Magazyn Przemysłu Rybnego nr 142 (4/2021) by MPR Publishing House

Spis treści WYWIAD NUMERU

EKONOMIKA

Chcemy skutecznie i etycznie reprezentować

Carrefour pokazuje trendy w handlu detalicznym . 7

interesy polskiego przetwórstwa rybnego.

Analiza rynku ryb (K. Hryszko) . . . . . . . . . . . . . . . 29

Wywiad z M. Pawliszak, prezes PSPR . . . . . . . . . 13 SERWIS INFORMACYJNY 14 mln zł dla armatorów wędkarskich . . . . . . . . . 2 Dobry rok dla konserw rybnych . . . . . . . . . . . . . . 2 Kolejny dobry rok dla Frosty . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Polski Karp sponsorem sportów wodnych . . . . . . 2 Rośnie spożycie ryb w Niemczech . . . . . . . . . . . . 2 SAKANA na plusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Seko zwiększa produkcję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 7. Kongres Rybny — wreszcie się spotkamy! . . . . 3 Czas na Matjasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 RYBOŁÓWSTWO

RYNEK RYBNY Ceny detaliczne wybranych produktów rybnych w specjalistycznych sklepach rybnych

. . . . . . . . 32

Uprawnienia do połowów w Morzu Bałtyckim

Ceny detaliczne ryb: Hala Rybna w Gdyni . . . . . . 33

na rok 2022: poprawa długoterminowego

Ceny detaliczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

zrównoważenia stad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Zakupy gospodarstw domowych . . . . . . . . . . . . . . 34

Zły stan stada śledzi centralnego Bałtyku

Średnie ceny pierwszej sprzedaży

przyczyną zawieszenia certyfikatu

ryb bałtyckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

zrównoważonego rybołówstwa . . . . . . . . . . . . . . . 17

Sprzedaż bezpośrednia ryb słodowodnych . . . . . 35

Norweskie dalekomorskie rybołówstwo dorsza

Ceny w kanale cash&carry . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

z północno-wschodniej Arktyki ponownie

Ceny łososia hodowlanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

z certyfikatem MSC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

AKWAKULTURA

Wstępna akceptacja MSC dla polskich

Rytwiańskie święto karpia i wina,

połowów płastug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

czyli co ma wino do karpia? . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Naturalnie Bałtyckie, czyli rzecz o największej

Stawiamy na jakość i rzetelność . . . . . . . . . . . . . . 39

kampanii promocyjnej ryb w Polsce i o tym,

Pan Karp na fali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

jak można ją wykorzystać w swoim biznesie . . . . 26

Australia: Social media kontra akwakultura . . . . . 42

Jak lepiej sprzedawać ryby z lokalnych połowów? 27

Norwegia: Akwakultura dorsza rośnie w siłę . . . . 44

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Tomasz Kulikowski (mpr@mprfish.com), red. naczelny Tomasz Kowalczyk (tech@mprfish.com), red. techniczny Anna Dylewska (anna@mprfish.com), reklama Maja Kowalczyk (maja@mprfish.com), reklama Wioletta Gwiaździńska (wioletta@mprfish.com), reklama Iwona Gilewicz (iwona@mprfish.com), księgowość

Prezentacje rybaków Organizacji Producentów Polski Karp Sp. z o.o.: GR Międzyrzecz - Tomasz Kojuth . . . . . . . . . . . . 45 GR Grabin - Grzegorz Stasiszyn . . . . . . . . . . . . . 46 GR Miłosław - Adrian Strzeszyński . . . . . . . . . . . 47 GR Oaza Trzeciel - Arkadiusz Karoń . . . . . . . . . . 48 TECHNOLOGIA Roem van Yerseke: technologia dla środowiska . 19

Gwarek, korekta i typografia

Przegląd powiadomień o zagrożeniach (RASFF) . 36

ISSN 1428-362X

PRENUMERATA Cena prenumeraty rocznej wynosi 96,00 zł brutto

MPR S.C. 81-061 Gdynia, Hutnicza 34, mpr@mprfish.com tel./fax 58 620 37 98; tel. 58 620 56 59

Sklep internetowy: www.mprfish.com www.facebook.pl/mprfish

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Serwis informacyjny

Seko zwiększa produkcję

Kolejny dobry rok dla Frosty

Rośnie spożycie ryb w Niemczech

Wielkość produkcji w ujęciu wagowym zwiększyła się o 13,3% w stosunku do I półrocza 2020 r. – po in for mo wał Za rząd Se ko S.A. w spra woz da niu za I pół ro cze 2021 r. W ska li ca łe go I pół ro cza 2021 ro ku przy cho dy ze sprze da ży spół ki wzro sły o 7,8% w po rów na niu z I pół ro czem po przed nie go ro ku, na to miast w II kwar ta le – zwięk szy ły się o 12,2%. W I pół ro czu 2021 r. przy cho dy ze sprze da ży pro duk tów i usług wy nio sły 81 820 tys. zł. Spół ka po in for mo wa ła też, że w I pół ro czu br. eks port wzrósł o 17%, w sto sun ku do ana lo gicz ne go okre su ro ku po przed nie go. Do mi nu ją ca by ła jed nak sprze daż na ry nek kra jo wy.

W 2020 r. Fro sta Sp. z o.o. osią gnę ła zysk net to w wy so ko ści 39,2 mln zło tych, przy przy cho dach net to ze sprze da ży w wy so ko ści 713,4 mln zł. Spół ka za trud nia ła na ko niec ub. r. 758 osób. Zdecydowany spadek obrotów w kategorii foodservice został pozytywnie skompensowany wzrostem sprzedaży produktów detalicznych – po in for mo wał Za rząd Spół ki – bardzo istotnym elementem pozytywnie wpływającym na wzrost sprzedaży oraz rozwój dystrybucji było prowadzenie intensywnej kampanii reklamowej w TV jednocześnie w Polsce, Rumunii i na Węgrzech.

Spo ży cie ryb i owo ców mo rza na miesz kań ca Nie miec utrzy my wa ło się w 2020 r. na dość wy so kim po zio mie 14,1 kg po mi mo dłu gich sek to ra HoReCa w 2020 r. – po in for mo wa ło nie miec kie Fisch –In for ma tion szen trum e. V. W 2020 r. na ry by i owo ce mo rza w sprze da ży de ta licz nej wy da no 4,7 mld eu ro, wię cej niż kie dy kol wiek wcze śniej. W 2020 r. bran ża i kon su men ci mu sie li się do sto so wać do zmie nio nych re guł gry, co do pro wa dzi ło do zmia ny po py tu z kon sump cji po za do mem na wy so ką sprze daż w sek to rze han dlu de ta licz ne go żyw no ścią.

źró dło: spr. fi nans.

źródło: spr. finansowe

SAKANA na plusie

Spół ka SAKANA, która zarządza siecią 7 lokali sushi, mimo trudnego dla gastronomii roku, uzyskała w 2020 r. 1,95 mln zł przychodów Spół ka Thai Union Po land, pro du - (spadek jedynie o 10%) i za koń czy ku ją ca kon ser wy ryb ne w za kła - ła ub. rok zyskiem w wysokości dach ryb nych w Gnie wi nie, opu bli - 935 tys. zł. źródło: spr. finansowe ko wa ła spra woz da nie fi nan so we za 2020 r. Spół ka świet nie wy ko rzy sta ła czas pen de mii i wzrost po py tu na pro duk ty trwa łe – przy cho dy wzro sły aż o po nad 23%, osią ga jąc 264,1 mln zł. Spół ka za koń czy ła ub. rok zy skiem net to w wy - 14 mln zł dla so ko ści 10,5 mln zł.

Dobry rok dla konserw rybnych

źródło: spr. finansowe

Polski Karp sponsorem sportów wodnych Polski Karp Sp. z o.o. Organizacja Producentów została Sponsorem Głównym Stowarzyszenia Sportów Wodnych w Iławie. Logo orga ni zacji znajdzie się m.in. na łodziach rega to wych i strojach zawodników pły wa ją cych w klasach spor to wych Omega i Laser. Sporty wodne mają w Polsce dobry wizerunek, kojarzą się z dbaniem o zdrowie i szacunkiem dla naturalnego środowiska wodnego, dlatego świetnie wpisują się w nasz wiodący slogan: „Karp — zdrowy z Natury”, mówi Paweł Wielgosz, prezes zarządu Organizacji Pro du cen tów Polski Karp. inf.pras. 2

armatorów wędkarskich

Armatorzy rybołówstwa rekrea cyj nego otrzymali w 2020 roku z budżetu państwa bezzwrotne dotacje w kwocie 14 milionów złotych - podał rzecznik prasowy ministerstwa infrastruktury Szy mon Huptyś. Pomoc otrzymali wszyscy wnioskodawcy, którzy spełnili bardzo niewygórowane warunki formalne. Wsparcie wynosiło od 200 do 600 tys. zł na jednego wnioskodawcę. Dlatego jesteśmy zaskoczeni pojawiającymi się w przestrzeni publicznej głosami krytyki, jakoby wędkarze rekreacyjni pozostali bez wsparcia ze strony państwa w czasie pandemii. To nieuzasadnione twierdzenie – powiedział wiceminister infra struk tu ry Marek Gróbarczyk.

Go spo dar stwa do mo we ku pi ły w 2020 r. 457 630 ton ryb i owo ców mo rza. To wzrost o 14,1% w sto sun ku do ro ku po przed nie go. Zmie nio ne za cho wa nia za ku po we mia ły rów nież wpływ na ran king naj czę ściej spo ży wa nych ryb. Ło soś jest te raz nu me rem 1., a po nim no wy nu me rem 2. jest tuń czyk, 3. miej sce zaj mu je min taj, a na 4. i 5. miej scu pla su ją się śle dzie oraz kre wet ki. Naj więk sze spo ży cie ryb no to wa ne jest w Ham bur gu, Bre mie, Szle zwi ku -Holsz ty nie i Dol nej Sak so nii. Na to miast w ko szy kach za ku po wych miesz kań ców Ba de nii -Wir tem ber gii ry by i owo ce mo rza są wciąż nie do ce nia ne. W pierw szej po ło wie 2021 r. FIZ za kła da utrzy ma nie się po zy tyw nej ten den cji w spo ży ciu ryb w Niem czech. Do pie ro po wol ne otwie ra nie się bran ży ga stro no micz nej i po wrót wie lu pra cow ni ków do biur mo że spra wić, że kon sump cja po za do mem po now nie wzro śnie. Chy ba, że Niem cy na dłuż szą me tę od kry ją dla sie bie go to wa nie w do mach. FIZ

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Wydarzenia

7. Kongres Rybny — wreszcie się spotkamy! W dniach 29-30 września 2021 r. w Gdyni, w Hotelu Marriott Courtyard Waterfront, odbędzie się 7. edycja Kongresu Rybnego. Wydarzenie było dwukrotnie przekładane, za sprawą zakazów administracyjnych wprowadzanych w związku z pandemią covid-19. Tym razem minister zdrowia zapewnił nas, że nie będzie lockdownu przed końcem naszego kongresu :-) I zachęcamy do udziału – zostały ostatnie wolne miejsca noclegowe. Zachęcamy też do dobrowolnego okazania przy wejściu certyfikatów szczepionkowych, dzięki czemu nie będziemy podlegać restrykcjom ilościowym na sali. W pierwszej sesji (środa 29 września 2021 r.) spróbujemy podsumować rzeczywistość produkcyjno–rynkową i odpowiedzieć sobie na pytanie – co nas czeka? O tym jak wygląda obecnie produkcja i rynek w ujęciu statystycznym powie Krzysztof Hryszko z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Nasz keynote speaker Goznalo Campos z Hiszpanii (SealedAir) zmierzy się natomiast z zagadnieniem: Jak podążać za trendami i pozostać konkurencyjnym na rynku ryb i owoców morza (How to follow the trends and stay competitive in the fish and seafood market?). W rolę wróżbity wcieli się z kolei Przemysław Cieślik (Contimax) podejmując się niełatwego referatu „Quo vadis branżo rybna?”. O pieniądzach na finansowanie rozwoju opowiedzą zaś przedstawiciele BNP Paribas Bank Polska. Sesję zakończy... to niespodzianka, ale gwarantujemy, że

będzie to ważne w skali branży wydarzenie. Po przerwie kawowo-kanapkowej zajmiemy się wyzwaniami stojącymi przez przetwórstwem. Powiedzą o tym m.in. Małgorzata Pawliszak (PSRP), a także Jerzy Safader (OPPiPR). Dowiemy się też o udoskonalonych rozwiązaniach technicznych dla mrożenia Gonzalo Campos ryb i owoców morza (Mayekawa Thermo-Jack i sprężarki Mycom) oraz o nowych osiągnięciach w przetwórstwie oleju i mączki rybnej (GEA Westfalia Separator). Z kolei firma Radex opowie o tym, jak nowoczesne technologie mogą być metodą optymalizacji kosztów oraz poprawy wydajności procesów higienicznych. Tomasz Kulikowski (MIR) podejmie się próby odpowiedzi na pytanie, jakie wy- Joanna Szlinder-Richert zwania przez przetwórcami ryb stawiają zmieniające się preferencje konsumentów. Walter Pozzi z AMCO zaprezentuje z kolei pomysł na rozwiązanie jednej z największych bolączek przetwórstwa ryb – bakterie Listeria w wędzonych produktach z łososi. Dr hab. inż. Joanna Szlinder-Richert (MIR) omówi możliwościach techniki NIR w badaniach autentyczności i jako- Przemysław Cieślik ści surowców oraz produktów rybnych.

Krzysztof Hryszko

tradycja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

PAKUJ ODPOWIEDZIALNIE!

23$.2:$1,$ '2 ĩ<:12ĝ&, &5<29$& 2 3$.2:$1,$ '2 ĩ<:12ĝ&, &5<29$&® 6SHáQLDMą Z\PRJL JRVSRGDUNL RELHJRZHM ± ]DZLHUDMą 6 SHáQLDMą Z \PRJL JRVSRGDUNL RELHJRZHM ± ]DZLHUDMą PDWHULDá\ SRFKRG]ąFH ] UHF\NOLQJX L OXE QDGDMą VLĊ GR P DWHULDá \ SRFKRG]ąFH ] UHF\NOLQJX L OXE QDGDMą VLĊ GR UUHF\NOLQJX HF\NOLQJX =PQLHMV]DMą 7 =PQLHMV]DMą 7ZyM ĞODG ĞURGRZLVNRZ\ ± UHGXNXMą ĞODG ą 7Z ZyM ĞODG ĞURGRZLVNRZ \ ± UHGXNXMą ĞODG Z ĊJORZ\ SR]ZDODMą QD XĪ\FLH PQLHMV]HM LORĞFL SODVWLNX ZĊJORZ\ SR]ZDODMą QD XĪ\FLH PQLHMV]HM LORĞFL SODVWLNX ] PQLHMV]DMą PDUQRZDQLH Ī\ ZQRĞFL ]PQLHMV]DMą PDUQRZDQLH Ī\ZQRĞFL 'REU ]H FKURQLą Ī\ ZQRĞü ± Vą WU ZDáH RGSRUQH QD 'REU]H FKURQLą Ī\ZQRĞü ± Vą WUZDáH RGSRUQH QD SU]HELFLD L UR]GDUFLD GDMą PRFQ\ ]JU]HZ SU ]HELFLD L UR]GDUFLD GDMą PRFQ\ ]JU]HZ = DSHZQLDMą GREUą SUH]HQWDFMĊ SURGXNWX QD SyáNDFK =DSHZQLDMą GREUą SUH]HQWDFMĊ SURGXNWX QD SyáNDFK V NOHSRZ \FK ± Vą SU]HMU]\VWH JáDGNLH L Eá \V]F]ąFH VNOHSRZ\FK ± Vą SU]HMU]\VWH JáDGNLH L Eá\V]F]ąFH

V HDOHGDLU DLU FRP VHDOHGDLU FRP

®Reg. ®R eg. U.S. Pat. & Tm. Tm. Off. Off. © 2 2021 021 Sealed Air Corporation Corporation (US). (US). A Allll rights reserved. reserved.

