Business Traveller 1- Januari 2019 by TRAVel Media

J A N U A R I / F E B R U A R I 2 0 1 9 €4.95

HOLLAND AMERICA LINE Op de maiden voyage van de MS Nieuw Statendam

18 UUR VLIEGEN... Aan boord in de Business Class op de langste vlucht ter wereld

COLUMN BAVO KÖNIG

PLUS

Nieuw: De gedachten van een Nederlands advocaat...

Treinreizen in luxe • Marokko • Gadgets en lifestyle

PODHOTELS

VAN TOKYO NAAR DE WERELD

Duidelijkheid en openheid van zaken met maximale transparantie

Ed Berrevoets, Managing Director â&#x20AC;&#x153;Ik hoor steeds vaker dat onze klanten door de bomen het bos niet meer zien. Het is onze taak om duidelijkheid te verschaffen. Dat noemen wij transparantie.â&#x20AC;&#x153;

Zakenreizen op een transparante manier Een open, eerlijke en inzichtelijke werkwijze. Transparantie vinden wij bij VCK Travel al jaren heel belangrijk. Zo zijn wij heel open over welke kosten wij rekenen en wat onze verdienmodellen zijn. Wilt u ook volledig inzicht in uw zakenreizen? Wij denken met u mee en laten u graag zien hoe onze fee is opgebouwd door inzicht te bieden in onze processen, tarieven en afspraken met leveranciers. Ervaar zelf het verschil dat VCK Travel maakt.

vcktravel.nl | +31 20 6800 802 | info@vcktravel.nl

INHOUD

JANUARI/FEBRUARI 2019

VENETIË

Het hoeft niet overvol te zijn. Ontdek de rustige plekjes...

TORONTO

LIF E S T YLE 34

CRUISEN MET HAL

We kregen de kans de Nieuw Statendam zelf te testen... 52

DE TREIN KOMT

De trein raakt op stoom. De mooiste routes wereldwijd

COLUMN BAVO KÖNIG

PLUS

Nieuw: De gedachten van een Nederlands advocaat...

Treinreizen in luxe • Marokko • Gadgets en lifestyle

POD HOTELS

PODHOTELS

VAN TOKYO NAAR DE WERELD

Een van de meeste bijzondere bestemmingen op enkele uren vliegen...

FORE

18 UUR VLIEGEN... Aan boord in de Business Class op de langste vlucht ter wereld

AIRPORT ■ TORONTO ■ GOLF ■ MAROKKO ■ HORLOGES

MAROKKO

Golf is mooi. Golf op reis is nog mooier! Een gesprek...

J A N U A R I / F E B R U A R I 2 0 1 9 €4.95

HOLLAND AMERICA LINE Op de maiden voyage van de MS Nieuw Statendam

■ ROTTERDAM

ROTTERDAM AIRPORT

Een interview over alles wat in Rotterdam-The Hague vliegt...

OP D E C OVER JANUNARI/FEBRUARI 2019

Het is de zakenstad van Canada en heeft meer te bieden dan je misschien denkt!

F E AT UR E S 18

BUSINESS TRAVELLER

OP R EIS

Cover2019_1.indd 2

22-01-19 15:36

HORLOGES

Een bijzonder merk op het oog 60

VIVE LA NEIGE

Een Franse klassieker

LOT P OLISH

28 G AD GE T S

businesstraveller.nl

JANUARI/FEBRUARI 2019

IJSLAND, USA & CANADA VOOR MINDER MET WOW AIR

MAAR WACHT, ER IS MEER. Verander je overstap in IJsland in een WOW-overstap want er zijn geen geisers op de luchthaven.

WOWAIR.NL

VOORWOORD

Hotels X Airline

n onze coverstory staan we stil bij capsulehotels, een oud fenomeen dat we eigenlijk alleen al decennialang kennen uit de verhalen over Japan. Maar nu dat land zich meer en meer openstelt voor de buitenwereld, met onder het WK Rugby dit jaar en volgend jaar de Olympische Spelen, zien we dit exportproduct ook buiten 'Nippon' naam maken. Uiteraard naar de maatstaven, en met de connectiviteit, van nu. Nu zullen niet veel zakenreizigers meteen in een Pod gaan slapen, anders dan een paar uur een dutje doen op een airport, zoals Yotel op Schiphol biedt. Of wel? Maakt het heel veel uit als je enkel en alleen een duur hotel gebruikt om te slapen? Is het misschien een betere optie om solo in een capsule te slapen dan een kamer te delen met een collega, zoals soms natuurlijk ook nog wel gebeurt? Privacy is ook wat waard. Ik betwijfel het, maar het is een interessante ontwikkeling in de hotellerie waar we erg graag meer van zien. Maatwerk zoals in het vliegtuig, een uitgeklede prijs met bijboekbare opties. Ik doe nooit een badjas aan, en drink geen sterke drank uit de minibar, eerder een biertje. Dus waarom staat dat allemaal op de kamer? En de hotellerie wil dat airline-model graag ook, want er is goed mee te verdienen. Maar waarom duurt dat dan zo lang? We zullen het zien en houden u op de hoogte…

Tijn Kramer Hoofdredacteur

COLOFON

Op de maiden voyage van de MS Nieuw Statendam

18 UUR VLIEGEN... Aan boord in de Business Class op de langste vlucht ter wereld

COLUMN BAVO KÖNIG

PLUS

Nieuw: De gedachten van een Nederlands advocaat...

Treinreizen in luxe • Marokko • Gadgets en lifestyle

JAARLIJKS ABONNEMENT: Bespaar 5 procent op een abonnement van 2 jaar en 10 procent op een abonnement van 3 jaar.

■ ROTTERDAM

AIRPORT ■ TORONTO ■ GOLF ■ MAROKKO ■ HORLOGES

PODHOTELS

VAN TOKYO NAAR DE WERELD

businesstraveller.nl

J A N U A R I / F E B R U A R I 2 0 1 9 €4.95

HOLLAND AMERICA LINE

JANUNARI/FEBRUARI 2019

CONTACT REDACTIE 035-6728848 EMAIL redactie@travmedia.nl SALES tel 035-6728855 of 035-6728852 EMAIL sales@travmedia.nl

ABONNEMENT tel 035-6728830 email redactie@travmedia.nl

BUSINESS TRAVELLER

UITGEVER Tom van Apeldoorn HOOFDREDACTEUR Tijn Kramer REDACTIE Theo de Reus, Belinda Meijers, Sofie Smets, Sharon Evers, Arjen Lutgendorff, Dylan Cinjee, Alexandra Meijer, en redactie UK Business Traveller COMMERCIEEL DIRECTEUR TJ van Apeldoorn SALES Dennis Ebbers, Dennis de Groot en Djordy Giesbers ART DIRECTOR Seb van Apeldoorn en Iris Beenen MARKETING Kim Kuijer en Mandy Baggelaar

Cover2019_1.indd 2

PANACEA 41-43 MADDOX STREET, LONDON W1S 2PD TEL +44 (0)20 7821 2700 BUSINESSTRAVELLER.COM

NEDERLAND: 1 jaar, € 42.95 2 jaar, € 79 3 jaar, € 115

22-01-19 15:36

JANUARI/FEBRUARI 2019

VOORIN

VIRGIN ATLANTIC HEEFT HELE GROTE PLANNEN VOORIN

EEN NIEUWE ‘REVOLUTIONAIRE’ zakelijke zitplaats komt naar Virgin Atlantic's twaalf Airbus A350-1000s, die de toch al vaak innoverende luchtvaartmaatschappij in dienst gaat nemen vanaf levering medio 2019. Virgin Atlantic's senior vice-president, Oliver Byers, laat weten dat de moderne A350-1000 ‘een geweldige kans is om een nieuw zitplaatsproduct uit de hogere klassen te introduceren’, en voegde eraan toe dat verdere details begin dit jaar bekend worden gemaakt. ‘We hebben het gezien, ik heb erin gezeten, het is een fantastische zitplaats. Het wordt een product van de volgende generatie. Dat is precies wat je zou verwachten van Virgin Atlantic in termen van uiterlijk, ontwerp, het gevoel van de cabine en de warmte van de omgeving.’ (Afgebeeld zijn de bestaande zitplaatsen in de Upper Class.) virginatlantic.com

Helsinki hotels

JANUARI/FEBRUARI 2019

HOTEL KÄMP Elegantie is het sleutelwoord voor deze klassieke accommodatie op een van de meest gewilde locaties van de stad. Vanaf het moment dat gasten worden begroet door de portiers (met hoge hoeden) is er een doorslaggevend gevoel van luxe, en marmer en kroonluchters dragen bij aan de sfeer. hotelkamp.com

HOTEL ST GEORGE Deze nieuwkomer in de hotelwereld van Helsinki biedt een ontspannen, subtiele inrichting in klassieke Scandinavische traditie, waardoor originele Finse kunst kan schitteren. En het heeft een bakkerij, een wintertuin en een spa. stgeorgehelsinki.com

businesstraveller.nl

VOORIN

LUXE VAN QANTAS OP CHANGI

BOSS & REIS

Lounge-opties op de luchthaven Changi van Singapore staan op het punt een heel stuk grootser te worden. Qantas is van plan een dedicated First Lounge te openen, terwijl ook de omvang van de bestaande Business Lounge met ongeveer 60 procent wordt uitgebreid, met een gecombineerde capaciteit van meer dan 800 zitplaatsen. Details tot nu toe zijn schaars, hoewel Qantas heeft verklaard dat de bouw in de First Lounge in april zal beginnen en, zodra deze is voltooid, er plaats zal zijn voor ongeveer 240 personen. De luchtvaartmaatschappij heeft ook bevestigd dat de lounge een sterke focus heeft op eten en drinken met een cocktailbar en een open keuken met een op Singapore geïnspireerd à-la-cartemenu. qantas.com.au

Fotocredit Caitlin Sas

RADISSON BLU PLAZA De art-decodetails van dit gebouw worden versterkt door een levendig modern interieurontwerp. De geweldige locatie, uitstekend en goed uitgeruste kamers hebben een universele aantrekkingskracht, terwijl zakelijke faciliteiten, inclusief evenementruimte voor maximaal 800 personen, ook top zijn. radissonblu.com

businesstraveller.nl

HOTEL KATAJANOKKA Vroeger moesten mensen hier wel verblijven, of ze wilden of niet. Nu wíl je. De voormalige gevangenis, daterend uit 1837, is nu een chique, comfortabel en karakteristiek hotel, al sinds 2007. Gasten vinden een strak eigentijds interieur, een goed restaurant en leuke bar. hotelkatajanokka.fi

ER ZIJN TEGENWOORDIG veel fraaie reispakken beschikbaar kreukelvrij - maar Boss heeft nu de toon gezet met een wasbaar pak gemaakt van een hoogwaardig garen dat, evenals toenemende elasticiteit, ervoor zorgt dat de wol vezels niet krimpen of worden vervormd tijdens het wassen. De jas heeft een duidelijke design-flair, maar leent zich ook voor machinaal wassen, zoals het feit dat het deels ongevoerd is, waardoor het meer ademt en weinig weegt. Andere zorgvuldig overwogen functies zijn de lichtgewicht poly-mix voering in de mouwen en meerdere scheur- en slijtvaste eigenschappen. Jas en broeken worden apart verkocht, zodat je kunt mixen en matchen met verschillende ontwerpen. De blazer kost 500 euro en de broek rond de 200 euro. boss.com

JANUARI/FEBRUARI 2019

VOORIN

AIR MILE S

Meest bijzondere plaats die je ooit hebt bezocht?

'Interessante wilde dieren neigen ernaar om te leven in de minst bevolkte delen van de wereld. Een paar jaar geleden reisde ik door Mongolië. Door het Altai-gebergte naar een natuurreservaat in de Gobiwoestijn, op zoek naar wilde Przewalski's paarden. De taalgrens maakte het bijzonder uitdagend.’ Moet je reizen met veel apparatuur?

MARK ADLINGTON IS EEN KUNSTENAAR uit Londen

die de wereld over reist op zoek naar exotische dieren om te schilderen. Recente projecten brachten hem naar Sharjah, Nairobi, Beijing, Svalbard, Windhoek en een keur aan Europese bestemmingen. Hij neemt tien tot vijftien vluchten per jaar.

‘Het omvangrijkste is een fatsoenlijk aantal schetsboeken. Je kunt een wild dier niet vragen om stil te zitten voor jou, zodat een enorm aantal pagina’s nodig zijn voor als tekeningen worden afgebroken. Ik heb onlangs geïnvesteerd in een goede lens voor mijn camera, wat handig is wanneer interessant dierlijk gedrag te ver weg is voor het blote oog.’ Wat kan beter aan luchthavens?

‘Het zou geweldig zijn als de verschillende beveiliging en paspoortcontroles worden gestandaardiseerd. Zelfs in

Europa variëren ze enorm. Ik weet nog dat ik op het vliegveld van Milaan op een paar seconden na mijn vlucht had gemist. Want na kilometers aan glamoureus duty-free winkelen, kwam ik bij de gate nog een enorme wachtrij tegen voor een tweede veiligheidscontrole.’ En wat kan beter aan luchtvaartmaatschappijen?

‘Er is nooit genoeg ruimte in de bovenkasten dat geschikt voor is voor grote handbagage. En ik heb geen zin, na betaald te hebben voor een stoel, die ruimte te delen met mijn bagage.’

Leesmateriaal tijdens de vlucht?

‘Ik houd van reisschrijvers, geschiedenis of fictie die verbonden is aan mijn bestemming of het project waar ik aan werk aan.’

Het mooiste souvenir?

'Op een paardrijdtocht langs de grens tussen Turkmenistan en Iran, zag ik een paar zeldzame hoorns van steenbokken. Ik stopte ze in mijn bagage en werd bijna gearresteerd toen ze verschenen op de x-ray. Gelukkig was ik op reis met een diplomaat die de ambtenaren overtuigde om ze mee te laten mogen nemen.’

EVA Air x Rimowa EVA AIR KOMT VANAF 9 juni met een Boeing 787 Dreamliner op haar route van Amsterdam naar Bangkok en Taipei. Dat is niet het enige mooie nieuws. Royal Laurel/Premium Laurel Classpassagiers krijgen voortaan een amenitykit van het Duitse topmerk Rimowa. Vertrekende vluchten zijn voorzien van de kit ‘Carmona Red RIMOWA’ en op de heenweg een andere luxe naam: Salvatore Ferragamo. Elke nieuwe Rimowa-set bevat Clarins huidverzorgingsproducten. Ook brengt de airline een ‘Jason Wu Pyjama Set’ van de in New York gevestigde modeontwerper Jason Wu, die vooral bekend is door het ontwerpen van Michelle Obama's jurken voor beide presidentiële inauguraties van Barack Obama.

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

VOORIN

ONNODIGE

KR A CH TI G

STRESS

ZWEEDS MERK Thule maakt van alles; van skiboxen tot camperzonwering. Maar ook uitstekende bagage. Het nieuwste heet Subterra. De bagage heeft handgrepen om ze gemakkelijk op te tillen voor de overhead compartimenten, een compressiepaneel om je bagage netjes in de koffer te krijgen, twee grote wielen, een bevestigingslus om extra tassen aan te haken, verschillende interne secties en een plek voor paspoort, sleutels en toiletartikelen, die van buiten toegankelijk is. Hij weegt iets meer dan drie kilogram, is gemaakt van 800D nylon, 55x35x23cm groot en kost rond de 250 euro. thule.com

Reizigers laten weten dat ze veel stress hebben door oorzaken direct gerelateerd aan het reisbeleid van hun bedrijf: Economy vliegen op medium/long-haul

73%

Lagere hotel categorie

65% Last-minute zakenreizen

WIE WIL ER NAAR?

EQUATORIAAL GUINEA

ZE NOEMEN HET DE WONGA-COUP. In 2004

werden huursoldaten, ondersteund door Britse financiers - inclusief, naar verluidt, Mark Thatcher, zoon van wijlen Margaret - veroordeeld voor pogingen om de regering van Equatoriaal-Guinea omver te werpen. Waarom de interesse? Olie, natuurlijk. Dat maakt deze natie een van de rijkste per hoofd van de bevolking in Afrika. Niet dat de gemiddelde Equatoguineaan veel van de voordelen kan genieten sinds de elite van het land de meeste winsten binnen harkt. Forbes heeft de persoonlijke rijkdom van president Obiang (de baas sinds de militaire coup van 1979) op 600 miljoen dollar geschat, terwijl het drinkwater voor de helft van de bevolking opdroogt. Andere beroemde Equatoguineanen zijn ‘Eric de Paling’ en ‘Paula de Kruipster’, twee komisch langzame zwemmers op de Olympische Spelen van 2000. Ondanks langzittende dictators, is hier genoeg om bezoekers te plezieren, inclusief koloniale architectuur in de hoofdstad, Malabo (links), is er het mooie Bioko Eiland en zijn er regenwouden vol met dieren in het wild, vissersdorpen en prachtige witte stranden met nesten zeeschildpadden.

businesstraveller.nl

63% Reizen in het weekend

61%

Overstap vs direct vliegen

61%

Tarieven met restricties

52% Het gebruik van online booking tool

42%

Economy vliegen op short-haul

39% BRON: CWT TRAVEL STRESS INDEX: THE HIDDEN COST OF BUSINESS TRAVEL

JANUARI/FEBRUARI 2019

TRIED & TESTED VLUCHT

Singapore Airlines A350-900ULR business class SINGAPORE-NEW YORK NEWARK B O A R D I N G Ik ging rond 22.15 naar de

gate; we kregen een pre-flight viewing van het vliegtuig, gevolgd door een aantal welkomstspeeches, waarna het boarden begon om 23.00 uur.

D E Z I T P L E K Het stoelproduct voor de

A C H T E R G R O N D Singapore Airlines (SIA) heeft in oktober de titel van de langste commerciële vlucht ter wereld heroverd met de herlancering van haar non-stopverbinding tussen Singapore en New York Newark. De vlucht bestrijkt 16.700 kilometer en duurt volgens planning rond de 18 uur en 45 minuten. De vorige service op deze route (die in 2013 stopte) maakte gebruik van een ouder - en veel minder brandstofefficiënt vliegtuig, de A340. Met de nieuwe A350900ULR (ultra-langeafstandsbereik), een uitgebreidere variant van het bestaande A350-900-vliegtuig van Airbus, dat SIA als eerste luchtvaartmaatschappij gaat exploiteren, hoopt de luchtvaartmaatschappij de route opnieuw economisch levensvatbaar te maken. Om dit te bereiken heeft SIA de Economy Class-cabine volledig uitgeschakeld, wat betekent dat het hele vliegtuig slechts 67 businessclass en 94 premium economystoelen omvat - ruwweg een verdeling van 40-60%. C H E C K - I N Ik arriveerde net na 19.40 uur bij terminal 3 van luchthaven Changi na JANUARI/FEBRUARI 2019

een vlucht vanuit Hong Kong, waardoor ik ruimschoots op tijd was voor het vertrek van 23.35 op vlucht SQ22 naar de luchthaven Newark Liberty International. Mijn bagage werd doorgestuurd naar New York vanuit Hong Kong, waar ik instapkaarten voor beide vluchten kreeg.

