JunI/JulI 2014
BESTEMMING
THE SHARING ECONOMY
CubA
dElEN IS HET NIEuwE kOpEN
ELON MUSK
BELGEN OP VAKANTIE
LUCHTVAART UITDAGINGEN
MICKEY CREYF TRAVEL EXPERTS
INNOVATIE
CIJFERS & TRENDS
ANALYSE
INTERVIEW
Discover the new Lufthansa
Premium Economy (*) lh.com/be/en/premium-economy-class
Premium Economy class advantages
+ 17cm more legroom 2 checked bags (23kg each) lounge access (€25) Welcome drink Upgraded meal service Amenity kit Water bottle
(*) Available from autumn 2014
Book from May – fly from December November Look forward to a new travel experience With Premium Economy Class Lufthansa will be offering you a new travel experience between Business Class and Economy Class on all long-haul flights. Whether you are travelling for business or pleasure, you will enjoy more comfortable seating, more service and more extras. So you’ll be able to enjoy a thoroughly relaxing journey – both on the ground and on board. You will be able to book Premium Economy Class from May 2014 and from November 2014, it will gradually become available on the entire Lufthansa long-haul fleet. The retrofitting of the fleet is being carried out in phases, beginning with the B747-8s, and will be completed within about a year. The first destinations are expected to be Bangalore, Chicago, Delhi, Hong Kong, Los Angeles, Mexico City and Washington D.C.
The benefits of the new Premium Economy Class: - More baggage You can check in two bags, each weighing up to 23 kg, free of charge – and therefore enjoy double the free baggage allowance you have in Economy Class.**
- More personal space Look forward to spacious and comfortable seating with up to 50% more space: the specially developed seat with its own armrest, fold-out table, adjustable backrest and footrest offers more comfort and more legroom. You will never sit more than one seat away from the aisle.
- More relaxation At your seat you will find a bag with useful travel accessories for a relaxing time on board.
- More delight Take your time choosing from the menu card and enjoy your meal served on china tableware especially designed for Premium Economy Class.
- More entertainment Experience our extensive in-flight entertainment programme on an 11- or 12-inch monitor built into the seat in front. The programme is operated by a remote control. There is also a power outlet at your seat and a wide choice of magazines.
More exclusivity For a fee you can enjoy the benefits of almost all the Lufthansa Business Lounges and the Lufthansa Welcome Lounge in Frankfurt.**
** For HON Circle Members, Senators and Frequent Travellers the Miles & More status privileges apply.
Welkom
delen is het nieuwe kopen: de nieuwe spelers in de reisindustrie zijn … de consumenten zelf. Ze hebben 24/7 online contact met elkaar, screenen elkaars profielen en beslissen om samen zaken te doen. Het WEs bracht 30 jaar vakanties van de belgen in beeld, en schetst op die manier ook een beeld van de evolutie van de belgische reisindustrie. Zitten we in een stagnatie periode of zijn we klaar voor nieuwe spectaculaire groei? airlines zijn op zoek naar rendement, en mikken op het ultra luxe segment. Een sectorveteraan met visie verkoopt vakanties via 3 deuren. de vijf blijvers onder de consumententrends, haarscherp gesteld. Een interview met een ondernemer, die leert uit elke crisis. de innovatiedrang van Elon Musk, de man achter paypal, tesla en de Hyperloop. de uitdagingen voor de luchtvaart in 2014 en 2015. cuba, een bestemming met een stijlvol verleden, een hip heden en een onbekende toekomst. “Een pak lectuur, analyse en visie voor op kantoor, in de tuin, op het vliegtuig of op vakantie. Eigenzinnig, anders en vernieuwend. 2014 is nog maar halfweg, alles is nog mogelijk. Work hard. play hard. live like there is no tomorrow, but prepare for eternity. Hell, yes!” Jan Peeters
sharing economy p.6
airline luxe trends p.17
iJzersterke consumer trends
30 jaar vakantie van de belgen p.28
vakanties verkopen via 3 deuren p.43
p.54
Aan dit nummer werkten mee: sanne adriaens, olivier depaep, pierre Fivet, WEs vzw, Jan peeters, kris van den broeck Vormgeving: kristof van rentergem (Weblounge.be) Fotografie: shutt erstock Druk: drukkerij Geers off set Oplage: 5.000 ex. Abonnementen: Zeker zijn van een volgend nummer in je brievenbus? abonneer je via www.travel360.be/abo voor bedrijfsabonnementen vanaf 10 exemplaren: sales@travel360.be Advertenties: kris van den broeck - tel. +32(0)16 89 68 50 - kris@travel360.be
travel360° bvba – vaalbeekstraat 46 – b-3050 oud-Heverlee – tel. +32(0)16 89 68 50 – redactie@travel360.be
Sharing economy
THE SHARING ECONOMY “Sharing stuff is better than owning stuff”
Er is in de reisindustrie tijdens het
marktaandeel en omzet inkrimpen, ten
Vergeet de vroegere discussies over
voorbije decennium al heel veel ge-
voordele van al die andere kanalen.
“rechtstreekse verkoop” tussen tour-
sproken en geschreven over de nieuwe
66
operators, airlines, hoteliers en consu-
distributiekanalen. Vele touroperators,
Hou je vast, want als de “sharing eco-
menten: dit is de ultieme rechtstreekse
luchtvaartmaatschappijen, cruise com-
nomy” zich doorzet, zouden al deze
verkoop. Tussen consumenten onder-
panies, hotels en andere spelers kozen
discussies wel eens snel irrelevant
ling.
voor “multichannel distributie”: het
kunnen worden. De term “sharing eco-
gebruik van meerdere kanalen om de
nomy” dook voor de eerste keer op,
consument te bereiken. De laatste ja-
enkele jaren geleden. Een definitie zou
ren werd het begrip “omnichannel dis-
kunnen zijn: “consumenten die onder-
tributie” geïntroduceerd: alle mogelijke
ling goederen uitwisselen, al dan niet
verkoopkanalen inzetten die op de één
tegen betaling, zonder daarvoor de
of andere manier tot bij de consument
gevestigde bedrijven, winkels of dis-
geraken. Uiteraard leidde dat tot steeds
tributiekanalen te gebruiken. Het gaat
terugkerende, vaak hoog oplaaiende
dus om rechtstreekse transacties van
discussies tussen leveranciers en reis-
goederen of diensten tussen individu-
agenten, want deze laatsten zagen hun
ele personen.”
TRAVEL360° TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014
“Ik heb geen boormachine nodig. Ik wil gewoon een paar gaten in de muur!”
Sharing economy
EEN EvOluTIE vAN dRIE, HOOGuIT vIER JAAR 2010 - De voorloperS: ebay
ten draaien rond die éne centrale per-
Achteraf kunnen we vaststellen dat
soon: de consument.
platformen als eBay één van de pioniersvormen was van deze “sharing
2014: een nIeuWe DIStrIbutIe-
economy”. In plaats van je auto te ver-
vorm van geDeelDe proDucten:
kopen via de lokale autohandelaar, zet
De SharIng economy
je het voertuig met foto en informatie
Vandaag, nauwelijks één jaar later,
op eBay en verkoop je rechtstreeks aan
komt er een nieuwe golf op ons af: de
een andere persoon. Uiteraard zijn de
sharing economy. De grote vraag: gaat
verkopers van tweedehands auto’s hier
het om een voorbijgaande beweging
niet blij mee. Echter: deze beroepsca-
of is een totaal nieuw economisch
tegorie had niet bepaald de beste repu-
model in de maak? Hoe dan ook: zoals
tatie als het ging om betrouwbaarheid,
heel vaak, is de reisindustrie één van
eerlijkheid en prijstransparantie. Ze
de eerste sectoren waar de “sharing
hadden weinig geloofwaardigheid, en
economy” toeslaat. Wij bekijken in de
hun protest werd dan ook niet serieus
volgende pagina’s het fenomeen en de
genomen. Ook de taxibedrijven moe-
gevolgen, en formuleren vervolgens
ten vandaag knarsetandend toegeven
enkele kansen voor de verschillende
dat zij in de hele heisa rond Uber hun
spelers in de reisindustrie.
“People are going to share everything. I think there is a larger trend of people online going offline and connecting together. The idea of people sharing food and other types of natural resources is really interesting. People sharing idle time, their skills, or their knowledge… It is truly a movement in the global economy.” BRIAN CHESKy, AIRBNB
reputatie niet bepaald als troef kunnen uitspelen. 2013 - De pIonIerS: aIrbnb, ZIpcar, couchSurfIng In het allereerste nummer van dit magazine -maart 2013- publiceerden wij een artikel over “De Outsiders” – nieuwe spelers binnen de reisindustrie. Wij hadden het over Airbnb, Zipcar en Groupon. Wij omschreven deze bedrijven als “drie uiterst succesvolle spelers, die elk op hun manier de reisindustrie stormenderhand aan het veroveren zijn.” Een bedrijf als Couchsurfing heeft
Wat IS relayrIDeS?
mISSIe & SucceS
een visie van “een wereld die beter ge-
RelayRides noemt zichzelf “de
Hun missie is “de 44 miljard grote
maakt wordt door te reizen, waarbij
Airbnb voor auto’s”. RelayRides
wereldwijde
het reizen zelf een meer verrijkende
brengt mensen die tijdelijk een
trie heruitvinden”. RelayRides au-
ervaring wordt door echte contacten
auto nodig hebben, in contact
to’s zijn vandaag beschikbaar in
tussen mensen.”
met wageneigenaars die op dat
meer dan 1900 steden en in meer
moment hun auto niet nodig
dan 290 luchthavens in de USA.
autoverhuurindus-
In het mei 2013 nummer spraken wij
hebben. Het bedrijf verhuurt geen
over “De retailers” – moderne, succes-
auto’s, maar brengt individuele
fInancIerIng & ambItIeS
volle bedrijven buiten de reisindustrie.
verhuurders in contact met indi-
Het bedrijf heeft € 19 miljoen in
Apple, Coolblue en Nespresso werden
viduele huurders. Gebaseerd in
risicokapitaal opgehaald, onder
besproken, en wij omschreven ze als
San Francisco, opgestart in 2012.
andere bij Google Ventures en
“drie bedrijven die op vlak van klanten-
GM Ventures. Uiteraard willen zij
beleving en service de lat zéér hoog
op korte termijn de wereld ver-
leggen, en alles maar dan ook alles la-
overen.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
7
Sharing economy
Het fenomeen, de gevolgen en de reissector
I
Sharing economy:
Tweede factor:
het fenomeen
de economische crisis
De “sharing economy” is razendsnel
De langdurige economische reces-
opgekomen, zo snel en met zoveel on-
sie sinds 2008 heeft heel wat consu-
middellijke impact dat de traditionele
menten doen nadenken. De vanzelf-
bedrijven, de overheid en vele econo-
sprekendheid waarmee iedereen alles
misten voorlopig nog even verweesd
zelf in eigendom wou hebben, wordt
Andre Haddad,
en niet-begrijpend staan te kijken. Eén
meer en meer in vraag gesteld. Een
Relayrides
van de gevolgen is echter glashelder
auto die 90% van de tijd stil staat, een
duidelijk: vele consumenten doen
huis waarvan de bewoonbare opper-
vandaag dingen die je tot vijf jaar ge-
vlakte maar voor 60% gebruikt wordt,
leden niet voor mogelijk zou gehou-
een grasmaaier die maar één keer in
blijft, leidt ook tot uiterst efficiënte
den hebben, toch niet op zulke grote
de twee weken gedurende een uurtje
controlemogelijkheden. Airbnb ver-
schaal. Wij rijden zonder schroom mee
gebruikt wordt: consumenten worden
huurders kunnen online gemakkelijk
met onbekenden (Uber, Sidecar, Lyft),
zich de laatste tijd meer en meer be-
informatie opzoeken over kandidaat-
wij verwelkomen totale vreemden in
wust dat iedereen veel spullen heeft,
huurders. Uber taxichauffeurs kondi-
ons huis (Homeaway, Airbnb), we gaan
die voor het grootste deel van de tijd
gen zich aan met hun naam, en met
uit eten thuis bij mensen die we nooit
niet gebruikt worden.
de rating die aan hen gegeven is door
eerder gezien hebben (Eatfeastly), we
de vorige klanten. Slechte ervaringen
verhuren onze duur betaalde boten en
De crisis en de daarbij horende massale
– zowel aan de kant van de aanbieder
jachten via het internet aan huurders
herstructureringen en ontslagen heb-
als aan de kant van de koper - worden
die we van haar noch pluim kennen
ben nog een tweede effect. Paradoxaal
genadeloos te kijk gesteld. De online
(Boatbound) en we vertrouwen onze
genoeg heeft dit soort tegenslagen
transparantie maakt controleren, straf-
huisdieren gedurende de vakantie toe
vele mensen ertoe aangezet om ein-
fen en belonen gemakkelijker dan ooit.
aan vreemde dierenvrienden (Rover,
delijk ... hun dromen waar te maken!
DogVacay). Vijf factoren spelen in heel
Waarom niet proberen om je kookta-
deze evolutie een beslissende rol.
lent te gebruiken om thuis maaltijden klaar te maken voor anderen, als dat
Eerste factor: het internet
kan helpen om de eindjes aan elkaar
Het internet heeft al jaren de techni-
te knopen? Als je op je vijftigste ont-
sche, IT gebonden omgeving verlaten
slagen wordt en thuis zit, waarom niet
en is uitgegroeid tot het belangrijkste
die twee lege kamers verhuren om zo
communicatiemiddel
indi-
wat extra geld te verdienen? De crisis
viduele personen. De sociale media
tussen
heeft heel wat mensen creatiever doen
zorgden ervoor dat mensen die elkaar
worden. Elk nadeel heeft z’n voordeel,
niet kenden, online contact kregen
Cruijff wist dat al in de tachtiger jaren.
en hielden. De geografische grenzen
8
“No one would rent a car to someone they’ve never met before, or let a stranger stay on their couch just to be nice. People do it for economic reasons at first. But then, as they get into it, they realize that the whole experience is also really fun and rewarding.”
vallen weg, teenagers uit Hong Kong
Derde factor: vertrouwen is goed,
babbelen honderduit met teenagers
controle is beter
uit Brazilië op Facebook, meisjes uit
Door de komst van het “sociale inter-
Vlaanderen giechelen samen met leef-
net” staan wij met meer mensen in
tijdsgenoten uit Zuid-Afrika: er is een
contact dan ooit tevoren. We com-
nieuwe vorm van internet-gefaciliteer-
municeren meer met onze Facebook
de intimiteit ontstaan. Daaruit groeien
vrienden dan we ooit deden met onze
vriendschappen,
“real life” vrienden en kennissen.
bondgenootschap-
pen en protestbewegingen. Zonder
Privacy bestaat vrijwel niet meer, alle
het internet geen deeleconomie, maar
informatie wordt enthousiast gedeeld
zonder het internet ook geen Arabi-
op het internet. Dat heeft zo zijn voor-
sche lente.
en nadelen. Het feit dat niets geheim
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
Wat is Feastly? Feastly brengt gepassioneerde amateurkoks die thuis koken en opdienen in contact met “avontuurlijke eters” die op zoek zijn naar een authentieke diner-ervaring. Het bedrijf heeft geen restaurants of cateraars. maar brengt individuele koks in contact met “feestneuzen”. Gebaseerd in Washington D.C., opgestart in 2011. Missie & succes. Feastly wil “een grote beweging zijn van koks en eters die méér willen halen uit hun eetervaringen.” Feastly is actief in verschillende grotere steden in de USA. Financiering en ambities Feastly is heel discreet over hun financiering. Eén van de investeerders is Mike Walsh van Structure Capital, een investeerder die focust op ondernemingen uit de “sharing economy”. Uiteraard willen zij op korte termijn de wereld veroveren. TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
Sharing economy
TRAVEL360째 / JUNI/JULI 2014
9
Sharing economy
10
vierde factor: de groeiende
vijfde factor: iedereen is mobiel,
afkeer voor “big companies”
iedereen is bereikbaar
en “big government”
De mobiele telefoon en de tablet com-
De bankencrisis heeft vele mensen
puter hebben de consument zijn vrij-
wakker geschud. Gigantisch grote be-
heid teruggegeven. Uber chauffeurs la-
drijven bleken niet onfeilbaar, en zeker
ten via de App weten of ze beschikbaar
niet onkreukbaar. Politici moeten meer
zijn, en kunnen zo hun Uber-job met
en meer toegeven dat zij minder en
een andere job combineren. Wie iets
minder onder controle hebben. Multi-
wil verhuren – een kamer, een auto,
nationals zijn niet meer onbereikbaar.
een fiets of zelfs zijn grasmaaier - kan
Arrogante grote bedrijven kunnen
te allen tijde boodschappen van kan-
door gerichte consumentenacties via
didaat-huurders ontvangen en beant-
de sociale media flink in moeilijkhe-
woorden. Ook als de verhuurder aan
den gebracht worden. De consument
het werk, op reis of aan het sporten is.
is geëmancipeerder dan ooit tevoren.
Dat maakt het veel gemakkelijker en
Deze factor mag je niet onderschat-
aangenamer om zaken te delen of te
ten. Het gaat niet om een beweging
verhuren aan anderen. De aanbieder
zoals mei'68: het gaat deze keer om
en de koper zijn mobiel en bereikbaar:
een groeiende bewustwording. Veel
de 24-uren economie is een feit, zon-
robuuster, veel stabieler, veel belangrij-
der dat daar openingsuren van winkels
ker. De consument grijpt de macht. Het
voor moeten veranderd worden of dat
gaat heus niet om 'de hippies tegen de
daar één of ander buitenlands call cen-
maatschappij" maar wel om "Netflix te-
ter voor moet worden ingeschakeld.
gen Paramount".
De consument grijpt de macht!
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
Sharing economy “In ruil voor een duidelijk kader, en een deel onbelastbare inkomsten uit deelactiviteiten, kan de overheid transparantie vragen aan operatoren in de deeleconomie. Deze transparantie moet excessen vermijden, zoals deze vandaag kunnen bestaan bij Airbnb of peer-to-peer taxibedrijven zoals Lyft. De deeleconomie verglijdt zo niet tot een hip zwart circuit, maar is een parallelle economie, complementair aan de bestaande.” Document “Deel de toekomst” door verschillende organisaties, waaronder Taxistop en Bond Beter Leefmilieu
Wat IS uber?
fInancIerIng en ambItIeS
Uber brengt individuele chauf-
Uber haalde € 307 miljoen op in
feurs en mederijders bij elkaar via
risicokapitaal, van onder andere
verschillende apps. De mederijder
TPG Capital en Google Ventures.
betaalt via het internet aan Uber,
Het bedrijf staat op punt om extra
de chauffeur krijgt een commis-
kapitaal te verwerven, een bedrag
sie. Gebaseerd in San Francisco,
van $ 1 miljard wordt gefluisterd.
opgestart in 2009.
Uiteraard willen zij op korte termijn de wereld veroveren.
mISSIe & SucceS Uber wil de steden toegankelijker maken. Ze willen meer mogelijkheden geven voor medereizigers en meer omzet voor kandidaatchauffeurs. Uber is aanwezig in meer dan 115 steden wereldwijd.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
11
Sharing economy
Het fenomeen, de gevolgen en de reissector
II
Sharing economy:
wordt gefluisterd over een nieuwe
de gevolgen
spectaculaire kapitaalsverhoging die
Eerste factor: het eBay effect
“Every time you add complexity to your business model, it just makes it harder for suppliers and your partners to understand it.”
de marktwaarde van Uber ook richting 10 miljard dollar zou moeten brengen.
Travis Kalanick,
eBay heeft voor een revolutie gezorgd in het omgaan met de "spullen" van
Zoals we zo vaak gezien hebben in
en door de consument. Opeens was
de geschiedenis: wat begon als een
kopen en verkopen eenvoudig gewor-
gedecentraliseerde, bottom-up wer-
den: de spullen die je kwijt wil zet je
kende beweging, wordt opgepikt en in
op eBay, als je geïnteresseerd bent in
een bedrijven-format gestoken. Hippe,
andere spullen maar daar niet nood-
jonge en coole bedrijven, dat wel. Maar
zakelijk de nieuwprijs voor wil betalen,
wel bedrijven, die werken in de corpo-
zoek je op eBay. Elke consument kreeg
rate wereld met budgetten, doelstellin-
via eBay een tool om te doen wat jij
gen en management structuren. Echte
al eeuwen deed: spullen verpatsen aan
bedrijven dus.
Uber
andere consumenten. Alleen maakte eBay het nu wel heel gemakkelijk. Ook
Derde factor: de verovering
kan je via eBay je oude iPhone wereld-
van de wereld
wijd te koop stellen. Dat is net iets ge-
Bedrijven als Airbnb, Uber, Lyft, eat-
makkelijker dan via je vriendenkring of
Feastly (zie kader) en RelayRides (zie
via het lokale huis-aan-huis blad wer-
kader) trekken de aandacht van in-
ken.
vesteerders, krijgen enorme sommen risicokapitaal en verspreiden hun za-
Langzaam sijpelde het bij de consu-
kelijk model vervolgens over heel de
menten wereldwijd in: ik kan via eBay
wereld. Dit kan razendsnel gaan, want
zaken doen zoveel ik wil, wanneer
hun voornaamste tool is een website,
ik wil en met wie ik wil. Ik heb geen
hun voornaamste handelswaar wordt
winkels nodig, geen bedrijven en, in-
geproduceerd en gekocht door de-
derdaad: geen tussenpersonen. De
zelfde personen: vele tienduizenden
logische consequentie - wat als blijkt
individuele consumenten, die “iets” te
dat die oude iPhone die ik kocht voor
verkopen hebben of die “iets” willen
€ 150 het na twee maanden al begeeft?
kopen. Geen nood aan grote lokale
- neem ik er dan maar bij.
hoofdkantoren, of aan een leger medewerkers: het systeem wordt opge-
Tweede factor: de "sharing
start en werkt dan, person-to-person.
economy" goes corporate Het onvermijdelijke gebeurde: enkele
Op deze manier kan de verovering van
slimmeriken voelden de grondstroom
de wereld razendsnel gaan. Uber werkt
van de deeleconomie, en gingen er-
nu in 36 landen, met de slogan: “availa-
mee aan de haal. Het bekendste ver-
ble locally, expanding globally”. Airbnb
haal is uiteraard dat van Airbnb: op-
is actief in 33.000 steden in 192 lan-
gericht in 2008, groeide het initiatief
den. Opgelet: deze bedrijven bestaan
uit tot een wereldwijd bedrijf, waar-
amper vijf jaar. Dit soort razendsnelle
van de waarde vandaag op meer
wereldverovering was tot voor kort zo
dan 10 miljard dollar geschat wordt.
goed als onmogelijk.
