benelux editie nr. 1
ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE IN DE REISSECTOR It’s here to stay and to grow
IN DE KIJKER:
BRUSSELS AIRPORT
BENELUX MARKT IN KAART
TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL
AIRBNB MONEY PITCH
PETER KEIJERS CEO EURAM
17.000.000 reizigers
Overal opportuniteiten
De eerste € 500.000
Benelux Interview
H A PAG- L LOY D CRU I SE S
PIONIER IN EXPEDITIE CRUISES “Voor mij is het einde van de wereld het begin van vele geweldige herinneringen. Sinds 1990 ben ik op bijna 90 cruises naar Antarctica gevaren. En elke keer verrast het poolgebied mij opnieuw met onvergetelijke nieuwe indrukken. Er heerst een bijna hypnotiserende stilte, die alleen door het roepen van wilde dieren wordt onderbroken. Het maakt niet uit voor welke expeditie uw klanten kiezen, ze zullen nergens op een meer intense manier de diversiteit van Antarctica kunnen verkennen dan met Hapag-Lloyd Cruises. Ik verwelkom uw klanten graag aan boord om mijn passie voor dit fascinerende natuurlandschap met hen te delen!” Met vriendelijke groeten,
WERELDPRIMEURS ALLEREERSTE CRUISE TER WERELD
Thilo Natke – Kapitein Het prachtige verhaal van Hapag-Lloyd Cruises begon 125 jaar geleden onder het visionair leiderschap van Albert Ballin. Hij organiseerde in 1891 als pionier de allereerste cruise ter wereld. Nadien groeide de Duitse rederij uit tot absolute wereldklasse.
ABSOLUTE WERELDTOP
EXPLORATIE VAN ONBEKENDE GEBIEDEN Tijdens een expeditie op Antartica in 2003 ontdekte de BREMEN
In de nieuwe editie van de prestigieuze gids “Berlitz Cruising &
op haar tocht een tot dan toe onbekende zeestraat die naar
Cruise Ships 2017” zijn EUROPA en EUROPA 2 verkozen tot de
een ontoegankelijk eiland leidde. Sinds deze spectaculaire ont-
enige twee 5-sterren plus cruiseschepen ter wereld. Het zijn
dekking werden de straat en het eiland omgedoopt tot Bremen
de enige schepen ooit die tot deze categorie werden be-
Channel en Bremen Island.
noemd. Hapag-Lloyd Cruises voert sinds 1999 ononderbroken de nummer 1 positie aan. HANSEATIC is dan het enige 5-sterren ex-
ALLEREERSTE NOORDWESTPASSAGE
peditie schip ter wereld. BREMEN sluit de rangen met een prachtige 4-sterren kwalificatie.
De BREMEN was ook het eerste passagiersschip ooit dat de Noordwestpassage vervolmaakte. Ondertussen maakte het
2
TWEE NIEUWE EXPEDITIESCHEPEN
schip al 7 succesvolle doortochten tussen het Canadese Arcti-
Hapag-Lloyd Cruises bestelde vorig jaar twee nieuwe super de-
Hapag-Lloyd Cruises is de eerste en tot nu toe enige niet Russische
luxe 5-sterren expeditieschepen die in april en oktober 2019 te wa-
rederij die de Noordoostpassage aanbiedt met passagierssche-
ter gelaten zullen worden. Aan boord zal plaats zijn voor 230 gasten
pen. Deze tot de verbeelding sprekende doortocht werd na een
(199 voor Antarctica-expedities). Ze zullen de cruisemaatschappij
voorbereiding van 10 jaar uitgevoerd in 2014. In 2018 staat deze
helpen om verder te groeien binnen het expeditie segment.
doortocht met de BREMEN voor de 4e keer op het programma.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
sche gebied en Groenland.
EXCLUSIEVE NOORDOOSTPASSAGE
De preview met de routes van alle vier de schepen voor 2018-2019 kan aangevraagd worden
advertorial
IJSBLAUWE FASCINATIE MET MS HANSEATIC Staat een reis naar het eeuwige ijs al sinds lange tijd op het verlang-
• Respect voor de natuur: tijdens de reis op de HANSEATIC gaat Hapag-Lloyd Cruises op een verantwoorde manier om met de gevoelige natuurlijke omgeving. • Een belevenis op het hoogste niveau: de Berlitz Cruise Guide 2017 heeft 5 sterren toegekend aan de HANSEATIC.
lijstje van uw klanten? Dan is het nu tijd om hun droom te doen uitkomen: op het kleine, goed manoeuvreerbare expeditieschip MS HANSEATIC wachten spannende expedities naar een adembenemend landschap, ver weg van de civilisatie. De datum van aankomst en vertrek zijn vastgelegd – al het andere is pure ijsexpeditie.
MS HANSEATIC EEN GEPERSONALISEERDE EXPEDITIE
EXPEDITIE ANTARCTICA MOMENTEN VOOR DE EEUWIGHEID 9 feb – 27 feb 2018, 18 dagen Van Ushuaia naar Rio de Janeiro Cruise Only (HAN1803) prijs per persoon (in tweepersoonskamer) vanaf € 12.950* (cat. 1)
• Ongerepte gebieden: spectaculaire routes van de grote
* incl. 5 % vroegboekkorting tot 31 mei 2017
verkenners. • Oog in oog met de natuur: de HANSEATIC is extreem goed
Tegoed voor dranken aan boord
manoeuvreerbaar en kan – met slechts 175 gasten aan boord – dieper in gebieden binnendringen die voor andere schepen verborgen blijven. • Expeditie in haar puurste vorm: beleving van de natuur en wilde dieren van dichtbij tijdens spannende Zodiac-tochten en
Davy Van Acker
uitstapjes aan wal.
Sales Representative Belgium/The Netherlands
• Veilig naar het einde van de wereld: dankzij de hoogste ijs-
+32 (0)483 37 62 06
klasse voor passagiersschepen biedt de HANSEATIC maximale
davy.vanacker@hl-cruises.com
veiligheid in de ijzige wereld van Noord- en Zuidpool. • Horizon verbreden: gerenommeerde experts maken uw klanten bekend met de plaatselijke fauna en flora.
Free phone Belgium: 0800 79421 Free phone Netherlands: 08000 513 829
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
3
advertorial
Yvonne Bijsterveld (Business Development Manager):
“Het kloppend hart van ons succes zijn The Golden Habits” Het zien groeien van een startende
habbits vormen een lijst met da-
thema’s van de trainingen lopen
ondernemer is iedere keer weer
gelijkse activiteiten die je helpen
erg uiteen, de ene keer besteden
een interessant proces om samen
om een succesvolle business op te
we aandacht aan social media,
te mogen meemaken. Vanaf dag
zetten en te behouden.
de andere keer ligt de focus op
één van onze starterstraining is
ons boekingssysteem. Alle Travel
mijn belangrijkste boodschap aan
Wat ik doe is de struikelblokken
Counsellors hebben ook een eigen
de Travel Counsellors: wij zijn er
weghalen die bij de Travel Coun-
Contact Centre met daarin de
altijd om je te ondersteunen en
sellors in de weg kunnen staan bij
gegevens van hun klanten zoals
wij hebben alle tools in handen
het opbouwen van hun onderne-
vertrekdata, paspoortgegevens
om ervoor te zorgen dat jouw
ming. Ik leg individuele bezoeken
en reisgegevens. Met behulp van
onderneming succesvol wordt. Het
af, bespreek hun doelen en maak
dit systeem kunnen ze op een
kloppende hart van ons succes zijn
plannen voor het verder uitbreiden
eenvoudige manier de persoonlijke
The Golden Habits die tot stand
van hun bedrijf. Daarnaast houd
contacten met de klant onder-
zijn gekomen op basis van tips
ik mij bezig met het ontwikkelen
houden.
van de Gold Travel Counsellors. De
van trainingen en studiereizen. De
Heb je interesse in een zelfstandig bestaan als Travel Counsellor? Neem dan contact met ons op voor een persoonlijk gesprek! Ga naar de website www.wordeentravelcounsellor.be of www.wordeentravelcounsellor.nl en vul het contactformulier in, of bel 0800-74875 (BE) of 070-3141833 (NL). Kennismaken met Travel Counsellors kan ook tijdens een van onze webinars of bijeenkomsten. Op 12 april vindt een live webinar plaats waarbij geïnteresseerden via een live stream kunnen meekijken. Op 17 mei organiseren wij een informatieavond in België en op 1 juni een open huis in Den Haag. Aanmelden voor deze events: carriere@travelcounsellors.be of carriere@travelcounsellors.nl.
WELKOM
The Signs of Times
37 Marketing Trends 2017
34
Benelux Markt
the
SIGNS of TIMES
45
Hot Start-ups
Brieven Tussen Buren
48
52
Artificiële Intelligentie heeft de reisbranche bereikt, en Travel360° heeft de grenzen tussen België en Nederland doorbroken: dat kan geen toeval zijn. Aan beide zijden van de grens worstelt travel retail met gigantische uitdagingen, maar tegelijkertijd liggen er meer kansen voor het grijpen dan ooit. Iemand die alle kansen heeft weten te grijpen en om te zetten in succes, is Peter Keijers. Zijn bedrijf Euram is vandaag groter in Nederland dan in thuisbasis België. In 2006 zag Airbnb een waterkans, om een investeerder zo gek te
Aan dit nummer werkten mee: Olivier Depaep, Jan Peeters, Pieter Weymans, Bas Derks, Yves Hellemans, Gert Marijnissen, Kris Van den Broeck, Kate Vansteenkiste, Matthias De Klerck Vormgeving: Shtick Fotografie: Thinkstock Druk: Graphius Oplage: 7.000 ex.
krijgen om een half miljoen dollar te steken in een net opgericht bedrijf. De “sharing economy” waar Airbnb een essentieel deel van uitmaakte, was tien jaar geleden één van de Signs of the Times. Ook vandaag zijn er tekenen aan de wand, die bepalend zijn voor de reisbranche van morgen. Wij brengen ze in kaart, want wij houden de pols van de Benelux markt vast. Want ook wij zien enkel kansen en opportuniteiten, over alle grenzen heen. Hell, yes! Bas, Jan, Julie, Kate, Kris, Matthias en Pieter
Abonnementen: Zeker zijn van een volgend nummer in je brievenbus? Abonneer je via www.travel360benelux.com Voor bedrijfsabonnementen vanaf 10 exemplaren: sales@travel360benelux.com Advertenties: Kris Van den Broeck & Matthias De Klerck Tel. +32(0)468 17 28 46 – kris@travel360benelux.com Tel. +32(0)499 64 81 66 – matthias@travel360benelux.com Travel360° bvba Vaalbeekstraat 46 3050 Oud-Heverlee Tel. +32(0)476 22 05 06 – redactie@travel360benelux.com
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
5
advertorial
Sunny Cars 100% zorgeloze autohuur Onze 11 handige tips:
Een huurauto maakt elke vakantie compleet. Om de bestemming te ontdekken of om taxi- of transferkosten te besparen. Bied je klant daarom altijd de optie een auto te huren. All-inclusive natuurlijk. Zo staat je klant op de bestemming nooit voor onverwachte kosten of onaangename verrassingen. We geven jou enkele slimme tips om je klant aan de beste autohuur deal te helpen.
1
2
3
4
TIME JE BOEKING VOOR DE BESTE DEAL
VERHUURLOCATIES VERSCHILLEN IN PRIJS
LUCHTHAVEN VERSUS STADSKANTOOR
RESERVEER TIJDIG
Autohuur gaat altijd per 24 uur.
De meeste mensen halen hun huur-
De verhuurkantoren zijn uiteraard
Hoe langer je wacht, hoe duurder
Landt je klant om 14.00 uur en
auto op de luchthaven op. Wijs je
niet alleen op luchthavens geves-
het meestal wordt. Verhuurders
huurt hij de auto voor een week,
klant er echter ook op dat hij bij het
tigd. Ook middenin steden, bij po-
hebben een beperkt aantal auto’s
boek dan vanaf 14.30 uur op dag 1
boeken de keuze heeft tussen ‘desk
pulaire hotels, stations of havens.
op voorraad en verhogen de prijzen
tot 14.30 uur op dag 8. Hij betaalt
at airport´ en ‘shuttle service’. In
Heel handig als je klant eerst de
naarmate ze meer auto’s verhuren.
dan voor 7 volle huurdagen. Geeft
het eerste geval is er een balie op de
stad wil verkennen en de huurauto
Het kan zelfs zo zijn dat alle auto’s
hij aan dat hij de auto om 16.00
luchthaven waar je klant zich meldt
pas later nodig heeft.
zijn verhuurd en je klant achter het
uur inlevert, dan betaalt hij voor
om het huurcontract te tekenen. De
die anderhalf uur een volle dag
huurauto staat dan op een nabijge-
TIP: zo bespaart jouw klant op
huurauto wil boeken. Vooral in het
extra. .
legen parkeerplaats voor hem klaar.
huurdagen én parkeerkosten.
hoogseizoen een bekend scenario
net vist als hij pas ter plaatse een
Bij shuttle service brengt een busje
op populaire autohuurbestemmin-
TIP: de kosten voor 7 dagen
van de lokale verhuurder je klant
gen als Portugal en Spanje.
autohuur zijn bijna altijd gelijk aan
eerst naar een kantoor vlakbij de
5 dagen. Goede deal!
luchthaven. Vaak is dit goedkoper.
TIP: reserveer vooraf een huurauto voor je klant, dan weet hij waar hij
TIP: shuttle service hoeft nauwelijks extra tijd te kosten; de wachttijd voor een shuttlebusje is meestal niet lang en het ritje duurt hooguit 10 minuten.
6
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
aan toe is.
5
6
EXTRA BESTUURDER INCLUSIEF
7
CHECK GRATIS ONE WAYS
8
EEN MAATJE MEER IS UITEINDELIJK VOORDELIGER
Vertel je klant bij het bepalen van
BRENG JE EIGEN NAVIGATIE MEE
Reist je klant met een partner
de vakantieroute dat het mogelijk
die ook rijdt? Zorg dan dat een
is de huurauto in de ene plaats op
Gaat je klant voor de kleinste au-
Zonder navigatie naar het hotel of andere plekken rijden kan een
extra bestuurder bij de reserve-
te halen en in een andere weer in
tocategorie omdat het goedkoper
uitdaging zijn in onbekend gebied.
ring is inbegrepen. Op de meeste
te leveren. De lokale verhuurder
is? Dat hoeft niet altijd zo te zijn.
Je klant kan daarom een GPS bij
bestemmingen kun je bij Sunny
berekent hier soms wel kosten
In bergachtig gebied rijdt een auto
de huurauto boeken. De kosten
Cars voor een servicepakket kiezen
voor, maar er zijn ook veel gratis
met sterke motor vaak zuiniger
moeten ter plaatse worden betaald
inclusief tweede bestuurder. Dat
one ways, zoals op populaire
dan het kleinste model. En kan je
- tenzij je het “GPS-Pakket” van
scheelt kosten ter plaatse, die vaak
routes in Amerika.
klant dus uiteindelijk goedkoper
Sunny Cars voor je klant boekt. Dan
uit zijn met een grotere auto.
zit het navigatiesysteem bij de all-in-
per dag berekend worden en dus behoorlijk kunnen oplopen.
TIP: voorbeelden van gratis one
clusive deal inbegrepen. Het kan
ways; San Francisco – Los Ange-
TIP: denk ook aan de hoeveelheid
nog voordeliger voor je klant: laat
TIP: zet de reservering altijd op
les, Miami – Orlando en Seattle
bagage die je klant wil meenemen.
hem gewoon de eigen GPS van thuis
naam van degene met een creditcard
– Los Angeles.
meenemen of een navigatie-app op
op zijn of haar naam. Tenzij je voor
de smartphone installeren.
het “Geen Waarborg Pakket” kiest natuurlijk, dan maakt het niet uit.
TIP: geef je klant advies om de stekker van de GPS mee te nemen. Zo kan hij in de accommodatie opladen als de USB-aansluiting in de huurauto het niet doet.
9 NEEM EEN (OPBLAASBAAR) KINDERZITJE MEE
10 LET GOED OP DE TANKREGELING
11 CHECK VOORAF DE HOOGTE VAN DE WAARBORGSOM
Tankregelingen kunnen in de praktijk soms erg Reist je klant met jonge kinderen, dan zijn
klantonvriendelijk uitpakken. Sommige lokale
Op sommige populaire bestemmingen loopt
kinderzitjes verplicht. Hij kan deze accessoires
verhuurders halen vervelende trucs uit om extra
de waarborg voor de huurauto op tot boven de
bij de huurauto boeken, waar hij dan wel extra
geld te verdienen. Let daarom altijd goed op wel-
€ 2.000,-. Zorg dat je klant voldoende krediet
kosten ter plaatse voor moet betalen. Die
ke van de volgende tankregelingen is inbegrepen:
op zijn creditcard heeft, een tweede creditcard
kunnen flink oplopen. Het is ook mogelijk een
aanvraagt of adviseer het “Geen Waarborg
eigen kinderstoel of zitverhoger/booster mee
FF (full-full) = Bij FF levert hij de auto in met
Pakket”. Sunny Cars neemt die waarborg dan
te nemen. Er bestaan tegenwoordig handige
dezelfde benzinestand als waarmee hij hem
volledig op zich. Dit handige pakket is in steeds
opblaasbare zitverhogers. Ze zijn licht en nemen
ophaalde. Meestal is dat vol-vol. FP (full paid) =
meer landen beschikbaar, waaronder sinds kort
weinig ruimte in.
Bij FP is één gratis tank brandstof bij de huurprijs
ook Curaçao.
inbegrepen. Alleen bij FF en FP heeft je klant de TIP: als je klant toch een kinderstoel bij de
brandstofkosten volledig zelf in de hand.
huurauto boekt, raad hem dan aan een eigen hoes voor de stoel mee te nemen. Wel zo fris.
TIP: het “Geen Waarborg (No Deposit) Pakket” is ook ideaal voor klanten die helemaal geen
TIP: omdat Sunny Cars niet van verborgen
creditcard hebben.
kosten houdt, kom je de FE-regeling bij ons niet meer tegen.