D E L O U N G E Businessclass-passagiers op deze vlucht krijgen toegang tot de SilverKris businessclass lounge, hoewel ik voor de eerste vlucht de eersteklas lounge SilverKris naast de deur mocht gebruiken. De businessclass lounge T3 SilverKris maakt indruk met zijn formaat, en het is een onmiskenbare comfortabele plek om te zitten en dineren. Het kan echter nóg beter door een aantal verbeteringen door te voeren: stopcontacten zijn ongelooflijk schaars, met name naast de stoelen, die over het algemeen beperkt zijn tot kleine fauteuils in plaats van een mix van tafels en stoelen, comfortabele stoelen en meer privécabines. De bar is ook selfservice in plaats van bemand en SIA, bewust van deze tekortkomingen, heeft aangegeven van plan te zijn om de faciliteiten volgend jaar te upgraden.

A350-900ULR is hetzelfde als dat op de standaard A350-900s - een goed, ruim ontwerp dat voldoende opbergruimte biedt. Dit is echter niet het nieuwste langeafstandsvluchtproduct van de luchtvaartmaatschappij. Dat werd gelanceerd in december 2017 aan boord van haar nieuwe A380 superjumbo’s. De businessclass-cabine is verdeeld over twee secties met een 1-2-1-configuratie (A, D-F, K). Ik zat op stoel 25D, de middelste zitplaats in het midden van het tweede gedeelte met directe toegang tot het linker gedeelte. De stoelen zijn breed (29 inch) en kunnen achteroverleunen om een volledig plat bed te bieden, maar dit gebeurt door de stoel neer te klappen in plaats van op een rugleuningknop te drukken. De hoeveelheid kleine ingebouwde opbergplekken is ideaal voor het wegwerken van kleine voorwerpen en apparaten, inclusief een smal gedeelte naast het licht en stopcontact dat perfect is voor het opbergen van een laptop. Er is een grote ruimte onder je stoel voor kleine tassen en een uitschuifbare kloof die je van je buurman kunt scheiden. Het grootste minpunt van deze stoel is dat, met uitzondering van de schotzetels, de voetenruimte niet naar voren maar naar één kant uitsteekt. Dit beperkt je tot slapen met je benen opgerold en liggend aan je linker- of rechterkant, afhankelijk van de kant waar de voetenruimte zich bevindt, in plaats van je benen volledig te kunnen strekken. Vraag een lid van het cabinepersoneel om te helpen de stoel naar beneden te klappen om het platte bed, het hoeslaken en de deken te onthullen, omdat het lastig kan zijn om dit zelf te doen (of te businesstraveller.nl

TRIED & TESTED VLUCHT VOORIN

beseffen dat de stoel alleen op deze manier plat kan). De ladetafel heeft een goed formaat en het entertainment tijdens de vlucht (IFE) bevat het nieuwe KrisWorld-systeem van SIA, waarmee passagiers kunnen inloggen met behulp van hun SilverKris-details om afspeellijsten voor verschillende vluchten te maken en zelfs films te hervatten die ze eerder niet hadden kunnen voltooien. De 18-inch schermen zijn HD, maar niet touchscreen - in plaats daarvan wordt het systeem genavigeerd met een slanke controller. Noise cancelling hoofdtelefoons worden ook meegeleverd.

B E S T E P L E K De enkele stoelen naast de ramen zijn duidelijk een eerste keus, hoewel er meer plekken zijn om boven de rest te verkiezen. Zitplaatsen A of K in de rijen 12-15 zijn een goede gok, omdat ze zich niet in de buurt van het keukentje en de toiletten bevinden; de voorhut bevindt zich ook voor de vleugels, wat betekent dat uw reis zo stil mogelijk moet zijn. Stoelen om uit de buurt te blijven zijn onder meer 10A, dat alleen staat aan de voorkant van de cabine met de kombuis er direct naast, en middenstoelen 17D en 17F aan de achterkant van de eerste hut dichtbij de kombuis en toiletten, die de twee secties scheiden. D E V L U C H T Met meer dan 18 uur om te doden, is het belangrijk dat je overweegt wanneer je wilt slapen. Deze vlucht vertrekt vlak voor middernacht uit Singapore en arriveert heel vroeg in New York, dus tenzij je eraan denkt om de hele reis te slapen, zal je ofwel eerder moeten slapen en een extra lange aankomstdag hebben, of proberen de nacht door te zetten en later tijdens de vlucht te gaan slapen. Ik was van plan om dat laatste te doen om ervoor te zorgen dat ik goed uitgerust was na mijn aankomst in New York, dus ik wilde de eerste acht uur eten, werken en ontspannen, daar zeven uur slapen en daarna ontbijten. Dit is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Na het instappen kreeg ik de keuze uit champagne of sinaasappelsap van SIA's nieuwe wellnessgerichte culinaire partner Canyon Ranch. We vertrokken vlak voor middernacht en namen onze maaltijdbestellingen om 00.20. SIA heeft gekozen voor flexibiliteit als het businesstraveller.nl

gaat om maaltijdservicetijden, en passagiers kunnen hun eerste maaltijd een tot drie uur in de vlucht selecteren en hun tweede op elk moment van acht tot zestien uur van de reis. Dit geeft een goede mate van veelzijdigheid als het gaat om het kiezen van hoe je de tijd doorbrengt. Het is ook mogelijk om de maaltijden vooraf te selecteren met behulp van de Book the Cook-optie. Keuzes voor de eerste maaltijd: panaangebraden snapper filet met rode wijnvinaigrette, beef horfun (platte rijstnoedels), tosti en gestoomde kreeftenbollen in soep. Ik koos voor de noedels, die ongeveer een uur later kwamen en erg lekker waren. Dat, gecombineerd met het verse fruit dat het gerecht vergezelde, verzadigde zonder al te vullend te zijn precies wat ik zocht. Een lid van het cabinepersoneel kwam naar beneden met een selectie van voorzieningen als onderdeel van een nieuw concept ‘creëer uw eigen voorzieningenpakket’ dat uniek is voor deze vlucht. Samen met een dental kit, oordopjes, handcrème en lippenbalsem, kunnen passagiers ook een Crease Release stofspray en een was- en vlekkenbalk pakken van The Laundress. Sokken, oogmasker en slippers waren al bij elke stoel aanwezig. De tweede maaltijd bood een breder scala aan opties van verschillende portiegroottes, waaronder rundvleeswang in rode wijnsaus (van de Australische chef Matt Moran), gestoofd varkensvlees met citrusvruchten (van Canyon Ranch), Singapore kip met rijst, gestoofde eiernoedels met zeevruchten, peterselie en kaasomelet, en een selectie van dim sum. Ik

ging voor de Singapore kip rijst die met een selectie van kip- en rundvleessaté als voorgerecht kwam. Deze keuze kan ik sterk aanbevelen, evenals de krabsalade en een selectie van chocolaatjes, kazen, fruit en desserts. De maaltijden zijn zeker aanzienlijk en met meerdere maaltijdrondes is de uitdaging echt om jezelf ervan te weerhouden te veel te eten. SIA heeft nieuwe verfrissende dranken op deze vlucht geïntroduceerd om passagiers wakker te maken. Ik koos de agave en gemberlimonade, omdat de hitte van de gember en de schil van de citroen een aangename schok voor het lichaam vormen.

A A N K O M S T We landden net vóór 5.30

op de luchthaven van Newark en ik was er in slechts enkele minuten doorheen. Mijn bagage lag al op de band toen ik daar aankwam - een aangename verrassing, en niet iets wat je kunt zeggen over elke Amerikaanse luchthaven.

O O R D E E L SIA heeft een bewonderenswaardige taak geleverd door deze reis van meer dan achttien uur comfortabel te maken. De keuze van voedsel en flexibiliteit tijdens het eten geeft de passagiers een bijzondere controle over hoe zij hun tijd willen beheren. Is deze vlucht te lang om te doen in één keer? Nee, er waren momenten waarop de reis te lang voelde, maar op geen enkel moment was het onplezierig. Zelfs niet toen ik niet aan mijn ingeplande schoonheidsslaap toekwam. Craig Bright

BESTE VOOR Het scheelt tijd en zowel de maaltijden als de crew zijn uitmuntend

VLUCHTTIJD 18 uur 45 minuten

C ONFIGURATIE 1-2-1

CONTACT singaporeair.com

J A N U A R I /DFEECBERMUBAERRI 2 0 1 89

TRIED & TESTED HOTEL

Hotel Nhow Marseille A C H T E R G R O N D Er zijn sinds 1870 thermische baden op deze locatie, maar pas in 1974 werd het eerste hotel gebouwd. Verschillende incarnaties later is het nu herboren als Nhow Marseille, gericht op toeristen en zakelijke bezoekers, ontworpen door de architecten Claire Fatosme, Christian Lefèvre en Teresa Sapey, en eigendom van de Société Hôtelière du Palm Beach

W A A R I S H E T ? Ongeveer vijf kilometer ten oosten langs de kust van Corniche vanuit het stadscentrum, staat dit deel van Marseille bekend als Le Roucas-Blanc. Het gebied combineert chique residentiële woningen, parken en stadsstranden, met het centrum op een uur lopen. De luchthaven is op een goede dag een half uur in een taxi. Er is geen metrostation in de buurt, maar een busroute verbindt met de stad. H O E I S H E T ? Aangezien het hotel op een heuvel ligt, bevindt de receptie zich op niveau drie, terwijl de kamers lagergelegen zijn. Uw oog wordt aangetrokken door het ene designelement na het andere, om elke hoek van dit modernistische gebouw uit de jaren ‘70. Een staal-sardine kroonluchter, psychedelische fauteuils, cicaden aan de muur, visvormige kussens, duiker muurschilderingen, afdrukken van graffiti uit Marseille, de Cactus Bar... de interieurontwerpers zijn zeker druk geweest. En je kunt maar beter geel een leuke kleur vinden, want dit is overal de dominante tint. In plaats van op de muur gemonteerde borden worden er route-instructies geprojecteerd in het licht op het tapijt bij elke verbinding naar de corridor - meer verwarrend dan nuttig. Gelukkig zal het vriendelijke personeel u in de goede richting wijzen. De algehele mooie look wordt in de steek gelaten door een klein, groezelig strand net achter het zwembad. K A M E R S Geïnspireerd door de typische

strandhutten van Marseille, zijn de interieurs bedekt met zwart, geel en wit, en variëren van standaarden familiekamers tot JANUARI/FEBRUARI 2019

premium en suites, met een split level penthouse. Vele hebben aan één kant een balkon met zeezicht; alle hebben donkere gangen aan de andere kant. Elke kamer beschikt over een Nespresso-apparaat en een grote flatscreen-tv. En laat je niet verwarren door de plastic muur die achter elk bed hangt met de zin ‘MRS 43-5’ erop afgebeeld. Het is de lengte- en breedtegraad van Marseille.

E T E N E N D R I N K E N Het

hoofdrestaurant kijkt uit over het zwembad. Chef-kok Benjamin Mathieu biedt mediterrane gerechten, zoals inktvis, gerookt rundvlees, gekruid lamsvlees, tonijn en mul. Op het niveau van het zwembad is de Tunnel Bar geopend tot 23.30 uur. Boven is de Skybar tot 2.00 uur open. Tegen een toeslag kan het hotel feesten en formele diners regelen op het eiland Degaby, een versterkt eiland bereikbaar via een boottocht in de baai van Marseille.

V E R G A D E R I N G E N Er zijn zestien

vergaderruimtes, met ruimte voor 420

personen, beschikbaar in verschillende configuraties. De helft van hen heeft uitzicht op zee. Daarnaast is het amfitheater, met 322 zitplaatsen en een groot bioscoopscherm, waarvan Nhow beweert dat het de grootste degelijke vergaderruimte in Marseille is. Er is ook gratis en verrassend sterke wifi in het hele hotel.

V R I J E T I J D Thermisch bronwater stroomt vanuit de heuvels naar beneden om het enorme zwembad direct aan de kust te vullen, dat een groot dek heeft dat geschikt is voor alle gasten van het hotel, met uitzicht over de baai van Marseille. Laat je niet afschrikken door het zwavelhoudende water - het is heel goed voor de huid. Er is ook een kleine spa (€ 15) met twee bubbelbaden, een dompelbad, een hammam en een duidelijk benauwde fitnessruimte (gratis te gebruiken). Vlak naast de deur is de gemeentelijke zeilvereniging van Marseille, gastheer voor de Olympische Spelen van 2024. Hier kunt u elk drijvend vaartuig huren dat u maar wilt. O O R D E E L Weg van de drukte van het centrum van Marseille, biedt dit compleet gerenoveerde hotel een ontspannen sfeer met goede faciliteiten. Dominic Bliss

BESTE Het zeer gekoelde centrale atrium bekend als de Cactus Bar.

MIS NIET De zoute, zwavelhoudende wateren van het zwembad. Stinkend, maar geweldig voor de huid.

PRIJS Internettarieven voor een flexibel verblijf van een midweek in februari begonnen vanaf 150 euro voor een Nhow-kamer met uitzicht op zee.

CONTACT 200 Corniche Président John Fitzgerald Kennedy; tel +33 4 9116 1900 nhow-marseille.com businesstraveller.nl

TRIED & TESTED HOTEL VOORIN

Hotel Arena, Amsterdam A C H T E R G R O N D Het gebouw waarin Hotel Arena in Amsterdam vandaag de dag gevestigd is, heeft een rijke geschiedenis. In het jaar 1886 begon de bouw van het pand: het Sint Elisabeth Gesticht. Het 'Gesticht' bood onderdak aan RoomsKatholieke weesmeisjes, die nergens anders terecht konden en hier een veilig onderkomen vonden. Vele jaren verder kreeg het gebouw een hoop andere functies, met de uiteindelijke functie van een hotel. In 2002 opende de Amsterdamse zakenman Paul Hermanides Hotel Arena. Het Sint Elisabeth Gesticht was definitief getransformeerd naar een unieke en multifunctionele horecagelegenheid met hotelkamers, een café-restaurant, bar en club. In 2017 werd het tijd voor een drastische metamorfose. Oud-burgemeester van Amsterdam, Job Cohen, opende op 1 september 2017 het vernieuwde Hotel Arena, dat een indrukwekkende metamorfose kreeg. Het monumentale pand -met het Oosterpark als voortuin - is een fenomeen in Amsterdam. H O E I S H E T M E T . . . Eigenaar Paul

Hermanides zei al eerder tegen Business Traveller: ‘Hier zijn we baas in eigen huis en kunnen we helemaal zelf zeggen hoe we de sfeer willen hebben. Je kunt er slapen, eten, drinken, feesten, exposeren, performen en debatteren. Er is zoveel diversiteit mogelijk.

CONTACT 's-Gravesandestraat 55 1092 AA Amsterdam www.hotelarena.nl

Uiteindelijk staat ontmoeting centraal. Iets wat sowieso centraal hoort te staan in de horeca. Als je naar een café of restaurant gaat, dan doe je dat omdat je het leuk vindt om tussen publiek te zitten. Hier komen Amsterdammers, toeristen, buurtbewoners en bedrijven samen.’ En zo is het maar net.

K A M E R S Hotel Arena heeft drie type

kamers. De eerste is de Arena Classic. ‘Simpel, maar luxe,’ zegt het hotel er zelf over. Vanwege de originele indeling van het hotel variëren deze standaard kamers erg van elkaar. Sommige kamers hebben een tweede verdieping, andere kijken uit over de binnentuin. De Arena Suprême is voor de gasten die net even wat meer willen. Deze kamers zijn iets ruimers en sommige hebben zelfs toegang tot een persoonlijke tuin. En dan is er nog de Arena Suite. ‘De crème de la crème.’ Alle suites zijn verschillend, dus wie weet komt u in een negentiende eeuwse torenkamer terecht… Of een moderne duplex suite met panorama uitzicht over de stad.’

R E S T A U R A N T & B A R ‘Een hide-away

in het Oosterpark.’ Het café-restaurant PARK is de eye-catcher van het hotel. Want met het grote - en als de zon schijnt het zonnige - terras, is dit de eerste kennismaking met het hotel. Op het terras blijkt meteen dat inderdaad diversiteit en ontmoeting centraal staan; een gemêleerd gezelschap. Ook

binnen voelt het huiselijk aan. Maar wel met een stoere inrichting. Robuuste leren banken, haardvuren, veel hout en ook veel groen. Het menu bestaat uit ‘gewoon goed eten’. Regionaal, internationaal, klassiek en favorieten… Geen poespas. Gewoon lekker. B U S I N E S S Hotel Arena is zeker geschikt voor meetings en events. Vooral als een bijzondere locatie een pre is. Zo is er de Kapel. ‘Het middelpunt én het pronkstuk van het hotel.’ Vroeger nog gebruikt voor de mis, tegenwoordig voor productlanceringen, congressen, huwelijksceremonies of een chique diner. De studio’s zijn wat moderner en geschikt voor wat zakelijkere of intiemere aangelegenheden. Van een presentatie en vergadering tot een klein concert of filmvertoning. Ook is het mogelijk om bij lekker weer de kapel, de salon én de aangrenzende patio te huren. L I G G I N G Perfect; met het Oosterpark als voortuin, midden in de leuke buurt Amsterdam-Oost. Het Tropenmuseum, dierentuin Artis en de Dappermarkt op loopafstand. Het hotel beschikt over een ondergrondse parkeergarage en een fietsenstalling. Tram 1 en 3 stoppen zowat voor de deur en metrostation Weesperplein ligt enkele honderden meters verderop.

