PrimaOnderwijs september 2014 by EDG Media

nummer 5 • september 2014 • www.primaonderwĳs.nl • verschĳnt 6x per jaar •

EXTRA

DIK

Klaar voor het nieuwe schooljaar!

MET ➜ Techniek op de basisschool Eneco WindLab krĳgt nieuwe locatie!

Hartstichting start reanimatielessen Leren programmeren op de basisschool Het succes van de Schoolkantine Brigade Gezonde leerlingen leren beter

01_03 Cover_Sept 2014.indd 1

29-08-14 09:41

Education is the most powerful weapon which you can use to change the world Nelson Mandela

www.cps.nl/academie

2280_Advertentie_Prima_aug_2014.indd 1 00_Basis_ADS_PO.indd 1

21-08-14 12:07 15:35 25-08-14

Inhoud Eneco WindLab krijgt nieuwe locatie

24 28

Gemotiveerd lesgeven doe je zo

31 Tech Your Future brengt techniek op de basisschool 4 8 10 14 16 17 18 21 36 39 40

Nieuws Gratis scheurkalender van vfonds Meester Mark draait door Save the date(s) voor 2014/2015 Hĳ is er weer, de miljoenennotaposter Doe mee met het Sinterklaasjournaal De Schoolkantine Brigade werkt! Health challenge voor jongeren Programmeren op de basisschool 5-minutenspellen Schoolsupport maakt van lezen een feest

Met 170.000 lezers het grootste blad voor alle onderwijsprofessionals. PrimaOnderwijs is een uitgave van

Vormgeving Saskia van Geijlswijk, Martin Hollander, Ellen Lennartz, Tom Venema

EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht

Medewerkers Carla Desain, Tefke van Dijk, Mirjam Janssen, Rob van Ooijen, Yvonne Stoepker, Danielle Vogels

Mediacoördinator Vanessa Pelle vpelle@edg.nl

42 Uitdagend onderwĳs met School aan Zet 46 Inspireer de leerling, wĳs ze de wereld 52 Onderwĳsvernieuwers in de prĳzen 55 Bestel Vrĳheid geef je door 56 Gezonde leerlingen leren beter 58 Zo verbeter je het leesonderwĳs 60 Wat scholen kunnen leren van de Sterkste Man 63 Lesmateriaal van Schooltv, nu nog eenvoudiger in te zetten!

Naast het magazine biedt PrimaOnderwijs een tweewekelijkse nieuwsbrief en www.primaonderwijs.nl

Uitgever Erik Trimp

01_03 Inhoud Sept 2014.indd 1

Reanimatie-onderwijs van de Hartstichting

Foto’s Human Touch Photograpy, iStock

Verschijning en verspreiding PrimaOnderwijs verschijnt 6 keer per jaar. Verspreiding via gecontroleerde distributie door EDG Media bij alle basisscholen en scholen in het voortgezet onderwijs in Nederland. Redactie 030-241 70 44 redactie@primaonderwijs.nl Sales Mark Hutzezon 030-2417025, mhutzezon@edg.nl

Klantenservice 030-241 70 30 klantenservice@edg.nl Copyright 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor enig handelen op grond van de in dit blad gegeven adviezen of gedane mededelingen.

29-08-14 15:57

‘Neem me mee, lees me en laat me zwerven…’

inderzwerfboek is een initiatief van Nationaal Fonds Kinderhulp om lezen te stimuleren. De boeken zwerven van kind naar kind. Om de boeken nog toegankelĳker te maken, zĳn er Kinderzwerfboek-Stations; een kastje op een openbare plaats waar kinderen boeken kunnen brengen en halen. Als school kun je ook een Kinderzwerfboek-Station openen, bĳvoorbeeld op 8 oktober tĳdens de tweede editie van de Nationale Kinderzwerfboekdag. Kĳk op www.kinderzwerfboek.nl voor meer info en locaties van Kinderzwerfboek-Stations.

Doe mee aan het onderzoek van de Algemene Rekenkamer

Weinig bewegingsruimte. Slecht toegankelĳk voor mensen met een handicap. Rotte kozĳnen. Of juist ruime, lichte klaslokalen. Hoe ziet jouw school eruit? De Algemene Rekenkamer wil dit graag weten! Help de Algemene Rekenkamer met het onderzoek, upload foto’s en geef je mening op www.checkjeschoolgebouw.nl. De resultaten van het onderzoek worden voor de zomervakantie 2015 openbaar gemaakt en verstuurd naar de Tweede Kamer en het ministerie van OCW. Meedoen kan vanaf 22 september tot 26 oktober 2014.

DAG VAN HET VRĲE KLEUTERSPEL

De leden van Werk- en Steungroep Kleuteronderwĳs zien kleuters niet als schoolkinderen. Zĳ weten dat kleuters zich tot schoolkinderen ontwikkelen als ze daar van volwassenen de vrĳheid voor krĳgen. Tĳdens de Dag van het vrĳe kleuterspel op 4 oktober op De Kralingsche School in Rotterdam wordt in kleine groepen met elkaar gesproken over het vrĳe kleuterspel. Wat is het belang van vrĳ spel? Hoe begeleid je vrĳ spel? Hoe organiseer je een ouderavond over vrĳ spel? Kĳk op wegwĳs.in/kleuteronderwĳs voor meer informatie.

UTRECHT IN DE BAN VAN DE

MAN

Utrecht staat tĳdens de Culturele Zondagen 11 en 12 oktober in het teken van de ‘man’. Is het nog steeds a man’s world? Een programma vol muziek, cabaret, theater, talkshows, workshops, lezingen en exposities in het teken van mannengedrag, mannenhumor, mannenpraat en mannenvriendschap. 4

Nieuws.indd 4

26-08-14 15:30

NIEUWS

Filmtip: Alp hab et Documentairemaker Erwin Wagenhofer stelt zich in Alphabet de vraag hoe we in

de huidige crises terecht zĳn gekomen. Waarom zĳn we ongelukkig terwĳl we alles hebben? Veel problemen zĳn veroorzaakt door mensen die hun opleiding volgden aan de beste universiteiten en hogescholen. Is de opzet en kwaliteit van ons onderwĳs misschien een deel van het probleem?

Hoogbegaafdheid in kaart

9 789086 646029 >

Productcode: HBK01

Lilian van der Poel

48 praktische signaleringskaarten voor leerkrachten om hoogbegaafd gedrag te observeren, te begrijpen en te beïnvloeden

hoogbegaafdheid in kaart.indd 1

Ondersteuning nodig bĳ het herkennen van hoogbegaafdheid in de klas? De kaarten van ‘Hoogbegaafdheid in kaart’ gaan uit van drie invalshoeken: leergedrag, emotioneel gedrag en sociaal gedrag in relatie tot het probleem dat erachter zit. Daarna wordt ingegaan op omgevingsfactoren en mogelĳke interventies. Auteur en hoogbegaafdheiddeskundige Lilian van der Poel zegt over de kaartenset: ‘Dat hebben we nodig, dit is echt een handige tool.’ Het pakket bevat 48 kaarten, in kleur en op A5-formaat. www.schoolsupport.nl

10/04/14 12:42

advertentie

C 100 M 72 Y 0 K 56

GGD14.001 Prima 172x132,5 advertentie_04.indd 1

Nieuws.indd 5

C 0 M 65 Y 100 K 5

15-08-14 11:23

26-08-14 15:57

Stoomcursus voor docenten tijdens Microsoft ICT-Summer School Vierentwintig leraren uit het basis- en voortgezet onderwijs uit het hele land zaten voor één dag zelf weer in de schoolbanken. Ze kregen op een praktische manier les in het onderwijzen met behulp van technologie. Microsoft springt hiermee in op een recentelijk advies van de Onderwijsraad waarin het waarschuwt dat scholen onvoldoende aandacht besteden aan het ontwikkelen van ict-vaardigheden en 21st century skills. De ICT-Summer School is onderdeel van Microsofts onderwijsprogramma Shape the Future. In dit kader biedt Microsoft sinds mei voordelige basislicenties aan voor scholen in het basis- en voortgezet onderwijs via haar hardware partners. Terug in de schoolbanken De 15-jarige Tamim Karim, bestuurslid van het Landelĳk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) en verantwoordelĳk voor innovatie, trapte de Summer School officieel af. ‘Mĳn boodschap aan leraren is tweeledig: innoveer niet omdat het hip is maar omdat je denkt dat het een toevoeging biedt. En ga zelf actief op zoek naar bĳscholing als je daar behoefte aan hebt’, aldus Tamin Karim, tĳdens zĳn openingsspeech. De vierentwintig leraren, die zich

na een oproep in juli hadden opgegeven voor de Summer School, kregen een dag lang intensief les op het gebied van samenwerken en communiceren in de klas met behulp van technologie. Hierbĳ werd onder andere uitgelegd hoe leraren en leerlingen met behulp van OneNote plaatsonafhankelĳk aantekeningen kunnen maken, delen en bewerken op verschillende devices. ‘Ondanks de zomervakantie liep het storm met de aanmeldingen! Voordat we het wisten hadden we een klas vol leraren. Dat bevestigt ons vermoeden dat er behoefte is aan ict-ondersteuning in het onderwĳs’, aldus Marsjanne Damen, Senior Partners in Learning Manager bĳ

Microsoft. Meester Eric Arends van basisschool de Dolfĳn: ‘Ik heb me opgegeven omdat ik benieuwd ben naar de extra mogelĳkheden van OneNote voor in de klas. Ongelofelĳk hoeveel je eigenlĳk met deze applicatie kan, zoals het toevoegen van mediabestanden en links.’ Microsoft en onderwĳs Shape the Future is één van de initiatieven uit het onderwĳsbeleid van Microsoft: sinds 2011 zet Microsoft zich actief in om 21st century skills van leraren en leerlingen te verbeteren. Zo biedt Microsoft schoolleiders en leraren ondersteuning in de vorm van gratis trainingen, bĳeenkomsten en hulpmaterialen via het Partners in Learning programma waar inmiddels 12 Nederlandse scholen en 50 leraren als Innovatieve Educators aan meedoen.

Nieuws.indd 6

26-08-14 15:31

Ict in het onderwĳs is al lang niet meer alleen voor ict-coördinatoren. Elke leraar heeft met ict te maken en de ontwikkelingen gaan razendsnel! Het magazine COS (Computers op School) volgt de onderwĳsvernieuwingen en de trends op de voet. In het magazine staan interviews, achtergrondverhalen, inspirerende good practices, innovatieve labs en meer over wat ict voor jou als onderwĳsprofessional kan betekenen. Zo ben en blĳf je op de hoogte van al het nieuws rondom ict & onderwĳs. Meer behoefte aan praktische tools om ict in de klas te brengen? Op de bĳbehorende website www.cos-online.nl staan exclusief voor abonnees de leukste (downloadbare) lessuggesties, evaluaties van nieuwe methodes en complete handleidingen om stap voor stap te leren werken met praktische toepassingen die geschikt zĳn voor het onderwĳs. Als abonnee ontvangt u 10 x per jaar het magazine voor slechts €45,-en kunt u zich meteen registeren om online toegang te krijgen tot alle exclusieve content.

NIEUWS

COS, voor eigentĳds onderwĳs en ict!

Kĳk op www.cos-online.nl voor meer informatie of een proefabonnement.

BIBBEREN IN HET RĲKSMUSEUM VAN OUDHEDEN

Op zoek naar een interactief uitstapje of een alternatieve geschiedenisles? De spannende tentoonstelling ‘Ĳstĳd’ neemt de leerlingen zo’n 20.000 jaar terug mee in de tĳd en daagt ze uit om het leven tĳdens de ĳstĳd zelf uit te proberen. Vanaf 11 oktober 2014 t/m 10 mei 2015. Download het gratis lespakket via: www.rmo.nl/museumlesĳstĳd

Scholenproject T. rex van start In het nieuwe schooljaar kunnen basisscholen in heel Nederland T. rex school worden. Op T. rex scholen staan Tyrannosaurus rex en andere dinosauriërs volop in de schĳnwerpers. Deelnemende scholen ontdekken het dinotĳdperk met het T. rex lespakket en komen in actie voor de prĳsvraag waarin bioloog Freek Vonk de hoofdrol speelt. Op de website van Tientje voor T. rex zĳn zes lessen te vinden voor het T. rex project waaronder T. rex Expeditie, T. rex Voedselweb en T. rex Bottenbingo. Het pakket sluit aan bĳ de vakgebieden wereldoriëntatie en kunstzinnige oriëntatie. www.tientjevoortrex.nl. PrimaOnderwĳs 7

NIEUWS NEW1.indd 7

29-08-14 11:56

Gratis

scheurkalender!

Elke dag stilstaan bĳ vrĳheid en vrede In Nederland leven we in vrijheid. Maar zeventig jaar geleden was dat wel anders. Hitler, de bezetting en de bevrijding zijn vast al in de klas behandeld, maar staan de leerlingen ook echt stil bij iets dat 70 jaar geleden heeft plaatsgevonden? En wat doen ze zelf voor hun vrijheid? Met de gratis scheurkalender van het vfonds kun je elke dag even stilstaan bij vrijheid en vrede. In 2015 is het 70 jaar geleden dat Nederland is bevrĳd. Om hier samen met uw leerlingen elke dag even kort bĳ stil te staan, biedt vfonds (het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrĳheid en Veteranenzorg) alle groepen 7 en 8 in Nederland een gratis scheurkalender aan. Op deze bĳzondere kalender staat voor elke dag een aandachtspunt rond herinneren, herdenken of vieren. Vrĳheid is immers niet vanzelfsprekend. Aan de hand van deze scheurkalender kun je elke dag een kort moment met je leerlingen inlassen om na te denken over vrĳheid en vrede. De scheurkalender met interessante uitspraken, feiten, cartoons, foto’s en geplande activiteiten in 2015 is een cadeau van het vfonds. De kalender zal ook te vinden zĳn in herinneringscentra en oorlogs- en verzetsmusea, die ook voor de hele klas een bezoek waard zĳn.

De scheurkalender(s) zĳn GRATIS te bestellen via: www.primaonderwĳs.nl/vfonds

00_Vfonds.indd 9

26-08-14 16:06

g G

16 800 000 inwoners telt ons land

3 300 000

zijn jonger dan 18 jaar

70 000 leerlingen zaten in het

A a

schooljaar 2013/2014 in het speciaal basisonderwijs

DB b

103 000 jongeren

ontvingen jeugdzorg in 2012

van alle jongeren is dit

7 300 000 Nederlanders van

b IB

15 tot 65 jaar hadden in 2013 betaald werk voor twaalf uur of meer per week

100 000 minder dan in 2012 79% van de Nederlanders van

16 tot 75 jaar heeft in 2013 gebruik gemaakt van websites van de overheid of andere publieke instanties

Id D C c

1 op de 5 inwoners van

15 jaar en ouder in 2013 gaf aan het afgelopen jaar slachtoffer te zijn geweest van veel voorkomende criminaliteit

008498 Adv CBS in de klas4 2014-04.indd 3 00_Basis_ADS_PO.indd

Cijfers in de les Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) biedt via de website CBS in de Klas actueel materiaal aan over allerlei onderwerpen dat docenten kunnen gebruiken in hun les. Op dit moment heeft CBS in de Klas materiaal voor economie, aardrijkskunde, maatschappijleer en wiskunde in het voortgezet onderwijs. Zo zijn er animatiefilmpjes over vergrijzing en babyboomers. En interactieve visualisaties die bijvoorbeeld laten zien hoeveel geld de Nederlandse overheid per belastingsoort ontvangt. De bevolkingspiramide laat zien hoe de bevolking in Nederland per leeftijd is opgebouwd. De modules over grafieken en peilingen leren leerlingen kritisch te kijken naar onderzoeksresultaten in de media. Ook staan er korte actuele artikelen met de meest recente cijfers over onderwerpen die in het lesboek worden behandeld. CBS in de Klas biedt daarnaast verschillende complete lesplannen aan, bijvoorbeeld over de economische crisis in de EU. En voor elk vak kunt u posters downloaden of bestellen voor in het klaslokaal. Later dit jaar verschijnt er ook materiaal voor het basisonderwijs. Wilt u op de hoogte blijven van nieuw materiaal? Meldt u zich dan aan voor de digitale nieuwsbrief die vier keer per jaar verschijnt via onderwijssite@cbs.nl. Hier kunt u ook terecht met uw ideeĂŤn, suggesties of vragen. Al het materiaal op CBS in de Klas is gratis en vrij toegankelijk. Kijk op www.cbs.nl/cbsindeklas

2014-07-30 18-08-14 11:00 16:23

Meester Mark draait door!

‘Leraren zijn s Mark van der Werf, verslaggever van het Algemeen Dagblad, heeft op zijn 35e genoeg CEO’s en Haagse parlementariërs geïnterviewd. Hij gooit het roer om en wordt leraar op een basisschool in de binnenstad van Rotterdam. Zijn nieuwe carrière begint idyllisch, maar verandert langzaam in een lijdensweg. In zijn boek

Meester Mark draait door beschrijft hij met veel zelfspot hoe hij een vliegende start maakt en… er anderhalf jaar later al weer mee stopt. interview vanessa pelle

‘Ik hoopte als leraar iets te kunnen betekenen’, vertelt Mark. ‘Door andere mensen niet alleen maar te observeren, zoals een journalist doet, maar ook echt te helpen. Dat miste ik. Via een Hĳ-instroomtraject, speciaal bedoeld om meer mannen voor de klas te krĳgen, kon ik meteen vier dagen voor de klas staan. Eén dag in de week ging ik naar de Pabo en na twee jaar zou ik dan klaar zĳn.’ Maar dat er zoveel bĳ het onderwĳs komt kĳken, had Mark niet bedacht. In Meester Mark draait door schrĳft hĳ over een jongen met het Gilles de la Tourette-syndroom die vĳftig keer per dag ‘mamamia-pizzeria’ roept. Over een meisje dat categorisch zwĳgt en soms communiceert door opzichtig in het kruis van haar leerkracht te grĳpen. Over een moeder van een aartsluie leerling die concludeert dat haar zoon een Winti-kruidenbad en vier weken absolute rust nodig heeft. Over de bureaucratie in het onderwĳs. Over de leerlingen de baas blĳven. Over de Pabo, waar het volgens hem belangrĳker is om een vis te kleien. Over zaken die voor iedereen in het onderwĳs herkenbaar zullen zĳn; waar de één nu eenmaal beter mee omgaat dan de ander, maar waar iedereen om zal moeten lachen.

‘In een hoop dingen ben ik toch iets naïef geweest. Lesgeven vond ik hartstikke leuk, omgaan met kinderen ook. Maar elk gesprekje dat verder gaat dan goedemorgen, moet worden vastgelegd. Door al die rompslomp, kom je vaak amper aan het voorbereiden van een les toe. Eerst moet alles worden verantwoord. Toetsresultaten worden eindeloos geanalyseerd. Er zĳn talloze werkgroepen, pestprotocollen, leerlingvolgsystemen, groepsplannen… Het is zeker geen onzin, maar het is wel héél erg veel. En dan moet je, om maar iets te noemen, óók nog honderden vragen over de sociaal emotionele aspecten van je leerlingen beantwoorden En na schooltĳd de haren van de grond plukken die de werkster heeft laten liggen, of dat haperende digibord weer aan de praat krĳgen. Natuurlĳk moet je ook nog nakĳken en soms eindeloos vergaderen. Ik heb de wĳsheid niet in pacht, ik ben uiteindelĳk ook maar een geflopte leraar, maar houdt het dan nooit op?’ Daar komt bĳ: ‘Soms voelde ik me meer een politieagent die riep ‘stop, luister, doe dit niet, doe dat niet’. Want om al die stuiterende leerlingen een beetje in goede banen te leiden, viel me ook niet mee.En om dan ondertussen op minstens drie niveaus les te geven, is best pittig. Ik vind het ontzettend

Meester Mark.indd 10

29-08-14 16:16

superhelden!’ knap, als leraren dat goed kunnen. Want je moet zoveel bordjes tegelijk in de lucht houden. Wat ik miste, was de tijd om echt met álle leerlingen bezig te zijn. Je zit toch vooral de lastigere kinderen achter de broek. Het deed me verdriet om soms geen tijd voor de leerlingen te hebben die wel hun best doen. Die gaan vast alsnog wel naar de havo maar anders zouden ze misschien wel naar het vwo kunnen.’

