MICE & Business Travel #2 2017

BUSINESS MAGAZINE VOOR MEETINGS INCENTIVES CONGRESSEN EVENTS JAARGANG 13, SEPTEMBER 2017

MARIJE & JAAP IN LIBANON MEXICO MUCHO MICE TRENDS VOOR 2018

plus

Programma BTMF Sprekers Schiphol in 2025 Airline nieuws

Business Traveller & MICE Fair 29-09-2017

ZAKEN AAN ZEE

MICE0217_Cover.indd 1

22-09-17 16:37

TUI GROUPS & INCENTIVES MAATWERK REIZEN VANAF 20 PERSONEN Op maat gemaakt voor privégroepen, zoals verenigingen, clubs en scholen

✓ ✓ ✓ ✓ ✓

&

Speciaal samengesteld voor zakelijke reizigers: zakelijke groepsreizen, incentives en relatie-events

Ieder budget een creatieve oplossing Eigen reisspecialist, vóór en eventueel ook tijdens de reis Compleet verzorgd, met je reisspecialist samengesteld Gratis vrijblijvende offerte Betrouwbare aanbieder met jarenlange ervaring

MEER INFORMATIE OF BOEKEN? TUI.nl/groepsreizen

MICE02_2017_Goed.indd 2 1 TUI wk39 MICE GIS A4.indd

22-09-17 19-09-17 16:26 13:13

-17 13:13

M!CE Voorwoord & Colofon

Hoofdredacteur: Tijn Kramer

Voorwoord BTMF: Tot de 29ste!

tijn.kramer@travmedia.nl (035-6728848) Redactie, medewerkers en columnisten:

Meer dan tien jaar geleden begonnen we onze ‘MICE Fair’. Twee dagen in het prachtige NH Hpotel Barbizon Palace, maar nog lang geen succes. Wel meteen hoopvol. De MICEbranche waardeerde een overkoepelende plek, tijd en event om samen te komen. Om te leren van exposanten en van elkaar. Na vele stappen vooruit maken we er nu weer een: we gaan samen met ons nieuwe zusje Business Traveller, een wereldwijd bekend maandblad dat nu ook in Nederland verschijnt. Het geeft ons de gelegenheid zowel MICE-experts te mogen verwelkomen maar ook iedereen die in de andere segmenten van de zakelijke reiswereld werken. Dit jaar verzamelen we ons in het mooie Hotel van Oranje in het altijd aangename Noordwijk aan Zee. Ik hoop u daar te mogen zien, we hebben een dijk van een programma en weer volop mooie exposanten. En uiteraard de oergezellige borrel, voor iedereen in de leukste branche van Nederland.

Theo de Reus, Belinda Meijers, Sofie Smets en Alexandra Meijer Persberichten en informatie: micetravel@travmedia.nl Adres redactie: TRAVel Media MICE Travel. Arendstraat 19, 1223 RE, Hilversum. www.micetravel.nl Vormgeving: Sebastiaan van Apeldoorn en Julian Kersten Uitgever/directie:

Inhoud:

Tom van Apeldoorn Sales & Marketing: Verkoop, inlichtingen over advertentietarieven etc. jan.gorter@travmedia.nl (035-6728855), dennis.ebbers@travmedia.nl (035-6728852) Informatie over het aanleveren van advertentiemateriaal: traffic@travmedia.nl (035-6728853)

Bestemmingen Libanon Mexico

Feature 20 32

Business Traveller & MICE Fair Trendrapport

MICE Travel! is een uitgave

5 13

van TRAVel Media Abonnementsprijzen: 29 euro per jaar (info: micetravel@travmedia.nl) Jaargang 13, nummer 2

Interviews TU Delft

Nieuws 24

MICE-nieuws Airline-nieuws

31 38

l3

3l

MICE02_2017_Goed.indd 3

22-09-17 16:38

Mexico is without discussion a global player, Business events in Mexico, represent new business opportunities.

5

Mexico ranks

21

nd

th

in the ICCA internation al ranking

place in America

3

rd

place in LATAM

Mexico has beaches and cultural attractions to spare, but when it comes to business, Mexico’s vigorous industry place it among the most competitive countries in the world.

Aeroespacial

Automotive

Electronics

Technology & IT Renewable Energy

Mexico’s competitive advantages Budgets go a long way

Location & connectivity

· Competitive prices in hotels, food and beverage, production, labor and other complementary services

· Strategic location and excellent connectivity (airlines announced the increase of more than one million new seats to Mexico by 2017: in direct international flights from more than 20 countries)

Infrastructure · Versatile, top-tier infrastructure in more than 30 convention centers · World class hotels (320 thousand rooms

The Meeting Industry plays a key role in Mexico’s Economy: Generates 1.5% of GDP Represents 890 thousand jobs Around 30 million room nights yearly Represents more than 266 thousand events annually

Diversity • 34 World Heritage Sites Appointed by UNESCO • 6th place in the world • 47 thousand archaeological sites (160 open to public) • More than 1,229 museums

Mature supply chain · 9th place worldwide in international tourist arrivals · 35 million visitors · In Mexico, more than 266 thousand events are held annually

Mexico is ranked as the economy in 2nd largest Latin America

14th largest in the world.

29 million participants Economic impact of 25 billion dollars

MICE02_2017_Goed.indd 4

22-09-17 16:29

st

n

e st

an s

Vrijdag 29 september 2017: De Business Traveller & MICE Fair!

Een one stop shop voor iedere zakelijke reisprofessional. Informatie, inspiratie en netwerken. Voor de laatste Business Class stoel, de mooiste bestemmingen, incentivekansen, hotelupdates en wat al niet meer. Het hele zakelijke reisaanbod op een mooie plek aan zee. Afgesloten met de inmiddels bekende netwerkborrel. De vernieuwde Business Traveller en Mice Fair (BTMF) in Hotel van Oranje in Noordwijk aan zee. Vrijdag 29 september van 14.00 tot 20.00 uur.

Deze beurs is in meer dan tien jaar uitgegroeid tot hét evenement voor de zakelijke reismarkt. Nu we naast marktleider MICE Travel magazine ook het internationaal gekende Business Traveller aan het portfolio hebben toegevoegd was het een mooi moment om ook de individuele zakelijke reismarkt erbij te betrekken. Om de bezoeker nog meer te kunnen bieden. Iedereen die werkzaam is in de zakelijke reisbranche mag het niet missen!

Wat kunt u verwachten?

Een gedegen en goedgevulde beursvloer met allerlei partijen die u als zakelijke reisprofessional bijpraten over hun laatste productnieuws. Bestemmingen, hotels, airlines, DMC’s en meer. Uiteraard is er ook tijd voor informatie: bite size keynotes van een professionals over de laatste trends uit de MICE-, hotel-, en airlinewereld. En volop netwerkmomenten uiteraard!

Parkeren bij Hotel van Oranje Bij beschikbaarheid biedt het hotel tegen vergoeding parkeerruimte in de hotelgarage of op het hotelparkeerterrein aan. Parkeren op het hotelparkeerterrein bedraagt €20,- per dag. Wilt u uw auto liever in de hotelgarage parkeren? De kosten hiervoor bedragen €35,- per dag.

HOTEL VAN ORANJE Parkeren in Noordwijk aan Zee Koningin Wilhelmina Boulevard 20 2202 GV Noordwijk aan Zee Nederland - Zuid-Holland T. +31 (0)71 367 6869

De parkeertarieven in Noordwijk aan Zee zijn als volgt: maandag t/m zondag van 09.00 uur tot 21.00 uur.

Eerste 2 uur voor €1,- per uur, vervolgens €2,- per uur. Een dagkaart kost u €22,-.

5l

MICE02_2017_Goed.indd 5

22-09-17 16:39

Alle wegen leiden naar de hoofdstad Valletta Valletta, de hoofdstad van ministaat Malta, biedt ontelbare locaties, zowel indoor als outdoor. Schitterende monumenten, palazzos, indrukwekkende pleinen, tuinen, theaters, musea; allemaal bijzondere locaties die je evenement spectaculair zullen maken. Valletta was niet alleen het centrum van de Johaniter ridders in de 16de eeuw maar heeft sinds die tijd een groot aantal evenementen mogen hosten, zoals the European African summit en dit jaar als voorzitter van de EU. In 2018 volgt een

volgend hoogtepunt met Valletta als Culturele Hoofdstad van Europa. Een titel die perfect past bij een van de mooiste hoofdsteden van Europa, die al sinds 1980 een plaats heeft veroverd op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

MICE02_2017_Goed.indd 6

22-09-17 16:30

Programma: 14.00 uur Inloop en registratie 14.30 uur Welkomstwoord Tijn Kramer, Hoofdredacteur Business Traveller & MICE 14.30-14.50 Presentatie Judith Huisman, trends in de meeting industry die je niet mag missen MICE-expert en onderneemster Judith Huisman van het nog immer snel groeiende Meetingselect is dit jaar weer van de partij. De met prijzen overladen innovator praat je bij over de trends in de Meeting Industrie en de impact hiervan op hotels en vergaderlocaties. Zij schrijft veelvuldig over de markt en heeft een keur aan tips om het meeste uit een meeting te kunnen halen.

14.50-15.10 Presentatie De stand van zaken in de Nederlandse zakelijke reismarkt’ Tijdens de vorige editie presenteerde NBTC NIPO de resultaten van een uniek onderzoek naar de Nederlandse MICEmarkt. Deze resultaten werden door de bezoekers met veel enthousiasme ont-

vangen. De afgelopen periode is het onderzoek doorgegaan en hebben we het nog breder getrokken. Tijn Kramer, hoofdredacteur van Business Traveller en MICE Travel, presenteert aan de hand van de allerlaatste cijfers van NBTC NIPO en een keur aan andere onderzoeken nu ‘De stand van zaken in de Nederlandse zakelijke reismarkt’. Wat zijn de populaire bestemmingen, de trends en de te verwachte innovaties? Meten is weten, mis het niet…

15.10-15.30 Presentatie Suzanne Hiemstra-van Mastrigt Een ander hot item op dit moment is de drukte op Schiphol. TU Delft bedenkt andere manieren om passagiers sneller in het vliegtuig te krijgen. Doctor-ingenieur Suzanne Hiemstra-van Mastrigt van de universiteit vertelt hoe het beter kan en schetst een toekomstscenario voor Schiphol.

- Hotel van Oranje - Icelandair - Iceland Travel - London City Airport - Malta - Maritim Hotels - Mexico Tourism Board - Monte Carlo Société des Bains de Mer - SGRZ - Singapore Airlines - Singapore Tourism Board - SkyTeam - Travelmediate - Vienna Convention Bureau - Visit Brabant Convention Bureau - Zwitserland Toerisme 18.30-20.00 De bekende borrel!

15.30-18.30 Beursvloer Maak kennis met onze exposanten: - Aruba - België Toerisme Wallonië-Ardennen - Business Traveller - China Airlines - Convention Bureau Brabant - COSMOS - Courtyard Amsterdam Airport - Courtyard Amsterdam Arena Atlas - Grand Tirolia Kitzbuehel - Griekenland - Hauts-de-France Convention Bureau

7l

MICE02_2017_Goed.indd 7

22-09-17 16:42

M!CE Trends en trips info

5 MICE TIPS IN WALLONIË – ARDENNEN Niet ver maar absoluut even in het buitenland. We hebben weer vijf mooie tips voor een bezoek aan de Zuiderburen. Als eerste Floreal! Dit is aan de buitenkant een historisch kasteel en heeft binnen 76 kamers en 8 zalen. Op het domein rondom zijn gratis activiteiten in de buitenlucht, zoals midgetgolf en een zwembad. Het hotel ligt aan de oevers van de Ourthe, op loopafstand van het marktplein van La Roche-en-Ardenne. Een goed betaalbare locatie. Brandsport is een organisator van teambuildings met 30 jaar ervaring. Management training, touwenparcours in het bos, teambuilding met behulp van paarden,…

Eigen locaties hartje Ardennen ten zuiden van La Roche-en-Ardenne.