O O R D E E L Hotel Arena had een niet al te best imago meer. Maar daar is zeker verandering in gekomen. En gelukkig maar… Want zo’n mooi pand en zo’n mooie omgeving, verdienen een mooi imago. Een nacht - of meer - in Hotel Arena is alle moeite waard. Sofie Smets businesstraveller.nl

J A N U A R I /DFEECBERMUBAERRI 2 0 1 89

VENETIË

Dorsoduro,

Venetië Unplugged Er is een ander Venetië. Eén waar studenten leven, goede en betaalbare restaurants te vinden zijn, waar nog lucht in de longen zit. Ver weg van het oh zo mooie, maar ook oh zo drukke San Marco plein ligt Dorsoduro, een van de leukste wijken van de stad. Business Traveller ging op zoek naar de hoogtepunten…

TEKST TIJN KRAMER

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

VENETIË

Natuurlijk ben je hier niet in een verlaten Italiaans bergdorpje. Ook deze wijk trekt vele toeristen. Maar wie het goed plant, de late of vroege uren, of het laagseizoen waant zich nog even in het verleden. Rustige straatjes waar je zonder Google Maps binnen vijf minuten de weg kwijtraakt. En dat is wel zo leuk, want dan kom je veel verborgen schatten tegen in de een van de mooiste steden ter wereld. Eerst naar het begin. Dorsoduro is de meest zuidelijke van de zes historische sestieri en je zult vanaf San Marco het Canal Grande over moeten met de watertaxi of busboot, de Vaporetto, om er te komen (of een stukje omlopen om de Ponte dell'Accademia over te gaan). Hetzelfde geldt voor Giudecca dat officieel tot de wijk behoort, maar dan moet je eerst het kanaal van Giudecca over. Dus dat laten we in dit artikel buiten beschouwing. Het beste van Dorsoduro? Je komt hier nog Italianen tegen, nee, Venetianen. En naast hier en daar wat toeristen-restaurants, vind je hier gelukkig ook een zeer ruime keuze aan authentiek eten, zonder toeristenprijzen maar met culinaire klasse. We dronken hier op een leuk klein pleintje de lokale mustdrink (Spritz) voor de helft van het geld van een kopje koffie in het toeristengebied. Want ook hier vind je leuke barretjes, mooie vinoteca’s en andere plekken waar je heel gezellig even een drankje kunt doen. Tot diep in de nacht als je wilt. Cultuur! En uiteraard, het is Venetië, Kunst! Geschiedenis! Cultuur! Mis de Gallerie dell'Accademia niet, vol kunstwerken van de Venetiaanse meesters. Niet te missen. Maar de grootste kunstmagneet is het Peggy Guggenheim Museum, een modern kunstmuseum dat mondiale erkenning heeft. Kom vroeg! En dan zijn er nog volop paleizen, klein en groot, zoals Ca 'Rezzonico dat de zeker moeite waard is. Je kunt zelfs in een Palazzo slapen, in het belangrijkste vijfsterren luxehotel van de wijk. Tophotel Het heette ooit Palazzo Genovese, maar anno 2019 kun je prachtig overnachten in het Sina Centurion Palace. Het is een

businesstraveller.nl

luxe oase in de wijk, met een Venetiaanse binnentuin, maar ook met een schitterende ligging aan het Canal Grande. Het ligt naast de basiliek van Santa Maria della Salute en op een minuutje lopen van het Guggenheim. Die connectie zie je in zekere zin terug in het hotel. Een gotische façade, oude balken, maar met hedendaagse kunst en strak design in het interieur. De ruime kamers zijn van alle luxe voorzien. De service is uitmuntend en het terras aan het Canal Grande is een verademing in het drukke Venetië. Je kunt er ook uitstekend eten, in het zeer fraaie restaurant Antinoo’s Lounge en Restaurant. Superstrak, met uitzicht over het water. En een goede Venetiaanse keuken, zo blijkt uit de beloningen (Un cappello - I ristoranti d’Italia 2019 - Guida de L’Espresso en Tre Forchette bij de Gambero Rosso). Culinaire wijk Maar sowieso is Dorsoduro een aantrekkelijk culinaire wijk, ook voor kleine hapjes in de bacari. Dat zijn bars die ciccheti, kleine tapasachtige hapjes, bij een mooi glas wijn, verkopen. Een bekende naam is Cantina del Vino Già Schiavi. Een meer bistroachtig setting, vonden wij het gezellige Ai Gondolieri, dat toeristischer klinkt dat het is. Een mooie Venetiaanse kaart met uiteraard veel visgerechten, maar ook goed vlees uit het achterland. En ach, als je na al dat culinaire geweld gewoon een pizza wilt, vind je vele betaalbare tentjes met terras op het studentenhart Campo Santa Margherita. Of zoek naar de hidden gem: Al Profeta, dat zowel superieure pizza’s maakt, maar ook meer complexe wonderen uit de lokale keuken. Met een tophotel, culinaire pareltjes en veel kunst en cultuur is Dorsoduro een bestemming op zich!

JANUARI/FEBRUARI 2019

TEKST BELINDA MEIJERS

Ron Louwerse is sinds drie jaar directeur van Rotterdam The Hague Airport. Daarvoor was hij 20 jaar werkzaam bij Schiphol als directeur safety security en milieu. ‘Dat waren de echte probleemdossiers, dan is dit nog te doen’, zegt hij lachend. Met de komst van Louwerse is er gekozen voor een duidelijke strategie. Een eerste doel van de luchthaven is het creëren van een ultieme passagiersbeleving. ‘We willen gastvrij zijn, snel, duidelijk en consistent’, verduidelijkt Louwerse. Het tweede doel zit hem in de bedrijfsprestatie. Rotterdam The Hague Airport (RTHA) moet een gezond bedrijf zijn, maar ook voor de omgeving. ‘Verduurzaming zit daarin als traject, waarbij we aan de ene kant meeliften met de ontwikkelingen die er al zijn, maar toch ook duidelijk onze eigen stempel zetten op de mogelijkheden. Met elektrisch vliegen bijvoorbeeld, en het elektrificeren van de ground powerunits waarmee de aggregaten van het vliegtuig worden opgeladen, zodat je niet meer op diesel vliegt maar op stroom.’ Een derde punt dat Louwerse noemt, is om als regionaal vliegveld meer met regionale partijen in contact te zijn. Niet alleen bedrijven, maar ook met kennisinstellingen, scholen en de gemeentes uit de regio, zegt Louwerse. ‘Daarbij willen we een innovatief knooppunt zijn. We zijn een uitstekend proefveld voor allerlei innovaties die je als bedrijf of als sector hier zou willen uitproberen. Het is kleinschalig, we hebben korte lijnen en het is makkelijk in te voeren. Zo zachtjes aan durf ik te zeggen dat bedrijven ons hierin steeds beter weten te vinden.’

Gastvrij zijn, snel, duidelijk en consistent. Dat zijn de doelstellingen van Ron Louwerse, sinds drie jaar directeur van Rotterdam The Hague Airport. Daarnaast moet de luchthaven een gezond bedrijf zijn, ook voor de omgeving. Verduurzaming is het kernwoord. Een interview.

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

Is het haalbaar? ‘Ambitieus is het zeker, maar het is wel te realiseren. Natuurlijk hangt het af van technologische en economische zaken, dat heb je niet in de hand. Maar we lopen redelijk voorop in wat er kan op dit moment.’ Waar stond RTHA toen je er begon? ‘Toen ik aan de slag ging, was het vliegveld zoals het was. Maar wel aan het eind van zijn cyclus. Veel was verouderd. We hebben toen gekeken, gelet op de ontwikkelingen, wat gerenoveerd moest worden en wat we nodig hadden. Tegelijkertijd hebben we, en dat doe je als je ergens nieuw komt, de strategie in grote lijnen uitgezet. We zijn natuurlijk een regionaal vliegveld, dus wat kunnen we voor de regio betekenen?’ In de strategie wordt groei niet genoemd. Is dat een terugkerend struikelblok voor RTHA? ‘Toen ik hier drie jaar geleden kwam, was groei niet echt een ding, maar werd een nieuw luchthavenbesluit aangevraagd. In de alternatieven voor groei werd toen wel gekeken: → wat is de vraag en wat zouden wij gelet op onze positie en infrastructuur maximaal kunnen accommoderen. Dat was middenin een tijd dat in heel Nederland de capaciteit van het vliegen een item werd. Daar lift je dan op mee. Er kwamen discussies over wat wel en niet kon, en de omgeving ging zich veel nadrukkelijker opstellen. Er is een groep die het niet zo aangenaam vindt, om het zachtjes uit te drukken, en die zich landelijk zijn gaan organiseren. Lelystad is de metafoor geworden voor de discussie die nu nog speelt. Vanuit RTHA zijn we gaan kijken of er draagvlak was voor uitbreiding van de geluidscontour. Wij worden niet gecontroleerd op aantal vliegbewegingen, maar op de geluidshoeveelheid. Maar om nou te zeggen dat dat voor het oprapen lag, dat was niet zo.’

Waar loop je nu tegenaan? ‘Ik denk dat het niet zo nodig is om de geluidscontour te vergroten, met de bestaande kunnen we het goed doen. Wat wel moet gebeuren, is dat er een besluit moet worden genomen over het maatschappelijk vliegverkeer. Dan heb ik het over trauma- en politiehelikopters. Dat zit nu binnen onze geluidszone, het is één grote emmer vol. Hoe meer dat vliegt, hoe sneller wij die emmer zien overlopen. Kijk, je kunt niet zeggen: je mag niet opstijgen of landen, het is maatschappelijk noodzakelijk. Het hoeft hier wat mij betreft ook niet weg, wij hebben alle faciliteiten, waaronder de brandweer. Maar omdat het in dezelfde geluidscontour zit, remt het verder alles. En wanneer dat stukje steeds groter wordt, eet het als een soort Pac-Man onze vluchten op. Dat is een model waarmee we niet verder kunnen.’ Dus je wilt wel groeien, maar het kan niet… ‘Groei is niet een van onze doelstellingen. Met de huidige geluidscontour kunnen we aardig uit de voeten. Nu zie je al dat we meer passagiers binnenhalen, omdat bijvoorbeeld businesstraveller.nl

JANUARI/FEBRUARI 2019

→

INTERVIEW RON LOUWERSE

→

Transavia – onze grootste airline – grotere toestellen inzet. Dan krijg je evengoed meer passagiers, maar met dezelfde vliegbewegingen. Doordat het maatschappelijk verkeer geen grenzen kent, en wat mij betreft ook niet hoeft te kennen, komen de twee lijnen elkaar op een gegeven moment tegen. Wat doen we dan? We zien dat probleem al bij onze nachtvluchten. Er zijn afspraken gemaakt dat we 749 nachtvluchten mogen doen in een jaar. We tikken dit jaar de 1.200 aan, terwijl wij binnen de 600 vluchten zijn gebleven. Dat draagt ook niet bij aan de geloofwaardigheid van wat we hier zeggen. Omstanders denken: zie, ze doen het erom.’ Is een andere plek voor het maatschappelijk verkeer dé oplossing? ‘Er is gekeken naar het verplaatsen van het maatschappelijk verkeer naar het havengebied van Rotterdam, maar dat is geen optie. Daar kijk ik ook niet van op. Alles verplaatsen wordt een heel dure en ingewikkelde onderneming. Terwijl je ook heel eenvoudig kunt besluiten: de helikopter telt niet meer mee en de geluidsruimte van Rotterdam blijft hetzelfde. Meer hebben we niet nodig. Als wij dan extra vluchten kunnen inzetten, willen we dat doen in overleg met de omgeving. Stillere vliegtuigen zijn zeker een optie. Daar zijn we al druk mee bezig. Zo zijn we onlangs gestart met drie vluchten naar Istanbul met Pegasus Airlines, met een geluidsvriendelijke Airbus Neo.’ Loopt elke luchthaven in Nederland tegen deze groeiproblemen aan? ‘Naar elke luchthaven wordt weer anders gekeken. Schiphol heeft 500.000 vliegbewegingen, wat het ook daar interessanter maakt om kleinere toestellen weg te laten en grotere toestellen binnen te halen. Dat is ook voor luchtvaartmaatschappijen interessant. Wij hebben niet zo heel veel smaak, het type 737 is ongeveer de maat die we hebben en ook aan kunnen. We hebben daarnaast 20.000 vliegbewegingen van de kleine luchtvaart, vooral zakenreizen. Eindhoven heeft weer andere afspraken. Die doen net als Lelystad mee met de Alderstafel, zij zijn officieel aangewezen als overloopluchthavens voor Schiphol. Wij zijn dat niet en in dat opzicht uniek, omdat we alleen maar onze eigen regionale status hebben. Uiteindelijk pleit ik ervoor dat we in Nederland wat betreft luchtvaart veel meer naar één systeem moeten kijken. Niet per luchthaven wat kan en mag en wat waar moet komen. Dat geeft ook veel onduidelijkheid voor mensen uit de omgeving, zij zijn afhankelijk van een eigen discussie en weten ook niet wat daaruit komt. Als we één systeem hebben, kun je veel optimaler kijken wat je als landelijke overheid waar geregeld wilt hebben en wat je overall wil met de luchtvaart.’ Dan verdwijnt de onderlinge concurrentie tussen de luchthavens? ‘In Nederland moet je dat helemaal niet doen, concurreren met elkaar. Lelystad, Eindhoven en Rotterdam zijn onderdeel van de Schiphol Group, dus dat is al geen JANUARI/FEBRUARI 2019

concurrentie. Groningen en Maastricht, en misschien moeten we Twente ook noemen, die zijn dat niet, maar die zijn zo lokaal dat ook daar geen sprake is van concurrentie. Internationaal is het er zeker wel, dat moeten we in de gaten houden. Als je hier de luchtvaart bemoeilijkt, zie je ogenblikkelijk dat in Duitsland en België de luchtvaart toeneemt. Dat hoeft niet eens met Nederlandse passagiers te zijn, maar dat is extra capaciteit die daar wordt ingezet. Wat je in Nederland weghaalt, gaat ergens anders vliegen. Kijk maar eens naar buiten. We zijn een vol land, maar hebben nog plek. Er hadden hier nu (wijzend naar buiten) tien vliegtuigen bij kunnen staan. Dat is ook weer 2000 passagiers die op Schiphol in de wachtrij staan. Kijk, je moet het niet helemaal volgooien, dat heeft geen zin. Maar je kunt het wel nationaal verdelen. Wat kan waar en hoe wil ik het hebben? Binnen zo’n gezamenlijk systeem is het ook niet erg als de één wat meer heeft dan de ander.’ Is het belangrijk dat Lelystad opengaat? ‘Als Lelystad niet opengaat, wordt het voor Nederland nog ingewikkelder om wat met het dossier Schiphol te kunnen en echt mee te doen in de keuze voor de groeiende luchtvaart. Als je alleen al kijkt naar de prognoses van wat Boeing en Airbus nog allemaal gaan bouwen. Die vliegtuigen komen en die CO2-uitstoot dus ook. Dan kun je beter meedoen, in plaats van kijken wat anderen voor je regelen. Zo zit het volgens mij niet in elkaar.’ businesstraveller.nl

INTERVIEW RON LOUWERSE

in een grotere internationale concurrentie verwikkelt, en dan is er een heel andere manier van kijken naar hoe je met kapitaal omgaat.’ Hoe kijk je naar de nieuwe vliegtaks, van 7 euro per ticket? ‘As je dan een taks wilt toevoegen, en je doet dat onder het mom duurzaamheid, dan moet je het ook rechtstreeks ten goede laten komen aan die duurzaamheid. Nu wordt daar een politiek correct verhaal omheen gezet, terwijl deze taks alleen is bedoeld om een bepaald stuk in de begroting voor meerdere jaren in te vullen. Laten we nou niet doen alsof het een heilzaam middel is om iets met duurzaamheid te gaan bereiken, want Het is niet erg als de daar geloof ik niet in.’

één wat meer heeft dan de ander

Als je niet groeit, laat je kansen liggen? ‘Je hebt altijd een zekere mate van economische groei nodig om verder te komen. En dan met name als je verduurzaming wilt doen. Daarvoor heb je financiële ruimte nodig. Je kunt er dan voor kiezen om heel duur te worden – maar dat is niet reëel – of je kunt van de groei gebruikmaken als financieringsmiddel om andere dingen te doen. Dan is groei geen doel maar een middel om die verduurzaming of andere strategische doelen in te zetten. Het hoeft ook geen ongelimiteerde groei te zijn, daar gaat het allemaal niet om. Maar je wilt ook niet in situatie terechtkomen waarin je stil komt te staan. Dan houdt het bedrijfsmatig op. Natuurlijk zijn er mensen die zeggen: ja graag. Maar dan heb je een te korte termijnblik om te zien wat het belang kan zijn.’ Krijgen jullie veel vrijheid vanuit Schiphol? ‘We maken afspraken over investeringen en liften mee op bepaalde systemen die ze daar gebruiken. Maar welke luchtvaartmaatschappij hier komt, daar gaat Schiphol niet over. Daar gaat in principe geen enkele luchthaven over, dat kiest de airline zelf. Dus daar hebben we weinig invloed op.’ Ligt verduurzaming te veel bij de luchtvaartmaatschappijen? ‘Het staat nog aan het begin, maar ik denk dat je een aantal dingen als luchthaven veel georganiseerder kunt doen, dan dat je het alleen maar bij de airlines laat liggen. Die zijn vaak businesstraveller.nl

De vliegtaks an sich is dus geen probleem? ‘Belastingheffing is voor de overheid een middel om inkomsten te genereren. Het is redelijk voor de hand liggend dat je dat doet, maar voor mij hoef je het dan niet te verstoppen. Noem het wat het is. En wat we niet moeten vergeten: vliegen is een wereldding. Landen als India, China en Afrika vliegen nu nog veel minder dan ze straks gaan doen. Dan kan je in Nederland zeggen we doen een taks op die van ons, maar daarmee hou je de wereldontwikkeling niet tegen. Ik denk dan ook dat je het vliegen niet moet tegenhouden, maar dat je moet kijken hoe je de luchtvaart op een duurzame manier kunt organiseren en realiseren. Geluid moet je reduceren en je moet zorgen dat de uitstoot teruggebracht wordt, en laten we daar nou met zijn allen op inzetten. En nogmaals: dat wil niet zeggen dat de overheid iets niet mag belasten, maar ga dat niet verkopen als een middel dat verduurzaming gaat brengen. Dat is onzin.’ Even wat anders: de Brexit. Maak je je daar zorgen over? ‘Dat is een interessante. We hebben dagelijks acht vluchten naar Londen vanaf Rotterdam. Naar onze omvang is dat veel, we spreken bijna over een luchtbrug. Al die vluchten moeten al door de paspoortcontrole, dus dan kan je zeggen: ach het maakt niet zoveel verschil. Maar er komt nu ook een soort stempelplicht bij en er gaan allerlei andere dingen gebeuren met de douanebepalingen. We doen geen vracht, maar mensen nemen wel spullen mee. We houden goed in de gaten wat dit straks gaat betekenen. Ik denk wel dat we door onze omvang in staat zijn om een proces in te richten waarmee we de snelheid tussen het verkeer overeind kunnen houden. En of dat zo blijft, hangt natuurlijk ook af van wat de Brexit doet met de economische en zakelijke contacten tussen Engeland en de regio Rotterdam. Daar heb ik nog geen idee van. Het kan best zo zijn dat wij het nog aardig doen, maar dat het in het grote plaatje een minder interessante route wordt. Maar goed, we zijn in de zomer in slots 65 procent overvraagd, dus er ligt nog een hele markt die hier graag heen wil.’ JANUARI/FEBRUARI 2019

