Business Traveller – Mei 2017

BUSINESS TRAVELLER

De perfecte Business Class stoel

MEI 2017 V8.95

Voor wat hoort wat...

Must have horloges van het jaar PASSPORT

Stijlvol op reis

Voor u getest:

First Class Air France & The Hoxton

A380 versus Boeing 747

De koningen van de lucht naast elkaar

MEI2017 ■ JAKARTA ■ ACCOR ■ BOEKAREST ■ BOSTON ■ LOMBOK ■

Het nieuwe cruisen Geniet na gedane zaken van ultieme luxe aan boord 4

Korean Air Amsterdam Schiphol Airport Tel. 020-655-6333

www.koreanair.com

#5 Waarde voor je reistijd

Vijf redenen waarom je klant met ICE International naar Duitsland reist Zaken doen in Duitsland? Denk dan aan ICE.

Dit zijn de vijf belangrijkste voordelen: Reizen zonder files

Terwijl je doorwerkt, raast het Duitse landschap

1

voorbij, soms wel met 300 km per uur. Je geniet van

2 Comfortabele stoelen met veel beenruimte

verse cappuccino, de gratis Nederlandse krant en

3 Lekker doorwerken

komt uitgerust aan op de plaats van bestemming.

4 WiFi aan boord

Én goed voorbereid dankzij de WiFi in alle

5 Waarde voor je reistijd

treinstellen. Dat noem je waarde voor je reistijd.

“Kijk naar de kwaliteit van je reistijd. Met ICE International zit je goed, vooral nu alle treinen het komende anderhalf jaar compleet worden gemoderniseerd en voorzien zijn van WiFi.” - Eveline Wartenberg, Accountmanager Business Travel

Inhoud I 5

MEI 2017

10 I VOORIN Wereldwijd airline- en hotelnieuws 16 I VOOR U GETEST First Class Air France en The Hoxton, Amsterdam 20 I JAKARTA Alle zakelijke informatie over deze wereldstad 36 I DE A380 VERSUS DE BOEING 747-8 We namen in een kijkje in de hangar van Lufthansa

26

32

26 I DE PERFECTE BUSINESS CLASS STOEL We weten allemaal: de ene stoel is de andere niet…

42

54

32 I INTERVIEW HOLLAND AMERICA LINE EN SEABOURN De topman van Holland America Line praat ons bij over cruisen anno 2017

62

40 I INTERVIEW ACCOR HOTELS Wat zijn de plannen van de Franse hotelgigant 42 I BOEKAREST Een stad met veel onverwachte charme

54 I LIFESTYLE NIEUWS

62 I LUXE EN LUIEREN IN LOMBOK

46 I BOSTON Een van de leukste Amerikaanse steden!

56 I DE MUST HAVE HORLOGES VAN HET JAAR

66 I BUY & FLY

businesstraveller.nl

MEI 2017

MEI 2017

businesstraveller.nl

businesstraveller.nl

MEI 2017

8 I Voorwoord & colofon

O

p reis voor dit mooie magazine val je van de ene verrassing in de andere. Ooit stond het reizen in Business Class voor een grotendeels geruisloze onderneming, zo niet een genot. Maar zo is het al een tijdje niet meer, ook de zakenreiziger moet zich goed laten informeren. Het verschil is zo groot geworden.

Airlines concurreren niet alleen met hun Business Class, nee, je moet tegenwoordig zelfs goed kijken bij een en dezelfde airline of je wel het vernieuwde of helaas het vermoeide Business Class product hebt, zeker op de lange afstand. Een ander probleem zijn de lounges aan het worden. Laatst deed ik een wat kleinere lounge aan en was na tien minuten vertrokken. Lege drankflessen, een B-keuze whisky en cognac en wegrestauranteten.

Een zitplaats was niet te vinden en dat kom ik wereldwijd tegen. Zakenreizigers betalen de hoofdprijs en wij blijven ervoor zorgen dat u het meeste uit uw zakenreis haalt. Want er is wel degelijk voldoende moois te vinden, en we zoeken graag voor u mee! Veel plezier deze maand in bruisend of juist relaxed IndonesiĂŤ, bij de Red Sox met een broodje kreeft in Boston of languit in de First Class van Air France met het allerlaatste mooie duikhorloge om de pols.

Tijn Kramer Hoofdredacteur

Uitgever Tom van Apeldoorn Hoofdredacteur Tijn Kramer Redactie Theo de Reus, Belinda Meijers, Sofie Smets, Cathelijn Paling, Dylan Cinjee, Sharon Evers, Arjen Lutgendorff, Alexandra Meijer en redactie UK Business Traveller Commercieel directeur TJ van Apeldoorn Sales Dennis Ebbers, Jan Gorter en Dennis de Groot Art Director Seb van Apeldoorn CONTACT Redactie 035-6728848 Email redactie@travmedia.nl Sales tel 035-6728855 of 035-6728852 Email sales@travmedia.nl

MEI 2017

NOVEMBER 2016 V8.95

Een klasse apart

Steeds meer keuze in premium economy

Vancouver

Zakelijk ook wereldtop

Blauw bloed

KLM-topman over de toekomst

Roberto Payer

De GM van het Waldorf Astoria en Hilton

Reizen in stijl

ABONNEMENT tel 035-6728830 email redactie@travmedia.nl Jaarlijks abonnement: Bespaar 5% op een abonnement van 2 jaar en 10% op een abonnement van 3 jaar.

Nederland: 1 jaar, f42.95; 2 jaar, f79,-; 3 jaar, f115,-.

In samenwerking met: Panacea 41-43 Maddox Street, London W1S 2PD tel +44 (0)20 7821 2700 businesstraveller.com

businesstraveller.nl

Air Europa & Uw comfort.

Geniet in de Business Class van Air Europa.

Volledig flat bed stoelen, gezonde & ecologische menu’s.

Uitgebreid entertainment op een individueel scherm, en wifi verbinding.

Every detail counts.

10 I Voorin

Icelandair opent Saga Lounge Icelandair haar nieuwe Saga Lounge geopend op de bovenste verdieping van Keflavik International Airport. De 1.400 vierkante meter tellende lounge, waar passagiers die Economy Comfort of Saga Class vliegen even kunnen ontspannen, biedt onder andere een panoramisch uitzicht over het schiereiland Reykjanes en, bij helder weer, zelfs op de Snæfellsjökullgletsjer. Het design van de Saga Lounge is geïnspireerd op de IJslandse natuur, cultuur en food. Zo beschikt de lounge over een knus haardvuur, een uitgebreide menukaart, diverse ligstoelen en zelfs over een replica van een ‘elfstone’ die, zoals IJslanders geloven, magische krachten bezit.

Eurostar Amsterdam-Londen in aantocht (razendsnel hartje stad) De start van de Eurostar-route tussen Amsterdam en London is aanstaande. Midden december moeten er twee dagelijkse hogesnelheidslijnen rijden tussen de twee hoofdsteden. Er komt op Amsterdam CS een speciale Eurostar-Terminal, met security, bij Perron 15. Met de komst en een reistijd van vier uur en 19 minuten zal de trein een geduchte concurrent zijn van de vliegverbinding AmsterdamLondon, een van de drukste routes ter wereld.

De trein moet stoppen te Rotterdam en Brussel om vervolgens in het hart van Londen te stoppen. Er zal worden gereden met een nieuwe E-320 trein, die inmiddels is gepresenteerd op de al bestaande route Brussel-London.

De komst van de nieuwe treinen op het traject tussen Brussel en Londen maakt deel uit van een investeringsprogramma van Eurostar in zijn treinen, stations en diensten van 1 miljard Britse pond. Er zijn 17 nieuwe e320-treinen aangekocht en de originele treinen worden tot in de kern vernieuwd.

Marjon Kaper, managing director NS International: ‘De voorbereidingen voor de directe verbinding tussen Amsterdam en Londen in een samenwerking van Eurostar en NS lopen goed. Met alle partners werken we hier hard aan. Met het rijden van de nieuwe trein van Londen naar Brussel komt de ’Amsterdam Route‘ letterlijk dichterbij. We zien enorm veel belangstelling en potentieel voor deze snelle verbinding tussen deze topbestemmingen: Londen voor bezoekers vanuit Nederland en Amsterdam en Rotterdam als nieuwe hotspots voor de Britse reiziger.’

MEI 2017

businesstraveller.nl

Voorin I 11

Club Med PUNTA CANA 4∑

Dominicaanse Republiek

Een zakelijke reis naar Punta Cana in een paradijselijke setting of liever privé genieten?

Met Club Med kan het allebei! Geniet van ons Resort Punta Cana aan een turquoise lagune met een 600 meter lang privéstrand en een schitterende kokospalmentuin. Wat dit Resort extra bijzonder maakt is de nieuwe Zen Zone enkel voor volwassenen. Ook beschikt dit Resort over een 5∑ Zone “Tiara”, ideaal voor wie op zoek is naar een intieme sfeer, luxueuze services op maat en de gezelligheid van Club Med.

500+

ZORGVULDIG SAMENGESTELDE ROUTES

400+

UNIEKE BESTEMMINGEN

1

PERFECTE REIS: JOUW REIS Maak een compleet verzorgde cruise en ervaar de bestemmingen, bezienswaardigheden, culturen en mensen die onze wereld zo bijzonder maken.

FLY&CRUISE CARIBBEAN: NU TIJDELIJK INCLUSIEF RETOUR VLUCHT, ÉÉN HOTELOVERNACHTING & TRANSFERS!

FLY&CRUISE

CARIBBEAN AANBIEDING INCLUSIEF:

FT. LAUDERDALE Half Moon Cay Grand Turk Amber Cove

• • •

CRUISE: RUIME & LUXE ACCOMMODATIE RETOUR VLUCHT ÉÉN HOTELOVERNACHTING

• • •

Rondreis Ft. Lauderdale 10 december 2017*

TRANSFERS VOLPENSION AAN BOORD BRUISEND ENTERTAINMENT

10-NACHTEN ZUIDELIJKE CARIBBEAN ms Koningsdam

Bonaire

Vanaf

€1699,-*p.p

Aruba Curaçao

BEKIJK HET VOLLEDIGE FLY&CRUISE CARIBBEAN AANBOD OP HOLLANDAMERICA.COM. NEEM VOOR MEER INFORMATIE EN/OF RESERVERINGEN CONTACT OP MET JE REISSPECIALIST EN ONTDEK MÉÉR OP ONTDEKCRUISEN.NL *Voorwaarden: Tarieven zijn gebaseerd op dubbele bezetting, inclusief belastingen, havengelden en toeslagen en exclusief optionele fooien en privé uitgaven. Vermelde tarieven zijn afhankelijk van beschikbaarheid en o.v.v. prijswijzigingen, druk- en zetfouten. Fly&Cruise aanbieding is beschikbaar op geselecteerde afvaarten naar de Caribbean in najaar 2017. Volledige voorwaarden zijn te vinden op hollandamerica.com.

Fly&Cruise Caribbean aanbieding eindigt 31 juli 2017. Registratie schepen: Nederland.

Voorin I 13

KLM NAAR MUMBAI KLM vliegt per 29 oktober 2017 met een directe vlucht op Mumbai, de grootste stad van India. Pieter Elbers, KLM president-directeur & CEO: ‘KLM’s netwerk in India is aanzienlijk gegroeid sinds onze intensieve samenwerking met Jet Airways. Met een directe vlucht naar Mumbai, het economische hart van India, biedt KLM haar klanten nog betere toegang tot 48 bestemmingen in India, alsmede bestemmingen in de omliggende landen en de rest van Azië.’ Tijdens het winterseizoen 2017/2018 voert KLM drie vluchten per week naar Mumbai uit, met vertrek op maandag, donderdag en zondag.

Passagiers reizen aan boord van de nieuwste aanwinst van de KLM-vloot, de Boeing 787-9 Dreamliner, die voorzien is van 30 World Business Class-stoelen, 45 Economy Comfort-stoelen en 219 Economy Class-stoelen. De vlucht vertrekt om 13.00 uur CET uit Amsterdam en landt om 01.55 uur lokale tijd in Mumbai. De retourvlucht vertrekt om 04.00 uur lokale tijd uit Mumbai en landt om 08.45 uur CET in Amsterdam.

Brussels Airport lanceert gratis Spotify playlists Brussels Airport geeft deze zomer vertrekkende vakantiegangers de gelegenheid om via Spotify gratis elf playlists te beluisteren.

Tien van deze lijsten staan in het teken van een populaire vakantiebestemming en een is samengesteld door de Belgische djproducer Lost Frequencies. Het is de bedoeling dat elke lijst de sfeer van de bestemming weergeeft. Zo wil de luchthaven nog iets meer bijdragen aan het vakantiegevoel bij de passagiers.

De lijsten zijn op te vragen via www.brusselsairport.be/festival.

Alles wat u te wachten staat...

Voor u getest PASSPORT

Een blik op de nieuwste vliegroutes

Hoe over

TRAVELLER

lbars Tokyo Top 10 hote s naar Park Hyatt Coste

De 10 heetste auto's van het jaar

Van Hotel

ten overnach High tech en andere innovaties tbutlers

30 tips om PASSPORT

Robo

Avontuur

De jungle

leef je Econ

na 9 uur fris

n e eetadresse De beste nieuw

W Barcelona

je...

st:

& 'voorin'

APRIL2017

Let the mus

De nieuwste

een nieuw

e A350

ic play!

headphones voor

■ SINGA

PORE ■ BCD ZAKELIJK ■

S■ ■ HOTELNIEUW LONDEN ■ CULINAIR RYANAIR

LANCEWOOD ■ CHINE SE AIRLIN ES ■ ARUBA

DU ■ CEO O ■ CHENG DE JANEIR

TRAVEL ■ MIRIAM

■ RIO

Havana geeft gas De zakelijke kansen van het legendarisch tegendraadse Cuba 1

baarlijk Wonder Busines

Brussels

Rio

Hoe de zuid

24-02-17 18:17

erburen de

osa

ade Maravilh

in la Cid s x Beach

3

www.businesstraveller.nl/abonneer

Cover3.indd 1

03-04-17

16:28

Airport

Nederlands

e zakenre

iziger wille

2.0

n bekoren

Cover2017_3.ind

...

d 1

2 d 1

03-05-17

Cover2017_2.ind

businesstraveller.nl

MEI 2017

omy Clas

aan te kome s? n

in Suriname

doet wat met

Voor u gete

en Culinair Lond

2017 ■ NIEUWE BESTEMMINGEN ■ STIJLVOLLE CREW ■ HOTELNIEUWS ■

APRIL2017

Al duizenden abonnees gingen u voor! Ook uw eigen Business Traveller ontvangen, thuis of op kantoor?

Gezocht: chauffeurs(m/v) met pit

■ HAVANA ■ TRENDS

TRAVELLER

FEBRUARI 2017

BUSINESS

ORT

PASSP

APRIL

V8.95 Zaken in de2017 zomer

air O'Leary CEO Ryan visionair. Of beide? ngen of Kwajo

V8.95 APRIL 2017

Twee tophotels in New York City BUSINESS

BUSINESS TRAVELLER

De zakenreistrends van 2017

FEBRUARI 2017 V8.95

17:18

aan boord ...

MEI 2017

businesstraveller.nl

Voorin I 15

American Airlines scoort bij zakenreiziger De nieuwe reisklasse van American Airlines, Main Cabin Extra, wordt positief ontvangen door zakenreizigers. Dit laat de sales manager van de airline, Rick Mobach, weten. Main Cabin Extra is te boeken vanaf Schiphol naar Philadelphia met de 757-200 en op de nieuwe route naar Forth Worth International Airport in Dallas met de 767-300.

‘Dit product is erg populair op de Nederlandse markt, met name onder mkb’ers. En het is zelfs een product dat vakantiegangers boeken. Een upgrade naar Main Cabin Extra kost 100 euro voor een enkele vlucht, veel goedkoper dan bijvoorbeeld Premium Economy’, vertelt Mobach. Main Cabin Extra bestaat uit 21 stoelen met 15 centimeter extra beenruimte. Deze reisklasse is vergelijkbaar met een Economy Plus en betekent voor passagiers naast meer comfort ook dat ze eerder kunnen boarden.

Een andere optie voor de zakenreiziger is de bekende Business Class. Deze is compleet vernieuwd en voorzien van het ‘lie flat’ concept, tevens aanwezig op de vluchten naar Philadelphia en Dallas.