Voor de leeuwen Na anderhalf jaar was het genoeg voor Mark. De titel van het boek, zegt genoeg! ‘Die titel is natuurlijk met een kleine knipoog’, lacht Mark. ‘Ik ben niet letterlijk doorgedraaid. Maar als ik langer was doorgegaan, misschien wel! Het boek geeft een realistisch beeld van wat er gebeurt als je van de één op de andere dag voor de leeuwen wordt gegooid, in mijn geval eerst groep 3 en daarna groep 7. En wees gerust, ik klaag niet alleen, er valt vooral een hoop te lachen. Ik heb enorm veel grappige en ontroerende dingen meegemaakt. Maar waar ik wel achter ben gekomen: dit werk is niet mijn roeping. En voor de meeste leerkrachten is het dat volgens mij wel. Ik heb heel erg veel bewondering voor hen. Ze werken ontzettend hard. Sommigen cijferen zichzelf helemaal weg, offeren hun vrije tijd

op aan spulletjes kopen van hun eigen geld voor de kinderen, voor het vinden van leuk lesmateriaal, het kopiëren van werkboekjes met een kleurplaatje erbij. Die zes weken zomervakantie zijn ontzettend terecht! Voor mij zijn leraren superhelden!’

Teleurgesteld Mark krijgt geen koude rillingen meer over zijn lijf als hij terugdenkt aan zijn tijd als meester. ‘De vervelende dingen verdwijnen naar de achtergrond en ik onthoud vooral de leuke dingen. Ondertussen ben ik weer journalist. Natuurlijk was ik teleurgesteld dat het niet gelukt is om van leraar mijn beroep te maken. Maar als je het boek leest, snap je echt wel waarom!’ Nieuwsgierig naar de verhalen van Meester Mark? Het boek Meester Mark draait door is vanaf 24 september verkrijgbaar bij verschillende boekwinkels.

PrimaOnderwijs xx

Meester Mark.indd 11

29-08-14 16:16

advertorial

Toetspunt, weet waar je staat

Beter onderwijs start met in Goed inzicht in de studievoortgang en écht ‘weten waar je staat’, zijn cruciaal voor het verbeteren van onderwijs en opbrengstgericht leren. Voor leerling en docent. Het is de meest effectieve manier om koers te bepalen en onderwijs- en leerresultaten te verbeteren op korte en langere termijn*. Focus op opbrengstgericht werken Volgens het recente Onderwijs-verslag** van de onderwijsinspectie bestaat opbrengstgericht leren uit de volgende indicatoren: • het meten en analyseren van behaalde leerlingenresultaten • het stellen van doelen op het gebied van de leerlingenresultaten • het uitvoeren en vervolgens evalueren van maatregelen om de leerresultaten te verbeteren. “Met Toetspunt kun je alle leerlingen, klassen en jaargangen vergelijken.Dat geeft inzicht waar je direct wat mee kunt.” Coen Brouwer, docent Aardrijkskunde, Agnieten College Nieuwleusen

Toetspunt van Noordhoff Uitgevers biedt vanaf schooljaar 2014 – 2015 hoogwaardige digitale RTTI-gecertificeerde toetsen voor alle VO-Noordhoffmethoden en toont de resultaten in één oogopslag, op fraaie, overzichtelijke dashboards. De docent bespaart tijd en ziet direct waar een leerling staat. Toetspunt is het grootste en meest volledige online toetsplatform van Nederland. Het biedt honderden door Docentplus (dé RTTI-experts) gecertificeerde RTTI-toetsen voor alle Noordhoffmethoden binnen het voortgezet onderwijs. RTTI-toetsen worden door Noordhoff Uitgevers wetenschappelijk gecheckt. Ze worden doorlopend gevalideerd, via grondige analyse en via terugkoppeling van alle toetsresultaten.

In het bestuursakkoord 2012-2015 dat de VO-raad met het ministerie van OCW afsloot, ligt de nadruk op fase 1: het meten en analyseren van de leerlingresultaten. Slechts 25 procent van de scholen doorloopt deze fase op adequate wijze. Hoogwaardige digitale RTTI-toetsen Toetspunt toont hoe prestaties van leerlingen zich tot elkaar verhouden en welke vragen hen meer of minder moeite kosten. Zo kan de docent iedere leerling gericht benaderen, doelen bepalen en het leren personaliseren. Snelle leerlingen krijgen zo voldoende uitdaging en langzame leerlingen blijven bij de les.

Dashboard docent

* Robert J. Marzano, Meta-analytic Synthesis of Studies, 2009 **Onderwijsinspectie, Onderwijsverslag 2012/2013 ‘Staat van het onderwijs’

Advertorial Toetspunt Noordhoff-Uitgevers.indd 52

29-08-14 09:15

et inzicht en overzicht Toetspunt biedt een geïntegreerde aanpak aan scholen die willen overstappen op online toetsing. De licentie wordt geleverd voor alle Noordhoffmethoden, inclusief een geïntegreerde service- en trainingsmodule voor een gedegen en volledige implementatie van de digitale toetsen van Toetspunt. Door de samenwerking met onze gerenommeerde partners maken wij gebruik van de kennis en ervaring waardoor wij een zeer hoogwaardig totaalpakket bieden. Docentplus: partner in RTTI Docentplus is grondlegger en ontwikkelaar van het RTTI-systeem. Met de expertise van Docentplus voorziet Noordhoff Uitgevers haar hoogwaardige toetsen van RTTI-data. Deze RTTI-gecertificeerde toetsen bieden gebruikers tastbare ijkpunten in het leerproces, die een directe transparante diagnose en gerichte feedback opleveren voor docent, leerling, mentor en ouders. De dashboards in Toetspunt geven door de RTTI-taxonomie inzicht in waar een leerling staat. Zo kan de docent iedere leerling gericht benaderen, doelen bepalen en het leren personaliseren, waardoor verbeterde leerresultaten mogelijk zijn. Geweldige impuls Marinka Drost en Petra Verra, de grondleggers van RTTI: ‘De brede samenwerking met Noordhoff, Quayn en Magister is een geweldige impuls voor het voortgezet onderwijs. Docenten en leerlingen krijgen - zonder extra werk - vanuit de digitale toetsen gerichte gepersonaliseerde feedback om zich optimaal binnen het vak te ontwikkelen.’ Na een uitvoerige controle kunnen educatieve uitgevers worden gecertificeerd met het RTTI-keurmerk, zodat

“Het gaat makkelijk en snel, van papieren toetsen word ik zenuwachtig. Digitaal toetsen met Toetspunt is leuk, je bent sneller klaar en kan direct na je toets je resultaat inzien.” Enquête onder 159 leerlingen, april 2014

voor docenten, leerlingen, ouders en inspectie duidelijk is volgens welke kwaliteitsstandaard wordt gewerkt. Het keurmerk RTTI-toetsen is als eerste verleend aan Noordhoff Uitgevers. Quayn: partner in software Quayn is al jaren marktleider op het gebied van toetsproducten. Meer dan 1.000 scholen in Nederland en Vlaanderen gebruiken de toetsen examineringssoftware WinToets en de online variant Quayn. De basismogelijkheden van Quayn zijn geïntegreerd in Toetspunt. Daardoor kunnen scholen kant-en-klare toetsen maken en afnemen. De uitslagen worden geanalyseerd met behulp van inzichtelijke dashboards op leerling-, klas- en schoolniveau. In Toetspunt zijn tientallen vraagtypes opgenomen waarin afbeeldingen, video- en geluidsbronnen zijn opgenomen. Quayn draait op vrijwel elk type device. Data vertalen naar beleid Allard Bijlsma, algemeen directeur van De Rode Planeet/Quayn: ‘Quayn zal als partner een bijdrage leveren aan het nieuwe samenwerkingsverband door te zorgen voor doorontwikkeling en ondersteuning van het digitale platform. De online omgeving van Toetspunt stelt scholen in staat om snel en betrouwbaar de uitkomst van data te vertalen naar beleid.’

Wilt u ook weten waar u staat om daadwerkelijk invulling te geven aan gepersonaliseerd onderwijs? U kunt binnen een paar maanden al aan de slag met Toetspunt. Door een gefaseerde en gedegen aanpak is uw school binnen drie maanden gereed om Toetspunt optimaal te gebruiken. Lees meer over Toetspunt op www.toetspunt.noordhoff.nl of maak een afspraak met onze relatiemanagers via 050 - 5226 622.

Advertorial Toetspunt Noordhoff-Uitgevers.indd 53

29-08-14 09:15

Save the date(s) voor een schooljaar vol hoogtepunten

Een druk schooljaar ligt weer voor de boeg met, naast het gebruikelijke lesprogramma natuurlijk, het hele jaar door boeiende evenementen en themaweken. PrimaOnderwijs licht een aantal hoogtepunten uit om vast in de jaarkalender te zetten.

Wat: Week tegen Pesten 22 t/m 26 september 2014 Vanaf dit jaar wordt jaarlijks de Week tegen Pesten gehouden. Het thema voor 2014 is ‘Horen, zien en Speak Up’. De belangrijkste boodschap is: maak pesten bespreekbaar. Zwijg niet over pesten, schaam je er niet (langer) voor maar praat erover en kom ook op voor anderen. Op de site www.schoolenveiligheid.nl staat een lijst met suggesties om de Week tegen Pesten 2014 op school vorm te geven. Wat: De Kinderboekenweek 1 t/m 12 oktober 2014 De Kinderboekenweek is een begrip in Nederland. De happening rond (jeugd)literatuur, verhalen, schrijven, schrijvers en lezen viert dit jaar een feestje vanwege zijn zestigste verjaardag! In het hele land is er van alles te doen rondom de Kinderboekenweek. Kijk op www.kinderboekenweek.nl voor een overzicht van activiteiten en het aanvragen van lesmateriaal. Wat: Weekend van de wetenschap 4 en 5 oktober 2014 Dit weekend wordt het druk: de Kinderboekenweek is in volle gang, op 4 oktober is het dierendag en

tegelijkertijd staan wetenschap en technologie in de schijnwerpers. Tijdens het weekend van de wetenschap openen diverse organisaties, universiteiten, musea en sterrenwachten hun deuren om bezoekers de unieke kans te geven een stap te zetten in de wereld van wetenschap en technologie. Laat de leerlingen alvast weten wat er waar te doen is of doe alvast een klein experiment in de klas! Kijk op www.hetweekendvandewetenschap.nl

voor een overzicht. Wat: Week van de mediawijsheid 21 t/m 28 november 2014 De Week van de mediawijsheid heeft dit jaar het thema ‘Recht op mediawijsheid’. Tijdens deze week wordt ook het spel MediaMasters gespeeld. Het is een leuke én levensechte media-ervaring voor groep 7 en 8 waarbij ook ouders, leerkrachten en bibliotheken worden betrokken. Elke speldag start met een korte aflevering op het digibord. Naast de afleveringen gaan leerlingen aan de slag met Mediamissies. Met deze opdrachten leren ze op een uitdagende manier over media. Kijk op www.mediawijsheid.nl of www.mediamasters.nl voor alle informatie.

Wat: De Nationale onderwijstentoonstelling (NOT) 27 t/m 31 januari 2015 In de jaarbeurs in Utrecht kunnen professionals uit het onderwijs kennis maken met de nieuwste ontwikkelingen. Multimediale trends, veiligheid, nieuwe software, groen onderwijs en hoe om te gaan met multitaskende leerlingen en infobesitas… deze beurs met ruim 400 exposanten mag je als onderwijsprofessional niet missen. Kijk op www.not-online.nl voor een volledig overzicht. Wat: Week van de lentekriebels 16 t/m 20 maart 2015 In 2015 bestaat de Week van de lentekriebels tien jaar! In deze week volgen leerlingen in groep 1 t/m 8 elke dag een les over relationele en seksuele vorming, passend bij de leeftijd van de kinderen. Geen dagelijkse kost voor leerkrachten maar wel erg belangrijk voor nu en later. De GGD en Rutgers WPF bieden leerkrachten genoeg handvatten en inspiratie voor een fijn begin van de lente. Kijk op www.weekvandelentekriebels.nl voor meer informatie.

één groot hoogtepunt! Er is natuurlijk nog veel meer. Wat te denken van de eindtoets voor het basisonderwijs, de centrale rekentoets in het voortgezet onderwijs, de eindexamens, de Week van het geld, de Dag van de Leraar en de uitgebreide herdenking van de Tweede Wereldoorlog in 2015? PrimaOnderwijs wenst iedereen veel inspiratie en plezier dit schooljaar!

SaveThe Date.indd 52

28-08-14 11:39

KOM MET UW KLAS NAAR DE BUITENLANDBEURS

Op 28 en 29 november vindt in de Jaarbeurs Utrecht de tweede editie van de BuitenlandBeurs plaats. Op deze grootste beurs op het gebied van studeren, stage, taalcursussen en vrijwilligerswerk in het buitenland ontdekken u én uw leerlingen alle mogelijkheden die het buitenland te bieden heeft. Een tĳd doorbrengen in het buitenland is waardevol voor de toekomst van de Nederlandse jeugd en jong volwassenen. Als leerkracht zult u veel vragen krĳgen van leerlingen over de mogelĳkheden. Op de BuitenlandBeurs vinden u en uw leerlingen alle organisaties en bedrĳven die helpen bĳ het organiseren van een periode in het buitenland. Van informatie over studiefinanciering van de DUO tot een taalcursus in Oxford of een studie in Kaapstad, New York of Sydney. Naast een informatiemarkt op de beursvloer worden er vele workshops georganiseerd met onderwerpen als het verschil tussen Amerikaanse en Engelse universiteiten, stappenplannen om vrĳwilligerswerk te doen, tussenjaarmogelĳkheden en studiefinanciering in het buitenland. Op de beurs is ook een stand speciaal voor docenten en decanen waar u zich kunt laten informeren en ervaringen kunt uitwisselen. Zo kunt u uw leerlingen enthousiasmeren, inspireren en zo goed mogelĳk helpen bĳ de voorbereiding op een educatieve reis naar het buitenland.

op www.debuitenlandbeurs.nl. Hier kunt u zich ook registreren voor gratis toegang. Wilt u met uw hele klas naar de BuitenlandBeurs? Kĳk dan op www.debuitenlandbeurs.nl/klas.

HET TAALTALENT 2014

Geef uw studenten op voor 15 oktober! Vorig jaar heeft EF Education First, de organisator van Het Taaltalent, de prĳs overhandigd aan het Taaltalent van 2013: minister Frans Timmermans. Dit jaar maken uw leerlingen kans op deze prĳs. Kent u een leerling die een echt talent is in de Engelse taal? Geef hem of haar dan op voor 15 oktober. Op 29 november is de finale tĳdens de BuitenlandBeurs. Meer informatie over de spelregels vindt u op www.hettaaltalent.nl.

Gratis toegang De BuitenlandBeurs wist in februari dit jaar al 3000 bezoekers te inspireren. Tĳdens die eerste editie vertelde BNN-presentator Dennis Storm over zĳn wereldreizen en waren vele organisaties die stages en studies in het buitenland verzorgen op de beurs vertegenwoordigd. Kĳk voor het programma van 28 en 29 november 2014 PrimaOnderwĳs 15

SaveThe Date.indd 53

29-08-14 08:48

Hij is er weer!

De Miljoenennotaposter! Docenten economie of maatschappijleer kennen hem waarschijnlijk al: de Miljoenennotaposter van het ministerie van Financiën. De Miljoenennotaposter wordt elk jaar gratis met Prinsjesdag verspreid en met groot enthousiasme opgehangen in de klas. Ook dit jaar maakt het ministerie van Financiën weer een Miljoenennotaposter, inclusief een uitgebreide docentenhandleiding.

De Miljoenennotaposter van vorig jaar. Hoe de poster en nu uit gaat zien, houdt het ministerie van Financiën nog even als een verrassing.

Op de Miljoenennotaposter staan de inkomsten en uitgaven die de overheid in 2015 verwacht, overzichtelijk gepresenteerd. Voorgaande jaren ontvingen scholen met Prinsjesdag naast de Miljoenennotaposter ook een pakket met gedrukte werkbladen. Dat is dit jaar anders. Na Prinsjesdag vorig jaar hebben veel docenten meegedaan aan een onderzoek naar de lespakketten. De Miljoenennotaposter werd bijzonder gewaardeerd, maar de werkbladen pasten niet bij de behoefte aan digitaal materiaal en

werden nauwelijks gebruikt. Het ministerie van Financiën speelt in op de digitale ontwikkelingen en heeft het lesmateriaal voor het nieuwe schooljaar aangepast. De werkbladen worden vervangen door een uitgebreide digitale docentenhandleiding. De poster zelf blijft in fysieke vorm bestaan en is ook digitaal beschikbaar.

Lessuggesties De digitale handleiding is uitgebreid met meer generieke lessuggesties over de onderwerpen van de Miljoenen-

nota. Zo staan in de handleiding opdrachten om leerlingen bewust te maken van overheidsfinanciën door deze te benaderen vanuit de eigen inkomsten en uitgaven en dit overzicht te vergelijken met het overzicht van de overheid: de Miljoenennota. Ook bevat de handleiding opdrachten waar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de Nederlandse economie in relatie tot de overheidsfinanciën. De poster is geschikt voor alle klassen van het voortgezet onderwijs. In de docentenhandleiding wordt deze groep leerlingen opgesplitst in vmbo, onderbouw havo/vwo en bovenbouw havo/vwo. De lessuggesties rondom de Miljoenennota-thema’s zijn specifiek gericht op die verschillende groepen.

Gratis downloaden! De Miljoenennotaposter wordt even na Prinsjesdag op de scholen bezorgd. De handleiding is gratis te downloaden via www.rijksoverheid.nl/lesmateriaal. Hier staat nog meer materiaal voor het basis- en het voortgezet onderwijs zoals de cliptoets, een video en het Begrotingsspel. Wil je daarnaast nog meer weten over financiële bewustwording bij leerlingen? Houd dan ook de website www.weekvanhetgeld.nl in de gaten.

00_Miljoenennota.indd 9

29-08-14 09:02

Doe mee met het Sinterklaasjournaal!

Lespakke

€ 19,50

Nog maar even en dan gaat het Sinterklaasfeest weer van start! Net zoals elk jaar is het de vraag of het verblijf van Sinterklaas en zijn Pieten dit keer zonder problemen zal verlopen. De intocht van Sinterklaas is dit jaar op 15 november in Gouda. Benieuwd naar de belevenissen van de Sint en zijn Pieten? Dieuwertje Blok brengt dagelijks verslag uit van alle verwikkelingen in het Sinterklaasjournaal. Vanaf 10 november te zien op NPO Zapp.

