Business Traveller #5 - Juni

J U N I 2 0 1 9 €4.95

ECONOMY COMFORT De laatste updates uit de populaire tussenklasse

TRIED & TESTED Turkish Airlines maakt indruk met haar Business Class

ZEILEN IN DE ZON

PLUS

Een luxe zeilcruise langs de mooiste plekjes op aarde

Horloges voor haar • Stress op reis? • De Tunesische comeback

HOT CHOCOLATE DE OPMARS VAN WERELD(S)MERK TONY 'S CHOCOLONELY

2

Zakelijk de wereld over.

Uw persoonsgegevens reizen met u mee.

van Linda van Impelen “De beste manier om een datalek te voorkomen, is te zorgen dat er geen data wordt opgeslagen. Daarom gebruiken wij Profiles, waarmee u zelf uw profielen beheert.�

Transparant, maar niet met uw data!

De reizigersgegevens van uw zakenreizen worden uitsluitend door ons gebruikt voor het doel waarvoor ze zijn bedoeld. Wij slaan de persoonlijke gegevens niet op, maar gebruiken Profiles. Daarmee beheert u zelf uw profiel. Wereldwijd, veilig en volgens de regels van de Europese GDPR. Bel ons, als u privacy serieus neemt en met een gerust hart uw zakenreizen aan professionals wilt uitbesteden.

vcktravel.nl | +31 20 6800 802 | info@vcktravel.nl

INHOUD

JUNI 2019

26

40

HAMMAMET

52

GADGETS

Mooie headphones van B&O? 62

7

LIF E S T YLE

OPGEBRAND

TRIED & TESTED Turkish Airlines maakt indruk met haar Business Class

ZEILEN IN DE ZON

PLUS

Een luxe zeilcruise langs de mooiste plekjes op aarde

Horloges voor haar • Stress op reis? • De Tunesische comeback

HOT CHOCOLATE DE OPMARS VAN WERELD(S)MERK TONY 'S CHOCOLONELY

INTERVIEW MET DE CHIEF C H O C O L AT E OFFICER

■ DRESDEN ■ GADGETS

In het voetspoor van piraten, rumhandelaren en gelukszoekers...

44

Zo vaak op reis , is dat wel goed voor je?

AIRLINES■ CULINAIR PERU ■ DE HOTELLOBBY 2.0.

ZEILCRUISE

HOTELLOBBY

■ SiINGAPORE

56

34

De hotellobby 2.0 is in de maak

22

J U N I 2 0 1 9 €4.95

ECONOMY COMFORT De laatste updates uit de populaire tussenklasse

JUNI 2019

Kunnen we weer naar de mooie Tunesische stranden en golfbanen? Ja! Een analyse...

PREMIUM ECONOMY

Noviteiten uit de steeds populairdere tussenklasse

OP D E C OVER BUSINESS TRAVELLER

LIMA, PERU

De nieuwe culinaire hotspot

F E AT UR E S 16

BP

OP R EIS

52

5

CLUB MED

Genieten in de Algarve 64

TIJD VOOR DAMES

Kost wat, maar dan heb je wel wat...

LIMA , PERU

64 businesstraveller.nl

26 48

W I J N IS F I J N JUNI 2019

VOORWOORD

Wat zijn uw KLM-verhalen?

W

aar zou Nederland zijn zonder KLM? Dat we net als veel andere kleine landen – want dat zijn we – een eveneens kleine airline hebben, of nog erger: helemaal geen eigen maatschappij meer. De voorbeelden zijn legio in Europa. De airline is een banenmotor, zowel als directe werkgever als economisch vliegwiel voor de Nederlandse economie. In alle ecologische discussies – hoe nodig ook – wordt het nog wel eens vergeten en daar stoor ik me aan.

Een bedrijf dat voorloopt op innovatie – maar ook niet kan toveren – die zich moet gedragen als het braafste jongetje van de klas....zonder dat kritikasters doorgaans goed nadenken over de consequenties als dit jongetje opeens helemaal niet meer naar school kan gaan. Want zo is dat ongeveer: je verliest je plek als kenniscentrum en economische hub. En dat geldt net zo goed voor (bijna) al die andere airlines die Schiphol tot Schiphol maken. Maar KLM wordt deze herfst nu eenmaal honderd jaar dus ik wilde graag een introductie tot een verzoek aan u, beste lezer. Een kleine anekdote over KLM, uw eerste vlucht met KLM, allicht een verhaalidee…in het najaar gaan we een special doen over 100 jaar KLM en alle input is daarbij welkom. Mail me svp uw KLM-moment en wie weet staat u straks met uw naam in dit mooie magazine. Dank alvast! Tijn@travmedia.nl

7

Tijn Kramer Hoofdredacteur

COLOFON

De laatste updates uit de populaire tussenklasse

■ SiINGAPORE

AIRLINES■ CULINAIR PERU ■ DE HOTELLOBBY 2.0.

TRIED & TESTED Turkish Airlines maakt indruk met haar Business Class

ZEILEN IN DE ZON

PLUS

Een luxe zeilcruise langs de mooiste plekjes op aarde

Horloges voor haar • Stress op reis? • De Tunesische comeback

JAARLIJKS ABONNEMENT: Bespaar 5 procent op een abonnement van 2 jaar en 10 procent op een abonnement van 3 jaar.

HOT CHOCOLATE DE OPMARS VAN WERELD(S)MERK TONY 'S CHOCOLONELY

7

BP

■ DRESDEN ■ GADGETS

businesstraveller.nl

J U N I 2 0 1 9 €4.95

ECONOMY COMFORT

JUNI 2019

CONTACT REDACTIE 035-6728848 EMAIL redactie@travmedia.nl SALES tel 035-6728855 of 035-6728852 EMAIL sales@travmedia.nl

ABONNEMENT tel 035-6728830 email redactie@travmedia.nl

BUSINESS TRAVELLER

UITGEVER Tom van Apeldoorn HOOFDREDACTEUR Tijn Kramer REDACTIE Sharon Evers, Arjen Lutgendorff, Dylan Cinjee, Theo de Reus, Belinda Meijers, Sofie Smets, Alexandra Meijer, en redactie UK Business Traveller COMMERCIEEL DIRECTEUR TJ van Apeldoorn SALES Dennis Ebbers, Dennis de Groot en Djordy Giesbers ART DIRECTOR Iris Beenen en Seb van Apeldoorn MARKETING Kim Kuijer en Mandy Baggelaar

PANACEA 41-43 MADDOX STREET, LONDON W1S 2PD TEL +44 (0)20 7821 2700 BUSINESSTRAVELLER.COM

NEDERLAND: 1 jaar, € 42.95 2 jaar, € 79 3 jaar, € 115

JUNI 2019

VOORIN

STAR ALLIANCE OPENT LOUNGE OP PARIS CDG

8

Star Alliance heeft de herinrichting van haar lounge op Paris Charles de Gaulle (CDG) officieel afgerond. Met 980 m2 biedt deze totaal vernieuwde ruimte plaats aan meer dan 220 gasten en is voorzien van stijlelementen die zijn geïnspireerd op de Parijse design en architectuur.

De lounge is toegankelijk voor First en Business Class passagiers en Star Alliance Gold members die met de volgende luchtvaartmaatschappijen reizen vanaf Paris Charles de Gaulle – Terminal 1: Aegean, Air China, ANA, Asiana, Egyptair, Eva Air, Singapore Airlines, Thai Airways,

Turkish Airlines en United. Christian Draeger, VP Customer Experience van Star Alliance licht toe: ‘De nieuwe gerenoveerde Star Alliance Lounge op Paris Charles de Gaulle past naadloos in onze strategie om alle facetten van de reiservaring te verbeteren. We zijn blij dat we onze gasten die vanaf of via Parijs vliegen nu deze ongeëvenaarde gastvrijheid kunnen bieden in deze prachtige locatie waar zij rustig kunnen zitten, ontspannen en genieten van de reis.’

De lounge, die voor het eerst is geopend in 2008, bevindt zich achter de

paspoortcontrole op het hoogste punt van de terminal (verdieping 10 en 11). Vanaf de bovenetage hebben de gasten een panoramisch uitzicht op het vliegveld.

Afhankelijk van de vluchtschema’s is de lounge geopend van circa 05.30 tot 22.00 uur. Een bijzonder aspect is de speciaal aangelegde tuin, waar gasten voorafgaand aan hun vlucht in de buitenlucht genieten van het groen dat doet denken aan de parken in Parijs. Voor First Class passagiers van Air China, Singapore Airlines of Thai Airways is een exclusief gedeelte ingericht.

YOTEL OPENT OP ISTANBUL AIRPORT YOTEL HEEFT, LANDSIDE EN AIRSIDE, een hotel geopend op de nieuwe luchthaven van Istanbul. Het landside Yotel Istanbul Airport - dus bij aankomst na de douane- heeft 277 cabinstyle-kamers die voor een nacht (of meer) te boeken zijn, terwijl Yotelair Istanbul Airport ideaal is bij een overstap en 174 kamers te boeken heeft voor een minimum van vier uur. Beide accommodaties hebben gemeenschappelijke ruimtes (bekend als Komyuniti-zones) voor co-working, dining en ontspanning, en het landside-hotel beschikt ook over een restaurant, bar, fitnessruimte en vergaderruimte.

Prijzen starten vanaf € 140 per nacht bij Yotel Istanbul Airport land en € 95 voor een verblijf van vier uur bij Yotelair Istanbul Airport airside. yotel.com Meer over de mega-luchthaven van Istanbul in het aankomende nummer. yotel.com JUNI 2019

businesstraveller.nl

ARRIVEER ALSOF U NOOIT BENT VERTROKKEN

9

Wij vliegen vijf keer per dag vanaf Amsterdam met widebody-vliegtuigen, vanaf nu ook met een Boeing 777.

Geniet van uw vlucht met nog veel meer Business Class-privileges.

businesstraveller.nl

Beschikbaarheid van producten en services is afhankelijk van de duur van de vlucht en het type vliegtuig.

JUNI 2019

VOORIN

500 JAAR HAVANA

10

Gesticht op 16 november 1519, werd Havana de derde hoofdstad van Cuba, na Baracoa in 1511 en Santiago de Cuba in 1515. Ter herdenking van zijn 500ste verjaardag zal de stad in november 12 evenementen organiseren. Het doet ook een aantal restauratieprojecten in de aanloop naar het jubileum, inclusief de zes jaar durende renovatie van het gebouw van het National Capitol (foto).

Een mooi ‘nieuw’ hotel is het 321-kamer Iberostar Grand Packard (afgebeeld; iberostar.com), al geopend in september vorig jaar op de Paseo del Prado. Het vijfsterrenhotel, voorheen het Biscuit Hotel, werd ooit bezocht door Marlon Brando en de Chileense schrijver Pablo Neruda, heeft drie restaurants, vier bars, twee zwembaden en een exclusieve ruimte voor gasten van Star Prestige. KLM vliegt direct op Havana.

BE TER BE TALEN ME T BCD TRAVEL Traditionele betaalmethoden voor zakenreizen kennen veel tekortkomingen. Bedrijven besteden gemiddeld 40 uur per maand om reisuitgaven en betaalgegevens met elkaar te vergelijken, volgens een onderzoek van GBTA Foundation.

BCD Travel, specialist in zakenreismanagement, heeft onderzocht hoe het beter kan. De whitepaper Payment: Virtual is Your New Reality biedt praktische informatie die reisinkopers kunnen gebruiken om weloverwogen beslissingen te nemen over virtuele betaalopties. De paper bespreekt:Wat u moet weten over virtuele kaarten en betalingsautomatisering, hoe virtuele kaarten in het huidige betalingslandschap passen, de uitdagingen en voordelen van traditionele betaalopties, de voordelen en beperkingen van virtuele betaalopties, hoe u de juiste betaaloptie kiest en wat er komt kijken bij het implementeren van virtuele betalingen. ‘Travelmanagers die de tevredenheid van hun reizigers willen verbeteren en de nadelen van traditionele betaalmethoden willen vermijden, zouden zich moeten verdiepen in de voordelen van virtuele betalingen,’ zegt Mike Eggleton, Senior Manager of Analytics and Research bij BCD Travel. ‘Met de toenemende acceptatie van technologie in zakenreizen, zien we dat steeds meer zakenreisprogramma's virtuele betalingen invoeren. Onze nieuwe whitepaper maakt het onderwerp inzichtelijk en helpt travelmanagers om doordachte beslissingen te nemen.’ Lees de whitepaper op www.bcdtravel.com of op www.businesstraveller.nl JUNI 2019

businesstraveller.nl

VOORIN

T WA-H0TEL OPENT OP JFK DE EERSTE GASTEN ZIJN ‘geland’ in het TWA Hotel op JFK Airport in New York. Het hotel met 512 kamers is gehuisvest in de terminal van de jaren 1960 die Trans World Airlines tot 2001 heeft gebruikt.

Met een rooftoppool die uitkijkt over de landingsbanen het gedroomde hotel voor luchtvaartfans. Het nu al iconische beschikt over een cocktailbar in een Lockheed-constellatie ‘Connie’, nog een bar in de retro-lounge met rood tapijt, een ‘vertrekhal’ met afhaalmaaltijden, ‘vluchtbuis’-gangen die leiden naar Jetblue’s Terminal 5, een winkel met TWA-memorabilia en een museum.

Vliegtuigspotters en andere fans kunnen ontspannen in een overloopzwembad op het dak, een observatiedek en een bar met uitzicht op baan 4 van JFK. In de vorm van meer traditionele voorzieningen beschikt het hotel over een restaurant dat de hele dag door geopend is, een fitnessruimte van 10.000 m², een evenementenruimte en een balzaal. Het hotel gaat ook helikopterdiensten naar Manhattan zal aanbieden.

DELTA OP TAMPA Delta Air Lines is gestart met de nieuwe route naar de trans-Atlantische bestemming Tampa in Florida. Delta breidt haar netwerk vanuit Nederland in samenwerking met Joint Venture partners KLM, Air France en AlItalia gestaag uit.

Vorig jaar startte de luchtvaartmaatschappij met services vanuit Amsterdam naar zowel Orlando als Los Angeles. Delta voert deze zomer tot 21 dagelijkse vluchten uit naar 11 bestemmingen in de Verenigde Staten. ‘Niet eerder hadden we zoveel vluchten tussen Amsterdam en de Verenigde Staten,’ zegt Roberto Ioriatti, vicepresident trans-Atlantic van Delta. ‘Als onze grootste Europese hub en thuisbasis van onze partner KLM, is Amsterdam een belangrijke toegangspoort voor Delta. De start van onze Tampa-service is een nieuwe mijlpaal, omdat we nu non-stop verbindingen hebben met twee bestemmingen in Florida waarmee we onze passagiers meer keuze bieden en het zakenverkeer tussen onze regio’s toeneemt.’ Nederland blijft een groeiende markt. In 2017 reisden meer dan 700.000 passagiers vanuit Nederland naar de Verenigde Staten, een stijging van 3,9% ten opzichte van het jaar ervoor.

businesstraveller.nl

KLM NAAR BANGALORE, STOPT MET SRI LANKA

11

KLM breidt haar Indiase netwerk uit met de opening van Bangalore. Vanaf eind oktober 2019 zal de Indiase miljoenenstad drie keer per week bereikbaar zijn met een rechtstreekse KLMvlucht vanaf Amsterdam. De vluchten worden uitgevoerd met de Boeing 787-9 (Dreamliner) met een capaciteit van 294 stoelen per vlucht.

De nieuwe KLM-vluchten zijn een uitbreiding van het India-netwerk van KLM, waar momenteel al gevlogen wordt op Delhi en Mumbai. De driewekelijkse verbinding met Bangalore geeft nog meer reismogelijkheden tussen Amsterdam en India. Tevens biedt KLM hiermee nog meer connecties aan tussen de Verenigde Staten en India via Amsterdam. Tot voor kort werkte KLM intensief samen met haar partner Jet Airways op routes van en naar India. Per april 2019 heeft Jet Airways helaas alle vluchten voor onbepaalde tijd moeten opschorten. Als gevolg hiervan heeft KLM besloten om haar capaciteit naar India te vergroten om alternatieven voor onze klanten te kunnen aanbieden en aan de marktvraag te kunnen blijven voldoen.

KLM vliegt vanaf 28 oktober 2019 op maandag, woensdag en vrijdag tussen Amsterdam-Schiphol en Bangalore. De vluchten met de Boeing 787-9 bieden 30 stoelen in de World Business Class, 45 stoelen in de Economy Comfort Class en 219 stoelen in de Economy Class.

JUNI 2019

VOORIN

INDONESISCHE TOP

Het nieuwe Lelewatu Resort Sumba is GEVESTIGD OP EEN HEUVEL met uitzicht over de Indische Oceaan en biedt 27 luxe villa's verspreid over tien hectare tropisch Indonesisch landschap. Het resort ligt aan de westkust van het eiland Sumba, op een uur vliegen van Bali, en is lid van de LVX-collectie van Preferred Hotels & Resorts. De villa's starten vanaf 130 m² en beschikken over marmeren badkamers, privézwembaden en balkons. Het is op maat gemaakt voor pure ontspanning, maar als u avontuurlijk bent, kunt u genieten van activiteiten zoals wandelen en paardrijden. Er zijn ook twee restaurants en een spa die ingrediënten voor zijn behandelingen uit zijn weelderige omgeving haalt. lelewatu.com

BETAALDE KOFFERS BIJ INSTAPTARIEF KLM

12

De ruimbagage op alle intercontinentale KLM-vluchten is niet meer inbegrepen in de prijs. Ruimbagage kost voortaan honderd euro. De wijziging geldt voor ‘light tickets’, waardoor deze tickets gemiddeld tien tot vijftien procent goedkoper worden. KLM: ‘Binnen Europa en naar Amerika hebben we de ruimbagage al stapsgewijs uit de laagste prijzen gehaald. Nu volgt de rest van de wereld, op een paar uitzonderingen na.’

UP & DOWN UP Lounge-innovaties op Schiphol Emirates komt ook met Premium Economy Amerikaanse vlootvernieuwingen gaan rap door

DOWN Het wegvallen van Jet Airways, heel jammer voor Schiphol en KLM Het 737-MAX drama in al haar vormen Stakingen, de reiziger is weer de dupe…

LUF THANSA-TOPMAN: ‘ TICKE T VOOR 10 EURO IS ONVERANDWOORD’ Lufthansa-topman Carsten Spohr heeft de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering gebruikt om concurrenten te bekritiseren. Zijn stelling: te goedkope vliegtickets zijn onverantwoord.

Vliegtickets voor minder dan 10 euro vormen volgens Spohr op de langere termijn een bedreiging voor de sociale acceptatie van de luchtvaart. ‘Tickets voor minder dan 10 euro, zoals sommige van onze concurrenten die aanbieden, zijn naar mijn mening onverantwoord; economisch onverantwoord, vanuit milieuoogpunt onverantwoord en politiek onverantwoord’, zo noteerde het Duitse JUNI 2019

persbureau dpa op de bijeenkomst in Bonn. Volgens de topman zouden goedkope tickets een kunstmatige vraag oproepen, die het bestaande systeem zou kunnen verstoren. businesstraveller.nl

COLUMN

B.M. KÖNIG

FOLLOW ME, I’M YOUR GUIDE! Zo nu en dan laten de gelijkenissen tussen de advocatuur en de reiswereld zich makkelijk trekken.

Als inmiddels ervaren advocaat heb ik elke paar jaar een zogenaamde ‘advocaat-stagiaire’ onder mijn hoede. Dat is een beëdigde advocaat, alleen wel nog in opleiding. Tijdens de eerste drie jaren van hun advocatenbestaan ben ik dan hun ‘patroon’. Zeg maar hun mentor, klankbord, werkgever, collega en niet te vergeten… hun reisleider. Je kunt namelijk niet alles uit de (wet)boeken leren.

Als patroon neem ik mijn stagiaires overal mee naartoe. Soms zijn ze dan een fly on the wall, soms gaan ze zelf op excursie (en houd ik een oogje in het zeil) en soms… soms gaan we ook samen op avontuur. Want ook als reisleider kan je niet altijd overal op voorbereid zijn.

Een van de spannendste momenten voor een jonge advocaat is de eerste zitting. De eerste keer in toga voor de rechter. Helemaal op jezelf en zonder zijwieltjes. En ondanks dat ik in mijn bestaan als advocaat al aardig wat zittingen heb gedaan - en het elke keer toch weer even spannend is omdat geen zitting hetzelfde verloopt - is het inmiddels alweer even geleden dat ik voor het eerst die zittingszaal in liep en díe bewuste spanning heb mogen ervaren.

Het was daarom des te bijzonder dat de eerste zitting van mijn huidige stagiaire in exact dezelfde zittingszaal was als waarin ik mijn eerste zitting heb gehad, meer dan 18 jaar daarvoor! Toen we samen naar binnenliepen, was ik weer even terug in de tijd, 18 jaar terug. Dat duurde gelukkig maar kort. Dit was immers haar moment. Ze had zich goed voorbereid, alle mogelijke reisroutes waren doorgenomen- zowel de omwegen als de shortcuts -

businesstraveller.nl

en de voor de zitting benodigde vaccinaties gehaald.