Wydarzenia Drugi dzień 7. Kongresu Rybnego rozpoczniemy sesją o surowcach i ich jak najlepszym wykorzystaniu. Organizacja Producentów Polski Karp opowie o dostępności ryb hodowlanych oraz dokonanych inwestycjach w rynek, w tym ogólnopolskiej kampanii promocyjnej „Karp – zdrowy z Natury”, zaś dr Bogusław Pawlikowski (MIR) powie o nowych możliwościach w przetwórstwie karpi i innych ryb słodkowodnych. Anna Dębicka z MSC Polska będzie mówić o dostępności dla przetwórstwa certyfikowanych ryb białych. Przedstawiciele Kołobrzeskiej Grupy Producentów Ryb skupią się natomiast na dostępności surowców bałtyckich oraz możliwościach certyfikacji produktów znakiem promocyjnym Naturalnie Bałtyckie. Dr hab. inż. Mariusz Szymczak (ZUT) przedstawi wykład o mało znanej, choć opatentowanej już 30 lat temu, metodzie pH-shift, służącej efektywnemu odzyskiwaniu białek z różnych surowców w przemyśle rybnym i mającej wiele zalet w porównaniu do metod obecnie stosowanych w przemyśle. Dzięki niej można ograniczyć koszty związane z przetwarzaniem surowców ubocznych oraz wytwarzać nowe

innowacyjne produkty w przemyśle rybnym. Kongres podsumujemy sesją ekonomiczno-marketingową. Dr Joanna Krupska (MIR) dokona analizy wyników finansowych przetwórstwa rybnego w 2019 i wstępnej analizy finansów przetwórców w niełatwym, covidowym 2020 r. Mirosław Półgęsek (FISH-AR) Mariusz Szymczak spróbuje udowodnić tezę, że tradycyjny handel ryb, czy sprzedaż obwoźna ryb mają swoją przyszłość, o ile spełni się kilka warunków; to bardzo ważna prelekcja w świecie, w którym za paradygmat uznaje się rozwój wyłącznie handlu sieciowego. Dr inż. Olga Szulecka zgłębi koncepcję czystej etykiety i jej rolę w zaspokajaniu potrzeb konsumentów. Na koniec dom mediowy MediaON oraz agencja PR Joanna Krupska – MC&C, dokonają analizy rynku mediowego i ocenią szanse dla kategorialnej kampanii promującej spożycie ryb. Organizatorem 7. Kongresu Rybnego jest „Magazyn Przemysłu Rybnego”, a patronem merytorycznym – Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy. Więcej na stronie internetowej: www.kon gre sryb ny.pl

Mirosław Półgęsek

Olga Szulecka

fot. P. Manasterski

innowacja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Ekonomika przemysłu rybnego

Carrefour pokazuje trendy w handlu detalicznym Kil ku dzie się ciu wy staw ców ry wa li zo wa ło o wzglę dy kup ców pod czas ko lej nej edy cji Tar gów Car re fo ur w War sza wie, w dniach 12 wrze śnia 2021 r. Bran żę ryb ną re pre zen to wa ły: Or ga ni za cja Pro du cen tów Pol ski Karp, MOWI oraz Su em pol. Oprócz ofer ty pro du cen tów, sieć Car re fo ur za pre zen to wa ła mo de lo we sto iska, od zwier cie dla ją ce tren dy kon su menc kie. Po ni żej zdję cia pre zen tu ją ce zmia ny ja kie do ko nu ją się i bę dą do ko ny wa ły się w naj bliż szym cza sie w han dlu de ta licz nym – wy bór zu peł nie stron ni czy do ko na ny przez To ma sza Ku li kow skie go. fot. (prawie wszystkie) T. Kulikowski

Wygoda czy autentyzm? Carrefour pokazuje, że na rynku owoców i warzyw oba te trendy są równie ważne: chcemy sprzedaży, jak na rynku, ale fajnie jeśli warzywa są już wstępnie przygotowane.

BIO to nie fanaberia, to już standard dla cenią cych jakość zdrowotną.

Kolejka po karpie? Jak najbardziej, tyle że karpie na nowo, serwowane w foodtrucku Organizacji Producentów Polski Karp, jako burgery, faworki, kofta i ryba wędzona... fot. D. Kabiesz

Trudno wyobrazić sobie bardziej natur al - Pyszne przekąski z łososi, poleca MOWI. ną rybę hodowlaną niż karp — karp BIO to dobry kierunek rozwoju rynku.

Koszmar mięsożercy: parówki, kiełbasy, burgery, salami – a wszystko VEGE. Convenience to już za mało, rośnie pół O tempora o mores! ka food-to-go i stoiska hot food.

Wciąż mówimy o wzroście konsumpcji. Może jednak szansą dla branży nie jest rynek masowy, tylko segment premium?

precyzja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Rybołówstwo morskie

Uprawnienia do połowów w Morzu Bałtyckim na rok 2022: poprawa długoterminowego zrównoważenia stad Ko mi sja przy ję ła wnio sek do ty czą cy upraw nień do po ło wów w Mo rzu Bał tyc kim na rok 2022. Na pod sta wie te go wnio sku pań stwa UE okre ślą, ile ryb moż na bę dzie zło wić w ba se nie mor skim w od nie sie niu do naj waż niej szych ga tun ków han dlo wych. Ko mi sja pro po nu je zwięk sze nie upraw nień do po ło wów śle dzia w Za to ce Ry skiej, przy jed no cze snym utrzy ma niu obec nych po zio mów w od nie sie niu do szpro ta, gła dzi cy i przy ło wów dor sza atlan tyc kie go we wschod niej czę ści Mo rza Bał tyc kie go. Ko mi sja pro po nu je zmniej sze nie upraw nień do po ło wów w od nie sie niu do po zo sta łych stad ob ję tych wnio skiem, aby po pra wić ich zrów no wa że nie i po móc od bu do wać in ne sta da, głów nie dor sza i śle dzia. Eu ro pej ski ko mi sarz ds. śro do wi ska, oce anów i ry bo łów stwa Vir gi ni jus Sin ke vičius po wie dział: Zły stan środowiska Morza Bałtyckiego ma ogromny wpływ na lokalnych rybaków, których źródło utrzymania zależy od zdrowia stad ryb. Dlatego też Komisja dokłada wszelkich starań, aby odbudować te stada, a dzisiejszy wniosek jest odzwierciedleniem tego ambitnego celu. Jednak stan Morza Bałtyckiego jest powiązany nie tylko z rybołówstwem, dlatego każdy może dołożyć swoją cegiełkę, aby zapewnić długoterminowy, zrównoważony rozwój tego cennego basenu morskiego. W ostat nich la tach eu ro pej scy ry ba cy, a tak że przed sta wi cie le sek to ra ry bo łów stwa i wła dze pu blicz ne

pod ję li istot ne wy sił ki na rzecz od bu do wy stad ryb w Mo rzu Bał tyc kim. Tam, gdzie do stęp ne by ły peł ne opi nie na uko we, upraw nie nia do po ło wów już usta lo no zgod nie z za sa dą mak sy mal ne go pod trzy my wal ne go po ło wu (MSY) w od nie sie niu do sied miu z ośmiu stad, co sta no wi 95 proc. wy ła dun ków ryb w uję ciu ilo ścio wym. Jed nak w 2019 r. na ukow cy do szli do wnio sku, że sy tu acja jest gor sza niż wcze śniej sza co wa no. W związ ku z tym ko niecz ne jest pod ję cie zde cy do wa nych dzia łań w ce lu od two rze nia wszyst kich stad i za pew nie nia, by osią gnę ły one lub utrzy ma ły zrów no wa żo ny po ziom, zgod nie z MSY. Pro po no wa ne cał ko wi te do pusz czal ne po ło wy (TAC) opie ra ją się na naj lep szych do stęp nych re cen zo wa nych opi niach na uko wych Mię dzy na ro do wej Ra dy Ba dań Mo rza (ICES) i są zgod ne z wie lo let nim pla nem za rzą dza nia dla re gio nu Mo rza Bał tyc kie go, przy ję tym w 2016 r. przez Par la ment Eu ro pej ski i Ra dę. W od nie sie niu do dor sza atlan tyc kie go i śle dzia atlan tyc kie go w za chod niej czę ści Mo rza Bał tyc kie go oraz ło so sia atlan tyc kie go Ko mi sja zak tu ali zu je swój wnio sek, gdy do stęp na bę dzie od po wied nia opi nia na uko wa (ocze ki wa na w po ło wie wrze śnia).

Dorsz W od nie sie niu do dor sza atlan tyc kie go we wschod niej czę ści Mo rza Bał tyc kie go Ko mi sja pro po nu je utrzy ma nie po zio mu cał ko wi te go do pusz czal ne go po ło wu i wszyst kich środ -

ków to wa rzy szą cych z upraw nień do po ło wów na 2021 r. Po mi mo środ ków po dej mo wa nych od 2019 r., kie dy to na ukow cy po raz pierw szy za alar mo wa li o bar dzo złym sta nie sta da, sy tu acja nie ule gła jesz cze po pra wie. W od nie sie niu do dor sza atlan tyc kie go w za chod niej czę ści Mo rza Bał tyc kie go Mię dzy na ro do wa Ra da Ba dań Mo rza (ICES) prze ło ży ła wy da nie opi nii na uko wej na po ło wę wrze śnia, a Ko mi sja od po wied nio zak tu ali zu je swój wnio sek. Po nie waż jed nak wy da je się ma ło praw do po dob ne, aby stan sta da się po pra wił, Ko mi sja pro po nu je już te raz utrzy ma nie za mknię cia tar li ska. Pro po nu je rów nież utrzy ma nie wszyst kich środ ków to wa rzy szą cych we wschod niej czę ści ob sza ru po ło wów, bio rąc pod uwa gę prze wa gę dor sza atlan tyc kie go na tym ob sza rze.

Śledź Li czeb ność sta da śle dzia atlan tyc kie go w za chod niej czę ści Mo rza Bał tyc kie go utrzy mu je się po ni żej bez piecz nych gra nic bio lo gicz nych, a na ukow cy czwar ty rok z rzę du za le ca ją za prze sta nie po ło wów te go ga tun ku. W związ ku z tym Ko mi sja pro po nu je za prze sta nie ukie run ko wa nych po ło wów i ogra ni cze nie TAC do nie unik nio nych przy ło wów. Ich po ziom Ko mi sja za pro po nu je na póź niej szym eta pie, po nie waż ICES nie jest obec nie w sta nie do star czyć wy star cza ją cych da nych na uko wych. ciąg dalszy na stronie 11

pewność

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Rybołówstwo morskie W odniesieniu do śledzia atlantyckiego w środkowej części Morza Bałtyckiego Komisja proponuje zmniejszenie TAC o 54 proc. zgodnie z opinią ICES, ponieważ wielkość stada niebezpiecznie zbliżyła się do poziomu zrównoważenia. Zgodnie z opinią ICES Komisja proponuje zmniejszenie TAC dla śledzia w Zatoce Botnickiej o 5%, podczas gdy sytuacja śledzia w Zatoce Ryskiej pozwala na zwiększenie TAC o 21%.

Gładzica Chociaż opinia ICES pozwoliłaby na zwiększenie TAC, Komisja zachowuje ostrożność, przede wszystkim w celu ochrony dorsza, który jest nieuniknionym przyłowem w połowach gładzicy, jakie prowadzi się obecnie.

W związku z tym Komisja proponuje Ło soś utrzymanie TAC na niezmienionym ICES przełożyła publikację swojej poziomie. opinii naukowej dotyczącej łososia na połowę września. Komisja odpoSzprot wiednio zaktualizuje swój wniosek. Podobnie jak w przypadku gładzicy Specjalna opinia ICES z kwietopinia ICES dotycząca szprota po- nia 2020 r. zawiera już informacje zwalałaby na podniesienie poziomu na temat czynników mających całkowitych dopuszczalnych poło- wpływ na te stada, wskazując wów. Komisja zaleca jednak ostroż- na fakt, że celu MSY nie można osiąność i proponuje utrzymanie TAC gnąć w odniesieniu do wszystkich na niezmienionym poziomie. Wynika stad rzecznych łososia, jeżeli komerto z faktu, że szprot i śledź są poła- cyjne i rekreacyjne połowy w obrębie wiane w ramach połowów wieloga- stad mieszanych będą kontynuowatunkowych, a TAC dla stada śledzia ne na obecnym poziomie. atlantyckiego w środkowej części Rada przeanalizuje wniosek KoMorza Bałtyckiego należy ponownie misji, tak aby mógł zostać przyjęty znacznie obniżyć. Ponadto szprot na posiedzeniu ministerialnym w stanowi gatunek drapieżny dla stad dniach 11–12 października. dorsza, które nie są w dobrym staźrodło: inf.pras.KE nie.

Tabela 1: Przegląd zmian całkowitych dopuszczalnych połowów (TAC) w latach 2021–2022 (dane w tonach z wyjątkiem łososia, dla którego podano liczbę sztuk)

Rok

2021

2022

Porozumienie w Radzie (w tonach i zmiana procentowa w stosunku do TAC 2020)

Wniosek Komisji (w tonach i zmiana procentowa w stosunku do TAC 2021)

Dorsz 22-24

4000 (+5%)

Dorsz 25-32

595 (-70%)

595 (0%)

Śledź 22-24

1575 (-50%)

Śledź 25-32

97551 (-36%)

44709 (-54%)

Łosoś 22-31

94496 (szt) (+9%)

Szprot 22-32

222958 (+6%)

222958

7240 (+9%)

7240

Gładzica 22-32

doświadczenie

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

BEZPIECZNE OPAKOWANIA Z TWORZYW 6=78&=1<&+ '/$ %5$1Ľ< 5<%1(-

Wywiad numeru

Chcemy skutecznie i etycznie reprezentować interesy polskiego przetwórstwa rybnego Wywiad z Małgorzatą Pawliszak, prezes zarządu PSPR MPR: Ostat ni rok nie był dla ni ko go ła twy. Jak sy tu acja zwią za na z pan de mią wpły nę ła na prze twór stwo ryb ne, jak wpły nę ła na Pa ni fir mę – Se amor? Małgorzata Pawliszak: Pandemia covid była szokiem dla całej gospodarki, także przetwórstwa rybnego. Kiedy w marcu 2020 roku ogłoszono lock - down wszystko się zatrzymało, nie było przez pewien czas w ogóle zamówień, a przecież firmę trzeba było utrzymać, ponosić nadal koszty stałe, koszty pracownicze. To był bardzo ciężki miesiąc. Potem rynek zaczął się podnosić, zaczęły napływać zamówienia, z miesiąca na miesiąc sytuacja zaczęła się poprawiać. Najgorzej było jednak z handlem mrożonymi filetami rybnymi – wskutek zamknięcia sektora HoReCa to uległo załamaniu. Odzwierciedlają to np. wyniki sprzedaży Seamoru za ubiegły rok: zanotowaliśmy tylko 3% spadek przychodów z przetwórstwa, ale ponad 20% spadek przychodów z handlu mrożonymi rybami białymi. Tu trzeba podkreślić, że firmom przetwórstwa rybnego bardzo pomogła publiczna pomoc finansowa – zarówno środki z Polskiego Funduszu Rozwoju, jak i środki

z ARiMR, które zostały przyznane za sprawą starań Departamentu Rybołówstwa. MPR: Nie ła two jest chy ba też funk cjo no wać obec nie na ryn ku mię dzy na ro do wym? Małgorzata Pawliszak: To był bardzo trudnym rok w międzynarodowych relacjach handlowych. W eksporcie kłopoty z covid nałożyły się na problemy z Brexitem. Trzeba też pamiętać, że o ile my teraz w Polsce nie odczuwamy praktycznie problemów z covid, to np. w Azji ten problem ponownie przybiera na sile – i są bardzo duże utrudnienia w imporcie. Na chwilę obecną mamy wielki zator w Azji Południowo-Wschodniej, bardzo ciężko jest cokolwiek sprowadzić stamtąd. To oczywiście ma przełożenie na dostępność owoców morza i na ich cenę. Sytuacja surowcowa jest bardzo zła. Segment przetwórstwa bazujący na surowcu bałtyckim ma duże problemy związane z malejącymi kwotami połowowymi, ale firmy opierające się na importowanych surowcach – są w niewiele lepszej sytuacji: mamy problem logistyczne, o których już wspomniałam; mamy problemy po-brexitowe, a na dodatek brak jest przedłużenia umów handlowych na bezcłowy handel między UE a Islandią i Norwegią. MPR: Z jed nej stro ny po pyt na ry by i owo ce mo rza zma lał w Eu ro pie za spra wą co vid, z dru giej stro ny – ma my mniej szą do stęp ność su -

row ców. Jak wpływa to na rynek, na ceny? Małgorzata Pawliszak: Rynek się zmienia. Widzimy, że następuje powolny proces wycofywania się z Chin, przenoszenia przetwórstwa do innych regionów. Coraz większe jest zainteresowanie dostawami ryb z Ameryki Południowej. Ale to dotyczy ryb białych oraz owoców morza. Natomiast dla ryb pelagicznych nie ma zbyt wielkich alternatyw poza Norwegią i Islandią, jedynie Kanada wydaje się nowym perspektywicznym dostawcą. Jeśli chodzi o ceny – to przez krótki okres w ubiegłym roku były wahania, związane z niepewnością na rynkach docelowych, ale generalnie ceny rosną i nadal będą w trendzie wzrostowym, bo podaż jest ograniczona. MPR: Jesz cze raz chcie li śmy po gra tu lo wać wy bo ru na sta no wi sko pre zes za rzą du Pol skie go Sto wa rzy sze nia Prze twór ców Ryb. Ja ka jest ro la tej or ga ni za cji? Małgorzata Pawliszak: Zacznę od tego, że PSPR to silna reprezentacja branży rybnej. Mamy 80 członków zwyczajnych i 60 członków wspierających. To jest znacząca grupa liczących się na rynku przetwórni. PSPR działa od 23 lat i udowodnił, że potrafi skutecznie reprezentować interesy firm z branży rybnej, szczególnie dzięki dobrej współpracy z Departamentem Rybołówstwa i innymi organami administracji, takimi jak Główny Inspektorat Weterynarii i Inspekcja Jako-

perfekcja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Wywiad numeru ści Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Reprezentowanie branży jest naszym podstawowym celem, do realizacji którego będzie rzetelnie podchodzić. Moim osobistym celem, po objęciu tego stanowiska, jest zwiększenie zaufania do Stowarzyszenia także wśród członków organizacji, ale także uzyskanie wizerunku wiarygodnego, rzetelnego i działającego w zgodzie z zasadami etycznymi partnera dla administracji krajowej i unijnej. Chciałabym też, aby nasze podejście było bardziej elastyczne, dopasowane do zmieniającej się szybko rzeczywistości rynkowej. Ważne jest dla mnie także otwarcie się na wiedzę, współpracę z nauką, szczególnie z Morskim Instytutem Rybackim. MPR: Ja ki mo że być wy miar prak tycz ny ta kiej współ pra cy i kon kret ne efek ty dla prze twór ców? Małgorzata Pawliszak: Mamy bardzo dobrą współpracę z MIR. Przykładem niech będą chociażby wytyczne dla służb kontrolnych, które powstały w Departamencie Rybołówstwa na bazie materiałów Morskiego Instytutu Rybackiego. Te wytyczne zostaną podpisane przez GIW i IJHARS i będą ważną wykładnią prawa żywnościowego, szczególnie tam, gdzie dotychczas była duża niepewność – jak chociażby w przypadku deklaracji zawartości tłuszczu w produktach rybnych. Mam nadzieję, że w przyszłości uda się także wypracować takie bardziej życiowe podejście do przepisów w relacjach ze służbami weterynaryjnymi na granicy. Tu nadal mamy często do czynienia z podejściem biurokratycznym, brakiem dobrej woli, a także niespójnymi interpretacjami. Przy czym podkreślę: jakość powinna być właściwie kontrolowana, służby są od tego by chronić rynek i konsumentów przed wprowadzeniem produktów niewłaściwej jakości. To nie podlega dyskusji. MPR: Jed nym z pro ble mów zwią za nych z ja ko ścią, głów nie w eks por cie, jest ska że nie pro duk tów chło dzo nych L. mo no cy to ge nes... Małgorzata Pawliszak: Nie jestem specjalistką w tej dziedzinie, bo mój zakład produkuje głównie ryby wędzone na gorąco. Ale tak, w przypadku ryb wędzonych na zimno występuje problem wy14