Lesmateriaal Sinterklaasjournaal Het Sinterklaasjournaal lespakket 2014 sluit weer perfect aan op het Sinterklaasjournaal. U ontvangt de juiste tips en materialen om zonder uitgebreide voorbereidingen samen met de kinderen actief mee te doen. Het pakket bevat materiaal voor 30 leerlingen en is gemaakt voor de lagere

Bestel snel want =

op op

groepen basisonderwijs, maar is ook goed bruikbaar op de kinderopvang.

Elk jaar weer een spannende gebeurtenis en daarom kan de Sint de hulp van de kinderen goed gebruiken!

Meer Sinterklaas in de klas? Het grote Sinterklaasjournaal voorleesboek

Moffel en Piertje vieren sinterklaas en kerst Het Moffel en Piertje omkeerboek is een prachtig voorleesboek voor de feestdagen.

Dit prachtig geïllustreerde voorleesboek bevat vijftig

Na het voorlezen van de avonturen rond

spannende verhalen met een ideale voorleeslengte.

sinterklaas, draai je het boek om voor

Ze gaan onder andere over de Huispiet, Pietje Precies,

de kerstverhalen.

de Hoofdpiet, de Wellespiet en natuurlijk Sinterklaas. Naast de verhalen bevat het boek ook Kort Nieuws van Dieuwertje en rebusgedichten om samen te lezen.

Voorleesboek € 14,95

Prentenboek € 16,95

schooltvwebshop.nl

1_1 Adv Sinterklaas Journaal PO sept14.indd 1

29-08-14 08:50

De Schoolkantine Brigade werkt!

Jongeren willen heus wel gezond eten, ook op school. De Schoolkantine Brigade van het Voedingscentrum ondersteunt scholen met advies hoe ze in hun kantine een lekker menu kunnen aanbieden, dat nog gezond is ook! PrimaOnderwijs nam een kijkje bij een aantal scholen, die door de Schoolkantine Brigade zijn bezocht en sprak met twee enthousiaste GGD-ers. tekst mirjam janssen

De meeste leerlingen weten natuurlĳk wel dat een bruine boterham gezonder is dan een zak chips en áls je ze gezonde voeding aanbiedt, staan leerlingen daar zeker voor open. Zo merkte Patrick van Heist, leerkracht koken en catering aan praktĳkschool De Rĳzert in Den Bosch. ‘In overleg met de Schoolkantine Brigade van het Voedingscentrum hebben wĳ onze kantine volledig heringericht’, vertelt hĳ enthousiast. ‘Leerlingen eten en drinken voortaan alleen nog aan tafels in de kantine. Vroeger zaten en stonden ze overal - en lag ook overal afval. Chips en energiedrankjes zĳn op onze school niet meer toegestaan. Tĳdens de pauzes bieden we gratis fruit en gezonde hapjes aan, daarvoor heeft de school zelf budget vrĳgemaakt. Nu die gratis zĳn, proberen de leerlingen ze ook vaker. Om de gezonde aanpak vol te houden, zorgen we elke maand voor een leuke activiteit. Laatst hebben we bĳvoorbeeld bidons uitgedeeld toen we een nieuw watertappunt in gebruik namen. Ook hadden we een quiz georganiseerd met vragen over watergebruik en voeding. De leerlingen begrĳpen waarom wĳ veel nadruk leggen op gezonde voeding en

‘Leerlingen willen graag een gezonde kantine, dat geeft hen het gevoel dat de school om hen geeft’ zĳn het er ook mee eens.’ Slechts een klein deel van de leerlingen van De Rĳzert neemt brood mee van huis en lang niet iedereen ontbĳt. ‘Voorheen aten ze dan maar iets uit de snoepautomaat’, vervolgt Van Heist. ‘Nu nemen ze een salade of een broodje kip met groenten dat is een van onze succesnummers! We hebben gezorgd dat het aanbod van de automaat gezonder is, net als van de frisdrankautomaat. Bovendien zitten er tĳdschakelaars op: alleen tĳdens de pauzes kunnen leerlingen er iets uit halen.’

Omslag Sylvia Scholten, preventieadviseur bĳ GGD ZaanstreekWaterland, legt scholen uit hoe ze samen met de Schoolkantine Brigade hun kantine gezonder kunnen

00_Voedingscentrum.indd 8

01-09-14 13:59

maken. ‘De Schoolkantine Brigade inventariseert het assortiment en laat met behulp van de Kantinescan zien hoe gezond het aanbod in hun kantine is. Het streven is om minimaal 75 procent basisproducten uit de Schĳf van Vĳf, zoals volkorenbrood en fruit, aan te bieden en maximaal 25 procent niet-basisproducten, zoals snacks en snoep. Scholen kunnen daar naar toe werken door een werkgroep op te richten met iemand van de schoolleiding, een ouder, een leerling, een vertegenwoordiger van het kantinepersoneel en eventueel de cateraar. Zo’n werkgroep staat dan onder begeleiding van een medewerker van de GGD.’ Eva Rom, functionaris gezondheidsbevordering bĳ GGD regio Utrecht, is ook begeleider van dit soort werkgroepen. Zĳ werkt nauw samen met de brigadiers van het Voedingscentrum. ‘De brigadiers zĳn diëtisten die scholen in het hele land bezoeken en hun kantine scannen’, legt Rom uit. ‘De brigadiers maken voor scholen een adviesrapport op met zeer slimme en goed uitvoerbare tips. Niet alleen voor hoe het gezonder kan, maar ook hoe de inrichting van de kantine bĳvoorbeeld kan worden verbeterd. Het helpt als gezond eten aantrekkelĳk wordt gepresenteerd en de kantine een fĳne plek is voor de leerlingen om te lunchen. Leerlingen willen graag een gezonde kantine. Dat geeft hen het gevoel dat de school echt om hen geeft.’

Extra budget Volgens Sylvia Scholten kunnen scholen op veel manieren aandacht besteden aan gezond eten. Niet alleen door het aanbod van de kantine te veranderen, maar ook door op andere manieren in te gaan op gezond eten. ‘Ga bĳvoorbeeld met leerlingen in een moestuin werken of laat ze in de kantine helpen. Gezond eten is belangrĳk om overgewicht te voorkomen. Je ziet dat er de laatste jaren een omslag gaande is. Steeds meer scholen zien het belang in van goede voeding, ze weten alleen nog niet goed hoe ze dat moeten aanpakken. Daar helpt de Schoolkantine Brigade enorm bĳ!’

Tips uit de praktijk! gezond nadrukkelijker dan ☛ Presenteer ongezond; zorg dat gezond in het oog springt! in de kantine gezonde ☛ Verkoop lunchpakketjes: bijvoorbeeld een tosti met

kaas en tomaat met een flesje water en fruit.

ongezonde producten als chips en ☛ Probeer energiedrankjes zoveel mogelijk uit te bannen.

☛ Verkoop kleinere porties. af en toe een leuke activiteit over ☛ Organiseer gezond eten, bijvoorbeeld een wedstrijd ‘bedenk het lekkerste gezonde broodje van de maand’.

leerlingen helpen gezond eten klaar ☛ Laat te maken in de kantine.

Package deals Op RSG Lingecollege in Tiel is het aanbod van de kantine eveneens sterk verbeterd na de inzet van de Schoolkantine Brigade. ‘Wĳ zĳn nog bezig kleine dingen te veranderen’, zegt Rens Meĳer, docent biologie op de vmbo-afdeling. ‘Na het overleg met de Schoolkantine Brigade hebben we een stappenplan opgesteld. Wĳ verkopen al geen energiedrankjes meer en we hebben goede ervaringen met package deals: we verkopen fruit, zuivel en een gezond broodje in één pakket voor een lage prĳs. We zĳn nu aan het testen met gezonde tosti’s, wraps en soep, die we ook uitdrukkelĳker presenteren dan de minder verantwoorde producten. Verder maken we de porties van de extra’s kleiner. Onze leerlingen hebben even moeten wennen aan het gezonde aanbod, maar wĳ vinden het ontzettend belangrĳk en nu is iedereen blĳ met de verandering!’

gezond! Maak ook uw kantine Schakel de Schoolkantine Brigade in. Bel voor een afspraak: 070 - 306 8875 Of kĳk op www.voedingscentrum.nl/gezondeschoolkantine Volg de Schoolkantine Brigade via twitter @gezondebrigade PrimaOnderwĳs 19

00_Voedingscentrum.indd 9

29-08-14 08:54

00_Basis_ADS_PO.indd 5

18-08-14 16:29

Seven days of Feedback

Doe als school mee aan de grootste health challenge voor jongeren!

Van 3 tot en met 9 november vindt de derde editie van de grootste lifestyle & health challenge van het jaar plaats; Seven days of Feedback. Gedurende

zeven

dagen

krijgen leerlingen zeven uitdagingen op het gebied van eten en bewegen, die positieve invloed hebben op hun eigen gezondheid en de wereld om hen heen. Duizenden middelbare scholieren gaan de strijd aan en maken kans op de Seven days of Feedback Award 2014.

Een ongezonde leefstĳl is bĳ jongeren helaas vaker regel dan uitzondering. Seven days of Feedback brengt daar verandering in, op een manier die jongeren aanspreekt. Online en via social media worden scholen uitgedaagd tot zeven challenges in zeven dagen. Deelnemers kunnen online punten verdienen en badges verzamelen door dagelĳks opdrachten uit te voeren en uitdagingen aan te gaan. Denk aan een dag water drinken in plaats van frisdrank, een dag geen voedsel verspillen en een dag sporten. De school die de Seven days of Feedback met de meeste punten afrondt, wint de Seven days of Feedback Award 2014! Ook worden er awards uitgereikt voor de fitste school en de beste schoolkantine. Leerlingen maken bovendien kans op individuele prĳzen als Spotify-accounts en tickets voor de Voice of Holland. De vĳf beste scholen gaan door naar de grote finale en winnen een megafeest op een te gekke locatie!

BOUW MEE AAN EEN GEZONDE GENERATIE Seven days of Feedback is fun, educatief en gebaseerd op een innovatieve onderwĳsmethodiek. Naar verwachting zullen er dit jaar 7.500 leerlingen meedoen. Bouw ook mee aan een gezonde en gelukkige generatie jongeren. De deelname is helemaal gratis. Schrĳf je in door een mail te sturen naar Leonie@sevendaysoffeedback.com Na de aanmelding ontvang je een bevestigingsmail en wordt er direct contact opgenomen.

www.sevendaysoffeedback.com

00_Sevendays.indd 8

29-08-14 08:58

00_Basis_ADS_PO.indd 4

25-08-14 12:21

Hoi, er is weer Schooltv! Er is veel nieuws komend schooljaar. Het bekende en vertrouwde Schooltv-weekjournaal wordt opgevolgd door het volledig nieuwe Zapp Weekjournaal. Vanaf zondag 14 september kan iedereen rond de klok van half zes kijken via NPO Zapp. Na aďŹ&#x201A;oop staat het programma online. En Nieuws uit

de Natuur heeft een nieuwe titel: De Buitendienst van Nieuws uit de Natuur. Een team van jonge presentatoren gaat vanaf vrijdag 19 september om 17.35 uur wekelijks op pad in hun oude stadsbus. Bestel snel lesmateriaal in de schooltvwebshop.nl

Nieuwe en vertrouwde programmaâ&#x20AC;&#x2122;s bij Schooltv: Studio Snugger, Koekeloere, De Buitendienst van Nieuws uit de Natuur en Zapp Weekjournaal. Kijk via schooltv.nl

slim bekeken

00_Basis_ADS_PO.indd 5

25-08-14 12:21

Dit jaar op een nieuwe locatie

WindExpert worden in het Eneco WindLab! Een eigen windmolen bouwen, een echte windturbine van binnen bekijken, leskrijgen van een windgids en je uiteindelijk WindExpert mogen noemen. Dat kan in het WindLab van Eneco! Na het grote succes van het WindLab in Etten-Leur is dit schooljaar een nieuwe locatie aan de beurt.

g naar huis, Als echte WindExpert teru tapje. uits na een leuk en educatief

tekst yvonne stoepker | fotoâ&#x20AC;&#x2122;s vanessa pelle

Als onderdeel van de les bouwen de leerlingen in groepjes sam en een windmolen.

Het bezoek aa n het WindLab staat in het teken van doen en ervaren. Hi er meten de leerlingen hoe dik het snoer is waar 10.000 volt doorheen gaat. Het WindLab is verhuisd! perts die op Tijd voor nieuwe WindEx nier kennis ma ieve cat een leuke en edu denergie. win t willen maken me

Windgids Marianne laat de kinderen ken op een inspirerende manier kennisma veilig de over ook zo gie, ener wind met heid in de turbine.

00_WindLab Spread POnderwijs.indd 2

29-08-14 09:01

maken ig-

gen Basisschoolleerlin met Esmee, Sam en Bo or het vo ra nd Sa ht ac leerkr bine. tur nd wi bezoek aan de

‘Soms zitten er geniaal bedachte wind molens bij’, vertelt Marianne. ‘Deze bijvoorbeeld. Door het strakker en losser trekken, kun je bepalen hoeveel wind er gevangen moet worden.’

Windles Vorig jaar opende het Eneco WindLab voor het eerst haar deuren in Etten-Leur. In de eerste maand waren er al ruim 300 aanmeldingen. Zoveel meer dan verwacht dat Eneco het lab voor vier dagen in de week openstelde. Tĳdens een bezoek van tweeënhalf uur maken leerlingen van groep 7, groep 8 en brugklassers op een inspirerende en educatieve manier kennis met windenergie. De leerlingen bouwen in groepjes een eigen windmolen, die getest wordt op het aantal Kilowattuur. De school met de beste score van het jaar wint een windsurfles van Olympisch kampioen Dorian van Rĳsselberghe, die windambassadeur is. Na het testen van de zelfgemaakte windmolens, bezoeken de leerlingen in kleine groepen de windturbine die op het windpark staat. De turbine is vier meter breed en 105 meter hoog. In de turbine wordt uitgelegd hoe het grote apparaat werkt. Het bovenste gedeelte, de generator, draait wanneer er wind is en schiet af en toe vast als er geen wind is. ‘Horen jullie dat?’, vraagt windgids Marianne van den Heuvel aan achtstegroepers Sam, Bo en Esmee van basisschool De Pontus uit Etten-Leur. ‘De wind verandert constant. Hoe hoger je komt, hoe harder het waait!’ En dat Ali B ooit eens naar boven is geklommen, wekt helemaal de interesse. ‘Daar moet je wel een speciale training voor volgen’, licht Marianne de stunt toe.

WindLab De drie meiden zĳn onverveeld enthousiast over de dag. Of ze nu voortaan rekening houden met het energieverbruik thuis? ‘Misschien een beetje’, vertelt Bo. ‘Ik denk alleen niet dat het heel veel uitmaakt.’ Toch geeft de windgids aan dat een uur windenergie meer oplevert dan een dak vol zonnepanelen. Ruim 1.400 huizen kunnen een heel jaar worden voorzien van energie.

Als bewijs dat de kinderen in het WindLab zijn geweest, krijgen ze een stempel. Nu zijn ze officieel WindExpert.

Per klas schatten de leerlingen het aantal Kilowattuur. De scores worden opgenomen in een lijst. De klas met de beste score wint een windsurfles van windsurfer Dorian van Rijsselberghe.

En dat is nou precies het doel van het Eneco WindLab; er is op scholen veel vraag naar energie en techniek. Het doel van het WindLab is om de kennis over duurzame energie en windenergie bĳ kinderen op een leuke en interactieve manier te vergroten.

MELD JE AAN VOOR DE NIEUWE LOCATIE In oktober opent Eneco het WindLab op een nieuwe locatie! Het bezoek is gratis. Alleen het vervoer dient de school zelf te regelen. Laat je inspireren, check de nieuwe locatie en schrĳf je in op www.eneco.nl/windlab PrimaOnderwĳs 25

00_WindLab Spread POnderwijs.indd 3

29-08-14 09:02

www.schoolsupport.nl

MOTIVEREN • LEREN • AUTOMATISEREN KORTE EFFECTIEVE TRAINING MET ZELFCONTROLE WERKT!

Draaitaal oefent woordenschat in spelvorm!

• Automatiseren van optellen, aftrekken en tafels • Spelvorm door stapelen met zelfcontrole • 14 spellen (10x tafels, 4x optellen/aftrekken) • Visuele ondersteuning op de kaarten • Vanaf € 8,95, speciale setprijzen

• Oefening cito-woordenschat NIEUW! • Spelvorm met zelfcontrole 3 en E3 M • 10 niveaus (M3 t/m E7) • Zinvol voor tussendoor • Vanaf € 7,99, speciale setprijzen

Toverstapels automatiseert + , - en van groep 3 tot 8!

NIEUW! + en -

START: Mix optellen en aftrekken tot 20, zonder overschrijding 10-tal

TS11_antwoordkant.indd 30

START: Mix optellen en aftrekken tot

20, zonder overschrijding 10-tal

25-7-2014 17:50:52

TS11_antwoordkant.indd 27

ST3.13 START: Mix optellen en aftrekken tot 20, zonder overschrijding 10-tal

ST3.13

11++66==..

TS11_antwoordkant.indd 29

Instructiefilmpje op www.schoolsupport.nl/toverstapels TS11_somkant.indd 39 25-7-2014TS11_somkant.indd 17:50:52 39

25-7-2014 17:46:55

Instructiefilmpje op www.schoolsupport.nl/draaitaal

��p�! DT_TS_halve_adv.indd 1

BASISSCHOOLMATERIAAL.NL Uw leverancier van lesmateriaal OP MAAT van het basisonderwijs!

4/08/14 11:20

www.schoolsupport.nl

DE MEESTE EN BESTE WERKBLADEN BASISSCHOOLMATERIAAL.NL Als de kwaliteit van werkbladen voorop staat en wanneer het team gericht kopieerbladen voor zelfstandig werk, kieskast, extra oefening of extra uitdaging zoekt, dan is BASISSCHOOLMATERIAAL.NL de plek waar kiezen en kopiëren begint. Zeer handige functies, zoals favorieten, zoeken, indelen per groep, gebruiker e.d. zijn vanzelfsprekend, naast de beschikbaarheid van leerlijnen voor klokkijken, tafels, breuken e.d. Uiteindelijk gaat het natuurlijk om de kwaliteit van de printbare werkbladen.

Kies voor KWALITEIT, KEUZE, GEMAK, PASSEND, PRIJS! *AL VANAF € 15,50 BAM1050 BAM011 BAM021

Werkblad Printtegoed 50 st. gr. 1-8 schoollicentie groep 1-4, 1 jaar schoollicentie groep 5-8, 1 jaar

€ 15,50 € 60,00 € 60,00

> www.schoolsupport.nl/basisschoolmateriaal

00_Basis_ADS_PO.indd 3 basisschoolmateriaal_halve_adv.indd 1

VRAAG NU EEN * LICENTIE AAN! ��p�! 19-08-14 09:31 4/08/14 10:39

Hogere rekenprestaties, hogere motivatie In internationale onderzoeken naar rekenwiskundeprestaties van leerlingen in verschillende leeftijden, scoort Singapore in opeenvolgende onderzoeken constant in de top 3. Naast de hoge score die door Singapore op het gebied van probleem oplossen wordt geboekt, is onderzocht dat de leerlingen rekenwiskunde leuk vinden. En dat is belangrijk voor het conceptueel begrip.

geheimen

Wilt u ook weten wat de zijn van het succesvolle rekenonderwijs in Singapore en wat u daarvan zelf kunt toepassen?