‘Main Cabin Extra en Business Class trekken weliswaar verschillende typen (zaken)reizigers, we zien de boekingen van beide reisklassen nu al toenemen’, zegt Mobach.

Dallas als verbindingspunt American Airlines vliegt sinds afgelopen 6 mei elke dag van Amsterdam naar Dallas.

Tijdens het zomerseizoen zijn hiervoor wekelijks 2800 stoelen beschikbaar. Dit blijkt zijn vruchten af te werpen, want de airline heeft besloten met dezelfde frequentie te blijven vliegen tot en met 30 september aanstaande. Daarnaast laat Mobach weten dat deze route hoogstwaarschijnlijk ook volgend jaar in dezelfde periode zal worden aangevlogen.

Forth Worth International Airport is volgens hem een logische keuze voor een nieuwe verbinding. Dallas is namelijk de grootse hub voor American Airlines en is nu dus ook bereikbaar voor Nederlandse passagiers.

Mobach: ‘Deze nieuwe verbinding draagt bij aan de uitbreiding van ons netwerk.

Dallas heeft 829 vluchten per dag, wat ons goede connecties biedt met zowel

de Verenigde Staten als Zuid-Amerika en Mexico. Dit is dus van toegevoegde waarde voor onze Nederlandse klanten.

We hadden al de verbinding Amsterdam – Philadelphia. Philadelphia International Airport is een vliegveld waar we ongeveer 400 vluchten per dag hebben. Dat is de helft minder dan Dallas en de focus ligt daar meer op de noordoostkust, wij voegen dus een nieuwe markt toe.’

Business Traveller wereldwijd aan boord bij KLM Business Traveller is voortaan wereldwijd bij KLM digitaal aan boord te lezen via de KLM Media App. In oktober vorig jaar introduceerde de airline de KLM Media App die passagiers via hun smartphone of tablet toegang biedt tot een reeks van (inter)nationale kranten. Aan het bijna twee dozijn titels is nu ook de Nederlandstalige Business Traveller toegevoegd. Dus overal ter wereld op de hoogte blijven van het laatste zakelijke reisnieuws…

Met deze app is het kranten- en tijdschriftaanbod altijd binnen handbereik, up-to-date en beschikbaar voor alle passagiers op zowel Europese als intercontinentale vluchten. En met de toevoeging Business Traveller kunnen ook KLM-reizigers dus nu aan boord prachtige reisreportages lezen, fraaie luxe & lifestyle en uiteraard het laatste airline- en hotelnieuws voor de zakenreiziger.

Hoe werkt het? · · · · · ·

businesstraveller.nl

Download kranten en tijdschriften elke keer dat u met KLM vliegt Log eenvoudig in met uw boekingsgegevens, uw Flying Blue-account of uw KLM-account Blader door de volledige collectie vanaf 30 uur voor vertrek Ruime keus aan international media op het gebied van nieuws, sport, wonen, mode en meer Downloads worden opgeslagen op uw eigen apparaat, zodat u ze onderweg offline kunt lezen En vanaf nu dus ook Business Traveller!

MEI 2017

16 I Tried & Tested Airlines

Air France B777-300ER First Class Parijs-Washington DC

ACHTERGROND Air France lanceerde haar nieuwste First Class La Première in 2014. Het is alleen beschikbaar op geselecteerde B777-300ER’s die steden aandoen als Washington DC, LA, Sao Paolo, Tokyo, Singapore, Dubai en Shanghai. Zeker voor reizigers die echt First willen kiezen of sowieso over moeten stappen, maakt dit een interessante keuze om via Parijs te gaan met de KLM-partner. A380’s hebben de oudere versie.

CHECK-IN Ik heb ingecheckt via de Air France app.

Na mijn vlucht uit Amsterdam stapte ik over op Parijs CDG. Mijn bagage was reeds Priority aangeduid en tot aan Washington DC gelabeld. Air France heeft First Class geen chauffeurservice.

TRANSFER Ik land om 8.20 uur op Charles de Gaulle. Mijn vlucht naar de VS staat gepland voor 13.20 uur. Een medewerker van Air France wacht bij de sluis op me, om me te begeleiden naar de lounge.

We nemen een privé-lift naar de grond en stappen in een wachtende BMW, die me naar de ingang van de Première Lounge rijdt. Daar was nog een ID-check door security.

DE LOUNGE Er werd mij verteld om 12.40 uur naar het vliegtuig gebracht te worden. Hoogtepunten van de lounge waren de Biologique Recherche Spa MEI 2017

(boek vooraf een gratis massage van 30 minuten), de slaapzone, het Alain Ducasse restaurant, die een uitgebreide à la carte menu heeft van Michelinniveau keuken en de bar, die cocktails en drie soorten champagne serveert.

BOARDING De gate was dichtbij dus je kunt lopen of je laten rijden. Ik koos voor het laatste. Ik werd naar de sluis begeleid waar een aparte ingang was voor First Class, helemaal aan het begin van het vliegtuig. Ik werd welkom geheten en de keuze gegeven te zitten waar ik wilde, aangezien de andere drie stoelen leeg waren. Ik hield vast aan 1A maar later werd 1E in een bed getransformeerd dus toen had ik de keus uit beiden. Mijn jas werd keurig in de kast opgehangen en ik werd een glas Laurent-Perrier 2004 Alexandrea Grande Cuvée Rosé champagne aangeboden. Een leren toiletspullentasje met producten van Carita Paris, een oogmasker, loungekleding, sokken en slippers waren eveneens aanwezig. Koptelefoon van Bose zat in een zijvak.

Ik had bijna geen idee dat Business achter me ook nog aan het boarden was. Met de gigantische tvschermen en vier raampjes per stoel, leek het wel of ik mijn eigen appartement had.

DE STOEL De cabine had slechts een rij en een 1-2-1 configuratie. Het voelde vreedzaam, licht businesstraveller.nl

Tried & Tested Airlines I 17

en ruimtelijk. Elke stoel heeft een gordijn dat dichtgedaan kan worden om een complete privésuite te creëren. De stoel was enorm comfortabel – het is eigenlijk gewoon een luxe fauteuil die kan worden omgezet naar een een 1 meter 98 centimeter lange flatbed. De crew kan deze opmaken met matras, laken, kussen en dekentjes. En uittrekbare tafel was groot genoeg voor twee, gezelschap kan je vergezellen op de ottoman tegenover je. Onder de stoel was een lade voor schoenen. Er was ook een 24-inch scherm, universele USB-laadpunten en een persoonlijke entertainmentsysteem controller.

WELKE STOEL KIEZEN? Ze zijn allemaal geweldig, maar ik vond mijn plek bij het raam het beste. De middelste twee zijn ideaal voor een stel omdat de gordijnen het als geheel kunnen afsluiten hoewel dat ook als alleenreizende prima kan, omdat er een tussenschot omhoog kan.

DE VLUCHT We hadden pushback om 13.20 uur. Eenmaal in de lucht vroeg mijn aangewezen crewlid, Pasquale, me wanneer ik wilde dineren.

Omdat ik al wat had gegeten in de lounge, wilde ik even wachten. Om 13.45 uur bracht Pasquale me een schaal fruitsalade op een zilveren plateau, en vulde mijn glas mineraalwater van Badoit bij. Om 15.15 uur besloot ik te gaan eten. Er waren geen businesstraveller.nl

vegetarische opties op de kaart maar omdat ik vooraf had aangegeven dit ook te willen proeven, hadden ze een prachtige sellerie-risotto voor me gemaakt.

Michelin-chef Joel Robuchon heeft het menu van de First Class overzien, terwijl Guy Martin van Le Grand Vefour in Parijs (twee sterren) het zomermenu voor zijn rekening heeft genomen. Als je wilt, kun je zeven gangen genieten. Er was een amuse bouche van zalm en kaviaar tartaar, romige maissoup met Cachaca, een terrine van foie gras gepocheerd in rode wijn met kreeft. De hoofdgerechten waren kort in de pan gebakken kalfsvlees, zeebaarsfilet in een romige citroengras saus, parelhoen supreme met forrestieresalade. Je kunt dit laten begeleiden door een salade naar eigen keus, een kaasplank met maximaal vijf soorten, chocolade nougat taart, pomme tatin en drie soorten sorbet.

Er waren twee rode wijnen – 2012 Chateauneuf de Pape Domain du Grand Veneur, Alain Jaume et Fils uit de Rhone, en een 2010 of 2011 Chateau Cantenac Brown, Grand Cru Classé uit de Bordeaux.

Wit bestond uit een keuze tussen 2013 Meursault les Clous, Bouchard Pere et Fils, en een 2010 Grand Cru Riesling, Altenberg de Bergheim, Gustave Lorentz uit de Elzas.

Na wat werk, ging ik even naar de wc om me om te kleden terwijl Pasquale mijn bed naast me opmaakte.

Ik kon een paar uurtjes goed slapen – het matras was uitermate comfortabel en de gordijnen maakten het echt donker. Ik stond op, kleedde me aan toen de gordijnen werden geopend en ik kreeg een glas koud drinken.

A E

F

L

1 A

E

F

L 3

4 5 6

9 10 11 12 14 15

AB

KL

31 32 33 34 35 36 EFGH

AB

AANKOMST We landden om 16.30 uur lokale tijd.

Deze keer was er geen aparte sluis voor First Class passagiers dus Pasquale liep met me mee door de Business Class uitgang om er zeker van te zijn dat ik als eerste van boord was. Een ander lid van de airline begroette me en begeleidde me naar mijn eigen privé shuttle bus, door de douane, naar de bagagebelt en naar mijn chauffeur in de aankomsthal. Jenny Southan

KL

39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52

FIRST BUSINESS PREMIUM ECONOMY ECONOMY

OORDEEL De onderscheidende factoren van La Première zijn de ruime privéruimtes met goede bedden, de fantastische lounge, de enorm gepersonaliseerde service en meer dan voldoende gourmet eten en drinken. Air France weet een duidelijk verschil te maken tussen Business en First, een erg memorabele vlucht al met al.

VERTREKTIJD

STOEL RECLINE

VLUCHTTIJD

LENGTE BED

TYPE VLIEGTUIG

PRIJZEN

13u20

9u10min

B777-300ER

CONFIGURATIE 1-2-1

STOELBREEDTE 23-30in/ 58.4cm-76.2cm

180 graden plat 1.98m

Internet rate is rond de 10.000 euro voor dit retour.

CONTACT

Airfrance.com (of klm.nl)

MEI 2017

16 17 18 19 20 23 24 25 26 28 29 30

18 I Tried & Tested Hotels

Toegankelijk sjiek met een twist

The Hoxton Amsterdam

‘Ooit het huis van de burgemeester, nu het huis van jou.’

De slogan van The Hoxton, gelegen aan de Amsterdamse Herengracht, verraadt het al een beetje. Dit hotel, dat haar deuren opende in 2015, is een hotel met geschiedenis.

geserveerd, maar wél met een Nederlands tintje. Er zijn dus ook gewoon bitterballen te bestellen hoor. Hoofgerechten zijn tussen tien en twintig euro. Ook worden er weleens borrels en tentoonstellingen georganiseerd, inclusief een hippe dj.

HOE IS HET?

BUSINESS

The Hoxton is hip, en dan niet vervelend hip. Meer toegankelijk sjiek, met een twist. Het interieur, bestaat uit Chesterfieldbanken en grote fauteuils afgewisseld met moderne frisse andere meubels. Het voelt warm aan. En dat is ook mede te danken aan de ‘niet-hotelgasten’ die ook welkom zijn in The Hoxton. Eigenlijk kom je er pas achter dat je in een hotel bent als je uit de lift stapt en richting je hotelkamer loopt.

‘The Apartment’ kan afgehuurd worden voor meeting en events, maar ook voor privé eetgelegenheden bijvoorbeeld.

De ruimte beschikt over verschillende casual kamers, zoals the Pantry, the Living Room en the Library. In de grootste ruimte is er plaats voor 80 personen.

WAAR IS HET? A-locatie, midden tussen de 9 straatjes, aan de Herengracht.

Ruim een kilometer van het centraal station, de Dam ligt vijfhonderd meter verderop en Schiphol Airport op zo’n tien kilometer afstand.

KAMERFACILITEITEN Het pand bestaat uit vijf grachtenpanden en beschikt over 111 kamers, verspreid over vijf verdiepingen. En ook hier zijn er verschillende kamerthema’s.Van de Shoebox Rooms (klein maar fijn), tot de Roomy Rooms en de Fruity Rooms.

Boek je een kamer in de laatste categorie? Dan kan het zijn dat je verblijft in de oude slaapkamer van de burgemeester in de 17e eeuw. Alle kamers beschikken over gratis koffie, thee én melk (Engels concept hé), een breakfast bag die op gewenste tijd aan je deur hangt, gratis wifi, een uur (!) gratis internationaal bellen en een neighbourhood guide De kamers hebben een regendouche en grote kans dat je uitzicht hebt over de gracht.

RESTAURANTS EN BARS In hun buurtrestaurant (zo noemt het hotel het zelf) Lotti’s worden er seizoensgebonden Italiaanse gerechten MEI 2017

LEISURE Naast lekker borrelen en lekker eten is er op het gebied van leisure vrij weinig te doen in het hotel. Maar dat maakt niets uit, want het hele gebied rondom The Hoxton is één groot entertainmentgebied.

Sofie Smets

OORDEEL Een heerlijke classy plek om als zakenreiziger én als toerist te verblijven. Het voelt niet aan als een hotel, maar als een soort thuiskomen… Zo staat de radio al aan wanneer je voor de eerste keer je kamer binnenkomt. En het belangrijkste, het bed slaapt heerlijk.

PRIJS De Cosy Room met Canal View is in juni op een doordeweekse dag te boeken voor zo’n 250 euro per nacht.

CONTACT The Hoxton, Herengracht 255, 1016 BJ Amsterdam, Netherlands, thehoxton.com businesstraveller.nl

Thousands of Hands to Perfect Every Single Journey

Duizenden handen ineengeslagen werken dag en nacht om u een onvergetelijke reis met excellente service en authentieke gastvrijheid te bezorgen.

Deze vastberadenheid heeft er voor gezorgd dat Garuda Indonesia voor het 3e jaar op rij tot World’s Best Cabin Crew is verkozen en sinds 2014 is gecertificeerd als 5-Star Airline.

Neem contact op met uw reisagent, telefonisch via 020-5502600 of ga naar garuda-indonesia.com

businesstraveller.nl

MEI 2017

20 I Zaken in Jakarta

Groeispurt Kenners voorspellen dat in 2050 IndonesiÍ ’s werelds vierde grootste economie heeft. Hoe gaan ze dit bereiken? Jenny Southan doet verslag uit Jakarta.

MEI 2017

businesstraveller.nl

Zaken in Jakarta I 21

M

businesstraveller.nl

MEI 2017

▲

et een jetlag in Jakarta opende ik de gordijnen en keek uit op de slapende metropool. De wegen, die overdag volstaan met kruipende auto’s, zijn nu leeg. Het geluid van het nachtelijke gebed komt zelfs door de dubbele beglazing van de 56e verdieping van het Westin hotel (het hoogste hotel van het land).

Indonesië heeft de grootste moslimbevolking ter wereld (87 procent van de 252 miljoen inwoners), er zijn honderden moskeeën in de hoofdstad, waar toegewijden soms tot vijf keer per dag komen bidden. De Nationale Moskee is de grootste van Zuidoost-Azië, met ruimte voor 200.000 mensen, maar Jakarta experimenteert ook met ‘mobielemoskeeën’ om de gebeden tijdens drukke tijden, zoals de Ramadan, gemakkelijker te maken.

Voor velen is het bezoeken van de moskee een net zo groot deel van hun leven als het bezoeken van een van de 250 glanzende winkelcentra, de nieuwe Mekka’s van het consumentisme, gebouwd voor de ontluikende middenklasse. Er zijn ongeveer 88 miljoen Indonesiërs die passen binnen deze groep, meer dan de totale bevolking van het Verenigd Koninkrijk, dat is een grote koopkracht.

