Γουι γουίσσιου ε μέρι κρίσμας, γουι γουισσιου ε μέρι κρίσμας εντ ε χάππι νιου γίαρ!!! Δεκέβρης - Γενάρης 2012-2013 Έκδοση 1η Εκδότριες: Ζαμπά Νικολέττα Αριστείδου Κωνσταντία info@toutoukkinews.com www.toutoukkinews.com Επιμέλεια ύλης Ζαμπά Νικολέττα Αριστείδου Κωνσταντία Διόρθωση & Συντονισμός ύλης Αριστείδου Μαρία Σεβαστός Χρυσόστομος Συντακτική Ομάδα: Καϊάφα Έλενα Αρωραίος Μιχαήλ Φλογερή Δημητρούλα Λίχτεσταϊν Κούλλα Λουκά Αντρέας Σχεδιασμός & Σελίδωση: Αριστείδου Κωνσταντία Υπεύθυνοι Φωτογραφίας Σάββα Χρίστος Παπαδόπουλος Γιώργος Υπεύθυνη Μάρκετινγκ & Διαφήμισης: Ζαμπά Νικολέττα Συνεργάτες Studio 57 Εκτύπωση Cassoulides Masterprinters Απαγορεύεται η αναδηµοσίευση, η αναπαραγωγή, η αντιγραφή και γενικότερα η µετάδοση µε οποιονδήποτε τρόπο και µέσο, µέρους ή ολόκληρης της ύλης της εφηµερίδας, χωρίς τη γραπτή άδεια των εκδοτών.
2
Οου, γέα! Εν Χριστούγεννα τζ’ εμείς είμαστεν «βέρι χάππι»! Μπαίνουμεν λοιπόν στο πνεύμα των ημερών, αφού έρκουνται Κρίσμας, τζαι κάμνουμεν έναν δυναμικόν «καμ μπακ», μετά που πολλήν δουλειάν. Μοιραζούμαστεν μαζίν σας, έναν τεύχος πολλά Χριστουγεννιάτικον τζαι γεμάτον εκπλήξεις!!! Χιόνι (λέμεν τώρα..), κάρτες, κεριά, δώρα, στολισμένα δέντρα…. Ούλλα τούτα χωρίς αμφιβολία, κάμνουν μας να σκεφτούμαστεν τα Χριστούγεννα. Ως άνθρωποι, κάθε Χριστούγεννα δοξάζουμεν τον πλάστην μας που τα ζιούμεν τζαι φέτος τζαι είμαστεν κοντά Του, για να γιορτάζουμεν τη Γέννησην Του! Τα Χριστούγεννα εν για τους χριστιανούς το μεγάλο δώρο που έκαμεν ο Θεός στην ανθρωπότητα. Έτσι σήμερα, κάμνουμεν ούλλοι δώρα στους αγαπημένους μας ως σύμβολο αγάπης. Όντας όμως Κυπραίοι, δεν ηξιάννουμεν το φαϊν που εν το Α, τζαι το γλέντιν που εν το Α+…!!! Εμείς ανακαλύψαμεν τι κάμνει μια κυπριακή οικογένεια την παραμονήν τζαι την ημέραν των Χριστουγέννων τζαι της Πρωτοχρονιάς. Εταξιδέψαμεν τζαι εσυγκρίναμεν πως γιορτάζουν σε άλλες χώρες σε σχέση με την Κύπρον. Ήβραμεν την κυρίαν Κούλλαν τζαι έδωκεν μας τα φώτα της, “εκλέψαμεν” λλία γράμματα που τον Άη Βασίλην, ετραουδίσαμεν το εσσιέβερεβε, ήπιαμεν κρασίν με τον κ.Μιχάλη Ττερλικκά τζαι ανακαλύψαμεν ότι τέσσερα τζαι τέσσερα κάμνουσιν οχτώ. Εγελάσαμεν με τα τουτούκκια που μας εστείλετε, “εμεθύσαμεν” με τους χωρκανούς στο Κοιλάνι, συστήνουμεν σας ένταλως να περάσετε τέλεια αν είσαστεν ή ακόμα τζαι αν δεν είσαστεν αθκιασεροί, μα «λάστ μπατ νοτ λίστ» συστήνουμεν σας τρόπους να απομακρίνετε τους καλικάτζαρους!!!! Σαστείτεεε!! Μεν μείνετε πάλε τελευταία στιγμήν να βουράτε για το «Ρεβεγιόν»… Τζαι μάνα μου μάνα μου, το ρεβεγιόν τους Κυπραίους… Καλήν ανάγνωσην, Χρόνια Πολλά τζαι καλόν Νέον Έτος να φτάσουμεν!! Α...τζαι καλές πουλουστρίνες...!
Έσιει έ-βερεβε-ναν α-βαραβα-στρον τζι έ-βερεβε-ν μιτσήν μεσ’ τους-βουρουβου- εφτά-βαραβα πλανή-βηρηβη-τες για-βαρα-λλουρού-βουρου-δα μου Τριαλαλα-λα-λα........ Επκιά-βαραβα-σαν με-βερεβε μες την - βηρηβην- καρκιάν τα λό-βοροβο-για που βουρουβου μου εί-βειρειβεί-πες μα-βαρα-βρομμά-βαρα-τα μου. Τριαλαλα-λα-λα........
της Έλενα Καϊάφα
Παράξενα δίστιχα; Περίπλοκη γλώσσα; Ούλλοι τραουδούμεν τούντο τραούδιν αλλά λλίοι ξέρουμεν τι πραγματικά λαλεί. Ωρά βαραβα να μά βαραβα θουμέν βερεβε παρά βαραβα πανώ βωρωβω πραμά βαραβα ματά = Ώρα να μάθουμεν παραπάνω πράματα!
Μελετώντας τις πηγές μαθαίνουμε ότι ο Θεόδουλος Καλλίνικος άκουσε για πρώτη φορά τη «φωνή» αυτή το 1929 στην περιοχή της Τηλλυρίας. Κατά την άποψη του κυρίου Ττερλικκά, πιθανόν να έδωσε ο ίδιος ο Καλλίνικος αυτό το όνομα στη φωνή (Τηλλυρκώτισσα). Τίποτα όμως δεν είναι απολύτως βέβαιο.
Τι εν το τόσον ξεχωριστόν στο τραούδιν τούτον;
Μα φυσικά η χρήση των «κατσουβέλικων». Τα «κατσουβέλικα» ήταν ένας τρόπος ομιλίας που χρησιμοποιούσαν πολύ πριν το 1900 κάποιες κοινωνικές ομάδες όταν ήθελαν να μην καταλαβαίνουν οι άλλοι τι έλεγαν μεταξύ τους. Τι είχαν να κρύψουν; Ίσως κάποιες παράνομες ενέργειές τους. Επιπρόσθετα, η επινόηση και χρήση αυτού του τρόπου ομιλίας βοήθησε σε μεγάλο βαθμό την επικοινωνία των ανθρώπων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ο κώδικας ήταν απλός: Παρενέβαλλαν μεταξύ των συλλαβών άλλες συλλαβές όπως κα, κε, βηρηβή, βερεβέ. Μιλώντας εξαιρετικά γρήγορα, κάποιος που δεν ήταν εξασκημένος, ήταν αδύνατον να καταλάβει. Π.χ. Όταν ήθελαν να πουν «΄Ελα να πάμε», έλεγαν: «Ε κε, λα κα, να κα, πα κα, με κε ή βουλε ε, βουλε λα, βουλε να, βουλε πα, βουλε με. Όπως είναι εμφανές και μέσα από τους παραπάνω στίχους, πρόκειται για ένα τραγούδι ερωτικού περιεχομένου. Γενικότερα, στις φωνές υπάρχουν κάποιοι σταθεροί στίχοι. Αυτό δεν ισχύει όμως πάντοτε.
4
Πολλές φορές, ο ερμηνευτής, ανάλογα με το πόση διάρκεια θέλει να έχει το τραγούδι του προσθέτει ή αφαιρεί κάποιους στίχους. Τούτη ένι λοιπόν η Τηλλυρκώτισσα! Αφιερώστε τζαι σεις τα ερωτικά τούτα δίστιχα στες αγαπημένες σας τζαι δείξετε την αγάπη σας σε κάθε πελλήν που κρόννεται του νου τζαι του άλλου τζαι εν ακούει τον άδρωπόν της που φύρνεται για λλόου της!
Επή-βηρηβη-αν τζ-εί-βειρειβει-παν της βηρηβής πελλής πως έ-βερεβε-ν να πά-βαραβά-ω πέ-βερεβέ-ρα για-βαρα-λλουρού-βουρου-δα μου. Τριαλαλα-λα-λα........ Τζ’ εμά-βαραβα-εψέ-βερεβε-ν την θά-βαραβα-λασσαν τζε σή-βηρηβη-κωσεν βερεβε-ν αγέ-βερεβε-ραν μα-βαρα-βρομμά-βαρα-τα μου. Τριαλαλα-λα-λα........ Τζ’ αντάν-βαραβα-της εί-βειρειβει-πουν έ-βερεβε-σσε γειάν Εστέ-βερεβε-κετουν-βουρουβου τζαι εχώ-βερεβε-ρεν. μα-βαρα-βρομμά-βαρά-τα μου. Τριαλάλα-λα-λα........ Πέντε-βερεβε-μαντή-βηρηβη-λια ‘μού-βουρουβου-σσεψεν τζαι τη-βηρηβη-ν σαγιά-βαραβα-ν πο’ φό-βοροβό-ρεν. για-βαρα-λλουρού-βουρου-δα μου. Τριαλάλα-λα-λα........ ---------------------------------------------------
ΤΡΑΝΣΛΕΪΤ Πληροφορίες για την Τηλλυρκώτισσα Φωνή μπορεί κανείς ν’ αντλήσει από: 1) Αβέρωφ Γεώργιος, Τα δημοτικά τραγούδια και οι λαϊκοί χοροί της Κύπρου, Λευκωσία, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 2001. 2) Καλλίνικος Θεόδουλος, Κυπριακή λαϊκή μούσα, Λευκωσία, 1951. 3) Ττερλικκάς Μιχάλης, Δισκογραφική έκδοση “Κυπραία Φωνή – Στ’ αγνάρκα των τζαιρών”, 2002.
Έσσιει έναν άστρον τζ’ εν μιτσήν μεσ’ στους εφτά πλανήτες. Μαυρομμάτα μου! Επκιάσαν με μεσ’ στην καρκιάν, τα λόγια που μου είπες. Γιαλλουρούδα μου! Επήαν τζ’ είπαν της πελλής πως εν’ να πάω πέρα. Μαυρομμάτα μου! Τζ’ εμάεψεν την θάλασσαν τζ’ εσήκωσεν αέραν. Γιαλλουρούδα μου! Τζ’ αντάν της είπουν έσσιε γειάν εστέκετουν τζαι εχώρεν. Μαυρομμάτα μου! Πέντε μαντήλια ‘μούσσιεψεν τζαι την σαγιάν πο’ φόρεν. Γιαλλουρούδα μου!
Ευχαριστίες στον κύριο Μιχάλη Ττερλικκά για την πολύτιμη βοήθεια του.
Το κυπριακό τραγούδι δεν θα ήταν το ίδιο χωρίς τη δική του φωνή… Οι στίχοι του, μοναδικοί. Η ευρηματικότητά του μεγάλη. Η αγάπη του για την κυπριακή παράδοση, τεράστια. Κυρίες και κύριοι, ο κ. Μιχάλης Ττερλικκάς!
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με την κυπριακή μουσική; Εγεννήθηκα σ’ έναν τόπον τζαι σε μιαν εποχήν που η παράδοση τζαι η αγροτική ζωή ήταν έντονη γυρόν μου. Είχα καλή φωνήν που τον τζαιρόν που ήμουν τριών χρονών, έννεν υπερβολή τούτον (χαμογελά)! Δαμέ θέλω να σημειώσω κάτι για να μεν παρεξηγούμαστεν τζιόλας: Είμαι σίουρος 1000 τις εκατόν ότι όταν έσσιεις έναν ταλέντον ο πρώτος που το καταλαβαίννει είσαι εσού αλλά ταυτόχρονα είσαι τζαι ο τελευταίος που χρειάζεται να το πει. Λοιπόν, άκουα τραούθκια που παντού. Καταρχήν είχαμεν τις διασκεδάσεις στα σπίθκια, που ήταν πιο οικογενειακές, πιο στενές. Είχαμεν διασκεδάσεις στους καφενέδες τζαι στους γάμους. Τζαι άμαν σου αρέσκει η μουσική τζυνηάς το τζαι τραουδάς! Ότι άκουα ετραούδουν το. Πριν να πάω ακόμα στο δημοτικό εφκάλλαν με πάνω στο τραπέζιν τζ’ ετραούδουν. Ολόκληρα τραούθκια. Εσυγκράτουν τζαι την μελωδίαν τζαι τους στίχους. Τζαι τούτον εσυνεχίστηκεν για πάρα πολλύν τζαιρόν. Το άτομον όμως, που με έκαμεν να ακολουθήσω τούτον το είδος της μουσικής, τζαι τούτο λαλώ το ξεκάθαρα ήταν ο Καλλίνικος. Ήταν τότε την δεκαετίαν του ’60, που ήμουν εγιώ έφηβος, που έκαμεν τις πολλές ηχογραφήσεις στο ΡΙΚ τζαι μετάδιδεν τες το ΡΙΚ κάθε Κυριακήν, μετά την λειτουργίαν. Τζαι άκουα τούτον τον άθρωπον τζαι ελάλουν «μα τι ωραία φωνή, τι ωραία τραούθκια». Τζαι μέσα στα τραούθκια που ετραούδουν ήταν τζαι κάποια τραούθκια του Καλλίνικου που ετραούδαν τότε. Μετά στο γυμνάσιο τζαι στα φοιτητικά μου χρόνια ετραούδουν τα πάντα. Άμαν λαλούμεν τα πάντα, τα πάντα: λαϊκά, ρεμπέτικα τζαι πολλά άλλα τραούθκια της εποχής μας. Άρκησα πολλά να τραουδήσω σε οργανωμένην βάσην με ορχήστραν (τούτον εγίνηκεν το ’83). Ετραούδουν μες στα βουνά τζαι μες στα λαόνια τζαι στες ταβέρνες με τους φίλους, μετά. Επρόσεχα ότι αρέσκαν τους ιδιαίτερα τα τραούθκια τα δημοτικά τζείνα τα 5-10 που έξερα τζ’ ετραούδουν. Τζ’ όταν ήρτα που την Ελλάδαν που ετέλειωσα τις σπουδές μου, εσπούδασα ηλεκτρονικά, παρεμπιπτόντως, εδόθηκέν μου η ευκαιρία να εκφράσω τούτην την ενέργειαν που είχα για το τραούδιν. Μαζί με τον κουμπάρον μου τον Ξενήν επήαμεν τότε σ’ ένα συγκρότημαν, του Μίκη του Σιακαλλή, το 1983, που ήταν χορευτικόν συγκρότημαν τζαι
6
έθελεν τραουδιστήν. Τζαι τζιαμέ εγνώρισα τον μακαρίτην τον Αβέρωφ που έπαιζεν φκιολίν τζαι διάφορους άλλους παλιούς μουσικούς όπως τον αρφόν του Αβέρωφ, τον Θησέαν, που έπαιζεν φκιολίν τζαι λαούτον, τον μακαρίτην τον Πίπην, τον Νεόφυτον τον Ρούσο τζαι τον Μιχάλην τον Πούλλον που επαίζαν λαούτο, τον Πιτρακκήν που την Λύσην κ.α. Κυρίως τότε, εσυνεργάστηκα με τον μακαρίτην τον Μίκη τον Σιακαλλήν, που ήταν ο υπέυθυνος του χερευτικού, τζαι τον Αβέρωφ που έπαιζεν φκιολίν. Έξερα εγώ λλία τραούθκια που τζείνα που είχασιν μέσα στο πρόγραμμάν τους. Έπαιζεν μου τζαι τζείνος κάποια άλλα που έπρεπεν να μάθω. Σιγά - σιγά το ρεπερτόριον άρκεψεν να μιαλινίσκει. Άρκεψεν να γίνεται μεράκκιν τούτον το πράμαν τζαι νομίζω τότε ήταν που είπα «τούντο πράμαν εν να κάμω». Ήταν η αρχή τότε. Μετά έκαμα κάτι ηχογραφήσεις δικές μου, εκάμαμεν τζαι μερικές εμφανίσεις στην τηλεόρασην με το συγκρότημαν του Σιακαλλή τζαι άρκεψεν να μας μαθαίνει ο κόσμος. Αρκέψαν να μας καλλιούν να τραουδήσουμεν, μαζί με τον μακαρίτην τον Αβέρωφ τζαι έναν λαούτον τζαι σε άλλους τόπους. Τζαι πέραν που τες παραστάσεις τες χορευτικές με το συγκρότημα του Σιακαλλή αρκέψαμεν να κάμνουμε τζαι κάποιες παραστάσεις μόνον με τραούδιν. Τότε δεν υπήρχε κανένα μουσικό σχήμα στην Κύπρο, το ’85-86, που να ασχολείται μόνον με το κυπριακόν τραούδιν. Ήταν ούλλα χορευτικά. Ήμασταν το πρώτον σχήμαν ουσιαστικά που ετραούδαν μόνον κυπριακήν μουσικήν. Το ’87 περίπου αρχίσαμεν να κάμνουμεν συναυλίες (ο λος το σσιει – μουσικά προγράμματα) με τον μακαρίτην τον Αβέρωφ. Έμαθα πολλά πράματα που τον Αβέρωφ τζαι που τον αείμνηστον Καλλίνικον. Στη συνέχειαν εσυνεργάστηκα με άλλους μουσικούς, έχοντας πλέον εγώ την πρωτοβουλίαν τζαι την «ηγεσίαν» τζαι που τότε μέχρι σήμερα, είμαστεν περίπου οι ίδιοι που αρκέψαμεν τότε. Μετά που λλία χρόνια, γύρω στο 93-’95 επαναφέραμεν την ταμπουτσιάν. Οι συνεργάτες μου: Σουρουλλάς Νίκος (ταμπουτσιάν), Σουρουλλάς Γιάννης (λαούτον), Κώστας Καρπασίτης (βκιολίν), Παναγιώτης Νικολαΐδης (τα τελευταία δώδεκα χρόνια παίζει λαούτο. Ένα σχήμα που έσσιει ηλικίαν περίπου 30 χρόνια. Τζαι νομίζω είμαστεν το μόνο σχήμαν που παίζει πλέον μόνον κυπριακήν