1 oktober 2014

13.30 - 16.00

Op 1 oktober 2014 verzorgt dĂŠ expert in Singapore rekenen, Ban Har Yeap, een masterclass in het Beatrixgebouw in Utrecht. Dr. Ban Har Yeap gaf meer dan 10 jaar les aan het National Institute of Education, Nanyang Technological University in Singapore. Hij is nu verbonden aan de Pathlight School, een autisme-geĂśrienteerde K-10 school in Singapore als hoofd curriculum, en als directeur aan het Marshall Cavendish Institute, dat wereldwijd leraren opleidt. In deze masterclass komen de uitgangspunten van Singapore rekenen aan bod. Voor alle leraren op de basisschool, met welke methode u ook werkt; met deze kennis kunt u direct uw rekenonderwijs verbeteren. Het versterkt uw vaardigheden om specifieke rekenconcepten voor meer kinderen begrijpbaar te maken en verdieping te geven. Meer informatie over het programma en deelname op www.bazalt.nl/masterclass-ban-har

Zelf aan de slag? Download nu een gratis e-book (selectie uit het boek Werken met het strookmodel) op www.bazalt.nl/actueel/downloads. Het strookmodel is een van de succesvolle elementen uit het Singapore rekenonderwijs. Het helpt leerlingen om opgaven visueel te maken.

meesters in leerkracht

Bazalt Postbus 21778 3001 AT Rotterdam

Bezoekadres: Groothandelsgebouw, B07.028 Stationsplein 45, Rotterdam

T 088 - 55 70 570 E info@bazalt.nl I www.bazalt.nl

Bazalt maakt deel uit van de Bazalt Groep en werkt daarin samen met partners HCO en RPCZ.

00_Basis_ADS_PO.indd 2

01-09-14 10:35

Gemotiveerd leren en lesgeven,

! t a d e j e o zo d

Motivatie is de basis voor leren. Leerlingen presteren beter als ze gemotiveerd zijn en gemotiveerde leerkrachten staan met meer plezier voor de klas. Maar hoe stimuleer je die motivatie? tekst tefke van dĳk foto’s playing for success

Uit het onderwĳsverslag van 2012/2013 blĳkt dat motivatie een groot probleem is in het onderwĳs. Nederlandse leerlingen zĳn minder gemotiveerd om te leren dan leeftĳdsgenoten in het buitenland. Onderwĳsinspecteurs zien geregeld lessen waar een groot deel van de leerlingen niet actief betrokken is. In het voortgezet onderwĳs gaat het om 21 procent van de lessen, in het basisonderwĳs om 9 procent.

Intrinsieke motivatie Voor leraren is het een verschil van dag en nacht of ze lesgeven aan gemotiveerde leerlingen of niet. Anje Ros, adviseur bĳ KPC Groep en lector Leren en Innoveren aan de Fontys Hogeschool Kind en Educatie, is een van de auteurs van het boek Gemotiveerd leren en lesgeven. ‘Motivatie is ontzettend belangrĳk omdat het samenhangt met de leerprestaties. Leren kost inspanning, je moet er wat voor doen. Als je gemotiveerd bent, kost het bĳna geen moeite. Ben je niet gemotiveerd, dan kost het veel moeite en dat leidt tot oppervlakkig leren, alleen voor het halen van een toets.’ Vooral intrinsieke motivatie is effectief. Deze vorm van motivatie komt

van binnenuit, dan vind je iets écht interessant. Extrinsieke motivatie komt van buitenaf, dan doe je iets omdat het moet of omdat anderen het belangrĳk vinden. Essentiële vraag is hoe je de intrinsieke motivatie van leerlingen kunt stimuleren. ‘In het boek gaan we uit van de zelfdeterminatietheorie’, vertelt Anje. ‘Deze theorie gaat uit van drie basisbehoeften. De eerste behoefte is autonomie: kinderen zelf invloed geven op hoe ze leren, en het liefst ook wat ze leren. Uiteraard binnen de leerdoelen, ze kunnen nooit helemaal zelf kiezen maar ze kunnen wel de snelheid bepalen.’

00_KPC.indd 8

29-08-14 09:16

Playing for Success

Trudi van Eck, adjunct en IB’er in de bovenbouw van de Minister Marga Klompéschool in Rotterdam: ‘We merkten dat kinderen in groep 7 goede Cito’s maakten, maar daarna een stuk minder goed presteerden. Hun motivatie leek afgenomen. In groep 8 hebben we dit jaar voor het eerst samen met de kinderen gekeken wat ze nodig hadden om goed van de basisschool te gaan. Hierdoor zijn alle kinderen op hun eigen leerstuk gaan zitten en dat maakte ze gemotiveerder. Ze wisten waar ze het voor deden en waren eigenaar van hun eigen leerproces. Een zestal leerlingen heeft ook meegedaan aan het naschoolse programma Playing for Success. Twaalf maandagmiddagen zijn ze onder begeleiding van leerkrachten naar voetbalvereniging Excelsior gegaan om daar theorie in de praktijk te brengen. Bijvoorbeeld door het veld op te meten of een dieet te maken voor een voetballer. Belangrijk daarbij is de sociale component: hoe leg ik contact en hoe werk ik samen? Ze kwamen iedere keer enthousiast terug met meer zelfvertrouwen en dat motiveert. Voor het komend schooljaar hebben we leerlijnen gemaakt die onze achtstegroepers in de eerste week invullen. Zo kijken we samen waar ze op dat moment zitten. Leerlingen zijn voor zichzelf vaak strenger dan wij. Met deze aanpak zien ze hun eigen voortgang en dat werkt motiverend.’

Big Picture Learning

Daniël Huising, teamleider Havo 3 CSG Prins Maurits in Middelharnis: ‘Havo 3 is vaak een lastige tussenfase. Het nieuwe van de brugklas is eraf, maar je doet ook nog geen eindexamen. Leerlingen vragen zich af waar ze het allemaal voor doen en dat leidt soms tot verminderde motivatie. We willen ze daarom inzicht geven in het waarom en dat kan het beste in de echte wereld. Vier jaar geleden hebben we, geïnspireerd door het concept Big Picture Learning, bedrijven gevraagd om projectvoorstellen. Elk jaar opnieuw brengen bedrijven op de bedrijvenmarkt opdrachten in waaruit leerlingen kunnen kiezen. Vanaf februari hebben ze een half jaar de tijd om tot een eindproduct te komen. Ze krijgen feedback van het bedrijf en presenteren het resultaat vaak op het bedrijf zelf. De projecten zijn heel verschillend, van het ontwerpen van een bibliotheek op een basisschool of een speelhoek in een badkamershowroom tot het maken van een website voor een camping of wervingscampagne voor een vakantiepark. Sommige bedrijven voeren het project ook echt uit en dat is natuurlijk heel gaaf als je 14, 15 jaar bent. Leerlingen zien waar ze goed in zijn en dat werkt uiteraard motiverend. Ze hebben bovendien meer zicht op wat ze willen en hoe het hbo werkt, waar ze ook projectmatig werken.’

Voldoende uitdaging De tweede behoefte is relatie en verbondenheid: je geaccepteerd voelen door de leraar en medeleerlingen. ‘En zelf anderen accepteren. Fouten durven maken en vragen durven stellen. Dat kan alleen met een veilig gevoel. Als je je alleen voelt, heeft dat ook invloed op je motivatie.’ Nummer drie is een gevoel van competentie: voelen dat je het kunt. Anje: ‘Dat betekent voldoende uitdaging bieden, maar het niet te moeilijk maken, en benadrukken dat leerlingen ondersteuning kunnen krijgen. Als iets te moeilijk lijkt, beperkt dat de motivatie.’

Leraren kunnen volgens Anje veel doen, ook al lijkt het soms van niet. ‘De praktijk is niet altijd makkelijk. In een grote klas met veel leerlingen is het niet eenvoudig om taken en niveaus individueel aan te passen. Maar er zijn zeker knoppen om aan te draaien als je de motivatie wilt stimuleren.’

Meer weten of advies?

Kijk op kpcgroep.nl/gemotiveerdleren PrimaOnderwijs 29

00_KPC.indd 9

29-08-14 09:16

Week van het geld 2015 9 tot en met 13 maart Geld verdienen

Sparen

0 € 7m,5aand

per

€ 90,-

Geld uitgeven

€ - €€

Keuzes maken

€ 169,-

Leren omgaan met geld is leuk! weekvanhetgeld.nl

initiatief van

Week van het geld - 9 tot en met 13 maart 2015

7641-WiG-WvhG Adv Prima Onderwijs-V01.indd 1

00_Basis_ADS_PO.indd 3

07-08-14 14:17

18-08-14 16:21

Is jouw klas al een laboratorium of ontdekhoek? Of we nu te maken hebben met een koelkast of een contactlens, de rol van wetenschap en techniek is overal aanwezig. Maar wat is de stand van zaken van wetenschap en techniek in het primair onderwijs? TechYourFuture organiseert 22 oktober op Windesheim in Zwolle en 29 oktober op Saxion in Enschede een leer- en doeconferentie Techniek onder de loep. Deze bijeenkomst is bedoeld voor bestuurders, directeuren en leerkrachten van basisscholen. Vanaf 2020 is W&T geïntegreerd in het lesprogramma. Kinderen weten nu vaak niet welke mogelĳkheden techniek biedt als toekomstperspectief. Hierdoor kiezen zĳ minder snel voor een technische studie en gaat er veel techniektalent verloren. De invloed van leraren op de beroepsbeelden van leerlingen is groot. Op de basisschool zĳn zĳ vatbaar voor een enthousiast verhaal van de leerkracht. Maar wat als de juf of meester zelf niet precies weet wat er in de techniekwereld speelt? Met de conferentie wordt duidelĳk hoe W&T op een heldere en aansprekende manier in de klas aan bod kan komen.

In een paar uur een goed beeld Tĳdens de conferentie zĳn er diverse presentaties en workshops. Zo is er voor directieleden onder andere de workshop Door de bomen het W&T-bos niet zien van Karien Dommerholt (docent-onderzoeker Engineering & Design). Leraren kunnen bĳvoorbeeld deelnemen aan de workshop Zoek het uit met Het Klokhuis! van Astrid Poot (conceptontwikkelaar bĳ Het Klokhuis). ‘Deze conferentie biedt in een paar uur een goed beeld hoe je W&T op je school vorm en inhoud geeft’, zegt Henk Mulder, voorzitter van het Kenniscentrum Wetenschap & Techniek Oost (KWTO) en bestuurder in het primair onderwĳs.

Geschiedenis van de vooruitgang Maurice Lede, een van de presentatoren van het NTR programma Het Klokhuis is dagvoorzitter van de conferentie. Historicus en schrĳver Rutger Bregman zal in een keynote speech het maatschappelĳk belang van W&T benadrukken. Met herkenbare voorbeelden neemt hĳ ons mee in de geschiedenis van de vooruitgang. De kosten voor deelname aan de conferentie zĳn €20,20; een knipoog naar de toekomst. Wilt u meer weten en u aanmelden? Ga dan naar www.techniekonderdeloep.nl

00_Techyourfuture.indd 9

29-08-14 09:23

advertorial

Carolus Borromeus College richt samen

‘Alle attributen voor hedendaags bewegingsonderwijs zijn aanwezig’ ’Onze gymdocenten kunnen niet wachten’, zegt projectleider Willy van der Heijden van het Helmondse Carolus Borromeus College. ‘Ze zijn zeer enthousiast over de splinternieuwe gymzalen.’ Dat die voldoen aan hun wensen is geen verrassing. De docenten hebben zelf intensief meegedacht over de inrichting. Die werd verzorgd door stadsgenoot Janssen-Fritsen, specialist in sporten spelmaterialen voor het bewegingsonderwijs.

Het Carolus Borromeus College (mavo-plus, havo, atheneum en gymnasium) is onderdeel van de OMO Scholengroep Helmond en telt zo’n 1.200 leerlingen. Deze zomer verhuist de school naar een nieuw gebouw in de wijk Brandevoort. Terwijl werklieden daar de laatste puntjes op de i zetten, is het in de vier nieuwe gymzalen doodstil. Twee weken voor de verhuizing zijn de zalen namelijk al volledig ingericht. In de bergingen staan de diverse matten, springkasten, bokszakken, trampolines en springplanken klaar voor gebruik. Aan het plafond hangen handbediende en elektrisch bedienbare ringen, touwen en saltogordels. Tegen de Foto boven: v.l.n.r. Willy van der Heijden, Jurgen Friesen en Martien Steenbakkers in de splinternieuwe gymzaal van het Helmondse Carolus Borromeus College.

Advertorial JanssenFritsen.indd 52

muur is een elektrisch bedienbaar klimraam bevestigd. ‘Het wachten is op de nog bruikbare materialen die ze meenemen vanuit de oude locatie’, vertelt Jurgen Friesen, account-manager bij JanssenFritsen tijdens een korte rondleiding. ‘Verder zijn alle attributen voor hedendaags bewegingsonderwijs aanwezig.’ Verschillende werksituaties per zaal ‘Op verzoek van de gymdocenten hebben we twee zalen ingericht voor spel en twee voor turnen’, legt Friesen uit. ‘Ze willen die zo flexibel mogelijk gebruiken. Zo kunnen ze leerlingen op verschillende veldjes, in kleine groepjes aan het werk zetten. Dan zijn ze veel actiever bezig dan wanneer ze klassikaal sporten.’ In elke zaal kunnen de docenten verschillende werksituaties creëren. Met behulp van onder andere telescoopzuilen, rekstokken, netten, basketbal-

installaties (acht in elke zaal) en verrijdbare spiegelwanden kan elke hoek voor een andere sportof spelvorm worden ingericht. In de turnzalen kan met rekstokken, turnbanken, matten, kasten en klimrekken een complete bewegingsbaan worden neergezet. Vroeg betrokken bij project Om tot dit inrichtingsplan te komen, luisterden de mensen van Janssen-Fritsen goed naar de docenten. Al vroeg in het traject brainstormden ze samen over wat wenselijk en haalbaar is. De docenten kwamen kijken in de showroom en gingen mee op referentiebezoek bij andere scholen. Ook in de ontwerpfase was Janssen-Fritsen al intensief betrokken. Martien Steenbakkers, projectleider namens JanssenFritsen, ging bij de architect langs nog voordat de opdracht definitief werd gegund. Hij vindt dat je niet vroeg genoeg betrokken kunt

01-09-14 13:56

met Janssen-Fritsen nieuwe gymzalen in worden bij een project als dit. ‘Alleen dan kun je zorgen dat de voorzieningen die wij voor de inrichting nodig hebben in het ontwerp worden opgenomen’, legt Steenbakkers uit. ‘Denk bijvoorbeeld aan een extra staalconstructie in het dak voor touwen, ringen en klimramen. Als je vroeg aanschuift, voorkom je ook meerwerk en fouten.’ Tijdens de bouwfase hield Steenbakkers de vinger aan de pols. Hij overlegde bijvoorbeeld met de aannemer en de vloerenleverancier over de vloersparingen die nodig zijn voor de telescoopzuilen. Ook zorgde hij ervoor dat de basketbalinstallaties al tijdens de ruwbouw werden opgehangen.

Toen we een kleine aanpassing in het ontwerp overwogen, was hij er meteen om het met ons door te spreken.’ De projectleider van het Carolus Borromeus College is ook te spreken over de goede onderlinge verstandhouding. ‘Dat is een van de redenen waarom we voor deze leverancier hebben gekozen’, zegt Van der Heijden. ‘Als beide partijen op dezelfde manier in een project staan, zie je dat terug in het uiteindelijke resultaat. ‘Als zij hier alleen waren gekomen om geld te verdienen en wij voor een dubbeltje op de eerste rang hadden willen zitten, was het project niet zo vlekkeloos afgerond.’

Ontzorgende aanpak

Showroom

Willy van der Heijden zegt erg tevreden te zijn over de ontzorgende aanpak van Janssen-Fritsen. ‘Martien regelde alles meestal rechtstreeks met de andere partijen. Ik heb nergens hoeven bijsturen.

Beide partijen willen de samenwerking ook in de toekomst voortzetten. ‘Het bewegingsonderwijs blijft zich verder ontwikkelen’, zegt Van der Heijden. ‘Als Janssen-Fritsen een plek zoekt om nieuwe sporten

Advertorial JanssenFritsen.indd 53

spelconcepten te testen, houden wij ons aanbevolen.’ De eerste plannen zijn er volgens Friesen al. Eerder besprak hij met de gymdocenten de mogelijkheid om volgend jaar een Free-running-clinic te organiseren. De blijvende samenwerking zal volgens Friesen en Van der Heijden voor beide partijen aantrekkelijk zijn. ‘Ik hoop hier af en toe met nieuwe klanten naar toe te mogen komen’, zegt Friesen. ‘Wat mij betreft hebben we er in Helmond een prachtige nieuwe showroom bij.’

Janssen-Fritsen op uw school! In 1950 werd Janssen-Fritsen opgericht als ‘fabriek voor speeltoestellen’. De laatste jaren richten ze zich op het bewegingsonderwijs en de turnsport. Ook buiten Nederland springt Janssen-Fritsen in het oog. Zo leverden ze de turntoestellen voor de Olympische Spelen van Mexico, München, Barcelona, Athene en Beijing. Kijk wat deze specialist voor uw school kan betekenen op www.janssen-fritsen.nl

01-09-14 13:56

Apple Solution Experts

Maatwerkoplossingen voor het onderwijs Van goed naar excellent onderwijs, het uitdagen van talent, het stimuleren van creativiteit en organisaties die in staat zijn om dit te realiseren. Bekende thema’s binnen het onderwijs. Onderzoek en praktijkervaringen laten zien dat de juiste inzet van ict leidt tot meer rendement in het onderwijs. In de praktijk blijkt echter dat de implementatie van ict een complex en langdurig proces is. Apple biedt een oplossing; de Apple Solution Expert (ASE).

Apple Solution Experts zijn onafhankelijke dienstverleners die door Apple zijn geselecteerd als deskundige aanbieders van oplossingen op het gebied van techniek, pedagogiek en content. Door hun expertise en beproefde werkwijze weten ASE’s deze elementen optimaal in te zetten voor het onderwijs.

Apple Professional Development - APD ASE’s bieden Apple Professional Development aan. Dit zijn diverse hoogwaardige onderwijsworkshops die zijn ontwikkeld door Apple en worden gegeven door gecertificeerde onderwijsdeskundigen. Hierdoor krijgen de lessen voor leerlingen én leerkrachten een nieuwe impuls.

Upgraden en uitbouwen Apple Solution Experts assisteren bij de aankoop, installatie en ondersteuning van een volledige onderwijsoplossing, ook in combinatie met producten van andere fabrikanten. De ASE’s zorgen bovendien voor de integratie van Apple producten en oplossingen in elke omgeving, ook die met pc’s. Verder bieden ASE’s ondersteuning bij het upgraden en uitbouwen van bestaande infrastructuren. Vraag gerust naar voorbeelden en referenties bij andere scholen.

Direct contact ASE’s worden door Apple bijgeschoold en zijn altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op IT- en onderwijsgebied. Wilt u direct weten bij welke Apple Solution Experts u terecht kunt? Ga naar www.mijnase.nl

Apple spread POnderwijs september.indd 36

www.mijnase.nl 29-08-14 10:08

Wilt

Ga ndirect weten bij aar w welke A ww. SE u terech mijn t kunt? ase. nl

Amac heeft zich de afgelopen jaren bewezen als deskundig aanbieder van technologische oplossingen voor het onderwijs. Bij Amac hebben we inzicht in de problemen die men in de dagelijkse praktijk tegenkomt en daardoor kunnen we Apple oplossingen en beproefde werkwijzen aandragen die uitkomst kunnen bieden.