Meer informatie: Wil je nog meer verkooptips? Onze sales collega´s komen graag bij je langs voor een training op maat.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
7
ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE
ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE IN DE REISSECTOR ... It’s here to stay Het is misschien vrij ongewoon om een artikel over Artificiële Intelligentie in de reissector te starten met een Boeddhistische parabel. Maar als je C3PO
Artificiële Intelligentie (AI) tot in de kern wil doorgronden, dan kom je vroeg of laat op filosofische bodem terecht, dus laat ons maar meteen van wal steken.
De monnik en de jager
van intelligentie en een set van waardebepalingen nodig. Dit vermogen onderscheidt
Een Boeddhistische monnik wandelt door
ons als mens van alle andere soorten. En
het bos en ziet daar een jong hert. Aan de
ook van machines.
rand van het bos gekomen ontmoet hij een jager, die duidelijk zijn zinnen op het jonge hert heeft gezet. Hij vraagt de monnik of hij het hert soms gezien heeft. Een
Het einde van de mensheid
ogenschijnlijk eenvoudige vraag die toch een groot dillemma bij de monnik teweeg-
Binnen de wetenschap zijn er twee stro-
brengt. De monnik heeft zijn hele leven ge-
mingen rond de toekomst van Artificiële
wijd aan de Boeddhistische leer. Die omvat
Intelligentie (AI). Sommigen geloven dat
onder andere dat je nooit mag liegen, niets
slimme machines nooit het punt zullen be-
of niemand mag doden en geen levende we-
reiken waarbij ze een weloverwogen keuze
zens rechtstreeks of onrechstreeks schade
kunnen maken die gestoeld is op super-in-
mag berokkenen. Wat moet hij antwoor-
telligentie en creativiteit. Maar er is ook
den? Als hij de waarheid vertelt – en dus
een stroming die gelooft dat machines dit
niet liegt – dan zal dit waarschijnlijk leiden
punt wel zullen bereiken en een vorm van
tot de dood van het hert. Als hij verzwijgt
zelfbewustzijn zullen ontwikkelen. Het is
dat hij het hert heeft gezien - dan zal het
vooral deze laatste stroming die aanleiding
hert allicht overleven - maar dan liegt hij.
geeft tot heel wat speculatie en doembeel-
De monnik zal hier afwegingen moeten ma-
den. Ze leiden onder andere tot voorspel-
ken. Gaat het om een bloeddorstige jager
lingen waarbij intelligente machines het
die enkel uit is op een mooie jachttrofee?
van ons overnemen, onze jobs afpakken
Is de jager misschien een arme vader van
en de mensheid zelfs zullen vernietigen.
een groot gezin dat dringend voedsel nodig
Zo vreest filosoof Nick Bostrom van het
heeft? Kan hij gewoon doorlopen zonder
Future of Humanity Institute, een onder-
iets te antwoorden? Of is dat ook een vorm
deel van de universiteit van Oxford, dat de
van liegen?
creatie van een superintelligentie wel eens het einde van ons allemaal kan betekenen.
8
Om dergelijke afwegingen te kunnen ma-
“Een dergelijke superintelligentie zal onze
ken heb je een bewustzijn, een grote vorm
laatste uitvinding zijn”, aldus Bostrom.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
“De creatie van een superintelligentie zou wel eens het einde van ons allemaal kunnen betekenen.”
ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE
Een betere toekomst Maar naast het doemdenken bestaan er ook heel wat rooskleuriger vooruitzichten rond Artificiële Intelligentie. En die laten een veel betere toekomst zien. Indien het goed wordt gebruikt en correct wordt toegepast – waar hebben we dan nog gehoord? – dan kan AI leiden tot meer welvaart, lagere energiekosten, betere mobiliteit, onderwijs voor iedereen, langer en gezonder leven en meer luxe. En dit zijn dan nog maar de eerste oppervlakkige en bijna voor de hand liggende gevolgen. AI zal ongetwijfeld ook leiden tot nieuwe inzichten en toepassingen waar we het bestaan nog niet van kunnen vermoeden. De grootste uitdaging zal er in bestaan om machines zo te sturen, te programmeren en te trainen dat ze volgens een zelfde waardepatroon van de mens - met een goede inborst wel te verstaan - denken en handelen, maar dan duizenmaal beter, sneller en slimmer.
Zwakke en Sterke AI Globlaal genomen bestaan er twee vormen van Artificiële Intelligentie. Een zwakke en een sterke vorm. Alles wat er tot nu toe werd ontwikkeld is een vorm van zwakke AI. Die AI is toegespitst op specifieke taken en maakt gebruik van grote hoeveelheden Big Data en Machine Learning. In de nabije toekomst zullen computers nog beter worden in taken die te maken hebben met deductie, voorspelling en analyse door middel van patroonherkenning. Reeds nu voeren machines en software deze specifieke taken veel beter en sneller uit dan de mens. Een ‘sterke’ AI ontstaat wanneer verschillende van dergelijke systemen gecombineerd worden tot één geheel, dat zich qua intellect met een mens kan meten. Soms wordt gezegd dat we ons momenteel nog maar in de 1e seconde van de 1e minuut van het 1e uur van de technologische revolutie bevinden. Over wanneer deze ultieme vorm van AI er ooit komt bestaat nog veel onenigheid. Tijdens de 2015 Puerto Rico Conference werd aangenomen dat we dit mogen verwachten tegen 2060.
“We bevinden ons momenteel in de 1e seconde van de 1e minuut van het 1e uur van de technologische revolutie.”
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
9
ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE
DE 4 STAPPEN NAAR STERKE AI ST ER KE AI — MA C HI NE L EAR NI NG — BI G D ATA ANALY T I CS — BI G DATA
De weg naar sterke AI lijkt misschien nog lang, maar
maken. Verschillende digitale bedrijven (ecommerce,
een aantal bedrijven klimt heel snel op de ladder
mobile, gaming) werken actief met hun Big Data en
naar de top van hun ultieme doel: een super-intel-
bevinden zich in fase twee.
lectuele machine. Om dit doel te bereiken zijn er 4 cruciale stappen te nemen.
Machine Learning
Big Data
In een volgende stap maken machines voorspellingen, voeren ze uit, meten ze de resultaten en sturen
In een eerste fase heb je massa’s data nodig, die
ze bij tot ze de beste uitkomst genereren. Ze doen
centraal worden bewaard. Deze data zijn vooral een
dit op basis van patroonherkenning. Bedrijven als
weerspiegeling van het verleden en vertellen ons
Google, Amazon, Apple en Facebook nemen hier
weinig over de toekomst. De meeste “old-school” be-
momenteel het voortouw. Een aantal van hun
drijven bevinden zich in deze fase of zelfs nog niet.
activiteiten situeren zich al binnen deze fase, die
Ze beseffen dat ze data hebben en bewaren die.
hoofdzakelijk gebaseerd is op Machine Learning.
Niet meer, niet minder. Enkele jaren geleden was Big Data nog een buzz-word. Nu is het slechts de eerste sport op de ladder naar volwaardige AI.
Big Data Analytics
Sterke AI In de vierde en ultieme fase bereiken de machines het punt van volledige automatisering. Het worden autonome cognitieve agenten die op basis van
10
In een tweede fase beginnen machines voorspel-
hun zelf aangeleerd gedrag tot nieuwe inzichten
lingen te maken die gebaseerd zijn op analyse van
komen. Deze fase is nog toekomstmuziek, maar
deze Big Data. Deze voorspellingen helpen om
we kunnen ons hier de komende decennia wel aan
snellere, gemakkelijkere en betere beslissingen te
verwachten.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE
Artificiële Intelligentie in de reissector Artificiële Intelligentie kan significante waarde
ontwikkelingen op gebied van AI. De technologie
toevoegen wanneer reisbedrijven klantbehoeftes
kan ons helpen om klanten beter te analyseren en
bijna realtime kunnen voorspellen en daarmee hun
te begrijpen. En zo een hyper-gepersonaliseerde
eigen processen kunnen optimaliseren. De meeste
ervaring te bieden.
bedrijven verwachten momenteel echter nog maar weinig directe impact op de omzet. De interesse
Je kan de ontwikkeling van AI op verschillende
gaat vooral naar toepassingen op het domein van
manieren bekijken. Argwanend en vol ongeloof
customer experience en customer support.
of met een positieve insteek. Het gevaar schuilt niet zozeer in de doemscenario’s die sommigen
Gepersonaliseerde klantenervaringen vormen
schetsen. Het echte gevaar zit hem in het feit
zowat de heilige graal van de reisindustrie. Onze
dat we deze kans misschien laten schieten en zo
sector heeft dan ook enorm veel baat bij de
voor eens en altijd de boot missen.
Praktijkvoorbeelden uit de reissector i Reisadvies
Luchthavens
Momenteel wordt al druk geëxperimen-
Er bestaan reeds verschillende apps
Ook luchthavens experimenteren volop
teerd met AI-toepassingen in de reissec-
en chatbots die gebruik maken van AI
met Artificiële Intelligentie, maar dan
tor. Het ene initiatief is het andere niet,
om klanten te adviseren en te helpen
vaak in de vorm van robots. Vorig jaar
maar op verschillende terreinen wordt
bij het boeken van hun reis. De meest
stelde Amsterdam Schiphol Airport
vooruitgang geboekt. Travel is dan ook
spraakmakende technologie op dit ge-
Spencer voor. Een robot die transitpas-
een hele dankbare sector met een uitge-
bied komt momenteel van WayBlazer.
sagiers naar de juiste gate brengt. In de
breide customer journey. Tijdens elke stap
Dit bedrijf, dat werd opgericht door de
toekomst is het ook de bedoeling dat hij
van deze journey zijn er al toepassingen
voormalige bedenkers van Travelocity
de bagage zal dragen.
te vinden, van inspiratie tot reiservaring.
en Kayak, biedt gepersonaliseerd ad-
Opvallend is dat de AI-toepassingen hier
vies aan reizigers gedurende alle fasen
Tijdens de UAE Innovation Week liet
vaak de gedaante aannemen van een ro-
van hun reis. WayBlazer maakt gebruik
Etihad ons vorig jaar proeven van de
bot, al dan niet in menselijke (humanoid)
van de IBM Watson computersyste-
toekomst. Zo kent de robot bij de check-
vorm. Dit maakt dat de toepassing an sich
men en is hierdoor in staat om van
in reeds de namen van de passagiers nog
al een extra vorm van klantenbeleving
inspiratie tot transactie reisadviezen
voor ze bij de balie zijn. Hun favoriete
met zich meebrengt. Maar ook achter
te geven. Het systeem werkt met veel
films worden automatisch geladen in
de schermen en zonder dat we er iets
visuele interfaces in plaats van alleen
het entertainmentsysteem en staan
van merken wordt AI al ingezet, vaak om
met tekst. Hierdoor wordt de drempel
klaar nog voor ze aan boord gaan. Etihad
technische of praktische redenen.
om van dit systeem gebruik te maken
wil ook robots gaan inschakelen bij de
enorm verlaagd.
visum afhandeling.
In Taipei helpt Pepper, de robot van Eva Air, dan weer bij het scannen van de
Na een succesvol experiment aan boord
boarding passes op Songshan Internati-
van AIDAstella worden nu ook robots
onal Airport. En in Tokio op Narita International Airport bezorgt de robot Hospir
Cruise-industrie
drankjes en ruimt hij de tafels af.
ingezet op AIDAprima en Costa Diadema. Ze spreken vlot Duits, Engels en Italiaans en maken de passagiers wegwijs op het
Enkele jaren geleden pakte Royal
schip. Ze geven ook uitleg over de restau-
Caribbean uit met hun Bionic Bar aan
rants, menu’s, events en excursies.
boord van Quantum of the seas. Twee gigantische robotarmen bereiden er
Bezienswaardigheden De Art Gallery of Western Australia biedt bezoekers op bepaalde tijdstippen al rondleidingen met Aggie de robot. Vele musea zullen volgen.
volledig autonoom de cocktails die door de klanten worden besteld. Dit is een mooi voorbeeld van het allerprilste
Hotels
begin. Robots die een zeer welomlijnde taak repetitief uitvoeren, maar daarbij wel voor een groot show-gehalte
Het Marriott Hotel in Gent was een
zorgen.
van de eerste hotels ter wereld dat een humanoid robot heeft ingezet. De robot
Vliegtuigen Momenteel werkt de Amerikaanse regering samen met de sector aan het ALIAS-programma. Hierbij worden robot co-piloten gecreëerd die de menselijke co-piloot kan assisteren. Vorig jaar werd zelfs een succesvolle vlucht uitgevoerd met een Cessna door een robot op basis van commando’s die werden gegeven door een menselijke piloot in de zetel naast hem. Air Nieuw-Zeeland zet robots dan weer op een andere manier in. Ze gebruiken de technologie om eventuele schade aan de vliegtuigen op te sporen.
Costa Cruises maakt al gebruik van
receptionist Mario kan gasten verwel-
Artificiële Intelligentie om het water-
komen in 19 talen en voert repetitieve
verbruik aan boord beter in te schatten.
taken uit zoals het bestellen van een taxi
Zo kunnen ze vermijden dat ze ofwel
of het aansturen van een powerpoint
te veel water moeten meenemen, met
presentatie tijdens een vergadering.
meer brandstofgebruik tot gevolg, of onverwacht moeten bijtanken buiten
Hilton experimenteert in het Hilton
hun thuishaven, vaak met hoge kosten.
McLean in Virginia met Connie de
Ze doen hiervoor beroep op technologie
concierge. Een robot die vragen beant-
van Microsoft.
woordt over restaurants en bezienswaardigheden in de buurt en klanten de weg
Princess Cruises experimenteert met een
wijst in het hotel.
slim “wearable”: de Ocean Medaillon. Dit device helpt de klanten om hun cruise-er-
Het Henn-na Hotel in Japan gaat nog een
varing volledig te personaliseren voor,
stap verder met meertalige robots aan
tijdens en na de reis. Zo beschouwen ze
de check-in balie (1 humanoid en twee
de Royal Princess straks als één groot
in de vorm van een dinosaurus). Een
mobiel en smart device. Het schip wordt
robot-arm slaat bagage op in de lockers
uitgerust met meer dan 7000 sensoren
of brengt ze naar de kamer.
en 4000 videoschermen.
“Gepersonaliseerde klantenervaringen vormen
21°
zowat de heilige graal van de reisindustrie. Onze sector heeft dan ook enorm veel baat bij de ontwikkelingen op
Google Nest
12
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
gebied van AI.”
Siri
Hebben wij straks nog een job? De vraag die zich onvermijdelijk stelt als je al deze ontwikkelingen ziet is of er straks nog plaats is voor menselijke professionals in de reissector? Als we een glazen bol hadden, dan zouden we het zo zeggen. Toch kunnen we op basis van een aantal gegevens een antwoord schetsen. Ten eerste zal het zo een vaart nog niet lopen. Artificiële Intelligentie is aan een opmars bezig, maar zoals eerder geschetst, gaat het hier over een zwakke vorm die nog lang niet in staat is de complexere taken van een mens over te nemen. Ten tweede zien vele experts AI als een aanvulling. Niet als vervanging. Vele stemmen gaan op dat machines nooit de expertise en intuïtie van bv. een reisagent kunnen vervangen. Dit betekent wel dat onze job inhoudelijk een stuk zal wijzigen. Minder repetitieve taken en administratie. Meer menselijk contact en complexere opdrachten. Voor velen is dit goed nieuws. Belangrijk is wel dat je als bedrijf kiest voor een goede technologiespeler die je hierbij kan helpen. Alleen kan je deze klus nooit klaren. Tot slot is het ook nog af te wachten hoe consumenten hierop zullen reageren. Nu is het nog leuk dollen en grappen met een of andere robot, maar wat als het menselijk contact helemaal zou verdwijnen? Momenteel vindt 66% van de Amerikanen het idee van robots bij de airport security beangstigend. 61% denkt dat mensen een betere job leveren bij de check-in dan machines. Maar dit zijn uiteraard cijfers waar we ons niet op mogen blindstaren. De technologie zal nog sterk verbeteren. The proof of the pudding is in the eating.
Menselijkheid als troef We zijn dit artikel filosofisch begonnen en we willen het ook graag zo afsluiten. Als machines straks de meeste van onze taken, kennis en ervaring hebben overgenomen, wat blijft er dan nog over? Misschien wordt menselijkheid in zijn puurste vorm straks wel onze grootste troef. Zelfs in een wereld waar we nu al decennialang alles op grote schaal en computer gestuurd kunnen produceren, blijven ambachtelijke en artisanale producten het ook nog steeds goed doen (en zelfs steeds beter doen). Waarom? Boeken zijn nog niet verdwenen, LP’s zijn aan een revival bezig. Hoe komt dat? Machines en algoritmes worden steeds slimmer, maar wij blijven mensen. Zolang wij niet “ontmenselijkt” worden, zullen complexere emoties en intuïtie ook een belangrijke drijfveer blijven bij consumenten. En we moeten niet wachten op Artificiële Intelligentie om deze troeven uit te spelen. Ook vandaag zijn ze al super relevant.
“Zolang wij niet “ontmenselijkt” worden, zullen complexere emoties en intuïtie een belangrijke drijfveer blijven bij consumenten.” TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
13
advertorial
EURAM NU OOK EUROPEES! Spanje, Portugal en Italië
Vanaf nu bied je als reispro een nog sterker antwoord op de stijgende vraag naar maatwerkreizen in Europa! De Creative Packaging™ technologie van EurAm kan je voortaan ook gebruiken voor rondreizen in Spanje, Portugal en Italië. Stel zelf een route samen of gebruik een Popular Journey, voeg producten toe met live prijzen en beschikbaarheid, en binnen de kortste keren heb je een gepersonaliseerde en geïllustreerde offerte klaar. Offertes, boekingen en vouchers beheer je gemakkelijk in één dossier, en voor vertrek ontvang je ook nog een gratis Roadbook. Kortom, de voordelen van werken met EurAm... nu ook voor Europa!
