vinken, maar zich onder te dompelen in een bestemming en via ontmoetingen en ervaringen de authenticiteit te vatten. Dat heeft het praktische voordeel dat minder gereisd moet worden - met minder kans op besmetting - en dat vervelende coronaformaliteiten bij grensovergangen vermeden worden. Het past ook in de mentaliteitsverandering bij veel mensen als gevolg van de lange lockdowns, signaleren toerismewatchers. De pandemie deed ons nadenken over persoonlijke doelen - ook die van onze reizen - en
12
verscherpte de aandacht voor onze mentale en fysieke gezondheid. Ook milieu en duurzaamheid kregen extra aandacht dankzij de dalende CO₂-uitstoot tijdens de lockdowns. Dat alles moet een vertaling krijgen in een bewustere manier van reizen. Trager, meditatiever, met aandacht voor gezondheid - sport, fitness, spa - en het uitdiepen van hobby’s die we tijdens de lockdown opgepikt hebben. Hotels kunnen daarin voorzien, zoals de kamelentocht in het maanlicht op de virusvrije terreinen van het Ritz-Carlton-hotel nabij Dubai.
Personaliseren Spelers in de luxetoerismesector zullen postcorona hun aanbod nog meer moeten personaliseren en met meer variabelen rekening houden, zegt Vicky Steylaerts, opleidingsmanager toerisme aan Thomas More. ‘De definitie van luxe verandert. Vroeger volstond een duur hotel, nu willen gasten een eigen bubbel ver weg van de massa en een gepersonaliseerde social distancing. Klanten vragen meer privacy, meer hygiëne, meer persoonlijke ervaringen. De reisagent zal beter naar de klant moeten luisteren en meer moeten voorbereiden, al is dat eigen aan het luxesegment. Denk aan het maken van afspraken om iets te bezoeken, wat niet langer overal zomaar mogelijk is.’ Hotels spelen in op de vraag naar een meer hygiënische en virusvrije omgeving door een contactloze check-in via een app uit te rollen, naast kamersleutels die via de smartphone werken. Een eigen bubbel creëren kan door een hele verdieping van een hotel af te huren voor de familie. Zo’n verdieping raakt ook makkelijker gevuld bij reizen met meerdere generaties van eenzelfde familie. Dat fenomeen was al even aan het opkomen, maar zal nu volgens Avila een extra duw krijgen. ‘Veel families hebben elkaar lang niet kunnen zien door de lockdowns en willen dat nu al reizend inhalen, samen met de verjaardagen en de andere feesten die ze gemist hebben’, zegt Avila. Een nieuwe trend is de werkvakantie, met dank aan het digitale thuiswerk dat als gevolg van de lockdowns zowat de norm is geworden en mogelijk (deels) een blijver is. Waarom niet een maand of langer
wealth juni 2021
Milieu en duurzaamheid en mentale en fysieke gezondheid kregen extra aandacht tijdens de pandemie. Reizen wordt trager en meditatiever. Een safari in Botswana te paard en een diner met zijn tweeën bijvoorbeeld. © ROGER DE LA HARPE
naar een of andere villa of hotel trekken om van daaruit te werken en tegelijk de lokale sfeer op te snuiven? Al dan niet met het gezin. Sommige hotels spelen daarop in door in werkruimtes en een betrouwbaar wifisignaal te voorzien.
Roadtrips
Een nieuwe trend is telewerken vanuit het buitenland en tegelijk de lokale sfeer opsnuiven.
Een ander fenomeen is het meermaals verlengen van vakanties nu luchtvaartmaatschappijen zich flexibel opstellen en de herboekingskosten laten vallen, signaleert Avila. Ze meldt ook dat roadtrips met de wagen in de lift zitten in de VS. Niet alleen vanwege het virusgevaar in het openbaar vervoer, maar ook omdat meer mensen een auto gekocht hebben nu ze verhuisd zijn van de stad naar de groenere buitenwijken. Kleinere, minder bezochte steden zouden dan weer op de toeristenradar moeten komen ten nadele van megapolissen en hun veronderstelde virusbroeihaarden. Ook voor regeneratief toerisme verwachten waarnemers een coronaduwtje. Terwijl duurzaam toerisme erover waakt dat bestemmingen niet verder beschadigd worden, gaat regeneratief toerisme een stap verder door de bestemming beter achter te laten dan de toerist ze aangetroffen heeft. ‘Toerisme Vlaanderen werkt daarrond, met aandacht voor kwaliteit in plaats van kwantiteit en een mooi evenwicht tussen alle betrokkenen: bewoners, ondernemers en bezoekers’, zegt Steylaerts. Het gebeurt op een moment dat Belgen noodgedwongen weer meer in eigen land op reis gaan. ‘Zolang de hele economie niet genormaliseerd is, zullen we lokaler en trager reizen, met de auto, de trein, de fiets. Je hoeft niet ver te gaan. De grote vraag is of dat blijvend is als de grenzen weer helemaal opengaan’, zegt Steylaerts. ■
Deutsche Bank Private Banking
Sommigen zien misschien 1 en 0. Wij zien dat artificiële intelligentie $ 15,7 triljoen kan genereren tegen 2030. Onze cliënten profiteren nu al van ons advies over deze beleggingsopportuniteit. En u? Beleggen, dat is zien wat anderen niet zien. Deutsche Bank. De bank voor uw beleggingen.
deutschebank.be/verderzien Bron: https://www.pwc.com/gx/en/issues/analytics/assets/pwc-ai-analysis-sizing-the-prize-report.pdf Deutsche Bank AG, Taunusanlage 12, 60325 Frankfurt am Main, Duitsland, HR Frankfurt am Main HRB nr. 30000. Deutsche Bank AG Bijkantoor Brussel, Marnixlaan 13-15, 1000 Brussel, België, RPR Brussel, BTW BE 0418.371.094, IBAN BE03 6102 0085 7284, IHK D-H0AV-L0HOD-14. V.U.: Olivier Delfosse
PUBLIREPORTAGE - Deze publicatie valt onder de verantwoordelijkheid van Triple Living NV
UNIEKE WOONTEMPEL IN ANTWERPEN
HUIS AAN DE KADE RUILT BETON IN VOOR INDISCHE ZANDSTEEN Al van bij de lancering van Nieuw Zuid zijn de kernwoorden van de nieuwe stadsbuurt duurzaamheid, architectuur, groen, wooncomfort en exclusiviteit. Vijf troeven die ook samenkomen in het prachtige woonproject Huis aan de Kade, dat deze week gelanceerd wordt. Het nieuwste ontwerp van Robbrecht en Daem architecten betovert op zo veel manieren dat de scheiding tussen droom en werkelijkheid lijkt te vervagen. We kunnen je geruststellen: Huis aan de Kade is wel degelijk echt.
ZES ONMISKENBARE TROEVEN VAN HUIS AAN DE KADE
“A Thing of beauty is a joy forever”, schreef de negentiende-eeuwse Engelse dichter John Keats. “It’s loveliness increases; it will never pass into nothingness.” Dat wat mooi is ons op een universele manier kan raken en mettertijd enkel mooier wordt, geloof je meteen wanneer je de plannen voor Huis aan de Kade ziet. Deze unieke woontempel wordt zonder meer een architecturaal pronkstuk waar vergankelijkheid geen vat op heeft. Met dank aan Paul Robbrecht en Hilde Daem, twee van ’s lands bekendste en meest gewaardeerde architecten, die al voor de tweede keer een project ontwerpen voor Nieuw Zuid.
“DEZE UNIEKE WOONTEMPEL WORDT ZONDER MEER EEN ARCHITECTURAAL PRONKSTUK WAAR VERGANKELIJKHEID GEEN VAT OP HEEFT.” Kristof Schellekens, woordvoerder van Triple Living
Het unieke Oosterse ontwerp moet volgens Robbrecht de levendigheid van de stad en de site weergeven. “Ons gebouw brengt mensen bij elkaar”, zo legt hij uit. “De structuur met drie volumes vormt een kleine woonkern op zich, met een binnentuin als hart en met winkels op het gelijkvloers waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. De plooiing van de gevels met een caleidoscopische veelkantigheid, schept beweeglijkheid. Huis aan de Kade is bovendien een stuk van de grond gelicht, waardoor er een connectie ontstaat met de site, maar anderzijds ook met de Schelde en de kades. Nergens heb je een mooier uitzicht over de Schelde en het toekomstige Kaaipark. Het is die weidsheid die we wilden integreren in het gebouw en de appartementen. Grote ramen, erkers, wintertuinen en terrassen maken een beleving van binnen naar buiten toe mogelijk.” “Wat meteen in het oog springt als je naar Huis aan de Kade kijkt”, zegt Kristof Schellekens, woordvoerder van Triple Living, “is de warme, dieprode kleur van de Indische zandsteen, die gebruikt wordt
—
Warm en licht Oosters ontwerp van Robbrecht en Daem architecten
—
Exclusieve uitstraling door caleidoscopische plooiingen en aardse materialen
—
Ruime en comfortabele appartementen met veel licht
—
Ruime wintertuinen en terrassen
—
Grote gestileerde gemeenschappelijke binnentuin
—
Poëtisch uitzicht over de Schelde
in plaats van beton. De zandsteen is dezelfde als de rode steen van het MAS, maar in een residentieel gebouw heb ik die nog nergens anders gezien. Het geeft het geheel een exotische sfeer en een heel exclusief karakter. Het lijkt wel een tempel. De aardetinten en de golvende gevels zorgen tegelijkertijd voor een unieke warme lichtreflectie tot diep in de leefruimtes. Dat schept een gevoel van rust, comfort en intimiteit in de woning. De gestileerde binnentuin, ook een enorme troef en het hart van Huis aan de Kade, werd ontworpen door Bureau Bas Smets.” Droomt u ook van een exclusief plekje, middenin in de stad, waar u tot rust kan komen en helemaal uzelf kan zijn? Neem een kijkje op HUISAANDEKADE-ANTWERPEN.BE of maak nu al een afspraak met één van onze vastgoedexperts op 03/336.00.00.
16
wealth juni 2021
INVESTEREN IN EEN LANGER LEVEN Supplementen die claimen het lichaam langer gezond te houden. Luxeklinieken voor een gepersonaliseerde behandeling tegen veroudering. Zombiecellen opruimen om jong te blijven. De markt voor levensverlenging boomt.