Ready for take off.

Rustig nam ik plaats naast mijn stagiaire en leunde achterover in mijn stoel. Ik keek naar buiten en mijn gedachten dwaalden weer af naar 18 jaar geleden.

‘Waren de muren toen ook al geel…?’.

Plots schoot ik naar voren op mijn stoel. Wat zei de rechter nou?! Nog voordat mijn stagiaire überhaupt haar eerste woorden had kunnen uitspreken, sloeg de rechter een compleet andere weg in. Deze route hadden we niet verwacht! Ook de reisleider bevond zich ineens op een onbekend terrein. Ik keek naar rechts. Mijn stagiaire haalde diep adem, nam haar tijd om goed na te denken en beantwoordde de onverwachte vragen van de rechter. Langzaamaan ging ik weer achterover zitten.

Mijn stagiaire had zich staande gehouden. Ze had de rechter laten zien dat het een doodlopende weg was die hij was ingeslagen. Nadat ze hem weer aan boord had weten te hijsen, konden we onze weg vervolgen.

Achteraf heb ik haar verteld dat dit ook voor mij wel een erg vreemde zitting was. Een rechter die zó onverwachts en bijna bevooroordeeld uit de hoek komt, heb ik ook niet vaak meegemaakt. Maar ook dát is de advocatuur. Expect the unexpected! Je moet nu eenmaal snel kunnen schakelen. De eerste excursie heeft ze overleefd. Op naar de volgende.

Mijn naam is Bavo, ik ben uw reisleider. Buckle up, it’s going to be a bumpy ride!

13

JUNI 2019

TRIED & TESTED VLUCHT

TURKISH AIRLINES Amsterdam-Istanbul A330-300 Business Class

14

A C H T E R G R O N D Lang geleden vloog ik al eens naar Istanbul, toen nog Ataturk Airport, en als ik me niet vergis was dat in een narrowbody, een 737. Een prima ‘Europese’ business klas met een iets luxere stoel dan in economy, maar grotendeels gelijk. Niets mis mee voor een vlucht van iets meer dan drie uur. Maar anno 2019 is Turkish Airlines een heel andere airline met een een heel andere Businessclass, zo blijkt. Ik vlieg heen per A330300 en terug in een nog grotere 777-300ER. Het zijn gezien de afstand enorme toestellen, maar dat biedt wel een van de allerbeste Businessclass producten die we ooit op een ‘Europese’ vlucht zagen.

I N C H E C K E N Aangezien

mijn reis geen ingecheckte koffer vereist check ik thuis online al in. Dat kan makkelijk via de site maar ik heb de app gedownload. TK1952 met vertrek om 11u20 naar de nieuwe airport van Istanbul, waar we volgend nummer op terugkomen, net zoals de indrukwekkende lounge op die airport. Ik kies stoel 2b en even later staat mijn instappas keurig in mijn Apple Iphone Wallet. So far so good. Op Schiphol loop ik no time door de douane en security en kan op zoek naar de lounge.

L O U N G E S C H I P H O L Het is met alle verbouwingen even zoeken naar de lounge op

JUNI 2019

Schiphol. Het blijkt de gedeelde Aspire Lounge die redelijk vol is. Ook andere maatschappijen maken gebruik van de lounge.

Het voldoet, maar ook niet meer dan dat en geen WoW-factor zoals we in Istanbul zullen aantreffen en waar u volgend nummer over kunt lezen. Ik loop bijtijds naar de gate en mag met voorrang boarden.

De vlucht gaat volgens schema vertrekken. De heenweg gaat per Airbus 330-300 (er wordt op een andere tijd met de iets kleinere A330-200 gevlogen, of met de Boeing 777). Ik word welkom geheten door de crew en naar mijn plek gebracht. De Business Class is lekker ruim en staat in vijf rijen opgesteld in een 2-2-2 configuratie.

Alleen op rij vijf is het middelste tweetje niet aanwezig. Er zijn 28 stoelen in Business (en 261 in economy) met een mooie pitch van 61 inch en een breedte van 21 inch. Het bed – want daar hebben we het over – gaat

volledig plat. Omdat 2A al bezet is, vraag ik of het tweetje op 3 vrij blijft. Dat blijkt zo en ik ga zitten op 3B, wat meer privacy voor de dame op 2A.

D E S T O E L De stoel zit

heerlijk. Ik word verwelkomd met een keuze uit drie verse vruchtensappen en dat vind

ik fijn. Zeker op een dagvlucht neem ik zelden champagne en water en jus gaat dan snel vervelen. ‘Homemade lemonmint’ staat op het roerstaafje en het is lekker fris. Datzelfde geldt voor de cabine. Netjes, ruimtelijk en in rustige kleurstelling.

De beenruimte is uitstekend en ik kan ook op een nog rechtstaande stoel mijn benen al kwijt op een voetenrust onder het ruime Tv scherm. En ik ben 1 meter 95 lang. Ik knabbel op wat gebrande hazelnoten die bij mijn drankje kwamen en de pushback is op tijd. We kunnen het luchtruim in.

G O E D E C R E W In zowel

Turks als Engels worden we door de gezagvoerder en crew op de hoogte gebracht en iets meer dan drie uur moeten we in Istanbul zijn.

Omdat we natuurlijk te maken

businesstraveller.nl

TRIED & TESTED VLUCHT

met een korte vlucht waarop eigenlijk een langeafstand businessclass wordt ingezet is er geen amenity-kit – lijkt me ook niet nodig – omdat er van serieus slapen geen sprake zal zijn, hooguit een kort dutje. Maar voor de rest is er weinig verschil. We kunnen een dekentje en een kussen krijgen en de Philips hoofdtelefoon wordt uitgereikt voor het In flight Entertainment systeem.

Eenmaal in de lucht gaat de stoel prima naar voren en omdat ik geen medereiziger naast me heb hoef ik het afscheidingsbord niet uit te zetten. De stoel heeft ook een massagefunctie, maar die laat ik voor wat het is. De crew is de hele vlucht attent en vriendelijk.

Nul klachten.

L U N C H Al snel komt het diner, of zo je wil, de late lunch. Die wordt eerst aangekondigd op een papieren menu. Ik was bekend met het feit dat Turkish Airlines culinair hoog in zet en dat blijkt. We beginnen met Turkish mezze, tabouleh en hummus. Daarna is er een keuze uit drie gerechten: ‘islim kebab’ ofwel lamsvlees met in aubergine, tomatensaus en rijst. Keuze twee is gegrilde zwaardvis brochette, met aardappelpuree en Beluga linzen. De vega keuze is Gnocchi met Parmezaanse tomatensaus en olijven. Ik krijg eerst de voorgerechten keurig uitgeserveerd op linnen en porselein, gevolgd door de de islim kebab. Ook staan alvast de kaasselectie en pudding klaar. Er is een keuze uit vers sap, frisdrank, champagne, wijn (zowel Turks als internationaal), bier en cognac. Het eten is uitstekend. Ik vind het leuk d at er voor een duidelijke Turkse invloed is gekozen zonder ook weer meteen door te draven. De mezze zijn heerlijk, en dat geldt

businesstraveller.nl

ook het lamsvlees. De porties zijn beschaafd, maar toch laat ik de pudding staan. Kaas is altijd lekker, en ik kies voor nog wat sap. In plaats van koffie – ook Turkse koffie is een optie - neem ik echter wel een gin en tonic want er is nog net genoeg tijd voor een film.

I F E Het scherm in prima in

grootte en wordt ook gebruikt voor de veiligheidsvideo’s. Die verdienen een complimentje!

Turkish heeft daarvoor een samenwerking met ‘The Lego Movies; dus we krijgen zeer komische instructies van Lego-Batman en LegoWonderwoman. Laten we eerlijk zijn, we luisteren en kijken als veelreizigers allang niet meer, maar dit maakt het leuk!

Het inflight systeem is uitstekend. Via een goede en snel reagerende afstandsbediening kun je bij alle moderne films en TV-series.

Je kunt previews zijn en bij veel films staat ook – hulde – de IMDB score van de film.

Voor wie het niet kent: een belangrijke indicatie of de film kwaliteit heeft. We landen keurig op tijd op de gloednieuwe airport van Istanbul. Eenmaal aan de sluis word ik vriendelijk bedankt en binnen het half uur zit ik in een taxi. Over de terugweg kan ik kort zijn: eveneens top. De configuratie in de 777-300 is 2-3-2 dus je wilt wel de middenstoel vermijden maar in dat toestel is nog meer ruimte.

1 51 5

C O N C L U S I E Turkish Airlines biedt op een Europese route een Business Class uit de absolute top.

Met eindbestemming Istanbul, of nog door op een doorverbinding…een uitstekende zakelijke keuze en zeker op de Turkse hoofdstad is er geen concurrentie. Bravo.

JUNI 2019

P R E M I U M E C O N O M Y U P D AT E

NET DAT BEETJE MEER De Premium Economy klasse wordt met de dag populairder.

Geen airline die eigenlijk nog zonder kan.

We staan stil bij de laatste noviteiten.

16

Heerlijk zitten bij Brussels Airlines Brussels Airlines lanceert Premium Economy op de lange afstand. Het eerste vliegtuig met de nieuwe cabines is onlangs in de vloot verwelkomd. Met de introductie van haar nieuwe langeafstandsreiservaring lanceert Brussels Airlines een gloednieuwe cabine. Premium Economy is erop gericht om tegemoet te komen aan de behoeften van langeafstandsklanten die een superieur reiscomfort wensen, zonder de prijs van een Business Class stoel te betalen. De nieuwe Premium Economy is volledig gescheiden van de andere klassen en creëert een rustige en ontspannen omgeving met zachte paarse en blauwe kleuren.

Met slechts 21 plaatsen is rust een van de belangrijkste kenmerken van de Premium Economy cabine. Een premium zetel met meer privacy, comfortabele kussens en RECHTS: Brussels Economy Premium Cabin

JUNI 2019

een uitgebreide armleuning maken het mogelijk om ongestoord te reizen. Een 38 inch stoelafstand (23% meer beenruimte in vergelijking met Economy Class), een bredere stoel met een grotere hoofdsteun en een royale 40° verstelbare rugleuning zorgen voor een ontspannen slaap. Het warme en vrolijke design is een handtekening van het merk Brussels Airlines. Het 13,3 inch HDscherm is een van de grootste HD Premium Economy schermen in Europa. Bovendien is er een grote tafel met AC- en USB-stekkers, om gedurende de hele vlucht productief te blijven. Omdat Premium Economy een volledig nieuw product is voor Brussels Airlines, start de luchtvaartmaatschappij met de nieuwe klasse vanaf het moment dat er vijf vliegtuigen zijn omgebouwd, om de beschikbaarheid van de cabine voor haar klanten te garanderen. De ticketverkoop

voor de Premium Economy Class is van start gegaan voor reizen vanaf 1 augustus 2019, eerst op de drie Noord-Atlantische routes, daarna ook gradueel op het Afrikaanse netwerk. Tot die tijd hebben Economy Class-klanten die het geluk hebben om met een vernieuwd vliegtuig te reizen, de kans om hun ticket te upgraden voor slechts 90 euro en de gloednieuwe Premium Economy stoel in première uit te proberen.

Eindelijk Emirates (vanaf 2020) Emirates is ook overstag en komt vanaf 2020 met een Premium Economy product.

De maatschappij zal haar A380’s en 777’s uitrusten met de succesvolle tussenklasse.

Ook de nieuwe generatie 777’s die in bestelling zijn kennen Premium Economy.

Het is nog niet bekend hoe de stoel en de rest van de klasse eruit gaat zien maar gezien de reputatie van de airline zal het een mogelijkerwijs een gamechanger zijn. We zijn heel benieuwd!

Lufthansa en vrienden innoveren Volop innovatie bij de groepsgenoten Lufthansa, SWISS en Austrian Airlines.

Ook in economy. Klanten van Lufthansa kunnen nu genieten van een volledig nieuwe vluchtervaring op routes voor korte en middellange afstanden. De Groep heeft zijn eerste A321neo in Frankfurt ontvangen, die door Lufthansa wordt beheerd. Nieuw aan boord: een nieuwe, verbeterde stoel voor een comfortabelere reiservaring, die gezamenlijk wordt geïntroduceerd door de

AC- en USB-stekkers om tijdens de gehele vlucht productief te blijven...

businesstraveller.nl

P R E M I U M E C O N O M Y U P D AT E

Swiss premium economy drie netwerkluchtvaartmaatschappijen: Ook nieuw: vanaf het voorjaar van 2021 Lufthansa, SWISS en Austrian Airlines. voegt SWISS een nieuwe Premium De Italiaanse fabrikant Geven won het Economy Class toe op haar vloot voor de contract om de stoel te produceren. lange afstandsvluchten. Als eerste stap zal De comfortabele, volledig gestoffeerde de extra reisklasse beschikbaar zijn in een bekleding van de zitting en de rugleuning 24-zits sectie op haar Boeing 777-300ER zorgen voor een merkbaar aangename vliegtuigen. Op de middellange termijn, zal zitervaring dankzij de ergonomische de nieuwe klasse worden uitgebreid voor drukverdeling. Dankzij het innovatieve de gehele Zwitserse lange-afstands-vloot. aflopen van de rugleuning genieten gasten van meer persoonlijke ruimte.

Dit wordt mogelijk gemaakt door de nieuw ontwikkelde horizontale opstelling van de literatuurzak boven de tafel.

Bovendien is reizen niet alleen comfortabeler tijdens de vlucht, maar ook tijdens het taxiën, opstijgen en landen: in plaats van de gebruikelijke 12 graden tijdens deze drie fasen, reizen gasten voortdurend comfortabel met een helling van 20 graden van de rugleuning. Business Classgasten kunnen tijdens deze fasen de rugleuning zelfs instellen op 26 graden. Elke rij zitplaatsen heeft zijn eigen USB-poorten, die voor het eerst in de Lufthansa Group ook beschikbaar zullen zijn op korte-afstandsvluchten.

In de toekomst zullen Lufthansa Group-passagiers ook hun eigen tablets nog gemakkelijker kunnen neerzetten. Er is een speciale kolom in de tafel geplaatst om de tablet op zijn plaats te houden. De eerste A321neo vliegt nu voor het eerst met een cabine die gelijk is voor alle drie netwerkvluchtmaatschappijen.

FOTO: Aer Lingus De drie merken Lufthansa, SWISS en Austrian blijven SWISS investeert in totaal 40 miljoen duidelijk herkenbaar dankzij individuele Zwitserse Frank om deze nieuwe klasse te ontwerpelementen. De standaardisatie verwezenlijken op haar Boeing 777 vloot. is van toepassing op alle vliegtuigen De uitbreiding met de Premium klasse is van de A320-familie, die vanaf nu een aanvulling op de drie reeds bestaande geleverd zullen worden aan de drie klassen, first, business en economy. Het hub-luchtvaartmaatschappijen. De nieuwe product zal in eerste instantie standaardisatie was gericht op de grote, beschikbaar zijn op de vluchten uitgevoerd kosten-intensieve componenten zoals het door de Boeing 777-300ERs toestellen cabineconcept en de kombuizen.

businesstraveller.nl

met in elk vliegtuig 24 Premium Economystoelen. Op de middellange termijn, moet het nieuwe product worden uitgebreid tot de gehele Zwitserse lange-afstands-vloot. De nieuwe klasse zal beschikbaar en te boeken zijn vanaf het voorjaar van 2021.

Premium reiservaring bij Aer Lingus Aer Lingus heeft de lancering aangekondigd van AerSpace, een nieuwe premium reiservaring voor zakelijke gasten op korte afstand, vanaf 1 september 2019. Aerospacegasten die naar verschillende bestemmingen in het Verenigd Koninkrijk en Europa vliegen, krijgen gegarandeerd een gangpad of een stoel bij het raam op de eerste rij van het vliegtuig, waarbij de middelste stoel onbezet blijft voor een ruimere en efficiëntere reiservaring. Dit geldt ook voor de twee Amsterdam routes, op Cork en Dublin. Voor extra gemak genieten Aerospacegasten ook van gereserveerde bagageruimte direct boven het hoofd en op hun bestemming meer ontspannen en verfrist aankomen met gratis toegang tot de lounge, Fast Trackbeveiliging, instappen met voorrang en drankjes van het boordmenu van Aer Lingus. AerSpace belooft een naadloze reiservaring voor diegenen die meer ruimte en comfort wensen, of het nu voor zaken of vrije tijd is.

Uiteraard biedt Aer Lingus nog talloze doorverbindingen vanaf Dublin, met een geheel eigen Business Class op de lange vluchten.

AerSpace verbetert het tariefaanbod van Aer Lingus, dat ook Saver omvat, de laagste tariefoptie, Plus en Advantage, die samen de keuze bieden om tegemoet te komen aan de individuele behoeften van reizigers.

Tarieven vanaf € 129 per enkele reis inclusief belastingen en toeslagen. Ga naar aerlingus. com voor meer informatie.

JUNI 2019

17

Introducing AerSpace – our new premium short-haul travel experience, designed to give you more space to work and relax because the middle seat is always free. This new fare is available to all point-to-point guests, along with connecting Business Class guests.

Available for sale on aerlingus.com, mobile and through the GDS On sale from 2nd May for travel from 1st September

What benefits come with AerSpace?

Dedicated seating, with centre seat always empty

20kg Check-in bag

Fast track Security access

Lounge access

Is AerSpace available on all routes?

Aer Lingus mainline and CityJet operated routes to/from the UK:

Initially, AerSpace will be available on nine Aer Lingus mainline and CityJet-operated UK routes, as well as eighteen European routes.

• DUB–LHR–DUB

• NOC–LGW–NOC

• ORK–LHR–ORK

• DUB–LCY–DUB

• SNN–LHR–SNN

• DUB–BHX–DUB

• BFS–LHR–BFS

• DUB–MAN–DUB

• DUB–LGW–DUB

Priority boarding

Dedicated overhead locker space

Complimentary food and beverage on board from our Bia menu

Aer Lingus routes to/from Europe: • DUB–CDG–DUB

• DUB–ZRH–DUB

• ORK–CDG–ORK

• DUB–GVA–DUB

• DUB–AMS–DUB

• DUB–LIN–DUB

• ORK–AMS–ORK

• DUB–MXP–DUB

• DUB–BRU–DUB

• DUB–LIS–DUB

• DUB–DUS–DUB

• ORK–LIS–ORK

• DUB–FRA–DUB

• DUB–MAD–DUB

• DUB–MUC–DUB

• DUB–BCN–DUB

• ORK–MUC–ORK

• ORK–BCN–ORK

• DUB–TXL–DUB

INTERVIEW

ALTIJD SCHERP BLIJVEN

fossiel binnen het bedrijf. Ik geef ook salestraining en vlieg daarvoor drie keer per jaar naar Singapore. Ik vind het geweldig om mijn kennis te delen met de nieuwe generatie.

Ik vertel dan niet over vroeger, hoe alles beter of anders was. Nee, als ik terugkijk op vroeger ben ik zo blij dat we dat hebben afgesloten. Ik vind het vreselijk hoe het toen ging. Helemaal als je kijkt hoe we vandaag de dag met elkaar communiceren, hoe we dingen verkopen, hoe snel we dat doen.

Dus ik kijk absoluut niet naar het verleden. Ik laat de mensen zien wat de uitdagingen zijn van nu en hoe je die moet aanpakken.’

Kardien de Werker is één van de langstzittende Sales Managers binnen de Nederlandse luchtvaart.

Al 36 jaar zit hij bij Singapore Airlines. Maar na 24 jaar focus op de Benelux, is het tijd voor een nieuwe uitdaging. Een gesprek met een kenner.

Is de luchtvaart veel veranderd door de jaren heen?

‘Ja, het gaat allemaal veel sneller.

En dat moet ik wel zeggen: in Nederland is het allemaal een stuk onpersoonlijker geworden. Dat heeft ook te maken met alle fusies die hebben plaatsgevonden. De grote partijen die nu de markt dicteren waardoor er vooral op creatief gebied weinig speling is. Het is ieder voor zich.’

TEKST BELINDA MEIJERS Na 24 jaar dacht je: het is tijd voor iets anders?

‘Ik ben mijn carrière begonnen bij Singapore Airlines. Wel heel lang geleden, van 1987 tot 1995, heb ik daarnaast ook gevlogen bij Air Holland, 6 jaar als purser. Dat was echt een prachtige tijd. Ik mis dat nog dagelijks. De lol, maar ook de betrokkenheid en het servicegevoel.’

en te ontdekken. En dat uit te rollen.

Je hebt altijd mensen die dan zeggen: maar we doen het al jarenlang zo.

Nee, denk ik dan, laat het los. Kijk verder, probeer nieuwe dingen. Als je blijft vernieuwen, dan zijn Excelsheets nog steeds belangrijk, maar is de persoonlijke manier waarop je de markt interpreteert nog veel belangrijker.’

Van purser naar sales, dat is best een verschil?

‘Ja, maar als je eenmaal het operationele gedeelte hebt meegemaakt en je vertaalt dat naar sales, dan heb je daar best veel aan.

