Ahmet Baytursunoğlu Bakü Türkoloji Kurultayı

2. TÜRK DESTANLARI

Destan, Türk Dil Kurumunun Türkçe sözlüğündeki anlamları ile; l. Tarih öncesi. tanrı, tanrıça, yarı tanrı ve kahramanlarla ilgili olağanüstü olayları konu alan şiir, epope. 2. Bir kahramanlık hikayesini veya bir olayı anlatan koşma biçiminde, ölçüsü 11 hece olan halk şiiri. 3. Çağdaş Türk edebiyatında biçim ve içerik yönünden, geleneksel destanlardan ayrılık gösteren uzun kahramanlık şiiri olarak verilmiştir. En kısa tanımı ile ise, milletlerin kahramanlık hikayelerinin toplandığı değerlerdir. Destanda aslolan ise zenginliktir. Bu zenginlik şüphesiz maddi olmaktan ziyade, tarihi çağlar içindeki zenginliktir. Bundan dolayı da Milattan önceki devirlerde Asya ve Avrupa kıtalarında at koşturan ecdadımızı anlatan hikaye ve anekdotların fazlalığı bu zenginliğin bir göstergesi olup, herhalde bu anlatılanların bir kısmı da gerçeği ifade etmektedir.

Şüphesiz milletimizin tarih sahnesine çıkması neticesinde başta komşuları ve tabiat ile yaşadığı acı tatlı bir hayli olay olmuştur. Bu hatıralar da Türklerin sahip olduğu destanların ortaya çıkmasında bir hayli etkili olmuştur. Gerçi bir olayın destan olabilmesi için onun belli şartları olmakla birlikte, isimlerini aşağıda zikredeceğimiz ve adına destan diyeceğimiz unsurlar bu şartları sağlamışlardır. Türk destanlarının en önemli özelliği ise, bunlardan hayal ve masal

ıs