CAPSULE HOTELS

CAPSULE REVOLUTIE

O 22

h prachtig Japan. In de megalopolis van Groter Tokyo uit de jaren zeventig werden pod-hotels gecreëerd om toevlucht te bieden aan uitgeputte loonwerkers van de naoorlogse Japanse economische hoogconjunctuur. Deze compacte capsules, vaak op elkaar gestapeld, ontdaan van veel ruimte, boden de reiziger een bed en de minimale (maar comfortabele) benodigdheden voor rust, zoals een leeslampje, opslagruimte en toegang tot badkamerfaciliteiten. Het eerste voorbeeld was de Capsule Inn in Osaka, die in 1979 voor alleen mannen werd geopend. Ontworpen door de invloedrijke Japanse architect Kisho Kurokawa, bood het overnachtingsmogelijkheden aan gasten die niet de faciliteiten van een traditioneel hotel nodig hadden. Vaak goedkoper dan de lange rit naar de huizen in de buitenwijken, werd het hotel gebruikt door pendelaars als een plaats om te crashen. Het ontwerp van de eerste pod-hotels kwam voort uit de metabolismebeweging. Deze buitengewone gebouwen (in sciencefiction-stijl) uit de vroegere jaren zeventig - misschien het beste gemanifesteerd door Tokyo’s Nakagin Capsule Tower toonden het potentieel van dit type architectuur. Het gebouw bestaat uit 140 capsule-appartementen en is ontworpen door Kurokawa en gebouwd in iets meer dan dertig dagen. Kurokawa geloofde dat de gebouwen in de opkomende Japanse megasteden, die opkwamen na de verwoesting veroorzaakt door luchtaanvallen in de Tweede Wereldoorlog, flexibele, aanpasbare ontwerpen nodig hadden die konden evolueren naarmate steden uitbreidden. Deze aanpak was met name geschikt voor de snelle opbouw dat plaatsvond na de oorlog in Japan. Architectuur moest zich aanpassen aan een moderne postgeïndustrialiseerde wereld en de veranderende aard van de samenleving. Dankzij de steeds hogere betaalde prijs voor ruimtes in steden over de hele wereld, een uitbreiding naar de zakelijke reismarkt en meer toeristen die zochten naar accommodaties zonder franjes vanwege de economische groeivertraging, groeit de markt voor pod-hotels, vooral in Europa en het Verre Oosten. Geen wonder: prijzen schommelen rond de $ 60 (55 euro) per nacht en ze bieden een betrouwbare uniforme ervaring, zoals wifi, oplaadstations, wasfaciliteiten en werkruimte. Het concept ontgroeit haar bescheiden oorsprong, met luxe opties die nu meer comfort bieden in een kleinere kosmos dan een gemiddelde hotelkamer. Hoewel veel ervan nog steeds praktisch in de buurt van transportknooppunten liggen, zoals luchthavens en treinstations, zijn deze bijzondere hotels ook te vinden op meer bucolische bestemmingen. Op de volgende pagina’s belichten we de vijf beste → pod-hotels met de groeiende diversiteit van deze kleine accommodaties.

JANUARI/FEBRUARI 2019

Veertig jaar na de introductie komen de kleine, maar mooi ontworpen pod-hotels weer terug in de mode.

b ubsui sn iensesst sr at rvaevl el el lr e. cr o. nml

TEKST CHRISTOPHER KANAL b u s i n e s s t r a v e l l e r . nc ol m

J JAANNUUAARRI I//FFEEBBRRUUAARRI I 2200 11 9

CAPSULE HOTELS

POD HOTELS: 5 VOORBEELDEN

NINE HOURS, KYOTO

Geopend eind 2009, is dit het geesteskind van Fumie Shibata en haar Design Studio S. Tegenwoordig heeft de keten vestigingen in tien steden in heel Japan en is met een klein budget perfect geschikt voor zowel zakenreizigers als backpackers. De Nine Hours Kyoto-vestiging heeft een ruimteschip-achtig ontwerp met strakke lijnen en rustige ruimtes in een monochroom palet en ligt op loopafstand van het Kawaramachi treinstation en het beroemde Yasakaheiligdom van Kyoto. Het hotel heeft aparte verdiepingen voor mannen en vrouwen, en elke op maat ontworpen capsule heeft een wekker die u door het gebruik van licht wakker ‘knuffelt’ in plaats van hard geluid. Ook: gespecialiseerde kussens ontworpen om de beschikbare ruimte te maximaliseren en hoogwaardige Japanse linnen lakens voor extra comfort. Slaap lekker! Vanaf ¥ 4,900 (40 euro); ninehours.co.jp

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

CAPSULE HOTELS

GALAXY POD HOSTEL, REYKJAVIK

Het Galaxy Pod Hostel ligt in het centrum van Reykjavik en opende zijn deuren in 2015. Het biedt 42 slaapcapsules in een lichte en futuristische ruimte, geĂŻnspireerd op Tokyo's pod-hotels. De open lobby heeft een opvallend uitzicht over de bergen, terwijl de pods zijn ingericht in een minimaal zwart-wit kleurenpalet met een comfortabel matras, leeslampje, spiegel en plank, televisie, wekker en apart opbergvak. Gasten kunnen gebruikmaken van een zelfbedieningskeuken, terwijl de locatie van het hostel op Laugavegur, de hoofdstraat van de stad, ervoor zorgt dat je niet ver weg bent van de overvloedige restaurants en bars, evenals het zakelijke centrum van de stad.

Pods vanaf ISK6,850 (49 euro); galaxypodhostel.is â&#x2020;&#x2019;

businesstraveller.nl

JANUARI/FEBRUARI 2019

CAPSULE HOTELS

YOTEL, GATWICK EN SCHIPHOL

Het beschreven hotel is gelegen in het South Terminal-gebouw op de luchthaven Gatwick maar kennen we ook op ons eigen Schiphol. Het is 24 uur per dag toegankelijk. Het is een zegen voor vermoeide reizigers, met eenvoudige, effectieve hutten in standaarden premiumcategorieën, die per uur kunnen worden geboekt. Alle kamers hebben een bureau, een regendouche en gratis wifi. De premium hutten hebben een hard voetoppervlak van 10 m² en een verstelbaar bed dat ook als bank kan worden gebruikt. Yotel heeft zusterhotels op Heathrow in Terminal 4, Schiphol in Amsterdam dus en Parijs Charles de Gaulle. Vanaf 147 euro; yotel.com

ST CHRISTOPHER’S THE VILLAGE, LONDON

Het eerste pod-hostel in Londen werd in februari 2018 geopend en biedt eenvoudige accommodatie aan Borough High Street, op slechts een korte loopafstand van de London Bridge en het metrostation Borough. De 26 capsules in Japanse stijl hebben stopcontacten, USB-poorten en sfeerverlichting, met een zwaar gordijn dat privacy biedt en kluisjes voor veilige opslag. De badkamers zijn minimalistisch met aan de muur gemonteerde haardrogers. Vanaf 34 euro; st-christophers.co.uk

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

CAPSULE HOTELS

PUREPODS, ZUID-EILAND, NIEUW ZEELAND Deze vrijstaande glazen pods bieden een meeslepende natuurervaring op zes locaties, allemaal binnen twee uur rijden van Christchurch, inclusief het Kaikoura-gebergte (boven) en het schiereiland Banks. Elke onafhankelijke retraite is ontworpen om de impact op het milieu te minimaliseren met behulp van zonne-energie, gefilterd regenwater en compostering van natuurlijke afvalstoffen. Er is overal beglazing - zelfs badkamers hebben een glazen vloer, muren en dak. Sterrenkijkers kunnen genieten van de heldere nachtelijke hemel van het zuidelijk halfrond, waar lichtvervuiling vrijwel niet bestaat. Vanaf NZ$590 (340 euro); purepods.com

businesstraveller.nl

JANUARI/FEBRUARI 2019

TEKST TIJN KRAMER

Airline in the Spolight: LOT Polish Airlines In een periode waarin veel airlines het moeilijk hadden, zagen ze bij LOT Polish Airlines op tijd het licht. De ‘lean en mean’ airline timmert nu mondiaal aan de weg met een mooie vloot en gezonde ambities. We spreken met Marcin van Gijlswijk, Regional Director Benelux van de airline.

Hoe gaat het LOT vanuit Nederland?

‘Het gaat bijzonder goed, de afgelopen twee jaar hebben we topjaren gehad. Sowieso geldt dat voor LOT Polish in zijn algemeen. We hebben veel nieuwe bestemmingen en toestellen. Ook vanuit Nederland loopt het goed. Afgelopen jaar waren we de op een na de grootste groeier op Schiphol. We zijn twintig tot dertig procent per jaar gegroeid wat betreft passagiersaantallen.’

Hoe kan dat?

‘Allereerst hebben we grotere toestellen en ons netwerk groeit ontzettend. Een paar jaar geleden hadden we 45 verbindingen, nu 107. Je ziet steeds meer passagiers overstappen op Warschau.’

Wat zijn de belangrijkste doorverbindingen voor de Nederlandse markt?

‘Dat zijn Tokyo, Seoul en Singapore. Maar we hebben ook Noord-Amerika, met Miami en Los Angeles. Maar het netwerk is heel divers, ook bestemmingen in heel Oost-Europa worden goed verkocht, omdat er heel veel meer verbindingen zijn bijgekomen, zoals in Kroatië, Oekraïne en ook Astana. Dat soort niche-bestemmingen in zekere zin. En op elke vlucht komen er wat passagiers bij maar, alles bij elkaar is dat een hele grote groei.’

Jullie hebben flink geïnvesteerd in de vloot, ook in Dreamliners. Is dat genoegzaam bekend bij de consument? ‘Nog steeds niet helemaal. Maar we gaan veel naar buiten om ons product te laten zien. Vooral ook met de boodschap dat we verder dan Polen vliegen. Het gaat de goede kant op.’

Wat hebben jullie de zakenreiziger te beiden?

‘Schema’s! Als je kijkt naar de Benelux, hebben we een mooie J A N U A R I / 2F 0E B1 9R U A R I 2 0 1 9

businesstraveller.nl

AIRLINE SPOTLIGHT

dagrandverbinding op Warschau, we hebben de eerste vlucht heen in de ochtend en de laatste ook weer terug. We hebben nu vier vluchten per dag en goede doorverbindingen. En we hebben moderne toestellen: Embraers, 737-Max’en en Dreamliners. Dat telt allemaal mee.’

De Poolse staat is de eigenaar. Wat hebben zij goed gedaan dat veel - soms niet meer bestaande - nationale airlines niet goed hebben gedaan?

‘Vier tot vijf jaar geleden ging het slecht met LOT Polish, dat is bekend. Toen hebben we ook staatssteun ontvangen. En dat is een omslagpunt geweest: daar zijn we door gered, maar we hebben ook meteen gereorganiseerd. Twee jaar lang hebben een aantal routes geschrapt - dat moest ook volgens de wetten van de EU en hebben we helaas afscheid moeten van veel medewerkers. Maar daarna zijn we ‘lean’ en ‘mean’ geworden. Dat is eigenlijk nieuw startpunt geweest. En van tevoren hadden we al die Dreamliners besteld, dus die kwamen precies op tijd binnen eigenlijk...’

Jullie waren een van de eerste in Europa met het toestel. ‘Ja, we zijn vaker de eerste geweest in Europa. Ook met de Embraer.’

Welk zakelijk product hebben jullie aan boord?

‘We hebben drie klassen. Naast Economy en Business ook Premium Economy. Europees zit je dan voor het gordijntje bij de Business Class, zonder de middenstoel vrij dan. Maar long haul bieden we uiteraard wel een heel andere stoel. Het is een andere cabine, een compleet apart en erg mooi product.’

Hoe makkelijk is overstappen op Warschau eigenlijk?

‘De luchthaven is vrij compact, dus de minimale overstaptijd is 45 minuten. Ik moet wel zeggen dat de luchthaven tegen zijn capaciteit aanloopt, mede dus door onze harde groei. Dus we krijgen een beetje dezelfde issues als Schiphol. Warschau gaat wat uitbreiden, de terminal wat verlengen, maar eigenlijk is dat een businesstraveller.nl

oplossing voor de korte termijn. Volgend jaar beginnen ze met de bouw van een nieuwe luchthaven. Maar dat duurt nog even, die is over acht jaar klaar.’

'We groeien ieder jaar 30 procent'

Jullie zijn met de vierde dagelijkse verbinding vanaf Amsterdam naar Warschau gestart. Dat loopt goed?

‘Jazeker, we konden deze er goed bij hebben. De drie vluchten begonnen goed vol te raken en we hadden al opgeschaald naar de ruimste toestellen, de 737-Max. Wij zullen niet overstappen naar een Dreamliner, zoals andere airlines een wide body toestel inzetten, maar dat is voor ons geen optie. Met drie keer per dag de Max en de vierde in een Embraer kunnen we voorlopig wel even vooruit.’

Wat zijn je ambities met LOT?

‘We willen blijven groeien, dit jaar willen we weer dertig procent meer passagiers. De laatste jaren zijn natuurlijk voor heel veel maatschappijen erg goed geweest. Het komende jaar zal dat ook zijn verwacht ik, maar daarna is het kijken hoe het gaat. Maar ik heb er vertrouwen in. Ook omdat de Polen zelf meer en meer gaan vliegen. De meeste bestemmingen die we nu openen, zijn ook niet zozeer voor West-Europese passagiers maar voor de snelgroeiende Poolse markt.’

We zien een enorme populariteit van Polen. Veel low-costers, en KLM vliegt op vier verschillende Poolse steden.

‘Ja, klopt. Dat is nu eenmaal zo, maar wij focussen gewoon op ‘beyond’. KLM en LOT Polish zijn in hun basis natuurlijk hub-carriers, zij vliegen vanuit hun basis naar veel bestemmingen wereldwijd. We krijgen weleens de vraag: ‘Waarom vliegen jullie ook niet naar Krakow of Gdansk?’, maar daar staan onze toestellen niet. Die staan in Warschau.’

Wat zijn de prognoses vanuit de Poolse markt? ‘De Poolse economie groeit al jaren met grote cijfers. De Pool vliegt momenteel één keer per jaar, op Europees niveau is dat tweeënhalf tot drie keer. Naar dat niveau moet het toegaan.’

Kijken jullie ook in de regio?

‘Jazeker, we vliegen al vanaf Budapest, daarvandaan kun je met onze Dreamliners naar Toronto, Chicago en New York City vliegen. En waarschijnlijk komen daar meer bestemmingen bij. Het is een mini hub dat een tussenoplossing is voor de capaciteitsproblemen op Warschau, want er komen dit jaar nog vier Dreamliners bij, zeven 737-maxen, en ook nog Embraers.’ JANUARI/FEBRUARI 2019

INTERVIEW

TEKST ARJEN LUTGENDORFF

'Persoonlijk zie ik golf niet echt als een sport' Eric Bakker (directeur/eigenaar Pin High Golftravel) kocht ruim twee jaar geleden Pin High Golftravel terug van de ANWB. In gesprek met Business Traveller vertelt hij hoe het golfballetje vandaag de dag rolt.

Vind je golf een sport of niet? “Persoonlijk zie ik golf niet echt als een sport, maar meer als wandelen met hindernissen. Bij sporten wil ik hardlopen, zweten, enzovoorts en bij golf heb je dat minder, zeker op het niveau waarop ik het speel. Voor iemand als Joost Luiten is het echt een sport, die is er dag en nacht mee bezig. Ook als amateur loop je bij een achttien holes al snel acht kilometer, het geeft een kick als je het balletje de goede kant opslaat en het is heerlijk om in een natuurlijke omgeving bezig te zijn. Persoonlijk houd ik ontzettend van buitensporten en vind ik golf ontzettend leuk om te doen, maar ik heb er altijd wel een sport naast om te zweten.”

Wat is er nu zo boeiend aan golf ? “Het geeft een kick wanneer je een bal over 200 meter in de juiste richting slaat. Het is een uitdagende sport, technisch moet je goed zijn en het is een sport die je tot op hele hoge leeftijd kan blijven beoefenen. Daarnaast bevinden de meeste golfbanen zich ook op hele mooie plekken en zitten er mooie hotels bij (in de buurt).” Verpesten de golfbanen niet de mooie plekken op bestemmingen? “Dat is altijd een discussie. Iemand die van natuur houdt, zal zeggen dat een golfbaan de natuur verpest. Zelf heb ik genoeg plekken gezien waarbij de natuur er helemaal niet meer was geweest wanneer er geen golfbaan was gekomen. Het is beter dan een woonwijk of lelijke hotels.” Heeft golf nog een ‘duur’ imago? “Ja, het is ook niet echt een goedkope sport. Voor het lidmaatschap van de hockeyclub betaal ik €300 per jaar, JANUARI/FEBRUARI 2019

INTERVIEW

ik moet schoenen aanschaffen en een keer per twee jaar een hockeystick, maar dat zijn de kosten voor een heel jaar hockeyen. Bij golf ben je iets meer kwijt, maar je hoeft geen duizenden euro’s per jaar kwijt te zijn. Tegenwoordig heb je allerlei maatpakketten, zo kan je een ‘normaal’ lidmaatschap voor een enigszins normale prijs afsluiten.” Kunnen grote reisorganisaties niet veel goedkoper een pakket aanbieden dan jullie als specialist? “Wij zijn niet per se duurder, we zijn zelfs in de meeste gevallen veel goedkoper. Bovendien gaat een ‘grote’ touroperator niet zomaar alles regelen wat bij een dag golfen hoort. Veel grote touroperators hebben ooit weleens iets met golf gedaan, maar ze zijn er ook weer allemaal mee gestopt. Het is een hoop geneuzel.” Je speelt erg in op nieuwe bestemmingen van airlines, zoals Mauritius met KLM. Wat zijn de bestemmingen op dit moment? “Een non-stop vlucht is erg belangrijk, dus doordat KLM rechtstreeks is gaan vliegen op Mauritius zijn we die bestemming meer gaan aanbieden. We hadden Mauritius al lang in ons aanbod, maar nooit met een rechtstreekse vlucht. We zijn onlangs gestart met Fortaleza met een mooi product daarnaast. We springen niet in op alle rechtstreekse vluchten, want er moet natuurlijk wel iets interessants aan te bieden zijn.”

businesstraveller.nl

'Twee procent van de Nederlanders is in de basis ‘geïnteresseerd’ in golf.'