Of wat te denken van Astronauten teambuilding in Euro Space? Doe de moonwalk, bouw met collega’s een ruimte-constructie, coördineer informatie vanuit een zwevende stoel. Het zijn echte astronauten tests.

Ervaar met collega’s deze astronautentraining of simuleer een ruimtevlucht in de Space Shuttle en ontwerp zelf een raketje. Het Euro Space Center ligt hartje Ardennen, ten zuiden van Namen en Dinant. Het gloednieuwe Vayamundo in de bossen bij Houffalize is een mooie plek voor congres en recreatie. Met 271 kamers, 18 meetingrooms en een congrescapaciteit voor 800 man, is het geschikt voor grote conferenties. Inclusief sport en ontspanning dankzij het zwembad en de bossen rondom. Onlangs geheel vernieuwd.

GRAND TIROLIA KITZBÜHEL - ONE REASON MORE TO VISIT THE AUSTRIAN ALPS You are looking for an exceptional venue for your meeting or incentive?

The Grand Tirolia combines ideal conditions for you: 4 spacious meeting rooms from 55 up to 335 m² with daylight and stunning views over the Alps as well as state-of-the-art technology offer the perfect setting for your remarkable stay in Tyrol.

The 81 rooms at Grand Tirolia Kitzbühel are modern in design, combined with traditional elements such as beautifully crafted wood and leather accents.

Light-flooded rooms, most of them appointed with a balcony, offer every conceivable comfort to make guests feel at home right from the start - the best condition for a successful meeting and a memorable stay. Culinary quality in 3 outlets, the own 18-hole golf course right in front of the door or the award-winning spa area top off the attractive offer in house, combined with a lot of sport and activity possibilities.

Grand Tirolia Kitzbühel • Eichenheim 8-9 • A-6370 Kitzbühel • T +43 (0) 5356 666 15 • banqueting@grand-tirolia.com • www.grand-tirolia.com 8l

MICE02_2017_Goed.indd 8

22-09-17 16:42

KLM schrapt 50 euro voor naamswijziging KLM schrapt de 50 euro kosten voor naamswijziging op vliegtickets die via de reisagent zijn geboekt. De maatregel werd in april 2014, zeer tegen de zin van de ANVR, ingevoerd. Ook in de MICE-branche werd er veel over geklaagd. Bij dochter Transavia geldt het nieuws niet.

Klanten die zelf via de website van KLM hadden geboekt, konden wel gratis de naam wijzigen. De invoering van de 50 euro wijzigingskosten was destijds tegen het zere been van de ANVR, die stelde dat hiermee het gelijke speelveld (level playing field) ver te zoeken was.

‘Het betekende dat je 50 euro moest betalen als er maar één letter verkeerd stond. Bovendien kwamen daar de eigen administratiekosten van het reisbureau nog eens bij’, zegt Walter Schut, adjunctdirecteur van de ANVR, desgevraagd. ‘En als de klant zelf via de website van KLM een foutje maakte, hoefde hij niet te betalen bij wijziging.’

KLM heeft nu laten weten dat de fee voor naamswijziging per 1 augustus dit jaar is komen te vervallen. ‘Dat gold al voor klm.com, maar we willen voor alle verkoopkanalen hetzelfde beleid voeren ten aanzien van naamswijzigingen’, zegt een woordvoerder.

Hij benadrukt dat er onderscheid blijft tussen een naamswijziging en een naamcorrectie. ‘Als een dag voor vertrek opeens een heel andere naam wordt opgegeven, dan gelden uiteraard andere voorwaarden.’

e Discoverncteh! differe

Meetings made in Germany!

Maritim Hotels offer over 40 years of experience in managing small, medium and large European or global conferences in around 50 hotels in Germany and all over the world.

Plan your tailor-made conference with Maritim from 2 to 5,000 people: our professional team will be on hand.

With Maritim’s slogan of “meetings and accommodation under one roof”, the centrally located hotels are the ideal choice for business travellers and holidaymakers alike.

M Hotels · Sales Office Belgium, the Netherlands and Luxembourg · Gulledelle 92 · 1200 Brussels Phone +32 (0) 2 7612380 · info.vkbenl@maritim.com · www.maritim.com M Hotels · Business premises of M Hotelgesellschaft mbH · Herforder Strasse 2 · 32105 Bad Salzuflen · Germany

9l

MICE02_2017_Goed.indd 9

22-09-17 16:44

Het eiland met de meeste zondagen van het Caribisch gebied

Boek uw groep naar ons 30 km grote “One Happy Island� en ontdek hoe veelzijdig Aruba is.

Van kristalhelder water om in te snorkelen tot het wonderbaarlijke landschap in Nationaal Park Arikok; Aruba is veel meer dan alleen maar stralend witte stranden.

Neem contact op met Jaap Ellis, Sales en Marketing Manager Europa via j.ellis@aruba.com www.arubaconventionbureau.com

MICE02_2017_Goed.indd 10

22-09-17 16:32

Meet and Mingle met The Conferencegame Er is iets nieuws: The Conferencegame. Het brengt spelers op een laagdrempelige manier met elkaar in contact. Deelnemers zoeken elkaar op, spreken elkaar aan en lossen samen puzzels op. Met als doel om, met zijn allen, een knallend eindfeest te winnen. Zo helpt The Conferencegame om het ijs te breken waar onbekenden elkaar ontmoeten. Het doel van het spel is om met zijn allen genoeg punten te verdienen voor een spetterend eindfeest. Spelers, de conferentiedeelnemers, maken bij de registratie in de web-based app een selfie. Daarna gaan ze in het spel Gotcha! op zoek naar targets. Ze krijgen foto’s van andere deelnemers waarmee contact gelegd moet worden. Als dat is gelukt verdienen de spelers punten en krijgen ze een vraag die het verdere gesprek op gang brengt. Vanaf dat moment zijn de spelers ‘vrienden’ en kunnen ze samen andere minigames, puzzels en raadsels oplossen om meer punten te scoren voor het eindfeest.Het eindfeest wordt aangeboden in verschillende levels. Gedurende de conferentie kunnen de spelers in de app het feest zien groeien. Het eerste level kan bijvoorbeeld een borrel met frisdrank en nootjes zijn. Het laatste level een feest met band, cocktailbar en loungeroom. De looptijd van het spel kan variëren van 1 tot 5 dagen.De invulling van de feestlevels, puzzels, en discussievragen sluit aan bij de conferentie. Samen met de organisatoren bedenkt de gamemaster toepasselijke inhoud. The Conferencegame is geschikt om te spelen op conferenties en congressen. Maar ook als kennismakingsspel binnen een grote organisatie is het heel geschikt; zeker omdat het feestelijk wordt afgesloten. Een verdere beschrijving van het spel is te vinden op www.theconferencegame.com. Meer weten? info@theconferencegame.com

Advertorial

Athene en Thessaloniki zijn perfect voor MICE en congressen Griekenland is de ideale thuishaven voor congressen en seminars.

De bijzondere natuurlijke omgeving, vriendelijke bevolking, mild klimaat, natuurlijke schoonheid, prachtige stranden, goede verhouding prijs/kwaliteit, rijk en veelzijdig historisch-cultureel erfgoed, haar unieke architectuur en de talrijke culturele manifestaties, dragen in belangrijke mate bij aan Griekenland als perfecte conference bestemming.

Of het nu gaat om een, bedrijfsseminar, vakcongres, of vakantie, de zon schijnt 300 dagen per jaar. Het openbaar ver-

voer is prima geregeld en de lijst van bezienswaardigheden is onuitputtelijk.

Griekenland wordt daarmee op de kaart gezet als topbestemming voor MICE, congressen en seminars.

Athene en Thessaloniki: Unieke bestemmingen om zakelijk en ontspanning te combineren

Athene en Thessaloniki zijn de 2 grootste steden van Griekenland. Allebei bruisend en levendig, met vele bezienswaardigheden en shoppingsmogelijkheden, waar de bezoeker zijn hart kan ophalen.

De heerlijke keuken, enorme culturele aanbod, hun bijzondere ligging en een goede nachtleven, zijn sommige uitnemende factoren dat deze bestemmingen uniek maken.

Er is een keuze uit een groot aantal locaties, facilitair volledig uitgerust, geschikt voor congressen en evenementen tot maar liefst 7000 deelnemers.

zijn er conferencemogelijkheden te vinden bij zeer bijzondere locaties. Bij het Akropolis Museum in Athene, of het Concertgebouw van Thessaloniki, een congres kan omgetoverd worden tot een bijzondere ervaring.

Er zijn meerdere vluchten per dag naar Athene of Thessaloniki, rechtstreeks of met korte transfers, met Aegean Airlines, KLM en Transavia.

Iedere soort MICE kan in Griekenland succesvol worden georganiseerd. Bovendien wordt de dienstverlening zo optimaal toegesneden op wensen en verwachtingen van de deelnemende congresbezoekers.

Voor meer informatie:

www.ilovegriekenland.nl

Zoveel op Athene als op Thessaloniki 11 l

MICE02_2017_Goed.indd 11

22-09-17 16:45

M!CE Advertorial Brabant

Destinatie Brabant Destinatie Brabant, een provincie die in mogelijkheden denkt én doet. Met een rijk verleden als broedplaats voor innovatie, creativiteit en talent, wordt in Brabant de toekomst vormgegeven. De combinatie met een goede bereikbaarheid en aantrekkelijke prijs/ kwaliteitverhouding maakt dat Brabant zich presenteert als dé destinatie voor inspirerende zakelijke bijeenkomsten.

Brabant biedt een veelzijdig aanbod aan fraaie evenementenlocaties, van groot tot klein, van midden in de natuur tot in bruisende stadscentra en van basic tot bizar. Wat te denken van het onconventionele en innovatieve Eindhoven of juist het historisch rijke en gastvrije ’s-Hertogenbosch? In Brabant kan het allemaal.

Laat je daarom inspireren. Brabant: Business Brains & Hospitality Heart.

VisitBrabant Convention Bureau is hét onafhankelijke loket voor alle (inter)nati-

onale meetingplanners en organisers om zich te oriënteren op de vele mogelijkheden die onze provincie biedt. We bieden kosteloos advies, begeleiding en allerlei diensten om meetingplanners en organisers maximaal te ontzorgen en (vrijblijvend) kennis te laten maken met de fraaiste, apartste,meest bijzondere en inspirerende locaties die Brabant te bieden heeft. Alles voor een onvergetelijk event!

Contact

Kennismaken met Brabant? Aarzel niet en bel ons gerust!

Met gastvrije groet, Saskia Holterman en Erica van Lieshout info@conventionbureaubrabant.com I Almijstraat 14, 5061 PA Oisterwijk | +31 13 303 03 90

www.conventionbureaubrabant.com

PARTNERS

EINDHOVEN COCAGNE

12 l

MICE02_2017_Goed.indd 12

22-09-17 16:45

MICE in NL: 1,3 miljard De trends in de branche voor het komende jaar De Nederlandse zakenreiziger is weer volop onderweg. Verschillende onderzoeken zien de economie aantrekken. Wat betekent dit voor de branche in het komende jaar? En wat betekent de digitale innovatie? Vliegensvlug langs de laatste trends. Door Tijn Kramer.