Wat je zeker bij de moderne manier van sales ziet, is heel veel gebaseerd op Excel-sheets. Op cijfers en op statistieken. En niet meer op beleving.

Natuurlijk doe ik daar zelf ook aan mee en volg ik alle bewegingen die er zijn. Maar ook dan kun je creatief zijn, door nieuwe dingen te ontwikkelen

Heb je er ooit over nagedacht om naar een andere airline te gaan?

‘Natuurlijk zijn er mogelijkheden geweest, maar iedere keer als ik op het moment suprême kwam, had ik zoiets van: dit is het niet. Ik had er geen gevoel bij. Als je iets verkoopt en iets vertegenwoordigt, dan moet je daar voor de volle 200 procent achterstaan.

Op het moment dat je het ziet als een manier om veel geld te verdienen, dan werkt het niet. Zo zit ik niet in elkaar. Ik ben veel bij Singapore Airlines betrokken, ben bijna een

businesstraveller.nl

ONDER: Kardien de Werker

Is er groei op de Nederlandse markt?

‘Wat je in Nederland ziet door het hele slotprobleem, is dat de markt groeit maar er geen ruimte is voor

JUNI 2019

19

→

INTERVIEW

→

00 2220

uitbreiding. Er komt dus veel meer druk op de bestaande capaciteit te liggen. Schiphol heeft nu besloten om zelfs een maximum te leggen op het aantal widebody’s in de ochtend, omdat de luchthaven dat niet aan kan.

Je mag dus qua slots niet uitbreiden, maar ook niet qua capaciteit door grotere vliegtuigen in te zetten. Een gevolg van de groeiende vraag maar de achterblijvende capaciteit, is dat de prijzen omhooggaan. Dat zie je nu al gebeuren op bepaalde routes.

En dat niet alleen: je krijgt ook het overloopeffect. Als de badkuip vol is, stroomt het water over de rand.

De rand is in dit geval Brussel en Düsseldorf. Misschien zelfs met de TGV naar Parijs wanneer ook die luchthavens drukker worden. Ik vind dat wel spannend. Wij vliegen vanaf Düsseldorf, maar ook daar wordt het steeds voller. We hebben destijds nog het voordeel gehad dat airberlin omviel. Er was gelijk meer ruimte. Singapore Airlines vliegt nu dagelijks vanaf Amsterdam en vier keer per week vanaf Düsseldorf.

België proberen we zoveel mogelijk via Frankfurt, München, Zurich, Milaan en Londen weg te sturen. Het liefst niet via Nederland, omdat we de stoelen hier nodig hebben.’

Uitwijken naar regionale luchthavens?

‘Nee, dat is geen optie. Regionaal zit het ook vol. En dan heb je nog de geluidshinder waarmee je rekening moet houden, wat ik overigens overdreven vind als je kijkt welke ontwikkeling de luchtvaart heeft doorgemaakt. Ik weet nog dat ik in 1984 in Sassenheim ging wonen. Ik had daar net een huis gekocht en de Kaagbaan was voor drie maanden dicht. Geweldig die rust. Totdat na drie maanden British Caledonian met een BAC1-11’ over kwam vliegen. Die vliegtuigen kwamen net los van de grond als ze vol zaten. Als ze over Sassenheim vlogen, kon je de piloot nog net niet zien zitten; dat was zoveel herrie. Vandaag de dag zit alles, binnen korte tijd zo hoog, dat je JUNI 2019

'Zes jaar als purser, een prachtige tijd, ik mis dat nog dagelijks'

ze bijna niet meer hoort. Ik wil niet zeggen dat de geluidsoverlast onzin is, maar het is minder erg dan hoe het was.’

Is Nederland een belangrijke markt?

‘Ik zeg altijd: ieder land waar we naartoe vliegen, is belangrijk, anders zouden we er niet op vliegen. We vliegen hier al sinds 1973, wat ons de langst non-stop opererende Aziatische luchtvaartmaatschappij in Nederland maakt. Dat zegt veel. De Nederlandse markt is belangrijk, omdat we hier relatief veel premium vervoer hebben.

De Nederlandse consument is bereid

te betalen voor een Business Class product en Premium Economy.’

Hoe kijk je naar de concurrentie binnen Nederland?

‘De Nederlandse reiswereld denkt vaak vanuit momentopnames.

Mensen zeggen altijd: je hebt veel concurrenten vandaag de dag. En dan noemen ze natuurlijk de drie maatschappijen op die uit het Midden-Oosten komen. Daar moet ik altijd kostelijk om lachen, want in de 36 jaar dat ik in de reiswereld zit zijn er altijd concurrenten geweest.

Mensen lijken te vergeten dat nog voor de eerste Golfoorlog begin jaren businesstraveller.nl

INTERVIEW

90 - ja zo’n fossiel ben ik dan ook weer - Iraqi Airways de belangrijkste carrier was op Bangkok. We hebben Qantas gehad die op Amsterdam vloog, Thai Airways die naar Schiphol kwam, een Air India die erg belangrijk was. Air Lanka niet te vergeten, die toen erg groot was, op Malaysia. Dat waren de concurrenten van toen, maar die zijn allemaal weg. Die zijn vervangen door Europese, Midden-Oosten en zelfs Chinese carriers die een belangrijke rol spelen. Dat speelveld zal altijd bestaan. Morgen heten ze Jantje, en overmorgen is het Pietje. Wij zijn daar niet van onder de indruk. Je moet gewoon altijd scherp blijven en van je eigen kracht uitgaan. Wij vliegen al sinds 1973 onafgebroken op Amsterdam en zijn trouw aan de reisindustrie.’

In Nederland wordt gekeken naar een vliegtax, denk je dat dat werkt?

‘Het werkt in die zin dat het inkomsten oplevert voor de staat.

Maar of het de manier is om mensen milieubewust te maken? We zagen het ook bij de fuel surcharge. Het zijn allemaal lapmiddelen. Ik denk dat als je iets wilt aanpakken, dan moet je dat ook structureel doen.

En je moet transparant blijven naar de consument. Stel je eet in een restaurant en je moet opeens een gastoeslag betalen, omdat er op gas wordt gekookt en niet op groene energie met een windmolen op het dak. Dat kan ook niet. Als consument wil je daar niet mee belast worden.’

Moeten de airlines meer worden belast?

‘Dat zou kunnen. Dan zit het bij het vliegtarief inbegrepen. Maar wees daar transparant in. Je vliegt, dan is dit de prijs. Punt. En de consument gaat daar echt niet minder om vliegen, dat is flauwekul. Milieu is heel belangrijk en iedereen in de industrie is hier mee bezig. Kijk naar de cruisebranche, die doet dat heel goed. Zij zijn er volop mee bezig. Maar vergeet niet, ook de luchtvaart maakt grote stappen.

Natuurlijk willen we zo zuinig businesstraveller.nl

21

mogelijk opereren. Het is niet zo dat we niets doen. Als je ziet dat onze luchtvloot zes jaar oud is gemiddeld, dan geeft dat al aan dat we continu bezig zijn met zuiniger vliegen met moderne machines. In 2016 waren wij één van de eerste airlines met het next generation toestel de A350. Nu zie je hoe langer, hoe meer airlines die machines gaan inzetten. Maar uiteindelijk blijft het een feit, dat we voorlopig niet zonder fossiele brandstoffen de lucht in kunnen.’

Denk je dat in de toekomst vliegen meer aan banden wordt gelegd?

‘Nee. Dat is wel leuk overigens; we hebben de discussie of we wel of niet moeten vliegen, maar zijn ondertussen druk bezig om een kaartje te kopen om de ruimte in te gaan. Waar gaat die discussie dan over.

Schaamte om te vliegen, maar ik wil wel de ruimte in.’

Het aan de grond houden van de MAX 737, heeft dat impact?

‘Van onze 150 toestellen zijn er 6 van het type MAX 737. Daarmee vliegt onze dochtermaatschappij Silk Air. Veiligheid staat boven alles.

Daar mag je geen concessies in doen.

Als dit soort dingen gebeuren, dan is het aan de grond houden van deze toestellen een heel logische beslissing. Daar spring je gelijk op in. Dat het misschien tot ergernis leidt omdat je routes moet wijzigen en vervangende keuzes moet maken voor vliegtuigtypes, dan hoop ik dat de consument daar ook begrip voor heeft. Zolang je het maar heel duidelijk blijft communiceren, verwacht ik geen problemen.’

JUNI 2019

222222

INTERVIEW

‘STILZITTEN IS VOOR MIJ EEN ECHTE OPGAVE’ HET WERELD(S)MERK VAN CHIEF CHOCOLATE OFFICER, HENK JAN BELTMAN Hij is meer een liefhebber van wijn en bier, maar weet als geen ander chocolade aan de man te brengen. Met een omzet van 55 miljoen euro bewijst ondernemer Henk Jan Beltman (45) van Tony Chocolonely dat ‘fair ’ en ‘trade’ samengaan.

TEKST K ATJA KREUKEL S

businesstraveller.nl

Dat de wereld willen verbeteren geen bloedserieuze aangelegenheid hoeft te zijn, blijkt meteen als je de Amsterdamse homebase van het meest bekende chocolademerk van Nederland binnen gaat. Van buiten een voormalig tramremise-gebouw op het terrein van de Westergasfabriek.

Van binnen een hippe roodblauwe koffietent waar het nooit te vroeg voor chocolade is. Zelfs de plantenbakken dragen het label van Tony’s Chocolonely en overal zijn leuzen te lezen als ‘Friendship Ahoy’ en ‘Crazy about chocolate. Serious about people’. Bij Tony’s zijn ze liever

een tikkeltje naïef dan negatief, zo is in hun jaarFAIRslag te lezen. ‘We blijven lachen en zijn daarom vol energie om bergen chocolade te verzetten.’

Chief Chocolate Officer, Henk Jan Beltman, die sinds 2010 de kar trekt, is niet echt een man van de klok, wordt mij verteld. Terwijl ik het knakgeluid test van de verschillende ongelijk verdeelde repen die voor mijn neus staan, komt de man van ‘raise-the-bar’ binnen gesneld. Hij put zich uit in excuses. Vandaag is een belangrijke dag. Hij moest nog wat telefoontjes plegen. De handtekening voor de koop van het Pakhuis de Vrede in Zaanstad gaat vandaag eindelijk gezet worden.

Beltman, alias Henkie Wonka, wil in dit rijksmonument een fabriek laten bouwen, waarin ze als ‘impact-onderneming’ laten zien hoe chocolade gemaakt wordt, inclusief achtbaan, restaurant, start-ups en →

23

INTERVIEW

→

24

congresfaciliteiten. De droom van zijn twee kinderen Bente (13 jaar) en Ties (11 jaar) en ook een beetje van hemzelf komt dichterbij. ‘Ik ben nooit kind-af geweest zei mijn vader altijd. Dus daarom maken we er ook een geweldige experience van met een megalomane achtbaan.’ Zijn ogen glinsteren.

Deze veertiger maakt graag lol, neemt zichzelf niet te serieus en koerst tegelijkertijd vastberaden op zijn doel af. Hij houdt van wedstrijdjes winnen, zegt hij zelf en geeft niet op voordat de hele chocolade-industrie 100 procent slaafvrij is. ‘We werken samen met 7000 boeren in Ghana en Ivoorkust voor het verbouwen van cacao. Dan bereik je ongeveer 50.000 mensen direct. Van hun gezinnen tot de schoolmeester. Als je 50.000 mensen echt een stapje vooruit kan helpen; dáár word ik zo trots van.

Dan denk ik dit is het bedrijf dat ik wil zijn.’

WAAR KOMT JOUW IDEALISME VANDAAN? Ik weet niet of het idealisme is. Ik kom uit een ondernemersgezin in Holten. Mijn vader had een kledingzaak. Ik heb geen liefde voor pakken en loop het liefst in een spijkerbroek, maar ik heb wel de liefde voor het ondernemen meegekregen.

Toen ik zelf kinderen kreeg, dacht ik; je loopt hier maar een paar jaar rond, is het mijn allergrootste ambitie om zoveel mogelijk geld te verdienen?

Begrijp me niet verkeerd. Geld is

extreem belangrijk. It makes the world go round. Maar het blijft een middel.

Ik besloot dat ik liever de wereld een beetje mooier wilde maken en voor een commercieel bedrijf met een hoger doel wilde werken.

JE HEBT TWEE JAAR VOOR DE DEUR GELEGEN BIJ TONY’S MET DE BOODSCHAP: JULLIE HEBBEN ME NODIG. WAAROM HAD JIJ TONY’S NODIG? Tony’s was in die tijd door Teun van de Keuken (Keuringsdienst van Waarde) en Maurice Dekkers opgericht als visualisatie van de mistanden in de cacao-industrie.

Het was een journalistieke reep, waar vraag naar was. Het werd een bedrijf en dat vond ik heel gaaf en ik vond dat het geprofessionaliseerd kon worden. Maar Maurice vond mij een principeloze commerciële autoverkoper en hield de boot af. Ik ben geen type boomknuffelaar, maar ik ben wel bewust bezig en zou gek

worden in een NGO-omgeving. Daar ben ik te onrustig en te competitief voor. Tony’s kon ik meer naar mijn hand zetten. Uiteindelijk heb ik het vertrouwen van Maurice gewonnen en besefte hij dat we meer op elkaar leken dan hij aanvankelijk dacht.

WAT IS JOUW STEMPEL? Tony’s was een heel principieel en wat onsympathiek merk. Ik heb geprobeerd het wat sympathieker te maken. We zijn echt een bedrijf aan het bouwen waar de glimlach hoog in het vaandel staat. Makes me smile is een van onze kernwaarden. Als we er geen lol hebben, doen we het niet. We gaan ook elk jaar met elkaar skiën. Zonder gemotiveerd team win je geen enkele wedstrijd. Ik heb de reep ook ongelijk laten verdelen, want de wereld is ongelijk verdeeld. De oplettende snoeper ziet bovenop de kaart van West-Afrika.

HOEVEEL VLIEGKILOMETERS MAAKT EEN CHIEF CHOCOLATE OFFICER? ‘Veel te veel. Ik vind het héél belangrijk om mensen te zien en ergens te zijn. Ik reis naar Afrika om de cacaoboeren op te zoeken. Juist omdat we in totaal andere werelden leven. Ik wil weten wat er speelt. Wat zijn de problemen? Als je elkaar niet opzoekt, krijgt de relatie ook niet de diepte die nodig is om problemen op te lossen daar, zoals illegale en onmenselijke arbeidsomstandigheden.

We hebben ook een kantoor in Londen en Portland waar ik af en toe heen ga voor klantbezoeken. Je moet denken aan zo’n vijftig vluchten per jaar, verdeeld over 25 bestemmingen.’

JE WORDT OOK WEL EEN EVENWICHTSKUNSTENAAR GENOEMD, OMDAT JE BALANCEERT TUSSEN IDEALEN EN ZAKENDOEN. ‘Zo voel ik dat helemaal niet. Het ligt zo in elkaars verlengde. Juist als we meer impact maken, verdienen we meer geld. Als jij chocolade wilt maken en de cacao komt uit WestAfrika dan moet je kunnen aantonen dat er met die bonen niks aan de hand is. Zo zou het moeten zijn. Als ik

JUNI 2019

businesstraveller.nl

INTERVIEW

25

straks in het bejaardentehuis zit, wil ik het gevoel hebben dat ik iets heb gedaan voor mensen die het minder goed hebben.’

HOE WIL JIJ DAN HERINNERD WORDEN ALS JE IN DAT BEJAARDENTEHUIS ZIT? ‘Ze hoeven me helemaal niet te herinneren. Echt niet. Als Henkie het niet meer doet, is het gewoon klaar. Ik wil wel kunnen terugkijken op mijn leven met een trots gevoel.’

EIND 2013 KREEG JE EEN BEROERTE EN BEN JE ER EEN TIJD TUSSENUIT GEWEEST. HOE HEB JE JEZELF WEER KUNNEN OPLADEN? ‘Als je een klein bedrijf overneemt, hangt er heel veel aan de vent. Hij moet die plannen waarmaken. Als dan de vent omvalt. Wat dan? Ik kon niet meer praten, werd minder meer gebeld. Dat vond ik eerst best lastig, maar uiteindelijk voelde het als een bevrijding dat de tent ook zonder mij kon draaien. Ik ben niet onmisbaar.

Toen ik weer herstelde, voelde ik een bijna christelijke dankbaarheid voor het feit dat ik er weer was.

Ik maak nu scherpere keuzes waar ik businesstraveller.nl

wel of niet mijn energie in wil steken en probeer mezelf minder bloot te stellen aan stress. Dat maakt het werk voor mij ook leuker. Ik ga aan op de sociale impact die je met zo’n bedrijf kan maken.’

HOE BALANCEER JIJ TUSSEN WERK EN PRIVÉ?

‘Ik heb mijn tijd bewust anders ingedeeld. Als de kinderen om de week bij mij zijn, werk ik alleen tijdens de schooltijden en sta ik om drie uur op het schoolplein. Tot ze naar bed gaan ben ik papa. Dat was in mijn oude leven geen optie. Mijn trots zit ook bij de kinderen. Die bewuste keuzes zorgen voor een enorme verrijking.’

REIS JE OOK VEEL MET JE KINDEREN? ‘Iedere verjaardag mogen ze een bestemming in Europa kiezen en dan ga ik een lang weekend met ze weg. Één op één. Dat kan van alles zijn; van Formule 1 in België, Legoland tot een fotocursus in de Oostvaardersplassen. Het hoeft niet ver weg. Als je maar echt tijd voor elkaar hebt. Ik vind reizen een

verrijking, ook voor kinderen. Je ziet meer dan je eigen kleine wereld. En het leven bestaat uit herinneringen maken. Zelf reis ik ook graag. Vorige week ben ik nog met een vriend gaan kitesurfen in Mexico. Stilzitten is voor mij een echte opgave.’

Na een carrière bij Heineken, Vrumona en Innocent Drinks, begon Henk Jan Beltman in 2010 bij Tony’s Chocolonely.

Hij wilde de missie voor een slaafvrije cacaoindustrie voortzetten. Tony’s Chocolonely is in Nederland inmiddels goed op de chocoladekaart gezet. Er is een kantoor in zowel Portland als in Londen en exploitatie naar o.a. Zweden en België. Ook gaat zijn choco-experience binnen nu en vijf jaar in vervulling. Er wordt een chocoladefabriek gebouwd in Zaanstad, waar mensen hun eigen chocolade kunnen maken en alles kunnen leren over hoe je gelijkwaardig zaken kunt doen.

JUNI 2019

Zintuigenprikkelend 26

businesstraveller.nl MAART 2019

Lima

TEKST DYLAN CINJEE

Tijdens een reis naar Lima worden alle zintuigen geprikkeld, maar uw smaakpapillen misschien nog wel het meest. Lima is namelijk niet alleen de hoofdstad van Peru, maar ook de culinaire hoofdstad van Zuid-Amerika. We nemen u graag mee op een culinaire reis.

Eet smakelijk!

V

eel toeristen zien Lima vaak over het hoofd en gebruiken de stad met name als toegangspoort tot Peru op weg naar Cusco, Machu Picchu of het Amazonegebied. Niet meer dan logisch, want vergeleken met het natuurschoon van de rest van het land, wordt Lima vooral gezien als drukke stad. De stad waar ongeveer tien miljoen mensen wonen, is verreweg de grootste van Peru. Het is een uitgestrekte metropool van uitersten. Van vervallen sloppenwijken tot luxe appartementen met uitzicht op zee; van drukbevolkte wijken tot historische gebieden met prachtige pleinen en parken. Mocht u toch de tijd hebben om een paar dagen deze stad te verkennen, neem deze dan. Niet alleen voor deze prachtige pleinen en parken, maar juist om wat deze stad zo bijzonder maakt: het eten.

Lima is de laatste jaren uitgegroeid tot een culinair → centrum. De smaken van Peru zijn gebaseerd op een smeltkroes van wereldwijde en multiculturele invloeden: Spaans, Chinees, Japans, West-Afrikaans, Creools en inheemse regionale stijlen. Al deze smaken komen samen in twee van de beste restaurants ter wereld. Lima is de enige stad met twee restaurants in de top 10 beste restaurants ter wereld, namelijk Maido (nummer zeven) en Central (nummer zes). Dus als u in Lima bent, vergeet dan niet om een tafel te boeken in een van deze restaurants. Misschien moet u ruim van tevoren reserveren, maar het zal een stuk betaalbaarder zijn dan eten in restaurants in steden als New York, Londen of Parijs.

businesstraveller.nl

NIKKEI EXPERIENCE Als Peru en Japan elkaar tegenkomen in de keuken dan krijg je Nikkei. Een stijl waar chef Mitsuharu Tsumura in uitblinkt en het grote publiek kennis mee laten maken in zijn restaurant Maido. Geen wonder dat het restaurant zowel in 2017 als 2018 is verkozen tot beste restaurant van Latijns-Amerika, want het Nikkei Experience menu (vijftiengangen) is een feest voor de smaakpapillen. Het menu is een mooie mix van zeevruchten, rundvlees en cheesecake. Mocht u minder lang de tijd hebben, neem dan

MEI 2019

→

APRIL 2019

LIMA

8 22 8

→

plaats aan de sushibar. Mocht de agenda het wel toelaten, laat u dan onderdompelen in het culinaire erfgoed van Peru en Japan. Chef Tsumura werd geboren in Lima en werd door zijn vader aangemoedigd om zijn passie voor koken om te zetten in een beroep. Na zijn studie culinaire kunsten in de Verenigde Staten, ging hij naar Japan om zijn culinaire kennis verder te verbreden. Bij zijn terugkeer naar Lima nam hij een baan in het Sheraton. Een paar jaar later trok hij de stoute schoenen aan een opende Maido.