μουσικήν. Εμείς εμείναμεν σε τούτο το πράμαν που άποψην. Πιστεύκω ότι ο καθένας πρέπει να ασχολείται με τα του οίκου του, ιδίως όταν το χρειάζεται τούτον το πράμαν ο τόπος. Τζαι πρέπει να αποκτάς μιαν ειδικότητα. Μπορώ να τραουδήσω τζ’ άλλα είδη αλλά είμαι που τους ανθρώπους που πιστεύκουν στην ειδικότηταν. Δεν επεδίωξα ποττέ να φτάσω δαμέ που έφτασα. Δεν το επερίμενα. Σημασίαν έσσιει να ασκείς την τέχνη σου, να την αγαπάς τζαι να την κάμνεις, τζαι η επιτυχία εννά ’ρτει μόνη της. Πολλοί πιστεύκουν ότι η κυπριακή μουσική την δεκαετία του 60-70 ήταν σε καλλύτερην μοίραν που τωρά. Αλλά δεν ισχύει τούτον το πράμαν. Τότε με την Ανεξαρτησίαν τζαι που εφκήκαμεν στον έξω κόσμον, εδώκαμεν με τα μούτρα σε οτιδήποτε ξένον. Σήμερα είμαστεν σε πολλά πιο καλόν δρόμον. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας; Ο τόπος, ο έρωτας, η ομορφκιά, η φύση, το περιβάλλον. Ούλλα τούτα βοηθούν σε να φιλοσοφάς την ζωήν. Μέσα από τα τραγούδια σας θέλετε να στείλετε συγκεκριμένα μηνύματα; Το μεγαλλύτερον μέρος των στίχων που συνοδεύκουν τα κυπριακά τραούθκια τα παραδοσιακά εν ερωτικοί. Αλλά γενικά μέσα που τούτον τον τρόπον ζωής απέναντι στην μουσικήν φκαίνει τζείνο το μήνυμαν: «Αγαπάτε τον τόπον σας, αγαπάτε τους αθρώπους του τόπου σας, νιώστε περήφανοι για τον τόπον σας τζ’ έννα παν ούλλα μια χαρά.» Δηλαδή το γεγονός ότι ασχολούμαι με τούτον το πράμαν, τούτον που μόνον του διά τζ’ ένα μήνυμαν: « Έχουμεν σημαντικά πράματα (γη, τέχνες, μουσική). Τραουδήστε την μουσικήν με αγάπην τζαι πάνω που ούλλα με αλήθκειαν! Η αλήθκεια εν το πιο δύσκολον πράμαν για να την πεις αλλά το πιο εύκολον να την διαχειριστείς.» Τι σημαίνει για εσάς η Κύπρος; Ο ομφάλιος λώρος. Εν ο τόπος μου τζαι αγαπώ τον, αγαπώ τον πολλά. Εν θέλω να κάμω τον πατριώτην. Αγαπώ τον τόπον μου τζ’ απολαβάννω τον. Προσπαθώ να γνωρίσω την κάθε του γωνιάν. Αρέσκουν μου ιδίως τζείνοι οι αθρώποι οι παλιοί που εδιατηρήσαν τζείνες
τες αρχές, τζείνες τις αξίες. Πληγώννει με η Κύπρος, πληγώννει με πολλά αλλά τούτον εν σημαίνει ότι σταματώ να την αγαπώ. Πληγώννει με διότι εν πάει καλά. Οι αθρώποι της εν πάσιν καλά. Εχάσαμεν τες αρχές τζαι τες αξίες μας. Δεν προσπαθούμεν να βελτιώσουμεν τούτην την ευλοημένην την αυτοπεποίθησήν μας. Ο νους μας επήεν πας στον ππαράν μόνον. Ναι, ο άθρωπος θέλει λεφτά για να ζήσει αλλά εν νεν το πρώτον, όμως. Εγκαταλείψαμεν ούλλες τες αξίες (π.χ. φιλία, αλληλεγγύη). Αλλά εν ο τόπος μου αγαπώ τον. Τζαι σαν φύση, τζαι σαν κόσμον τζαι με τα κακά του. Τζαι όποτε μου δίνεται η ευκαιρία λαλώ τα παράπονα μου για τον τόπον. Τώρα ν’ αθθυμηθώ κανέναν δίστιχον: «Θεέ μου σσιέπε τον τόπον μας τζι’ ούλλην τη γην που λλόου μας». Έχουμεν τα συνήθως με τους άλλους: κάμνουν δολοπλοκίες οι άλλοι, εν μας θέλουν οι άλλοι, βάλλουν μας κλάππες οι άλλοι τζαι ότι επάθαμεν οφείλεται στους άλλους. Εγώ είμαι που τζείνους που υποστηρίζουν πως ότι επάθαμεν εν που την κκελλέ μας. Ότι παθαίνουμεν εν που την κκελλέ μας. Διότι ο άλλος γυρεύκει να προωθήσει το συμφέρον του. Το συμφέρον του μπορεί να είναι να σε βλάψει εσένα. Αν εσένα δεν κόφκει ο νους σου τζαι δεν προσπαθείς να αμυνθείς σε τούτον το πράμαν, φταίει ο άλλος που έθελεν να σου κάμει κακόν; Εσού εν ιφταίεις; Γενικά τζαι σε ότι έσσιει να κάμει με την παράδοσην, δεν την βλέπουμεν ούλλοι με τον ίδιον τρόπον. Ο καθένας βλέπει την άλλωσπως, όπως θέλει. Τι είναι η παράδοση; Είναι κάτι ζωντανόν το οποίον συνεχώς αλλάζει όμως εν δαμέ που πρέπει να έσσιεις το κλειδί τζαι να δεις: τι άλλαξεν μέσα στους αιώνες τζαι πώς αλλάξεν. Η μια γενιά χτίζει πάνω στην προηγούμενην. Δεν υπάρχει τίποτε που χτίζεται στο πουθενά. Σέβεσαι τους προηγούμενους, βάλλεις την δική σου αγάπη, την δική σου σοφία, το δικό σου ταλέντο αλλά σέβεσαι την πορείαν. Είμαι τόσον απογοητευμένος που ακούω κάποια πράματα για την παράδοση που εν ισχύουν. Τζαι έγραψα έναν στίχον που λαλεί: «Αν ήμουν η παράδοση χωσμένη σε μιαν στέρναν, είσσιεν να μπαίνω πιο βαθκιά άμαν μ’ εσυναφέρναν». Τζιαμέ εκαταντήσαμεν, στες ταπέλλες! Η γενιά της ταπέλλας. Θλίβομαι που αλλάσσουν οι αθρώποι. Εν τζαι ήταν αγγέλοι οι προηγούμενοι όμως. Αλλά εμάς πκοιον εν το χρέος μας; Να αποβάλλουμεν τα τρωτά της παράδοσής μας τζαι να διατηρούμεν, να συντηρούμεν τζαι να αυξάνουμεν τα καλά. Για το ότι εν ήμασταν κοινωνία αγγέλων όπως είπαμεν προηγουμένως, είχαμεν τους λόγους μας. Πιεσμένοι που κατακτητές, που φτώσσιαν. Να σας πω θκυο παροιμίες πλήρως αντιφατικές. Λαλεί η μια: «Άμαν πάρει φωθκιάν ο βραμός του γείτου σου, εν η σειρά του δικού σου». Έσσιει τζαι μιαν άλλην όμως κυπριακήν παροιμίαν που λαλεί «απ΄ όν φορτώνει π’ όσσω σου τάνα του να φορτώσει». Τούτη εν αντίφαση. Αλλά σίουρα τούτα τα πράματα υπήρχαν τότε μέσα στην αντίληψη που τον φόβον τζαι των κατακτητών, μέμπα τζαι μπλέξει, «ήντα με κόφτει εμέναν». Αλλά παράλληλα είσσιεν τζαι την έννοιαν του γείτου του! Βλέπουμεν αντίθετα πράματα.
Μέσα από την μουσική σας τολμήσατε να κάνετε ποτέ ΤΟΥΤΟΥΚΚΙΝ μιαν κατάστασην; Σαν σύγχρονος τραγουδοποιός σίγουρα εννά μπορούσα να γράψω κάτι που να γίνει τουτούκκιν αλλά εν η μορφή της μουσικής τέθκοια που δεν γράφουμεν νέους στίχους για την μουσικήν. Γράφω νέους στίχους αλλά συνήθως αποφεύγω να τους βάλλω μες στα τραούθκια. Αλλά τζιαμέ που νομίζω ότι έσσιει κάτι να δώσει ο στίχος σ’ έναν τραούδιν βάλλω τον. Τζαι κάμνω τζαι αλλαγές τζαι διασκευές των στίχων οι οποίες εν δηλωμένες. Εν αθθυμούμαι όμως κάτι που να έκαμα τουτούκκιν μέσω της μουσικής. Εκτός αν εννοείτε τουτούκκιν με την καλήν έννοιαν. Ν’ αφιερώσω ένα στίχον σε μιαν κοπέλλαν που την είδα σε μια συναυλίαν τζαι άρεσέν μου τζαι να την κάμω τουτούκκιν, ε, τούτον νναι, γίνεται! Ποια πιστεύετε ότι είναι η σχέση των νέων με την κυπριακή παράδοση; Οι νέοι επειδή αρχίσαν να βλέπουν κάποια παραδείγματα, εν πολλά πιο βελτιωμένοι απ’ ότι ήταν πριν. Αλλά στο θέμα της χαμηλής αυτοεκτίμησης έχουμεν ακόμα πολλύν δρόμον να κόψουμεν. Δεν εδιαγνώστηκεν σωστά τούτον το πρόβλημαν τζαι εν ήβραν τους τρόπους να τονώσουν το ηθικόν των Κυπραίων. Έναν φάρμακον για τούτην την αρρώστιαν είναι να παρπατήσεις στον τόπο σου, δηλαδή να παροτρύνουμεν τους νέους που μιτσιούς να γυρίσουν την Κύπρον, να δουν τα χωρκά, να μιλήσουν με παππούδες να γνωρίσουν την κυπριακήν μουσικήν, την τέχνην. Να τους τονίζουμεν την αξία τους τζαι να τους λαλούμεν πως εν έχουν τίποτε να ζηλέψουν που τους άλλους. Εμένα ανέβασεν μου την αυτοπεποίθησή μου η ενασχόλησή μου με την κυπριακήν μουσικήν. Ξεχωρίζετε κάποια που τα τραγούδια σας; Να σου πω. Αρέσκουν μου πιο πολλά τα τραούθκια τα πολλά μελωδικά, τα λλίον αργά, τα πονεμένα που έχουν πόνον όι μόνον μέσα στον στίχον αλλά τζαι μέσα στην μελωδίαν. Να σου πω έναν που μου αρέσκει τζαι ένει σχεδόν δική μου δημιουργία, το «Που ’σουν μελαγχρινούλλα μου». Έννεν το μόνον όμως. Αρέσκουν μου τα τραούθκια που έχουν ωραίαν μελωδίαν, που έχουν χρωματισμόν, που σου διούν την δυνατότηταν να παίξεις με την φωνήν, με τον ρυθμόν. Του κόσμου αρέσκει του πολλά η «Γαουρίτσα». Έναν τραούδιν στο οποίον άλλαξα σχεδόν ούλλους τους στίχους τζ’ έβαλα δικούς μου είναι το «Ελένη Ελενάρα μου». Έβαλα στίχους ερωτικούς. Σαν ένας ύμνος προς την Ελένην, ένας ύμνος προς την γυναίκαν. Απ’ ότι διαβάσαμε, ασχοληθήκατε και με την μελέτη κάποιων κυπριακών τραγουδιών προσέχοντας ιδιαίτερα το πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσονται και τραγουδιούνται αυτά. Θα θέλατε να μας πείτε πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας αυτή; Είχα σαν παράδειγμα τον Καλλίνικον. Έθελα να συνεχίσω τζείνον που άρκεψεν. Η έρευνα εν ισταματά.
Αγαπημένο κυπριακό φαγητό: Το χαλλούμιν (σε όλες τις μορφές του!) Αγαπημένο παραδοσιακό παιχνίδι: Ο χωστός! Αγαπημένο στέκι για φαγητό: Κάπου που να σσιει δροσσιάν, να σσιει λλίους τζαι εκλεκτούς μεζέδες τζαι να τους φέρνουν γιάλι γιάλι. Να λείφκει ο ένας τζαι ύστερα να ‘ρκεται ο άλλος. Ε, τζαι καλόν κρασίν! Όταν ήμουν 10 χρονών: Ήμουν ερωτευμένος με την δασκάλα μου! Αναπολώ από την Κύπρο του χθες: Τον κόσμο της Κύπρου που χάνεται. Αλλάξαμεν τις ταχύτητες (γιαβαζλίκκιν), τις αξίες μας τζαι την ανεμελλιάν μας. Στον ελεύθερο μου χρόνο: Χωρκοϋρίζω, πάω στα μανιτάρκα, πάω στ’ αγρέλια, πίνω με τους φίλους μου, μαϊρεύκω, ασχολούμαι τζαι με το χωράφιν μου τζαι τωρά τελευταία με τα μελίσσια μου. Άρα που ελεύθερος χρόνος μάνα μου; Χωριό της Κύπρου που ξεχωρίζετε: Το Καπούτι, π’ ον κατεχόμενον. Ιδανικός τόπος στην Κύπρο για διακοπές: Βουνόν που να σσιει τζαι θάλασσαν τζαι να ‘σσιει ησυχίαν. Συνήθως καταλήγω στην περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς. Ιδανική μέρα για εκδρομή: Ούλλες οι μέρες της Άνοιξης. Κυπριακή παροιμία: Ο κώλος ο τίτσιρος είδεν το βρατζίν τζ’ εσσιέστειν. Τσιαττιστά: Εφίλησα τζαι μουζουρούν, εφίλησα τζαι σσιόναν, της μουζουρούς εν καϊσί τρώεις τζαι την κοκκόναν. Οι ανεράδες τζ’ οι θεές, του τόπου μας στολίθκια εφκήκαν που τες ζωγραφκιές τζαι που τα παραμύθκια στάθου ομπρός που το γυαλίν να δεις πως εν αλήθκεια. Το τουτούκκιν σας: Κάμνω το καλλύτερον οφτόν, αλλά όι να μου κατεβείτε ούλλοι!! Συμφωνείτε ότι σαν την Κύπρον εν έσσιει; Ναι συμφωνώ, εννοείται!
Περιγράψτε μας με τρεις λέξεις τον εαυτό σας. 1) Αυθόρμητος 2) Φιλήδονος 3) Ονειροπόλος
7
Aντρέας Λουκά
Πόσοι που ‘μας ξέρουν λεπτομέρειες για την ζωή των τζυρούων μας, των μανάων μας ή των παππούδων μας; Εν θα ‘ταν καλά να είσσειεν έναν τρόπον να καταγράψουμεν τα πιο σημαντικά γεγονότα της ζωής των πλασμάτων που μας εφέραν σε τούτον τον κόσμο; Μπορούμε να βοηθήσουμε τους δικούς μας ανθρώπους να γράψουν την βιογραφία τους;
Εμείς πάντως πιστέφκουμε στα πιο κάτω: 1. Τζείνα ούλλα που πέρασε κάποιος στη ζωή του τζαι η προσωπική του ιστορία, πρέπει να αναγνωρίζεται τζαι να γιορτάζεται.
5. Κάθε ευκαιρία να συμμετάσχουν οικογένειες, εθελοντές τζαι νέοι στην διαδικασία της καταγραφής της ιστορίας της ζωής ενός ηλικιωμένου ατόμου πρέπει να ενθαρρύνεται.
2. Ούλλοι οι ανθρώποι, παραπάνω οι πιο μιάλοι, πρέπει να μπορούν να μεταφέρουν τη σοφία τζαι τες αξίες τους, στους πιο μιτσιούς τους.
6. Όταν πρόκειται για ιστορίες ζωής, κάθε άνθρωπος επιλέγει την προσωπική ιστορία που επιθυμεί να μοιραστεί ή να μεν μοιραστεί.
3. Άμαν θυμάσαι τζαι μιλάς για τζείνα που πέρασες στη ζωή σου, μαθαίνεις για τον εαυτό σου τζαι βλέπεις την «μεγάλη εικόνα» της ζωής σου.
7. Μοιράζοντας τες ιστορίες μας, βοηθάει όλους μας, να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε, να αναπτυσσούμαστε τζαι να σχεδιάζουμε για το μέλλον.
4. Τζείνα που εν να ρωτήσεις κάποιον για την ιστορία της ζωής του πρέπει να έχουν βαθύ νόημα τζαι να ‘ν πλήρης για να διασφαλίζουν ότι οι ιστορίες των ανθρώπων εν όσο πλούσιες γίνεται.
8. Η διατήρηση της ιστορίας της ζωής εν κρίσιμη. Για να εξασφαλιστεί μια μόνιμη κληρονομιά πρέπει να ληφτούν βήματα για να τιμηθεί το ταξίδι του κάθε ανθρώπου.
Αν πιστέφκεις τζαι εσύ στα πιο πάνω, πάμε πάρακατω… Ακολούθα τα επόμενα βήματα για να χαρίσεις το πιο ωραίο δώρο στους πιο σημαντικούς ανθρώπους της ζωής σου:
8
1. Στείλε email στο print@eselis.eu τζαι εν να σου στείλουν πίσω ένα ερωτηματολόγιο με πάνω που 200 συγκεκριμένες ερωτήσεις βιογραφικού χαρακτήρα τέλια μούχτιν (στο email γράψετε όνομα, επίθετο, τηλέφωνο τζαι να αναφέρετε ότι ζητάτε να σας στείλουμε το ερωτηματολόγιο). 2. Θκιάλεξε, μαζί με το άτομο που θα του κάμεις την συνέντευξη, τες ερωτήσεις που πιστέφκεις ότι εν οι πκιο κατάλληλες τζαι δείξε του/της τες ερωτήσεις τζαι την σειρά που θα του τες πεις. (αν δεν γινεί τούτο, το άτομο μπορεί να πηαίνει που το ένα θέμα στο άλλο τζαι να δυσκολευτείς να τον σταματήσεις.) 3. Κάμε του αγαπημένου σου προσώπου τες ερωτήσεις τζαι ζητά του/της να μιλά αργά για να προφτάνεις να τα καταγράφεις. Αν εν εύκολο, η συνέντευξη να γινεί που θκιό άτομα, ο ένας να ρωτά τζαι ο άλλος να γράφει. 4. Εν καλή ιδέα να μαγνητοσκοπείς την συνέντευξη για να έσσεις τζαι ηχητικό αρχείο της βιογραφίας. Εν πιο δύσκολο να μαγνητοφωνείς τζαι να γράφεις τες απαντήσεις που το φωνητικό αρχείο. Προτίμα να γράφεις την ώρα της συνέντευξης. 5. Μετά που θα καταγράψεις τες απαντήσεις, κάμε παραγράφους τζαι χώρισε τα στα κεφάλαια που προτείνουμε στο ερωτηματολόγιο που σας είσσιεν σταλεί. 6.