Het gaat goed met de zakelijke reismarkt. In 2016 hebben Nederlanders in totaal circa 4,7 miljoen buitenlandse zakenreizen ondernomen. Dit is een groei van circa 1 procent ten opzichte van 2013. Dit zijn zowel een- als meerdaagse buitenlandse zakenreizen. Deze resultaten komen uit het ContinuZakenreisOnderzoek (CZO) van NBTC-NIPO Research, een grootschalig onderzoek naar het zakenreisgedrag van Nederlanders.

De 4,7 miljoen buitenlandse zakenreizen waren goed voor zo’n 14 miljoen overnachtingen. In totaal bedraagt de economische waarde van buitenlandse zakenreizen in 2016 circa 4,4 miljard euro.

870 euro pp

Een kwart van alle buitenlandse zakenreizen, circa 1,2 miljoen, is een zakenreis met een MICE motief. De overige 3,5 miljoen buitenlandse zakenreizen betreft een individueel zakelijk bezoek. De top

3 bestemmingen voor een buitenlandse zakenreis is Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Deze top 3 bestemmingen zijn voor zowel MICE als individueel zakelijk hetzelfde. Per bestemming verschilt echter wel de verhouding MICE/individueel zakelijk. Van alle ondernomen zakenreizen naar de Verenigde Staten bijvoorbeeld, is een derde een MICE zakenreis. Bij alle zakenreizen naar België is dit een vijfde. Een MICE zakenreiziger besteedt tijdens zijn buitenlandse zakenreis meer dan een individueel zakelijke bezoeker. Zo besteedt een MICE zakenreiziger gemiddeld circa € 1.120 per persoon per zakenreis. Dit komt met name

de komt hiermee uit op ongeveer 1,3 miljard voor de buitenlandse MICE zakenreizen en circa 3 miljard voor de buitenlandse individueel zakelijke reizen.

door de hogere congres-/deelname fee voor het bijwonen van bijvoorbeeld het congres en door de hogere verblijfskosten. Bij een individueel zakelijk bezoek ligt dit op circa € 870 per persoon per zakenreis. De totale economische waar-

(35%), Carlson Wagonlit Travel (22%) en ATP (19%). Bijna een derde geeft aan geen van deze bureaus te kennen.

Maar er zijn meer partijen die de markt hebben onderzocht. Zoals Advito, in opdracht van mondiaal marktleider BCD

Gebruik zakenreisbureaus

Bij ruim 80 procent van de buitenlandse zakenreizen wordt vooraf het vervoer en/of verblijf geboekt. Dit gebeurt in de meeste gevallen direct bij de accommodatie en/of vervoerder. Maar ook het zakenreisbureau speelt nog een rol bij de boeking van de zakenreis. Nederlanders die een buitenlandse zakenreis hebben ondernomen zijn het meest bekend met de zakenreisbureaus American Express

13 l

MICE02_2017_Goed.indd 13

22-09-17 16:46

M!CE Advertorials

Monte Carlo SBM is een van de meest prestigieuze hotel groepen van de Rivièra.

Het verzamelt het legendarische Hôtel de Paris Monte-Carlo 5*, Hôtel Hermitage Monte Carlo 5*, het Monte-Carlo Bay Hotel & Resort 4*en het Monte-Carlo Beach Hotel 5*.

Mont-Carlo SBM is de beste keuze voor al uw Meet-Centives op maat in Monaco. Het verzamelt 4 hotels, meer dan 30 restaurants en bars, 45 vergaderzalen. Alle soorten evenementen zijn mogelijk door het brede en unieke aanbod van incentives.

Wij garanderen u een onvergetelijk evenement voor uw klanten. Elk hotel beschikt ook over een spa, er zijn 23 tennis banen en een golf baan (18 holes). Ook mogen het wereldberoemde Casino de Monte-Carlo en de Buddha Bar Monte-Carlo niet overgeslagen worden.

Van de 4 hotels zijn het Hotel Hermitage Monte-Carlo (5*) en het Monte-Carlo Bay Hotel & Resort (4*) zeer geschikt voor seminars en incentives.

Het Hotel Hermitage Monte-Carlo is een perfecte combinatie tussen klassiek en modern. Het biedt 278 kamers en 13 vergaderzalen en is volledig gericht op MICE. Het hotel heeft een prachtige centrale ligging met het Casino op steenworp afstand en een fantastisch uitzicht op de haven.

Het Monte-Carlo Bay Hotel & Resort is omringd door weelderige tuinen en biedt 334 kamers met balkon, 15 vergaderzalen die geheel in te richten zijn naar uw wensen. Dit hotel kan volledig geprivatiseerd worden en biedt ruimte tot 500 personen. Het beschikt tevens over een aparte entree voor groepen.

www.montecarlomeeting.com

Het Hauts-de-France Convention Bureau: het succesrecept voor al uw congressen en meetings in Noord-Frankrijk!

De regio Hauts-de-France is zeer goed bereikbaar vanaf meerdere Europese hoofdsteden (Amsterdam, Parijs, Londen, Brussel) en telt maar liefst 6 miljoen inwoners en 100 miljoen potentiële klanten. In deze regio zijn vele bedrijven gevestigd, maar zij laat ook een dynamische economie en een onderzoekswereld zien op bijvoorbeeld de universiteiten. Daarnaast staat erfgoed en cultuur erg hoog in het vaandel.

Het Hauts-de-France Convention Bureau stelt haar expertise ter beschikking voor alle organiserende partijen en biedt ze een begeleiding aan van A tot Z. Clémence en Valérie zijn experts op het gebied van de bestemming maar ook

van de locaties, voorzieningen, hotels en congrescentra en faciliteren de succesvolle organisatie van uw evenement in de regio Hauts-de-France.

De regio biedt 7 verschillende bestemmingen: Amiens, Grand Arras, Duinkerken, Le Touquet-Paris-Plage, Lille, Saint Quentin en Valenciennes.

Daarnaast zijn er vele verrassende

incentive activiteiten mogelijk: strandzeilen op de brede stranden, diverse evenementen kunnen georganiseerd worden in het spectaculaire kasteel van Chantilly, een bierproeverij van lokaal gebrouwen bieren of cultuur snuiven in het bijzondere museum Louvre-Lens.

www.nord-france-convention.com

14 l

MICE02_2017_Goed.indd 14

22-09-17 16:46

Travel die een meer mondiale voorspelling kan doen. Advito’s 2018 Industry Forecast presenteert stijgende hoteltarieven, stabiele luchtvaarttarieven en nieuwe zakenreistrends Advito voorspelt een matige toename in hoteltarieven wereldwijd en een toename in vliegreizen die, buiten markten waar de vraag het grootst is, een minimaal effect op luchtvaarttarieven heeft. De forecast geeft ook aan dat het gebrek aan hotelkamers voor voorkeurstarieven een steeds groter probleem wordt. Verder is er sprake van doorlopende problemen met de veiligheid en risico’s voor reizigers. Een van de grootste uitdagingen is de beschikbaarheid van hotelprijzen. Hotels gaan steeds doordachter om met yield management, waardoor het voor zakenreizigers moeilijker wordt om voorkeurstarieven te vinden en te boeken.

Onderzoek van Advito toont aan dat die tarieven wereldwijd in 24 procent van de gevallen niet beschikbaar waren, bij Europese hotels soms zelfs 33 procent. Bedrijven die audits van standaardhotelprijzen en prijsbeschikbaarheid uitvoeren en na een boeking hotelprijzen blijven monitoren op prijsverlagingen tot op het moment van inchecken, zijn het beste voorbereid op deze uitdaging.

Reisrisico’s en security

Door geopolitiek en terrorisme worden meer reizigers aan gevaar blootgesteld.

Aspecten om het komende jaar in de gaten te houden zijn onder meer de verslechterende diplomatieke relaties tussen de VS en Rusland en de escalerende spanningen op het Koreaanse schiereiland. Reizen kan bemoeilijkt worden door wijzigingen in de visum- en immi-

gratiereguleringen, maar ook door de bescherming van reizigers tegen mogelijke bedreigingen door beveiligingsbeambten, zoals een verbod op elektronische apparaten aan boord. Omdat het onmogelijk is om te voorspellen wanneer en waar terroristische dreigingen of natuurrampen zullen plaatsvinden, moeten zakenreisafdelingen het wereldnieuws blijven volgen, zoeken naar technologische oplossingen die de communicatie met reizigers verbeteren, de aansprakelijkheid in verband met de zorgplicht verzekeren en doorgewinterde reizigers leren wat te doen in geval van een incident.

Als het gaat om zakelijke groepsreizen, zoals congres- of beursbezoek heeft CWT Meetings & Events het laatste nieuws. Dit jaar zijn de kosten voor vergaderingen en events wereldwijd al ge15 l

MICE02_2017_Goed.indd 15

22-09-17 16:47

M!CE Advertorial

Meet in Green: uw incentive in het zuiden van België De Ardennen en Wallonië liggen dichtbij en voelen als echt buitenland. Een gevarieerde regio voor de MICE-markt.

De rijke natuur, een grote keus aan accommodaties, mooie streekproducten, goed bereikbare steden en de gastvrije ambiance. Met deze mix biedt het zuiden van België veel mogelijkheden voor meetings, incentives en teambuilding. Kleine en grote groepen kunnen er terecht in luxe of karakteristieke accommodaties, van herenhuis tot kasteel.

Moderne hotels en nieuwe congrescentra, zoals het MICX in Mons, bieden de technische knowhow om perfecte conferenties te organiseren.

Voor een productlancering kan men terecht in statige abdijen zoals Villers-laVille of op het unieke F1 circuit van SpaFrancorchamps.

De natuur, de heuvels en de bossen zijn de perfecte achtergrond voor een

avontuurlijke dag met uw relaties of medewerkers. Nieuwe frisse ideeën voor de toekomst worden hier geboren. De Belgische lekkernijen maken de meeting en de teambuilding in Bourgondische stijl af. “Joie de vivre” bindt alles samen

Informatie

België Toerisme Wallonië – Ardennen informatie@wbtoerisme.nl www.walloniebelgietoerisme.nl

© WBT-DenisErroyaux

© WBT-JosephJeanmart

© WBT-DenisErroyaux

© WBT-DavidSamyn

16 l

MICE02_2017_Goed.indd 16

22-09-17 16:47

gestegen per deelnemer. Naar verwachting zal deze stijging in 2018 doorzetten, blijkt uit het 2018 Meetings and Events Future Trends report. Het rapport werd gepubliceerd door CWT Meetings & Events (CWT M&E), de meetings en

events divisie van internationale zakenreisorganisatie Carlson Wagonlit Travel.

“In belangrijke M&E-markten nemen de kosten wereldwijd toe,” aldus Cindy Fisher, Senior Vice President and Global Head CWT M&E. “We verwachten voor

het komende jaar voor hotelprijzen een stijging van 3,7 procent en voor vluchtprijzen 3,5 procent. Dus deze trend zal zich naar alle waarschijnlijkheid voortzetten” Deze stijging zal een zichtbare impact hebben op een aantal topbestemmingen, waaronder Londen, São Paulo en Rio de Janeiro. Populaire locaties van deze steden krijgen het aankomende jaar te maken met een afname in het aantal bezoekers.

De wereldwijde luchtvaartcapaciteit zal naar verwachting in 2017 met 7 procent toenemen. In 2018 zal dat naar verwachting 6 procent zijn. De segmentering van de kosten voor vluchten vergroot de aantrekkingskracht op reizigers. Zij kunnen immers kiezen uit diverse opties, waaronder een budgettarief en verschillende upgrades met specifieke bijbehorende diensten. Voor hotelaccommodatie nemen we vanuit de leveranciers een geleidelijke trend waar om zakelijke inkopers meer richting dynamische prijzen te bewegen in plaats van de vaste onderhandelde hoteltarieven.