Het datingbedrijf Lyft kreeg onlangs een injectie van 250 miljoen dollar risicokapitaal. Uber (zie kader) verovert de wereld aan een snel tempo, en er 12
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
Wat is Rover? Rover brengt hondeneigenaars in contact met “dogsitters” die op de hond willen passen, terwijl de eigenaars op reis zijn. Het bedrijf noemt zich een “community voor hondenliefhebbers”. Eigenaars zoeken via de website contact met dogsitters, en betalen aan Rover. Gebaseerd in Seattle, opgestart in 2011. Missie & succes Rover wil hondenliefhebbers, eigenaars en niet-eigenaars, met elkaar in contact brengen voor een verscheidenheid aan diensten. Rover is aanwezig in honderden steden in de USA. Financiering en ambities Rover haalde in de afgelopen drie jaar € 25 miljoen op in risicokapitaal. Een grote investeerder is de winkelketen in benodigdheden voor huisdieren Petco. Uiteraard willen zij op korte termijn de wereld veroveren.
Sharing economy vierde factor: “tussen droom en
Hoe dan ook, dit wordt een interes-
deeleconomie
daad staan wetten in de weg,
sant debat. De belangrijke spelers in
kunnen zijn voor het bestaande sys-
en praktische bezwaren”
de “sharing economy” zijn immers
teem: als mensen inderdaad massaal
Het is onvermijdelijk, en misschien
niet alleen de bedrijven zoals Uber of
kiezen voor huren en delen in plaats
wel het beste bewijs van het succes
Airbnb: hun actieve aanbieders en ge-
van bezitten, zou dat enorme conse-
van de “sharing economy”: overal ter
bruikers spelen een heel belangrijke
quenties hebben voor de benodigde
wereld schieten politici, wetgevers en
rol. En die weten verdomd goed dat in
productiecapaciteiten, sales en zelfs
advocaten in actie om het fenomeen
de meeste gevallen een licentieplicht,
werkgelegenheidsstructuren.”
te bestrijden. Tegenstanders klagen
een beschermingsdecreet of andere
dat deze bedrijven de regels niet res-
wettelijke verplichtingen vooral dienen
De verdedigers van deze nieuwe “sha-
pecteren, dat ze vaak geen of niet vol-
om bestaande kartels en belangen te
ring economy” stellen niet meer of
doende belastingen betalen, en dat ze
beschermen.
minder dat deze nieuwe kijk op con-
in het algemeen niet conform de wet
zouden
catastrofaal
sumeren, bezitten en zaken doen wel
werken. Hotels wijzen erop dat zij ver-
vijfde factor: “Where do we go
eens ... de wereld zou kunnen redden.
plicht worden om hun kamers schoon
from here?”
Professor Arun Sundararajan van de
en hygiënisch te houden, taxibedrijven
Wat nu? Zal de wereldwijde economie
New york University zegt: “Menselijke
zwaaien met hun licentieplicht, res-
binnen enkele jaren er totaal anders
wezens hebben rechtstreeks contact
tauranthouders wijzen op de zware
uitzien en transformeren in een “sha-
met elkaar nodig, dat is vitaal voor hun
controles die zij van tijd tot tijd moe-
ring economy”? De meningen zijn ver-
lange termijn overleven. Vandaag is
ten ondergaan. Eigenaars van appar-
deeld. Analysten binnen de ConvergEx
er te weinig rechtstreeks contact tus-
tementen vrezen dat hun eigendom
Group, een adviesbureau voor risico-
sen de mensen. De technologie heeft
in waarde zou dalen als er in hetzelf-
kapitaal-investeerders en beurstraders,
het opnieuw mogelijk gemaakt om dat
de gebouw een “pseudo hotel” wordt
wijzen erop dat deze deeleconomie
contact te herstellen, de “sharing eco-
opengehouden.
tegen 2015 zou kunnen uitgroeien tot
nomy” zal voor een deel helpen om
een wereldwijde economische kracht.
opnieuw bruggen te slaan tussen indi-
“De uitdein-effecten van deze nieuwe
viduele mensen.”
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
13
Sharing economy
HET fENOMEEN, dE GEvOlGEN EN dE REISSECTOR
III
De gevolgen voor
alsof ze al jaren samen zaken doen. Dat
De “sharing economy” draait om pure,
De reISInDuStrIe
is sterk.
authentieke ervaringen. De kracht van Airbnb, Uber, RelayRides, eatFeastly
Het mag duidelijk zijn: de “sharing eco-
Hoteliers zien met lede ogen Airbnb
en de tientallen andere spelers in de
nomy” is het stadium van de idealisten,
gasten logeren in hun buurt, en gretig
deeleconomie is: zij brengen indivi-
de groene dromers en de wereldverbe-
geld spenderen in de lokale bars, res-
duen, mensen met elkaar in contact
teraars voorbij en maakt nu haar op-
taurants en winkels. Autoverhuurders
die -meestal tegen betaling- spullen
mars in de echte economie. Dit dankzij
zien toeristen hun deur voorbij gaan,
van elkaar gebruiken. Dit menselijk
de economische, sociale en technolo-
om aan te bellen bij een gewoon huis
contact mag niet onderschat worden,
gische veranderingen van de afgelo-
enkele meters verder, de sleutels van
want contact creëert wederzijds ver-
pen jaren. Het mag eveneens duidelijk
de auto van de huisbewoner in ont-
trouwen. “We do not mess with people
zijn: de reisindustrie is de eerste sector
vangst te nemen en weg te rijden met
we know. ”
die op de radar komt van de pioniers
diens auto: de boeking gebeurde via
van de deeleconomie.
de website van RelayRides (zie kader).
We weten vandaag absoluut niet wat
Ook restaurants worden niet gespaard:
de impact van de “sharing economy”
De “sharing economy” is niet nieuw –
een groepje toeristen wandelt hen
zal zijn voor de reisindustrie. Wat we
consumenten hebben altijd bij elkaar
voorbij en belt enkele deuren verder
wel weten, is dat deze trend potentieel
gelogeerd, huizen geruild, auto’s ge-
aan bij een particulier, waar ze een ta-
zeer krachtig is. Reizen draait immers
leend – maar de explosie van de laatste
fel hebben geboekt om een hele avond
om mensen die elkaar ontmoeten, die
drie jaar is opmerkelijk. Bedrijven zoals
lang lokale gerechten te proeven.
ervaringen uitwisselen, die andere cul-
Airbnb, Homeaway en Uber zijn erin
Reisagenten horen van hun klanten
turen leren kennen. In de “sharing eco-
geslaagd om de juiste tone of voice te
dat hun kinderen “een ticket gekocht
nomy” organiseren echte mensen al
vinden, de juiste technologische hulp-
hebben bij Ryanair en een kamer ge-
deze zaken voor andere echte mensen.
middelen aan te reiken en de juiste ze-
huurd hebben bij een particulier, via
Nogmaals: dat is zeer sterk.
kerheden in te bouwen. Het gevolg is
het internet.” Kortom, treurnis alom,
dat hun gebruikers (aanbieders en ko-
en al deze traditionele spelers krabben
pers) vertrouwen hebben in het bedrijf,
zich in het haar en vragen zich af: wat
en in elkaar. Dat is de kracht van deze
hebben deze individuele amateurs dat
sharing economy: zonder elkaar ooit
wij niet hebben? Het antwoord is: pure
gezien te hebben, werken alle partijen
authenticiteit.
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 1414 TRAVEL360°
Sharing Economy
5 kansen van de “sharing economy” voor de reisindustrie
HOTELIERS
Reisadviseurs
Ga terug naar de wortels van de gastvrijheid. Behandel elke gast als een uniek individu, speel in op alle kansen om hem of haar persoonlijk aan te spreken. Verzorg je lokale wortels: word een deel van de wijk waar je hotel gevestigd is, word een actieve buur, organiseer activiteiten waar jouw gasten jouw buren kunnen ontmoeten.
Wees slim. Hoe meer keuze, hoe meer nood aan advies van een vakman: dat is een ijzeren wet, die alle trends en evoluties doorstaat. Architecten evolueren van tekenaars naar adviseurs in woon- en leefkwaliteit. Fotografen evolueren van plaatjesschieters naar leveranciers van volledige post event emoties. Jij bent aan het evolueren van verkoper van vakanties naar adviseur in beleving en emoties. Bestudeer de spelers in de “sharing economy” en bespreek ze als mogelijkheid met je klanten.
Tour operators Ken uw plaats. Stimuleer méér dan ooit ontmoetingen tussen toeristen en lokale bewoners. Motiveer je hoteliers om ook als “goede buur” op te treden, en hun hotels niet af te sluiten voor de lokale mensen. Faciliteer contact tussen mensen, zonder het noodzakelijk te organiseren. Erken het gastheerschap van de lokale mensen tegenover jouw klanten: tracht niet steeds het gastheerschap over te nemen.
AIRLINES Zet je schrap. Voor de gekste vragen, uit de gekste hoeken. Wees niet verbaasd als opeens de vraag komt om een vliegtuig met crew te huren dat vol met Belgen naar Madrid vliegt, dat vervolgens van Madrid naar België vliegt vol Madrilenen, om één week later diezelfde Madrilenen weer naar huis te brengen en de Belgen op te pikken. Allemaal consumenten, die aan huisruil doen en samen afspraken hebben gemaakt. Krankzinnig, onmogelijk? Wait & see!
OVERHEID Wees verstandig. We mogen het de innovatieve bedrijven van de “sharing economy” niet te gemakkelijk maken. Ook disruptieve ondernemers moeten de wet volgen. Langs de andere kant is het uw taak niet om zoveel mogelijk de bestaande spelers te beschermen, en openlijk kartelvorming te ondersteunen. Bestudeer, bekijk, leer en begrijp. En neem vervolgens weloverwogen beslissingen, liefst in overleg met alle spelers, oud en nieuw.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
15
BR USSEL S WITH FROM JUNE 2,2014
TAKING YOU FURTHER TO OVER 45 DESTINATIONS IN AFRICA
16
Represented by Kales Airline Services : TRAVEL360째 / JUNI/JULI 2014 E-mail : et.be@kales.com Phone : +32 2 716 00 60
www.ethiopianairlines.com
Airlines luxe trends
AIRlINES Op ZOEk NAAR bETER RENdEMENT HERONTdEkkEN HET ulTRA luXE SEGMENT
Tijdens de recente CAPA (Centre for Aviation) “Airlines in Transition” conferentie in Dublin hadden wij het genoegen Wille Walsh, CEO van IAG (de moedermaatschappij van British Airways) én notoir driftkikker, nog eens uit zijn vel te zien springen. Wille Walsh is klein van gestalte, maar zijn positie als grote baas van British Airways, Iberia en Vueling doet hem in autoriteit boven vele anderen uittorenen. Het debat ging over alle mogelijke aspecten die van belang zijn voor de toekomst van de luchtvaartindustrie. De Europese Commissie Director for Aviation and International Transport Policy Matthew Baldwin meende een punt te kunnen scoren toen hij stelde dat “heel wat airlines erg veel geld verdienen aan long haul routes, vooral bij de transatlantische lijnen”. Als door een wesp gebeten schoot Willie Walsh recht: “Dat is onzin. Wat je zegt is typisch voor een bureaucraat: je hebt helemaal geen idee van de realiteit.” De IAG CEO ging verder: “Dit is absoluut geen winstgevende industrietak. De luchtvaartindustrie opereert met flinterdunne marges en de investeringskosten zijn huizenhoog.”
aIrlIneS SnaKKen naar renDabIlIteIt Doorheen de –hoogstaande- conferentie werd wel erg duidelijk dat na de moeilijke crisisjaren de meeste airlines snakken naar de gouden combinatie van grotere omzetvolumes, hogere yield per gevlogen stoel en een beter rendement op het geïnvesteerde kapitaal. Naast de strategische beslissingen rond allianties, consolidaties en acquisities valt het op hoe airlines erop rekenen meer geld te verdienen aan de twee uitersten van het prijsspectrum: de gewone, prijsbewuste passagier en de reizigers die op zoek zijn naar het summum van luxe. De KlaSSIeKer: ancIllary revenueS Aan de ene kant is er de snelle verspreiding van de “ancillary revenue” opportuniteiten, een praktijk die geïntroduceerd werd door de low cost carriers. Bijbetalen voor een eigen seatkeuze, priority check-in, ingecheckte bagage, on board maaltijden, early boarding, wifi toegang, on board entertainment: het zijn stuk voor stuk extra bronnen van inkomsten voor steeds meer airlines.
Bon, dit soort woordenwisseling zijn heel gewoon tijdens conferenties waarop vele airline CEO’s aanwezig zijn. De luchtvaart is aan de top nog steeds een wereld van mannelijke ego’s, veel testosteron en een neiging tot forse statements.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
17
Airlines luxe trends terug van nooIt WeggeWeeSt: De luXueuZe reIZIger Even opvallend is de groeiende belangstelling voor de eisen van de gefortuneerde passagiers, die omwille van comfort, efficientie of status ook aan boord een levensstijl van ongebreidelde luxe willen verderzetten. Aangezien de doelgroep per definitie kleiner is – slechts een fractie van de reizigers kunnen en willen dit betalen – wordt hier over het algemeen minder aandacht aan besteed. Wij brengen graag vier initiatieven, die elk voor een select publiek van “happy few” de glamour, de glitter en de luxe terugbrengen in de luchtvaart.
the reSIDence – etIhaD aIrWayS Vorige maand toonde Etihad Airways, de nationale carrier van de Verenigde Arabische Emiraten, de eerste “hotelkamer” in een commercieel passagiersvliegtuig. The Residence zal een living, een dubbele slaapkamer met een douchekamer omvatten. De diensten van een in de Savoy Academy getrainde butler zijn inbegrepen. Oppervlakte van The Residence: 11,6 vierkante meter. Een Chef zal gourmetmaaltijden bereiden, uiteraard rekening houdend met elke wens en voorkeur.
four SeaSonS Jet Toegegeven, het is een vliegtuig, maar het is geen initiatief dat uit de luchtvaart komt – maar daarom niet minder interessant. Het recente product van de luxueuze Four Seasons hotelketen is een rondreis tussen verschillende bestemmingen, met een Four Seasons privéjet voor 52 personen. Het interieur van het toestel is volledig ontworpen door Four Seasons designers. Het toestel vliegt van bestemming naar bestemming, waarbij de passagiers telkens verblijven in een hotel van de Four Seasons Group. Er wordt ook een “around the world” trip aangeboden, een 24-daagse reis waarin London, Chiang Mai, Mumbai, Istanbul, Bora Bora, Sydney, Bali, Kona en Los Angeles worden aangevlogen.
emIrateS eXecutIve Sinds vorig jaar wil Emirates een service aanbieden die “verder gaat dan First Class”: Emirates Executive. Denk aan een kruising tussen een luxe jacht en een ultramoderne uitvoering van de Oriënt Express. 19 passagiers kunnen van deze service gebruik maken in een Airbus 319 (normaal voor 124 reizigers). De cabine is verdeeld in twee secties. De eerste is een gemeenschappelijke zone met sofa's en lounge stoelen. Deze zone kan geconfigureerd worden tot vergaderzaal, ontspanningsruimte of restaurant. De tweede zone biedt tien separate kamers compleet met flat beds (uiteraard...) en een ruimte om gasten te ontvangen. Elke kamer heeft een eigen douchecabine.
De luchtvaartindustrie is nooit een sector geweest waarin verveling buSIneSS claSS only tuSSen Doha en lonDon heathroW – Qatar aIrWayS Qatar Airways is de eerste airline die een business class only service opstart tussen het Midden-Oosten en Europa. Vanaf deze maand vliegt er dagelijks een Airbus A319 tussen Doha en London Heathrow, met enkel 40 business class seats. Het concept biedt twee stoelen aan elke kant van de gang, waarbij elke seat fully flat kan gaan. Qatar wil een “VIP jet ervaring” aanbieden aan het gefortuneerde deel van de markt, dat niet over een eigen privéjet beschikt.
18
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
snel toeslaat. De grote airlines die de crisisjaren overleefd hebben, zien duidelijk weer opportuniteiten en creatieve niches om verschillende segmenten te bereiken en te bedienen. Het is niet verwonderlijk dat drie van de vier recente innovaties in het luxe segment gelanceerd werden door carriers uit het Midden-Oosten. In tegenstelling tot enkele decennia geleden, gaat het hier niet om megalomane projecten, gericht op “uitstraling” en imago. In de realiteit van vandaag, weten deze carriers dat er een belangrijk publiek bestaat dat hiervoor harde dollars wil uitgeven.
AdvERTORIAl
Qatar airways
dagelijks een dreamliner vanuit brussel naar de wereld
de boeing 787 dreamliner, een droomtoestel
Hamad international airport, de thuisbasis
Met de Boeing 787 biedt Qatar Airways een vluchtervaring aan als geen ander. Wij combineren dit meesterwerk van aeronautische engineering met de meest verfijnde gastvrijheid. De business class configuratie vormt een unieke diamant, waarbij elke seat een aisle seat is. Uw klanten kunnen heerlijk slapen in een fully reclined seat of werken aan een grote werkdesk. Vier Celebrity Chefs en een master of Wine zorgen voor een vijf sterren culinaire ervaring in de lucht.
Comfort. Convenience. Keuze. De klantenervaring die Hamad Airport, de nieuwe thuisbasis van Qatar Airways in Doha, aanbiedt is onovertroffen. De luchthaven werd ontworpen om de reiziger welkom te heten voor een vijf sterren reiservaring. Luxe, ruimte en elegantie zorgen voor een gesofisticeerde sfeer. Daarnaast zijn er uitzonderlijke faciliteiten om te werken, uit te rusten en zich te ontspannen. De keuzemogelijkheden om te shoppen of te dineren zijn in één woord superbe.
de airbus a380-800, de super jumbo
Een groeiende vloot voor een groeiend netwerk
Qatar Airways is één van de eerste luchtvaartmaatschappijen die de Airbus A380-800 bestelden. De A380-800 is met zijn dubbel dek het grootste vliegtuig ter wereld, dat als enige in staat is om 517 passagiers te vervoeren in een luxueuze configuratie. Het toestel zal op de routes Parijs–Doha en London–Doha worden ingezet. In totaal zullen 13 gloednieuwe “super jumbo’s” de vloot vervoegen.
Qatar Airways heeft meer dan 230 vliegtuigen in bestelling, onder andere Boeing 777 & 787, Airbus A380 & A350 (als lanceringsklant). Deze moderne toestellen zullen ons in staat stellen om onze ecologische voetafdruk per seat verder te verkleinen. De groeiende capaciteit maakt het ons mogelijk om ons aanbod verder uit te breiden naar belangrijke zakelijke bestemmingen en populaire vakantiebestemmingen. De dagelijkse verbinding Brussel–Doha wordt uitgevoerd met de 787 Dreamliner.
297X210 ROUTEMAP2013.pdf
1
2/27/14
9:48 AM
A GLOBAL NETWORK OF OVER 130 DESTINATIONS FROM ONE OF THE WORLD’S FASTEST GROWING AIRLINES.
Information correct at the time of release. The map is for illustration purposes only.
