De Reddingboot magazine voor KNRM

DE REDDINGBOOT APRIL 2017 • VERSLAG 232

P KROON O WERK

GE HELDHAFTI REDDING

p. 18

'T GING BIJNA MIS

OP BEZOEK BIJ

Gevecht tegen verdrinkingsdood

Trainingscentrum STC-KNRM

p. 02

p. 19

Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij

STAP AAN BOORD Reddingbootdag op 6 mei!

p. 30

'T GING BIJNA MIS

‘Ik wist niets van de zee’ ‘Kennis van zaken had deze penibele situatie kunnen voorkomen’

In de voorstelling De ideale drenkeling speelt Jelle Buning een waargebeurd verhaal. Zíjn verhaal. Over de vijf kwartier die hij al zwemmend vocht tegen de verdrinkingsdood. De redders van Terschelling Paal 8 zorgden ervoor dat Jelle zijn verhaal kan (na)-vertellen. tekst Edward Zwitser fotografie Femmy Weijs

2

DE REDDINGBOOT verslag 232

‘N

atuurlijk heb ik mezelf verwijten gemaakt’, zegt Jelle. ‘En vrienden en familie zeiden mij juist dat ik mezelf niets kwalijk moest nemen.

Heel lief bedoeld allemaal, maar het kwam niet binnen. Ik vond pas rust toen een van de KNRM’ers later tegen me zei: Jij was niet dom, je was onwetend. Dit nóg een keer doen, dát is dom…’

Volgens Jelle tekent deze opmerking de KNRM’er. Toen de reddingboot Frans Hogewind bij Jelle aankwam, overheerste bij de Groningse therapeut vreemd genoeg niet de opluchting, maar de vrees. ‘Dat komt deels omdat ik me niet geheel bewust was van de ernst van mijn situatie, maar vooral door de zorg die ik had. Ik was bang dat die mannen mij er ongenadig van langs zouden geven. Wat deed ik

daar tussen die hoge golven? Wist ik wel welke risico’s zij moesten nemen om mij te kunnen redden?

En of ik wel wist wat dit allemaal kostte? Allemaal gedachten. In werkelijkheid trokken ze me aan boord en ze bleven bij me totdat ik in de ambulance lag.’

Hartelijk Maar omdat Jelle zijn redders niet had kunnen bedanken, fietste hij nog diezelfde dag schoorvoetend naar het boothuis. Daar trof hij de redders aan, die net terug waren van een nieuwe actie voor een zwemmer in nood. Tevergeefs deze keer. ‘Wat een hartelijke kerels!

Geen enkel verwijt. De mannen waren zichtbaar blij dat ze dit voor mij hadden kunnen doen. En nu ik inmiddels in het land veel meer KNRM’ers ben tegengekomen, zie

ik dat de Terschellingers geen uitzondering zijn. Ik tref bij de KNRM uitsluitend hartelijke mensen. Ik ben bevriend geraakt met een warme familie…’

Wat had zijn penibele situatie kunnen voorkomen? ‘Kennis van zaken’, zegt Jelle stellig. ‘Ik wist niets van de zee; had nog nooit van muien gehoord. Vlaggen of andere waarschuwingstekens hadden mij niet tegengehouden. Ik had toch niet geweten wat die betekenden. Ik zag de hoge golven als een bonus.

Terwijl die Terschellingers mij naderhand zeiden: ‘De zee is niet om in te zwemmen’. Ik heb vaak over die woorden nagedacht, ga nog steeds in zee, maar altijd met grond onder de voeten en alleen bij rustige zee.’ En ondertussen blijft hij zijn voorstelling spelen. ‘Want het verhaal moet verteld…’

INHOUD 07

04 Terugblik Hans en Frans al veertig jaar vrijwilligers

10

Bas van Werven 'Groot ontzag voor deze helden'

19

Achter de schermen Dagboek coördinator preventie Olaf Tompot

Survival in golfslagbad Op bezoek bij STC-KNRM Trainingscentrum

26

24 Speel Op Safe Zwemmen tussen de vlaggen

32

In beeld Waarvoor komt de KNRM in actie?

KNRM'er aan het werk 'Zodra de pieper afgaat, is het hommeles'

Colofon De Reddingboot verslag 232, jaargang 108 nummer 2 Uitgever KNRM, IJmuiden Adres KNRM Postbus 434, 1970 AK IJmuiden Haringkade 2, 1976 CP IJmuiden 0255-548454 info@knrm.nl www.knrm.nl

De Reddingboot verschijnt drie keer per jaar: in januari, april en oktober, en wordt toegezonden aan alle donateurs van de KNRM. Overname van artikelen uit De Reddingboot is toegestaan, mits met bronvermelding.

Concept en vormgeving TMG Natives, Amsterdam Vormgeving Marije Groot Coördinatie Isabel Michelotti

Voor donaties ING: IBAN: NL40INGB0000026363, BIC INGBNL2A Rabobank: IBAN: NL27RABO0373546181, BIC: RABONL2U

Aan dit nummer werkten mee Kees Brinkman (KNRM), Evelyn Jongman, Janneke Stokroos (KNRM), Edward Zwitser (KNRM).

Kamer van Koophandel Inschrijfnummer 41199789

Druk Printconsult

Beschermvrouwe: H.K.H. Prinses Beatrix der Nederlanden

Wim Hoogenraad (35), opstapper reddingstation Ter Heijde.

Ingebakken betrokkenheid’ Mensen redden zit blijkbaar in mijn aard. Als ventje van veertien jaar werd ik, samen met wat vriendjes met wie ik toch al vaak op het strand te vinden was, lid van de Monsterse reddingsbrigade. Hemelsbreed zo’n veertig meter verwijderd van het boothuis van de Ter Heijdse KNRM. Die kerels waren ons grote voorbeeld. Eenmaal oud genoeg stroomden de meesten van ons dan ook direct door naar de KNRM. Sindsdien heb ik meegedaan aan talloze acties. Memorabel was die keer dat we samen met de brandweer een paard hebben gered uit het mulle zand van de Zandmotor bij Kijkduin. Toen we arriveerden, zat het beest al tot zijn aan zijn nek in het water.

“

DEUREN OPEN VOOR BEZOEKERS

Volgens de stappenteller op mijn smartphone heb ik die avond wel vijfduizend stappen gezet om het dier uit het drijfzand te redden. In mijn overlevingspak van zo’n twintig kilo. Met het paard is het gelukkig weer helemaal goed gekomen.

Een andere manier om mensen een kijkje in de keuken van het reddingwerk te geven, is de Reddingbootdag. Op zaterdag 6 mei zetten 45 stations de deuren open voor bezoekers. Ook in Ter Heijde is dan het boothuis te bezoeken. Er zijn diverse demonstraties en optredens en de vrijwillige bemanning staat klaar om allerlei vragen te beantwoorden.

Donateurs kunnen, als er genoeg plaats is, meevaren op een echte reddingboot. Hopelijk doen zij op hun beurt massaal verslag van de dag op social media.

Ook dit jaar rollen we daarvoor een tijdelijk, snel en veilig wifinetwerk uit, beschikbaar gesteld door mijn werkgever Reset.

verslag 232 DE REDDINGBOOT

3

INTERVIEW

4

DE REDDINGBOOT REDDINGBOOT verslag verslag 232 232 DE

INTERVIEW

Boothuis laatste grote klus voor KNRM

Terugblik op veertig jaar vrijwilligerswerk Ze meldden zich ooit aan als jonge twintigers. Nu, veertig jaar later, zijn ze nog steeds actief voor de KNRM Zandvoort. Hans Sprenkeling (rechts op de foto) en Frans van der Ploeg. ‘Oud zout’ inmiddels, helpers aan wal, maar nog wel degelijk van groot belang. Al weken klussen ze zich drie slagen in de rondte om ook het interieur van hun onlangs verbouwde boothuis tiptop in orde te krijgen. tekst Ilja Post fotografie Femmy Weijs

H

un enthousiasme werkt aanstekelijk. Maar, klinkt het beslist, dit wordt tegelijk hun laatste grote klus voor de KNRM. Hans: ‘Mijn kleinkinderen vragen al jaren of opa nu ook eens een keertje komt kijken bij het voetbal. In plaats van alsmaar voor de Redding Maatschappij in de weer te zijn.’

Een gesprek tussen Hans (67) en Frans (65) is een genot om naar te luisteren. Beide ‘mastodonten van de KNRM’ diepen de ene na de andere vermakelijke anekdote op. Ze hebben er genoeg.

Zoals die van de oude mevrouw die tijdens het hond uitlaten op het strand regelmatig halt hield bij het boothuis om een praatje te maken.

De mannen stonden haar altijd vriendelijk te woord. Ook al hadden ze af en toe belangrijker zaken aan hun hoofd. Dat praatje met de KNRM’ers was haar lichtpuntje van de dag.

Hans: ‘Bij haar overlijden bleek waarom. Die vrouw had kind noch kraai. In haar testament had ze al haar geld aan KNRM reddingstation

“ OF JE NU GESTUDEERD HEBT OF NIET, TIJDENS EEN ACTIE BEN JE ALLEMAAL GELIJK

Zandvoort nagelaten. Daarvan hebben we toen een nieuwe reddingboot kunnen kopen. De Annie Poulisse, net als de meeste andere geschonken reddingboten vernoemd naar deze onwaarschijnlijke weldoenster.’

Die boot, op 28 januari 1996 gedoopt en tien jaar later nog eens grondig gereviseerd, vaart nog steeds. Ze is het stralend middelpunt van het onlangs met 160 m2 vergrote boothuis. Een prachtig ding, aldus Frans, die zich nog een tijd herinnert zónder supersnelle aluminium reddingboot en seatrack. Toen hij begon, voer hij nog het zeegat uit op de oude Louwes. Een houten reddingboot die, toen ze werd ingeruild voor de Annie Poulisse, er net als hij nu zo’n veertig jaar trouwe dienst op had zitten.

Functies Frans weet nog goed hoe hij bij de KNRM kwam. ‘Mijn vader was destijds schipper bij de KNRM. Dat vond ik machtig interessant. Dus toen ik oud genoeg was, vroeg ik hem of ik ook vrijwilliger mocht worden. Dat mocht. Máár, zei hij erbij, dan wel minimaal voor een jaar. Daar heb ik blijkbaar goed naar geluisterd, want ik ben nooit meer weggegaan. Ik ben begonnen als helper aan wal en daarna actief geweest als raketrichter, vuurleider en motordrijver.’