3 Europese Top-bestemmingen bij EurAm SPANJE
PORTUGAL
ITALIË
•
•
•
Aanbod in heel Spanje, inclusief de
Heel Portugal online, incl. aanbod
•
Uitgebreid aanbod over gans Italië
minder toeristische gebieden
op Madeira, de Azoren en minder
•
4.500 online accommodaties
5.750 accommodaties van maar
gekende gebieden
liefst 7 online aanbieders •
•
650 regio’s, steden en wijken met teksten én foto’s
•
•
Accommodaties incl. Paradores •
appartementen, cortijo’s,
•
•
815 toeristische regio’s
verschillende online aanbieders
•
Diversiteit in de accommodaties
250 regio’s, steden en wijken met
zoals Agriturismi, hotels,
teksten én foto’s
(online beschikbaar!),
•
beschikbaar via 7 online aanbieders
1.400 accommodaties van 5
Accommodaties incl. Pousadas,
appartementen en Masserie •
appartementen en quinta's
om de gebruiker te inspireren.
hacienda’s en finca’s
•
8 Populaire Journeys ter inspiratie
•
15 Populaire Journeys die perfect
•
Fado shows, fietstours, winetours,
musea (zoals het Uffizi in Florence)
als inspiratie kunnen dienen
museumkaarten, excursies, hop on
en rondleidingen met een gids door
Museumkaarten, excursies,
hop off,…
bijvoorbeeld Venetië
toegangstickets voor Alhambra, etc.
Italië Portugal
Spanje
14
Verschillende populaire journey’s
Met EurAm tover je na gemiddeld
fb.com/euram.belgium
15 tot 20 minuten al een volledig
gepersonaliseerde offerte
euramtv
tevoorschijn voor rondreizen in
@euram
USA, Canada, Costa Rica, Cuba,
Mexico, Bahama’s, Spanje,
www.euram.eu
Portugal en Italië.
info@euram.eu
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
fb.com/euramnederland
@vincenthekkert
Excursies, toegangstickets voor
DE TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL
DE TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL “Retail is de verzamelnaam voor bedrijven die goederen en diensten direct aan de consument verkopen.”
ONLINE
+
OFFLINE
Als je de meest gangbare definitie van retail op de reisindustrie toepast, dan wordt
componenten van de reis wel even zelf zou
het duidelijk dat de overgrote meerderheid
in elkaar steken.
van de spelers in de reisbranche op zijn
Offline met online component = verhoogde investeringen en kosten
minst in één of andere vorm aan retail
De feiten spreken die evolutie voorlopig te-
doet. Tour operators, hoteliers, airlines, au-
gen. In België zijn er nog steeds zo’n 1600
Een bedrijf als Hunkemöller, doet 88% van
toverhuurmaatschappijen, aanbieders van
reiskantoren, aangevuld met een langzaam
de omzet in de winkels. Dit betekent dat 12%
vakantiewoningen, cruise maatschappijen
groeiende minderheid van inmiddels een
van het Hunkemöller ondergoed online wordt
én uiteraard ook reisagenten – allemaal
hondertal ZRA’s (van huis uit werkende
gekocht. Het bedrijf groeit nog steeds, maar
verkopen ze wel op de één of de andere
reisadviseurs). In Nederland liggen de
de winstmarges staan onder druk. Logisch: om
manier rechtstreeks aan de consument.
verhoudingen anders: daar zijn sinds kort
88% van de omzet te kunnen behouden en om
Vrijwel iedereen is dus in retail. Dat geeft
de ZRA’s in de meerderheid: iets meer
die klanten in de winkel te kunnen bedienen,
meteen een zeer duidelijk beeld van “de
dan 1000 ZRA’s tegenover net iets minder
blijven de kosten (personeel, winkelruimte,
toekomst van travel retail”: die is oneindig
stenen reisagentschappen. Hoe dan ook,
marketing, overhead) vrijwel ongewijzigd. Het
groot. Cijfers van de United Nations World
in beide landen heeft de reisadviseur
online kanaal vraagt om permanente bijkomen-
Travel Organization (UNWTO) tonen aan
vandaag een veel sterkere positie in het
de investeringen, zowel in website, thuisleve-
dat de wereldwijd reizende bevolking zal
travel retail land, dan wat begin deze eeuw
ring als in online marketing en vindbaarheid.
groeien van 1,5 miljard in 2015 naar 1,8
voorspeld werd.
De online verkoop groeit ook voor Hunkemöller
miljard in 2030.
sneller dan de verkoop in de winkels, maar het De grote vraag is dus: waar gaat het naar
evenwicht tussen kosten en omzet is voorlopig
Er zullen dus steeds meer reizen verkocht
toe? Om hierop een antwoord te vinden,
nog niet gevonden.
worden. Goed nieuws. Travel retail zal
moeten we onze blik verbreden naar de
groeien. De grote vraag is echter: hoe zullen
algemene retail ontwikkelingen. Tijdens
Dat geldt overigens ook voor vele spelers
deze 1,8 miljard reizen in 2030 verkocht
Travel360° The Conference – het jaarlijkse
in de reisindustrie: bedrijven uit de “oude”
worden? Tot enkele jaren terug leek het
congres van Travel360° Benelux- was de
distributielogica –zowel reisproducenten als
alsof er bij het formuleren van het antwoord
absolute retailkenner professor Gino
reisverkopers- hebben zich moeten aanpas-
op deze vraag maar één zekerheid bestond:
Van Ossel (Vlerick Business School) zeer
sen aan de veranderende markt, en hebben
niet meer via de reisagent. En helemààl
duidelijk: hoewel de overgrote meerder-
moeten investeren in IT en online marketing –
zeker niet door de reisagent in een stenen
heid van de aankopen door de consument
terwijl in de meeste gevallen de “oude” kosten
reisbureau. Die waren immers al lang dood
nog steeds in stenen winkels gebeuren,
niet in verhouding konden gereduceerd
verklaard. De aangekondigde “killers” van de
gaat het niet goed in distributieland. In de
worden. Dat maakt dat marges nog méér dan
reisagent waren achtereenvolgens de Online
meeste sectoren wordt er nog steeds meer
vroeger onder druk kwamen te staan. Het feit
Travel Agents, de rechtstreeks verkopende
offline dan online aangekocht, maar het
dat in de periode 2008 – 2012 de economische
websites van de verschillende aanbieders,
online deel groeit razendsnel. En dat heeft
omstandigheden niet bepaald mee zaten,
en tenslotte de consument zelf, die alle
zo zijn gevolgen.
heeft uiteraard ook niet geholpen.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
15
DE TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL
De voorlopige winnaars: Google & de pure players
lichtjaren voorsprong genomen op vlak van IT en online marketing. De tweede categorie heeft pas in de voorbije drie jaar zichzelf als
In de hele shift naar online aankoopgedrag,
“aanbieder van vakantiebeleving” opnieuw
is er één duidelijke winnaar: Google. Eén
uitgevonden, maar worstelt nog steeds met
derde van alle digitale marketing investering
de retail strategie.
wereldwijd gaat naar Google. Het bedrijf dat een bedrijf dat zelf niet aan retail doet.
Wat met de multimerken aanbieders?
De tweede categorie van winnaars zijn de do-
Het grootste slachtoffer in deze hele retail
minante pure players: bedrijven die van online
revolutie dreigen de multimerken retailers te
handel drijven hun reden van bestaan hebben
worden. Enerzijds is hun hele productaanbod
gemaakt, en die in een 100% online wereld
op verschillende andere plaatsen te koop, niet
werken. Denk aan Amazon, Zalando of, in
in het minst via de fabrikanten zelf. Voor de
Nederland, Bol.com. Dit laatste bedrijf groeit
consument is alles transparant en, dus voor
in Nederland dubbel zo snel als de markt. Ook
hetzelfde product kunnen de prijzen moeite-
hier zijn de parallellen met de reisindustrie
loos vergeleken worden. Dat zet multimer-
duidelijk: pure online spelers als Expedia
ken-retailers in een Catch22 situatie: door hun
en Priceline maar ook Travelbird zijn niet te
noodzaak om grote voorraden ter beschikking
vergelijken met de klassieke bedrijven als TUI
te hebben, gecombineerd met prijsdruk uit
of Thomas Cook. De eerste categorie heeft
zowat alle hoeken, zijn hun kosten te hoog en
tijdens het eerste decennium van deze eeuw
slinken hun marges. Moeilijk verhaal.
het meest garen spint bij e-commerce, is dus
Belgen in Nederland: Lincherie
De Belgische lingerie fabrikant Van De Velde opende
borsten zijn dat niet noodzakelijk dezelfde criteria,
in Nederland een keten van fysieke lingerie-winkels
hebben wij ons na uitgebreid onderzoek laten
“Lincherie”. Je vindt Lincherie Styling Shops in elke
bevestigen) zijn dus bekend, net als alle informatie
grote en middelgrote Nederlandse stad, van Tilburg
die tijdens het “styling proces” in de winkel door de
over Amsterdam tot in Leeuwarden en Apeldoorn.
klant wordt gegeven.
Het aanbod: de lingerie en badmodemerken van Van de Velde. De voorraad: van elk model in elke
Als de nieuwe collectie uitkomt, krijgt elke klant
maat heeft elke winkel één exemplaar. Niet meer.
online een aanbod op maat. Een selectie, gebaseerd
Het geniale idee: elk pashokje heeft een 3D spiegel,
op voorkeuren én op pasvorm. Exclusief te verkrijgen
die de maten opneemt, en die vertaalt naar de aan-
in de winkels en in de webshop van Lincherie. Eén op
gepaste modellen. Alle gegevens worden uiteraard
één communicatie, aanbod en productargumenten.
opgeslagen. Lincherie is een laaiend succes. Dat verbaast niet: Je kan er zoveel BH’s, slipjes en badpakken kopen
alles draait om maatwerk. Klanten kunnen een
als je wil, je krijgt er altijd evenveel mee naar huis:
afspraak maken voor een “styling sessie”. Dat wordt
nul. De aangekochte producten worden vanuit de
overigens minstens één keer per jaar aangeraden
distributiecentra van fabrikant Van de Velde netjes
om te doen want “een vrouwenlichaam verandert
thuis bij de consument afgeleverd.
door de jaren heen: sporten, dieet, hormonen, medicatie, zwangerschap…” Uiteraard is dat
16
Maar dan begint het pas. De maten en andere
“opmeetmoment” een perfecte aanleiding voor een
noodzakelijke gegevens zoals pasvorm (bij vrouwen-
verkoopgesprek.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
DE TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL
Eén van de opportuniteiten: massa-maatwerk Is het Lincherie voorbeeld relevant voor de reisindustrie? Uiteraard. Het principe – de consument geeft “harde” en “zachte” gegevens door en krijgt vervolgens vanuit het gigantisch grote assortiment de keuze uit productcombinaties die passen bij haar/zijn smaak en gewenst gebruiksgemak. Een 3D scanner van de “vakantiematen” van de gemiddelde consument is helaas niet mogelijk, maar er bestaan andere middelen om aan de juiste informatie te komen. De touch screens die geïntegreerd zijn in de TUI reiskantoren, zijn een eerste stap in een dergelijke richting – de informatie die je als consument kan ingeven beperkt zich voorlopig tot de klassiekers als “kindvriendelijk”, “gastronomisch”, en “rust en ontspanning”, maar de elementen worden samen met het e mail adres van de consument wel
geregistreerd. Een latere verrijking van deze
USP’s om de consument te overtuigen om
gegevens met informatie via social media
voor hen te kiezen.
kanalen, boekingshistoriek en het gebruik van de bestaande en nog te ontwikkelen
De tweede richting vertrekt van de andere
apps tijdens de vakantie-ervaring, zal in de
kant: één bepaalde partij bereikt een groot
toekomst zorgen voor steeds betere één op
aantal potentiële klanten, en biedt aan ande-
één aanbiedingen: massa-maatwerk.
ren de mogelijkheid om via zijn platform die
Eén van de opportuniteiten: platform-based competition
consumenten te bereiken. Dit is het principe van –onder andere- affiliate marketing, maar het zelfde principe wordt toegepast door bedrijven als Ryanair of KLM: hun reizigers
Online platformen bestaan in twee rich-
zijn potentieel interessant voor hoteliers,
tingen. Eerste richting: op het platform
autoverhuurders en andere spelers in het
komen verschillende spelers bij elkaar,
toerisme – en tegen betaling mogen die mee
al dan niet concurrenten van elkaar, en
op “het platform”.
bieden er hun producten en diensten aan. Het platform biedt zich als één geheel aan,
Platform-gebaseerde concurrentie heeft als
op zoek naar consumenten. Voorbeelden
voordeel dat met redelijk controleerbare
bij de vleet: Booking.com, Airbnb maar
marketingkosten, een breed publiek kan
ook Vakantieboulevard en Sambasso. De
bereikt worden. Nadeel is dat je de relatie
verschillende –vaak kleinere- spelers surfen
met de klant in eerste fase moet delen met
mee op de groeiende naamsbekendheid en
de eigenaars van het platform – dit verklaart
vindbaarheid van het Platform, en rekenen
bijvoorbeeld de spanning in de hotellerie
vervolgens op de kracht van hun eigen
tussen Booking.com en de hotels.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
17
DE TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL
Gesprek met Retail Expert
GINO VAN OSSEL Wij zochten in het kader van dit artikel
“In beide gevallen geldt: het tussenkanaal is
retail expert Gino Van Ossel op, en vroegen
belangrijk voor deze consument, maar het is
hem naar zijn mening over twee zaken: het
niet noodzakelijk dat dit een tussenpersoon
verschil tussen de Belgische en Nederlandse
is. Als een app of een andere geautomatiseer-
consument, en de toekomst van de tussen-
de oplossing een aanvaardbaar en gepersona-
personen in retail.
liseerd antwoord kan geven op de vraag van
Belgen vs Nederlanders: zekerheid zoeken vs voordeel zoeken
de consument, is het contact met een fysieke tussenpersoon vaak overbodig. Vandaar dat ik er steeds voor waarschuw: vernauw de discussie over het “tussenkanaal” niet tot de rol
“Een belangrijk kenmerk van de Belgische
van een “tussenpersoon”. Elke travel retailer
consument is de aversie voor risico. De Belgi-
moet een onderscheid maken tussen zijn toe-
sche consument zal even goed als een andere
gevoegde waarde als tussenkanaal – waarbij
nationaliteit, via het internet op zoek gaan
het gebruik van data en online oplossingen
naar informatie en de juiste producten en
essentieel zijn- en zijn toegevoegde waarde
diensten. Maar de Belg wil, méér dan andere
als tussenpersoon – waarbij persoonlijke
consumenten, vervolgens een bevestiging
service, kennis en empathie centraal staan.”
van de juistheid van de keuze. Dit is één van de redenen, waarom een bepaald deel van de consumenten er voor zal kiezen om, zelfs na een uitgebreide online zoektocht, nog even een ommetje te maken langs het reisbureau.” “De Nederlandse consument is meer voordeel gedreven: als een bepaalde prijspropositie overtuigend is, en als vervolgens een vergelijking geen beter prijs oplevert, zal de Nederlander kiezen voor de snelle deal. Dat is de Nederlandse variante op zekerheid: snel toeslaan, zodat de aanbieding of de promotie niet aan zijn neus voorbij gaat.”
Het tussenkanaal blijft, maar de tussenpersoon is niet noodzakelijk. “Er zijn diverse redenen, waarom een klant beroep doet op een tussenpersoon. Het kan gaan om tijdswinst: wie een druk leven leidt, heeft de neiging om bepaalde functies te outsourcen. Het zoeken naar en boeken van de geschikte reis kan hier een goed voorbeeld van zijn. Een andere reden kan zijn: de consument is een “zekerheidszoeker”, die meer vertrouwen heeft in het advies van een vakman, dan in de wildgroei aan beschikbare informatie via alle mogelijke andere kanalen.”
18
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
DE TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL
DON KASPERS Nieuwe Retail op het scherp van de snee Don Kaspers, CEO van D-rt groep, gaf op Travel360°
is. Nochtans, als je de kost van retail, vergelijkt
The Conference een opgemerkte presentatie. Bij
met de kost om een product online te vermarkten,
zijn inleiding stipte hij aan, dat de D-rt groep in mei
dan kom je tot de conclusie dat beide kanalen kost
2014 was opgericht als een “fusiegroep van noodlij-
concurrentieel zijn. Een pure player als een OTA,
dende bedrijven”. Prioriteit was optimalisatie van
geeft gemiddeld meer dan 10% van zijn omzet uit
toen 560 kantoren naar het huidige netwerk van
aan marketing kost. Wij ontvangen van onze tour
420 winkels, samen met het doorvoeren van een
operator partners een gemiddelde commissie van
indrukwekkend programma van kostenbesparing.
9%. Door elke dag onze toegevoegde waarde aan de
Het resultaat is dat de groep vandaag de grootste
klant te bewijzen, kunnen wij hier nog 3% aan toe
reisbureauorganisatie in de Benelux is, zwarte
voegen: dat zijn kosten die we aan de klant mogen
cijfers schrijft en opnieuw doelgericht investeert.
doorrekenen, voor onze diensten.”
Nieuwe Retail
“Dat geeft een marge van 12%. Maar dat moet hoger. Wij hebben al fors gesneden in de kosten, en dat is
Don Kaspers maakt een scherpe analyse van de
een nooit ophoudend proces. Tegelijk investeren wij
economische realiteit van een travel retailer als
in wat wij “nieuwe retail” noemen: de combinatie
D-rt groep. “Elke tour operator ter wereld zal je
van alle relevante inspanningen om met een zo hoog
vandaag vertellen dat retail een duur verkoopkanaal
mogelijke productiviteit, een zo hoog mogelijke
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
19
DE TOEKOMST VAN TRAVEL RETAIL
waarde neer te zetten voor de klant. Relevantie is
op gericht de klant naar de shop te brengen, waar
hierbij een sleutelwoord.”
inspiratie, advies en een persoonlijke aanpak moeten leiden tot conversie. En dat werkt: we brengen
“Wij zijn een gigantische oefening begonnen,
een inspiratie-gericht magazine uit dat Reiskompas
waarbij we alle gegevens die we van klanten hebben,
heet. Daarmee zijn we naast reisverkoper ook
permanent verrijken. Daarvoor gebruiken we exter-
uitgever geworden, want het magazine is voor net
ne bronnen, maar we leggen ook alle gebeurtenissen
geen 5 euro te koop in meer dan 3200 outlets. Je zou
en hun gevolgen vast. Dat kan gaan om het effect
kunnen zeggen dat Reiskompas ook het kompas is
van grote evenementen, terroristische aanslagen
voor de klant naar een VakantieXperts kantoor. Als
maar ook de invloed van het weer en ziekte-epide-
de klant in het kantoor komt, is de conversie tussen
mies. Vandaag kunnen wij twee weken vooruit, op
de 15% en de 35%.”