Stockholm
Oslo• • •Edinburgh •Copenhagen Moscow• •Manchester •Berlin •Warsaw • •Brussels Paris• •FrankfurtVienna • Zurich Munich• •Budapest Zagreb • Geneva•• •Venice • Bucharest • •Istanbul Belgrade Milan •Tbilisi•Baku Barcelona• • •• •Rome Sofia Beijing Sapporo• Madrid• Mashad Tunis Athens Sabiha •Ankara • Seoul• Peshawar Aleppo Algiers• • • Beirut • • •Islamabad •Tehran• •Erbil•Sulaymaniyah Tokyo Larnaca• ••Damascus Casablanca• Baghdad • Benghazi Lahore• •Amritsar • ••Najaf • Alexandria Amman Tripoli • Basra Chengdu• Shanghai Fukuoka• • •• Osaka •• •Shiraz • • •• •Okinawa Cairo Delhi •Kathmandu Chongqing Hangzhou Karachi • • •• ••• Luxor• • •Ahmedabad ••Dhaka Guangzhou• Hong Kong • • • Kolkata Hanoi • •• DOHA • Hyderabad Mumbai• Khartoum• Yangon Clark • • • Goa • •ChennaiBangkok• Phnom Penh • Manila •Sanaa • Kozhikode• • •• Kochi• Bengaluru Ho Chi Minh City •Addis Ababa •TrivandrumPhuket Kuala•Lumpur •Lagos ••Singapore • Entebbe Colombo • • Maldives Kigali• Nairobi• Kilimanjaro• • Jakarta • •Dar es Salaam London
•
Montreal Chicago New York Philadelphia Washington, DC
•
•
••
Dallas/Fort Worth
•
•
Houston
•
•Miami
• Dammam Bahrain Gassim • •• DWC•Sharjah Riyadh •Dubai Dhabi •Madinah • DOHA• ••Abu • Muscat • Jeddah • Taif INTRA-GULF NETWORK • Salalah
Bali
Kuwait
•
São Paulo
•
Buenos Aires
• Launching soon: Dallas/Fort Worth • Edinburgh • Larnaca • Miami • Philadelphia • Istanbul Sabiha Gökçen • Destinations served by Gol Linhas Aéreas Inteligentes • Destinations served by Codeshare Partner • Destinations served by American Airlines
World's 5-star airline. qatarairways.com
Johannesburg
•
Cape Town
• • Maputo
•Perth
Melbourne
•
Qatar airways Louizalaan 350 - 8e verdieping - 1050 Brussel Tel.: +32 2 300 24 00 - www.qatarairways.com TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
19
Interview
"Wij moeten investeren in technologie én in mensen. Het doel is: voor onze klanten de stress uit de hele reisbeleving wegnemen. Wie daar in lukt, zal altijd succesvol zijn." MICKEY CREYF
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 2020 TRAVEL360°
Fotografie © olivier depaep
Interview
“Crisissen, creativiteit en transparantie” Gesprek tussen Mickey Creyf en Jan Peeters De CEO van Travel Experts is een positief ingestelde, gedreven man. Zijn interesse in mensen is oprecht. Als onze opnameleider vertelt over zijn zakelijke plannen, wil Mickey Creyf daar alles van weten. Met zijn staalblauwe ogen kijkt hij je direct aan. Zijn lichaamstaal is open, vrank en vrij. Hier zit een man die van het leven veel gekregen heeft, maar die niets als vanzelfsprekend beschouwt. Hij vertelt over zijn succesvolle vader, die zijn eerste zakelijke stappen financierde – maar zonder aan zijn zoon cadeaus te geven. Deze man rolde toevallig het toerisme in, maar is zonder meer een aanwinst voor de sector. Een gesprek over assertief ondernemen, transparant zaken doen en geloof in de mensen en de toekomst.
Mickey, laat ons even teruggaan naar het wel heel speciale begin van jouw professionele leven. Het is 1991, jij studeert af, en je vader vraagt je om in het noorden van de UK een kamikaze-opdracht te gaan vervullen. In volle crisisperiode. Dat heet: erop of eronder. “Dat kan je wel zeggen. Herman Creyf, mijn vader, had net zijn bedrijf Creyf’s Interim verkocht aan Ackermans & Van Haaren. De nieuwe koper had geen interesse voor de UK-tak van het bedrijf, en mijn vader stelde mij voor om naar het noorden van Engeland te vertrekken. Eerste doelstelling: de al vier jaar verlieslatende activiteiten saneren. Je moet weten: op dat moment was Engeland in volle crisis. We spreken over 1992, een jaar waarin 100.000 Engelse gezinnen hun huis in beslag genomen zagen, omdat ze het niet meer konden afbetalen.” Bon, dat kan tellen als vuurdoop. Schrik gehad? “Reken maar. Je beseft opeens dat je als jonge gast met veel geld aan het spelen bent. Een immense verantwoordelijkheid, maar ook een intens en snel leerproces. We hebben dan snel 9 van de 15 kantoren gesloten, en met de rest zijn we keihard aan het werk gegaan. Resultaat: vanaf 1993 zat er opnieuw groei in, en in 1997 stonden we er opnieuw. Ondertussen waren we in Spanje begonnen, een echte pioniersrol in een land waar uitzendarbeid nog niet bestond. Ook daar zijn we snel gegroeid. En
uiteindelijk hebben we dan ook nog opnieuw een bedrijf in België overgenomen: Top Interim. Achteraf gezien: niet slecht gedaan, eigenlijk. (Lacht)” Mickey, ik zie nogal wat parellellen tussen de uitzendsector en het toerisme. Beide sectoren zijn conjunctuurgevoelig, de marges zijn flinterdun, en je bent afhankelijk van mensen. Niet te verwonderen dat de uitzendsector op een gegeven moment in het toerisme kwam vissen naar potentiële topmensen! “Klopt. Ik zal er nog iets aan toevoegen: ook in de uitzendsector wordt het speelveld bepaald door enkele grote spelers. Deze bedrijven kunnen zwaar investeren in marketing, en kunnen af en toe een crisis uitzweten. Je moet ook heel snel op de bal kunnen spelen, want de interim sector is de eerste om na een crisis terug op te veren.” “Maar ik zie nog meer parallellen, hoor. Het is een business die steeds complexer wordt, met rechtstreekse concurrentie van de overheid zelf - denk maar aan de VDAB en van online giganten zoals Stepstone en Monster.com. Je moet in de interim sector ook permanent waken over je kwaliteit, en je moet je klanten blijven verrassen met originele proposities.” Spooky, ik wist niet dat er zoveel raakpunten zijn!
“Het gaat nog verder, Jan. In beide sectoren moet je de klant uitgebreid te woord staan, maar je moet opletten dat je niet teveel tijd verliest aan nutteloze en eindeloze gesprekken: de conversie moet steeds kloppen! Maar er is méér: wat met het commerciële werk, met de prospectie van nieuwe klanten?” “In de uitzendsector hebben alle spelers aan het einde van de jaren negentig een keihard “face the cruel reality” moment gehad: de omzet stokte, en de marges zakten in elkaar. Resultaat: iedereen moest commercieel aan de bak, op zoek naar omzet en nieuwe klanten. Dat zette een enorme druk op al die kantoren.” Hmm. Dit wordt wel erg interessant, Mickey. Ze waren dus verplicht om hun veilige, vertrouwde omgeving te verlaten om nieuwe klanten te prospecteren en binnen te halen? “Precies. En toen kwam de hamvraag naar boven: kan je van medewerkers die uitstekend kunnen rekruteren, ook eisen dat het keiharde verkopers zijn? Het antwoord is ja, maar dan moet je ze zeer stevige opleidingen geven. En ik heb de indruk dat de reissector daar voor een deel de boot gemist heeft. Eerlijk gezegd: de enige organisatie die echt al decennia lang zeer zwaar investeert in opleiding, is Neckermann. En dat merk je ook, als je met die mensen praat.”
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
21
Interview “Voor mij is het probleem van een klassiek reisbureau hiermee scherp gesteld, Jan: hoe ga je nieuwe klanten rekruteren? Hoe breid je het klantenbestand uit, dag na dag?” Ik ben meer en meer verbijsterd over de gelijkenissen, en over de manier waarop Mickey Creyf de zaken op een zeer eenvoudige manier haarscherp stelt. Want hiermee is de uitdaging voor elk klassiek reisbureau helder: nieuwe klanten aantrekken. “Ik heb al snel geleerd dat het véél moeilijker is om klanten te winnen, dan om klanten te houden. Om nieuwe klanten aan te trekken moet je proactief in de markt staan, je kantoor en je comfort zone verlaten, en een stevige commerciële discours hebben. Dat is niet eenvoudig, en vele mensen vinden dat niet echt leuk. Toch is het absoluut noodzakelijk om te overleven.” “Pas op, ik begrijp dat, hoor: vakantie is een emotioneel product, en behoort erg tot de privésfeer. Je kan niet zomaar aan de deur van mensen gaan kloppen om hen een reis te verkopen, dat weet ik ook.” Mickey, zijn we hier niet bij een belangrijk punt aanbeland voor de positie van Travel Experts in België? Enerzijds bestaan er nogal wat vooroordelen, anderzijds hebben veel mensen blijkbaar schrik om de stap te zetten. Correct? “Correct. Laat me de situatie even opentrekken. Ik zal heel eerlijk zijn: ik weet vandaag heel wat competente mensen zitten, die de stap overwegen. Maar ze aarzelen, omdat ze schrik hebben. Dat merk ik bij iedereen die met ons komt praten: er is een beetje angst. Dat is ook begrijpelijk: het eerste jaar van een Travel Expert is niet gemakkelijk. Wij vragen geen investering, maar wij weten ook dat het ongeveer een jaar duurt, vooraleer je voldoende omzet en commissie genereert. Wij vertellen dus aan iedereen keihard, dat je in dat jaar je maatregelen moet nemen om rond te komen. Dat kan zijn door het inkomen van de partner, of door vooraf een bedrag te voorzien om van te leven. Niets komt vanzelf, immers.” Euh … en dat vertellen jullie aan elke potentiële Travel Expert? “Natuurlijk, daar zijn we heel duidelijk in. Het is simpel, Jan: als mensen in de eerste zes tot twaalf maanden zouden falen, is dat ook niet goed voor ons, als organisatie. (Klopt op de houten tafel) Even hout vasthouden, want het is tot nu toe vrijwel nog niet gebeurd. Maar het zou inderdaad niet goed zijn.” TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 2222 TRAVEL360°
“Weet je, onze Travel Experts zijn zelf zeer veeleisend. Ze stààn erop dat het bedrijfsimago goed is, dat ze kunnen bouwen op een stevige reputatie, en dat er op alle vlakken kwaliteit geleverd wordt. Dat kan alleen maar door elke keer opnieuw topprofessionals aan boord te halen. Zo kunnen we ook de organisatie verder uitbouwen, die trouwens gebaseerd is op een zeer vlakke structuur: de ideeën en de voorstellen komen in dit huis van overal, wij luisteren naar elkaar en goede ideeën voeren we uit, hoe dan ook.” Duidelijk. Mag ik even teruggaan naar het prille begin? Hoe komt Mickey Creyf terecht in het toerisme? Hoe komt iemand erbij om te investeren in een onbekende sector, om dan vervolgens in diezelfde sector iets volslagen nieuws te lanceren? “Ach, zoals vaak gebeurde dit per toeval. Rond de eeuwwisseling was ik een goede klant bij een reisbureau, ik reisde immers veel. Ik vond het een aantrekkelijke business, met veel mogelijkheden. Toen men mij vroeg of ik wou investeren in dat reiskantoor, heb ik bevestigend geantwoord. En hou je nu vast: op 10 september 2001 zaten we bij de notaris, en op 11 september stond de wereld stil: vliegtuigen boorden zich in het World Trade Center in New York. Mijn nieuwe sector, waar ik net in had geïnvesteerd, ging met 40% onderuit. 3 van de 4 mensen die gingen meedoen haakten af: niet evident.” “Ik had ondertussen al wat ervaring met crisissen en onverwachte tegenslagen, dus ik zette door. Eind 2001 zijn we dan van start gegaan met een kantoor met drie medewerkers, met een volledige focus op business travel: BTS. Tegen 2006/2007 was dat een rendabel kantoor geworden, met vijf mensen. Tja, dan komt de onvermijdelijk vraag: allemaal goed en wel, maar wat gaan we hier nu mee doen?” Op zulke momenten komt de echte ondernemer boven. Vernieuwen, veranderen, vooruitgaan: het zit bij Mickey Creyf in de genen. Hij heeft een concept leren kennen in de UK, en dat fascineert hem. “In Engeland had ik Travel Counsellors leren kennen. Eerlijk gezegd, was dit de partij waar we initieel onderhandelingen mee opgestart hebben. Uiteindelijk heb ik, om diverse redenen, beslist om het concept van zelfstandig werkende reisagent of van huis uit werkende reisagent – geen van deze benamingen dekt echt de lading, trouwens in België “from scratch” alleen op te starten.”
“Let op, dat heeft ook qua toelatingen en procedures nog flink wat voeten in de aarde gehad. Dit mocht gewoon niet, toen! Wij hebben toen beslist om volledig open kaart te spelen, zowel met het kabinet van de Minister van Toerisme als met Toerisme Vlaanderen. Het belangrijkste argument: dit is de toekomst! Het resultaat: in 2008 zijn we van start gegaan met Travel Experts in Vlaanderen, voor Franstalig België hebben we moeten wachten tot 2010. Ondertussen was Patrick Culot erbij gekomen, en alle voorwaarden waren vervuld om een volwaardige onderneming uit te bouwen, zowel business travel als leisure travel, in beide landsdelen.” Ik moet zeggen: je weet je momenten aardig te kiezen, Mickey. In 2001 kom je het toerisme in, net voor 9/11. In 2008 lanceer je een nieuw concept, net voor de moeder van alle financiële crisissen. Twee harde noten! “Ik durf dat eerlijk toegeven: 2008 was voor ons een bijzonder kritisch jaar. We hebben toen heel snel ingegrepen, want we hadden dadelijk door dat dit niet zomaar een dipje zou zijn. Dat leer je trouwens in de uitzendbranche: dat is de eerste sector die het slachtoffer wordt van een verzwakkende economie. En dan moet je snel reageren.” “Dat is één van de belangrijkste lessen die ik geleerd heb door ondernemer te zijn in moeilijke tijden: crisissen moet je assertief te lijf gaan. Je moet elk onderdeel van je business bekijken, en alle kosten in vraag stellen. Maar niet alléén je kosten: je moet er ook voor zorgen dat je verkoop in een hogere versnelling geraakt. Als de koek kleiner wordt, moet je marktaandeel nemen van je concurrenten. Er is geen andere mogelijkheid. Struggle for life, survival of the fittest.” Eens te meer moet ik mijn bewondering tonen voor dit speciale ras van pur sang ondernemers. Het klinkt allemaal eenvoudig, maar het is verdomd moeilijk om uit te voeren. It’s easy, but it is complicated. Mickey laat nu het achterste van zijn tong zien en legt de keuze voor het Travel Experts concept nog eens kristalhelder uit. “Als je een klassiek reisbureau wil opstarten, heb je een hele periode nodig om je vaste kostenstructuur terug te verdienen. In een sector met kleine marges is dat niet evident. De investeringskosten zijn enorm: vandaar dat het nooit mijn ambitie is geweest om een keten van vijftig reisagentschappen
Interview voor de klant. Wij moeten onzichtbaar zijn, behalve als het nodig is. Dat is het geheim.” Ik merk terloops op dat er geen gebrek is aan uitdagingen, in de reiswereld. Mickey Creyf knikt geestdriftig. “Het is een erg leuke sector, met spijtig genoeg erg kleine marges. Ik vind het dan ook dom dat sommigen blijven braderen, want vroeg of laat komen daar brokken van. Wij zien dat anders: doordat we nu al een paar jaar volume beginnen te draaien, kunnen we ook investeren in technologie, in tools voor onze Travel Experts. Nogmaals: we moeten investeren in eenvoud. Onze Travel Experts omarmen bestaande tools zoals Tripadvisor of metasearch machines, juist omdat die hen in staat stellen om veel sneller en gemakkelijker te zoeken voor en met hun klanten!”
neer te zetten. Met ons concept is dat een heel ander verhaal.” Ik zie de evolutie, en ik begrijp de opportuniteit. Men heeft het je niet gemakkelijk gemaakt, maar het is wel gelukt. Echter: je hebt een aantal jaren vrij spel gehad, zonder noemenswaardige rechtstreekse concurrenten met een vergelijkbaar concept. Nu staan ze echter klaar aan de grens, enkelen hebben de grens al overgestoken. En nu, Mickey? “Tja, het is zover. Dat was te verwachten, concurrentie is onvermijdelijk en is zelfs nodig om scherp te blijven. Laat me echter een belangrijk punt maken: ik denk dat de echte concurrentie niet zal komen van de klassieke spelers. Wij moeten heel goed nadenken over wat de consument wil, want die is de spelregels aan het veranderen terwijl we aan het spelen zijn. Met Google en andere spelers als bondgenoot.” “De grote vraag is: hoe ga je het verschil maken? Hoe antwoord je op de vraag van een consument die een budget, een vaag idee van periode en reisduur heeft, en die zegt: “doe maar een voorstel!”? Hoe ga je om met die vijftig parameters, die een per-
formant online systeem er zo uitspuwt? Uiteindelijk zal het in de toekomst veel minder om productkennis dan om kennis van de consument gaan.” (Super op dreef nu) “Wij hebben enkele weken geleden een brainstorm sessie gehouden met Amadeus. We kwamen samen tot de conclusie: de grote uitdaging bestaat erin, voor de klant alle stress uit zijn reisorganisatie en reisbeleving weg te halen. Gedurende heel de reis. Eén applicatie moet de klant verwittigen wanneer het tijd is om naar de luchthaven te gaan – rekening houdend met alle mogelijke parameters zoals file of stakingen. Diezelfde applicatie moet uiteraard de boarding pass tevoorschijn toveren, net zoals de check-in van het hotel op afstand geregeld wordt. Dàt is de toekomst, en die toekomst zit nog vol kansen en mogelijkheden. Daar ben ik zeker van.” “Het moeilijkste is eenvoud brengen in het aanbod, in je service. Voor de klant moet een reis vanzelf gaan. De combinatie van een super performante applicatie en de naadloze bereikbaarheid van zijn adviseur, moet alle stress en complicaties wegnemen
Ik heb al enkele kleppers mogen interviewen voor dit magazine, maar ik moet toegeven: de aanpak van Mickey Creyf is – om een ongetwijfeld grammaticaal fout neologisme te gebruiken - onsectoriaans. Mickey Creyf kijkt naar de wereld om zich heen, en ziet ontwikkelingen die kansen scheppen. Geen vijandbeelden bij deze man, enkel positieve dynamiek. “Ik geloof in ons idee, en ik ben ervan overtuigd dat het concept van zelfstandige Travel Expert definitief doorgebroken is. Nu, vandaag kan niemand voorspellen wat de toekomst zal brengen. Wat zijn de plannen van Google, met hun valiezen vol geld en kennis? Nobody knows. Maar er zijn massaal veel mogelijkheden, overal en in alle sectoren. Crisissen zijn nooit leuk, maar kunnen louterend werken. Als het tegenslaat of je zit in een negatieve dynamiek, dan mag je jezelf maar één vraag stellen: krijg ik dit terug op de rit? En zo ja: hoe doe ik dat? Weet je, succes trekt succes aan. Goede, professionele mensen trekken andere goede, professionele mensen aan. Het succes van de groep vandaag is het succes van de mensen. Neem die weg, en alles zakt in elkaar.”
“Onder professionals” Mickey en Jan hadden een gesprek van ruim drie kwartier. De video van het integrale gesprek vind je terug op www.travel360.be.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
23
24
TRAVEL360째 / JUNI/JULI 2014
dE “SHARING ECONOMY” IN dE pRAkTIJk: ubER EN AIRbNb IN lONdEN Beste collega, Ik heb zelf de test gedaan. Ik wou weten of die “sharing economy” echt werkt. In het echte leven. Tijdens een recente trip naar Londen. Toen ik aankwam in St Pancras, bestelde ik een Uber taxi via mijn smartphone. Dadelijk kreeg ik de melding dat Hamid, mijn chauffeur, onderweg was en mij binnen 6 minuten zou oppikken. Op mijn telefoonscherm verscheen een foto van Hamid, het model van de auto - een Mercedes C - en een review score van deze bestuurder: 4,8 op 5. Hamid was stipt op tijd, hield de deur voor mij open en bood me een flesje water aan. Bij aankomst gaven we elkaar een hand, en namen afscheid als kennissen: “Have a good day, Jan. you too, Hamid!”. Ik nam mijn koffers en bekeek het huis waar ik de volgende twee dagen zou verblijven. Via Airbnb had ik een kamer gehuurd bij een particuliere verhuurder. Ik wist dat de woning in een rustige buurt was, op tien minuten wandelen van het conferentiecentrum waar ik gedurende twee dagen moest zijn. Ik wist dat de eigenares Anna heette, en dat de kamer op de eerste verdieping was, met eigen sanitair. Anna zou elke morgen ontbijt voor me klaarzetten, had ze beloofd, en ik mocht mijn zelf gekochte drankjes in de koelkast koud zetten. Anna bleek een vriendelijke, oudere dame te zijn die nachtwaker was in een groot hotel. Ze toonde mij de kamer -netjes, schoon en mét WiFi ontvangst- en gaf mij de sleutel. Tijdens het hele verblijf zou ik Anna niet meer zien, want zij vertrok telkens naar haar werk voor ik terug was van de conferentie en de “network drinks”. Ik keek nog even op de website van Airbnb, en las dat Anna van de vorige Airbnb gasten een vijf sterren review had gekregen. Van de 15 personen die een commentaar hadden gepost op de Airbnb site, had maar één gast Anna ook ontmoet tijdens het verblijf. Het werkt dus, die “sharing economy”. Ik had een goede ervaring, maar ik moet één zaak toegeven: het deed rààr, in het huis te verblijven van iemand die je niet kent. Ik betrapte mezelf erop dat ik minder slordig was en iets ordelijker dan meestal tijdens “gewone” verblijven in een hotel. Hoewel ik voor de kamer betaald had € 95 - voelde het eerder aan als logeren bij een kennis dan overnachten in een hotel. Mijn persoonlijke conclusie: als deze vele vormen van “sharing economy” echt aan het doorbreken zijn op grote schaal, dan zijn ook de mentaliteit, de cultuur en de menselijke verhoudingen aan het veranderen. De miljoenen klanten en aanbieders in de “sharing economy” werken op basis van vertrouwen, respect en een efficiënt internet-gedreven controlesysteem van reviews. 50 jaar nadat Bob Dylan zijn legendarische song schreef, is de titel opnieuw meer dan toepasselijk: 'The times they are a-changin’. Warme groet,
Jan Jan Peeters is Creator-Communicator-Creative Chief bij Travel360°. Naar aanleiding van deze brief, reageerde Walter Schut, ook met een brief. Die vind je op pagina 49.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
25
Vraagjes
8 pROfESSIONAlS x 5 vRAGEN 40 ANTwOORdEN Wij stelden acht bekende en minder bekende toerisme collega's een vijftal vraagjes over het verleden, het heden, en de toekomst van het toerisme. Acht personen, telkens vijf vragen, dat betekent veertig antwoorden. Een boeiend, bont overzicht.