Het restaurant is modern ingericht met een Japans decor: houten tafels, grijze stoelen en zwarte muren met spiegels.

De service is snel en de sfeer is ontspannen. De signature dish 'asado de tira' is rundvlees dat 50 uur is gekookt en wordt geserveerd met aardappelpuree. Reserveringen zijn te maken via: maido.meitre.com

BOVEN: Plaza Mayor ONDER: Central

geserveerd. Het restaurant staat bekend om zijn eigentijdse interpretatie en presentatie van de Peruaanse keuken. Die presentatie is minstens bijzonder te noemen en u moet soms drie keer kijken welk gedeelte van het gerecht u kunt opeten en welk gedeelte dient als decoratie. Tijdens het zeventiengangenmenu maakt u een reis door het hele land van het Andesgebergte tot het Amazonegebied. Na elk gerecht bent u benieuwd welk verrassing de chef nu weer op tafel zet, letterlijk want de chef komt geregeld aan tafel om zelf het gerecht te presenteren en een praatje te maken. Het ene gerecht ziet er lekkerder uit dan het andere, maar indruk maken ze zeker. Neem bijvoorbeeld piranha vis geserveerd in een hele, met scherpe tanden gevulde, piranha kop. Naast alle gerechten kunt u ook

CENTRAL RESTAURANTE Ondanks dat restaurant Central het op de lijst van LatijnsAmerikaanse restaurants moet afleggen tegen Maido, staat deze wel een plek hoger op de wereldranglijst. Business Traveller Nederland heeft onlangs hier een tafel weten te bemachtigen en liet zich verleiden door de gerechten van chef Virgilio Martínez. Het restaurant is gelegen in het Barranco district van de stad en ook hier is het noodzakelijk om ruim van tevoren een plek te reserveren.

Chef Martínez reist al jaren samen met zijn vrouw naar alle uithoeken van Peru om unieke ingrediënten te vinden. Het resultaat: gerechten die elders zelden worden JUNI 2019

businesstraveller.nl

LIMA

29

voor verschillende drankpakketten kiezen. Elk gang komt dan met een drankje die past bij de ingrediënten van dat gerecht. U kunt kiezen voor zowel internationale als lokale wijnen, maar u bent immers in Peru, dus de lokale wijnen zijn zeker aan te raden voor de extra beleving.

Reserveringen via: centralrestaurante.com.pe/en/reservations.html CEVICHE, CAVIA EN PICARONES Dat Peru dus niet alleen wordt bezocht voor de schoonheid van het land, maar ook de schoonheid van de gastronomie blijkt wel uit wat u hierboven zojuist heeft gelezen. Is het dan alleen maar high cuisine in Lima waar u kunt genieten van traditionele gerechten? Integendeel.

In de stad vindt u tal van kleine restaurantjes waar u een ceviche of tiradito kunt eten. Ceviche is de nationale trots van Peru en is een heel simpel gerecht, namelijk rauwe vis gemarineerd in citroensap, gepaard met rode ui en rode peper. Vaak wordt er ook nog zoete aardappel naast geserveerd. Tiradito is een versie van ceviche zonder ui.

Als u misschien al benieuwd was naar de gevulde piranha kop, wat dacht u dan van een hapje cavia. Hoewel het gefrituurde knaagdier misschien iets te avontuurlijk is voor sommige buitenlanders, vinden Peruanen het een delicatesse en serveren het zachte konijnachtige vlees vaak bij speciale gelegenheden. Omdat reizigers het regelmatig als een noodzakelijke ervaring beschouwen tijdens hun reis door Peru, bieden veel restaurants dit bijzondere businesstraveller.nl

TOP 10 BESTE RESTAURANTS WERELDWIJD 1. Osteria Francescana – Modena, Italië 2. El Cellar De Can Roca – Girona, Spanje 3. Mirazur – Menton, Frankrijk 4. Eleven Madison Park – New York, Verenigde Staten 5. Gaggan – Bangkok, Thailand 6. Central – Lima, Peru 7. Maido – Lima, Peru 8. Arpege – Parijs, Frankrijk 9. Mugaritz – San Sebastian, Spanje 10. Asador Etxebarri – Axpe, Spanje → JUNI 2019

LIMA

30

→

gerecht aan. Vergeet ook niet om picarones, een soort dunne oliebol-donuts, te proberen. In Lima vindt u tal van straatverkopers die dit gerecht vers voor u bereiden, bijvoorbeeld die in Parque Kennedy in Miraflores.

SURQUILLO MARKET Heeft u tijd over, bezoek dan een van de lokale markten en kijk uw ogen uit. Met name op de Surquillo Market, een van de beste in heel Lima. Hier ziet u een breed scala aan lokale groenten en fruit waar u waarschijnlijk nog nooit van heeft gehoord, maar ook vlees, vis, gevogelte, specerijen en vele andere zeldzame juweeltjes die alleen op deze plek te vinden zijn. De reden dat ze hier deze bijzondere ingrediënten aanbieden en niet op Albert Cuypmarkt in Amsterdam is dat deze de lange reis naar Europa simpelweg niet overleven. Op de markt is ook een gedeelte waar kleine voedselkiosken verse visgerechten bereiden met de dagelijkse vangst en menuachtige gerechten (een typische combi-maaltijd met een voorgerecht, een hoofdgerecht en een drankje) voor zeer gunstige prijzen aanbieden. De markt is gelegen in de wijk Surquillo, slechts een paar straten van het Parque Kennedy in Miraflores, u weet wel, waar u de picarones kunt eten.

PARQUE KENNEDY U heeft nu meerdere keren Parque Kennedy voorbij zien komen. Dit, naar president Kennedy vernoemde plein, is uitgegroeid tot het onofficiële hoofdplein van Lima JUNI 2019

BOVEN: Plaza Mayor

en is het symbool geworden van hoe de stad en het land zich willen presenteren. Het plein wordt omringd door een breed scala aan restaurants, cafés, winkels, en alles wat de hoofdstad van Peru u nog meer te bieden heeft. Het plein is een populaire ontmoetingsplaats voor zowel de budgetbewuste backpacker als welgestelde toerist. Het park is een centraal punt in de chique wijk Miraflores.

Het is niet bepaald een oase van rust, het onophoudelijke verkeer in Lima is ook hier te vinden. Maar het park zelf met kleurrijke bloembedden en hoge bomen is een lust voor het oog. Daarnaast is het park uitgegroeid tot een toevluchtsoord voor katten. Tegenwoordig zie je tientallen katten in het park rondlopen, in de bomen klimmen of om eten vragen bij de lokale bevolking en toeristen. Rondom het park vindt u onder andere Haití, een ouderwets café dat geliefd is om zijn heerlijke koffie. Bij La Lucha kunt u terecht voor typisch Peruaanse broodjes. Maar ook het Zwitserse restaurant La Tiendecita Blanc is aan te raden, mocht een liefhebber zijn van kaas.

WAT TE DOEN IN LIMA Is het dan alleen maar eten wat de klok slaat in Lima? Nee, er zijn genoeg bezienswaardigheden om je een paar dagen te vermaken in deze stad. Neem een kijkje op Plaza Mayor, in het hart van het historische centrum van Lima. Dit plein is een uitstekende plek voor eindeloze fotomogelijkheden en om mensen te kijken. Opmerkelijke gebouwen op het plein zijn onder andere het regeringspaleis en de businesstraveller.nl

LIMA

LINKS: Ook liefhebbers van de betere vis...

BENEDEN: De iconische zeemuur van Lima

Vanaf Amsterdam Schiphol Airport vliegt KLM rechtstreeks naar de luchthaven Jorge Chávez International in Lima. kathedraal van Lima, evenals het aartsbisschoppelijk paleis en het Casa del Oidor, die beide voorzien zijn van houten balkons met sierlijke boxen. Niet ver van het plein ligt het San Francisco klooster. Daal af in de donkere catacomben en maak een wandeling langs de overblijfselen van naar schatting 75.000 lichamen die daar begraven liggen, een beetje luguber is het wel. Heeft u genoeg van het drukke verkeer in de stad? Ga dan naar de kuststrook. De vele stranden van Lima komen tot leven tijdens de zomermaanden (van december tot april). Veel van de beste stranden liggen net ten zuiden van de stad aan de Panamericana Sur snelweg, waaronder El Silencio, San Bartolo en Punta Hermosa om er maar een paar te noemen. U vindt bars, restaurants en clubs verspreid langs veel van de stranden, evenals enkele luxe resorts.

Wat het weer ook is, u zult altijd een paar surfers langs de uitgestrekte kustlijn van Lima zien liggen. Zowel beginners als profs kunnen een goede plek vinden om te surfen, of het nu gaat om het leren surfen in Punta Hermosa of om het concurreren met de beste surfers in Punta Rocas.

Pachacamac Ook vanuit Lima is het mogelijk om de bouwwerken van de Inca’s te bewonderen, uiteraard lang niet zo indrukwekkend als Machu Picchu, maar een prima alternatief als u tijd over heeft en de stad even wil ontvluchten. Op enkele tientallen kilometers ten zuiden van de stad ligt de bedevaartsplaats Pachacamac. De Pachacamac is een oude tempel die vandaag de dag businesstraveller.nl

bekendstaat als een van de belangrijkste bewaard gebleven archeologische gebouwen in Peru. Het gebied bestaat uit zeventien piramides, een begraafplaats en antieke kunstwerken. Bij dit tempelcomplex bevindt zich ook een museum, waar u meer te weten komt over de historie en cultuur van de Inca’s. Het museum bestaat uit twee gebouwen. Het eerste gebouw dat bestemd is voor de tentoonstelling bevindt zich naast de parkeerplaats. Dit gebouw is opgedeeld in twee ruimtes; een grote ruimte voor de permanente tentoonstelling en een kleinere ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen. Het tweede gebouw is voor de kassa, toiletten en museumgidsen. Andere ruimtes van het museum zijn een cafetaria, een winkel en een restaurant. Daarnaast toont het museum ook een aantal inheemse planten en dieren om de bezoeker volledig onder te dompelen in de hele Pachacamac-ervaring.

MACHU PICCHU Uiteraard heeft u altijd nog de mogelijkheid om vanuit Lima naar Cusco te reizen en Machu Picchu van uw bucketlist af te strepen. Misschien dat het beroemde bouwwerk in de toekomst makkelijker te bereiken, al is niet iedereen daar blij mee. In de buurt van de ruïnes zijn namelijk de eerste bulldozers gearriveerd voor de bouw van een nieuw vliegveld. Het vliegveld moet de bereikbaarheid van Machu Picchu vergroten en zou financieel aantrekkelijk zijn voor het land. Historici en de lokale bevolking reageren echter verontwaardigd. De bezienswaardigheid trekt jaarlijks honderdduizenden bezoekers, maar is moeilijk te bereiken. Het vliegveld moet volgens de Peruaanse regering hier een einde aan maken. Laagvliegende vliegtuigen zouden volgens historici onherstelbare schade aanrichten aan de Incaruïnes. Inmiddels is er een petitie gestart om het vliegveld te verplaatsen. De overheid wil het vliegveld in 2023 voltooien, omdat het noodzakelijk is voor de stad Cusco, liet de Minister van Financiën Carlos Oliva weten.

JUNI 2019

31

4 UUR IN...

TEKST ROBERT CURLEY 1

33 22

2

Dresden Navigeer door de topattracties van de Duitse stad, geniet van een cruise op een rivierboot en sluit af met een reis naar een traditionele biertuin.

JUNI 2019

1

The Frauenkirche

Frauenkirche Een kerk gewijd aan de Maagd Maria staat sinds de elfde eeuw in Dresden. Het origineel werd in de achttiende eeuw vervangen maar, tijdens de geallieerde bombardementen op de hoofdstad van Saksen tijdens de Tweede Wereldoorlog, tot puin gereduceerd.

De Frauenkirche is 50 jaar lang in ruïnes gelaten en in de loop van een decennium heropgebouwd met de originele vuurzwarte stenen, waar mogelijk, en is in zijn oude glorie hersteld. Ga naar binnen en bewonder de barokke architectuur van de kerk voordat u klimt naar het uitkijkplatform bovenop de 12.000ton koepel, waar u kunt genieten van een 360-graden uitzicht over de rivier, de stad en alle belangrijke bezienswaardigheden, waaronder het nabijgelegen kasteel Residenzschloss , het Zwinger-paleis en het operahuis Semperoper. Kijkplatform geopend

van 10.00 uur tot 18.00 uur (zondag van 12.30-18.00 uur tot 16.00 uur, nov.-feb). frauenkirche-dresden.de/en

2

Zwinger

Het Dresden Zwinger-paleis is een ander barok meesterwerk, gebouwd door Augustus de Sterke in het begin van de achttiende eeuw. Wandel over de gerestaureerde centrale binnenplaats en je wordt toegezongen door de muziek van Mozart en Vivaldi in het Glockenspiel Pavilion.

Neem de tijd om het delicate Nymph's Bath en de torenhoge kroonpoort te bewonderen. Als u wat extra tijd hebt, kunt u een bezoek brengen aan een van de musea in de vorstelijke gebouwen rond de binnenplaats, waaronder een oude meestergalerij, een verzameling van meer dan 20.000 porseleinobjecten en kunstwerken uit Dresden, en een tentoonstelling gewijd aan

wetenschappelijk onderzoek.

Binnenplaats geopend van 6.00-10.30 uur (20.00 uur, nov-maart), gratis toegankelijk; gecombineerde toegang tot alle drie musea is €14, anders €8 elk. der-dresdner-zwinger.de

3 Dampfschiffahrt Riverboat Cruise

Stap aan boord van een van de negentiende eeuwse waterrobots van het Saksische stoomschip voor een rondgang door de stad via de rivier de Elbe. De 30 minuten durende Stadtfahrt zu Wasser-cruise biedt het beste uitzicht op het historische stadscentrum en de grootse landgoederen en kastelen langs de rivieroevers, terwijl u naar het oosten stoomt. De omweg bevindt zich bij de ‘Blue Wonder’ Loschwitz-brug die de stadsdelen Blasewitz en Loschwitz met elkaar verbindt; de laatste is de thuisbasis van de Dresden Funicular Railway en de Dresden Suspension businesstraveller.nl

3

4

5

5 4

33

3 2

DRESDEN

1

Railway, technische wonderen die kunnen worden gezien vanaf de rivier (vertaling wordt aangeboden in het Duits en Engels). Ga op het bovenste dek zitten voor het beste uitzicht en koel af met een biertje aan de bar aan boord; lunch in de salon hieronder is ook een optie. De cruise vaart drie tot vier keer per dag, afhankelijk van het seizoen; €19. saechsische-dampfschiffahrt.de

4

gereconstrueerde Japanse paleis, een ander barok gebouw dat door de koning is gebouwd om zijn gewaardeerde verzameling Japans porselein te huisvesten. Neem een paar minuten te tijd om een duik te nemen in de wijk Neustadt, die vol zit met restaurants, winkels en een grote overdekte markthal, of maak een omweg naar de Elbe voor een aangename wandeling tussen

Neustadt

businesstraveller.nl

4

5

Augustus Garden: Biergarten aan de Narrenhausel

Neem plaats op de patio van deze biertuin aan de rivier en geniet van het uitzicht op Altstadt (de oude stad) aan de overkant van de Elbe over een braadworst (€3,50), een krakeling (€2) en een stenen ‘stein’ Radeberger pilsner (€3-€7,50), gebrouwen in de buitenwijken van Dresden sinds 1872. Redelijk geprijsde schnitzel, varkenspoten, aardappelsalade en zuurkool staan op het menu, samen met seizoensgebonden en speciale bieren van Clausthaler en andere Duitse brouwerijen.

Open van 11.00 uur tot 23.00 uur (tot 12.00 uur vrij-zat). augustusgarten.de BT

ISTOCK/GNTB/FRANCESCO CAROVILLANO

Na het verlaten van de oude haven steekt u de rivier over op de Carolabrucke-brug naar Neustadt, de 'nieuwe stad', waarvan de naam eigenlijk stamt uit het midden van de achttiende eeuw. Wandel naar het westen langs de Kopckestrasse voor een foto met de Goldener Reiter, een verguld beeld van Augustus de Sterke op een groot paard. Iets verderop in de straat vind je het

de voetgangers en fietsers op de Elberadweg.

JUNI 2019

H OT E L LO B B Y T R A N S F O R M AT I E

TEKST TOM OTLEY

33 44

JUNI 2019

businesstraveller.nl

H OT E L LO B B Y T R A N S F O R M AT I E

Van budget tot luxe, hotelmerken transformeren hun lobby's in sociale plekken waar gasten en lokale inwoners kunnen ontspannen, dineren, vergaderen en werken.

W LINKS: Hilton’s Canopy in Zagreb businesstraveller.nl

e hebben allemaal rondgehangen in hotellobby's en de kans is groot dat het behoorlijk saai is geweest. Misschien hebben we op een taxi gewacht of de lobby als ontmoetingspunt gebruikt voordat we ergens anders heen gingen. Maar het is onwaarschijnlijk dat we een groot deel van onze werkdag in de lobby hebben doorgebracht, werkend of socializend. En toch willen de hotelmerken nu dat we erover nadenken. In feite zien ze het als de toekomst.

‘Of je het nu de lobby, of een lobbylounge noemt, er zijn slimmere manieren om de openbare ruimtes van een hotel te gebruiken’, zegt Jay Stein, CEO van Dream Hotel Group.

'Is uw hotel er voor de gemeenschap of alleen voor hotelgasten?'’

Dream Hotel Group transformeert met trots de lobby tot een plaats waar je opwindende evenementen kunt houden. ‘Je wilt dat de hotelgast en de

lokale gemeenschap die energie zien, dus je hebt leuke dingen nodig in de openbare ruimtes. We hebben een mix van permanente bijzonderheden, zoals een hipster-kapsalon waar beroemdheden hun haar in laten knippen en pop-ups. We brengen een artiest naar binnen en hebben een muur waar ze hun kunst kan maken en die we ‘time-lapsen’ op sociale media. James Goldcrown deed bijvoorbeeld maakte zijn graffitikunst in één hotel - hij schilderde de hele muur op Valentijnsdag - en we kregen een beroemde tattoo-artiest die die dag in de lobby zat en gratis tatoeages zette, maar alleen van harten. Stein geeft toe dat hij hiervoor veel goedkeuringen van zijn juridische team moest krijgen, maar voegt eraan toe: ‘De hoeveelheid sociale media die we kregen was krankzinnig.’

Het is meer dan millennials binnen krijgen om op hun Instagramaccounts te posten, er is een harde zakelijke realiteit achter wat Dream aan het doen is. ‘Als ik alleen maar op hotelgasten zou vertrouwen voor mijn inkomsten, dan heb ik een probleem’, zegt hij. ‘In plaats daarvan hebben we op de rooftopbars een omzet van US $ 2 miljoen per jaar, en 90 procent daarvan is van drank, dus het is zeer winstgevend. Als ik alleen maar op de hotelgast gericht was, was dat heel veel minder.’

ONTMOETINGSPLAATS

Het is deze filosofie waar veel, zo niet de meeste hotelmerken, zich op beginnen te abonneren. En er is al een voorbeeld van hoe het mainstream zal worden: denk aan de ‘heruitvinding’ van Sheraton.

De nieuwe eigenaar Marriott International ziet het als zijn taak

→

JUNI 2019

35

H OT E L LO B B Y T R A N S F O R M AT I E

→

‘dit icoon af te stoffen’, zoals Scott McCoy, vice-president van Global Operations bij Marriott, Sheraton en Delta Hotels, stelt. Sheraton zal zijn reputatie als ‘de verzamelplaats van de wereld’ heroveren en profiteren van de toplocatie die het in veel steden inneemt.

‘Het DNA dat we willen behouden is het gemeenschapsgevoel’, zegt McCoy. ‘Sheraton is de verzamelplaats, het gemeenschapsplein voor zoveel van deze locaties, en waar dat wenselijk is, willen we dat versterken.’

Het doet dit door zijn lobby's volledig opnieuw in te richten, elementen op te nemen om mensen aan te moedigen te blijven hangen, eten, vergaderingen te houden en dan, 's avonds, geld uit te geven aan nieuwe bars die zullen worden gemaakt.