€ 100.000 na voorspellen wat de omzet zal worden.”
De uitdaging: de 10% - 90% regel
“Dit klinkt behoorlijk indrukwekkend, maar hier ligt een uitdaging die nog veel belangrijker wordt. Want
“Soms vergt het best wel wat intellectuele lenigheid
dit betekent dat wij aan de hand van die kennis,
om de consequentie van bepaalde inzichten te
acties kunnen uitzetten. We hebben met deze
begrijpen en door te voeren. Zo weten wij nu, dat wij
informatie een twee weken “time to market” om
in de volgende jaren continu zullen moeten blijven
producten nog relevanter te maken voor de consu-
investeren in online, waarbij 90% van de omzet offli-
ment. Tegelijk kunnen we op basis van onze data én
ne wordt gerealiseerd. Dat lijkt op het eerste gezicht
op het ingeschat te verwachten commercieel succes
een paradoxale situatie, maar het is de keiharde
van onze acties, de bezetting van ons call center en
realiteit. Het is door die combinatie van online en
van onze winkels nog juister inplannen. Dàt is een
offline, dat wij relevant kunnen zijn voor de klant op
onderdeel van wat wij “nieuwe retail” noemen.”
het juiste moment, met de juiste propositie. Retail
Online of Offline Retail?
is detail, méér dan ooit. “ TAKE
“Uiteraard hebben wij ons afgevraagd of wij nu al dan niet een online speler zijn. Het antwoord was: ja
Uit de inzichten van de CEO van D-rt groep blijkt
en nee. Een en ander heeft te maken met de manier
nogmaals, dat de toekomst niet bestaat uit “online
waarop je een merk wil neerzetten. D-Reizen is een
only” of “retail only” oplossingen: het gaat erom
heel sterk merk, dat niet moet onderdoen voor de
zeer kritisch naar de eigen bestaande en gewenste
Corendons of de Sunwebs van deze wereld. De basis
positionering te kijken, en vervolgens de juiste weg
van D-Reizen is commodity, volume en prijs. Het mag
te kiezen. Cost cutting en investeringen zijn voor
duidelijk zijn dat D-Reizen een retail én een online
een modern, dynamisch en toekomstgericht bedrijf
merk moet zijn.”
geen afzonderlijke fases, het zijn onderdelen van de dagdagelijkse bedrijfsvoering. Wij houden eraan
“Voor VakantieXperts ligt dat anders: de naams-
om Don te bedanken voor zijn open en bijzonder
bekendheid ligt een stuk lager, hierin investeren
leerrijke presentatie op Travel360° The Conference.
zou gigantische kosten met zich meebrengen. Alle
Hij maakte in een half uur brandhout van de “retail
inspanningen van VakantieXperts zijn er dan ook
is dood” gedachte. Hell, yes!
Retail expert Gino Van Ossel en Don Kaspers antwoordden op het podium van Travel360° The Conference op de vragen van moderator Jan Peeters. Het resultaat is een interessant, vinnig gesprek dat je integraal kan bekijken op www.travel360benelux.com. Tien minuten pure, onversneden travel retail know how, gebracht door deze twee kanjers!
20
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
GESPREK MET ARJAN KERS
GESPREK MET ARJAN KERS
Ik kom aan in het TUI hoofdkantoor in Rijswijk, en meld me aan bij de receptie. “Jan Peeters voor Arjan Kers”. De medewerkster schenkt me een vriendelijke glimlach, en zegt aan de telefoon: “Kan je aan Arjan zeggen dat zijn Belgische bezoeker aangekomen is? “ Twee minuten later komt de General Manager van TUI Nederland zelf naar beneden, glimlachend, met uitgestoken hand en een stevig klopje op m’n rug: “Blij dat je er bent! Hoe is het met je? Je was natuurlijk al eerder in dit gebouw, maar let op: binnenkort wordt het helemaal vernieuwd! Alles wordt eruit gesloopt, we verhuizen tijdelijk met alles en iedereen, en daar-
na komen we terug naar een volledig veranderde werkomgeving. Open, eigentijds, stimulerend, inspirerend: de doelstelling is, dat het nog leuker werken wordt bij TUI, terwijl we tegelijkertijd ook efficiënter zullen werken en communiceren.” (Knipoog) “Uiteraard wordt het ook voor de bezoekers een nog leukere ervaring. Koffie?” De toon is gezet voor een intens, open en goed gesprek. In een fors tempo. We hebben een uur, en gedurende die periode gaat Arjan geen enkele vraag uit de weg, brengt hij zelf onderwerpen aan en luistert hij –recht in de ogen kijkend- naar mijn opmerkingen en bijkomende vragen.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
21
GESPREK MET ARJAN KERS
Ons gesprek vindt plaats enkele dagen na de
“Mag ik er dan ook even op wijzen dat slechts
aankondiging van de resultaten van TUI Group
enkele jaren geleden iedereen ervan overtuigd
voor 2016 – en zoals elke reisindustrie profes-
was dat we onderweg waren naar een zero
sional intussen weet, waren die uitstekend.
commissie realiteit? Wij werken met veel
Ik merk op, dat er in de uiteenzetting van CEO
enthousiasme en met grote investeringen
Frits Joussen aan de vergadering van aandeel-
samen met de trade, omdat we ervan overtuigd
houders, twee divisies een extra vermelding
zijn dat iedereen zijn plaats heeft in het brede
kregen: de cruise divisie en source market
omnichannel verhaal. De consument wil overal
Nederland. De resultaten van de rebranding –in-
terecht kunnen om te zoeken en te boeken,
gezet in de tweede helft van 2015 – werden door
en wij moeten met z’n allen ervoor zorgen dat
de topman geprezen, maar daar bovenop kwam
dit ook mogelijk is. En het getuigt alleen maar
een uitstekende perfomance van TUI Nederland
van goed ondernemerschap aan beide kanten,
in 2015/2016. Zelfs de immer kritische TUI CFO
dat we dat kunnen doen op een economisch
(Chief Financial Officer) Horst Baier bevestigde:
gezonde manier. Ik ben blij dat we samen met
“The gratifying improvement in our performan-
onze trade partners een dergelijke belangrijke
ce was driven, in particular, by our Hotels and
stap hebben kunnen zetten. We hebben goede
Cruises businesses and our tour operators in the
gesprekken gevoerd, we hebben veel van elkaar
UK and the Netherlands”.
geleerd, en we kunnen samen nog vele belangrijke stappen nemen.“
Arjan Kers, lichtjes glimlachend maar dan bloedserieus: “Tja, het was inderdaad een zeer
(op dreef nu) “Neem nou Suriname. Wij hebben
inspannend jaar op alle vlakken, maar het
daar een goed, uitgebalanceerd TUI aanbod
resultaat mag gezien worden. Zelfs in zeer
ontwikkeld. Maar ook Kras zet een specifiek
moeilijke externe omstandigheden – dat hoef
aanbod en een programma neer op Suriname:
ik jou niet uit te leggen. Het gaat er nu om, dat
op die manier ontplooi je een bestemming voor
we ook volgend jaar deze tijd zullen kunnen
de eerste (TUI) en de vijfde (Kras) tour operator
terugblikken op een succesvol jaar. En dat wordt
van Nederland. Op vlak van vluchtflexibiliteit
weer knokken, zeker weten.”
hebben we een zeer mooi model ontwikkeld: de basis zijn de twee vluchten van Surinam Airways
Vorig jaar deze tijd waren de onderhandelin-
op dag 3 en dag 5, en in het piekseizoen –vanaf
gen met de grote partners uit de reisdistribu-
begin juli- wordt dat aanbod uitgebreid met
tie volop bezig. Die verliepen, zeker tijdens
een TUI fly Dreamliner op dag 1. Alle vluchten
de eerste helft van 2016, niet gemakkelijk.
worden in codeshare gevlogen. By the way,
Uiteindelijk werden er met de belangrijkste
we zullen ook de inflight service (inbegrepen
partners in het najaar samenwerkingsover-
maaltijden en bagage) op elkaar aanpassen,
eenkomsten getekend. Het begin van een
zodat we één, consistent vliegproduct krijgen.
nieuw tijdperk, Arjan?
Dit maakt van Suriname in één klap een stevige, grotere bestemming die het aanbod van elke
“Ik zie het eerder als een logische, onafwendba-
reisadviseur verrijkt.”
re stap in de verdere ontwikkeling van TUI, de reisretail en de reisbranche in haar algemeen-
“We gaan operationeel nog een stap verder:
heid. De wereld om ons heen is veranderd, en
we willen in Suriname, net zoals we in Curaçao
TUI heeft hierop snel en beslissend ingespeeld.
doen, een TUI service center opzetten. Dat geeft
Wij zijn geëvolueerd van een pure trader naar
heel veel servicemogelijkheden naar de klant,
een aanbieder van unieke vakantie ervaringen,
maar dat biedt ook job- en carrièremogelijkhe-
waarbij wij controle hebben over de hele ketting
den voor de Surinaamse bevolking. (Knipogend)
– een werkelijke verticale integratie dus.”
Nou, ik moet het die OTA’s of die beddenbanken nog zien doen!”
“In heel die context hebben wij inderdaad ons verloningsmodel moeten herzien. Maar wij zijn
Ik merk op, dat het vakantieconcept “TIME TO
vandaag voor de toekomstgerichte reisadviseur
SMILE” ook in Suriname in de planning staat.
een nog veel interessantere partner dan voor-
Dit concept is “ontworpen op de specifieke
heen. Wij ontwikkelen in een hoog tempo nieu-
wensen die Nederlanders hebben op vakantie”.
we bestemmingen, telkens met uitstekende en
Wil de groep dit idee dan niet zo snel mogelijk
exclusieve accommodaties en gegarandeerde
internationaal uitrollen?
vluchtcapaciteit. Daar zit een gerichte strategie achter, met een uitgekiend operationeel model.
“Interessant dat je dat vraagt. Het waren
Dat gaat om véél meer dan wat hotels inkopen
namelijk precies de toplui van TUI, die ons de
en een vluchtje erbij beschikbaar maken, hoor! “
raad gaven dit unieke concept heel duidelijk, scherp en redelijk kleinschalig te houden. De
Toch gingen er maanden van discussie en onder-
boodschap was: dit is ideaal voor de Nederland-
handelingen overheen, voor de grote partijen
se vakantieganger, wellicht ook voor de Belgen.
door de bocht waren. Enkelen hadden het ver-
Maar stel het niet open op de grote Britse,
lies aan commissie tot na de komma berekend:
Franse of Duitse markten – op korte termijn
één zeer grote keten sprak van min 1,9%. Dat is
is dat wellicht verleidelijk, maar op de lange
niet weinig. Arjan pareert:
termijn ondermijn en verwater je dan een uniek
22
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
source-market NL gericht concept.” "Wij verwachten nog heel wat “TIME TO SMILE” adressen te kunnen openen, op vele verschillende bestemmingen. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat met “TIME TO SMILE” we de klassieke Nederlandse selfcatering accommodatie hebben getransformeerd naar een eigentijdse, stijlvolle en comfortabele vakantiewoning met tal van servicemogelijkheden." Nu we het toch over de Nederlandse elementen binnen het grote TUI huis hebben, wil ik het even hebben over Kras, het merk waarvan Arjan trouwens in 2014, na een lange loopbaan in het buitenland, als Managing Director de leiding had genomen. Kras bleef, ook na de Arke en Holland International rebranding naar TUI, bestaan als een separaat merk. Hier heeft Arjan
GESPREK MET ARJAN KERS
anderhalf jaar geleden duidelijke argumen-
getrokken naar de distributie: onze eigen
dikke boekwerk ademt vakantie, en ademt
ten voor moeten aanbrengen, want de top
TUI kantoren en D-Reizen verkopen ook
geluk.”
van TUI wenste waar mogelijk het principe
Kras. Dat is goed voor de distributie, maar
“one brand, one company” aan te houden.
dat is ook goed voor Kras. Win-win in beide
Slotvraagje: TUI Nederland en TUI België
richtingen dus!
werken sinds begin 2014 samen in een
“Kras spreekt een heel eigen doelgroep aan,
clusterorganisatie. Sleutelwoorden waren
met heel duidelijke verwachtingen van een
Ik gooi het 332 pagina’s dikke “Best of
bij de start van deze clustering: efficiëntie,
Kras-vakantie. Je mag niet vergeten dat het
TUI” magazine op tafel, een TUI Nederland
schaalgrootte, gezamenlijk sneller inspelen
om meer dan 300.000 reizigers gaat, die
initiatief dat de meer dan twaalf unieke
op veranderingen en het voorkomen van
bewust voor Kras kiezen. Als wij voor TUI
vakantieconcepten van TUI op een nieuwe
identieke investeringen in diverse landen.
een accommodatie op de eerste lijn aan het
manier presenteert. Niet gerangschikt per
Hoe kijk jij daar nu op terug, drie jaar later?
strand uitkiezen, zullen we misschien voor
bestemming, maar per concept. Is dit de
Kras een hotel of leuk appartement vinden,
ultieme TUI brochure, Arjan?
iets verder van de zee maar mét huurauto
“Wel, ik ben blij dat je dat nog even vraagt, Jan. Het was best een uitdaging: twee suc-
inclusief. Dat vinden de Kras-klanten name-
“Het is in ieder geval veel meer dan een klas-
cesvolle marktleiders bij elkaar brengen, die
lijk leuk: een net iets andere vakantie!”
sieke tour operator brochure! Ook hier zijn
steengoede bedrijven doen samenwerken
we van de klant vertrokken, en proberen we
en daaruit nogmaals het allerbeste naar
(Mijmerend) “Weet je, er zit iets in het
om vanuit de gewenste klantenbeleving de
boven halen. Ik denk dat alle medewerkers
DNA van Kras dat héél speciaal is. Ik ken
concepten op de voorgrond te zetten. Prij-
in beide organisaties een compliment
weinig bedrijven die zo goed weten wat hun
zen zul je hierin niet vinden: het gaat om
verdienen. Iedereen heeft die boodschap
klanten willen, die een zulke goede band
inspiratie, ideeën opdoen en uiteindelijk de
positief opgepakt, er worden permanent
hebben met hun klanten en die zulke trou-
juiste keuzes maken voor de vakantie, die
“best practices” uitgewisseld, en de
we klanten hebben, vaak over de generaties
het beste bij jou past. Het is een uitste-
synergieën zijn voor iedereen duidelijk: voor
heen. Je mag niet vergeten dat Kras al 95
kende verkooptool voor de reisadviseur
de collega’s, maar ook voor de klanten en
jaar bestaat!”
(knipoogt). Heeft-ie gelijk de meest lucra-
voor onze partners. Wij worden ook vaak
tieve producten bij de hand- maar ik wil dit
aangehaald als een voorbeeld binnen TUI.
“Kras is een veelzijdig product, vandaar dat
vakantieboek ook graag bij de kapper, in de
Met deze succesvolle landencluster wordt
ik het oorspronkelijk 100% directe verkoop
wachtkamer van de dokter of gewoon thuis
de “one brand” strategie natuurlijk nog
model enkele jaren geleden ook heb open
op de salontafel zien liggen. Dit 332 bladen
sterker neergezet! “
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
23
INTERVIEW
“Het magische moment tussen reisadviseur en de klant” Een gesprek tussen Peter Keijers en Jan Peeters
Peter Keijers is de stichter, de leider en de strateeg van het succesvolle, internationale bedrijf Euram. Met de “Creative Packaging” aanpak biedt Euram aan een nog steeds groeiend aantal professionele B2B spelers in Nederland, België en Frankrijk een unieke online tool om samen met de consument een “magisch moment” mogelijk te maken: de co-creatie van een customer journey. Peter is een boeiend gesprekspartner, die vanuit zijn mooie kantoren in een gerenoveerde fabriek aan de Leuvense Vaart, graag zijn visie geeft over Euram, de reisbranche en de nieuwe consument.
Euram is anders dan alle andere spelers. Het lijkt er
evolueert dus, weg van de klassieke verkoper-klant
soms op dat jullie het beste uit de twee werelden aan-
relatie, richting partnership. Vandaag gaan beide
bieden aan de reisagenten: de aanpak van de online spe-
partijen samen zitten, om samen voor de klant een
lers, maar dan 100% retail gericht. Jullie hebben geen
goede reis te creëren. Deze trend is zich absoluut aan
voorraad, geen vaste prijzen, en investeren permanent
het doorzetten.”
in content. Peter, enkele jaren geleden, bij de lancering van de nieuwe website, heb jij het volgende zinnetje
Is dit dan de definitie van wat Euram “Creative Pack-
uitgesproken: “Euram geeft vandaag aan de reisagent
aging” noemt? Een co-creatie van een reis door de klant
de tools, die de consument nog niet heeft.” Peter, was
en de reisagent?
jij dan zo visionair? Had je echt alles zien aankomen? (Glimlachend) “Wel, je zou wellicht het “co-creative
24
“Het aanbieden van goede tools aan de reisagent was
packaging” kunnen noemen. Maar toen wij die term
een noodzaak, om ons business model te kunnen
bedacht hebben, was dat ook bedoeld als diversifiëring
uitbouwen. Wij zagen al zeer vroeg in, dat het absoluut
tegenover het veel gebruikte dynamic packaging.
nodig is dat de reisagent tools in handen heeft, die hem
Dat laatste vertrekt vanuit een product en een prijs,
in staat stellen om een goed antwoord te geven op de
waarbij dan de bouwstenen bij elkaar gelegd worden. In
vragen van de consument, die zich zelf informeert op
principe kan elke klant dat vandaag zelf. Wij vertrekken
het internet. Wij gaan ervan uit dat de distributeur
daarentegen vanuit de journey, die ontstaat vanuit een
betere tools en beter informatie moet hebben dan zijn
partnership tussen de consument en de professional.
klant. Daar zijn we, denk ik, in geslaagd. Maar tegelijker-
Dat is een totaal andere aanpak, die wij Creative Pack-
tijd is de markt zeer snel aan het evolueren.”
aging genoemd hebben.”