Switch IT Solutions helpt uw ambities vertalen in prestaties. Als Apple Solutions Expert realiseren wij samen met u het fundament en de onderwijsoplossingen die de betrokkenheid van leerlingen verhogen en hun prestaties verbeteren. Zo kunt u focussen op lesgeven en inhoud en bent u klaar voor het onderwijs van morgen.

Het educatieve team van iCentre bestaat uit professionals met ieder een eigen specialisme en achtergrond. Gezamenlijk hebben we één ding gemeen en dat is de overtuiging dat de leerling van vandaag recht heeft op de digitale mogelijkheden van vandaag en morgen om in te zetten bij zijn of haar persoonlijke leerproces.

Met Xando haal je de beste cijfers voor IT. IT-specialisten voor het onderwijs zijn er genoeg. Het gaat er om, dat die specialist zijn kennis ook over kan brengen. Dat hij u prettig vertrouwd maakt met uw IT. Xando is dé Apple expert voor geheel Nederland én thuis in het onderwijs. We komen onze kennis graag met u delen.

Infotheek biedt specifieke Apple oplossingen voor het onderwijs. Van het inrichten van iPad scholen tot de integratie van Apple binnen mixed omgevingen en van het inrichten van WiFi tot de verhuur van Apple. Daarnaast levert Infotheek de allernieuwste Apple hardware direct uit voorraad.

Scholten Awater ondersteunt educatieve instellingen bij de aanschaf, logistiek en het onderhoud van hun IT‐infrastructuur. Het is ons doel om u te helpen en het voor u eenvoudig te maken. Wij zetten onze kennis en ervaring in om u te adviseren over de Apple oplossing die het beste bij u past.

Skool Automatisering is de Apple Solution Expert die de behoeftes van basisscholen door en door kent. Als netwerkbeheerder voor het basisonderwijs levert Skool de producten en oplossingen van Apple en integreert deze in de klas. Met CampusShop.nl zijn we een ervaren partner voor het VO, middelbaar en hoger onderwijs.

Van Dijk Educatie is marktleider in de distributie van leermiddelen in het VO, MBO, HBO en WO. Vanuit onze pragmatische aanpak begeleiden wij scholen in de transitie van folio naar digitaal ondersteund onderwijs. Met tablet4learning leveren wij als Apple Onderwijspartner in Nederland complete ontzorging voor tablets, digitale leermiddelen en ondersteunende dienstverlening.

Ivizi staat klaar voor het Limburgse onderwijs, van basisschool tot universiteit. Wij ondersteunen onderwijsinstellingen met het succesvol implementeren van Apple technologie.

Apple spread POnderwijs september.indd 37

29-08-14 10:08

Programmeerles op basisschool de Floriant

‘Leren programmeren geeft inzicht in onze samenleving vol technologie’

‘Leer kinderen al jong programmeren’, klinkt het wereldwijd. President Obama deed zo’n oproep en in Engeland is - met ingang van dit schooljaar programmeren een verplicht vak voor alle kinderen vanaf 5 jaar. Is dat ook voor Nederland een goed idee of zijn basisschoolleerlingen daar te jong voor? Op basisschool de Floriant in Zoetermeer vinden ze van niet. tekst carla desain

Groep 3-4 krijgt vandaag les in ‘programmeren zonder een computer te gebruiken’ van de speciale computerjuf Pauline Maas. Pauline Maas is deskundige op het gebied van kinderen, computers en internet. De les begint met een robotimitatie, met houterige bewegingen. ‘Hoe komt het dat een robot kan lopen?’ ‘Batterij, stroom, chip’, klinkt het uit de groep. Pauline haakt in: ‘En die chip is geprogrammeerd. In een programma staan opdrachten in een taal die de robot begrijpt.’ Pauline zet een stapel gekleurde plastic bekertjes op tafel. ‘Tegen jullie kan ik zeggen: “Bouw eens een toren36

tje met op de eerste rij drie bekers, dan een rij van twee en één bovenop”. Een robot begrijpt het alleen als je opdrachten geeft in kleinere stapjes. Die moet je vertellen dat hij een bekertje moet pakken, optillen, een stukje verschuiven en weer neerzetten. En dat opnieuw voor elk bekertje dat hij moet gebruiken. Je kunt ook afspreken dat je die opdrachten simpeler opschrijft. Hoe zouden jullie dat doen?’ ‘Met pijltjes’, klinkt het al snel van alle kanten. Op aanwijzing van de kinderen tekent Pauline pijltjes omhoog, opzij en omlaag en zo ontstaat op het digibord het programma - ofwel de code - voor

het bouwen van een torentje. ‘Wel een beetje een rommeltje zo’, vinden de kinderen, dus spreken ze samen af dat de instructie voor elk volgend bekertje op een nieuwe regel moet beginnen.

Programmeurs&robots Dan gaan ze zelf aan de slag in groepjes van drie. Een kind is de robot en wacht op de gang, terwijl de andere twee vanaf een voorbeeld zelf een toren bouwen en de instructies daarvoor noteren. Dan mag de robot terugkomen en aan de hand van het opgeschreven programma een toren bouwen. Als het goed gaat, staat na een tijdje de bedoelde toren op tafel. De kinderen werken enthousiast en geconcentreerd samen. ‘Moet dit bekertje nu twee of drie keer naar rechts?’ ‘Vergeet het pijltje omlaag niet!’ Al gauw blijken verschillende groepjes behoefte te hebben aan meer instructies: voor als een bekertje op de kop gedraaid moet worden of voor welke kleur beker de robot moet pakken. ‘Die opdrachten kun je erbij verzinnen, als je maar goed met elkaar - de programmeurs en de robot afspreekt wat voor pijltje of woord je daarvoor gebruikt’, stimuleert Pauline. Zo verschijnen gebogen en gekleurde pijlen op de programmaformulieren. In een groepje ontstaat bijna ruzie: de toren klopt niet. Wie z’n schuld is dat? Heeft de robot het niet goed gedaan? Of zit er een fout in het programma? Pauline: ‘Fouten maken, hoort er een beetje bij, daarom moet je elk programma goed controleren en de fouten eruit halen. Dat noemen we debuggen.’ Als de kinderen met rode wangen van de inspanning nog even napraten over wat ze geleerd hebben, verzucht een meisje: ‘Wat jammer dat ik nu pas leer programmeren, nu ik in groep 4 zit! Ik vind dat je daar niet vroeg genoeg mee kunt beginnen!’

Gestructureerddenken Waarom is het zo belangrijk om kinderen te leren programmeren? Pauline Maas: ‘Niet omdat alle kinderen later programmeur moeten worden, maar omdat ze

ervan leren gestructureerd te denken. Bovendien krijgen kinderen zo zicht op hoe programma’s in elkaar zitten, hoe gemakkelijk daarin fouten gemaakt worden en dat het mensenwerk is. Dat inzicht is belangrijk om zich als kritische burger te kunnen bewegen in onze samenleving vol technologie.’

Programmeerles van ‘computerjuf’ Pauline Maas

Zojongal? ‘Ik ben ervoor om zo jong mogelijk te beginnen’, vindt Pauline. ‘Zeker meisjes zouden ruim vóór de puberteit hun eerste programmeerlessen moeten krijgen. Dan staan ze er nog voor open. Als ze vroeg ontdekken dat zij het ook kunnen, krijgen ze zelfvertrouwen genoeg om later de diepte in te gaan. Als je wacht met zulke lessen tot de middelbare school, hebben veel meisjes al in hun hoofd gezet dat dat niets voor hen is. Je moet dus liefst al op de basisschool beginnen.’

Ingewikkeld Pauline denkt dat basisschoolleerkrachten best zelf programmeerles kunnen geven. ‘Dat kan heel speels. Een leerkracht hoeft echt niet alle kneepjes van een programmeertaal te kennen om leerlingen op gang te helpen. Zo’n les als ik gaf op de Floriant dient om kinderen bewust te maken van hoe programma’s in elkaar zitten. Dat kan met torens bouwen van bekertjes, maar bijvoorbeeld ook met het smeren van een boterham met pindakaas. Er bestaan veel apps en programma’s waarmee kinderen kunnen leren programmeren. Op de site codekinderen.nl zijn een aantal daarvan bijeengebracht. Ik heb daar lesmateriaal en handleidingen bij gemaakt, die gratis te downloaden zijn. Dus ingewikkeld? Nee! Wel spannend en opwindend, voor leerkracht én kinderen.’

CODEKINDEREN Meer weten over leren programmeren op de basisschool? Codekinderen geeft leerlingen in groep 3 tot en met 8 de kans om hun digitale talenten te ontdekken. Alles komt aan bod, van digitaal spelen tot echt programmeren en code schrijven. www.codekinderen.nl

PrimaOnderwijs 37

00_Kennisnet.indd 9

29-08-14 10:33

Taal

Rekenen

TopograďŹ e

Spelling

Aardrijksku

nde

Geschiedenis

Begrijpend lezen

Na tu ur en Te ch ni ek

Engels

G roe p

t 1 /m 8

Nu gratis in de klas! Squla, het leukste en meest complete oefenprogramma.

Of vraag na bij uw directeur!

www.squla.nl/leerkracht NĂş met een gratis scholenversie!

Klassikaal en individueel te gebruiken via digibord, desktop en tablet

Squla is het leukste en meest complete online oefenprogramma om thuis te oefenen voor school. Met games, quizzen en uitlegfilmpjes in alle vakken voor groep 1 t/m 8. 00_Basis_ADS_PO.indd 5

18-08-14 16:42

Blijf bij de les met de -minutenspellen!

Iedere leraar of groepsleider kent ze wel; de vijf minuten die ‘over’ zijn aan het einde van een lesuur of tussen twee inspannende activiteiten. Om die vijf minuten op een boeiende én vooral zinvolle manier in te vullen, is een 5-minutenlijn gecreëerd: een verzameling korte, doelgerichte activiteiten voor tussendoor, in verschillende categorieën en op verschillende niveaus.

De 5-minutenspelletjes zĳn meer dan spelactiviteiten. Het zĳn activiteiten gericht op het optimaliseren van het leerproces. Ze slaan een brug tussen inspannende en ontspannende activiteiten en bevorderen een breinvriendelĳke vorm van leren. Het spelelement verhoogt de betrokkenheid van de leerlingen. Dit zorgt voor een prikkelende leeromgeving, enthousiasme, plezier en een betere concentratie. Voor veel leerlingen is dit het antwoord op de behoefte om te ervaren, te bewegen, te ontdekken en dus te leren. De activiteiten ondersteunen de leerkracht bovendien op uitdagende wĳze in de dagelĳkse praktĳk.

Inspanning of ontspanning? Er zĳn drie sets verschenen. Zo kan er bĳ ‘5 minuten tussendoor’ een spel worden geselecteerd dat op dat moment het beste past in de klas. Bĳvoorbeeld om een nieuwe activiteit te introduceren. Heb je zojuist een inspannende activiteit gedaan in de klas, dan kunnen de leerlingen met ‘5 minuten bewegen’ even kort ontspannen. Beweging zorgt voor verminderde spierspanning en helpt het brein beter te laten concentreren. Ontspanning na inspanning. Wil je meer rust en concentratie creëren bĳ de leerlingen na een intensieve of actieve bezigheid? Met ‘5 minuten focus’ leren de leerlingen focussen, ofwel concentreren; de aandacht op één punt richten. Door het concentratievermogen expliciet te onderwĳzen, ontdekken leerlingen dat ze toenemend een bewuste keuze hebben waaraan ze wel of geen aandacht besteden. Zo’n 40 leuke opdrachten zorgen ervoor dat leerlingen bĳ de les blĳven. Volledig nieuw in deze reeks is ‘5 minuten coöperatief’. Deze set bevat 40 coöperatieve werkvormen voor tal van verschillende (les)activiteiten. De 5 minuten reeks wordt uitgegeven door Onderwĳs Maak Je Samen en Bazalt Educatieve Uitgaven. Kĳk op www.onderwĳsmaakjesamen.nl om voorbeeldkaarten te downloaden of om direct te bestellen.

00_OMJS.indd 52

28-08-14 11:50

Ook Schoolsupport

maakt van lezen een feest!

De zestigste Kinderboekenweek (1 t/m 12 oktober 2014) draait om feest, maar natuurlijk nog meer om lezen! Door tenminste 15 minuten per dag te lezen, leert een kind 1000 nieuwe woorden per jaar. Helaas zijn de cijfers nog zo dat 25 procent van de basisschoolleerlingen de basisschool met een taalachterstand van 2,5 jaar verlaat. Werk aan de winkel! De taal in boeken is veel rijker dan de taal van alledaagse gesprekken. Die boekentaal verrijkt de woordenschat van leerlingen. Kinderen met een grote woordkennis zullen makkelijker (leren) lezen. Hoe meer kinderen lezen, hoe meer woorden ze leren. Ze zullen daardoor nóg beter en makkelijker lezen, wat de kansen verhoogt dat ze wéér meer woorden tegenkomen. Kinderen die meer plezier hebben in lezen, zullen meer gaan lezen en behalen daardoor betere schoolresultaten. Deze ‘lezen-woordenschat’logica kent iedereen, maar toch zijn er kinderen die de basisschool met een taalachterstand verlaten. 40

Nu de vakanties weer voorbij zijn, kunnen scholen direct beginnen aan een goed gevuld leesjaar. En dat begint met een goed boekenaanbod! Openbare bibliotheken bieden vaak geen uitkomst meer. Het is niet langer vanzelfsprekend om met je klas naar de dichtstbijzijnde bieb te gaan en - actuele - boeken te lenen. Door het sluiten van veel filialen ligt het op peil houden van het boekenaanbod voor leerlingen in school bij de school zelf. Scholen zien het belang van goed leesonderwijs in en dat geldt ook voor een verzorgde bibliotheek in school of een goed gevulde boekenkast in de klas. De vraag is, wat heeft prio-

riteit? Leerkrachten lopen over van het werk, alle uren voor extra taken zĳn al verdeeld en de leescoördinator mist een goed budget. En als dan ook het boek moet concurreren met investeringen in ‘nieuwe’ media (lees: hardware aanschaf) dan is het einde van de schoolbieb al snel zoek.

Hetboekenaanbodstaatopéén Stichting Lezen onderstreept echter het belang van een goed boekenaanbod. De stichting onderscheidt acht succesfactoren voor leesbevordering op basis van wetenschappelĳke inzichten en hierbĳ staat het boekenaanbod op de eerste plaats. Ook ‘informatieve’ boeken moeten een belangrĳke plek krĳgen in het boekenaanbod. Hierbĳ staat niet het verhaal centraal maar de informatie. Informatieve boeken waren in scholen vaak te vinden in een documentatiecentrum maar zĳn anno 2014 een belangrĳk onderdeel van de klas- en schoolbieb. Ze worden gebruikt om thema’s te verduidelĳken, voor boekpresentaties, werkstukken en spreekbeurten of gewoon om te lezen omdat veel kinderen feitelĳke informatie interessant vinden. Juist met informatieve boeken maak je dus een feest van lezen!

SUCCESFACTOREN VOOR LEESBEVORDERING 1 Boekenaanbod 2 Ondersteunende rol professional 3 Stimulerende rol ouders en vriendjes 4 Tĳd en aandacht om te lezen (rustige plek, rustig moment) 5 Voorlezen 6 Vrĳ lezen 7 Praten over boeken 8 Differentiatie (bron: Stichting Lezen)

tradities die inzicht biedt in verschillende culturen. De serie gaat verder in op de leefwĳzen, tradities, uitvoerende kunsten en feesten die in deze culturen bestaan. Duidelĳk wordt hoe tradities en feesten zĳn ontstaan en welke betekenissen erachter liggen. Bĳ de boekenseries wordt gratis lesmateriaal aangeboden voor de onder- en bovenbouw. Gericht op leesbeleving, woordenschatverrĳking en vooral met een creatieve, feestelĳke insteek!

Al lezend het schooljaar in

Wereldvolfeesten Het aanbod van Schoolsupport rondom de Kinderboekenweek sluit volledig aan op het thema ‘feest’ en de toenemende vraag naar informatieve boeken. Geen ‘verhalen’ over feest, maar informatieve boeken over feesten in andere culturen, dichtbĳ en ver weg. Speciaal voor de Kinderboekenweek 2014 zĳn twee unieke series verkrĳgbaar. De vĳfdelige Prikbordserie Wereld vol feesten laat de jongste lezers kennismaken met feestdagen als Kerstmis, Divali, Chanoeka, de Ramadan en het Chinees nieuwjaar. Daarnaast zĳn er de losse boeken Feesten ver weg en dichtbĳ en Mĳn eerste boek… over feesten. Bĳzondere feesten van over de hele wereld worden in deze boeken besproken, met hun oorsprong, de manier waarop ze worden gevierd en de plaatsen waar ze worden gevierd. Voor oudere kinderen (10+) is er de serie Feesten en

Lezen is niet alleen belangrĳk, maar ook erg leuk. Maak lezen voor iederéén leuk door boeken aan te bieden die aansluiten bĳ de belevingswereld en het ontwikkelingsniveau van de kinderen in je klas of school. Sluit aan bĳ actuele thema’s, zoals in oktober de Kinderboekenweek. Maar wacht niet tot die week… Zorg dat je al lezend het schooljaar ingaat met een gevarieerde bibliotheek in school of boekenkast in je klas waarin iedere leerling een boek kan vinden naar zĳn smaak en leesniveau. Zo kunnen ook kinderen die niet goed of niet graag lezen weer enthousiaste lezers worden en hun school- en maatschappelĳke kansen aanzienlĳk vergroten!

Meer info www.schoolsupport.nl/kinderboekenweek2014 Stichting lezen: www.lezen.nl Aandacht voor de schoolbibliotheek: www.debibliotheekopschool.nl www.kunstvanlezen.nl, www.leesvink.nl Aandacht voor informatief lezen: www.arsscribendi.com, www.noordhoff.nl www.boekenberg.nl

PrimaOnderwĳs 41

Schoolsupport.indd 53

29-08-14 11:21

Uitdagend onderwijs met School aan Zet School aan Zet heeft met ruim 2.500 scholen gewerkt aan uitdagend en beter onderwijs. De gedreven leraren, IB’ers, coördinatoren, schoolleiders en bestuurders die het beste uit zichzelf hebben gehaald en zo een betere leeromgeving voor hun leerlingen hebben gecreëerd, dienen ter inspiratie. Cora Pfauth en Hanneke van der Snoek delen hun ervaring.

Kwaliteit. Een veelgebruikte term, maar wat is het eigenlijk en welke vormen zijn er? Hoe zet je het in bij het inrichten van een professionele cultuur waar je van én met elkaar leert? Het team van Prisma, een ZMLKschool in Alphen aan den Rijn, liet zich adviseren door een expert van School aan Zet. De visie en missie zijn herijkt en er wordt gewerkt aan het teamfunctioneren. Het accent ligt op open communicatie, feedback geven en ontvangen, wederzijdse verantwoordelijkheid, elkaar helpen en ondersteunen. Er zijn intervisiemomenten voor de groepsleiding en er wordt gewerkt aan persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast wordt de kwaliteit van het onderwijs in het algemeen, maar ook de onderwijskwaliteiten van alle individuele teamleden specifiek in kaart gebracht.