Boettcher wijst er al snel op dat er wereldwijd veel nieuwe voorbeelden van Sheratons zijn, maar zegt dat het merk ‘in sommige delen van de wereld een beetje de weg is kwijtgeraakt, waarvan de VS er één van is. Europa is verdeeld; we hebben een aantal fantastische en een aantal die een JUNI 2019

Ze omvatten ‘gemeenschappelijke’ tafels - voor het eerst te zien bij ACE Hotels - en geluiddichte telefooncellen zodat u kunt bellen zonder te worden afgeluisterd. Er zullen ook kleine vergaderzalen van glas zijn - de zogenaamde studios - met een capaciteit voor tussen twee en acht aanwezigen.

Alle technologie die u nodig heeft, inclusief Bluetooth-luidsprekers voor conferentiegesprekken, is inbegrepen in de reserveringskosten voor deze studio. Deze worden dan 's avonds privé-sociale ruimtes, die als extraatje aan de elite-leden van het Marriott Bonvoy-programma kunnen worden gegeven.

VANAF BOVEN: Dream New York Midtown; Hilton Amsterdam Airport Schiphol

beetje worstelen.’

Verschillende nieuwe functies worden daarom geïntroduceerd. Deze worden eerst getest in 12 hotels wereldwijd, waaronder een Sheraton Grand met 1.000 kamers in Phoenix, voordat ze wereldwijd worden uitgerold, hoewel de tijdlijn voor het voltooien van alle 450 stads- als resortlocaties meerdere jaren zal bedragen.

PERCEPTIES VERANDEREN

Er is ook nagedacht over het voedselaanbod, omdat Boettcher erop wijst dat ‘het moeilijk is om een kom met noodles te eten terwijl je probeert te werken’. Gerechten die ‘met één hand’ of ‘ogen omhoog’ kunnen worden gegeten, zullen worden geserveerd vanuit de nogal vreemd genaamde ‘Coffeebar Bar’, die een vergunning heeft om alcohol te businesstraveller.nl

H OT E L LO B B Y T R A N S F O R M AT I E

schenken.

Tenslotte is er de ‘gesluierde bar’, een beschrijving voor de meer intieme bar van de lobby. ‘Het is geen speakeasy of verborgen bar’, legt hij uit. ‘Je kunt het misschien zien door gematteerd glas, maar overdag is het gesloten en de ruimte donker, met de flessen verlicht. Zo concentreert de activiteit zich in de lobby overdag, verkleint het de ruimte en creëert het een co-working gevoel. Als het vervolgens wordt geopend, kunnen gasten naar een nieuwe omgeving gaan, maar zijn ze nog steeds in het hotel. " Boettcher zegt dat door zich te concentreren op de openbare ruimte, ze de perceptie van het Sheratonmerk kunnen veranderen. ‘Niet alleen voor gasten, maar ook voor de lokale bevolking.’

Het concept van het stadsplein

is ook de inspiratie achter veranderingen die IHG dit jaar maakt met een deel van de Crowne Plaza hotels. Een woordvoerder zegt: ‘In Europa herdefiniëren we de traditionele lobby en logeerkamer in samenwerking met Conran & Partners bij de vlaggenschip-Crowne Plaza-hotels in Parijs, Hamburg en Londen Heathrow. De nieuwe openbare ruimtes, bekend als de Plaza Workspaces, zijn een diverse verzameling flexibele werkruimtes naar het voorbeeld van een openbaar plein waar gasten en lokale bedrijven moeiteloos kunnen schakelen tussen werk en relaxtijd. Het combineert coworking met eten en drinken.' In de VS zal het Workspace-concept tegen het einde van het jaar in meer dan 35 hotels zijn ondergebracht, waaronder de vier vlaggenschip-eigendommen in New York, Atlanta, Denver en Seattle.

DENK PLAATSELIJK

John Rogers, senior vice-president bij Hilton, zegt dat een aantal factoren lobby-herontwikkeling in hotels stimuleren. ‘Klanten willen steeds meer unieke ervaringen en meer lokaal eten en drinken’, zegt hij, ‘en er is ook een trend naar informaliteit in eet- en vergaderruimten.’

Hilton heeft 17 merken en elk zal anders reageren op de nieuwe lobby-wens, zegt Rogers, maar voor velen gaat het om ‘het herontwerpen van die sociale ruimte, vooral rond de bar en koffiebeleving, en ervoor te zorgen dat ze vloeiend in elkaar overgaan. Mensen willen niet in formele restaurants zitten - ze willen een verscheidenheid aan opties in plaats van zich te schuil houden in een specifieke ruimte voor een specifiek doel.’ In Hilton's Canopy hotels in → Reykjavik en Zagreb, is er een ‘sterke 37

businesstraveller.nl

JUNI 2019

K A A P S TA D E N J O'BU R G

Sheraton wil haar plek weer innemen als het hotel waar de wereld samen komt...

38

→

connectiviteit met de lokale ervaring en de lokale markt,’ zegt hij.

Sébastien Bazin (Accor) vertelde ons dat het doel is om mensen binnen te halen die ‘onze merken kennen en langs het hotel lopen’…’maar ze komen niet binnen omdat ze bang zijn dat iemand hen zal vragen: Wat is je kamernummer?’. Ibis, met meer dan 1.100 hotels, vernieuwt zijn lobby's met mobiel inchecken, een getransformeerde bar en een programma met livemuziek (kamers worden ook opnieuw ontworpen).

Het idee is dat technologie de balies van de receptie overneemt, zodat gasten sneller kunnen inchecken (een medewerker zal ze benaderen met een tablet of mobiel wanneer ze aankomen) en het personeel, nu bekend als het "Smile Team", zal vrij zijn om de ruimte te veranderen JUNI 2019

in een plek waar gasten willen blijven hangen. Verwacht dit al aankomend jaar in een Ibis-hotel vlak bij je.

Hierbij wordt Accor zeker gesteund door het onderzoek. Een Ipsos-studie uitgevoerd in opdracht van Ibis onthulde dat 61 procent van de respondenten liever wordt begroet door een persoon dan door een technologie-oplossing tijdens het in- en uitchecken. Volgens Ipsos wil 80 procent van de respondenten ook dat hotels sociale locaties zijn die zowel hotel- als niet-hotelgasten verwelkomen.

Nieuwe opties voor eten en drinken worden ook geïntroduceerd. Ibis werkt ook samen met Sony Music, Spotify en het Sziget-festival in Hongarije voor haar nieuwe

muziekprogramma.

In het luxe segment proberen hotels hetzelfde. Radha Arora, chief executive van Rosewood Hotels, zegt: ‘We hebben een verbazingwekkend DNA in al onze hotels, zoals de Carlyle [in New York, een lokaal institiuut]. Onze gasten willen een authentieke ervaring en genieten van die lokale naam. Grote luxe kunnen je alleen maar zover brengen. Het zijn ervaringen die onvervangbaar zijn.

Dus in Parijs hebben we een Parijse woonkamer gecreëerd, waar je lokale fashionista's en community artists zult vinden. De plek is in zekere zin gearticuleerd als een reis tussen de 19e, 20e en 21e eeuw, en wanneer klanten binnenlopen, ongeacht waar ze vandaan komen, zeggen ze: 'Dit is Parijs.'

businesstraveller.nl

39

INVESTEREN

Achter dit alles staat natuurlijk het verdienen van geld bovenaan. Peter Fulton, president-directeur van Hyatt Hotels voor Europa, het MiddenOosten, Afrika en Zuidwest-Azië, zegt: ‘Voor hoteliers is de lobbyruimte een van de duurste ruimtes die we bouwen. Mensen gebruiken ruimtes op een andere manier dan voorheen. Ze zijn meer informeel en we moeten de barrières wegnemen die ze onderdrukkend vinden, zoals receptiebalies.’

Hilton's Rogers zegt dat er een ‘steeds groter wordende wens is om het rendement op de ruimte te maximaliseren.’

REFLECTEREN

Kunnen de grote ketens hier echt in slagen? Eric Jafari, managing director businesstraveller.nl

MET DE KLOK MEE: Sheraton’s nieuwe lobby; Crowne Plaza Paris République; Hyatt Regency Amsterdam; Hotel Indigo Helsinki

van serviceflatspecialist Saco Property Group, twijfelt eraan. ‘Hotels zitten vast in de jaren tachtig’, zegt hij. ‘Als ze zeggen dat ze een glimp willen opvangen van het lokale leven, is hun reactie, als ze in Berlijn zijn, om een

stel foto's van Berlijn te maken, of ze hebben wat baksteen neergezet en dat noemen ze dan het couleur locale."

Jafari is mede-oprichter van het Locke-aparthotelmerk van Saco, dat zich richt op ‘de cultuur van de lokale wijk weerspiegelen, inspiratie opdoen uit het gebied om gasten te verbinden met gelijkgestemde lokale bewoners en andere reizigers. ‘Hoteliers gaan naar een Ace of Hoxton hotel en krijgen dan een lange tafel en noemen het co-werken, maar zo werkt niet.

Ze moeten er mee oppassen, omdat ze de ziel en de essentie van ‘waarom het werkt’ niet begrijpen.’ Stein van Dream Hotel Group is het hiermee eens. ‘Als de grote merken het goed kunnen doen, dan is het geweldig, maar om een formule in elk Sheraton te brengen en succesvol te krijgen, is moeilijker’.

JUNI 2019

TUNESIË

TERUG VAN WEGGEWEEST

40

Een bijzonder verhaal en dat is het. Tunesië staat natuurlijk bekend als een klassieke toeristische bestemming. Na een onrustige periode van enkele jaren geleden is het land nu weer bezig aan een comeback. Maar er ligt meer in het verschiet. Een zakelijke kijk op het vakantieland…

JUNI 2019

businesstraveller.nl

TUNESIË

De setting is fraai. Hotel Les Orangers Beach Resort, in Hammamet toont exact aan wat er ‘te halen’ valt in het land. Een boetiekresort met immense kamers, mooie open ruimtes, een hoge kwaliteit aan culinair aanbod en een schitterende ligging aan het strand. Je kunt op slechtere plekken de toestand van een land bespreken.

Want het gaat weer de goede kant op met toeristisch Tunesië, maar het kan beter. Met die insteek begon de ‘Tunesië-top’ in Hammamet. Top? We spraken met twee dozijn Nederlandse reisprofessionals die op invitatie van het verkeersbureau de pijnpunten analyseren en gezamenlijk oplossingen bedenken om het vakantieland weer op het oude niveau te krijgen. Voor zowel de strandliefhebber als de luxe gast, al dan niet met een golftas bij zich.

De liefde voor Tunesië is groot, laat daar geen misverstand over bestaan. De grote reisaanbieders zoals TUI, Thomas Cook en Sunweb, de golfspecialisten, de rondreisaanbieders, de cultuurkenners… allemaal koesteren ze het klassieke land dat zoveel meer te bieden heeft dan een fijn strand en aantrekkelijke temperaturen. Maar toch, wat houdt de laatste groeispurt tegen om op het oude niveau te komen?

ORANJE Eerst de cijfers: 22.638 Nederlanders gingen in 2018 naar het Noord-Afrikaanse land, een jaar daarvoor nog maar 11.150. Maar het land kwam dan ook van ver, met in Nederland een voor vele reisprofessionals nodeloos lang ‘oranje’ reisadvies, zeker in vergelijking met omliggende landen. Dat advies staat voor ‘alleen noodzakelijke reizen’ en bijna geen reisaanbieder die dan nog vakanties aanbiedt, ook uit juridische overwegingen. Want het cijfer waar het meer om gaat, is van een paar jaar daarvoor toen zo’n 70.000 Nederlanders naar de stranden van Sousse, Hammamet en Djerba trokken, of voor een mooie rondreis.

businesstraveller.nl

JUNI 2019

41

TUNESIË

→

42

HOE VERDER? Inmiddels staat het reisadvies voor de strandgebieden alweer een tijdje op geel, een advies waar meer vakantielanden zijn ingekleurd en dat geen consument nerveus maakt.

Dus hoe nu verder? De wensen zijn duidelijk: Sonia Ayed, vice-présidente de la FTAV (de lokale toeristische bond), laat er geen misverstand over bestaan: ‘We willen terug naar de 100.000 bezoekers!’. Houssem Ben Azouz, oud-directeur van het verkeersbureau in Nederland, en nu president van een samenwerkingsverband van lokale reispartijen Fi2T: ‘Strandtoerisme is daarbij een prioriteit, maar diversificatie is nodig. We moeten ons aanpassen aan de mondiale toerismevraag. Dus een uitbreiding van onze activiteiten, een geografische spreiding en ook meer zoeken naar toeristen met een hoger inkomen.’ Hij toonde de potentie van het culturele aanbod met een fraai voorbeeld: ‘Amsterdam bestaat sinds de twaalfde eeuw, Carthago al sinds 814 voor Christus. Toch trekt jullie Rijksmuseum alleen al meer toeristen dan alle Tunesische musea samen.’

DISCUSSIE Mede met ANVR-topman Frank Oostdam als gespreksleider werd er door de dagen van het bezoek heen veel gediscussieerd. Manuela Ilgun van Time4Golf: ‘Divers met naast strand ook veel culturele mogelijkheden en uiteraard golf.’ Dat laatste beaamt ook Eric Bakker golfspecialist Pinhigh: ‘Ik durf wel te zeggen dat de golfbanen de vergelijking aankunnen met Spanje en Portugal, en dat zijn erkende bestemmingen. En de hotels zijn goed, de service is prima en het kent een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.’

JUNI 2019

POTENTIE Elke aanbieder ziet de potentie, maar met slechts drie vluchten in de week (tweemaal TUI fly, eenmaal Transavia) ga je niet doorgroeien naar de oude waardes. Weliswaar is er Tunisair naar de hoofdstad, maar die gaat niet massa toeristen brengen. Het wachten is eigenlijk op een ‘open skies’ overeenkomst die het lowcosters mogelijk maakt naar het land te vliegen. Een kwestie van tijd, maar het moet niet te lang duren wil het land echt stappen maken.

TROUWE KLANTEN Mohammed Attia, directeur van het Tunesisch verkeersbureau in Nederland: ‘De touroperators moeten vertrouwen hebben in onze bestemming. Uiteraard zullen we enige vorm van ondersteuning bieden, maar we hebben natuurlijk geen oneindige budgetten. We hebben al vele jaren samengewerkt, we hebben veel trouwe klanten, die gaan vanzelf weer komen.’ Volgens Attia is de retour naar oude waarden dan ook een kwestie van tijd. We werken met TUI, Thomas Cook, Corendon, Sunweb en vele andere partijen. Iedereen is terug en we weten dat heel veel Nederlanders graag naar ons land komen voor strand, cultuur, golf, culinair en zoveel meer. Ik denk dat we met twee tot drie jaar alweer een stuk hogere aantallen mogen verwelkomen.’

SUGGESTIES Een andere duidelijke wens komt van de rondreisspecialisten. Berend Simons van Sawadee Reizen: ‘Het reisadvies is nog niet ideaal. Uitgerekend Nederland kent in het zuiden van dit land weer een oranje stuk waar

businesstraveller.nl

TUNESIË

en Egypte gewerkt en Tunesië is zonder meer de meest kosmopolitische van allemaal. Ze hebben economisch alleen wel wat hulp nodig. Maar de huidige toerismeminister is actief bezig en competent, er ligt een enorm potentieel voor ze, ook cultureel.’ Overigens liet hij weten dat de Nederlandse overheid 100 miljoen euro investeert in het land. Enigszins knarsetandend werd aangehoord dat dat geld naar de landbouw ging en niet (mede) naar de wederopbouw van het toerisme, toch ook een economische banenmotor.

dat bij de meeste andere landen geel is. Maar dat is wel juist het stuk dat interessant is voor onze rondreizen. Dus daar moet wel werk van gemaakt worden om dat recht te zetten’.

Tussen de gesprekken door maken we kennis met het toeristisch aanbod. Een bezoek aan het oude Carthago mag eigenlijk niet ontbreken en toont zich van grote meerwaarde. De legendarische tegenstander van het Romeinse rijk, vereeuwigd in de wereldliteratuur. En wie kent Hannibal niet? Maar ook de andere kustplekken, het fraaie achterland, de hier en daar uit het niets opduikende Romeinse overblijfselen, en de mooie golfbanen. Het is een visueel feestje. Voor de hoofdstad Tunis hadden we graag nog wat tijd genomen maar daar komen we zeker een keer terug…

DE COMEBACK Maar al met al was de Tunesië-top toch ook vooral de bevestiging van de comeback. ‘Wij zijn erg blij dat we erbij waren, wij hebben nogmaals bevestigd gekregen dat Tunesië weer op de kaart staat. Dat hebben we meteen al geweten en daarom na de versoepeling van het reisadvies weer vluchten ingezet. Wij zetten weer vol in op Tunesië’, aldus Koen Klomberg van TUI Nederland. ‘Daarnaast hebben we onze eigen concepthotels. Tunesië is niet alleen een strandbestemming, maar biedt ook veel cultuur en variatie voor iedereen.’ Voegt collega Chantal van Kersbergen toe.

Zo ook Ronald van Bruchem, nu nog Thomas Cook. ‘Ik ben erg onder de indruk hoe groot de ambitie is, ze zijn er klaar voor en alle ingrediënten zijn aanwezig. Er is een zeer scherpe prijs-kwaliteitsverhouding, een hoog serviceniveau en genoeg bedden om te vullen.’ Mathilde Boersema van SRC: ‘Het is en blijft een prachtige culturele bestemming.

En ook in het winterseizoen met erg aangenaam klimaat, perfect om te reizen.’

100 MILJOEN Ook de Nederlandse ambassadeur Tom Lansink liet zijn licht schijnen op het land: ‘Ik heb in Irak, Libië businesstraveller.nl

ANVR Gespreksleider Frank Oostdam vatte het aan het eind samen: ‘We weten met zijn allen dat Tunesië enorme potentie heeft, dat hebben we nu zelf ook ervaren. De vraag is hoe we dat met elkaar gaan doen, daar ligt de nadruk op.

We moeten dat samen op een goede manier doen. Dat vraagt commitment, vanuit de `Het is en blijft een Nederlandse reisorganisaties, maar ook met name vanuit Tunesische kant. Een prachtige culturele lang termijnvisie waarin ook financiële bestemming, ook in ondersteuning essentieel is. Als dat wordt de winter prima te gerealiseerd gaat het zeker lukken met Tunesië.’ bereizen...'

Maar zo beaamt ook Oostdam, de bestemming is al duidelijk op de weg terug.

‘Ik was hier een paar jaar geleden nog en toen zag je dat het land nog niet op het oude niveau was. Dat is nu veranderd. We hebben een aantal prachtige hotels gezien, je ziet dat er geïnvesteerd wordt in de hotel infrastructuur.

We merken in de gesprekken de bereidheid om die investeringen te doen.’

En dat is het goede nieuws anno 2019, de boodschap van nu: Tunesië is terug. Na het oranje reisadvies is de bestemming weer op de radar bij de vakantievierende consument. Attia: ‘Een van de bedoelingen van deze top is het veranderen van de perceptie over Tunesië. We willen live laten zien aan de reisverkopers dat Tunesië weer ‘open for business’ is. Dat ze zelf kunnen zien dat alles ok is, de beveiliging op orde, de hotels in goede staat.’ Of in de woorden van collega Leila Tekaia (directeur Marketing ONTT): ‘Het wonder van Tunesië is gaande. We zijn een bestemming in transitie maar gestaag groeien we weer.

Daarbij hebben we structurele en incidentele uitdagingen maar die kunnen we aan. We hebben 1.300 kilometer kust, we hebben een zeer rijk cultureel aanbod en toerisme staat hoog op onze agenda, het vormt zeven procent van ons nationaal product, en ruim een half miljoen banen, elf procent van onze beroepsbevolking. We gaan dus hard aan de slag, we zullen nieuwe markten aanboren, en ook het land in de breedte aanbieden. Ook digitaal zullen we van ons laten horen, dat is ook een van de speerpunten.

En sowieso gaan we ons aanbod en service nog verder upgraden.’

JUNI 2019

43

OPGEBRAND

T E K S T S A L LY B R O W N

OPGEBRAND 44

Vaak en ver in het vliegtuig kan impact hebben op je mentale gesteldheid – dus hoe houden we dat stressniveau laag?

M

oderne internationale reizen kunnen aanvoelen als een reeks hindernissen om te ondergaan, of het nu gaat om de late aankomst van uw luchthaventaxi, onverwachte files en vluchtvertragingen, of gewoon de opeenvolgende reeks wachtrijen, van inchecken, bagagedrop, beveiliging, toegang tot de lounge en instappen om bagage te verzamelen en paspoortcontrole. Tussen perioden van stress door, zijn er perioden van verveling, vaak gecombineerd met mogelijkheden om te veel te drinken of te eten. Combineer dit met een jetlag, slaapstoornissen, gevoelens van eenzaamheid, en schuld bij het verlaten van dierbaren, en het is geen verrassing dat een kwart van de frequente reizigers geestelijke gezondheidsproblemen, zoals

JUNI 2019

businesstraveller.nl

OPGEBRAND

‘Een klassieke reactie op stress is juist nog harder te gaan werken'

depressie en angst, ervaren, volgens een onderzoek van de International SOS Foundation en Kingston University.