“De consument wordt, door de informatie via het inter-
Duidelijk. Peter, je hebt met Euram een historiek als be-
net, steeds onafhankelijker. De rol van de distributeur
stemmingsspecialist op Amerika. Dat aanbod is uitge-
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
INTERVIEW
breid, eerst met andere long haul bestemmingen op het Amerikaanse
basis van statistische gegevens, bijvoorbeeld het feit dat 85% van
continent. Vorig jaar volgde Spanje, vervolgens Portugal en nu, sinds
de reizigers uit onze contreien binnen Europa reizen. Spanje, Italië,
enkele weken, Italië. Ben je nog een bestemmingsspecialist?
Frankrijk en Portugal zijn hierbij het meest populair. Deze bestemmingen beantwoorden ook aan een ander, belangrijk criterium voor
“Ja en neen. Wij volgen helemaal niet de klassieke inkoop – verkoop
Euram: transparantie. Dat houdt in: verschillende leveranciers voor
politiek. Euram is een typische Long Tail aanbieder, waarbij we een
verschillende producten, stabiele prijzen en de mogelijkheid om een
enorm aanbod aan producten kunnen presenteren, mét een volledige
journey te kunnen aanbieden op dezelfde manier als ons aanbod in
content. Opgelet: daarin onderscheiden wij ons zelfs van klassieke
Noord-Amerika. “
aanbieders zoals Expedia en Booking.com. “ “Onderschat het niet, een bestemming klaarmaken is voor ons een “Bij Euram vind je ook de producten die de internet spelers niet aan-
groot werk. Ervoor zorgen dat een bestemming op een intuïtieve
bieden, vaak kleinschalige producten bijvoorbeeld met een specifiek
manier kan benaderd worden door een reisadviseur, samen met zijn
aanbod aan activiteiten. Dat kunnen en willen de online B2C spelers
klant, is een stevig proces. Denk aan vier maanden werk met een
niet bieden. Dat is voor hen te complex. Wij brengen de Long Tail
team van vijf mensen. We gaan na hoe een consument zoekt op een
producten naar de distributie, die vervolgens samen met de klant
bestemming, welke criteria daarbij belangrijk zijn, we zoeken naar de
elke keer opnieuw een reis op maat kan samenstellen. En dat doen
beste opdeling in regio’s en beginnen dan aan de content: de beschrij-
we voor steeds meer bestemmingen. “
vingen van de plaatsen, de producten – we vertrekken vanuit het Engels en kunnen dan in principe naar alle mogelijke talen vertalen.”
Als ik me niet vergis, hebben jullie ook totaal andere, heel specifieke criteria om een bestemming toe te voegen?
Peter, je weet dat de positie en de positionering van Euram mij fascineert. Maar je hebt in nog een ander opzicht een unieke
“Klopt. Wij hebben goed nagedacht om zeker te weten welke bestem-
positie: Euram is een Belgische speler, maar jullie grootste markt is
mingen in aanmerking komen om online in ons systeem en volgens
Nederland. Je zit dus in een ideale positie om die twee markten even
onze logica toegevoegd te kunnen worden. De reflectie is gebeurd op
te spiegelen.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
25
JAAROVERZICHT — MEI INTERVIEW
"Bij Euram is alles erop gericht om dat éne, bijzondere moment te creëren, wanneer de reisadviseur en de klant samen zitten om de journey te genereren."
“Maar je mag ook de Nederlandse mentaliteit
“Maar het gaat niet enkel om de kost, het gaat
niet vergeten. Nederlandse ondernemers gaan
vooral om de strategische visie. Bij Euram
niet bij de pakken zitten, schrikken er niet voor
is alles erop gericht om dat éne, bijzondere
terug om risico te nemen, en passen zich aan de
moment te creëren, wanneer de reisadviseur
omstandigheden aan. De reactiviteit is erg hoog.”
en de klant samen zitten om de journey te genereren. Dat is een magisch moment, en
Ik wil even het ZRA-fenomeen in het gesprek
het is erg belangrijk dat reisagent en klant
brengen. Tenslotte kan je het succes van de van
hier werkelijk “in the same loop” komen en
thuis uit werkende reisadviseur niet ontken-
blijven. Dat proces willen wij nog versterken,
nen. Was de groei en het succes van de ZRA’s
want hier zien wij erg veel mogelijkheden.
Ik ga even vijf jaar terug in de geschiedenis:
ook bepalend voor de groei en het succes van
Er is geen enkele reden waarom het proces
jij organiseerde het Euram Future Forum,
Euram in Nederland?
van “co-creatie” zou stoppen na de boeking.
een internationaal forum waarop Franse,
In tegendeel, tussen boeking en vertrek en
Nederlandse en Belgische reisagenten werden
“Zeker. Euram is een ideale tool voor de reisad-
vervolgens tijdens de reis zijn er nog heel wat
uitgenodigd om, op basis van een aantal
viseur die de klant thuis of op kantoor opzoekt
potentiële “koopmomenten” - als de klant en
onderwerpen, met elkaar in gesprek te gaan.
en die werkt op basis van een persoonlijke
de reisadviseur een vertrouwensrelatie hebben
Ik mocht het geheel modereren. Ik herinner
relatie. Maar ik zou zelfs verder gaan, Jan: ik
opgebouwd, is er geen enkele reden waarom
me nog één van de conclusies: De Nederlanders
denk dat het “ZRA fenomeen” zoals jij het
die extra onderdelen van de journey niet via de
waren –toen al- fors vooruit en progressief/
beschrijft, er in belangrijke mate voor gezorgd
reisadviseur zouden aangekocht worden.”
innovatief in hun denken, de Fransen hadden
heeft dat de reisagent in Nederland vandaag
een eerder conservatieve houding en de Belgen
nog steeds –of zelfs opnieuw – succesvol is en
Even samenvatten : Euram is dus vandaag
zaten daar – lekker comfortabel- tussenin. Hoe
door de klant gerespecteerd wordt. De ZRA’s
een partner of minstens een mogelijke
zie jij dat vandaag, als belangrijke speler op
stelden de persoonlijke aanpak weer centraal,
partner van alle professionele spelers binnen
deze drie markten?
met alle aandacht naar de wensen en noden van
de reisbranche, zowel reisagenten als ZRA’s
de klant, om die dan zoveel mogelijk te vertalen
maar ook OTA’s en touroperators. Hoe ziet de
“Als we inderdaad even terugkijken, Jan, dan
in één op één maatwerk. Dat zorgde voor een
toekomst er uit, Peter?
moeten we constateren dat na de crisisjaren de
nieuwe dynamiek, die volgens mij ook de stenen
Nederlandse reisbranche efficiënt en snel rea-
reisbureaus ten goede is gekomen!”
geerde. In Frankrijk hield men zich vooral zoveel
"Wij blijven investeren in IT, in technologie om zoals ik al eerder aanhaalde, dat unieke,
mogelijk aan een “business as usual” attitude
Een vraag die in de wandelgangen vaak gesteld
magische moment waarop de consument sa-
en de Belgische markt zat daar inderdaad een
wordt: waarom gaat Euram niet B2C, waarom
men met een professional begint zijn journey
beetje tussen. “
laat je de consument zelf niet spelen met die
vorm te geven, nog te versterken. We komen
fantastische online tool?
in dat verband in de tweede helft van 2017
“Een belangrijk element in elke markt is schaal.
met nieuwe initiatieven. Wat 2017 betreft,
Dat geldt op alle vlakken. De Belgische markt
“Wij hebben inderdaad totaal geen plannen om
zeggen alle indicatoren ons dat Euram fors
is eigenlijk veel te klein voor een bedrijf dat wil
business to consumer te gaan verkopen, en daar
zal blijven doorgroeien. Laat ons hopen dat
groeien door innovatie. In Nederland vinden wij
hebben we verschillende redenen voor. Eerst en
op politiek en economisch vlak iedereen in
de combinatie van een grotere reismarkt, met
vooral: om een B2C component op een goede
Europa zijn gezond verstand blijft gebruiken,
een dynamisch professioneel landschap. Dat
en juiste manier op de markt te brengen, zijn er
ook bij de nakende verkiezingen in Frankrijk
laatste vertaalt zich bijvoorbeeld in het aantal
forse extra investeringen nodig, vooral op vlak
en Nederland! "
landelijke ketens van reisadviseurs: in Neder-
van IT. Nu, dat is theoretisch nog te overzien –
land kan je werken met een mooi aantal grote
daar zouden oplossingen voor te vinden zijn.
spelers met landelijke of minstens regionale
Maar wat heel vaak onderschat wordt, is de
impact. In België ben je snel uitgekeken op dat
gigantische online marketing kost. Succesvolle
Peter Keijers en Jan Peeters hadden een
vlak. Eén sterke beroepsvereniging, ANVR, ver-
B2C spelers op het internet, geven jaarlijks vele
gesprek van een half uur. De video van dit
tegenwoordigt de reisbranche – hoeveel hebben
miljoenen uit, om zeker te zijn dat ze niet in de
integrale gesprek vind je op
we er ook weer in België? Zes? Tja. “
massa zullen verdwijnen.”
www.travel360benelux.com
26
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
“Professionals onder elkaar”
Alles behalve een vakblad
Elk jaar organiseert Travel360° verschillende B2B events
Travel360° publiceert en verdeelt elk jaar minstens
met focus op de toekomst van de reisindustrie. De afge-
6 magazines die volledig in het teken staan van de
lopen jaren organiseerden we meer dan 23 travel-events
reisindustrie. Sinds dit jaar wordt het magazine ook
en konden we rekenen op ruim 3150 deelnemers.
verdeeld in Nederland. En dat is een primeur. Het biedt interessante mogelijkheden voor partners
Save the dates!
die zich op Benelux-niveau willen profileren. Het Travel360° magazine verschaft inzichten, brengt
Cruise Event - 23 maart 2017 – Gent
kennis bij en inspireert iedereen die professioneel
Technology Event – 30 mei 2017 – Gent
mijn zijn vak begaan is.
Punch! – 14 september – Gent The Conference – 23 november – Gent
Online Sales Manual
Via de wekelijkse nieuwsbrieven en de
Als sinds augustus 2012 produceert en
Op vraag van de markt ontwikkelden we
website bereikt het nieuws van onze
communiceert Travel360° de online
de Online Sales Manual, een handig en
klanten meer dan 11.000 lezers in België,
trainingen van haar partners. Onder-
beknopt naslagwerk over bestemmingen,
Nederland en Luxemburg.
tussen deden verschillende tientallen
hotels of nieuwe producten. Het is een
bedrijven een beroep op ons en werden
mooi en handig vormgegeven document
meer dan 72 trainingen gelanceerd. Goed
in pdf-formaat. Reisagenten kunnen
voor meer dan 11.000 deelnames door
het online raadplegen, downloaden of
niet minder dan 4000 professionals! De
afprinten.
online trainingen van Travel360° zijn speciaal gemaakt op maat van leergierige reisagenten die up-to-date willen blijven, maar geen tijd te verliezen hebben. Travel360°BVBA Vaalbeekstraat 46
+32(0)16 89 68 50
kris@travel360benelux.com
3050 Oud-Heverlee, België
www.travel360benelux.com
matthias@travel360benelux.com
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
27
HOE VERDIEN IK MILJOENEN?
HOE VERDIEN IK MILJO€NEN? De allereerste Airbnb Money Pitch Vraag jij je soms ook af, hoe bedrijven als Airbnb, Uber of andere succesverhalen hun eerste stappen zetten richting investeerders? Alles begint met een goed verhaal, dat op een korte en duidelijke manier verteld wordt. Wij konden de hand leggen op de allereerste presentatie, waarmee Airbnb (toen nog Airbedandbreakfast) naar mogelijke geldschieters trok. We delen de “money pitch” van Airbnb die hen in 2008 hun eerste half miljoen dollar opbracht, graag met jou.
Het is wellicht niet onbelangrijk er even aan te herinneren, dat het huidige succesbedrijf opgericht werd in 2008 – amper negen jaar geleden (zie apart kader). Stichters Brian Chesky en Joe Gebbia hadden een idee, maar om vervolgens dat idee te kunnen uitwerken, hadden ze geld nodig. Véél geld. De zoektocht naar externe financiering loopt als een rode draad doorheen het ontwikkelingsproces van Airbnb – maar dit is de pitch waarmee het allemaal begon. In tien stappen naar een half miljoen dollar.
Slide 1 Welk bestaand probleem zal mijn product oplossen?
Statement 1: voor reizigers die online wil-
De stichters van Airbnb hadden
Statement 2: Hotels hebben één
heel goed begrepen dat je nooit een
probleem – je bent als reizigers niet
presentatie mag beginnen met je
automatisch verbonden met de stad
eigen product te showcasen. Zeker
waar je verblijft, je bent afgesloten van
niet bij investeerders. Die mensen
de lokale cultuur.
len boeken, is prijs een belangrijk element.
willen eerst een antwoord op de vraag: “welk probleem lost jouw product
Statement 3: er bestaat geen eenvoudige
op?” – met andere woorden: waardoor
manier om bij een lokale bewoner een
zal er waarschijnlijk vanuit de markt
kamer te boeken, en voor de verhuurder is
vraag ontstaan naar jouw product? De
er geen eenvoudige manier om zijn kamer
presentatie van Airbnb startte dus met
aan te prijzen.
Slide 1
drie duidelijke statements. Conclusie: er is nood aan een niet-hotel product, op een gemakkelijke manier vindbaar en boekbaar, aan een scherpe prijs.
Slide 2 Welke oplossing biedt mijn product?
lokale cultuur met elkaar delen. Een
De opbouw van deze pitch is een
Geen speld tussen te krijgen. Je kan het
voorbeeld in het genre – en blijft
eens of oneens zijn met de statements,
tegelijkertijd de kern van het product
maar de logica is voor iedereen duidelijk.
en de filosofie van Airbnb tot op
Investeerders houden van logica.
schoolvoorbeeld van win-win.
vandaag. De “save money”, “make money” en De oplossing is een web platform,
“share culture” zijn vandaag, negen
waarop de gebruikers kamers kunnen
jaar later, nog steeds de strategische
verhuren aan reizigers. De voordelen
pijlers van Airbnb. De hele hype rond
zijn voor elke partij duidelijk en helder:
de deeleconomie is vooral door de pers
reizigers kunnen geld besparen op reis
gecreëerd, wat Airbnb betreft was het
(in vergelijking met de kost van een
van bij aanvang duidelijk dat er een
hotelkamer), verhuurders kunnen extra
belangrijke economische component in
geld verdienen, en beiden kunnen de
hun zakelijk model zat.
28
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
Slide 2
HOE VERDIEN IK MILJOENEN?
Slide 3 Is er een bestaande markt voor dit soort product ?
bed” (zie apart kader), 660.000 gebruikers. Tegelijkertijd werden er op Craigslist (zie apart kader) wekelijks 50.000
Als iemand zijn geld in een beginnende
tijdelijke accommodaties aangeboden.
onderneming wil steken, moet die inves-
Conclusie: er is vraag vanuit de markt
teerder wel enige vorm van zekerheid
naar privé kamerverhuur.
hebben over de vraag vanuit de markt. Veel goede ideeën zijn gestrand in deze
Hoe vernieuwend het aangeboden
fase. “We zullen de vraag wel creëren”
product ook mag zijn, het is voor de
is een goede intentie, maar klinkt niet
beheerders van risico kapitaal erg gerust-
bepaald vertrouwen wekkend.
stellend te weten dat er al vergelijkbare producten of diensten op de markt zijn,
Slide 3
Airbnb gaf twee heel concrete voorbeel-
die min of meer dezelfde doelgroep op
den. In 2008 had Couchsurfing.com, de
een rendabele manier bedienen.
website voor “reizigers op zoek naar een
Slide 4 Hoe groot zou de totale markt kunnen zijn?
en controleren. Belangrijk, want ook bij investeerders geldt: vertrouwen is goed, maar controle is beter!
Vanuit de zekerheid dat er een bestaande markt is, worden de investeerders nu
Het toenmalige Air Bed & Breakfast
meegenomen in het “Grote Plan”: het
verklaarde, dat het op 15% van deze markt
marktaandeel dat het product zou kunnen
van “budget & online reizigers” wenste
veroveren. Ook hier volgden de stichters
te mikken. Dat is een ambitieuze, maar
van Airbnb in hun eerste stappen een
redelijke doelstelling als je denkt met
duidelijke logica. Vanuit onverdachte en
een baanbrekend product op de markt te
onbetwiste bronnen, wisten ze dat er we-
komen.
reldwijd meer dan 2 miljard trips geboekt
Slide 4
werden op jaarbasis, toen in 2006. Van die
We zijn nog maar vier stappen ver, maar
2 miljard, vielen er 560 miljoen onder de
het is nu al duidelijk hoe de stichters van
definitie “budget & online”: reizigers die
Airbnb op een slimme, logische manier
via het internet op zoek gingen naar goe-
hun toehoorders in een “hey, why not?”
de, budgetvriendelijke deals. De bronnen
stemming brengen. Het product geeft een
voor deze cijfers waren geloofwaardig. De
antwoord op een bestaand probleem in
informatie werd onder andere gehaald bij
de markt, er is vandaag al een markt voor
de World Tourism Organization en com-
en binnen de grotere reismarkt blijkt het
Score. Iedereen kon de cijfers natrekken
potentieel meer dan groot genoeg te zijn.
Slide 5 Wat is het product, en hoe werkt het?
buiten het gekende hotellerie-aanbod, zoekt op naam van de stad waar hij/zij wil verblijven, overloopt het aanbod dat
Nu is het moment in de pitch gekomen,
in die stad beschikbaar is, en boekt de
om het product te beschrijven. Opval-
accommodatie die hem/haar op vlak van
lend is, hoe ook hier eenvoud en be-
prijs en ligging geschikt lijkt. 7 woorden:
knoptheid belangrijk zijn. De stichters
search by city, review listings, book it!
van Airbnb trappen niet in de val van
Slide 5
technische, gecompliceerde verhalen.