krywania w części partii, powszechnie występujących w przyrodzie, bakterii L. mo no cy to ge nes. Niestety docierają do nas informacje, że w niedalekiej przyszłości może nastąpić zaostrzenie przepisów unijnych, na wzór obowiązującej dziś już w USA i Izraelu zasady „Zero Listeria”. Wymóg utrzymania zerowych poziomów skażenia bakteriami Li ste ria byłby ciosem dla branży łososiowej. Dlatego będziemy monitorować proces legislacyjny i przedstawiać nasze stanowisko. MPR: Chciał bym za py tać o per spek ty wy dal sze go wspar cia prze twór stwa ze środków UE. Małgorzata Pawliszak: Trzeba pamiętać, że już w aktualnym programie operacyjnym rozbudowa potencjału produkcyjnego nie jest objęta dofinansowaniem. W nowej perspektywie finansowej także nie będzie środków na budowę nowych przetwórni. Natomiast jesteśmy aktywni w konsultacjach na poziomie krajowym i unijnym, i dbamy o to, by przetwórstwo rybnego było objęte dofinansowaniem w ramach szeroko pojętego wsparcia innowacyjności. Potrzebujemy stałego unowocześniania przetwórstwa, potrzebujemy też działań stymulujących rozwój krajowego rynku rybnego, krajowej konsumpcji ryb. W UE jesteśmy na szarym końcu jeśli chodzi o poziom spożycia ryb, a ono zamiast rosnąć – jeszcze spada. Musimy osiągnąć wzrost spożycia ryb nie tylko dla osiągnięcia naszych celów biznesowych, ale z myślą o zdrowiu społeczeństwa. Wracając do kwestii pieniędzy dla przetwórstwa rybnego – wprawdzie obecny program operacyjny powoli się kończy, ale jak pokazał ostatni nabór wniosków – zapotrzebowanie było dwukrotnie wyższe niż dostępna pula środków. PSPR podjął działania w kierunku zwiększenia alokacji dla przetwórstwa. Departamentowi Rybołówstwa udało się przekonać Komisję Europejską do dokonania przesunięć i wygląda na to, że dla zdecydowanej większości wnioskodawców starczy środków. MPR: Wie lu prze twór ców mó wi, że waż nym czyn ni kiem wpły wa ją cym na kon ku ren cyj ność krajo wych przetwórni są ro sną ce kosz ty pra cy. Jak od no si cie się Pań -

stwo do szyb kie go wzro stu płac mi ni mal nych w Pol sce? Małgorzata Pawliszak: Problemem jest generalnie rynek pracy w Polsce, pozyskanie pracowników do przetwórstwa rybnego. Nie mamy dużego problemu z kadrą technologiczną – może dlatego, że mamy tutaj Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny. Problemem jest pozyskanie pracowników fizycznych. W Polsce praktycznie brak jest nowych chętnych do pracy na stanowiskach robotniczych. Wydaje mi się też, że wiele działań rządowych nie jest ukierunkowanych na aktywizację zawodową osób niepracujących, a rosnący socjal wręcz zniechęca część osób w wieku produkcyjnym, do podejmowania pracy. Musimy się więc opierać o pracowników sprowadzanych z zagranicy. Nie sprowadzamy ich dlatego, że są tańsi – bo uwzględniając wszystkie koszty pracownicy z zagranicy wcale nie są tańsi. Ale to jedyna alternatywa. Niestety obserwujemy coraz mniejsze zainteresowanie także ze strony pracowników z Ukrainy i jeśli nic się nie zmieni – będziemy musieli sięgać po pracowników z Azji (Indonezja, Nepal), a nawet Afryki. Zapytał Pan o płace minimalne – one bezpośrednio nie wpływają na ekonomikę zakładów, bo my płacimy pracownikom i tak więcej niż wynosi płaca minimalna. Ale pośrednio każdy wzrost płac minimalnych powoduje zwiększanie się żądań płacowych. My to mocno odczuwamy i to przekłada się na ustawiczny wzrost kosztów pracy w zakładach przetwórstwa rybnego. MPR: Dzię ku je my ser decz nie za po świę co ny czas i ży czy my po wo dze nia – nie tyl ko w biz ne sie, ale tak że w dzia łal no ści PSPR. Małgorzata Pawliszak: Ja również dziękuję i chciałabym dodać, że mam wielką nadzieję, że nie tylko dzięki mojej pracy, ale przede wszystkim dzięki zaangażowaniu i kreatywności wszystkich członków Zarządu PSPR, uda się nam się rozwijać naszą organizację i przekonać do współpracy także przetwórców, którzy jeszcze nie są członkami PSPR.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Wydarzenia

Czas na Matjasa 3 września, w Oberży Pod Turbotem w Redzie, już po raz szesnasty odbyła się dorocza Biesiada Śledziowa. Sponsorami tej zacnej imprezy o charakterze promocyjno–towarzyskim były: Polskie Stowarzyszenie Przetwórców Ryb, Pesca Nord Sp. z o.o., Stowarzyszenie Importerów Ryb oraz Kołobrzeska Grupa Producentów Ryb Sp. z o.o. Jak co roku ogłoszono Honorowego Matjasa. Został nim były dyrektor departamentu rybołówstwa, dr Janusz Wrona. W zgodnej opinii wszystkich zgromadzonych jest on osobą, która w ostatnich latach skutecznie godziła interesy przetwórstwa, rybołówstwa i akwakultury, a także przeprowadziła branżę rybną „suchą nogą” przez covidowe zawirowania. Po krótkiej części oficjalnej przyszedł czas na „wieczorne Polaków rozmowy”, którym towarzyszyły pyszne przekąski i dania główne z ryb. Oczywiście w roli głównej wystąpił Śledź. teka

Ho no ro wy Ma tjas 2021 – dr Ja nusz Wro na do ko nu je ry tu al ne go spo ży cia po dwój ne go fi le ta ze śle dzia -ma tja sa

Miłośnicy potraw ze śledzi, rybacy, naukowcy i przetwórcy także tym razem niezawiedli! Pod nieobecność Zbyszka Karnickiego, mistrzem ceremonii był w tym roku Ireneusz Wójcik, kierownik Zakładu Logistyki i Monitoringu MIR-PIB

jakość

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Rybołówstwo morskie

Zły stan stada śledzi centralnego Bałtyku przyczyną zawieszenia certyfikatu zrównoważonego rybołówstwa Mię dzy na ro do wa Ra da do Ba dań Mo rza (ICES) 28 ma ja br. ogło si ła naj now sze wy ni ki ba dań sta nu za so bów pod sta wo wych ga tun ków ryb eks plo ato wa nych na Bał ty ku oraz przed sta wi ła za le ce nia od no śnie wiel ko ści kwot po ło wo wych w 2022 r. (ICES, 2021) 1. Śle dzie z cen tral nej czę ści Mo rza Bał tyc kie go (ang. Cen tral Bal tic Her ring, CBH) zo sta ły zwe ry fi ko wa ne ja ko odła wia ne zbyt in ten syw nie i ze „zwięk szo nym ry zy kiem utra ty peł nej zdol no ści do od na wia nia2”. Sta do to jest po ła wia ne głów nie przez stat ki szwedz kie, pol skie, fiń skie, ro syj skie i es toń skie. W od po wie dzi na zły stan za wie szo ne zo sta ją cer ty fi ka ty MSC dla wszyst kich ry bo łówstw po ła wia ją cych śle dzie ze sta da cen tral ne go Bał ty ku. Ry bo łów stwa zo sta ją za wie szo ne z dniem 15 wrze śnia 2021 r., co wpły nie czę ścio wo na po niż sze cer ty fi ka ty w Pro gra mie MSC: • Den mark, Es to nia, Ger ma ny, Swe den Bal tic her ring and sprat • Fin land Bal tic her ring & sprat • NZRO Gulf of Ri ga her ring and sprat trawl fi she ry Zmiany zachodzące w ekosystemie Morza Bałtyckiego powodują wiele problemów dla długoterminowego zrównoważonego zarządzania zasobami ryb w regionie. Jednocześnie decyzja o zawieszeniu pokazuje, że Program MSC działa – pod kre śla Linnéa Engström, dy 1 2

rek tor Pro gra mu MSC dla re gio nu Mo rza Bał tyc kie go i Skan dy na wii. Je dy nie ry bo łów stwa, któ re w spo sób zrów no wa żo ny pod cho dzą do sta nu za so bów, wpły wu na eko sys tem, jak i kwe stii za rzą dza nia, mo gą uzy skać i utrzy mać swój cer ty fi kat. Za wie sze nie czę ści cer ty fi ka tów od po wie dzial nych za po ło wy śle dzi ze sta da cen tral ne go jest za tem na tu ral ną kon se kwen cją dzia ła nia i wia ry god no ści pro gra mu MSC. Za le ca ne przez ICES na 2022 r. kwo ty po ło wo we są aż o 36% niż sze od tych z ro ku 2021. Wy ni ka to z dal sze go spad ku bio ma sy śle dzi, spo wo do wa ne go sła bym uzu peł nia niem sta da w ostat nich la tach. Po ko le nie 2014 ro ku jest już moc no wy eks plo ato wa ne, a na stęp ne czte ry po ko le nia mia ły li czeb ność wy raź nie po ni żej śred niej. W ubie głym ro ku oce nia no ja ko dość li czeb ne po ko le nie 2019 ro ku, jed nak że w ko lej nych ba da niach licz ba ta oka za ła się znacz nie niż sza. Śledź i szprot uwa ża ne są za waż ne eko lo gicz nie ga tun ki z ni skie go po zio mu tro ficz ne go. Dla śle dzi z sta da cen tral ne go Bał ty ku (CBH) wy ka za no, że od gry wa on istot ną ro lę w eko sys te mie i zo stał skla sy fi ko wa ny ja ko klu czo wy ga tu nek we wszyst kich prze pro wa dzo nych oce nach zgod no ści ze Stan dar dem MSC. Przy ak tu al nym sta nie za so bów nie za leż ni eks per ci z jed no stek cer ty fi ku ją cych wspól -

nie oce ni li, że ry bo łów stwo nie mo że być da lej okre śla ne ja ko zrów no wa żo ne. De cy zja o za wie sze niu cer ty fi ka tów MSC zo sta ła pod ję ta w na stęp stwie roz mów prze pro wa dza nych po mię dzy nie za leż ny mi jed nost ka mi cer ty fi ku ją cy mi (CABs) oce nia ją cy mi za an ga żo wa new pro gram MSC ry bo łów stwa. W kon se kwen cji śle dzie po cho dzą ce z tych ry bo łówstw, zło wio ne 15 wrze śnia 2021 r. lub póź niej, nie mo gą być sprze da wa ne ja ko „cer ty fi ko wa ny zgod nie ze Stan dar dem Zrów no wa żo ne go Ry bo łów stwa MSC” oraz nie mo gą być ozna czo ne nie bie skim cer ty fi ka tem MSC. W pro gra mie MSC są tak że pol skie po ło wy śle dzia i szpro ta Po land her ring and sprat mi dwa ter trawl and gill net, któ re znaj du ją się obec nie w trak cie oce ny do ko ny wa nej przez nie za leż ną jed nost kę cer ty fi ku ją cą Glo bal Trust. Oce na do ty czą ca sta nu sta da śle dzi zo sta ła uzgod nio na ze wszyst ki mi eks per ta mi z kil ku jed no stek cer ty fi ku ją cych au dy tu ją cych po szcze gól ne ry bo łów stwa bał tyc kie po ła wia ją ce śle dzia CBH. Ob ni żo ne oce ny zo sta ły wpro wa dzo ne do ewa lu acji pol skich po ło wów i opu bli ko wa ne w dniu 30 lip ca br. we Wstęp nym Ra por cie do Kon sul ta cji Pu blicz nych (ang. Pu blic Com ment Draft Re port). MSC informacja prasowa

ICES. 2021. ICES Advice. Baltic Sea ecoregion. W: Report of the ICES Advisory Committee, 2021 https://mir.gdynia.pl/stan-zasobow-ryb-baltyku-i-zalecane-przez-ices-dopuszczalne-polowy-tac-w-2022-roku/

wsparcie

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Rybołówstwo morskie

Ro em van Yer se ke: technologia dla środowiska

Technologia i rozwój to dwa tematy, którymi holenderska firma Roem van Yerseke, jeden z liderów produkcji omułków w Europie i ich czołowy dostawca do Polski, zajmuje się na co dzień. Sprzedajemy produkty naturalne i staramy się to robić w możliwie najbardziej zrównoważony sposób, nie tracąc przy tym naszej dobrej jakości. Nie tylko czerpiemy z natury, ale także chcemy się przyczynić do tego, by się jej odwdzięczyć. Robimy to, na przykład, przyglądając się opcjom pakowania, wykorzystując zieloną energię elektryczną i pracując nad polityką zerowej ilości odpadów w jak największym stopniu.

azotu (NOx). Rotory spełniają wymagania dotyczące emisji w tzw. strefach NE-CA. Do tej pory strefą NE-CA było tylko wybrzeże Ameryki Północnej, ale od 1 stycznia 2021 r. wysokie standardy środowiskowe NE-CA dotyczą także Morza Północnego i Morza Bałtyckiego. Proces dosto-

sowania statków rybackich dopiero się rozpoczyna. Kuter WYK 5 to pierwszy kuter małżowy z silnikiem IMO III. Proces modernizacji floty Roem van Yerseke w kierunku zerowej emisji tlenków azotu, to ważna część realizacji strategii zrównoważonego rozwoju firmy.

Mniej sza emi sja na ku trze do mał ży WYK 5 Na pierwszym z niemieckich kutrów do hodowli i odłowu małży, o oznaczeniu burtowym WYK 5, dwa dotychczasowe silniki diesla zostały zastąpione nowym agregatem prądotwórczym IMO III, dostarczonym przez Volvo Penta, Niemiecki kuter do hodowli i połowów małży WYK 5 Capella, którego armatorem jest w kierunku zerowej emisji tlenków Royal Frysk GmbH — spółka-córka Roem van Yerseke

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Reklama

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Rybołówstwo morskie

Norweskie dalekomorskie rybołówstwo dorsza z północno-wschodniej Arktyki ponownie z certyfikatem MSC Or ga ni za cja Ma ri ne Ste ward ship Co un cil (MSC) po twier dza, że da le ko mor skie nor we skie ry bo łów stwo dor sza z pół noc no -wschod niej Ark ty ki (Nor we gian Of fsho re North East Arc tic cod) 15 sierp nia 2021 r. po now nie uzy ska ło Cer ty fi kat Zrów no wa żo ne go Ry bo łów stwa MSC. Na to miast przy brzeż ne po ło wy te go ga tun ku pro wa dzo ne w od le gło ści mniej szej niż 12 mil mor skich od brze gu zo sta ły wy łą czo ne z pro gra mu cer ty fi ka cji MSC. Do tych cza so wy cer ty fi kat obej mo wał za rów no po ło wy przy brzeż ne jak i da le ko mor skie dor sza z te go re jo nu, jed nak klient ry bo łów stwa, Nor ges Fi skar lag, zde cy do wał się zgło sić ry bo łów stwo do po now nej cer ty fi ka cji wy łącz nie w za kre sie po ło wów da le ko mor skich. Cer ty fi kat zo stał przy zna ny po pro ce sie sprze ci wu, któ ry za koń czył się w ze szłym mie sią cu po do kład nych kon sul ta cjach po mię dzy Nor ges Fi skar lag, nie za leż ną jed nost ką cer ty fi ku ją cą DNV oraz WWF w Nor we gii, któ ry wy stą pił ze sprze ci wem. Po ro zu mie nie mię dzy stro na mi prze wi du je, że klient zaj mu ją cy się ry bo łów stwem, Nor ges Fi skar lag, zo bo wią zu je się do wdro że nia pla nu dzia ła nia do ty czą ce go al ter na tyw nych środ ków ogra ni cza ją cych przy ło wów kar ma zy na zło te go oraz przy czy nie nia się do od bu do wy sta da.

Nie za leż na jed nost ka cer ty fi ku ją ca DNV uwzględ ni ła wszyst kie pro po zy cje w pu blicz nym ra por cie cer ty fi ka cyj nym dla po ło wów dorsza w od le gło ści więk szej niż 12 mil mor skich. Cie szy my się, że pro ces cer ty fi ka cji da le ko mor skich po ło wów dor sza zo stał za koń czo ny. W mię dzy cza sie je ste śmy już w trak cie pro ce su przy go to wa nia po now nej oce ny dla przy brzeż nej czę ści ry bo łów stwa i współ pra cu je my z In sty tu tem Ba dań Mor skich oraz na szy mi or ga na mi za rzą dza ją cy mi nad roz wią za niem wy zwań zwią za nych z przy brzeż nym sta dem dor sza. Na szym głów nym ce lem jest szyb kie przy wró ce nie cer ty fi ka tów MSC dla dor sza przy brzeż ne go oraz pla mia ka – po wie dział Tor Björklund Lar sen, star szy do rad ca klien ta ry bo łów stwa Fi skar la get.