Natuurlijk zijn het niet alleen frequente reizigers die werkgerelateerde stress ervaren. Volgens de Health & Safety Executive is werkgerelateerde stress, depressie of angst goed voor 44 procent van de werkgerelateerde slechte gezondheid en 57 procent van alle werkdagen gaan verloren aan een slechte gezondheid.

Maar volgens het onderzoek van Kingston voegt frequent reizen een extra drukelement toe: 45 procent van de 200 ondervraagde frequente reizigers rapporteerde hogere stressniveaus dan normaal tijdens werkreizen. En 31 procent zei dat ze op wekelijkse basis emotionele uitputting ervaren, een van de belangrijkste risicofactoren voor burn-out.

FASEN VAN BURN-OUT

Burn-out wordt gedefinieerd als een ‘syndroom van emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke prestaties’, aldus dr. Maslach, de psycholoog die het syndroom voor het eerst in de jaren zeventig identificeerde.

‘Burn-out is een accumulatief proces’, zegt dr. Rachel Lewis, businesstraveller.nl

universitair hoofddocent arbeids- en bedrijfspsychologie aan Kingston University, die het onderzoek voor International SOS uitvoerde. "Het begint met een vermindering van factoren die ons vermogen om te gaan met leven ondersteunen, zoals het eten van een uitgebalanceerd dieet, het krijgen van goede nachtrust en regelmatige lichaamsbeweging.

Als dit in combinatie staat met een verhoogde externe vraag, is het resultaat stress. Als stress aanhoudt, kan dit leiden tot de eerste fase van burn-out, wat emotionele uitputting is. Als dit niet wordt gecontroleerd, is fase twee depersonalisatie, dan word je cynisch en kritisch voor jezelf en voor anderen. Fase drie is verminderde persoonlijke prestatie, het gevoel dat je incompetent bent of dat je niets bereikt. Als dat zo doorgaat, heb je burn-out bereikt. In de beginfase nemen veel mensen een ’even volhouden’-benadering.

‘Een klassiek antwoord op stressgevoelens is harder werken, wat de symptomen alleen maar verergert’, zegt Matthew Holman, oprichter van Simpila Healthy Solutions, een adviesbureau dat zich bezighoudt met geestelijke gezondheidsproblemen op de werkplek. ‘Er is nog steeds een stigma om aan te geven dat je worstelt, en een angst dat het je prestaties en vaardigheden in vraag zal stellen.’ Volgens Simpila's Business Travel en Mental Health Survey heeft 80 procent van degenen die geestelijke gezondheidsproblemen hebben meegemaakt dit niet verteld aan hun werkgever.

‘Onder zakelijke reizigers heerst het gevoel dat ze voortdurend aan het werk zijn en op elk moment van de dag e-mails beantwoorden, en houden hun telefoons altijd aan,’ zegt Holman. ‘Vroeger had ik een team in Azië, evenals in Amerika en Europa, dus ik kreeg alle tijden van de dag berichten in verschillende regio's. Er leek nooit een gedefinieerd negen-totvijf bestaan te zijn. In een Kingstonstudie zegt 73 procent dat ze langere uren werkten, terwijl ze weg waren.

→

JUNI 2019

45

OPGEBRAND

→

Desondanks zeggen veel reizigers dat ze nog steeds door collega’s worden behandeld alsof ze op vakantie zijn geweest.’

Zoals een frequent flyer het stelt: ‘Toen ik terugkeerde van lange reizen met meerdere tijdzones, kostte het me twee dagen om te herstellen. Dat was in de dertig en veertig. Nu ik in de vijftig ben, kan het me tot vier dagen kosten om weer normaal te worden.

Vrienden, familie en sommige collega's denken dat je 'zo gelukkig' bent om naar al deze plaatsen te reizen. Ze begrijpen niet wat het inhoudt.’

‘Vrienden en familie zeggen allemaal hoeveel geluk je hebt dat je mag reizen. Ze snappen niet het wat inhoudt’

LEVENSSTIJLFACTOREN

46

Volgens het onderzoek van Kingston University zegt 76 procent dat ze minder geneigd zijn om een uitgebalanceerd dieet of lichaamsbeweging te volgen wanneer ze op zakenreis zijn, en 73 procent ervaart verminderde kwaliteit van de slaap. Tegelijkertijd geeft 46 procent aan dat ze meer alcohol gebruiken tijdens het reizen voor werk en 35 procent eerder naar bars en nachtclubs gaat. ‘Conferenties en evenementen zijn notoir goed in het bieden van een wereld waarin toegang tot gratis drankjes en late nachten de norm is’, zegt Holman.

‘En niet elk hotel heeft fitness- of recreatiefaciliteiten of gezonde menu- en snackkeuzes, of bevindt zich op een geschikte locatie om buiten te bewegen.’ Lewis zegt: ‘Meer werkdruk en externe eisen, plus verminderde veerkracht veroorzaakt door leefstijlfactoren bereikt u op het punt waar springschip lijkt de enige optie te zijn. Maar dit is niet altijd een haalbare oplossing. Om te beginnen is het moeilijk om je best te doen in een sollicitatiegesprek als je in deze staat bent. En er is ook het gevaar van ‘ontplofte pan', wat mij tien jaar geleden overkwam.’

Jayne Morris, executive coach en auteur van Burnout to Brilliance: Strategies for Sustainable Success (Changemakers Books) verliet een spraakmakende, maar uitputtende marketingjob bij de BBC op zoek JUNI 2019

naar een carrière met meer betekenis maar eindigde opgebrand. ‘Ik wist dat ik een verandering nodig had, maar benaderde het met mijn gebruikelijke 'duw mezelf zo hard als ik kan', en heb me aangemeld voor een versneld lesprogramma.

Binnen een paar maanden was ik tieners aan het leren in een nietondergeschikte school, waar ik heel weinig afdelingsondersteuning had.’ Het kantelpunt kwam toen Morris met griep naar bed ging en zes maanden lang niet opstond.

‘Ik werd gediagnosticeerd met postvirale vermoeidheidssyndroom en labyrinttis (een infectie van het binnenoor), maar achteraf kan ik zien dat het burn-out was.’

Zoals Morris ontdekte, kan het herstel van burn-out enkele maanden duren en een mentaliteitsverandering vereisen. ‘Ik realiseerde me dat ik geen manier kon volhouden die gelijk stond aan emotionele uitputting, een van de drie factoren bij burn-out.’

Tekenen van emotionele uitputting variëren van persoon tot persoon, maar veel voorkomende symptomen zijn slaapverstoring, vermoeidheid, gebrek aan motivatie, geïrriteerdheid,

afwezigheid van geest, woede, een leeg gevoel, een gevoel van angst en het gevoel dat er iets misgaat. ‘De sleutel is elk gedrag dat geen karakter heeft. We moeten het behandelen als een wake-up call’, zegt Lewis. Het standaardadvies voor het voorkomen van een burn-out door reizen is om uw stoel en hotelkamers te upgraden en tijd vrij te maken in uw werkschema om te decomprimeren van het reizen. Maar niet iedereen heeft die opties. Zoals Holman zegt: ‘Als je weet dat het werk zich opstapelt, zal de op het kantoor na een reis waarschijnlijk bijdragen aan de stress. En de trend voor 'bleisure', die zakenreizigers aanmoedigt om een weekenduitstapje te maken om te genieten van wat ontspanning of sightseeing, werkt niet voor mensen met gezinnen in hun eigen land.

‘De behandeling van burn-out is complex’, zegt Morris. ‘Typisch, van werken waardoor ik nooit meer kon herstellen van stress of uitputting.

Het is net een bankrekening - als er dingen zijn die je aan het doen bent, dan moet je regelmatig een back-up maken. Omdat internationale reizen het circadiaanse ritme verstoren, wat businesstraveller.nl

OPGEBRAND

SPOT DE SYMPTOMEN

Hoofdsymptomen van chronische stress, een risicofactor voor burn-out, zijn: ■ Chronische uitputting en moeite om in slaap te komen en te blijven ■ Aanzienlijke persoonlijkheidsveranderingen zoals hogere irritaties en woede ■ Terugtrekken uit sociale en werkrelaties ■ Het vinden van alledaagse omgevingen overweldigend ■ Uw normale concentratievermogen verliezen ■ Verlies van plezier in dingen die je vroeger leuk vond ■ Meer afhankelijkheid van alcohol of drugs

cruciaal is voor het ondersteunen van alle processen van het lichaam, wordt onze fysieke veerkracht verlaagd, wat betekent dat we een verhoogde behoefte hebben aan een voedzaam dieet, een goede nachtrust en regelmatige periodes van ontspanning.’

TIJD UITSCHAKELEN

Grenzen stellen rond werkuren is ook cruciaal, zegt Holman. ‘Het belangrijkste is de mogelijkheid om uit te schakelen wanneer uw lokale tijdzoneklok aangeeft dat de werkdag voorbij is. Helaas, naarmate we meer en meer aan globale rollen werken, versmelt de tijd door de dag en wordt het vermogen om uit te schakelen moeilijker. Werkplekken moeten de uitschakelingscultuur omarmen, zodat werknemers kunnen genieten van een positieve werksituatie.’ Martyn Sinclair geeft op het online forum van Business Traveller zijn oplossing om de tijd in zones te verdelen wanneer hij in Azië is: ‘Lunchtijd tot 18.00 uur is gewijd aan kantooruren in Azië en vergaderingen. 18.00 uur tot middernacht, ik wijd mijn tijd aan de Britse/Europese delen van mijn businesstraveller.nl

bedrijf. Maar van wakker worden tot de middag is mijn tijd om te ontspannen, te gaan hardlopen, zwemmen, een wandeling te maken allesbehalve werk. Toch, zonder een ondersteunende werkomgeving, zal geen enkele verandering in levensstijl je tegen stress beschermen’, zegt Lewis.

‘Meta-analyses van de literatuur op dit gebied tonen aan dat interventies voor burn-out van het werk door het individu, zoals relaxatietherapie of CGT (cognitieve gedragstherapie), niet succesvol zullen zijn zonder organisatorische interventie, zoals ervoor zorgen dat alle zakenreizigers worden betaald en controle hebben over hoe, wanneer en hoe lang ze op trips gaan. We moeten de factoren aanpakken die mensen ziek maken, in plaats van mensen leren ermee om te gaan.’ Dat kan betekenen dat je vraagt of een reis nodig is. ‘Er lijkt een verschuiving plaats te vinden waarbij het acceptabeler is om verbinding te maken met technologie in plaats van halverwege de wereld te vliegen voor een vergadering van twee uur, mede ingegeven door druk op organisaties om als milieuverantwoordelijk beschouwd te worden,’ zegt Morris.

POSITIEF DENKEN

47

Wanneer onnodige reizen worden geëlimineerd, kunnen zakenreizen een positieve ervaring zijn en je helpen om meer betrokken te raken bij je werk, volgens 67 procent van de respondenten van de Kingstonenquête. ‘Het grote positieve voor mij is het opgedane culturele inzicht.

Het kan gewoon niet worden geleerd in het thuiskantoor’, zegt BTforumposter Falcon7X. De sleutel is om je mind set te controleren en nieuwsgierig te blijven, meent de Canadese medewerker: ‘De voorspelbaarheid van mijn werkweek, vliegtuigen, hotels en privéauto’s werden de alledaagse norm, terwijl anderen (collega's, vrienden en familie) met afgunst toekeken. Ik heb hier een les van geleerd en mijn hersenen gereset. In plaats van mijn bestemming te zien als een middel om een doel te bereiken, zag ik het door de ogen van degenen die achterbleven - een plek om ontdekt te worden. Elke week stelde ik mezelf een uitdaging om iets anders te doen. Door mijn routine te doorbreken, keerde ik terug en keek ik uit naar de volgende reis.’

JUNI 2019

INTERVIEW

48

TEKST S

De diversiteit begint al bij haarzelf: afgestudeerd aan het CIOS (sportopleiding, red.) startte ze haar loopbaan als tennis- en turnleraar in binnen- en buitenland. Via een advertentie in de krant Een beetje verstand kwam ze terecht bij de hebben van wijn televisie op de afdeling geeft je ruimte AVRO’s Sportpanorama waar Janna het productievak onder de knie kreeg, opklom in deze Media wereld en in 1995 onder meer de finale van de Champions League AC Milan tegen Ajax produceerde. Dat was tevens haar laatste TVproject. Na zo’n vijftien jaar in de televisiewereld wilde ze iets anders. ‘Ik wist vrij weinig van wijnen, echt niet meer dan de gemiddelde consument, maar was er wel erg nieuwsgierig naar. Dus ik meldde me aan voor het eerste wijnbrevet, dat ik met de hakken over de sloot haalde en me vlekken in mijn nek opleverde.

Maar wijn bleef me bijzonder intrigeren.’ Janna zette door, kwam terecht op de Wijnacademie in Maarn en slaagde meteen en werd vinoloog.

‘Daar ben ik heel trots op, want ik had vrijwel geen ervaring. Door deze opleiding werd ik me bewust, dat HARON EVERS ik toch wel ergens een talent voor proeven moest hebben. In elk geval meer dan gemiddeld. Daarna ben ik een gastronomie-opleiding gaan volgen, want ik wilde ook weten hoe wijnen met gerechten gecombineerd moesten worden.’ Niet veel later werd Janna directeur van het Glerum Veilinghuis in Amsterdam, waar ze de grondlegger werd voor wijnveilingen.

Daarna ging ze schrijven voor diverse media, zoals artikelen in De Telegraaf, schreef ze haar wekelijkse columns in de Spits en Taste, schreef diverse edities van de “Wijngids voor het Diversiteit is een van Janna’s speerpunten in het Zakenleven” en haar laatste boek de leven. Diversiteit in mensen, levens, werelddelen “Wijngids (alleen) voor vrouwen”. en in druiven. Business Traveller sprak Janna Ondertussen is ze internationaal Rijpma over één van haar favoriete, maar oh zo jurylid, wijnconsulent en gastrodivers onderwerp: wijn. entertainer en zit ze nu aan tafel met Business Traveller.

WIJN IS FIJN JUNI 2019

businesstraveller.nl

INTERVIEW

VREEMDGAAN Wijnen en reizen dus. ‘Wijn heeft heel erg te maken met emoties. Als je op reis bent, kom je vaak in een andere sfeer, in een andere emotie en die aroma’s raak je kwijt zodra je weer thuis bent. De naakte werkelijkheid komt opeens naar voren.’ Ik bedoel het niet verkeerd, maar de meeste mensen hebben geen idee wat en waarnaar ze moeten proeven. Meestal is het koud, lekker fris, soms een beetje zurig of zoetig en dat is het.

Tijdens de door haar georganiseerde wijn event de Nacht van de Wijn in Utrecht (zie kader) probeert Janna mensen uit hun schulp te krijgen. ‘We zijn gewoontedieren, dat wat bevalt aan wijnen wordt telkens opnieuw gekozen. Maar hierdoor mis je soms het avontuur en dat is jammer. Als ik een wijnproeverij geef, dan worden ‘vreemde’ wijnen ook opeens lekker gevonden. Ik neem mensen graag aan de hand, er stimuleer ze graag om zelf ook eens iets anders te proberen. Het is maar een fles wijn. Het is mooi om vreemd te gaan; drink je altijd een chardonnay, neem nu eens een riesling of een verdejo. Bevalt het niet? Ga dan weer terug naar je oude wijn. Als je op reis bent, heb je vaak de kans om afwijkende wijnen te proeven.

Blijf dat in Nederland ook doen of laat je verrassen door de sommelier.

Wees niet teleurgesteld als de wijn die je in het buitenland hebt gedronken in Nederland niet precies hetzelfde smaakt. Vaak is de naam van de druif wel hetzelfde maar kan de kwaliteit heel anders zijn omdat de wijn in een ander land, streek of producent gemaakt is. Daar gaat het vaak mis.

Zelfs als het wel om dezelfde wijn gaat kan de ‘beleving’ mis gaan. Een chardonnay in het buitenland kost bijvoorbeeld € 5, maar diezelfde fles zal door de transport, accijns en een verdienmodel in Nederland zo’n € 10 moeten kosten. Je mag die prijzen dus niet met elkaar vergelijken.’

STIJLVOL Een chardonnay is niet altijd dezelfde chardonnay. ‘Het is een stijl; het karakter van de druif bevalt je of businesstraveller.nl

niet. Binnen één druivensoort zitten talloze verschillen, hoeveel zon de druif krijgt, of de productie groot of klein is, of de wijn houtopvoeding heeft gekregen, hoe de intensiteit van het druivensap is en natuurlijk op welke grondsoort en in welke omstandigheden de druif groeit.’

Janna vindt overigens dat mensen wat betreft wijn nooit een verkeerde keuze maken. ‘Wijn is er niet om angst in te boezemen maar om plezier te hebben en er van te genieten.

Maar wil je jezelf verrassen, meer smaak ontwikkelen, wil je een beetje meer respect krijgen voor wijnen die duurder zijn, dat zal je op avontuur moeten gaan. En avontuur is reizen…’

WIJNVOORRAAD Die heerlijke wijn die je op dat bijzondere plekje in het buitenland of tijdens het maken van een geweldige deal hebt gedronken, wil je vaak mee naar huis nemen. Dozen vol. ‘Niet doen’, zegt Janna. ‘Meestal beleef je die wijn thuis totaal anders, vanwege de sfeer of het perfecte moment van toen die de wijn niet meer ‘begeleid’. En dan zit je thuis met een wijnvoorraad waar je eigenlijk niet meer van geniet.’

OP REIS Janna reist veel naar wijngebieden over de hele wereld waar ze met open armen wordt ontvangen, maar ze benadrukt dat er in Nederland ook mooie wijnen worden gemaakt die een bezoek meer dan waard zijn. Reizen in je eigen land is erg leuk. En je zal meer respect krijgen voor dit soort producten.

Je krijgt weer sympathie voor het ambacht, want dat is wijn maken ontegenzeggelijk.’ Buiten ons eigen land vind je natuurlijk heel veel mooie wijngebieden. Janna laat weten van de ‘underdog’ te houden. ‘In Macedonië, Griekenland, Kroatië, Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Tsjechië vind je verrassende wijngebieden die al eeuwenlang bestaan. Het zijn landen die opkomen. De wijnen worden veelal gemaakt van lokale druiven, ze zijn nog niet zo bekend maar verdienen alle aandacht.’

WIJNGIDS (ALLEEN) VOOR VROUWEN ‘De gemiddelde vrouw heeft een betere neus, tong en gehemelte dan de man. Zonde dat we ons met zo’n oertalent als het om wijn gaat nog steeds vaak laten leiden door de man. Kiezen, kopen, schenken, proeven, we kunnen het heel goed zelf. Ter inspiratie, deze Wijngids (alleen) voor vrouwen, waarin mijn 101 favoriete wijnen staan beschreven. Bij elke fles een korte impressie, verhalen die je meenemen in de wereld achter het etiket. Daarnaast een zintuiglijke beschrijving

van de wijn en een paar eetsuggesties. Bij het drinken en genieten van wijn zijn onze ogen, neus en mond natuurlijk onmisbaar, maar het echte proeven doen we met ons verstand. De 101 tips en wijnweetjes in de gids zijn daarom extra handig om paraat te hebben.

Voor een optimale samenvloeiing van alle zintuigen mag ook het oor niet ontbreken als je van wijn geniet. Daarom bij elke wijn een suggestie voor een toepasselijk muzieknummer om naar te luisteren’, zegt Janna.

Het boek is voor €19,95 (inclusief verzendkosten) te bestellen door een email te sturen naar info@nomoh.nl.

JUNI 2019

JUNI 2019

businesstraveller.nl

CREDITS: GOOGLE MAPS

64

51

56

52 I GADGETS

Lekker leesvoer en mooie oortjes 56 I ZEILEN

Op luxe cruise...

62 I CLUB MED

62

Heerlijk naar Portugal businesstraveller.nl

JUNI 2019

LIFESTYLE

GANT: 70 JAAR PREPPINESS

Instap-Samsung

52

Samsung lanceert met de Galaxy M20 de ideale smartphone voor iedereen die op zoek is naar een goed toestel voor een bescheiden prijs. Met een krachtige 5.000 mAh-batterij en 6,3 inch FHD+ Infinity-V display is de Galaxy M20 geknipt voor het bekijken van content. Daarnaast maakt de Dual Camera scherpe en heldere foto’s en is ultragroothoek toegevoegd om vergezichten prachtig vast te leggen. De Samsung Galaxy M20 is vanaf deze week exclusief verkrijgbaar via Bol.com, de verkoopadviesprijs bedraagt €209.

Ook voor aankomende najaar/winter 2019 blijft GANT in de feeststemming en worden de preppy iconen, die het merk de afgelopen 70 jaar heeft geperfectioneerd, in het zonnetje gezet.

GANT voegt dit seizoen klassieke items samen met onmisbare nieuwe essentials, die de vervagende lijn tussen werkweek en weekend doen oplossen - en die de magie weergeeft die je krijgt als het stadse leven en de stijl van het platteland samenkomen. GANT heeft een collectie gecreëerd die de balans zoekt tussen business en vrije tijd en onderzoekt wat er gebeurt als de stad en het platteland samenkomen in een outfit – want net zoals in het dagelijkse leven versmelten deze werelden steeds meer. De tijden van pakken dragen naar je werk en casual bewaren voor het weekend zijn voorbij.