1. Wat is volgens jou tot nu toe de meest verrassende gebeurtenis van 2014? (toerisme of algemeen, dat mag je kiezen) 2. Welke van de volgende toerisme trends/evoluties vind jij het belangrijkste in de volgende 3 jaar? Multigeneratie vakanties – big data – 3D printing – online preview & review – duurzaam toerisme – bucket list vakanties – crowdfunding – deeleconomie – terrorisme dreiging – actieve ontdekkingsvakanties 3. Hoeveel tijd breng jij per week door op Facebook? 4. Welke wordt volgens jou de bestemming van het jaar? 5. Met welke man/vrouw uit het toerisme zou je graag eens een uurtje op café gaan?
kristof Joosen – Jetair premium partner 1. Het toerisme in Egypte, een belangrijke inkomstenbron voor België, wordt 'gegijzeld' door de politieke situatie. 2. Multigeneratie vakanties: wij zien dikwijls grootouders die met kleinkinderen op vakantie willen 3. Erg veel, maar ik geloof dat het belang ervan wordt overschat. 4. De heropleving van Griekenland en de Griekse eilanden. Ook de streek Puglia is populair. 5. Ik heb zowat met iedereen op café gezeten.
Christine Sax – Adagio Tours 1. De uitnodiging van paus Franciscus aan de Palestijnse en Israëlische president om samen in Rome te bidden. 2. Bucket list vakanties (zelf aan begonnen) en 3D printing & mobile apps. 3. Vier à vijf uur. 4. De Kaapverdische Eilanden. 5. Binnenland: Jan Peeters. Buitenland: de persoon achter pseudoniem Andrew Harper.
frie Scheldeman – Outside Travel 1. De projecten rond de 100-jarige herdenking van WOI rondom Poperinge en Ieper. 2. Ongetwijfeld duurzaam toerisme! Ook de actieve ontdekkingsvakanties: actie en originaliteit. 3. Ongeveer anderhalf uur per week, een kwartiertje per dag. 4. Gambia. 5. Geert Bourgeois. Om de afschaffing van het reisbureaudecreet te bespreken.
Cindy dirkx – Thomas Cook Travel Shop – Cindy Travel 1. 2. 3. 4.
De invloed van het WK voetbal op de last minute boekingen. Online preview & review en actieve ontdekkingsvakanties. Heel veel. Professioneel netwerken vind ik heel belangrijk. Griekenland, Spanje, Turkije. Ook steeds vaker de combinatie van 2 bestemmingen. 5. Harriet Green, CEO Thomas Cook. Een dame met karakter, daar hou ik van! TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 2626 TRAVEL360°
kim Giling - Holland International Reisbureau at home 1. Het samengaan van TUI NL en TUI BE. 2. Online preview en review. Mijn motto: “Zien doet verkopen!” 3. Elke dag dertig minuten tot een uur. 4. Senegal! 5. Elie Bruyninckx.
Elke bogaerts – Coconut Travel 1. De verdwijning van vlucht MH370, nog steeds niet teruggevonden na drie maanden. 2. De terrorisme dreiging. Ik vrees dat Tunesië, Israël, Marokko en Turkije dit zullen voelen in de komende jaren. 3. Ongeveer 5x per week. De reisagentengroep is handig om ervaringen uit te wisselen. 4. Kroätie is in opmars en krijgt de nodige publiciteit. 5. Met Tim Van Genechten – Thomas Cook, marketing & sales director.
britta Campe – uniglobe Alpha Travel 1. Wereldwijd meer aandacht voor de vrouw in de 3e wereld. Toerisme België: veel geblaat, weinig wol. 2. Belevenisvakanties met tips van locals. Het globale aanbod zal hierdoor stilaan veranderen. 3. Maximum een uur. 4. Malawi. 5. Jan Peeters.
Jurgen dieu – Jetaircenter – Reizen de Toerist 1. Het WK voetbal, een enorme hype door een zeer sterke marketingaanpak van de KBVB. 2. De actieve ontdekkingsvakanties zitten in de lift, zowel sportieve trips, als rondreizen en belevingsreizen. 3. Amper. Geef mij maar een babbel aan de toog. Dat is 'social'. 4. Kroatië. Een veelzijdig, gastvrij land met nieuwe hotels, vakantieparken, attracties. 5. Michael O'Leary, voor tips. Hij zette Ryanair op de kaart, ondanks de vele controverse.
Zon of sneeuw deze winter?
Winteraanbod 2014-15 boekbaar ! Jetair NV, Gistelsesteenweg 1, 8400 Oostende, Hr.O. 29061, lic. A1201
Vroeg boeken: straffe kortingen én prijsgarantie ✓ Primo Promo Prijsgarantie ✓ Stuntprijskorting tot €350 voor exotische bestemmingen ✓ Vroegboekkorting ✓ Long stay advantage
Kinderkortingen : 500 gratis seats 500 kinderen en tieners t.e.m. 15 jaar kunnen het hotel én de vlucht gratis krijgen en betalen dus alleen de luchthaventaksen en eventueel een visum of toeristenkaart. TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
27
Vakanties van de Belgen
30 JAAR vAkANTIES vAN dE bElGEN 30 JAAR ZON, ZEE, RONdREIZEN, RuST, GENIETEN & GASTRONOMIE In dertig jaar onderging de Belgische reisindustrie heel wat veranderingen. Het massatoerisme brak definitief door, de ene bestemming na de andere werd in het aanbod opgenomen, vliegen werd betaalbaar voor iedereen, long haul en exotische vakanties zijn al lang niet meer het privilege van enkelen. WES organiseert al sinds tientallen jaren nationale consumentenenquêtes naar het reisgedrag van de Belgische bevolking. Sinds 1982 vindt dit onderzoek plaats volgens hetzelfde basisstramien. Dat garandeert continuïteit en vergelijkbaarheid van de gegevens, jaar na jaar. Om de twee jaar wordt de enquête uitgevoerd, op basis van twee halfjaarlijkse bevragingen van een representatieve steekproef van ongeveer 5.500 personen over heel België. Recent bundelde WES de belangrijkste evoluties en trends in deze periode van 30 jaar in een document “30 jaar vakanties van de Belgen”. Travel360° is blij en trots dat WES ons de toelating gaf om deze gegevens te publiceren, te interpreteren en er onze visie, analyse en commentaar bij te formuleren. De tien trends op de volgende pagina’s vatten de evolutie van de vakantiemarkt en de vakantie-
belevende Belg samen in de periode tussen 1982 en 2012. Sommige trends zijn al jaren bevestigd, andere evoluties zijn vrij recent. Ze geven echter allemaal richtingen aan waarin het vakantiegedrag van de Belgen zal evolueren. Bij elke trend formuleren wij enkele Travel360° bedenkingen: “vinger aan de pols, voeten op de grond”. Dit zijn, op basis van de beschreven trend, bedenkingen, meningen en een poging tot goede raad aan de diverse spelers in de sector. Want informatie is één zaak. De informatie omzetten in bruikbaar advies voor je job, je carrière of je onderneming is nog een andere uitdaging.
“dO NOT TEll ME HOw EduCATEd YOu ARE. TEll ME HOw MuCH YOu HAvE TRAvEllEd.” MOHAMMED Dertig jaar terugkijken, stromingen en trends detecteren en dan volle kracht vooruit voor de volgende dertig jaar: may the force be with you. Hell, yes!
WES is als gespecialiseerde kennispartner werkzaam op het terrein van regionale en lokale economische ontwikkeling. WES voert onderzoeks- en adviesopdrachten uit voor openbare besturen, private organisaties in binnen- en buitenland binnen een aantal speerpuntdomeinen, waaronder detailhandel, toerisme en leisure en citymarketing. Contact: Rik De Keyser - 050 36 71 02 - rik.dekeyser@wes.be
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 2828 TRAVEL360°
Vakantie van de Belgen
trenD 1: SteeDS meer belgen gaan SteeDS vaKer op vaKantIe Wij beleven moeilijke tijden, maar onze sector blijft groeien. Het toerisme heeft de klassieke explosie-periode gekend in de tachtiger jaren van vorige eeuw. In 1982 gingen 4,7 miljoen Belgen met vakantie. In 2012 zijn dat er 6,8 miljoen. Dat is een groei met meer dan een derde, over een periode van dertig jaar. De initiële groeiexplosie bleef doorzinderen tot in 1994 (6,4 miljoen vakantiegangers), hierna begon een lange stagnatieperiode met lichte groeicijfers tot op vandaag. Sinds de eeuwwisseling kenden we een post 9/11 dip in 2001/2002 en een crisisdipje in 2009/2010. In 2012 ging een recordaantal van 6,8 miljoen Belgen op vakantie.
er belangrijke aanwijzingen dat de toekomst er goed uitziet. Het toerisme heeft minder dan vele andere industrietakken geleden onder de bankencrisis en de economische moeilijkheden. De Belg blijft op vakantie gaan, hij zal hoogstens iets minder vaak reizen. Het WES onderzoek bevat een zeer interessant overzicht van de vakantieparticipatie van de Belgen door de jaren heen. Wat blijkt? Het aantal Belgen dat niet op vakantie gaat, is in 2012 zo goed als stabiel tegenover 1996. Door de voorbije tien jaren heen zijn er wat (zeer) lichte stijgingen en dalingen geweest, maar het blijft een feit: een kleine 40% van de Belgen neemt géén vakantie. Vakantieparticipatie (in%)
Evolutie van het aantal vakantiegangers en vakanties (in miljoen) 12
GROEI
6,3 4,7
4
Aantal vakanties
2
1985
1988
1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
In 2013 en 2014 mogen we uitgaan van een stabiel aantal vakantiegangers tegenover 2012. De vakantiefrequentie zal meer dan waarschijnlijk lichtjes verder stijgen. De uitdaging voor de reisindustrie, is deze stijging om te zetten in klanten. De stijging van het aantal vakanties volgde hetzelfde ritme als de groei van de aantallen vakantiegangers. In 1982 namen 4,7 miljoen Belgen samen 6,3 miljoen vakanties. Dat is een vakantiefrequentie (het aantal vakanties per Belg per jaar) van 1,3%. Dit steeg naar 1,6% in 2012. Toen gingen de Belgische vakantiegangers gemiddeld 1,6 keer per jaar op vakantie. Het absolute piekjaar was 2008: toen ondernam zelfs 10% van de Belgen 3 of meer reizen! Vakantiefrequentie 1,8
60
3 en meer vakanties
40
2 vakanties 1 vakantie
20
Aantal vakantiegangers
0 1982
80
6,8
6,4
in %
in miljoen
6
10,9
STAGNATIE
10,1
10 8
100
0 1996
Geen vakantie 1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
Opgelet: de WES definitie van een vakantie is “een verblijf buiten de woning van minstens vier opeenvolgende nachten voor recreatieve doeleinden”. Een weekendje weg telt dus niet als vakantie, daarentegen wordt een verblijf in een tweede woning of bij vrienden, familie of kennissen wél als vakantie beschouwd. Deze definitie maakt, dat de gegevens echt bruikbaar zijn voor de toerismeindustrie: het gaat om het echte, zuivere marktpotentieel. Ongeveer 22% van dit marktpotentieel gaat 2 of meer keer per jaar op vakantie, 38% neemt één keer per jaar vakantie. “Het percentage van de Belgen dat minstens één keer per jaar op vakantie gaat, blijft al bijna tien jaar stabiel op iets meer dan 60%. De groei zal dus vooral moeten komen van een hogere vakantiefrequentie: reizigers die vaker dan één keer per jaar op reis gaan.”
Frequentie
1,7
Trendlijn
1,6
1,61
1,5 1,4 1,3 1,2
1,3 1982
1985
1988
1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
Alles wijst erop dat we tussen het na-effect van 9/11 in 2000/2001 en het begin van de financiële en economische crisis in 2008/2009, op weg waren naar een nieuwe, stabiele en wellicht belangrijke groeiperiode. Door de crisisjaren werd de groei flink geremd, wat resulteerde in moeilijke jaren voor de toerisme industrie. Toch zijn
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” Even een kleine vergelijking: in 1982 waren er in totaal een kleine 9,9 miljoen Belgen, in 2014 zijn we met iets meer dan 11 miljoen. Het aantal vakantiegangers is over deze periode sneller gestegen dan het aantal nieuwe landgenoten: oef. Sinds 2000 komen er meer Belgen bij dan nieuwe vakantiegangers. Tweede vaststelling: 40% van de Belgen gaat niet op vakantie. We moeten het onszelf dus niet te gemakkelijk maken door te denken dat “vakantie een evidentie is”. De groep van niet-kopers groeit.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
29
Vakantie van de Belgen
trenD 2: “vaKantIe, Dat IS voor het leven” 30 jaar onderzoek naar het reisgedrag van de Belgen, dat levert een hoop inzichten op. Inzichten, die essentieel zijn voor wie met de toekomst van zijn vak, zijn loopbaan en/of zijn bedrijf bezig is. Uit de vorige trend leerden we dat het aantal vakantiegangers stagneert, maar dat er kansen liggen in de groei van het aantal vakanties per jaar per consument. De groei van de brutovakantieparticipatie of het aantal vakanties per 100 Belgen is in 30 jaar sterk gegroeid. Als we de verhouding bekijken per leeftijdscategorie, dan kunnen we besluiten dat de participatiegraad sneller gestegen is bij oudere leeftijdscategorieën dan bij de jongere leeftijdsklassen. Simpel geformuleerd: hoe ouder de Belgen, hoe meer ze reizen. Evolutie van de brutovakantieparticipatie doorheen de levenscyclus
+50%
r
5
4 ja 5-6 a
99%
2012
r
4
4 ja 5-5 a
97%
2002
eens tien jaar later – het gaat intussen om een groep die rond de vijftig jaar oud draait, actief werkende seniors – worden in deze groep 97 vakanties genomen per 100 consumenten. Nog eens tien jaar worden in deze groep van –ondertussen- happy seniors 99 vakanties genomen per 100 Belgen. De conclusie van deze analyse: Belgen die op relatief jonge leeftijd beginnen te reizen, nemen de gewoonte om op vakantie te gaan versterkt doorheen hun levenscyclus. Eenvoudig gezegd: jong geleerd is oud gedaan, en sterker nog: jong geleerd is vaker oud gedaan. De vergrijzing van de bevolking is dus goed nieuws voor de reisindustrie. Oudere generaties maken in de komende jaren plaats voor grotere oudere generaties, die allemaal uit de “explosiejaren” van het toerisme komen. Deze nieuwe senioren zullen nog meer reiservaring hebben dan de huidige generatie van senioren. Ze zijn daarbij vitaler, gezonder en koopkrachtiger dan hun voorgangers. Het valt dus te verwachten dat in de komende tien jaar het aantal vakanties per 100 Belgen meer dan 100 zal bedragen.
r
3
4j 5-4 aa
94%
1991
2
1982
r
4 ja 5-3 a
66%
“De belangrijkste doelgroep zijn de aankomende 50+ ers, want die beschikken over de “gouden driehoek” van vakantie-ervaring, koopkracht en vitaliteit.”
Maar het wordt nog mooier. Het WES onderzoek laat immers toe om het vakantiegedrag van specifieke groepen van Belgen te volgen doorheen deze 30 jaar. Daar is een cohortanalyse voor nodig. (Toegegeven, wij hebben het ook moeten vragen aan WES Directeur Rik De Keyser: een cohortanalyse onderzoekt het gedrag van één bepaalde groep van consumenten, doorheen bepaalde personen. Dit is Big Data in actie!) De leeftijdsgroep van 25-34 jarigen in 1982 werd als één afgebakende groep gevolgd tot in 2012. Hoe veranderde in deze dertig jaar het vakantiegedrag van de Belgen die in 1982 rond de dertig jaar oud waren, en nu bijna of helemaal zestigers zijn? Gaan die personen méér op vakantie dan toen ze nog jonger waren? Het antwoord is –gelukkig- “ja, en of”. In 1982 telden we in de leeftijdsgroep van 25 – 30 jaar ongeveer 66 vakanties per 100 Belgen. Dat betekent dus: een brutovakantieparticipatie van 66%. In 1991, was dit voor diezelfde groep van mensen, die ondertussen dus tien jaar ouder waren, opgelopen tot 94%. Nog
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” Big Data geven Big Insights. Wie zijn bedrijf de nodige fundamenten wil geven voor de toekomst, moet zich vandaag concentreren op het aantrekken van jongere vakantiegangers. Zij zullen naarmate ze ouder worden alleen méér gaan reizen. Als jij ze als eerste over de streep kan trekken, is de kans groot dat ze vele van hun vakanties bij jou zullen blijven zoeken en boeken. Misschien niet alle vakanties, maar denk eraan ... de eerste keer vergeet je nooit.
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 3030 TRAVEL360°
Vakantie van de Belgen
trenD 3: ooK voor onS, belgen, IS De WerelD onS Dorp De geschiedenis van de Belg op vakantie is een verhaal van nieuwsgierig op zoek gaan naar de grote, wijde wereld. In 1982 gingen 2,4 miljoen Belgen op vakantie in het binnenland. In hetzelfde jaar trokken 3,9 miljoen Belgen naar het buitenland. Tot 1991 gingen de grafieken voor de binnen- en buitenlandse markt nog allebei de hoogte in. Vanaf 1992 is het aantal binnenlandse vakanties echter langzaam maar zeker gedaald, tot 2,1 miljoen in 2012.
De Belgische consument koos vanaf 1985 resoluut voor buitenlandse vakanties. De 3,9 miljoen van 1982 groeiden aan tot meer dan het dubbele 30 jaar later: in 2012 kozen 8,8 miljoen Belgen voor een vakantie in het buitenland. In percentages omgezet wordt dit nog duidelijker. Vandaag wordt 19% van de vakanties in België doorgebracht, tegenover 38% in 1982. De vakanties in het buitenland daarentegen vertegenwoordigen nu 81% van alle vakanties, terwijl dit 30 jaar geleden slechts 62% was.
Binnenlandse en buitenlandse vakanties (in miljoen) 10
in miljoen
8,8
Buitenland België
8 6 4 2
3,9 2,4
2,1
0 1982
1985
1988
1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
Eén kanttekening: wellicht nemen de binnenlandse vakanties een veel groter marktaandeel in de één tot drie nachten-verblijven. De trend om te kiezen voor korte tussendoortjes blijft zich immers doorzetten. Blijft echter dat op “like for like” basis het marktaandeel van het segment buitenlandse vakanties enorm toegenomen is. Tweede kanttekening: de groei van het aantal vakanties, genomen door de Belgen, is volledig voor rekening van het outgoing toerisme. De explosie van de mid-tachtiger tot de mid-negentiger jaren, de 9/11 schok en de recente crisisdip worden dan ook duidelijk vertaald in de rode lijn op bovenstaande grafiek. 8,8 miljoen vakanties op 11 miljoen Belgen: dat is een enorme markt. De uitdaging voor de georganiseerde reisindustrie is dus nogmaals duidelijk: de juiste troeven op tafel leggen om die consument te overtuigen dat niemand hem een betere vakantie kan bezorgen dan wij. “Het aantal buitenlandse vakanties van de Belgen is in 30 jaar meer dan verdubbeld. De binnenlandse vakanties zijn met 12% afgenomen, maar dit heeft wellicht te maken met de keuze voor kortere binnenlandse verblijven van één tot drie nachten.”
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” De Belgen brachten in 2012 8,8 miljoen vakanties door in het buitenland. We gaan ervan uit dat dit cijfer min of meer stabiel bleef in 2013. De ABTO touroperators verkochten in 2012 iets meer dan 2,5 miljoen vakanties. Een marktaandeel van 28%. Opgelet, beste collega, vanaf nu is het natte vingerwerk wegens geen cijfers beschikbaar. We doen toch een poging: we schatten het aantal verkochte buitenlandse vakanties door reisagenten in “eigen productie” samen met het aandeel van de niet-ABTO touroperators, de autocarondernemers en de cruise companies op 1,2 miljoen Belgen. Als dit klopt, zou de georganiseerde reisindustrie een marktaandeel van 41 tot 42 % mogen claimen. In marketingtermen heet dit: een dominante positie. Laat ons die sterke troef dan ook uitspelen, samen!
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
31
Vakantie van de Belgen
trenD 4: De belg vlIegt naar ZIJn vaKantIebeStemmIng We hebben meer en meer auto’s, maar het gebruik van de auto als vakantievervoermiddel neemt jaar na jaar af. In 1982 werd bij 72% van de vakanties de auto gebruikt. Er volgde een scherpe daling in de jaren tachtig, en sinds 1996 wordt door de Belgen nog maar voor 56 à 57% van de vakanties de auto genomen.
Ook het marktaandeel van de touringcar is gedaald, van het hoogtepunt in 1988 met 13% naar 6% in 2012. Weer een kanttekening: het autocar toerisme heeft zich door de jaren geherpositioneerd. Vooral rondreizen per autocar worden belevenisvakanties, waarbij het vervoer een toegevoegde waarde geeft op vlak van informatie, sociale contacten en reisplezier. Ook hier is een sector zichzelf opnieuw aan het uitvinden.
Met een continu groeiende belangstelling voor het buitenland als vakantiebestemming is het niet verwonderlijk dat het vliegtuig als vakantievervoermiddel sinds 1992 een -ahum- grote vlucht nam. Het belang van het vliegtuig is gestegen van ongeveer 10% in 1982 (680.000 vliegvakanties) tot 34% in 2012 (3,7 miljoen vliegvakanties).
Transportmiddel (in %) 100
in %
80 60
Trein
40
Touringcar Vliegtuig
20 0
Auto 1982 1985 1988 1991 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012
Het aandeel van de vakanties per trein is sinds 1982 meer dan gehalveerd: van 10% naar 4%. Hierbij past een kanttekening: de vele Thalys en Eurostar weekendjes naar respectievelijk Parijs en London zijn niet opgenomen in deze publicatie, omdat het gaat om vakanties van minstens vier opeenvolgende nachten. De hogesnelheidstreinen zullen zeker nog een belangrijke rol spelen in het Belgisch vakantiegedrag in de nabije toekomst. De centrale ligging van België en de snelle uitbreiding van het netwerk van hogesnelheidstreinen zijn hierin cruciaal.