Wstęp na ak cep ta cja MSC dla pol skich połowów płastug

Bar dzo bli sko cer ty fi ka tu MSC dla pol skich po ło wów flą der i tur bo tów! Glo bal Trust Cer ti fi ca tion po in for mo wał 11 sierp nia 2021 r., że koń co wy pro jekt ra por tu i usta leń do oce ny MSC jest już do stęp ny na stro nie in ter ne to wej MSC. Cer ty fi ka tor za re ko men do wał, że ry bo łów stwo to po win no być cer ty fi ko wa ne. Je śli ża den in te re sa riusz nie wnie sie pro te stu – nie ba wem pol skie po ło wy pła stug, któ re by ły ob ję te wnio skiem, otrzy ma ją znak MSC. Do cer ty fi ka cji przy stą pi ły: Ko ło brze ska Gru pa Pro du cen tów Ryb, Or ga ni za cji Pro du cen tów Wię cej in for ma cji na te mat pro - Ryb nych Wła dy sła wo wo, Kra jo wa gra mu MSC: Izba Pro du cen tów Ryb oraz Or ga www.msc.org/pl ni za cja Pro du cen tów Ryb Bał tyk.

FOMACO A/S Stanisław Pieńkowski +48 666 399 028 s.pienkowski@fomaco.com

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

NASTRZYKIWARKI

WYTWORNICE LODU

KUTRY MISOWE WYSOKOOBROTOWE do produkcji past i innych produktów rybnych

Podlas, ul. Tomaszowska 90 96-200 Rawa Mazowiecka tel. 46 814 55 00

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska podczas targów POLAGRA salon FOODTECH w Poznaniu w dniach 4-6 października 2021

www.metalbud.com

Reklama

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Ekonomika przemysłu rybnego

Naturalnie Bałtyckie, czyli rzecz o największej kampanii promocyjnej ryb w Polsce i o tym, jak można ją wykorzystać w swoim biznesie

Rynek i konsumenci Ja ki jest wi ze ru nek ryb bał tyc kich? Na to py ta nie sta ra no się od po wie dzieć w ra mach prze pro wa dzo nych na zle ce nie Ko ło brze ska Gru pa Pro du cen tów Ryb ba dań ja ko ścio wych i ilo ścio wych. Wg prze pro wa dzo nych ba dań ilo ścio wych tak jak pierw szym sko ja rze niem z ry ba mi ho dow la ny mi są: kar pie, pstrą gi i ło so sie, tak z Bał ty kiem ko ja rzą się przede wszyst kim: dor sze, śle dzie i flą dry. Ry by z wol ne go po ło wu są zda niem kon su men tów zdrow sze, smacz niej sze, eko lo gicz ne i bar dziej po żą da ne. Oso by, któ re nie ku pu ją ryb mor skich ja ko po wód po da ją naj czę ściej fakt, że są one dro gie i trud no do stęp ne. Jak oka zu je się, wi ze ru nek Bał ty ku wciąż jest po zy tyw ny, po mi mo me dial nych do nie sień o za nie czysz cze niach. Trud no jest mó wić o fak tycz nie funk cjo nu ją cym wi ze -

run ku ry by bał tyc kiej, jed nak in dy wi du al ne prze ko na nia na te mat tych ryb są (po za po je dyn czy mi przy pad ka mi) po zy tyw ne. Ry by bał tyc kie są chęt nie spo ży wa ne, przede wszyst kim ze wzglę du na wa lo ry zdro wot ne i sma ko we. Naj bar dziej no śnym ha słem, za chę tą do ku po wa nia ryb jest sfor mu ło wa nie „świe ża ry ba”. Nie ste ty kon su men ci nie ma ją za ufa nia do in for ma cji o ku po wa nych pro duk tach (w tym ry bach), któ re są po da wa ne przez pro du cen tów, zaś cer ty fi ko wa nie pro duk tów ryb nych mia ło by dla klien tów więk sze zna cze nie, je śli cer ty fi kat do ty czył by ja ko ści pro duk tu, a nie wpły wu na śro do wi sko. Bio rąc z ko lei za cho wa nia za ku po we na ryn ku ryb i pro duk tów ryb nych (ba da nie TGI Kan tar Pol ska), kam pa nia skie ro wa na jest do ro dzin al bo osób do ro słych w wie ku 35+.

Kampania promocyjna Ko ło brze ska Gru pa Pro du cen tów Ryb Sp. z o.o. uzy ska ła z Pro gra mu Ope ra cyj ne go „Ry bac two i Mo rze” zna czą ce środ ki fi nan so we, umoż li wia ją ce oprócz or ga ni za cji pol skie go sto iska na ro do we go na tar gach Glo bal Se afo od Expo (w 2019 r. w Bruk se li i w 2020 r. – prze su nię te na kwie cień 2022 r. w Bar cel nie), prze pro wa dze nie kampanii re kla mo wo -pro mo cyj nej kra jo wych pro duk tów ry bo łów stwa. Łącz ny bu dżet tych dzia łań to aż 27,6 mln zł. Ozna cza to, że jest to nie tyl ko naj więk sza w hi sto rii pol skiej bran ży ryb nej nie ko mer cyj na ak cja pro mu ją ca spo ży cie ryb, ale też jed na z naj więk szych in we sty cji w ry nek ryb ny w Pol sce w ostat nich la tach, na wet bio rąc pod uwa gę ska lę dzia łań mar ke tin go wych mię dzy na ro do wych kon cer nów ryb nych. Kam pa nia, któ ra roz po czę ła się

Różnorodne materiały promocyjne — od książki dla dzieci, po promocyjne zestawy konserw rybnych, wyprodukowane dla Kołobrzeskiej Grupy Producentów Ryb przez Contimax S.A. i BMC Seafood Sp. z o.o.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Ekonomika przemysłu rybnego je sie nią 2020 r., ope ru je bar dzo sze ro kim spek trum form i ka na łów prze ka zu – od dzia łań edu ka cyj nych, ukie run ko wa nych na mło dych od bior ców, aż po kla sycz ne dzia ła nia re kla mo we w te le wi zji, ra diu i in ter ne cie. Dzia ła nia edu ka cyj ne pro wa dzo ne są w opar ciu o wy so kiej ja ko ści, za rów no pod ką tem me ry to rycz nym, jak i gra ficz nym, ma te ria ły szko le nio we dla na uczy cie li, zor ga ni zo wa ne w for mie plat for my e -le ar nin go wej. Są to cał ko wi cie au tor skie opra co wa nia na po trze by re ali za cji kam pa nii. Ma te ria ły zo sta ły przy sto so wa ne do moż li wo ści per cep cyj nych uczniów – stąd po dział na gru py wie ko we: kla sy I -III, IV-VI oraz VII-VIII. Wśród be ne fi cjen tów dzia łań edu ka cyj nych prze pro wa dza no ba da nia an kie to we, a ich uczest ni cy otrzy ma li pięk nie wy da ne barw nie ilu stro wa ne al bu my o Bał ty ku. Cie ka wym dzia ła niem pro mo cyj nym, o wa lo rach edu ka cyj nych, by ło też lo ko wa nie pro duk tu po przez emi sję ośmiu pro gra mów re por ta żo wo -ku li nar nych TVP „Do oko ła Bał ty ku” z sze fem kuch ni Wi tem „Ta sa kiem” Szy chow skim w ro li głów nej. Te in te re su ją ce pro gra my wciąż moż na obej rzeć na: vod. tvp. pl Naj waż niej szym jed nak ele men tem kam pa nii pro mo cyj nej, bu du ją cym świa do mość zna ku pro mo cyj ne go „Na tu ral nie Bał tyc kie” by ła emi sja spo tu wi ze run ko we go w te le wi zji. Sam spot zo stał zre ali zo wa ny w lek kiej, nie na chal nej kon wen cji, ad re so wa nej do osób w róż nych gru pach wie ko wych. W spo cie ko lej ne po sta cie wy po wia da ją po jed nym sło wie, któ re ma ją u od bior cy bu do wać po zy tyw ne sko ja -

rze nia z lo kal nie po ła wia ny mi ry ba mi bał tyc ki mi. Na ko niec pre zen to wa ny jest nie co kon tro wer syj ny slo gan: „Ry by ma ją ości. Ry by bał tyc kie ma ją war to ści” oraz znak pro mo cyj ny „Na tu ral nie bał tyc kie”. Je sie nią 2021 r. ru sza dru ga fa la kam pa nii pro mo cyj nej, z jesz cze więk szy mi za się ga mi. W pierw szej od sło nie kam pa nia te le wi zyj na do tar ła do 24 mln wi dzów (gru pa All 4+), a łącz ny po ziom wy dat ków upla so wał mar kę Na tu ral nie Bał tyc kie na czwar tym miej scu wśród re kla mow ców bran żo wych. Znak Naturalnie Bałtyckie Cen tral nym punk tem dzia łań pro mo cyj nych jest znak „Na tu ral nie Bał tyc kie”, któ ry już cie szy się du żą roz po zna wal no ścią, a po dru giej fa li emi sji re klam w mass -me diach ma szan sę stać się jed nym z naj bar dziej roz po zna wal nych bran dów ryb nych. Znak ten mo że zo stać umiesz czo ny na opa ko wa niach pro duk tów ryb nych „Wystarczy przystąpić do programu naszej certyfikacji – mó wi Mar cin Rad kow ski, pre zes Ko ło brze skiej Gru py Pro du cen tów Sp. z o.o. – i to prawie za darmo, bo jedyne opłata to: 500 zł wpisowego oraz opłata audytorska, która przy kilku zgłoszonych produktów wynosi 300 zł od jednego produktu”. Co zy sku je prze twór ca, któ ry ozna czy swój pro dukt lo go ty pem „Na tu ral nie Bał tyc kie”? Przede wszyst kim bar dzo du że wspar cie pro mo cyj ne, moż li wość „pod cze pie nia się” pod roz po zna wal ny, po zy tyw nie ko ja rzą cy się znak. Co wię cej, wy mo gi pro gra mu cer ty fi ka cji są nad wy raz pro ste i kla row ne – ozna czo ny tym zna kiem pro dukt mu si być wy pro du ko wa ny

z su row ca ryb ne go z Mo rza Bał tyc kie go. Je go do staw ca mo że być do wol ny, tak że spo za Pol ski – waż ne je dy nie, by ry ba zo sta ła zło wio na w Mo rzu Bał tyc kim. Jak przy stą pić do pro gra mu cer ty fi ka cji i ozna ko wać swo je pro duk ty lo go ty pem „Na tu ral nie Bał tyc kie”? Wy star czy za po znać się z re gu la mi nem (do stęp nym na stro nie www.nb.kgpr.pl), wy peł nić zgło sze nie oraz zło żyć wy peł nio ną an kie tę we ry fi ka cyj ną. Co pod le ga we ry fi ka cji? Po cho dze nie su row ca – z ry bo łówstwa bał tyc kie go – oraz ja kość pro duk tu, czy li za war tość ryb w pro duk tach go to wych. Szcze gó ły opi sa ne są w re gu la mi nie. Po my sło daw cy pro jek tu, nie ukry wa ją, że li czą na ma so wy od zew pol skich prze twór ców. W przy szło ści moż li wa ma też być cer ty fi ka cja zna kiem „Na tu ral nie Bał tyc kie” tak że wy bra nych punk tów ga stro no micz nych. notował Tomasz Kulikowski

Jak lepiej sprzedawać ryby z lokalnych połowów? Mor ski In sty tut Ry bac ki – PIB, w pod su mo wa niu pro jek tu „Ba da nie lo kal ne go ryn ku ryb i pro duk tów ryb nych, ze szcze gól nym uwzględ nie niem po da ży, po py tu i ka na łów dys try bu cji dla ryb z lo kal nych do staw”, re ali zo wa ne go w ra mach prio ry te tu 4, PO RiM, or ga ni zu je dwie kon fe ren cje szko le nio we. W poniedziałek 13 wrze śnia za pra sza my wszyst kich za in te re so wa nych na spo tka nie w Wo li nie (godz. 1100-1400, w bu dyn ku Ma ri ny). 14 wrze śnia (wtorek) za -

pra sza my do Świ no uj ścia – w go dzi nach 1100-1400 w Ho te lu Ce sar skie Ogro dy. Pod czas spo tka nia dr Jo an na Krup ska za pre zen tu je po ten cjał po da żo wy ryb z wy ła dun ków na te re nie LGR Za lew Szcze ciń ski. Dr hab. Iwo na Psu ty przed sta wi wy ni ki ba dań ja ko ścio wych, iden ty fi ku ją ce ba rie ry zwięk sze nia war to ści do da nej su row ców z po ło wów. To masz Ku li kow ski za na li zu je wy ni ki ba dań kon su menc kich i wy wia dów z ga stro no mią. Dr Ol ga Szu lec ka

omó wi wy mo gi we te ry na ryj ne do ty czą ce sprze da ży bez po śred niej i MLO. Ca łość pro jek tu pod su mu je dr Adam My tlew ski, oma wia jąc kie run ki stra te gicz ne roz wo ju lo kal ne go ryn ku ryb. Zgłoszenia na konferencje (stac jonarne): tkulikowski@mir.gdynia.pl

Uczestnictwo on-line: 13 września, od godz. 11:00 global.gotomeeting.com/join/747064837 14 września, od godz. 11:00 global.gotomeeting.com/join/359072325

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Ekonomika przemysłu rybnego

Krzysztof Hryszko

Analiza rynku ryb W 2021 r., wg najnowszych prognoz FAO1, globalna produkcja i połowy organizmów wodnych wyniosą 177,3 mln ton i będą o 1,5% większe niż przed rokiem. Większe będą zarówno połowy ryb i owoców morza (o 2,0% do 92,3 mln ton), jak i podaż organizmów wodnych pochodzących z akwakultury (o 1,1% do 85,0 mln ton). Na cele konsumpcyjne zostanie przeznaczonych 157,1 mln ton produktów (wzrost o 1,6%), w konsekwencji czego spożycie w przeliczeniu na mieszkańca globu zwiększy się o 0,5% i wyniesie 20,0 kg (w przeliczeniu na masę żywą ryb). Po spadku cen ryb na świecie w 2020 r. (średnio o 6,9%), w bieżącym roku obserwowane są ich wzrosty. W okresie styczeń-maj br. ich poziom był średnio o 3,5% wyższy niż w analogicznym okresie roku poprzedniego, w tym najbardziej podrożały ryby białe i łososie. Szacuje się, że w 2021 r. nieznacznie wzrosną także światowe obroty handlowe rybami, owocami morza oraz ich przetworami do 149,8 mld USD (o 0,3%) i 63,4 mln ton (o 0,2%). W maju i czerwcu br. połowy ryb na Morzu Bałtyckim wyniosły tylko 1,42 tys. ton, co stanowiło zaledwie 16,7% wielkości wyładunków uzyskanych w tym samym okresie przed rokiem. Wpływ na taki stan ma wprowadzenie zakazu połowów ryb na Bałtyku przy użyciu dowolnego rodzaju narzędzi połowowych w daniach 1 maja–31 sierpnia (podobszar 25 i 26) i 15 maja–15 sierpnia (podobszar 24) w celu ochrony tarła dorsza atlantyckiego2. Łącznie w I półroczu 2021 r. połowy ryb na Morzu Bałtyckim wyniosły, wg wstępnych danych, 86,18 tys. ton i były o 7,4% mniejsze niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Wyładunki śledzi zmniejszyły się o 33,9%, ryb pozostałych – głównie słodkowodnych poławianych na zalewach o 37,8%, a ryb płaskich o 2,1%, czego nie zdołano zrekompensować większymi połowami szprotów (o 10,8%). Przyłów dorszy w połowach innych gatunków ryb wyniósł 47 ton (229 ton rok wcześniej). Około 2,8-krotnie zwiększyła się ilość złowionych w analizowanym okresie łososi, ale jednocześnie

znacząco ograniczono połów troci (spadek o 28,4%). W kwietniu i maju 2021 r. produkcja wyrobów rybnych w zakładach przetwórczych zatrudniających powyżej 49 osób była po raz pierwszy w br. mniejsza niż w analogicznych miesiącach przed rokiem (spadek odpowiednio o 1,6% i 1,7%). W pierwszych trzech miesiącach dynamika wzrostu wynosiła odpowiednio 16,0%, 12,3% i 14,0%. Łącznie w okresie styczeń-maj br. produkcja wyniosła 237,57 tys. ton i była o 7,9% większa niż rok wcześniej. Najbardziej zwiększono wyrób produktów mrożonych (o 40,0% do

40,30 tys. ton), świeżych lub chłodzonych filetów (wzrost o 22,4% do 43,12 tys. ton) oraz ryb wędzonych (o 22,2% do 41,30 tys. ton). Ograniczono natomiast produkcję wyrobów wysokoprzetworzonych (o 6,7% do 110,51 tys. ton), głównie konserw i marynat. Według danych GUS w I kwartale 2021 r. nastąpiła znacząca poprawa sytuacji ekonomiczno-finansowej w dużych zakładów przetwórstwa rybnego zatrudniających ponad 49 osób. Przychody netto zwiększyły się w porównaniu z I kwartałem roku poprzedniego o 17,1% do 3,717 mld zł, a przycho-

Tab. 1. Połowy ryb bałtyckich (tony, sztuki)

dane nieostateczne, stan bazy na dzień 02.08.2021 r.

Źródło: Dane MGMiŻŚ na podstawie ERS.

Tab. 2. Produkcja ryb i produktów rybnych (tony)

a dane miesięczne o produkcji wytworzonej pochodzą od tzw. dużych jednostek przemysłowych i nieprzemysłowych, zatrudniających 50 osób i więcej, które złożyły sprawozdania.

Źródło: obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie danych GUS.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Ekonomika przemysłu rybnego Tab. 3. Handel zagraniczny rybami i produktami (tys. ton)

a wskaźniki obliczone na danych o większej dokładności, wstępne, d bez eksportu burtowego

z eksportem burtowym,

dane

Źródło: obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie danych MF (Ministerstwa Finansów).