De mobiele zakenreiziger

Goed, we gaan meer vliegen maar vaak om meer te betalen voor onze hotelkamer. Maar de zakenreiziger zelf, hoe 17 l

MICE02_2017_Goed.indd 17

22-09-17 16:47

MICE02_2017_Goed.indd 18

22-09-17 16:48

gaat deze veranderen. Zakenreizigers nemen steeds meer apparaten mee op reis. Hierdoor voelen ze zich onderweg productiever doordat ze ook echt zaken kunnen blijven doen. Dit blijkt uit het eveneens door Carlson Wagonlit Travel (CWT)gepubliceerde onderzoek ‘CWT Connected Traveler Study.’Uit het onderzoek, gehouden onder meer dan 1.900 zakenreizigers, blijkt dat een zakenreiziger gemiddeld vier verschillende soorten technologie bij zich draagt (mobiele telefoon, tablet, laptop, etc.). De smartphone is daarbij het ‘apparaat waar men absoluut niet zonder kan op reis’, aangezien ruim 80 procent hun smartphone nodig heeft om zaken te kunnen doen.

Wereldwijde bevindingen

De meeste reizigers (88%) vinden dat reizen vandaag de dag makkelijker is dankzij technologie. Het merendeel van de reizigers (78%) kijkt dan ook actief naar mogelijkheden om voor het werk te reizen en vindt reizen stimulerend werken (72%). De moderne reiziger is ervaren en gebruikt die ervaring om de reis te plannen. Meer dan de helft (55%) van de reizigers vertrouwt op eerdere reiservaringen bij het plannen van een reis, naast websites van hotels (54%) en vliegmaatschappijen (50%). Zakenreizigers maken voor het grootste deel gebruik van airline en hotel apps (45%), maar

ook apps voor (locatie)kaarten wordt intensief gebruikt (41%).

‘In vergelijking met slechts vijf jaar geleden kunnen zakenreizigers tegenwoordig dankzij technologische toepassingen zoveel meer productiever zijn,’ aldus Simon Nowroz, Chief Marketing Officer bij Carlson Wagonlit Travel. ‘Denk maar eens aan de vooruitgang sinds de tijd dat een zakenreiziger niets kon doen in de tussenliggende tijd tussen vlucht, taxi en hotel. Nu kunnen ze waar dan ook op een vlucht inloggen en werken. Met de voortgaande opkomst van de tablet, naast talloze apps, voelen reizigers zich tijdens het zakendoen niet meer afgesneden van de rest van de wereld.’

Volgens het onderzoek versterken zakenreizen werkrelaties en de productiviteit.

Zo goed als 9 op de 10 zakenreizigers (86%) geven aan dat het reizen hen heeft geholpen bij het verkrijgen van nieuwe kennis en perspectieven. 80% zegt dat zakenreizen hun productiviteit heeft vergroot. Daarnaast zeggen meer dan 9 op de 10 (93%) dat de positieve aspecten van reizen zwaarder wegen dan de negatieve aspecten met betrekking tot het opbouwen en onderhouden van werkrelaties. 8 op de 10 (77%) zeggen hetzelfde over hun persoonlijke relaties.

Zakenreizigers hebben twee belangrijke punten van zorg geuit. Twee derde (67%) van de reizigers is van mening dat

reizen tegenwoordig veiliger is. Daarentegen blijft bijna de helft (46%) zich zorgen maken over hun veiligheid. Dit heeft ertoe geleid dat een groter aantal reizigers (68%) ‘soms of altijd’ een reisverzekering afsluit. Zakenreizigers ondervinden ook moeite in het handhaven van hun routines en gezonde activiteiten.

Meer dan de helft van de reizigers (54%) zegt dat hun sportactiviteiten en gezondheidsroutines onderbroken worden tijdens het reizen.

Uit het onderzoekt blijkt verder dat reizigers verschillende methodes gebruiken om contact te onderhouden met collega’s en familie. In het geval van familie of vrienden geeft 44% van de reizigers de voorkeur aan bellen, 24% aan Skype en 17% aan tekstberichten. Contact met collega’s verloopt vaak via: e-mail (44%), bellen (24%) en tekstberichten (14%).

19 l

MICE02_2017_Goed.indd 19

22-09-17 16:48

M!CE Libanon

Libanon: de eerste stap is gezet…

Probeer het maar eens: Libanon op de kaart zetten. Het zeer diverse land in het MiddenOosten gaat de uitdaging aan en nodigde mondiaal MICE-specialisten uit. Marije Breuker en Jaap Maarse gingen vanuit Nederland en doen hun bevlogen en realistisch verslag.

Aanleiding bezoek:

‘De onlangs aangestelde minister van Toerisme, zijne excellentie de heer Avedis Guidanian, heeft een duidelijke missie met betrekking tot de ontwikkelingen van de Libanese MICE markt. Hij wil Libanon op de wereldwijde MICE kaart herpositioneren. De ambitieuze minister is zich ervan bewust dat dit geen gemakkelijke opgave is maar niets lijkt hem tegen te houden om zijn plannen snel uit te rollen. Om draagvlak te vinden voor zijn doelstellingen werden mice specialisten uit Europa, India en het MiddenOosten uitgenodigd voor de eerste editie van Visit Libanon. Uit de duizend aanmeldingen werden uiteindelijk 150 potentiële kandidaten geselecteerd.

Jaap Maarse (Incentive Direct) en Marije Breuker (Motivation Travel) behoorden tot de gelukkigen die het land van de ceders mochten bezoeken. De ceder staat symbool voor geluk en voorspoed en metaforisch voor de visie van de minister. Jaap en Marije gingen in gesprek met de minister over zijn visie en doelstellingen. ‘Het was een bijzonder gesprek’ aldus Marije Breuker, ‘de minister was even toegankelijk als nieuwsgierig naar juist onze mening en emotie bij het land’, ‘hij wilde graag weten wat onze perceptie van het land was en of dat tijdens het bezoek is bijgesteld’ Uiteraard was hij ook erg benieuwd wat wij vonden van de potientiele MICE mogelijkheden in het land. De minister wil hard

werken aan het imago van het land en met name aan de perceptie veiligheid.

‘Wij zijn geen land in oorlog’, de minister blijft het maar herhalen. ‘Wij willen laten zien dat wij enorm gastvrij zijn en een veilige bestemming zijn’, ‘de cam-

pagne vanuit het ministerie uit 2014 ‘Live Love Libanon’ gaan we verder mondiaal versterken’. Buiten dat het een eer is om met de minister in gesprek te gaan is het tevens een genot om naar zijn bevlogenheid te luisteren. Voor zijn

20 l

MICE02_2017_Goed.indd 20

22-09-17 16:49

ministersambt was hij een commercieel manager in het bedrijfsleven en dat is duidelijk merkbaar. Deze man wil zichtbare slagen maken en resultaten boeken. ‘Ik ga het vertrouwen van de markt winnen’, daar is hij stellig van overtuigd.

Dat hij daarbij een lange adem moet hebben is hij zich van bewust, maar deze minister is op missie en wat voor een!

Deze reis maakt onderdeel uit van zijn campagne om Libanon als een veilige en historische MICE bestemming te positioneren. Het imago dat Libanon een onveilig land zou zijn in menige beleving wil hij ombuigen naar een positieve benadering. ‘Dat kan je alleen door de

MICE02_2017_Goed.indd 21

mensen daadwerkelijk uit te nodigen en het hen zelf te laten beleven’, aldus de minister. ‘Ons land draait om emotie en die beinvloed je nu eenmaal niet met een dure media campagne, wij willen echte ambassadeurs zoeken die ons land en onze gastvrijheid vanuit persoonlijke ervaring vertegenwoordigen en kunnen verkopen’. Zijn campagne wordt ondersteund door een intensieve samenwerking tussen de luxere hotels en de nationale luchtvaartmaatschappij, Middle East Airlines. De doelgroep van deze campagne is vooral gericht is op de west-europese landen, India en

Egypte. Ondertussen wordt er in het land hard gewerkt om de (toeristische) infra structuur versneld te herstellen om de verwachte stroom bezoekers beter te ontvangen.

Visit Libanon 2017 was een geslaagde eerste showcase om voor hosted buyers kennis te maken met het land, de stad Beiroet, de suppliers omgeven door ongelooflijke gastvrijheid. De hosted buyers konden op een minibeurs twee dagen kennismaken met allerlei hotels, DMC’s en venues die – soms nog in de kinderschoenen- actief betrokken zijn bij de mice markt. Beiroet, ooit het mondaine Parijs van het Oosten genoemd, heeft veel te lijden gehad door interne conflicten die de stad cq het land heeft gekend. Maar de stad is al meer dan een decennia stabiel en is de afgelopen 10 jaar in rap tempo omgebouwd toe een moderne stad waarbij de skyline doet denken aan een miniatuur van Dubai en andere grote steden in de Golf. Vier- en vijf sterren hotelketens hebben hun ankers uitgegooid in Beirut, voornamelijk rondom Zaitunay Bay en de moderne Corniche.

22-09-17 16:50

M!CE Libanon

Persoonlijke visies op MICE Libanon Marije Breuker:

‘Het is moedig en te prijzen dat Libanon haar land en gastvrijheid in rap tempo promoot. Het land kent een ongelooflijke rijke en boeiende geschiedenis die veel mensen zal aanspreken. Ik vind het bijna wel een voorwaarde om je echt in het land en met name haar geschiedenis

buitencategorie wat veel (jonge) mensen zeker zal aanspreken. Het land is relatief klein en compact dus excursies buiten de stad zijn goed te doen. Hoewel een grote aantekening hierbij de (nog) beperkte infrastructuur is. Kleine transfers kunnen (te) lang duren. Aan de andere kant heeft het ook wel weer zijn charme.

Een advies, een strak draaiboek aan timing is in dit land een uitdaging. Maar omdat iedereen de verkeersproblematiek kent hoef je ook nergens uit te leggen dat je soms ongepland wat later

als je er niet geweest bent je het land niet kan verkopen. Libanon is buiten een bijzondere natuur en cultuur ook een land van emotie. Die moet je zelf ook voelen en kunnen communiceren aan je klanten. De bestemming zal niet voor iedere klanten geschikt zijn, maar voor wie echt eens out-of-the-box wil gaan is Libanon zeker een zeer goede keuze. Er zijn genoeg teambuilding activiteiten en wauw momenten te creëren in dit land.

Wat betreft veiligheid heb geen issues ontdekt. Ik heb me zowel alleen als in

aankomt. De mice aanbieders zijn net als de minister zeer ambitieus maar staan relatief nog met een been in de kinderschoenen. Je moet even zoeken maar er zijn een paar goede DMC’s die ervaring en vat hebben op echte incentive programma’s. Ik durf hard op te zeggen dat

gezelschap zeer veilig gevoeld en geen spanningen beproefd. Prijzen zijn met name in de hotels in de opkomende markt zeer competitief aantrekkelijk is.’

Pro’s:

Gastvrijheid Keuken Feesten Historie, Baalbek, Byblos Klimaat Niveau van hotels.

te verdiepen alvorens er naar toe te reizen. Dat voegt veel aan de beleving en het begrip toe. Door de vele net nieuwe of in opkomst zijnde goede conferentie hotels heeft de stad Beiroet zeker potentie voor de meetingmarkt. Het uitgaansleven is door de vele hippe clubs een 22 l

MICE02_2017_Goed.indd 22

22-09-17 16:51

Con:

Perceptie van de veiligheid Geen directe vluchten vanuit Nederland Vastgelopen verkeer, zelfs midden in de nacht stonden we in de file.

MICE bestemming!’ Dan laat je het nog eens bezinken en slaat je houding om naar: ‘Wat zou het geweldig zijn als ik Libanon zou kunnen aanbieden!’