Kennisdelen ‘We maken tijdens diverse teamvergaderingen tijd vrij om hieraan te werken’, zegt teamleider Cora Pfauth van Prisma. ‘Er is aan teamleden gevraagd om kwaliteiten van collega’s op papier te zetten. Hierbij stond de vraag ‘Wat zou jij van een ander kunnen leren?’ centraal. Deze uitkomsten zijn overzichtelijk gemaakt en aan alle teamleden aangereikt.’ Ook wordt besproken wat 42

kwaliteit nu eigenlijk is en welke vormen er zijn. Het gesprek dat Prisma voerde met School aan Zet, heeft de school in de goede richting geholpen. ‘Tijdens het gesprek heeft de expert ons bijvoorbeeld getipt over een praktisch boek, gebaseerd op de visie op kwaliteit van Daniel Ofman, een grote inspiratiebron. Ook hebben we bouwstenen vastgelegd, waaronder Doorontwikkelen van de lerende organisatie.’ Ze vervolgt: ‘De komende periode zullen er regelmatig presentaties voor en door leraren plaatsvinden tijdens teamvergaderingen. Het delen van kwaliteit en kennis staan hierbij centraal. Onlangs heeft een leraar voor de eerste keer een presentatie gegeven tijdens een studiedag over het automatiseringsproces en dat is zeer goed bevallen. Het was heel inspirerend en we kijken uit naar de presentaties die nog komen gaan.’

Cora Pfauth: ‘Het delen van kwaliteit en kennis staan centraal’ Onderwijs op maat In 2011 heeft de SCOPE scholengroep MIKpunt de plusklas Kaleidoscope opgezet. Na drie jaar is het uitgegroeid tot een project dat maar liefst 115 (hoog)begaafde leerlingen uitdagend onderwijs biedt. De leerlingen die op een van de SCOPE scholen zitten, komen hier één dagdeel per week werken aan hun portfolio, projecten en verschillende andere activiteiten. Naast de leerlingen kunnen ook de ouders en de leerkrachten hier terecht. Zij krijgen tools aangereikt om de (hoog) begaafde leerlingen in hun klas onderwijs op maat te kunnen aanbieden. Zo heeft ten minste één leerkracht

Laat je inspireren!

Meer inspirerende praktĳkvoorbeelden en good practices? Op de website van School aan Zet zĳn ruim 280 praktĳkvoorbeelden vrĳ in te zien: www.schoolaanzet.nl/thematische-inhoud

per basisschool cursussen gevolgd over hoogbegaafdheid en is er een signaleringsinstrument aangeschaft. Hanneke van der Snoek, coördinator MIKpunt, is van het begin af aan betrokken geweest bĳ Kaleidoscope. ‘Kinderen zĳn niet één dagdeel begaafd, maar de hele week’, legt ze uit. ‘Leerkrachten kunnen dit de rest van de week niet negeren.’

Hanneke van der Snoek: ‘Samen de ontwikkelingen meemaken, is prachtig!’

Geprofessionaliseerd Het project, bestaande uit structurele bovenschoolse voorzieningen, is ontstaan vanuit twee basisscholen van SCOPE die zelf een succesvolle plusgroep hadden opgezet. Het project is door de jaren heen steeds professioneler geworden. Het begon met extra rekenlessen voor kinderen die dit er goed bĳ konden hebben, nu is het uitgegroeid naar vĳf groepen die één dagdeel in de week aan de slag gaan met een uitgebreid programma. Van der Snoek: ‘Mĳn collega’s hebben dit programma inhoudelĳk ontworpen, geprofessionaliseerd en uitgebouwd. Wĳ hebben samen de ontwikkelingen meegemaakt en dat is prachtig.’

Verbindingenleggen ‘Het is goed dat de kinderen elkaar bĳ Kaleidoscope kunnen ontmoeten’, vertelt ze enthousiast. ‘Het ontmoeten van ‘peers’ is goud waard. Sommige mensen vinden dat iedere school een fulltime plusklas zou moeten aanbieden aan (hoog)begaafde leerlingen. Maar dan mis je deze contacten. Ook past een parttime plusklas

zoals Kaleidoscope meer bĳ onze visie; een kind moet zich later ook kunnen redden in de maatschappĳ. Daar wordt ook niet alles om hen heen georganiseerd. Daarom is het goed dat de leerlingen de rest van de tĳd in een ‘gewone’ klas zitten en daar verder onderwĳs op maat krĳgen. Dat hoort bĳ passend onderwĳs.’ Van der Snoek is ambitieus. Kaleidoscope loopt al goed maar Van der Snoek zit absoluut niet stil. Zo legt ze nu de verbinding met het voortgezet onderwĳs. Leerlingen van Kaleidoscope kunnen na groep 8 doorstromen naar de Brainpowerklas, de vwo-plusklas van SCOPE. Ook geven de vwo-leerlingen gastlessen op Kaleidoscope en is er een connectie met de Pabo in Utrecht. Samen met een pabo-docent leren de tweedejaarsstudenten meer over hoogbegaafdheid. ‘De derde bĳeenkomst neem ik de leerlingen van Kaleidoscope mee naar de pabo’, vertelt ze. ‘De studenten kunnen dan in gesprek met (hoog)begaafde kinderen en ervaren aan den lĳve wat het belang is van uitdagend onderwĳs. Zo leren zĳ wat ze moeten doen om een goede leerkracht te zĳn!’ PrimaOnderwĳs 43

00_School aan zet.indd 9

29-08-14 11:14

Nieuw: AmbraSoft gaat voortaan gewoon mee naar huis!

AmbraSoft, het meest gebruikte online oefenprogramma voor taal en rekenen is ingrijpend gewijzigd. Met AmbraSoft kunnen alle leerlingen vanaf nu ook ná schooltijd aan de slag. Met AmbraSoft oefenen uw leerlingen zelfstandig met

taal en rekenen. Het online oefenpakket bevat veel oefen-

Uw leerlingen leren spelenderwijs, ze vinden het leuk,

raken gemotiveerd en worden zichtbaar beter in taal en rekenen! En nieuw: het meest gebruikte taal- en reken-

software is nu als één pakket beschikbaar voor school én thuis dus voor alle leerlingen ook thuis beschikbaar!

stof, is geschikt voor alle lesmethoden en ieder kind oefent op zijn of haar eigen niveau. Het leerlingvolgsysteem houdt de prestaties van uw leerlingen precies bij.

Bestel AmbraSoft nu op www.ambrasoft.nl/school of vraag een gratis proeflicentie aan voor 3 maanden.

AmbraSoft maakt van spelen leren 00_Basis_ADS_PO.indd 5 ADV_PrimaOnderwijs_1/1P.indd 1

18-08-14 16:26 08-08-14 14:28

Brede School St. Martinus in Zevenaar wint

Acer Complete Classroom Makeover Brede School St. Martinus in Zevenaar heeft de ‘Win een Complete Classroom Makeover’-wedstrijd van computerfabrikant Acer gewonnen. Met deze prijs, bestaande uit Acer-computerapparatuur ter waarde van E 15.000 -, kan de school nu een complete klas inrichten met de nieuwste digitale onderwijsondersteuning. Begin dit jaar heeft Acer de ‘Complete Classroom Makeover’-wedstrijd uitgeschreven. Scholen in Nederland maakten daarbij kans op een compleet ingericht leslokaal met Acer-hardware ter waarde van € 15.000 door op een originele manier uit te leggen waarom juist hun klas een Complete Classroom Makeover verdiende. Uit de 72 aanmeldingen werd de inzending van groep 5/6 van Brede School St. Martinus als winnaar uitgekozen. ‘Wij zijn ontzettend blij dat we door Acer onze digitale wensen kunnen vervullen’, zegt juf Heidi Bolsenbroek van groep 5/6 van Brede School St. Martinus, die de tekst schreef van het winnende lied.

Innovatieve oplossingen De prijs werd tijdens een feestelijke bijeenkomst op de school overhandigd door Marc Pauly, directeur van Acer Benelux. Hij stelde daarbij dat Acer het als haar verantwoordelijkheid ziet om de huidige generatie uit te rusten met de kennis die zij in de toekomst nodig hebben. ‘Door het creëren van innovatieve oplossingen voor schoolomgevingen kunnen leerlingen en studenten op verkenning gaan via nieuwe wegen van interactie en communicatie en zich zo optimaal voorbereiden op de digitale wereld van vandaag en morgen.’

Classroom Manager Als winnaar van de Acer Complete Classroom Makeover-wedstrijd krijgt de Brede School St. Martinus de beschikking over dertig Acer TravelMate B115 laptops met touchscherm, drie Acer Aspire Z3-610 All-in-One PC’s met touchscherm en toetsenbord voor de leerlingen, plus een Acer TravelMate X313 convertible notebook/tablet met extra 27” touchmonitor voor de leerkracht. Met de meegeleverde Acer Classroom Manager software is de leerkracht in staat vanaf zijn of haar eigen computer grip te houden op de computeractiviteiten van de leerlingen en ze interactief te begeleiden en te ondersteunen. Daarnaast biedt Acer Classroom Manager allerlei praktische functies voor het beheer en efficiënt gebruik van de computervoorzieningen, de planning van lesactiviteiten en het testen en beoordelen van leerlingen.

Scan deze pagina met Layar om de winnende inzending op YouTube te bekijken of ga naar: http://youtube/GB8LC8WNjQM

Inspireer de leerling! W nd…

Tussenjaar, korte taalcursus of hele studie in het buitenla

Docenten en decanen zijn belangrijke raadgevers voor scholieren bij hun studiekeuze. Wordt het hbo of wo? Past een studie economie goed bij de leerling of toch eerder automotive? Voor wie de keuze nog niet meteen klinkklaar is, is een korte of langere studie in het buitenland wellicht een goede optie. Interlanguage Study Abroad biedt al sinds 1986 educatieve buitenlandervaringen aan en komt graag langs op jullie school voor een vrijblijvende voorlichtingsles.

tekst yvonne stoepker

Een tussenjaar, een volledige studie, College, University, High School of zelfs drie talen studeren in één jaar… Bĳ Interlanguage Study Abroad lĳkt alles mogelĳk! Een advies van Interlanguage is geheel gratis, net als voorlichting op scholen om leerlingen te helpen bĳ hun oriëntatie. Voor leerlingen die besluiten om een tussenjaar te doen, biedt Interlanguage een complete service van advies en inschrĳving tot accommodatie, reis, visum en verzekeringen. En wellicht het allerbelangrĳkste; keuze uit kwaliteitsscholen. Interlanguage is een volledig onafhankelĳke organisatie en vertegenwoordigt geen eigen instituten. Voor de taalcursussen biedt Interlanguage keuze uit negen talen in 24 landen wereldwĳd, op ruim 150 bestemmingen. Door Interlanguage doen scholieren na hun eindexamen ervaringen op waar ze bĳ terugkomst in Nederland duidelĳk profĳt van hebben. Vooral wanneer de studie nog gekozen moet worden. Zo hoef je bĳ een tussenjaar aan veel Colleges of Universities bĳvoorbeeld nog helemaal geen specifieke richting te kiezen maar kunnen studenten een eigen studie samenstellen. Denk aan journalistiek in combinatie met geschiedenis en filosofie. Het opdoen van deze kennis, het ontmoeten van nieuwe mensen en het leren van een vreemde taal geven de scholieren een absolute voorsprong bĳ het maken van de juiste studiekeuze en hun 46

Study Abroad.indd 2

01-09-14 13:53

g! Wijs ze de wereld! Gratis voorlichting op school Interlanguage helpt docenten en decanen om scholieren zo goed mogelijk te informeren en te inspireren over een eventueel tussenjaar of andere educatieve buitenlandervaring. Nodig Interlanguage uit voor een bijeenkomst op school. Medewerkers van Interlanguage geven dan een geheel vrijblijvende voorlichtingsles. Kijk op www.interlanguage.nl voor meer informatie of mail info@interlanguage.nl om een afspraak te maken.

gegaan. Ik heb nu een enorme voorsprong op de rest.’

Hoyte: ‘Ik heb nu een enorme voorsprong op de rest’ verdere carrière. Bovendien zorgt een goed overwogen studiekeuze voor minder uitval onder studenten.

School als inspiratiebron Hoyte Rutteman deed na zĳn eindexamen zo’n tussenjaar via Interlanguage. Hĳ volgde drie maanden een taalcursus Engels in New York en deed een semester aan het College in Santa Barbara. ‘Een echte aanrader’, zegt Hoyte. ‘Ik wist niet precies wat ik wilde studeren en werd geïnspireerd door mensen die ik ken, die ook via Interlanguage naar het buitenland waren gegaan. Zĳ waren enorm positief en hadden de tĳd van hun leven. Vooral de begeleiding die zĳ kregen van Interlanguage sprak mĳn aan. Als je besluit om een tussenjaar in het buitenland te doen, komt daar ontzettend veel papierwerk bĳ kĳken, dat kun je haast niet alleen. Daar begeleiden de mensen van Interlanguage je goed bĳ. Zĳ weten precies wat en wanneer er iets geregeld moet worden.’ Hoyte ziet een grote rol voor de school om scholieren te informeren over de mogelĳkheden. ‘Het is belangrĳk dat decanen of docenten scholieren meer motiveren, of in ieder geval vertellen wat hun opties zĳn. Dat is bĳ mĳ niet gebeurd dus ik was erg blĳ met mĳn kennissenkring en de adviezen van Interlanguage. Maar het is een gemiste kans. Een tussenjaar of zelfs alleen in de vakantie op educatieve taalreis, is echt een verrĳking als je scholier bent. Je leert op eigen benen staan en in mĳn geval is mĳn Engels er ontzettend op vooruit

Sociaal Voor Hoyte werd de keuze voor een studie pas echt helder na zĳn tussenjaar. ‘Op mĳn College in Santa Barbara kon ik meerdere vakken kiezen. Ik koos voor een mix van wiskunde, International Business en Business Administration. Terug in Nederland wist ik precies wat ik wilde en koos ik voor Technische Bedrĳfskunde.’ Los van het studeren, ziet Hoyte nog een groot voordeel aan een tussenjaar in het buitenland. ‘Je gaat er op sociaal gebied ontzettend op vooruit en daar heb je zoveel profĳt van. Zeker in het begin van je studententĳd! Ik heb echt de tĳd van mĳn leven gehad!’

Study Abroad Fair

zaterdag 20 september Rotterdam Ontdek buitenlandse Colleges en Universities of oriënteer je op een High School-jaar of taalcursus in het buitenland. Bezoekers die zich vooraf aanmelden, maken kans op een tweeweekse taalcursus Engels inclusief accommodatie, met keuze uit ruim 40 locaties wereldwijd.

Zie www.studyabroadfair.eu. PrimaOnderwĳs 47

Study Abroad.indd 47

29-08-14 10:59

Hartstichting draait pilot

reanimatie-onderwijs

Daan krijgt aanwijzingen bij een oefensessie met de AED.

In Nederland krijgen elke week ongeveer driehonderd mensen een hartstilstand buiten het ziekenhuis. De eerste zes minuten zijn dan van levensbelang. Echter, slechts weinigen kunnen reanimeren. De Hartstichting ontwikkelde daarom een gratis lesprogramma voor middelbare scholen. Het VeenLanden College in Mijdrecht nam deel aan de pilot. PrimaOnderwijs nam een kijkje. tekst en foto’s danielle vogels

Door het klaslokaal schalt de hit van de Bee Gees: Hah, hah, hah, hah stayin’ alive! Verspreid over de vloer zitten leerlingen van 2 vwo op hun knieën voor reanimatiepoppen. Ze voeren borstcompressies uit. Biologiedocent Bastiaan Kikkert loopt rond en geeft aanwijzingen. ‘Goed zo! Op het tempo van deze muziek. Houd vol! Het gaat om leven of dood! De ambulance komt eraan!’ Kikkert is één van de zes leerkrachten van het Veen-

Landen College die in het kader van een pilot van de Hartstichting de opleiding tot reanimatie-instructeur heeft gevolgd. Deze bestaat uit twee modules elearning van ongeveer vier uur en een praktijkdag op school, gegeven door een opleidingsinstituut. ‘Super dat de Hartstichting dit doet’, zegt Kikkert opgetogen. ‘Ik vond het een gemis in het lesprogamma en hoop dat de regering hiervoor geld zal vrijmaken, zodat álle scholen structureel reanimatielessen kunnen gaan geven.’

Duizend extra levens In Nederland krijgen elke week ongeveer driehonderd mensen een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Hiervan overleeft nu - afhankelijk van de regio - ongeveer tien procent, mede dankzij snelle hulp van (burger) hulpverleners. Door reanimatielessen een structureel onderdeel te maken van het voortgezet onderwijs kunDe eerste stappen worden geoefend: luisteren of het slachtoffer nog ademhaalt.

00_Hartstichting.indd 8

29-08-14 09:07

Bastiaan Kikkert van VeenLanden College: ‘Alle scholen moeten structueel reanimatielessen kunnen geven’ Daan is trots op zijn certificaat van de Hartstichting.

Biologiedocent en reanimatie-instructeur Bastiaan Kikkert laat zien hoe de AED werkt.

TEKEN DE PETITIE Borstcompressies uitvoeren, is best vermoeiend. Met rechte armen kosten ze de minste kracht.

De Hartstichting is een petitie gestart op

www.hartstichting.nl/petitie die pleit voor structureel reanimatie-onderwĳs in het voortgezet onderwĳs. De Hartstichting hoopt minimaal 40.000 handtekeningen te verzamelen, om die in het najaar aan te bieden aan staatssecretaris Dekker van Onderwĳs.

nen volgens de Hartstichting jaarlĳks duizend extra levens worden gered. Daarom heeft de stichting een lesprogramma ontwikkeld en na een pilottraject in 2013/2014 gaat de Hartstichting dit nieuwe schooljaar door met het opleiden van docenten tot reanimatieinstructeur.

Theorie en praktijk Door de pilot van de Hartstichting leren nu alle tweedeklassers van vmbo, havo en vwo van het VeenLanden College reanimeren. ‘We willen het gaan integreren in de biologielessen, omdat het daar mooi bĳ aansluit’, vertelt Kikkert. In vier lesuren geeft hĳ de reanimatiecursus aan vĳftien leerlingen van 2 vwo. Nadat hĳ met behulp van het digibord theoretische informatie heeft gegeven en heeft voorgedaan hoe het moet, kunnen de leerlingen in tweetallen zelf met een reanimatiepop aan de slag. Aanvankelĳk zorgt dit voor hilariteit. Hulpgeroep en gelach vullen het lokaal. Maar gaandeweg worden de leerlingen serieus, omdat ze beseffen hoe belangrĳk dit is. ‘Ik vond het heel leerzaam’, vertelt Chantal (14) aan het eind van de ochtend. ‘Alles wat verteld werd, wist ik nog niet. Het is heel makkelĳk om te leren reanimeren!’

Voordat de leerlingen zelf aan de slag gaan, laat Bastiaan zien hoe borstcompressies moeten worden uitgevoerd.

Aanmelden De Hartstichting biedt middelbare scholen een uitgebreid lesprogramma aan voor het geven van reanimatieles. In het schooljaar 2014/2015 kunnen 70 scholen een gratis cursus voor docenten krĳgen. Meld uw school daarom snel aan op:

www.hartstichting.nl/reanimatieles-op-school

Bastiaan wijst aan wie het antwoord mag geven op de vraag: wat doen we het eerst met dit slachtoffer?