Tab. 4. Ceny ryb w imporcie (zł/kg)

dane wstępne, b kod CN wg taryfy celnej

Źródło: obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie MF.

Tab. 5. Ceny ryb w eksporcie (zł/kg)

dane wstępne, b kod CN wg taryfy celnej

Źródło: obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie MF.

dy ze sprzedaży produktów o 17,7% do 3,358 mld zł. Udział przychodów ze sprzedaży produktów za granicę wyniósł 68,2% (2,289 mld zł, wzrost o 17,5%), a dystrybuowanych w kraju 31,8% (1,069 mld zł, wzrost o 18,2%). Umiarkowany wzrost kosztów zakupu surowców (o 10,0%) oraz nadwyżka przychodów finansowych nad ich kosztami wpłynęła na znaczącą poprawę wyniku finansowego. W roku ubiegły branża na koniec I kwartału odnotowała stratę na poziomie brutto w wysokości 124,5 mln zł, a netto 111,4 mln zł, podczas gdy w bieżącym roku zysk wyniósł odpowiednio 264,3 mln zł i 222,0 mln zł. W konsekwencji zwiększyła się wartość wskaźników rentowności (do 6,00% przychodów w ujęciu netto i 7,1% brutto) oraz płynności (do 1,32). Nieznaczenie obniżyło się zadłużenie ogółem zakładów przetwórstwa rybnego, które stanowiło 60,7% wartości aktywów (63,9% rok wcześniej). Zwiększyła się aktywność inwestycyjna branży przetwórstwa ryb (wzrost nakładów z 38,2 do 49,9 mln zł). W okresie styczeń-maj 2021 r. zwiększono wartość wywozu wszystkich głównych grup produktów rybołówstwa (brak danych o eksporcie burtowym uniemożliwia pełną analizę eksportu): ryb wędzonych o 14,2% (do 1,719 mld zł), filetów i mięsa z ryb o 13,8% (do 1,431 mld zł) oraz przetworów i konserw z ryb o 12,5% (do 1,252 mld zł). W ujęciu gatunkowym największą wartość wywozu osiągnęły łososie (2,811 mld zł, wzrost o 19,9%), śledzie (0,269 mld zł, spadek o 5,4%), dorsze (0,243 mld zł, spadek o 1,8%), mintaje (0,186 mld zł, wzrost o 1,3%) oraz pstrągi (0,161 mld zł, spadek o 4,3%). Głównym odbiorcą produktów rybołówstwa i akwakultury z Polski były Niemcy (81,25 tys. ton o wartości 2,354 mld zł; wzrost odpowiednio o 10,2 i 11,0%). Wolumen importu ryb i owoców morza zwiększył się w analizowanym okresie o 11,0% i wyniósł 271,15 tys. ton, natomiast jego wartość wzrosła o 9,6% do 4,293 mld zł. Zwiększono przywóz wszystkich podstawowych grup produktów, w tym najbardziej ryb mrożonych (o 19,9% do 54,67 tys. ton) oraz ryb świeżych i chłodzonych (o 14,8% do 94,44 tys. ton). W ujęciu gatunkowym łączny import łososi wyniósł w okresie styczeń-

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Ekonomika przemysłu rybnego -maj 2021 r. 85,68 tys. ton i był Tab. 6. Ceny zbytu ryb i produktów rybnych (zł/kg z VAT) oraz udział ceny zbytu o 16,7% większy niż w roku po- w cenie detalicznej przednim. Przywóz śledzi zwiększono o 7,9% do 35,46 tys. ton, dorszy o 38,8% do 29,12 tys. ton, makreli o 6,3% do 24,18 tys. ton i czarniaków o 21,9% do 9,25 tys. ton. Spośród głównych gatunków ryb mniejszy niż przed rokiem był tylko import mintajów (o 12,7% do 19,49 tys. ton). Zwiększonym zakupom sprzyjały niższe ceny transakcyjne m.in. łososi, dorszy i mintajów, natomiast więcej niż w ub. r. importerzy płacili za śledzie. W czerwcu br., w porównaniu z majem, ceny detaliczne produktów rybołówstwa wzrosły o 0,3% i były jednocześnie o 2,6% wyższe niż Źródło: opracowanie IERiGŻ-PIB na podstawie danych GUS. w grudniu 2020 r. i o 3,7% wyższe niż rok wcześniej. Średnio w I półro- Tab. 7. Ceny detaliczne wybranych ryb i produktów rybnych (zł/kg) czu 2021 r. ceny te były wyższe niż w analogicznym okresie roku poprzedniego o 3,5%. W ujęciu średniorocznym ceny produktów rybnych rosły zdecydowanie szybciej niż żywności i napojów bezalkoholowych ogółem (wzrost o 1,1%), ale w porównaniu z grudniem ub. r. tempo to było już zdecydowanie mniejsze (żywność podrożała w tym czasie aż o 5,0%). Najbardziej w okresie sześciu miesięcy br. (w relacji do tego samego okresu roku poprzedniego) wzrosły ceny owoców morza: mrożonych o 12,1%, a świeżych i chłodzonych o 8,6%. Duży wpływ na to miała jednak zmiana stawki VAT, jaką objęto te produkty od 1 lipca ub. r. Znacząco wyższe były tak- a od 2019 r. filet rybny w sosie pomidorowym (po przeliczeniu puszki 310 g), b po że ceny produktów przetworzonych przeliczeniu puszki 160 g, c po przeliczeniu puszki 170 g. Źródło: dane GUS. (konserw, marynat, sałatek czy wyrobów garmażeryjnych i dań gotowych), za które konsumenci płacili średnio o 5,3% więcej niż przed rokiem. Ceny ryb świeżych i chłodzonych wzrosły średnio o 3,1%, ryb i owoców morza suszonych, wędzonych i solonych o 2,1%, a ryb mrożonych o 0,8%. 1

Food Outlook Biannual Report on Global Food Markets, FAO, June 2021, Rome. 2 Rozporządzenie Rady (UE) 2020/1579 z dnia 29 października 2020 r.

Krzysztof Hryszko Krzysztof.Hryszko@ierigz.waw.pl Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Rynek Rybny

Ceny detaliczne wybranych produktów rybnych w specjalistycznych sklepach rybnych wg regionów (ankieta własna) — w sierpniu 2021 r. Dorsz — filet świeży z/sk*

45,78

43,00

(45,58)

(49,25)

42,57

Panga — filet mrożony b/sk

14,00 = (14,00)

15,17 (15,00)

13,80

(45,30)

(13,55)

45,14 (51,14)

15,20 (14,45)

42,58

17,46

(43,47)

(17,66)

48,50

14,12

(48,55)

(13,77)

* ceny dotyczą dorsza altantyckiego rozmrażanego — dorsz bałtycki — zakaz połowów

Śledź solony a’la matjas

21,08 = (21,08)

19,50

21,36

(19,22)

(20,36)

17,65 = (17,65)

Makrela — wędzona tusza

(19,45)

20,34 = (20,34)

18,13

20,82

(18,13)

19,19

(20,42)

21,25

(18,90)

(23,08)

19,45 = 17,46 = (17,46)

= cena bez zmian

23,18

wzrost ceny

(22,45)

spadek ceny

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Dane z 34 sklepów

Rynek Rybny

Ceny detaliczne ryb: Hala Rybna w Gdyni (24-08-2021) Produkt: Dorsz świeży tusze Dorsz świeży filet z/s Dorsz świeży filet b/s Dorsz wędzony Flądra cała Flądra tuszka Flądra filet Halibut (rozmrażany) tusze, kawałki Halibut wędzony Łosoś bałtycki patroszony Łosoś bałtycki, filet z/s Łosoś hodowlany świeży Łosoś hodowlany świeży dzwonka Łosoś hodowlany świeży filet z/s Łosoś hodowlany wędzone steki Łosoś hodowlany wędzona polędwica Makrela wędzona

cena (zł/kg) 30,00 ↔ 48,00 ↓ 51,00 ↔ 35,00 ↓ —— —— 30,00 ↔ 43,00 ↔ 59,00 ↔ —— —— 33,00 — 65,00 ↓ 75,00 ↔ 85,00 ↑ 95,00 ↔ 20,00 ↑

Płoć świeża patroszona Pstrąg świeży Pstrąg świeży patroszony Pstrąg filet z/s Pstrąg filet b/s Pstrąg wędzony Sandacz świeży Sandacz filet Szczupak cały patroszony Szprot wędzony Szprot świeży Śledź świeży Śledź tuszki Śledź wędzony pikling Turbot bałtycki Troć wędrowna Węgorz świeży patroszony Węgorz wędzony

—— 24,00 ↔ 28,00 ↔ 38,00 ↔ —— 38,00 ↓ 48,00 — 72,00 — —— —— 9,00 — —— —— —— 34,00 ↓ —— 90,00 ↑ 140,00 ↑

Średnie ceny detaliczne produktów rybnych w Polsce — w lipcu 2021 r. Produkt

Cena średnia (zł/kg) grudzień 2020

Zmiana ceny (12 miesięcy)

Ryby i owoce morza schłodzone: Pstrąg świeży, chłodzony 1 kg Łosoś dzwonka lub filet, 1 kg Krewetki schłodzone (rozmrażane), 500 g

26,86 62,81 30,70

+3,2% +4,0% +10,0%

Ryby i owoce morza głęboko mrożone: Dorsz, filet mrożony, 1 kg Morszczuk, filety mrożone, 1 kg Morszczuk, tusze mrożone, 1 kg Miruna, filety mrożone, 1 kg Paluszki rybne mrożone, 250 g Krewetki mrożone, 500 g

38,05 26,63 18,34 33,30 7,26 43,72

+0,6% +0,3% +4,2% –0,6% +4,5% +13,5%

Przetwory rybne: Filety śledziowe w sosie śmietanowym, 400g Filety śledziowe a'la matjes w oleju, 1 kg Pasta rybna, 145 g Ikra z gromadnika barwiona, 100 g

8,96 16,96 8,29 21,07

–2,1% +2,5% +4,9% +47,3%

Ryby wędzone: Makrela wędzona (tuszka), 1 kg Pstrąg wędzony, 1 kg Łosoś wędzony, plastrowany, 100 g

19,89 37,48 10,69

+2,0% +2,2% +2,5%

6,27 5,33 9,85

+1,3% +5,1% +4,0%

Konserwy rybne: Tuńczyk w sosie własnym, 170 g Sardynki w oleju, 160 g Filety śledziowe w sosie pomidorowym, 310 g

źródło: Główny Urząd Statystyczny dla EUMOFA

Wyk. 1. Średnie ceny detaliczne konserw rybnych w 10 ostatnich latach (wg GUS)

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Rynek Rybny

Zakupy gospodarstw domowych w Polsce Zmiana

Karp świeży i wędzony Łosoś świeży i wędzony Pstrąg świeży i wędzony Makrela świeża i wędzona Inne ryby świeże i wędzone Razem ryby świeże i wędzone

Wielkość sprzedaży detalicznej (ton — waga produktu) 06.2019-05.2020 06.2020-05.2021 7 175 6 862 8 514 11 850 5 438 6 459 10 699 11 856 15 160 15 137 46 985 52 163

Zmiana

Karp świeży i wędzony Łosoś świeży i wędzony Pstrąg świeży i wędzony Makrela świeża i wędzona Inne ryby świeże i wędzone Razem ryby świeże i wędzone

Wartość sprzedaży detalicznej (tys. euro) 06.2019-05.2020 06.2020-05.2021 28 056 27 648 100 658 135 193 32 090 36 859 44 194 48 219 87 729 88 424 292 727 336 808

-4% +39% +19% +11% 0% +11%

-1% +34% +15% +9% +1% +15%

Komentarz: Dane GfK/Europanel raportowane do systemu EUMOFA pokazują, że na rynku ryb i produktów rybnych świeżych i wędzonych panuje ożywienie. Być może pandemia spowodowała jednak zwrócenie się części konsumentów w stronę zdrowej żywności? Liderami wzrostów, którzy ciągną całą sprzedaż – zarówno pod względem ilościowym, jak i wartościowym – są ryby łososiowate. Łososie odnotowały w ciągu roku niemal 40% przyrosty i to mimo tylko niewielkiego spadku cen. Podobnie pstrągi, które mają niemal 20% wzrost wolumenowo. Na wyniki sprzedaży ryb łososiowatych nie wpłynął negatywnie Wyk. 2. Walumen zakupów przez gospodarstwa domowe świeżych i wędzonych nawet dość zimny maj i słaby sezon grillowy. Reszta ryb – raczej w stagnałososi oraz pstrągów, w ostatnich 6 latach, wg Europanel dla EUMOFA. Okresy cji, ale bez spadków. dwunastomiesięczne do maja danego roku. teka

Średnie ceny pierwszej sprzedaży ryb bałtyckich: kwiecień 2021 (zł/kg) – ostatnie dostępne dane Świnoujście: Szproty 1,02 Śledzie 2,05

Dziwnów: Śledzie 2,58

Kołobrzeg: Szproty 0,98 Stornie 0,96 Śledzie 1,55 Dorsze 9,55

Ustka: Szproty Śledzie Stornie Łososie

0,91 1,41 0,95 26,44

Łeba: Śledzie

źródło: EUMOFA

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

0,90

Władysławowo: Stornie 0,88 Śledzie 0,91 Szproty 0,96

Hel: Stornie 0,85 Szproty 0,87 Śledzie 0,92

Rynek Rybny

Sprzedaż bezpośrednia produktów z pstrąga (sprzedaż detaliczna w gosp. rybackich) — sierpień 2021 Region / cena w zł/kg

cały/żywy

patroszony

filety / płaty

wędzony

północno–wschodni północno–zachodni południowo–wschodni południowo–zachodni średnia minimalna

21,50 21,00 20,50 19,53 20,72 15,00

27,00 27,50 – 22,00 25,00 16,00

38,00 – – – 38,00 38,00

39,00 40,67 46,00 40,50 41,00 31,00

Sprzedaż bezpośrednia ryb słodowodnych (sprzedaż detaliczna w gosp. rybackich) — sierpień 2021 Region

Ceny sprzedaży ryb w zł/kg Karp Sielawa Sieja Szczupak Sandacz

Okoń Węgorz Jesiotr Płoć Leszcz

Lin

Amur Tołpyga

płn.–wsch.

16,00 27,80

27,33

18,60

38,33

14,64

96,25

32,00

4,93

6,23

18,60

płn.–zach.

16,67 18,00

20,00

14,25

23,25

12,00

72,50

34,33

6,38

7,75

15,63 16,00

płd.–wsch.

14,50

–

22,67

–

31,00

–

8,00

płd.–zach.

14,23

–

29,50

–

98,00

34,50

–

Średnia

15,17 25,00

24,40

19,54

29,71

13,68

89,71

33,33

5,45

6,88

Minimalna

10,50 16,00

20,00

10,00

18,00

6,00

70,00

30,00

2,00

1,60

–

11,00

19,50

13,33

10,00

27,50

19,50 13,73

10,00

25,00

17,68 14,13

11,00

23,50

13,50 10,00

10,00

19,00

–

Sum

Ceny w kanale cash & carry Aktualna cena pstrąga patroszonego, świeżego (Polska) — Makro Cash and Carry Gdynia: tydzień 29 / 2021: 21,99 zł/kg [EUMOFA]

Aktualna cena pstrąga patroszonego, wędzonego na gorąco (Polska) — Makro Cash and Carry Gdynia: tydzień 29 / 2021: 31,99 zł/kg [EUMOFA]

Wyk. 3. Ceny pstrąga patroszonego – świeżego i wędzonego – w półhurcie (Makro Cash and Carry, Gdynia), wg Eumofa Aktualna cena łososia hodowlanego (Norwegia), filet ze skórą, świeży — Makro Cash and Carry Gdynia:

Aktualna cena łososia hodowlanego (Norwegia), ryba patroszona, 2/3 kg — Makro Cash and Carry Gdynia:

tydzień 29 / 2021: 51,99 zł/kg [EUMOFA]

tydzień 29 / 2021: 29,99 zł/kg [EUMOFA]

Wyk. 4. Ceny łososi w półhurcie – patroszony i filety ze skórą (Makro Cash and Carry, Gdynia), wg Eumofa

Ceny łososia hodowlanego w Norwegii (euro/kg) Ceny spot łososia atlantyckiego: tydzień 34 / 2021 [Fish Pool]: 5,08 euro/kg zmiana — 12 miesięcy: +9% zmiana — 24 miesiące: +8% zmiana — 36 miesiący: –2%

Wyk. 5. Ceny spot łososi patroszonych na aukcji w Nowegii, wg Fish Pool (FPI Oslo, euro/kg)

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Technologia przemysłu rybnego

Przegląd powiadomień RASFF

BEZPIECZNA ŻY ŻYWNOŚĆ WNOŚĆ

ŚWIATO

OD WIDEŁ DO WIDEL CA WIDELCA ZNANIE EU W

yc ie

‫ؘ‬ kc ja

CHRON I

‫ؘ‬M

PEŁNA HIGIENA

ES LIN

E PRZEZ CID ON

& Dezynf

CID LINES Sp o.o. | ul Świerkowa 20 Sp.. z o.o. ul.. Świerkowa 64-320 N iepruszewo/Buk Niepruszewo/Buk T +48 61 896 81 90 | F +48 61 896 81 93 biur o@cidlines.pl | www.cidlines.pl www.cidlines.pl biuro@cidlines.pl

W okresie od 1 lipca 2021 r. do 31 sierpnia 2021 r. w systemie RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach) zamieszczono 87 notyfikacji dotyczących wykrytych zagrożeń bezpieczeństwa żywności odnoszących się do ryb, produktów rybnych oraz innych owoców morza (mięczaki, skorupiaki), z czego 52 określonych zostało jako „poważne ryzyka”. Dwa alerty dotyczyły produktów rybneych wyprodukowanych w Polsce, a trzy – produktów wprowadzanych na polski rynek. 7 lipca 2021 r. polskie służby graniczne zakwestionowały bezpieczeństwo zdrowotne blanszowanych krewetek z Indii. Zbadana partia zawierała śladowe ilości (0,115 µg/kg) antybiotyku chloramfenikolu. 22 lipca 2021 r. polska inspekcja zakwestionowała partię tuńczyków żółtopłetwych z Hiszapanii, ze względu na zbyt wysoki poziom rtęci. 23 lipca 2021 r. Włochy zgłosiły do systemu wykrycie ciał obcych w wędzonym norweskim łososiu z Polski. 10 sierpnia Francuzi zakwestionowali jakość łososia wędzonego, przywiezionego z Niemiec, pochodzącego z polskiej przetwórni. Partia zawierała poniżej 10 CFU/g bakterii Listeria monocytogenes. Nie zdecydowano o nadaniu temu powiadomieniu statusu „poważny”. 26 sierpnia 2021 r. Polska poinformowała o zatrzymaniu partii mrożonych morszczuków z Urugwaju, ze względu na skażenie pasożytami (nicienie Anisakis).