TEKST: ROEL VERRYCKEN ILLUSTRATIE: PIETER VAN EENOGE
I
eder jaar een volledige screening van top tot teen onder de MRI-scanner om weefsel en organen in detail in beeld te brengen. Aangevuld met een uitlezing van het DNA, wat een al dan niet kwaadaardige genetische mutatie aan het licht kan brengen. Ook nog een batterij aan tests, van een elektrocardiogram tot een bloedanalyse. En een constante opvolging - op basis van 150 gigabyte aan gepersonaliseerde data - via specifieke programma’s voor voeding, beweging en stressniveau. Dat krijgen de klanten van Health Nucleus, een gespecialiseerde kliniek in San Diego in het zuidwesten van de VS. Het lidmaatschap kost tussen 5.000 en 25.000 dollar per jaar, afhankelijk van het programma. De bedoeling? Ziektes en andere afwijkingen in een zo vroeg mogelijk stadium opsporen om de levens van de klanten te rekken. Het bedrijf zegt op zijn website dat bij 14 procent van de klanten medische problemen worden vastgesteld die onmiddellijke actie vereisen en dat bij 26 procent aandoeningen opduiken die aandacht op langere termijn
vragen. Bij de rest gaat het vooral om de verbetering van de levenskwaliteit. De antiverouderingskliniek, opgericht door de biotechstart-up Human Longevity, is populair, maar niet onbesproken. Wetenschappers zijn kritisch over de aanpak en twijfelen aan de beloftes van het bedrijf. Dat houdt Health Nucleus niet tegen uit te breiden naar Dubai en Singapore. De vraag naar dit soort behandelingen stijgt en ook op andere plaatsen duiken soortgelijke initiatieven voor een gepersonaliseerde aanpak van de veroudering op. Het wijst op de groeiende aandacht van een gefortuneerd cliënteel voor investeringen in langer leven, zegt Het doel is Phil Newman vanuit Londen. de periode van Newman is de oprichter van Longevity.Technology, ziekte zo lang een website over de groeien- mogelijk uit de business van levensverlen- te stellen en zo gende technologieën en the- kort mogelijk rapieën. Hij merkt een trend te houden. op waarbij rijken - onder anderen succesvolle ondernemers en bitcoinbeleggers Phil Newman, - almaar meer willen investe- Longevity.Technology ren in langer leven. Dat doen ze door geld uit te geven aan hun eigen gezondheid met het oog op extra jaren en door biotechstart-ups te financieren die veroudering willen tackelen. ‘We zien een groeiende groep vermogende individuen die zo lang mogelijk willen genieten van hun rijkdom en willen profiteren van de nieuwe technologieën en therapieën die ze financieel steunen’, zegt Newman.
Minstens 100 jaar De Zwitserse zakenbank UBS ondervroeg vorig jaar ruim 5.000 high net worth investors, klanten met een investeringsvermogen van minstens 1 miljoen dollar. 90 procent van hen noemt investeren in gezondheid een prioriteit. Ook opvallend: iets meer dan de helft verwacht minstens
17
18
wealth juni 2021
100 jaar te worden, een groot verschil met de levensverwachting bij de brede bevolking, die in ons land 81,8 jaar bedraagt. Volgens nog een ander rapport, van Bank of America Merrill Lynch, zou de markt voor levensverlenging de komende vijf jaar aandikken tot ruim 600 miljard dollar. In het wereldje bestaat een droom die longevity escape velocity heet. Dat is het fenomeen waarbij de wetenschap zodanig snel vooruitgaat dat door alle ontwikkelingen de levensverwachting elk jaar met meer dan een jaar toeneemt en je kunt ‘ontsnappen’ aan het einde. ‘Als je voldoende geld hebt en als je kan profiteren van de beschikbare wetenschap en de technologie, zou je voor altijd kunnen leven omdat je de dood telkens opnieuw uitstelt.’
Sergey Brin (Google), Jeff Bezos (Amazon) en Larry Ellison (Oracle) zijn enkelen van de superrijken die hopen op een paar decennia bonus.
Van aanpakken naar voorkomen Dat is de theorie. ‘Maar let op, longevity gaat niet om eeuwig leven’, benadrukt Newman. ‘Het gaat erom mensen te helpen gezond, lang en vrij van ziekte te leven. We zien het bewijs dat die boodschap doordringt bij investeerders, en zeker bij family offices. Longevity is een opkomende investeringscategorie die dezelfde opbrengsten zal hebben als traditionele biotech en medische toestellen. De focus verschuift van het aanpakken van ziekten naar het voorkomen dat ze optreden.’ Aan welke oplossingen denken de investeerders dan? Newman onderscheidt twee groepen. De eerste zet in op voedingssupplementen, die het grote voordeel hebben dat ze snel op de markt kunnen komen, sneller dan medicijnen die een veel langer goedkeuringstraject moeten doorlopen. Het is onder meer populair geworden om NAD-supplementen te slikken. Nicotinamide adenine dinucleotide is een molecule die helpt bij verschillende cellulaire functies, maar die afkalft bij veroudering, wat dan weer verouderingsverschijnselen in de hand werkt. De NAD-supplementen beloven dat proces tegen te gaan. De tweede groep focust op een doorbraak van medicinale therapieën, zoals het ‘zuiveren’ van het lichaam van afgestorven cellen. Een menselijke cel kan tussen 40 en 60 keer delen, een principe dat de Hayflicklimiet heet. Daarna worden het senescente cellen, die zich niet meer kunnen delen. Door die zombiecellen met geneesmiddelen te verwijderen, blijft een lichaam langer jong. Een pak biotechbedrijven stortte zich op de ontwikkeling ervan, maar voorlopig heeft er niet één een bij mensen werkend middel. Het onderzoeksdomein kreeg een tik toen het Amerikaanse Unity Biotechnology vorige zomer tegenvallende testresultaten opbiechtte.
Multimiljardairs Unity Biotechnology had nochtans de aandacht van de superrijken getrokken. Onder anderen Amazon-oprichter Jeff Bezos en de bekende techinvesteerder Peter Thiel
waren bij de geldschieters. Maar het bedrijf, intussen beursgenoteerd, verloor al ruim de helft van zijn piekwaarde van 700 miljoen dollar. Bezos en Thiel zijn niet de enige multimiljardairs die mikken op enkele decennia bonus. Ook Oracle-oprichter Larry Ellison en Google-costichter Sergey Brin behoren bij de techoptimisten die er veel geld voor over hebben om af te tasten hoe rekbaar het leven is. Daarom investeren ze in onderzoek naar manieren om de veroudering af te remmen. Een van de vaandeldragers in Europa is de Britse miljardair Jim Mellon, die met zijn fortuin Juvenescense oprichtte, een firma die al tientallen miljoenen investeerde in start-ups. Daarbij zit onder meer AgeX, dat met stamceltechnologie verouderd weefsel hoopt te herstellen. In een interview met het Amerikaanse luxemagazine Robb Report noemde Mellon, die ook investeerde in Longevity.Technology, het hele domein ‘de grootste geldfontein’ die hij ooit zag. ‘Als je in de vroege dagen van het internet had geïnvesteerd, was je bij de rijksten van de wereld. We zijn nu in dat stadium, de opportuniteit is gigantisch.’ Voor Newman is het niet verwonderlijk dat de interesse sterk in de lift zit. ‘Het bewustzijn van mensen over hun eigen gezondheid groeit, net als het bewustzijn dat ze voor financiële onafhankelijkheid langer gezond moeten zijn, zodat ze langer kunnen werken. Het doel is de periode van ziekte zo lang mogelijk uit te stellen en zo kort mogelijk te houden. De echt superrijken zijn al in de buurt, voor de rest komt het.’ ■
600 miljard De markt voor levensverlenging zou volgens Bank of America Merrill Lynch over vijf jaar 600 miljard dollar groot zijn.
New Flying Spur V8. This is modern alchemy.
Bentley Brussels launches the One2One Xperience, the safest way to make your dreams come true! Scan the QR-code and choose your very own way and time to discover our 2021 collection and configure your Bentley. Bentley Financial Services offers you a number of attractive solutions visit www.bentleybrussels.be for more information. Bentley Brussels, Grote Baan 399, Grand Route, 1620 Drogenbos, Belgium. Call us on +32 2 704 99 30 or email us at info@bentley-brussels.be New Flying Spur V8 WLTP drive cycle: fuel consumption, l/100km – Combined 12.7. Combined CO₂ – 288 g/km. The name ‘Bentley’ and the ‘B’ in wings device are registered trademarks. © 2021 Bentley Motors Limited. Model shown: New Flying Spur V8.
BENTLEY BRUSSELS
20
wealth juni 2021
HIGH SECURITY HUB LUXEMBURG, HET MAGAZIJN VOOR DE SUPERRIJKEN Topverzamelaars slaan hun waardevolste bezittingen almaar meer op in zwaar beveiligde kluizen. Een rondleiding in de High Security Hub Luxemburg, het magazijn van de superrijken. ‘De vrachtwagens komen met 200 miljoen cash per keer aan.’
21
de vertrouwelijkheid en de fiscale voordelen - de gewapende kluis ligt in een fiscaal vrije zone - maken dit magazijn voor de superrijken extra aantrekkelijk. ‘Is het onmogelijk hier in te breken’, vraagt CEO Philippe Dauvergne luidop. ‘Nee. Maar we doen ons best iedereen die het wil proberen te ontmoedigen.’ De 300 camera’s, de metersdikke kluismuren en de state of the art alarmsystemen zijn een goed begin. Elke vrachtwagen die aankomt, wordt minstens 24 uur op voorhand aangemeld. In een speciale gang controleren veiligheidsagenten de voertuigen en de chauffeurs minutieus voor ze toegang krijgen tot het complex. Carole Schmitz, de commercieel directeur, toont ons enkele apparaten waarmee de vrachtwagens gescand worden. ‘Dit zijn ultragevoelige hartslagsensoren’, zegt ze. ‘Bij een recente scan ging het alarm plots af. Er was een indringer in een vrachtwagen ontdekt. Alle beveiligingsagenten werden verwittigd, en de politie was al onderweg. Het bleek een muis te zijn.’ Zonder speciale pasjes kan je hier geen enkele deur openen. De lift werkt alleen via een biometrisch beveiligingssysteem’, toont Dauvergne. ‘Het apparaat scant niet mijn vingerafdruk, maar de bloedvaten onder mijn huid. In de winter moet ik mijn handen vaak opwarmen omdat mijn bloedvaten door de kou krimpen en niet goed leesbaar zijn. Zelfs als je mijn hand afhakt, heb je er niet veel aan’, zegt hij met een knipoog.