Ψάξε τζαι έβρε φωτογραφικό υλικό τζαι σκάναρε το για να το συμπεριλάβεις με το κείμενο.
7. Αν σε ενδιαφέρει να κάμεις την βιογραφία πραγματικό βιβλίο, στείλε τα κείμενα τζαι τες φωτογραφίες στο print@eselis.eu όπου θα έρτεις σε επικοινωνία με επαγγελματίες που εν να σου τανίσουν να δημιουργήσεις 1, 5, 10 ή περισσότερα επαγγελματικά αντίτυπα της βιογραφίας του αγαπημένου σου προσώπου τζαι να τα δώκεις σε συγγενείς τζαι φίλους. 8. Το τελικό αποτέλεσμα εν ναν ένα ποιοτικό βιβλίο με μαλακό ή σκληρό εξώφυλλο το οποίο θα μπορείτε εσείς, οι συγγενείς, φίλοι τζαι οι επόμενες γενιές να έσσιειετε τζαι να σσιέρεστε τες λεπτομέρειες της ζωής του αγαπημένου σας προσώπου. 9. Εν τζαι εν ανάγκη να τα πκιερώσετε ούλλα εσείς, πηέννετε στους συγγενείς σας τζαι αν θέλουν τζαι τζείνοι αντίγραφο να τους πείς σσιέρι-πούγγα.
Επιπλέον υπηρεσίες: 1. Υπηρεσίες διόρθωσης κειμένων (ορθογραφία και σύνταξη) 2. Υπηρεσίες σελίδωσης και σχεδιασμού εξωφύλλου 3. Υπηρεσίες συνέντευξης από επαγγελματία δημοσιογράφο 4. Υπηρεσίες σάρωσης (σκαναρίσματος) φωτογραφιών και αντικειμένων
Γράφεις Βιβλίον; Αν γράφετε κάποιο βιβλίο ή αν σκέφτεστε να γράψετε βιβλίο σας εισηγούμαστε τα πιο κάτω: • Αντί να τυπώνετε μεγάλο αριθμό αντιτύπων, τώρα μπορείτε να τυπώνετε λίγα λίγα (50-300) για να μην έχετε πολλά έξοδα. • Διοργανώστε παρουσιάσεις των βιβλίων σας και καλέστε φίλους και γνωστούς. • Δημιουργήστε σελίδα στο Facebook ειδικά για το βιβλίο σας και προβάλετε πτυχές του βιβλίου σας καθημερινά και επικοινωνείτε με τους αναγνώστες σας. • Δημιουργήστε ηλεκτρονικό βιβλίο (eBook) και προωθήστε το μέσω της Amazon Kindle και Apple store. Επικοινωνήστε με το eSelis Print Center για την καλύτερη σας εξυπηρέτηση eSelis Print Center Ι Λεωφ. Λάρνακος 133α, Αγλανζτιά Ι Λευκωσία 2103 Τηλ. 22105700 Ι Φαξ. 22105706 Email: print@eselis.eu Ζητήστε τον Ανδρέα 9
10
Αγαπητέ Άγιε Βασίλη,
Βασίλη, Αγκαπητέ Άγκιε
δεκατρία με επιδόματα. Με λά κα α λλ ού ρα τώ άνω ο μου Αχμέτη) πι τικό άσυλο. Μέχρι ίλ λι φ πο υ ς πο τή ά τη ικ αι νε γώ δα Ε επτά μαντίλας έξι δικά μου, τα μένα, και επίδομα α γι ος ηρ άπ κοπελλούθκια (τα αν α ομ το φάε Πιάννω και επίδ υλά βόρτους που χο πα ιά ιδ πα πολλά επίδομα. τώ α οκ λουμε πίσω επίδομα δίαιτας γι ε τόσα λεφτά στέλ Μ . ρά θε για γεναίκα, και πε α γι ρηάλια πάννας ακράτειας ία και αρτηρήσαν υρ Σ ή ικ στ τι φ φάε, και επίδομα βα ψαμε Κύπρο. Ούλη αλαιστίνη, παντρέ ωραία περνούμε λά ολ Π οικογένεια στο Π ό. υτ ηρ αμε και με πισίνα στη Β ίσκουν μας! Αλλάξ βρ τά φ λε ι τα αγοράσαμε σπίτι υν έρκο πάμε τελετή και κνίθεται και τζαί άλλα ρηάλια ε υμ λο θέ μέρα τρώει, πίνει ς ω όμ ωμένα φυτευτά. Τωρά κάτω (ούλλα πληρ ει τζ ο μι τή ισ επ δόντια και έβαλε αν ς Π γιό που τέλειωσε και γύρω Ευρώπη α λί με γγ πά Α ς αί τζ ση ), τη οί λά αποφ να ένει κα θκιάβασε. οιτητική χορηγία υράστηκε θκιάβασε κο που κράτος με φ υ πο ος γι αι τζ γεναίκας ούλλοι μαζί, δώρο ίδομα. όσφυγα α βρεθούν άλλα επ ς) – Πολιτικό πρ Άγιε Βασίλη βοήθ Μαχμούτ (Μάριο
Με λένε Ειρηνούλα και αποφάσισα να σας γράψω ζητώντας και εγώ ένα δώρο. Ξέρω ότι δεν σας έχω γράψει εδώ και πολλά χρόνια, πάρα πολλά χρόνια, από τότε που ήμουν σχεδόν εννέα και έπαθα το σοκ της ζωής μου όταν η διπλανή μου στο δημοτικό, η Σπυριδούλα, μου ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχεις. Ξέρω πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε, δεν χρειάζεται να λέμε πόσα. Αν και δεν είμαι σίγουρη αν υπάρχεις τελικά ή όχι, είπα να σου γράψω τζαστ ιν κέις. Δεν ζητώ ούτε ποδηλατάκι, ούτε φουστανάκι, ούτε κατοικίδιο, ούτε καν κουκλίτσα όπως τότε. Άντρα θέλω να μου φέρεις της καψερής που κατάντησα το τουτούκκι του χωριού χωρίς άντρα. Δεν θέλω την λύπηση των συγχωριανών, δεν θέλω την συμπόνια κανενός… Ένα άνδρα θέλω. Μπορείς άγιε μου; Μπορείς; Ειρηνούλα μόνη ψάχνει
ς δημόσιο λαίπωρη ια τα ε ν έ ια γ μ ο ι οικ Άγ ς. Είμα ώ και η ε Αγαπητέ λύ άγχο ε σκληρά και εγ ο φιλήσαμ π ν ε α δ ρ ά υ π ο μ π α , κ ς ν ιά ε ο τή δ χ δ σ ο γ ύ ά Εργα ένη π ς που ος, πολ Α8-Α10. ατουρημ ς αντιπολίτευση κ ε α ε μ κ α α ιν λ ε ίμ ά μ Έχω άγχ λ έ β κ έση. Δεν ος στην ης και τη ργείο που δεν ν τη α υ ρ υπάλληλ πάρω αυτή την θ της συμπολίτευσ ο ή π π που στο υ α το υ ν τή ε ο υ χ ε ια Μ ύ γ λ ο υ . μ υ το ς ο μο θεό όρη υ ς, β ιωμα ιο στην κ μόσιοι ι ο λόγο γάμο κόρης αξ ραμε δόξα σοι ο ρ τώ υ φ που λέε έ φ αι δη ι το ίσαμε, κ ι. Τα κατα το περίπτερο κα γώ είμαστε τώρα ίτες και προσεγγ ε ε φακελάκ λ μ ι ο α α το π κ ψ σ ά ίς υ ε ο ο Γρ γ ρ μ : υ τηκαν νομοτα νδρας ά ίσ τε χ ο πενηντάε σ ε ι ι θυσίες ν α α ο υ ίμ κ ς σ Ε λειά! ες αυτέ θυσίες γιό γιατί υ λ ο ό ν ν δ τι το η ό σ ρ ι ο θέση οι α ικ ύτε άμ ας κόβου υβλατζίδ χουμε δε Αλλά πολύ φοβ ρόικας. Μ υ. Για να Τ ς τη και το σο και δεν λέει να έ ι . α μο ης κ οι άντα μου υμε Άγιε υβέρνησ τη, υπάλληλ με του νόμους Σ τρα της κ μισθό. Υποφέρο Δευτέρα, Τετάρ έ μ ά ύ ο ικ θ μ ο α ν ο με ο 3 ίν ι 1 ικ ισ ίσ ν ο π ακολου ρ τα ι το Πα την τράφι με ατα, την ΑΤΑ, κα ώνια στο καθάριζε ψ ην ς μ ια α γ μ α πήγαν σ ν ε υ μ γ ε ο δεν πή ου κάν άνη π αι επιδό μ σ υ κ α ο ς τα Χ π ύ ν ν ο ά η Σ θ π το μισ ων ου αυτό αμε τάθλιψ υπαλλήλ ετε διώξ παθε κα ιστική γι’ έ ν π ς λ ιω α ε σ μ π ό α η ι μ καταλάβ όρ δη είνα , ενώ η κ ν τίμιων τάσταση Σάββατο χών πλη ερ.. Η κα τω μ π μ ά ν σ τω ις δ α. μάς τις φίλες ιά πατρίδ τά μας ε ν τα μισ την γλυκ ύ ο ια θ γ ε ιω μ ε υ μ ο αι πασχίζ 10 κα Α8-Α πονάμε κ ος κλίμα λ η λ λ ά π σια Υ λα, Δημό Πιστούλ , ιε Βασίλη
11
Οι πρωτεινοί, λαλούσειν ενυστεύκαν 40 μέρες για να φκάλουν μιαν παροιμία…! Εμείς είπαμεν να δούμεν αν εν «αλήθκεια»! Ερωτήσαμεν την Μις Ιωάννα Μαρία τζαι απάντησεν μας μερικές ερωτήσεις σχετικά με τα Χριστούγεννα. 1. Μις Ιωάννα Μαρία πόσων χρονών είσαι; Εξίμισυ χρονών. 2. Τι είναι για σένα τα Χριστούγεννα; Μια μεγάλη γιορτή. 3. Ποιο έθιμο των Χριστουγέννων ξέρεις; Ξέρω ότι στολίζουμε το χριστουγεννιάτικο δέντρο και όλο το σπίτι μυρίζει κουλουράκια. 4. Πώς νομίζεις ότι μοιάζει ο Άγιος Βασίλης; Έχει ένα σκούφο κόκκινο και μία άσπρη βούλα. Έχει γένια και είναι λίγο χοντρούλης. Δεν πειράζει όμως γιατί μας φέρνει ωραία δώρα. 5. Τι ώρα έρχεται στα σπίτια ο Άης Βασίλης; Κάπου στις δώδεκα όταν γίνει σκοτάδι. 6. Αν άλλαζες τη στολή του Άγιου Βασίλη, τι θα ήθελες να φορεί; Σίγουρα μπλε σακκάκι, πράσινη φανέλα, κίτρινο παντελόνι και αθλητικά παπούτσια για να μην κουράζεται. 7. Υπάρχει κυρία Αγίου Βασίλη; Και πώς τη φαντάζεσαι; Ναι υπάρχει. Σίγουρα υπάρχει. Έχει σγουρά καφέ μακριά μαλλιά. Είναι λεπτή, ψηλή με γαλαζιοπράσινα μάτια. Είναι όμορφη. Α! Και φορά τακούνια. Τούτο είναι το πιο βασικό. 8. Τί νομίζεις ότι κάνει ο Άγιος Βασίλης τους άλλους έντεκα μήνες του χρόνου; Πηγαίνει θάλασσα και χορεύει breakdance με τη γυναίκα του. Επισκέπτονται το χωριό του Αγίου Βασίλη και τρώνε ψάρια μέσα στη λίμνη. 9. Τι δώρο θα ήθελες να σου φέρει; Εεεεμ! Ένα μεγάλο κουτί με τουβλάκια. Ένα χριστουγεννιάτικο μεγάλο κουτί. 10. Μια ευχή σου για τα Χριστούγεννα; Καλέ μου Άγιε Βασίλη, να’σαι πάντα καλά και σε όλα τα παιδάκια να φέρνεις πάντα δώρα και να τα κάνεις ευτυχισμένα. Δεν πειράζει αν είσαι λίγο χοντρούλης. Τα παιδάκια σε αγαπούν!
12
Τζαι δώστου καθάρισμα που γωνιάς να προλάβουμε πριν την παραμονή της πρωτοχρονιάς. Ο νέος χρόνος πρέπει να τα έβρει ούλλα λαμπίκκο για να εν έτσι ούλλον το χρόνο. Πριν κάποιες δεκαετίες ήταν δουλειά της νοικοτζυράς να στολίσει το δέντρο, να κάμει κουραπιέδες, μελομακάρονα τζαι φοινικωτά. Ο δε άντρας του σπιθκιού, αναλάμβανε την ευθύνη για το σφάξιμο του σοιήρου. Μεγάλη υπόθεση, γιατί δεν άφηναν τίποτε να πάει χαμένο. Που το κρέας του εκάμναν σούβλα, σοιηρομέρι, λούντζα, λουκάνικα τζαι με τούτα επερνούσαν ούλλες τες ημέρες ως την Πρωτοχρονιά.
Έθιμα Χριστουγέννων Από την αρχή του σαρανταήμερου οι γυναίκες στα σπίτια ζύμωναν τα κουλούρια με σουσάμι που ήταν νηστίσιμα, για να τρώνε κατά τη διάρκεια της νηστείας. Επίσης έφτιαχναν τις «γεννόπιτες» (πήραν το όνομα τους από τη Γέννηση του Χριστού) και τα «ζεμπυλούθκια». Όλα τα κατασκευάσματα είχαν στολίσματα και σχήματα και ήταν πασπαλισμένα με σησάμι. Τη μέρα των Χριστουγέννων, μετά την εκκλησία, υπήρχε το έθιμο ο κόσμος να τρώει αυγολέμονη ή τραχανά με κοτόπουλο. Σε κάποιες περιοχές της Κύπρου, αυτό το έθιμο εφαρμόζεται και σήμερα.
Έθιμα της παραμονής της πρωτοχρονιάς Το απόγευμα της παραμονής της πρωτοχρονιάς, ο κόσμος στα χωριά, έκοβε κλωναράκια ελιάς και διακοσμούσε τις εξώπορτες των σπιτιών. Μερικά κλωνάρια τα κρατούσαν για το βράδυ που θα μαζεύονταν γύρω από το τζάκι. Επίσης την παραμονή της πρωτοχρονιάς παρασκευάζετο η βασιλόπιττα. Η μέρα τούτη, εν η μέρα που περιμένουν ούλλοι οι Κυπραίοι που έχουν σσιηπέττο! Η ώρα δώδεκα παρά τέταρτο εν αρματωμένοι να αντακώσουν!! Τζαι η ώρα 12:00 που γυρίζει ο χρόνος, δώστου σσιηπεθκιές τζαι πουρούες......!!
14
Αγαπάμε όξα εν μ’αγαπά; Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς εν η νύχτα σας να το μάθετε. Αγαπά σας όξα ε σας αγαπά; Έβρετε αφτούμενα κάρβουνα, σύρτε πάνω φύλλα ελιάς τζαι πείτε: «Άη Βασίλη, βασιλιά τζαι πρωτολουτουρκίτη, που επείες εις την έρημον τζ’ ήρτες στην παντέρημον τζαι έδειξες τύχες των τυχών, δείξε τζ’εμέν την τύχη μου, αν μ’αγαπά ο/η…..» Αν το φύλλο της ελιάς πεταχτεί εν καλό σημάδι. Αγαπά σας σημαίνει. Αν όμως δεν πεταχτεί…βάλτε του ρίγανη…όι του φύλλου…η έκφραση το λαλεί. Να βάλετε ρίγανη του καλού ή της καλής σας. Κάτι δεν πάει καλά σημαίνει….
Έθιμα της Πρωτοχρονιάς Από την πρώτη του χρόνου μέχρι και τη μέρα των Θεοφανίων, τα γλέντια συνεχίζονται. Τα τραπεζόματα δηλαδή. Πόψε το τραπέζι εννά γίνει στης θείας της Μαίρης, αύριο στης Εύας, μεθαύριο στης Γιαννούλας τζαι βασικά ανακυκλώνονται τα ίδια άτομα σε διαφορετικά σπίθκια. Δεν υπάρχει! Τζαι κάθε φορά αγκαλιές τζαι φιλούθκια σα να βρισκούμαστε για πρώτη φορά μετά που πολλά χρόνια. Τα κόλλυφα που έβαζαν το βράδυ της παραμονής στον Άγιο, την πρώτη του χρόνου τα σκορπούσαν στα χωράφια και τάιζαν και τα ζώα τους (μα τούτον δεν ήταν πιάτο με κόλλυφα. Ήταν ολόκληρη σίκλα για να τους κανεί). Αυτός ήταν ένας τρόπος να τα ευλογήσουν και πίστευαν ότι αυτό θα τους έφερνε καλή σοδειά. Τα υπόλοιπα κόλλυφα ήταν υπόθεση των νεαρών κοπέλλων του σπιτιού. Τα έπαιρναν μαζί τους στη βρύση του χωριού, τα έριχναν στη βρύση, έπλεναν το πρόσωπο τους με το καθαρό νερό της βρύσης και έλεγαν: «βρύση μου να τα κάλλη μου και δωσ’μου τα δικά σου». Πίστευαν ότι με αυτό τον τρόπο θα γινόντουσαν πιο όμορφες. Παλιά ο κόσμος τη βασιλόπιττα την έκοβε την πρώτη του χρόνου. Σας το συστήνουμε να το κάμετε κι εσείς φέτος. Να τηρήσετε το έθιμο. Και για να είμαστε ακριβείς, το πρώτο κομμάτι για τον Άγιο, το δεύτερο του Χριστού τζαι το τρίτο της Παναγίας.Αν το θέλετε κόφκετε τζαι του σπιθκιού τζαι έναν του νοικοτζύρη. Με τούτον τον τρόπο θα κάμει παραπάνω όφκερο τόπο η βασιλόπιττα για να συγκόψετε πού εν το σελίνι. Και να θυμάστε ότι βάσει των εθίμων μας, είναι σημαντικό την πρωτοχρονιά, μετά την εκκλησία, να μπείτε στο σπίτι σας με το δεξί πόδι για να πάνε όλα δεξιά (καλά) στη νέα χρονιά.