Jaap Maarse:

‘Ik heb een voorliefde voor bestemmingen met een ‘randje’. En Libanon is dus typisch zo’n bestemming. Mijn eerste gedachte toen ik de uitnodiging van het Libanese Ministerie van Toerisme ontving was: ‘Libanon? Nee, echt geen

Libanon was decennialang in het nieuws vanwege bombardementen, aanslagen et cetera. Maar het is ook het land dat bekend staat om de geweldige gastvrijheid. Met een oppervlakte van een kwart van Nederland en 6 miljoen inwoners biedt het onderdak aan een kleine 2 miljoen vluchtelingen. Onvermijdelijk ga je dat vergelijken met de Nederlandse verhoudingen… Deze gastvrijheid is een prachtig fundament onder de zich ontwikkelende MICE markt. Het land herstelt zich bijzonder snel van de oorlog en dat zie je met name door de groei in uitstekende hotels die volledig up-and-running zijn. Bijna alle ketens zijn weer vertegenwoordigd in Beirut. Meteen in het verlengde hiervan: de Libanese keuken is dé toonaangevende keuken van het Midden-Oosten. Bovendien is Beirut een echte party stad. Stijlvolle landhuizen midden in Beirut zijn daarvoor prachtige venues.

Op de laatste dag van hun verblijf in Libanon filosoferen Jaap en Marije over het ideale incentive programma. Ze denken aan een 4-daagse. Een dag héén, 2 dagen programma en de vierde dag weer terug. Op dag 2 bijvoorbeeld een bezoek aan de al 6000 jaar bewoonde stad Byblos en de extreem fraaie grotten van Jeita en op dag 3 een bezoek aan de vruchtbare Bekaa vallei en het imposante Baalbek met onderweg een quad adventure en een wijnproeverij. Daarna de nacht in met een warme beachparty inclusief dj. Dag 4 weer terug. Het moet een geweldig programma kunnen worden.

Libanon heeft veel potentie als nieuwe MICE-bestemming. Voor wie écht wat anders zoekt is dit nu nog onbekende land een geweldige mogelijkheid. De doorsnee opdrachtgever zal de burgeroorlog in Syrie, het land aan de andere kant van de bergen, echter een belemmering vinden. Is die eenmaal weg dan gaat het ongetwijfeld heel hard met de MICE-markt in Libanon. De eerste stap is gezet.’

23 l

MICE02_2017_Goed.indd 23

22-09-17 16:52

M!CE Interview TU Delft

‘Absoluut ambitieus’ ‘Slimme scanners zien wat er in je handbagage zit terwijl je loopt’

De drukte op Schiphol houdt de gemoederen bezig. Terwijl de discussie zich concentreert op het voorkomen van lange rijen bij de security-poortjes, bedenkt TU Delft ook andere manieren om passagiers sneller in het vliegtuig te krijgen.

Doctor-ingenieur Suzanne Hiemstra-van Mastrigt van de universiteit vertelt hoe het beter kan en schetst een toekomstscenario voor Schiphol. Door Belinda Meijers.

Op de campus van TU Delft staat een vliegtuigromp met 122 passagiersstoelen, maar zonder staart, cockpit en vleugels. De Boeing 737-500 is omgebouwd tot vaste werkplek voor onderzoekers.

‘Het uiteindelijke doel is om de reistijd op de luchthaven met 60 minuten in te korten’, vertelt dr.ir. Suzanne Hiemstravan Mastrigt, onderzoeker bij TU Delft.

‘Hier kunnen we testen of onze bedachte oplossingen daadwerkelijk tijdwinst én een betere ervaring opleveren. De studenten kunnen hier bouwen aan prototypes en zijn niet alleen onderzoekers, maar kunnen ook worden ingezet als proefpersonen.’

Hiemstra, in 2008 afgestudeerd aan TU Delft faculteit Industrieel Ontwerpen, deed eerst onderzoek bij TNO naar de effecten van omgeving op productiviteit, welbevinden en comfort. Ze schreef haar proefschrift over comfortabele passagiersstoelen. Inmiddels is ze twee jaar bezig met het onderzoeksproject PASSME: Personalised Airport Systems for Seamless Mobility and Experience. Zo’n vier jaar geleden opgericht door twaalf Europese partners – waaronder ook Schiphol en KLM – om de afstanden binnen Europa kleiner te maken. ‘Je kunt dan denken aan sneller vervoer, maar wij zijn meteen gaan kijken naar de verloren tijd binnen het reizen. Voor een vlucht van een uur ben je al gauw zes uur van deur-tot-deur reistijd kwijt. Als we daar iets aan kunnen doen, worden die af-

standen vanzelf korter.’

Het project had niet op een beter moment kunnen komen. ‘De onderzoeken zijn nu veel urgenter geworden. Het aantal passagiers blijft explosief toenemen als gevolg van de economische groei, en dat merk je op Schiphol. Zowel bij vliegvelden als luchtvaartmaatschappijen is er nu veel behoefte aan kennis op dit gebied.’

Met een deur-tot-deur bagageservice kun je de meeste tijd besparen, blijkt uit jullie onderzoek. Kun je dit uitleggen?

‘Het afgeven, inchecken en afhalen van ruimbagage kost enorm veel tijd. Door de luchthaven helemaal uit het bagageproces te halen, kun je al snel 45 minuten besparen. Passagiers die van tevoren

24 l

MICE02_2017_Goed.indd 24

22-09-17 16:52

zijn ingecheckt, hoeven niet meer uren voor vertrek aanwezig te zijn. Het scheelt tijd op Schiphol, maar ook op de luchthaven van aankomst. Soms moet je daar nog één of twee uur wachten bij de bagageband, en dan moet de koffer nog naar het hotel. Hoe mooi zou het zijn als je vanaf het vliegveld meteen de stad in kan. Vooral handig voor vakantiegangers op een stedentrip, maar ook voor zakenreizigers is het interessant, aangezien die dan zonder bagage bij hun vergaderingen kunnen aankomen.

Voor de deur-tot-deur bagageservice binnen Europa, werken we samen met de startup Travel-Light. We zijn nu aan het evalueren wat reizigers ervan vinden.

Wat sommigen als een nadeel zien, is dat de bagage een aantal dagen van tevoren wordt opgehaald. Uit onderzoek blijkt dat sommige reizigers hun koffer liever een dag van tevoren inpakken. Die dagen zijn nu nog nodig om de bagage te vervoeren. Die gaat niet mee in het vliegtuig, want een koffer moet vanwege de veiligheid altijd meereizen met de passagier. Daarom hoor je ook altijd het bericht ‘You are delaying the flight, we

are removing your luggage’ (wat overigens ook weer veel tijd kost). TravelLight vervoert de bagage per vrachtwagen, en dat is een tijdrovender proces.

Als je de reistijd van de koffer kunt verkorten, en de kosten ongeveer gelijk kunt houden met de kosten die een luchtvaartmaatschappij hanteert voor bagage, dan denk ik dat deze service over een paar jaar de standaard wordt.

In sommige gevallen is het nu zelfs al goedkoper om je koffer thuis op te laten halen en bij je hotel af te leveren, in plaats van deze zelf met de luchtvaartmaatschappij mee te nemen. Het scheelt je één of twee uur wachten bij vertrek en aankomst en dat maakt het voor veel mensen aantrekkelijk.’

Als je kijkt naar handbagage, wat valt daar te winnen?

‘Heel veel passagiers nemen tegenwoordig handbagage mee. Vooral zakenreizigers willen snel erin en eruit en niet wachten tot de bagage op de band verschijnt. Maar als iedereen de toegestane afmeting meeneemt, past maar 70 tot 80 procent van de handbagage in de

vakken, afhankelijk van het type toestel.

Wat je daarom veel ziet, is dat reizigers zo vroeg mogelijk in de rij gaan staan om die handbagage kwijt te kunnen. Dat creëert onnodige drukte en opstopping.

Bovendien moet de overgebleven handbagage vlak voor vertrek nog naar het ruim worden gebracht, wat het proces enorm kan vertragen.

Eén van de oplossingen die we hiervoor hebben bedacht is om voor handbagage vooraf ruimte te reserveren in het vliegtuig. Als luchtvaartmaatschappij kan je meteen zien of er genoeg ruimte is voor alle bagagestukken. Hoe dat werkt? Passagiers scannen de handbagage thuis of op de luchthaven. Dat kan tegenwoordig al via een app, die een foto maakt van de koffer en de afmetingen berekent. Daar kun je vervolgens een algoritme op loslaten, waarmee de juiste plek in het vliegtuig wordt bepaald. Als een soort Tetris-puzzel wordt alle bagage efficiënt op elkaar gestapeld. Daarmee benut je alle ruimte.

De uitwerking hiervan is volledig dynamisch. In de bagagevakken zijn de stoelnummers digitaal weergegeven en wordt precies afgebeeld hoe de bagage moet komen te liggen. Passagiers hoeven dan niet meer te zoeken naar een plekje, wat weer tijd bespaart bij het instappen.

Je kunt het natuurlijk ook omdraaien en passagiers laten betalen voor handbagage. In de bagagevakken van het vliegtuig is ruimte veel schaarser. Wat onder de stoel past mag gratis mee, wat in de vakken moet kost extra. Je wilt de passagier natuurlijk liever belonen dan straffen met extra kosten, maar ik denk dat we daar in de toekomst wel naartoe gaan.’

En dan is er nog tax-free…

‘Tax-free is eigenlijk iets heel raars. Alles draait in de luchtvaart om gewichtsbesparing, maar toch slepen luchtvaartmaatschappijen bakken met tax-free items mee. Die worden wel of niet gekocht, maar nemen ondertussen heel veel ruimte in beslag. Waarom de passagier niet laten bestellen en de gekochte artikelen thuis of in het hotel bezorgen?

Daar hebben de meeste klanten het ook pas nodig. Scheelt meteen weer extra ruimte in de bagagevakken.’

25 l

MICE02_2017_Goed.indd 25

22-09-17 16:52

M!CE Interview TU Delft

In de TU-Boeing zijn jullie druk aan het experimenteren met bredere gangpaden.

‘Dat klopt. Met bredere gangpaden willen we voorkomen dat er opstoppingen ontstaan bij het instappen. Met een breder gangpad voorkom je dat passagiers op elkaar moeten wachten. Terwijl de één zijn bagage weglegt, kan de ander gewoon passeren. In ons vliegtuiglab hebben we het getest met dertig proefpersonen. Het uitstappen ging 50 procent sneller, maar bij het instappen zien we dat mensen uit beleefdheid toch op elkaar blijven wachten. Dit kan overigens ook te maken hebben met de lijnen op de vloer. Die hebben we niet breder gemaakt waardoor het gangpad misschien optisch smaller lijkt. We willen dus nog testen met bredere lijnen, en met meer proefpersonen.’

Maar betekent dat minder ruimte voor de stoelen?

‘We zijn bezig met het ontwerpen van een mechanisme waarmee het gangpad alleen tijdens het in- en uitstappen breder wordt gemaakt, denk aan inschuivende stoelen. Je wilt de persoonlijke zitruimte van de passagier liever niet verkleinen, dat wordt met de beenruimte vaak al gedaan. Toch zou ik me wel kunnen voorstellen dat sommige luchtvaartmaatschappijen – zeker low cost carriers waarbij de omdraaitijd of turnaround time van groot belang is – kiezen voor een breder gangpad en een smallere stoel. Zeker op korte vluchten.’

Hoe kun je het instapproces verder versnellen?

duidelijk voor de passagier welk stoelnummer aan het gangpad of aan het raam zit. Met augmented reality (een live beeld van de werkelijkheid waaraan elementen worden toegevoegd door een computer of telefoon, red.) kun je dat oplossen. Met de camera op je telefoon richt je op de stoelen, en via een zogeheten layer app wordt er als het ware een laag geprojecteerd. In deze laag wordt de stoel van de passagier aangewezen. Een simpelere oplossing is het stoelnummer groot op de hoofdsteun plaatsen, maar dit is misschien niet effectief genoeg. We hebben dit getest en sommige mensen gaan alsnog op de verkeerde plek zitten.’