“Autovakanties is een segment waar het zwaar strijden is. De enorme files, het groeiend tijdsgebrek en de prijsconcurrentie van low cost airlines hakken er al enkele jaren in, met een dalend marktaandeel tot gevolg. De groei van de vliegvakanties is nog lang niet gedaan. Het aanbod blijft stijgen, de prijs/kwaliteit verhouding wordt elk jaar beter.”
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” De reisbranche deelt al sinds jaar en dag het aanbod in volgens vervoerkeuze: vliegvakanties, autovakanties, autocarvakanties. Wellicht verdient dit een stevige reflectie. Kiest de consument werkelijk zijn vakantie in functie van het vervoermiddel? Beperken we de keuzemogelijkheden van de consument niet door hem telkens in een vervoerkarkas te dwingen? Moeten we langs aanbodzijde die tussenschotten niet wegnemen en het aanbod segmenteren volgens andere criteria? Het zou bij vele bedrijven intern de organisatie op z’n kop zetten, zoveel is zeker. Niet eenvoudig, maar aan de andere kant: een beetje chaos kan de boel nieuwe dynamiek geven.
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 3232 TRAVEL360°
Vakantie van de Belgen
trenD 5: De belgen WIllen comfortabel, ZelfS luXueuS logeren De Belg is een hotelliefhebber. Sinds 1982 vormen de hotels de belangrijkste logiesvorm, toen nog samen met de huurwoningen. In de periode 1985 – 2000 kende het marktaandeel van hotels een forse groei – niet toevallig parallel met de groei van de vliegvakanties. De huurwoningen groeiden aanvankelijk mee, zij het op een lager tempo. Vanaf 1992 stagneerde hun aandeel, om dan vanaf 2004 weer aan een structurele klim te beginnen. In 1982 werden 36% van de vakanties doorgebracht in een hotel, en 29% in een huurwoning. Een kleine verduidelijking: huurwoningvakanties omvatten huurappartementen & studio’s, villa’s, hoevetoerisme en B&B’s.
Logiesvorm (x 1.000) Hotel
Huurwoning
Vakantiepark
Camping
Sociale logiesvorm
Niet commercieel
4.500 4.000
x 1.000
3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1982
1985
1988
1991
1994
1996
1998
Het is logisch dat met de doorbraak van het professioneel georganiseerde “toerisme voor allen” het marktaandeel van de sociale logiesvormen gedaald is van 7% in 1982 naar 4% in 2012. Het kampeertoerisme zag het marktaandeel ook verminderen van 15% in 1982 naar 10% in 2012. Kanttekening: de nieuwe kampeervormen zoals het huren van een volledig uitgeruste (luxe-) tent of een stacaravan met alle comfort, duwen sinds 2008 de absolute cijfers weer omhoog. Het aanbod groeit, aan de consumentzijde groeit de belangstelling (denk maar aan trendfenomenen als “glamping”) dus de opwaartse trend zal zeker verdergezet worden.
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
“Comfort en luxe zijn belangrijk voor de Belgische vakantieganger. De dominante positie van hotels en huurwoningen in de accommodatiekeuze bewijst dit, alsook de opkomst van comfortabele campingformules en luxueuze Bed & Breakfasts.”
Opvallend is ook de opmars van de “niet commerciële logiesvormen” zoals het logeren in een tweede woning of bij familie, vrienden en kennissen. Dit segment is meer dan verdubbeld: van 950.000 vakanties in 1982 tot 2.245.000 vakanties in 2012.
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” De Belgen zijn door de jaren heen blijven kiezen voor vakanties bij vrienden en kennissen, of in hun eigen tweede woning – vaak aan de kust, iets minder in de Ardennen. Deze “derde keuze” na hotels en huurwoningen zou wel eens kunnen leiden tot een grote populariteit van de “sharing economy” (zie elders in dit nummer van Travel360°). Fenomenen als Couchsurfing, Airbnb en HomeAway gaan hier ongetwijfeld een vruchtbare voedingsbodem vinden om hun bedrijfsmodel verder op te ontwikkelen op de Belgische markt. Ook zij bieden een groeiend aanbod van luxueuze accommodatie.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
33
Vakantie van de Belgen
trenD 6: De belg IS verZot op nIcheS: SocIaal en genIeten ZIJn De orDeWoorDen. en cItytrIpS De grote vraag die te weinig reisadviseurs stellen bij het eerste gesprek met de klant: “Waarom gaat u op vakantie?” Dit is de one million dollar question, want de informatie die de klant geeft bij het beantwoorden van deze vraag is onschatbaar: als je de motivatie en de redenen achter een aankoop kent, kan je pas een goed voorstel formuleren. Sommige consumenten kopen een 4x4 auto om door de modder te ploegen, anderen kopen dit type om op de golfclub te pronken, weer andere bestuurders investeren in dit type wagen omdat het meer veiligheid biedt. Belgen gaan op vakantie om zeer uiteenlopende redenen, maar tot op vandaag zijn er vier grote vakantietypes te ontdekken. - Sociaalgerichte vakanties: het sleutelwoord is “samen”. Samen zijn met familie, vrienden, kennissen en samen vakantie vieren is het uitgangspunt. - genietvakanties: het sleutelwoord is “verwennen”. Volledig ontspannen en genieten, zichzelf verwend voelen, jezelf veel gunnen, gastronomisch in de watten gelegd worden zijn de uitgangspunten. - ontdekvakanties: het sleutelwoord is “verrijken”. De uitgangspunten kunnen divers zijn zoals cultuur, sightseeing, nieuwe ervaringen opdoen, avontuur beleven. - Sportieve vakanties: het sleutelwoord is “fysieke activiteit”. Eén of meerdere sportieve activiteiten staan centraal, van wandelen en fietsen tot skiën en bergbeklimmen.
Deze vier hoofdindelingen zijn van alle tijden. Belangrijker is echter dat binnen deze hoofdtypes het aanbod aan nichesegmenten steeds uitbreidt. Binnen de sociaalgerichte vakanties wordt de multigeneratie niche steeds belangrijker. De sportieve vakanties worden steeds veelzijdiger, sterk verweven met de gezondheidsniche. Het aanbod wellness en beauty binnen de genietvakanties groeit, net als de niches culinaire trips en wijnroutes. Binnen de ontdekvakanties gaan de citytrips sinds midden de negentiger jaren door het dak: het aantal verkochte stedentrips op de Belgische markt is in krap tien jaar verdubbeld. De trendlijn op de grafiek hieronder wijst nog scherp omhoog, dus de groei van de citytrips is nog lang niet ten einde. “Vakantie wordt meer en meer een individuele beleving. Dat zorgt voor een grote variatie in het vakantiegedrag en een toenemende diversiteit in de vakantietypes.”
Aantal citytrips 1.800.000
Aantal citytrips
1.600.000
Trendlijn
1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” De toekomst van de toerisme industrie ligt voor een groot deel in het slim aanbieden van een schier oneindig aantal nicheproducten. Het aanbieden van een “grote gemene deler” product is voorgoed verleden tijd. De creativiteit van de sector in het bedenken, organiseren en marketen van een gigantisch aanbod aan nicheproducten mét behoud van een realistische productiviteit is één van de grootste uitdagingen in de komende jaren.
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 3434 TRAVEL360°
Vakantie van de Belgen
trenD 7: De belgen gaan InDerDaaD vaKer, maar ooK SteeDS Korter op vaKantIe Eén van de meest opvallende ontwikkelingen in de afgelopen dertig jaar vakantiebelevingen van de Belgen, is de daling van de gemiddelde verblijfsduur. In 1982 duurde de gemiddelde vakantie 15,5 nachten. Vandaag is de gemiddelde verblijfsduur 10,5 nachten: vijf nachten korter dan in 1982. De daling is ingezet in de tweede helft van de tachtiger jaren, en heeft zich gestabiliseerd rond de eeuwwisseling.
Vakanties tot 11 nachten vormden in 1982 40% van het totaal, dit is gestegen tot bijna 70%. Een enorm grote doelgroep wenst dus niet langer dan 11 nachten weg te gaan. De vakanties van twee weken blijven belangrijk, maar krimpen langzaam maar zeker ten voordele van de kortere verblijfsperiodes. “Vakanties met een verblijfsduur van meer dan twee weken komen steeds minder vaak voor. Vrijwel de helft van alle vakanties duren maximum één week. Meer dan 70% wil minder dan twee weken weg zijn van huis (en werk?).”
Gemiddelde verblijfsduur (in nachten) 18
Trendlijn Verblijfsduur
14 10 6 2 0 1982
1985
1988
1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
Uiteraard heeft dit te maken met de toename van de vakantiefrequentie: een groot deel van de Belgen gaat vaker per jaar op vakantie. Een tweede element zijn de veranderde werkomstandigheden. De meeste bedrijven draaien continu door, zodat een lange zomervakantie steeds moeilijker wordt. Verblijfsduurstructuur (in %) 100 28 nachten en meer
in %
80
20-27 nachten
60
16-19 nachten
40
12-15 nachten
20
8-11 nachten 4-7 nachten
0 1982 1985 1988 1991 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012
De middellange vakanties winnen duidelijk aan belang. Sinds 1982 tot op vandaag is het aantal verblijven van vier nachten tot één week continu toegenomen: van 23% in 1982 tot 49% in 2012. In absolute gevallen klinkt het nog spectaculairder: het aantal vakanties van 4 tot 7 nachten is gestegen van 1,5 miljoen (1982) tot 5,4 miljoen (2012).
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” Het is kristalhelder duidelijk: de Belgische consument wil niet gebonden zijn aan vooraf bepaalde vakantieduur blokken. De reisindustrie zal zich in de toekomst nog flexibeler, nog soepeler moeten opstellen. Vrije keuze van vertrek- en retourdatum wordt in de ogen van de consument een evidentie. Het interesseert geen enkele reiziger hoe moeilijk het is om zo de bezetting van vliegtuigen en accommodatie te optimaliseren. We zullen ermee moeten leven, en oplossingen vinden die de rendabiliteit op peil houden.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
35
Vakantie van de Belgen
In ongeveer 70% van de zoektochten naar informatie en boekingsmogelijkheden voor een vakantie, speelt het internet een rol. Het gaat om de logische “usual suspects”: websites van hotels en andere logiesondernemingen, transportmaatschappijen, reisorganisatoren en touroperators, OTA’s, prijsvergelijkers en review sites.
Consultatie van het internet en reisbrochures vóór de afreis (in %) 80
Internet Brochures
in %
60 40
80 Niet geboekt via het internet
60
Geboekt via het internet
40 20 0
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
Rond de eeuwwisseling werd in de reissector gedacht –en vooral gevreesd- dat de introductie van het internet als informatie- en boekingskanaal alle andere boekingskanalen zou wegvegen. Het eerste slachtoffer zou de reisagent zijn, dat stond als een paal boven water. De laatste jaren is het tegendeel gebleken. Er komen voortdurend nieuwe spelers op de markt, met gloednieuwe business modellen. Booking.com heeft de hotellerie stormenderhand veroverd, de belevenisbonnen zoals Bongo openen distributiekanalen zoals boekhandels, cadeaushops en speelgoedwinkels voor hun vakantieproducten, flash deal sites als TravelBird spelen in op de impulsieve koper en de “sharing economy” (zie elders in dit nummer) is nog maar net uit de startblokken geschoten.
69%
61%
20 0
Boeking via het internet (in %) 100
in %
trenD 8: De belg WIl -uIteraarD- onlIne ZoeKen en boeKen. SomS. en SomS nIet Dertig jaar geleden was er enkel in hoog gespecialiseerde kringen sprake van het internet. Vanaf het begin van de jaren negentig werd het internet in bedrijven gebruikt, waarna vanaf de eerste jaren van deze eeuw de groei van het thuisgebruik van internet en PC definitief doorbrak. Vanaf die periode heeft het internet de reiswereld op haar grondvesten doen daveren.
32%
28%
2010
2012
Uiteraard bevestigt het onderzoek dat het internet veel belangrijker is als informatiebron dan de brochures van reisorganisatoren en touroperators. De brochures worden in een vierde van de vakanties vooraf geraadpleegd. Wat het aankopen van de vakantie betreft, werd in 2012 bijna de helft van de vakanties van de Belgen - dat betekent een volume van 5,4 miljoen vakanties - deels of in zijn totaliteit online geboekt. Bij 25% (2,8 miljoen) van de vakanties gaat het enkel om logiesboekingen, bij 10% enkel om transportboekingen en bij 14% werd het pakket van logies en transport online vastgelegd. “In plaats van alle bestaande distributiekanalen weg te vegen, bleek tijdens de laatste tien jaar dat het internet de drempel om tot de reisindustrie toe te treden grondig verlaagd heeft. Het resultaat is een ongelofelijke waaier van business modellen, producten en distributievormen.”
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” Het internet maakt dat onze klanten beter geïnformeerd, mondiger en kritischer zijn dan ooit. Dit moet de reissector ertoe aanzetten om oude zekerheden op te geven, om oude werkmethodes in vraag te stellen en om te kiezen voor volledige transparantie. Overigens, één derde van de Belgische vakantiegangers consulteert nog brochures: dat is nog altijd een flink deel van de markt. Gooi ze niet weg, die brochures, maar bekijk ze kritisch en maak er belevingsboeken van. Als aanvulling op de online zoektochten, hebben mooie, interessante en inspirerende brochures zeker een functie. De vraag is niet: “hebben de brochures nog zin?”. De vraag moet zijn: “zijn onze brochures interessant genoeg om impact te hebben op het droom-, zoek- en boekgedrag van de vakantieconsument?”
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 3636 TRAVEL360°
Vakantie van de Belgen
trenD 9: De belgen geven graag gelD uIt, maar nIet onbeSuISD Hoe is het spendeergedrag van de Belgen geëvolueerd in dertig jaar? Dat is een vraag met een ingewikkeld antwoord. Wie consumptieprijzen wil vergelijken door de jaren heen, moet rekening houden met gestegen salarissen, inflatie en -in België- indexaanpassingen. Het team van het WES heeft zowel de bestedingen per persoon en per vakantie als de bestedingen per persoon en per overnachtingen sinds 1982 tot 2012 op een rijtje gezet. Vervolgens werden alle bestedingen met behulp van het indexcijfer van de consumptieprijzen omgerekend tot eenzelfde prijsniveau van 2012. Op deze manier is een objectieve vergelijking mogelijk. Dit leidt tot verrassende vaststellingen. De gemiddelde uitgaven per persoon en per vakantie liggen in 2012 ongeveer 5% onder het niveau van 1982. Het gemiddeld bedrag per persoon en per vakantie was in 1982 € 686 tegenover € 651 in 2012.
Rekening houdend met de inflatie over de periode van dertig jaar, geeft de Belgische vakantieganger dus niet méér uit voor zijn vakantie dan 30 jaar geleden. Dit wil niet zeggen dat de Belg minder geld uitgeeft op jaarbasis aan vakantie en reizen: de aankoopfrequentie is immers gestegen, zodat het totaalbedrag een stuk hoger ligt dan vroeger. De gemiddelde verblijfsduur is doorheen de jaren gedaald. Dat vertaalt zich in de reële uitgaven per persoon en per overnachting: die zijn -heel geleidelijk- gestegen van 43 euro per nacht in 1982 naar 60 euro in 2012. “De vakantie-industrie is uitgegroeid tot een sector met een groot maatschappelijk en economisch belang. De Belgen betaalden voor hun 10,9 miljoen vakanties in 2012 een totaalbedrag van € 7.1 miljard. Dit is 4% van de particuliere consumptie door de Belgen.”
Reële bestedingen (in euro) 800 700
Reële uitgaven per persoon-vakantie (in euro)
686
651
600
in euro
500 400 300 Reële uitgaven per man-nacht (in euro)
200 100
60
43
0 1982
1985
1988
1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” Doorheen de jaren gebruikte de reissector de P van prijs te vaak als belangrijkste verkoopargument. Het resultaat is dat vakanties vandaag, na index- en inflatiecorrectie, goedkoper zijn dan dertig jaar geleden. Als we deze vaststelling naast de flinterdunne winstmarges in de sector leggen, dan is onze “vinger aan de pols, voeten op de grond” conclusie eenvoudig: in vele gevallen worden vakanties te goedkoop in de markt gezet. Even een heel eenvoudig, misschien naïef rekensommetje: een verhoging van de gemiddelde prijs met 1 procent, zou een extra opbrengst voor de sector betekenen van 71 miljoen euro. Rechtstreekse nettowinst. Just a thought.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
37
Vakantie van de Belgen
trenD 10: De belgISche reISInDuStrIe ZIt op een rollercoaSter: up & DoWn & up agaIn Tijdens de eerste tien jaren van deze eeuw werd er van de daken geschreeuwd dat het internet de bestaande, klassieke reisindustrie zou wegvegen. De shift naar online boeken zou totaal zijn. Reisagenten en touroperators zouden zich moeten tevreden stellen met de kruimels die van de online tafel zouden vallen. De werkelijkheid is, zoals steeds, subtieler en genuanceerder.
Logiesreservatie bij buitenlandse vakanties (in %)
Niet
Rechtstreeks
Via bemiddeling
60
in %
50 40 30 20 10 0 1985
1988
1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
In 1985 werd slechts 6% van het transport voor buitenlandse vakanties rechtstreeks geboekt. Dit betekent niet dat de rest via bemiddeling gebeurde, dit kanaal was toen goed voor iets meer dan 30% van de boekingen. Door de dominante positie van de auto als vervoermiddel had in 1985 meer dan 60% van de Belgen geen transportreservatie nodig.
Transportreservatie bij buitenlandse vakanties (in %)
Niet
Rechtstreeks
Via bemiddeling
70 60 50 in %
Tot 2000 werd het logies bij buitenlandse vakanties in stijgende mate via bemiddeling geboekt. Daarna daalde het aandeel van logiesreservaties via bemiddeling, om in de laatste jaren weer licht te stijgen. De rechtstreekse logiesboekingen stijgen vanaf 2000 langzaam, maar zeker. De “niet” stippellijn zijn de vakanties in tweede woningen of bij familie, vrienden en kennissen waarvoor dus geen boeking gebeurt.
40 30 20 10 0
1985
1988
1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
De touroperators verliezen marktaandeel, al vijf jaar op rij. Als je de corebusiness van touroperators definieert als “buitenlandse commerciële vakanties van minstens 4 nachten”, dan bedraagt hun marktaandeel in 2012 36%. Dat aandeel kende lange tijd een opwaartse beweging. Vanaf 2007/2008 is de terugval begonnen. In 2012/2013 stond het marktaandeel van de touroperators terug op het niveau van eind jaren negentig. “Het marktaandeel van de georganiseerde reisindustrie staat onder druk. De nieuwe zoek- en boekingskanalen gecombineerd met de groeiende rechtstreekse contacten tussen consument en eindleverancier veranderen het speelveld. De verschuiving gaat sneller bij transportboekingen dan bij logies.”
Marktaandeel van de reisbureaus bij buitenlandse reizen (in %) 40
Logies vakanties Transport vakanties
in %
30 20 10 0 1991
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
Travel360° “vinger aan de pols, voeten op de grond” Kommer en kwel, lijkt het wel: de georganiseerde reisindustrie verliest marktaandeel. Echter: geen één van de revolutie-predikers van tien jaar geleden durft nu nog zijn teksten of presentaties bovenhalen waarin een “no future” scenario stond uitgestippeld voor de combinatie reisagenten/touroperators. In een veranderende wereld is er nog steeds plaats voor iedereen, maar iedereen zal nog meer moeten veranderen dan vandaag het geval is.
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 3838 TRAVEL360°
2012
2010
2012
Vakanties van de Belgen
30 JAAR REISINduSTRIE IN bElGIË EXplOSIEvE GROEI > STAGNATIE > klAAR vOOR NIEuwE GROEI De grondige analyse van de voorbije dertig jaar “vakanties van de Belgen” levert een scherp inzicht in de evolutie van de Belgische reisindustrie over dezelfde periode. Na een periode van intense groei (1985 – 1994) kwam bijna twintig jaar stagnatie, met enkele dips gevolgd door relatief kleine groei.
VERKOOP
De grote vraag is nu: waar gaat de producten “vakantie” en “vakantieboekingen” naartoe? De georganiseerde reisindustrie beschikt nog altijd over een stevig marktaandeel, maar de consument is een grillig, onvoorspelbaar wezen geworden. Laat ons toe even een a-typische denkpiste te bewandelen. Als we de klassieke productcyclus theorie volgen, dan volgt na een periode van sterke groei een stadium van volwassenheid, waarbij de groei stagneert. Meestal wordt dit gevolgd door een neergang, met dalende marktaandelen en slinkende winsten. Er is maar één manier om deze wetmatigheid te doorbreken: innovatie. Innovatie
Volwassenheid
Groei Neergang
De touroperators zijn bezig met een geweldige zelfreflectie, en gaan met overtuiging de uitdaging aan om zich opnieuw uit te vinden en méér relevant te zijn voor de consument dan ooit te voren. Het geheime recept: unieke vakanties met hoge toegevoegde waarde en gecontroleerde kwaliteit, verdeeld langs alle mogelijke distributiekanalen. De reisagenten zijn hun verloren positie weer aan het innemen, en bepalen steeds meer hun eigen koers, zonder dictaat van hun leveranciers. Het geheime recept: een unieke, doorgedreven kennis van de consument, een massa informatie over hun klanten die ze nu ook actief aanwenden in het marketing-, verkoop- en fideliseringsproces. De nieuwe spelers veranderen en verrijken het speelveld, en spelen perfect in op de dromen, eisen en verwachtingen van de altijd geconnecteerde, altijd communicerende consument van vandaag en morgen. In de wereld van Facebook, Apple en Google ontwikkelen zij nieuwe concepten en manieren om de consument toe te laten te doen wat hij echt wil: op vakantie gaan. Het toerisme zal niet vervallen in een fase van neergang. Innovatie zal ons in een nieuwe, ongekende groeifase brengen. Hell, yes!