In tegenstelling tot Frans heeft Hans nooit acties gevaren voor de

KNRM. ‘Toen ik mij aanmeldde werd vooral gekeken naar de behoefte. Destijds hadden ze dringend een assistent-walbaas nodig. Juist vanwege dat walgebonden karakter niet de meest populaire functie binnen de KNRM. Maar ik heb 'm al die jaren toch met plezier uitgeoefend.

Daarnaast heb ik jaren de financiën bijgehouden van het reddingstation.’

Beide functies zijn Hans op het lijf geschreven. Als internationaal schoenenimporteur was al dat regelwerk hem verre van vreemd. Maar de Redding Maatschappij bood hem tegelijk wat broodnodige afleiding van zijn drukke baan. Lachend: ‘In het boothuis gingen de praatjes voor de verandering eens níét over schoenen.’

Gelijkheid Mooist van alles vond en vindt hij echter de kameraadschap. ‘Bij de KNRM lopen veel uiteenlopende types rond, van directeur tot vuilnisman. Maar of je nu gestudeerd hebt of niet, tijdens een actie ben je allemaal gelijk. Ook is er een blindelings vertrouwen. Dat moet ook wel, want eenmaal op zee leg je letterlijk je leven in elkaars hand.’

Die zware verantwoordelijkheid zal vanaf nu een jongere generatie moeten dragen. Zoals gezegd: Hans en Frans houden ermee op. De verbouwing van het boothuis is als het ware hun nalatenschap. Ze pakken het dan ook serieus aan. Frans: verslag 232 DE REDDINGBOOT

5

INTERVIEW Samen met collega-vrijwilligers Arie (tweede van links) en Tom (rechts) zijn Frans en Hans al vijf weken non-stop aan het klussen aan het boothuis.

FACTS • Bij de KRNM werken ruim 1300 vrijwilligers.

• De reddingbootbemanningen kunnen 24 uur per dag door een pieper worden opgeroepen.

• Binnen 10 minuten moeten redders vanaf hun woon- of werkadres aan boord kunnen zijn om uit te varen.

‘Samen met collega-vrijwilligers Arie en Tom zijn we nu al zo’n vijf weken non-stop aan het klussen. Vrijwel alles doen we zelf: schuren, stuken, schilderen, noem maar op!’

Hans trekt er daarnaast regelmatig op uit om slimme dealtjes binnen te harken. Zo heeft hij de luxueuze keuken voor het bemanningsverblijf op de kop getikt op een faillissementsveiling. ‘Kostte slechts een fractie van de nieuwprijs.’

Ook voor de benodigde verf heeft hij handig wat korting bedongen:

“ ER IS KAMERAADSCHAP EN EEN BLINDELINGS VERTROUWEN. DAT MOET OOK WEL, WANT EENMAAL OP ZEE LEG JE LETTERLIJK JE LEVEN IN ELKAARS HAND 6

DE REDDINGBOOT verslag 232

‘Ik ben brutaal de lokale Sikkens binnengestapt en heb gevraagd of ze ons – voor het goede doel – niet wat konden matsen. Geen probleem, zei die verkoper, waarna er direct een kwart van de prijs ging. Mijn vader zei vroeger al: nee heb je, ja kun je krijgen.”

nooit. Zo’n mooie, grote erfenis als destijds van Annie Poulisse komt maar zelden voor.’

Klussen En dus steken Hans en Frans zelf nog maar eens de handen uit de mouwen. Om kosten te besparen.

Maar ook omdat samen klussen geDonaties woon gezellig is. ‘Bovendien steek je Hans, zelf ook een geboren verkoper, er nog eens wat van op’, aldus Hans ziet er de lol wel van in. Maar ten die als autodidact ook al twee keer dele is het ook bittere noodzaak. zijn eigen huis heeft verbouwd.

‘In Zandvoort zitten weinig grote ‘Stuken heb ik mezelf aangeleerd bedrijven die structureel geld dodoor de kunst af te kijken bij vaklui. neren. Ook hebben we bijvoorbeeld Dan trok ik een paar rubberen geen visserij. Een bedrijfstak die van laarzen aan en stapte ik – hup – een oudsher meer feeling heeft met de willekeurige bouwplaats op. Als die KNRM.’ mannen dan eindelijk doorhadden Frans: ‘Wel krijgen we regelmatig dat ik niet de aannemer was, maar hulp van de lokale Stichting Onder- simpelweg een leergierige leek, ling Hulpbetoon. Die pakken waar kreeg je de beste tips. Kennis die nodig nog wel eens een rekening ook tijdens deze verbouwing weer op. Verder moeten we het vooral goed van pas kwam. Je zult zien: nog hebben van giften en legaten. Maar even en ons boothuis behoort tot de wanneer die binnenkomen, weet je mooiste van de KNRM!’

BN’ER AAN HET WOORD

‘Ontzag voor de helden’ In interviews met presentator Bas van Werven gaat het vaak over zijn tomeloze passie voor auto’s. Maar wie even doorvraagt, heeft algauw door dat wagens niet zijn enige liefhebberij zijn. Ook van de KNRM gaat zijn hart sneller kloppen. tekst Ilja Post fotografie Sander Nieuwenhuys

E

n dan niet omdat de Redding Maatschappij zich verplaatst in state of the art vaartuigen, die in schoonheid soms zelfs de mooiste Porsche naar de kroon stijgen. Nee, het gaat hem om de redders zelf. ‘Stoere vrijwilligers die hun leven dagelijks in de waagschaal leggen om dat van anderen te redden. Bewonderenswaardig.’

Van Werven groeide op in een nest waar de voorloper van De Reddingboot al spoedig op de mat viel.

‘Mijn vader en grootvader waren groot bewonderaars van de Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandsche Redding Maatschappij, de latere KNRM.’ ‘Ik herinner me een prachtige zwart-wit klapagenda, waarin alle reddingboten stonden die destijds – we schrijven de jaren zestig – werden gebruikt. Die

“ OM ZELF ALS OPSTAPPER HET ZEEGAT UIT TE VAREN, LIJKT ME EERLIJK GEZEGD DOODENG foto’s, gekoppeld aan de handgeschreven reddingverhalen in het donateursblad, maakten dat ook ik al vroeg een enorm ontzag had voor het werk van deze absolute helden.’

Zelf zou hij het niet kunnen, zegt hij. ‘Evenals mijn vader en grootvader voor mij steun ik deze club van harte. Maar om zelf als opstapper het zeegat uit te varen, lijkt me eerlijk gezegd doodeng. Mijn opa heeft ooit een boot gehad die zo lang was dat alleen al de boot keren hem zoveel stress opleverde, dat hij deze twee maanden later weer zwetend verkocht.’

Zelf bezit Van Werven een sloep die stukken kleiner is dan het gevaarte waar zijn grootvader ooit mee thuis kwam. Maar ook die gebruikt hij louter recreatief. ‘Laat mij maar doen wat ik het beste kan: presenteren.’

Dat talent zet Van Werven overigens met graagte in voor de reddingdienst. Zo helpt hij de KNRM geregeld met het inspreken van KNRM-films, reclamespotjes en andere audiofragmenten. Van Werven doet dergelijke studioklussen steevast pro Deo. Het leverde hem onlangs een nominatie op voor de Gouden Wimpel.

Zijn inmiddels 88-jarige vader heeft hij het nog niet verteld. Maar zodra pa het nieuws hoort, zal hij zo trots zijn als een pauw, weet Van Werven. Zelf heeft hij er een wat dubbel gevoel bij. ‘Ook ik voel trots.

Maar mijn inspanningen vallen in het niet bij die van de opstappers. Dat zijn toch de échte helden. Alleen, je hoort hen daar bijna nooit over. Alsof het doodnormaal is wat zij doen. Geheel vrijwillig en zonder een cent subsidie. Dan denk ik wel eens: kop op jongens, een beetje pochen mag best! Maar dat zit blijkbaar niet in de aard van de Eilander of Katwijker.’

Je ziet hem denken: dus dan maar uit de mond van een geboren Heemsteder, zoals ik. ‘KNRM’ers, jullie doen fantastisch werk. De trots die jullie daar terecht voor voelen, mogen jullie best iets vaker uitdragen.’ verslag 232 DE REDDINGBOOT

7

JOURNAAL

Win-winsituatie met

Fundrunner

Fundrunner, de app voor je dagelijkse beweging, haalt al een paar jaar geld binnen voor de KNRM. Dit dankzij een aantal sponsoren die de activiteiten van bijvoorbeeld wandelaars en fietsers belonen met een bijdrage voor het goede doel.

André Aaij, general manager van het Radisson Blu Palace Hotel in Noordwijk, is een van hen. ‘Wij halen in ons hotel al jaren geld op voor de KNRM. We voelen ons verbonden en SE IN doen dat graag. Dankzij INTERES EN VIA Fundrunner levert SPONSOR ER? N onze sponsoring nu N FUNDRU ook nog eens gerichct op met te naamsbekendheid Neem conta rm.nl kn e.zwitser@ op voor ons hotel. Dat noem ik nog eens win-win’,

aldus Aaij. De naamsbekendheid wordt gegenereerd omdat wandelaars of fietsers na hun activiteit op Facebook of Twitter automatisch melding maken van de sponsoring.

Het is een wisselwerking: het bedrijf sponsort de Fundrunner-gebruiker en deze maakt op zijn beurt na de wandeling of fietstocht melding van de goede gever.

De app Fundrunner haalt geld binnen voor de KNRM. fotografie KNRM

Reddingwinkel:

van donateur naar ambassadeur Met een aankoop in de Reddingwinkel steunt u het reddingwerk van de KNRM. Niet alleen financieel, maar door een cap of muts te dragen of op uw schip de KNRM-jaarwimpel te voeren, laat u vooral ook zíen dat u de KNRM steunt. U vergroot daarmee de naamsbekendheid van de KNRM, wat u (ongemerkt) maakt tot ambassadeur van de KNRM. De Reddingwinkel biedt kleding, gebruiksvoorwerpen, kinderartikelen en specifieke producten voor aan boord. Kijk voor het complete productenaanbod op www.reddingwinkel.nl

Lunchbox

€9,95

Strandtas Marine

€12,95

Beker

€9,95 8

DE REDDINGBOOT verslag 232

Dekbedovertrek

€33,50

JOURNAAL

KNRM Huizen en Blaricum samen Per 1 januari hebben de reddingstations Huizen en Blaricum één plaatselijke commissie. Reden daarvoor is nog intensievere samenwerking en de wens naar elkaar toe te groeien. Deze constructie zie je ook bij reddingstations als Ouddorp en Stellendam, Andijk en Medemblik en op de Waddeneilanden.