‘Stoelnummers zorgen voor vertraging.

Ze zijn niet goed zichtbaar of het is on-

26 l

MICE02_2017_Goed.indd 26

22-09-17 16:52

Laten jullie augmented reality ook op andere manieren terugkomen?

‘Je kunt deze toegevoegde realiteit gebruiken om de stoel aan te wijzen in het vliegtuig, maar je kunt het ook toepassen op de luchthaven. In combinatie met way finding bijvoorbeeld, waarbij je onderzoekt hoe je de passagier kunt helpen om op een natuurlijke manier de weg te vinden. Mensen zitten continue in hun telefoon en missen daardoor gemakkelijk borden. Met augmented reality kun je ze de juiste kant opsturen.

Way finding willen we nog veel breder trekken. De aandacht is gericht op de telefoon, dus naar beneden, waarom dan geen projecties op de vloer – denk aan de pijlen op de grond bij Ikea. In de wachtruimte bij de gate gaat dit nog een stap verder. Terwijl passagiers wach-

ten om te gaan boarden, kun je handige informatie op de vloer projecteren. Zo kun je mensen voorbereiden op de vlucht: wat heb je nodig en kun je nu alvast uit de tas halen? In de gate area heeft de passagier alle tijd en ruimte, daarna wordt alles krapper en tijdsgevoeliger. Maar het gaat ons niet alleen om tijdsbesparing. We willen het ook zo prettig mogelijk maken voor de passagier.’

Hoe belangrijk is de passagier in het hele proces?

‘In dit project richten we ons op vier onderwerpen: de inrichting van het vliegtuig en de luchthaven, omgaan met bagagestromen, voorspellen van passagiersstromen, en personalisatie van informatie en processen. In al deze onderwerpen staat de passagier centraal,

in plaats van alle verschillende processen. Schiphol is ontzettend complex. Als je alleen al kijkt naar de grootte: Schiphol heeft bijvoorbeeld 36.000 parkeerplaatsen. De luchthaven heeft zijn eigen belangen, en dat geldt ook voor de verschillende luchtvaartmaatschappijen.

Het gedeelde belang is uiteindelijk de passagier. Hoe maak je het op de luchthaven sneller maar ook makkelijker en prettiger voor de passagier? Dat kan onder andere met way finding, maar ook met leidende architectuur. De meeste Westerse mensen hebben een voorkeur voor rechts en een onbewuste voorkeur voor licht versus donker. Mensen lopen ook graag achter elkaar aan. Het is interessant om rekening te houden met dit soort principes.’

27 l

MICE02_2017_Goed.indd 27

22-09-17 16:53

Wat kun je doen aan de lange rijen op Schiphol?

‘Ons doel is 60 minuten reductie van nutteloze reistijd. Vooral het wachten in rijen valt daaronder. We denken dat je de lange rijen kunt oplossen door persoonlijke, real-time informatie uit te wisselen met de passagier. Daarvoor is transparantie nodig tussen de luchthaven en de luchtvaartmaatschappijen.

Schiphol weet precies hoeveel vluchten er elke dag vertrekken, maar alleen de luchtvaartmaatschappijen weten hoeveel passagiers er aan boord zijn. Voor een luchthaven is het dan lastig om te voorspellen hoe vol de vluchten zitten en

hoe druk het dus wordt. Om beter met de pieken om te kunnen gaan, moeten deze gegevens met elkaar worden gedeeld. Pas dan kun je de drukte spreiden en de passagiers persoonlijk begeleiden met een bericht: ga een half uur later door de security, dan kun je meteen doorlopen. Vlieg je pas over drie uur, ga dan nog niet in de rij staan, want dan sta je onnodig te wachten. Ga in plaats daarvan nog even een kopje koffie drinken.

Er zijn luchthavens waar dit al gebeurt, London Gatwick Airport bijvoorbeeld. Zij hebben één centraal systeem geïntroduceerd waarin de informatie van elke passagier beschikbaar is. Dit betekent ook

dat de passagier bij iedereen terecht kan met vragen, ongeacht luchtvaartmaatschappij. Daarmee ben je meer servicegericht maar win je ook tijd, de passagier hoeft immers niet naar een andere balie.’

Kun je de drukte ook op andere manieren voorspellen?

‘Je kunt de passagiers ook tracken, via een app of een personal wearable device. Dan kun je precies zien op welk punt de passagier zich bevindt of voorspellen wanneer de passagier op een bepaald punt verschijnt. De passagier is nu bij de parkeerplaats, dan weet je: over zoveel minuten bij de incheckbalie,

28 l

MICE02_2017_Goed.indd 28

22-09-17 16:53

Pro-actief informeren is dan de volgende stap: heeft de passagier de vlucht gemist, dan kun je een bericht sturen dat de gate is gesloten, maar dat er wel alvast een plek is geboekt op de volgende vlucht.’

Schiphol experimenteert in de zomermaanden met een zogeheten ‘no-trolley’ rij bij de security, voor passagiers met geen of weinig handbagage.

Werkt dit?

‘Daar heb ik mijn twijfels over, ik denk dat het te onduidelijk is en moeilijk te communiceren naar de passagiers. Wie mag er wel en wie mag er niet doorheen? Ik denk dat een familie- of groepsrij veel beter werkt. In de praktijk reist vijftig procent van de passagiers met twee personen of meer. In een groep wil je niet opgesplitst worden, zeker niet als je met kinderen reist. Veel processen op de luchthaven zijn echter gericht op individuele passagiers, zo ook bij de security. Groepen gaan klonteren.

Dan is er één door de security, maar die wacht nog op zijn tien vrienden. Gezinnen houden de rij op met buggy’s en extra spullen. Als je dit kunt scheiden, wordt het proces niet verstoort en hoeven groepen en families zich ook minder gehaast en gestrest te voelen.’

Hoe ziet Schiphol er in 2025 uit?

en over zoveel minuten bij de security.

Daarmee kun je de golf beter voorspellen en extra personeel inplannen om de piek op te vangen. We willen het tracken straks testen op Schiphol en Hamburg.

Binnen een operationele omgeving wordt dat nog best een uitdaging.’

Is dat haalbaar, een trackingsysteem voor 63 miljoen reizigers?

‘Het is absoluut ambitieus, maar je kijkt ook naar de toekomst. Bepaalde aanpassingen kunnen we morgen al implementeren, en andere processen maken deel uit van een groter toekomstbeeld.

Onze ideeën voor een personal weara-

ble device vallen daar ook onder, waarmee we gepersonaliseerde informatie met de passagier willen delen. Het ideaalbeeld is dat we met dit apparaat de gemoedstoestand kunnen meten. Op basis van het gemeten stressniveau sturen we de passagier een bericht. Als iemand heel gestrest is, maar nog genoeg tijd heeft om te boarden, proberen we die passagier gerust te stellen. Je hebt nog genoeg tijd, drink een kopje koffie.

Maar andersom werkt het ook. Een luchtvaartmaatschappij kan met een personal device precies zien waar een vertraagde passagier zich bevindt, en op basis van de afstand tot de gate bepalen om erop te wachten of om te vertrekken.

‘Ik voorzie een verdere groei van het aantal passagiers, dus het zal nog drukker worden. In 2025 is aan airside (luchtzijde) de nieuwe A-pier en bijbehorende terminal in gebruik genomen, en ik hoop dat ook aan landzijde de bereikbaarheid enorm verbeterd zal zijn. Dit zal namelijk een enorm knelpunt worden als er 30 procent (verwachting Schiphol) meer passagiers gaan vertrekken en aankomen van de luchthaven. Verder zullen we het voordeel van nieuwe technologieën gaan ervaren: slimme scanners zien wat er in je handbagage zit terwijl je loopt, en met behulp van gezichtsherkenning loop je zo door ieder poortje – iets dat overigens al succesvol is getest op Aruba Airport en nu door KLM op kleine schaal wordt getest op Schiphol.’

29 l

MICE02_2017_Goed.indd 29

22-09-17 16:53

M!CE Letland advertorial

Business meets pleasure in Letland

ternatieve locaties voor het organiseren van een event, in kleine steden, dichtbij de natuur.

We noemen: Cesis Concert Hall, geopend in 2014. Cesis is op anderhalf uur rijden van Riga en gevestigd in Gauja National Park. Een van de hoogtepunten is het Cesis middeleeuws kasteel, met een entertainmentprogramma voor groepen. Van middeleeuwse spelen tot -feesten. of neem de Great Amber Concert hall in Liepaja, uit 2016. Je vliegt met airBaltic van Riga naar Liepaja in slechts veertig minuten. Liepaja is een kuststad en staat bekend om haar Art Nouveau architectuur, militaire historie en de stranden. Deze stad heeft naast een vijfsterren hotel verschillende 4- en 3-sterren hotels en een groeiend aantal kwalitatieve restaurants. De Letlanders komen hier graag voor een weekendje weg. Liepaja heeft een eigen universiteit met programma’s in nieuwe media, taal, IT, onderwijs en management in het toerisme, dus veel lokale academici wonen in deze stad.

Op zoek naar een bijzondere zakelijke locatie? Een indrukwekkende stad om te vergaderen met collega’s of zakelijke partners van waar ook ter wereld? Een locatie voor een onvergetelijk congres of bijzondere incentive? Riga, de hoofdstad van Letland, is gelegen tussen de Baltische en Scandinavische buren. En met meer dan 800 jaar geschiedenis is Riga een verrijkend historisch cultureel erfgoed met volop interessante mogelijkheden voor al deze wensen. In termen

van vergader- en evenementenlocaties, biedt de stad een mix van historische en moderne vergaderzalen en congreslocaties. Met meer dan 80 hotels en de beschikbaarheid over 13.000 bedden, is Riga volledig in staat om grote congressen, conferenties en officiële delegaties te hosten. Maar er is meer, veel meer…

Nog meer

Verder is er GORS in Rezekne, een van de grootste steden in het oosten van het land. Een stad met de focus op IT. Of wat te denken van de Dzintari Concert Hall in Jurmala , een strandplek op slechts dertig minuten van Riga. Prachtige stranden, voldoende hotels in alle klasses en een keur aan wellness. Ook kunt u hier uitstekend culinair genieten.

U kunt natuurlijk ook de bruisende stad verlaten voor de prachtige natuur en buitenlocaties. Naast Riga zijn er ook al-

30 l

MICE02_2017_Goed.indd 30

22-09-17 16:53

MICE Nieuws Zilver bij Swiss Meeting Trophy De 13de editie van de Zwitserse Meeting Trophy heeft afgelopen zomer plaatsgevonden. 88 Professionele meetingplanners hebben fel om de Meeting Trophy gestreden. Frankrijk is uiteindelijk winnaar geworden. Nederland en Scandinavië gingen naar huis met een gedeelde tweede plaats. Acht nationale teams namen deel aan de rally, die van Schaffhausen – St. Gallen – Flims – Zürich plaats vond. Onderweg reisden ze per trein, boot, bus, auto en te voet. Een spannende tocht, waarbij deelnemers met vele facetten kennismaken. Volgend jaar vindt de 14de editie plaats.

ketingfaculteit van de Vrije Universiteit Amsterdam. Met zijn benoeming is het senior management team in de Benelux compleet. Lammens zal het bedrijf naar een nieuw tijdperk leiden, waarbij de focus ligt op service excellence en het verbeteren van de klantgerichtheid. Marc Lammens over zijn nieuwe functie: ‘Nederland is een van ATPI’s meest ontwikkelde markten en de zakelijke reiswereld heeft continu te maken met nieuwe uitdagingen. De lokale organisatie laat weliswaar een hectische periode achter zich, maar het geheel vernieuwde management team heeft al veel substantiële structuurveranderingen en procesoptimalisaties doorgevoerd. Door deze verbeteringen – en een aantal mooie producten die in het najaar worden gelanceerd – ben ik ervan overtuigd dat het bedrijf klaar is voor de toekomst. Ik verheug mij er zeer op om me op zo’n bepalend moment bij het team te voegen. Alle inzet, energie en expertise zal gericht zijn op het verder ontwikkelen van een geweldige groep gedreven mensen. Het ATPI Benelux team is erop gebrand de beste dienstverlening en producten zowel aan onze trouwe klanten te leveren als aan de rest van ondernemend Nederland en België.’