Schatkist
TEKST: EMILIE MOORS FOTO’S: ANTHONY DEHEZ
L
angs een drukke snelweg en vlak achter Findel Airport in hartje Luxemburg ligt de High Security Hub (HSH). De grauwe gevel van de gigantische opslagplaats oogt sober. Behalve de metershoge omheining, gekroond met prikkeldraad, en de vele camera’s doet weinig vermoeden dat hier voor miljarden euro’s aan kunst, edelmetalen, wijnen, vintage auto’s en andere schatten ligt opgeslagen. De schijnbaar ondoordringbare security,
Binnen heeft de in 2014 gebouwde bunker meer weg van een brutalistische schatkist. In het atrium - waar soms feestjes en expo’s gehouden worden - siert een gigantisch kunstwerk van de Portugese artiest Vhils een van de betonnen muren. In aparte luxueuze showrooms kunnen cliënten hun kunstwerken voor een audit of een verkoop tentoonstellen. Verder bevat de HSH een eigen restauratieruimte. De kluizen zijn uitgerust met een speciaal brandblussysteem dat vuur dooft door zuurstof aan de lucht te onttrekken, in plaats van water te gebruiken, dat de kunstwerken zou beschadigen. De Hub heeft een aparte toegangspoort en depot aan de kant van de luchthaven. ‘Een belangrijk detail voor verzekeraars’, zegt Schmidt. ‘In drie minuten kan een kostbare lading van de landingsbaan naar de Hub verplaatst worden.’ Het volledige complex is geacclimatiseerd om de optimale omgeving voor de kunstwerken te creëren. Van de uitlaadpost over de gangen tot de kluizen, de temperatuur in het gebouw is altijd 21 graden, de luchtvochtigheid altijd 55 procent. Er zijn vier bijzondere kluizen voor in totaal 500.000 flessen wijn of champagne. Er zijn kluizen beschikbaar van 100 tot 350 m². Hoeveel ruimte is er nog? ‘Te veel’, zegt Dauvergne. Maar daar wordt
Onze hartslagscanners zijn zo gevoelig dat ze zelfs een muis in een vrachtwagen ontdekken. Carole Schmitz, commercieel directeur High Security Hub
22
wealth juni 2021
Niet minder dan 300 camera’s bewaken elke vierkante centimeter van het kluizencomplex nabij de luchthaven van Luxemburg.
‘In vrijhavens in Genève, Singapore en Peking wordt soms maar 1 procent van de goederen door de douane gecontroleerd. Bij het minste vermoeden van fraude contacteren we de autoriteiten. Als je als crimineel je goederen ergens wilt opslaan, blijf je beter bij ons weg’, aldus Dauvergne
Fiscaal niemandsland
aan gewerkt. Sinds enkele jaren ligt de focus niet alleen meer op kunst - de Hub bewaart bijvoorbeeld de collectie van het Mudam, het Luxemburgs museum van moderne kunst - maar ook op monetaire reserves. ‘De vrachtwagens komen met 200 miljoen cash per keer aan. We stockeren ook industriële goederen, zoals 3D-printers. En sinds kort breiden we uit naar strategische medische reserves.’
Winkelcentrum Een particulier kan niet zomaar met zijn schilderij bij de Hub aankloppen. De kluizen worden verhuurd aan logistieke bedrijven die erkend zijn door de Luxemburgse douane. Die verhuren de opslagruimte dan aan hun cliënten. Hoeveel het kost om een kluis te huren? Dat willen mijn gesprekspartners niet kwijt. De prijs is op aanvraag. ‘Je kan ons vergelijken met een winkelcentrum’, zegt Schmitz. ‘We verhuren winkelruimtes aan verkopers. Wie hun klanten zijn, is onze zaak niet.’ ‘Maar we hebben voldoende checks and balances om fraude en witwaspraktijken te voorkomen’, weet Dauvergne. ‘Elk transitoir bedrijf wordt jaarlijks door ons gecontroleerd en is verplicht een externe antiwitwasconsultant aan te werven.’ De Hub weet welke cliënt welke kluis huurt, maar niet wat de inhoud van de kluizen is. Het is de douane die alle objecten die binnenkomen, controleert. De scheiding tussen de twee diensten is heel scherp. Tijdens ons bezoek kwam er vrachtwagen binnen om materiaal te lossen, en moesten we de ruimte meteen verlaten. Voor hoeveel miljarden aan kunst en andere schatten er in de kluizen ligt opgeslagen, weet dus ook enkel de douane. ‘Maar we zijn wel verzekerd voor zo’n 10 miljard euro’, vertelt Schmidt.
500.000 De High Security Hub heeft ruimte voor de opslag van 500.000 flessen champagne of wijn.
Een veilige opslagplaats en discretie hoeven niet per se op malafide praktijken te wijzen. Toch is de kritiek vaak dat superrijken hun kunstcollecties aan het oog van de belastingen onttrekken door ze in vrijhavens te verbergen. Ook de High Security Hub - tot voor kort Le Freeport - is niet vrij van controverse. Vrije zones of vrijhavens werden ontwikkeld voor goederen die in transit zijn. Koop je een object in een vrije zone, dan hoef je daar geen omzetbelasting of vermogenswinstbelasting op te betalen. Pas als de goederen de vrije zone verlaten, is een aangifte nodig. Een fiscaal niemandsland, zeggen sommigen. Nochtans is het volkomen legaal. ‘30 procent van de wereldhandel gebeurt via vrijhavens’, zegt Dauvergne. Het addertje onder het gras is dat de goederen in deze hoogbeveiligde hangaars niet echt in transit zijn. In de praktijk blijven ze decennialang in de schatkamers liggen. Voor het werk het aankomstland bereikt, kan het al meermaals van eigenaar gewisseld zijn. Nochtans is de High Security Hub met zijn strenge douanecontroles een stap in de goede richting. ‘Ik kan u over 20 jaar een volledige lijst bezorgen van elk object dat hier ooit opgeslagen is. Dat is heel anders bij de vrijhavens in Genève bijvoorbeeld. Men heeft geen idee wat daar tussen 1939 en 1945 verstopt is. Door insiders wordt het wel eens het musée des horreurs genoemd, zegt Dauvergne. ■
“ Uw dierbaren, uw geschiedenis,uw vermogen. Wat belangrijk is voor u, is belangrijk voor ons.” Wij ondersteunen u in het beheer en het behoud van uw vermogen. Wij hebben aandacht voor alles wat u en uw dierbaren belangrijk vinden. Dat is een aparte benadering, die wij in Luxemburg al 100 jaar en in België al 10 jaar hanteren om uw vermogen te laten floreren. Neem contact op met onze experten. Kortrijksesteenweg 218, 9830 Sint-Martens-Latem Tel.: 09 244 00 48 • www.banquedeluxembourg.be
Banque de Luxembourg, naamloze vennootschap – Bijkantoor in België. Terhulpsesteenweg 120 - B-1000 Brussel. RCS Luxembourg B5310. Btw: BE 0830.227.057 – RPR Brussel.
STEVEN MAERTENS
HEAD OF FLEMISH MARKET
24
wealth juni 2021
25
ZWEMMEN TUSSEN TWEE GEBOUWEN Een man zwemt in de Sky Pool, een doorzichtig zwembad tussen twee exclusieve woongebouwen in de buurt van de Amerikaanse ambassade in het zuiden van Londen. Dit is het eerste zwembad in zijn soort ter wereld. ■ © BELGAIMAGE
In vijf jaar heeft TreeTop Asset Management jaar zijn aanpak helemaal heruitgevonden. Nu het een minderheidsdeelname in het Schotse Aubrey Capital Management heeft, onderscheidt TreeTop zich vandaag grondig van de grote banken. ‘Ons activabeheer is gebaseerd op een wereldwijde spreiding via een combinatie van uitstekende actieve vermogensbeheerders en geïndexeerde strategieën.’
Met zijn nieuwe groeimodel is TreeTop klaar voor de toekomst Jacques Berghmans richtte midden jaren 2000 vermogensbeheerder TreeTop Asset Management op. De toekomst van het bedrijf was lange tijd gekoppeld aan het succes van beleggingsfondsen en converteerbare obligaties die Berghmans sinds 1988 samen met Hubert d’Ansembourg beheerde voor Belgische en internationale financiële instellingen. Die fondsen zetten zulke sterke resultaten neer dat de beheerde activa toenamen tot meer dan 3 miljard euro. Maar in 2008 stopte die groei. Enerzijds had de financiële crisis een grote impact op de markt van de converteerbare obligaties. Anderzijds was de veranderde Belgische fiscale context erg nadelig voor de producten die TreeTop beheerde. De populariteit van deze activaklasse viel terug en de private bankers focusten meer op fondsen van eigen huis. TreeTop Asset Management moest zijn werkwijze aanpassen en op zoek gaan naar een meer gespreid en harmonieuzer groeimodel.
biedt bedrijven, organisaties en overheden toegang tot het netwerk van De Tijd. Om hun visie, ideeën en oplossingen te delen met de De Tijd-community. TreeTop Asset Management SA is zelf verantwoordelijk voor de inhoud.
Witte raaf Om zijn productengamma uit te breiden, zocht Jacques Berghmans ‘performante beheerders met een wereldwijde beleggingsbenadering. Hij vond uiteindelijk zijn witte raaf: in 2014 nam hij een minderheidsparticipatie in het Schotse Aubrey Capital Management, een beheerder gespecialiseerd in het actief beheer op de wereldwijde beursmarkten. Het DNA van Aubrey Capital bleek identiek aan dat van TreeTop: talentvolle beheerders die hun eigen vermogensbeheer ontwikkelen. ‘Durven het comfort van de grote financiële instellingen achter je te laten en een eigen bedrijf oprichten, dat vind ik een belangrijk signaal. Wie op zoek gaat naar de goudhaantjes op de beurs, toont voor mij een onontbeerlijke ondernemingsgeest. Als je daarenboven met drie beheerders die sprong waagt, is er een duidelijke teamspirit, waarin iedereen bereid is om naar de ander te luisteren’, vindt Jacques Berghmans.