15
Έθιμα Θεοφανίων – Φώτων Σε μερικά χωριά της Κύπρου, μετά τη θεία λειτουργία, πήγαιναν να ρίξουν το σταυρό με τον ιερέα του χωριού, σε μια δεξαμενή και μερικοί πηδούσαν στο νερό για να τον πιάσουν. Θεωρείται μέχρι και σήμερα καλότυχος ο πρώτος που θα πιάσει το σταυρό μέσα στο νερό. Την ημέρα των Φώτων οι νοικοκυρές παίρνουν στην εκκλησία καλάθια με προϊόντα που παράγουν για να ευλογηθούν με τη βάφτιση. Το μεσημέρι φτιάχνονται οι λουκουμάδες (ξεροτήανα) και αφού σιροπιαστούν, ρίχνονται πρώτα στη στέγη για να φάνε οι καλικάτζαροι και να φύγουν. «Τιτσίν τιτσίν λουκάνικον, κομμάτι ξεροτήανον, να φάσιν τζαι να φύουσιν..». Με αυτά τα λόγια έδιωχνε η γιαγιά τους καλικάτζαρους από το σπίτι. Μετά, όλη η οικογένεια, δοκίμαζε τα λουκουμούθκια μέχρι να έρθει ο ιερέας της περιοχής να καλαντήσει. Τα παιδιά την ημέρα των Φώτων ζητούν τα δώρα τους λέγοντας: «Καλημέρα τζαι τα Φώτα, τζαι την πουλουστρίνα πρώτα.» Βασικά οι γιορτές τελειώνουν μετά τα κάλαντα. Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του που λέμε. Αυτές οι γιορτές ήταν πάντα το καλύτερο για να ενώνονται οι οικογένειες και να διασκεδάζουν μαζί.
Εν τα Χριστούγεννα που φέρνει ο Άης Βασίλης τα δώρα οξά την πρωτοχρονιά; Στην Κύπρο εν την παραμονή της πρωτοχρονιάς που φέρνει ο Άης Βασίλης τα δώρα. Τζαι όι να αρκέψετε τες πελλάρες πάλε τζαι τάχα μου να βάλετε του Ρούτολφ καρρότο τζαι του Άη Βασίλη γάλα τζαι πισκότα….Να του βάλετε πάνω στο τραπέζι της κουζίνας, έναν πιάτο με κόλλυφα τζαι πουπάνω ένα ψωμί. Πάνω στο ψωμί να βάλετε ένα κερί. Δίπλα που το πιάτο ένα μπουκάλι κρασί, ένα ποτήρι τζαι το πορτοφόλι του νοικοτζύρη. Στα παλιά χρόνια πίστευαν ότι ο Άγιος Βασίλης θα περνούσε το βράδυ, να πιει κρασί, να φάει κόλλυφα τζαι να ευλογήσει το πορτοφόλι για να είναι πάντα γεμάτο λεφτά. Τούτον εν το έθιμο μας σε περίπτωση που δεν το ξέρατε. Τζαι η βασιλόπιττα εν το μεσημέρι της πρώτης του χρόνου που κόφκεται. Να το θυμάστε.
16
ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΦΩΤΩΝ
Καλήν εσπέραν θα σας πω τζι΄ αν είναι ορισμός σας Χριστού τη θεία γέννηση να πω, να πω στ' αρκοντικόν σας.
Παρακαλώ σας δώστε μου θέλημαν ν’αρκινήσω, να πω τα Φωτοκάλαντα να σας τα ιστορήσω. Τζι΄ αν έσσιετε ευχαρίστησην τζαι θέλ’ η όρεξή σας τα Φωτοκάλαντα να πω στην πόρτα τη δική σας (δις)
Χριστός γεννιέται σήμερον εν Βηθλεέμ την πόλην, οι ουρανοί αγάλλονται μαζί, μαζί τζι' η φύσης όλη.
Μηνύματα χαρούμενα ήρταμε να σας πούμε, πως ο Χριστός βαφτίζεται τζαι να σας ευχηθούμε. Πως εν τα θεοφάνεια ανθρώπου σωτηρίαν, που καθαρίζουν τες ψυσσιές από την αμαρτίαν. (δις)
Γεννιέται μες το σπήλαιον στη φάτνη των αλόγων ο βασιλιάς των ουρανών τζι΄ ο πλά- τζι’ ο πλάστης ημών όλων.
Σήμερον ήρτεν ο Χριστός στο Άγιο ποτάμι τζαι ζήτησεν να βαφτιστεί από τον Ιωάννην. Θαύμα μεγάλον έγινεν απού δεν έσσιει ταίριν, ανοίξασειν οι ουρανοί τζ΄ εξέβην περιστέριν. (δις)
Αντζιέλοι εις τον ουρανόν ψάλλουν το εν υψίστοις, τζαι να το φανερώνεται των νυ- των νυκτοβόσκων πίστης.
Ήτουν το Πνεύμαν τ’ Άγιον για να το μαρτυρήσει πως εβαφτίστειν ο Χριστός π’ ανατολήν ως δύσην. Δοξάζουμέν σε βασιλιά με τα θαυμάσιά σου τζαι προσκυνούμεν Κύριε τα Θεοφάνειά σου. (δις)
Που την Περσίαν έρκουνται τρις μάγοι με τα δώρα τζι' έναν αστέριν λαμπερόν τους ο-τους οδηγά στην χώραν.
Ακούστε το Βαγγέλιο που του Χριστού το στόμαν, όποιος εν εβαφτίστηκεν χάννει ψυσσιήν τζαι σώμαν. Εις τούντο αρκοντόσπιτον που δείξαν προθυμίαν τζ’ ακούσασειν τα κάλαντα με τόσην ευθυμίαν. (δις)
Το Πάσκαν που 'ν' να τρώετε εις το αρκοντικόν σας δώστε τζαι κανενού φτωχού απού-απού το φαγητόν σας.
Δως τους Θεγέ μου τζαι Χριστέ τζ’ αφέντρα Παναγία χρόνια πολλά τζαι πλούσια να ζιουν με την υγείαν. Τζαι του τζαιρού με το καλό να’ ρτούμεν να σας βρούμεν, χαρούμενους καλόκαρδους τα Φώτα να σας πούμεν. (δις)
Χρονιά πολλά να ζήσετε να 'στε ευτυχισμένοι τζαι στο κορμίν τζιαι στην ψυσσιήν να 'σα- να 'σαστεν πλουμισμένοι.
ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ Πάλι ακούσετε άρκοντες τζ' ήρταμεν να σας πούμεν πως σήμερων είναι γιορτή τζαι πρε... τζαι πρέπει να χαρούμεν Αύριον εν Αρχιχρονιά πρώτη Ιανουαρίου όπου γιορτάζεται παντού τ ' Αγί... τ ' Αγίου Βασιλείου Ζητώ χάρην που τον Θεόν τα λόγια μου να δέσω τον Άγιον Βασίλειον να σας... να σας τον επαινέσω
Που τον αφέντην τον Θεόν ήτανε φωτισμένος τζ΄ εις των γραμμάτων την σπουδήν σοφί... σοφίαν πλουμισμένος Γέννημαν της Καισσάρειας βλαστός Καππαδοκίας τζαι ποιητής θεόπνευστος της θει... της θείας λειτουργίας Πρωτομηνιά, Πρωτoχρονιά τζαι πάλ ' αρχή του Λόγου τζ’ εμείς καλός σας ήβραμεν να ζιεί... να ζιείτε τζαι του χρόνου Εις πολλά τα έτη
17
Γιώργος Παπαδόπουλος AFIAP
18
Εεεε τζαι είπα μια τζαι είπα δκιο….να πάω στο Τζοιλάνι….. Ιστορία! Στα παλαιότερα χρόνια, το Κοιλάνι ονομαζόταν το κεφαλοχώρι των κρασοχωριών. Με τα νερά του ποταμού γύριζαν οι αλευρόμυλοι, που αποτελούσαν σημαντικό στοιχείο της εμπορικής κίνησης του χωριού. Αργότερα όταν έγιναν οι αλευρομηχανές, υπήρχαν ακόμη πολλά εμπορικά καταστήματα που διέθεταν τις πρώτες ύλες για διάφορα επαγγέλματα. Μικρές βιοτεχνίες, σιδηρουργεία, τεχνίτες που κατασκεύαζαν εργαλεία χρήσιμα για τις εργασίες των κατοίκων της γύρω περιοχής. Όλα αυτά, μαζί με τα διάφορα κυβερνητικά γραφεία που βρίσκονταν στο χωριό συγκέντρωναν από τα γύρω χωριά κόσμο και δημιουργούσαν ζωντάνια και κίνηση. Επίσης το Κοιλάνι μέχρι την τελευταία δεκαετία της Αγγλοκρατίας, διατηρήθηκε ως διοικητικό κέντρο.
Κατά που κόφκει; Εξαρτάται πάντα που το σημείο εκκίνησης σας. Που τη Λεμεσό πιέννετε προς Πάφο. Να κάμετε αριστερά στην έξοδο για το Καντού. Θα περάσετε που το Καντού, Σούνι, Κυβίδες και θα φτάσετε στον Άγιο Αμβρόσιο. Που τζιαμέ με τη βοήθεια των πινακίδων τζαι του Θεού, εν να φτάσετε στο Τζοιλάνι! Που τη Λευκωσία να πιάτε το χάι γουέι προς Λεμεσό. Θα φτάσετε στο πρώτο ράουντ απάουτ (όπως είναι γνωστό στους Λευκωσιάτες μας). Τούτον εν το ράουντ απάουτ της Γερμασόγειας (όπως είναι γνωστό στους Λεμεσιανούς μας). Συνεχίστε ολόισια με κατεύθυνση την Πάφο. Άμα φτάσετε στην έξοδο του Καντού, κάμετε αριστερά τζαι ακολουθήστε τη διαδρομή που σας περιγράφουμε πιο πάνω. Ε, κάμετε τζ’εσείς κάτι. Θέλετε τα ούλλα έτοιμα….! Άτε να δω.
Ψέμα ή αλήθκεια; Πίιι εκδοχές να ακούσετε για το όνομα του χωρκού τούτου. Σας παραθέτουμε τρεις γιατί θα ξημερωθούμε γράφοντας. Η μια εκδοχή λέει ότι κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας το χωριό πήρε το όνομά του από ομώνυμη περιοχή της Γαλλίας. Η δεύτερη εκδοχή, είναι ότι σχηματίστηκε από το όνομα Κυλλήνη, που ήταν πολιτεία στην Ήλιδα της Πελλοποννήσου, από την οποία ήρθαν οι πρώτοι οικιστές του τόπου. Με τον καιρό ο οικισμός από Κυλλάνη που σήμαινε πολιτεία, μετονομάστηκε σε Κυλάνι-χωριό. Μια πιο λαϊκή εξήγηση για την ονομασία του χωριού λέει πως ο τρόπος που είναι κτισμένο το χωριό φαίνεται ότι κυλιέται στο έδαφος. Μμμ, νομίζω αρέσκει μας τούτη η τελευταία εκδοχή. Έχει τη λογική της..
19
Ασχολίες των κατοίκων τζειπάνω Κατά την περίοδο της αγγλοκρατίας, συγκεντρώθηκαν στο Κοιλάνι διάφορα κυβερνητικά γραφεία όπως κτηματολόγιο, δικαστήριο, αστυνομικός σταθμός, ταχυδρομείο και ιατρείο. Όλα αυτά τα κυβερνητικά γραφεία, είχαν ως αποτέλεσμα να φιλοξενούνται στο χωριό πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι. Κάθε απόγευμα, όσοι περίμεναν γράμμα, μαζεύονταν στο γραφείο του κοινοτάρχη που διάβαζε τα ονόματα των παραληπτών μεγαλοφώνος. Που τσιανς για λαβ στόρυ τότε. Ήταν να γίνουν τουτούκκι που την πρώτη. Το δε κυβερνητικό ιατρείο, στεγαζόταν στο σπίτι του εκάστοτε γιατρού.
Εργαστήρια και μικροβιομηχανίες που υπήρχαν στην περιοχή: - κωμοδρομιά - ξυλουργεία - σκαρπάρικα - στρατουράδικα - τενεκετζήδικα - καλλικάδικα - ραφτάδικα - βαφεία Δυστυχώς, τίποτα από τα πιο πάνω δε λειτουργεί σήμερα στο χωριό. Οι συνέπειες της αστυφιλίας, είχαν ως αποτέλεσμα να κλείσει το σχολείο της περιοχής καθώς και ο αστυνομικός σταθμός. Η ζωντάνια και οι ρυθμοί που είχε κάποτε το κεφαλοχώρι έχουν σήμερα αλλάξει. Σε μια προσπάθεια των κατοίκων να περισώσουν ότι τους έχει απομείνει, το κωμοδρομιό του Χρύσανθου Γιασεμίδη, λειτουργεί κάθε χρόνο ανήμερα των Αφαμίων με κάποιον τεχνίτη, για να γίνεται αναπαράσταση του επαγγέλματος.
Εκδηλώσεις περιοχής «Πιθοίγια» ή «Άννοιμα του Πυθαρκού» - μετά τον τρύγο μαζεύονται να δοκιμάσουν τα κρασιά ο ένας του άλλου. Είναι μια εκδήλωση κρασιού γιατί εγκαινιάζονται τα πιθάρκα με κρασιά της νέας σοδιάς και γίνεται κάθε Νιόβρη. «Αφάμια» - ετήσια γιορτή των Αφαμίων κάθε Οκτώβρη.
Απίστευτο τζ’ όμως αληθινό
Τον τζαιρό που στο χωριό έπαιζε ο Καραγκιόζης, ξέρετε πόσα ήταν η είσοδος; Τρία σπίρτα.
Ένα δύο τρία χόπ…θα πάμε για τον ποταμό…
Μέσα στο πλαίσιο του εμπλουτισμού του τουριστικού προϊόντος στην κοινότητα, η τοπική αρχή αποφάσισε την κατασκευή μονοπατιού μελέτης της φύσης. Ο κοινοτάρχης Απόστολος Γιάννακας μας δήλωσε ότι η ιδέα αυτή ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια περίπου. Ήδη ανατέθηκε σε ειδικό αρχιτέκτονα η ετοιμασία της μελέτης και ελπίζεται ότι πολύ σύντομα θα δοθούν όλες οι άδειες. Η διαδρομή θα ξεκινά από το χώρο στάθμευσης κοντά στο παρεκκλήσι του Τιμίου Προδρόμου. Στόχος είναι ο επισκέπτης να κάνει μια πρώτη γνωριμία με το χωριό, να προχωρεί προς το γεφύρι της Αγίας Μαρίνας και περνώντας από το γεφύρι της Αγίας Μαύρης, θα τερματίζει στο ξωκλήσι της Αγίας Μαύρης. Ε χατε με το καλό. Να έρτουμε τζαι στα εγκαίνια.
20
Τι μπορείτε να δείτε στο Τζοιλάνι -Εκκλησία Μονογενούς – κατά τον κοινοτάρχη είναι η μόνη εκκλησία στην Ευρώπη αφιερωμένη στο Μονογενή -Οινοποιεία -Τον ελιόμηλο -Γραφικά δρομάκια
-Τις ενωμένες στέγες των σπιτιών -Τον κο Πέτρο Ιωαννίδη τον άγγονα της Θανατούς, ηλικίας 75 χρονών, που δε βρίσκει άθρωπο να του πει θκιε -Το σχολείο του Τζοιλανιού – τωρά βέβαια δεν ακούγονται μέσα παιδικές φωνούλλες αλλά υπάρχουν βλέψεις αξιοποίησης του. Ένα σχολείο που κάποτε είχε 257 μαθητές και 7 δασκάλους, σήμερα έχει αδειάσει… -Η παλιά Συνεργατική του Κοιλανιού παραχωρήθηκε από τη ΣΠΕ Ορεινών θερέτρων Λεμεσού στην κοινότητα και τώρα έχει μετατραπεί σε κοινοτικό Ιατρείο -Όλα τα έργα που γίνονται τώρα στο χωριό, μαρτυρούν την προσπάθεια όλων στο χωριό να κρατήσουν ζωντανή την κοινότητα.
Στο Τζοιλάνι ότι ώρα τζαι να πάτε θα πιείτε καφέ βραστό που τον κο Αρέστη, θα μπορέσετε να σας κουρέψει ο κος Θεμιστοκλής (εν παρπέρης 75 χρόνια τζαι δεν τρέμει το σιέρι του, τζαι λαλεί το), τζαι να γοράσετε «σιουσσιούκκο» τζαι «παλουζέ». Ο κύριος Τάκης τζερνά «σιερεπέττι»! Α, τζαι με ξεχάσετε να φάτε κουλλούρκα δίπυρα. Δηλαδή θκιο φορές πυρωμένα. Τούτον το στυλ παξιμάθκια γίνουνται που τον τζαιρό που ήταν ο Ριχάρδος στην Κύπρο τζαι οι γυναίκες είχαν εντολές να τα ετοιμάζουν για το στρατό του.
ζί σας:
Τι να πάρετε μα
χα • Ζεστά ρού ί θα ζήσετε ατ γι ή ικ αφ γρ • Φωτο Ειδικά αν ές. μεγάλες στιγμ ω καφενέ πουκάτ κάτσετε στον ει ρκά τζαι αρκέψ τα μα λι κ ν τη που παρέα να μεγαλώνει η ε καλή διάθεση • Οπωσδήποτ
Θερμές ευχαριστίες στον κοινοτάρχη κο Απόστολο Γιάννακα, στον κο Αρέστη Δημητρίου, στον κο Πέτρο Ιωαννίδη, στον κο Τάκη Χ’χαραλάμπους, στον Θεμιστοκλή Ναθαναήλ, στον Μιχάλη Θεοφάνους και στον κο Στέλιο Διαμαντή.
21
Έστησέ σε; Απάτησέ σε; Ένεψέ σου; Επρόδωσέ σε; Έκαμέ σε ρεζίλι; Θέλεις να τον / την κάμεις ρεζίλι; Θέλεις έτσι να το πεις να ξαλαφρώσεις; Ε, βάρ’ το στα Νιουζ. Στο Τουτούκκι Νιουζ!