Nieuwe manager voor ATPI Zakenreis- en evenementenorganisaties ATPI heeft Marc Lammens benoemd tot Managing Director Benelux voor haar zakenreisactiviteiten, inclusief dienstverlening aan de energie- en scheepvaartsectoren.

Lammens, met een indrukwekkende achtergrond in de reiswereld en zakelijke dienstverlening, begint zijn nieuwe opdracht in augustus. Voorheen bekleedde hij verschillende leidinggevende posities bij onder andere BCD Meetings & Events en KLM. Daarnaast is hij voorzitter van de Raad van Advies van de Mar-

Salas naar De L’Europe Astrid Salas is officieel aangesteld als nieuwe Director of Sales & Marketing van De L’Europe Amsterdam. Astrid Salas begon haar carrière als Assistent Public Relations Manager, Public Relations Manager en Operations waarna ze snel is doorgegroeid binnen de salesbranche.

Van Sales Manager tot Director of International Sales bij Hilton Worldwide, waar ze onder meer verantwoordelijk was voor de commerciële strategie van meer dan 12 hotel brands op de Nederlandse markt, heeft ze het salesvak compleet eigen gemaakt. Tijdens haar voormalige functie als Country Manager Nederland van luchtvaartmaatschappij Aeromexico was Salas verantwoordelijk om de maatschappij op de Nederlandse markt op de kaart te zetten binnen deze competitieve sector.

Promenade Hotel: wereldprimeur Als eerste hotel ter wereld introduceert het Haagse Promenade Hotel een Sony 4K laserprojectie met zeer scherpe beelden, vier keer zo scherp als High Definition. Met een grootschalige verbouwing speelt Crowne Plaza Den Haag – Promenade in op de laatste technologie trends in de hotellerie.

‘Met deze laatste noviteit op het gebied van beeld, licht en geluid maken we een unieke stap om de traditionele ervaring voor meeting organizers te verruimen en te professionaliseren.’ Aldus Patrick Aarsman, General Manager van Crowne Plaza Den Haag – Promenade. De afgelopen maanden onderging het Promenade Hotel een verbouwing wat resulteerde in 99 nieuwe luxe kamers en een modernisatie van de meeting zalen. De Sony 4K laserprojectie is midden juli beschikbaar in de grote plenaire zaal.

31 l

MICE02_2017_Goed.indd 31

22-09-17 16:55

Mexico, MICE met een hart van goud Mexico-Stad werd recentelijk zwaar getroffen. Maar laat er geen misverstand over bestaan dat de bestemming in opkomst is en snel weer op de benen staat.

Tijn Kramer trok naar de stad op grote hoogte en vond een bruisende, vriendelijke, heerlijke en charmante stad. En eentje met een snel groeiende economie die de mondiale top nadert. MICE in Mexico!

Let’s talk business first. Nee, de fratsen van President Trump – weinig geliefd ter plekke, en ook dat is een understatement – helpen niet, maar de Mexicaanse economie doet het goed, net voldoende potentie in ieder geval. Het is na Brazilië de grootste Latijns-Amerikaanse economie, hoewel sommige al claimen dat deze voorbij is. Maar we delen graag even de meest recente cijfers in de Nederlands-Mexicaanse samenwerking van de Rijksdienst van Ondernemend Nederland: ‘Mexico behoort tot de 35 belangrijkste exportmarkten van Nederland. De bilaterale goederenhandel met Mexico had in 2015 een omvang van 3,9 miljard euro. Daarbij was de Nederlandse goederenexport goed voor ruim 2,4 miljard euro. Daarnaast exporteerde Nederland in 2015 voor 961 miljoen euro aan diensten naar Mexico. Nederlandse ondernemingen hadden eind 2014 volgens DNB-cijfers belangen ter grootte van 11 miljard (FDI, directe buitenlandse investeringen) in Mexico’. Het bbp van Mexico was in 2015 volgens EIU 1.144 miljard US dollar. Dit was 151,5 procent

van het Nederlandse bbp (755 miljard US dollar (680 miljard euro)). Na Brazilië is Mexico de grootste economie van Latijns Amerika. Volgens EIU groeit het Mexicaanse bbp dit en volgend jaar met respectievelijk 2,4 procent en 2,8 procent (volumegroei t.o.v. voorgaand jaar).

De VS zijn verreweg de belangrijkste handelspartner van Mexico, logisch vanwege de geografische ligging en de NAFTA-vrijhandelszone met Canada en

de VS. De VS zijn goed voor ruim 80 procent van de Mexicaanse export en bijna de helft van de import. Nederland staat daarbij in de top-15 van exportmarkten; ‘we’ staan op de 14e positie als belangrijkste Mexicaanse exportmarkt (zie tabel 2A). In 2015 ging bijna 0,5 procent van de goederenexport naar Nederland. Handel vanuit Nederlands perspectief behoort Mexico tot de 35 belangrijkste Nederlandse exportmark-

32 l

MICE02_2017_Goed.indd 32

22-09-17 16:55

ten. Onze goederenexport naar Mexico bedroeg in 2015 volgens het CBS 2,4 miljard euro, tegenover 2,3 miljard euro in 2008. De export was in 2015 0,6 procent van onze totale goederenexport ter hoogte van 426 miljard euro. Mexico was in 2015 de 31e exportmarkt voor goederen van Nederland. Daarnaast exporteerde Nederland in 2015 voor 961 miljoen euro aan diensten naar Mexico.

Daarmee was Mexico de 29e exportmarkt voor diensten.

De basics

Mexico-Stad – of gewoon ‘Meggiko’ zoals het fonetisch klinkt uit de monden van de Chilangos, de inwoners van de stad – is adembenemend. Letterlijk! Gelegen op meer dan 2.200 meter boven de zeespiegel moet ook je ademhaling even wennen de eerste dag. Maar dan ga je al snel mee in het plezier. Want er is genoeg te doen in deze stad van dik tien miljoen inwoners en nog eens twaalf miljoen in de voorsteden. Mexico-Stad ligt in een dal en wordt omgeven door vulkanen zoals Popocatépetl. De stad kent uiteraard armoede maar de kwalijke reputatie blijkt in de praktijk niet terecht.

Wie geen gekke dingen doet, hoeft zich niet anders te voelen dan in Amsterdam, Parijs of Bangkok. Mexico-Stad wordt in de praktijk ook vaak met de letter D.F. aangeduid, distrito federal. De megastad is uiteraard druk, het verkeer is het voornaamste knelpunt en reken ruim voor transfer of taxi. Er is een goede metro, dat zeker slimmer kan zijn. De Internationale Luchthaven Benito Juárez ligt op een goede vijf kilometer van het centrum maar reken in de spits zeker op een uur reistijd per taxi of transferbus. De niet echt moderne airport vliegt over

dichtbevolkt gebied en wordt vervangen op een iets verdere locatie door een state of art luchthaven. Maar dat kan nog drie tot vijf jaar duren. De airport is wel een prima hub voor overstap naar andere Midden-Amerikaanse, enkele westelijk gelegen Noord-Amerikaanse of binnenlandse doorverbindingen.

Trendy

Mexico-Stad mag groot zijn, het kent vele leuke compacte wijken! Hier een vleug Spanje, daar een vleugje Frankrijk, een beetje Madrid en een dosis gewoon Mexico. La Condesa is zo’n heerlijke wijk. Trendy, leuke eethuisjes, prima terrasjes, winkeltjes met betere souvenirs dan sombrero’s. Idem dito eigen: Roma.

Ook al zo’n groene wijk met mooie oude huizen, oertraditionele eetstandjes, hippe mezcalbarren, toprestaurants en mooie mensen. Het zijn de hippe wijken waar ook de Mexicanen zelf graag komen. Dat geldt minder voor het toeristische Zocalo, maar dat is dan ook het logische toeristenhart. Dit enorme plein van de stad is het epicentyrum van het oude centrum, het centro historico. Een must see. Om te beginnen bij de Templo Mayor, de Azteekse tempel. Dit zijn de indrukwekkende Azteekse overblijfselen uit de tijd dat de stad nog Tenochtitlan heette. Andere must see’s: de Basilica de Guadalupe, ofwel de basiliek van Guadalupe, een van de beste bezochte kerken ter wereld, niet heel gek in het stevig katholieke Mexico. En vergeet ook zeker niet het Museum van Antropologie.

Op naar Teotihuacan

Op ongveer een anderhalf uur rijden gaat u terug in de tijd. Must see is Teoti-

huacan, waar u de piramides vindt van de stad die van 500 voor tot 750 na Christus zijn bloeitijd kende. De meest beroemde overblijfselen zijn de zonnepiramide, de maanpiramide en enkele tempels. De weg die door de voormalige stad loopt wordt de Laan van de Doden genoemd. Het is al met een al een indrukwekkende trip naar buiten naar een oord dat de vergelijking met Chitzen Itza gerust aankan. Indrukwekkend, en eigenlijk zeker de moeite van een dagje verlengen waard. De rit is snel gemaakt en er zitten voldoende leuke restaurants in de buurt voor een lekkere lunch. Wij aten uitstekend Mexicaans bij Villas Arqueológicas.

Guggenheim meets Taj Mahal

Om maar met de deur in huis te vallen.

Mexico-Stad heeft enkele van de beste musea ter wereld en is alleen daarom al een bezoek waard. Laten we beginnen met de eye-catcher: het Museo Soumaya, ontworpen door architect Fernando Romero, de schoonzoon van de eigenaar: Carlos Slim. Voor wie het niet weet, deze Mexicaanse miljardair werd groot in de telecom. Heel groot, hij is een van de vijf rijkste mensen op aarde. Maar hij geeft ruimhartig terug aan de samenleving door grote delen van het oude centrum te restaureren en preserveren maar ook met het museum met zijn privé-collectie, vernoemd naar zijn vrouw. Deze Guggenheim Bilbao meets Taj mahal is bijzonder indrukwekkend, zowel van buiten als binnen. Het telt kunstwerken van meer dan 30 eeuwen, met veel Rodin, maar ook Azteekse artefacten tot een Rembrandt, Picasso, Dali en Venetiaanse meesterwerken. De Mexicaanse geschiedenis komt volop aan bod in het Muse-

33 l

MICE02_2017_Goed.indd 33

22-09-17 16:55

MICE02_2017_Goed.indd 34

22-09-17 16:55

um van Antropologie. Maar ook zeer bijzonder is het museum van wellicht wel de bekendste Mexicaanse aller tijden: Frieda Kahlo. Het levensverhaal van de kunstenares is een avontuur op zich.

Haar huis bezoeken is een prachtige vertelling van haar getormenteerde verhaal.

Absoluut de moeite waard!

Go Green

Adempauze. Mexico-Stad heeft zeer grote stadsparken. Zo is het Bosque de Chapultepec het grootste stadspark van Latijns-Amerika. Je kunt hier heerlijk slenteren of een bootje huren om te gaan varen op het meer.