PrimaOnderwĳs 49

00_Hartstichting.indd 9

29-08-14 12:12

PrimaOnderwijs_halvePagLiggend_sept2014_Muiswerk 2.0.pdf 1 28-7-2014 10:03:40

Hogeschool Inholland start met nieuwe opleiding Business Studies Business Studies speelt in op een continu veranderende economische markt. Een markt die vraagt om breed opgeleide professionials. Mensen met een eigen specialisme die projectmatig kunnen denken en werken.

een brede basiskennis. Ook kunnen ze zakelijke vraagstukken oplossen in een internationale en brede maatschappelijke en/of zakelijke omgeving, waarbij ze ook oog hebben voor de persoonlijke gevolgen.

Als de student na de opleiding aan het werk gaat, moet hij/zij tegenwoordig over de grenzen van zijn/haar eigen vakgebied heen kunnen kijken en gemakkelijk kunnen schakelen tussen de verschillende takken van sport in een organisatie. Of het nu gaat om marketing, ondernemen, management, financiĂŤn, HRM (personeel en arbeid) of logistiek. Als aankomend business professional hebben zij straks

Wij verzorgen graag een proefcollege. Neem daarvoor contact op met uw relatiebeheerder of kijk op www.inholland.nl/bbs.

Open Dag Zaterdag 8 maart 10.00 - 14.00 uur www.inholland.nl/opendag

AMN_adv192x142,5 12-02-14 10:05 Pagina 1

Wij geloven dat iedereen met talent is geboren. Op zijn of haar niveau. Dat is zoals het is. Wij geloven dat talent gekoesterd moet worden om het te laten groeien. Om talent te koesteren, te kunnen laten groeien moet je talent kennen. Om daarna te erkennen en te herkennen.

Entree

Talent groeit in goede handen

compleet en coherent LOB Daarom biedt AMN een compleet en coherent online instrumentarium voor LOB. Van de brugklas tot en met de examenklas. Voor een onderzochte en bewuste keuze voor een vervolgopleiding. De grote hoeveelheid verschillende testen en opdrachten geven de leerlingen zicht op wat ze belangrijk vinden en waar ze goed in zijn. Entree geeft de mogelijkheid ervaringen op te doen, daarop te reflecteren en er over in dialoog te gaan. Elke leerling werkt vanuit een eigen digitaal portfolio, het paspoort. Voor de begeleiding zijn er zowel individuele als groepsrapportages om de ontwikkeling van elke leerling te monitoren. Terwijl het portfolio groeit, ontwikkelen leerlingen hun loopbaancompetenties. Zo maken ze een onderbouwde keuze voor hun vervolgopleiding of baan. Wij geloven in talent. In talent in goede handen. Niet in magie. Daarom geloven wij in meten en begeleiden van start tot finish.

Meer weten: info@amn.nl of 026 3557333

00_Basis_ADS_PO.indd 00_BasisPOnderwijs.indd 00_Basis_ADS_PO.indd 664

13-02-14 13:04 25-04-14 26-08-14 10:08 14:54

advertorial

CREATIEVE OPLEIDINGEN

van meubelmaker tot interieuradviseur ‘Veel van onze leerlingen gaan aan de slag bij interieurbouwbedrijven. Ze maken balies voor bedrijven en ontwerpen het interieur van restaurants’, vertelt Jaap Buitelaar, docent Meubelmaken op het HMC. Er is meer werk voor meubelmakers dan over het algemeen wordt gedacht. De opleiding heet ook voluit Meubelmakers/(scheeps) interieurbouwer en dit laat al meteen de vele mogelijkheden zien. ‘In Nederland worden nog steeds veel boten gebouwd. Ook die moeten van een interieur worden voorzien. De meubelmakers bouwen dit in, maar de Interieuradviseurs maken bijvoorbeeld het complete interieurontwerp en –advies. Ook die leiden we op!’ Docent Jaap Buitelaar:

‘Je leert nog echt een vak!’

Vakmanschap

Veiligheid en betrokkenheid

Het HMC is sinds 1929 een kleinschalige, zelfstandige MBOvakschool met locaties in Amsterdam en Rotterdam. De school is gespecialiseerd in creativiteit, vakmanschap en ondernemerschap en leidt op voor de houten meubelbranche of voor de woonen interieurbranche. Je kunt leren voor beroepen als meubelmaker, timmerman, interieuradviseur, creatief vakman, verkoper wonen, meubelstoffeerder, pianotechnicus of werkvoorbereider. Binnen deze opleidingen kunnen leerlingen zich nog verder specialiseren in onder andere meubelontwerpen, meubelrestauratie, houten jachtbouw en houten muziekinstrumentenbouw.

‘De vakschool ademt een prettige sfeer uit’, zegt Buitelaar. ‘Het is gezellig en informeel en je merkt dat iedereen veel met het vak bezig is. Daarbij scoren we hoog als het gaat om veiligheid en betrokkenheid.’ Op de info- en/of opendagen zijn VMBO- en HAVOleerlingen en hun ouders van harte welkom om dit zelf te komen ervaren.

Volwassenen Ook volwassenen die aan een cursus of deeltijdopleiding denken kunnen langskomen om al hun vragen beantwoord te krijgen. Nieuwsgierig geworden? Bekijk de sfeerfilm op www.hmcollege.nl.

Open dagen Is Meubelmaken op het HMC iets voor uw leerling? Wijs ze dan op de open dagen! Die zijn op beide locaties op: Donderdag 27 november 2014

13.00-17.00 uur

Vrĳ dag 23 januari 2015

17.00-21.00 uur

Zaterdag 24 januari 2015

10.00-14.00 uur

Zaterdag 21 maart 2015

10.00-14.00 uur

Donderdag 21 mei 2015

14.00-20.00 uur

HMC Advertorial.indd 51

(infodag)

HMC Amsterdam Arlandaweg 173-175 T 020 – 680 28 28 www.hmcollege.nl

HMC Rotterdam Erasmuspad 10 T 010 - 285 55 55 www.hmcollege.nl

29-08-14 11:03

Onderwijsvernieuwers in de prijzen! De jury van de Ververs Awards kende onlangs maar liefst vier prijzen voor onderwijsvernieuwing toe. Na bevlogen verhalen van Arjan van der Meij, Pieter Snel en Heleen Terwijn besloot naamgever van het evenement Mijndert Ververs het prijzengeld behorende bij de award voor Innovatieve onderwijspraktijk te verdriedubbelen en alle drie de genomineerden tot winnaar uit te roepen. De Ververs Innovatieprijs 2021 ging naar Sjef Drummen. tekst mirjam janssen | beeld slo

Door het winnen van de Ververs Awards kunnen de winnaars hun innovatieve ideeën ook daadwerkelijk vormgeven/voortzetten. Ze ontvangen ieder namelijk € 5.000,- voor hun project. De Ververs Foundation en mede-organisator SLO wilden weten hoe het leren in de toekomst kan worden verbeterd en hoe je inspirerend onderwijs geeft. Voor het antwoord op die vraag Sjef: ‘Het sleepte Sjef Drummen van kantelpunt van Niekée in Roermond de Ververs Innovatieprijs 2021 het klassieke in de wacht. Drummen is onderwijs is een van de bedenkers van aanstaande en het vernieuwende concept dat ziet de ‘Agora’, een school voor vmbo tot en met gymnasium die jury ook’ dit jaar begint. Adjunctdirecteur Drummen (van oorsprong beeldend kunstenaar en tekenleraar) was tien jaar geleden een van de oprichters van Niekée, een school zonder traditionele klaslokalen, waar leerlingen gebruikmaken van de nieuwste technologie. Dit concept is verder doorgetrokken in Agora. ‘Leerlingen volgen bij ons met alle denkbare digitale middelen een eigen leerroute in een volledig gepersonaliseerde leeromgeving’, vertelt Drummen. De 36 brugklassers krijgen les in het Nederlands en het Engels. ‘We garanderen hen een diploma op minimaal instroomniveau.

We willen onze tijd niet steken in leerstof met schoolvakken maar in de persoonlijke ontwikkeling. We werken aan zelfvertrouwen en stimuleren nieuwsgierigheid en verwondering. De leerlingen krijgen eerst een bootcamp van veertien dagen, waarin ze bepalen waar ze heen willen. Vervolgens vloeit daar een persoonlijke studieroute uit voort. Uiteindelijk komen ze via dit individuele programma uit bij de eindexameneisen. Onze aanpak is erop gericht dat leerlingen zich ook in de toekomst staande kunnen houden in een steeds sneller veranderende samenleving. De prijs is een erkenning voor wat wij doen. Het kantelpunt van het klassieke onderwijs is aanstaande en dat ziet de jury blijkbaar ook. Een deel van het prijzengeld gaat naar Expedition Imagination, een zoektocht door Amsterdamse musea.’

Maker movement Leraar natuurkunde Arjan van der Meij van het Christelijk College De Populier uit Den Haag kreeg een van de Arjan: ‘De leerdrie awards voor Innovatieve onderwijspraktijk voor de lingen moeten FABklas. ‘Wij sluiten aan bij de overal zelf een maker movement, die oplossing voor het promoot om zelf dinvinden’ gen te maken. Wij bieden leerlingen uit alle klas-

SLO Ververs.indd 32

28-08-14 11:35

V.l.n.r: Pieter Snel, jurylid Rob Martens, Arjan van der Meij, jurylid Jan van den Akker, Mijndert Ververs, Heleen Terwijn, jurylid Annette Kil, juryvoorzitter Tjeerd Plomp en Sjef Drummen.

sen de kans zelf een product te maken. Ze komen hier een middag per drie weken en werken dan een eigen idee uit. Dat kan van alles zijn: van een houten fiets, een opvouwbaar drumstel tot een vlieger met fototoestel. Ze mogen zelf bePieter: ‘De denken wat ze willen maken, € 5.000,- gaan wij zorgen voor de materialen we besteden en de gereedschappen. De aan excursies leerlingen vinden het fantasen bijbehorende tisch en ze leren veel omdat ze overal zelf een oplossing lesmaterialen’ voor moeten vinden. Wij hopen dat de toekenning van de prijs andere scholen ook op het idee voor dit soort lessen brengt. De € 5.000,- gaan wij besteden aan de aanschaf van een nieuwe 3D-printer.’

Integraal ontwerp Docent/ontwikkelaar Pieter Snel werd beloond voor de opzet van het Tiener College in Gorinchem. ‘Ons college is een programma voor leerlingen van groep 7 en 8, die behoefte hebben aan extra verrijking. En voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs, die nog wat zoekende zijn. Het is een fulltime programma, waarin leerlingen een persoonlijk leerplan volgen. Ze werken in verschillende niveaugroepen en bedenken zelf hoe ze laten zien wat ze kunnen. Ze houden bijvoorbeeld een presentatie of maken een film. We werken aan de hand van thema’s en stemmen vakken op elkaar af. Ook betrekken we de ouders bij ons concept. Het is prachtig dat de jury een integraal ontwerp voor deze

leeftijdsgroep waardeert. De € 5.000,- gaan we besteden aan excursies en bijbehorende lesmaterialen.’

Wereld ontdekken Heleen Terwijn begon 16 jaar geleden met IMC Weekendschool, een school voor aanvullend onderwijs voor jongeren van 10 tot 14 jaar, drie jaar lang elke zondag. Inmiddels zijn er tien weekendscholen. ‘Op onze scholen vertellen enthousiaste professionals als vrijwilliger over hun beroep. De leerlingen doen actief mee. Ze maken een reportage voor de krant, debatteren met een advocaat of ontwerpen een huis samen met een architect. We brengen inmiddels ook op vier reguliere scholen onze manier van werken in de klas. In het gewone onderwijs ligt de nadruk op het diploma. Bij ons niet. Je gaat de wereld ontdekHeleen: ‘Wij ken, dat is je motivatie. Onze aanbrengen de pak blijft fris doordat we geen buitenwereld lessen op routine geven. Iedere in de school’ les wordt apart voorbereid. Door onze benadering brengen wij de buitenwereld in de school. Een van onze medewerkers gaat met een gastdocent naar een school en samen verzorgen zij daar de les. De juf of de meester is dan ook deelnemer en maakt kennis met een heel andere werkwijze. De jury heeft ons de prijs toegekend omdat zij meende dat we verder moeten gaan met onze vernieuwende aanpak in het reguliere onderwijs. De € 5.000,- die wij hebben gewonnen, steken we dan ook in de uitbreiding van die lessen op reguliere scholen.’

Meer weten over de onderwijsvisies van de winnaars? Kijk op www.verversaward.nl PrimaOnderwijs 53

SLO Ververs.indd 33

28-08-14 11:32

WERELDWIJS DOOR SAMSAM GROEP 5

“INTERACTIE TUSSEN KINDEREN WERELDWIJD: DAT IS BELANGRIJK!” NORALY BEYER

SAMSAM

– MIDDEN

RELD IN DE WE

Ik ben n be wie ik b en ik heb recht op ballet

ijn ie M mil fa n ik e

EN HTt is jotuew C E Wa ots RR IN grroecht? E ND KI GROEP 7 + 8

Lees het hele interview met Noraly over Samsam op onze vernieuwde site: www.samsam.net

NL Nieuwe we fotostri strip p met Maurice

01_cover.indd

SAMSAM – MIDD

EN IN DE WERE LD

en Ik bwie en ik b

en ig jes e e ek k j ko Ba uks l ge 04-07-14

11:51

EN HT EC R R DE IjoNuwe KIN Watgisroroetcsht t?

01_cover.indd 1

ELT MM RO W

U PELer JO AG ‘T S j ov MA L EL eet ji n van? WE S? SPEWat wrechtederen EEN kin

Educatief platform voor kinderen sinds 1975 08-07-14 15:04

N IN DE MIDDE

D WEREL

.NET IS SM A S M SA EBRUIK G ! D W U VERNIE DELIJKER EN VRIEN EVER. I T C A R INTE 00_Basis_ADS_PO.indd 5 samsam_adv_prima_onderwijs_192x285mm_noraly.indd 1

18-08-14 8/16/14 12:0416:31 PM

Bestel het boekje Vrijheid geef je door Het Nationaal Aandenken, het boekje Vrijheid geef je door, is een eerste kennismaking met herdenken en vieren in Nederland. Ook dit jaar is Vrijheid

geef je door weer gratis beschikbaar voor alle leerlingen van groep 7. Het schooljaar 2014-2015 is bijzonder. Zeventig jaar geleden, in september 1944, is het zuiden van Nederland bevrijd. In augustus 1945 kwam er een einde aan de

Tweede Wereldoorlog. In het boekje Vrijheid geef je door lezen de kinderen verhalen over kinderen in oorlogstijd, vrijheid, herdenken en vieren.

Inclusief digitale les Het boekje is een cadeau voor de leerlingen. Voor het onderwijs is er een nieuwe digitale les beschikbaar. Met deze digitale les en de verhalen uit het boekje kunt u de leerlingen op een inspirerende wijze bewust maken van de betekenis van herdenken en vieren.

Binnenkort ontvangen de directies van alle basisscholen in Nederland de bestelbrief Het gratis boekje is uiterlijk tot maandag 8 december 2014 te bestellen. Kijk voor meer informatie op

wwww.4en5mei.nl

Doe ook mee! 'Gezonde leerlingen leren beter' Besteedt jullie school veel aandacht aan gezond eten, sporten, veiligheid of een ander gezondheidsthema? Dan kun je het vignet Gezonde School aanvragen om te laten zien dat jullie school een gezonde en veilige plek is. ‘Je kunt het vergelijken met een sterrenrestaurant,’ zegt Esther Slinkman, projectleider vignet Gezonde School bij GGD GHOR Nederland. ‘Iedereen kan zeggen dat hij voortreffelijk kookt, maar uit de sterren blijkt dat het ook getoetst is. Zo is het ook met het vignet Gezonde School.’ tekst mirjam janssen

Het vignet Gezonde School is een landelijke erkenning waarmee je laat zien dat jouw school structureel aandacht besteedt aan de gezondheid van leerlingen. Slinkman: ‘Het helpt bovendien je beleid en activiteiten vast te leggen en nog wat meer gewicht te geven.’ Basisscholen en mbo-instellingen kunnen sinds enige tijd het vignet Gezonde School aanvragen. Sinds 1 september is er ook een vignet Gezonde School voor het voorgezet onderwijs (vo). De populariteit van het vignet neemt snel toe. Het aantal aanvragen steeg het afgelopen half jaar met 70 procent, ruim tweehonderd scholen toonden al belangstelling. Inmiddels hebben 140 basisscholen en drie mbo’s een vignet. ‘Om het vignet te halen, moet een school voldoen aan de wettelijke eisen (basisvoorwaarden) en aan de criteria voor een van de zes thema’s waaruit elke vo-school kan kiezen’, legt Slinkman uit (zie kader). Een deskundige van een kennisinstituut bepaalt of een school aan alle eisen voldoet. GGD GHOR Nederland kent vervolgens het vignet toe aan scholen die hun zaken op orde hebben.

Gezondeomgeving Een van die kennisinstituten is het Voedingscentrum dat samen met de Hartstichting het themacertificaat Voeding toekent. ‘Wij kijken of voeding een vast onderdeel uitmaakt van het curriculum’, zegt Patricia Schutte, woordvoerder van het Voedingscentrum. ‘Gebruikt de school een lesprogramma over voeding? Stimuleert de school een gezonde pauzehap, lunch en traktaties? Heeft de school een gezonde kantine? Staat het voedingsbeleid van de school op papier?’ Belangrijk is ook dat een school een hygiënische watervoorziening heeft waar leerlingen water kunnen tappen, zodat ze een gezond en goedkoop alternatief hebben voor fris8

00_GGD.indd 8

29-08-14 10:59

Thema’s voor een Gezonde School Een vo-school kan één of meer themacertificaten halen voor: drank. ‘We hopen dat zoveel mogelijk scholen voor voortgezet onderwijs gaan meedoen, want een gezonde omgeving is erg belangrijk voor leerlingen. Door je school gezond in te richten, beïnvloed je op een positieve manier hun eetgedrag.’ Andere kennisinstituten kennen themacertificaten toe voor bijvoorbeeld sport en bewegen, veiligheid of psychosociaal welbevinden.

Socialegezondheid Volgens Slinkman van GGD GHOR Nederland betekent de aanvraag van een vignet niet dat de school zich veel extra werk op de hals haalt. ‘Wij sluiten aan bij wat er al op een school gebeurt. Het vignet is vooral een hulpmiddel om beleid vast te leggen en aan een integrale aanpak te werken.’ Dat geldt bijvoorbeeld voor de vmbo-locatie van de Friese Christelijke Scholengemeenschap Liudger. ‘Deze school is al een paar jaar bezig een Gezonde School te worden’, vertelt zorgcoördinator Durkje GroenTamminga. ‘We hebben daarvoor verschillende stappen gezet. Eerst hebben we ouders en leerlingen bij ons voornemen betrokken en geformuleerd wat we wilden. Toen zijn we ieder jaar een onderwerp gaan uitwerken. We hebben de sociale gezondheid aangepakt: hoe gaan we op school met elkaar om? We hebben geïnventariseerd wat er op school al aan werd gedaan. Er gebeurde al veel, maar dat wisten we niet altijd van elkaar. Het voordeel van zo’n aanpak is dat je alles weer op een rij zet. Het jaar daarop hebben we ons gericht op genotmiddelen. Ook hiervoor hebben we een beleid vastgelegd. We zijn inmiddels een rookvrije school met een rookvrij plein. Ten slotte kwam gezonde voeding aan bod, waar we nu nog mee bezig zijn. We werken aan een gezonde kantine. Dit jaar willen we in ieder geval de automaten zoveel mogelijk met gezonde producten vullen en we treffen voorbereidingen voor gezonde pauzehappen. Ook is er inmiddels een watertapppunt geplaatst.’