Chris Wren, CEO van de Britse Kamer van Koophandel zegt; ‘Twintig jaar geleden kon maar een klein groepje Indonesiërs

JENNY SOUTHAN

22 I Zaken in Jakarta

het zich veroorloven om een glas wijn in een internationaal restaurant te kopen. Nu is de grote middenklasse groep er niet meer weg te denken. De rijkdom is zich langzaam aan het vergroten.’

De aanwezigheid van bekende internationale merken zoals M&S, Debenhams, H&M en Body Shop, maar ook Armani, Bose, Ralph Lauren, Nike en Tag Heuer bewijst het vertrouwen in de vraag van de consument.

Joel Derbyshire, directeur handel en investering voor het Britse ministerie voor internationale handel in Jakarta zegt: ‘Er zijn meer winkelcentra in Jakarta dan in elke andere stad ter wereld. De mensen hier houden van winkelen. Terwijl we in Europa misschien naar stadsparken gaan, is het hier de bedoeling dat je naar een winkelcentra gaat, ze zijn voorzien van airconditioning en hebben allerlei faciliteiten. Er is er een met een gigantisch waterpark, sommige hebben bioscopen waar je in een bed kan liggen en andere hebben enorme karaoke mogelijkheden.’

Ik neem een Uber naar Central Park Mall in west Jakarta, 11 kilometer ten noorden van mijn hotel. We gaan stapvoets door de spits, mijn bestuurder laat weten dat de spits hier van 7.00 tot 9.00 uur en van 16.00 tot ongeveer 21.00 uur is. Een van de grootste winkelcomplexen heeft niet alleen een verhoogde tunnel die het verbindt met de Neo Soho-mall aan de overkant van de weg, maar ook een Pullman-hotel en een stedelijke tuin met waterfonteinen, MEI 2017

gazons en bomen die zijn verlicht met in roze en paarse lampjes. Ik zit op het terras van een restaurant en zie hoe een gewelddadige regenstorm iedereen naar binnen dwingt.

ANGST STATUS Hoewel de winkelcentra druk zijn, is het winstgevende inkomen niet meer wat het was. De economie is sterk afhankelijk van de binnenlandse consumptie (60 procent), maar de vraag naar export, zoals kolen- en palmolie is gedaald, waardoor de waarde van de roepia is gedaald en prijzen omhoog zijn gegaan.

Richard van der Schaar, eigenaar en directeur van Indonesia Investments zegt: ‘Er was een flinke groei in vastgoed, maar ik ben nu wel een beetje bezorgd omdat deze groei flink is vertraagd. Ik woon in een nieuw appartementencomplex,

Vanaf links: Four Seasons; Gama Tower, home of the Westin

maar deze is nagenoeg leeg. Ze hebben een paar jaar geleden te veel gebouwd, dus er is nu te veel aanbod.’

Hetzelfde geldt voor commerciële gebouwen. Arun Kumar, algemeen directeur van het Westing zegt: ’Er is veel ruimte over, mensen verhuizen naar nieuwe kantoren en de oudere blijven leegstaan.’ Op de 20e verdieping van de Gama Tower is afgelopen augustus een hotel geopend met 272 kamers. Als je ook maar even in de panoramische lobby of het decadente seizoensgebonden restaurant zit, met maar liefst zeven life-cookingstations, zie je hoe populair het is onder de lokale bevolking.

Ondanks dat is de bezettingsgraad maar 40 procent.

‘Het is aan het groeien, maar nog niet zo snel als ik zou willen, omdat iedereen uit dezelfde businesstraveller.nl

Zaken in Jakarta I 23

INDONESIË IN GETALLEN

742

18,307

aantal talen dat wordt gesproken

aantal eilanden dat het land telt (ongeveer 6.000 zijn bewoond)

2004 eerste presidentiele verkiezingen

vijver vist’, zegt Kumar. Het vijfsterrensegment is moeilijk.

Werp een blik op Expedia en je ziet dat bijna elke internationale hotelketen vertegenwoordigd is – Kempinski, Fairmont, Shagri-La, Raf es, Intercontinental, Grand Hyatt, JW Marriot, Ritz-Carlton, Mandarin Oriental… en de lijst gaat door.

En er komen er nog steeds meer bij (hoewel vertraging wordt verwacht) van Park Hyatt, Langham, Waldorf Astoria, St Regis en W. In welk hotel jij verblijft, is waarschijnlijk afhankelijk van de locatie van je vergaderingen. Wren zegt: “Alleen een dwaze reiziger boekt een hotel in Jakarta in het verkeerde gebied om 20 euro per nacht te besparen.”

Waarom blijven ze luxehotels openen, terwijl er niet genoeg mensen zijn om ze te vullen? Ten eerste omdat er wel potentie is, Indonesië heeft op dit moment 10

3 positie op de wereldwijde democratie index

1 positie op de

wereldwijde moslim populatie index (87% van 252 miljoen)

60 percentage van mensen onder de 30 jaar 141 88 miljoen

miljoen aantal middenklassers aantal middenklassers in 2020

102 miljoen aantal internetgebruikers in 2016

55 130 miljoen miljoen gespecialiseerde gespecialiseerde arbeiders vandaag

16

positie

4 voorspelde

op de positie op de wereldwijde wereldwijde economie economie index index in 2050

arbeiders in 2025

5.8

91

positie op percentage de wereldstijging economie ranglijst voor in het afgelopen het gemak decennium per van zaken jaar doen

Bron: PwC, BBC, World Bank, UKTI Indonesia, Boston Consulting Group businesstraveller.nl

MEI 2017

24 I Zaken in Jakarta

miljoen bezoekers per jaar, maar de regering wil dit uitbreiden tot 20 miljoen in 2020. Ten tweede gaat het om de status. Kumar zegt: ‘Indonesiërs zijn trots op de merken die ze kunnen aanbieden – het draait niet alleen om geld.’

Hoewel dit niet lijkt op een slimme bedrijfsstrategie, is er een enorme golf van optimisme en energie door het land gegaan, waar je niks van kan zeggen.

In 2014 werd Joko ‘Jokiwo’ Widod verkozen tot zevende president van Indonesië na de belofte om de BBP-groei te vergroten tot 7 procent. Terwijl hij dit nog niet heeft bereikt, heeft hij hervormingen ingevoerd om buitenlandse investeringen makkelijker te maken. Vorig jaar groeide het BBP van het land met iets meer dan 5 procent, vergeleken met 2 procent van het Verenigd Koninkrijk.

Indonesië heeft de 16e grootste economie ter wereld, naar voorspelling is die positie 7 in 2030. Nog indrukwekkender is dat voor de voorspelling van 2050 Indonesië als vierde machtigste MEI 2017

economie wordt beschreven, achter China, de Verenigde Staten en India.

ZWAAR AAN TILLEN Vliegend over de noordwestelijke oevers van Java, zie je onder je een zee van containerschepen die door de baai van Tanjung Priok Port varen en een belangrijke rol spelen in de handel. In de herfst is een nieuwe terminal (Kalibaru) onthuld om het in- en uitladen te versnellen, de extra uitbreiding wordt in 2024 voltooid.

De logistieke kosten zijn gelijk aan 26 procent van het BBP van Indonesië van 861 miljard dollar, waardoor de verbetering van de infrastructuur van de hoofdstad een prioriteit is. In 2020 hoopt het land deze overhead naar 19 procent te verlagen. Om de druk weg te halen van de overbelaste wegen wordt er een vervoerssysteem (zowel boven- als ondergronds) gebouwd voor 1,7 miljard dollar. Het is de eerste van het land en moet in 2018 klaar zijn voor de Aziatische spelen, die in Jakarta plaatsvinden.

De airlift is ook kritisch – afgelopen zomer is de nieuwe Terminal 3 van 560 miljoen dollar geopend op de luchthaven Jakarta Soekarno-Hatta. De terminal wordt met name gebruikt voor binnenlandse vluchten, maar als het eenmaal vlot verloopt, komt er ook plaats voor internationale vluchten. Kumar zegt: ‘Leisure travel komt bijna niet naar de stad. Het heeft daarvoor te weinig te bieden – in het weekend zijn de locals in Singapore. Op vrijdagavond zitten de vluchten vol.’

Een spoorverbinding naar het centrum wordt dit jaar geopend en een derde landingsbaan staat op de planning. Volgend jaar heeft de luchthaven capaciteit voor 62 businesstraveller.nl

Zaken in Jakarta I 25

miljoen jaarlijkse passagiers.

Met een populatie van 12 miljoen mensen is Jakarta een uitgestrekte megastad met geen waarneembare grens en met maar een klein aantal voetgangersvriendelijke zones. Er is een Chinatown met markten die netjes kikkers en krabben verkopen en de rokerige Dharma Bhakti-tempel (vorige keer brak hier brand uit, maar nog steeds staat er een bos van kaarsen in de tempel). En daar is een autovrije zondag.

Het oude Nederlandse koloniale gebied Kota Tua, ooit het hart van Batavia, was de hoofdstad van het Nederlands-Indië. Tot 1942, toen de Japanners de macht namen, vormde het een centraal handelscentrum met Azië, waar specerijen, tabak, suiker, opium, koffie en thee werden verhandeld.

Vandaag ligt de focus op het Sudirman Central Business District, en nieuw geplande satellieten zoals Bumi Serpong Damai Smart City in Tangerang.

Een ontwikkeling van Sinar Mas Land, de bloeiende businesstraveller.nl

stedelijke vesting is ontworpen als een zelfonderhoudende technologische hub, met huisvesting, restaurants, winkels en een expocenter. Unilever heeft hier onlangs haar hoofdkantoor geopend.

Indonesië heeft de integratie van de smarthphone omarmd en in 2019 wordt verwacht dat 92 miljoen mensen er een hebben.

Sociale media is ook ontploft.

Indonesië is de vierde grootste Facebook-markt ter wereld, terwijl Jakarta de ‘Twitter Hoofdstad’ van de wereld wordt genoemd.

Met 60 procent van de populatie onder de 30 jaar kan je begrijpen waarom. Bij luxehotels, zoals Westin en Four Seasons, kunnen groepen vrouwen worden gespot die poseren voor Instagram shots, met hun eigen professionele fotografen. E-commerce zit ook in een stijgende lijn. ‘Vijf jaar geleden zouden Indonesiërs bang zijn om producten online te kopen’, zegt Wren. Dat is allemaal veranderd.

Om vooruit te komen in een stad als Jakarta moet je slim zijn. Zelfs Uber maakt gebruik van motoren.

INSPELEN OP DE LANGETERMIJN Hoe makkelijk is het voor een buitenlander om hier zaken te doen? De UKDIT’s Derbyshire zegt: ‘We vertellen Britse bedrijven die naar Indonesië kijken geduld, doorzettingsvermogen en volharding te hebben. Dit vereist een investering in relaties, wat tijd kost – het is geen transactiemarkt.

Als je uit het vliegtuig wil stappen om alleen een contract te tekenen, dan gaat dat niet lukken.’

Wren zegt: ‘Bezoekers kijken naar hoofdlijnen en worden enthousiast, maar zien dan de juridische onzekerheid, ongemakkelijke regelgeving, omkoping en corruptie en vragen zich af: ‘Hoe krijgen wij een kans?’

We geven ze een streetwise versie van wat ze moeten weten. De Kamer van Koophandel helpt hen om met de risico’s om te gaan.’

Destination-asia.com/ indonesia

MEI 2017

26 I Business Class

De perfecte

Boven: Designen van Acumen’s Optima stoel MEI 2017

businesstraveller.nl

Business Class I 27

stoel ontwerpen Van dubbele bedden tot privésuites, Tom Otley schrijft over de nieuwste Business Class-stoelen.

V

airlines hebben hier andere versies van geadopteerd.

Er is wellicht nog nooit zoveel keuze geweest als vandaag de dag.

Wat al deze verschillende stoelen proberen te bereiken, is een volledig bed in een zo klein mogelijke ruimte. Het bed wordt geacht essentieel te zijn voor zakelijke reizigers die Business Class kunnen veroorloven. Ze willen hun productiviteit optimaliseren door tijdens nachtelijke vluchten te slapen, zodat ze bij aankomst meteen aan het werk kunnen.

Ondertussen geven airlines toe dat het ‘onroerend goed’ aan boord ontzettend duur is. Hoe groter de ruimte die de stoelen en passagiers in beslag nemen, des te meer de airline voor een ticket zal vragen. businesstraveller.nl

MEI 2017

▼

oor de reizigers die het geluk hebben om Business Class te vliegen tijdens lange vluchten, is het een fascinerend spel om het aanbod stoelen met elkaar te vergelijken en tegenover elkaar te zetten. Er zijn stoelen die naar voren gericht zijn en kunnen transformeren naar ‘full flat’. British Airways heeft een stoel in ‘yin-yang’positie die u zowel naar voren als naar achteren kan richten. En dan zijn er nog de verschillende vormen van ‘herringbone’, die zijn naam ontleend aan de positie van de stoel in het vliegtuig van bovenaf gezien. Virgin Atlantic heeft dit nog steeds en andere

28 I Business Class

En iedereen boekt tot zekere hoogte aan de hand van de prijs.

Natuurlijk spelen andere factoren mee, maar als het stoelen betreft, willen airlines een full flat service bieden met directe toegang tot het gangpad. Zo hoeft u niet over de passagiers naast u te klimmen, wanneer hun stoel achterover leunt. Daarnaast willen airlines hun stoelen zo licht mogelijk houden, aangezien elke extra kilo bijdraagt aan een hogere brandstofrekening.

Niet elke airline pakt het zo aan, Emirates bijvoorbeeld, heeft een Business Class-stoel geĂŻntroduceerd in een 2-3-2 opstelling. Dit betekent dat de passagier in het midden langs een van de buitenste stoelen moet. Toch vragen airlines over het algemeen aan ontwerpers om een lichte stoel te bedenken die full flat is en directe toegang tot het gangpad heeft.

Een nieuwe klasse installeren is een dure aangelegenheid, niet alleen omdat airlines het vliegtuig hiervoor aan de grond moeten houden, maar ook omdat het aantal stoelen terug wordt MEI 2017

gedrongen. Air France, bijvoorbeeld, heeft het aantal stoelen aan boord van hun B777 zien dalen van 35 (in 2-3-2 opstelling) naar 28 in de nieuwe 1-2-1 opstelling. Het is prettig voor reizigers wat comfort betreft, maar de airline zal onveranderlijk proberen de extra kosten te vermijden door de prijs per stoel te verhogen, aangezien het zeven Business Classstoelen minder heeft om te verkopen.

Boven en onder: De Optima stoel

Consequent binnen de vloot De Britse designstudio Acumen Design Associates is verantwoordelijk voor de nieuwe Polaris-stoel van United, die momenteel aanwezig is op de B777-300ER, maar bestemd is om toegepast te worden op de gehele vloot van de airline – 5.000 zitplaatsen zijn al gemonteerd.

Andere betrokkenen bij het project zijn design consultancy Priestmangoode, United’s eigen inhouse team en Zodiac Aerospace, de fabrikanten van de stoel (in dit geval businesstraveller.nl

van de Britse fabriek in Cwmbran, Wales).

De term Polaris staat niet alleen voor de zetel, maar ook voor een compleet nieuwe dienstverlening aan boord bij United. De nieuwe stoel moest flexibel genoeg zijn om in vliegtuigen van verschillende breedtes te passen, maar biedt ook een consistente passagierservaring. Dit wijst op een ander feit uit de Business Class-wereld, ondanks de mate waarin vliegtuigen van elkaar verschillen in zowel breedte als interieur, airlines willen zoveel mogelijk uniformiteit in hun vloot bereiken. Dit vanwege de voordelen die hiermee worden verkregen bij inkoop en onderhoud, maar ook omdat passagiers precies weten wat ze kunnen verwachten als ze aan boord gaan.

In het geval van United was dit bijzonder acuut, aangezien de markt momenteel gesegmenteerd is tussen Business Class en ‘Super Business Class’ – niemand maakt zichzelf wijs dat er een stoel is die het hele Business Class-publiek tevreden businesstraveller.nl

kan stellen.

De nieuwe Qsuite van Qatar Airways, die in maart werd onthuld en het gevolg is van hun debuut tussen Londen en Doha, is een echte Super Business Class. Het kan eigenlijk, gezien de onthulling ervan tijdens de ITB-beurs in Berlijn, makkelijk concurreren met het First Class-aanbod van enkele andere airlines. Neem de schuifdeuren voor alle privacy en het allereerste tweepersoonsbed in Business Class.