Επήα εψές με μια. Έφκαλε τα τακούνια εκόντυνε. Έφκαλε τα εξτένσιονς έμεινε χωρίς μαλλί, έφκαλε τζαι τους φακούς τζαι που πρασινομάτα έγινε μαυρομάτα. Ήντα ιστορία εν τούτη; Η κόρη μου που είναι 5 χρονών, αποφάσισε να κόψει μόνη της τα μαλλιά της πεπέ. Αμάνα μου μάνα μου. Τζ’ εν μας κανεί εν τζαι ζαβά. Τζαι περιπέζει με τζιόλας. «Μάμμι μου, αυτά δεν είναι μαλλάκια που έκοψα. Είναι καινούρια μαλλάκια που βλαστούν και δεν μεγάλωσαν αρκετά ακόμα». Αααα τζαι μόνο 5 ένει. Στα 15 τι θα μου κάμει;
Εχτές οδήγουν πας το χάι γουέι. Τολιπόν μπροστά μου ήταν μια μπεμβέ δεκαετίας του ογδόντα ποτζιείνες που τα παράθυρα ανοίουν με τη μανελλούα. Μέσα εκάθουνταν τέσσερα άτομα, τα παράθυρα τους ήταν ούλλα ανοιχτά τζαι η μάλλα τους ανέμιζε, με δείτε πως…
Πέτε μου, τούτην τη μόδα, να ξιουρίζουν μονόπαντα το μαλλί ποιος την αποφάσισε; Eν ντεμοντέ μάνα μου! Εκάθουμουν στο μόλ Λευκωσία τζαι εθόρουν τζιείνους που επερνούσαν... Ρε παιθκιά, σοβαρευτείτε... Μεν φκαίνετε όπως σας δόξει έξω τζαι να κυκλοφοράτε, γιατί εν να σας κάμουν τουτούκκι!
Εννά το κάμω Τουτούκκι. Ο σκύλος της γειτόνισσας κατουρά μου κάθε νύχτα πας τον τροχό του αυτοκινήτου. Γι’ αυτό τζ’ εγώ θα της κατουρώ μες τη συτζιά ώσπου να ξεράνει.
22
Είπα σου το, ότι εννα σε κάμω τουτούκκιν, ότι εφόρησες την φανελούαν την βι την γυναικεία... Εν σου το είπα?? Είπα σου το!! Αχαχαχαχχαχααααααααα
Πράματα που κάμνει ένας ορίτζιναλ Κυπραίος: Εδούλευκα παλιά σ’ ένα μπαράκι (έννεν ανάγκη να σας πω σε ποιο, για να με κάμετε τουτούκκι)... Ένι Γουέη...Εσέρβιρα τον πελάτη το ποτόν που επαράγγειλεν (“πύραν”)... Χωρώ τον πιάννι το “Switch” (έτσι λαλούν οι Κυπραίοι το κλειδίν του αυτοκινήτου), τζαι μπείει το μες το φτίν του... Αχαχαχαχααα..... Έμεινα τζαι εθώρουν τον... Τζαι λαλώ του: -Εεεε? Εστάρταρεν??? Γυρίζει θωρεί με μ’ έναν ύφος...πρέπει να μεν εκατάλαβεν.... Αχαχαχα... Τζαι ξαναλαλώ του: - ‘Επνιξες το αλώπως..... αχαχαχαχαχαχαααα...... Τούτον θα πει ΚΥΠΡΑΙΟΣ!
Θέλω μαχαλλεπί τζαι είπα να το κάμω Τουτούκκι!
Ρε γείτο, είπα σου κόψε το τσιάρο. Μπαίνω μες το ασασέρ μετά που φκαίνεις τζαι βρομά… Ουφ! Πάω περίπτερο θωρώ σε. Πάω να πλύνω το αυτοκίνητο, είσαι τζιαμέ. Φκαίνω τη νύχτα έξω τζαι πάλε βρίσκω σε. Ήντα χαβάς; Για τούτο αποφάσισα να το κάμω Τουτούκκι πέρκει κόψεις μούτι τζαι σμίξουμε τα θκιό. Θέλω να κάμω τουτούκκιν, την αγάπη μου για την Μαρινούα Μιχ. Είσαι πολλά όμορφη ρα! Θέλω σε πολλά!
Εν έσσιει έτσι πράμαν ρε κοπέλλια! Ήμουν πας τα φώτα του Φούη τζαι ήταν κότσινο. Σταματά αυτοκίνητο δίπλα μου τζιαι παίζει μου πουρού...! Τι θωρώ; Έναν διπλοκάμπινο γεμάτο γεναίτζιες τζαι αντινάσσουνταν μες το αυτοκίνητο... Ρε πελλέ ήταν να τες λύσω! Λάμνετε κόρη μου πέσετε μες τη θάλασσα..
Μα εφκήκε νέο άφτερ σιέιβ που δροτίλλα; Ρε μα εν λούνεστε; Ε να σας κάμω Τουτούκκι ονομαστικά α!
Άμαν περνάς που δίπλα μου, κάμνεις μου το Δετζέβρην, Άουστον...!!
Πάρτε το χαπάρι. Στην Κύπρο δεν είναι πόσους ξέρεις αλλά ποιους ξέρεις.
ι τα κλειθκιά μαζί υ σπίτι τζαι να πιάτε τζα Έτυχε σας να φύετε πο λά δεν τελειώνει να τζοιμάται έσσω; Aλ σας τζαι ο άντρας σας ι να μεν μπορεί ραγγείλει ντελίβερι τζα πα να , σει νή ξυπ Nα δαμέ. μέσα. Τζαι η έξυπνη εκλείδωσα τον να το πιάσει γιατί εγώ να περιμένω λαλεί εν μπορώ κύριε ο ντελιβαδώρος να του τζαι τούτος του αφήνει το φαΐ πόξω πρέπει να πάω τζαι να δύναμη της Η . ρτα πό υκάτω που την να του διά τα λεφτά πο υ. μο ω πίσ ω ών ειδ Φέφκω; Κλ συνήθειας μάνα μου.
23
Βρίσκεις έναν κουτίν που κάτω που το χριστουγεννιάτικο δέντρο...! Τι θα ήθελες να έσσιει μέσα;
Μιχάλης Τιμοθέου Ένα αυτοκίνητο
Γιαννάκης Θαλασσίτης Ένα μπούλουκκο
Ρόης Μιχαηλίδης Σιοκολάτες Πέτρος Κωνσταντίνου Μόπαϊλ
24
Νάτια Λουκά Ένα σκουφάκι Τόμυς Λουκά Κινητό τηλέφωνο Κώστας Λουκά Ένα μνημόνιο
Τερέζα Σιαλλίτα Ένα άρωμα Ελένη Έλληνα Σκιές
Άριστος Παρμενίδης Ραφαέλλος Ιωάννου Αδάμος Νικολάου Να πιάσει η Ομόνοια το πρωτάθλημα
Κορίνα Βασιλείου Σάββας Ορφανίδης Παντελίτσα Βασιλείου Ένα μολύβι και ένα σβηστήρι Αντριάνα Γεωργίου Δέσποινα Μάγου: Ένα παλτό κόκκινο Αλίσια Νικοδήμου Λουκία Αναστασίου: Ένα αρκουδάκι Ένα πρίγκιπα Βαλέριος Πίντους: Αθλητικά παπούτσια
Ζωή Μαστουρούδη: Λεφτά Κούλια Χριστοφή: Χρίστος Μαστουρούδης: Υγεία, Αγάπη Ταμπλέττα Αθηνά Σοφία Μαστουρούδη: Αμαξούλα Φλωρεντία Χριστοδούλου: Εριφίλη: Ένα κόκκαλο για μεζεδάκι Κινητό τηλέφωνο
Λουίζα Ευθυμίου: Υγεία Μαρία Θεοδώρου: Αγάπη Όλγα Κωνσταντίνου: Κάλτσες μπαλέτου
Ραφαέλλα Χαραλάμπους €15 εκ. και θα δώσω και σε μωρά Άντρεα Μούζουρα Φωτογραφική μηχανή Έλενα Κανάρη: Φόρεμα Άννα Μαρία Λυσιώτου: Τσάντα
Χαράλαμπος Λιοτατής Υπολογιστή
Σταύρος Μπάκος Άδεια πλανοδιοπώλη παγκύπρια
Αντρέα Ρόσσο Καλή Οικονομία
Γιάννης Φραγκιαδουλάκης (Αφιερωμένο στο Χριστινιό μου)
Δώρο Χριστουγεννιάτικο θέλω εσένα μόνο, ο Άη Βασίλης να κρατά σε μένα κάθε χρόνο
Δημήτρης Παπαδόπουλος Την Μέρκελ πεθαμένη Βασιλική Φούρλαρη Ειρήνη και υγεία για όλο τον κόσμο
Δημήτρης Γιαννακού Ταμπλέττα Ειρήνη Ζορνά Τον τέλειο άντρα που δεν υπάρχει
Θάνος Ναθαναήλ Ένα παχουλό τσιέκ και το κοτσιάνι ενός εξοχικού στα βουνά. Αφού εν δώρο κάτω που το δέντρο, το κοτσιάνι θα χωρεί σίουρα μέσα!
Σοφία Αλλαγιώτου Υγεία, ευτυχία Στέφανος Παναγιώτου Μια επιταγή πασσιά
Θουκιδίδης Ναπολής Μα τι να κάμω τα δώρα;
25
Tιτσίν τιτσίν λουκάνικον, κομμάτι ξεροτίανον, να φάσειν τζαι να φύουσειν…! Οι καλικάτζαροι ή αλλιώς σκαλαπούνταροι είναι σίγουρα η πιο δημοφιλής κατηγορία όντων της λαϊκής μας παράδοσης. Εσείς πως τους φαντάζεστε; Η Τουτούκκι Νιουζ βγήκε στους δρόμους και έκανε την έρευνα της σχετικά με το πώς φαντάζεται ο κόσμος τους καλικάτζαρους. Και πραγματικά τα ακούσαμε όλα: Μαύροι, λεπτοί, ψηλοί, με ουρά, έχουν ανθρώπινο σκαρί, έχουν πόδια τράγου, είναι άσχημοι, έχουν κόκκινα μάτια, είναι μαλλιαροί, δεν είναι μαλλιαροί, έχουν ένα πόδι, έχουν καμπούρα, έχουν ουρά… Οι απόψεις διαφέρουν. Συμφωνήσατε όμως όλοι σε ένα: ότι οι καλικάτζαροι είναι κακά όντα, προκαλούν καταστροφές και εμφανίζονται στη γη κατά τη διάρκεια του Δωδεκαήμερου (δηλαδή τις μέρες μεταξύ των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων). Η παράδοση μας θέλει τους καλικάτζαρους να ζουν στα έγκατα της γης και να δουλεύουν ομαδικά στο κόψιμο του δέντρου που στηρίζει τη γη. Την παραμονή των Χριστουγέννων το δέντρο είναι σχεδόν έτοιμο να κοπεί. Συνάδει
όμως με την περίοδο που οι καλικάτζαροι αφήνουν τις δουλειές τους για να ανεβούν στη γη και να κάνουν τις σκανταλιές τους για δώδεκα μέρες. Έτσι ο κορμός του δέντρου ξαναμεγαλώνει και ακέραιο πια τον βρίσκουν μετά τα Θεοφάνεια που επιστρέφουν πάλι στα βάθη της γης. Έτσι φτου κι απ’την αρχή ξεκινά ένας άλλος κύκλος «κοψίματος» μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα. Πιστεύεται επίσης ότι οι καλικάτζαροι φοβούνται το φως του ήλιου και γι’αυτό το σκοπό κρύβονται τη μέρα και τις σκανταλιές τους τις κάνουν όλες το βράδυ. Καλά εν τούτα που είπαμε. Πού οφείλουμε όμως αυτή μας την παράδοση; Κατά πως φαίνεται, η παράδοση της ύπαρξης των καλικάτζαρων και των πράξεων τους έμεινε μας που τον καιρό του Βυζαντίου. Τότε, τις μέρες του Δωδεκαήμερου, κάποιοι εντύνουνταν μάσκες, εγλεντούσαν τζαι «επειράζαν» τους άλλους. Έμπαιναν στα σπίθκια, εκάμναν ζημιές ή εζητούσαν φαΐ τζαι γλυκά. Έτσι με το πέρασμα του χρόνου «εγεννηθήκαν» οι καλικάτζαροι τζαι εγινήκαν κομμάτι της λαϊκής μας παράδοσης.
Πως να απομακρύνετε, ή να εμποδίσετε τους καλικάτζαρους να σας «δειχτούν»
Φοούνται τη φωθκιάν. Αν έσσιετε έσσω σας τζάκιν, αφήστε τη φωθκιάν αφτούμενην, ούλλο το δωδεκαήμερο. Το δωδεκαήμερο να αποφεύκετε να κυκλοφοράτε νύχτα. Αν κυκλοφορήσετε, να κρατάτε έναν αναμμένο δαυλό. Τζαι μεν γελαστείτε να πιάτε κλεφτοφάναρο.. Οι καλικάτζαροι εν καταλάβουν που τεχνολογία. Σείρτε άλας μες τη φωθκιάν. Τρέμουν τον ήχο που προκαλεί. Κάψετε έναν παλιόν παπούτσιν. Η οσμή που προκαλεί τους απωθεί.
26
Βάρτε έναν κόσσοιινον πόξω που την πόρταν σας. Επειδή φουμίζουνται για την περιέργεια τζαι την βλακείαν τους, τζαι για τα λλία μαθηματικά που ξέρουν, θα τους έβρετε το πρωί, να μετρούν ακόμα τες τρύπες. Ένα, δύο, ένα, δύο…Σε περίπτωση που εν έσσιετε κόσσοιινο, τζαι το σουρωτήρι κάμνει! Το λιβάνι εν το νούμερον έναν αποθητικό! Τιπ: Τα αρωματικά στικ δεν κάμνουν. Λιβάνι ορίτζιναλ τζαι να θυμιατίζετε το σπίτιν. Αν θέλετε πάλε να τους καλοπιάετε, η λύση εν μια τζαι ξέρετε την. Τα ξεροτίανα!!!!! Εννά κάμνουν πάρτυ πας τα τζεραμίθκια του σπιθκιού!
ΤΙΠ: Να πάτε στον Καλοπαναγιώτη στο CafeSnack-Bar Άγιος Ιωάννης Λαμπαδιστής τζαι να πιάτε λοκκουμάες!!!!
Η Κυρία Κούλα ξέρει τζαι τεμπισιάζει! Με την Κούλα Λίνχτενσταϊν. Πείτε μας τον πόνο σας, την πίκρα σας, το μαράζι σας, το ότι σας βασανίζει τέλος πάντων. Η κυρία Κούλα, κοψονούρα και περπατημένη, θα προσπαθήσει να σας συμβουλέψει καταλλήλως. Θέματα παντός είδους και διαστάσεων.