Wat zijn de top 3 bestemmingen voor golfers? “Er zit een enorm onderscheid in het winter- en zomerseizoen. In de zomer zijn het heel veel korte vakanties in en net buiten Nederland, zoals Duitsland, België, Noord-Frankrijk, allemaal in een straal van drie tot vier uur rijden. Van de herfst tot aan het begin van het voorjaar dan wordt er veel gevlogen, veel Zuid-Europa, Canarische Eilanden en afhankelijk van de politieke situatie andere bestemmingen als Turkije, Tunesië en Egypte. Marokko doet het goed en voor de beste prijskwaliteit moet je deze winter in Tunesië zijn, want daar kan helemaal niks tegenop. Je zit er niet in het Amstel Hotel, maar voor €500 tot €600 vlieg je er rechtstreeks heen, zit je er een week all inclusive en kan je er golfen op goede banen waar het nog niet heel erg druk is.” Hoe zie je Pin High over vijf jaar? “Binnen Nederland zijn we veruit marktleider en doen we ongeveer de helft van de markt en is het de kunst dat te blijven en dat blijf je door samenwerkingsverbanden, innovatie en heel belangrijk een goed en supergemotiveerd team.” Je hebt zelf nog geen golfbaan in de achtertuin liggen? “Nee, dat zou ik ook echt nooit doen.”

J A N U A R I/ /FFEEBBRRUUAARRI I 2 0 1 9

Van Multinational tot MKB, Een Succesvolle Zakenreis naar Indonesië Begint bij Garuda Indonesia

Vliegt uw cliënt of bedrijf regelmatig van en naar Indonesië, Azië of Australië? Neem vrijblijvend contact met ons op via 020-5502610 of ga naar garuda-indonesia.nl/zakelijk

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

garuda-indonesia.nl

COLUMN

B.M. KÖNIG

(F)LYING LAWYERS DO EXIST! Zo, de eerste woorden staan op ‘papier’. Welkom aan boord. Vanaf nu mag ik jullie iedere maand trakteren op mijn column. ‘Ik’ wil zeggen: Bavo König. Man, 45 jaar, getrouwd en vader van vier kinderen. Ik woon in het oosten van het land, ben advocaat, een wannabe sportschoolganger, Netflixer en Fortnitespeler. Fortnite? Ja, Fortnite. Dat gratis spel dat meer dan 200 miljoen (!) geregistreerde spelers heeft. Waarvan Ninja – een 27 jarige Amerikaan - de meest bekende is. Hij verdient maandelijks zo’n 1 miljoen dollar en heeft méér dan 15 miljoen volgers op Twitch. Twitch? Ja, Twitch. Dat is een site voor ‘gamingregistraties’. Daar zie je volwassen mannen en vrouwen online spelletjes spelen via een zogenaamde selfcam. Selfcam? Ja, selfcam. Een live streamende camera die continu op jezelf gericht is zodat iedereen jou kan zien als je bijvoorbeeld aan het gamen bent. Voor no lifers bijvoorbeeld. No lifers? Ja, no lifers. Dat is iemand die geen vrienden heeft behalve online. Ben je de draad al kwijt of volg je me nog? Welkom in ieder geval aan mijn keukentafel, waar mijn kids (de ‘heren’ dan) het over niets anders hebben dan headshots, hoeveel damage, skins en Fawlty Towers. Hoe vaak ik het afgelopen jaar wel niet geroepen heb dat ik die K*%#-Playstation het raam uitgooi! En dat ze maar eens een boek moeten gaan lezen – of buiten moeten spelen – dan zitten te gamen. Waarna ik besef dat ik net zo klink als mijn eigen ouders. Op momenten dat ik Donkey Kong aan het spelen was, of Super Mario. Heerlijk vond ik

businesstraveller.nl

dat. Opgaan in een virtuele wereld. Even weg van huiswerk maken. En eerlijk is eerlijk. Dat heb ik nog steeds. Als ik boeken lees bijvoorbeeld. Of een spannende film of serie kijk. Maximaal afwezig zijn. Niemand zien en niks horen. Wat tegenwoordig ook niet zo moeilijk meer is, met al die noise reduction headphones. Je kent ze vast wel. Die grote knoeperds die iedereen op heeft (jij nu ook?), om er dan apathisch mee rond te lopen. Stug voor zich uitstarend. Om maar geen contact te hoeven hebben met andere ‘medemensen’. Over geen contact gesproken: er is een advocaat die dat – noodgedwongen – ook gaat krijgen. Michael Cohen. De voormalige advocaat van President Trump. Cohen heeft namelijk zwijggeld betaald aan twee vrouwen die zeiden dat ze een relatie met Trump hadden gehad. Daarmee heeft hij de regels voor campagnefinanciering overtreden. En of dat nog niet genoeg is, heeft Cohen zich ook schuldig gemaakt aan bankfraude, belastingontduiking en het liegen onder ede. Foei! En hij is een advocaat? De meest recente roddel is dat Trump hem zou hebben opgedragen om te liegen tegen het Congres. Fake news natuurlijk, volgens Trump. Wat daar ook van waar is: Cohen is (f )lying to jail. Dat staat wel vast. Aangenaam om kennis gemaakt te hebben. De volgende keer neem ik jullie mee naar mijn werk. Om te laten zien wat daar allemaal gebeurt. Anoniem natuurlijk. Ik heb immers wel een ‘geheimhoudingsplicht’.

JANUARI/FEBRUARI 2019

TEKST TIJN KRAMER

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

H A L S TAT E N D A M

DE KUNST VAN HET CRUISEN 35

Holland America Line heeft een nieuw schip: de ms Nieuw Statendam. Mooi statig blauw met in meerdere opzichten vleugjes oranje. Het DNA van HAL is aanwezig op artistiek, culinair, educatief en ondernemende niveaus. Business Traveller ging aan boord.

businesstraveller.nl

â&#x2020;&#x2019;

JANUARI/FEBRUARI 2019

H A L S TAT E N D A M

→ 36

We zetten ons vlijmscherpe mes in een enorme Delmonico steak - een tip van de chef - als de ms Nieuw Statendam de eerste nautische mijlen aflegt. We laten de Romeinse haven Civitavecchia achter ons en Holland America Line is officieel een schip rijker. Een behouden vaart alvast. Kenners kunnen we snel bijpraten. Twee jaar geleden werd in Nederland met veel festiviteiten de ms Koningsdam in gebruik genomen en de ms Nieuw Statendam is een bijna identiek mid-size schip in de Pinnacle-klasse van HAL. Eigenlijk zijn er alleen enige nuanceverschillen. Enige uitzondering is de Club Orange, een nieuwe ‘executive’ lounge waar de gasten uit duurdere hutten privacy hebben en bijvoorbeeld rustig kunnen ontbijten. En voor anderen is toegang bij te kopen. De plus-service is in testfase en wordt vlootwijd uitgerold de komende jaren.

binnen-, buiten-, balkonhut, suites en zeer luxe suites. Daarbinnen is nog een onderverdeling, met bijvoorbeeld spakamers en familiekamers, maar in zekere zin de bekende indeling. We hebben alle gelegenheid de Veranda Stateroom goed te bekijken. Onze fijne hut aan de achterkant van het vijfde dek kent een opmerkelijk ruim balkon met plaats voor twee stoelen en een voetenbankje. Het bed is uitstekend, het zithoekje comfortabel. Er is een gevulde minibar, 220 V outlets, badjassen en een kluisje. De badkamer met douche met massagekop is ruim genoeg en kent zeep van het merk Elemis. We worden blij van enkele details: een USBaansluiting bij elk nachtkastje en de uitstekende TV, dat bovenal een groot up-to-date filmaanbod kent met recente kaskrakers, arthouse, kinderfilms en dat alles - bravo - gratis. Ook lees je hier de menu’s en achtergrondinfo op het scherm, geen nodeloos papier aan boord dus.

Hart en ziel

Online

Maar elk schip heeft zijn eigen hart en ziel. Met een eigen crew en eigen vaarroutes. De Nieuw Statendam, 297 meter lang en 37 meter breed, biedt plek aan 2.666 gasten met 1.377 staterooms en suites. Deze zijn zoals altijd in vijf categorieën te verdelen: JANUARI/FEBRUARI 2019

Tip: laat je wifi uit. Nee maar echt, je geniet zoveel meer. Dat gezegd hebbende, zo gaat het niet altijd. Dus we kochten een wifipas en dat kan per dag en per week, in drie categorieën die een dagelijks gebruik toestaan van 200mb, 300mb of 1gb, kosten ruwweg

tussen de 20 en 30 dollar per dag bij dagpassen en rond de 100 dollar voor een weekpas. Dat gaat via de eigen HAL Navigator-website. Deze kun je - ook als je geen wifi wil - gratis bekijken en dus overal aan boord inzicht hebben in het activiteitenprogramma en je rekening. Niet onverstandig.

Wine & dine

Wie HAL zegt, zegt culinair. Is dat anders op de ms Nieuw Statendam? De fans van de rederij zullen blij zijn dat de bekende namen weer aan boord zijn. De etablissementen waar je kosteloos dineert zijn de ruime Main Dining room en de het ‘buffetrestaurant’ Lido Market. Met name de laatste weet zich te onderscheiden door af te zien van grote buffetbakken, maar eerder een soort open kitchen te zijn met verschillende thema’s waar je je eten keurig op je bord krijgt in plaats van zelf op te scheppen. Net wat netter, net wat meer ‘uit’ eten.

Date night

En dan zijn er de specialiteitenrestaurants tegen meerprijs (15-35 dollar pp). Canaletto is de Italiaanse vertegenwoordiging, het intiem ogende Sel de Mer businesstraveller.nl

H A L S TAT E N D A M

het Franse visrestaurant (maar ook vegetarisch en vlees). En dan onze twee favorieten: de Pinnacle Grill met rundvlees dat zo van de Argentijnse pampa’s lijkt overgevlogen. Wie de prijzen kent van een goed steakhouse in New York weet al snel dat je deze culinaire beleving niet mag missen. Prima date night-plek ook. Onze andere favoriet is Tamarind, als enige op het bovendek gelegen. Een bijna sexy Aziatisch fusion restaurant met uitzicht op zee. Bij de sateh-sampler als voorafje krijgen we de bijpassende saus die in de toko’s van Amsterdam duimen omhoog zouden krijgen. De wijnselectie (per iPad, opdat je ook het label kan zien… leuk!) is uitstekend te noemen, we gaan voor een mooie Pinot Noir 2014 uit Nieuw-Zeeland. Met innemende service, origineel en goed eten en een vleugje Indonesië raden we dit iedereen aan om lekker lang te tafelen.

spetteren, of kun je meezingen aan de pianobar. De bediening is rap om je van een drankje te voorzien. De keuze is ruim en op stand: veel Amerikaanse en Nederlandse bieren, grofweg 5 dollar, en goed betaalbare cocktails (plusminus 8-9 dollar) met premium merken drank. De wijn is zoals altijd aan boord wat duurder dan we in Nederland gewend zijn. Twee dry martini dus, shaken not stirred.

En het Grand Dutch Cafe, met ons aller bitterballen...

Meer!

Maar de avond is nog jong, dus we gaan verder. De grootste tegenvaller is het casino, dat niet de nummers geeft waarop wij inzetten. Jammer. Maar zonder gekheid, de meerwaarde van het entertainment zit in de samenwerkingsverbanden die de HAL heeft afgesloten. Onze favorieten zijn het Lincoln Center Stage, het beroemde klassieke podium uit New York, waar iedere avond een strijkkwartet en een pianiste spelen. Een rustmoment van hoge kwaliteit. Datzelfde podium wordt later omgebouwd tot BB Kings Blues Club. Alles wat je daarbij vermoedt, klopt. Een dedicated bluesband die knalt, swingt, verpletterd en verbaast. Even verderop staat dan bij Rolling Stone Rock Room een live coverband te

DE NIEUW STATENDAM IN AMSTERDAM: Vanaf 5 mei gaat het schip een zomer lang vanuit Amsterdam varen. Vanuit hier worden cruises gemaakt naar Noord-Europa, de Baltische Staten en IJsland. In september worden Middellandse Zee-cruises gemaakt vanuit Civitavecchia (Rome). Zie verder www.hollandamerica.com businesstraveller.nl

Easy does it

Maar het hoeft allemaal niet zo opwindend uiteraard. Zeker wie de hele Trans-Atlantische cruise maakt (wij gaan helaas in Malaga van boord) heeft de tijd. Om meer uit de bestemmingen te halen bijvoorbeeld. In het Explorations Café staan grote touchscreentafels vol informatie. Het is onderdeel van het Explorations Central (EXC), een speciaal programma om de cruise meer diepgang te geven. Of aan de hand van kunstcursussen, culinaire workshops of wijnproeverijen. Of simpelweg door langs de trappen te lopen langs de vele moderne kunst die er aan boord te bewonderen is. Naar de gratis shows te gaan in het grote theater, in de spa te relaxen, exclusieve whisky te proeven, een beetje te shoppen (vooral HAL-souvenirs en horloges) of een rondje te rennen op het bovendek waar zich ook een basketbalveld bevindt. We hadden graag alles getest, maar we moesten keuzes maken. En dan snellen we

uiteraard eerst naar de klassiekers: de zwembaden en hottubs. Er zijn er meerdere en op het middendek zelfs met schuifdak dus weatherproof (en ook kun je hier in de avond film kijken op de jumbotron). En aangezien je van zwemmen trek krijgt: hier vind je ook de betere USAsnacks. Winnaars: de hotdogs en de ‘Buffalo fries’ (frites met hot sauce en blauwe kaas, ja echt) gevolgd door de Amerikaanse klassieke sandwiches Reuben en Pastrami. En laten we vooral het Grand Dutch Café niet vergeten, met poffertjes, gebak, frites met mayo en ons aller bitterballen. Oh ja, er schijnt ergens een goede fitness te zijn maar ja, he, nu we er toch zijn…

Klassiek

Ondanks de vele activiteiten overvalt ons vooral een gevoel van rust. Van bijna ouderwets groots reizen, zoals uit de films van vroeger maar dan moderne middelen. Heerlijk dutten op het achterdek, met een muziekje uit je iPhone. Wandelen tijdens de zonsondergang. Loom ontbijten in de kamer met heel veel bestelde koffie. Een afzakkertje op het ruisende water. En het is gewoon gezellig aan boord, met veel Amerikanen die niet om een praatje verlegen zitten. Hier kun je als stel - van bijna welke leeftijd dan ook prima van je cruise genieten.

Wensen

De Nieuw Statendam voldoet aan alle wensen van de huidige cruisereiziger. Het draagt de HAL-signatuur met verve maar maakt zeker in de details het onderscheid. De vleugel bij het Lincoln Center Stage is van Steinway, de rosé op de wijnkaart van Provençaals tophuis Miraval (van Brad Pitt en Angelina Jolie), de bloemen zijn vers, de hotdogs van het iconische Nathans uit Coney Island en de kroketten van Van Dobbe. Het zijn zomaar wat kleinigheden die toch een hoop zeggen. Als er ergens kritiek te geven is: we gaan met tegenzin van boord. De zeven zeeën zijn een waardig schip rijker. JANUARI/FEBRUARI 2019

TORONTO

SKY HIGH IN TORONTO Het heeft de bekendste watervallen en een van de hoogste gebouwen ter wereld. Je kunt er terecht voor een goede pot Canadees honkbal of ijshockey, maar ook voor zelf gebrouwen bier en eigen wijnen. Het mag duidelijk zijn: Toronto in Canada, daar moet je zijn.

ie kent ze niet? De vanaf het land, maar een aanrader is Niagara Falls die voor om een kaartje te kopen voor de Maid een deel in de Verenigde of the Mist Tour. Je gaat hierbij met Staten liggen, maar voor een hornblower het water op, vlak een nog groter deel in langs de watervallen. Ze zijn vanaf een Canada. In totaal zijn het afstandje al indrukwekkend, maar zo drie watervallen die met reusachtig dichtbij is het pas echt adembenemend. veel geweld naar beneden denderen. Er zijn ook nog andere mogelijkheden De totale lengte van de Niagara Falls om de Falls te bekijken, zoals de is bijna een kilometer en daarmee zijn Journey behind the Falls waarbij je het een van de grootste watervallen onderaan de watervallen kunt kijken. ter wereld. De weerkaatsing van Of de White Water Walk waarbij je zonlicht in de opstuivende druppels langs de rivier kunt wandelen. Wil je creëert schitterende regenbogen. De al deze activiteiten doen? Dan kan je meest indrukwekkende waterval van het beste een Niagara Falls Adventure de Niagara Falls is Horseshoe Falls, Pass aanschaffen, vanaf 65 Canadese die de vorm heeft van een hoefijzer. Dollar. Wil je echt iets bijzonders? Stap Hier komt het overgrote deel van dan een helikopter in en bekijk het de Niagara Rivier wondernatuurschoon naar beneden vanuit de lucht. gestroomd. Als er iets is waarin Hoogte Horseshoe Falls is de Canadezen Of je de stad nu zakelijk 671 meter breed of privé bezoekt, het en 53 meter hoog. uitblinken is het bijwonen van een Het grootste deel wel ijshockey... Major League Baseball van deze waterval wedstrijd van de ligt op Canadees Toronto Blue Jays is grondgebied en meer dan de moeite wordt daarom ook waard. De wedstrijden wel Canadian Falls genoemd. De worden gespeeld in het waterval is vanaf de Amerikaanse Rogers Centre dat direct kant te bereiken via Goat naast de CN Tower ligt. Island. Je kan Dat ook weer een must do de watervallen is. Met een hoogte van 553 op verschillende meter is deze toren niet meer manieren bekijken. weg te denken uit de skyline van de De meest voor de stad. IIn de Canadian National Tower hand liggende is die JANUARI/FEBRUARI 2019

kan je drie verdiepingen bezoeken, met de SkyPod op 447 meter als hoogste uitkijkpunt. Vanaf hier kun je op een heldere dag 160 kilometer ver kijken en met een beetje geluk zelfs de Niagara Falls zien. Ook indrukwekkend is de Glass Floor: op 342 meter hoogte kijk je door een dikke glazen vloer de diepte in. En ben jij niet bang aangelegd, kies dan voor de EdgeWalk, een wandeling over de rand op 356 meter hoogte. De EdgeWalk is in de winter en tijdens slechte weersomstandigheden gesloten. Een veiliger optie: boven in de CN Tower bevindt zich een ronddraaiend restaurant. Om toegang te krijgen tot de CN Tower betaal je 53 Canadese Dollar, dit is exclusief de EdgeWalk. Daarvoor betaal je 195 Canadese Dollar per persoon.