Tijdens de beurs zei de directeur van Qatar Airways, Akbar Al Baker, tegen Business Traveller dat de airline ‘nooit tevreden is met wat het passagiers biedt’ en ‘altijd beter wil zijn en zich wil verbeteren, zodat passagiers het gevoel hebben dat ze bij ons beter zitten dan bij concurrenten’.

Hij zei zelfs dat de QSuite over vijf jaar zou worden verbeterd.

‘We zullen altijd ideeën vinden over hoe meer ruimte, comfort en interactie tussen de groepen te creëren die samen reizen. En hen tegelijkertijd het gevoel te geven dat ze zich op hun eigen territorium bevinden’, zei hij.

Toen werd gevraagd of de zitplaatsen duurzaam waren binnen de breed uitgevallen vloot, liet het antwoord van Al Baker zien hoe gericht de airline is op efficiëntie. ‘We proberen te zorgen dat we geen cijfers verliezen’, zei hij. ‘Om u een voorbeeld te geven, zal deze stoel die we op de A350 en B777 introduceren nog steeds hetzelfde aantal passagiers bedienen. De bestaande opstelling heeft ruimte voor 42 passagiers, net als met dit product, zodat we er qua inkomsten niet op achteruit gaan. En om hiervoor te betalen, zullen we de ticketprijzen niet verhogen.’

Delta Air Lines heeft ook een nieuwe superieure reisklasse aangekondigd met deuren voor de A350vliegtuigen. Het product is gefactureerd als ‘eerste all-suite Business Class’, is ontworpen door Factory Design of London en elke nieuwe Delta Onezitplaats heeft een schuifdeur. De Amerikaanse airline Jet Blue is de enige andere luchtvaartmaatschappij die schuifdeuren aan boord heeft in de Mint Business Class, maar dit is alleen verkrijgbaar op bepaalde zitplaatsen.

Delta’s A350-cabine beschikt over 32 zitplaatsen verdeeld over acht rijen in 1-2-1 opstelling. De MEI 2017

▼

Business Class I 29

30 I Business Class

airline zal voornamelijk gebruikmaken van het vliegtuig op vluchten tussen de VS en Azië, hoewel het voornemen bestaat om het nieuwe product geleidelijk ook toe te passen op de B777-vloot.

Een moeilijk te vinden balans Voor andere vervoerders is het doel hun producten te verbeteren, zonder zich de markt uit te prijzen. Ian Dryburgh, directeur van Acumen, zegt: ‘Veel airlines worstelen om überhaupt geld te verdienen. Wat ze nodig hebben, zijn zitplaatsen die hen de kans geven zich te differentiëren, en tegelijkertijd de kans bieden er geld mee te verdienen.’

Acumen streeft naar eigen Optima zitplaatsen, de basis voor United’s Polaris-stoel en over een aantal jaren aanwezig bij meer dan een dozijn airlines. Met dat doel voor ogen heeft Acumen samengewerkt met Zodiac Aerospace om het rechtstreeks aan de airlines te promoten, die hun zitplaatsen willen verbeteren.

Maar ook naar Boeing en Airbus, zodat het als catalogusoptie wordt aangeboden aan degenen die nieuwe vliegtuigen kopen.

‘We willen het in massa’s verkopen’, zegt Dryburgh. Het ontwerp van de Optima is om die reden modulair, waardoor het kan worden aangepast aan de hand van wat airlines willen, zonder te veel extra kosten toe te voegen of nieuwe certificering te vereisen.

Ten slotte kan Business Class niet als enige optie worden beschouwd. De verbeteringen in deze klasse en de extra zitplaatsen die toegevoegd zijn aan de Economy Class zorgen in combinatie met nieuwe ‘slimline’ zitplaatsen, om meer passagiers aan de achterkant van het vliegtuig op te nemen, voor de wijdverbreide introductie van Premium Economy. Voor reizigers die ofwel niet in staat zijn om Business Class te reizen (veel bedrijven betalen medewerkers niet om Business Class te vliegen), is MEI 2017

het een aantrekkelijke optie, maar voor de airline loopt de Premium Economy ook het risico om de Business Class te kannibaliseren. Zij moeten daarom voorzichtig zijn om het bedrijfsleven niet te veel te bieden – en waardevolle klanten daarmee weg te jagen – of te weinig te bieden en mensen te dwingen in plaats daarvan voor Premium Economy te kiezen.

In welke klasse u ook wilt vliegen, de stoeltechnologie kan u geen comfortabele reis beloven. Terwijl Business Class de grootste verbeteringen ondervindt, hopen airlines dat we hoge verwachtingen blijven houden en daarmee de bereidheid om extra te betalen voor de ervaring. Toch maar dat glas champagne.

Boven en bovenste van links: United Polaris Rechts: Qatar Airways QSuite; One Delta

businesstraveller.nl

Business Class I 31

NIEUWE AZIATISCHE STOELEN HAINAN AIRLINES

■ De Chinese airline introduceerde in juni vorig jaar zijn B787-9 Dreamliner-vliegtuig met nieuwe, fully flat Super Diamond Business Class stoelen.

■ De Dreamliner beschikt over gratis wifi en het eX3 entertainment systeem van Panasonic.

■ Business Class-passagiers ontvangen Bulgari-faciliteiten en Bose-geluiddempende koptelefoons.

■ De Super Diamond zithoogte op de B787-9 is 185-203 centimeter, terwijl het IFE touchscreen 16 inch is.

HONG KONG AIRLINES

■ De airline lanceert een nieuwe B/E Aerospace Super Diamond Business Class-zitplaats op het A350-900 vliegtuig, waarvan de eerste in augustus zal worden geleverd.

■ De stoel zal volledig plat kunnen, biedt directe toegang tot het gangpad en beschikt over drie opbergvakken.

■ Het is ‘royaal’ in breedte, terwijl de ‘stoeloriëntatie in combinatie met de unieke schelpvorm passende privacy biedt’, aldus de airline.

businesstraveller.nl

MEI 2017

32 I Interview HAL

Interview Nico Bleichrodt van Holland America Line

‘Cruisen? Alles mag, niets moet...’ Nico Bleichrodt is al bijna een decennium het gezicht van de legendarische Holland America Line. De lijn voor de landverhuizers van weleer staat inmiddels in de top van cruise-aanbieders. Een snel groeiende vakantievorm, ook voor de bijtankende zakenreiziger. Wat is er nieuw, wat is er nog te winnen en welke luxe mogen we verwachten?

MEI 2017

businesstraveller.nl

Interview HAL I 33

‘Toen ik zo’n twaalf jaar geleden bij Holland America Line (HAL) en Seabourn begon, stond het aantal Nederlandse cruisepassagiers op 33.000. Nu staan we op 100.000, het is ook ten tijde van de recessie gegroeid. We hebben wel een kleine terugval gehad, want we zaten op 110.000 maar dat heeft meerdere oorzaken gekend. Het belangrijkste is dat we gegroeid zijn, we hebben een stap gemaakt en we kunnen nog grotere stappen maken.

Het enthousiasme is enorm, maar we moeten nog de juiste noot zien te raken bij menig consument, dat is een leuk project.’

Hoe ga je de in cruise geïnteresseerde zakenreiziger benaderen?

‘Als je kijkt naar alle rederijen, dan heb je grote schepen met spraakmakende kinderfaciliteiten, tot kleine schepen voor meer luxe en aandacht, er is voor iedere doelgroep wat wils. De zakenreiziger wil niet per se luxe, die zal met zijn familie reizen of zonder, kiezen tussen meer mainstream, of liever wat extra luxe. Binnen de cruisebranche vind je altijd wel een rederij die dat aan kan bieden.

Wij vertegenwoordigen ook de rederij Seabourn, dat zijn kleine luxe schepen, all inclusive op hoog niveau, met alleen maar businesstraveller.nl

suites aan boord. Het aantal passagiers varieert van 450 tot 600, dus kleinschalig. Dat heeft meerdere voordelen: dan kun je ook op andere bestemmingen komen, hoef je niet altijd in de haven te liggen, kun je makkelijk tenderen (met kleine bootjes aan wal worden gebracht, red.) doe je bestemmingen aan die de grote schepen niet aan kunnen doen en zit je meer op een adventure achtig programma.

Het zijn hoogwaardige producten. Maar je kan ook kiezen voor een premium product, zoals bij Holland America Line, waar je te maken hebt met wat grotere schepen en waar je niet te maken hebt met een volledig all inclusive product. Je hebt dan wel maaltijden maar de drankjes niet. Het is heel breed. Maar ben je een luxe business passagier dan denk ik dat je eerder terecht komt op de kleinschaligere schepen die alle comfort en luxe bieden zonder dat je je portomonee hoeft te trekken.’

Hoe belangrijk zijn de Nederlandse vertrekhavens voor jullie?

‘De Nederlandse vertrekhavens Amsterdam en Rotterdam zijn zeer belangrijk. Ze vormen een ideaal vertrekpunt voor een 8- of 14-dagen cruise. Zo is acht dagen naar de Noorse fjorden erg populair. Dat heeft ook een prima prijs-kwaliteitsverhouding en blijkt een ideaal instapmodel voor nieuwe

cruisegangers. Alleen al vanuit HAL hebben we 50.000 bedden vanuit Nederland op de eigen havens, dus ga maar na. De komst is zeer belangrijk gewest voor de ontwikkeling van de cruisemarkt.’

Over Holland America Line gesproken, een Nederlandse naam...

‘Het belangrijkste is dat we onder Nederlandse vlag varen, ik denk dat dat uniek is binnen de cruisebranche. Die band, ook al zijn we officieel in Amerikaanse handen, is er altijd geweest en die vlag is altijd blijven wapperen. We varen veelal met Nederlandse officieren, hotelpersoneel is vaak ook uit eigen land afkomstig. De geschiedenis van de Holland Amerika Lijn is onuitwisbaar, is enorm belangrijk en heeft geleid tot een enorme naamsbekendheid. Die ligt rond de tachtig procent: onze uitdaging is dus eerder dat de cruisebekendheid achter loopt. Dat is de missie, HAL wordt toch wel gezien als optie. Als iemand wil boeken, zitten we al gauw in de top 3 van rederijen die de klant overweegt. We hebben de Nederlandse identiteit hoog in het vaandel, we werken nu ook samen met het Rijksmuseum.’

Wat houdt dat in?

‘Kunst speelt een hele belangrijke rol bij HAL, we willen een doorsnee laten zien van MEI 2017

▼

Zijn we al helemaal om in Nederland?

34 I Interview HAL

wat het museum te bieden heeft. We hebben op alle schepen veel kunst dus het is een logische keuze samen te werken. Binnen het partnership hebben we grote reproducties hangen, en ook een groot digitaal scherm met niet alleen die reproducties maar ook met uitleg over de kunstwerken. Dus niet alleen laten zien maar ook de achtergrondinfo leveren en de mensen inspireren. We hebben ook een tekenatelier ingericht, tekenboeken zoals in het Rijksmuseum. We zijn sponsor van het Rijksmuseum, met een contract voor drie jaar. En we beginnen op de MS Westerdam een try out, als het goed aanslaat, rollen we het verder uit.’

Dat zijn noviteiten, wat kan een aspirant cruiseganger anno 2017 nog meer verwachten?

‘Luxe! Pamperen. Accommodatie en vervoer heb al je bij je. Ik denk dat een cruise veelzijdig is in wat we te bieden hebben: culinair, entertainment, kennis op doen. We hebben kookworkshops, wijnworkshops, digitale workshops. We kunnen bestemmingen ontdekken, dat staat bij HAL hoog in het vaandel. We varen uiteraard van bestemming naar bestemming en we zijn met name een rederij die ook wil ontdekken. Je vaart in de nacht en je komt in de ochtend aan. Dan kun je de bestemming echt goed bezoeken, en in de avond heb je weer een heerlijk diner aan boord. We hebben ook bij HAL een hoge kwaliteitservice. We werken samen met

Filipino’s en Indonesiërs aan boord, zij staan bekend om hoogwaardige serviceverlening.

En dat merk je vanaf het moment van aan boord gaan tot ván boord gaan.’

Is cruisen nog zo formeel?

‘Nee, zeker niet, het kan ook heel casual.

Ik denk dat dat het grote probleem is bij de cruisebekendheid, ik denk dat veel mensen denken dat het nog steeds heel formeel is.

Dat je aan boord komt en dat je in de avond jasje dasje moet…maar dat is absoluut niet meer het geval. We hebben tijdens een 8-daagse cruise wel één vaste gala-avond waar we onze passagiers wel verzoeken nette kleding aan te trekken. Maar als je dat niet wil, kun je ook gewoon eten in het zelfbedieningsrestaurant…het is echt flexibeler dan je denkt. Die perceptie is een barrière die we moeten wegnemen. Op alle schepen heb je verschillende eetgelegenheden van casual dining tot formal dining, dus je kunt eigenlijk je eigen programma bepalen.’

Waar komen de clichés vandaan?

‘Van vroeger: ‘het is duur, het is formeel’. We hebben diverse onderzoeken laten uitvoeren.

Wat blijkt: 31 procent van de Nederlanders wil ooit wel een keer een cruise gaan doen. Dat is veel. Wat moeten we dan doen? Vier miljoen Nederlanders hebben het wel in het hoofd, maar het laatste keukentafelzetje moet nog gegeven worden. Dus dat je persoonlijk aan

tafel zit om de laatste vragen te beantwoorden, de onduidelijkheden weg te nemen. Je merkt dat er nog te weinig bekend is, en dan moet je oppassen dat het geen uitstelgedrag wordt.

Wij moeten de vragen nog beantwoorden. De klant wil tegenwoordig vooral flexibiliteit, wil graag een cruise maken maar niet vast zitten aan patronen. We willen duidelijk maken dat een cruise die flexibiliteit biedt.Verschillende bestemmingen, diverse eetgelegenheden, zeer ruime entertainmentmogelijkheden. Met of zonder kinderopvang. Alles mag, maar niets moet…’

Wat voor luxe heb je de zakenreiziger te bieden?

‘Seabourn heeft op dit moment vier schepen, we hebben net de nieuwste gedoopt: de Encore. Deze kleine schepen kennen alleen maar suites, met all inclusive op hoog niveau,.

Champagne en kaviaar zijn onbeperkt beschikbaar. Je geeft bij boeken ook aan met welke sterke drank je minibar gevuld moet worden, dat soort services zijn echt gepersonaliseerd. Aan boord vind je diverse eetgelegenheden. Ook de drank en de wijn zijn op hoog niveau. Met Seabourn zijn we een partnership aangegaan met Thomas Keller, de eerste Amerikaan die drie Michelin sterren wist te behalen. Dat heeft geresulteerd in The Grill by Thomas Keller aan boord.

Dat geeft de kwaliteit wel aan. We hebben het zeker over het vijfsterren plus segment.

Daarom richten we ons juist op de CEO’s on the go. Ze werken hard en klimmen de ladder, maar tijdens de vakantie willen ze gepamperd worden, met een hoogwaardig product zonder steeds de portefeuille te trekken.’

En aan land?

‘We bieden groepsexcursies aan tot MEI 2017

businesstraveller.nl

Interview HAL I 35

individuele. Met Seabourn hebben we een samenwerking met UNESCO. We bezoeken niet alleen de UNESCO sites maar we hebben ook lezingen aan boord door hun gastsprekers. Om een voorbeeld te geven: in Pisa gaat iedereen natuurlijk naar de scheve toren. Maar onze gasten hebben daar een streepje voor door toegang tot een bepaald gebied te hebben waar anderen niet mogen komen. Dat is uniek, dat mag niemand, maar door ons partnership stelt het ons in staat net een stukje verder te gaan dan veel andere rederijen. Ook aan land bieden we veel. Je kunt met de groep mee, maar je kunt het op maat laten maken. Met een privé auto en een privé-programma.’

Wat zijn de succesroutes?

‘Nederlanders blijven in Europa, met name op de Middellandse Zee en in Noord-Europa.

Het Caribisch gebied is wel populair, maar we zien ook steeds meer klanten naar Azië en Zuid-Amerika gaan. Wat echt heel populair is: Antarctica. Een drieweekse cruise waarbij het Seabourn schip Zuid-Amerika aandoet, met ook zes landingen op Antarctica. Er zijn negen zodiacs aan boord. Onze passagiers worden aan land gebracht en dat is vrij uniek.