Blijf op de hoogte Drie keer per jaar valt De Reddingboot op de mat. Om de rest van het jaar op de hoogte te blijven, zijn er nog een aantal kanalen waarmee u de KNRM kunt volgen.

Alle informatie op één plek: www.knrm.nl Leuke wetenswaardigheden over de KNRM. Like ons! @knrm1824 Actualiteiten op elk moment van de dag. @knrm Omdat beeld meer zegt dan woorden: @knrm1824 10x per jaar ontvangt u in uw mailbox geselecteerd nieuws.

Opgeven: www.knrm.nl/nieuwsbrief

De ideale drenkeling Op 12 september 2009 redde de KNRM van Terschelling Paal 8 een drenkeling uit de Noordzee (lees het hele verhaal op pagina 2). Nu, zeven jaar later, deelt diezelfde drenkeling zijn ervaring in een hierover gemaakt toneelstuk met de titel: De ideale drenkeling.

KNRM Helpt app De KNRM Helpt app al gedownload? Deze app helpt je om goed voorbereid op reis te gaan, maar bijvoorbeeld ook bij het volgen van je vaartocht. De app heeft een heldere menu-structuur met vooral heel veel informatie. In nood? Dan kun je met de noodknop direct hulp inroepen.

Op een zonnige septemberdag in 2009 is fysiotherapeut en acteur Jelle Buning op Terschelling. Hij neemt een verfrissende duik in zee. Vijf kwartier later pikt de KNRM hem uit het woeste water. Uitgeput en met een kritieke lichaamstemperatuur van 32 graden.

Dit waargebeurde verhaal sprak zo

tot de verbeelding van regisseur en tekstschrijver Nico van der Wijk dat hij het gebruikte voor een theaterscript. Het stuk beschrijft onder andere wat er gebeurde in de vijf kwartier dat Jelle tegen de golven vocht.

Bijzonder: dat hij de komende maanden het stuk speelt hij in boothuizen van de KNRM.

Meer informatie en speeldata: www.deidealedrenkeling.nl verslag 232 DE REDDINGBOOT

9

ACHTER DE SCHERMEN

Uit het dagboek van...

Coördinator preventie Alles dichttimmeren met regelgeving vindt coördinator preventie Olaf Tompot absoluut geen goed idee. Waar hij bij de KNRM wel hard aan werkt, is mensen bewust maken van de gevaren en risico’s op het water. Daarbij is het van groot belang de krachten te bundelen met belangenverenigingen. tekst Annemarie Moerman

“

ELKAAR ZIEN VERSTERKT DE BAND EN HET ENTHOUSIASME

Maandag Mijn dag begint bij Jumpteam in Scheveningen, waar ik een afspraak heb met medewerkers van de Nederlandse Kitesurf Vereniging (NKV). We werken steeds intensiever met elkaar samen om onze gedeelde boodschap naar buiten te brengen. We overleggen over hoe we kiters het beste kunnen aanspreken en welke campagnes we kunnen opzetten. Voor dat laatste schakelen we ook bekende kiters als Youri Zoon en Ruben Lenten in als ambassadeurs. Daarna klap ik bij surfschool Hart Beach mijn laptop open om onze plannen verder uit te werken.

Dinsdag Ik woon vlakbij Den Haag en zorg altijd dat ik rond 7.00 uur op kantoor ben, voor de file. Ik check mijn mail en stem wat zaken af met collega’s. Daarna heb ik overleg met de afdeling communicatie om de ideeën voor campagnes concreet te maken. We bespreken de vormgeving en wat we wanneer doen, ook online. Rond 15.00 uur vertrek ik en maak ik op weg naar huis wat tussenstops voor afspraken met onder meer experts en doelgroepen. ’s Avonds ga ik naar honk- en softbaltraining.

Woensdag Samen met onze stagiair ga ik naar het Kustwachtcentrum Den Helder. Ze maakt een profiel van de ple-

10

DE REDDINGBOOT verslag 232

ziervaarder en de kiter en we hopen dat het centrum relevante data kan leveren over search & rescue acties.

Het profiel helpt ons om de preventieboodschap nog concreter te maken. Ik ga daarna niet meer naar IJmuiden, maar rijd meteen naar huis. Daar plug ik nog even in om verder te werken.

Donderdag Ik heb een afspraak met het Watersportverbond om een artikel in de nieuwsbrief en de promotie van de app KNRM Helpt af te stemmen. Via de kanalen van deze club kunnen we een enquête onder watersporters verspreiden en de app onder de aandacht van watersportverenigingen brengen. We hebben veel digitaal contact, maar het is ook belangrijk om elkaar te zien.

Dat versterkt de band en het enthousiasme.

Vrijdag Vrijdags werk ik thuis en breng ik mijn dochter naar school. Daarna kan ik ongestoord scripts voor animaties en een overleg met het Nederlandse Onderwatersportverbond voorbereiden. Ik ben blij dat ik mijn agenda zelf mag bepalen om onze preventiedoelen te realiseren.

Op de zaterdag of zondag is er nog weleens een event waar ik naartoe moet, maar dit weekend heb ik lekker even niks.

LOGBOEK AUTO RIJDT DE ZEE IN CALLANTSOOG EN DEN HELDER_ 13 JANUARI_WIND NW9

p. 14

GEDEELDE EMOTIES SCHIERMONNIKOOG_ 18 JANUARI_WIND ZW4

p. 15

fotografie Flying Focus verslag 232 DE REDDINGBOOT

11

LOGBOEK

Een opvarende van 69 is van een trap gevallen en heeft enstig hoofdletsel.

Het ambulancepersoneel gaat aan boord. Met behulp van de aanwezige brandweer en politie lukt het om gezamenlijk de brancard met de patiënt op de steiger te tillen. fotografie KNRM Hoek van Holland

12

VERMISTE VISSER DORDRECHT_13 NOVEMBER_ WIND ZW2 Weliswaar heeft een visser zijn vriendin gezegd dat het wat later kan worden, maar rond half 2 's nachts begint ze zich toch ernstige zorgen te maken en alarmeert de hulpdiensten. Rijkswaterstaat begint direct met zoeken met patrouillevaartuig RWS71 en vraagt de KNRM om met de KBW 1910 in de voor de RWS71 onbegaanbare delen van de Biesbosch op zoek te gaan. De vrijwilligers besluiten om via de Amer en het Spijkerboor naar de Aakvlaai te varen. Net voordat de reddingboot het Spijkerboor in steekt, ziet de bemanning een bootje tegen de krib tussen de Amercentrale en Drimmelen liggen. Het blijkt de vermiste visser te zijn, die aan het einde van de avond problemen met de aandrijving had gekregen. Via Verkeerspost Dordrecht van Rijkswaterstaat wordt zijn partner op de hoogte gesteld van het heuglijke nieuws. De KBW

DE REDDINGBOOT verslag 232

1910 sleept het bootje naar de jachthaven van Drimmelen, waar het stel wordt herenigd.

AMBULANCE OP HET WATER DEN HELDER_20 NOVEMBER_ WIND ZW9 Er moet heel wat gebeuren wil de veerboot naar Texel uit de vaart worden genomen. Windkracht 9 met vlagen boven de 10 is zo'n bijzondere omstandigheid. Maar wat als er dan een patiënt met spoed van het eiland af moet? Dan vraag je dat aan de KNRM. De schipper geeft aan de alarmcentrale in Alkmaar door dat de ambulance naar steiger 5 in de Helderse haven gedirigeerd moet worden. Met het ambulancepersoneel eenmaal aan boord spoedt de reddingboot Joke Dijkstra zich naar de Mokbaai op Texel. Daar bevindt zich bij de Joost Dourleinkazerne van de mariniers een drijvende steiger, waar een brancard aan boord kan worden genomen. In de veerhaven naast de

Mokbaai kan de reddingboot wel aanleggen, maar niet embarkeren.

De Mokbaai is militair gebied en voor burgers niet toegankelijk, zegt opstapper Sander Michalewski: ‘Maar wij hebben afspraken met de marine. We mogen patiënten ophalen en twee keer per jaar mogen we er een navigatieoefening doen, om te kijken of de zandbanken nog op dezelfde plek liggen.’ Vanwege het stuifwater, veroorzaakt door de harde wind, blijkt het nog lastig om de Mokbaai binnen te varen, zegt Sander: ‘’We zagen even niks.’ De patiënt en haar moeder worden aan boord genomen. De Joke Dijkstra keert direct terug naar Den Helder, maar in overleg met de ambulancemedewerkers niet op topsnelheid.

Dit in verband met de toestand van de patiënt. Als zij aan de ambulance in Den Helder is overgedragen, ruimen de vrijwilligers ook nog even een gangway op. Die is van een schip gewaaid en ligt midden op de steiger.

Bekijk video's van de reddingen op Youtube. youtube.com/knrm

VAL VAN TRAP HOEK VAN HOLLAND_31 DECEMBER_WIND ZW2 Op de laatste dag van het jaar worden de redders van Hoek van Holland om kwart over 3 ’s middags opgepiept voor een medevac aan boord van een Poolse sleepboot. De sleper was uitgaand en al op zee, toen een 69-jarige opvarende van een trap viel. De kapitein zoekt contact met de Radio Medische Dienst en vaart terug de Nieuwe Waterweg op. De

‘‘

OVERVERMOEIDHEID LIJKT DE OORZAAK. ALS JE BEGIN JANUARI MET FLINK WAT WIND WILT GAAN SURFEN, MOET JE EEN GOEDE CONDITIE HEBBEN - JOHN BROKLING -

LOGBOEK reddingboot vaart de sleper tegemoet. Ter hoogte van de oude pier stappen twee opstappers over. Het slachtoffer heeft ernstig hoofdletsel.

Er wordt besloten om de sleper in de Berghaven bij een steiger aan te laten meren voor de overdracht aan de inmiddels gearriveerde ambulance.

Het ambulancepersoneel gaat aan boord en met behulp van de ook aanwezige brandweer en politie lukt het om gezamenlijk de brancard met de patiënt op de steiger te tillen. De ambulance brengt hem naar het Leyenburg Ziekenhuis in Den Haag.

dat het de surfer toch gelukt is om de wal te bereiken. De Griend keert terug en de bemanning spuit de boot schoon en ruimt alles op. Daar zijn ze anderhalf uur later net mee klaar als dezelfde melder opnieuw het KWC belt. En opnieuw gaat het om een windsurfer, die ook al een uur aan het stuntelen is en steeds verder van de kant afdrijft. Plaatsvervangend schipper Raymond Flohil dirigeert de reddingboot Griend naar de opgegeven locatie bij zandplaat de Kabbelaarsbank.