Van links naar rechts en boven naar onder: Philippe Goossens, Philippe Lowet, Thierry Beauvois Luc Boelaert, Catherine Spitaels, Olivier Debroux
TreeTop slaagde er op die manier in zijn aanbod uit te breiden. In eerste instantie nam het bedrijf de strategie rond wereldwijde aandelen van Andrew Dalrymple, een van de drie stichters van Aubrey Capital, op in zijn beleggingsproducten. Dalrymple, die meer dan 35 jaar beleggingservaring heeft, bracht een deel van zijn professionele carrière door in Azië. In februari 2021 behaalde hij in de categorie ‘Equity – Global Blend’, voor prestaties over een periode van vijf jaar, de 7de plaats op 910 vermogensbeheerders opgevolgd door het agentschap Citywire1. ‘Wij waren zo tevreden over die samenwerking dat we ook andere strategieën van Aubrey Capital geïntegreerd hebben’, zegt Jacques Berghmans. ‘Een daarvan was de strategie die beheerd wordt door Sharon Bentley-Hamlyn, die focust op kleine en middelgrote Europese kapitalisaties. In februari 2021 stond die in de categorie “Equity – Europe Blend” over vijf jaar op de 3de plaats op 311 beheerders.’
‘Een wereldwijd indexfonds biedt zonder te veel kosten toegang tot een aanzienlijk deel van de wereldmarkt’ Jacques Berghmans medeoprichter en beheerder TreeTop Asset Management
Eind 2020 integreerde TreeTop de Global Emerging Markets-strategie. Die zet aandelen in de kijker van bedrijven die voordeel halen uit de consumptiegroei in groeimarkten. In februari 2021 stond deze strategie, op vijf jaar bekeken, bij Citywire nog altijd op de 11de plaats op 414 beheerders in de categorie ‘Equity – Global Emerging Markets’. Bij TreeTop zijn de beheerders specialisten met echte “conviction” strategieën, benadrukt Jacques Berghmans. We volgen met onze teams aandelen overal ter wereld op en selecteren voor elke strategie tussen de 35 en 50 posities. Die sterke concentratie leidt tot een grotere volatiliteit op korte termijn dan de beursindexen. Elk fonds kan individueel bekeken tijdelijk underperformen, dat hoort nu eenmaal bij actief beheer. Die volatiliteit is de prijs die men moet ondergaan om een hoger rendement te behalen op 1 Bron : https://citywireselector.com
‘De voorbije vijf jaar is TreeTop Asset Management radicaal veranderd’ Jacques Berghmans medeoprichter en beheerder TreeTop Asset Management
lange termijn. We bevelen onze klanten dus aan om verschillende strategieën te combineren. Zo spreiden ze hun kansen op rendement.’ Zo won TreeTop Asset Management twee van de tien prijzen bij de uitreiking van de Kristallen Sicav door La Libre Belgique.
Indexbenadering ‘We raden onze klanten ook aan om een deel van hun middelen in indexfondsen te beleggen’, besluit Jacques Berghmans. ‘Een wereldwijd indexfonds biedt zonder te veel kosten toegang tot een aanzienlijk deel van de wereldmarkt en doet de volatiliteit van een aandelenportefeuille aanzienlijk dalen. Bovendien scoren de meeste beheerders niet beter dan hun referentie-index.’ TreeTop biedt zijn nieuwe klanten vandaag systematisch oplossingen aan die zijn aangepast aan verschillende risicoprofielen, en waarvan de blootstelling aan de wereldwijde beurzen gespreid is tussen indexbeheer en ‘conviction funds’.
Een radicale verandering ‘De voorbije vijf jaar is TreeTop Asset Management radicaal veranderd’, zegt Jacques Berghmans. ‘We zijn geëvolueerd van een onemanshow naar een bedrijf dat zich niet meer beperkt tot mijn type van beheer, maar zich ook richt op indexbeleggen en een beroep doet op de expertise van Aubrey Capital, dat een aantal fondsen beheert die tot de beste van hun categorie behoren.’ Goede prestaties behaal je alleen als je je openstelt voor alle aandelenmarkten wereldwijd, daarvan is Jacques Berghmans overtuigd. Tot slot herinnert hij eraan dat TreeTop Asset Management nog altijd een onafhankelijke speler is en dat zijn aandeelhouders zelf beleggen in de producten van de groep: ‘TreeTop en zijn aandeelhouders zijn de belangrijkste beleggers van de fondsen die we aan onze klanten aanbieden. Er is dus een gemeenschappelijk belang. Onze eerste doelstelling blijft de groei van het belegde vermogen.’
Een initiatief van
28
wealth juni 2021
DE VERKOOP VAN EEN FAMILIEBEDRIJF. EEN PRAKTIJKVOORBEELD.
Het was even lastig dat geen van mijn drie kinderen interesse had. Bert Leysen, Verkoper van Gaston Leysen Fineer
29
‘IK SCHREEUWDE HET VAN DE DAKEN DAT MIJN GEZOND BEDRIJF TE KOOP STOND’ Ondernemers die geen opvolging voor hun bedrijf hebben, slaan soms in paniek. ‘Ze zijn bang dat de mensen zullen denken dat er iets fout mee is als ze het verkopen.’
TEKST: DIRK SELLESLAGH FOTO’S: DIEGO FRANSSENS
H
et maakte voor Bert Leysen begin jaren 80 niet meteen deel uit van zijn plannen om in het houtfineerbedrijf Gaston Leysen Fineer van zijn vader te stappen. ‘Ik was net afgestudeerd en had pas een job als aankoper non-food bij Makro’, blikt hij terug. ‘Maar mijn vader werd ziek en hij was heel kordaat dat ik als enige zoon van vijf kinderen het bedrijf moest overnemen.’ Het verhaal van het bedrijf gaat terug tot 1959. Vader Gaston Leysen werkte als vertegenwoordiger voor een fineerbedrijf dat failliet ging. De belangrijkste schuldeiser nam de onderneming over en zette Gaston Leysen aan het
30
wealth juni 2021
weg. Ik moet eerlijk zijn, ik heb het daar wel even lastig mee gehad. Maar ik had een hele goede boekhouder die zei dat ik het van de daken moest schreeuwen dat ik voor mijn gezond bedrijf geen opvolging had en dat het dus te koop stond.’
Trein
Ik heb geluk gehad dat de overnemer me vertrouwde en me carte blanche gaf. Bert Leysen, Verkoper van Gaston Leysen Fineer
Voor Leysen was een belangrijke voorwaarde bij de verkoop van het bedrijf dat al het personeel moest aanblijven. Op die voorwaarde liepen enkele biedingen vast. Maar in 2007 kwam het tot een akkoord met Bulo, de grote fabrikant van kantoormeubelen en ook een familiebedrijf. ‘We waren een goede leverancier van Bulo. Het kende ons verhaal. Bulo had een groot magazijn dat leegstond. Het had mijn bedrijfsruimte niet nodig. Daarom heb ik niet het volledige bedrijf verkocht, maar alleen het handelsfonds. Ik ben niet van de mentaliteit dat morgen al het geld op mijn bankrekening moet staan. Ik heb de gebouwen een tijd verhuurd en anderhalf jaar later kunnen verkopen aan de huurder.’ ‘De tijden zijn intussen wat veranderd, maar 14 jaar geleden werd soms nog vreemd opgekeken als iemand zijn familiebedrijf wilde verkopen. De conclusie was dan dat er iets mis moest zijn met de zaak. Via mijn moeder hoorde ik dat het gerucht de ronde deed dat ons bedrijf failliet was. In Nederland merkte ik een heel andere mentaliteit. Daar feliciteerden ze me met de verkoop. De trein komt maar één keer voorbij en dan moet je erop springen, is daar de houding.’
Knowhow hoofd ervan. Ze kwamen overeen dat hij een vergoeding in aandelen zou krijgen als hij het bedrijf er bovenop kreeg. Toen Bert Leysen in 1982 de leiding van het bedrijf overnam, had zijn vader een belang van 49 procent in de onderneming opgebouwd. Voor zijn vader was het vanzelfsprekend dat hij dat belang overkocht. ‘Maar ik heb vier zussen. Die heb ik toen moeten uitkopen.’ Bert wist nadien ook de andere aandeelhouder uit te kopen en werd zo voor 100 procent eigenaar van het bedrijf. In de jaren daarna bezorgde hij de zaak een groeischeut en boorde hij exportmarkten aan. Halfweg de jaren 2000 werd duidelijk dat geen van de drie kinderen van Bert Leysen geïnteresseerd was in de voetsporen van hun vader te treden. ‘Ze hebben alle drie een mooi diploma en gaan hun eigen
‘We spraken af dat ik me als CEO zou blijven engageren en al mijn knowhow zou inbrengen. Dat is een supergoede deal voor beide partijen geworden. Mijn boekhouder zei dat ik misschien wel 10 procent meer had kunnen krijgen, maar ik vond het vooral een goede zaak dat ik mijn personeel mee kon laten overnemen. Je mag niet onderschatten in welke mate het sociaal passief op de verkoopprijs van een onderneming kan wegen. In dit geval is het behoud van het personeel net een troef en een meerwaarde geweest. De knowhow ging mee naar de overnemer.’ Na de overname werd de zaak omgedoopt tot Bosq en moest Leysen voor een baas werken. ‘In het begin was dat lastig, want nu moest ik tekens overleggen over ideeën en investeringen. Dat is even de knop omdraaien. Maar ik heb geluk gehad dat de overnemer me vertrouwde en me carte blache gaf.’ Sinds kort is ook bij Bulo een nieuwe generatie aangetreden. Leysen heeft een stap opzij gedaan en een van de telgen van de aandeelhouders van Bulo is nu CEO bij Bosq. ‘Ik spring alleen nog bij voor speciale projecten. Maar we bellen dagelijks met elkaar.’ ■
100% elektrisch. 100% ontdekking. 100% Porsche.
De nieuwe Taycan Cross Turismo. Zinderende ziel.
Milieu-informatie (K.B. 19/03/2004): www.porsche.be
22,4 – 26,4 kWu/100km (WLTP). Adverteerder/V.U.: D’Ieteren Automotive S.A./N.V., Porsche Import, Vincent Struye - Maliestraat 50, 1050 Elsene, KBO BE 0466909993. Contacteer uw concessiehouder voor alle informatie over de fiscaliteit van uw voertuig.
32
wealth juni 2021
—————¬
‘DE OVERDRACHT VAN EEN FAMILIEBEDIJF KAN VIJF TOT TIEN JAAR DUREN’ Een familiebedrijf van de ene naar de andere generatie overdragen is een delicate oefening. Tijdig de opvolging op de sporen zetten, de strategische doelen van de onderneming goed uittekenen en alle leden van de familie bij het proces betrekken kan veel problemen voorkomen. ‘En onderschat de emotionele aspecten niet.’