➔ Voeding ➔ Bewegen en sport ➔ Roken, alcohol- en drugspreventie ➔ Relaties en seksualiteit ➔ Psychosociaal welbevinden ➔ Veiligheid Meer informatie? www.gezondeschool.nl

Schouderseronder Volgens Groen is een gezonde school belangrijk, omdat gezonde leerlingen beter leren. ‘Een leerling kan pas echt van de lessen kennisnemen als hij of zij gezond is. En dan gaat het om gezondheid in brede zin: fysiek en sociaal. Het is dus van groot belang om daarvoor te zorgen. Daarnaast is gezonde voeding als apart onderwerp belangrijk om te zorgen dat leerlingen op een gezond gewicht blijven.’ Scholengemeenschap Liudger heeft inmiddels subsidie gekregen om een gezond schoolplein te ontwikkelen. ‘Om de leerlingen te motiveren, willen we bewegingstoestellen plaatsen, meer groen aanleggen en er gezonde producten gaan telen. Ook de omliggende woonwijk kan profiteren van dit nieuwe schoolplein.’ De school wil een vignet aanvragen voor de themacertificaten Psychosociaal welbevinden en Roken, alcohol- en drugspreventie. ‘Zo’n vignet zorgt dat je er met zijn allen nog eens de schouders onder zet.’ Vooral ouders vinden een gezonde school belangrijk, merkt Groen. ‘Zij kijken naar de veiligheid en zien graag een gezonde kantine. Sommige leerlingen denken daar nog wat anders over. Die willen graag sigaretten, chips en fris.’ Maar die uitdaging pakt de school graag op. Want hiermee bied je leerlingen een betere basis voor hun verdere ontwikkeling.

De samenwerkingspartners van vignet Gezonde School vo zijn: Voedingscentrum, NISB, VeiligheidNL, Trimbos-instituut, Pharos, Hartstichting, KWF Kankerbestrijding, KVLO, Rutgers WPF, NOC*NSF, Ivoren Kruis, Nationale Hoorstichting, Longfonds, Soa Aids Nederland, RIVM Centrum Gezond Leven, VO-raad, regionale GGD’en en GGD GHOR Nederland

PrimaOnderwijs 57

00_GGD.indd 9

29-08-14 10:59

Verdiepend lezen: de moeite waard! Ik denk, dus ik ben. Technisch gezien is deze zin niet moeilijk. Een basisschoolleerling kan ‘m al snel lezen. Maar begrijpt hij Descartes’ woorden ook? Waarschijnlijk niet. De uitspraak heeft een diepere laag en is daardoor best complex. Over het belang van het leren lezen van complexe teksten in het basis- en voortgezet onderwijs gaat het nieuwe, praktijkgerichte boek Verdiepend lezen.

Complexe teksten zĳn teksten die moeilĳk zĳn door bĳvoorbeeld de structuur, het taalgebruik, de achtergrondkennis die nodig is, de diepere gelaagdheid of de taak die de lezer bĳ de tekst krĳgt. Alle leerlingen zouden in aanraking moeten komen met complexe teksten. Want als ze deze teksten verdiepend kunnen lezen, brengen ze hun leesvaardigheid op een hoger niveau. Verdiepend lezen bouwt verder op de vaardigheden van vlot en vloeiend lezen en helpt de referentieniveaus te halen.

Actief en kritisch ‘In een wereld waarin mensen worden overladen met kennis, is verdiepend lezen een cruciale vaardigheid’, zeggen Karin van de Mortel en Corine Ballering, auteurs van het nieuwe boek Verdiepend lezen en werkKarin van de Mortel zaam bĳ CPS. ‘Door leerlingen te leren hoe zĳ zelfstandig complexe teksten lezen, helpen we hen om actief en kritisch deel te nemen aan onze kennismaatschappĳ.’ Het uiteindelĳke doel van verdiepend lezen is ‘leren’, benadrukken de auteurs. ‘Om van een complexe tekst te leren, moeten leerlingen leesstrategieën inzetten, de nieuwe kennis integreren in al aanwezige kennis en reflecteren op de inhoud van de tekst. Dat is niet niks. Daar hebben leerlingen de leraar voor nodig. Hoe kunnen leraren leerlingen begeleiden? Het nieuwe boek geeft concrete antwoorden.’

Didactische principes ‘Willen leerlingen vaardig worden in verdiepend lezen, dan moeten ze dat leren en oefenen in zoveel mogelĳk situaties. Alle leraren van vakken waarin wordt gelezen, moeten hun didactisch repertoire uitbreiden.’ Van de Mortel benoemt kort de didactische principes van verdiepend lezen:

• Leraren hanteren een effectief instructiemodel. In het boek wordt het Gradual Release of Responsibility Instruction Model (GRRIM) behandeld, waarbĳ de verantwoordelĳkheid voor het leren geleidelĳk van de leraar naar de leerlingen verschuift. Corine Ballering • Leraren bieden hun leerlingen gevarieerde, complexe tekstgenres aan. • Leraren blĳven heel dicht bĳ de tekst en stellen tekstgerelateerde vragen die een beroep doen op hogere orde denken van leerlingen. • Herhaald lezen is een belangrĳk kenmerk van verdiepend lezen. De auteurs moedigen leraren aan te beginnen met verdiepend lezen: ‘Heb het lef om complexe teksten aan de orde te stellen en begeleid uw leerlingen bĳ verdiepend lezen!’

TIP! Bezoek deze CPS-conferenties: • Basisonderwijs: ‘Referentieniveaus en opbrengstgericht werken’ 2 oktober 2014 Tijdens de conferentie ontvangt u gratis het boek Verdiepend lezen. • Voortgezet onderwijs: ‘Kernvakken op orde’ (Nederlands, Engels én rekenen/wiskunde) 9 oktober 2014. Informatie en inschrijven: www.cps.nl/academie

CPS BOEKEN.indd 58

29-08-14 13:56

Zó verbeter je het leesonderwĳs! NIEUW!

Verdiepend lezen Leerlingen begeleiden bĳ het begrĳpend lezen van complexe teksten Alle leerlingen zouden complexe teksten moeten lezen, want daarmee verbetert hun leesvaardigheid en zĳn ze in staat dat wat ze leren van de tekst, daadwerkelĳk te gebruiken. Zo kunnen leerlingen een actieve en kritische bĳdrage leveren aan onze kennismaatschappĳ. Maar wat zĳn complexe teksten en hoe begeleiden leraren leerlingen goed bĳ het lezen van deze teksten? Dit boek geeft antwoorden. De auteurs beschrĳven hoe leraren hun instructie zo vormgeven dat leerlingen – op alle niveaus en bĳ alle vakken – verdiepend lezen. De stevige, theoretisch onderbouwde publicatie bevat vele voorbeelden uit de praktĳk. Het boek verschĳnt in oktober, maar is nu al te bestellen in de CPS-webshop. Prĳs: € 35,90 Bestelnummer: 32378 Auteurs: Corine Ballering en Karin van de Mortel

Lezen… denken… begrĳpen!

Werkmap Begrĳpend lezen

Handboek begrĳpend lezen in het basisonderwĳs

Teksten begrĳpen in groep 1 tot en met 8 van de basisschool

Leeskilometers maken op school

Lezen en begrĳpen wat je leest zĳn onmisbare vaardigheden in onze maatschappĳ. Hoe worden kinderen begrĳpende lezers? Welke vaardigheden vraagt dit van de leerkracht? En wat is een goede lesopbouw? Dit veelgebruikte handboek geeft antwoord op deze vragen. Onderwerpen die aan de orde komen, zĳn begrĳpend lezen in het curriculum, strategieën, instructie, differentiatie en monitoring.

Kinderen begrĳpen teksten beter als zĳ teksten betekenisvol verwerken. Deze werkmap is een praktische aanvulling op het boek Lezen… denken… begrĳpen! en biedt leerkrachten een rĳke bron aan ideeën, meer dan 60 werkvormen en (digitale) materialen waarmee zĳ kinderen stimuleren te denken over de inhoud van teksten. De werkvormen kunnen los van elke methode worden ingezet.

Veel lezen begint met plezier in lezen. Als leerlingen veel leeskilometers maken, verbeteren ze bĳna moeiteloos hun leesvaardigheid. Dat is het uitgangspunt van de aanpak Vrĳ lezen, waarvan in dit boek zowel de invoering op schoolniveau als in de klas stap voor stap beschreven staat. Inclusief ervaringsverhalen en een cd-rom met 95 korte verwerkingsopdrachten.

Prĳs: € 30,90 Bestelnummer: 32310 Auteurs: Mariët Förrer en Karin van de Mortel

Prĳs: € 45,00 Bestelnummer: 32345 Auteurs: Mariët Förrer en Karin van de Mortel

Prĳs: € 49,00 Bestelnummer: 32370 Auteurs: Lucia Fiori en Janneke van Hardeveld

Aanpak Vrĳ lezen

Ga voor meer informatie en bestellen naar www.cps.nl/uitgeverĳ e-mail: infodesk@cps.nl telefoon: 030 24 170 24

CPS BOEKEN.indd 59

29-08-14 15:07

Wat scholen kunnen leren van de

Sterkste Man van Nederland Berend Veneberg is zevenvoudig winnaar van de ‘Sterkste Man van Nederland’. Tegenwoordig is hij directeur van Veneberg Security, eigenaar van een eigen sportschool en scheidsrechter bij de Sterkste Man wedstrijden. Voor het e-book De Sterkste school van Nederland schreef hij het voorwoord. Wat kunnen scholen leren van deze sterke man? tekst rob van ooijen foto’s kippa anp

Hoe kijk je terug op je schooltijd? ‘Ik heb nooit een hekel gehad aan school, maar ik weet nog wel dat ik het fijn vond als de bel ging en ik kon spelen. In die tijd hadden we kleine klassen. Iedereen kende elkaar. Het hoogtepunt waren de schoolreisjes, altijd gezellig. Wat ik jammer vind, is dat men in mijn schooltijd zo slecht omging met dyslexie. Vroeger was daar geen begrip voor. Lezen en schrijven, dat moest je maar gewoon kunnen. Ik wilde graag goede cijfers halen voor Nederlands, maar het lukte gewoon niet. Ik voelde mij daardoor vaak niet begrepen. Nu gaat dat duizend keer beter. Dat zie ik bij mijn zoontje, die ook dyslectisch is. Al zit er nog veel verschil tussen de leraren. De ene leraar gaat er perfect mee om en een ander vindt het maar vervelend en begrijpt hem niet goed. Ik herken dat. Alleen gaat mijn zoon er heel anders mee om. Hij heeft veel trucjes geleerd, die hem helpen.’

Aan welke leraar heb je leuke herinneringen? ‘Op de lagere school had ik maar twee leraren eigenlijk. Groep 1, 2 en 3 zaten samen en 4, 5 en 6 ook. Ik kon het daar altijd wel goed mee vinden. Ik was een doorsnee jongen, niet zoveel gekkigheid. Dat wil niet zeggen dat ik altijd super gemotiveerd was om te leren. Ik deed liever iets met mijn handen. De leraar waar ik iets bijzonders mee had, heet De Breuk meen ik me te herinneren. Hij was erg rechtvaardig en dat beviel me wel. Minder leuke herinneringen heb ik ook. Op de LTS had ik een leraar die snel boos werd. Die gooide soms vanuit woede met 60

een blok hout als een van de jongens rottigheid had uitgehaald. Ja, dan ruik je bloed, als jonge jongens zijnde. Die was dus vaak de klos.’

Hoe word je de sterkste man van Nederland? ‘Zes dagen in de week, drie uur per dag trainen, minimaal. Een ander belangrijk element is focussen. Op die dag, op dat moment, dat tijdstip moet ik in vorm zijn. Gewoon in je koppie rammen. Altijd denken dat een ander beter is. Vooral als je een keer hebt gewonnen. Nooit denken dat je er al bent, want ook je tegenstander traint en je moet ervan uitgaan dat ook zij de volgende keer altijd beter zijn. Zo verleg je iedere training je grenzen.’

Na zeven titels ben je gestopt. Wat doe je nu? ‘Na mijn sportcarrière ben ik de beveiliging ingegaan. Ik had daar immers ook een opleiding voor gevolgd. Ik heb toen alle passie en energie die eerst naar mijn sportcarrière ging in het bedrijf gestopt. Veneberg Security is inmiddels een bedrijf met meer dan 150 werknemers. We hebben nu onze eigen beveiligingsopleiding, op MBO niveau 2.’

Welke overeenkomst zie jij tussen het worden van de sterkste man en het bouwen van een sterke organisatie? ‘De passie, plezier en drive om er iets moois van te maken en dat door te geven. Het leven is te kort om je tijd te verdoen. Het is ongelooflijk belangrijk om plezier te hebben in wat je doet.’

En welke met het bouwen aan een sterke school? ‘Iedere school wil in mijn ogen goed scoren. Toch denk ik dat we in het onderwijs zijn vastgegroeid. Ik denk dat leerlingen beter presteren als ze zichzelf meer kunnen ontplooien. Meer aandacht en begrip hebben voor de leerling. Dus niet ‘dit is het en daar zit niets tussenin’. Dat botst met de jeugd, dat kan ik me voorstellen. Sta open voor de individuele behoeften.’

Wat maakt een school een sterke school volgens jou? ‘Afspraken zijn afspraken, zowel voor de leerlingen als voor de leerkracht. Leer met elkaar in gesprek te gaan. Wij noemen dat geweldloze communicatie. In gesprek gaan met iemand zonder te oordelen en te veroordelen. Een sterke school doet dat volgens mij. In gesprekken met leerlingen, ouders, maar ook onderling. Respect en gelijkwaardigheid tussen leraren, leerlingen en ouders is in mijn ogen zo belangrijk.’

Als ik schooldirecteur zou zijn, dan… ‘Zou ik als eerste de manier van communiceren aanpakken. Als je een team hebt dat onderling goed communiceert en dat ook doet met leerlingen en ouders, dan komt dat de lessen ten goede. Motiveer leerlingen door ze te laten zien wat het gevolg is van hun daden. Niet, je moet dit doen, maar, zou je dat willen doen? Want als je nu goed leert, kun je een hoger cijfer halen en kun je straks een betere baan krijgen. Dat is niet makkelijk. Dat betekent dat je je ontzettend goed moet verdiepen in je leerlingen en eventuele problematiek die ze meenemen in de klas. Ik zeg dat nu wel, maar realiseer me heel goed dat leraren het al ontzettend druk hebben. Toch is het in mijn ogen de basis naar schoolsucces. Dat betekent dat ik ruimte zou creëren om dergelijke situaties te bespreken en waar nodig extra nascholing te volgen. Dus in een sterke school zie ik goede communicatie, de wil om jezelf te ontwikkelen en plezier te hebben in je werk.’

Wat wil je schoolleiders en leraren meegeven? ‘Zet het belang van de kinderen voorop. En pas daar je omgeving en lessen op aan. Dat is de kern. Niet vergeten waar je het voor doet.’ Download gratis het e-book De Sterkste school van Nederland met interessante tips van ervaren consultants en een voorwoord van Berend Veneberg via www.cps.nl/e-booksterkeschool. PrimaOnderwijs 61

Sterkste Man.indd 49

29-08-14 12:01

Samenwerken en kansen benutten Lexima helpt bij dyslexie en andere leerproblemen. Onze activiteiten richten zich op kinderen, jongeren en hun ouders en iedereen die beroepshalve betrokken is. Met onderwijsinhoudelijke expertise, unieke producten en passende ondersteuning stimuleren we alle betrokkenen het beste uit zichzelf te halen. Door slimme samenwerking vergroten we de succeskansen voor iedereen rond dyslexie!

Cursussen, trainingen en eLearning Met een cursus bij Lexima Academie kiest u voor kwaliteit en actualiteit. Daarmee kiest u ook voor de beste kans van slagen voor u en uw leerlingen of studenten met dyslexie. CEDEO-erkend. www.leximaacademie.nl De beste dyslexiesoftware Voor de meest veelzijdige en beste ondersteuning, bij alle vormen van dyslexie. Kurzweil 3000 (incl. App), Sprint Plus, Sprint NL, WoDy en AppWriter. Totaalarrangement dyslexie schoolbeleid Ingebed in het passend onderwijs beleid van uw samenwerkingsverband. Beproefd concept. 1.000 scholen en 10.000 leerlingen doen al mee! Preventie, diagnostiek en behandeling Bouw! tutorlezen voor risicoleerlingen voorkomt leesproblemen, IDAA dyslexietests voor (jong)volwassenen, Kinems embodied learning special needs games. Nationale Dyslexie Conferentie en Nationale SEN Conferentie DĂ¨ jaarlijkse evenementen voor iedereen die beroepshalve bij dyslexie of andere special educational needs betrokken is.

Doe mee

Kijk op www.lexima.nl/gratis-studiemiddag-dyslexie

voor beter lezen en leren! info@lexima.nl | 033-4348000 | www.lexima.nl

00_Basis_ADS_PO.indd 1

25-08-14 12:12

Lesmateriaal en video’s van Schooltv nu nog eenvoudiger in te zetten Schooltv.nl is volledig vernieuwd. Er is keuze uit een zeer ruim assortiment gratis video’s. De makers hebben gewerkt aan een snelle en effectieve zoekmachine, zodat iedere zoekopdracht een bevredigend resultaat oplevert. Ook kan de gebruiker het zoekresultaat gemakkelijk ﬁlteren op onder meer leeftijd, categorie en soort video (aﬂevering of clip).

Schooltv-webshop De Schooltv-webshop is eveneens volledig vernieuwd! De webshop biedt een schat aan leuk en leerzaam (les)materiaal voor school én thuis. Alle producten in de Schooltv-webshop zijn gemakkelijk te vinden doordat ze zijn ingedeeld op programma’s, vakken & thema’s en leeftijden. Daarnaast zijn ze te vinden op trefwoord of artikelnummer.

Ook voor thuis Met de markering ‘ook voor thuis’ is in één oogopslag te zien welke producten ook geschikt zijn voor thuis. De producten zijn eenvoudig te delen via social media. Zo kunt u andere docenten of ouders informeren over het materiaal dat tijdens uw lessen wordt behandeld en welk materiaal ook geschikt is voor thuis.

DE BUITENDIENST van Nieuws uit de Natuur start weer! Op 19 september start het nieuwe seizoen Nieuws uit de Natuur en gaat dit programma verder onder een nieuwe titel: DE BUITENDIENST van Nieuws uit de Natuur. Het is voor groep 5 en 6 nog steeds één van de best bekeken en hoogst gewaardeerde programma’s van Schooltv. Samen met de vertrouwde handleiding en prachtige werkboekjes biedt DE BUITENDIENST van Nieuws uit de Natuur een complete invulling van uw lessen natuur- en milieuNummer

Schooljaar 2014 - 2015

19 september | 26 september |

1 Muggen 2 Leven tussen rommel 3 De wolf in de hond 4 Broodje hamburger

naam

3 oktober | 10 oktober

educatie. Met een abonnement voor een heel schooljaar ontvangt u zeven keer een set van 5 werkboekjes, een gratis digitale handleiding en toetsen.

U wilt toch ook dit schooljaar gebruikmaken van DE BUITENDIENST van Nieuws uit de Natuur? Ga daarvoor direct naar schooltvwebshop.nl en plaats uw bestelling.

schooltvwebshop.nl

1_1 Adv NTR webshop PO sept14.indd 1

29-08-14 09:54

Noteer vast in uw agenda! Vijf dagen inspiratie, de nieuwste trends en ontwikkelingen. Mis het niet!

27-31 januari 2015

Jaarbeurs Utrecht www.not-online.nl