W pięciu innych przypadkach niż wymieniony powyżej przedmiotem notyfikacji były partie zawierające nadmierne ilości bakterii Listeria monocytogenes. Produkty pochodziły z Litwy, Łotwy, Rumunii oraz Turcji. Osiem partii ryb skażonych było nicieniami Anisakis. W większości były to ryby z łowisk marokańskich. W jednym przypadku (krewetki zimnowodne Pandalus borealis z Norwegii), zgłoszono przekroczenie poziomu arsenu (zgłoszenia dokonała Estonia). Aż 12 przebadanych partii miało niedopuszczalnie wysoki poziom kadmu. Dotyczyło to m.in. głowonogów z różnych łowisk oraz włóczników ze Sri Lanki. 15 partii produktów rybnych miało natomiast podwyższony poziom rtęci – jak zawsze były to głównie ryby tuńczykowate, włócznikowate i żaglicowate. W pięciu przypadkach zakwestionowano zastosowanie kwasu askorbinowego lub kwasu beznzoesowego dla przedłużenia świeżości tuńczyków (Indie i Hiszpania). Analogicznie pięć partii krewetek zostało utrwalonych nadmiernymi ilościami siarczynów. 5 partii produktów rybnych wycofano z rynku ze względu na wysoki poziom histaminy – były to w czterech przypadkach tuńczyki, w jednym przypadku – tuńczyk. W jednym z przypadków – w Hiszpanii, doszło do poważnego zatrucia pokarmowego, w efekcie spożycia nieświeżego tuńczyka. teka

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Akwakultura

Rytwiańskie święto karpia i wina, czyli co ma wino do karpia?

Gospodarz spotkania Wacław Szczoczarz

I tym razem okazało się, że połowa sukcesu na imprezach plenerowych, to pogoda, a ta dopisała doskonale. O resztę zadbało Gospodarstwo Rybackie Rytwiany. Najważniejsze to oczywiście lokalizacja – miasteczko karpiowo-winiarskie rozlokowano tuż przy grobli, z widokiem na stawy. Organizatorzy powtórzyli formułę sprzed 2 lat połączenia dwóch pasujących do siebie smaków: karpia i wina, polskiego wina. – Karp na ziemiach polskich, to wiadomo, ma ugruntowaną historycznie pozycję, a co do wina, to jakiś czas temu zaczęła się moda na polskie wino, na zakładanie winnic i to jest rosnące zjawisko. Ma to związek między innymi ze zmianami klimatycznymi. Obecne sezony są znacznie cieplejsze niż te, powiedzmy, 20-30 lat wstecz – mówi Wacław Szczoczarz, właściciel firmy rybackiej z Rytwian i założyciel niewielkiej winnicy „Carolus” zlokalizowanej na południowym wschodzie świętokrzyskiego, którą teraz z niemałymi sukcesami prowadzi syn Paweł. – Potęgą winiarską nasz kraj raczej nigdy nie będzie, ale robimy już dobre wino na poziomie światowym. Winiarstwo oczywiście idzie swoją ścieżką, a karpiarstwo… swoją. Karp jest ostatnio doceniany i to jest zasługa przede wszystkim promocji. Do tego dochodzą większe możliwości

Można było złowić taaakie karpie

dostarczania na rynek karpia w różnej formie. Gospodarstwa rybackie coraz więcej inwestują w sprzedaż bezpośrednią i dostarczanie świeżej ryby na rynki lokalne i regionalne w „krótkim łańcuch dostaw”. Zyskuje na tym jakość surowca i zadowolenie klientów. Zresztą konsumenci lubią kupować od znanych dostawców, lubią, gdy towar podaje im ten sam, znany od lat sprzedawca. A apropos naszego święta karpia i wina, to w Rytwianach staramy się, aby te dwa, wydawało by się oddzielne nurty, łączyć i wspierać jeden drugim. Według opinii odwiedzających tę imprezę, to bardzo dobrze się komponuje.

Jak się bawić, to się bawić… Oprócz przyrządzanego na miejscu karpia, oprawę rozrywkową zapewniło Towarzystwo Promocji Ryb. Tuż obok namiotów kulinarnych „Pana Karpia”, rozłożony był ogromny basen, gdzie można było popływać na dmuchanych kajakach i przede wszystkim wejść do wielkiej kuli, koziołkując w niej po tafli basenu. Obok zlokalizowany był „dmuchaniec” skąd dochodziły radosne śmiechy skaczących dzieciaków. Do obu atrakcji ustawiały się długie kolejki chętnych. Jednak chyba nic nie przebiło ustawionego przez organizatorów rodeo, gdzie trzeba było się utrzymać na grzbiecie… karpia. To były emocje.

Wino, ryby, wykłady i śpiew W pewnym oddaleniu od dziecięcego zgiełku, rozstawione były namioty winiarzy. Przedstawiciele kilku winnic z regionu prezentowali swoje wyroby, a goście oddawali się smakowitej degustacji. Moż-

Niełatwe ujeżdżanie karpi...

Równie dużą popularnością cieszyły się dania z karpi i degustacje win

na było porównać bukiety smaków, od tych bardziej „szorstkich”, do łagodnych. Wielu zwiedzających wyjechało z Rytwian nawet z kilkoma butelkami rozmaitego polskiego wina. Można było też spróbować doskonale przyrządzonego karpia z firmy Smolin Fish, a także serwowanej przez gospodarzy zupy rybnej i słynnego wędzonego rytwiańskiego karpia. W trakcie imprezy odbyły się także zawody wędkarskie – zwycięzca osiągnął wynik 23,85 kg; zwiedzanie stawów; pokazy wędzenia i wykład o karpiu w wykonaniu niezastąpionego dr. Mirosława Kuczyńskiego. Promowana była też książeczka „Pana Karpia” pt. Z patelnią dookoła świata. Wraz z pierwszą mgłą, nad rytwiańskimi stawami rozległa się nastrojowa muzyka w wykonaniu zespołu gitarowego – klimatyczne podsumowanie imprezy o niezapomnianej atmosferze. Zbigniew Szczepański

Wykład dr. Mirosława Kuczyńskiego

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Artykuł promocyjny

Stawiamy na jakość i rzetelność wła ś ci cie li Fa ir Fish Sp. z o.o. to 7 go spo darstw ry bac kich o po wierzch ni ok. 1700 ha lu stra wo dy i pro duk cji na po zio mie 1 200 000 kg ry by han dlo wej rocz nie. Jed ną z głów nych za let na szej fir my jest wła śnie ca ło rocz ny do stęp do ryb słod ko wod nych. Głów nie kar pia, ale rów nież amu ra, tołpy gi, je sio tra, san da cza, szczu pa ka czy ka ra sia.

Za kład Prze twór stwa Ryb ne go Fair Fish Sp. z o.o., któ ry swo ją siedzi bę ma w wo je wódz twie opol skim (w miej sco wo ści Lub sza), to sto sun ko wo mło da fir ma, któ ra rozpo czę ła swo ją dzia łal ność w 2018 r. Jed nak, dy na micz nie roz wi ja się, dzię ki cze mu zdo ła ła zna leźć swo je wła ści we miej sce na ryn ku ryb słod ko wod nych. Na sze pro duk ty tra fia ją do naj więk szych sie ci han dlo wych w Pol sce, speł nia jąc naj wyż sze stan dar dy ja ko ś cio we. Wła ści cie la mi prze twór ni są ho dow cy ryb, co gwa ran tu je sta ły do stęp do naj wyż szej ja ko ści su row ca, nie za leż nie od wa run ków ryn ko wych oraz wią że się z peł ną iden ty fi kal no ścią i od po wie dzial nością za pro dukt koń co wy. Ideą stwo rze nia pro fe sjo nal nej prze twór ni za ra ził ko le gów je den z udzia łow ców, któ ry za uwa żył taką po trze bę ryn ko wą już wie le lat te mu, kie dy jesz cze nikt z ry ba ków na wet o tym nie my ślał. Ta sa ma oso ba jest rów nież po my sło daw cą in ne go bar dzo uda ne go przed się wzię cia ry bac kie go, o ogól no pol skim dziś za się gu. Udzia łow ców po łą czy ła wspól na pa sja do ho dow li naj zdrow szej pol skiej ry by, ja ką nie wąt pli wie jest karp, słusz nie na zy wa ny „kró lew skim”. Obec nie ka pi tał su row co wy

Ko lej ną bar dzo moc ną stro ną Fa ir Fish jest peł na pa sji mło da ka dra za rzą dza ją ca oraz pro fe sjo nal na, bar dzo za an ga żo wa na gru pa pra cow ni ków pro duk cji. Spe cja li zu je my się w pro duk cji świe żych ele men tów z wyżej wy mie nionych ryb, tj. ryb pa tro szo nych, pła tów, fi le tów, tusz czy dzwonek. Zdol ność pro duk cyj na za kła du, od no szą ca się do ilo ści prze twa rza ne go su row ca to po nad 150 ton ty go dnio wo w se zo nie. Na to miast w cią gu ro ku chęt nie po dej mie my współ pra cę rów nież z in ny mi pro fe sjo nal ny mi pod mio ta mi z bran ży. Na sze pro duk ty pa ku je my we dług po trzeb i wy ma gań klien ta w sty ro bok sy lub w tac ki MAP. Dys po nu je my naj wyż szej ja ko ści urzą dze niami do pa ko wa nia w at mos fe rze mo dy fi ko wa nej (MAP), a tak że sprzę tem do wa że nia i ety kie to wa nia już spa ko wa ne go pro duk tu. Ja kość jest gwa ran tem po wo dze nia na sze go przed się bior stwa dziś i w przy szło ści ja ko za ufa ne go do staw cy ele men tów ryb świe żych, a tak że uzna na jest za fun da men tal ny czyn nik za pew nie nia sa tys -

fak cji klien ta i prze wa gi kon ku ren cyj nej. Przed się bior stwo re ali zu je po li ty kę ja ko ści po przez wdro że nie sys te mu za rzą dza nia ja ko ścią i cią głe je go do sko na le nie. Fa ir Fish Sp. z o.o. po sia da cer ty fi kat IFS z wy so ki mi wy ni ka mi sys te mu, dosko na lo ne go od 3 lat. Certyfikat IFS wzmac nia za ufa nie odbiorców, dla któ rych bez pie czeń stwo i ja kość pro duk tu są bar dzo waż ne. Cer ty fi ko wa ny sys tem dzię ki sys te ma tycz nej ana li zie i nad zo ro wi nad pro ce sa mi da je rów nież wyż sze bez pie czeń stwo pro duk tu i mniej sze ry zy ko od po wie dzial no ści za pro dukt. Go spo dar stwa rybackie wła ś- ci cie li oraz prze twór nia są pod ści słą ca ło rocz ną kon tro lą in spek cji we te ry na ryj nej. Ce lem na sze go dzia ła nia jest speł nie nie ocze ki wań klien ta, w za kre sie do star cza nia ryb świe żych, sta no wią ce pod sta wę do trwa łe go roz wo ju, miej sca na ryn ku i wi ze run ku fir my. Do dat ko wo, w ce lu za pew nie nia klien tom ocze ki wa ne go po zio mu ja ko ści, na sze wy ro by speł nia ją wy ma ga nia obo wią zu ją cych prze pi sów pra wa, hi gie ny, ety ki oraz ochro ny śro do wi ska. Na szą de wi zą jest dłu go ter mi no wa współ pra ca z klien ta mi. Usa tys fak cjo no wa ny klient, któ ry wra ca do nas z ko lej ny mi za mó wie nia mi sta no wi dla nas naj więk szą na gro dę. Nie bo imy się wy zwań, z chę cią sta ra my się spro stać wszyst kim wy ma ga niom. Ma my w swo im ze spo le do świad czo ne go han dlow ca, któ ry zna trud ny ry nek ryb ny, za rów no od stro ny ocze ki wań pol skich kon su men tów, jak i klien tów hur to wych oraz sie cio wych. Serdecznie zapraszamy do współpracy.

Fa ir Fish Sp. z o.o. 49-313 Lub sza, ul. Brze ska 3B tel. 602 753 719 tel. 531 695 169

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Akwakultura

Pan Karp na fali

Te go rocz na ak cja pro mo cyj na „Pan Karp na fa li” wy star to wa ła 24. lip ca w Ko ło brze gu na sta dio nie miej skim przy oka zji świet nie zor ga ni zo wa ne go me mo ria łu spor tow ców klu bu Ko twi cy Ko ło brzeg. Na po cząt ku im pre zy dru ży na pił kar ska Przy ja ciół Pa na Kar pia ro ze gra ła po ka zo wy mecz z re pre zen ta cją Or ga ni za cji Ry ba ków Ło dzio wych z Ko ło brze gu. W tym cza sie przy wej ściu na sta dion po wsta ło ca łe mia stecz ko pro mo cyj ne Pa na Kar pia. Przy na mio tach, dzie ci wraz z ro dzi ca mi, uczest ni czy li w kon kur sach i pro mo cji no wej książ ki wy da nej przez To wa rzy stwo Pro mo cji Ryb pt. Z patelnią

dookoła świata. Tuż obok, ku charz pro wa dził po ka zy fi le to wa nia ryb i edu ko wał jak z kar pia przy go to wać ory gi nal ne i smacz ne po tra wy, ale naj waż niej szym ele men tem tych lek cji, by ła oczy wi ście de gu sta cja ryb nych po traw. Za ja da no się zu pą ryb ną, fa wor ka mi z kar pia, pasz te tem, ro la dą i pie ro ga mi. Dzie ci mo gły się też wy sza leć do wo li na wod nym pla cu za baw z ku la mi i łód ka mi w wiel kim ba se nie o po wierzch ni 100 m2. W tym cza sie w sa li kon fe ren cyj nej sta dio nu od by ły się pre lek cje nt. sta wów kar pio wych w eko sys te mie i krót kie go łań cu cha do staw od sta wu do sto łu. Towarzystwo Promocji Ryb

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Akwakultura

Wiadomości ze świata akwakultury Australia: Social media kontra akwakultura Au stra lij ska in sty tu cja ba daw cza zaj mu ją ca się ry bo łów stwem okre śli ła me dia spo łecz no ścio we ja ko za gro że nie dla roz wi ja ją ce go się prze my słu akwa kul tu ry w kra ju, twier dząc, że wpły wo we oso by mo gą pod wa żyć za ufa nie do bran ży za po mo cą dez in for ma cji. We wnio skach z fe de ral ne go do cho dze nia w spra wie prze my słu o war to ści 1,5 mi liar da do la rów, Fi she ries Re se arch and De ve lop ment Cor po ra tion stwier dzi ła, że kam pa nie na plat for mach ta kich jak Fa ce bo ok i Twit ter sta no wią za gro że nie dla re pu ta cji pro du cen tów. Su ge stia po ja wia się, gdy część bran ży – w szcze gól no ści ho dow cy ło so sia z Ta sma nii – sta ją w ob li czu co raz więk szej kon tro li nad swo imi da ny mi spo łecz ny mi i śro do wi sko wy mi. W tym ro ku pro du cen ta mi ło so sia wstrzą snę ły za rzu ty za war te w książ ce „To xic” na pi sa nej przez zna ne go au to ra Ri char da Fla na ga na, któ re go twier dze nia wy wo ła ły fa lę ak tyw no ści w me diach spo łecz no ścio wych. Po po dob nych ata kach na bran żę pięć lat te mu po ja wi ły się oba wy do ty czą ce ho dow li ło so sia. FRDC stwier dzi ła, że zmie nia ją ce się wy ma ga nia kon su men tów i spo łe czeń stwa sta no wią szan sę dla pro du cen tów akwa kul tu ry, ale si ła me diów spo łecz no ścio wych wska zu je, że ist nie ją rów nież za gro że nia. Za gro że niem, któ rym na le ży się za jąć, jest dez in for ma cja kon su men tów ze stro ny wpły wo wych me diów spo łecz no ścio wych, któ re mo gą sta no wić za gro że nie dla re pu ta cji ryn ku pro duk tów z ho dow li – na pi sa ła kor po ra cja w swo im oświad cze niu. „[Nie prze my śla ne wpi sy] mo gą zmniej szyć za ufa nie spo łecz no ści i wspar cie dla prze my słu akwa kul tu ry w opar ciu o nie do kład ne in for ma cje”. Do cho dze nie pro wa dzo ne przez Sta ły Ko mi tet ds. Rol nic twa i Za so bów Wod nych, któ re mu prze wod ni czy li be ral ny po seł Rick Wil son, ba da spo so by roz wo ju au stra lij skie go prze my słu akwa kul tu ry. We dług FRDC akwa kul tu ra jest 42

naj szyb ciej roz wi ja ją cym się prze my słem spo żyw czym na świe cie, war tym 243 mi liar dy do la rów i do star cza ją cym po nad po ło wę owo ców mo rza spo ży wa nych przez lu dzi. Za uwa ża jąc, że prze mysł znacz nie się roz wi nął w ostat nich la tach, kor po ra cja stwier dzi ła, że au stra lij ska akwa kul tu ra sta no wi ła mniej niż 1 pro cent świa to wej pro duk cji. Mi mo to stwier dził, że au stra lij scy pro du cen ci ma ją du że moż li wo ści, szcze gól nie na ryn kach o wyż szej war to ści, ta kich jak ło soś atlan tyc ki, bar ra mun di i ostry gi. Do da je rów nież, że cho ciaż więk szość akwa kul tu ry od by wa ła się na wo dach sta no wych, to rząd w Can be rze mo że po móc po przez uspraw nie nia w wy da wa niu po zwo leń śro do wi sko wych i otwar cie wód Wspól no ty Na ro dów da lej od lą du. Au stra lij ska akwa kul tu ra kon cen tru je się na pro duk tach pre mium, któ re ge ne ru ją znacz ną war tość eko no micz ną – za uwa żył FRDC. Pod czas gdy prze mysł ho dow li ło so sia atlan tyc kie go jest już naj więk szym prze my słem pier wot nym na Ta sma nii, to po zo sta łe sek to ry akwa kul tu ry, w po rów na niu z in ny mi bran ża mi rol no -spo żyw czy mi, sta ją się zna czą cy mi uczest ni ka mi w war to ści au stra lij skie go rol nic twa. Do cho dze nie par la men tu fe de ral ne go zbie ga się z gwał tow nym wzro stem za in te re so wa nia i in we sty cja mi w au stra lij ską akwa kul tu rę ze stro ny in we sto rów o „głę bo kich kie sze niach”. Wśród nich jest naj bo gat szy czło wiek Au stra lii, An drew For rest, któ ry pla nu je zo stać głów nym pro du cen tem sko ru pia ków i ryb, a tak że chce prze jąć kon tro lę nad ho dow cą ło so sia z Ta sma nii, fir mą Hu on. Z dr For re stem kon ku ru je bra zy lij ska fir ma JBS, któ ra jest naj więk szym na świe cie prze twór cą mię sa. Jed no cze śnie pla ny roz wo ju naj więk szej na świe cie ho dow li kre we tek w kil ku miej scach w za chod niej Au stra lii i na Te ry to rium Pół noc nym wspie ra ta smań ski przed się bior ca Jan Ca me ron. W swo im oświad cze niu Hu on