Daar treffen ze de beschreven surfer aan, die moeite heeft om zich op zijn plank staande te houden. Als hij OVERVERMOEIDE WINDSURFER de redders in het vizier krijgt, laat OUDDORP_4 JANUARI_WIND hij zich onmiddellijk in het water NW6 vallen. De man wordt aan boord van de Griend genomen, maar in Als je de hulp voor die vier licht tegenstelling tot wat je zou verwachonderkoelde mensen tijdens de ten, is hij niet onderkoeld. Achteraf begeleiding van de nieuwjaarsduik bleek dat hij zowel een droogpak als even niet meetelt, dan gaat 2017 een neopreen pak aan had. Hij heeft voor de vrijwilligers van Ouddorp alleen koude handen en voeten. Als van start op 4 januari. In de ochde opstappers de man ondervragen, tenduren gaat het alarm af voor een blijkt dat hij redelijk wat zout water windsurfer die al geruime tijd aan heeft binnengekregen en bloed heeft het stuntelen is op het Grevelingen- opgegeven. Bovendien heeft hij een meer en – volgens de melder, die geschiedenis van hartproblemen. het vanaf de kant af volgt – die het Hij maakt een versufte indruk. De niet lukt om aan wal te komen. Op Ouddorpers besluiten om voor de het moment dat de Griend vertrekt, zekerheid een ambulance te laten meldt dezelfde melder aan het KWC komen, die de man naar het zie-

Voor het boothuis van Westkapelle komt een vrouw ten val op het strand. De bemanning hoeft daardoor niet ver te rijden met het KHV om hulp te verlenen. fotografie Jesse Meliefste

kenhuis in Dirksland brengt. Daar blijft hij een nacht ter observatie.

De KNRM’ers doen later navraag bij het ziekenhuis, waaruit blijkt dat de surfer een benauwde nacht heeft gehad. ‘Oververmoeidheid lijkt de meest logische oorzaak voor dit incident,’ zegt plaatselijk commissielid John Brokling. ‘Als je begin januari met behoorlijk wat wind wilt gaan surfen, moet je een goede conditie hebben.’

Met het ambulancepersoneel aan boord spoedt de reddingboot Joke Dijkstra zich naar de Mokbaai op Texel. fotografie KNRM Den Helder

VAL OP STRAND WESTKAPELLE_4 JANUARI_ WIND NO6 De bemanning van station Westkapelle rukt op de eerste woensdagmiddag van het nieuwe jaar uit met het Kusthulpverleningsvoertuig voor een vrouw die ten val is gekomen op het strand. Ver hoeven ze niet te rijden, want het ongeluk is pal tegenover het boothuis gebeurd.

De vrouw heeft vermoedelijk een breuk in haar been of voet. De vrijwilligers slaan dekens om haar heen tegen de kou en zetten een scherm op tegen de wind. De ambulance arriveert. De medewerkers stabiliseren haar en nemen haar mee naar het ziekenhuis in Goes voor verdere behandeling. verslag 232 DE REDDINGBOOT

13

LOGBOEK

‘‘

TOEN WE DE OOM VAN HET OVERLEDEN MEISJE EENMAAL AAN BOORD HADDEN, VERTELDE HIJ IN DE STUURHUT OVER ZIJN NICHTJE - SCHIPPER GERT-JAN KLONTJE TANKERS BOTSEN DORDRECHT_11 JANUARI_ WIND ZW4

In het holst van de nacht raken de meertrossen van de SCH42 onklaar.

Hierdoor verdaagt de viskotter midden in de haven. fotografie Dick Teske

Om een uur of 3 ’s nachts moeten de vrijwilligers van station Dordrecht hun bed uit om hulp te verlenen bij een aanvaring op de Oude Maas. Twee tankers met gevaarlijke stoffen zijn ter hoogte van Poortugaal op elkaar gebotst.

De een is geladen met ethanol en de ander met aceton. De RWS73 van Rijkswaterstaat is als eerste ter plaatse, even later gevolgd door de Tjepke Ekkelboom. Een blusboot van de brandweer is onderweg. De RWS73 en de reddingboot nemen een bovenwindse positie in. ‘Want,’ zegt schipper Remco Verwaal, ‘als er schadelijke stoffen vrijkomen, lig je in ieder geval niet in de dampen.’

Bekijk het filmpje van het onweer op Youtube. youtube.com/knrm

Er wordt eerst gekeken wat de schade is en of er uitstromende lading te zien is. Als dat niet het geval blijkt, gaan drie opstappers aan boord bij de tankers om vast te stellen of er gewonden zijn. Dat is gelukkig niet het geval. Rijkswaterstaat en de KNRM blijven nog een tijdje stand-by en keren dan terug naar Dordrecht, waar de vrijwilligers nog een klein uurtje kunnen slapen voor ze weer naar hun werk moeten. De brandweer begeleidt de tankers naar een ligplaats. Beide schepen hebben forse schade boven de waterlijn, het gevolg van een frontale botsing.

‘Een van de schippers had, toen hij zag dat een botsing niet meer te vermijden was, in een split second bewust voor de kop gekozen,’ zegt Remco. ‘Daar hebben dit soort schepen een soort ‘kreukelzone’, bestaande uit het voorschip, vaak nog een woning, en een kofferdam, een ruimte die dient om een tank of een scheepsruim te isoleren van de ruimtes ernaast. Rond de plek van het ongeval staan veel woningen langs de Oude Maas. Gelet op de lading van de tankers is dit incident met een sisser afgelopen.’

KOTTER VERDAAGT SCHEVENINGEN_12 JANUARI_WIND W7 In het holst van de nacht raken de meertrossen van de SCH42 onklaar. De oorzaak: een extra hoge waterstand door een combinatie van springvloed en een noordwestenwind. Hierdoor verdaagt de viskotter midden in de haven.

De boot zit alleen nog vast aan een spring en dreigt aan lagerwal te raken. Om half 3 wordt station Scheveningen gealarmeerd en komen de Kitty Roosmale Nepveu en het kusthulpverleningsvoertuig in actie. De Kitty zet twee opstappers over en duwt daarna de kotter voorzichtig tegen de wind in richting de kade. Daar staat de bemanning van het KHV klaar om het schip weer afdoende af te meren. De eigenaar van de kotter is ook ter plekke en bevestigt nog een paar extra meertrossen.

AUTO RIJDT DE ZEE IN CALLANTSOOG EN DEN HELDER_13 JANUARI_WIND NW9 Vrijdagmiddag om 4 uur gaat bij zowel de Helderse als Callantsoogse redders het alarm af. Eerst voor een ‘voertuig te water’ en even later voor een ‘zwemmer in de problemen/vermist.’ Dat is in dit jaargetijde en bij deze weersomstandigheden een slecht voorteken.

Het blijkt dat ter hoogte van Huisduinen een auto te water is geraakt.

Het voertuig is vanaf de steile dijk de zee ingereden. Naast de KNRM rukken de politie, de brandweer, de SAR-helikopter en de ambulancedienst uit. De Koen Oberman uit Callantsoog wordt al snel teruggetrokken, omdat die vanwege het slechte weer niet gelanceerd kan worden. Het KHV van Callantsoog begeeft zich wel naar de locatie van het ongeval. De bootwagen met daarachter de reddingboot Koen Oberman op zijn trailer gaat ook

14

DE REDDINGBOOT verslag 232

LOGBOEK

Ter hoogte van Huisduinen is er een auto te water geraakt. Het voertuig is vanaf de steile dijk de zee ingereden. fotografie KNRM Callantsoog

die kant op, maar zal uiteindelijk verder niet in actie komen bij het incident zelf. De Joke Dijkstra uit Den Helder slingert hevig in de wilde zee, die wordt veroorzaakt door de zeer stevige noordwestenwind in combinatie met een sterke vloedstroom. Daarom moet de reddingboot voor haar eigen veiligheid circa 150 meter uit de kust blijven. Maar de bemanning is wel prima in staat om van daaruit de hulpdiensten te coördineren.

De politie haalt een vrouw uit het water, die met spoed naar het ziekenhuis wordt gebracht. De helikopter laat een kikker neer, die met behulp van de brandweer een sleepverbinding tussen de auto en de wal tot stand brengt. Een afsleepwagen van een bedrijf trekt de auto op het strand. Omdat niet duidelijk is of er meer mensen in de auto hebben gezeten, zoeken de Joke Dijkstra, het KHV en de helikopter de kust af. Er wordt niemand gevonden. Wel treft het KHV enkele onderdelen van de auto aan. Om 6 uur wordt de actie gestaakt. Later meldt de politie dat de vrouw is overleden. Er werd later een afscheidsbrief gevonden.

zouden zijn, want we moesten 46 mijl omhoog. Maar iedereen wilde mee.’ Een uur en drie kwartier later zien de vrijwilligers de kotter in de buurt van het windmolenpark.

Gert-Jan laat de vissersboot tegen de zee in varen. Er staat een dikke 2 meter zeegang en op deze manier is het makkelijker om langszij te komen. Gert-Jan: ‘De schipper was perplex dat wij dat hele eind gevaren hadden om zijn bemanningslid op te halen. Toen we de oom van het overleden meisje eenmaal aan boord hadden, vertelde hij in de stuurhut over zijn nichtje. Toen werd het even stil. Iedereen had dezelfde emoties.’ Met 32 mijl per uur keert de Koning Willem I in anderhalf uur terug naar het vasteland, waar de passagier in Lauwersoog wordt afgezet. ‘Hij vond het geweldig dat we dit gedaan hadden en bedankte ons daarvoor,’ zegt Gert-Jan. ‘Wij hebben hem en zijn familie veel sterkte gewenst.’

GEDEELDE EMOTIES SCHIERMONNIKOOG_18 JANUARI_WIND ZW4_INZET REDDINGBOOT KONING WILLEM I Bij station Schiermonnikoog komt om 1 uur 's middags een telefoontje van de kustwacht binnen, met een dramatische strekking. Op Urk is een meisje van vier jaar oud na een langdurig ziekbed overleden. Haar oom zit op zee, op een kotter. Hij wil graag naar zijn familie toe en het KWC vraagt aan de KNRM of ze naar het Westgat kunnen gaan om de man daar op te pikken. Het vissersschip ligt te diep om via die route door te kunnen steken naar Lauwersoog. Maar in het Westgat treffen de redders geen kotter aan.