Introductie
TIJD
De grote vraag is: vanwaar komt de échte innovatie? Wie zijn de spelers die de curve opnieuw omhoog doen gaan? Er zijn een aantal bewegingen bezig, die ons zeer positief stemmen, en ons reikhalzend doen uitkijken naar die veelbelovende toekomst, met méér mogelijkheden, méér kansen voor ondernemers en méér rendabiliteit.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
39
AMAdEuS MAAkT lOw COST CARRIERS EN REISAGENTEN TOT bONdGENOTEN Even terug in de tijd blikken: pakweg tien, vijftien jaar geleden waren er twee zekerheden bij trend watchers en analisten: low cost carriers zouden de wereld veroveren, en reisagenten behoorden tot een langzaam verdwijnend ras. Vandaag blijkt dat zowel de klant als de low cost carriers de toegevoegde waarde van de reisagent meer en meer appreciëren. De low cost airlines passen zelfs hun distributiestrategie aan, en omarmen vandaag één voor één de reisagent. Compleet met integratie in de GDS systemen. Tijd voor een gesprek met René Schukkink, Commercieel Directeur Benelux en Ceyhan Dulkadir, Account Manager – IT & Content van marktleider Amadeus.
rené, voor we het hebben over de integratie van low cost en hybride airlines binnen amadeus: kan je dit even schetsen binnen de amadeus strategie? “Onze ambitie bij Amadeus is altijd geweest: full travel content neerzetten voor onze klanten, op alle vlakken. Dat wil zeggen dat wij alle mogelijke aspecten van travel, op een zo geïntegreerd mogelijke manier willen aanreiken. Historisch gezien geldt dit uiteraard voor airlines. Als we even het rondje maken, dan wordt al snel duidelijk dat wij het hele aanbod afdekken: hotels, rail, cruises, autoverhuur, reisverzekeringen: voor alle onderdelen van de reis voorzien wij geïntegreerde content. Zowel voor de reisagent als voor de reiziger betekent dit een ongeziene combinatie van gemak, zekerheid en gebruiksvriendelijkheid.” fair enough. maar de relatie tussen low cost airlines en de reisagenten, dat was toch altijd al zoiets als vuur en water? “Low cost is uiteraard een verhaal apart binnen de reisdistributie. In de explosieve groeijaren van low cost waren het vaak low cost airlines zelf die sceptisch stonden tegenover de klassieke distributiekanalen. Vandaag leven we echter in andere tijden. Alle spelers binnen de reisindustrie beseffen meer en meer dat een naadloze integratie van content absoluut noodzakelijk is. Amadeus heeft vanaf het begin een toonaangevende rol gespeeld in dit proces, en wij zijn vastbesloten om onze verantwoordelijkheid als marktleider hier te blijven nemen.” 40
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
Ceyhan: “Je weet ongetwijfeld dat Amadeus “Light Ticketing” heeft geïntroduceerd in de Benelux aan het begin van dit jaar. Dit is een belangrijke innovatie, want Light Ticketing zorgt ervoor dat het voor de reisagent heel wat gemakkelijker wordt om boekingen voor low cost carriers te maken en op te volgen. Light Ticketing is een direct en mooi resultaat van de permanente dialoog tussen Amadeus, reisagenten en de Low Cost Carriers.
ook met die ene “bekeerde zondaar”? René: (Lacht) “Laten we het erop houden dat wij als Amadeus permanent in gesprek zijn met alle partijen in de markt, OK?”
“Er was immers een grote nood om de low cost carriers te integreren in de normale workflow, met een boekingsproces dat identiek zou zijn aan dat van de andere airlines. Nou, dat is ons gelukt. Voor de gebruiker van Amadeus zijn de functionaliteiten en de flow van de pricing, boeking en wijziging nu hetzelfde als voor alle andere luchtvaartmaatschappijen.” hoe is dit hele proces gestart, rené? ergens moet één low cost airline toch de lead genomen hebben, toch? “Klopt. In heel dit proces is easyJet de “driver airline” geweest. Zij waren vragende partij, omdat zij inzagen dat de distributie via het reisagentenkanaal een essentiële rol zou spelen in hun verdere groeistrategie. Binnen de Benelux is Transavia inmiddels gevolgd, en gesprekken lopen met verschillende andere spelers.”
message received! ceyhan, kan je even in mensentaal uitleggen wat de voordelen voor de reisagent zijn van amadeus light ticketing? (Gaat er even voor zitten) “Nou, ten eerste is het boeken van een ticket voor een Low Cost Carrier via Amadeus sneller en efficienter dan ooit. De reisagent maakt de boeking snel en, in real time in het systeem van de airline. De informatie en de prijzen zijn accuraat en up-to-date.”
AdvERTORIAl
“Vervolgens is elke boeking geïntegreerd in het mid - en back office systeem, met uiteraard automatische invoicing en billing opties. Op deze manier krijg je exact dezelfde booking flow als bij de full content carriers.” “Uiteraard hebben we in het hele ontwikkelingsproces niet over het hoofd gezien, dat de “ancillary services” een steeds belangrijkere rol gaan spelen in het verkoop– en boekingsproces. Toegegeven, het was een krachttoer, maar we zijn er goed in geslaagd: alle extra’s die de carrier op zijn website aanbiedt, zijn ook via onze unieke “dynamic catalogue” boekbaar. De reisagent kan nu dus ten volle zijn full service rol spelen, voor elke klant.” “Ook eventuele wijzigingen van boekingen zijn volledig geautomatiseerd. Wil je klant een ticket wijzigen? Dan treedt Amadeus Ticket Changer in werking, zodat het wijzigingsproces snel afgewerkt wordt. Alle prijsconsequenties worden ook gelijk afgehandeld. Extra services kunnen met hetzelfde gemak worden bijgeboekt en gewijzigd met Amadeus Service Changer: niet onbelangrijk voor je upselling opportuniteiten als reisagent!”
gelden deze voordelen voor alle marktsegmenten? Ceyhan: “Als ik de voordelen voor de reisagent in drie woorden moet samenvatten, dan komt het neer op de gouden combinatie van snelheid, betrouwbaarheid en flexibiliteit. Deze troeven zijn belangrijk in elk marktsegment. Naast de traditionele reisagenten kunnen ook de OTAs profiteren van de volledige content, dankzij de integratie van Light Ticketing in onze Low fare search technologie. Voor de corporate markt kan Light Ticketing automatisch geintegreerd worden binnen elke corporate deal. Dat is een niet te versmaden troef! Voor alle travel agents –grote en kleine- is
screenscraping nu verleden tijd en kunnen de boekingen voor deze carriers integreren in de normale flow.” Ik begrijp dat dit een belangrijke technische doorbraak is. maar betekent dit voor de markt niet veel meer? een strategische koerswijziging? “Je mag volgens mij het belang van deze verbetering niet onderschatten, het gaat inderdaad veel verder dan een technische doorbraak. Dit kadert in de grote transformatie die onze reisindustrie vandaag doormaakt: na de snelle opkomst van tal van nieuwe spelers - LCC’s, OTA’s, prijsvergelijkers, reviewers en noem maar op - wordt het stilaan duidelijk dat er plaats is voor iedereen én dat alle spelers elkaar nodig hebben. De consument heeft niet voor één distributievorm gekozen: alle kanalen hebben hun waarde, maar moeten die waarde elke dag opnieuw bewijzen. Met Amadeus hebben we dit momentum opgepikt, en spelen we onze rol. Zoals we die altijd al hebben gespeeld.”
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
41
Bij het ter perse gaan van dit nummer nog maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar op dit zeiljacht. Bon Bini op Aruba. Waar niet alleen wij Arubanen je een warm welkom heten, maar de gehele Caribische zee je omarmt. Zo kun je hier heerlijk zwemmen, en dankzij de constant aanwezige passaatwind is het azuurblauwe water ook een geweldige locatie voor ontspannende zeiltochten. Want zodra je onze kust bereikt, waait de stress direct van je af. Ontsnap in alle exclusiviteit aan de massa. Kijk nu op aruba.com
W_210x275_Golfers_Mag.indd 1
42
TRAVEL360째 / JUNI/JULI 2014
2/19/14 11:47 AM
Gastschrijver Pierre Fivet
Vakanties verkopen via 3 deuren een kwestie van waarde toevoegen, elke keer Pierre Fivet is een ervaren, verstandig en permanent nieuwsgierige toerisme-veteraan. Hij heeft een lange loopbaan achter de kiezen bij Neckermann/Thomas Cook. Pierre leidt als directeur Vacansoleil België al vijf jaar de Belgische tak van deze Europese aanbieder van “luxe kampeervakanties aan een betaalbare prijs”. Pierre is een toerisme-man in hart en nieren. Hij is bestuurder bij ABTO. Mag ik even met de deur in huis vallen? Soms moeten we ons durven afvragen waarom een klant zijn vakantie bij ons boekt. Waarom is een klant bereid om een meerprijs te betalen voor onze “commissie”, voor het onderhoud en de promotie van onze website, voor het salaris van onze verkoopmedewerkers in een reiskantoor of in een contactcenter? Laten we eerlijk blijven: tenslotte zitten deze kosten inbegrepen in een (pakket)reis die de klant betaalt. Het antwoord is: meerwaarde. Een breed begrip, dat te pas en te onpas wordt gebruikt in alle mogelijke omstandigheden. Het is dus goed om even na te gaan wat die meerwaarde precies is. Vervolgens moeten we een goed inzicht hebben in hoe deze verschillende vormen van meerwaarde evolueren sinds de opkomst van het digitale tijdperk. Er zijn immers vele nieuwe “deuren” geopend voor de verkoop van vakanties. En als de klant één van die deuren opent, moet hij altijd meerwaarde vinden. In welke vorm dan ook. 5 categorieën van meerwaarde bij de verkoop van vakanties Het belang van de meerwaarde wordt in eerste instantie beoordeeld door de klant zelf, want enkel zijn behoeftes spelen een rol. Bovendien verschilt het belang van de meerwaarde ook in het soort vakantie die de klant wil doen. Het spreekt vanzelf dat een klant die al voor de 10de keer naar “zijn” hotel in Gran Canaria op vakantie gaat, een totaal andere meerwaarde ziet in de verkoper van zijn vakantie dan de klant die kiest voor een ingewikkelde à la carte rondreis in Zuid-Amerika.
Ik zie vijf mogelijke vormen van meerwaarde die geleverd kan worden door de verkoper van vakantiereizen. Of het nu gaat om een klassiek reisbureau, een vakantie call center of een website: er moet altijd een voor de consument voelbare toegevoegde waarde geleverd worden. Meerwaarde 1: het maken van een transactie in een boekingssysteem Indien een klant op vakantie wil, moet iemand zorgen voor zijn boeking. Dit wil zeggen dat iemand zijn naam, vertrekdatum, hotel, vlucht moet ingeven in één van de diverse boekingssystemen van touroperator, luchtvaartmaatschappij,... zodat de boeking werkelijk gemaakt is, de reisdocumenten worden geproduceerd, de klant kan betalen, kortom zodat het hele operationele systeem begint te werken. Eigenlijk is deze toegevoegde waarde louter “data entry” werk. In de 80'er en 90'er jaren, voor de komst van internet, kon een klant hiervoor enkel bij een reisagent terecht. Het spreekt vanzelf dat de moderne technologie via internet deze rol helemaal overgenomen heeft. De meeste websites zijn inmiddels zo user-friendly dat de klant zelf zijn naam en alle gegevens kan ingeven in het systeem, tegenwoordig zelfs via zijn smartphone of tablet. Deze evolutie gaat razendsnel verder, het “data entry” werk is zéér binnenkort letterlijk kinderspel. Reisagenten die zich beperken tot deze toegevoegde waarde hebben geen toekomst meer en gaan er onverbiddelijk uit!
Meerwaarde 2: het geven van informatie aan de potentiële vakantieganger Klanten hebben behoefte aan accurate informatie over hun vakantiebestemming, hotel, camping, reisroute ... Maar opgepast! Informatie geven wordt al te vaak verward met “advies”. Wat advies precies betekent, komt verder in dit artikel aan bod. Informatie geven is het doorgeven van louter feitelijke gegevens, tonen van foto's of videobeelden. “Hoeveel trappen zijn er in camping Le Grand Dague in de Dordogne”? Er zijn er 24, geen 25 en geen 23! Facts and figures, verifieerbare gegevens. In de 80er en 90er jaren kon men om deze informatie te verkrijgen enkel terecht bij een reisagent, die beschikte over een goed informatie-archief. Voor de ervaren rotten onder u: denk maar aan de papieren versie van de goede oude Toeristiek. Ook hier heeft de moderne technologie voor een revolutie gezorgd, want mits hulp van zoekmachines als Google en mits wat zoekwerk vindt men op internet een gigantische database van feitelijke informatie, beelden TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
43
Gastschrijver Pierre Fivet en videobeelden, al dan niet gemaakt door medereizigers. Reisagenten die zich beperken tot het geven van informatie (lees onder meer de klant een brochure in de hand duwen) hebben ook geen toekomst meer en gaan er ook onverbiddelijk uit! Meerwaarde 3: het geven van vakantieadvies aan de potentiële vakantieganger Zoals hierboven vermeld, wordt “advies” vaak verward met “informatie”. Advies is het samenbrengen van 2 zaken. Iemand die advies wil geven, zorgt ervoor dat hij de vakantiebehoeftes van de potentiële klant perfect leert kennen. Vervolgens doet de reisadviseur beroep op zijn (parate) productkennis om op deze manier een advies te kunnen formuleren. De vakantiebehoeftes van de klant leren kennen Kennis van de vakantiebehoeftes van een klant kun je op verschillende manier verwerven. Vooreerst is er een persoonlijke band (vaak uit het verleden) tussen de vakantieadviseur en de potentiële klant, waardoor de vakantieadviseur precies weet wat die klant van zijn vakantie verwacht. Uiteraard is het stellen van gerichte vragen om de vakantiebehoeftes te kennen een tweede manier om die behoeftes te weten te komen. Deze techniek vormt de basis van elke training in verkooptechniek. Tot slot kan ook hier de moderne technologie een handje helpen. Door een goede CRM (de elektronische klantenfiche van voorheen), die ter beschikking staat van de vakantieadviseur, kan die adviseur ook veel meer te weten komen over die klant, zijn historiek van vorige vakanties of vorige klantencontacten met hem of met zijn collega's. Een juist advies formuleren op basis van kennis en inzicht Eens de behoeftes van de klant gekend zijn, volstaat het om op basis van een goede en parate productkennis een of meerdere goede vakantievoorstellen te maken. Dit is advies en is dus veel meer dan het geven van louter feitelijke informatie. Vooralsnog (never say never...) zijn er geen computermodellen die deze rol kunnen overnemen. Hierin ligt dus nog een zeer belangrijke menselijke rol weggelegd voor een “klassiek” reisbureau met vakantieadviseurs. Voorwaarden zijn wel dat er een inspanning wordt geleverd om de behoeftes van 44
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
de klant goed te leren kennen én dat er een goede brede productkennis aanwezig is… Vakantieadviseurs en vakantieadviseurs in spé: daar zit jullie toekomst. Het spreekt uiteraard ook vanzelf dat sommige klanten helemaal geen behoefte hebben aan advies: soms kennen ze de bestemming beter dan de vakantieadviseur zelf (de klant gaat al voor de 10de keer naar hetzelfde hotel, de klant zijn enig criterium is een lage prijs, hij moet zich enkel verplaatsen van punt a naar punt b... ). In deze gevallen levert het klassieke reisbureau inderdaad steeds minder meerwaarde. Meerwaarde 4: het geven van inspiratie aan de potentiële vakantieganger Deze meerwaarde sluit nauw aan bij de meerwaarde “advies”, maar is van een andere orde. Inspiratie is een pro-actieve functie, waarbij de reisadviseur het initiatief kan en moet nemen. Het inspireren van de vakantiegangers voor andere bestemmingen, nieuwe vakantieformules, voor uitzonderlijke logiesvormen en activiteiten is een meerwaarde die elke verkoper van vakanties kan leveren. Er is echter een belangrijke voorwaarde: je moet zelf goed op de hoogte zijn van nieuwe bestemmingen, nieuwe vakantieformules, alternatieve concepten ... kortom, je moet op een proactieve manier met je vak bezig zijn. De vakantieadviseur kan de potentiële klant op nieuwe inzichten brengen op voorwaarde dat hij opnieuw rekening houdt met de vakantiewensen van zijn klant. Een goede website kan hierin ook een zeer belangrijke rol spelen. Door je product(en) via een andere invalshoek te tonen kun je de potentiële klant inspireren voor een vakantie waaraan hij zelf nooit had gedacht. Een voorbeeld hiervan is een websitekanaal “citytrips” gekoppeld aan een campingvakantie met een aparte ingang via de homepage. Meerwaarde 5: het verdedigen van de belangen van de vakantieganger Reisorganisaties worden steeds groter, globaliseren, en worden internationale mega-organisaties. Daardoor dreigt de klant steeds meer te veranderen in een PO-nummer. Wie kan er nog een belangrijke rol voor de klant spelen indien er iets misgaat voor, tijdens of na de vakantie ? Een persoonlijk contact is hiervoor meestal de beste oplossing. Klagen via email, op social media, op beoordelingssites kan uiter-
aard steeds gemakkelijker. Als het gaat om oplossingen aanreiken, is persoonlijk contact vaak de beste oplossing. Ook hierin is een steeds grotere rol weggelegd voor de klassieke vakantieadviseur. Een goede opleiding in “omgaan met klachten en moeilijke klanten” is hiervoor uiteraard een noodzaak voor alle medewerkers in reisbureaus en contactcenters . Want ook hier kan de reisadviseur zijn meerwaarde duidelijk maken naar de klant. De rol van de verkoper van vakanties is meerwaarde creëren voor de klant. Enkel dan heeft de verkoper een reden van bestaan. De drie “deuren” uit de titel van dit artikel staan voor de drie belangrijkste distributievormen vandaag in de reisindustrie: reisbureau, internet en telefoon. Elke “deur” blinkt wel uit in één of andere meerwaarde – of een combinatie van verschillende vormen van meerwaarde. Vandaar het grote belang van “multi-channel” of het aanbieden van verschillende distributievormen of “deuren” binnen één vakantiemerk. Bijzonder belangrijke opmerking is hierbij dat uiteraard de verkoopsprijs in elk kanaal ten alle tijde dezelfde moet zijn. Zo niet gaat het multichannel model wankelen en gaat de vakantieganger voor de finale “transactie” – de “boeking” kiezen voor de goedkoopste deur. Hoe zou je zelf zijn? Tot slot wil ik nog één punt duidelijk maken. De klant, en niet de reisorganisatie, beslist via welke deur hij binnenkomt om zijn vakantie te boeken. Sterker nog: de klant zal in vele gevallen verschillende keren binnenkomen, telkens langs een andere deur. En hij verwacht achter elke deur een bepaalde vorm van meerwaarde! Hij zoekt de informatie op internet, vraagt advies aan de telefoon en boekt in een reiskantoor… of omgekeerd. Alles hangt van de klant af: hij neemt zijn beslissing zoals het hem het beste uitkomt en waar hij de meeste meerwaarde in ziet. Aan de klant om te beslissen, maar aan ons om de meerwaarde in te vullen en onze verschillende deuren te openen met goede meerwaarde. Voor wie dat goed begrepen heeft en juist in de praktijk omzet, is er een mooie toekomst weggelegd in de reissector.
Azië
Afrika
Midden-Oosten
Noord-Amerika
Caribisch gebied
Midden- en Zuid-Amerika
REIZEN VOOR SINGLES BEGELEIDE GROEPSREIZEN NAAR O.A. ZUID-AFRIKA, JORDANIË, INDONESIË, THAILAND, VS, EN VEEL MEER KRUGER PHALABORWA NATIONAL PARK HOEDSPRUIT
17-daagse singlesreis vertrek 15 sept 2014
swaziland
vertrek DRAKENSBERGEN lesotho 26 aug 2014zuid-afrika
vanaf € 2449
HLUHLUWE ST. LUCIA RICHARDS BAY
KAAPSTAD
Bekijk het volledige aanbod op
WWW.FOXVAKANTIES.BE/SINGLE-REIZEN
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
LIC A5449
BAIE LEKKER vertrek 9 jul 2014 ZUID-AFRIKA
HAZYVIEW
JOHANNESBURG
45
Elon Musk
Elon Musk wil de wereld verbeteren en groter maken Sommige mensen zijn het levend voorbeeld van de klassieke uitspraak van ouders tegenover hun kinderen: “je kan alles, als je het maar echt wilt”. Wij voerden in dit magazine al heel wat internationale toppers op: Richard Branson (Virgin), Stelios Haji-Ioannou (easyJet), Mark Zuckerberg (Facebook)... stuk voor stuk figuren die in de Champion’s League van het ondernemerschap spelen. Kanjers, spraakmakers, giganten.
Ondernemer op 12-jarige leeftijd Elon Musk werd geboren in Zuid-Afrika. Hij werd al snel enthousiast over de computer- en later de internethype. Toen hij elf jaar was leerde hij zichzelf programmeren - en verkocht zijn eerste code voor een videospel voor $ 500 toen hij twaalf was. Dat was het begin van een legendarische loopbaan. De rode lijn door alles wat hij doet: innovatie, transport, reizen. Maar dan letterlijk zonder grenzen. Multimiljonair op zijn 28e Hij werd miljonair op zijn 28e toen Compaq, Zip2 kocht, een bedrijf dat hij samen met zijn broer had opgericht. Zip2 was een online stedengids, met informatie over restaurants, winkels en ... reizen. Het bedrijf had grote contracten met kranten als de New York Times en de Chicago Tribune. De verkoop leverde Musk $ 22 miljoen op.