Αγαπημένη Κούλα, Σας χρειαστήκαμε. Το πρόβλημα μας είναι λιγάκι ιδιόρρυθμο και επίκαιρο. Ο γιoς μας ο Σταθάκης δε λέει να κατανοήσει ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης. Ούτε οι συμμαθητές του, ούτε οι φίλοι του, ούτε οι κατά καιρό δάσκαλοί του, ούτε ο ιερέας της ενορίας μας που τον επισκέπτεται ο Σταθάκης μας ανελλιπώς από τότε που κατατάγηκε στον στρατό, ούτε οι συνάδελφοί του τώρα στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, κατάφεραν να τον πείσουν ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης.. Κατά κάποιο τρόπο φταίμε και εμείς, ο παπάς και η μάμα του, που το βρίσκαμε χαριτωμένο ο γιος μας να πιστεύει ακόμη στον Άγιο Βασίλη, έτσι μέχρι και πέρσι όταν ο Σταθάκης μας έγραφε γράμμα στον αγαπημένο του Άγιο, το παίρναμε και προσπαθούσαμε να εκπληρώσουμε τις επιθυμίες του. Συνήθως πληρώναμε τον κύριο Τάκη, τον κρεοπώλη, να ντυθεί Άγιος Βασίλης και να φέρει τα δώρα του Σταθάκη μας. Πιστεύαμε πως έτσι δεν γκρεμίζαμε τον αθώο κόσμο του παιδιού μας. Ούτε γάτα, ούτε ζημιά! Αυτά μέχρι πέρσι. Φανταστείτε την έκπληξη μας όταν πέρσι στο γράμμα του ο Σταθάκης ζητούσε από τον Άγιο Βασίλη μια αληθινή γυναίκα με συγκεκριμένες διαστάσεις και παρουσιαστικό για να να..να. Αντ’ αυτού του πήραμε ένα ωραιότατο μπουρνούζι και μέσα στο τσεπάκι βάλαμε και ένα σημείωμα από τον Άγιο Βασίλη δήθεν ότι τέτοια δώρα δεν κάνει ο Άγιος, και μάλιστα ο Άγιος (εμείς) τον συμβούλευε να μιλήσει στον πνευματικό του. Θύμωσε ο Σταθάκης που δεν πήρε το δώρο που ήθελε πέρσι, μα είπαμε με την γυναίκα μου ότι θα του περάσει. Κούνια που μας κούναγε. Δυστυχώς όχι μόνο δεν του πέρασε αλλά φέτος το γράμμα στον Άγιο Βασίλη είναι απειλητικό, γεμάτο από βωμολοχίες που δεν ξέραμε ότι ήταν στο λεξιλόγιο του παιδιού μας. Αφού τον απειλεί τον Άγιο ότι θα του ξεριζώσει τα… φρύδια του αν δεν του φέρει την γυναίκα από πέρσι και ένα Καλάσνικωφ για φέτος, άρχισε προετοιμασίες για να …τον συγυρίσει. Εδώ και μια βδομάδα κυκλοφορεί με στολή παραλλαγής και στρατοπέδευσε σε αντίσκηνο κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο περιμένοντας τον Άγιο να εξηγηθούν. Στον κύριο Τάκη δεν είπαμε ακόμη τίποτα για τις άγριες διαθέσεις του Σταθάκη, αλλά η μάνα του τρόμαξε και λέει να ακυρώσουμε τον κύριο Τάκη, τουλάχιστο για φέτος. Και εγώ οφείλω να πω πως δεν ξέρω πώς να χειριστώ το θέμα. Για 37 χρόνια νομίζαμε ότι ο γιός μας ήταν ένα ίλαρο και ήρεμο παιδί, μα τώρα μας τρομάζει με την άγρια συμπεριφορά του. Τι μας συμβουλεύετε να κάνουμε κυρία Κούλα μας; -Μιχάλης και Τασούλα (γονείς Σταθάκη)
Αγαπητοί Μιχάλη και Τασούλα, γονείς Σταθάκη, Ή εσείς με κοροϊδεύετε άγρια, ή ο Σταθάκης εσάς. Άκουσα πολλά στη ζωή μου, αλλά μου είναι αδύνατον να πιστέψω ότι ο γιός σας, στα 37 του, με δουλειά στην κυβέρνηση, όχι μόνο πιστεύει ακόμη στον Άγιο Βασίλη, αλλά και τον απειλεί διότι απλά του …. και θέλει να … γυναίκα! Από αυτά που μου λέτε, μάλλον τείνω να πιστεύω ότι δεν συνειδητοποιήσατε ότι ο Σταθάκης σας μεγάλωσε, και σας χορεύει στο ταψί. Υπάρχει βέβαια και η πιθανότητα να έχει τα ψυχολογικά του ο Σταθάκης, αυτά που του φορτώσατε με την δική σας συμπεριφορά. Έλεος, δηλαδή, να το βρίσκετε χαριτωμένο ότι 37 χρονών άππαρος να πιστεύει ακόμη στον Άγιο Βασίλη. Δυστυχώς εδώ η κυρία Κούλα ψηλώνει τα χέρια. Πάρτε τον καλύτερα σε κανένα ψυχολόγο πριν θρηνήσουμε θύματα, και επιλέξτε το οικογενειακό πακέτο, γιατί και εσείς χρειάζεστε τα σέσσιον σας Μιχάλη και Τασούλα, γονείς Σταθάκη. Όσο για τον κύριο Τάκη, αν και τα τραβά ο κώλος του που τόσα χρόνια παίζει το παιγνίδι σας, ακυρώστε τον τώρα! Αχ τι ακούω η καψερή χρονιάρες μέρες. -Κούλα 27
28
29
...να μεν σηκωστούν που την παρέα, πρώτα οι πιο μεγάλοι σε ηλικία τζαι να μεν πουν «Η πρώτη τάξη εσκώλασε»; …να είσαι σε έναν τόπο με πολλύ κόσμο, τζαι άμα έσσιεις μωρό, τζαι εν θωρεί, να μεν το πιάεις πας τα ζινίσια σου για να θωρεί; …να πάεις στο χωρκό σου τζαι οι χωρκανοί να μείνουν να σε θωρούν τζαι να μεν σε ρωτήσουν: «Είσαι που δαπάνω»; ή «Τείνος είσαι μάνα μου»; …να μπεις μες την εκκλησιά τζαι να μεν γυρίσει ούτε ένας να σε δει; ...που ήσουν μιτσής, να μεν σου είπεν η μάμα σου «...τελευταία κουταλιά»; Τζαι μετά να άρκεφκεν «Μια για τη μάμα, μια για τον παπά, μια για τη Μαρία σου..........» τζαι στο τέλος μιαν-μιαν κουταλιάν, να ελάλεν το σόιν ούλλον. …να κάμουν δέκα φορές εϊβα τζαι να μεν πουν «Εϊβα πρώτη» ; …να μεν έφαες ποττέ με το πιρούνι ή το κουτάλι που έχουν χαραγμένο σιταρούι πάνω; …να μεν είσσιες ττάππες τζαι παίχτες, που ήσουν μιτσής; …να είσαι κορούα τζαι να μεν έπαιζες λάστιχο; Το ΤΟΠ; Άμα ελείφκετουν άτομο να μεν έβαλλες καρέκλα; ...να αθυμάσαι τα πράματα που έμαθες στο δημοτικό; ….να βάλει ραντάρ η αστυνομία τζαι να με σου νέψουν οι άλλοι που έρκουνται που απέναντι;
10 + 1 ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
γιάλι άλι = σιγά σιγά βαφτζιά = καρότο γερατίζω = είμαι χρήσιμος γριτζελλόρος = σκορπιός ζεμπίλι = μπλεκτό καλάθι καούκκος = κουκούλα ουτζιάκκι = συσκευή παρασκευής ελληνικού καφέ μαννεράτος = πολιτισμένος, ευγενής (με καλούς τρόπους) νηλιοβούττιν = ηλιοβασίλεμα αΐπιν= ελάττωμα, κουσούρι
Άκκι πέττι = τελικά, με το ζόρι
30
Η Τουτούκκι Νιούζ σας προτείνει να πάτε εκδρομή στα βουνά, για να ανακαλύψετε πόσο διαφορετική είναι η θέα του νησιού. Οι κορυφές του Τροόδους, που υψώνονται μέχρι και 2000 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, προσφέρουν πανοραμική θέα σε όλες τις άκρες του νησιού. Η περιοχή Τροόδους είναι το ιδανικό μέρος για λίγες στιγμές δροσιάς και είναι μοναδικό για να απολαύσετε τη φύση σε όλο το μεγαλείο της. Αλήθεια, σκεφθήκατε ποτέ ότι η οροσειρά του Τροόδους είναι η γεωλογική και μορφολογική σπονδυλική στήλη της Κύπρου; Τα βουνά του Τροόδους καλύπτονται από δάση με μοναδικές φυσικές ομορφιές και φιλοξενούν πολύτιμους βιότοπους φυτών και ζώων, αλλά και γραφικά χωριά που διατηρούν πολλές από τις παραδόσεις και τα έθιμα της Κύπρου μας. Γνωρίστε στα χωριά του Τροόδους τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και γευτείτε διάφορα τοπικά προϊόντα. Στην καρδιά της οροσειράς του Τροόδους βρίσκεται το Δάσος του Τροόδους. Το μεγαλύτερο μέρος του έχει κηρυχθεί το 1992 σε Εθνικό Δασικό Πάρκο με σκοπό τη διαφύλαξη και σωστή αξιοποίηση του. Από το Τρόοδος πηγάζουν τα πιο πολλά από τα μεγάλα ποτάμια της Κύπρου: ο Κούρρης, ο Κρυός, ο Διόριζος, ο Καρκώτης, ο ποταμός της Μαραθάσας. Η γεωλογία του πάρκου παρουσιάζει παγκόσμιο επιστημονικό ενδιαφέρον.
Γιώργος Παπαδόπουλος AFIAP 32
Δραστηριότητες που έχουν σχέση με το χιόνι: προσφέροντια μόνο κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο. 33
Όλα όσα μπορείτε να κάνετε στο Τρόοδος: Περπάτημα: Συνολικά υπάρχουν 10 μονοπάτια στην περιοχή του Πάρκου. Συγχαρητήρια να δώσουμε για την προσπάθεια που έγινε έτσι ώστε ένα από αυτά να έχει σχεδιαστεί ώστε να μπορεί να διανυθεί και από επισκέπτες που χρησιμοποιούν τροχοκάθισμα. Όλα τα μονοπάτια είναι συντηρημένα και σηματοδοτημένα. Καλύτερες εποχές για περπάτημα: Απρίλιος – Νοέμβριος Περπατήστε. Είναι μια μοναδική ευκαιρία για γνωριμία με τις τόσες ομορφιές του Πάρκου. Πουλιά, φυτά, καθαρός αέρας. Μονοπάτια μελέτης της φύσης: Άρτεμης, Αταλάντη, Καληδόνια, Περσεφόνη, Κάμπος του Λιβαδιού, Πουζιάρης, Λιβάδι, Φράκτης προδρόμου, Καννούρες, Μνήματα Πισκόπων. Περιδιάβαση με το αυτοκίνητο: Για αυτούς που δεν θέλουν να σπαταλήσουν καμιά θερμίδα και δε θέλουν να ασχοληθούν με το περπάτημα, υπάρχει κι άλλη επιλογή. Ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος για να έχει κανείς μια πρώτη επαφή με το Πάρκο. Στους ασφαλτόδρομους υπάρχουν και διαμορφωμένες πλατείες θέας. Οι χωματόδρομοι οδηγούν στην καρδιά του δάσους. Ποδηλασία: όλα όσα μπορείτε να κάνετε με μια περιδιάβαση με το αυτοκίνητο μπορείτε και με το ποδήλατο. Έχοντας με αυτό τον τρόπο το πλεονέκτημα της άσκησης! Ψηφίζουμε ναι στην ποδηλασία.
Γιώργος Παπαδόπουλος AFIAP 34
Βοτανικός Κήπος
Πίκ-Νικ Αλα Κυπριακά!! Εκδρομή (πικνικ): Μέσα στο πάρκο λειτουργούν 9 εκδρομικοί χώροι. Σ’αυτούς υπάρχουν τραπέζια, πόσιμο νερό, χώροι στάθμευσης, αποχωρητήρια, παιδικές χαρές, ψησταριές (τα μόνα σημεία του δάσους όπου επιτρέπεται το άναμμα φωτιάς). Εκρομικοί χωροί: Πλατάνια, Μέσα Ποταμός, Αλμυρολίβαδο, Ππασιά Λιβάδι, Κάμπος του Λιβαδιού, Τροοδίτισσα, Καμπί του Καλογήρου, Φράκτης του Προδρόμου, Μάραθος. Κατασκήνωση: Υπάρχουν 4 περιοχές όπου κάποιος μπορεί να κατασκηνώσει. Οι τρεις είναι για σύντομη παραμονή με στοιχειώδεις μόνο διευκολύνσεις. Η τέταρτη είναι μισό χιλιόμετρο ανατολικά της πλατείας του Τροόδους και προσφέρεται και για πολυήμερη διαμονή. Κατασκηνωτικοί χώροι: Πλατάνια, Καμπί του Καλογήρου, Τρόοδος, Φράκτης του Προδρόμου Άλλες δραστηριότητες: Το Εθνικό Δασικό Πάρκο του Τροόδους προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες σε όσους ασχολούνται με τη φωτογράφιση, την παρατήρηση πουλιών, καθώς και τη μελέτη των φυτών και των πετρωμάτων.
Πόσα μπορείτε να δείτε; 1. Μοναστήρια περιοχής: Άγ. Νικόλαος (Κακοπετριά) Αγ. Ιωάννης Λαμπαδιστής (Καλοπαναγιώτης) Τιμίου Σταυρού του Αγιασματί (κοντά στην Πλατανιστάσα) Παναγίας του Κύκκου – από τα εντυπωσιακότερα που υπάρχουν (Από το «θρονί της Παναγιάς, μπορεί κανείς να αγναντέψει σχεδόν όλο το νησί). 2. Εκτός από τους πλανοδειοπώλεις και τα διαφορετικά καφενεδάκια στην Πλατεία Τροόδους, ο επισκέπτης μπορεί να δει και το Κέντρο Περιβαλλοντικής ενημέρωσης που λειτουργεί απ’το 2002. Σκοπός του είναι η ενημέρωση των επισκεπτών πάνω στις διάφορες πτυχές του Πάρκου. Πολύ επιμορφωτικό βρήκαμε το κυκλικό βοτανικό και γεωλογικό μονοπάτι που βρίσκεται έξω από το Κέντρο. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα τέλη εισόδου και λεπτομέρειες για τις ώρες λειτουργίας μπορείτε να αποταθείτε στον περιφερειακό Δασικό Λειτουργό Τροόδους στο τηλ. 22924221 και Λειτουργός Περιβάλλοντος στο τηλ. 22805527 ή στο e-mail: troodosvc@fd.moa.gov.cy 3. Kαταρράκτης των Καληδονίων 4. Το κλειστό μεταλλείο του Αμιάντου (γίνονται εργασίες αποκατάστασης) 5. Περιφραγμένος χώρος Αγρινών στα Πλατάνια 6. Αιωνόβια δέντρα του Πάρκου στα ψηλότερα υψόμετρα 7. Η κορυφή της Μαδαρής το χειμώνα (1612μ) 8. Τα βρετανικό στρατιωτικό ραντάρ στην κορυφή της Χιονίστρας 9. Κοντά στην κορυφή του Τρίπυλλου, μικτή συστάδα κυπριακού κέδρου, λατζιάς και πεύκου 10. Κυπριακό μουσείο φυσικής ιστορίας – www.natmuseum.org.cy/contact.html
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε: Δασικός σταθμός Πλατανιών τηλ. 22922454 και 25552580 Κεντρικά γραφεία Τμήματος Δασών Λ/σίας τηλ. 22805528 Σε περίπτωση πυρκαγιάς ή άλλου πολύ επείγοντος περιστατικού μπορείτε να καλείτε στο 1407. 35
Μιχαήλ Αρωραίος
Οι μέρες πριν την αλλαγή του χρόνου είναι πάντα η περίοδος που κοιτούμε πίσω στο παρελθόν, αλλά και μπροστά στο μέλλον. Είναι η περίοδος που αναλογιζόμαστε για το χρόνο που πέρασε αλλά και η περίοδος που προβληματιζόμαστε σχετικά με τις αλλαγές που θέλουμε (ή πρέπει) να πάρουμε για τον επόμενο. Είναι η ώρα που βάζουμε στόχους για τη νέα χρονιά (νιου γήαρ ηβ ρεζολούσιονς ονομάζονται στα Κυπριακά). Αν υπήρχε ένα τοπ-τεν στόχων για τη νέα χρονιά, στη δεκάδα θα ήταν όπως και δήποτε να αρχίζαμε γυμναστική, να τρώμε πιο υγιεινά, να χάναμε βάρος, να βάζαμε μια τάξη στα οικονομικά μας, να λιγοστεύαμε το άγχος στη ζωή μας, να πηγαίναμε κανένα μακρινό ταξίδι, να περνούσαμε περισσότερο χρόνο με φίλους και την οικογένεια μας, να σταματούσαμε το κάπνισμα αν καπνίζαμε, να οργανώναμε τη ζωή μας, να μαθαίναμε καμιά καινούρια τέχνη, και ίσως να βρίσκαμε και χρόνο να γίνουμε εθελοντές …ας είναι και μικροί!
χρόνο κι αφού κατάφερα να πάρω το δίπλωμα μου από το νηπιαγωγείο, μετακίνησα-και διεύρυνα-τους στόχους μου πέρκι τους πετύχω. Έτσι στα έξι μου οι στόχοι μου για το νέο χρόνο ήταν να παντρευτώ την Ελενίτσα, ή τη διπλανή της την Καίτη Β, ή την κυρία Θάλεια την παιδίατρο μου που πολύ με αγαπούσε και μου έδινε καραμέλες σε κάθε μου επίσκεψη στο ιατρείο της, ή τουλάχιστον την κυρία Στέφανη, τη δασκάλα μας. Ούτε κι εκείνη την χρονιά κατάφερα να εκπληρώσω τους στόχους μου αφού όλες τους με έφτυσαν. Ορκίστηκα να μην ξαναβάλω στόχους στη ζωή μου. Κατάντησα ένα ψυχολογικό ράκος και το έριξα στα τσιγαράκια και το ποτό (τότε ήταν στη μόδα το γάλα φράουλα). Κλείστηκα στον εαυτό μου και η μάνα μου με έτρεχε στους παιδοψυχολόγους (και τα ιδιαίτερα μαθήματα). Όσο δε για την ακαδημαϊκή μου καριέρα, κινδύνευε να καταστραφεί αφού η κυρία Στέφανη δε μου έδινε την απαιτούμενη σημασία για να διαβάζω! Σκληρή γυναίκα η κυρία Στέφανη!
Καλημερούθκια! Αν και όλοι βάζουμε ένα κάρο στόχους αυτές τις άγιες μέρες, οι περισσότεροι από εμάς θα τις… μεταθέσουμε για του χρόνου πριν ξεστολίσουμε το κρίστμας τρι. Δυστυχώς είμαι και εγώ ένας από αυτούς τους αποτυχημένους και το τρακ ρέκορτ μου είναι απόδειξη! Στα πέντε μου ο μεγάλος μου στόχος ήταν να παντρευτώ τη συμμαθήτρια μου και μεγάλη μου αγάπη Μαιρούλα, και να πάμε να ζήσουμε τον έρωτα μας στο λούνα πάρκ. Δυστυχώς οι δικοί μας δε μας άφησαν να χαρούμε την αγάπη μας με ψευδο-δικαιολογίες ότι ήμασταν ακόμη μικροί και έπρεπε πρώτα να πάρουμε ένα πτυχίο. Η σκληρή αλήθεια ήταν όμως ότι ποτέ η μάνα μου δεν ήθελε τη Μαιρούλα για νύφη της. Πονεμένη ιστορία με πληγές ακόμη νωπές. Ας μην τις ξύνω χρονιάρες μέρες. Τον επόμενο
Κουτσά στραβά έβγαλα το δημοτικό και στο γυμνάσιο άρχισα να ξαναβάζω στόχους. Έβαλα ως στόχο μου την πρώτη χρονιά να χάσω την παρθενιά μου από οποιαδήποτε συμμαθήτρια μου εκτός της Καλομοίρας που ο πατέρας της ήταν άγριος (δε θα άξιζε να ρισκάρεις τη σωματική σου ακεραιότητα για ένα πήδημα, μου είπε χρόνια μετά, και σε ανύποπτο χρόνο ο πατέρας μου). Τον στόχο αυτό τον έβαζα για τρία συνεχόμενα χρόνια κάθε παραμονή πρωτοχρονιάς και όπως και αν τα έφερε το σύμπαν, έχασα τελικά την παρθενιά μου από την Καλομοίρα! Ευτυχώς αυτή είχε ήδη εμπειρία με τον απαγορευμένο καρπό και δεν χρειάστηκε να την αποκαταστήσω ή να το μάθει ο πατέρας της! Τα επόμενα χρόνια και για να μην πέσω σε κατάθλιψη αλλά και προς αποφυγή παρεξηγήσεων, αποφάσισαν
36
οι γονείς μου αυτοί να θέτουν τους πρωτοχρονιάτικους μου στόχους. Ως επί το πλείστον ήταν ακαδημαϊκής φύσεως ως προς τους βαθμούς μου….Μα ποτέ μου δεν κατάφερα να τους υλοποιήσω. Κοντολογίς ούτε στο Μετσόβιο κατάφερα να περάσω, ούτε γιατρός, ούτε δικηγόρος έγινα. Το νοιώθω όμως ότι φέτος θα είναι η χρονιά μου και τα ρεσολούσιονς της πρωτοχρονιάς θα τα τηρήσω. Βέβαια κάθε χρόνο τα ίδια λέω και κάθε χρόνο τα σπάζω πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις. Αλλά φέτος θα βάλω στόχους άκρως εφικτούς όπως: -Θα τρώω υγιεινά όταν και εφόσον η μιλλούδα στο σουβλάκι και το παγωτό στρατσιατέλλα, θεωρηθούν από τους διατροφολόγους υγιεινή διατροφή. -Θα σέβομαι τους γονείς μου όταν και αυτοί παραιτήσουν να με πελεκούν να ντύνομαι «καθώς πρέπει» και να πάρω για γυναίκα μου τη Μηλίτσα, την κόρη του φίλου του θείου Χαράλαμπου που αν και μεγάλη, έχει περιουσία. -Δε θα ζητώ δανεικά από τη μάδερ διότι φρόντισε η άγια Τρόικα, μεγάλη η χάρη της, να της μειώσει τη σύνταξη και δεν έχει! -Θα ξεπεράσω επιτέλους τη Μαιρούλα και έτσι δε θα πηγαίνω γυμναστήριο για να γίνω κούκλος να πέσει ξερή η Μαιρούλα που με παράτησε, ούτε καν για να γίνω θεογκόμενος να πάθει κατάθλιψη. -Θα πηγαίνω πιο τακτικά δουλειά και δε θα σκαρφίζομαι παράξενες και σπάνιες αρρώστιες για να μένω σπίτι να βλέπω πρωινάδικα. Έτσι ευελπιστώ να κάνω μια νέα αρχή με τον μπός και να μην καταλήξω και εγώ στην ανεργία μαζί με τους χιλιάδες συμπολίτες μας. Έτσι που λέτε. Απλοί, εφικτοί στόχοι για το 2013. Σκεφτείτε το, γίνεται πιστεύω!