De onderliggende boodschap is duidelijk:
Ze houden het kort, simpel en (heel
beste investeerders, ons product zal
essentieel) voor iedereen begrijpelijk.
uiterst gebruiksvriendelijk zijn. We hebben niet veel woorden nodig om het
De reiziger die op zoek is naar een
uit te leggen, dus de consument zal het
budgettair interessante slaapplek
ook snel begrijpen.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
29
HOE VERDIEN IK MILJOENEN?
Slide 6 Het verdienmodel
Airbnb maakt een eenvoudige rekensom: gebaseerd op het 15% marktaan-
Nu we aan de zevende slide zijn, en
deel (zie stap 4), en een gemiddelde
de interesse op vlak van marktpo-
commissie van 20 dollar (uitgaande
tentieel en product gewekt is, ligt
van gemiddeld drie overnachtingen
ongetwijfeld een andere, belangrijke
per persoon aan een gemiddelde prijs
vraag op de lippen van de mogelijke
van 70 dollar per nacht) komen zij op
investeerders: wat is je verdienmo-
een omzet van 200 miljoen voor de
del? Ook hier is Airbnb heel duidelijk:
periode 2008 tot 2011.
“Wij nemen 10% commissie op elke transactie”.
Omzet is het geld dat je verdient. Niet het geld dat even via jou passeert.
Veel geld verdienen met kleine winstmarges
In de reisindustrie wordt vaak met grote “omzetcijfers” gegoocheld. Het
Even een zijsprong naar de klassieke
beste voorbeeld: een reisagent die
reisindustrie: Airbnb geeft dus vanaf
één miljoen euro “omzet” heeft, houdt
het prille begin aan, dat zij willen
hieraan vaak tussen de 100.000 en
werken met een beperkt commissie-
120.000 aan commissie over – waar-
model. Dit verklaart natuurlijk hun
mee dus alles moet betaald worden:
enorme drang naar groei, internatio-
kantoor, telefoon, IT investeringen,
nalisering en permanente uitbreiding.
auto, personeel … Dat miljoen “omzet”
Als je met beperkte winstmarges
is dus een zeer relatief begrip. Bijna
werkt, is er maar één mogelijkheid om
90% van het bedrag is geld dat via
zeer winstgevend te zijn: voldoende
de reisagent even een omweg maakt.
schaalgrootte.
Als je dat bij je omzet telt, prikt een
Slide 6
potentiële investeerder hier uiteraard dadelijk doorheen.
Slide 7 De concurrentie
Couchsurfing en Craigslist waren competitief op vlak van prijs, maar
200 miljoen is best een mooie omzet,
hadden geen of hoogstens een
maar welke zijn de spelers die in
beperkte mogelijkheid tot dadelijk
dezelfde vijver vissen, en hoe zijn
online boeken. Dat boden spelers als
die gepositioneerd tegenover het
Hotels.com en Orbitz dan weer wel,
opstartende bedrijf? Uiteraard is dat
maar de gemiddelde prijs van hun
voor mogelijke investeerders zeer
aanbod lag fors boven Airbed&break-
belangrijke informatie.
fast. Logisch gevolg: de nieuwkomer had hier een unieke positie tegenover
Airbed&breakfast brengt de concur-
de bestaande concurrenten.
rentie (remember: we spreken over 2008) in kaart, en volgt hierbij twee
Een mogelijke investeerder ziet graag
criteria: de prijs van het product en
dat een product of een dienst op ver-
de mate waarin sprake is van een
schillende punten goed scoort. Als je
echte online transactie.
een product op de markt brengt dat enkel de prijs als differentiator heeft,
Het toenmalige Airbed&breakfast
dan zullen geldschieters aarzelen, en
zag concurrenten in Craigslist,
twee keer nadenken voordat ze hun
CouchSurfing, Orbitz, Rentahome,
kapitaal in jouw onderneming steken.
Hotels.com, Hostels.com en
Immers: vanaf het moment dat
BedandBreakfast.com.
iemand anders goedkoper is, vallen al je argumenten weg.
30
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
Slide 7
HOE VERDIEN IK MILJOENEN?
Slide 8 De competitieve voordelen
Bedrijven als Amazon, Apple maar ook Booking.com en Airbnb tonen vandaag
Het is uiteraard goed om een aparte
hoe het moet.
positionering te hebben tegenover de concurrentie, maar je moet die positie ook
Tweede belangrijk competitief voordeel:
kunnen verdedigen. Dit is de voorlaatste
de vraag “what’s in it for me? Vanwege
stap in de pitch: duidelijk maken dat het
de verhuurder wordt duidelijk ingevuld.
beter is om geld in dit bedrijf te investe-
De huurder betaalt rechtstreeks een
ren, dan in de concurrentie- of in een ander
afgesproken som aan de verhuurder. Dit
bedrijf in een andere sector.
onderscheidt Airbnb van de toenmalige grotere speler Couchsurfing.com
Het mag duidelijk zijn: dit is het beslissende moment van de presentatie. Als
Ook tegenover die andere mogelijke
mogelijke geldschieters tot nu toe een
concurrent, Craigslist, onderscheidde het
redelijk positief gevoel hebben over het
toenmalige AirBed&Breakfast zich dade-
bedrijf, is het nu met moment om hen te
lijk. Waar je bij Craigslist elke dag opnieuw
doen beslissen. Nu is het money time.
je aanbod moet invoeren, volstaat het bij Airbnb om één keer je accommodatie
Slide 8
Het eerste competitief voordeel klinkt na-
met de juiste omschrijving en de juiste
tuurkijk als een klok: met alle informatie
prijsstelling te posten.
uit de vorige 8 slides, is het geruststellend om te horen dat het bedrijf als eerste de
Eerste doel bereikt dus: tegenover de
markt op zal komen met een transactie
twee grote aanbieders op de markt, heeft
gebaseerde accommodatieverhuur site.
Airbed&breakfast een stevige propositie, zowel naar de gebruikers als naar de
Vooral het woord “transactie gebaseerd”
aanbieders.
is erg belangrijk. Wanneer deze pitch voor de eerste keer werd gegeven, in
Vervolgens toont het bedrijf op dezelfde
2008, was het besef razendsnel aan het
slide nog aan dat hun website gemakkelijk
groeien dat een site met een geweldig
in gebruik is, wordt het belang van “host
product of een fantastische dienst,
profiles” duidelijk gemaakt, en onderlijnen
niets waard is zonder een eenvoudige,
de stichters dat ze het belang van design
betrouwbare en snelle aankoopmoge-
en het creëren van een sterk merk heel
lijkheid. Zelfs vandaag moet er binnen
belangrijk vinden. Tenslotte: ze bouwen
de reisindustrie op dit vlak nog vaak
een bedrijf dat gericht is op de Millennial
een inhaalbeweging gedaan worden.
generatie.
Slide 9 Show me the money!
Ook op dit moment tonen de stichters van Airbnb zich glashelder duidelijk: ze hebben
Slide 9
Dit is uiteraard het moment waar heel
500.000 dollar nodig, om over een periode
de presentatie naar toe heeft gewerkt.
van 12 maanden tot 80.000 transacties te
Het is een goed product, dat in deze
komen, die elk 25 $ zullen opbrengen, wat
vorm nog niet bestaat, de voordelen voor
de omzet van het bedrijf binnen twaalf
alle betrokken partijen (verhuurders en
maanden op 2 mijoen dollar zal brengen.
huurders) zijn duidelijk, het bedrijf is gewapend om de bestaande concurrentie te
In investeringstaal heet dit: ons geld zal
verslaan, en de potentiële doelgroep van
een hefboomfunctie hebben, dat het
online accommodatie zoekende reizigers
bedrijf in staat zal stellen om de eerste
met een gelimiteerd budget is meer dan
stappen te zetten, met redelijke targets
groot genoeg.
en een redelijke timing. Dat klinkt als goed nieuws: het is geen verhaal van
Nu moeten de investeerders niet alleen
grote dromen en mooie praatjes, maar
instemmend knikken, maar ook hun geld
een duidelijk en consistent opgebouwd
boven halen!
voorstel.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
31
HOE VERDIEN IK MILJOENEN?
TAKE
That’s how it all started: met deze “money pitch” overtuigden de stichters van het huidige kolossaal grote bedrijf Airbnb hun eerste investeerders om geld te steken in het bedrijf. Deze pitch voldoet aan de drie basisvoorwaarden: je boodschap op een begrijpelijke manier overbrengen, een keiharde consistentie tussen cijfers en argumenten doorheen je presentatie, en een duidelijk, haalbaar groeipad voor kunnen leggen op basis van concrete, tastbare en toetsbare argumenten. And the rest is history.
Wat is Airbnb vandaag?
Wat is Craigslist?
De in dit artikel beschreven “money pitch” was het begin van één van de
Craigslist is één van de meest bezochte websites in het
meest fascinerende succesverhalen van het internet. In 2009 veranderde
Engels taalgebied. Wat ooit begon vanuit San Francisco
de naam AirBedandBreakfast in Airbnb. Tegelijk begon de uitbreiding
als een elektronische nieuwsbrief met alle mogelijke
van het aanbod van de oorspronkelijke matrassen en slaapkamers naar
aanbiedingen en advertenties, is uitgegroeid tot een
complete huizen en appartementen, maar ook kastelen, boomhutten,
website met kleine advertenties voor meer dan 450
boten, privé eilanden, iglo’s en nog veel meer.
steden wereldwijd.
In februari 2011 kondigde Airbnb aan dat ze net hun miljoenste boeking
De belangrijkste functie van de site is het publiceren
hadden genoteerd. In januari 2012 konden ze hun twee miljoenste
van geklasseerde advertenties die vrijwel alle mogelijke
boeking aankondigen, en vijf maanden later, in juni 2012, zat Airbnb al
categorieën afdekken: jobs, tweedehands spullen,
aan vijf miljoen boekingen.
diensten, huizen en appartementen te huur…
Vandaag hebben al meer dan 80 miljoen gasten wereldwijd voor een
Craigslist is eigenlijk een online versie van de klassieke
verblijf via Airbnb gekozen, in meer dan 190 landen . Het bedrijf wordt
“zoekertjes” in de dagbladen – deze kleine micro-adver-
gewaardeerd op een marktwaarde van 30 miljard dollar.
tenties waren tot de doorbraak van het internet voor elke klant een belangrijke bron van inkomsten.
Sinds die eerste “money pitch” heeft Airbnb in 10 rondes al 9,5 miljard risicokapitaal aangetrokken. Het bedrijf nam in de periode 2011 – 2016
De website van Craigslist is zeer basic, en dat is een
11 andere bedrijven over. De meest recente acquisitie is Trip4real, een
bewuste keuze: alle focus gaat naar de geklasseerde
website die aanbieders van lokale tours & activiteiten in contact brengt
advertenties.
met reizigers. The sky is the limit, blijkbaar. Er is ook een donkere kant aan de medaille: in steeds meer steden komt er vanwege de overheid en vaak ook vanwege de lokale bewoners weerstand tegen de groei van Airbnb. Steeds meer professionele aanbieders van huizen en appartementen doen beroep op de site. In steden als
Wat is Couchsurfing.com?
Amsterdam en Barcelona zouden hele wijken “geairbnbiseerd” zijn. De overheid wil ook steeds nauwlettender toekijken of de transacties ook
Couchsurfing is het grootste internationale, web ge-
belastingtechnisch kloppen, en doet hier en daar pogingen om verplich-
baseerde gastvrijheidsnetwerk. Leden kunnen andere
tingen op te leggen op vlak van veiligheid en hygiëne.
leden vragen om overnachting, en men kan aangeven of men een slaapplek ter beschikking heeft voor andere mensen. Het netwerk telt meer dan 9 miljoen leden. Belangrijk is het woord “gastvrijheid”: Couchsurfing. com is volledig gratis, en volgens de regels van de community mogen aanbieders en gasten elkaar niet betalen. Het idee achter het initiatief is heel nobel: men wil de vriendschappen tussen mensen wereldwijd bevorderen, en contacten tussen verschillende culturen mogelijk maken.
32
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
THE SCHIPHOL SHARING & ECONOMY LELYSTAD
Schiphol & Lelystad: 3 feiten Luchthaven Schiphol moet op de rem gaan staan, zo blijkt. In 2008, inmiddels een eeuwigheid geleden in de luchtvaartindustrie, werd het maximum aantal vluchtbewegingen voor de Nederlandse main port vastgesteld op 500.000. Verwachting was dat men dat aantal ergens tegen 2020 zou bereiken. In 2016 telde Schiphol 478.664 vluchtbewegingen. Nog 21.336 te gaan, dus. Wetende dat een aantal airlines –KLM op kop- naar goede gewoonte slots “hamsteren”, is de conclusie: Schiphol Airport zit mutje vol. De oplossing die wordt voorgesteld, ligt zo’n 45 kilometer verder in de polder: Lelystad Airport. Door hier de capaci-
Feit 1
600.000 is het nieuwe 500.000 In 2008 stelde een commissie (de Alders Tafel) het aantal van 500.000 vliegbewegingen voorop, met name vanuit een bekommernis over overlast voor de omwonenden in de vorm van geluid en vervuiling. In de afgelopen jaren zijn vliegtuigen aan een snel tempo vervangen door schonere, stillere types. Dat geldt voor alle airlines. Met deze nieuwe modellen, worden binnen dezelfde geluids- en milieu normen, veel meer vliegbewegingen mogelijk. Er van uitgaande dat de nieuwe vliegtuigen zo’n 20% minder overlast veroorzaken op alle vlakken, kunnen we stellen dat 20% meer vliegbewegingen realistisch is. Vandaar: 600.000 zou in werkelijkheid wel eens het nieuwe 500.000 kunnen zijn.
teit snel uit te breiden, zou Lelystad Schiphol zou kunnen “ontlasten” van met name het “point to point” verkeer: low cost vluchten en vakantievluchten, zeg maar. Onlangs raakte bekend dat Lelystad er in 2019 klaar voor zou zijn. Vreemd genoeg wordt binnen de luchtvaartbranche, niemand echt enthousiast over “oplossing Lelystad” en over het (voorlopig) halstarrig vasthouden aan de 500.000 norm voor Schiphol. De discussie dreigt alle kanten op te gaan, en verschillende partijen spreken elkaar tegen. Graag helpen we een handje om enige helderheid in de gesprekken te houden. 3 feiten op een rijtje.
Feit 2
Feit3
De scheiding tussen business – leisure & low cost is achterhaald
De groei zal nog sterker toenemen dan verwacht
Als er in interviews wordt gesproken
Een aantrekkende economie en een
over “pretvluchten” en “prijsvech-
groeiende wereldbevolking met
ters” die de “serieuze vluchten in de
een steeds frequenter reizende
weg zitten” loopt er iets goed fout
middenklasse zorgt ervoor dat zelfs
in de beeldvorming. Zowel low cost
de meest ambitieuze groeiscenario’s
airlines als de vroegere charter maat-
dreigen achterhaald te worden. De
schappijen, zijn snel geëvolueerd
voorziene groeicapaciteit van Lely-
naar hybride business modellen.
stad Airport is , zelfs in een versneld
Vluchten naar vakantiebestemmin-
scenario, slechts een druppel op een
gen en low cost airlines vervoeren
hete plaat. Het gaat om een frag-
een steeds groter wordend segment
ment van wat echt nodig zal zijn.
van zakenlui. Als “feeder” vlucht voor een long haul verplaatsing wordt ook
Deze groei is essentieel voor de eco-
steeds meer voor een low cost vlucht
nomische ontwikkeling van Neder-
gekozen.
land. De discussie moet dus dringend een nieuwe focus krijgen. De juiste
Een onderscheid maken tussen
vraag is niet: “Hoe gaan we die groeit
economisch belangrijke en minder
beteugelen en kanaliseren?” De
belangrijke vluchten is dus een
enige juiste vraag is: “Wat kunnen
belangrijke strategische fout.
we doen om die groei te bevorderen en te faciliteren?”
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
33
DE BENELUX MARKT
De Benelux markt in kaart EEN VERGELIJKEND OVERZICHT We vonden het een goed idee om in deze allereerste Benelux-editie van het Travel360° magazine een vergelijkend overzicht te bieden van de Benelux reismarkt. Gezien de verschillende instanties in de betreffende landen andere maatstaven en definities hanteren is het vaak moeilijk om een objectieve vergelijking te maken. Daarom baseren we ons op de cijfers van Eurostat van het jaar 2015. De maatstaf die eurostat hanteert om het aantal reizigers te definiëren is de volgende: Iedereen ouder dan 15 jaar die minstens 1 overnachting heeft geboekt voor leisure doeleinden. Verder willen we nog opmerken dat België hier steeds als 1 wordt genoemd, terwijl er vaak grote verschillen zitten tussen Vlaanderen en Wallonië. Grofweg genomen kan je voor de Belgische cijfers een 65% (Vlaanderen) – 35% (Wallonië) verdeling hanteren.
Aantal inwoners Volgens Eurostat telt België 11,2 miljoen inwoners, Nederland 17 miljoen en Luxemburg een half miljoen.
34
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
DE BENELUX MARKT
5,25 miljoen
11,48 miljoen
376 duizend
Aantal reizigers België telt ruim 5 miljoen reizigers. De Nederlandse markt is meer dan dubbel zo groot met net geen 11,5 miljoen reizigers. Luxemburg is klein, maar fijn met 376 000 pax. Wanneer we het aantal reizigers afzetten tegen de totale bevolking, dan kennen we de vakantieparticipatiegraad. In Luxemburg is deze het hoogst met 82,5%. Nederland volgt met 82,2% en België zit met 56,5% onder het Europese gemiddelde van 60%.
€619
€800
€351
€215
Per reis
€473
€119
Domestic
€704
€805
€680
Outbound
Reisbesteding Hier kijken we naar het gemiddeld bedrag dat per persoon per reis wordt uitgegeven. Het Europese gemiddelde (domestic en outbound samen) ligt op €341. Nederland klimt daar maar net bovenuit met een gemiddelde besteding van €351. België doet het op dat vlak een stuk beter met €619. Luxemburg scoort het best met €800. In de tabel zie je ook een uitsplitsing van domestic en outbound. Ook over de gemiddelde uitgaven per nacht bestaan vergelijkende statistieken. Bij domestic en outbound samen is dit voor Nederland €57. Dat is lager dan het Europese gemiddelde van €65. België en Luxemburg doen het beter met respectievelijk €85 en €130 per nacht.