Kleine schepen mogen daar namelijk komen, de grote mogen alleen scenic cruising doen, maar met Seabourn mag dat wel. We hebben een expeditieteam aan boord, opdat je ook businesstraveller.nl

alles over Antarctica te weten komt. Dat is een enorme hit, tussen november en eind februari tot half maart. Je hebt natuurlijk expeditie cruises, maar dit is eigenlijk expeditie plus, omdat je een stuk luxer zit.’

Hoe zit het inmiddels met wifi aan boord?

‘Er is wifi tegen betaling, via de satelliet, een relatief kostbare zaak. Maar we bieden goede pakketten, per minuut, per uur of voor de hele cruise kun je het kopen. Het is enorm verbeterd de afgelopen jaren, het is logischerwijs zeer belangrijk voor onze klanten geworden.’

Welke noviteiten hebben jullie?

‘HAL heeft Exploration Central. Dat is een ruimte waar onze passagiers alles over bestemmingen kunnen leren. Excursies boeken, lezingen bijwonen, interactieve tafels, een hele bibliotheek raadplegen. Het is een verzamelplaats om geïnformeerd te worden over bestemmingen. We hebben tevens een partnership met BBC Earth, we hebben tijdens een cruise een klassiek orkest die dan de beelden van BBC Earth begeleidt. We hebben net een nieuwe serie ‘Alaska’ gelanceerd, met klassiek orkest op het podium en dan de beelden van BBC Earth. Prachtig. En we zijn een nieuw schip aan het bouwen, de Statendam, die komt eind volgend jaar.’

Vorig jaar kwam jullie nieuwste schip, de MS Koningsdam, hoe is deze ontvangen?

‘Onze gasten zijn erg enthousiast. Het schip is moderner, wat groter, kent meer faciliteiten. Ook de hutten zijn weer moderner en er zijn meer opties voor dineren en entertainment. Ook hier hebben we weer unieke partnerships. BB King levert de BB King Blues Band. Met Billboard hebben we de Crazy Pianos aan boord, een enorme dynamiek van twee vleugels die tegen elkaar op spelen. En met Lincoln Center Stage, een klassieke autoriteit in de VS, hebben wij een mooie partner voor onze klassieke talenten aan boord. We zijn er erg tevreden mee.’ n MEI 2017

36 I Lufthansa

Een kijkje in de hangar van Lufthansa

747-8 vs A380 Het is dĂŠ machtige eyecatcher van nu: de Airbus 380, de imposante dubbeldekker van de lucht. Lange tijd was die eer voorbehouden aan de inmiddels legendarische Boeing 747. Tijn kramer van Business Traveller mocht een kijkje nemen in de hangar van Lufthansa om beide toestellen van dichtbij te zien. Kom mee naar Frankfurt en kijk mee.

MEI 2017

businesstraveller.nl

Lufthansa I 37

De pan-Europese gigant: de Airbus 380 Lufthansa ontving de A380 in 2010 en heeft inmiddels 14 toestellen de wereld overvliegen. De eerste testvlucht van de A380 stamt van 27 april 2005. Op 25 oktober 2007 was de eerste echte vlucht, met Singapore Airlines van Singapore naar Sydney. Inmiddels vliegen er wereldwijd meer dan 150 A380’s rond. In Amsterdam is deze te bewonderen namens Emirates en op gezette tijden heeft ook China Southern Airlines haar paradepaard laten landen op Schiphol. Het aantal zitplaatsen verschilt per airline, maar in principe zouden er (Economy only) maximaal 853 passagiers in kunnen. Lufthansa hanteert vier klassen: Eco, Eco Plus, Business en First.Verschillende airlines hebben tal van noviteiten in de meer dan ruime A380 geïntroduceerd.Van de bar bij Emirates tot de suites bij Qatar of Korean. En zo heeft Etihad spa-cabines. Business Class in de A380 betekent vaak dat airlines hun beste beentje voor zetten.

businesstraveller.nl

MEI 2017

38 I Lufthansa

Een Amerikaanse klassieker: de Boeing 747 Lange tijd was de 747 recordhouder als grootste passagiersvliegtuig, maar dat was tot de A380 kwam. Toch koesteren velen een grote liefde voor dit iconische toestel dat in 1970 haar eerste commerciële vlucht kende. Het was toen in een keer het grootste passagiersvliegtuig ter wereld, tot 2007 dus. De cockpit ligt op het bovenste gedeelte bij de zogeheten ‘bubbel’, doorgaans het terrein van de Business Class passagier, zo ook bij Lufthansa.

De eerste airline die de 747 in gebruik nam, was het Amerikaanse Pan Am, die ook grote invloed had op het ontwerp.

De airline, inmiddels ter ziele, debuteerde het toestel in janauri 1970, overigens met zes uur vertraging. De 747 werd verschillende keren geupgrade naar modernere varianten. De laatste is de 747-800 die weer langer en ruimer is dan voorganger 747-400 (inmiddels niet meer gemaakt). Lufthansa heeft beide types. n

MEI 2017

businesstraveller.nl

Lufthansa I 39

A380 VERSUS 747-800 AIRBUS A380-800

BOEING 747-8

Lengte

72.7 m

Lengte

76.3 m

Wingspan

79.8 m

Wingspan

68.4 m

Hoogte

24.1 m

Hoogte

19.4 m

Cruising Speed

907 km/h

Cruising Speed

920 km/h

Max. hoogte

13,100 m

Max. hoogte

13,100 m

Max. takeoff gewicht 560,000 kg

Max. takeoff gewicht 442,300 kg

Max. landing gewicht 391,000 kg

Max. landing gewicht 312,100 kg

Range*

12,000 km

Range*

Cabine breedte

6.6 m / 5.9 m

Cabine breedte (Main deck / Upper deck)

(Main deck / Upper deck)

First/Business/ 8/92/52/336 Premium Economy/ Economy (max.)**

businesstraveller.nl

13,100 km 6.1 m

First/Business/ 8/80/32/244 Premium Economy/ Economy (max.)**

MEI 2017

40 I Interview Accor

‘De uitdaging van de

verstedelijking’ Aanwezig in meer dan 90 landen, verwelkomt elke dag 500.000 gasten, 4.100 hotels… AccorHotels gaat ervoor. Millennials, Planet 21, Technology, Luxury...

De hotelketen is flink aan het vernieuwen. Zo nam de Franse multinational de luxe brands Fairmont, Raffles en Swissôtel over, wordt er een nieuw hospitality concept gelanceerd en staat duurzaamheid steeds hoger op de agenda.

In Nederland denken we bij AccorHotels al snel aan de ibis budget hotels, de Mercure’s of de Novotels. Maar met de overname van FRHI Hotels & Resorts (FRHI) wil de keten nu een grote speler op de wereldwijde luxehotel markt worden. Ook wordt Travel Keys overgenomen door AccorHotels; een grote reismakelaar met een aanbod van meer dan 5.000 luxueuze accommodaties verspreid over meer dan 100 verschillende locaties.

AccorHotels bestaat nu uit luxe, internationale merken zoals Raffles, Fairmont, Sofitel Legend, onefinestay, Pullman en Swissôtel, merken en boetiekhotels uit het middensegment zoals Novotel, Mercure en Mama Shelter, en de budgethotels zoals ibis budget, ibis Styles en hotelF1.

Daar komt Jo&Joe bij. En daar is Denys Sappey, COO AccorHotels Benelux, zeer over te spreken tijdens het interview dat we met hem hadden in Novotel Schiphol Airport. Dit nieuwe ‘Open-Huis’-concept is een combinatie van een hotel, hostel en vakantiewoning.‘Ideaal voor de millennial. Dit is de doelgroep van morgen. Een doelgroep die een andere – minder traditionele – vorm van hospitality verwacht. Dit is een trend MEI 2017

die we al jaren observeren.’ Maar wat wil die ‘millennial’ dan eigenlijk? Volgens Sappey zijn dat gezamenlijke ruimtes waar zij informatie en ervaringen kunnen uitwisselen, per persoon niet duurder dan 25 euro en een plek waar ze samenkomen met de locals.‘Dit publiek groeit met meer dan dertig procent per jaar. En dit zijn niet alleen de standaard backpackers. Denk ook gewoon aan de digital nomads en de actieve zakenreiziger.’ De eerste Jo&Joe is deze maand geopend in de Franse surfplaats Hossegor in Frankrijk. De volgende openingen staan voor 2018 gepland in Parijs en Bordeaux.

VERSTEDELIJKING

Een concept dus dat niet alleen de gast vermaakt, maar ook de local.‘Een perfecte balans. We geloven steeds meer dat onze hotels drastisch anders gebruikt gaan worden.

Ik verwacht dat onze gasten niet alleen maar voor één doel komen, het slapen in een bed.

En dus verwachten we van onze hotels om de service die wordt aangeboden hierop aan te passen. We werken daarom ook samen met lokale bedrijven om die service aan te bieden.’

En naast de gasten kunnen ook de lokalen gebruik maken van de services van het hotel. businesstraveller.nl

Interview Accor I 41

ACCOR GAAT GROEN AccorHotels is wereldwijd aanwezig in meer dan 1.700 steden. De hotelgroep streeft naar en zet zich in voor de ontwikkeling van stadslandbouw en wil 1.000 moestuinen aanleggen tegen 2020. Inmiddels zijn er wereldwijd al meer dan 500 stadstuinen aangelegd, onder meer in Bangkok, Parijs, Rome, São Paulo en Kinshasa.

In maart ondertekende AccorHotels in Parijs het charter ‘Objectif 100 hectares’, een initiatief om 100 hectare groene daken en muren aan te leggen, waarvan 33 hectare voor stadslandbouw in de Franse hoofdstad.

Een aantal hotels, zoals het Mercure Paris Boulogne Porte de Saint Cloud, probeert vernieuwende stadsteelttechnieken uit. Met ondersteuning van didactisch materiaal wagen ze zich aan aeroponics, teelt waarbij de wortels vrij in de lucht hangen, en hydrocultuur, kweken op inerte substraten die geen voeding bevatten (bijvoorbeeld zand, kleikorrels of steenwol). De eerste oogst wordt deze maand verwacht.

Of gewoon een biertje komen drinken…

Chris Cahill, CEO Luxury Brands bij AccorHotels noemt dit ook wel de ‘uitdaging van verstedelijking’. De hotelketen blijft maar uitbreiden, binnen en buiten de stad.

En logischerwijs is niet iedereen daar blij mee. Zoals de lokale bewoners.‘Je moet rekening houden met de ‘als het maar niet in mijn achtertuin gebeurt’ mensen. Want tegenwoordig wordt er ook steeds meer gebouwd buiten het centrum. Daarom willen we deze mensen juist betrekken.’

Dit is één van de onderdelen van ‘Planet 21’, een uitgebreid programma waarbij medewerkers, klanten en partners samenkomen om te zorgen voor duurzame groei. Het programma van AccorHotels waarbij de nadruk ligt op vier strategische punten: zijn medewerkers bewust maken, zijn klanten erbij betrekken, samen met partners innoveren, samenwerken met lokale overheden, voeding en de gebouwen.

‘Onze gasten en alle hotels worden hierbij betrokken. Zo willen wij nu onze voedselverspilling terugdringen, onze gasten betrekken voor een bijdrage aan de planeet zoals het hergebruik van de handdoek, en nieuwe banen creëren voor de diverse lokale businesstraveller.nl

gemeenschappen. Ook bouwen we vanaf nu eco-friendly. We starten eigenlijk al duurzaam bij de eerste steen.’

GOEDE TIJDEN…

In 2016 heeft de keten 81.000 kamers in 350 hotels toegevoegd aan het portfolio.

Aan een tempo van één nieuw hotel per 36 uur was 2016 opnieuw een recordjaar in de ontwikkeling van nieuwe hotels. Naast de versnelling van de groei in het luxe hotelsegment, wordt er ook geïnvesteerd in het resortsegment, onder andere met een strategische samenwerking met Rixos Hotels. Door de nieuwe samenwerking voegt AccorHotels 15 hotels toe aan het huidige netwerk. Alle hotels zijn gelegen in de premium resort markten: Turkije, de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Rusland en Europa.

SLECHTE TIJDEN

Maar naast een succesvol en winstgevend jaar, heeft AccorHotels ook dieptepunten gekend, en geleden onder de geopolitieke omstandigheden, zoals dat netjes wordt genoemd. Terroristische aanslagen dus.

Sappey: ‘België heeft het zwaar gehad. Het is een winstgevende markt, maar ook een depressieve markt. Ons merk is marktleider in België. Het was een zware tijd, ook in Frankrijk.

Tijdens de aanslagen in Parijs in november 2015 had Brussel een lockdown voor drie dagen. De stad was compleet gesloten. Daar lijden wij ook onder natuurlijk. Als er een aanslag plaatsvindt, lijdt de hele hotelindustrie.

België kon toen een -16 procent noteren.

Brussel -20 procent. Nu zijn we aan het herstellen, we hebben er ons stevig proberen tegen te verzetten. De hotellerie is een booming markt, maar ook een depressieve.’ n

DE MERKEN VAN ACCOR OP EEN RIJTJE Raffles Fairmont Grand Mercure Sofitel Sofitel Legend SO Sofitel Onefinestay MGallery by Sofitel Pullman Swissôtel Novotel Mercure

Mama Shelter Adagio Adagio Access Adagio Premium ibis ibis Styles ibis budget Hotel F1 Thalassa Jo&Joe 25H Twenty Five Hours Hotel The Sebel

MEI 2017

42 I Boekarest

Het klein Parijs van het Oosten Boekarest is een van de grootste verrassingen die we in het nieuwe Europa kunnen vinden. De stad heeft haar grauwe imago afgeschud en is volop in ontwikkeling. Het klein Parijs van de Balkan heeft vele invloeden, van moorse tot Sovjetrussische en zeker ook een duidelijke Franse invloed.

W

ie is er niet op zoek naar die ene ‘nieuwe’ bestemming?

Een van de nog onontdekte parels in Europa heet Boekarest. Boekarest, is dat niet die grauwe Oostblokstad van wijlen Ceausescu?

Vergeet het maar. Na het succes van Praag en Boedapest dient de Roemeense hoofdstad zich aan als van de leukste en heetste bestemmingen in Europa. En een die allesbehalve saai is.

Toegegeven, het megapaleis van Ceausescu staat er nog steeds, heel prominent in het midden van de stad.

Maar het is en blijft een zeer bijzonder gebouw. Dergelijke megalomane bouw kom je steeds minder tegen.

Maar Boekarest heeft veel meer. Gesticht in 1459 heeft Boekarest nog veel trekjes van de oude stad. Kleine pittoreske straatjes naast moderne avenues, een schat aan historische paleizen (Cotroceni of het koninklijke paleis) tegenover trendy cafés in het bruisende uitgaansleven.

Wist u dat Boekarest ooit bekend stond als het klein Parijs van de Balkan?

De stad beschikt verder over prima conferentiecentra zoals het gigantische Romexpo. Maar ook de Nationale Opera of het nationale kunstmuseum kunnen bijvoorbeeld dienst doen als locatie voor een bijzonder evenement.

Maar Boekarest heeft meer dan die combinatie van oud en nieuw. De Roemenen behoren zonder meer tot de warmbloedige volkeren van de Balkan. Gastvrijheid MEI 2017

gegarandeerd dus. En ja, ook niet onbelangrijk, het relatief nog ‘onontdekte’ Boekarest biedt een fantastische ‘value for money’.

En vergeet vooral de frisse buitenlucht niet. De hoofdstad is omgeven door schitterende meren en bossen wat natuurlijk fantastische mogelijkheden biedt voor incentivegroepen. Een aanrader is Balkan Trails (www. balkantrails.com). Zij verzorgen meerdere tochten door de stad, en je kunt zelfs vanuit Boekarest een dagtocht doen naar Bulgarije. Hier bevind je je meteen in een hele

businesstraveller.nl

Boekarest I 43

andere wereld, met cyrillisch schrift, en dynamiek die nog niet mee is met het moderne Roemenië. Uiteraard behoort ook een bezoek aan de kastelen van Transsylvanië tot de mogelijkheden.