En dan is er Elon Musk. Een man die in een categorie op zichzelf speelt. Iemand die in zijn jonge leven – hij wordt einde deze maand 43 - dingen heeft gedaan, waar anderen tien levens voor nodig hebben. Elon Musk staat nieuwsgierig in het leven. Hij wordt snel enthousiast voor iets, wil er dan fanatiek alles over weten en begint dan te dromen. Vervolgens maakt hij die dromen ook waar.
Het eerste superfortuin: PayPal Met dit geld kocht hij 11,7% in een startup met de naam PayPal, toen nog volledig onbekend. Twee jaar later werd PayPal verkocht aan eBay voor $ 1,5 miljard. Tel uit zijn winst. Na de PayPal verkoop had Elon Musk ook écht het fortuin om “groot” te kunnen denken. In tegenstelling tot vele andere multimiljonairs kocht hij zich geen megajacht of een exotische eiland, maar begon hij vastberaden zijn dromen te realiseren. Eén voor één. En wat voor een dromen. The new frontier: SpaceX Als iemand je vertelt dat hij een menselijke kolonie wil stichten op Mars, en dat hij daarvoor zijn eigen nieuwe generatie ruimteschepen heeft ontwikkeld, is je eerste reactie: “is deze man wel mentaal gezond?”. Behalve als die man Elon Musk heet. Hij richtte in 2002 SpaxeX op, een bedrijf dat als missie heeft “de mensheid in het interplanetair tijdperk te brengen”.
Een onderdeel van de activiteiten van SpaceX zou je kunnen omschrijven als “Star Trek toerisme”: to boldly go where no man has gone before. In 2008 tekende SpaceX een contract ter waarde van $1,6 miljard met NASA om vluchten uit te voeren naar het International Space Station. Het ultieme project voor SpaceX is de oprichting van een menselijke kolonie van 80.000 personen op Mars. De prijs van het ticket: $ 500.000. One way, want niemand komt terug. Er is een wachtlijst.
“It is remarkable how many things you can explode. I’m lucky I have all my fingers.” Elon Musk over experimenteren als kind
“The first step is to establish that something is possible; then probability will occur.” Elon Musk over ambitie
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 4646 TRAVEL360°
Elon Musk
De auto van de eeuw: Tesla De ruimte verkennen is niet genoeg voor een man van het kaliber van Elon Musk. In 2004 investeerde hij in Tesla Motors, en werd er al snel Voorzitter van de Raad van Bestuur. Tesla moest de mooiste en de meest milieuvriendelijke auto’s op de planeet bouwen, volgens Musk. In 2012 werd het Tesla Model S uitgeroepen tot de beste elektrische wagen die ooit gemaakt werd. Het transportmiddel van de toekomst: de Hyperloop Revoluties in de ruimtevaart, de automobiel industrie: blijkbaar was het nog niet genoeg voor Elon Musk. Hij reist heel veel tussen San Francisco en Los Angeles, om Tesla en SpaceX te kunnen leiden. Tijdens die veelvuldige vluchten dacht hij na over een betere, snellere manier om transport van A naar B te kunnen organiseren. Al snel deed hij beroep op ingenieurs van Tesla en Space X. Het resultaat: de Hyperloop. Beeld je een enorme vacuüm pijplijn in, waardoor gigantische shuttles worden gescho-
ten. In die shuttles: reizigers, die in 30 minuten van San Francisco naar los Angeles zouden kunnen reizen. De capaciteit van de Hyperloop zou honderden personen per uur zijn. De uitdaging: zero vervuiling, zero gebruik van land – de Hyperloop zou enkele meters in de lucht hangen. Mateloze bewondering Als deze bijdrage over Elon Musk dweperig klinkt, so be it. Wij zijn fanatieke bewonderaars van de visie van deze man op de wereld en op de toekomst van de mensheid. Musk is een man in de categorie van wijlen Steve Jobs, van Larry Page en Sergey Brin: deze ultrasuccesvolle ondernemers zijn ervan overtuigd dat zij hun talenten, hun fortuin en hun bedrijven moeten aanwenden om de wereld en de mensheid een nieuwe toekomst te geven. Een betere, grotere wereld: wij, toerisme professionals, moeten dit soort visies mee dragen. Onze bewondering voor mensen als Musk is dan ook mateloos.
“There's a fundamental difference, if you look into the future, between a humanity that is a space-travelling civilization, that's out there exploring the stars … compared with one where we are forever confined to Earth until some eventual extinction event.” Elon Musk over de toekomst
“Failure is an option here. If things are not failing, you are not innovating enough.” Elon Musk over risico
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
47
AMSTERDAM BRUSSELS LONDON FRANKFURT MUNICH
PARIS
MILAN ROME
NEW YORK LISBON
MADRID
MIAMI
HAVANA
LA ROMANA PUNTA CANA
CANCUN SANTO DOMINGO
A CORUÑA
SAN JUAN DE PUERTO RICO
ASTURIAS
DAKAR
SANTIAGO DE COMPOSTELA
BILBAO
VIGO
ZARAGOZA
CARACAS BARCELONA
MADRID MAJORCA
VALENCIA IBIZA
BADAJOZ
GRANADA
ALICANTE
SEVILLE MALAGA
LIMA
ALMERIA
SALVADOR DE BAHÍA LANZAROTE
SANTA CRUZ DE LA SIERRA
TENERIFE SAO PAULO
FUERTEVENTURA
GRAN CANARIA
MONTEVIDEO SANTIAGO DE CHILE
BUENOS AIRES
Not only your imagination will take you wherever you want. Air Europa, the Latin American specialist 48
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
www.espacepro-aireuropa.be
dE “SHARING ECONOMY” IN dE pRAkTIJk: AIRbNb IN SICIlIË
Beste Jan, Ik begrijp je enthousiasme, en ik ben ook opgetogen over deze “changing times”. Innovatie is nodig, en ik herinner me hoe we samen bij een glas tijdens het Phocus Wright congres in Florida zaten te filosoferen over al dat enthousiasme van de serie start-ups die we daar hadden zien defileren. Onlangs had ik ook een eerste ervaring met Airbnb. Mijn vrouw en ik sliepen in een accommodatie, gehuurd via Airbnb, aan de noordkust van Sicilië. De woning lag middenin de oude binnenstad van Cefalu: een perfecte locatie dus, die we zonder Airbnb nooit hadden gevonden. We hadden een leuk verblijf, niets op aan te merken. Maar uiteraard beleefde ik mijn eerste Airbnb ervaring met een dubbele pet op: enerzijds de gretige consument, anderzijds de nadenkende reisbranche professional. Er waren 5 kamers op de vijfde verdieping, en de hele etage was verhuurd. De receptioniste woonde elders. Mijn vrouw vroeg haar de volgende dag: “wat moeten we doen als er een brand uitbreekt?” Het antwoord was ronduit onthutsend, Jan: “we zijn geen hotel en dus hoeven we ook niet aan de brandvoorschriften van hotels te voldoen.” Wij keken even rond, en inderdaad: geen bordjes naar een eventuele nooduitgang, geen instructies op de kamer, geen brandblusser, geen noodtrap. Wel een tien tot twaalftal gasten in vijf verhuurde kamers op de vijfde verdieping. Dan begin je als reisbranche man toch vragen te stellen, Jan! Airbnb brengt partijen bij elkaar en je krijgt als huurder een adres, een naam van de verhuurder en een mobiel nummer. Als er iets gebeurt, sta je er alleen voor, zowel operationeel als financieel. Je logeert – weliswaar tegen betaling – bij iemand thuis, dus bij schade of verwondingen is het maar de vraag waar je verhaal kan halen. Ondertussen moet de reisbranche aan meer en meer, veelal door Europa opgelegde, regels voldoen. Volgens de nieuwe Package Travel Directive is het reisbureau aansprakelijk wanneer het aan de klant een los ticket en losse accommodatie verkoopt. Sinds kort moet de reisbranche in Nederland van de Autoriteit Consument en Markt de toeristenbelasting bij de prijs vermelden, alsook alle mogelijke eventuele toeslagen. Op straffe van boete. Airbnb maakt buitenlandse accommodaties toegankelijk, sorteert, rubriceert, klasseert, evalueert en waardeert. Ze doen dus veel meer dan “in contact brengen”. Bij die grotere rol, past ook een grotere verantwoordelijkheid en grotere aansprakelijkheid. Airbnb is een professionele speler binnen de reisbranche, en mag dus best de verantwoordelijkheid die daarbij hoort, opnemen. Een eerlijk speelveld, heet dat. Beste Jan, dit is geen pleidooi tegen spelers zoals Uber en Airbnb: ik vind juist dat zij de sector voorzien van de absoluut noodzakelijke nieuwe ideeën, inzichten en initiatieven. We verwelkomen ze met open armen. Maar iedereen moet z’n verantwoordelijkheid nemen. Niet in het minst de Europese politici. Tot snel!
Walter Walter Schut is Adjunct Directeur bij de ANVR. Hij reageerde op de brief van Jan Peeters, die je vindt op pagina 25. Walter schrijft deze bijdrage uit persoonlijke naam, dit is op generlei wijze te interpreteren als een officieel ANVR standpunt.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
49
De luchtvaartsector in 2014
dE luCHTvAARTSECTOR IN 2014/15: EEN JAAR vOl uITdAGINGEN, vERRASSINGEN EN ONZEkERHEdEN Er is waarschijnlijk geen andere industrie ter wereld die even onvoorspelbaar en afhankelijk van externe omstandigheden is als de luchtvaart. Fuel prijzen bepalen ongeveer 40% van de kosten van elke airline – maar diezelfde brandstofprijzen zijn onvoorspelbaar en oncontroleerbaar. Eén poging tot terroristische aanslag kan een bestemming of zelfs een regio voor onbepaalde tijd lam leggen. Een sputterende economie heeft vrijwel dadelijk een verminde-
ring van de vraag tot gevolg. Eén of meerdere concurrenten kunnen letterlijk uit het niets komen opduiken, zodat een tot dan rendabele lijn opeens verlieslatend dreigt te worden.
De branDStofprIJZen De politieke onrust op verschillende plekken, de Russische President Putin die met de spierballen rolt: al deze factoren voeden de onzekerheid over de stabiliteit van de olieprijzen. Airlines over heel de wereld hebben schrik van een 2008 scenario, toen olieprijzen omhoog schoten naar $ 140 per barrel.
De economIe We mogen opnieuw voorzichtig hopen op een herstel in Europa en een beter draaiende economie in de USA. Er zijn echter ook heel wat redenen tot ongerustheid: de Chinese groei sputtert, en de aanhoudende onrust in het Midden-Oosten. Ook het hernieuwde koude oorlog gevoel geeft niet echt vertrouwen.
Deze hoge fuel prijzen hebben de airlines verplicht om hun comfort zones te verlaten en op alle vlakken op zoek te gaan naar kostenreductie, verhoogde efficiëntie en nieuwe inkomsten.
De luchtvaart heeft zo zijn eigen paradoxen, die je in weinig andere sectoren tegenkomt. Zodra de economie aantrekt, komt er voor de bestaande airlines weer een nieuwe uitdaging om de hoek kijken: als de vraag vergroot, zal ook de concurrentie vergroten. Iedere speler houdt immers alle potentieel rendabele verbindingen in de gaten. Tenslotte: niets is zo makkelijk te delokaliseren als een vliegtuig.
Niemand weet welke richting de fuel prijzen zullen gaan in het lopende jaar, maar over het algemeen zijn de meeste experts het eens dat de prijzen niet opeens sterk zullen dalen. Het stiekem verhoopte scenario in vele airline boardrooms: dalende brandstofprijzen, die de airlines zullen toelaten de vele productiviteits- en inkomstenverbeteringen om te zetten in verbeterde winstgevendheid.
“If the Wright brothers were alive today Wilbur would have to fire Orville to reduce costs.” HERB KELLEHER, FOUNDER OF SOUTHWEST AIRLINES
50
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
“Never a dull moment” in de luchtvaartindustrie, zoveel is zeker. De topmanagers van elke airline moeten ook dit jaar met tal van -vaak externe- onzekerheden rekening houden.
“A recession is when you have to tighten your belt; depression is when you have no belt to tighten. When you've lost your trousers you're in the airline business.” SIR ADAM THOMSON, FOUNDER OF BRITISH CALEDONIAN
De luchtvaartsector in 2014 De loW coSt aIrlIneS Low cost airlines hebben voor een revolutie gezorgd in short haul operaties overal ter wereld. In Europa blijven Ryanair en easyJet fors winstgevend, zelfs in economisch moeilijke tijden. De LCC’s waren geboren in het leisure circuit, maar onder druk van de crisis hebben ook zakenreizigers de no frills carriers ontdekt (en vice versa!). In andere delen van de wereld wordt low cost snel het dominerende business model, vooral in landen met een grote domestic markt. In Mexico hebben de LCCs 61% marktaandeel, in India 72%, in de Filippijnen wordt 92% van de markt door hen gedomineerd.
'the gafa challenge' Op het CAPA congres “Airlines in Transition” sprak Airline Business Strategist Nawla Taneja over de GAFA uitdaging voor elke airline ter wereld. GAFA staat voor google, apple, facebook en amazon. Nawla Taneja noemde dit kwartet bedrijven de “nieuwe travel facilitators” die elk gemeenschappelijke kenmerken hebben: ze bezitten een goudmijn van consumenteninformatie, ze staan technologisch verder dan eender welk ander bedrijf, ze hebben een sterke band met hun klanten, en ze beschikken over vrijwel ongelimiteerde financiële slagkracht.
Tijdens het recente CAPA Centre for Aviation congres in Dublin, werd duidelijk dat long haul low cost nog een kwestie van tijd is. Het gaat er niet meer om of maar wel wanneer de eerste low cost carriers de transatlantische routes zullen aanvallen vanuit het centrum van Europa.
Weer een typische airline paradox: de succesvolle low cost carriers hebben de traditionele airlines geld gekost, maar de LCCs die na enkele jaren zwaar geld verliezen uiteindelijk failliet gingen, hebben de bestaande carriers wellicht nog meer pijn gedaan. Als dit zich herhaalt op de lucratieve long haul lijnen, zal dit hoe dan ook voor veel hoofdpijn zorgen. Niets is erger dan een concurrent die roekeloze plannen mordicus wil uitvoeren.
Misschien moeten we durven nadenken over het volgende, ogenschijnlijk krankzinnige en ondenkbare scenario. Wat als alle airlines ter wereld zich zouden toeleggen op het technische en operationale aspect van de job, namelijk vliegtuigen van A naar B laten vliegen op een zo comfortabel en veilig mogelijke manier, terwijl de volledige marketing, yield en verkoop in de handen van de GAFA bedrijven zou zijn? Wat als een revolutionair business model alle oude erfenissen, scenario’s en hiërarchie overhoop zou halen? Wat als Lufthansa Group CEO Carsten Spohr, IAG CEO Willie Walsh, Amercan Airlines Group CEO Doug Parker en Etihad Airways CEO James Hogan zouden samen zitten met Jeff Bezos (Amazon), Mark Zuckerberg (Facebook) en Larry Page & Sergey Brin (Google)? Wellicht is dit scenario te gek voor woorden. Misschien is het wel de ultieme revolutie die eraan zit te komen. In de nabije toekomst zullen nog vele vroegere vaststaande overtuigingen, vroegere succesvolle business modellen en vroegere onwrikbare structuren overboord gegooid worden. Hoe moet je outside the box denken, als zelfs de box weg is? Misschien moeten we durven alles in vraag te stellen, inclusief de zekerheid dat alle competenties binnen één en hetzelfde bedrijf verplicht aanwezig moeten zijn. Geen enkel bedrijf zal ooit zoveel informatie hebben over het gedrag van de consument als Google. Geen enkel bedrijf zal een sterker communicatieplatform met zijn klanten en tussen zijn klanten onderling kunnen creëren dan Facebook. Geen enkel bedrijf zal e-commerce beter voor elkaar krijgen dan Amazon. Is het dan zo’n gek idee om al deze wijsheid te halen waar die zit, en om mega-samenwerkingsinitiatieven te nemen die voorheen ondenkbaar waren? It’s just a thought.
“You can’t connect the dots looking forward; you can only connect them looking backwards. So you have to trust that the dots will somehow connect in your future.” STEVE JOBS, FOUNDER OF APPLE
“Running an airline is like having a baby: fun to conceive, but hell to deliver.” CE WOOLMAN, FOUNDER OF DELTA AIR LINES
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
51
BESTE KLANT, IK BOEK VOOR U EEN SUNNY CAR, WANT … “De prijs van uw huurwagen is all inclusive. Dit betekent dat alles vooraf betaald en geregeld is. U hebt geen lokale supplementen te betalen, alle kosten zijn gewoon inbegrepen.” “U kan kiezen waar u de huurauto ophaalt: op het vliegveld, bij een stadskantoor of afgeleverd bij uw verblijfaccommodatie. Gewoon, waar u dat tijdens uw vakantie het beste uitkomt.”
52
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
“U kan een ongelimiteerd aantal kilometers rijden, volledig verzekerd tegen alle mogelijke ongemakken en tegenslagen. Tijdens uw vakantie wil u toch aan niets moeten denken, dacht ik zo?”
“U wil de route van uw rondreis toch niet aanpassen om de huurauto terug af te leveren? Met de optie “one way huren” kan u de auto in de ene regio ophalen, en in de andere weer afleveren.”
AdvERTORIAl
“Samen kunnen we ervoor zorgen dat uw huurauto volledig beantwoordt aan uw wensen. Afleveren aan uw verblijfsaccommodatie? Uiteraard. Kinderzitje? Komt in orde. GPS? Voorzien we! U bent met vakantie. Wij zorgen voor alles.”
“De tankpakketten van Sunny Cars zijn duidelijk en scherp afgelijnd. Als u helemaal zorgeloos uw auto wil afleveren zonder te moeten nadenken over een tankmogelijkheid, kiest u indien mogelijk voor de “tank full paid” optie.”
“Ik vind het premium pakket echt wel het neusje van de zalm. Het huurcontract vooraf invullen, extra snel de auto ophalen bij een aparte balie, gegarandeerd een jonge auto én een full/full tankregeling: vijf sterren!”
“Zal ik eens volledig eerlijk tegen u zijn, beste klant? Ik werk ook met Sunny Cars omdat ik weet dat ik u hiermee een topproduct verkoop. En daarbij ontvang ik hiervoor een juiste vergoeding. Win-win, toch?”
Een goede raad van het Sunny cars team: doe mee aan de online training, word Sunny Cars specialist, hang je certificaat aan de muur en verdien de 5 bonuspunten! www.travel360.be/campus/online-training
Reserveringen: 0800 / 484 12 Online boeken: b2b.sunnycars.be
Neem voor meer informatie contact op met je district sales manager: Ignace Vermeylen i.vermeylen@sunnycars.be Annick Heirman a.heirman@sunnycars.be Olivier Giacomini i.giacomini@sunnycars.be
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
53
Consumenten trends
van trEndY topics naar ZakEliJkE ZEkErHEdEn trends zijn belangrijk, maar tegelijkertijd ook rela-
er zich echt afspeelt op de werkvloer. Het jaarlijkse
tief. trendwatchers voorspellen met gretigheid de
travel360° congres in november is uitgegroeid tot het
nieuwe kleine bochtjes in het gedrag van de consu-
inspiratiemoment voor de hele sector. En uiteraard
ment. velen van deze trends zijn futiel. Wie met alles
lezen wij gretig alle mogelijke vak- en andere litera-
wil rekening houden, ziet gegarandeerd door de bo-
tuur.
men het bos niet meer. uit al deze informatie distilleerden wij vijf trends, die tijdens de afgelopen twee jaar hebben wij bij
uitgegroeid zijn tot nieuwe zakelijke regels. vijf trends
travel360° de vinger aan de pols van de reisindus-
die bepalend zijn voor het gedrag van bedrijven te-
trie kunnen houden. op wereldwijde congressen en
genover consumenten. Eén gouden regel: de consu-
symposiums luisteren wij naar specialisten, succes-
ment bepaalt de regels. ook bij jou op kantoor, ook in
volle ondernemers en hippe vogels. tijdens onze ei-
de directiekamer van jouw bedrijf.
gen trainingen en workshops krijgen wij te horen wat
1
2
ZeKerheID 1: “buSIneSS aS unuSual” Niet voor niets was de titel van het provocerende boek van Anita Roddick “Business as Unusual”. Het boek ging over het hoogst ongewone, hoogst succesvolle zakelijke parcours van de gepassioneerde eigenares van The Body Shop, één van de meest succesvolle retail ketens ter wereld.
ZeKerheID 2: “De WerelD IS De StaD, De StaD IS De WerelD” Wim Sonneveld bezong in 1969 het rustige, al decennia voortkabbelende maar verdwijnende dorpsleven. Het dorpsleven bestaat uiteraard nog altijd. Het internet heeft daarentegen wel gezorgd voor een groei van kennis, zelfzekerheid en veeleisendheid bij diezelfde dorpsbewoners.
“Screw business as usual”
54
RICHARD BRANSON
“A city is a community where people are lonesome together”
De consument van vandaag en morgen verwacht van de bedrijven waarvan hij producten of diensten koopt vooral eerlijkheid en openheid. Geen vage productbeschrijvingen, geen ondoorzichtige prijzen. Als jij hem volledige eerlijkheid en openheid garandeert, is de consument bereid om een stapje verder te gaan: van een klant wordt hij een fan. En fans blijven trouw aan hun idolen, dat is bekend. Become a rock star for your clients. yes you can.