Aqu acul tu re, na pi sa ła, że bran ża jest za gro żo na ne ga tyw ny mi re ak cja mi, po nie waż nie uda ło jej się od po wied nio po in for mo wać opi nii pu blicz nej o na uko wych za le tach ho dow li ło so sia. Hu on za su ge ro wał rów nież, że nie pew ność co do te go, w ja kich ob sza rach na stą pi roz wój akwa kul tu ry, „do pro wa dzi ła do za mie sza nia i sprze ci wu ro sną ce go w nie któ rych spo łecz no ściach”. Fir ma ostrze ga ła przed kon se kwen cja mi „sła bych” prak tyk bez pie czeń stwa bio lo gicz ne go, mó wiąc, że ta kie nie po wo dze nia spo wo do wa ły „ka ta stro fal ny upa dek prze my słu” w in nych kra jach po przez roz prze strze nia nie się cho rób ryb. Prze mysł ho dow li ło so sio wa tych ma zna czą cy wkład w go spo dar kę i spo łecz ność Ta sma nii i gwa ran tu je roz sąd ną, od po wied nią po li ty kę, re gu la cje i pla no wa nie, któ re są opar te na naj lep szej wie dzy na uko wej. Obec nie te in for ma cje nie zo sta ły od po wied nio prze ka za ne więk szej spo łecz no ści za rów no przez rząd, je go agen cje, jak i in sty tu cje na uko we. [Stwa rza to] nie po trzeb ne i nie uza sad nio ne oba wy spo łecz no ści, któ re mo gą pro wa dzić do jesz cze więk szej licz by zbęd nych re gu la cji i do dat ko wych kosz tów prze strze ga nia prze pi sów. Na sza bran ża ma więk sze ob cią że nie zwią za ne z za pew nie niem zgod no ści z pra wem niż więk szość, je śli nie wszyst kie, po zo sta łe dzia ły pro duk cji w kra ju. Z dru giej stro ny Li sa -Ann Ger sh win, bio log mor ski, wcze śniej pra cu ją ca w CSIRO, oraz Da in Bol well z Uni wer sy te tu Ta sma nii, po wie dzie li, że prze mysł ho dow li ło so sia znaj du je się „na roz dro żu”. Twier dzą, że cho ciaż ist nie ją „po zy tyw ne aspek ty ho dow li ło so sia”, do tej po ry wią za ło się to z nie do pusz czal ny mi kosz ta mi śro do wi sko wy mi i do bro sta nu zwie rząt. Dr Ger sh win i dr Bol well ar gu men to wa li, że bran ża ma w tej chwi li chwiej ne pod sta wy, a wzrost bez sta bi li za cji tej pod sta wy spra wi tyl ko, że sy tu acja sta nie się jesz cze bar dziej nie pew na. cdn strona 44

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

LET’S GROW

TOGETHER

;=73/-). .%/3ː'- PASZE DLA RYB

%00)6 %59% 4SPWOE 7T ^ S S x 2S˴]ROS x '^EVRE (ʇFVɸ[OE x 8IP x *E\ biuro@aller-aqua.pl · www.aller-aqua.pl

Akwakultura Im szyb ciej roz wi ja się prze mysł, tym wię cej go spo darstw, tym wię cej sa dzów w go spo dar stwie, a im wię cej ryb w sa dzu, tym szyb ciej de gra du je się sie dli sko. I im szyb ciej sie dli sko ule ga de gra da cji, tym

wię cej ryb nie tra fia do ubo ju – na pi sa li. Co wię cej, dr Ger sh win i dr Bol well po wie dzie li, że wspar cie bran ży ze stro ny kon su men tów mo że szyb ko prze ro dzić się w po rzu ce nie. Kon su men ci są ka pry śni,

a więk szość spo ży wa ją cych ło so sie trosz czy się o zrów no wa żo ny roz wój, świe żość i zdro wot ność – po wie dzie li. I ro śnie świa do mość wad bran ży, co z ko lei wpły wa na jej dłu go ter mi no wą ren tow ność.

Norwegia: Akwakultura dorsza rośnie w siłę Nor cod i pro du cent na ryb ku Ha v lan det Ma rin Yn gel po łą czy li si ły w 50-50 jo int-ven tu re Ha vlan det Nor cod AS, aby zbu do wać no wy za kład we Florø, któ ry ma kon ce sję rzą do wą na pro duk cję 24 mi lio nów na ryb ku dor sza rocz nie i bę dzie go to wy do wy da nia pierw szej par tii ma te ria łu je sie nią 2022 r. Trwa ją już pra ce bu dow la ne i z tej oka zji z Oslo przy le ciał nor we ski mi ni ster ry bo łów stwa. Po now ne sku pie nie się na ho dow li dor sza jest ogrom ne. Bio rąc pod uwa gę ulep sze nia wpro wa dzo ne w ho dow li i me to dach pro duk cji, ho dow la dor sza ma te raz znacz nie lep szy punkt wyj ścia do opła cal nej pro duk cji niż w prze szło ści. Akwa kul tu ra na lą dzie rów nież mo że wnieść istot ny wkład, za pew nia jąc bar dziej sta bil ny do stęp do su row ca. Otwie ra no we moż li wo ści ca ło rocz ne go za trud nie nia dla spo łecz no ści lo kal nych, co jest szcze gól nie waż ne dla po wstrzy ma nia ich przed wy pro wa dza niem się. To wspa nia ły dzień i świet na in we sty cja w ho dow lę dor sza. W peł ni po pie ram wszyst kich, któ rzy to ro bią – po wie dział nor we ski mi ni ster ry bo łów stwa Odd Emil In ge brit sen pod czas ofi cjal nej ce re mo nii wmu ro wa nia ka mie nia wę giel ne go w ze szłym ty go dniu. Ha vlan det ma 20-let nie do świad cze nie w ho dow li lą do wej i pro duk cji na ryb ku dor sza, ale jesz cze kil ka lat te mu nie miał na byw ców na ten pro dukt. Kon ty nu owa li swój pro gram tyl ko z opty mi zmu, że ry nek kie dyś po wró ci. Wraz z przy by ciem Nor co da wiatr się zmie nił, a do stęp do wy star cza ją cej ilo ści na ryb ku dor sza dla ho dow li na du żą ska lę stał się więk szym wy zwa niem. Fir ma obec nie roz mna ża siód mą ge ne ra cję dor sza, z bar dzo po zy tyw ny mi zmia na mi w każ dym po ko le niu. Dorsz jest te raz oswo jo ną ry bą o do sko na łych ce chach ho dow la nych i ge ne ty ce, co od zwier cie dla sil ną wia rę part ne rów w dor sza ja ko głów ne go no we go ga tun ku akwa kul tu ry. 44

In we sty cja w no wy za kład pod cho wal ni czy ma na ce lu za pew nie nie prze wi dy wal nych do staw na ryb ku dla obu firm w przy szło ści, przy jed no cze snym za pew nie niu moż li wo ści zwięk sze nia sprze da ży in nym gra czom na ryn ku. To klu czo wy ka mień mi lo wy dla Ha vlan det. Ho dow lę dor szy roz po czę li śmy w 2000 ro ku i dzię ki en tu zja zmo wi i po świę ce niu na sze go ze spo łu po czy ni li śmy ogrom ne po stę py za rów no pod wzglę dem tem pa wzro stu, jak i zdro wia ryb. Je śli wszyst ko pój dzie zgod nie z pla nem, chce my rów nież wy bu do wać lą do wy za kład pro duk cyj ny dla na ryb ku i ryb prze zna czo nych do spo ży cia. Je ste śmy na praw dę szczę ś li wi, że mo że my współ pra co wać z Nor co dem nad pierw szą fa zą więk szej eks pan sji w Fjord Ba se i je ste śmy dum ni, że mo że my wspie rać ich w tchnię ciu no we go ży cia w ho dow lę dor sza – po wie dział Ha lvard Ho vland, dy rek tor za rzą dza ją cy Ha vlan det. Nor cod z ko lei chce być pierw szym na świe cie pro du cen tem na ska lę prze my sło wą od po wie dzial nej ho dow li dor sza ja ko źró dła zdro we go, zrów no wa żo ne go biał ka. Jej far my mor skie znaj du ją się w środ ko wej Nor we gii z ide al ny mi wa run ka mi wod ny mi do pro duk cji ryb naj wyż szej ja ko ści. Fir ma by ła no to wa na na ryn ku Eu ro next Growth w Oslo w 2020 ro ku i jest za an ga żo wa na w two rze nie idei

„błę kit ne go oce anu”, czy li ho dow li przy mi ni mal nym wpły wie na śro do wi sko, jed no cze śnie wspie ra ją cej lo kal ne spo łecz no ści. Bu do wa te go zu peł nie no we go za kła du jest waż nym kro kiem dla Nor cod na na szej dro dze do osią gnię cia wiel ko ści pro duk cji na po zio mie 25 000 ton świe że go dor sza ho dow la ne go w nad cho dzą cych la tach. To tak że ce men tu je na szą współ pra cę z Ha vlan det – po wie dział pre zes za rzą du Nor cod, Ma rit Sol berg. Dy rek tor ge ne ral ny Nor cod, Chri stian Ri ber, do dał: Aby ho dow la dor sza od nio sła suk ces, klu czo we jest roz po czę cie od ryb o naj lep szej moż li wej bio lo gii i naj wyż szej ja ko ści na ryb ku. Ten no wy obiekt za pew ni naj lep szy moż li wy punkt wyj ścia dla na szych cy kli pro duk cyj nych. Je ste śmy już bli sko na szych pierw szych ko mer cyj nych odło wów tej je sie ni i ca ły nasz ze spół nie mo że się do cze kać ge ne ro wa nia przy cho dów. Ma my so lid ne po ro zu mie nia z na byw ca mi na na szych ryn kach do ce lo wych, któ rzy z nie cier pli wo ścią ocze ku ją te go pro duk tu pre mium – pysz ne go świe że go dor sza ho dow la ne go do stęp ne go przez ca ły rok. W uro czy sto ści w Fjord Ba se uczest ni czy li rów nież przed sta wi cie le Spa re bank Sogn & Fjor da ne, któ ry współ fi nan su je no wy za kład, a tak że urzęd ni cy gmi ny i po wia tu.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Akwakultura

Polski Karp Sp. z o.o. Organizacja Producentów. Przedstawiamy naszych rybaków:

Tomasz Kujath Tony za jednym zamachem

Z akademika do Centrali Rybnej

Poznaniak z urodzenia, marzył od dzieciństwa o wyrwaniu się na morze. Obracał się za młodu wśród książek marynistycznych i w zasadzie wszystko było na dobrej drodze, bo ukończył Wydział Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności na Akademii Rolniczej w Szczecinie, ale z przyczyn rodzinnych wylądował… w poznańskiej Centrali Rybnej. Życie studenckie wspomina do dziś, a szczególnie intensywnie w trakcie regularnie odbywających się spotkań z kolegami z wydziału. Co ciekawe, doszli ostatnio do wniosku, że trzeba te „narady” zintensyfikować i organizują nie tylko rocznice ukończenia, ale też rozpoczęcia studiów. Mo gę się po chwa lić przej ściem przez stu dia bez choć by jed nej po praw ki. Mo że dla te go, że nie by łem „or łem”, to za wsze pcha łem się na pierw sze ter mi ny eg za mi nów. W ten spo sób za wsze mia łem wol ne wa ka cje. Szczę ście mi do pi sa ło rów nież w woj sku po stu diach, gdzie na ty le sła bo sły sza łem roz ka zy, że uzna no, iż w cy wi lu bę dzie ze mnie więk szy po ży tek – uśmiecha się Tomasz Kujath.

Pracę w rybactwie rozpoczął w 1978 roku w PGRyb Międzyrzecz na stanowisku ichtiologa. To była wówczas duża firma. W jej skład wchodziły gospodarstwa rybackie w Trzcielu, Dobiegniewie i Barnówku. W trzech podległych mu brygadach jeziorowych było wiele problemów, ale na pewno nie należał do nich zbyt towaru. Ryby rozchodziły się w mgnieniu oka nawet wtedy, gdy z 40-hektarowego jeziora złowili 40 ton tołpyg, w tym 27 ton za jednym zaciągiem. Sezonowo bardzo dobre pieniądze przynosiła sprzedaż węgorzy, ale najwięcej łowiliśmy wówczas leszczy. Trzeba było na pakę auta zabrać skrzynki z lodem i odbierać ryby z każdego odłowu na bieżąco. Ale nie zawsze było tak słodko. Były też i ciężkie momenty. Pewnego lata w stawie o powierzchni 18 hektarów, przy wysokiej temperaturze wody i gwałtownym spadku ciśnienia przed burzą, z braku tlenu usnęło 12 ton karpi. W latach 90. państwowe gospodarstwa rybackie zaczęły przechodzić do historii. Po usamodzielnieniu się filii dotychczasowego „kombinatu”, Tomasz Kujath zaczął kierować już samodzielnie zakładem w Międzyrzeczu

Morza szum…

W 2001 ro ku sta nę li śmy ja ko za ło ga pod ścia ną i mu sie li śmy szyb ko podjąć de cy zję, czy bie rze my spra wy w swo je rę ce, za kła da jąc spół kę pra cow ni czą i przej mu jąc od płat nie do tych cza so we mie nie pań stwo we, czy po zwo li my ko muś in ne mu zro bić to za nas – przypomina Tomasz Kujath. – Sy tu acja by ła ner wo wa, bo trze ba by ło tak że zna leźć in we sto ra stra te gicz ne go. Uda ło się, a przy oka zji zo sta łem pre ze sem i w tym ro ku ob cho dzi my 20-le cie dzia ła nia fir my. Na 10 je zio rach o łącz nej po wierzch ni

oko ło 460 ha odło wy są ra czej spo ra dycz ne. Kło po ty ka dro we, pro ble my z prze cho wa niem i dys try bu cją ryb je zio ro wych spo wo do wa ły, że obec nie pro wa dzi my go spo dar kę ukie run ko wa na na węd ka rzy. Po za tym ho du je my ry by na 150 ha sta wów. Nie są to ła twe do ob słu gi obiek ty. W więk szo ści opar te na wo dzie opa do wej, co w su chych la tach jest bar dzo po waż nym utrud nie niem. Sta wy prak tycz nie nie „od po czy wa ją”, ła pie my wo dę kie dy tyl ko jest oka zja i je za le wa my do mak sy mal ne go po zio mu. Nie ma cza su na ka pi tal ne re mon ty. W za sa dzie od mu la nie od by wa się pra wie wy łącz nie przy spusz cza niu wo dy pod czas odło wów. Nie uła twia pra cy rów nież sys tem pa cior ko wy sta wów, a tak że tor fo we pod ło że. Wszyst kie urzą dze nia pię trzą ce w ta kim te re nie bu do wa ło się kie dyś z drew na. Mi mo, że dę bo we, to w koń cu kres ich spraw no ści tech nicz nej też do bie ga kie dyś koń ca. Wła śnie te raz jest po ra na in we sty cje w tę in fra struk tu rę. Przez ostat nie ćwierć wie ku zmie ni ło się bar dzo wie le, ale naj bar dziej ry nek. Ko niecz no ścią sta je się prze twór stwo kar pi i dzia ła nie w więk szych gru pach. Pra ca w ry bac kim biz ne sie nie jest ła twa, za to bar dzo ry zy kow na. Mo że dla te go ża den z mo ich trzech sy nów nie za mie rza iść w mo je za wo do we śla dy – wyznaje Tomasz Kujath. – A ja sam? No cóż, gdy bym jesz cze raz za czy nał, mo że jed nak ru szył bym na mo rze. Wciąż gdzieś w gło wie sły szę je go szum. notował Zbigniew Szczepański fot. Jarosław Czerwiński Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. ul. 30 Stycznia 23 66-300 Międzyrzecz 95 741-23-71, 608-037-804 grybamcz@poczta.onet.pl www.gryba.pl