Μηχάνημα για μασάζ ώμων και αυχένα
Μηχάνημα για μασάζ πλάτης
Ζώνη αδυνατίσματος
1) Χριστάκης (τζινυός με διπλοκάμπινο τζαι σσιύλλους): 45 χρονών 2) Μαίρη (Μαρουλλού, Μαρούλλα, Μαρία, τζ΄ έκαμεν το «Μαίρη»): 43 χρονών
Δε Σίπριοτ Φάμιλη Τάιμ-τέιπολ Οέο, οέο, έτον τον Κυπραίον...!
Φωνάζουμεν που το μίλιν μάνα μου, ότι είμαστεν Κυπραίοι! Είμαστεν της τελευταίας στιγμής τζαι τούτον εν αποδεδειγμένον! Εδιερωτηθήκετε ποττέ, τι κάμνει μια “Κυπριακή” οικογένεια (Κυπραίοι), την παραμονή των Χριστουγέννων τζαι της Πρωτοχρονιάς; Εμείς ερευνήσαμε τζαι θα σας αποδείξουμεν ότι εν έσσιει τσιανς, να μεν έσσιετε έναν άτομον που την οικογένεια σας που να κάμνει τα πράματα που ανακαλύψαμεν, ακόμα τζ΄εσείς οι ίδιοι.
3) Νάταλη (εν ηξέρουμεν πόθεν φκένει): 23 χρονών 4) Ντανιέλλα (Δανάη, η καρδιούλα εν το “Αγαααάπηηηηη”): 19 χρονών 5) Jonnys ZX (Ξέρετε, Γιάννης, Γιαννάκης-> Jonnys. Το ΖΧ εν η μοτόρα του): 17 χρονών
Παραμονή Χριστουγέννων 24.12.2012 Ώρα 8:00 π.μ (1) Καθαρίζει τους σσίυλλους (2) Πλυνείσκει τα πιάτα (3) Τζοιμάται (4) Τζοιμάται (5) Ακόμα να ‘ρτει σπίτι… Ώρα 10:00 π.μ (1) Πίνει καφέν (κυπριακόν σκέττον τζαι πισκοττούι βουττί) (2) Εν εις τον μπακάλη να γοράσει τίποτε να μαειρέψει (3) Εν μες το φέισμπουκ (4) Τρώει κόφλεϊξ (5) Τζοιμάται...
Ώρα 8:00 μ.μ (1) Φκάλλει τον λαόν που το ψυγείο (2) Καθαρίζει γιατί θα έσσιει ξένους αύριο (3) Μιλά με τες φίλες της μες το δωμάτιο, τζαι μάχουνται, γιατί εν ήβραν ρούχα για να φορήσουν σε λλίο που να παν ταβέρνα (4) Σάζεται να πάει καφέ (5) Φακκά γυρούς με τη ΖΧ
Ώρα 12:00 μεσημέρι (1) Εν εις τον αρφόν του, τον Κωστή (2) Έκαμεν φαΐ τζαι συγυρίζει (3) Εν μες το φέισμπουκ ακόμα (4) Εν μες το φέισμπουκ (5) Τζοιμάται...
Ώρα 10:00 μ.μ (1) Τρώει σουβλάκια ΜΙΞ , μαζί με τη Μαίρη (2) Τρώει σουβλάκια ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ, μαζί με τον Χριστάκη (3) Τελικά ήβρεν ρούχα τζ΄εφόρησεν, τζ΄επήεν ταβέρνα (4) Εν εις το καφέ (5) Φακκά γυρούς με τη ΖΧ
Ώρα 2:00 μ.μ (1) Τρώει (2) Τρώει (3) Τρώει ΚΑΠΗΡΕΣ (4) Εν μες το φέισμπουκ ακόμα (5) Τζοιμάται...
Ώρα 12:00 μεσάνυχτα (1) Τζοιμάται (2) Τζοιμάται (3) Εν εις το κλάμπ (4) Έφυεν που το “κλάμπ” τζαι φακκά γυρούς με το αυτοκίνητο (5) Εν εις τον Μάριο τζαι παίζει PRO
Ώρα 4:00 μ.μ (1) Θωρεί τηλεόραση (2) Εν εις το κομμωτήριο (3) Κάμνει μπάνιο (4) Εν εις το κομμωτήριο με την μάμα της (5) Τζοιμάται... 38
Ώρα 5:30 μ.μ (1) Κάμνει μπάνιο (2) Εν εις τα μαγαζιά (3) Εν εις τα μαγαζιά (4) Εν εις τα μαγαζιά (5) Τρώει κόφλεϊξ
Ημέρα Χριστουγέννων 25.12.2012 • • • • • • •
Φαΐ – Φαΐ – Φαΐ – τζαι πάλε φαΐ ...!!!! (Α’) ΣΟΥΒΛΑ Πιλόττα Κρίσμας κέικ Δώρα Τραούθκια -χοροί ΜΠΟΥΖΟΥΚΙΑ...!!! (Α+)
Παραμονή Πρωτοχρονιάς 31.12.2012 Που τες 8:00 π.μ 24.12.2012...
ως τες
4:00 μ.μ , τα ίδια με τες
Ώρα 5:30 μ.μ (1) Κάθεται έσσω (2) Γυρεύκει δώρο για τη Μαρία, που να πάει έσσω της αύριον για φαΐ (3) Γυρεύκει ρούχα για τα μπουζούκια (4) Γυρεύκει ρούχα για τα μπουζούκια (5) Γυρίζει με τους φίλους του στα μαγαζιά Ώρα 11:00 μ.μ (1) Σάζει τον σσιηπέττον (2) Θωρεί τηλεόραση με τες συγγένεισσες που εσυναχτήκαν (3) Βάφει τα νύσια της (4) ‘Ερκεται σπίτι, που το καφέ (5) Έρκεται σπίτι, που τον Μάριο Ώρα 12:00 μεσάνυχτα! (1) Παίζει ούλλα τα φουτζιέκκια, που εν έπαιξεν ολόχρονα στο τζιυνί (2) Θωρεί τα βεγγαλλικά τζαι χασκογελά με τες άλλες (3) Στέλλει μηνύματα (4) Στέλλει μηνύματα (5) Μιλά με τον Μάριο στο τηλέφωνο ( “Ρε πελλέ μεν δείς ποδά ένναμπου γίνεται.. Ακούεις; Ποτζιεί; Εν πανικός;” )
ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ 01.01.2013 Ξανά π΄αρκής..........................!!!!!! Φαΐ, φαΐ, φαΐ, ΣΟΥΒΛΑ, ποτό, πιλόττα, κουτσομπολιό, φέισμπουκ τζαι ΡΕΒΕΓΙΟΝ!!!!
ΓΟΥΙ ΑΡ ΣΑΪΠΡΟΥΣ ΜΑΝΑ ΜΟΥ....!!! ΧΑΠΠΙ ΝΙΟΥ ΓΙΑΡ!
39
…το Χριστουγεννιάτικο δέντρο εν έθιμο με ειδωλολατρικές ρίζες; Ενομίζετε ότι εν Γερμανικό έθιμο έννε; Η αλήθκεια εν ότι τότε οι άνθρωποι εκόφκαν τα δέντρα που τα δάση τζ’εστολίζαν τα έσσω τους για να έχουν καλή σοδειά στο χωράφι τους. …ο μύθος του ουράνιου τόξου, του δοχείου με το χρυσό τζαι τον καλικάτζαρο εν ιρλανδικός; Σύμφωνα πάντα με το μύθο, στο τέλος κάθε ουράνιου τόξου υπάρχει ένα δοχείο γεμάτο χρυσό που το προσέχει ένας καλικάτζιαρος. Τούτος άμαν υποψιαστεί πως ο θησαυρός κινδυνεύει που άνθρωπο, κάμνει του κολπούθκια για να το σαντανώσει τζαι να του μείνει δικός του ο θησαυρός. Ενομίσετε αν εν τζαι καλικάτζιαρος εν έσιει νου; …το 1453μ.χ. τα δώρα των τριών Μάγων βρίσκονταν στην Κωνσταντινούπολη. Όταν η Πόλη έπεσε στα χέρια του Μωάμεθ του Πορθητή, από τα χέρια των κατακτητών έσωσε τα Τίμια Δώρα η μητριά του Μάρω, η οποία ήταν Χριστιανή. Η Μάρω τα μετέφερε στην Ιερά Μονή του Αγίου Παύλου στο Άγιο Όρος όπου βρίσκονται μέχρι τις μέρες μας. …το έθιμο της βασιλόπιττας έχει τις ρίζες του στον 4ο αιώνα μ.Χ. όταν ο Άγιος Βασίλειος μοίρασε μικρές βασιλόπιττες στους Χριστιανούς της Καισαρείας. Πάντως τζαι η δική μας βασιλόπιττα σπίτι εν γεμάτη σελινούθκια τυλιμένα για να βρίσκουν ούλλα τα μωρά που ένα τζαι να μεν μαλλώνουν. …για να μην μπουν οι καλικάτζιαροι από την καμινάδα του τζακιού, τις ημέρες του Δωδεκαήμερου, πρέπει να διατηρούμε συνέχεια στο τζάκι φωτιά αναμμένη. Το πρώτο ξύλο αυτής της φωτιάς που ανάβεται την παραμονή των Χριστουγέννων ονομάζεται Χριστόξυλο.
40
…στην Ολλανδία αντί για κλάτσες στο τζάκι την Πρωτοχρονιά βάλουν παπούτσια. …οι τρεις μάγοι πρόσφεραν στον Χριστό χρυσό για να δείξουν ότι ήταν Βασιλιάς, λίβανο για να δείξουν ότι ήταν Θεός και σμύρνα για να δείξουν ότι θα θυσιαστεί για τη σωτηρία των ανθρώπων. …γύρω από το Άστρο της Βηθλεέμ έχει αναπτυχθεί μεγάλη φιλολογία. Τρεις είναι οι διασημότερες απόψεις για το τι ήταν ακριβώς: -Οι Άγιοι Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Δαμασκηνός ο Στουδίτης υποστηρίζουν στα κείμενα τους ότι δεν ήταν άστρο αλλά Άγγελος που οι Μάγοι το έβλεπαν σαν άστρο. -Ο Ωριγένης Αδαμάντιος που έζησε στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. υποστηρίζει ότι ήταν κομήτης -Ο αστρονόμος Κέπλερ (έζησε το 16ο αιώνα μ.Χ.) υποστηρίζει ότι το Άστρο της Βηθλεέμ ήταν μία σύνοδος πλανητών. Οι σύγχρονοι αστρονόμοι υποστηρίζουν αυτή την άποψη. Υπάρχουν όμως διαφωνίες σχετικά με το ποιοι ήταν αυτοί οι πλανήτες. Εμείς στην Τουτούκκι Νιούζ πάντως ένα πράμα καταλαβαίνουμε. Ακόμα και φυσικό φαινόμενο να ήταν, συνέβη την συγκεκριμένη στιγμή. Την ώρα της γέννησης του Χριστού! …το λιβάνι που προσφέρθηκε στο Χριστό είναι ρητίνη που εξάγεται από το δέντρο Boswellia Serrata. …η σμύρνα είναι μια ρητίνη που την παίρνουμε από το φυτό Μύρας. …η επικρατέστερη άποψη για τους τρεις μάγους είναι ότι κατάγονταν από την Περσία και ήταν σοφοί ιερείς και αστρολόγοι. Τα ονόματα τους ήταν Μελχιόρ, Γάσπαρ και Βαλτάσαρ.
Αίνιγμα του μήνα
"Χαμπης"
Εις τον τοίχον με κρεμμάζουν τζι΄ούλλοι εμέν παρατηρούν, ρέσσουν πάνω, ρέσσουν κάτω πάντα θέλουν να με δούν. Τι είμαι; ρολόι τοίχου
Ανέκδοτο Ένας λύμπουρος εβούρα τζ’εττούμπαρε πάνω σ’έναν άλλο. -Ρε που πάεις έτσι βιαστικός; -Άσε, εττουμπάραν θκιο ελέφαντες τζαι πάω να δώκω γαίμα.
Γλωσσοδέτης
• • • • •
Γένος: Αρσενικό Ράτσα: Greyhound Cross Μέγεθος: Μεγάλο Ημν/ια Γέννησης: 01/01/2011 Στο καταφύγιο από : 12/05/2012
Ο Χαμπης ήρθε στο καταφύγιο σε άθλια κατάσταση όσον αφορά το βάρος του και πολύ φοβισμένος. Σήμερα έχει βάλει κάποια κιλά και είναι πιο κοινωνικός αλλά χρειάζεται πιο εντατική επαφή με μια οικογένεια που θα του προσφέρει αγάπη και στοργή ώστε να μπορέσει να εμπιστευτεί τους ανθρώπους και να μπορέσει σε βάθος χρόνου να κοινωνικοποιηθεί Ιδανικό σπίτι για τον Χαμπη είναι μια οικογένεια με μεγάλα παιδιά, ένα ζευγάρι ή ένα άτομο που μένει μόνο.
Τράγος κουδουνάτος, Τριδιπλογενάτος Διπλοτριπλοκουδουνάτος.
Ανέκδοτα λάιβ φρομ ΣΑΪΠΡΟΥΖ!! (του Θεμιστοκλή του παρπέρη, που το Τζοιλάνι) Μιαν εποχήν, μες στ’αμπελοκάματα, επελεκάνεφκε ο Αχιλλέας ο Καραολής. Ακούεις τζαι σου, επελεκάνεφκε! Μεν νομίσεις πως έκαμνε κανένα αρμάρι για κανένα τραπέζι. Έτο κανένα φτερό τα’αλέτρου, να πιάσει καμιάν μπακκίρα, να πάρει κανένα ψουμίν έσσω. Ένας Τύλληρος μπαίνει μες το μαχαζίν, με το έναν σιέριν δημμένον, τζαι στο άλλον εκράτε μιαν εικόνα τ’Άη Νεοφύτου, τζαι ζητά θκιακονοιό, (για τον Άη Νεόφυτο λαλεί). Ο γέριμος ο Καραολής λαλεί του: «Εγιώ εθκιάβασα το συναξάρι, τζαι γράφει ότι ο Άγιος ήταν άρκοντας. Έδωκεν ούλα τα έσσιε του στους φτωχούς τζαι πείεν να αγιάσει. Τωρά αν του ανάδοξε τζαι θέλει τα πίσω, εγιώ ήντα φταίω;” Ήταν του Σωτήρος 6 τ’Αούστου. Ο Ευαγόρας επήεν στο Βουνί, στο παναΰριν του Χρυσοσώτηρου, τζαι γόρασεν έναν βορτίν. Άμαν ήρτεν στο χωρκόν τζιαι λάλεν την κουβένταν, αρωτήσαν τον οι χωρκανοί, αν εν καλόν το βορτίν. -Εν σαν τον Άγγελον (εν όμορφον). Ο Άγγελος ο καφετζιής επαρεξήγησεν την κουβένταν. -Ποιος εν βόρτος ρε γάρε; Tζ’ εγύρισεν του την τσαέρα. Είδαμεν τζαι πάθαμεν ώστι να τους χωρίσουμεν.
"Tanzy" • • • • •
Γένος: Θηλυκό Ράτσα: Labrador Cross Pointer Μέγεθος: Μεγάλο Ημν/ια Γέννησης: 16/11/2008 Στο καταφύγιο από: 17/02/2011
H Tanzy είναι πιο παλιός θαμώνας στο Sirius και ξέρει τα κατατόπια και τους εθελοντές απ'εξω και ανακατωτά Τρελαίνεται για παιχνίδι και τρέξιμο και ψάχνει κάποιον που να μπορέσει να ανταποκριθεί επάξια στις αθλητικές δοκιμασίες που θα τον/ την υποβάλει Η Tanzy είναι ιδανική για όλες τις οικογένειες.
Για πληροφορίες :97 780 779 website: www.siriusdogsanctuary.com
Πορτογαλία
Κύριο πιάτο στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι το Bacajpada (βραστό ψάρι με πατάτες…αυγά και λάχανα!) Το Τουτούκκι Νιούζ επισκέφτηκε την Πορτογαλία . Σουρπρααααάις…! Ότι τρων βάλουν αφκό μέσα.
Ιρλανδία
Κοντέφκουν μας στες γεύσεις αλλά στο φινάλε πίνουν καφέ με κάμποσον ουίσκιν μέσα. Για πιο έντονα γλέντια εκαταλάβετε;
Πολωνία
Δαμέ φκαίνουμε εχτός. Υπαίθρια. Στην πρωτεύουσα Βαρσοβία πάσειν ούλλοι στη Χριστουγεννιάτικην αγοράν. Όχι τυχαία….Υπάρχει υπαίθρια αγορά που πουλούν ζεστό κρασί τζαι μπύραν, ψητόν τυρίν, φρούτα, σοκολάτες ούλλων των ειδών τζαι λουκάνικα. Όι καλό. Παρτάρουν ομαδικά οι Πολωνοί.
Λουξεμβούργο
Σούπα με παραδοσιακά λουκάνικα Mettwurscht.
Κίνα
Ντίνουνται Αγιοβασίλιδες τζαι δώστου τραουθκιές κάτω που έναν τεράστιο ενυδρείο. Απορία: αν δεν έχουν ενυδρείο; Χα! Μεινείσκει τους η πείνα!
Κένυα
Οκ, δαμέ δε λαλεί τζαι πολλά το πράμα. Γαλοπούλα με ρύζι τζαι λαχανικά.
Νορβηγία
Δε γίνεται Χριστούγεννα χωρίς Linie Akevitt! Εν αλκοολούχον ποτόν σιόρ. Αλλά πομείνετε… Γιατί εν σπέσιαλ ξέρετε; Επειδή λαλούν ότι κάμνουν το σε έναν πλοίον μέσα σε δρύινα βαρέλια, τζαι για να γίνει σωστή η δουλειά, το πλοίον πρέπει να ρέξει που τον ισημερινό. Ε τάχτιριτι. Ε για τούτον αλώπος που εν μας λαλούν την τιμή του μωρού!