Er blijkt sprake te zijn van een misverstand. Het schip bevindt zich nog in de diepwaterroute en begeeft zich richting het Westgat, waar het met zijn snelheid pas 's avonds zal arriveren. Schipper Gert-Jan Klontje overlegt met zijn bemanning. Laten ze het uren langer duren voor de visserman bij zijn familie kan zijn, of gaan ze hem halen? Gert-Jan: ‘Dat betekende dat wijzelf veel langer bezig

MERCEDES ZEE-KLASSE CADZAND_19 JANUARI_WIND Z5_INZET KHV EN TRACTOR

De meest actuele informatie over reddingen vindt u op twitter@knrm

Mensen verliezen soms zo’n beetje alles uit het oog bij hun streven naar een originele selfie. Dat blijkt halverwege januari in Cadzand maar weer eens. Om kwart over 5 ’s middags belt iemand naar de hulpdiensten met de mededeling dat op het strand een auto bijna met zijn wielen in het water staat. De Cadzandse opstappers gaan er met het kusthulpverleningsvoertuig op af.

Ter plekke aangekomen zien ze een bestelbus bij de vloedlijn staan. Ze bevestigen een sleeplijn en trekken het voertuig los. De vraag wat de bestelbus eigenlijk op dat strand deed, wordt al snel beantwoord als ze op 50 meter afstand nog net het dak van een personenauto boven het water zien uitpiepen. De Roemeense bestuurder blijkt nog in de buurt.

Hij had met twee eveneens Roemeense vrienden de auto van zijn verslag 232 DE REDDINGBOOT

15

LOGBOEK

Mensen verliezen soms zo’n beetje alles uit het oog bij hun streven naar een originele selfie. fotografie KNRM Cadzand

16

baas geleend om op hun vrije dag een tochtje door Zeeuws-Vlaanderen te maken. Bij Cadzand waren ze het strand opgereden om een selfie te maken. Na gedane zaken bleken ze echter vast te zitten in het zand.

Wegrijden lukte niet, losduwen en -trekken ook niet. Daarop besloten de mannen naar de openbare weg te lopen. Ze hielden de bestelbus aan, waarvan de aardige eigenaar zonder verder na te denken het strand op reed om hulp te bieden.

En dus ook vast kwam te zitten.

De KNRM’ers nemen de man die de auto had proberen los te duwen mee in de truck, want hij is erg nat geworden en heeft het enorm koud.

Ze brengen hem naar zijn baas, die hun vraagt of de KNRM misschien kan helpen met de berging van zijn Mercedes E-klasse, die nog steeds in de zee staat. De volgende dag gaan de opstappers met het KHV en de Caterpillar Challenger, de tractor waarmee normaliter de reddingboot Winifred Lucy Verkade-Clark wordt gelanceerd, terug naar de selfieplek en trekken de auto uit het water.

‘Het was voor ons een historisch

DE REDDINGBOOT verslag 232

De meest actuele informatie over de KNRM? Volg ons dan via Facebook

begin van het nieuwe jaar,’ zegt schipper Bram Nortier, die in één moeite door de komst van een nieuw type Mercedes aankondigt: ‘Na de C-klasse heb je nu ook de Zee-klasse.’

BRAND OP TANKER DEN OEVER, ANDIJK, MEDEMBLIK EN ENKHUIZEN_19 JANUARI_WIND V1 Om kwart voor 5 ’s middags krijgt station Den Oever de melding ‘vaartuigbrand/explosie aan boord.’

De reddingboot Johanna Margareta vaart op verzoek van het Kustwachtcentrum naar werkhaven de Oude Zeug, om daar zes brandweerlieden op te pikken. De reddingboten 't Span van station Andijk en Bernardine uit Medemblik zijn intussen rechtstreeks op weg naar de opgegeven locatie op het IJsselmeer. Het gaat om een tanker, die gasolie vervoert, beter bekend als diesel. Hij is leeg, maar niet ontgast, en die situatie is extra explosiegevaarlijk,

zegt schipper Eduard Terpstra van station Den Oever: ‘Als zo'n schip vol met vloeistof zit, dan is de kans op een explosie niet zo groot - zelfs als die vloeistof gasolie is. Maar dieseldampen zijn veel ontvlambaarder. Daarom worden tanks soms ontgast, waarbij de ruimte wordt geventileerd, zodat er geen ontvlambaar mengsel meer in zit.’ Uit de siermast van de tanker, waarachter niet alleen de schoorsteen zit, maar bijvoorbeeld ook het ventilatiekanaal van de machinekamer, stijgt rook op.

Later zal blijken dat er brand is geweest in de machinekamer. De bemanning van de tanker had al een paar brandblussers leeggespoten, maar het vuur daarmee niet uit gekregen. Uiteindelijk hadden ze alle deuren en luiken gesloten en de brandblusinstallatie geactiveerd.

De Johanna Margareta zet de brandweermannen over en start de pomp op om het schip te kunnen koelen, om daarmee ontploffingsgevaar te voorkomen. ’t Span vaart naar de Oude Zeug om een warmtebeeldcamera en een extra aanvalsslang voor koelwerkzaamheden op te halen. De Bernardine neemt ondertussen de tanker op sleeptouw naar de Oude Zeug, omdat daar de brandweer klaarstaat met meer apparatuur. Intussen zijn ook al de beide reddingboten uit Enkhuizen gearriveerd, die via de Johanna Margareta nog eens vijf brandweerlieden hebben overgezet. In de haven wordt de tanker afgemeerd en gaat de brandweer de machinekamer binnen. De kachel blijkt vlam te hebben gevat, maar het vuur is inmiddels uit. ‘Uiteindelijk was het niet zo'n heel groot incident en is er niemand gewond geraakt, al is de buitenkant van het schip wel heel heet geweest,’ zegt Eduard. ‘De reden dat er werd opgeschaald, met extra brandweer en dergelijke, was gelegen in het feit dat men rekening hield met scenario's met bijvoorbeeld slachtoffers of milieuschade.’

LOGBOEK HOVERCRAFT DOOR HET IJS ELBURG_21 JANUARI_WIND NO2 Op een mooie, rustige zaterdagmiddag krijgt de bemanning van station Elburg een melding: ‘prio 1, vaartuig omgeslagen’ op het deels bevroren Drontermeer. De Johanna Maria probeert de 2 mijl naar de plek van het ongeval zo snel mogelijk te overbruggen. Maar vanwege de anderhalve centimeter ijsgang kan er niet op volle snelheid worden gevaren en zijn de redders pas na 25 minuten op locatie. Dat wil zeggen: dichter in de buurt kunnen ze niet komen, want buiten de vaargeul is het water van het Veluwerandmeer slechts kniediep. Drie opstappers stappen overboord en banen zich al ijs brekend een weg over de modderige bodem, op weg naar het slachtoffer.

De man heeft tegen de tijd dat de hulpverleners de paar honderd meter overbrugd hebben ongeveer een uur op zijn knieën in het ijskoude water gezeten. Inmiddels is al duidelijk geworden dat het geen omgeslagen vaartuig betreft, maar een eenpersoons hovercraft.

Het luchtkussenvoertuig is deels gezonken en bij het ongeval heeft

de bestuurder zijn knie zodanig bezeerd dat hij niet kan lopen.

Door het stranden ‘Bovendien had hij een grote snee op de keien van in zijn gezicht en mogelijk enkele de strekdam werd kapotte tanden,’ zegt plaatsvervaneen gat in de romp gend schipper Ed Meppelink. ‘Hij droeg wel een integraalhelm, maar van de boot gehelaas zonder vizier, dus waarslagen waardoor schijnlijk is hij geraakt door ronddeze deels zonk. vliegende stukken ijs.’ Vanaf de wal is inmiddels een oppervlakteredder fotografie KNRM van de brandweer met een rescue Medemblik board gearriveerd; ook hij heeft zich banjerend door het ijs een weg gebaand. Het slachtoffer is stevig onderkoeld en moet zo snel mogelijk aan boord van de reddingboot worden gebracht. Daarom slepen de KNRM’ers en de brandweerman het rescue board over het ijs, in plaats van het te dragen. Dat heeft wel als nadeel dat de hovercraftbestuurder nog meer koud water over zich heen krijgt. Op de kant staan ambulancemedewerkers klaar om de man over te nemen. ‘We hebben zijn leven gered,’ zegt Ed zonder enige aarzeling. ‘Hij was al in het rilstadium van onderkoeling. En als dit in dieper water was gebeurd, was hij zeer waarschijnlijk kansloos geweest. Hij heeft echt heel veel geluk gehad.’

Op een mooie, rustige zaterdagmiddag krijgt de bemanning van KNRM Medemblik moest uitvaren station Elburg voor een motorboot op de strekeen melding. Bij dam. De motorboot was aangekocht aankomst blijkt in Medemblik en de opvarenden het te gaan om wilden ermee naar Hoorn. Net een eenpersoons buiten de haven hield de motor hovercraft die ermee op. Vanwege de oostenwind omgeslagen is. duurde het niet lang voordat de

GEZONKEN MOTORBOOT MEDEMBLIK_11 FEBRUARI_ WIND ZO2

motorboot op de strekdam voor de haven terechtkwam. De opvarenden wisten zich in veiligheid te brengen op de strekdam. Enkele minuten na uitvaren was reddingboot Bernardine ter plaatse. Ondertussen was reddingboot ’t Span uit Andijk ook gearriveerd en bracht de opvarenden naar de kant. Door het stranden op de keien werd een gat in de romp van de motorboot geslagen waardoor deze snel water maakte en deels was gezonken. Gezamenlijk hebben de reddingboten de boot naar de trailerhelling van het Regatta Centrum gesleept en aldaar aan de grond gezet om verder zinken te voorkomen. Met de bergingspomp is de boot leeggepompt. Uit Bekijk het filmpje van de redding op dankbaarheid is de eigenaar direct youtube.com/knrm redder aan de wal geworden. verslag 232 DE REDDINGBOOT

17

ACHTERAF

Catamaran in nood ‘Deze redding is een kroon op Charles’ werk’, stelt Arnold Boon, plaatsvervangend schipper van De Cocksdorp, Texel. Scheidend schipper Charles Douma hoort de woorden glimlachend, maar hoofdschuddend aan. ‘Aan deze ervaring kunnen die jonge gasten nog lang wat hebben. Het jonge spul heeft het in zich.

Daar kan ik van genieten.’ tekst Edward Zwitser fotografie Femmy Weijs

C

harles gaf op 1 januari 2017 het roer over aan zijn opvolger Thijs Westerlaken, na zestien jaar vrijwillig schipper te zijn geweest. Een week voordat hij een stap terugdeed, kregen hij en zijn bemanning om 01.42 uur ’s nachts alarm. Wind zuidwest 5, maar een doorzettende zee met golfhoogtes tussen 2,5 en 3,5 meter.