D
TEKST: DIRK SELLESLAGH
e overdracht van een familie bedrijf wordt niet altijd even goed voorbereid. Soms denkt de ondernemer er gewoon niet aan omdat hij te druk bezig is met de dage lijkse leiding van het bedrijf. Soms is het een ‘probleem’ dat vooruit wordt geschoven omdat men niet graag bezig is met de dag waarop het levenswerk uit handen moet worden ge geven. Maar die dag komt er toch. Op dat moment is het goed een uitgewerkt plan te hebben. We spraken specialisten die een ruime ervaring hebben met het begeleiden van familiebedrijven. Uit de gesprekken distilleerden we de volgende aandachts punten.
——¬
Begin op tijd met het regelen van de overdracht
Het regelen van de opvolging in een familiebedrijf moet in principe een werk van jaren zijn. ‘Volgens onder zoek kan het overgangsproces vijf tot zelfs tien jaar duren’, zegt Jozef Lievens, advocaat en de bezieler van het Instituut voor het Familiebedrijf. ‘Het is ook geen rechtlijnig pro ces. In veel gevallen kent de opvolging ups and downs die meestal verklaard worden door emotionele aspecten. Er kunnen weerstanden zijn bij wie de onderneming over draagt, maar ook bij de familie.’ Bovendien kan het management van de onder neming de sfeer rond de overdracht mee bepalen. ‘Soms ziet het topkader de overdrager liever blijven en twijfelt het aan de opvolger’, zegt Lievens.
——¬
Stem het actieplan af op de situatie
Niet alle bedrijfsoverdrachten zijn dezelfde. In het ene geval is het de eerste generatiewissel, terwijl in het andere geval al een zekere traditie in de aflossing van de wacht bestaat. Elk van die situaties vergt een specifieke benadering. ‘Als al meermaals generaties elkaar hebben op gevolgd, is het kader er al’, zegt Olivier Van Belleghem, directeur Wealth Management bij BNP Paribas Fortis. ‘Er is dan mogelijk een familiecharter, een regeling over het aantal zitjes in de raad van bestuur, een aandeelhou dersovereenkomst...’ Bij een eerste wissel is het aandeelhouderschap van het bedrijf weinig vertakt. Dat maakt de situatie een voudiger, omdat er minder mensen bij betrokken zijn. De moeilijkheid ligt in dat geval soms bij de al te emotionele betrokkenheid van de oprichteroverdrager op het mo ment dat hij zijn levenswerk afstaat.
Het is een grote fout het fiscale aspect als uitgangspunt voor de overdracht van een bedrijf te nemen. Benoît Frin, BNP Paribas Fortis
DISCOVER OUR LIVE VIEWS
@
SALES OFFICE
Start bouw fase II juni ‘20
Oplevering fase II zomer ‘22
SALES UP AND RUNNING vastgoed-degroote.be 059 80 91 91
34
——¬
wealth juni 2021
Definieer de functie van alle spelers
Bij een opvolging veranderen doorgaans de meeste spelers in het familiebedrijf van functie. Veel aandacht moet gaan naar de nieuwe taak die de overdrager zal spelen. Wordt hij adviseur, voorzitter van de raad van bestuur of zal hij een andere rol spelen? ‘Als zijn toekomstige taak niet goed wordt gedefinieerd, dreigen conflicten met de opvolger’, zegt Lievens. Ook de functie van de andere spelers moet goed in kaart worden gebracht. Als iemand naar aanleiding van de opvolging voor het eerst aandeelhouder of bestuurder wordt, moet hij goed weten wat de inhoud van zijn nieuwe taak is.
——¬
Houd rekening met de passieve aandeelhouders
‘Betrek iedereen bij het beslissingsproces’, zegt Van Belleghem van BNP Paribas Fortis. Enerzijds heb je de rechtstreeks betrokken familie die actief is in het bedrijf. Anderzijds heb je vaak takken van de familie die wel aandeelhouder zijn maar minder betrokken zijn bij de dagelijkse leiding. In enkele gevallen worden die niet in het beslissingsproces meegenomen en krijgen ze pas op het einde te horen wat beslist is. Soms worden ze dan geconfronteerd met zaken waar ze zich niet in vinden. Dat moet absoluut worden vermeden.’ Benoît Frin, directeur Estate Planning bij BNP Paribas Fortis, benadrukt dat de rol van actieve en passieve aandeelhouder niet voor altijd vastligt. ‘Een tak van de familie die op een bepaald moment de rol van passieve aandeelhouder vervult, kan later perfect een actieve aandeelhouder worden. Misschien niet in deze generatie, maar dan wel in de volgende.’
——¬
Wik schenken en verkopen tegen elkaar af
Vaak worden de aandelen in het familiebedrijf aan de kinderen geschonken. Maar het gebeurt almaar meer dat de onderneming wordt verkocht aan het kind dat de zaak actief zal verderzetten. Een verkoop heeft verschillende voordelen. Niet alleen zou de drive om de onderneming naar een hoger niveau te tillen er volgens bepaalde studies groter door worden, het schept ook meer klaarheid voor iedereen. ‘Als alle kinderen aandeelhouder zijn en een van hen het bedrijf op dagelijks basis gaat leiden, moet die daar een vergoeding voor krijgen’, zegt Stijn Dinneweth, Senior Estate Planner bij Belfius. ‘Soms leidt dat tot spanningen tussen de kinderen, omdat degenen die geen actieve rol in het bedrijf hebben alleen geld krijgen als de algemene vergadering beslist een dividend uit te betalen. Een verkoop aan een van de kinderen kan dat oplossen, omdat de niet-actieve kinderen als niet-aandeelhouder niet langer een band met het bedrijf hebben.’ Een verkoop hoeft volgens Rudi Aerts, verantwoordelijke Business & Wealth Services Vlaanderen bij Belfius, financieel niet belastend te zijn voor het kind dat de onderneming overneemt. ‘Niets zegt dat het totale aankoopbedrag in een keer moet worden betaald. Men kan werken met ‘vendor loans’, waardoor een deel van de verkoopprijs pas later betaald moet worden.’ Een vendor loan is een soort van uitgestelde betaling die in de vorm van een lening wordt gegoten. De verkoper kan voor een vendor loan kiezen om de overname te vergemakkelijken. Het procedé wordt vaak gebruikt bij de verkoop aan de kinderen of het management.
——¬
Een onbekwame opvolger kan het familiebedrijf naar de afgrond leiden. Jozef Lievens, Instituut voor het Familiebedrijf
Bekijk alle alternatieven
Om een onderneming van de ene generatie op de andere over te dragen moeten enkele voorwaarden vervuld zijn. ‘Ik stel altijd drie vragen’, zegt Lievens. ‘Staat iemand klaar voor de opvolging. Hebben alle betrokkenen een gedeelde eigenaarsvisie. En kan het familiebedrijf autonoom overleven. Is het antwoord drie keer ja, dan kan de overdracht plaatsvinden. Zijn niet alle drie de voorwaarden vervuld, dan moeten alternatieven worden gezocht.’ Naast de familiale opvolging bestaan nog twee andere mogelijkheden: de verkoop van het familiebedrijf en de familiale controle. In het laatste geval behoudt de familie de eigendom van het familiebedrijf, maar trekt ze management van buiten de familie aan om het familiebedrijf te leiden. ‘Zo’n 55 tot 60 procent kiest nog altijd voor een familiale opvolging’, stelt Lievens vast. In 30 procent van de gevallen gaat de voorkeur naar een verkoop en 15 procent kiest voor het behoud van het bedrijf met een externe manager.’
Zo’n 55 tot 60 procent van de familie bedrijven kiest nog altijd voor een familiale opvolging. Jozef Lievens, Instituut voor het Familiebedrijf
Het exclusieve vastgoed dat bij u past, de bijzondere aanpak die u verwacht.
vanderbuild.be
deel van
36
wealth juni 2021
——¬
‘Ik denk dat meer en meer familiebedrijven zon der opvolging vallen’, zegt Aerts. ‘We zien almaar vaker dat kinderen niet geïnteresseerd zijn om de zaak over te nemen. Ze willen niet leven als hun ouders. De jongere generatie streeft meer naar levenskwaliteit en heeft een andere visie dan de vorige generatie.’ ‘Wij moeten dan zeggen dat het ook op een andere manier kan’, zegt Dinneweth. ‘Het bedrijf moet niet per se op de manier van hun ouders gerund worden. Ze kunnen een externe partij het bedrijf laten leiden en als aandeel houder actief blijven en de langetermijnvisie uitstippelen.’ ‘De juiste beslissing is die waar de familie zich in terugvindt’, zegt Van Belleghem. Er kunnen ook voor waarden worden uitgewerkt voor de verdere gang van zaken na de overdracht. ‘Sommige families beslissen dat wie niet actief in het bedrijf geïnteresseerd is uit het aandeelhouderschap moet stappen. Er kan net zo goed bepaald worden dat niemand verplicht kan worden uit te stappen, of dat niemand verplicht kan worden aan deelhouder te blijven.’
——¬
Hou opvolgingskwesties buiten de raad van bestuur. Dat is iets voor de familieraad. Olivier Van Belleghem, BNP Paribas Fortis
——¬
——¬
Geef de medewerkers een duidelijk perspectief
Neem fiscaal-juridische overwegingen niet als uitgangspunt
‘Het is een grote fout het fiscale aspect als uit gangspunt voor de overdracht van een bedrijf te nemen’, zegt Benoît Frin. ‘Alles moet vertrekken vanuit een analyse van de toekomstvisie voor het bedrijf.’ Lievens kan dat alleen maar beamen. ‘De opvolger moet de ambitie van de familie waarmaken. Het is dan van belang dat hij die ambitie kent. Bij een opvolging komt het erop aan zich te bezinnen over vijf essentiële vragen: waar wil de familie met het familiebedrijf naartoe, wie gaat het familiebedrijf leiden, wat is het toekomstige be stuursmodel van het familiebedrijf, welke rol zal iedereen spelen en hoe wordt de eigendom georganiseerd? ‘Door op die vijf vragen te focussen gaat men naar de essentie van de opvolging en zal men vlugger een beter resultaat boeken. Het is pas als de vijf essentiële vragen een antwoord hebben gekregen dat aan fiscale en juridische optimalisatie moet worden gedacht.’
Bij de opvolging moeten dikwijls keuzes gemaakt worden die emotioneel en familiaal moeilijk liggen. Het kan ge beuren dat een ondernemer twijfelt aan de capaciteiten van de opvolger. ‘Het is dan soms aartsmoeilijk de ouderlijke gevoelens opzij te schuiven en de problematiek realis tisch te bekijken’, zegt Lievens. ‘Nochtans is dat van cruciaal belang want een onbe kwame opvolger kan het familiebedrijf naar de afgrond voeren.’ Een goede manier om de keuzes zo objectief mogelijk te houden is een beroep te doen op een externe adviseur die met een onafhankelijke blik de kwaliteiten van een kandidaat kan taxeren.