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Akwakultura

Polski Karp Sp. z o.o. Organizacja Producentów. Przedstawiamy naszych rybaków:

Grzegorz Stasiszyn bli, któ re na tor fo wym grun cie po pro stu „sia dły”. Na po cząt ku, po wiedz my staw o po wierzch ni 8 ha, za le wa łem je dy nie do 1,5 ha lu stra wo dy. Tak więc mi giem trze ba by ło uru cho mić dwie, omal non stop pra cu ją ce ko par ki. Z de sek zbi ja li śmy „ma te ra ce”, że by ko par ka na gą sie ni cach mo gła się utrzy mać na tym grzą skim, tor fo wym grun cie. Z cza sem stan tech nicz ny mo ich sta wów uległ zna czą cej po pra wie, a w kon se k wen cji wzro sła rów nież wy daj ność obiek tu. Pa mię tam sprze daż pierw szych kil ku ton na ryb ku. Pie nię dzy wy star czy ło nie tyl ko na czynsz dzier żaw ny. To by ła du ża sa tys fak cja. Du żo cza su też zaj mo wa ło mi do kształ ca nie się. Mi mo, że nie by ło wte dy In ter ne tu, to z ksią żek ry bac kich sta ra łem się ro bić pod bu do wę teo re tycz ną do mo jej no wej pro fe sji. Mia łem zresz tą du żo szczę ścia, bo jak to na zwać, że ni Przetarg va banque gdy nie za li czy łem ja kiejś du żej W połowie lat 90. pojechał na spawpad ki w pro duk cji. cer nad leśne stawy pod Krosnem Odrzańskim, a traf chciał, że kilka miesięcy później właśnie te stawy Studnia bez dna wystawiono na przetarg. Od razu Początki chowu ryb obfitowały postanowił stanąć w szranki w niespodzianki. Do dziś gospoo dzierżawę z opcją wykupu. darz wspomina odłów jednego ze Wspierała go w tym żona Bożena, stawów o powierzchni 8 ha. Ilości absolwentka wydziału Ochrony wpuszczonego narybku i skarmioWód i Rybactwa Śródlądowego nego zboża dawały nadzieję, że na ART w Olsztynie. Obiekt o po- powinno się z niego wyłowić nawierzchni wody około 125 ha jest wet 8 ton ryb. Rzeczywistość zrazu o tyle wdzięczny, że nie ma tu kło- wydawała się brutalna. Po opuszpotów z wodą. Z lotu ptaka stawy czeniu wody, na dnie odłówki bywyglądają jak trzy równoległe ryn- ło… 40 kg karpi, a na środku stawu ny, które w pewnym momencie się została tylko kałuża o powierzchni schodzą połączone największym dużego domu. No więc po wsta ło py ta nie, gdzie stawem gospodarstwa. Zasilanie po d zia ły się ry by, sko ro pa sza w wodę odbywa się z jednej strony skar mio na i nie by ło śnięć? Gdy by z rzeki Gryżynki, a z drugiej z jezioucie k ły do są sia du ją ce go ze sta ra albo z własnych źródeł. wa m i je zio ra, to też nie by ło by we Do dziś cho dzą plot ki, któ rych so ł o. Jak je odło wić z 25 ha nie ani nie po twier dzam, ani im nie za spusz c zal n e go zbior ni ka? Moż prze czam, że by łem tak głod ny ry na by ł o osi w ieć do resz ty – wspobac twa, że jesz cze przed prze tar mi na Grze gorz Stasiszyn. – Zna jo giem za ry bi łem ten obiekt – śmieje my ich t io l og pod po wie dział, że po się Grzegorz Stasiszyn. – Fak tem przed n i go s po d a rze wy cią ga li spo jest, że dość szyb ko do ro bi łem się wła sne go na ryb ku, choć nie wszyst kie sta wy da ło się od ra zu w peł ni za lać wo dą z po wo du gro 46

ro ryb wła śnie z te go tor fo we go doł ka. Po ży czy łem łódź, a bę dąc już na wo dzie chcie li śmy dłu gi mi drą ga mi spraw dzić jak jest głę bo ko, ale to by ła praw dzi wa stud nia bez dna. Za cią gnę li śmy sie cią po raz pierw szy i oczy zro bi ły mi się okrą głe ze zdzi wie nia – mat nia by ła peł na ryb. Osta tecz nie z tej nie wiel kiej dziu ry wy ło wi li śmy 9 ton kar pi (!). Mi mo, że ryb by ło wresz cie pod do stat kiem, to nie był to ko niec kło po tów. Prze cież łód ką z ry ba mi nie da ło się do pły nąć do brze gu przez to mo rze bło ta. Trze ba by ło ca ły ten ze staw wy cią gać wie le ra zy ze środ ka na brzeg i z po wro tem na li nach po przez spe cjal ne blocz ki. Do dziś mam przed oczy ma ten ob raz. By li śmy umo ru sa ni jak sto dia błów – śmieje się właściciel Grabina. – Ale wszyst ko do bre, co się do brze koń czy.

Marketing z głową

Dumą Grzegorza Stasiszyna po 26 latach gospodarowania na stawach w Grabinie jest nowatorskie urządzenie do wapnowania stawów. Jeden człowiek w ciągu dnia załatwia tyle, co poprzednio czterech i to w dwa dni. Dziś bar dzo waż ny jest mar ke ting, ale mar ke ting z gło wą. Gdy ktoś py ta o smak mo ich ryb, od po wia dam: karp, jak w każ dym go spo dar stwie, jest u mnie naj lep szy – chwali się Grzegorz Stasiszyn. Spośród trójki synów najstarszy Maciej zdobył rybackie wykształcenie i najbardziej wspiera ojca w hodowli. Od rybactwa nie stroni również o dwa lata młodszy Jarosław. no to wał Zbi gniew Szcze pań ski fot. Ja ro sław Czer wiń ski Gospodarstwo Rybackie Grabin B. i G. Stasiszyn Chyże 40, 66-600 Krosno Odrzańskie tel. 602-279-860 bgstasiszyn@wp.pl

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Akwakultura

Polski Karp Sp. z o.o. Organizacja Producentów. Przedstawiamy naszych rybaków:

Adrian Strzeszyński rwać do dużego miasta, to osiadła w księgowości firmy rybackiej w Miłosławiu i nie wyobrażała sobie innego życia. Wszystko u niej kręci się teraz wokół ryb. Na przy kład w cza sie odło wu lip ców ki, mo ja żo na sia da na becz ce i li czy ten dro biazg. Nie ma w tej dzie dzi nie lep sze go fa chow ca od niej. Ale to jesz cze nic, bo gdy ro bi my ob jazd sta wów „na kłu sow ni ków”, ona też je dzie i przy znam szcze rze, że to ja nie jed no krot nie mam więk sze oba wy niż mo ja żo na. W pod bram ko wych sy tu acjach jest bar dzo zde cy do wa na, no i dys po nu je nie za wod ną ko bie cą bro nią czy li mnó stwem szyb ko i gło śno wy po wia da nych słów. Na wet Cy ga nie za po mi na li ję zy ka w gę bie i mu sie li się zwi jać w po pło chu – z podziwem kiwa głową szef firmy.

Wskazówki Makłowicza Ryby na wyrywki

Z krwi i kości rybak, ale z wykształcenia… hodowca koni. Wychowany w gospodarstwie rybackim, którym kierował jego ojciec Roman Strzeszyński, od najmłodszych lat interesował się przyrodą. Tata od małego uczył go nazw wszystkich gatunków ryb. Po polsku i po łacinie znał je na wyrywki. Los okazał się jednak przekorny, bo wystarczyło, że gdy miał 11 lat, otwarto po sąsiedzku nową stajnię, a młody rybak na długie lata wsiąkł w koniarstwo po same uszy. In try go wa ło mnie zwie rzę, któ re jest prze po tęż ne, a da je się kie ro wać czło wie ko wi. Gdy wsia dłem pierw szy raz na ko nia, by łem krań co wo tym pod eks cy to wa ny i od te go się za czę ło. Co praw da wła ści ciel staj ni, gdy na po cząt ku mo jej ka rie ry za uwa żył, że w grun cie rze czy je stem stra chli wy, po wie dział, że dla mnie trze ba by ku pić osła. Ale nie zra zi łem się, prze ła ma łem te lę ki, no i do dziś uwa żam, że strach jest naj lep szym przy ja cie lem czło wie ka – uśmiecha się Adrian Strzeszyński. Gdy ojciec zauważył jego pasję, to mimo, że w głębi serca zapewne ubolewał, to jednak pomógł mu znaleźć szkołę z internatem o profilu hodowli koni i osobiście go do niej zawiózł. Później była jeszcze zootechnika w Poznaniu, kursy instruktora i sędziego zawodów konnych… Słowem komplet uprawnień w tej dziedzinie.

Kobieca broń

Ale fortuna kołem się toczy, bo dwa lata temu, gdy Adrian Strzeszyński miał 37 lat, ojciec zaproponował mu przejęcie rybackiej firmy w Miłosławiu. Sam miał przy tym wątpliwości, bo nie chciał syna wsadzić na minę – gospodarstwo dzierżawione z zasobów Skarbu Państwa miało czynsz, który delikatnie mówiąc, do niskich nie należał. Co ciekawe w decyzji o przejęciu rybackiego biznesu, pomogła żona obecnego prezesa, Natalia. Mimo, że kiedyś chciała się wy-

Gdy zaczął zarządzać gospodarstwem, postawił sobie kilka celów, z których najważniejszy to wykup majątku. Druga sprawa, to chciałby jak najwięcej karpi ze swoich stawów sprzedać poza okresem bożonarodzeniowym. Coraz bardziej realny staje się pomysł utworzenia łowiska dla wędkarzy wraz ze smażalnią ryb. Smażony będzie oczywiście lokalny karp, a na popitkę serwowane będzie między innymi piwo, ale oczywiście tylko piwo z lokalnego browaru w Miłosławiu. Zarówno karp z naszych stawów, jak i miejscowe piwo to dwie bardzo silne lokalne marki. W ubie głym ro ku za wi tał do nas Ro bert Ma kło wicz. Przyj rzał się na szej oko li cy i go rą co na ma wiał na otwar cie sma żal ni. Obie cał udo stęp nić swo je re cep tu ry na po tra wy z ryb i przy je chać na jej otwar cie. Ale przy znam, że in spi ra cję do tych dzia łań zna la złem w Stob nie u Ada ma Szar ka, gdzie jesz cze na dłu go przed wjaz dem na te ren go spo dar stwa, na po lnej dro dze, mu sia łem stać w dłu giej ko lej ce sma ko szy po traw z ryb słod ko wod nych. Je stem prze ko na ny, że te go ty pu przed się wzię cie przy czy ni się do dy wer sy fi ka cji do cho dów w mo jej fir mie – zwierza się prezes. – A prze cież jak tyl ko się gam pa mię cią, to w trak cie je sien nych odło wów i tuż po nich mój ta ta żył w cią głym stre sie. Mar twił się jak pój dzie sprze daż, któ ra przy złym ob ro cie spraw mo gła wpę dzić fir mę w ta ra pa ty na na stęp ne mie sią ce, a na wet la ta – wspomina Adrian Strzeszyński. Teraz młode pokolenie w Miłosławiu snuje coraz śmielsze plany na swoją rybacką przyszłość. no to wał Zbi gniew Szcze pań ski fot. Ja ro sław Czer wiń ski Gospodarstwo Rybackie Miłosław Sp. z o.o. Rybacka 1, 62-320 Miłosław tel. 61 438 20 91 www.rybymiloslaw.pl

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Akwakultura

Polski Karp Sp. z o.o. Organizacja Producentów. Przedstawiamy naszych rybaków:

Arkadiusz Karoń tach było na szczęście już tylko lepiej. Ta pra ca mnie nie mę czy, nad sta wa mi nie pa trzę na ze ga rek i nie cze kam nie cier pli wie na faj rant. Sen z po wiek spę dza ją mi je dy nie kor mo ra ny, któ re są u nas nie do opa no wa nia. Ma my pe cha, że ko lo nie lę go we tych pta ków są sto sun ko wo bli sko, więc wpa da ją się na jeść i… za raz zno wu wy pa da ją, nie da jąc się po dejść my śli wym – mówi właściciel gospodarstwa Oaza.

Portugalski desant

Ta praca mnie nie męczy

Od małego biegał z wędką nad brzegami Pilicy pod Koniecpolem. Zapewne ma niemało rybackich genów, skoro jego kuzynem jest znany w środowisku hodowców ryb Krzysztof Karoń. Jednak wykształcenie zdobył nie rybackie, a rolnicze i w tej branży pracował w wielkopolskich gospodarstwach rolnych do lat 90. ubiegłego wieku. W tym czasie rozpadły się państwowe gospodarstwa rybackie i wtedy zdecydował się kupić na przetargu niewielki obiekt stawowy o powierzchni 23 ha zlokalizowany w Bledzewie. Jak to często bywa u nowicjuszy, początkowo wszystko się udawało, więc postanowił pójść za ciosem i powiększyć gospodarstwo. Jednak czekała go tu mała lekcja pokory. W drodze przetargu przejął bardzo zaniedbany obiekt o powierzchni ok. 130 ha w miejscowości Trzciel-Odbudowa. Stawy były w zasadzie bez ryb, a pierwsze zakupy materiału zarybieniowego sprowadziły nieszczęście w postaci choroby karpi. Przez kilka lat nie dość, że omal nie było produkcji ryby towarowej, to jeśli nawet wyszedł narybek, też nie można było go sprzedać zgodnie z zaleceniami cenionej tu Pani Doktor Ireny Kramer. Po kilku la48

Gdy zbliża się pora największej grudniowej sprzedaży karpi, do akcji oprócz żony Małgorzaty i córki Katarzyny, wkracza druga córka – Agnieszka. A w zasadzie przylatuje, bo na co dzień mieszka w Portugalii (!). Razem dyrygują sprzedażą detaliczną, podczas, gdy tata zarządza hurtem. Pa trząc tak z per spek ty wy cza su, to han del hur to wy prze szedł wie le zmian od cza su, gdy za czą łem przy go dę z kar pia mi. I są to zmia ny ra czej na gor sze – wzdycha Arkadiusz Karoń. – W tej chwi li ry nek jest tak ukształ to wa ny, że naj czę ściej to ho dow cy kon ku ru ją po mię dzy so bą ce na mi i to jest bar dzo nie do bre zja wi sko. Mo im zda niem naj waż niej szy dziś jest mar ke ting. Ży je my w ta kich cza sach, że bez mar ke tin gu nie ma my szans. Mu szą być na to prze zna czo ne środ ki ry ba ków i środ ki unij ne. Jak trze ba, ry ba cy po win ni się do dat ko wo opo dat ko wać. Arkadiusz Karoń uważa, że karp ma tyle zalet, że podczas akcji promocyjnych nie trzeba niczego klientom wmawiać, a jedynie trzeba informować o pozytywnych stronach hodowli karpi i cennych składnikach mięsa tej ryby. Karp to bardzo dobry produkt, produkt ekologiczny, smaczny i zdrowy. I właśnie te informacje powinny

być podawane młodemu pokoleniu Polaków. Sprzedaż bezpośrednia w gospodarstwie odbywa się zarówno poprzez smażalnię, jak i w punkcie sprzedaży detalicznej. Klienci w ostatnich latach tak zostali przyzwyczajeni, że omal przez całą dobę można nabyć świeże ryby. Żeby zrobić zakupy po godzinie 15.00, trzeba telefonicznie się umówić. Towar czeka wówczas w chłodni. Smażalnia została uruchomiona 15 lat temu, tyle że w porównaniu z dzisiejszą była bardzo mała. Ja do sma żal ni się nie wtrą cam. Tym zaj mu je się mo ja żo na – Arkadiusz Karoń przyznaje, że każde z nich ma swoją działkę, ale tak naprawdę oboje żyją zarówno sprawami stawów, jak i tym, co dzieje się w smażalni. To samo, gdy trzeba dotyczy córki Katarzyny, która mieszka blisko. Powodzenie smażalni w znacznym stopniu zależało od sąsiedztwo ruchliwej trasy, gdzie dziennie przejeżdżało tysiące aut w stronę Niemiec i w odwrotnym kierunku. Po wybudowaniu autostrady A2, smażalnia straciła sporą część klientów. Stopniowo jednak zaczęli przyjeżdżać nowi, bardziej świadomi konsumenci, którzy gotowi są nadłożyć drogi, żeby zjeść smacznego karpia albo inna rybę. Menu jest zresztą bardzo szerokie, co zaspokaja nawet najbardziej wymagające podniebienie. Jest też możliwość zakupu przetworów z naszych ryb w słoikach. no to wał Zbi gniew Szcze pań ski fot. Ja ro sław Czer wiń ski

Gospodarstwo Rybackie OAZA Arkadiusz Karoń Trzciel-Odbudowa 27 64-361 Miedzichowo tel. 601-411-702 www.karp-trzciel.pl

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 4 (142) / 2021

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 142 (4/2021)

Articles inside

zrównoważenia stad

Norwegia: Akwakultura dorsza rośnie w siłę Prezentacje rybaków Organizacji Producentów Polski Karp Sp. z o.o.:

GR Grabin - Grzegorz Stasiszyn

Australia: Social media kontra akwakultura

Roem van Yerseke: technologia dla środowiska

Jak lepiej sprzedawać ryby z lokalnych połowów?