Een catamaran was de weg kwijt. Het scheepje zou in de Eierlandse gronden liggen, vlakbij een wrak dat aan de oppervlakte ligt en dus een gevaarlijk obstakel vormde.

‘Haast was geboden, maar om daar te komen moesten we eerst een paar drempeltjes over’, vertelt Charles, wijzend op de zeekaart. ‘Er liepen beste brekers, maar we kwamen er goed doorheen. Aardedonker was het. Op zicht zou het niet meevallen het bootje te vinden, maar de Kustwacht had het scheepje op radar en loodste ons ernaartoe.’

Motor Ter plaatse gekomen bleek de trimaran op nog geen honderd meter van het wrak te liggen. Zonder zeil en zonder motor lag het hevig te rollen in de golven. In tegenstelling tot de zeilers waren de Texelaars zich terdege bewust van de penibele situatie van de zeilers. Vrijwel direct zette Charles de reddingboot tegen de trimaran, waarop Arnold oversprong.

‘Voor ik het doorhad, stond ik achter het roer. De twee opvarenden gaven hun schip direct uit handen. Dodelijk vermoeid waren ze… Ze stonden al twee dagen in stormachtig weer op hun benen. Toen ik de schipper naar de motor vroeg, startte hij die onmiddellijk. Dat hij dat zelf niet bedacht had te doen, zei alles over hoe die man eraan toe was.’

“ DE OPVARENDEN WAREN DODELIJK VERMOEID EN GAVEN HUN SCHIP DIRECT UIT HANDEN 18

DE REDDINGBOOT verslag 232

Andrew, een tweede opstapper, werd overgezet. ‘Bij vlagen stond het schip bijna rechtop’, memoreert Arnold. ‘Ik bleef aan het roer en stuurde de schipper naar zijn kooi.

Intussen trof Andrew onderdeks nog twee extra opvarenden aan, waaronder een kindje van vijf jaar…’

Nachtmerrie Onder begeleiding van de reddingboot voer Arnold de trimaran na een vijf uur durende reddingactie de haven van Den Helder binnen. Daar vertelde de schipper zijn boot per direct te koop te zetten. ‘Hij kwam uit een nachtmerrie en was zó dankbaar! Hij wilde ons geld geven. We hebben hem uitgelegd dat wij dat niet wilden en dat hij beter een donatie aan de KNRM kon doen.’

Charles tuurt op de zeekaart. Wéér die glimlach. ‘Die gronden zijn akelig. Bepaald geen makkelijke klus. Maar iedereen is heelhuids thuis, terwijl dit voorval ook heel anders had kunnen aflopen. Hier hebben we het al die jaren voor gedaan…’

'Bij vlagen stond het schip bijna rechtop', memoreren Arnold Boon (links) en Charles Douma.

OP BEZOEK BIJ STC-KNRM TRAININGSCENTRUM

Survival in golfslagbad ‘Deze trainingen vergroten de overlevingskans op zee’ Als vrijwilliger bij de KNRM is het van levensbelang om je skills op orde te houden. Het STC-KNRM Trainingscentrum in Rotterdam helpt daarbij. Zij zorgen er met passie voor dat iedereen die werkt op zee ook weer veilig thuis komt. Of je nu net als opstapper bent begonnen of al dertig jaar aan het roer staat. tekst Ilja Post fotografie Vincent van Dordrecht

V

roeger waren het al de leukste kinderfeestjes. Die waarin de uitnodiging aangaf: breng een schone set kleding en ondergoed mee. Dan wist je: dat wordt lekker klieren en ravotten. Alles kan. Alles mag.

Met dezelfde uitgelatenheid verzamelt een dertiental KNRM’ers uit Dordrecht, Neeltje Jans, Hansweert, Hoek van Holland en IJmuiden zich op een mistige zaterdagmorgen op hún ‘breng schone kleren mee’-afspraak: het STC-KNRM trainingscentrum in de Rotterdamse

haven. Want na een dag survivallen in een golfslagbad en brandjes blussen is het wel zo prettig om op z’n minst een droge onderbroek aan te trekken. Verder gaat de vergelijking met een kinderpartijtje overigens volledig mank. Ja, het enthousiasme om hun verplichte maritieme en offshore emergency response training te starten is er.

Maar van klieren en ravotten zal geen sprake zijn. Integendeel, als het gaat om overleven op zee zijn de KNRM-cursisten even serieus als de safety instructors die deze trainingen verslag 232 DE REDDINGBOOT

19

OP BEZOEK BIJ STC-KNRM TRAININGSCENTRUM

Een basisregel: 'Word niet nat.

Als je niet in het water hoeft te zijn, ga er dan ook niet in. In het water krijg je direct een hele hoop andere problemen.'

20

verzorgen. Beide weten dat je op zee geen spelletjes speelt.

Simulaties André Kwadijk en Graeme Ryman hebben het trainingscentrum met eigen handen opgebouwd. ‘Neem de HUET, onze Helicopter Underwater Escape Training. Zonder training overleeft slechts zo’n 60 procent een noodsituatie boven zee. Mét training weten ruim negen op de tien mensen zich veilig te bevrijden uit een gecrashte helikopter. Hoe ze vervolgens de gevaren en symptomen van onderkoeling en verdrinking tegengaan, leren wij hen tijdens realistische trainingssimulaties.’

Trainingen als deze vergroten dus de kans op overleven in noodsituaties op zee. ‘Als ik iemand een veilige thuiskomst gun, zijn het de vrijwilligers van de KNRM’, aldus André. ‘Zij doen zulk goed werk dat je hun alle extra beetjes wilt meegeven, zodat ze dat reddingwerk nog jaren in goede gezondheid kunnen blijven doen.’

Zo staan de redders er zelf ook in.

Ze luisteren aandachtig wanneer

DE REDDINGBOOT verslag 232

senior safety instructor Tim Schmidt hun enkele basisregels voor overleven op zee meegeeft. ‘De eerste regel: word niet nat. Dat klinkt misschien gek, maar als je niet in het water hoeft te zijn, ga er dan ook niet in. In het water krijg je direct een hele hoop andere problemen.’

‘Onderkoeling is daarvan de grootste’, vervolgt hij. ‘Dus áls je in het water belandt, maak je dan zo klein mogelijk om het koelproces te vertragen. Ben je met een groep? Trek iedereen dan zo dicht mogelijk tegen je aan. Dichter dan je liefje nog. Want wat je ook doet: blijf bij elkaar.’

Praktijk Tot zover het theoretische gedeelte.

Want over safetytrainingen moet je vooral niet te veel praten, die moet je ervaren, weet ook Paul Wessels, directeur van het STC-KNRM trainingscentrum. Terwijl de ene helft van de KNRM’ers zich naar de rand van een inpandig zwembad begeeft (de andere helft krijgt op dat moment brandblustraining), vertelt hij over de vele slimme simulaties die ze op dat

bad kunnen loslaten.

‘We kunnen de boel verduisteren, bliksemschichten simuleren, het laten regenen, golfslag aanbrengen of het laten waaien tot zo’n 60 km/h. Zo kunnen cursisten onder realistische omstandigheden leren hoe ze zich weer op een reddingvlot kunnen hijsen. Of hoe ze veilig onder een zojuist omgeslagen boot vandaan komen – en deze middels het keermechanisme weer drijvend kunnen krijgen.’

Levensecht leren. Daar gaat het de directeur om. Dat beperkt zich inmiddels niet meer alleen tot de maritieme en offshore sector. ‘Nieuw in ons aanbod is een volledige training opgesteld volgens de richtlijnen van de Global Wind Organisation (GWO). Deze zesdaagse Basic Safety Training (BST) is bedoeld voor personeel dat werkzaam is in

‘‘

DE VEILIGHEID VAN HET TEAM GAAT BOVEN ALLES

OP BEZOEK BIJ STC-KNRM TRAININGSCENTRUM de windindustrie, op het land en/of op zee, betrokken bij de bouw, het onderhoud en/of de service voor onshore en/of offshore windturbines en windparken.’

‘Hoewel de KNRM deze training nog niet verplicht voor haar opstappers, kan deze op termijn ook voor hen interessant zijn’, vervolgt Wessels.

‘Ook zij zien immers dat het aantal windparken niet alleen voor de kust (Egmond en IJmuiden), maar ook op het IJsselmeer bij Urk en Lemmer steeds beeldbepalender wordt.’

Teamwerk Terug in het bad houdt Bram Smout, een 21-jarige opstapper bij KNRM Neeltje Jans, zich kranig. Terwijl hij proestend het chloorwater uit zijn neus blaast, haakt hij zijn rubberen laarzen onder de oksels van de man achter hem om zo een treintje te vormen om met vereende krachten naar een verderop gelegen vlot te plonzen.

Niet gemakkelijk, maar desondanks halen ze het. Als een team. Wellicht niet zo gracieus als synchroonzwemmers de klus wellicht hadden geklaard, maar die dragen dan ook geen twintig kilo zwaar overlevingspak.

Afzien dus, maar dat is de KNRM’er niet vreemd. Ook Angelique Klaver niet, die hier vandaag een dubbelrol vervult. Niet alleen is ze in het dagelijks leven instructeur bij het STC-KNRM trainingscentrum, ze is ook nog eens opstapper bij reddingstation Hoek van Holland. Of liever: aankomend opstapper. Want al is ze al zo’n acht jaar aan de KNRM verbonden, ze moest nog altijd naar Schotland om haar opleiding tot opstapper af te maken. En daarom volgt ze vandaag samen met een paar andere KNRM’ers een vaartraining om wegwijs te worden aan boord van reddingboten met een andersoortige aandrijving dan ze gewend is op de grote Arie Visser-klasse van KNRM Hoek van Holland.

De cursus leert de groep ook hoe ze zich het beste zichtbaar kunnen maken voor hulpdiensten wanneer ze stuurloos op de golven dobbe-

Bliksem, regen, golven en wind: de training is zwaar, maar nodig voor de momenten dat de skills van de KNRM'ers tot het uiterste worden beproefd.

ren. Trainer Tim dicteert: ‘Door als groep een grote kring te vormen, de benen naar binnen gericht, en daar af en toe flink wat schuim mee op te trappelen.’

Brandbestrijding Schuimen doet het even verderop ook bij Stefan Scholtes, maar dan uit zijn brandblusapparaat. De lessen brandveiligheid en brandbestrijding bevallen de opstapper uit Hoek van Holland goed. Moeilijkst vond hij echter de les dat je sommige branden beter kunt laten uitbranden. Ook al zijn er mensen in nood.