Belast het bestuur niet met familiediscussies
De raad van bestuur is het orgaan dat de strategie van een bedrijf uitzet. ‘Hij is niet de plaats voor familiediscus sies over een bedrijfsoverdracht’, zegt Van Belleghem. ‘Daarom is het goed dat naast de raad van bestuur ook een familieraad bestaat waarin alleen familiekwesties aan bod komen.’
Niet alleen de familieleden moeten perspectief krijgen, maar ook de medewerkers van het bedrijf. ‘Die moeten weten of ze doorgroeimogelijkheden hebben of dat ze hun carrièrepad altijd afgetopt zullen zien omdat een dochter of een zoon boven hun hoofd wordt geplaatst’, zegt Van Belleghem.
——¬
Kies opvolgers op een objectieve basis
Almaar meer kinderen zijn niet geïnteresseerd om de zaak over te nemen. Ze willen niet leven als hun ouders. Rudi Aerts, Belfius
Professionaliseer de raad van bestuur
‘In een bedrijf in handen van de eerste generatie vallen veel functies nog samen’, zegt Aerts. ‘De oprichter is zowel manager als directiecomité als raad van bestuur. Het is doorgaans pas vanaf de tweede en zeker de derde generatie dat de functies uit elkaar worden gehaald en het bestuur geprofessionaliseerd wordt.’ ‘In het kader van een opvolging zien we bijna altijd een aanpassing van het bestuur’, beaamt Lievens. ‘Veel on dernemingen beginnen dan pas met een echte raad van bestuur met externe ver tegenwoordigers.’ ■
NIEUW Ontdek AZUR II
Prachtig panorama. Eindeloze luxe. Vergeet vierkante meters. AZUR geeft woonplezier een nieuwe dimensie. Naast de mooiste, hemelsblauwe panorama’s van Antwerpen bieden deze luxe-appartementen en penthouses ook een overvloed aan groen. Ga zalig nietsdoen in het park van het Galgenweel. Of hijs de zeilen op het water. Eender wanneer u wil, lonkt de stad aan de overkant. Van uw eigen terras naar een terrasje in het centrum, het is slechts een kleine stap. Die ruimte en vrijheid om voluit te leven, dat is de grootste luxe van AZUR.
Op zoek naar een nieuw perspectief? Maak een afspraak via www.azur-appartementen.be of bel 03 260 95 60 of verkoop@vooruitzicht.be
38
wealth juni 2021
JULIO PALMAZ, DE UITVINDER VAN DE STENT, BOUWDE EEN INDRUKWEKKENDE HIGHTECH ONDERGRONDSE WINERY.
DE ARTS-WIJNMAKER DIE
39
BERGEN VERZET
Het lijkt geen voor de hand liggende combinatie, maar topdokters en wijn, dat klikt echt wel. Julio Palmaz en zijn hightech ondergrondse wijnmakerij in het Californische Napa Valley zijn daar het levende bewijs van. ‘In welke business je ook zit, als je niet innovatief denkt, ben je verloren.’
H © RV
TEKST: STÉPHANE GODFROID
et heeft iets van een controlecentrum van de ruimtevaartorganisatie NASA. Het hightechcontrolecentrum van Palmaz Vineyards in Napa is adembenemend. Het is het hart van de grootste ondergrondse wijnmakerij ter wereld waar met zwaartekracht wordt gewerkt. Het geniale brein achter de constructie die in Mount George werd gebouwd? Julio Palmaz. Zijn naam doet misschien geen belletje rinkelen, maar zijn uitvinding wel. Palmaz, een verwoed verzamelaar van vintage Porsche-racewagens, is de uitvinder van de coronaire stent. Zijn liefde voor wijn ontwikkelde hij als student. Het moet pure romantiek geweest zijn, de twee jonge onderzoekers aan de University of California in Davis, Julio en Amalia Palmaz, die met hun witte cabrio Triumph Spitfire door de vallei van Napa toerden. ‘We wilden af en toe even weg van onze studie- en onderzoeksplek. We stopten bij ontelbare wijnmakers en restaurants. Zo groeide onze liefde voor wijn en lekker eten’, herinnert Julio Palmaz zich.
© RV
wealth juni 2021
© RV
40
De familie Palmaz voor hun woonhuis, de voormalige winery Cedar Knoll Achteraan (vlnr): zoon Christian en vader Julio Palmaz. Vooraan: dochter Florencia, schoondochter Jessica en mama Amalia Palmaz.
De ‘bibliotheek’ van de wijnmakerij, met de collectie oude jaargangen.
Dat kan dochter Florencia beamen. ‘Ik zie me nog staan schoppen tegen de rotsblokken voor een winery in Sonoma. Ik moet een vervelend kind geweest zijn toen. Maar ja, stel je voor. In die harde cabrio zat ik achterin op een bankje, met een krat wijn als metgezel’, lacht ze. Ook zoon Christian Gastón Palmaz herinnert het zich nog goed hoe wijn al vroeg ‘all over’ was. En hoe zijn vader er een spelletje van maakte voor zijn kinderen. ‘Hij haalde een fles uit de kelder en vertelde waar mama en hij die wijn hadden gekocht. Hij maakte ons nieuwsgierig. Op den duur wou hij dat we over elke fles ten minste vijf zaken konden vertellen. Ongemerkt stuwde hij ons naar de essentie van wat wijn moet zijn: niet alleen de smaak en de geur, maar ook de context, de mensen, de momenten errond…’ Niets wees er toen op dat Julio zou uitgroeien tot een van de allergrootste namen in de medische wereld. Een succes dat begon met geknutsel in zijn garage. Palmaz, geboren in 1945 in La Plata, Argentinië, had ouders met Italiaanse roots. Na studies aan de universiteit van La Plata volgde hij in Californië in het Davis Martinez Veterans Administration Medical Center een opleiding radiologie. In 1974 begon hij met interventionele en vasculaire radiologie in zijn geboortestad. In 1983 verhuisde hij definitief met zijn gezin naar de Verenigde Staten. Palmaz zat al sinds het eind van jaren 70 te tobben over een medisch probleem waarbij katheders werden gebruikt om bloedvaten te openen en de bloedstroom te verhogen. Maar de veiligheid van die apparaten bleek vaak te wensen over te laten. Hij begon te knutselen aan een apparaat dat de wereld op een baanbrekende manier zou beïnvloeden. Met koperen buisjes en een soldeerbout begon hij modellen te maken van wat later zou leiden tot de coronaire stent om vernauwde of geblokkeerde kransslagaders te behandelen. Die uitvinding patenteerde hij in 1985. Die Palmaz®-stent is vandaag gemeengoed en
Palmaz is ermee in de National Inventors Hall of Fame geraakt. Zijn uitvinding geldt als een van de tien patenten die de wereld veranderden. Ze heeft Palmaz geen windeieren gelegd.
Innovatie als attitude
Ik wilde sinds mijn begindagen aan de universiteit mijn eigen wijnen maken. En waar beter dan in Napa Valley kan je de beste wijn ter wereld maken? Julio Palmaz, Palmaz Vineyards
Palmaz had naast de stent nog een plan in gedachten. ‘Ik wilde sinds mijn begindagen aan de universiteit mijn eigen wijnen maken. En waar beter dan in Napa Valley kan je beste wijn ter wereld maken?’, voegt hij er met een kwinkslag aan toe. Hij maakte plannen voor wat een hoogtechnologische en innovatieve aanpak moest worden voor een wijnmakerij van nooit geziene schaal. ‘Innovatie is een attitude’, zegt Palmaz. ‘In welke business je ook zit, als je niet innovatief denkt, ben je verloren. Bovendien zijn wijn en wijn maken voor een geneesheer ook een beetje een natuurlijke zaak. Chemie, natuur, de doorgedreven manier van analyseren… Het was niet zo moeilijk om die hele kant van de chemie ook toe te passen op de diverse technische aspecten van wijn maken. Ik heb dat met heel wat investeringen kunnen toepassen op onze winery, waar technologie hoogtij viert. We laten computers zowat het hele proces analyseren en opvolgen.’
Roots in de 19de eeuw Het land waarop de Palmaz Winery ligt, herbergt een uniek stuk wijnmakerijgeschiedenis van Napa. De site was de
THE 8
Milieu-informatie (KB 19/03/04) : bmw.be
6,4-10,9 L/100 KM • 168-248 G/KM CO2 (WLTP) BMW Belgium Luxembourg NV • Lodderstraat 16, 2880 Bornem • contact.be@bmw.be • www.bmw.be
EXPERIENCES BEYOND DRIVING PLEASURE.
wealth juni 2021
Diep onder Mount George ligt het controlecentrum van Palmaz Vineyards.
© RV
42
thuisbasis van Cedar Knoll Vineyard and Winery, in 1877 opgericht door de broers Henry en Peter Hagen, afkomstig uit het Duitse Mannheim. Cedar Knoll produceerde wijnen die veel prijzen in de wacht sleepten, waaronder een zilveren medaille op de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1889. Toen was Cedar Knoll een van de belangrijkste wijnmakerijen van Napa. De wijngaarden overleefden de druifluisbesmetting in de jaren 1890, maar de drooglegging die van 1920 tot 1933 de productie, de invoer, het transport en de verkoop van alcoholische dranken verbood, werd Cedar Knoll fataal. Het wijndomein raakte in verval en de wijngaarden lagen bijna tachtig jaar braak. Toen de familie Palmaz het pand en de gronden verwierf, was de site zo goed als verlaten. Meteen na de aankoop begon Palmaz met de planning en de bouw van wat wellicht de meest techgedreven winery ter wereld is. Een flink stuk van Mount George werd afgegraven voor de enorme constructie. Nadien werd die opnieuw met aarde bedekt. De wijnmakerij beslaat een ondergrondse hoogte vergelijkbaar met een appartementsblok van 18 verdiepingen. ‘Het technisch vernuft en de inventieve geest van mijn vader is overal te merken’, zegt Florencia. ‘Om de druiven en het druivensap zo zacht mogelijk te behandelen wordt niets overgepompt, maar werken we volledig met zwaartekracht. De vorm en het doel van elke gang en elke tunnel zijn specifiek ontworpen voor de exacte beweging van de wijn op dat moment. Dat bezorgt onze wijnen hun bijzondere finesse en textuur.’ Onder leiding van Palmaz werden duizenden grondmonsters ontleed. Zo werden 24 terroirs vastgelegd, gespreid over een hoogteverschil van meer dan 400 meter. Dat resulteerde in de bouw van een wijnmakerij met 24