HERBERT PROCHNOW
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
De consument van vandaag heeft een permanent venster op de wereld: het internet. Online heeft jouw klant toegang tot alle mogelijke informatie, opinie en meningen. Het resultaat is een gesofisticeerdere klant dan ooit, die met de online verworven kennis doodleuk jouw winkel binnenstapt, en met jouw extra kennis en informatie thuis zijn online zoektocht verder zet. That’s life, folks. Nobody said it was easy.
Consumenten trends
3
ZeKerheID 3: “revIeWS, opInIeS, beoorDelIngen. altIJD, overal, verplIcht ZelfS” De juistheid van reviews en de onafhankelijkheid van beoordelingssites worden in vraag gesteld – terecht! Er wordt -terecht- verwezen naar “fake” reviews, ter promotie van het eigen product of om negatieve punten van de concurrentie naar voor te brengen. Reviews zijn snel uitgegroeid van een hype tot een zekerheid. Er zitten nog kinderziektes in, maar de consument heeft besloten daarmee te leven.
“No review? That is suspicious!” THE CONSUMER
Daarom hebben we reviews tot de derde “zekerheid” gepromoveerd: de consument heeft besloten dat beoordelingen boven alles verheven zijn. Boven jouw verkoopspraatjes. Wen er maar snel aan: jouw klant gelooft eerder andere klanten dan dat hij jou zal geloven. It’s hard, but it’s the truth.
© shutt erstock
4
5
ZeKerheID 4: “De nIeuWe luXe hoeft nIet luXueuS te ZIJn” In de film “Madagascar 2: Escape to Africa” zijn de nijlpaarden Gloria en Moto Moto op zoek naar water, om de zomer te kunnen overleven. Ze graven tijdens die zoektocht een berg met goud op, maar dat interesseert hen niet: water, dat willen ze. Goud staat voor luxe en overdaad, maar dat hebben de dieren nu even niet nodig.
ZeKerheID 5: “alleen WIe ZoeKt, DIe vInDt De Klant. begIn te ZoeKen!” Een misschien bekende familiescène: een vader beklaagt zich erover dat zijn 17-jarige zoon geen kranten leest (zelfs niet online), de nieuwsberichten niet volgt en de informatieve tijdschriften waarop het gezin geabonneerd is, links laat liggen. Antwoord van de zoon: “Maak je niet dik paps: als het echt belangrijk is, vindt het nieuws mij wel.”
“Some people think luxury is the opposite of poverty. It is not. It is the opposite of vulgarity.”
“Moderne marketing is een vorm van verstoppertje spelen. Jij wil de klant vinden, en de klant wil gevonden worden.”
COCO CHANEL
JAN PEETERS
“Niet echt nodig, maar wel heel erg aangenaam op het juiste moment” is een erg belangrijk aspect van het begrip “luxe”. Een goede raad: schrap “luxe” als een containerbegrip dat synoniem is van vijf sterren, topbediening en overdaad, nu dadelijk uit je communicatie. Luxe is immers een begrip geworden met een zeer persoonlijke invulling. Luxe hoeft zich niet altijd vertaald te zien in geld. Tijd, vrijheid, gezondheid: het kunnen stuk voor stuk de juiste invullingen zijn van het begrip “luxe”. Voor één klant. En voor die andere klant dan weer heel anders. No certainties, no easy wins. Get used to it.
Eigenlijk is het een paradoxale situatie: de consument is permanent op zoek naar informatie, maar wil absoluut niet dat jij die informatie ongewenst naar hem opstuurt. Het is nog complexer: verwacht ook niet dat diezelfde consument de informatie bij jou komt zoeken. De hedendaagse consument wil relevante informatie kunnen ontdekken, op het moment dat hij/zij die wil ontdekken. Niet vroeger, niet later. Niet meer, niet minder. Call us, write us, find us. When we want it. It is easy, but it is complicated.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
55
Bestemming in de kijker: Cuba
cuba zal je charmeren, verbazen, ontroeren, soms choqueren, maar altijd fascineren. cuba is zwoel, trots en tropisch. het land zweeft tussen noord- en latijnsamerika, maar is bovenal een mooi, groen tropisch eiland in de caraïben op een tiental uur vliegen vanuit frankfurt. cuba heeft naast de prachtige stranden en weelderige natuur, ook een rijke cultuur die nog het beste tot uiting komt in de steden, met uiteraard havana als legendarische hoofdstad.
De cubanen zijn dromers,
denkers, onverbeterlijke dE romantici en plan‘ElEvATOR trekkers. een cuba libre drinken in een pITCH’ bar in havana hoort op eenieders
“bucket
list”
condor op havana, holguin en varadero. vanaf winter '15 ook dagelijks met air france op havana.
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 5656 TRAVEL360°
te
staan; thomas cook vliegt met
Bestemming in de kijker: Cuba
fACTS & fIGuRES Cuba heeft een tropisch savanne-
Het landschap bestaat vooral uit uit-
Ongeveer de helft van de Cubanen be-
klimaat. Het regenseizoen, met dag-
gestrekte vlakten met hier en daar
schouwt zichzelf als niet-godsdienstig.
temperaturen doorgaans boven de
plantages met citrusbomen en veel
38% is rooms-katholiek. Daarnaast is
dertig graden, valt van mei tot oktober.
suikerriet. Het belangrijkste gebergte
er het Cubaans volksgeloof, met de
In september en oktober is er kans op
strekt zich uit langs de zuidoostkust.
Santéria als voornaamste verschij-
tropische stormen en cyclonen. In het
Langs de zuidkust bevinden zich veel
ningsvorm:
droge seizoen, van november tot april,
moerassen en mangrovebossen. De
katholicisme en de yuruba religie,
liggen de temperaturen rond de 25 gra-
noordkust is rotsachtig met uitzonde-
meegebracht door de slaven uit Afrika.
den.
ring van het centrale deel: hier bevin-
Ze geloven in goden die in de zee en in
den zich Cuba’s mooiste stranden (in
de bergen huizen.
De oorspronkelijke indiaanse bevolking
het west-centrale deel Varadero en in
van Cuba werd weggevaagd door de
het oost-centrale deel Guardalavaca,
komst van de Spaanse kolonisten. De
Playa Pesquero en Playa Esmeralda).
Cubanen van vandaag zijn een menge-
Cuba wordt omgeven door koraalriffen
ling van Spaanse en Afrikaanse afstam-
en is daarom uitermate geschikt om te
melingen van slaven, aangevuld met
duiken en te snorkelen.
een
mengelmoes
van
vluchtelingen uit Latijns-Amerika in de jaren ’60 tot ’80. De Cubanen betalen in hun dagelijks leven met de peso, de “moneda nacional”. Speciaal voor toeristen heeft de regering de peso convertibele (CUC) in omloop gebracht. De koers is gekoppeld aan de Amerikaanse dollar.
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
57
Bestemming in de kijker: Cuba
uItStapJeS In DeZe regIo: 1. havana Havana is het historische en culturele hart van Cuba, met Caraïbische charme en koloniale grandeur. Overdag kuieren je klanten in het stadscentrum, maken ze een ritje in een oldtimer of brengen ze een bezoek aan een sigarenfabriek. ‘s Avonds wandelen ze langs de zeeboulevard, de “Malecon”, en genieten ze van livemuziek in één van de vele cafés en restaurants. Thomas Cook biedt verschillende hotels aan in het oude centrum “Habana Vieja” maar heeft ook hotels met meer faciliteiten ietsje buiten het cen-
In de voormiddag een bezoek aan het havana club museum voor de trots van Cuba: rum en sigaren. Na de lunch: een bezoek aan het charmante centrum van Havana Vieja! De hemingway tour brengt je klanten naar het Hemingway Museum, naar het vissersdorpje Cojimar waar de vrienden van de schrijver een standbeeld
voor hem hebben opgericht, en eindigt in de bodeguita del medio, één van Hemingway’s favorieten. viñales is de favoriete streek van Fidel Castro. Je klant kan deze mooie vallei en het pittoreske stadje bezoeken, gecombineerd met een bezoek aan een sigarenfabriek. Hier groeit de beste tabak ter wereld!
trum. De luchthaven is vlakbij: 15 km. Een aanrader voor je klant: bezoek zeker de stad minstens één keer ’s nachts om de magie van de opzwepende salsa te beleven!
2
1 HAVANA Viñales
Santa Clara
Pinar del Rio
Cienfuegos
Cayo Largo
7. trInIDaD Op vier uur rijden van de luchthaven van Varadero ligt Trinidad, een museumstadje dat behoort tot het cultureel erfgoed van Unesco. Nergens op Cuba vind je een koloniale stad die zo mooi bewaard is gebleven. Raad aan je klanten een bezoek aan het Plaza Mayor aan, het stadsmuseum waarbij ze zeker een drankje in het barretje “La Chanchanchara” niet mogen vergeten! Het mooie zandstrand Playa Alcon met alle watersportmogelijkheden ligt op 12 km van Trinidad.
2. varaDero Varadero is met zijn wereldberoemde zandstranden het summum van Caraïbisch strandplezier. De hotels pronken met uitgebreide sport- en recreatiefaciliteiten én met een uitstekende, vriendelijke service. Er rijdt een open dubbeldekker voor de toeristen tussen de hotels en het centrum, waar je leuke marktjes en winkeltjes vindt. ’s Avonds openen de bars en de disco’s hun deuren tot in de vroege uurtjes. De transfertijd vanaf de luchthaven bedraagt tussen de 30 en 50 minuten. Een aanrader voor je klant: doe zeker een daguitstap naar Havana, het zou zonde zijn om de magie van deze stad te missen!
uItStapJeS In DeZe regIo: Het koloniale Havana, zowel het oude als nieuwe gedeelte zijn het bezoeken waard. Gezellige pleintjes, imposante regeringsgebouwen en uiteraard de favoriete bars van ernest hemingway!
TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014 5858 TRAVEL360°
Cayo S
VARADERO
Een 4X4 safari met een boottocht, een fantastische fauna en flora, kortom: een onvergetelijk avontuur.
Een daguitstap met een catamaran betekent relaxen, zwemmen en snorkelen, zonnebaden, lekker eten en drinken én zwemmen met de dolfijnen, kortom: een must do!
7
Trinidad
Bestemming in de kijker: Cuba
3. holguIn Holguin ligt in het noordoosten van Cuba. Het is een nog authentieke regio, met een heel warme bevolking. Hier zette Columbus in 1492 voet aan wal. Fidel en Raoul Castro zijn hier geboren, in het dorpje Birán. Het glooiende, groene landschap leent zich perfect tot landbouw en fruitteelt ... met paard en kar! Aan de kusten vind je prachtige, witte zandstranden en mooie hotels met vele faciliteiten en uitstekende service. Thomas Cook vliegt sinds vorige winter op de luchthaven Holguin, waardoor rondreizen mogelijk zijn die heel Cuba doorkruisen zonder binnenlandse vlucht. Een aanrader voor je klant: de combinatie van het swingende Havana en het authentieke Holguin. Het beste van twee werelden!
Santa Maria
Playa Pesquero is een relaxte bestemming, ver weg van het massatoerisme op 1 uur transfertijd van de luchthaven Holguin. Playa Pesquero is ideaal voor genieters en rustzoekers, én een paradijs voor watersporters. Het toeristentreintje brengt je klanten naar het aantrekkelijke Guardalavaca, en stopt ook in Playa Esmeralda.
5. playa eSmeralDa
Cayo Guillermo Santa Spiritus
d Ciego de Avila Camagüey
4. playa peSQuero
3
4 5 6
Dit is een plaatsje waar het massatoerisme nog geen voet aan de grond heeft: het telt maar twee hotels! Een echte aanrader hier is het dolfinarium op volle zee, één van de beste in Cuba. Playa Esmeralda is een mekka voor watersportliefhebbers. Het nabijgelegen Guardalavaca kan bezocht worden met paard en kar of met het toeristentreintje. Playa Esmeralda ligt op één uur transfertijd van de luchthaven Holguin.
6. guarDalavaca
HOLGUIN
Caribische Zee uItStapJeS In DeZe regIo: holguin, de provinciehoofdstad en de derde grootste stad van Cuba. Een universiteitsstad met een rijk cultureel leven: sfeer verzekerd. Santiago de cuba met zijn vele bezienswaardigheden en een uitbundig nachtleven (salsa!) ligt maar op twee uur rijden zuidwaarts.
Santiago de Cuba
Hier valt altijd wel wat te beleven. Overdag zijn er de stranden, de authentieke markt in het centrum en de kleine boottochten vanuit de haven. Om je te verplaatsen kan je kiezen: paard en kar of een taxi. De avonden beginnen met een mojito op één van de terrassen op de wandelpromenade tussen de hotels, en lopen misschien wel uit in een swingende beach party met feestende toeristen en Cubanen! Guardalavaca ligt op één uur transfertijd van de luchthaven Holguin.
De provincie Holguin staat bekend voor de ecotoeristische excursiemogelijkheden, zoals de pinares de mayari, een onderzoekscentrum in de bergen.
TRAVEL360° TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014
59
Bestemming in de kijker: Cuba
5 INSIdER TIpS 1. Swing mee met de Buena Vista Social Club in Havana: songs, salsa, swing! 2. Drink een mojito in Hemingway’s favoriete bar “El Bodeguita del Medio” en lees een paar hoofdstukken uit zijn roman “An old man and the sea”. 3. Zwem met de dolfijnen in Holguin of nog beter: slaap in één van de 2 hotelkamers in het dolfijnencentrum! 4. Rij met een Amerikaanse oldtimer door Havana, Santiago de Cuba of Trinidad. Uiteraard met een Cohiba sigaar in je mondhoek! 5. Sla een praatje met de Cubanen: vriendelijke, intelligente en vooral prettige mensen die snakken naar contact met buitenlanders.
cubaanSe topperS voor KoppelS • Leer samen de Salsa dansen met een Cubaanse lesgever • Maak een romantische wandeling langsheen de Malécon van Havana, in het weekend dé sociale ontmoetingsplaats • Breng een bezoek aan Trinidad, een romantische, mooie koloniale stad
60
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
cubaanSe topperS voor famIlIeS • Beleef samen de zon-, sport- en spelmogelijkheden van de mooie zandstranden van Varadero • Doe een daguitstap naar de mooie, groene Viñales vallei • Zadel de paarden op en maak een sportieve daguitstap met de hele familie
cubaanSe topperS voor SenIoren • Leer in één van de vele fabrieken zelf een sigaar rollen • Bezoek het monument van Che Guevara in Santa Clara • Geniet van een mojito in “Bodeguita del Medio”, hét favoriete café van Ernest Hemingway
Bestemming in de kijker: Cuba
CubA ONTdEkkEN: RONdREIZEN EN SElfdRIvES Cuba heeft een oppervlakte van 3,6 maal België. Er is een groot praktisch voordeel aan de Thomas Cook rondreizen en selfdrives: er zijn geen binnenlandse vluchten nodig. Thomas Cook vliegt immers zowel luchthavens in het Oosten als in het Westen van Cuba aan! • croSS cuba: van de Vallei van Viñales tot de carnavalsstad Santiago de Cuba, 8-daagse rondreis per huurwagen. Deze selfdrive kan vanaf Holguin, Havana of Varadero. • cuba granDe: van de carnavalsstad Santiago de Cuba naar de vruchtbare tabaksvelden en indianendorpjes in Piñar del Rio, 8-daagse rondreis mét gids. Twee mogelijkheden: ofwel rij je van Havana naar Holguin, ofwel van Holguin naar Varadero. • cuba orIente: van de Cubaanse revolutie in Bayamo tot de orchideeën, kolibries en koffieplantages in de bergen van de Sierra Maestra, 6-daagse rondreis mét gids. • DIScover cuba: ontdek de parel van de Caraïben langsheen Havana, Trinidad en Santa Clara, 8-daagse rondreis mét gids. • cuba lIbre: van de orchideeën in de Sierra del Rosario en de kolibries in Topes de Collantes naar de koloniale straatjes en kleurrijke marktjes van Trinidad, 9-daagse rondreis per huurwagen.
“Cuba wordt zeer terecht de parel van de Caraïben genoemd. Elke keer opnieuw ervaar ik met veel plezier de “summer–in-the-fifties-sfeer” die je nergens anders ter wereld kan ervaren. Oude Amerikaanse sleeën rijden traag over de bultige wegen. Art-decogebouwen in vervaagde pastelkeuren kijken uit over de zee. Mannen dragen witte hoeden, vrouwen roken witte Cubaanse sigaren en overal hoor je opzwepende ritmes van de gepassioneerde muzikanten! De stranden zijn legendarisch, de mojito en Cuba Libre vloeien rijkelijk, plezier gaat over in oneindige melancholie. De levende legendes Fidel en Raoul Castro bepalen nog steeds voor een groot deel het leven in Cuba, de schaduw van Che Guevara hangt over alles. Het bijzondere politieke stelsel is op zich al een reden om Cuba te bezoeken. Wanneer deze leiders verdwijnen, zal ook een groot deel van het Cuba dat we nu kennen verdwijnen. Het is dus nu of nooit!” Els Lenaerts, Thomas Cook Product Manager Cuba
CubA bElEvEN? NOG SNEl dRIE EXTRA TIpS! • De Cubaanse sigaar Cohiba Esplendido werd ontworpen door Che Guevara voor Fidel Castro! Ze mag enkel gerold worden door vrouwen... • Het monument van Ché Guevara in Santa Clara is mythisch. Ché staat er als een strijdlustige held, met een geweer in zijn rechterhand. • Drink een Cuba Libre en denk aan de vrijheidsstrijders in de SpaansAmerikaanse oorlog. Het is een drankje, een kreet, een emotie!
luchthavenInfo Er zijn 2 mogelijkheden om naar Cuba te vliegen vanaf winter '15. Thomas Cook heeft een uniek voordeel: door de 3 verschillende luchthavens die ze aanbieden, kunnen alle regio’s gemakkelijk gecombineerd worden. Thomas Cook vliegt heel het jaar door naar Cuba. condor (via Frankfurt): vliegt op Havana, Holguin en Varadero. air france (via Parijs): elke dag op Havana (NIEUW vanaf winter '15) – met de Thalys naar CDG en vanaf hier de vlucht met Air France.
MAANDAG
HAVANA
HOLGUIN VARADERO
DINSDAG
WOENSDAG
DONDERDAG
VRIJDAG
ZATERDAG
ZONDAG
Tourist Board Cuba – Benelux 280 Boulevard Raspail Paris 75014 France 33 (0) (1-45) 38-9010 33 (0) (1-45) 38-9930 ot.cuba@wanadoo.fr
TRAVEL360° TRAVEL360° // JUNI/JULI JUNI/JULI 2014 2014
61
Ik had al wel piranha’s gezien. Maar ertussen gesnorkeld ? Tot
30%
Last Minute korting op verblijven tijdens de zomervakantie
Boek je vakantie bij Center Parcs. Ga op avontuur en snorkel tussen de tropische vissen! Zo’n uniek moment. Dat maakt ‘t verschil. Ontdek ons aanbod via Jetair of Thomas Cook.
PUNCH
puNCH EEN TRAvEl360° pROJECT EEN pROJECT vOOR REISpROfESSIONAlS MET puNCH “Toerisme professionals zijn jong van geest, positief en toekomstgericht. Samen werken wij elke dag in de mooiste sector ter wereld. Een sector die evolueert en verandert. Aan een razendsnel tempo. Het PUNCH project van Travel360° richt zich op elke reisagent. Eigenaar én medewerker. Manager én balieverkoper. Online én offline.”
p
positief: Jij bent er vast van overtuigd dat je sector, je vak en jijzelf een grote toekomst tegemoet gaan!
u
united: jij gelooft in een reisindustrie waar iedereen zijn rol speelt, met die éne persoon als belangrijkste en centrale punt: de consument!
N
no nonsense: jij weet dat de wereld aan een snel tempo verandert, en dat wij mee moeten!
punch - het event Misschien ontvang jij ook wel een uitnodiging, om op 11 september 2014 naar de Communicatieloft in Gent te komen, voor een avond vol inspiratie, motivatie, visie en debat. Met PUNCH.
programma 19.00
Presentatie: “The future has arrived, hell yes” door Jan Peeters Een wervelende reis doorheen de snel veranderende en evoluerende, maar steeds fascinerende toerisme industrie
C
curious: jij volgt de trends & het vaknieuws, je gebruikt elke mogelijkheid om je bij te scholen!
19.30
De 900 seconden pitch: elk van de partners van het event geeft in 90 seconden zijn visie over de positieve toekomst van de reissector
H
hard Selling: jij bent voor alles een verkoper, want je weet: no sales, no future!
19.50
Debat over de toekomst van de reisindustrie, met rasechte ondernemers in het panel. Zij antwoorden op vragen van de moderator én op vragen
punch - het proJect
van de deelnemers. Rechttoe, rechtaan!
Tijdens de zomermaanden juli en augustus zullen we jou contacteren. Jij als verwoede lezer van Travel360°, vaste
20.45
Uitreiking 3 PUNCH Awards voor drie jonge, positieve professionals met de PUNCH spirit.
21.00
PUNCH-drink “life is beautiful”
volger van de Travel360° nieuwsbrieven, fervente deelnemer aan de Travel360° online trainingen en enthousiaste bijwoner van Travel360° trainingen, workshops en events, bent belangrijk. Voor de sector, en ook voor ons. We zullen je mening vragen, je kennis testen, je ideeën willen weten.
punch partnerS
TRAVEL360° / JUNI/JULI 2014
63
Elke Belvilla moet een dikke 8 verdienen
Inspiratie?
Honderdduizenden gasten boekten met grote tevredenheid een Belvilla. De gemiddelde waardering die gasten aan een Belvilla geven ligt hoger dan 8. Volg de Belvilla online training op travel360.be
ZE
HE DE
N
D
G
EG
KER
ARA
NDE
ER
De Belvilla naam en logo zijn geregistreerde merken
Zorgeloos boeken