Domestic vs Outbound Ook deze cijfers spreken voor zich. We kijken naar de verdeling van het aantal reizigers naargelang het type vakantie: alleen domestic, domestic en outbound, of 13,03 miljoen
42,28 miljoen
1,84 miljoen
alleen outbound. In België kiest bijna 70% van de reizigers uitsluitend voor een outbound vakantie.
Aantal Vakanties Als we naar het aantal vakanties kijken – 1 reiziger kan per jaar meerdere vakanties maken – dan zijn de contrasten nog groter. Nederland spant met ruim 42 miljoen vakanties de kroon en is daarbij meer dan 3 keer zo groot dan de Belgische markt, die goed is voor 13 miljoen vakanties. Ook Luxemburg doet het relatief
Dat is een vrij groot contrast met Nederland waar dat percentage op 26% ligt. Ook de Luxemburgers zijn duidelijk verknocht aan outbound reizen (88%). Als we kijken naar het aandeel reizigers dat alleen een binnenlandse vakantie maakt, dan is Nederland de winnaar met bijna 29%. In België is dit aandeel veel kleiner (8%) en in Luxemburg is het met minder dan 1% helemaal te verwaarlozen. In België maken bijna 22% van de reizigers zowel binnenlandse als buitenlandse reizen. In Nederland telt dit segment iets meer dan 45% van de reizigers. In Luxemburg is het goed voor 11,2% van de reizende bevolking.
goed met net geen 2 miljoen vakanties. Wanneer we het aantal vakanties delen
0,5% 8%
het gemiddeld aantal trips per reiziger. Voor België is dat 2,3. Voor Nederland 3,5 en voor
29%
22%
door het aantal reizigers, dan kennen we 70%
26%
88%
11,5%
45%
Luxemburg 4,1. Hiermee zit Luxemburg exact op het Europese gemiddelde en blijven zowel Nederland als België achterop.
Alleen Outbound Alleen Domestic Domestic en Outbound
Alleen Outbound Alleen Domestic Domestic en Outbound
Alleen Outbound Alleen Domestic Domestic en Outbound
TAKE
Samengevat in enkele lijnen kan je stellen
De Belgische markt is een pak kleiner met
Luxemburg is in vergelijking met België en
dat Nederland de grootste markt is in volume
een relatief lage participatiegraad, maar met
Nederland een hele kleine, maar kwalitatief
met een hoge participatiegraad, maar met
een groot aandeel outbound vakanties en re-
hoogstaande markt. Het aandeel buiten-
een vrij groot aandeel domestic vakanties en
latief grotere besteding. Het aantal domestic
landse vakanties is zeer hoog en ook de
een relatief lagere besteding.
vakanties is in België eerder laag.
besteding is top.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
35
*Beperkingen van toepassing
KIES ÉÉN VAN DE OPTIES: GRATIS - Excursies* GRATIS - Drankenpakket* GRATIS - Boordtegoed* PLUS GRATIS - Internet
Savour the World with the Finest Cuisine at Sea™
Culinaire Meesterweken Geniet van de culinaire topkwaliteit van de legendarische Meester Chef Jacques Pépin. Als uitvoerend Culinair Directeur voor Oceania Cruises creëert Jacques Pépin zeer verfijnde gastronomische meesterwerken uit Franse en Italiaanse klassiekers en presenteert Aziatische lekkernijen kunstig op het mooiste porcelein gecombineerd met zilveren bestek, fijn kristallen glaswerk en tafellinnen. Tijdens uw prachtige reis bent u er zeker van de luxe van de exquise keuken aan boord van Oceania Cruises te ervaren, ongeacht waar u wilt dineren of wat u kiest om te bestellen.
De meest geraffineerde keuken op zee aangeboden in verschillende restaurants met open zitting en zonder toeslag Verrijkende excursies voor levensgenieters inclusief interessante Culinary Discovery Tours™ op de meest fascinerende bestemmingen ter wereld Award winnende routes met meer dan 365 verleidelijke bestemmingen Unieke routes met kleinere havens, vaak met vertrek laat in de avond of verblijf ter plaatse Elegante middelgrote schepen voor slechts 684 of 1250 gasten Uitzonderlijke persoonlijke service, dankzij hoge ratio verhouding personeel – gast Elegante casual ambiance
www.OceaniaCruises.com cvanleeuwen@oceaniacruises.com
THE SIGN OF TIMES
the
SIGNS of TIMES Uitdagingen, Kansen en Zekerheden in 2017 Er zijn trends, maatschappelijke ontwikkelingen
der. Want heel vele, zoniet alle maatschappelijke
en modefases. Eind 2016 en begin 2017 was er een
ontwikkelingen, trends en gevoeligheden hebben
gigantisch aanbod aan lijstjes met elementen
uiteindelijk invloed op hoe, hoeveel en waarheen de
die in het lopende jaar belangrijk zullen worden.
mensen reizen.
Meestal gaat het om zaken die een blinde kan zien: het verdere oprukken van Facebook als alternatief
Het team van Travel360° heeft heel het jaar door
nieuwskanaal, de opkomst van populistische leiders,
intense gesprekken met vele spelers in de reisindus-
of de verdere afbrokkeling van het vertrouwen in de
trie. Wij doen research naar de “things that matter”,
politiek in het algemeen.
en proberen daarin permanent de tijdelijke hypes of de onbelangrijke oprispingen te scheiden van
Nog enkele klassiekers: de groeiende onveiligheid
de zaken die echt belangrijk zijn. Wij organiseren
als gevolg van terroristische aanslagen, en de steeds
congressen, jam sessions en debatten, en wij luiste-
wispelturiger wordende consument. Vaak worden
ren naar de opinie van specialisten – en wij vormen
deze pseudo-wijsheden mooi verpakt. Zeer zelden
vervolgens zelf onze eigen opinie.
neemt iemand de moeite om achteraf deze uitspraken op hun correctheid te controleren. Conclusie: de
Dit alles resulteert in de lijst van vijf punten,
meeste van deze lijstjes zijn niet meer dan een mooi
die –volgens ons- vandaag belangrijk en bepalend
tijdverdrijf – voor de maker en de lezer.
zijn voor de reisindustrie van morgen. Het zijn de punten waarmee elke reisindustrie professional
Er zijn echter ook andere ontwikkelingen, die
moet rekening houden bij het uitbouwen van zijn
wellicht minder gehypet worden, maar die écht sig-
of haar carrière, bij het besturen van een afdeling,
nificante gevolgen hebben voor de zakelijke wereld
of bij het uitbouwen van zijn of haar bedrijf. Het
in het algemeen, en de reisbranche in het bijzon-
zijn de Signs of Times.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
37
1 THE SIGN OF TIMES
WIJ ZIJN ALLEMAAL MENSEN
Het menselijke aspect wint aan belang bij reizen en reizen verkopen.
maken van alle activiteiten die we hierboven beschreven, biedt namelijk kansen voor échte service, gecombineerd met een échte persoonlijke aanpak, uitgevoerd door échte, vriendelijke en klantgerichte mensen. De sleutel hiervoor is Big Data. Slimme bedrijven zullen steeds meer de kracht van de klanteninformatie niet enkel online gebruiken. Niets is immers krachtiger dan persoonlijke informatie, die gebruikt wordt door een goed opgeleide, vriendelijke en empathische persoon, die een reiziger op het juiste moment kan aanspreken met de juiste woorden, de juiste tone of voice en met de juiste dienst, het juiste aanbod of het juiste advies. Voeg hier nog een dosis flexibiliteit aan toe, en je hebt alle elementen om de reiziger
Laat er geen twijfel over bestaan: de
een geweldige persoonlijke ervaring te geven.
automatisering en de digitalisering van de reisindustrie en de volledige integratie van
De front office medewerker van het hotel, de
het online gebeuren in de reiservaring is
reisadviseur, de medewerkers van de airline
nog maar net begonnen. De reiziger zal in
balies op de luchthaven zullen, op basis
de komende maanden en jaren méér dan
van een massa persoonlijke gegevens, zich
ooit gebruik maken van alle beschikbare
kunnen concentreren op datgene wat vanaf
online en digitale hulpmiddelen, om veel
nu nog meer dan ooit het verschil zal maken:
zelfstandiger dan ooit de reis te plannen en
fantastische, één op één service.
uit te voeren. Het menselijk aspect wint aan belang, met de Heel wat reizigers hebben meer kracht en
hulp van Big Data.
jaar geleden. Hun mobiele tools stellen hen in staat om zonder hulp van wie dan ook te boeken, in te checken, hun weg ter plaatse te vinden en leuke plekken te ontdekken. De volledig onafhankelijke reiziger bestaat, en heel vaak is hij vrijwel onzichtbaar voor de reisindustrie. Deze “onzichtbare reiziger” toont zich niet aan check in balies op het vliegveld, passeert niet aan hotelrecepties en heeft niemand nodig om raad of tips te geven, of om een tafeltje te reserveren in een restaurant. Deze evolutie gaat verder. Maar tegelijkertijd is er een extra wens van deze moderne reiziger: breng het menselijke aspect terug. Maar breng het dààr, waar ik het wil en op de manier dat ik het wil. De reisindustrie heeft nog steeds vrij veel uitvoerende functies: het boeken van een reis in “het systeem”, het inchecken van een persoon en bagage op het vliegtuig, het registreren van de gegevens van de reiziger en het overhandigen van de kamersleutel in het hotel, het controleren van het kamer-
als onleefbaar voor de lokale bewoners, omdat toeristen ruimte opeisen, en hun vakantie-levensritme luidruchtig opleggen. Halverwege 2016 werd de term “overtoerisme” gelanceerd, om dit fenomeen een naam te geven. De voorbeelden zijn gekend: Venetië, Barcelona, Palma de Mallorca, Machu Picchu en Amsterdam. De evolutie en de gevolgen van de toeristische aantrekkingskracht van deze plekken zijn perfect te voorspellen: binnen afzienbare tijd zal de aanwezigheid van nog meer reizigers op hetzelfde moment op dezelfde plek, niet meer te verwerken zijn. Dit geldt ook voor de luchtvaart industrie. De wereldbevolking zal in de komende 20 jaar met 20% aangroeien. Van die steeds groter wordende wereldbevolking zal een steeds groter worden deel tot de middenklasse behoren. Minstens 75% van de wereldbevolking zal in de komende jaren minstens één keer per jaar reizen, steeds frequenter met het vliegtuig. Dat maakt dat er steeds meer vliegtuigen zullen nodig zijn, die
mogelijkheden in hun smartphone dan de gemiddelde mainframe computer twintig
pen. Steden en wijken worden zo goed
zullen gebruik moeten maken van steeds TAKE
meer luchthavens. Die luchthavens zullen drukke plekken worden. Ze zullen
Denk niet dat dit een vanzelfsprekende
zuchten onder dezelfde lasten als de
“come back van de klassieke reisagent”
overbevraagde bestemmingen.
inluidt. Het is juist de combinatie van hoogtechnologische, online tools en aanwezig-
Dit klinkt als een doemscenario, maar er zijn
heid met de klantgerichte, menselijke aanpak
gelukkig ook veel oplossingen in de maak.
2
die succes heeft. It’s not just you: it’s you &
In New York werd er fors geïnvesteerd om
your online toolkit. Lees ook het artikel “De
bezoekers niet meer te moeten concentre-
toekomst van Travel Retail”.
ren in Manhattan, maar om ze ook wijken
TROP IS TEVEEL
als Brooklyn en Queens te doen ontdekken. Hiervoor werd aan slimme place branding en marketing gedaan. Andere bestemmingen onderzoeken hoe ze op een verstandige manier het aantal bezoekers geografisch kunnen spreiden over de tijd. De uitdaging is: samenwerken met alle spelers binnen en buiten de bestemmingen, om positieve oplossingen te formuleren. Kortzichtige en korte termijn gerichte initiatieven moeten vermeden worden. Want de groei van het wereldwijde toerisme mag niet gestopt worden. TAKE
een evenement.
Op steeds méér plaatsen komen op hetzelfde moment méér mensen bij elkaar dan gewenst is.
Deze functies gaan verdwijnen. Maar dat be-
Bestemmingen kreunen onder de druk van
wijken en uitstapmogelijkheden worden
tekent niet dat de mensen gaan verdwijnen.
steeds meer toeristen. Eilanden moeten een
steeds belangrijker. Wijs je klant op de
paar keer per week een invasie ondergaan
ongemakken van “overtoerisme”. Derge-
van passagiers van gigantische cruisesche-
lijk advies is meerwaarde.
nummer bij het ontbijt, tot en met (ja, het bestaat nog) het afscheuren van tickets bij
Informatie is macht, ook in deze materie. Informatie over piekmomenten op bestemmingen, over alternatieve regio’s,
De automatisering en het online mogelijk
38
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
JAAROVERZICHT THE SIGN — SEPTEMBER OF TIMES
3
NO MORE BUSINESS TRAVEL AS USUAL
Zakelijke reizigers leggen zich niet meer neer bij de corporate richtlijnen. Dat komt door de vakantiegewoontes en ervaringen van de Millennials.
via het hoofdkantoor of via het hiervoor aangeduide reisagentschap. Een zakelijke reiziger die op eigen initiatief de reisplannen verandert en zelf hiervoor het nodige opzoek – en boekingswerk doet, zal in vele gevallen bij terugkeer op het matje geroepen worden om tekst en uitleg te geven.
Dat is snel aan het veranderen. De snel op de werkvloer binnenstromende Millennial generatie, legt zich immers niet meer neer bij centraal besliste en opgelegde richtlijnen. Ze hebben over het algemeen al veel vakantie-reiservaring opgedaan voor ze aan hun professionele loopbaan beginnen. Ze hebben ervaring met online vergelijkingssites, ze zijn gewoon om te kiezen voor alternatieve accommodatiemogelijkheden zoals Airbnb, ze
Tot voor kort waren corporate travel
gebruiken met plezier de App van Uber.
de saaie “company travel guidelines” tot op de letter op te volgen. Jeanne Liu, Vice President van de Global Business Travellers Association, noemde dit enkele maanden geleden de “consumerization of business travellers”: zakelijke reizigers die alle mogelijke online tools die ze in het dagelijkse leven gebruiken, ook integreren in hun business trip. De uitdaging voor de travel management bedrijven zal zijn: zoveel mogelijk integreren van bestaande tools en mogelijkheden in de travel policy, zodat de zakelijke reizigers zich niet “opgesloten” voelen in een in hun ogen ouderwets systeem. Wellicht behoort het hele “travel policy” concept binnen een paar jaar tot het verleden.
richtlijnen over het algemeen strikt en bijna TAKE
dogmatisch: de zakelijke reizigers kregen
Deze generatie van medewerkers, gaat spon-
een selectie van accommodaties opgelegd,
taan in discussie met de travel manager, mét
en de keuze van de trasportmiddelen en –
de juiste argumenten: als zij via de “sharing
Hier liggen kansen voor de zelfstandige
categorieën werd nauwkeurig vastgelegd en
economy” bedrijven centraler én goedkoper
reisadviseurs. Als je aan een zakelijke
gecontroleerd.
kunnen logeren, of als zij in plaats van braaf
klant de mogelijkheid kan aanbieden om
op vrijdagnamiddag naar huis te vliegen op
controle te behouden over het reisbudget in
Als een medewerker van een groot, interna-
eigen kosten nog een weekendverblijf aan
combinatie met een grotere vrijheid voor de
tionaal bedrijf op reis is, wordt hij/zij in de
hun zakelijke trip wensen vast te plakken, zal
werknemers, draag je bij aan een gezondere
meeste gevallen ertoe verplicht om wijzigin-
het moeilijk zijn om hen op een geloofwaardi-
en modernere bedrijfscultuur. Dàt is een
gen van plannen of reisroutes, aan te vragen
ge en motiverende manier te overtuigen om
argument met meerwaarde!
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
39
THE SIGN OF TIMES
4
THERE IS NO DISTRIBUTION, THERE IS JUST SERVICE
Het jarenlange distributiedebat binnen het toerisme is over en uit. Alle kanalen staan open. Deal with it.
boeking heeft gemaakt (waarschijnlijk gebaseerd op jouw deskundige en professionele informatie), dan moet je niet boos worden of denken dat het om een ondankbare klant gaat: dan heb je gewoon een fout gemaakt, ergens in het acquisitieproces.
Decennia van verhitte discussies tussen tour operators, airlines, reisagenten, hote-
De klant laat zich niet dwingen om voor
liers en boeking sites mogen nu stoppen:
een bepaald kanaal te kiezen, maar diezelf-
niemand van deze partijen kan claimen de
de klant laat zich meer dan waarschijnlijk
“eigenaar” te zijn van de klant, of van de
wel overtuigen, als de argumenten en de
klantengegevens. Eén iemand heeft beslist
ervaren service voor hem van voldoende
deze discussie voor eens en voor altijd te
waarde zijn.
beëindigen. Die persoon is de consument himself.
Een goed voorbeeld van de irrelevantie van boekingskanalen, is vandaag te vinden in
Maar that’s not the point. De consument is ondertussen al enkele stappen verder, en bekijkt dit intern oorlogje in het beste geval een tikje meewarig. De consument heeft ondertussen immers alweer een ander alternatief ontdekt: het groeiende aanbod van aantrekkelijke overnachtingsmogelijkheden via HomeAway of Airbnb. Wie vandaag energie steekt in het touwtrekken van de consument richting één distributiesysteem, die voert per definitie een achterhoedegevecht. De consument ziet enkel een onwaarschijnlijk aantal keuzemogelijkheden. Gebruiksgemak, prijs
“Distributie” is een voorbij gestreefd
de hotel industrie. Grote ketens als Hilton
begrip. De consument beschikt vandaag
(“Stop Clicking Around”) en Marriott (“It
over alle mogelijke kanalen om producten
Pays to Book Direct”) proberen met ratio-
en diensten te zoeken, te beoordelen en
nele, harde argumenten hun gasten over te
aan te kopen. Het kanaal is op die manier
halen om hun hotelverblijf te boeken bij het
onbelangrijk en irrelevant geworden. De
hotelmerk zelf, in plaats van via OTA’s. Ze
consument kiest niet bewust voor een
schermen met extra kortingen, speciale up-
Niemand kan jouw klant “afnemen”, want
offline of een online kanaal: hij/zij kiest
grade mogelijkheden en met lidmaatschap
wat niet van jou is, kan je niet afgenomen
intuïtief, zoals het op dat moment het
van hun getrouwheidsprogramma’s.
worden. Elk contact met een potentiële
beste uitkomt.
en service zijn de enige argumenten die er toe doen. TAKE
klant is goud waard, en moet voor die Allicht wordt een bepaald percentage van
klant waarde opleveren. Als de klant via
Als je als reisagent heel veel energie
de klanten wel overtuigd om omwille van
een bepaald kanaal waarde voelt, dan
gestoken hebt in een potentiële klant en
deze redenen rechtstreeks bij de hotel-
is de kans groter dat hij via dat kanaal
vervolgens ontdek je dat diezelfde klant
keten te boeken in plaats van pakweg bij
converteert. Maar de gouden regel is: alle
via een totaal ander kanaal de uiteindelijke
Booking.com.
kanalen open, altijd!