Waterkant

Wil je Toronto wat minder ‘sky high’ ontdekken? Vanaf de CN Tower en Rogers Centre loop je in vijf minuten naar de levendige waterkant van Toronto. Hier kun je kijken naar bootjes die dobberen op Lake Ontario en zie je vliegtuigen voorbijkomen. Lake Ontario ligt op de grens van Canada en Amerika en is een van de vijf Great Lakes van Noord-Amerika. De provincie Ontario dankt zijn naam aan dit meer, aangezien de naam 'Ontario' in de taal van de oorspronkelijke bewoners van het gebied 'Land of Shining Waters' → businesstraveller.nl

TORONTO

TEKST SHARON EVERS

businesstraveller.nl

JANUARI/FEBRUARI 2019

TORONTO

→ 40

betekent. Hoewel Lake Ontario het kleinste meer van de Great Lakes is, voelt het alsnog alsof je over een zee uitkijkt wanneer je vanaf de oever over het water tuurt. Op het water heb je een prachtig uitzicht op de indrukwekkende skyline van Toronto, dat ligt aan de noordwestelijke oever van Lake Ontario. Een aanrader is Tommy Thompson Park. Dit is een mooie plek om je te onttrekken aan de stadse drukte. Dit park ligt op een kunstmatig gecreëerd schiereiland dat zich vijf kilometer uitstrekt in Lake Ontario. Het afwisselende landschap bestaat onder meer uit duinen, weiden met wilde bloemen, moerassen, bossen en kiezelstranden. Het is een prima locatie om te wandelen, fietsen en vogels te spotten. Tommy Thompson Park ligt aan Leslie Street, ten zuiden van Lakeshore Boulevard East. Op het vaste land vind je op de kade gezellige restaurantjes, bars en er is een (Amsterdamse!) bierbrouwerij.

Eilandhoppen

Houd je van de charme van een eiland? Dan moet je zeker naar Toronto Islands. Voor meer natuur en rust kun je een uitstapje maken naar deze kleine eilandengroep. Het is er JANUARI/FEBRUARI 2019

autovrij en alleen bereikbaar via een veerpont. De ferry Het Distillery vertrekt meerdere keren per dag vanuit Harbour Square, District is the ter hoogte van Union Station. place to be De tocht duurt ongeveer een kwartier en bied je een prachtig uitzicht op de skyline van de stad. Toronto Islands heeft mooie strandjes met uitzicht over Lake Ontario, parken, bossen en gazons met picknickmogelijkheden, die vooral in de zomer veel bezoekers trekken. Er zijn ook enkele stranden. Bij de pier (waar de boot aanmeert) kun je fietsen huren om het Centre Island te verkennen.

Strijkijzer

Niet alleen New York City heeft een Flat Iron Building. Ook Toronto heeft zo’n opvallend bouwwerk in de vorm van een ouderwets strijkijzer. De officiële naam van dit gebouw is Gooderham Building. Het uit rode bakstenen opgetrokken gebouw is in het jaar 1892 opgeleverd en was daarmee één van de eerste voorbeelden van een nadrukkelijk aanwezige strijkijzervormige gebouwen ter wereld. Qua ligging is dit misschien wel één van de

mooiste gebouwen van Toronto. De achterkant van het gebouw is trouwens ook opvallend. Dit deel ligt direct aan Berczy Park. De grotendeels vlakke muur is voorzien van een enorme muurschildering die in de volksmond dan ook ‘The Flatiron Mural’ wordt genoemd. Het kunstwerk is gemaakt door de beroemde Canadese kunstenaar Derek Michael Besant. Berczy Park is overigens een aantrekkelijk stadspark gelegen in de buurt Old Toronto. Dit is het historische centrum dat zich in het oostelijke deel van Downtown Toronto bevindt. Het park is driehoekig van vorm en is in 2017 geopend. Centraal in het parkje is een bijzondere fontein geplaatst die door landschapsarchitect Claude Cormier is ontworpen. Het water in deze fontein komt uit de bekken van 27 verschillende metalen honden gespoten. Een uniek object in wat je als een van de fijnere plekjes in Toronto mag beschouwen.

IJshockey

Even terug naar sport. Als er iets is waar de Canadese in uitblinken, dan is het wel ijshockey. Eén ding mag duidelijk zijn: Canadezen zijn er gek op. Het is zelfs benoemd tot de officiële sport van Canada. In de Hockey Hall of Fame maak je kennis met de Canadese ijshockeygekte. In het museum leer je meer over de ontwikkeling van de populaire sport en vind je een uitgebreide collectie van foto's, prijzen en hockeymemorabilia. In de Hall of Fame komen legendarische spelers en teams aan bod. Bind de schaatsen aan en vuur een puck af op een 'goalie', bekijk een 3D-film en bestudeer de Stanley Cup - de belangrijkste ijshockeytrofee van Noord-Amerika.

Shoppen

Waar de waterkant rust ademt, is de kruising tussen Yonge Street en Dundas Square het bombastische hart van Toronto. Hier vind je neonreclames, eetcafés en winkels. Ook is hier het Toronto Eaton businesstraveller.nl

TORONTO

DANSEN IN TORONTO Hier moet je zijn:

- Rebel (11 Polson Street): hip & happening. - Liar Liar (425 Adelaide Street): If you know, you know. - Locals Online (589 King Street): Skate. Surf. Eat. Drink. - Baby Huey (110 Ossington Ave): Toronto’s favoriete bar - Blind Tiger Restobar (559 College Street): Met een unieke combinatie van retro arcade games, pooltafels en ambachtelijke bieren is Blind Tiger een must - Rock 'n' Horse Saloon (250 Adelaide Street West): hier moet je zijn als je van country en rock houdt - College Street Bar (574 College Street): Voor heerlijk eten, een lekker drankje en een gezellige sfeer. - Real Sports Bar (15 York Street): Dit is de nummer één sportbar van Noord-Amerika. Hier vind je meer dan 36 biersoorten uit 114 tapkranen.

Centre, een groot winkelcentrum waar naast H&M en Zara ook veel exclusievere merken gevestigd zijn. Er is gratis wifi en er zijn regelmatig concerten, films en evenementen die vrij toegankelijk zijn.

Must visits

National Geographic heeft de St. Lawrence Market betiteld als ‘Best Food Market In The World’. Reden genoeg voor een bezoek! Aan 92-95 Front Street East, niet ver van de Hockey Hall of Fame, vind je St. Lawrence Market. Er zijn meer dan honderd kraampjes waar je eten en drinken kunt kopen. Op zaterdag is er een boerenmarkt en op zondag een antiek-/rommelmarkt. Een andere must, is de gevarieerde wijk Kensington Market met haar vele eettentjes, koffiehuizen, restaurants, supermarktjes en permanente marktkraampjes. Kensington Market is een dynamische culturele mix met invloeden uit China, Oost-Europa, de Caribbean, Latijns-Amerika en Vietnam. Het leukste stuk van Kensington Market ligt tussen Spadina Ave, Augusta Ave en Nassau en Baldwin Streets. Niet ver van Kensington Market ligt Chinatown. Een wijk die in menig grote steden businesstraveller.nl

niet mag ontbreken. Winkelen kan aan Dundas Street West en Spadina Avenue. Houd je ogen open voor de torenhoge rode palen met daarop een eenhoorn, feniks, draak en een apenkoning. Kunstenaar Millie Chen maakte ze om het Chinese karakter van de wijk te benadrukken.

Filmdecor

Het Distillery District is een historische buurt in Toronto en is een gebied dat een oppervlakte van 5,3 hectare beslaat. Ooit was dit de Gooderham and Worts Distillery. Deze distilleerderij was opgericht in 1832 en was pakweg dertig jaar later de grootste distilleerderij ter wereld, waar bijna acht miljoen liter whisky per jaar werd geproduceerd. Het verdwijnen van industrie binnen het hart van Toronto en de dalende winsten van de distilleerderij leidden uiteindelijk tot sluiting van dit enorme complex in 1990. Dat bood kansen voor herontwikkeling. De distilleerderij behoorde tot de best bewaard gebleven fabrieken ter wereld die gebouwd is in een Victoriaanse architectuur. Er is daarom gekozen om de identiteit van het gebied zoveel mogelijk te bewaren. Het Distillery District is een mix geworden

van winkels, cafés, restaurants en kunstgaleries.

Voetjes van de vloer

Het Entertainment District is de meest levendige en volgens velen dé leukste buurt van Toronto. Hier vind je naar hartenlust theaters, beeldende kunst, restaurants, clubs en cafés. Oorspronkelijk kreeg deze buurt ergens in de eerste helft van de 20e eeuw de naam Garment District. Het was toen nog een grotendeels industrieel gebied. In die tijd stond er ook al een theater: het in 1907 geopende Royal Alexandra Theatre. Dit theater staat er overigens nog steeds. In de loop van de jaren zeventig vertrokken de fabrieken uit dit deel van Toronto. De groei van de stad dreef de grondprijzen op en industrie was niet meer wenselijk in deze wijk die vooral een woonfunctie kreeg. In de jaren tachtig openden de eerste nachtclubs hun deuren. Het gebied werd steeds meer een uitgaansbuurt. In de jaren negentig kreeg het de naam Entertainment District, nadat clubs als Go-Go, 23 Hop, Klub Max en LimeLight hun deuren openden. In 1998 werd er op straat een Canadese versie van de Walk Of Fame aangelegd. JANUARI/FEBRUARI 2019

Canada begint hier

DIRECTE VLUCHTEN

GRATIS MAALTIJD

OPTION PLUS

CLUB CLASS

Vanaf Amsterdam naar Toronto, Vancouver een Calgary

Keuze uit 3 warme hoofdgerechten met salade, zoetigheid en een glas wijn

Voordel pakket voor Economy reizigers met stoelreservering, bagage en priority services

Exclusieve Club class, ruime bagagevrijdom, gastronomische maaltijd en priority services

Beste vakantieluchtvaartmaatschappij van de wereld in 2018 Informatie en reserveringen:

00800 872 672 83

l airtransat.nl

ZAKENREIS NIEUWS

H OTELGIGANT ONT HU LT NI EU W LO YA L I T EIT SPROG RAM M A Marriott International heeft Marriott Bonvoy onthuld, het nieuwe loyaliteitsprogramma ter vervanging van de huidige loyaliteitsprogramma's - Marriott Rewards, de Ritz-Carlton Rewards en Starwood Preferred Guest (SPG) - die de vorig jaar aangekondigde voordelen, één enkel loyaliteits- en belevingenportfolio, weergeeft. Marriott Bonvoy wordt op 13 februari gelanceerd, gelijk met het uitrollen van het logo en de huisstijl, inclusief de hotels, marketing- en verkoopkanalen en digitale, mobiele en co-brand creditcards. Dit wordt ondersteund door een wereldwijde mediacampagne van meerdere miljoenen dollars die eind februari begint. ‘Marriott Bonvoy markeert een evolutie in reizen, omdat het meer vertegenwoordigt dan alleen een loyaliteitsprogramma’, aldus Stephanie Linnartz, Global Chief Commercial Officer, Marriott International. ‘Marriott Bonvoy is een reisprogramma dat is ontworpen om onze buitengewone portfolio van wereldwijde merken in 129 landen en regio's tot leven te brengen, terwijl

businesstraveller.nl

het tegelijkertijd eindeloze inspiratie biedt aan leden om te blijven reizen en hun passies na te streven.’ BIJZONDERE ERVARINGEN

Vanaf 13 februari worden Marriott Rewards Moments en SPG Moments samen ‘Marriott Bonvoy Moments, dat met Marriott Moments ongeveer 120.000 ervaringen op duizend bestemmingen mogelijk maakt door deze te kopen of door punten in te wisselen. Naast de beschikbaarheid van plaatselijk relevante bezienswaardigheden en excursies, zoals wandelen over de gletsjers van Patagonië, woestijntrektochten op kamelen in Marokko of cruisen naar de tijdloze drijvende dorpen van Vietnam, kunnen leden zich laten verwennen met een unieke beleving, zoals koken met de beroemde Franse topkoks Daniel Boulud en Eric Ripert.

SPORTEVENTS

In de loop van 2019 wordt Marriott Bonvoy tot leven gebracht met een reeks van belevingsgerichte

evenementen voor leden dankzij de marketingpartnerships van het bedrijf met iconische merken, zoals FIA Formula One World Champions, Mercedes-AMG Petronas Motorsport, FC Bayern Munich en de NCAA, maar ook via sponsoring van onder meer de Oscars, het Mutua Madrid Open Tennistournooi, Coachella Valley Music & Arts Festival, Dubai Jazz Festival, The Hong Kong Sevens en The PGA Tour World Golf Championship - Mexico Championship. Leden hebben ook toegang tot de vele muziekconcerten en evenementen die plaatsvinden in de O2, Londen en de Mercedes Benz Arena, Berlijn met volledige gastvrijheid in de Marriott Bonvoy-suites op elke locatie. Met Marriott Bonvoy hebben leden toegang tot Marriotts portfolio van diverse merken, waaronder de grootste collectie lifestyle- en luxelocaties. Of het nu zonovergoten overwaterbungalows van het St. Regis Maldives Vommuli Resort zijn, berggebieden gelegen tegen de skipistes zoals in het The Westin Resort en Spa Whistler, locaties aan het strand omgeven door ongerept zand zoals in het Ritz-Carlton op Bali, of iconische stedelijke torens met panoramisch uitzicht zoals in het JW Marriott Marquis Hotel Dubai, of voormalige vorstelijke residenties zoals het Gritti Palace, een Luxury Collection Hotel in Venetië, Marriott Bonvoy biedt leden een ongeëvenaard aanbod van belevingen in combinatie met de kans om gewilde ledenvoordelen te verdienen. Sinds Marriott in augustus vorig jaar de verenigde loyaliteitsvoordelen onder Marriott Rewards, The Ritz-Carlton Rewards en SPG introduceerde, hebben de leden naadloos verblijven kunnen boeken en punten kunnen verdienen en inwisselen over het gehele portfolio en sneller de Elitestatus kunnen bereiken met nieuwe Elite-niveaus. Leden verdienen nu gemiddeld 20 procent meer punten per uitgegeven dollar.

JANUARI/FEBRUARI 2019

MAROKKO

TEKST DAVID PHEL AN

DE K LEURE N EN GEU REN VAN M A R OK KO

Alle grote telefoonbedrijven hebben hun vlaggenschepen voor 2018 uitgebracht, dus de keuze is duizelingwekkend. Hier zijn de tien beste smartphones die er zijn, en waar ze goed in zijn… 44 42

De vier koningssteden in Marokko vormen de rode draad door een rondreis waarbij mysterieuze medina’s zich afwisselen met prachtige paleizen, dromerige duinen en andere bijzondere landschappen: een ‘once in a lifetime’ ervaring. →

DECEMBER 2018

businesstraveller.nl

MAROKKO

TEKST ALEXANDRA MEIJER

4453

â&#x2020;&#x2019; businesstraveller.nl

DECEMBER 2018

MAROKKO

→

De reis begint in Casablanca, waar een eerste kennismaking met de stad wordt gemaakt. Casa, zoals de locals het noemen, is de economische hoofdstad van het land en tevens de stad met de meeste inwoners van Marokko. Casablanca is bekend om haar fosfaatexport, maar door toeristen wordt het vooral bezocht vanwege de aanwezigheid van de Hassan II moskee, de derde grootste moskee ter wereld en een indrukwekkend bouwwerk. De binnenkant biedt plaats aan maar liefst 25.000 mensen, met buiten nog eens ruimte voor 85.000 mensen. Maar Casa is meer, het is ook een badplaats waar Marokkanen in de zomer veel komen om te genieten van het strand en een plek waar zowel traditioneel als modern samenkomt. Strakke gebouwen en smalle straatjes wisselen elkaar af, waardoor je je in verschillende werelden waant. Koninklijk Door naar de officiële hoofdstad, Rabat, de stad waar de koninklijke familie resideert. Hier wordt onder meer het Koninklijk Paleis bezocht en het Mausoleum van Mohammed V met de Hassan toren, mooie voorbeelden van de Marokkaanse architectuur en tevens een kijkje in het religieuze en culturele erfgoed van het land. Daarnaast heeft de stad vele mooie stranden en een aantal interessante bezienswaardigheden, zoals de grandioze minaret, de monumentale poorten en prachtige tuinen. Rabat is overigens een van de vier koningssteden, naast Meknès, Fès en Marrakech. En hoe verschillend deze steden ook van elkaar zijn, ooit zijn ze in de geschiedenis één of meerdere keren tot hoofdstad uitgeroepen. JANUARI/FEBRUARI 2019

Versailles van Marokko Na de lunch in Rabat is het tijd om naar de kleinste koningsstad Meknès te reizen. De volgende dag zullen we hier de oude stad ontdekken. Meknès wordt ook wel het ‘Versailles van Marokko’ genoemd, een bijnaam die de stad te danken heeft aan het grote aantal paleizen dat er te vinden is. We bezoeken de poort van Mansour, een gigantische, fraai gedecoreerde toegangspoort die door velen wordt gezien als een van de mooiste Slapen onder in Marokko. Meknès is tevens omringd een kraakheldere door 40 kilometer lange drievoudige muren met bastions en ligt aan de weg naar sterrenhemel, het graf van Moulay Ismail, onder meer muziek maken bij een belangrijke bezienswaardigheid voor het kampvuur pelgrims. Na de stadstour volgt een rit naar de 2.000 jaar oude ruïnes van Volubilis. De resten van de voormalige Romeinse nederzetting zijn goed bewaard gebleven en de redelijk afgelegen ligging van de archeologische site maakt het tot een van de meest fotogenieke plekken tijdens deze reis. Cultureel epicentrum Ook de stad Fès valt in de smaak: de culturele hoofdstad van Marokko en de reden daarvoor blijft niet lang geheim. Een historisch centrum met meer dan 9.000 straatjes en steegjes, religieuze scholen uit de veertiende eeuw en een doolhof van souks dat op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Uiteraard slaan we niks over, ook de Karaouinebusinesstraveller.nl

MAROKKO

moskee, de beroemde looierijen en de Nejjarinefontein mogen niet vergeten worden. Op adem komen, doe je met een kop muntthee op een terras en sfeervol lunchen, doe je in Palais Mnebhi. Een prachtig gelegen restaurant, waar Prinses Beatrix naar verluidt ook zou hebben gegeten. Zoals de naam doet vermoeden, was het restaurant voorheen een paleis. Dus: grote zalen, met hier en daar een beetje privacy in de zijkamers. Woestijnovernachting We laten de steden achter ons en reizen via de cederbossen en pittoreske plaatsjes van het Midden-Atlasgebergte richting Erfoud. Onderweg wordt er geluncht bij een lokale

businesstraveller.nl

boerderij. En dan, aan de voet van de Sahara gaan we per fourwheeldrive richting de imposante duinen, waar we weer op de dromedaris stappen en zonsondergang tegemoet rijden. Eenmaal bij het tentenkamp gearriveerd, wacht ons een heerlijke Marokkaanse tagine. Geen verkeerd welkom na een uurtje op de rug van dromedaris te hebben gezeten. Het comfort is in de Sahara minimaal, maar voor één nacht is het meer dan waard. Voordat we onder een kraakheldere sterrenhemel in slaap dompelen, wordt er bij het kampvuur nog even muziek gemaakt, een unieke ervaring. Als in een film De volgende dag zien we de zon vanaf de duinen weer opgaan, tijd om onze weg te vervolgen. Via de weg van de 1.000 kasbah’s rijdt de chauffeur ons naar de indrukwekkende Todra Kloof met rotsmuren die tot 250 meter hoog reiken. De kloof is duizenden jaren geleden ontstaan doordat de Todra en Dades rivieren over de rotsen stroomden, waarbij de rotsen werden uitgehold en zo een doorgang vormden. ‘s Avonds komen we in Ouarzazate aan, het Hollywood van Marokko. Door de filmstudio’s die er gevestigd zijn, hebben veel inwoners van de stad al eens in een bekende Hollywoodfilm gefigureerd. Ook bekend van de vele films: Ait Ben Haddou, het decor van onder andere Game of Thrones, genoteerd op de UNESCO Werelderfgoedlijst en een van de populairste bezienswaardigheden in deze streek. De reis wordt afgesloten met een bliksembezoek aan Marrakech. Kleurrijk, energiek, chaotisch, overweldigend: je houdt ervan of niet, maar je moet het hebben gezien. JANUARI/FEBRUARI 2019