Slapen met Angela Merkel

Genoeg hotelkeuze! Le Meridien, Hilton, Doubletree, JW Marriott, Sheraton, noem maar op, ze zijn er, net als een

keur aan Mexicaans Spaanse ketens. Tip: kijk goed waar je moet zijn voor business om onnodige transfers te voorkomen.

Veel ketens liggen aan de Paseo de la Reforma en dat is vrij handig. Wie een beetje oude Mexicaanse stijl wil, kan kiezen voor Gran Hotel Ciudad de Mexico, wie hip wil in een van de hippe wijk raden we Downtown of Maria Condese Boutique aan. MICE Travel sliep in waarschijnlijk de twee best aangeschreven hotel van de stad: het Four Seasons en het St Regis. Beiden zijn uitstekende keuzes, zeer professioneel en een zeer

goede keuze voor wie de portemonnee heeft. Angela Merkel in ieder geval wel, die kwamen we er tegen!

Culinaire hotspot

Mexico is meer dan taco’s, veel meer.

Hoewel we deze ook niet gaan onderschatten, maar daarover later meer.

Mexico-Stad is zonder enige twijfel een culinaire bestemming pur sang met keukens op zeer hoog niveau. Mexicaanse tradities worden gecombineerd met nieuwe technieken, en andere wereldlijke smaken. De must-eat is Pujol, door 35 l

MICE02_2017_Goed.indd 35

22-09-17 16:56

M!CE Mexico

stalletjes of wees bereid het risico te nemen. Mexicaanse magen zijn van hard staal, naar het schijnt. Maar er zijn ook volop eettentjes waar je een ruime keuze hebt aan allerlei soorten tacos. Er zijn verschillende vullingen van het vertrouwde steak tot enge insecten. De deal is: je bestelt de taco, doet er groene milde of rode pittige saus op, en tot slot wat limoen en genieten maar. De meest geliefde variant is de taco al pastor; gekruid varkensvlees. Mis het niet. Koud biertje erbij, klaar!

Biertje? Si, maar welke?

iedereen aangeraden. Chef Enrique Olivera heeft het al geschopt tot de wereldtop en is ook de in house chef voor de Business Vlass van Aeromexico. Andere namen voor op de lijst: Publico Comedor, Carlota, Maximo Bistrot, Pehua, Senerii, Merotoro. Reserveren! En let op: de maaltijd van Mexico is de lunch, niet het diner. Kijk van tevoren of het restaurant open is. Daarnaast is er nog de ouderwetse traditionele Mexicaanse keuken, met mais, mais, en nog meer mais.

Maar ook met vele pepers en kruiden,

chillies en limoen, avocado en andere heerlijkheden. Je vindt ze in simplele tentjes of oude haciendas. Wij aten in Antigua Hacienda met loslopende pauwen, ouderwetse bediening strak in het pak en uiteraard de Mexicaanse klassiekers. Uiteraard aten we het gerecht van het land: mole poblano, kip in een soort gekruide cacaosaus. Bijzonder vreemd, maar terecht een klassieker! En tot slot, uiteraard: de taco! Op iedere straathoek, in elke wijk. De tips van locals voor ons gringos: eet maar beter niet bij straat-

We kennen ze hier ook natuurlijk wel, maar ter plekke zijn ze nog lekkerder!

Sol en Corono zijn ook hier bekend, en zeker Corona is overal in de stad. Andere goede namen zijn Bohemia, Indigo, Pacifico en Tecate. Tip: vraag om een Michelada. Dan voegen ze ijs, limoensap en een zoutrandje toe aan je bierglas.

Heerlijk fris. Iets pittigers; een Cubana, hetzelfde recept maar dan ook nog een soort tomatensap erbij. Vreemd maar lekker! Uiteraard is er ook Mexicaanse wijn, en die is prima. Geen Bordeaux of California maar de beste flessen komen in de buurt. Casa madero is een aanrader. Uiteraard is er tequila, overal, om aan te nippen zo zeggen ze, maar bij

36 l

MICE02_2017_Goed.indd 36

22-09-17 16:57

een feestje kan het los. In opkomst is mezcal, ook een agave drank, met een rokerige smaak. Veel artisanale stokerijen maken naam en het is een mooie complexe drank. Hakt er wel in, dus met mate. Wordt gedronken met een schijfje sinaasappel bedekt met Gusano zout.

Zout vermalen met worm. Proost!

Let’s go crazy

Als je er dan toch bent, raden we twee avond bezigheden van harte aan. Als eerste: lucho libre. Mexicaans worstelen.

Een soort WWF maar dan meer latijns.

Show, ergens wat onzinnig, maar leuk, authentiek Mexicaans en een uitje om niet snel te vergeten. Zie de gemaskerde superhelden zoals Electronico tegen mister Awesome in de ring, met heerlijk overdrijving en een spotgoedkoop biertje op je stoel. Beste plaatsen rond een tientje al, te koop op ticketmaster Mexico. Idem dito, mocht je het geluk hebben, een wedstrijd in het legendarische voetbalstation Azteca. Dit is het stadion met 100.000 gekken op de tribune die de Hand van God van Maradona hier ooit zagen. Wij hadden geluk en zagen Mexico-Honduras. Een groot feest vooraf, met volop souvenirs en eetstandjes voor het stadion. Eenmaal binnen komen ze om de minuut langs met halve li-

ters Corona, snacks, zelfs sloffen sigaretten en is het een groot feest.

Onvergetelijk voor elke voetbalfan. Kijk op ticketmaster voor programma’s van Mexicaanse elftallen of de lokale clubs.

Wat een fiesta!

Concluderend: megastad met hart van goud

Mexico-Stad heeft lange tijd in zijn eigen schaduw geleefd. Nu de economie aantrekt, ontdekt de rest van de wereld wat voor heerlijke stad dit is. Lonely Planet

zette het al bovenaan zijn bucketlijst en die mening onderschrijven wij.

Mexico-Stad is een verrassing, adembenemend mooi, met vriendelijke mensen en meer dan voldoende te zien. Er zijn uitstekende musea, leuke gekke uitjes zoals het worstelen of chaotische maar kleurrijke markten. Het eten alleen is de reis waard. Laten we het zo zeggen: mocht u voor zaken naar Mexico gaan, dan bent u waarschijnlijk net zo snel overstag als wij. Olé!

37 l

MICE02_2017_Goed.indd 37

22-09-17 16:57

M!CE Airline-nieuws

MICE Nieuws KLM start met WhatsApp KLM en WhatsApp starten een test met een nieuwe service op WhatsApp. KLMklanten van over de hele wereld kunnen nu ook via WhatsApp hun boekingsbevestiging, incheckmelding, instapkaart en vluchtupdates ontvangen en in 10 talen vragen stellen.

KLM is één van de eerste bedrijven en de allereerste luchtvaartmaatschappij ter wereld die over een officieel zakelijk WhatsApp-account beschikt. Door klanten vluchtinformatie te bieden via een zakelijk WhatsApp-account, kunnen ze al deze gegevens terugvinden op dezelfde plek en raadplegen op het vliegveld, onderweg of thuis. Klanten kunnen daarnaast dag en nacht rechtstreeks via WhatsApp contact opnemen met een van de medewerkers van KLM’s socialmediateams. De service is beschikbaar voor klanten die via KLM.com tickets boeken of inchecken en aangeven dat ze via WhatsApp informatie willen ontvangen.

Beveiligde berichten

Singapore Airlines nu ook ‘vanaf’ Groningen Van de Martini-toren naar Marina Sands!

Singapore Airlines gaat nu 3 keer per week vanaf Groningen met Singapore via Kopenhagen. Naast de dagelijkse non-stopvlucht van Amsterdam Airport Schiphol naar Singapore, kunnen reizigers nu ook kiezen om vanaf Groningen Airport Eelde met Nordica (in samenwerkingen met LOT Polish Airlines en SAS) naar Kopenhagen te vliegen om daar vervolgens met een naadloze aansluiting over te stappen op de non-stopvlucht van Singapore Airlines. Dit is een zeer aantrekkelijke verbinding voor reizigers in de noordelijke provincies.

Singapore Airlines verbindt de hoofdstad van Denemarken, Kopenhagen, met Singapore met een Boeing B777300ER. De B777-300ER heeft een 4 klasse indeling met First Class, Business Class, Premium Economy Class en Economy Class. De vluchten vinden plaats op dinsdag, donderdag en vrijdag.

De berichten zijn beveiligd, zodat ze alleen door de klant en door KLM kunnen worden gelezen. WhatsApp zelf kan de berichten ook niet lezen. Klanten kunnen heel eenvoudig geverifieerde bedrijven herkennen die gebruikmaken van de zakelijke app van WhatsApp. Zo is er bij het KLM-account een groen vinkje te zien.

Privium opent lounge na douane Privium heeft voor Privium Plus leden een tweede lounge op Schiphol geopend: de voorlopige Privium Airside Lounge op de Holland Boulevard na de security. Hiermee gaat een langgekoesterde wens van het programma in vervul-

ling.

De Privium Airside Lounge is open van maandag tot en met vrijdag van 6.00 tot 20.30 uur. De lounge is gesloten in de weekenden, de gast is dan van harte welkom in de ClubLounge. Let wel: alleen met een duurder Plus-abonnement, gewoon Privium is enkel voor snelle grenspassage.

De locatie van de Airside Lounge is na security, op de Holland Boulevard bij de E-pier (entree achter Dutch Bar & Kitchen). Het bezoeken van deze lounge is vooral interessant als de reiziger naar een niet-Schengen bestemming vliegt.

Wanneer deze vliegt naar een Schengen bestemming is de huidige ClubLounge voor u gunstiger gelegen.

Culinaire top op Garuda Indonesia Garuda Indonesia heeft het nieuwe Star Chef programma gepresenteerd. Op de non-stop vlucht van Amsterdam naar Jakarta zal het Business Class menu vanaf deze maand worden samengesteld door de Executive Chef van Ron Gastrobar Indonesia, Agus Hermawan. Garuda Indonesia vliegt nu zes keer in de week de non-stop route van Amsterdam naar Jakarta. Eerder werd al bekend gemaakt om met ingang van 29 oktober de First Class op de vluchten van en naar Amsterdam te schrappen waarmee de capaciteit vanuit Nederland fors wordt uitgebreid.

38 l

MICE02_2017_Goed.indd 38

22-09-17 16:59

Vanaf 1 januari 2017 heeft SGR een garantiefonds voor de zakelijke reismarkt geïntroduceerd:

SGR Zakelijk (SGRZ). SGRZ biedt productdekking voor de zakelijke reismarkt. Dit nieuwe garantiefonds is onder andere bedoeld voor organisatoren van groeps- en incentivereizen (MICE), organisatoren van schoolreizen en zakelijke reisbureaus.

Voordelen SGRZ: ■ Met SGRZ krijgen ook zakelijke klanten bescherming bij faillissement en voldoet een zakelijke reisorganisatie aan nieuwe wetgeving;

■ De klant ontvangt een certificaat als bewijs van garantie en waarmee het duidelijk is wat de garantie inhoudt;

■ Bij productdekking blijft de garantie van toepassing ook als een derde partij diensten toevoegt aan de reis;

■ De garantie van SGRZ geldt wereldwijd; ■ Hiermee onderscheidt een MICE reisorganisatie zich van partijen die geen garantieregelingen aanbieden in de zakelijke markt.

Voor meer informatie bezoek onze website: www.sgrz.nl

39 l

MICE02_2017_Goed.indd 39

22-09-17 16:59

©Vienna Tourist Board/P. Rigaud(l.)/C. Stemper(r.)

#ViennaNow

vienna.convention.at

Time between meetings.

Spent among the trees

MICE02_2017_Goed.indd 40

22-09-17 16:59