TOPHOTEL Het grootste congreshotel en meteen het populairste is het Radisson Blu Hotel (www.radissonblu.com/en/hotelbucharest). Met uitzicht op het voormalig koninklijk paleis en in de buurt van het Roemeense Atheneum Concert Hall

businesstraveller.nl

en Cismigiu Park biedt het Radisson Blu Hotel Boekarest een moderne en aangename accommodatie in het hart van de hoofdstad van Roemenië.

Het zakelijke hotel telt liefst 487 kamers en suites en zijn voorzien van moderne meubels, gratis high-speed draadloos internet en airco, niet onhandig in de zomer.

Gasten kunnen kiezen uit zeven restaurants en bars.

Het hotel is ook gastheer voor de World Class Health Academy, met binnenzwembad, jacuzzi en zwembad, een fitnessruimte en fitnessfaciliteiten. Er zijn volop MICE-faciliteiten. Een moderne en volledig uitgerust conferentiecentrum met 12 vergaderzalen, waaronder een 540 vierkante meter grote balzaal en je kunt van de de diensten van het speciale Meetings & Events personeel gebruik maken. Je moet er dan bijtijds bij zijn, het hotel in Boekarest is ook bij locals een zeer geliefde plek voor elk type evenement. Voor de liefhebber: in hetzelfde complex als het Radisson Blu Hotel bevindt zich het grootste casino van Roemenië. Wie daar geen prijs op stelt, heeft er geen last van, het zijn andere hoofdingangen.

Andere faciliteiten zijn een grote binnentuin met een totale oppervlakte van 3.500 vierkante meter, met inbegrip van een Beach Bar, een buitenzwembad, een terras, internationale en oost-mediterraan restaurant. Dit is een zeer fraaie bonus, het geeft een resortachtige feel die na een drukke werkdag toch een fijn stukje ontspanning biedt. n

MEI 2017

44 I Kroatië advertorial

Van historische steden tot prachtige kusten Kroatië: divers, uniek en veelzijdig

Kroatië heeft de laatste jaren meer en meer naam gemaakt als veelzijdige business bestemming.

De luchtverbindingen zijn beter dan ooit, de kennis ter plekke is van hoge kwaliteit, en op alle fronten weet het de zakelijke bezoeker te overtuigen. We staan graag stil bij twee hoogtepunten uit een zeer divers land: het historische Zagreb en de schitterende Dalmatische kust.

Historische charme: Zagreb Zagreb is de hoofdstad en de grootste stad van de Republiek Kroatië. Het is een kleine metropolis met een bijzonder vleugje stedelijke charme. De architectuur bevat er elementen van nieuw-historisme en art nouveau. Het is het culturele, wetenschappelijke, economische, politieke en administratieve centrum en de thuisbasis van het Kroatische parlement, de regering en de president. Deze heerlijke stad kent vele contrasten. Het is een stad die tegelijk jong en oud is, die heel zakelijk aanvoelt in de ochtend, maar waar ’s avonds toch een ontspannen en leuke sfeer heerst. In het verleden werd deze levendige en charmante stad vaak over het hoofd gezien door mensen die naar Kroatië kwamen, maar nu kan Zagreb op voldoende belangstelling rekenen dankzij een rijk stedelijk aanbod dat cultuur, kunst, muziek, theater, architectuur en gastronomie omvat.

MEI 2017

Intrigerend De keuze aan goede hotels is ruim in Zagreb, voor elk budget. Zagreb is een authentieke year round bestemming. Elk moment van het jaar is geschikt voor een bezoek aan Zagreb, maar het begin van de lente met aangename temperaturen en wat minder kans op regen is de beste periode. In de winter zakken de temperaturen tot net onder het vriespunt en de gemiddelde maximumtemperatuur in de winter blijft doorgaans onder de acht graden. Het sneeuwt regelmatig in Zagreb en de sneeuw kan een pittoresk decor vormen tijdens de sightseeing. Ook culinair staat de stad hoog aangeschreven.

Door de geografische ligging van de stad worden de gerechten van Zagreb gekenmerkt door een intrigerende mix van stedelijke en landelijke keukens.

Zagreb wordt omgeven door een weelderig platteland dat de stad al eeuwenlang voedt door deze te voorzien van uitstekende natuurlijke en verse ingrediënten. Aangezien Zagreb op slechts een paar uur van de Adriatische kust ligt,

biedt de stad ook een uitgebreide selectie zeevruchten. Sommige van de beste restaurants van Kroatië vind je in Zagreb. Uiteraard is er ook van alles te doen voor zakelijke bezoeken en is er volop professioanle ondersteuning om elke reis tot een onvergetelijk succes te maken. Zagreb beschikt over een rijk cultureel leven dankzij 30 actieve theaters, 30 musea, heel wat galerijen en tal van festivals.

Overdonderend mooi Dalmatië Of denk eens aan Dalmatië, desnoods in combinatie met Zagreb. Dalmatië is een streek langs de oostkust van de Adriatische Zee, voornamelijk gekenmerkt door een kustgebied met baaien, afgelegen stranden, eilandjes en inhammen. Deze streek staat ook bekend om zijn warme zee, pittoreske landschap, rijke geschiedenis en mooie eilanden. Het is de perfecte bestemming voor zowel

businesstraveller.nl

buitenactiviteiten als culturele uitstappen.

Dalmatië telt vier regio’s: Zadar, Šibenik, Split en Dubrovnik. Dubrovnik, centraal gelegen in het meest zuidelijke deel van Dalmatië, is de beroemdste hotspot en staat bekend als één van de mooiste, ommuurde steden ter wereld. De adembenemende oude stad, die voorbehouden is voor voetgangers, wordt beschouwd als een hoogtepunt van elke reis naar Kroatië. De stad prijkt op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en benadrukt de natuurlijke schoonheid en het rijke erfgoed van Kroatië. Dubrovnik is een enorm populaire stad, maar mei/ juni en september/oktober zijn iets rustigere periodes voor wie dat verkiest.

Tijdens het hoogseizoen trekt het populaire Zomerfestival van Dubrovnik altijd een heleboel volk en dat zorgt voor een bruisend nachtleven. De nabijgelegen eilanden Lokrum en de Elafieten zijn ideaal voor een daguitstap: het eiland Lokrum is bezaaid met dennen en vormt de ideale plek voor een ontspannend dagje zonnebaden op het strand of voor een bezoek aan de botanische tuin of de ruïnes van een klooster. Lokrum is het beruchte eiland waar Richard Leeuwenhart schipbreuk leed. De Elafieten-eilanden behoren tot de mooiste en meest ongerepte eilanden in de Adriatische Zee. Korčula wordt vaak beschouwd als een soort van miniDubrovnik vanwege de gelijkaardige (maar wel veel kleinere) goed bewaarde Oude Stad en een aantal bezienswaardigheden. Deze stad staat bekend om de “moreška”, een opvallende zwaarddans. Korčula is ook de geboorteplaats van ontdekkingsreiziger Marco Polo.

Culinair genieten Gelegen aan de middellandse zee zal het niet vreemd zujn welke culinaire invloeden u kunt verwachten. De keuken springt gul om met olijfolie, look en een heleboel kruiden en specerijen. Ze omvat ook tal van specialiteiten met zeevruchten (inktvis, zeekat, octopus, garnalen en kreeft om er maar enkele te noemen) die op uiteenlopende manieren bereid worden. Het enige waarvan Dalmatiërs nog meer houden dan van vis businesstraveller.nl

Web: croatia.hr E-mail: nl@infocroatia.net en zeevruchten is vlees. En dan vooral lamsvlees, bereid op een traditionele manier, zoals in de beroemde peka (een methode waarbij het vlees onder een deksel gebakken wordt). Wijnen zoals Babić, Dingač, Plavac, Pošip, Prosecco en verschillende likeuren (waaronder de beroemde Maraschino uit Zadar) behoren tot de beste ter wereld.

Bereikbaarheid vanuit de Benelux Bijna het hele jaar door bieden tal van luchtvaartmaatschappijen frequente en directe verbindingen vanuit de Benelux naar de belangrijkste steden in Kroatië.

Brussels Airlines Brussel → Dubrovnik, Zagreb

Om te doen...

De Kroatische kust is een paradijs voor zeilers en duikers. De eilanden spreken tot de verbeelding van alle zeilfanaten en bieden uiteenlopende ervaringen, van heel ontspannende tot flink uitdagende tochten. Met zijn vier nationale parken (Krka, de Kornaten, Paklenica, Mljet) en vijf natuurparken (Biokovo, Telašćica, Velebit, het Vrana-meer, de Lastovoarchipel) is Dalmatië een perfecte bestemming voor natuurliefhebbers. Van de Velebit- en Biokovo-bergen over het rustige en ongerepte eiland Mljet tot de verbluffende waterval Skradinski buk in de Krka-rivier: hier vindt iedereen een bestemming naar zijn gading. Dalmatië is ook een ideale bestemming voor wie op zoek is naar een adrenalinestoot.

Avontuurlijke opties zijn: de schitterende onderwaterwereld ontdekken met antieke scheepswrakken en ondergrondse grotten, raften op de Cetina-rivier en door de kloof van de Zrmanja-rivier of paragliding in het natuurpark Biokovo, één van de opwindendste sites voor paragliding in Kroatië. Uiteraard zijn er nog vele andere mogelijkheden om elke groepsreis tot een groot succes te maken. Overnachten is daarbij geen probleem, de kust beschikt over vele prachtige hotels, voor elk budget, met een overdaad aan goede meetingzalen.

Croatia Airlines Amsterdam → Dubrovnik, Pula, Zagreb Brussel → Zagreb Easyjet Amsterdam → Dubrovnik, Split KLM Amsterdam → Split, Zagreb Luxairtours Luxemburg → Dubrovnik, Zadar Ryanair Charleroi → Pula, Rijeka, Zadar Thomas Cook Airlines Amsterdam → Split Brussel → Dubrovnik, Split Transavia Amsterdam → Dubrovnik Rotterdam → Pula, Split TUI fly Amsterdam → Pula Antwerpen → Brac, Split MEI 2017

46 I Boston

Boston x Business

MEI 2017

businesstraveller.nl

Boston I 47

Wie Amerika beter wil leren kennen, begint bij het begin. In Boston dus, Beantown. De historische stad heeft de zakenreiziger volop te bieden.

Duik onder in Ierse of Italiaanse sferen, eet een broodje kreeft, ga langs bij een beroemde bar, doe een uitstapje naar Harvard of moedig een van de fantastische sportteams aan. Tijn Kramer ging naar Boston.

Boston kende ik nog niet. Hooguit uit een paar maffiafilms over de strijd tussen de Ieren en Italianen daar, van de oude TV-serie Cheers, de basketballers van de Celtics en vieze beer Ted uit de gelijknamige film. En uiteraard wist ik dat de stad een zeer belangrijke rol heeft gespeeld in de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten.

In vergelijking met New York is Boston een oase van rust. Winkels liggen beloopbaar bij elkaar, afstanden zijn veel korter, er zijn veel minder toeristen en de mensen zijn wat vriendelijker. De prijzen doen niet veel onder voor de benedenbuur maar al met al is Boston veel rustiger Amerika binnenkomen dan het ‘meer dan bruisende’ New York. En dat is na een vliegreis ook wel even lekker acclimatiseren.

Maar slapen doen we thuis wel want Boston wacht natuurlijk. De must-do route is de zogeheten Freedom Trail, een route van twee kilometer (gekleurde bakstenen liggen in de grond om je de weg te wijzen) langs alle historische gebouwen die te maken hebben met de ontstaansgeschiedenis van Amerika.

Een goede reisgids of gids is wel aan te raden om de historie van mannen als Paul Revere en Samuel Adams wat levendiger te maken.

Over Samuel Adams gesproken, dat is niet alleen de ‘founding father’ van de VS, maar ook naamgever aan het lokale bier dat door kenners als een van de beste van de VS wordt beschouwd. Een bezoek aan de brouwerij is ook zeker een leuk uitje. Hetzelfde geldt voor de Amerikaanse sporten, Boston heeft volop aanbod. In de TD Garden spelen de ijshockeyers van de Boston Bruins en de Celtics als basketballers, beiden toppers en een belevenis om mee te maken. In de buurt businesstraveller.nl

van TD Garden zijn ook volop cafeetjes om met andere fans een lekker biertje te pakken (of betaalbaar wat te eten, de prijzen in de sportarena zelf zijn nogal pittig). In het zonnige seizoen zijn daar nog de honkballers van de Red Sox die spelen in Fenway Park, een van de mooiste honkbalstadions die de VS rijk is. Zoek je het meer in cultuur, dan ook is Boston een topper. Musea voor moderne kunst, wetenschappen, de AfrikaansAmerikaanse geschiedenis en het museum gewijd aan een van haar beroemdste zonen: John F. Kennedy.Voor kinderen is er een leuke zoo en een groot stadspark (schaatsen in de winter, bootjes in de zomer).

Boston is niet zo groot en eigenlijk prima te MEI 2017

48 I Boston

7 X NIET TE MISSEN IN BOSTON 1) Slaap in The Liberty, een oude gevangenis en nu een hipper dan hip hotel.

2) Loop in ieder geval een stukje van de Freedom Trail, een wandelroute langs de oorsprong van de VS zoals we die kennen.

3) Lunch in Faneuil hall Food Market. Een beetje toeristisch maar de vele foodstands leveren waar voor hun geld. Een ideale plek voor de Bostonian classic: the lobster sandwich.

4) Cheers! Voor de liefhebbers van de beroemde serie. Breng een bezoek aan Cheers, drink een biertje, koop een pul en op naar een echte pub.Die zijn er in overvloed.

5) Klassiek? De Boston Symphony Orchestra is van absolute wereldklasse.

6) Pizza anyone? Boston is een echte foodie town met tal van culinaire hoogtepunten. Maar wil je een echte Italiaanse pizza? Regina is de naam.

7) Go Red Sox. Het honkbalstadion van de Red Sox is een echte hightlight, en algemeen erkend als een van de meest sfeervolle in het land. Ga naar Fenway park, drink een biertje in de Bleecher Bar en Go Red Sox! Even geen honkbal te zien? TD Garden is het thuisadres van zowel de Celtics (basketbal) als de Bruins (ijshockey). Aanraders.

belopen. Het historische Beacon Hill biedt ouderwetse Engels aandoende straten en is het land van kapitaalkrachtige Bostonians (en dat zijn er nogal wat), Back Bay is met Newbury street een van de leukste wijken om te winkelen. Downtown biedt naast de Freedom Trail ook de leuke Quincy market, een voedselhal vol met lekkernijen. Hét broodje van Boston is de lobster roll, maar à 20 dollar wel wat aan de prijs. Maar wie geen verse kreeft als beleg wil kan uiteraard ook kiezen voor chowder, de beroemde vissoep.

En dan is er nog Harvard, de beroemdste en meest prestigieuze universiteit van Amerika. Liefst acht presidenten studeerden er en je bent er in tien metrominuutjes. Een lekker elitair geheel van universiteitshallen, boekwinkels en ook toeristenwinkeltjes. Eet vooral de fameuze hamburger bij Mr Bartleys, vele beroemdheden gingen je voor. We sluiten de trip af bij het bekende TV-café Cheers. Erg toeristisch, stiekem erg leuk.

Tophotels Het hotelaanbod is uitstekend in Boston.

Wij sliepen in het Loews Boston, in het historische district Back Bay. Leuk weetje: het is het voormalige politie hoofdkantoor.

Kamers zijn groot, zeer comfortabel en het hotel heeft een luxe maar niet stijve attitude. Gezellig is de Precinct Kitchen + Bar voor meer casual dineren met tal van MEI 2017

businesstraveller.nl

Boston I 49

streekproduicten en een goede keuze aan bier. Maar er zijn meer bijzondere keuzes: van The Liberty, zeer hip in een oude gevangenis, totaan de bekende toppers als Four Seasons, the Langham, mandarin oriental en Ritzcarlton. Uiteraard is er ook volop in het lagere prijssegment.

Dineren Boston is een op en top culinaire stad. De Italiaanse invloeden zijn overduidelijk (de Ieren zorgen vooral voor vele gezellige pubs).

Ook de ligging aan zee is van invloed. Maar het is duidelijk dat er op hoog niveau wordt gekookt en we raden altijd even aan op Boston magazine (www.bostonmagazine. com) te kijken voor de allerlaatste hotspots.