24 Palmaz Vineyards telt 24 terroirs, die elk hun eigen computergestuurde fermentatietank hebben.
computergestuurde fermentatietanks. ‘De druiven van elke wijngaard worden afzonderlijk gevinifieerd’, zegt Palmaz. Het masterpiece van de ondergrondse wijnmakerij is de fenomenale centrale hal waar je op schermen op het koepelvormige plafond kleurrijke grafieken ziet met een schat aan informatie over de 24 tanks, zoals temperatuur en brix (het suikerniveau in het druivensap of de most). De tanks zijn via een touchscreenconsole regelbaar. Bij de graafwerken van de diverse grottenstelsels werd een goudader gevonden. Florencia lacht als ik daarover wat meer wil weten: ‘Goudvondsten in Noord-Californië zijn niet zo bijzonder. In de bergen zijn nog altijd tonnen goud te vinden. Ik vertel mijn zoon gekscherend dat hij de achtertunnel op niveau 2 bij de wijnmakerij kan openen en daar die goudader hopelijk kan terugvinden als wijn ooit weer verboden wordt in Amerika.’ De bouw van de winery duurde van 2000 tot 2007 en kostte meer dan 20 miljoen dollar. Een en ander werd gefinancierd met de opbrengst van zijn patent voor de stent, dat Palmaz in 1997 aan Johnson & Johnson verkocht. Voor een dergelijk groot bouwwerk was er wel wat burenprotest. Florencia verdedigt de plannen en de aanpak van vader Julio met hart en ziel: ‘Mijn vader was buitengewoon gefocust op het respecteren
ONE CARLTON A NEW GLOBAL ICON AT THE HEART OF KNOKKE ZOUTE
BEZOEK MODELAPPARTEMENT OP AFSPRAAK T 059 51 11 15
DEVELOPMENT BY WWW.ONECARLTON.COM
wealth juni 2021
© RV
44
van het land. Hij wil dat onze wijngaard ook in de komende generaties zal gedijen. Zijn toewijding aan waterbehoud en bodembescherming is de basis van al onze teelten. We hebben ook onze eigen waterzuiveringsinstallatie’.
Vindingrijkheid
Waanzinnige technologie
W IJNE N
Tussen de computerschermen is zoon Christian in zijn sas. Hij raakte als kind erg onder de indruk van de analytische en technologische aanpak van zijn vader. ‘Papa had altijd een grote interesse voor techniek, ook al was hij in de eerste plaats als arts opgeleid. Hij leerde me dat je over bijna alles kon leren door te bestuderen hoe het werkte. Technologie heeft me altijd geïntrigeerd. Ik haalde dingen en toestellen uit elkaar. Of ik hielp mijn vader bij het werken aan oude auto’s. Mijn zus was dan weer het creatieve brein.’ ‘Wijn maken en technologie zijn een uitstekende combinatie. Wijn maken is
zowel een artistieke expressie als een fundamentele wetenschap.’ En daar kan Christian zich volop in uitleven. ‘Ja, ik raakte een beetje geobsedeerd door het hele proces en ontwierp na zes jaar zwoegen het allereerste gepatenteerde algoritmische fermentatiecontrolesysteem. Dat heeft een revolutie in gang gezet waardoor gegevens van elke oogst verzameld en beheerd worden. In elke tank zijn sensoren ingebouwd die enorme hoeveelheden informatie bieden over de wijn: de temperatuur op verschillende punten in elke tank, hoe snel de gisting in elke tank verloopt, de hoeveelheid koelvloeistof die wordt gebruikt en talloze andere data’. De tanks zijn zo slim dat ze zichzelf aanpasten en 10 miljoen dollar aan druivensap konden vrijwaren toen het team bij de bosbranden van 2017 het pand moest verlaten.’ Tot slot wil Christian beklemtonen hoe familiaal Palmaz werkt. ‘Alles is echt een family business. We werken nauw samen voor elk detail. Ik concentreer me op de fysieke en wetenschappelijke kant van het wijn maken, terwijl mijn vrouw Jessica de marketing behartigt. Mijn zus Florencia en onze ouders zijn gefocust op het blenden van de wijnen en overleggen nauw met onze wijnmakers Mia en Tina’.
Julio Palmaz bezit de grootste verzameling Porsches ter wereld na die van het Porsche-museum in Stuttgart.
Palmaz Vineyards, Amalia Chardonnay 2018 (78,60 euro) Palmaz is geen fan van geëikte en boterachtige chardonnays. De Amalia Chardonnay is eerder geïnspireerd op de Bourgondische aanpak, met koude gisting en delicate rijping op eik. De wijn heeft een mooie body, maar behoudt veel fraîcheur en finesse. In de aroma’s zitten zelfs wat citrus en limoen en een knappe streep mineraliteit. Ook de mooi doorgerijpte Amalia 2013 is nog verkrijgbaar en kost 69,10 euro.
In de ondergrondse winery huist ook het kantoor van dr. Julio Palmaz, dat door een groot raam wordt gescheiden van een zowat 8.000 vierkante meter grote exporuimte met zijn verzameling antieke vintage Porsche-raceauto’s. Kenners beschouwen zijn collectie als de belangrijkste groep Porsches na het Duitse fabrieksmuseum in Stuttgart. Wat de collectie zo bijzonder maakt, is dat Palmaz zich concentreert op Porches die de race hebben gewonnen waarvoor ze zijn ontworpen. De familie Palmaz haalt inspiratie uit het verhaal van Porsche. Christian Palmaz: ‘Het verhaal van Porsche is er een van strijd en competitie door de jaren, met telkens een ongelooflijke vindingrijkheid, zeker in de jaren 50 tot 70 van de vorige eeuw. Geen enkele andere automaker besteedde in die tijd meer van zijn bruto-inkomsten aan onderzoek en ontwikkeling voor racing dan Porsche. We houden ervan een stukje geschiedenis te verzamelen dat zo’n belangrijk verhaal vertelt’. ■
Palmaz Vineyards, Cabernet Sauvignon 2016 (177,40 euro) Palmaz zou Palmaz niet zijn mocht de blend niet precies becijferd zijn. In deze Cabernet Sauvignon zit 93,49 procent cabernet sauvignon, 3,39 procent cabernet franc, 2,12 procent petit verdot en 1 procent malbec. De wijn opent met aroma’s van rijp fruit, kruidige toetsen en fijne hints van vanille en wat karamel. In de mond komen bosbes en rood fruit. Opvallend knap zijn de zijdezachte tannines en textuur.
De wijnen van Palmaz zijn te koop bij maQUINZE, Madridstraat 15 in Oostende (www.maquinze.com en 0475 62 34 34).
‘De bitcoin vervangt goud als veilige haven voor beleggers’ Staat u ook argwanend tegenover de bitcoin en andere cryptomunten? ‘Dat is wellicht omdat u de principes ervan nog te weinig kent’, zegt Marc Toledo, financieel directeur van bit4you. ‘Deze atypische activa zijn interessant voor zowat elk beleggersprofiel. De meeste bezorgdheden zijn ongegrond.’
Marc Toledo, CFO van bit4you. Marc Toledo, CFO van bit4you.
‘A
l sinds de mens zijn eerste munten sloeg, berust elke munteenheid op vertrouwen’, zegt Marc Toledo. ‘De gebruikers weten dat de uitgever de tegenwaarde zal betalen en dat hij dat stilzwijgende contract zal naleven. Cryptomunten, met de bitcoin als pionier, berusten op hetzelfde principe. Het aantal gebruikers steeg in 2021 van 100 naar 150 miljoen. Ze beseffen dat ze een eenvoudig en veilig betaalmiddel zijn zonder transfer- en bewaringskosten.’ In de praktijk is elke cryptomunt gebaseerd op een register met daarop de identificatiegegevens van elke eigenaar en die van elke waarde-eenheid. Die informatie wordt gekopieerd op duizenden volledig onafhankelijk van elkaar staande servers. Geheimzinnige uitvinder De eerste cryptomunt, de bitcoin, dateert al van 2008. De financiële crisis richtte toen een ware ravage aan. Satoshi Nakamoto, wiens ware identiteit we nog altijd niet kennen, wilde een munt creëren in de vorm van digitale tokens, die niet afhankelijk was van banken en landen. Aanvankelijk beperkte de bitcoin zich tot de wereld van de informatici. Maar geleidelijk aan werd de munt gebruikt voor andere soorten transacties. Vervolgens ontstonden andere cryptomunten die soms gebaseerd waren op activa zoals elektriciteit en vastgoed. ‘Een cryptomunt is de digitale weergave van activa’, verduidelijkt Marc Toledo. ‘Je kan stellen dat het een digitaal actief is dat beheerd wordt door een
PARTNER CONTENT
biedt bedrijven, organisaties en overheden toegang tot het netwerk van De Tijd. Om hun visie, ideeën en oplossingen te delen met de De Tijd-community. bit4you is zelf verantwoordelijk voor de inhoud.
gedecentraliseerd informaticanetwerk. Het zijn de gebruikers zelf die op continue basis dat netwerk controleren en valideren. Die onafhankelijkheid draagt bij tot het statuut van veilige haven dat cryptomunten genieten. Ook de grote pensioenfondsen houden cryptomunten aan om te kunnen diversifiëren, net omdat ze geen enkele correlatie vertonen met de reële economie. Cryptomunten zijn stilaan goud als veilige haven aan het vervangen. In landen met een extreem hoge inflatie kan je er gebruik van maken om te ontsnappen aan muntschommelingen.’ Betalen met cryptomunten wordt ook steeds makkelijker. ‘Ze uitwissen kan zeer eenvoudig op marktplaatsen zoals bit4you. Het zijn dus zeer liquide activa. Voor een belegger zijn ze een gok op de toekomst van deze technologie en op de vraag die eruit voortvloeit. Ik zou ze niet aanbevelen aan hartpatiënten. Ze kunnen sterk fluctueren. Ik zou er alleen geld in beleggen dat je niet nodig hebt.’
© Studio Dann
CRYPTOMUNTEN IN CIJFERS • 2.000 miljard dollar in waarde • 210 miljard dollar wordt elke 24 uur verhandeld
• 8 tot 9 procent van de mensen bezit een of meerdere cryptomunten
• De bitcoin vertegenwoordigt bij benadering 57 procent van de totale markt van de cryptomunten.