In plaats daarvan worden items gemixt en gematcht –

waardoor de kleding zich aanpast aan de gelegenheid in plaats van andersom – waardoor wat vrije tijds spirit de werkvloer betreedt. En zoals altijd benadert GANT dit project van balans met de kenmerkende preppiness dat het van oorsprong al had.

B&O in het roze Bang & Olufsen brengt de populaire klassiekers Beolit17, Beoplay H8i en Beoplay E8 2.0 met oplaadpad in een nieuwe roze tint. De reeks is zorgvuldig geselecteerd om de edelsteenachtige kwaliteiten van elk van de producten weer te geven en benadrukt het zorgvuldige vakmanschap dat inherent is aan de ontwerpen, en voegt een vleugje glamour toe aan deze meesterwerken van geluid. De Beolit17 is een draagbare Bluetooth-luidspreker die zorgt voor kracht, helderheid en stijl. Met authentiek en zeer

JUNI 2019

nauwkeurig Bang & Olufsen Signature Sound is de Beolit17 het enige muzieksysteem dat je in én buiten huis nodig hebt. De Beolit17 wordt geleverd met True 360-geluid, USB-C en tot 24 uur onafgebroken speeltijd. De Beoplay E8 2.0 is een draadloze oortelefoon met bijbehorende oplaadpad.

De Beoplay E8 2.0 heeft een

intuïtieve aanraakinterface die je controle geeft over muziek, oproepen en spraakopdrachten.

De Beoplay E8 2.0 is ontworpen om precies en comfortabel in je oor te passen en wordt geleverd in een premium, lederen oplaadpad, zodat je onderweg de oortelefoons draadloos kunt opladen. Met maximaal zestien uur speeltijd kun je de Beoplay E8 2.0 eenvoudig de hele dag

door gebruiken en met de transparantmodus kun je je met één snel gebaar afstemmen op je omgeving. De Beolit17 wordt verkocht voor €500, De Beoplay E8 2.0 voor €350. De gehele collectie is sinds 23 mei 2019 online verkrijgbaar in Bang & Olufsen-winkels en in geselecteerde winkels. Bezoek voor meer informatie www.bang-olufsen.com.

businesstraveller.nl

LIFESTYLE

Scherp van Panasonic Panasonic introduceert een nieuwe DSLM-camera, de LUMIX GX880. Naast een praktisch opklapbaar scherm aan de achterkant en de gebruikelijke krachtige mogelijkheden als het vastleggen van 4K video-opnames, biedt de nieuwe LUMIX GX880 geavanceerde functies. De 16,0-megapixel Digital Live MOS-sensor zonder low-pass filter en de Venus Engine zorgen samen voor scherpe beelden in hoge resolutie met fijne details en hoog contrast, indrukwekkende kleurweergave en een maximale gevoeligheid van ISO 25.600. Voor mensen die nog niet eerder

een digitale camera met verwisselbare lens hebben gebruikt, biedt de LUMIX GX880 verschillende ondersteunende opnamefuncties. De slanke, stijlvolle LUMIX GX880 is verkrijgbaar in de kleuren zwart en zilver en heeft het uiterlijk van een traditionele camera.

De LUMIX GX880 biedt verbindingsmogelijkheden via Wi-Fi, zodat gebruikers verschillende opnamemogelijkheden

Ver(p)licht leesvoer voor hoog in de lucht We weten alles van zakenreizen, maar uiteraard hebben de journalisten, columnisten en medewerkers van Business Traveller nog veel meer expertises. Medewerkster Katja Kreukels - het coverartikel over Tony Chocolony is van haar hand - mag met recht trots zijn op haar eerste boek.

‘Mijn vader was priester’. In Mijn vader was priester gaat Katja Kreukels op zoek naar het priesterverleden van haar vader. Ze reist terug naar de tijd toen 95 procent van de Limburgse bevolking katholiek was en vertelt het verhaal van de oudste zoon die in het klooster treedt om de familie-eer hoog te houden. Een wereld van rozenhoedjes, priesterspeelgoed, heiligenverering en wonderen.

Een bevoogdende wereld die langzaam afbrokkelt.

Ze trekt langs kloosters en kerken, gaat op bezoek bij de laatste paters, vliegt met haar vader naar IJsland, waar hij missionaris was, en verzamelt de brokstukken van de oude zuil. Katja Kreukels – Mijn vader was priester, circa 240 bladzijden/ISBN 978 90 214 1685 4/€ 21,99

businesstraveller.nl

hebben en beelden altijd en overal heel eenvoudig kunnen delen. Prijs rond €450.

Zomerse cocktails met een vleug Japan Japan is hot. Cocktails zijn dat al tijden. Een en een is twee hebben ze bij Rutte gedacht. Maar dat niet alleen: de trends van vers en lagere alcoholpercentages komen samen in verrassende zomerse highballs, samengesteld door Laura Schacht.

We delen ze graag met u. Proost!

Recept: Turmeric Smash Kurkuma dé supergenezer, bekend om zijn krachtige ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen.

60 ml Rutte Celery Gin 30 ml vers citroensap 20 ml siroop 1 cm verse kurkuma/kurkumawortel. Meng de kurkuma in een shaker met de overige ingrediënten.

Shake goed met ijs en zeef de drank in een glas met een groot, helder

ijsblok. Garneer met eetbare kruiden zoals munt of tuinkers.

Recept: Green Devil Match. In deze cocktail geeft de matcha een subtiele smakelijke noot aan de drank, evenals zijn gloeiende groene kleur.

50 ml Rutte Dry Gin Scheutje verse limoen (ongeveer ¼ van een limoen geperst in het glas) Matcha Tonic of matcha Limonade (Alternatieve manier: matcha-thee bereiden, citroensap, suiker en water toevoegen) Vul een longdrinkglas met ijsblokjes, voeg Rutte Dry Gin en verse limoen toe. Top af met matcha tonic of limonade. Garneer met munt en of citroengras.

JUNI 2019

53

ADVERTORIAL

7 redenen waarom de Dominicaanse Republiek een van de meest geliefde bestemmingen is voor een gecombineerde zakelijke- en privéreis.

54

DE BESTE BLEISURETRIP

Ontdekt door Christopher Columbus in 1492, kent het land een fascinerende geschiedenis maar opwindende culturele ervaringen zoals muziek, kunst, festivals en unieke gastronomie.

De koloniale stad Santo Domingo, op de UNESCOwerelderfgoedlijst, was de thuisbasis van de eerste Europese nederzetting in Amerika. Gebouwd door Bartholomew en Diego Columbus, kunt u nog steeds de eerste kathedraal, ziekenhuis, universiteit, klooster en straat zien. Als u op zoek bent naar een locatie die uniek is om een evenement te houden, kunt u uit vele musea, overheidsgebouwen en culturele centra kiezen.

PARADIJS BINNEN HANDBEREIK Reizen naar de Dominicaanse Republiek is gemakkelijk, het weer is het hele jaar door uitstekend en het biedt een breed scala aan uitstekende accommodaties en oprechte gastvrijheid. Er zijn acht internationale luchthavens: Santo Domingo (SDQ, JBQ), Punta Cana (PUJ), Puerto Plata (POP), La Romana (LRM), Santiago (STI), Samaná (AZS), Barahona (BRX), wat betekent dat de transfertijden kort zijn.

Een hartelijk welkom Als u op zoek bent naar een bestemming die het hele jaar door geweldig weer heeft, stelt de Dominicaanse Republiek u niet teleur. Met gemiddelde temperaturen die 's middags 30 graden Celsius bereiken, is zonneschijn vrijwel gegarandeerd.

GROTE KEUZEVRIJHEID Als u een vakantie plant of een evenement organiseert, vindt u een grote verscheidenheid aan locaties. Kleine boetiekhotels en grotere congrescentra aan het strand of in de stad bieden een wijd scala aan faciliteiten voor elk budget. De wegen zijn goed, dus waarom niet de weg op, en haal het beste uit uw verblijf.

WERK-LEVEN BALANS Op weg naar de Dominicaanse Republiek voor een vergadering of conferentie? Er is genoeg te doen zodra het werk is voltooid met een groot aantal attracties: geniet van de stranden, golf, cultuur en eco-avonturen.

JUNI 2019

U zult in de verleiding komen om uw verblijf te verlengen en aangezien de Dominicanen warm en vriendelijk zijn, bent u verzekerd van een levendig welkom.

LEKKER SHOPPEN Je vindt een breed scala aan winkels en een aantal grote winkelcentra die kunnen wedijveren met een grote Amerikaanse stad: kijk eens naar Bella Vista Mall en Acrópolis, Blue Mall, Galería 360, Plaza Central en Sambil in het centraal gelegen winkelgebied van de stad .

Als u op zoek bent naar unieke souvenirs en lokale items, kunt u ook merkkleding kopen, waaronder guayaberas, originele kunst, koffie, chocoladesnoepjes, Dominicaanse snoepjes, macadamianoten, leren handtassen en riemen, amber- en larimar-sieraden, gezichtsloze poppen, bier, rum en sigaren. Fabrieksrondleidingen zijn ook een fascinerend bezoek.

LOKAAL ETEN Lunch (die wordt geserveerd van 12.00 tot 15.00 uur) is de grote maaltijd van de dag, met veel restaurants in steden en dorpen die een 'executive lunch' of 'dagmaaltijd'-deals aanbieden. Dominicanen zijn trouw aan de zogenaamde "Dominicaanse vlag:" gestoofd of gebakken vlees met rijst en bonen en beignets, maar je vindt er ook fusiongerechten met een lokale twist. Spoel uw maaltijd weg met een gekoeld Presidente-bier, perfect met Dominicaanse gerechten.

businesstraveller.nl

zijn prachtige huizen in Victoriaanse stijl dateren uit de 19e eeuw. Als je nu eens een teambuildingoefening met een verschil wilt, bezoek dan de 27 Watervallen van Damajagua of probeer speleologie of ziplining.

6 TOPKEUZES OM DE DIVERSITEIT VAN DE DOMINICAANSE REPUBLIEK TE BEGRIJPEN. Voor grote evenementen blijft de beste keuze Punta Cana, als thuisbasis van het grootste aantal all-inclusive hotels aan het strand, evenals de grootste ruimte aan congrescentra.

Punta Cana is een van de best verbonden bestemmingen in het Caribisch gebied, gemakkelijk toegankelijk voor bezoekers. Het heeft prachtige stranden, luxe hotels, romantische omgevingen en 10 geweldige golfbanen. De oostkust van het strand heeft ongeveer 50.000 hotelkamers, dus reserveer je plek, organiseer je evenement en ontspan daarna en geniet van de ritmes van merengue en bachata.

Santo Domingo, de hoofdstad van het land, is de perfecte uitvalsbasis voor cultuur, geschiedenis en het nachtleven. De hoofdstad is de meest levendige van het Caribisch gebied, met een rijke verscheidenheid aan locaties, een goedgevulde kalender met culturele evenementen en een bruisend nachtleven. Huur een museum, bioscoop of auditorium om uw evenement nog specialer te maken.

Puerto Plata is een uitstekende keuze voor middelgrote bijeenkomsten, aangevuld met teambuilding activiteiten vol adrénaline en avontuur.

Puerto Plata is een bestemming voor sportevenementen van wereldklasse, bekend om kiteboard-, windsurf- en surfwedstrijden op Cabarete Beach.

Het is genesteld tussen de Atlantische Oceaan en majestueuze bergen en businesstraveller.nl

In het oosten trekken La Romana's luxe accommodatie en golfactiviteiten in combinatie met prachtige stranden en een nationaal park doorgaans kleine tot middelgrote evenementen aan.

Dit gebied staat bekend om zijn uitgestrekte suikerrietvelden en golfbanen. Planners kunnen u helpen met teambuildingactiviteiten zoals golf- en vistoernooien, ‘survival’-activiteiten, het bouwen van een zandkasteel, Olympische Spelen op het strand of zelfs een speurtocht op het eiland Saona. De internationale luchthaven van La Romana, ook bekend als de Casa de Campo International Airport, ligt dicht bij de resorts, dus verwacht een snelle transfer.

In het noorden zijn de boetiekhotels van Samaná en de oase van afgelegen stranden en bergen, samen met enkele van de beste wildlife-observaties in de Dominicaanse Republiek, dé plek voor kleine groepen.

Als je van de natuur en een rijke mix van culturen houdt, is Samaná een uitstekende keuze. Met uitzondering van de all-inclusive Bahía Príncipe Portillo en Casa Marina Grand Paradise, vind je in Samaná bovenal kleine hotels.

Barahona De hotels zijn klein en intiem en het gebied biedt adembenemende landschappen, biodiversiteit, bossen, vogelspotten en surfstranden. Drie flinke meren en lagunes, Enriquillo, Cabral en Oviedo, bieden uitzonderlijke ervaringen met prachtige natuur, inclusief de kans op het spotten van een krokodil en het zien van flamingo's in volle vlucht.

Ervaren en meertalige meetingplanners en verkoopteams, verspreid over de belangrijkste bestemmingen van de DR, zullen uw reis tot een succès maken. Omdat het combineren van werk en leisure deel uitmaakt van onze Dominicaanse cultuur, hoef je alleen maar een van de magische regio’s van ons land te kiezen.

JUNI 2019

55

LIFESTYLE CRUISEN

56

JUNI 2019

businesstraveller.nl

TEKST

MET DE WIND IN DE ZEILEN Is het cruisen? Is het zeilen?

Het is beste van beiden! Op een bijzondere reis vol luxe door het Caribisch gebied.

All aboard!

D

e Clipper-zeilschepen’ zijn een bekend gezicht in Europa, Azië en het Caribisch gebied. Wij kiezen voor het laatste, een prachtige route langs bijzondere eilanden. En hoewel de eilanden veel van elkaar verschillen, is een aantal elementen overal hetzelfde: heerlijk weer, prachtige stranden en gastvrije, relaxte locals. De cruises van Star Clippers zijn echter wel uniek: geen oversized cruiseliners - ook leuk maar gewoon heel wat anders - maar luxe tall ship zeilschepen voor een select gezelschap.

Vanaf Londen vlieg je met British Airways comfortabel in ongeveer negen uur naar Bridgetown, de hoofdstad van Barbados. Het is donker als we landen, maar de temperatuur ligt nog steeds rond de 25 graden. Ideaal. ’s Ochtends blijkt dat we zijn aangekomen op een bounty eiland: witter dan hier gaat het strand met palmbomen niet worden en de eindeloze zee is diepblauw. Barbados is een beetje het Curaçao van de UK: populair, goed uitgerust voor toerisme en relatief moderne faciliteiten.

Een heerlijk vakantieoord. Maar dan op zijn Engels: er lopen op de Engelse oud-kolonie zo ongeveer meer Britten rond dan locals en dat is ook terug te zien in de pubs met

businesstraveller.nl

TIJN KRAMER

cricket, rugby en Premier League op grote schermen.

Logischerwijs is er dus ook geen sprake van een taalbarrière. Probeer zeker wat tijd op het eiland door te brengen: de sfeer en het eten zijn goed, de natuur is tropisch mooi en highlights als Harrison’s Cave en ’s werelds oudste rumfabriek Mount Gay zijn de moeite meer dan waard. En uiteraard een Banks biertje aan een van de mooie stranden.

AAN BOORD VAN ROYAL CLIPPER

Maar hoe leuk ook, daar zijn we hier niet voor. All aboard!

De Royal Clipper is de grootste van de drie tall ship zeilschepen in de vloot van het Zweedse Star Clippers, en bijna niet anders te omschrijven dan een indrukwekkend groot zeilschip. En een bijzonderheid. In de cruisehaven van Barbados liggen de ‘grote jongens’ van de rederijen maar ieders oog valt op dit bijzondere schip… Door de vijf hoge masten (met 42 zeilen) en het smalle dek zou je echter bijna vergeten dat het een luxe cruiseschip betreft.

Tot het moment dat het boarden start. De klassieke houten en koperen elementen en de rode fluwelen aankleding doen denken aan het interieur van passagiersschepen in de stijl van de Titanic. Het schip is slechts 135m lang en 16,5m breed (ter vergelijking: Royal Caribbean’s Oasis of the Seas is 360m lang en 60,5m breed) en biedt ruimte aan ongeveer 230 passagiers (exclusief 106 bemanningsleden).

Dit is in cruisetermen zeer bescheiden en dat geeft een heel exclusieve dynamiek.

Het is zoals gezegd geen cruiseschip met toeters en bellen. Geen Hollywoodshows, een enkel restaurant, geen casino, geen liften. Wel is er soortgelijke luxe en service. De opmerkelijk ruime hutten zijn over drie verdiepingen (en klassen) verdeeld. Deze zijn ruim en allemaal voorzien van eigen badkamer. Omdat het toch echt een zeilschip betreft, is het af te raden waardevolle spullen los op het bureau neer te zetten. Met name tijdens de vaart op de Atlantische oceaan van Barbados naar eerste stop St Lucia is er sprake van een fikse deining. Vanaf het moment dat het schip de Caribische Zee aandoet, gaat het er rustiger aan toe maar duidelijk is wel: dit is daadwerkelijk een echt zeilschip en enige mate van zeebenen is noodzakelijk. De passagiers - gemixt in leeftijd en origine - lijken het alleen maar leuk te vinden. Dit is voor de liefhebbers.

CONQUEST OF PARADISE

Wanneer het schip iedere avond klaar is om de zee op te gaan, start standaard de ceremonie waarbij de zeilen omhooggaan. Dit gebeurt onder begeleiding van Vangelis’ Conquest of Paradise en op de eerste avond aan boord wordt er champagne geserveerd om te proosten op wat komen gaat. Geniet vanaf een van de ligbedden van de lichtshow op de zeilen en bereid je voor op een cruise als geen andere.

JUNI 2019

57

LIFESTYLE CRUISEN

De wijnkaart is zonder meer indrukwekkend, met toprosé van Domaine Ott

→

58

Dagelijks is er keuze uit meerdere excursies op het eiland waar het schip die dag voor anker ligt. Ook aan boord zelf is overdag genoeg te doen om het schip echt te leren kennen. De brug is altijd open, dus loop vooral even naar binnen om met de kapitein te praten over de te varen koers. Het schip biedt drie kleine zwembaden en wanneer het ligt verankerd, gaat de achterkant omlaag om vanuit het schip te kunnen zwemmen of te kajakken. Er is de mogelijkheid om in de masten te klimmen en aan de voorkant van het schip hangen netten waar je heerlijk in kunt liggen. Ook wanneer het schip onderweg is: haal je zakken leeg en ga lekker liggen, terwijl het schip door de golven schiet kijk je naar dolfijnen en schildpadden onder je, de eilanden om je heen en de bolle zeilen boven je. Dit is een niet te missen hoogtepunt wat op bijna geen enkele andere cruise mogelijk is. Conquest of Paradise indeed!

AVONDEN AAN BOORD

Er worden elke dag tijdens happy hour (van 17.00 tot 18.00) snacks geserveerd voor de gasten. Een uitstekende thuiskomer na een dag eiland verkennen of een van de excursies. Taco’s, kipspiesjes, broodjes, vers fruit… bestel er een drankje bij en bespreek in alle rust de dag voordat om 19.30 het diner start. Het diner bestaat uit drie keuzes die elke avond verschillen: vlees, vis of pasta/Aziatisch. Enkele culinaire klassiekers komen in de week langs: van Tournedos Rossini tot aan Surf & Turf met verse kreeft.

De wijnkaart is bijzonder indrukwekkend en - zeker voor een cruise - echt zeer aangenaam geprijsd. Een Barolo 2014 van Prunotto voor 48 euro, een goede Brunello voor 43, toprosé van Domaine Ott voor 25 euro, Het is verbazingwekkend scherp geprijsd. Als de fles niet op gaat, wordt deze voor je bewaard tot het volgende diner. Liever nog een glas aan dek of in de hut? Ook de barprijzen zijn goed: 3,80 euro voor een biertje, 5,50 euro voor een goede cocktail. Als de rekening komt na een weekje lekker

JUNI 2019

BOVEN: Idylissche uitzichten RECHTS: Volop sfeer

borrelen, kan dat fors verschillen in vergelijking met andere rederijen. Hulde! Hoewel er geen grote shows zijn zijn er wel thema-avonden, denk hierbij aan steeldrumbands, Pirate Night of een talentenshow waar de crew aan deelneemt. Maar je kunt ook een boek gaan lezen in de bibliotheek of simpelweg naar de zee kijken vanaf een van de ligstoelen. Easy does it.