We geven je alvast wat namen om te onthouden: Alden & Harlow, La Brasa, Branch Line, Area Four,Yvonne’s, Asta, Sichuan Garden II, The Table at Season to Taste, Highland Kitchen, Sarma en Giulia.

Kies je voor een meer Ierse route, neem dan een lekkere Guinness en een pubgrub, bij onder meer Deep Ellum, Lord Hobo, Brendan Behan Pub of Brick & Mortar. n

businesstraveller.nl

MEI 2017

50 I Albanië

1.

Het is lente in

Albanië

Albanië. Wat moet je daar nou? Een veel gehoorde reactie wanneer je je omgeving vertelt dat je het Balkanland gaat bezoeken. Communisme, bunkers, armoede, criminaliteit…

Maar waar de hoofdstad Tirana tijdens het bewind van dictator Hoxha één restaurant telde, is het toerisme nu in volle bloei. Sofie Smets bezocht het land.

3.

2.

MEI 2017

businesstraveller.nl

Albanië I 51

D

it jaar vond Albanië het tijd om uit het isolement te kruipen. Het land dat sinds 1991 een parlementaire democratie is, heeft nog lang geleden onder het communistische beleid. De laatste jaren is de regering het land flink aan het promoten en is toerisme een belangrijke portefeuille van het ministerie van Economische Zaken. En de regering krijgt groot gelijk.

Gelegen aan de Adriatische Zee, een mediterraan klimaat, Unescostadjes en bergen. En het is nog onontdekt. Een term waar menig reiziger opgewonden van wordt.

Allemaal leuk en aardig natuurlijk, maar laten we beginnen bij stap

1. Hoe kom je er? Want dit was voorheen nog niet zo gemakkelijk, met geen rechtstreekse vluchten vanuit Nederland, hoewel de vlucht zelf nog geen drie uur kost.

Transavia zag haar kans en vond het tijd worden om avontuurlijkere routes op de kaart te zetten. Tot oktober 2017 vliegt de lowcoster drie keer per week vanaf Schiphol naar de Albanese hoofdstad Tirana.

KLEUR

En dat is meteen de beste plek om de vakantie te starten.

De hoofdstad van Albanië, en de grootste stad van het land. Een kleurrijke stad die zuidelijk aandoet. En dat is te danken aan kunstenaar Edi Rama. Toen burgemeester van de hoofdstad. Nu ministerpresident van Albanië. Hij liet een paar duizend bomen planten, schilderde communistische appartementsblokken in felle kleuren en ruimde de parken op.

Hij liet Albaniërs weer trots zijn op Tirana. Tirana kreeg nieuw aanzien. En belangrijker nog, een nieuwe identiteit. Sommigen vonden dat hij zich beter bezig had kunnen houden met electriteitsen watervoorziening…

de stad veel kerken uit de 13e eeuw, maar zijn er ook moskeeën gebouwd tijdens het Ottomaanse tijdperk dat in 1417 begon.

Een flinke, stijgende wandeling naar het Onufri-museum is een verplicht-positief-nummertje.

Deze kunstenaar was een meester in de iconografie. En het museum zelf is ook nog eens gelegen binnen de muren van een bijzondere kerk.

1.

DE STAD VAN DUIZEND 2.

RAMEN Op zo’n 100 kilometer afstand vanaf Tirana ligt Berat. Een stadje in Centraal-Albanië. De weg ernaartoe is verlaten. Maar dan wordt het al snel duidelijk waarom Berat op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. De stad, één van de oudste van Albanië, wordt ook wel de stad van Duizend Ramen genoemd, vanwege de traditionele woningen met de vele ramen.

Berat laat zien, volgens Unesco, dat er eeuwenlang verschillende godsdiensten en culturen naast elkaar bestonden. Zo is er een kasteel uit de 13e eeuw, maar met fundamenten gebouwd in de 4e eeuw voor Christus. En kent businesstraveller.nl

COSTA ALBANIA

3.

Natuurlijk heeft Albanië ook strand. Zoals bij Durrës, de op een na grootste stad van het land, en tevens ook een havenplaats in het westen. En er is iets met havenplaatsen.

Marseille, Rotterdam… het heeft een bepaalde charme maar ook een ruwe en een culturele kant.

Want de stad heeft nog een hoop overblijfselen uit de lange geschiedenis, zoals het Amfitheater en het Durrës Archaeological Museum.

Met een boulevard en een nieuwe pier is deze plek ook een ontmoetingsplek voor de jongeren. Flaneren op de kermis of puberjongens die hun vriendinnetje meenemen om op de trappen van The Sphinx te chillen, de eyecatcher van Durrës.

Albanië is nog duidelijk een stad in transitie. Het toerisme is traag op gang gekomen, terwijl in de tussentijd de omgevende landen Griekenland, Italië en Kroatië zich wel als toeristische trekpleister op de kaart konden zetten. Komt dat even goed uit, want deze landen zitten tegenwoordig ‘vol’ in de vakantieseizoenen… Albanië nog lang niet. En juist door dit alles heeft Albanië ook wel een beetje de gunfactor. Het wordt tijd dat het land uit haar schulp kruipt.

Maar niet teveel. Want zo blijft het misschien nog wel één van de meest mysterieuze landen van Europa. n MEI 2017

advertentie

TECH

MEI 2017

businesstraveller.nl

CREDITS: GOOGLE MAPS

56

62 58 54 I LIFESTYLE NIEUWS Een prachtig wellness hotel aan de Griekse kust, heel hip dineren op Ibiza en alle redenen om ook dit jaar goede gin te drinken.

56 I HORLOGES 2017 De meest indrukwekkende modellen op de markt.

66

62 I LOMBOK PARADISE Een stukje paradijs op aarde en dat is het. Welkom op Lombok, IndonesiĂŤ.

66 I BUY & FLY De mooiste producten uit de duty free.

businesstraveller.nl

MEI 2017

54 I Lifestyle nieuws

Wat is nieuw op het gebied van luxe en vrije tijd?

Gin goes green

GIN

Een beetje goede gin drinken we natuurlijk – afhankelijk van de gebruikte tonic – graag met een schijfje citroen of limoen. Een stukje komkommer mag natuurlijk ook.

Premiun Gin merk Hendrick’s moet ongeveer hetzelfde gedacht hebben, want van 14 tot en met 18 juni opent de ‘Hendrick’s Curious Cucumber Zoo’ haar poorten ter gelegenheid van Wereld Komkommerdag. De zoölogische tentoonstelling toont een unieke collectie komkommers en serveert bijbehorende cocktails van dezelfde bijzondere aard. Naast vier excentrieke komkommerexemplaren, zal ook de heuse ‘Golden Cucumber’ te zien zijn in de Curious Cucumber Zoo. Over diens verschijning is al flink gespeculeerd door de internationale komkommerelite.

Bezoekers van de Hendrick’s Curious Cucumber Zoo zijn welkom op de Ten Katestraat 117, Amsterdam en kunnen tevens kans maken op de Golden Cucumber, naar horen zeggen de duurste komkommer ter wereld. Proost dan maar!

RESTAURANT

Izakaya nu ook op Ibiza Liefhebbers van culinaire innovatie – met een vleug hipheid – komen voortaan op twee nieuwe locaties samen. Izakaya Asian Kitchen & Bar opent in het centrum van Ibiza (juni 2017), met uitzicht op de oude stad en Ibiza Marina, en in Hamburg (voorjaar 2017), direct aan het Nikolaifleetkanaal. In Izakaya’s extravagante en tijdloze shared dining cuisine ontmoet de ware Japanse keuken Zuid-Amerikaanse smaken. De creatieve breinen achter het succesnummer zijn internationaal entrepreneur Yossi Eliyahoo en Liran Wizman, oprichters en eigenaren van onder meer de Amsterdamse restaurants MOMO, MR PORTER en THE DUCHESS, en internationale merken als THE BUTCHER, die op vijf locaties in Amsterdam te vinden is en recent opende aan de Kantstrasse in Berlijn.

IZAKAYA Amsterdam is opgericht in 2012 en groeide uit tot absolute hot spot.

MEI 2017

businesstraveller.nl

Lifestyle nieuws I 55

SPA

HEMELS SPARESORT ONDER DE GRIEKSE ZON Voor wie wellness en gezondheid hoog op de vakantie-agenda heeft staan, is Sani Resort in Chalkidiki dé place-to-be. Dit Griekse resort is een unicum, als een ware hideaway gelegen middenin een ecologisch reservaat, volledig in eigen, familiaal beheer. Het resort zorgt voor een exclusieve vakantiebeleving, in harmonie met de natuur en met het welbehagen van iedereen als ultieme doel. Mooie voorbeelden van zowel verwennerij als aandacht voor gezondheid zijn de vijf spa’s, de superfoods, de well-being cuisine en de well-being juices.

Sani Resort is moeilijk onder één noemer te vatten, want de vijf hotels hebben elk een specifiek karakter en spreken een eigen doelgroep aan. Het Griekse resort biedt de meest luxueuze setting voor een vakantie met het hele gezin (Sani Beach, Sani Club en Porto Sani), met z’n tweetjes (Sani Asterias) of enkel met de tieners (Sani Dunes).

De prachtige natuurlijke omgeving schept speciale momenten om te genieten van een spectaculaire zonsondergang, het zand tussen de tenen, een romantisch etentje onder de sterren, de lach van de kinderen. De eigen jachthaven met z’n boetieks en restaurants geeft een bijzonder cachet aan Sani Resort. De vele faciliteiten zorgen voor een resortgevoel. www.sani-resort.com

Wijnadvies op maat (zonder sommelier)

WIJN

Tien jaar na oprichting vernieuwt wijnwinkel Grapedistrict opnieuw. Het merk onderging een complete rebranding waarmee iedereen – van wijnleek tot hobbyvinoloog – de perfecte wijn moet kunnen vinden. Naast een restyling van de winkels, in totaal zo’n twaalf in het hele land, ontwikkelde Grapedistrict hiervoor een unieke smaaktest voor nieuwe klanten, verbeterde app, en een eigen techniek om gepersonaliseerde wijnsuggesties te geven op basis van reviews. De winkel op de Amsterdamse Eerste Constantijn Huygenstraat is al getransformeerd. De beginnend wijndrinker die voor het eerst Grapedistrict binnenwandelt of de echte liefhebber die nieuwe inspiratie zoekt; Grapedistrict 2.0 maakt wijn ontdekken nog leuker, makkelijker en persoonlijker.

Zoals Spotify zijn suggesties op eerder geluisterde nummers baseert, doet Grapedistrict voortaan gepersonaliseerde wijnsuggesties op basis van de aankoopgeschiedenis en reviews die in de app en het Grapedistrict-account opgeslagen worden.

Zowel de online als de offline aankopen.

businesstraveller.nl

MEI 2017

56 I Horloges

Tijd voor perfectie Chris Hall zet de nieuwste luxe horloges op een rij, van retro duikmodellen tot gecompliceerde meesterwerken.

TOP HORLOGE: Rolex Sea-Dweller In de wereld van Rolex bestaan geen kleine details. In wat steeds meer begint te lijken op voorzichtigheid uit voorzorg, is de Rolex van nu grotendeels geïnspireerd op kleine updates aan het basismodel – de Submariner, Daytona, Explorer en ga zo maar door. Wanneer compleet nieuwe modellen worden geïntroduceerd, zijn het vooral de die-hard fans die niet erg enthousiast reageren. Aanpassingen aan de signature horloges – in alle eerlijkheid, allen iconische designs – zijn daarom ook groot nieuws.

Dat brengt ons naar het nieuwe model van dit jaar, de nieuwe Sea-Dweller. Vijftig jaar geleden geïntroduceerd als een upgrade van de Submariner om meer te kunnen voldoen aan de wensen van professionele duikers, is de originele Sea-Dweller het eerste horloge dat via een klepje helium vrijlaat. Vooral handig in het pre-digitale tijdperk voor duikers die veel onder water moesten werken, maar tegenwoordig lijkt deze feature bijna overbodig. Toch heeft de originele Sea-Dweller vier decennia lang bestaan – met geleidelijke veranderdingen naar het Rolex model – voordat het van de radar verdween in 2009, om vervolgens opnieuw geïntroduceerd te worden als de Sea-Dweller 4000 in 2014.

Nu wordt het weer gewoon Sea-Dweller genoemd (nog steeds waterproof tot 4.000 voet), maar wel met een paar veranderingen.

Het meest opvallend is de toevoeging van de ‘cyclops’, Rolex’s naam voor het vergroot-knopje boven de datum voor een betere leesbaarheid. Dit exemplaar is ook groter, van 40mm naar 43mm, en de woorden Sea-Dweller op de wijzerplaat zijn nu rood (voorheen wit). Aan de binnenkant tikt een 3235 mechanisme – nieuw voor de Dweller – voor een betere nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van tijd. Je kunt er natuurlijk over discussiëren of deze extraatjes en uiterlijke veranderingen allemaal nodig zijn, maar voor Rolex is het business as usual: keer op keer vernieuwend. d9.586; rolex.com

MEI 2017

businesstraveller.nl

Horloges I 57

Op de goede weg De chronograaf is nog steeds één van de meest populaire features op een horloge. Hier volgen vier horloges voor elke smaak.

Patek Philippe 5960/1A Om een vriend te quoten – bewonderaars van Patek Philippe verkopen zo hun eigen oma voor dit horloge. Dit model combineert twee functies – een chronograaf, in de sub-wijzerplaat bij zes uur, en een jaarkalender (die één keer per jaar gewijzigd hoeft te worden, eind februari), en dit allemaal zonder rommelig te ogen. Dit jaar is daar een duivelszwarte wijzerplaat bijgekomen en een rode secondewijzer, waardoor dit horloge voor het eerst een sportieve look heeft gekregen.

Dit horloge was Patek’s eerste automatische chronograaf gemaakt in eigen huis, en de manier waarop verstreken tijd wordt opgenomen, wordt nergens anders geëvenaard.

De eerste ring bij zes uur telt de minuten terwijl de twee buitenste ringen, met de rode wijzer, de verstreken seconden daartussen tellen (elke ring telt voor 30 seconden). Bent u één van de gelukkigen die dit horloge mag dragen; het wordt snel een tweede natuur. d42.528; patek.com

Frédérique Constant Manufacture Flyback Chronograph Als één luxe horloge staat voor kwaliteit voor geld, dan is het dit model. De Flyback chronograaf (waarmee het mechanisme in één keer opnieuw opgestart kan worden) kost een veelvoud van de normale Frédérique Constant prijs, maar heeft er nog nooit zo goed uitgezien. d4.306; frederiqueconstant.com

businesstraveller.nl

Montblanc 1858 bronze

Omega Speedmaster Racing

Deze op Montblanc’s erfgoedgeïnspireerde chronograaf komt nu in een oh-zo trendy bronze variant, met een washed-out wijzerplaat in bijpassende retro tinten om mee te matchen. Draai het om en bewonder een van de mooiste uurwerkjes ter wereld. d27.097; montblanc.com

Het is niet een Speedmaster voor de purist – dat is de Moonwatch – maar de nieuwe Speedmaster Racing is een kleurrijk, sportief alternatief met het allernieuwste mechanische uurwerk aan de binnenkant. d7.166; omegawatches.com

MEI 2017

58 I Horloges

Puur en simpel Voor wie er op zijn best uit wil zien, is less altijd more.

Deze elegante horloges staan voor absolute verfijning.

Cartier Drive Extra-Flat Cartier heeft de Drive vorig jaar al gelanceerd, in verschillende vormen – maar nu zien we dat het allemaal te doen was om de lancering van het hoogtepunt: de Drive Extra-Flat. Zonder de barok gegraveerde wijzerplaatjes en ingewikkelde extra’s, maar met een eenvoudige satijnen afwerking en enkel een uur- en minutenwijzer, is dit model één van pure elegantie.

Met een kussenvormig framewerk is dit horloge kenmerkend genoeg om eruit te springen, maar vooral dankzij de Romeinse nummering zie je nog duidelijk dat het een horloge is van Cartier. Aan de binnenkant zorgt het handmatig op te winden uurwerk ervoor dat het horloge zo dun kan zijn (slechts 6,6mm). Het is ook geen breed model, met 39mm – een flink verschil met de 42mm Drive van vorig jaar. Dit jaar is de Extra-Flat verkrijgbaar in roze goud of in limited edition witgoud (slechts 200 exemplaren), maar we kunnen ook rekenen op een stalen versie die zijn opwachting maakt in 2018.