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

CREDITS: GOOGLE MAPS

63 57 I LIFESTYLE

Een Samsung TV wordt een kunstwerk 61 I TREINREIZEN

De allermooiste routes ter wereld 63 I FRANSE SNEEUW

Een klassieker moderniseert... businesstraveller.nl

JANUARI/FEBRUARI 2019

LIFESTYLE

Digitaal dineren

Een wel heel bijzondere dinerervaring heeft haar weg gevonden naar Nederland: ‘Le Petit Chef’. Deze 3D-geanimeerde tafelprojectie is ontwikkeld door het Belgische Skullmapping en neemt gasten mee in een verhaal. Op ludieke wijze bereidt de kleinste chef ter wereld de verschillende gerechten voor óp tafel, waarna gasten de gerechten precies op die wijze gepresenteerd krijgen. Een unieke ervaring, zowel voor gezinnen met kinderen als voor zakelijke gezelschappen. Novotel Amsterdam Schiphol Airport is de eerste in Nederland die deze exclusieve dinerervaring aanbiedt aan haar (hotel)gasten. De private dining room van het hotel is vanaf nu te reserveren. www.accor.com

Nooit meer sleutels zoeken We hebben Tile beschreven met hun handige ‘locatie trackers’. Nu het lanceert haar beste producten tot nog toe: de langste batterijduur en nieuwe terugvindmogelijkheden. De Nieuwe Tile Mate en Pro hebben een groter bereik en een betere, vervangbare batterij; Teen Tile Premium-abonnement breidt terugvindmogelijkheden uit met zes nieuwe diensten. De nieuwe Tile Mate en Pro zijn oneindig te gebruiken, mede door de gegarandeerde batterijlevensduur van een jaar. Om tegemoet te komen aan Tile-standaarden op het vlak van gebruiksvriendelijkheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid, heeft het Tile-team een jaar lang gewerkt aan de optimalisatie van de volledige gebruikservaring. Daarbij hoorde ook het uitgebreid testen van het optimaal gebruiksvriendelijke

batterijklepje. Tile verhoogt ook de standaard in de sector door het geluidsvolume te verhogen en het bluetooth-bereik voor beide producten uit te breiden. Tile Mate biedt een bluetooth-bereik van ruim 45 meter. De Tile Pro biedt een uniek bluetoothbereik van ruim 90 meter.

Japanse krachtpatser

Sony introduceert een nieuwe E-mount systeemcamera: de a6400 (model ILCE-6400). Dit model is uitgerust met de meest geavanceerde technologieën uit de fullframe line-up. Zo heeft de a6400 een

JANUARI/FEBRUARI 2019

automatische scherpstelling van 0,02 seconden, verbeterde Eye Autofocus en nieuw ontwikkelde Real-time Tracking. De a6400 heeft een 24,2 MP APS-C Exmor CMOS-sensor en BIONZ X-beeldprocessor. Dit garandeert hoogwaardige foto's en videobeeldkwaliteit ook bij 4K opnames. De camera kan continu fotograferen met volledige AF/AE-tracking tot wel 11 fps met een mechanische sluiter (8 fps geluidloos met elektronische sluiter). Dit tot 116 frames JPEG Standard/46

frames RAW gecomprimeerd. Ook heeft de a6400 een kantelbaar lcd-scherm met Touch Focus en Touch Pad AF om de gewenste focuspunten aan te geven en de camera eenvoudig te bedienen. Het is de ultieme tool voor allerlei

soorten content, variërend van professionele fotografen tot vloggers die dagelijks producties maken. Prijs body: 1049 euro. www.sony.nl

businesstraveller.nl

LIFESTYLE

Samsung brengt TV met kunstfunctie Samsung komt in dit jaar met een bijzonder artistieke televisie, zowel qua look als functie. Tijdens ‘s werelds grootste

consumentenelektronica-beurs CES is ‘The Frame’ voor het eerst getoond. The Frame biedt prachtige QLED-beeldkwaliteit en slimme mogelijkheden. Zo halen gebruikers het meeste uit hun TV én huiskamer. Wanneer het niet wordt gebruikt om te genieten van tv- of filmcontent, geeft de kunstmodus van Frame een digitaal kunstwerk weer, inclusief schilderijen en afbeeldingen, om van een alledaagse leefruimte een kunstgalerie te maken. Bovendien past de Luminance-sensor van het frame de kleuren op het scherm aan de omgevingshelderheid van de kamer aan, waardoor de optimale instellingen worden geleverd om illustraties op het scherm weer te geven. De televisie is in Nederland over enkele maanden verkrijgbaar.

Waddeneilanden op lijst New York Times De Waddeneilanden staan op de lijst van The New York Times met 52 plaatsen om te bezoeken in 2019. De Amerikaanse krant heeft de eilanden, zowel die van Nederland, Duitsland als Denemarken, op nummer 30 geplaatst. Belangrijke redenen zijn het duurzame toerisme en de grote biodiversiteit van de Waddenzee. Schiermonnikoog en Nationaal Park Lauwersmeer, op de grens van Friesland en Groningen, worden apart genoemd als interessante bestemmingen. De ranglijst van de The New York Times wordt aangevoerd door Puerto Rico, gevolgd door Hampi in India en Santa Barbara in Californië.

businesstraveller.nl

‘Houston, we have got a cool headphone’ Plantronics is ooit begonnen toen twee piloten in een garage in Santa Cruz een lichtgewicht headset wilden uitvinden enkele jaren later sprak Neil Armstrong zijn legendarische woorden door een Plantronics headset. Anno 2019 is het bedrijf weer helemaal terug. Zie de BackBeat GO 810, een overear headset met Active Noise Cancelling (ANC) die 22 uur mee kan. De ANC heeft twee standen, waardoor je zelf instelt hoeveel achtergrondgeluid je wilt horen, en dankzij de app kun je je EQ-voorkeuren helemaal naar eigen wens instellen. En natuurlijk kun je ‘m uren achter elkaar ophouden,

dankzij z’n comfortabele pads. Hij is verkrijgbaar in Graphite Black, Navy Blue en Bone White. Adviesprijs is 149,99 euro.

JANUARI/FEBRUARI 2019

b ubs ui ns ei ns es st rs at rv ae vl leel rl .ecr o. nml

HORLOGES

CHRONO LIEFDE De aantrekkingskracht van de Datograph van A Lange & Söhne wordt heel snel groter...

TEKST CHRIS HALL

hronografen zijn overal. De meeste horlogemerken maken er minstens één, en verschillende - TAG Heuer, Zenith, Omega en Breitling - hebben hun moderne reputatie op hen gevestigd. Veel ontlenen hun status aan cruciale aantekeningen in het pre-digitale tijdperk waarin moet worden getimed: autoracen, bombardementen, ruimtevluchten en dergelijke. Maar de aantrekkingskracht is groter en, om de fans te behagen, ook puurder. Chronografen zijn populair, omdat ze een enorme uitdaging vormen om samen te stellen: een eeuwigdurende kalender wordt vaak als indrukwekkend gezien vanwege het rudimentaire ‘brein’ dat weet wanneer een maand 28, 29, 30 of 31 dagen heeft, zelfs in een schrikkeljaar. Maar het is in essentie een logische uitbreiding van het bijhouden van uren, minuten en seconden. De tijd laten stoppen en beginnen wanneer je maar wil en daarbij een miniatuurmotor ontwerpen, die te allen tijde subtiel in evenwicht en gesmeerd is, tot herhaalde botte schokken ad infinitum - nou, dat is het equivalent aan het uurwerk gedragen als een God uit het Oude Testament. Lange tijd maakten niet veel bedrijven chronograafbewegingen. Het was het werk van specialisten, als Venus, Valjoux, Lemania en Minerva. Terwijl het automatische horloge in 1924 werd uitgevonden door de Britse horlogemaker John Harwood, zou het nog 45 jaar duren voordat de gecombineerde (en concurrerende) inspanningen van 's werelds grootste horlogemerken met een chronograafbeweging goed onder de knie hadden. Tegenwoordig worden de meeste chronograafhorloges nog steeds aangedreven door een beweging van derden of een kloon daarvan: de Valjoux 7750, Sellita SW 500 en ETA 2824 liggen aan de basis van de meeste midmarket chronografen. Wat in de jaren zestig waar was, geldt nog steeds: je moet dapper of een beetje dom zijn om te investeren in je eigen chronograafkaliber. Sterker

b u s i n e s s t r a v e l l e r . cn ol m

JANUARI/FEBRUARI 2019

HORLOGES

55 44 BELOW FROM LEFT: The Marine Date 5517 in rose gold, RRP £21,600; Marine Chronograph 5527 in titanium, RRP £16,900; and Marine Alarm 5547 in titanium, RRP £21,500

Lange & Söhne’s limitededition Datograph Up/ Down

J A N U A R I / 2F 0E B1 9R U A R I 2 0 1 9

nog, op het hoogste niveau van het uurwerk, waar het hoogtepunt van de chronograaf een ‘geïntegreerde’ hand gewikkelde beweging is. (Er zijn twee manieren om een chronograaf te maken: de ene is om een module toe te voegen aan een bestaande beweging die alleen de basistijdfunctie uitvoert, de andere is om een nieuwe beweging vanaf de grond af te ontwerpen met de ingebouwde chronograaffuncties. Vandaar geïntegreerd.) Dit is allemaal een zeer langdradige manier om te zeggen dat als je serieus genomen wil worden aan de top van de horlogerie, het uitbrengen van een interne handmatige chronograaf de manier is om het te doen. Lange & Söhne, onderdeel van het merk Glashütte, deed dat wel met de Datograph, al in 1999. Het zag er vanaf de voorkant geweldig uit - bescheiden formaat op 39 mm, een mix van technische en klassieke invloeden - en betoverend vanaf de achterkant, een meerlagig labyrint van bochten en punten, gepolijst en gegraveerd volgens de hoogste standaard. Niet minder zwaar dan Patek Philippe had het jaar daarvoor alleen al een vergelijkbare beweging vrijgegeven. Een Lange & Söhne was net door de speeltuin gelopen en kreeg er een bloedneus van. Bijna twintig jaar later is de Datograph een prachtig horloges met de naam Glashütte.

Chronografen zijn populair, omdat het een uitdaging is om te maken Maar het staat op zichzelf als het horloge dat het merk echt zijn positie heeft gegeven in de haute horlogerie-wereld. Integendeel, hij gloeit nu helderder dan ooit - letterlijk, in feite. De wijzerplaat is vervangen door een schijfje gerookt saffierglas, waardoor voldoende UV-licht kan doordringen om een echt festival van SuperLuminova op te laden: de rand van de wijzerplaat heeft een hele ring van het spul, waardoor de tachymeterschaal in het donker gloeit; het wordt vergezeld door de twee chronograafsubdials, de datumschijven om twaalf uur, de vulling voor de uren- en minutenwijzers en het geheel van de chronograafsecondenwijzer. Oh, en de gangreserveindicator - dat is waar de ‘Omhoog/Omlaag’ van de naam naar verwijst. Op een lager ontwerp kon het overweldigend zijn geweest - gimmicky, zelfs - maar de Datograph kan het wel aan. Het eindresultaat heeft een leven en karakter - zij het van een donker, humeurig soort - dat zelden te vinden is bij horlogemerken die zichzelf zo serieus nemen. b ubs ui ns ei ns es st rs at rv ae vl leel rl .ecr o. nml

TREINREIZEN

AL L E S O P D E R A I L S TEKST DYLAN CINJEE

De afgelopen tijd staat het vliegtuig als vervoersmiddel ter discussie en wordt de trein steeds vaker als alternatief genoemd. Maar de trein hoeft niet per se als middel te dienen om op uw bestemming te komen, want sommige treinreizen zijn een bestemming op zich.

teeds meer Nederlanders zouden op zoek zijn naar een alternatief voor een zakenreis of vliegvakantie. ‘Vliegschaamte’ (Vliegschaamte is de schaamte die iemand ervaart als hij of zij gebruikmaakt van een vliegtuig terwijl er minder milieubelastende alternatieven zijn om zich te verplaatsen, red.) was zelfs genomineerd voor woord van het jaar 2018. Maar daarbij wordt er nog vaak gekeken naar de trein als vervoersmiddel en niet als invulling van de vakantie. Maar waarom zou u niet in de trein blijven zitten om zo de mooiste plaatsen in Europa te verkennen? Het interrailconcept in Oost-Europa of de verschillende panoramatreinen in Zwitserland bieden namelijk uitzichten en ervaringen die absoluut de moeite waard zijn. Een van de mooiste treinreizen van Europa is die van Myrdal naar het dorpje Flåm in het westen van Noorwegen. Deze treinreis staat volledig in het teken van het ontdekken van de wereldberoemde Noorse Fjorden. Daarnaast passeert de treinreiziger ongerepte natuur, zoals besneeuwde bergtoppen, klaterende watervallen en pittoreske bergdorpjes. Ook de Bergensbanen in Noorwegen is een reis die voor iedere treinliefhebber op het lijstje hoort te staan. De circa zes uur durende rit van Oslo richting Bergen loopt langs prachtige bergmassieven en met name wanneer de

businesstraveller.nl

J A N U A R I / F EJ AB NR U A R I 2 0 1 9

→

NEW HORIZONS TOEXPLORE ORLD

1st n io t a l u c cir ate d

, Msat rch19 31 20

NEW DESTINATION ROISSY-CHARLES-DE-GAULLE AIRPORT 2 daily round trips from Amsterdam, Schiphol airport and Rotterdam in 3h40. Thalys Corporate Fares and Frequent Pass conditions J A N U Aapply R I / F E B Ron U A Rthis I 2 0 1 9new destination. also

THALYS.COM businesstraveller.nl

Responsible Editor: Bertrand Gosselin, Managing Director. THI FACTORY NV, Marcel Broodthaersplein 4, 1060 Brussels, Belgium

WELCOME TO OUR W

TREINREIZEN

→

zon schijnt reikt het uitzicht over de ijsplaten kilometers ver. Het Alpengebergte staat bekend om de prachtige omgeving en door middel van een van de vele panorama treinen door Zwitserland zijn deze in optima forma te bewonderen. Het beste voorbeeld uit dit aanbod is de Bernina Express. Deze route loopt vanaf het Zwitserse Chur naar het Italiaanse Torino. Onderweg passeert de trein onder andere prachtige bergketen, bergbeekjes, historische burchten en de adembenemende Morteratschgletsjer. Het mooiste onderdeel van deze rit is de Albula spoorlijn. Deze route gaat via 55 viaducten en 39 tunnels, waaronder de magnifieke Landwasser Viaduct, en staat sinds 2008 op de UNESCO Werelderfgoedlijst. SCHOTSE HOOGLANDEN

Groot-Brittannië wordt steeds beter bereikbaar met de trein. Zo start Eurostar vanaf 11 juni 2019 met de derde trein tussen Amsterdam en Londen en komt direct tegemoet aan de vraag naar aanleiding van Eurostars populaire route van Engeland naar Nederland. "De verhoogde frequentie biedt reizigers meer opties tijdens het reizen, waardoor het voor passagiers gemakkelijker wordt om te kiezen voor de milieuvoordelen van hogesnelheidstreinen boven het vliegtuig. Een Eurostar-reis van Londen naar Amsterdam resulteert in 80% minder CO2-uitstoot per reiziger dan een vliegtuigreis. De derde dagelijkse trein brengt Eurostars capaciteit op de route naar het equivalent van twaalf vluchten per dag", zegt Mike Cooper (CEO van Eurostar). "Onze nieuwe route naar Nederland is tegemoetgekomen aan de sterke vraag van zowel zakenreizigers als vakantiegangers, die steeds meer waarde hechten aan het gemak, het comfort en de naadloze ervaring van hogesnelheidstreinen. Een derde trein per dag zal de capaciteit verhogen en tegelijkertijd meer keuze en flexibiliteit bieden aan onze klanten die reizen tussen deze

Europese steden." Maar eenmaal op vakantie in Groot-Brittannië is de keuze voor een trein ook snel gemaakt, een stoomtrein welteverstaan. Wat dacht u bijvoorbeeld van de Grand Tour Groot-Brittannië, een achtdaagse reis over de mooiste spoorlijnen van Wales en Schotland. Tijdens de rit rijdt u onder andere over de oudste brug van GB, geniet u van een prachtig uitzicht langs de kust van Porthmadog en maakt u zelfs nog een ritje in een smalspoortrein. Maar ook een treinreis door alleen Schotland mag er wezen. Vanuit Newcastle maakt u een rit naar Edinburgh, de hoofdstad van Schotland, waar u na een overnachting verder rijdt via Glasgow en Loch Lomond naar Oban. Tijdens de reis maakt u kennis met de adembenemende Schotse hooglanden en doet u ook de plaatsen Fort William en Inverness aan.