Μάλτα
Ε δαμέ αρκέφκουν τα σάλια τζαι τρέχουν! Ο πιρασμός ονομάζεται Timpanu τζαι αν πείτε… εν τηγανιτά μακαρόνια με λούστρο, μελούι τζαι κάστανα σε σάλτσα σιοκολάτας. Ε όι παραδεχτείτε το. Ετρέξαν τα σάλια σας έννε;
Ισλανδία
Οι Ισλανδοί για το Χριστουγεννιάτικο δείπνο εν φακούν πενιάν. Αλλά που το πρωί γίνεται χαμός. Τηανιτά λεπτά ψωμάκια tortillas (κάμνουν τους τζαι σχεδιούθκια) τζαι hangikjot που εν αρνούδι καπνιστό παρακαλώ μες την καμινάδα.
Θιβέτ
Αφήκαμε το Θιβέτ σχεδόν τελευταίο γιατί δαμέ εν ούλλα τα λεφτά… Το μενού περιλαμβάνει 8 ειδικά κατασκευασμένα πισκοττούθκια που έχουν μέσα διάφορα δώρα με το πιο πολύτιμο να εν τούτο που συμβολίζει τη γονιμότητα. Ως δαμέ καλά. Τα πισκοττούθκια πιάνουν τα οι πρώτοι 8 επισκέπτες του σπιθκιού. Η Τουτούκκι Νιούζ όμως συμβουλεύκει σας να μεν κάμνετε χαρούες. Αν σας καλέσει οικογένεια στο Θιβέτ Χριστούγεννα αρκείστε να πάτε α λα Κυπριακά! Παραπάνω που το μισάωρο! Για να είσαστε σίουροι ότι εν θα πιάτε πισκοττούι…διότι... τι μπορεί να εν τούτο που συμβολίζει τη γονιμότητα στο Θιβέτ…τζαι βάλλουν τζαι μες το πισκοττούι…??? Εν ένα κομμάτι της ….κοπριάς! Πάει τους όξα εν τους πάει τωρά το … «Όι λαωμό»!
Ολλανδία
Sinteklaas που εν μελόψωμο με άλλα γλυκάκια που ονομάζονται «Σάντα Κλαουσανάκια» τζαι σίουρα εν έχουν κοπριά μέσα…χαχαχα
Κύπρος Θέλουμε το μισό Τουτούκκι για να γράψουμε τούτα ούλλα που τρώμε. Ε μάσιαλα μας! Τοντ γουόρι όμως…εν πολλά τα έθιμα τζ’εκάμαμεν ειδικό αφιέρωμα πάρακατω. Τολοιπόν έχουμε τζαι λέμε: -σφάζουμε το σσιοιρούι που αναγιώναμεν -κάμνουμε μελομακάρονα, κουραπιέδες, θέλεις τζαι φοινικωτά -πομπάρουμε τον γάλο με γέμιση. Αν δεν αρέσκει τους ξένους το σταφιδάκι στη γέμιση, επάθετε την -ζυμώνουμε ψουμιά -φκάλουμε που το πουφέ το σετ το καλό. Εν η εποχή του χρόνου που το πανίζουμε. Η άλλη εν το Πάσχα. -τα στάρτερς εν τα γράφουμε…εννοούνται τζίνα (π.χ. σσιοιρομέρι, κουννούες, τσαμαρέλλα, τσιλλίματα γενικώς ….ξέρετε εσείς). Τζ’ επειδή κάθε φαΐ στην Κύπρο πρέπει να έσσιει τζαι την αφορμή του, στην Κύπρο έχουμε τζαι φαγιά για την παραμονή της πρωτοχρονιάς, την πρωτοχρονιά τζαι τα φώτα. Ε όι καλό!
42
Υλικά που θα χρειαστείτε 1 ½ κιλό αλεύρι μαλακό 1 ½ φλυτζάνι τσαγιού λάδι 1 ½ φλυτζάνι ζάχαρη 1 ½ φλυτζάνι χυμό πορτοκαιού και λεμονιού 6 κουταλιές σούπας κονιάκ Ξύσμα πορτοκαλιού 3 κουταλάκια μπέικιν πάουτερ 1 κουταλάκι σόδα ζάχαρη άχνη
Με το Στυλιανό Τρύφωνος
Εργαλεία και άλλα αντικείμενα που θα χρειαστείτε Πλάστη Εργαλεία κοπής σε σχήματα Χτυπάτε το λάδι με τη ζάχαρη και προσθέτετε το χυμό πορτοκαλιού και λεμονιού, το κονιάκ και το ξύσμα πορτοκαλιού. Ανακατεύετε το αλεύρι με το μπέικιν και τη σόδα και το ρίχνετε στο μίγμα. Ζυμώνετε τη ζύμη να είναι μαλακή. Πλάθετε τη ζύμη και με τα εργαλεία σας κόβετε σχήματα από τη ζύμη και ψήνετε στους 175 βαθμούς για 20-30 λεπτά. Μη ξεχάσετε να προθερμάνετε το φούρνο.
43
2.
1.
3.
5. 4.
10. 5. 2.
4. 9.
3.
6. 7.
8.
1. Αναταραχή. Λέγεται επίσης όταν υπάρχει πολλή φασαρία. 2. Σήκω. Όταν λέμε σε κάποιον να σηκωστεί: «...... πάνω». 3. Όταν αγοράζουμε κάτι με πίστωση. 4. Η λέξη κυλάω. Φράση «... το αμαξούι σου πάρα κάτω». 5. Η ουρά του προβάτου. Λέμε και τη φράση «Όι άππαρο με τη ....». 6. Μαγγούρα. Φράση « Εγίνηκες σαν την ... » (αδυνάτισες πολύ). 7. Παρολίγον, στο τσακ να γίνει κάτι. 8. Το δοχείο του φαγητού. 9. Λέξη που περιγράφει ότι βουτάμε κάτι. «Καφές με πισκοττούι για...». 10. Η βόμβα στα κυπριακά.
44
1. 2. 3. 4.
Λέξη που σημαίνει καταβροχθίζω κάτι. Το μαξιλάρι. Έτσι λέγεται το συμπόσιο, το γλέντι. Όταν πετυχαίνω το στόχο. Κτυπώ. Λέξη που χρησιμοποιούν συνήθως οι κυνηγοί για το θήραμα. 5. Η λέξη τι στα κυπριακά. Φράση «... μπον τούτον;»
Οριζόντια: 1.ΚΑΡΚΑΣΙΑΛΛΙΚΙΝ 2.ΑΝΟΥ 3.ΒΕΡΕΣΙΕ 4. ΤΖΥΛΩ 5. ΒΑΚΛΑ 6. ΒΙΤΣΑ 7.ΑΖΑΡΤΙ 8.ΚΑΠΠΑΚΛΙΝ 9. ΒΟΥΤΤΙΝ 10.ΠΟΜΠΑ Κάθετα: 1. ΛΑΚΚΟΥΡΤΙΖΩ 2.ΜΑΟΥΛΟΥΚΑ 3. ΖΙΑΦΕΤΤΙΝ 4. ΙΓΓΩΝΩ 5. ΗΝΤΑ
1.
Της Φλογερής Δημητρούλας, ειδικής απεσταλμένης του Τουτουκκιού στα γραφεία της Κυπριακής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
‘Εβρε το ζώδιο σου
κυπριακό Μικρές συμβουλές για τις εορτές των Χριστουγέννων. Υπενθυμίζουμε ότι το Κυπριακό ωροσκόπιο βασίζεται στο χρόνο ο οποίος αλλάζει στις 21 Δεκεμβρίου. Άτομα γεννημένα μετά τις 21 Δεκεμβρίου ενός έτους θα πρέπει να βλέπουν στο επόμενο έτος για το ζώδιο τους.
Κουκουφκιάος
1900
1912
1924
1936
1948
1960
1972
1984
1996
2008
Πητόµουγια
1901
1913
1925
1937
1949
1961
1973
1985
1997
2009
Όρνιθα
1902
1914
1926
1938
1950
1962
1974
1986
1998
2010
Φιλικουτούνι
1903
1915
1927
1939
1951
1963
1975
1987
1999
2011
Βότρια
1904
1916
1928
1940
1952
1964
1976
1988
2000
2012
Κουρκουτάς
1905
1917
1929
1941
1953
1965
1977
1989
2001
2013
Νυχτοπάππαρος
1906
1918
1930
1942
1954
1966
1978
1990
2002
2014
Λίµπουρος
1907
1919
1931
1943
1955
1967
1979
1991
2003
2015
Κατσόσιηρος
1908
1920
1932
1944
1956
1968
1980
1992
2004
2016
Κοράζινος
1909
1921
1933
1945
1957
1969
1981
1993
2005
2017
Σκνίπα
1910
1922
1934
1946
1958
1970
1982
1994
2006
2018
Χαµολιός
1911
1923
1935
1947
1959
1971
1983
1995
2007
2019
Η χρονιά του Κουρκουτά
Από τις 22 Δεκεμβρίου του 2012 μπαίνουμε στη χρονιά του κουρκουτά, ένα χρόνο αρκετά ασταθές με πολλά σκαμπανεβάσματα, ελιγμούς και μεταλλάξεις όπως και ο κουρκουτάς που άλλοτε ακκάνει και καταπίνει και άλλοτε τραβά τις πετσιές του και ξεπετσιάζετε. ΚΟΥΡΚΟΥΤΑΣ: Τα πολλά μελομακάρονα όχι μόνο παχαίνουν, αλλά βλάπτουν σοβαρά και την υγεία σας. Επιλέξτε να περάσετε τις γιορτές με το δικό σας μελομακάρονο που σας λατρεύει.
ΝΥΧΤΟΠΑΠΠΑΡΟΣ
ΛΙΜΠΟΥΡΟΣ
ΚΑΤΣΟΣΙΗΡΟΣ
Τις νύχτες στήνει η αστυνομία τα μπλόκα για αλκοτέστ και τα φρουτάκια του κρίσμας κέικ που τόσο λατρεύετε να τσιμπολογάτε είναι ποτισμένα με κονιάκ. Αξίζει τέτοιο ρίσκο άγιες μέρες;
Θίγκ λάρτζ και αφήστε τα ψίχουλα από τους κουραμπιέδες για τους άλλους. Τα λιμπούρια του 2013 είναι φτιαγμένα για νοστιμότερα εδέσματα των εορτών.
Όπως πάτε θα μπήξετε τα αγκάθια σας στο Θείο βρέφος, τους τρεις μάγους και τον Άγιο Βασίλη και κατύσσιη σας. Αφήστε τα αγκάθια σας σπίτι και βγείτε έξω να απολαύσετε το φέστιβ μουτ. Μετά τις γιορτές συνεχίζετε τις κακίες σας!
ΧΑΜΟΛΙΟΣ
ΚΟΥΚΟΥΦΚΙΑΟΣ
Όσο και να αλλάζετε χρώματα και να μεταλλάσσεστε ανάλογα με το που φυσά ο αέρας, δεν θα περάσετε ως Ρούντολφ για να σύρετε πρώτος το έλκηθρο και τον χορό. Βρέστε άλλο τρόπο να προσεγγίσετε τον Άγιο Βασίλη. Μπορείτε, είστε κοψονούρηδες!
Μην κουκουφάτε τους γύρω σας με μεγαλεπήβολα σχέδια για τις γιορτές γιατί στο τέλος θα κάνουν τα δικά τους σχέδια και θα σας αφήσουν απέξω. Ξιπασμένοι!
ΣΚΝΙΠΑ Εκνευριστικοί και μούρμουροι όπως πάντα, πάνω κάτω, πάνω κάτω να αγχώνεστε αν θα πετύχουν τα μελομακάρονα. Τα τέλεια μελομακάρονα είναι μια ουτοπία όπως και τα τέλεια Χριστούγεννα, γι’ αυτό επιλέξτε κέιτεριγκ αν με πιάνετε.
ΟΡΝΙΘΑ Οι τσιλαρκές της όρνιθας δεν είναι κατ’ ανάγκη λίπασμα και μπορεί να ξεράνουν τις ποϊνσέτιες. Αφήστε τα πράγματα να κυλίσουν από μόνα τους και το πνεύμα των Χριστουγέννων θα θριαμβεύσει.
ΦΙΛΙΚΟΥΤΟΥΝΙ Αρπάξτε τις ευκαιρίες που προσφέρονται λόγο εορτών και δώστε κάμποσα φιλιά όπου φτάνετε. Δεν μπορεί, κάποιος θα ανταποδώσει.
ΚΟΡΑΖΙΝΟΣ Μην τσιμπολογάτε τους ξηρούς καρπούς από το κρίσμας κέικ και προσποιήστε ότι είστε φαν του ξενόφερτου αυτού εδέσματος αφού κανείς δεν θα σας πιστέψει. Είστε Κυπραίος και επιμείνετε Κυπριακά, παραδοσιακά.
ΠΗΤΟΜΟΥΓΙΑ Σταματάτε να πητάτε τους κουραμπιέδες. Αν εσείς έχετε θέμα με τα Χριστούγεννα και αρνείσθε να περάσετε καλά, δεν είναι ανάγκη να τα καταστρέψετε και για τους άλλους.
ΒΟΤΡΙΑ Δεν είναι ανάγκη να φάτε όλη την βασιλόπιτα για να βρείτε το σελίνι, γιατί όπως έλεγαν και οι γιαγιάδες μας: «το σελίνι κι’ αν το βρείς, την τζηλιά σου θα πονείς».
Υ.Γ : Για όσους αρωτούσαν ήνταμπον η Βότρια, η Βότρια εν ο σκόρος! 45
Αλευρόμυλος Σάββα Χατζηγιώρκη και Υιοί Λτδ.........................................................................23 821043 Zαμπάς & Ιωάννου Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Λτδ................................ ........... 99612494 / 99612495 Θεατρικό Μουσείο..................................................................................................................... 25343464 Ιχθυοτροφείο Καλοπαναγιώτη................................................................................................... 22952344 Καταφύγειο Σκύλλων Σίριους............................................................................... 99510215 / 97780779 KOT............................................................................................................................................ 22691100 Ναυαγοσωστικός Όμιλος Λεμεσού ............................................................................................97887881 ONAP Διαφημιστική Λτδ.......................................................................................99594912 / 99642287 Περίπτερο Snack – Bar Αγ. Ιωάννης Λαμπαδιστής....................................................................22952095 Το Θεατράκι Cafe – Snack..........................................................................................................97781010 Το Σπίτι της Αναστούς............................................................................................99823009 / 99486155 APA Development Ltd...............................................................................................................8000 30 80 C2U Awaken Strength Massage Appliances..............................................................................99402776 Magic Carwash......................................................................................................25322201 / 96452300 M.P. AIR – HEAT CENTER LTD.....................................................................................................99338882 N.N.D Sport Car Motors Ltd........................................................................................................99675202 Planium Design......................................................................................................25367036 / 99724774 Red Grass....................................................................................................................................26923976 R.M. Sensi Ltd.............................................................................................................................25354815 Studio 57 Christos Savva............................................................................................................99314092 The CTL Eurocollege...................................................................................................................25736501 The Specialists Hair Spa.............................................................................................................25773444
Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσους φιλοξένησαν το πρώτο μας τεύχος… Λεμεσός Δημαρχείο Λεμεσού, Convenience Store Άγ. Αθανάσιος, Jueco Cafe/Bar, In Theory Bar, Starbucks, Π Cafe, Sousami Bar, Il Posto Cafe, Alambra Περίπτερο, Gosi Cafe, Pascucci Cafe, Fuxia Cafe, Ministop, Gloria Jeans, Marone Rosso Cafe(My Mall), Θεατράκι Cafe, Ριάλτο Λεμεσού, Σουβλάκια Θεοδώσης, P & P περίπτερο Ζακάκι, Περίπτερο Παναγιώτης (Εναέριος),Espressamente cafe(My Mall), Magic Car Spa, The Sprcialists Hair Spa, Katerin’s Pet Grooming Λευκωσία Second Cup, Starbucks, Coffee Beanery, Gloria Jeans, E-Selis Copy Center, To kati tis cafe, Frederick Univercity Nicosia, Πανεπιστήμιο Κύπρου Επαρχία Gala Art Bakery, Περίπτερο Καρβουνά, Περίπτερο εισόδου Κακοπετριάς, X Level Cafe
46
Χαρίζουμεν σας έναν ημερολόγιο για το καλόν του χρόνου... Με αγάπην!
2013
ΦΛΕΒΑΡΗΣ
Κ 6
Δ Τ
Τ
Π
Π
Σ
1
2
3
4
5
8
9 10 11 12
7
Κ 3
Δ Τ 4
5
Τ 6
Π 7
Π
Σ
1
2
8
9
Κ 3
Δ Τ 4
5
Τ 6
Π 7
Π
Σ
1
2
8
9
13 14 15 16 17 18 19
10 11 12 13 14 15 16
10 11 12 13 14 15 16
20 21 22 23 24 25 26
17 18 19 20 21 22 23
17 18 19 20 21 22 23
27 28 29 30 31
24 25 26 27 28
24 25 26 27 28 29 30 31
Κ 7
Δ Τ
Τ
Π
Π
Σ
1
2
3
4
5
6
8
9 10 11 12 13
Κ 5
Δ Τ 6
7
Τ
Π
Π
Σ
1
2
3
4
8
9 10 11
Κ
Δ Τ
Τ
Π
Π
Σ 1
2
3
4
5
6
7
8
14 15 16 17 18 19 20
12 13 14 15 16 17 18
9 10 11 12 13 14 15
21 22 23 24 25 26 27
19 20 21 22 23 24 25
16 17 18 19 20 21 22
28 29 30
26 27 28 29 30 31
23 24 25 26 27 28 29 30
Κ 7
Δ Τ
Τ
Π
Π
Σ
1
2
3
4
5
6
8
9 10 11 12 13
Κ 4
Δ Τ 5
6
Τ 7
Π
Π
Σ
Κ
Δ Τ
Τ
Π
Π
Σ
1
2
3
1
2
4
5
6
7
8
9 10
8
9 10 11 12 13 14
3
14 15 16 17 18 19 20
11 12 13 14 15 16 17
15 16 17 18 19 20 21
21 22 23 24 25 26 27
18 19 20 21 22 23 24
22 23 24 25 26 27 28
28 29 30 31
25 26 27 28 29 30 31
29 30
Κ
Κ
Κ 6
Δ Τ 7
Τ
Π
Π
Σ
1
2
3
4
5
8
9 10 11 12
3
Δ Τ 4
5
Τ 6
Π 7
Δ Τ
Τ
Π
Π
Σ
4
5
6
7
Π
Σ
1
2
1
2
8
9
8
9 10 11 12 13 14
3
13 14 15 16 17 18 19
10 11 12 13 14 15 16
15 16 17 18 19 20 21
20 21 22 23 24 25 26
17 18 19 20 21 22 23
22 23 24 25 26 27 28
27 28 29 30 31
24 25 26 27 28 29 30
29 30 31
www.toutoukkinews.com | info@toutoukkinews.com | 99 077 728 | P.O.Box 51577 | 3506 | Λεµεσός