Roze goud d14.350, witgoud d15.384; cartier.com

Chopard LUC XPS Twist Fairmined De LUC-reeks is de eerste lijn van Chopard en heeft een aantal prachtexemplaren. De XPS Twist (genoemd naar de eigenwijze look van de wijzerplaat) komt nu in verantwoord en fair trade goud van Chopard. d16.649; chopard.com

Breguet 7787

Zenith Elite Classic

Niemand maakt een horloge met high-end verfijning zoals Breguet. De emaillen wijzerplaat met de blauwmetalen, ultradunne wijzers balanceren een power reserve indicator met een klassieke moonphase, allemaal in een 39mm gouden omlijsting. d26.069; breguet.com

De nieuwe Elite Classic is simpeler en slimmer dan ooit – en de onverbeterlijke keuze waarmee je door het leven kunt gaan met slechts één horloge… d9.419; zenith-watches.com

Horloges I 59

Duik in het verleden Horlogemerken zijn al een tijdje ondergedompeld in de archieven, maar wanneer de resultaten zo fantastisch zijn, mogen we niet klagen.

Blancpain Tribute to Fifty Fathom MIL-SPEC Alom vertegenwoordigd is het makkelijk om te veronderstellen dat de Rolex Submariner hét originele duikershorloge is. Maar nee, in feite was concurrent Blancpain een jaar eerder met het uitgeven van de Fifty Fathoms, in 1953. Net als de Submariner blijft dit horloge volop in productie, op de voet gevolgd door een grote schare fans. In tegenstelling tot de Sub heeft Blancpain door de jaren heen een aantal onderscheidende varianten geproduceerd, waaronder ook de nieuwe Tribute to Fifty Fathom MIL-SPEC. Sinds de lancering in 1957 heeft Blancpain een oranje/witte cirkel geplaatst bij zes uur, dat rood kleurt wanneer het framewerk in contact komt met water. De moderne versie, 40mm gemeten en geschikt voor 300 meter onder water – is trouw aan het origineel, en Blancpain garandeert dat er nul kans is dat er ooit water binnenkomt. d11.841; blancpain.com

Rado Hyperchrome Captain Cook

Oris Divers 65

Meestal weggelegd voor de meer designer-chic keramische creaties, is Rado dit jaar in het archief gedoken voor een recreatie van de Captain Cook uit 1960, met een exact formaat van 37mm en tot op 100-meter waterbestendig. d1.642; rado.com

Divers 65 nam Oris in twee jaar van onwetend naar cool, met de gouden combinatie van retro looks, gewaagde kleuren en een prima prijs.

Nu ook verkrijgbaar in een iets meer geavanceerde iteratie met een zilveren wijzerplaat. d1.665; oris.ch

businesstraveller.nl

Panerai Luminor Submersible 1950 Rosso Grotendeels verantwoordelijk voor de populariteit van oversized horloges in de jaren 1990 tot 2000 (en dankzij S. Stallone), maakt Panerai nu smallere versies (42mm) voor louter stervelingen.

De Submersible is het meest recente model dat deze ‘verkleinende’ behandeling heeft ondergaan. d24.693; panerai.com

MEI 2017

56

60 I Horloges

Denkbeeldige voorstelling Vier gecompliceerde uurwerken die laten zien dat horlogemaken op hoog niveau nog nooit zo druk is geweest.

A Lange and Sohne Tourbograph Perpetual “Pour Le Merite” A Lange and Sohne bewaart de bijnaam ‘pour le merite’ voor zijn meest pure en ongelofelijk ingewikkelde creaties, en heeft de afgelopen 25 jaar besteed aan de ontwikkeling van Duits perfectionisme tegenover Zwitserse rivaliteit. De Tourbograph Perpetual combineert een eeuwigdurende kalender, een chronograaf die in een fractie van een seconde tikt en een tourbillon – of in andere woorden, drie van de meest uitdagende functies. Het handmatig opwindsysteem bestaat uit 684 componenten (daar is het 636-tellende kettingsysteem dat daadwerkelijk het horloge aandrijft nog niet eens bijgeteld).

Wanneer je bedenkt dat dit horloge zelfs onder een vergrootglas geen enkel ongepolijst oppervlak vertoont of een niet-perfect geslepen hoekje (en natuurlijk alles gemaakt met de hand), dan begrijp je waarom het een half miljoen euro kost. Er zijn slechts vijftig gemaakt, allen voorzien van een platina frame. d551.571; alange-soehne.com

Vacheron Constantin Les Cabinotiers Celestia Astronomical Grand Complication 3600 Het meest indrukwekkend aan dit horloge is niet het intense niveau van innerlijke complexiteit of de meest verbijsterende functies (van de lengte van de dag en het teken van de dierenriem tot de voorspelling van de getijden), maar dat dit horloge zoveel bereikt en er toch nog (relatief) normaal uitziet.

Girard-Perregaux Planetarium Tri-Axial Het laatste meesterstuk van GirardPerregaux’s heeft iets 19e-eeuws, met features als een met hand beschilderde titanium wereldbol, die naast de tourbillon beweegt en – zoals de naam suggereert – voortdurend rond drie assen tegelijk draait. Alleen beeld doet geen eer aan dit exemplaar. d242.388; girard-perregaux.com

Greubel Forsey Grand Sonnerie Wanneer een horloge elf jaar in de maak is geweest, mag je verwachten dat het indrukwekkend is. Messers Greubel en Forsey maken de verwachtingen waar met hun eerste ‘klinkende’ horloge – met één druk op de knop, worden de uren en kwartieren die voorbij gaan ten gehore gebracht, evenals de exacte tijd op verzoek. En ja, in de nacht kun je het geluid uitschakelen. d1,26 miljoen; greubelforsey.com n

Prijs op aanvraag; vacheron-constantin.com

MEI 2017

businesstraveller.nl

Koptelefoons I 61

businesstraveller.nl

Ontdek waar je heen wilt

MEI 2017

62 I Lombok

Euforie op Lombok IndonesiĂŤ: zeventienduizend eilanden. Eentje daarvan is sowieso een bijzondere verrassing en treedt steeds meer uit de schaduw van haar populaire buur Bali.

Nog lang niet zo toeristisch, een fascinerend binnenland en ontelbare paradijselijke stranden. En de vulkanen en de golven zijn net een tikje hoger‌ Let maar op, Lombok leeft op. Sofie Smets vertelt over haar favoriet.

MEI 2017

businesstraveller.nl

Lombok I 63

H

oe het drie jaar geleden nog best wel bijzonder was als je vertelde dat je naar Indonesië ging, hoort het land tegenwoordig bij de gemiddelde vakantiebestemming. Bali is het nieuwe Ibiza, bijna westelijker dat het gemiddelde Melbourne of Stockholm. Eerst nog ver verwijderd. En Lombok wordt alweer bijna het nieuwe Bali genoemd.

Het eiland, ten oosten van Bali en ten westen van Soembawa, is mijn favoriet. Sinds het eiland een eigen airport heeft is het nog makkelijker en sneller te bereizen. De eerste keer dat ik daar een paar jaar geleden naar toe reisde, vertelden mensen om mij heen: ‘Let op je spullen daar’, ‘laat niet zomaar iets liggen op het strand’, ‘verlaat ‘s avonds niet de stad’ en natuurlijk de classic ‘het is wel moslim he’. Mooi dacht ik, hopelijk krijg ik nu een wat authentieker deel van Indonesië te zien. En dat was zo.

SAMA SAMA Een hele goede manier om van Bali naar Lombok te komen is met een tussenstop op één van de Gilieilanden; er is keuze uit drie. Gili Trawagan (ook wel Gili Tralala genoemd, a.k.a. het party-eiland), Gili Air (goed voor yoga en pilates), en Gili Meno (honeymooneiland). De Gili’s - letterlijke vertaling: kleine eilanden – horen officieel bij Lombok, maar zijn niet met elkaar te vergelijken. Geen auto’s, geen scooters, vervoer gaat met paard en wagen, en iedereen fietst! Hoewel in een paar uur het hele eiland ook te voet te ontdekken is. Een bezoek aan één van de eilanden is een mooi en verplicht voorproefje voorafgaand aan Lombok. De eilanden zijn nog het meest geschikt voor snorkelen en duiken. Of huur gewoon een supboard, en kijk af en toe het azuurblauwe water in. Grote kans dat je een schildpad tegenkomt. Er is één ding waar je wel tegen moet kunnen als het vertrek richting Lombok gaat: reggae. Op de gili’s vind je veel Sumatraanse jongens die hun geluk zoeken in de reggae-band.

En dat maakt de kleine eilanden bijzonder. De populairste reggae-bar is de Sama Sama Bar op Gili Trawagan. En dit is ook het mooiste woord in het Bahasa Indonesia: ‘geen dank’.

Door naar het ‘echte’ Lombok. Een half uurtje met de local boat, en daarna een stukje rijden, ligt eraan waar je heen gaat. Sengigi is sowieso een businesstraveller.nl

MEI 2017

56

64 I Lombok

tussenstop waard, niet te lang. Hier bevinden zich de meeste resorts en hotels. Een bescheiden stad met net genoeg barretjes en restaurants. Een goede tussenstopplaats waar je op de witte stranden uitzicht hebt over Bali.

ROCK PAPER SCISSORS Een paar dagen Sengigi is genoeg. Op naar Kuta.

En nee, niet Kuta, Bali, maar Kuta, Lombok. Het lijkt in verre weg totaal niet op haar naamgenoot.

Het Lombokse Kuta is een beetje ontwikkeld voor toeristen, maar nét genoeg. Waar jaren geleden alleen nog de diehard-surfers kwamen, beginnen de backpackers en de reislustige stelletjes en gezinnen het ook te ontdekken. Dat betekent dus ook dat er hamburger, quinoa en avocado-restaurants worden geopend. Maar wel allemaal in één straat, wat meteen ook één van de twee hoofdstraten is van het dorp. Voor de rest bestaat Kuta uit traditionele warungs, waar de beste rendangs, soto ayams en nasi campurs te bestellen zijn. Elke avond sjezen de locals voorbij op scooters, met een lange bamboostok op de schouder waar de verse vissen aan hangen. Bij de

MEI 2017

ingang van de warung, het liefst zo dicht mogelijk op de straat, zijn de krabben, tonijnen en snappers vers van de pers te bestellen en worden voor je neus op de barbecue gegooid. Afdingen hoort er natuurlijk bij. Natuurlijk hoort hier een ijskoude Bintang bij, het lokale bier. En ook gewoon de beste alcoholische versnapering die je kunt bestellen op het eiland. Let een beetje op met sterke drank… Dat kan nog wel eens lokaal gebrouwd zijn met niet de allerbeste ingrediënten.

En waar dan ook op Lombok: drink de fresh juices. Helemaal zelf samen te stellen, voor nog geen euro. Papaya, ananas, mango, banaan, avocado, watermeloen… Alles kan erin. Het geluid van de blender hoort dan ook echt een beetje bij het eiland. Tijdens het eten of een drankje drinken word je altijd wel even vergezeld door de kinderen uit de traditionele Susak-dorpen, die zelfgeweven armbandjes willen verkopen. Ze zijn bijdehand, slim en grappig, en praten uitstekend Engels en kunnen zo alle hoofdsteden van de wereld noemen. Of je ook echt wat van ze wil kopen, is aan jezelf en je principes, maar uiteindelijk leven de kinderen nog

businesstraveller.nl

Lombok I 65

het meeste op als je even een spelletje met ze speelt, zoals rock paper scissors. Zij horen bij het eiland.

SURF’S UP Waar op Kuta Lombok weinig culturele activiteiten verder te beleven zijn, op een bezoek aan één van de traditionele Susak-dorpen na (goed voor originele souvenirs!), is er een overvloed aan stranden. Deze bezoek je natuurlijk met de scooter, die bij elke homestay te huren zijn voor 3,5 euro per dag. De weg naar elk strand is al de moeite waard met de prachtige bergachtige omgeving. Iedere dag vraag je je bij het ontbijt weer af; welk strand wordt het vandaag? Selong Balanak is het populairste strand waar de lokale jongens je opwachten om surfles te geven. Een breed strand met groene heuvels op de achtergrond. Ook rondom het strand Tanjung liggen verschillende heuvels en rotsen, die ook te beklimmen zijn. Mawun Beach en Maui Beach zijn nog het meest magisch en paradijselijk, een plek om je ogen uit te kijken. Ook naar de kunsten van de surfers. Zonnebaden en beachballen doe je maar op Bali.

MOUNT RINJANI Na weken surfen, chillen en rondrijden wilde ik wel eens even wat anders doen. En wat doe je dan? Inderdaad, de Mount Rinjani beklimmen. Een actieve vulkaan op het eiland met een hoogte van 3.726 meter. Dit is de op een na hoogste vulkaan van het land. Het zwaarste, en het gaafste wat ik in mijn leven heb gedaan. Een letterlijk hoogtepunt van een reis door Indonesië. Samen met een gids, reisgenoten en de packers (zij dragen onder andere de tenten en het voedsel, op teenslippers, respect!) beleef je drie nachten en twee nachten hoogte- en dieptepunten. Slapen op kraterranden, in de nacht opstaan om de top van de vulkaan te beklimmen, van 30 graden naar het vriespunt, uitzicht op de Indonesische eilanden, watervallen… Een must-do ervaring op Lombok, waar je niet te lang bij na moet denken. Ga op de weg terug nog even naar één van de Gili-eilanden om bij te komen. En om op het strand te liggen met een fantastisch uitzicht op het Mount Rinjani inclusief een euforisch gevoel… en een paar blauwe plekken.

Wordt Lombok het nieuwe Bali? Ik hoop het niet.

businesstraveller.nl

MEI 2017

66 I Buy and Fly

56

Nu in de aanbieding tax free op airports wereldwijd

2

1

3

4

7

6

5

8

9

10

1 Tag Heuer Aquaracer WAAR? Watches of Switzerland Heathrow T3, T5; €1.245 watchesofswitzerland.co.uk 2 Mulberry Maple Tote tas in vurig rood WAAR? Mulberry Heathrow alle terminals €650 mulberry.com 3 Giorgio Armani acetaat en metalen zonnebril in kastanjebruin WAAR? Sunglass Hut; €203 sunglasshut.com/nl 4 Dunhill zilveren Racer Manchetknopen WAAR? Dunhill Heathrow T5 €115 dunhill.com 5 Jo Malone Star Magnolia cologne WAAR? Wereldwijd Duty Free; 100 ml €84 jomalone.co.uk 6 Tiffany City Hardwear schakelarmband in 18 karaat goud €5.222 nl.tiffany.com 7 Thomas Pink Bettinson slim-fit gestreept shirt WAAR? Thomas Pink Heathrow alle terminals €110 thomaspink.com 8 Clinique for men Maximum Hydrator activated water-gel gezichtscrème WAAR? Wereldwijd Duty Free €33 clinique.nl 9 Eyes on Mac Tropical Cool Times Nine oogschaduw palette WAAR? Wereldwijd Duty Free €25 maccosmetics.nl 10 Ted Baker Leather Wrap limited edition trolley WAAR? Case Luggage Heathrow T2 €640 caseluggage.com

MEI 2017

businesstraveller.nl

Analytics

Direct inzicht met real-time data

van Eric van Denderen “Maakt u zich ook terecht zorgen over de veiligheid van uw gegevens? Analytics is in eigen beheer ontwikkeld door VCK Travel, draait op Nederlandse servers en voldoet aan de strikte regelgeving met betrekking tot databeveiliging en privacy.“

Beheer uw zakelijke reiskosten en benut nieuwe mogelijkheden Met Analytics van VCK Travel zet u grote hoeveelheden data om in eenvoudige tabellen en diagrammen, die direct vertaald kunnen worden naar uw reisbeleid.

De rapportagetool toont, naast inzage in uw reisuitgaven per gewenste parameter, ook uw gerealiseerde ĂŠn gemiste besparingen. Profiteer van data die real-time wordt bijgewerkt. Zo kunt u tijdig beslissingen maken, en brengt u uw MIS rapportage naar een hoger niveau.

vcktravel.nl/analytics | +31 20 6800 802 | analytics@vcktravel.nl MEI 2017

businesstraveller.nl