EILANDHOPPEN IN DE WEST INDIES

De West Indies en de Windward Islands zijn qua naam minder bekend in Nederland dan bijvoorbeeld de ABC-eilanden. Maar wanneer je vertelt dat hier de filmreeks Pirates of the Caribbean is opgenomen, heeft iedereen daar een beeld bij. Dat komt grotendeels door Dominica, een vulkanisch eiland met een prachtig tropisch binnenland. Dominica heeft er in 2017 flink van langs gekregen van orkaan Maria, met hulp van de omringende eilanden is de wederopbouw nog steeds gaande. Toch hangt er een aangename, relaxte sfeer op het eiland, zoals eerder al op St Lucia. Maar het siert de mentaliteit van het eiland: ondanks alle tegenslag blijft iedereen positief en kijkt weer vooruit. Een van de hoogtepunten is de Indian River, een rustgevend stille rivier door een groen junglegebied. Wij raden een privébootje met eigen gids aan. Meer ruimte in de sloep, interessante verhalen over businesstraveller.nl

LIFESTYLE CRUISEN

wat we zien en bovenal die heerlijk ongedwongen Caraïbische vibe. Het historische fort dat over de baai uitkijkt, doet momenteel dienst als hostel en vergadergelegenheid. Alleen al wegens het uitzicht een aanrader. Voor wat actie rijden we de volgende dag op Antigua het eiland over om op een privéstrand de jetski te pakken. Dit eiland in de Caribbean zijn de houten huizen in felle kleuren geschilderd. Tijd om twee uur gas te geven op de golven met een beach break voor een drankje en even zwemmen. Neem absoluut een eigen jetski in plaats van er eentje te delen met z’n tweeën! De tour gaat langs grotten, afgelegen stranden en gezonken scheepswrakken.

Een absoluut hoogtepunt van de cruise. Per taxi gaan we terug naar de jachthaven voor een lokaal biertje en met de tender zijn we precies op tijd voor happy hour (en vooral snacks). Life is good.

CLIPPER

Het is intiem genieten op het schip. Vanwege de omvang zie je al vaak bekende gezichten en dat resulteert al snel in een gezellig praatje. Het hoeft niet, maar als je tijdelijke vrienden wil maken is dat snel gedaan. Het schip is zeker ook kindvriendelijk maar wees er wel van bewust dat het niet aan kidsclubs doet en er ook geen glijbanen zijn. Maar wel zijn er tal van leuke excursies en wordt er ook wat betreft eten aan de kleineren gedacht. En uiteraard past het schip een feestelijke aangelegenheid: van honeymooners tot gouden bruiloften uiteraard. Je kunt zelfs met je hele bedrijf een heel schip afhuren als je wat te vieren of bespreken hebt. (Info? U kunt over alle soorten reizen contact opnemen met info.monaco@starclippers.com of www.starclippers.com).

OOK FIJN

Het schip biedt een heel groot voordeel. Vanwege de omvang hoeft de Royal Clipper niet standaard in een businesstraveller.nl

BOVEN: Dominica

cruiseterminal aan te meren tussen de veel omvangrijkere cruiseliners. Hierdoor gaat het anker vaak in de baai omlaag, en vertrekken gasten per zogeheten tenderboot naar het eiland. Daar heb je de keuze uit goed betaalbare excursies of gewoon lekker strandtijd. Vanaf de eilanden levert dit fantastische plaatjes op: een tropische cocktail op het strand met een ‘piratenschip’ op de achtergrond.

Het is wel aan te raden om even met de tender naar de cruiseterminal op St Kitts te gaan: dit is een dutyfree paradijs dat je op de overige eilanden niet nog een keer tegenkomt. Doe wat boodschappen, pak de tender terug naar het schip en vertrek later naar het strand voor een welverdiend lokaal biertje met een portie chicken tenders.

De weeromstandigheden zijn perfect op de kleurrijke eilanden. Het is rond de dertig graden, maar door de zeewind niet te warm. Natuurlijk valt er zo nu en dan een bui, maar ook bij regen blijft het lekker warm. Het verschil in sfeer is op de Britse en Franse eilanden enorm.

Waar iedereen zich toch wel kan redden in het Engels, gaat het er op Guadeloupe en Martinique uitsluitend in het Frans aan toe. De lunches en wijnkaarten zijn hier door de Franse invloed meer dan uitstekend. Het aanbod in de supermarkten is exact hetzelfde als in Frankrijk en je betaalt hier met euro’s voor je Orangina. Dat maakt het bijzonder, iedere dag een andere sfeer.

Er zijn opmerkelijk veel repeat customers op de Clipper.

We snappen wel. Het is intiem, vriendelijk, luxe en bovenal is daar het echte ‘zeegevoel.’ Niet alleen voel je de deining een beetje (we slapen er alleen maar beter door!) maar ook is er steeds uitzicht op de zee. Je bent echt aan het varen.

Dat maakt het uniek. En dat alles op een indrukwekkend zeilschip. Een luxe vakantie die naar meer smaakt. Onze zeebenen zijn geboren.

JUNI 2019

59

Optimaliseer je reisbeleid met AirPlus Betere kostenbeheersing op basis van meer data Hogere productiviteit door efficiĂŤnte processen Verhoog werknemerstevredenheid met centrale betaling Borg compliance door betere monitoring uitgaven

Interesse? Ga naar www.airplus.com Of bel ons: +31 (0)20 79 523 00 60

JUNI 2019

businesstraveller.nl

COLUMN

H. KERSTEN VAKANTIE

Die staat voor velen weer voor de deur.

Er zijn nog immer veel werknemers die een auto ter beschikking hebben gekregen van hun werkgever, zoals bijvoorbeeld de DGA (directeur groot aandeelhouder) van zijn eigen B.V. Die hebben vaak een bloedhekel aan het betalen van belasting over het privé gebruik auto, op grond van ‘de bijtelling’.

Een escape is uiteraard het bijhouden van een kilometer administratie waaruit blijkt dat er per jaar minder dan 500 kilometer privé wordt gereden met de auto. Daarbij moet er rekening mee worden gehouden dat wanneer de auto gedurende een kortere periode per jaar ter beschikking staat de 500 kilometer naar rato wordt verminderd.

Dat is een prima regeling, want de privé kilometers kunnen we rustig rijden in de auto van de partner of een tweede auto die aanwezig is.

Hoewel, daarmee op vakantie gaan is niet ideaal.

Het comfort, de ruimte en het aanzien zijn te prevaleren in de ‘auto van de zaak’ buiten die andere. Dus er wordt een escape bedacht. Je spreekt met de werkgever af dat de auto voor de vakantie wordt gehuurd. Je bent een maand weg, rijdt 4.000 km en betaalt een marktconforme huur. De auto wordt dan niet ter beschikking gesteld, omdat die immers verhuurd is. Dus geen bijtelling. En, de huur is veel lager dan de te betalen belasting. De huurkosten betaalt een DGA overigens ook nog aan ‘zichzelf ’.

Jammer dan, het Gerechtshof heeft bepaald dat overeengekomen kortstondige verhuur de terbeschikkingstelling niet doorbreekt. En dus tellen de vakantiekilometers als privé kilometers.

Ergo: je betaalt gewoon belasting over het gehele jaar over het privé gebruik auto. Dan wordt de vakantie wel erg duur: en autohuur en bijtelling!

Nu is er toch al het plan de auto in te ruilen en na de vakantie in de nieuwe stappen komt erg goed uit. Lekker nog in juni toeren door Europe en dan op 1 juli weer in een nieuwe met uiteraard een kilometer administratie waaruit blijkt dat er minder dan 250 kilometer privé in dat halfjaar wordt gereden. Dan heb je maar de bijtelling over een half jaar en hoef je geen auto te huren wanneer je zeker niet met “die andere” op vakantie wil c.q. kan. En: je hebt de geborgenheid van je eigen auto.

Goed bedacht, maar dit werkt niet. De privé kilometers dienen op jaarbasis beneden de 500 te blijven; er kan niet per auto worden toegerekend.

Ook nu weer een duurdere vakantie: 6 maanden meer bijtelling dan verwacht.

Wanneer de vakantie de bottleneck is met betrekking tot de 500 kilometer: huur een auto; u slaapt immers ook niet in uw eigen bed. En: op de eindbestemming een serieuze zakelijke afspraak plannen helpt ook niet. Het hoofddoel bepaalt de categorie zakelijke of privé kilometers.

Ik wens u allen toch een hele fijne vakantie.

J A N U A R I / F E B R UJ UA NR I 2 0 1 9

61

ALGARVE

LA CONVIVIALITÉ

TEKST SOFIE SMETS

62

C

lub Mediterranee werd in 1950 opgericht, met een uniek concept: alles inbegrepen, alle verplichtingen wegnemen en ‘een plek om gewoon gelukkig te zijn’, aldus Blitz toentertijd: ‘Het doel van het leven is gelukkig zijn. De plaats om gelukkig te zijn is hier.

Het moment om gelukkig te zijn is nu.’ Een uitspraak waar behoefte aan was in de naoorlogse wereld.

Want de Tweede Wereldoorlog lag vers in het geheugen. Het werd eindelijk tijd voor vrijheid en een saamhorigheidsgevoel. De accommodaties waren toen nog niet luxe, het waren zelfs primitieve hutten… Maar het werkte. In de hoogtijdagen waren er wereldwijd 130 dorpen, en zelfs twee cruiseschepen, oplopend van twee tot vijf sterren

JUNI 2019

(bij Club Med worden de sterren drietanden genoemd).

Maar het concept kreeg concurrentie. In de beginjaren van het millennium zag het er somber uit voor de Franse keten. Het beursgenoteerde bedrijf, dat ooit begon als een laagdrempelige plek om de gasten ‘gewoon gelukkig’ te maken - die gasten worden trouwens gentils membres genoemd - kreeg ook last van andere aanbieders die het succesvolle concept ontdekten. Het sluiten van een aantal resorts volgde.

Een deel sloot niet meer aan bij de wensen van de klant en de richting die Club Med inmiddels was ingeslagen met de herpositionering richting de bovenkant van de markt. In 2005 richtte het concern zich op het luxe toerisme om de wereldwijde specialist te worden van ‘exclusieve, gezellige en

Club Med: de bedenker van all inclusive, een compleet nieuw concept begin jaren vijftig. Onder het motto van ‘vrijheid, blijheid’, werd het eerste clubdorp geopend in Alcudia, Mallorca, door Gerard Blitz en Gilbert Trigano. Een plek waar het om geluk draait.

LINKS: Eric Georges, General Manager Club Med Benelux.

multiculturele all inclusive vakanties’.

Club Med transformeerde van hippieachtige clubdorpen, tot een exclusieve luxe-resort aanbieder. Maar de cultuur bleef altijd hetzelfde…

CULTURELE WAARDEN Op uitnodiging van Club Med bezocht Business Traveller het gerenoveerde Club Med Da Balaia in de Portugese Algarve.

Tijdens deze week vinden de Amazing Weeks plaats, waar je ‘experts, topatleten en artiesten’ kunt ontmoeten, en je ‘verborgen talenten kunt ontdekken’. Het thema in Albufeira deze week is sport, in samenwerking met Lacoste. We kijken ook vooral niet raar op als er tennisleraren rondlopen, die ooit een hoge positie hadden op de wereldranglijst.

We spreken met Eric Georges, General Manager Club Med Benelux.

Op de vraag of ze iets te vieren hebben, antwoord hij: ‘We vieren niets. Het is gewoon een plezier om samen te zijn, dat is het motto van de Club.’

En dat merken wij ook in Da Balaia. Het resort is nu al een paar keer gerenoveerd. Het laatste gedeelte is net afgerond. De gasten, vaak ook meerdere gezinnen bij elkaar, zitten bij het ontbijt in actieve kleding. Er worden al diepe gesprekken gevoerd, meestal in tenniskleding - als het dus even kan in Lacoste-variant.

Want sinds twee jaar werkt Club Med met het Franse kledingbedrijf samen. De bedrijven hebben onder businesstraveller.nl

ALGARVE

WORDS NAT BARNE S

meer gezamenlijk een kledinglijn ontworpen.

‘We hebben partners in alles.

Lacoste traint onze tennisleraren bijvoorbeeld. De school van chefkok Paul Bocuse traint onze chefs, golfspecialisten leren ons de nieuwe technieken… Wij willen bijblijven en dat doen we met de grootsten. Club Med is niet voor niets de grootste sportschool ter wereld.

Maar met deze weken willen we ook onze cultuur naar voren brengen, juist in het laagseizoen. Het is een mooie gelegenheid om ook nieuwe gasten aan te trekken. Hiermee is een nieuwe traditie geboren. Niet alleen op het gebied van sport. Ook laten we de gasten kennis maken met fotografie, met muziek en met wellness.’

WAT IS JULLIE CULTUUR DAN? ‘Veel mensen kennen Club Med als een all inclusive formule. Dit is Club Med, wij bieden ultieme gemaksvakanties. Maar we begrijpen dat nieuwe gasten behoefte hebben aan meer uitleg. Bij ons gaan de services en voorzieningen veel verder dan alleen het resort. Zo vinden wij het ook heel belangrijk om de lokale cultuur en omgeving te ontdekken.’ businesstraveller.nl

ZIJN DE NEDERLANDERS WEL GESCHIKT VOOR CLUB MED? ‘Nederland heeft 17 miljoen inwoners. Ik zoek geen miljoenen klanten. Maar van 7.000 naar 10.000 klanten gaan, lijkt me toch zeker mogelijk. Die moeten we zeker kunnen vinden met alle nieuwe bestemmingen wij gaan openen. Vroeger bestond Club Med uit huttendorpen, nu bieden we uitsluitend nog vier- en vijf tridents (drietanden, red.), die volledig aansluiten bij de wensen en behoeften van de reizigers van vandaag.’

HOE GAAT HET MET DE NEDERLANDSE MARKT? ‘De Nederlandse markt is voor Club Med wereldwijd geen grote markt.

Maar het is belangrijk om te weten dat de bezoekers van onze resorts uit alle windstreken komen, dus ook uit Nederland. We hebben dus niet uitsluitend Franstalige gasten. Zij vormen slechts dertig procent van onze gasten. Het is belangrijk dat we deze culturele waarden hebben en blijven behouden. De Nederlandse markt verstevigt zich nu wel een beetje, naar ongeveer zevenduizend gasten per jaar.’

Inmiddels telt Club Med wereldwijd 70 resorts. 80 procent van de parken beschikt over vier- of vijf tridents (drietanden). Club Med opent en renoveert per jaar twee tot vijf nieuwe resorts. De komende jaren openen bijvoorbeeld de volgende resorts hun deuren: - Club Med Michès Playa Esmeralda, Dominicaanse Republiek - Club Med Magna Marbella, Spanje - Club Med Seychellen, Lombok, Québec - Club Med Alpe d’Huez, (volledige renovatie).

O K T OJ BU ENRI 2 0 1 89

63

HORLOGES

TIJD VOOR HAAR

S

oms lijkt het alsof de horlogewereld al zijn tijd besteedt aan het praten over mannenhorloges, maar de waarheid is dat er nooit een betere keuze is geweest voor dameshorloges op de markt. De verhoudingen van het afgelopen decennium zijn aanzienlijk verschoven, met als resultaat dat horloges gericht op vrouwen niet langer beperkt zijn tot kleinere, rosé horloges ten opzichte van de versies die op de markt worden gebracht voor mannen. Fabrikanten zijn zich ervan bewust dat vrouwen zich net zoveel bekommeren om wat hun horloge beweegt als wat het siert, en hebben geïnvesteerd in de mechanische kant maar ook in hun inspanningen op het gebied van design vernieuwd. Hier zijn daarom vijf van de meest opmerkelijke dameshorloges tot nu toe dit jaar uitgebracht.

64

PATEK PHILIPPE TWENTY-4

Patek Philippe nam eind vorig jaar te laat deel aan de algemene reisrichting toen hij eindelijk zijn Twenty4-assortiment - de primaire collectie exclusief voor vrouwen - uitrustte met een mechanische beweging, dezelfde automaat met datum te vinden in een eenvoudige Calatrava, Nautilus of Aquanaut. Tegelijkertijd, en dankzij de beperkingen van het gebruik van een cirkelvormig kaliber, heeft Patek het eerder rechthoekige horloge opnieuw ontworpen in een ronde kast en een geïntegreerd armbandontwerp dat zich op natuurlijke wijze leent voor een reeks opties voor het instellen van edelstenen. Met een diameter van 36 mm en een behuizing van roestvrijstaal of roségoud, omvatten de wijzerplaten van het nieuwe gamma de gebruikelijke reeks blauw, zwart en bruin, evenals een getextureerd gebroken wit materiaal dat doet denken aan ‘wilde shantungzijde’. patek.com JUNI 2019

CARTIER BAIGNOIRE ALLONGEE

Er is onbetwistbaar geen grotere of creatievere naam in vrouwenhorloges dan Cartier. De toewijding aan opvallende vormen en inventieve decoratieve technieken worden perfect getoond in de nieuwe Baignoire Allongée.

Vernoemd naar het Franse woord voor ‘badkuip’, werd de swooping ovale vorm voor het eerst gemaakt in de late jaren 1950 en is opnieuw bedacht met een aantal decoratieve case-afwerkingen.

Velen zullen aangetrokken worden tot de gem-set-versies, die zwarte spinellen, gele saffieren en diamanten combineren met geel goud, of toermalijnen, smaragden en diamanten in witgoud. Maar het model dat de grootste uitspraak doet is verstoken van juwelen, met een punky reeks geometrische spikes die de behuizing bedekken, in groot contrast met de verfijnde wijzerplaat.

Het wordt aangedreven door Cartier's interne handgewonden MC-beweging uit 1917. cartier.co.uk businesstraveller.nl

TEKST CHRIS HALL

MB&F LM FLYING T SFr

Onafhankelijk powerhouse, samenwerkend merk MB & F (het staat voor Max Busser en Friends, en vertegenwoordigt een who's who van zowat iedereen in high-end horlogemakers) had al een fatsoenlijk percentage aan vrouwen onder haar klanten, maar dit jaar wordt de lancering van haar eerste opzettelijk vrouwelijke model, de LM Flying T, geïntroduceerd. De reeks ‘legacy-machines’ is bedoeld om te interpreteren wat de peetvaders van de horlogerie zouden maken als ze vandaag zouden leven, vandaar het uiterlijk van een zeer klassieke gelakte wijzerplaat, hier gekanteld onder een hoek van 50 graden naar de drager (een knipoog naar de traditioneel discrete aard van dameshorloges). Het horloge is verkrijgbaar met een ring van briljant geslepen diamanten rond de rand, briljant geslepen diamanten aan de wijzerplaat of baguette geslepen diamanten op de kast en wijzerplaat. mbandf.com

CHANEL BOYFRIEND TWEED LIMITED EDITION De Chanel Boyfriend, die voor het eerst werd gelanceerd in 2015, gaf zijn eerste horlogeontwerp - de première - een mannelijke inslag, in een beweging die overeenkomt met de gewoonte van Gabrielle Chanel om mannenkleding te lenen voor haar kledingontwerpen. Dit jaar is Chanel vertakt van zijn typisch ingetogen kleurenpalet (monochroom met toegevoegd goud) om een reeks limited edition Boyfriend-stukken te produceren die eerbewijzen aan het klassieke tweed van het huis. Met de handgeschilderde geëmailleerde wijzerplaten van de meester-craftswoman Anita Porchet brengen de stof naar leven; eronder zijn handgewikkelde mechanische bewegingen. De horloges zijn verpakt in ‘beige goud’, een legering ontwikkeld door Chanel in 2016 om te zitten tussen gele en roségoude tinten, en de kroon is ingelegd met een onyx cabochon. chanel.com businesstraveller.nl

65

LONGINES CONQUEST CHRONOGRAPH MIKAELA SHIFFRIN EDITION

Deze speciale editie van de Conquest Chronograph is gemaakt om de prestaties van de Olympische en alpiene skiër Mikaela Shiffrin te vieren. Het geeft een decoratief tintje aan een van de belangrijkste sportmodellen van het merk zonder de mogelijkheden in gevaar te brengen.

De stalen behuizing van 36 mm is waterbestendig tot 300 meter en de wijzers en uurmarkeringen zijn gevuld met SuperLuminova voor leesbaarheid in de nacht. De wijzerplaat is gecoat in een aventurijn glazen laag die glinstert en schittert rond de witte asymmetrische wijzers.

De aventurijn voltooit ook het kenmerkende rode, witte en blauwe kleurenschema dat klassieke sporthorloges uit de jaren ‘60 en de nationale kleuren van de inheemse VS van Shiffrin oproept. longines.co.uk BT JUNI 2019

VOLGENDE MAAND

Seoul 24/7

66

JUNI 2019

businesstraveller.nl

JULLIE HEBBEN BUSINESS REIZEN. WIJ BIEDEN HET NETWERK. Ontdek het netwerk van Eurowings naar meer dan 160 bestemmingen wereldwijd vanaf Düsseldorf, Keulen en Amsterdam.

Boek nu!

De trein wint terrein

Derde directe Eurostar uit Londen “Sinds een jaar reis je met Eurostar in ruim 3 uur rechtstreeks vanuit London naar Nederland.

Daar is iedereen blij mee. Want vanaf 10 juni wordt de capaciteit van Eurostar alweer uitgebreid en rijdt er dagelijks een extra Eurostar van London St. Pancras naar Rotterdam en Amsterdam. Van maandag tot en met vrijdag kies je voortaan uit drie directe treinen.

Het gaat goed. De trein wint terrein.�

Arletta van Alteren, Accountmanager B-to-B