‘Mensen redden heeft onze allerhoogste prioriteit. Het is de reden waarom velen van ons überhaupt vrijwilliger zijn geworden. Maar de veiligheid van je team gaat boven alles. Zonder hen ben je nergens.

Daarom is het goed dat we in zo’n realistische, maar tegelijk veilige setting onze skills testen voor die momenten dat ze tot het uiterste worden beproefd.’

Directeur Paul Wessels: 'De cursisten leren onder realistische omstandigheden hoe ze zich weer op een reddingvlot kunnen hijsen.'

verslag 232 DE REDDINGBOOT

21

BEDANKT

Loffelijke

initiatieven Iets te vieren of te herdenken? Een feest, jubileum of een afscheid? Het is mogelijk de KNRM te steunen in plaats van cadeaus of bloemen te vragen. We stellen deze loffelijke initiatieven zeer op prijs!

De heer C.M. Meijer, Leiden € 155 - afscheid van zijn werk Familie I.S. Schaafsma, Beekbergen € 455 - 60-jarig huwelijksfeest

G STICHTIN & CHARITY SPORT

Familie W. Reumer, Vleuten € 1000 - 25-jarig huwelijksfeest

fotografie Buro Binnen

Gouden Wimpel

Stichting Charity & Sport heeft de Gouden Wimpel 2016 van de KNRM gewonnen. Deze prijs werd op 17 februari uitgereikt aan Rob Visser, die met zijn stichting onder meer een benefietdiner op Neeltje Jans organiseerde, dat 55.000 euro opbracht.

De Gouden Wimpel is een jaarlijks terugkerende waarderingsprijs voor relaties van de KNRM, die zich in het voorbije jaar hebben onderscheiden. De KNRM maakt jaarlijks een shortlist van genomineerden, daarna bepaalt het publiek wie de Gouden Wimpel wint. Onder de genomineerden bevonden zich dit jaar onder meer Hotel Zuiderduin, presentator Bas van Werven en Telegraaf

Media Groep. De Zilveren Wimpel ging naar modelbouwer Wim van Lit, die in eigen tijd voor de KNRM een groot aantal modelboten bouwde.

Truus van Amstel ging met de Bronzen Wimpel naar huis. Zij koppelde de KNRM als goed doel aan meerdere sportevenementen, waaronder de door haarzelf geïnitieerde Scheveningen Light Walk.

Informatieavonden Schenken & Nalaten De KNRM organiseert in het hele land informatieavonden over Schenken & Nalaten. Deze avonden zijn geheel vrijblijvend en gericht op informatievoorziening; het zijn géén collecteavonden! De avonden worden gegeven door Cees Prins en Cora Bartels: vanuit de KNRM de directe contactpersonen voor schenkers, toezeggers van nalatenschappen en nabestaanden van schenkers. Zij krij-

gen daarbij technische assistentie van een lokale notaris, met name voor vragen over schenken/nalaten met fiscaal voordeel.

Tijdens de avonden wordt o.a. aandacht besteed aan: • Schenken met fiscaal voordeel-KNRM in de rol van executeur.

• Schenken voor een specifieke bestemming.

• Het binnen de KNRM laten voortleven van de namen van dierbaren.

• De waarde van persoonlijk contact.

Locaties bijeenkomsten 08-05 12-06 11-09 02-10

Westkapelle Assen Dordrecht-Noord A'dam Buitenveldert

Meer informatie over deze avonden? Of wilt u zich direct aanmelden?

Dat kan per mail: c.prins@knrm.nlof telefonisch op het KNRM-hoofdkantoor: 0255-548454.

22

DE REDDINGBOOT verslag 232

Dhr. R. Jonkman, Amsterdam € 315 - 85ste verjaardag Mw. S.M. Bolleman, Terneuzen € 800 - 65ste verjaardag Thuisin van Brederode, Den Helder Horizontale jaloezieën t.w.v. € 2500 voor in boothuis Den Helder Dhr. F. Bakx, Maassluis € 225 - verjaardag J. Hepping, Beilen € 542 – ‘Vier het leven’-feest Dhr. K. Visser, Gouda € 495 - 60e verjaardag Dhr. O.W. Borgeld, Bentveld € 536 - 70ste verjaardag mw. A.B. Landzaat-de Jong, Goes € 245 - overlijden mw. Landzaat Familie V. Lukkien, Zoutkamp € 750 - 45-jarig huwelijksfeest Mw. C.A. de Neef, Ugchelen € 232 - overlijden de heer H.J. de Neef P. Steen, Castricum € 190 - afscheid werk Stichting Sportevenementen Le Champion, Alkmaar € 1750 - wandelevenement Egmond

Dhr. N. de Hoog, Heemskerk, € 100 - 85ste verjaardag Engie Energie Nederland, € 510 – opbrengst verkoop van meubilair uit de tijdelijke gebouwen V-kam Education en Nova Invicta bieden de KNRM (geheel kosteloos) de tweedaagse interne ISO 9001-2015 auditoren-cursus voor 10 personen aan ter waarde van € 3500 De KNRM ontvangt het batig saldo van het Haagsch Koningsbal dat op 26 april in het Kurhaus in Scheveningen zal plaatsvinden.

BEDANKT

Historische reddingbootdag Eigenlijk begon het om van de nood een deugd maken: door de overvolle kades rondom het boothuis tijdens de jaarlijkse Nationale Oldtimerdag in Lelystad, zaten de vrijwilligers van KNRM Lelystad de hele dag op het reddingstation, zodat ze in ieder geval op tijd konden zijn voor een alarm.

Ze bedachten ter plekke dat het misschien leuk was om historische reddingboten naar Lelystad te halen, zodat er niet alleen oldtimers stonden op de kades, maar dat er ook in het water roem van weleer

te bewonderen was. En dat op die manier de naamsbekendheid van de KNRM zou worden vergroot.

Een klein groepje vrijwilligers ging aan de slag en de opbrengst van de eerste editie was meer dan 2000 euro. De cheque werd overhandigd aan directeur Jos Stierhout. Dit jaar valt de Nationale Historische Reddingboot Dag op 18 juni.

Kijk voor meer informatie op www.nhrd.nl

Spontane actie

Mevrouw Muller 85 jaar donateur Mevrouw D.L. Muller uit Haren kreeg uit handen van KNRM-directeur Jos Stierhout een gouden speld uitgereikt voor haar 85-jarig donateurschap.

Als kind ging ze met haar familie altijd op vakantie naar de Waddeneilanden, waar ze de paardenreddingboot op Ameland zag. Haar vader werd donateur in 1931. Toen hij overleed, nam haar moeder het donateurschap over en op haar beurt nam mevrouw Muller het donateurschap over toen haar moeder overleed.

Ze vindt het de normaalste zaak van de wereld dat ze de KNRM steunt: ‘Redden? Er moet er één zijn die ze uit het water vist.’

Leo Schalkoort van Leo Schalkoort BV (verhuur van Deense containers en platen) heeft KNRM reddingstation Hoek van Holland een nieuwe PLB (Personal Locator Beacon) van € 550 geschonken.

Na activering geeft de PLB bij schepen in de buurt een signaal dat er een persoon te water is geraakt waarbij tevens de positie wordt weergegeven.

Tijdens een oefening raakte een van de PLB’s los van het overlevingspak in zee en was sindsdien spoorloos. Bij terugkeer na die oefening zat Leo in zijn voortuin die grenst aan het KNRM bemanningsverblijf, toen hij van de vermissing hoorde. Spontaan bood hij aan om de kosten te vergoeden. Schalkoort is tevens redder bij de KNRM en al langer dan 33 jaar redder aan wal als donateur. Hij droeg de PLB officieel over aan schipper Jan van der Sar van het KNRM-station.

Met een ‘hartstikke bedankt’ en een ferme handdruk staat de nieuwe PLB weer bij de veiligheidsuitrusting.

fotografie KNRM Hoek van Holland

verslag 232 DE REDDINGBOOT

23

SPEEL OP SAFE

24

DE REDDINGBOOT verslag 232

fotografie Olaf Kraak

ZWEMMEN

tussen de vlaggen Genieten op het water, spelen met de elementen van de natuur, zwemmen, surfen of zeilen: het blijft een geweldige ervaring. Maar hoe ervaren je ook bent, gevaren liggen altijd op de loer. In de rubriek SOS (Speel Op Safe) geven we tips om veilig te sporten of plezier te beleven op het water.

Deze keer: zwemmen tussen de vlaggen.

‘E

en dagje naar het strand lijkt nu nog ver weg, maar zwemmen in zee is anders dan in een zwembad’, aldus Linde Jelsma, operations manager KNRM Lifeguards.

‘De zee stroomt en is altijd in beweging, ook als je het niet ziet. Zoek daarom het liefst een bewaakt strand op.’

De KNRM Lifeguards werken op de Friese Waddeneilanden en in Wassenaar volgens het internationale bewakingssysteem met roodgele vlaggen die het zwemgebied afbakenen. Jelsma: ‘Tussen de vlaggen kunnen strandbezoekers onder toezicht baden of zwemmen. Hier geven de lifeguards de garantie dat zij binnen vijf minuten hulp kunnen bieden. Buiten deze zone houden lifeguards beperkt toezicht. Zwemmen tussen de vlaggen is daarmee een nieuw begrip.’

Op de bewaakte stranden wordt elke ochtend door de lifeguards een zwemgebied uitgezet door het plaatsen van twee roodgele vlaggen

langs de waterlijn. Jelsma: ‘Binnen dit zwemgebied worden de risico’s geminimaliseerd. Zo zijn er geen mui-stromen (een stroming tussen zandbanken die recht de zee ingaat en die zwemmers regelmatig in de problemen brengt, red.) aanwezig in het zwemmersgebied en worden watersporters (surfers, boten) gescheiden van de zwemmers om botsingen te voorkomen.’

Vraagbaak Daarnaast houden de KNRM Lifeguards actief toezicht aan de waterlijn, vanuit de reddingpost of vanaf de voer- en vaartuigen. ‘Dezelfde lifeguards waarschuwen bij gevaarlijke situaties en helpen iedereen die in problemen raakt.

Lifeguards zijn een vraagbaak voor strandbezoekers en kunnen als het nodig is een redding uitvoeren en eerste hulp verrichten. Indien assistentie nodig is, schakelen zij extra hulpdiensten in.’

SOS SPEEL OP SAFE

Een dagje strand: zo bereid je je voor • Lees de aanwezige waarschuwingsborden met veiligheidsinformatie als je het strand opgaat en win indien nodig advies in bij de bewaakte stranden.