ORIËNT-EXPRESS

’s Werelds meest exclusieve trein wordt de Venice Simplon OriëntExpress vanuit London richting Istanbul ook wel genoemd. Goed nieuws voor degenen die de trein nog een keer in Nederland willen spotten of zelfs hier willen opstappen, want op vrijdagavond 1 november 2019 vertrekt de Oriënt-Express nog éénmaal vanuit Amsterdam. De trein maakt een reis van onze hoofdstad naar Venetië. In de meeste meerdaagse treinreizen is het qua overnachten en dineren wat behelpen door bijvoorbeeld kleine

JANUARI/FEBRUARI 2019

→

TREINEREIZEN

→

gasstellen of mini keukens in de compartimenten, maar niet bij de Oriënt-Express. Tijdens deze treinreis wordt het diner als een van de hoogtepunten van de reis beschouwd. Een viergangendiner dat wordt geserveerd in een van de prachtig gerestaureerde compartimenten. In tegenstelling tot de compartimenten in andere treinreizen is het overnachten in de Oriënt-Express ook volledig in stijl. Net als de rest van de trein is ook het compartiment waar overnacht kan worden ingericht zoals dat in de jaren ’30 was. Tijdens de reis vanuit Amsterdam vertrekt de trein rond 19.00 uur vanaf het Centraal Station en wordt er een heerlijk diner geserveerd in het restaurantrijtuig. Op de tweede dag doorkruist de trein de Alpen en de Dolomieten en komt u aan in Venetië. DE LANGSTE TER WERELD

Uiteraard kent bijna iedereen de treinreizen door de Zwitserse Alpen en ook routes door Scandinavië spreken tot de verbeelding. Maar weet u ook dat u prachtige reizen door Spanje kan maken? Maak een reis door Noord-Spanje van Santiago de Compostela naar León of naar San Sebastián en geniet van het landschap om u heen. Uiteraard zijn er tal van mogelijkheden om steden te bezoeken, de lokale gastronomie te ontdekken of meer te weten te komen van de historie in de verschillende musea. De trein door de Catalaanse Pyreneeën staat garant voor adembenemende vergezichten. Hiervoor reist u eerst met de Thalys of TGV naar

JANUARI/FEBRUARI 2019

Perpignan en vervolgens met de ‘Train Jaune’ omhoog naar Latour-de-Carol. Ook is het mogelijk om per tandradbaan het hooggebergte te verkennen van Nuria. Op zoek naar totaal iets anders? Wat dacht u van de Trans Siberië, wellicht de meest bekende treinreis ter wereld gaat van start in Moskou en voert de passagiers naar eindbestemming Vladivostok. De langste spoorlijn ter wereld is bijna 9.300 kilometer lang en passeert onder andere het Oeralgebergte, het Baikalmeer en de Gobi Woestijn. De door zeven tijdzones rijdende trein is met name populair vanwege de ongerepte natuur en de kennismaking met het dagelijkse leven van de Russen. Daar waar de route richting Vladivostok de langste is, is de reis richting Beijing veruit de meest gekozen lijn. Deze treinreis komt langs Irkutsk en de hoofdstad van Mongolië, Ulan Bataar. Tevens zijn deze twee steden populaire stopmomenten. Wanneer Trans Siberië dan wel Trans Mongolië wordt geboekt, zitten er over het algemeen transfers en hotels in Ulaan Bataar en Irkutsk bij inbegrepen. ONGEREPTE SCHOONHEID

In de Verenigde Staten is het Crossing USA-traject een van de allermooiste. Deze reis brengt reizigers van de oost- naar de westkust en doet metropolitische steden aan als New York, Chicago, Denver en San Francisco. Het eerste deel van deze veertiendaagse reis leggen passagiers af aan boord van de Lake Shore Limited van New York naar Chicago. Vanuit Chicago stappen reizigers over naar de California Zephyr richting Denver en San Francisco door de immense Rocky Mountains en langs de oevers van de Colorado River. Van transcontinentale routes tot korte routes die slechts een paar staten aandoen, iedere route heeft zijn eigen charme en laat een ander onderdeel zien van het gevarieerde landschap en de onvergetelijke cultuur en historie van de Verenigde Staten. Canada kent een prachtige en uitgestrekte natuur, iets wat vanuit de trein prachtig te bewonderen is. Een van de meest bekende treinen is de Rocky Moutaineer, die rijdt in British Columbia en Alberta. Deze luxueuze trein reist overdag door de ongerepte schoonheid van het westen van het Canadese landschap en is een van de beste manieren op de Canadese Rockies te ontdekken. Naast de Rocky Mountaineer in het westen heeft Canada ook een transcontinentale trein genaamd The Canadian.

businesstraveller.nl

TREINREIZEN

liefst de 5.000 meter hoogte. Dit maakt de Himalaya Express de hoogste treinreis ter wereld. Faciliteiten als extra zuurstoftoevoer en een dokter aan boord maakt de ervaring alleen maar extra bijzonder. Ook hier is het meenemen van een fototoestel geen overbodige luxe, het uitzicht op de bergtoppen van de Himalaya is spectaculair. Japan staat bekend om sushi, tempels, drukte en het uitstekende openbaar vervoer. Over het gehele land zijn er toeristische attracties die de moeite waard zijn. Enkele voorbeelden zijn de uit de as herrezen stad Hiroshima, de Fushimi Inari-taisha shrine in Kyoto, de drukte van megastad Tokyo tot aan de hot spring waar de apen van Shibu Onsen vertoeven. De beste manier om al deze bezienswaardigheden te bezoeken in een rondreis is door middel Vanaf het moment van de Japanse Bullettrain. Het grote netwerk dat het fluitje van de van de Japanese Railway (JR) verbindt vrijwel treinconducteur klinkt, iedere uithoek van het land met elkaar. En met de JR Pass is het voor toeristen zeer voordelig. is het alleen nog maar De met 285 kilometer per uur voorbij razende trein maakt het mogelijk dat de verbinding achterover leunen tussen Kyoto en Tokyo (een veel gekozen combinatie) slechts 140 minuten duurt. Tevens is deze lijn de beroemdste van alle kogeltreinen die het land rijk is. De JR Tokaido Shinkansen biedt de treinreiziger een geweldig uitzicht op hét symbool van Japan, Mount Fuji. De bijna perfect gevormde vulkaan wordt gezien als een heilige plek van het land. Ook de Gono Line, die dwars door het noorden van het grootste eiland van Japan rijdt, zorgt voor adembenemende uitzichten. Tijdens de winterperiode is het overgrote deel van dit gebied ondergesneeuwd en krijgt het een zeer ruige, ongerepte uitstraling. DOWN UNDER

Driemaal per week legt The Canadian een vierdaagse tocht van 4.500 kilometer af tussen Toronto en Vancouver. In tegenstelling tot de Rocky Mountaineer is The Canadian een hotel op wielen. Naast comfortabele zitplaatsen met verstelbare rugleuning beschikt het ook over vijf verschillende slaapaccommodaties. Wel hebben beide treinen wagons met panoramazicht waar passagiers de Canadese biodiversiteit in volle glorie kunnen aanschouwen. Maar ook in Zuid-Amerika zijn er treinreizen die niet mogen ontbreken op uw bucketlist, waaronder The Hiram Bingham Orient-Express in Peru. Deze treinreis, die dwars door het Andesgebergte rijdt, is inclusief een lunch en een gids in de oude Inca stad Machu Picchu. Waar de wandelroute garant staat voor mooie uitzichten is een fotocamera tijdens deze treinreis geen overbodige luxe. U blijft maar foto’s maken van de besneeuwde Andean Peaks, ook het prachtige Urubamba River Valley en velen idyllische bergdorpjes staan op de route. SNELTREINVAART

Voor de liefhebbers van echt grote hoogte is de Himalaya Express tussen Beijing en Lhasa een must. Deze treinreis gaat dwars door ‘het dak van de wereld’ en passeert op de Tangula pas maar businesstraveller.nl

Heeft u nog niet genoeg van het reizen na de lange vlucht naar Australië? Neem dan de Indian Pacific. Dit 4.352 kilometer lange traject rijdt van oceaan naar oceaan en laat u de mooiste plaatsen zien tussen Sydney en Perth. U kijkt uw ogen uit tijdens de rit door de Blue Mountains en paseert onder andere via Broken Hill en de Flinders Ranges naar Adelaide. De Nullarbor Plains tonen de immensiteit van Australië met kilometers aan vergezichten. Vlak voor aankomst in Perth passeert u de goudstad Kalgoorie en de Avon Valley. Maar ook een treinreis met ‘The Ghan’ is zeker de moeite waard. U vertrekt vanuit Adelaide en reist dwars door het 'Red Centre', via Alice Springs, naar de eindbestemming Darwin. Onderweg varieert het landschap van uitgestrekte woestijnen tot de tropische omgeving van Darwin. In de afgelopen jaren is deze treinreis een van de meest iconische ter wereld geworden. Buurland Nieuw-Zeeland heeft net als Australië een aantal schitterende trajecten, neem bijvoorbeeld de TranzAlpine tussen Christchurch en Greymouth. Deze treinreis gaat dwars door de Southern Alps en door de extra grote ramen heeft u een prachtig uitzicht op het berglandschap. Maar u kunt ook wegdromen bij het zien van de Waimakariri rivier, de Canterbury Plains of de Bealey Valleys. Hoe verder u naar het westen rijdt, hoe gevarieerder het landschap wordt. Maak kennis met schitterende valleien of de ongerepte regenwouden van Nieuw-Zeeland. JANUARI/FEBRUARI 2019

De trein wint terrein

Ook airlines houden van de trein. Duurzaam reizen wordt belangrijker. Ook voor airlines die hun carbon footprint willen terugdringen. Hun toegevoegde waarde ligt op de lange afstand. En dus wijzen ze je met alle liefde op de trein als je 500 km of korter reist. Het gaat goed! De trein wint terrein. Reis je binnenkort naar London of Parijs? Je reisagent helpt je graag verder.

DECEMBER 2018

businesstraveller.nl

VAL D'ISERE SHOP

HANDIG ONTWERP

GO PRO SNOW

GoPro Hero 7 is om een reden het gezicht van avontuurlijk filmen geworden. Het nieuwste ontwerp van het bedrijf bevat nieuwe spraakbedieningsfuncties en verbeterde videostabilisatie, zodat u een supergladde time-lapse kunt vastleggen. €431.40; shop.gopro.com

SKISCHOEN X STIJL

Het Italiaanse Roxa combineert de kennis van atleten en ingenieurs om zijn producten te creëren. De Freeride R3 110 hybride skischoenen, voor gebruik op en naast de piste, demonstreren het succes van deze aanpak €471,15; roxa.com

Prijzig, maar deze KJUS Bluetooth-handschoenen zijn een game changer als je feeling wilt houden met de hellingen. Met een ingebouwde microfoon en luidspreker maken ze verbinding met je telefoon. €339,45; kjus.com

Topprestaties Slimme producten voor de hellingen

SPORT OP WIELEN

SKI SOCIAAL

Lang leve sociale media op de hellingen, de app SKI PURSUIT laat je de runs in kaart brengen, en trackt je gemiddelde snelheid en prestaties. Beschikbaar op de App Store en Google Play

VERGRENDEL JE VOORRAAD

Gevlochten staalkabel maakt de Master Lockkabels Street Cu-slot flexibel en veilig, perfect voor het beschermen van ski's of snowboards. Het komt ook in een reeks heldere kleuren, als je iets wilt dat iets meer kleurrijk staat. €32; masterlock.eu

businesstraveller.nl

De rechtopstaande tas van Briggs en Riley bieden het gemak van een koffer op wielen maar ogen net wat sportiever en bieden nog steeds volop ruimte €511; briggs-riley.com

GORETEX SKIBROEK

Deze Patagoniaskibroek zorgt voor een goede bewegingsvrijheid terwijl deze windbestendig, waterafstotend en isolerend is. Gemaakt van gerecycled Goretex. Mooi spul. €307; eu.patagonia. com

JANUARI/FEBRUARI 2019

FRANSE SLAG

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

VAL D'ISERE

TEKST TOM OTLEY

De grote hoogte van Val d'Isère zorgt ervoor dat u bijna altijd de ski’s kunt aandoen, maar dat is verre van de enige aantrekkingskracht.

businesstraveller.nl

oen na een lange en heerlijke lunch het restaurant La Fruitière uitliepen op 2.290 meter hoogte op de hellingen boven Val d'Isère, konden we eindelijk zien waar al het lawaai vandaan kwam. De bar naast de deur - La Folie Douce - was een volwaardige openluchtclub geworden. Luide muziek, mensen die dansen met de handen in de lucht (niet gemakkelijk in skischoenen, iets gemakkelijker met snowboardschoenen) en een DJ die op een balkon staat. Er waren zelfs professionele tafeldansers (ik neem aan dat ze betaald worden om zich zo te kleden). Dit was niet het Val d'Isère die ik had verwacht. Elk resort in de Alpen heeft een reputatie die eraan voorafgaat. Om slechts een paar voorbeelden te noemen: Courchevel is mooi voor poseurs; Klosters en Lech zijn voor wannabees van de hogere klasse en royalty; en Val d'Isère? Nou, het maakt geen concessies voor beginners en heeft veel gemiddelde en geavanceerde hellingen. Met andere woorden, het is een ski-skiresort. Of deze nu eerlijk zijn of niet, reputaties zoals deze blijven bestaan en beïnvloeden toekomstige generaties aan skiërs. Hoewel er mensen zijn die elk jaar een ander resort willen proberen, zijn er ook genoeg die vasthouden aan wat ze weten en leuk vinden, elke winter terugkeren, ervan overtuigd dat er verbeteringen zullen zijn aangebracht, maar dat de fundamenten blijven bestaan. Val d'Isère trekt een groot aantal terugkerende gasten, maar dat is zowel

JANUARI/FEBRUARI 2019

→

een sterkte als een zwakte. Bijvoorbeeld, als de hellingen de reputatie hebben moeilijk te zijn, hoe gaat het dan met het aantrekken van nieuwe skiërs? Eén manier, zoals ik bij mijn terugkeer naar het resort na een afwezigheid van ongeveer twaalf jaar heb ontdekt, is door ervoor te zorgen dat er meer attracties zijn voor niet-skiërs in de stad. Val d'Isère is bijna uniek, omdat het op zo'n grote hoogte ligt - 1.800 meter - en ook een echt dorp is. Het dateert uit de elfde eeuw en het heeft nog steeds gebouwen uit de zeventiende eeuw, waaronder een vaak gerenoveerde kerk in de oude stad en een dorpsmuseum. De eerste skilift - de Rogoney-lift - werd in 1936 geopend. Het is echter redelijk om te zeggen dat het niet overdreven aantrekkelijk is. Het heeft niet het maanlandschap van het nabijgelegen Tignes, maar het heeft ook niet het pittoreske van Megève, Courmayeur of Alpbach. Het is ook eerlijk om te zeggen dat het beter wordt. Er zijn nu strenge controles op de ontwikkelingen, zoals het zorgen voor nieuwe parkeergarages die ondergronds liggen en dat traditionele bouwmaterialen worden gebruikt. De beperkingen zijn zodanig dat nieuwe ontwikkelingen vaak neerkomen op het afbreken van gebouwen uit de jaren zestig en deze worden vervangen door veel duurdere, maar authentiek uitziende, nieuwkomers. Verbeteringen zullen doorgaan. Le Coin de Val is de naam van een enorme vijf jaar durende € 200 miljoen kostende ontwikkeling - de grootste in de Franse Alpen in twintig jaar - in het centrum van het dorp, met een verlenging van de piste naar de hoofdweg en een ondergrondse bewegende loopbrug terug naar de hoofdberg-toegangsliften. Daarnaast zijn er 900 nieuwe bedden in twee hotels, appartementenblokken en privé-chalets. Een deel van de aantrekkingskracht van Val d'Isère voor stamgasten komt voort uit het gevoel een echte gemeenschap te zijn, en er zijn veel familiebedrijven in het dorp. Maar het is een lange weg om daarvoor te reizen. Wat echt aantrekt, is het bijna gegarandeerde skimogelijkheden. In een tijdperk van onzekere sneeuw hebben de meeste resorts sneeuwkanonnen om de pistes te helpen behouden, maar de hoogte van Val d'Isère minimaliseert de noodzaak hiervan, terwijl de rivier de Isère ervoor zorgt dat er geen dammen gebouwd hoeven te worden voor de 900 kanonnen op dezelfde manier waarop andere resorts hebben. Ongeveer 60 procent van de 154 pistes bevindt zich boven de 2.200 meter, tot 3.450 meter, met de laagste hellingen op 1.550 meter. Er zijn twee gletsjers en vanaf de hoogste lift op

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

VAL D'ISERE

HANDIG LIFTPASSEN Een eendaagse liftpas voor volwassenen voor Espace Killy kost € 59; een zesdaagse liftpas voor volwassenen is geprijsd vanaf € 294. valdisere.com SKI SCHOOL Een skicursus voor beginners voor beginners vanaf € 272 in Val d'Isère met Oxygène. oxygene.ski SKIHUUR Dit kan worden geboekt. Vroegboekingen besparen tot 25 procent op resortprijzen. Zes dagen skiverhuur kost ongeveer vanaf €108; zes dagen ski- en bootverhuur vanaf 185. WAAR TE ETEN, DRINKEN EN DANSEN

de Pissaillas boven het gehucht Le Fornet kun je 1.400 verticale meters skiën. Er is ook de Sunny Ride op de top van de Solaise-gondel, een leuke loop voor beginners, die is geopend in 2016. Ook hier is een nieuw gebied voor kinderen om te leren en plezier te hebben en, dit seizoen opent een boetiekhotel met 40 kamers haar deuren. Tel ook een nieuw bergrestaurant mee - aan de onderkant van de Solaise - L'Etincelle (wat de Vonk betekent) en het is duidelijk dat Val d'Isère meer is dan alleen skiën. Een paar late nachten op plekken als Dick's Tea Bar, Blue Note, Doudoune Club, Cocorico en La Baraque, die tot in de vroege uurtjes eten en drinken aanbieden, onderstrepen dat. Het aanbod van accommodaties betekent dat u in een luxehotel kunt verblijven, of iets meer basic; kook voor jezelf, of bereid je voor op een mooie avond.

businesstraveller.nl

Veel familiebedrijven, gegarandeerde sneeuw en volop luxe

Restaurants and bars Cocorico +33 (0)4 79 24 60 04; cocoricovaldisere.com Dick’s Tea Bar +33 (0)6 51 39 99 81; dicksteabar.com Doudoune Club +33 (0)4 79 24 60 04; doudouneclub.com La Folie Douce +33 (0)4 79 06 07 17; lafoliedouce.com L’Etincelle +33 (0)4 79 41 13 11; letincellevaldisere.com

J A N U A R I / FOE KB TROUBAERRI 2 0 1 89

VOLGENDE MAAND

Buenos Aires

JANUARI/FEBRUARI 2019

businesstraveller.nl

Vlieg met Royal Brunei Airlines en ervaar de royaliteit aan boord.

Vanuit Amsterdam vliegt u dagelijks via London Heathrow naar Bandar Seri Begawan met Royal Brunei Airlines. Vanuit daar bieden u uitgebreide route netwerk naar AziĂŤ en AustraliĂŤ.

Neem voor meer informatie contact op met ons. APG Air Agencies, GSA voor Royal Brunei Airlines. Flamingoweg 9 ( room 130 ) 1118 EE Schiphol 020-3161960 Royalbrunei@airagencies.nl

SAFARI IN AFRIKA? Tanzania Kenia Madagaskar Oeganda Rwanda Zimbabwe Namibië Botswana Zambia Mozambique Seychellen Mauritius Zuid-Afrika Al sinds 1979 dé Afrika specialist Op jambo.nl en in onze brochure vindt u ruim 100 uitgekiende reizen of bel met onze Afrika specialisten op 020-2012740 voor een reis op maat. De mogelijkheden zijn eindeloos, privé reizen geheel conform uw wensen!