• 29 procent van de wereldhandel aanvaardt betalingen in bitcoin via PayPal
• De gemiddelde waarde van de bitcoin in 2019 bedroeg 5.000 dollar. JP Morgan voorspelt op korte termijn een waarde van 148.000 dollar
• 100 miljoen gebruikers in 2020, 150 miljoen verwacht in 2021, 50 tot 60 procent van de wereldbevolking in 2025.
46
wealth juni 2021
ALS DE MANCAVE EEN PALEIS WORDT Het West-Vlaamse Unicus ging een zestal jaar geleden vrij bescheiden van start als designer van eenvoudige bijgebouwen in de tuin. Intussen zet de groep in op het hoogste segment van de markt. ‘We bouwen een mancave met plaats voor een helikopter.’
A
TEKST: PIETER SUY
lle dieren zijn gelijk, maar de kippen van Crispin Odey zijn toch iets gelijker dan andere. De Britse hefboomfondsmanager, die tijdens de financiële crisis rijk werd door te speculeren op een crash van de bankaandelen, haalde enkele jaren geleden de tabloids met zijn ‘kippenpaleis’. De miljardair had zijn architect de opdracht gegeven op zijn kasteeldomein in Gloucestershire een ‘tempel’ op te trekken om zijn kippen in onder te brengen. Odey spendeerde bijna 200.000 euro aan een pluimenpaleis van 72 vierkante meter in palladiaanse stijl omringd
47
door ionische zuilen. Alsof dat niet volstond, besloten Odey en zijn vrouw daar ook nog eens een trappenhal in steen aan te bouwen, waardoor ze vanuit hun tuin rechtstreeks naar het kippenhok konden. Robbert Desmet, de zaakvoerder van de West-Vlaamse bouwgroep Unicus, glimlacht als we hem vertellen over Odeys uitspatting. ‘Een kippenpaleis hebben we nog niet moeten neerzetten’, zegt hij. ‘Al zijn we misschien dicht in de buurt gekomen toen een klant vroeg een schaapsstal te bouwen naast de familielounge die we op zijn terrein aan het bouwen waren.’ Unicus - spreek ‘uniek huis’ uit op zijn West-Vlaams en u begrijpt waar de naam vandaan komt - ontstond als een spin-off van de Menense specialist in houten wand- en gevelbekleding Woodstoxx. Het legt zich toe op het design
en de constructie van exclusieve houten carports, mancaves, wellnessruimtes of andere glamoureuze bijgebouwen. Ook luxueuze maneges en zelfs luxejachthuizen passeren de revue. ‘We staan in voor het design en de uitwerking van concepten voor onze klanten. Voor het bouwen van de houtstructuur, het wind- en waterdicht maken en de installatie van de ramen bundelen we via Woodworx de krachten met Decleir Houtconstructies, een specialist in houtskeletbouw, en met het ramenbedrijf Raemen. Ze zijn medevennoot en partner van Unicus.’ Unicus ging een zestal jaar geleden van start met vrij eenvoudige tuinconstructies. ‘Maar geleidelijk zijn we ons meer gaan toeleggen op de meer exclusieve paviljoenen’, zegt Desmet. ‘Je hebt veel bedrijven die bijgebouwen maken. Maar door ook dat hoogste segment aan te boren
Een oude schuur in West-Vlaanderen werd omgebouwd tot een luxueus extra optrekje. © BERT DEMASURE
48
wealth juni 2021
Waarom je sportwagens en oldtimers wegstoppen in een afgesloten garage, als je ze ook kan tentoonstellen in een glazen luxekooi in je tuin? © BERT DEMASURE
Een bijgebouw kost al snel 2.000 tot 3.000 euro per vierkante meter. Dat is de startprijs. Robbert Desmet, Unicus
zijn we een unieke speler geworden op de Belgische markt.’ Nu corona ons dwingt thuis te werken, vragen almaar meer mensen zich af of het niet zinniger is een apart kantoor in de tuin te installeren. En omdat reizen maandenlang onmogelijk was, draaiden ook de zwembadbouwers overuren. Met poolhouse, voor wie het zich kan permitteren.
Feest rond de autoverzameling Komen ook bij Unicus meer bestellingen binnen dankzij de pandemie? ‘De vraag naar alles wat met zwembaden en bijgebouwen in de tuin te maken heeft, neemt inderdaad toe’, zegt Desmet. ‘Maar die trend was al voor corona bezig. Onze vermogende klanten beschikken doorgaans al over een buitenhuis. Zij zijn niet per se op zoek naar extra ruimte om rustig in te kunnen werken. Ze willen vooral een plaats waar ze zich kunnen uitleven in hun passies. Een plek waar ze bijvoorbeeld hun autoverzameling kunnen onderbrengen en tegelijk ook vrienden kunnen uitnodigen voor een feest, zonder dat daarbij hun woning overhoop wordt gegooid.’ Als u zich niet al te veel kunt voorstellen bij een highend bijgebouw, moet u maar eens kijken naar een opdracht die Unicus uitvoerde voor een klant in West-Vlaanderen. Een oude schuur werd volledig gestript en omgeturnd tot een gigamancave. Daar horen de obligate bar en pooltafel bij. Voorts is er ruimte voor de oldtimercollectie, is er een wijnkelder en zijn er zelfs slaapkamers voor gasten. ‘Zodra er een auto in staat, wordt zo’n bijgebouw al snel een mancave genoemd’, zegt Desmet. ‘Net zoals er sneller over she-shed of lady lounge zal worden gesproken als we
Een populair verzoeknummer in zowat elk buitengebouw: een bar én een ruimte waar je met gasten kan tafelen. © ANNICK VERNIMMEN
Waar wonen een beleving wordt en het uitzicht je de adem beneemt. In het hart Tweewaters, de trendy wijk aan de Vaartkom nabij het historisch centrum Kwalitatief hoogstaande afwerking en maximale lichtinval door open raampartijen Verhoogd wooncomfort dankzij duurzame materialen en de digitale conciërge van Bringme
Verlaagd btw-tarief
VRIJBLIJVENDE INFORMATIE NA AFSPRAAK
Contacteer ons voor de voorwaarden
Vastgoedadviseur ALEXANDRA GEVERS
6%
Ontdek nu de appartementen met zicht op de private tuin en het water en laat je verleiden door The View
www.theview-leuven.be
50
wealth juni 2021
Een op de twee constructies heeft een aparte ruimte of een carport waar een of meerdere sportwagens of oldtimers in kunnen worden ondergebracht. © BERT DEMASURE
een wellnessruimte installeren. Maar in de praktijk zie je toch dat die gebouwen door het hele gezin worden gebruikt. Het zijn dus meer familycaves. We beginnen altijd met een gesprek thuis bij de klant, om beter te kunnen inschatten wat zijn wensen zijn.’ Wat zijn de populairste verzoeknummers? Desmet moet niet lang nadenken. ‘Er wordt bijna altijd gevraagd dat we in het bijgebouw een bar en een haard installeren, net als een ruimte waar je met je gasten kan tafelen. Een op de twee constructies heeft ook een aparte ruimte of een carport waar een of meerdere sportwagens of oldtimers in kunnen worden ondergebracht. Leisure houses, bijgebouwen die volledig draaien rond de hobby’s van onze klanten, zijn het snelst groeiende segment. We bouwen momenteel een jachthuis waar de opdrachtgever zijn trofeeën kan plaatsen.’
Bedlinnen bestellen Potentiële klanten kunnen bij Unicus kiezen uit enkele standaardontwerpen - reken op 2.000 à 3.000 euro per vierkante meter als startprijs. Maar de grootste groei zit vol-
Er wordt bijna altijd gevraagd dat we in een bijgebouw een bar en een haard installeren, net als een ruimte waar je met je gasten kunt tafelen. Robbert Desmet, Unicus
gens Desmet bij op maat gemaakte projecten in het nog hogere segment. ‘Daarbij willen we de klant compleet ontzorgen. We doen alles, van het design van het bijgebouw tot de schilderwerken. We bestellen zelfs het bedlinnen.’ Het bedrijf wil nog meer inzetten op die luxeniche. ‘We merken dat het makkelijker is de juiste stielmannen aan te trekken voor dergelijke projecten. We werken met heel gespecialiseerde vakmensen. Die moet je kunnen blijven triggeren om ze aan boord te houden.’ De voorschriften voor het plaatsen van een bijgebouw verschillen van gemeente tot gemeente. Doorgaans moet je een vergunning aanvragen voor een constructie die groter is dan 40 vierkante meter. ‘Ongeveer de helft van onze bijgebouwen is kleiner’, zegt Desmet. ‘De bijgebouwen waarvoor wel een vergunning nodig is, hebben gemiddeld een oppervlakte van zo’n 100 vierkante meter.’ Al kan het natuurlijk nog altijd groter, zoals de hernieuwde schuur in West-Vlaanderen bewees. ‘We werken ook aan een paviljoen waarin we een hangar voor een helikopter aan het verwerken zijn.’ Toch wordt de regelgeving er niet makkelijker op. ‘Je hebt klanten met een terrein van 4.000 vierkante meter rond hun villa. Als die oppervlakte ingetekend is als bouwgrond, lukt het wel om iets neer te zetten. Maar ik schat dat we een op de twee oorspronkelijke voorstellen moeten afwijzen omdat we beseffen dat de bouwaanvraag toch niet wordt goedgekeurd.’ ■
DE WERKEN ZIJN REEDS GESTART
Investeren of wonen in luxueus vastgoed op een iconische locatie? Ontdek het majestueuze universum van Royale Belge, een exclusieve oase van rust waar erfgoed een tweede leven krijgt. De appartementen en penthouses van Souverain 23 zijn idyllisch gelegen, aan de rand van het Zoniënwoud, een gebied van ongeveer 4400 ha natuur. Adem de frisse buitenlucht en geniet.
souverain23.be I +32 2 647 00 00 I info@souverain23.be
Investeer in uw toekomst. En in die van ons allemaal.
De grote uitdagingen van vandaag vormen de grootste opportuniteiten van morgen. Dat geloof plaatsen we bij Degroof Petercam al 150 jaar centraal. Want om de toekomst van de huidige en volgende generaties te optimaliseren, investeren wij volop in duurzame en maatschappelijk verantwoorde beleggingen die heel wat verder denken dan vandaag.
Private bank, collectief belang.
www.imaginetomorrow.be Verantwoordelijke uitgever: Bruno Colmant. Maart 2021 I Wettelijk adres: Bank Degroof Petercam nv, Nijverheidsstraat 44, 1040 Brussel I BTW: BE 0403.212.172 (RPR Brussel) - FSMA 040460 A.