• Zwem nooit alleen en ga niet te diep en als je toch in de problemen komt, blijf dan kalm, probeer te drijven en trek de aandacht van omstanders of lifeguards.

• Kinderen mee? Laat hen alleen zwemmen onder ouderlijk toezicht.

• Uitje met de klas? Er zijn speciale schoolpakketten beschikbaar zodat kinderen meer te weten kunnen komen over waterveiligheid. Aanvragen kan via www. waterveilig.nl

Meer informatie? www.knrm.nl/lifeguards Het advies is simpel: Zwem gerust, maar bewust

Waarschuwingsvlaggen

?

Bewaakt zwemgebied

Gevaarlijk zwemmen

Verboden te zwemmen

Kind verloren of gevonden

Surf- en vaargebied

Geen drijfvoorwerpen gebruiken

verslag 232 DE REDDINGBOOT

25

IN BEELD

Waarvoor komt de KNRM in actie?

Ieder jaar varen redders en reddingboten meer dan 2.000 keer uit voor een variatie aan hulpverleningen en reddingen.

De KNRM wordt gearlarmeerd door de Kustwacht en veiligheidsregio's. Incidenten variĂŤren van levensbedreigend tot loos alarm. In alle gevallen vaart de KNRM direct uit. in totaal worden jaarlijks meer dan 3.500 mensen veilig aan wal gebracht. Van watersporter tot beroepszeevarenden. De Radio Medische Dienst van de KNRM geeft bovendien wereldwijd jaarlijks 800 medische consulten aan zieke of gewonde zeevarenden. Alle hulpveleningen van KNRM en Radio Medische Dienst zijn kosteloos.

Reddingstations De KNRM heeft op 45 locaties opgeleide en geoefende reddingbootbemanningen om 24 uur per dag inzetbaar te zijn.

De reddingstations liggen in het werkgebied van de Nederlandse Kustwacht aan de Noordzee. Waddenzee, IJsselmeer en Zeeuwse en Zuid-Hollandse stromen. De Radio Medische Dienst wordt uitgevoerd door vijf huisartsen vanuit hun dagelijkse praktijk.

26

DE REDDINGBOOT verslag 232

IN BEELD

Jaarverslag Kijk voor een gedetailleerd overzicht van de activiteiten van de KNRM, de bedrijfsvoering en de jaarrekening op www.knrm.nl/jaarverslag. verslag 232 DE REDDINGBOOT

27

IN VEILIGE HAVEN

Steek niet recht over tussen Veere en Kamperland, volg de betonning tussen de eilanden.

Volg zeker tussen de eilandjes de betonning, steek de scheidingstonnen niet af.

Bij zuidwestenwind staat op dit deel een korte hoge golfslag.

Ga op tijd overstag, vooral aan lagerwal.

28

DE REDDINGBOOT verslag 232

Steek de ondiepte niet af, rond deze groene boei

IN VEILIGE HAVEN

TIPS • Gebruik ook op het Veerse Meer een waterkaart • Volg het hoofdvaarwater • Ga op tijd overstag • Vaar ook in het nevenvaarwater niet buiten de betonning, vooral rond en tussen de vele eilandjes.

'Verraderlijk ondiep' echte hulpverleners, halen watersporters uit de penarie.

Er is niet altijd meteen sprake van levensgevaar, maar zonder onze hulp zou dat wel kunnen ontstaan. Het Veerse Meer is een oude stroomgeul met veel ondieptes en platen. Veel recreanten kunnen niet kaartlezen of snappen weinig van de betonning en lopen vast.

Of ze komen niet overstag en varen op de dijk of een stenen strekdam of vooroever. Wat doen die? Ze stapnze vrijwilligers en ik doen dit werk al 22 jaar pen overboord en willen hun boot terugduwen naar met plezier’, zegt Kees den Hollander met een dieper water. Op harde ondergronden hebben we hier lach. Ook ’s winters als het hier rustig is. Kijk uitgestrekte banken met vlijmscherpe Japanse oesters.

Mensen op blote voeten raken onmiddellijk gemeen die tienduizenden watervogels wachten op het voorjaar, dat is toch prachtig. Voor 2004 was het water hier verwond en bij elke stap wordt het erger. Als je ze daar niet snel weghaalt, wordt het een drama.’ brak en elk jaar troebeler. Dankzij de doorlaat Katse Heule in de oostelijke dam is het Veerse Meer nu weer zout met kwallen, kreeften en platvis en even helder als Strijklengte Den Hollander vervolgt: ‘Sommige watersporters de Oosterschelde. Geen wonder dat het hier ’s zomers missen ervaring. Bij mooi rustig weer gebeurt er niks. erg druk is. Niet met binnenvaartschepen, dat zijn er maar een paar. Wel met cruiseschepen, die komen voor Maar kijk eens naar de kaart: noordwestenwind waait Middelburg en Veere. En zoals je kunt verwachten, va- in het verlengde van het westelijk deel van het meer, ren er hier in de zomermaanden veel niet al te ervaren westenwind in het verlengde van het oostelijk deel. vakantiegangers rond met scheepjes waaraan technisch We praten over strijklengtes van 4 tot 8 kilometer over geulen tot 15 meter diep. Zodra het wat harder waait, wel eens wat mankeert.’ slaan er zeilscheepjes om of drijven af. Veel zeilers – vaak kinderen – kunnen niet terugkruisen omdat zij Japanse oesters de zeilkunst nog niet echt machtig zijn. Dan slaat de Maar hoe maakt een reddingboot zich nuttig op een meer dat nergens breder is dan een kilometer met niet angst toe, ze krijgen het koud en nemen de verkeerde beslissingen.’ minder dan 17 eilandjes? Den Hollander: ‘Wij zijn

Na de afsluiting van het Veerse Gat (1961) was er geen werk meer voor een reddingboot. Het ontstane Veerse Meer werd nauwelijks bevaren. Dat veranderde met de opkomst van de pleziervaart en in 1995 kreeg Veere weer een reddingstation. Kees den Hollander, erbij sinds het begin, schippert de Veerse reddingboot Oranje. tekst Michiel Scholtens kaart Dienst der Hydrografie

‘O

verslag 232 DE REDDINGBOOT

29

SERVICE

STAP aan boord!

Op zaterdag 6 mei wordt de landelijke Reddingbootdag gehouden.

Op alle reddingstations van de KNRM kunnen donateurs - en mensen die dat deze dag worden - een kijkje nemen in de keuken. En natuurlijk kunt u, als u op tijd bent (het wordt druk!), als Redder aan de wal een rondje meevaren!

Kijk op www.reddingbootdag.nl voor de programma’s op alle reddingstations.

!

! !

!

fotografie KNRM Scheveningen

RUSTIG Deze reddingstations worden jaarlijks rustig bezocht.

Meevaren kan hier veelal tot 15.30 uur gegarandeerd worden.

GEMIDDELD Deze reddingstations worden jaarlijks met een gemiddelde drukte bezocht.

Het is mogelijk dat later op de dag meevaren niet gegarandeerd kan worden.

!

DRUK Deze reddingstations worden jaarlijks druk bezocht.

Meevaren kan hier al tijdig niet meer gegarandeerd worden.

!

fotografie Johannes de Vlugt 30

DE REDDINGBOOT verslag 232

fotografie Hans Korbee

LET OP! Bij deze reddingstations kunnen er beperkende voorwaarden gelden voor het meevaren van (kleine) kinderen. Kijk op de website voor meer informatie.

SERVICE

AGENDA

6 mei 2017 Reddingbootdag op alle reddingstations

18 juni Historische Reddingbootdag Lelystad fotografie Jantina Scheltema

22-25 juni Rescue Vlissingen 19-23 september 50+ beurs Jaarbeurs Utrecht

6 MEI

fotografie Jantina Scheltema

LANDELIJKE

fotografie Jantina Scheltema

REDDINGBOOTDAG

1-3 september Wereldhavendagen Rotterdam

KOM OOK!

fotografie Johannes de Vlugt

fotografie KNRM Medemblik

29 augustus -3 september Hiswa te water Amsterdam

verslag 232 DE REDDINGBOOT

31

KNRM’ER AAN HET WERK

‘De zee zit in mijn bloed’ Naam: Jan Schelte Kuipers Leeftijd: 63 Beroep: Machine-operator bij betonfabriek Daarnaast: Helper aan wal bij KNRM Lemmer

tekst Ilja Post fotografie Femmy Weijs

‘D

e zee zit in mijn bloed. Zowel mijn vader als grootvader was Noordzeevisser. Dat ook ik in hun voetsporen zou treden, stond al zo’n beetje vast vanaf mijn geboorte. Uiteindelijk heb ik dertien jaar op een kotter gevaren. Vanwege economische omstandigheden kwam daar helaas een einde aan. Ik vond werk bij een betonfabriek aan de wal, maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan: de zee bleef trekken. Zodoende raakte ik in gesprek met de KNRM. Een club waar ik me, vanwege de kameraadschap, direct thuis voelde.

Juni 1987 startte ik als opstapper bij het station Lemmer.

Dit jaar vier ik dus mijn dertigjarig jubileum. Varen doe ik niet meer. Daar ben ik intussen te oud voor geworden. Mijn nieuwe functie: helper aan wal. Om alsnog mijn steentje bij te dragen en jongere jongens te assisteren bij de inzet van de reddingboot. De dinsdagavonden zijn heilig voor mij. Iedereen weet: dan zit-ie op het boothuis van Lemmer.

Ondanks dat ik niet meer actief aan acties deelneem, sta ik nog steeds vierkant achter de doelstellingen van de KNRM en het belangrijke werk dat wij doen. Gemakkelijk is dat niet altijd, weet ik uit ervaring. Ik heb mensen gered die de dood letterlijk in de ogen hebben gekeken.

Sommige acties blijven je altijd bij. Zoals die keer dat onze ploeg een schippersvrouw redde die, terwijl haar hele hebben en houden rap naar de bodem zonk, nog snel wat persoonlijke spulletjes bij elkaar wist te rapen. Uit dank bezoeken zij en haar man nog ieder jaar trouw de Reddingbootdag. Mooi vind ik dat.

Nog altijd hou ik de pieper scherp in de gaten. Want je weet: zodra dat ding afgaat, is het hommeles. Regelmatig vertrok ik dan op stel en sprong van mijn werk om soms de hele dag niet meer terug te komen. Minuten later snelde je dan aan boord in je overlevingspak naar een noodoproep. Vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Net als een vrijwillige brandweerman, maar dan op het water. Prachtig, spannend, maar vooral dankbaar werk.’

32

DE REDDINGBOOT verslag 232