40
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
THE SIGN OF TIMES
5
DE GOUDEN GRAAL OP DE BESTEMMINGEN
Het vakantiebudget van de reiziger tijdens de vakantie, is rekbaar, niet afgelijnd en wordt uitgegeven op basis van instant beslissingen.
Een consument die op vakantie is, wordt vaak een ander mens. De combinatie van ontspanning, ontstressing en de wil om zoveel mogelijk te genieten, maken dat de knip op de beurs losser wordt. Aankopen waar men
De nieuwe(re) spelers binnen de reisindustrie
in andere omstandigheden even rationeel
spenderen veel geld, tijd en energie om de
over zou nadenken, worden met de glimlach
aandacht en het geld van de consument te
gedaan. Overwegingen als “we zijn maar één
krijgen tijdens diens reis. Het segment “tours
keer op vakantie” of “we hebben het tenslot-
and activities” omvat alles waar een reiziger
te verdiend, we werken een heel jaar hard”
geld aan uitgeeft, om de vakantie) ervaring
zijn de beste argumenten om tot een impuls
nog beter te maken: rondritten, uitstappen
aankoop over te gaan.
& excursies, bezoekjes aan lokale attracties, sportactiviteiten …
Daar draait het om: het impuls moment.
De grote online spelers zoals Tripadvisor, Expedia, Google en recent ook Airbnb hebben
Google noemt dit “micro moments”: korte,
ontdekt dat hier een Gouden Graal aan
op het eerste gezicht niet voorspelbare mo-
extra inkomsten ligt, met goede marges en
menten waarop de consument plots beslist
potentieel oneindige omzetten. De grote
om iets op te zoeken, en vervolgens tot
uitdaging is: hoe bereik je de reiziger op het
aankoop over te gaan. In de reisindustrie was
juiste moment met het juiste voorstel via het
het in het verleden vrijwel onmogelijk om dat
juiste kanaal?
“micro moment” te capteren: als de vakantie-
heel dit verhaal. Vrijwel elke vakantieganger is bereikbaar via de smartphone of de tablet, dus in principe kan elk aanbod op elk moment gecommuniceerd worden. Het gaat erom, op het juiste moment een relevant voorstel te doen. Hier liggen voor heel veel spelers kansen. Een bedrijf als Peek wil reizigers via een mooie en aantrekkelijke website in contact brengen met lokale aanbieders van tours & activiteiten. Airbnbn schakelt hun netwerk van accommodatieverhuurders in, om naast kamers ook lokale rondwandelingen en ervaringen-met-een-verhaal aan te bieden. Start up Trip.com is vandaag één van de lievelingen van de investeerdersmarkt, juist omdat ze zich richten op deze grote, lucratieve markt van activiteiten die geboekt worden tijdens de vakantie. TAKE
ganger niet vooraf extra’s zoals excursies of
Aarzel niet om het contact met elke klant te be-
De overname van Viator door Tripadvisor en
een huurauto boekte, dan was er geen enkele
houden, ook op reis. Faciliteer de mogelijkheid
het “Magical Trips” initiatief van Airbnb maar
mogelijkheid om nog omzet bij te genereren
en het gemak om jouw diensten te contacte-
ook de lancering van Google Trips maken één
– hoogstens het klassieke “meet, greet & sell
ren, op elk moment van de reis. Kies één of
zaak duidelijk: de giganten hebben de markt
excurions” moment met de host of hostess.
meerdere online tools uit, die je kan gebruiken
van on-the-spot activiteiten ontdekt, en willen er hun deel van.
of aanraden zodat de klant bij de minste De mobiele online revolutie veranderde
impuls de juiste informatie kan vinden.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
41
advertorial
Travelport: méér en beter verkopen
Meer dan 200 redenen om met Travelport te werken
10 1.
In December was Finnair de 200e airline die aansloot bij de Branded Fares and ancillaries solution, die wordt gebruikt
Hoe kan ik in de huidige hoog concurrentiële omgeving mijn toegevoegde waarde duidelijk maken aan de consument?
2.
Hoe kan ik concurrerend blijven, in een steeds veranderende markt met steeds nieuwe tools en middelen voor de klant?
door meer dan 250.000 agenten wereldwijd. De aantallen blijven groeien.
belangrijke uitdagingen voor de reisagent
3.
Hoe kunnen ik en mijn medewerkers optimaal werken en
Zo zijn Brussels Airlines, Emirates,
productief zijn, terwijl we heel wat handelingen buiten de
Air France KLM en vele anderen
normale workflow moeten verrichten?
al boekbaar.
4.
Hoe kan ik op een slimme en duidelijke manier de juiste vlucht extra’s verkopen aan de juiste klant?
5.
Hoe kan ik snel medewerkers inwerken en flexibel inzetten, terwijl werken met cryptische commando’s juist vrij moeilijk kan zijn?
6.
Hoe kan ik op een snelle manier reisopties zoeken en vergelijken voor zowel vluchten, hotels als autoverhuur?
7.
Hoe kan ik het aanbod van netwerk en low cost carriers op een objectieve manier voorstellen aan mijn klant en de juiste aanbevelingen doen?
8.
Hoe verhoog ik de conversie naar de boeking, zonder teveel tijd en moeite te verspillen?
9.
Hoe blijf ik op de hoogte van alle technologische ontwikkelingen zonder hier teveel tijd aan te moeten besteden?
10. Hoe ben ik zeker dat ik aan mijn klant de meest up to date airline aanbiedingen aanraad, volgens de exacte noden van mijn klant?
42
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
“Het is zoveel gemakkelijker om te vinden wat er wel en niet inbegrepen is in de prijzen. Ik vind het geweldig dat al deze informatie met één klik op de knop beschikbaar is! Ik boek ook vaak hotels voor mijn klanten en in hou van de mogelijkheid om te zien welke hotels dichtbij de –voor mijn klant- belangrijkste delen van de stad zijn. Op deze manier moet ik niet zoals vroeger telkens naar Google of MapQuest gaan. Deze oplossing is veel beter en en sneller! “ Kristy Langley, Express Travel Manager, Meetings & Incentives Worldwide
10 1.
oplossingen van Travelport voor de reisagent
Travelport biedt een travel commerce platform dat agenten met baanbrekende technologie ondersteunt.
2.
Jij als reisagent hebt toegang tot verrijkte content, met up-to-date beelden, teksten en prijzen. Zo wordt je de ideale one stop shop voor elke klant.
3.
Je kunt met Travelport Smartpoint vluchten en aanvullende diensten aanbieden, vergelijken en boeken, in de bestaande workflow.
4.
Met Travelport Smartpoint wordt snel duidelijk wat bij een bepaalde airline is inbegrepen in de basisprijs, en wat er beschikbaar is voor een meerprijs.
5.
Eenvoudige “point & click” functionaliteiten en intuïtieve schermen optimaliseren de navigatie en verhogen je productiviteit. Snel aan te leren, snel uit te voeren!
6.
Alle informatie is geïntegreerd in de workflow. Je moet niet meer verwijzen naar externe websites van airlines, autoverhuurders of hotels – de volledige content is beschikbaar.
7.
Met Travelport Smartpoint worden zowel netwerk als low cost carriers naast elkaar getoond in de zoekresultaten, zodat jij steeds de beste keuze, advies en waarde kan aantonen.
8.
Verbeterde, grafische informatie displays helpen om elk verkoopmoment te benutten. Alle cross en upsell mogelijkheden kunnen gebruikt worden, tot tevredenheid van de klant en ter verhoging van jouw omzet en productiviteit.
9.
Travelport zorgt voor automatische updates, zodat jij altijd de nieuwste technologie gebruikt.
10.
Met Travelport Smartpoint kan je in één venster prijzen vergelijken en ook foto’s van cabines en seats tonen.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
43
advertorial
Qite en Selectair De 3 essentiële stappen naar een succesvolle website
Eind vorig jaar won Selectair met trots de Innovation Award van de Belgische reisindustrie. Deze maand wonnen ze de “site of the month” van Kentico. Hun IT-partner Qite uit Gent bouwde de nieuwe website die nu reeds zijn vruchten afwerpt. We gunnen jou een blik achter de schermen van het succes.
VERTREK VANUIT EEN
ZET DE KLANT CENTRAAL EN
CREËER DRAAGVLAK EN
STRATEGISCHE BASIS
DENK OMNICHANNEL
BETREK JE ORGANISATIE
Pieter Demuynck
Steven Rotthier
Ann Liekens
Kathy Salden
Steven Rotthier
Voorzitter Selectair
Zaakvoerder Qite
Voorzitter E-Commerce/ Zaakvoerder Qite
Steven Rotthier
Marketingcoördinator
Zaakvoerder Qite
Digitale Communicatie
Selectair
Selectair Vooraleer we aan de website
Qite moest niet één klant
begonnen zijn, hebben we een
tevreden houden, maar 115. Elk
grondige denkoefening gedaan
kantoor heeft zijn eigen wensen
over wie Selectair is en waar
We hebben er voor gekozen om
en prioriteiten en wilde die ver-
we voor staan. Op deze manier
niet te veel meer te focussen
taald zien in de website. Naast
konden we Qite perfect briefen
op product en prijs. De nieuwe
de Selectair-hoofdwebsite, kun-
over de stijl en structuur die we
website is dan ook geen direct
nen onze kantoren namelijk een
voor ogen hadden.
sales platform geworden,
eigen Selectair-kantorenwebsite
maar wel een gebruiksvrien-
aankopen: een eigen aanpasbare
delijk inspiratieplatform dat
versie van de hoofdsite.
Een nieuwe website dient draagvlak te hebben en moet passen binnen de filosofie en strategie
dienst doet als link tussen de online wereld en de Selectair reisagenten.
Het doorvoeren van een dergelijk groot project, waarbij
van het bedrijf. Selectair heeft
je maximaal rekening probeert
dit zeer clever aangepakt en is eerst begonnen met het bredere
De klant centraal stellen is
te houden met de leden en de
kader, waar ook wij van bij het
altijd de juiste optie. Het was
uitgetekende strategie zien
begin bij betrokken werden.
bovendien ook heel vernieu-
wij alleen maar slagen als er
Hierbij kwam onze jarenlange
wend van Selectair om de online
voldoende overleg en draagvlak
kennis en ervaring binnen de
en offline wereld niet langer als
is. Bij Selectair werd dit van bij
reissector zeker van pas.
gescheiden van elkaar te zien,
het begin grondig aangepakt.
maar wel als 1 geheel. Van multichannel naar omnichannel. Qite heeft onze briefing vertaald
Qite heeft ons goed begrepen, en
naar een mooie, stijlvolle lay-out en overzichtelijke structuur.
De nieuwe website genereert
Ze hebben proactief mee nage-
meer conversie dan ooit, mede
dacht over functionaliteiten die
dankzij het advies van Qite.
onze visie konden ondersteu-
Ze bieden ons niet enkel web
nen. Dat waarderen we aan
support, maar ook online
hen: ze beperken zich niet tot
marketing ondersteuning. Het
uitvoeren van wat je hen vraagt,
aantal offerte-aanvragen via de
ze denken echt mee vooruit.
website is enorm toegenomen
het resultaat mag er zijn. De kantoren die dat willen, kunnen hun eigen stempel drukken op hun kantoorwebsite door eigen pagina’s toe te voegen, afbeeldingen te kiezen, hun reisaanbod aan te passen, en bepaalde zaken in de kijker te zetten. Daarnaast blijft overal de Selectair-stijl behouden, waardoor we als er als groep sterker uitkomen. We hadden het niet beter kunnen wensen.
44
Qite is een full-service IT bedrijf
Overzet 16A
T +32 (0)9/336 22 99
met focus op de reisindustrie
9000 Gent, België
E info@qite.be
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
www.qite.be
MARKETING TRENDS 2017
MARKETING TRENDS 2017 — Hype Cycle voor Digitale Marketing — De Gartner Hype Cycle is een goed instrument om een
voor het eerst de aandacht trekt van de pers en de
realistische kijk te krijgen op gebied van technologi-
media door bv. een productlancering.
sche ontwikkelen en digitale marketing. Het is een uitvinding van marktonderzoeksbureau Gartner
De tweede fase van de Hype Cycle is het stadium
Research en brengt in kaart hoe een nieuwe technolo-
waarin grote verwachtingen rond het concept ont-
gie de hele cyclus doorloopt van belofte tot geaccep-
staan die vaak tot het absurde worden opgevoerd.
teerd product. Daarbij is er halfweg het traject altijd
Het hoogtepunt van deze fase heet de Peak of
sprake van een tijdelijke, maar soms forse, terugval.
Inflated Expectations.
Bij elke technologie wordt ook aangegeven in welke tijdspanne een volledige doorbraak te verwachten valt,
De derde fase is de Trough of Desillusionment, de
gaande van minder dan 2 jaar tot meer dan 10 jaar. De
fase waarin de hooggespannen verwachtingen rond
Gartner Hype Cycle vormt zo een interessant instru-
de technologie uiteen zijn gespat en de teleurstel-
ment voor oa investeerders om het marktpotentieel
ling rond de technologie overheerst.
van nieuwe technologieën beter te kunnen inschatten.
Verwachtingen
Als deze voorbij is, komt er een vierde fase,
De vijf fasen
die opnieuw opgaand is en die de Slope of
De Gartner Hype Cycle onderscheidt 5 ver-
De vijfde en afsluitende fase is het Plateau of
schillende fasen. De eerste fase is die van de
Productivity, de fase waarin de nieuwe technologie
Innovation Trigger, waarbij een nieuwe technologie
in (massa)productie gaat en begint te renderen.
Enlightenment heet.
Predictive B2B Marketing Analytics
Mobile Marketing Analytics Augmented Reality Marketing
Mobile Wallet
Social Marketing Digital Out-of-Home
Customer Data Platform Ad Blocking
General Purpose Machine Intelligence
In-App Advertising
Peak of Innovation
Inflated
Trough of
Slope of
Plateau of
Trigger
Expectations
Desillusionment
Enlightenment
Productivity
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
45
MARKETING TRENDS 2017
Predictive B2B Marketing Analytics Ook op gebied van B2B marketing beweegt er heel wat. Predictive B2B Marketing Analytics is gebruiksvriendelijke software voor vertegenwoordigers, sales reps en business development managers. De software werkt op basis van machine-learning en data-mining en brengt zowel interne gegevens vanuit eigen systemen (zoals CRM en SFA) samen met externe data (social media, publieke databases,…). Hiermee worden doelgroepen gesegmenteerd. Er wordt zowel rekening gehouden met potentieel als met duidelijke aankoop intenties. Door het gebruik van Predictive B2B Marketing Analytics zijn verkopers beter in staat om bestaande en nieuwe klanten op te volgen met een maximum aan efficiëntie.
Customer Data Platform (CDP) Een Customer Data Platform (CDP) is een volledig geïntegreerde klantendatabase. Ze wordt beheerd door marketeers die de klantendata vanuit alle geledingen van het bedrijf (marketing, verkoop, klantenservice,…) samenbrengen. Dit stelt hen in staat om de klanten beter te begrijpen. Er ontstaat als het ware een zo compleet mogelijk beeld van de klant, ook wel 360° klantinzicht of single customer view genoemd. Op basis hiervan kan de customer experience of klantenervaring verbeterd worden. Een CDP slaat een brug tussen alle bestaande databases en marketingtools die al draaien binnen een bedrijf. Het gaat dus ook een stap verder dan een klassiek CRM systeem. Met de uitkomst kunnen er doelgroepen met dezelfde kenmerken samengesteld worden. Wat er zelfs toe leidt dat er voorspellingen gedaan kunnen worden in het consumentengedrag omdat de online voetsporen van eerdere klanten met dezelfde kenmerken al bekend zijn.
Ad Blocking Nogal wat consumenten blijven reclame verve-
General Purpose Machine Intelligence
lend vinden, hoe clever of leuk het ook gebracht is. Ad blocking is de laatste jaren dan ook aan een grote opmars bezig. Ad blocking is het gebruik van software die reclame op een website of binnen een app filtert of zelfs helemaal verwijdert.
General Purpose Machine Intelligence (GPMI)
Er bestaan al verschillende van deze tools voor
is eigenlijk een andere term voor Artificiële
gebruik op computers, tablets en smartphones.
Intelligentie (AI). En hier wordt dan vooral de
Hoewel dit vanuit consumenten standpunt volle-
sterke vorm van AI bedoeld, waarbij machines een
dig te begrijpen valt, is het een doorn in het oog
vorm van intelligentie bereiken, vergelijkbaar met
van vele bedrijven. Zeker wanneer gratis content
die van de mens. Momenteel bestaat dit nog niet.
wordt aangeboden binnen een reclame-omge-
Er worden wel steeds meer varianten van zwakke
ving. Een aantal bedrijven, waaronder bv. Forbes
AI ontwikkeld. Dit zijn tools of machines die zich
heeft al maatregelen genomen tegen website
volledig toespitsen op 1 welomschreven taak of
bezoekers die ad blocking software gebruiken. Ze
domein. De opdrachten die ze uitvoeren doen
verschaffen dan niet langer gratis content. Een
ze vele malen sneller en beter dan de mens.
tegentrend die eveneens aan populariteit wint,
In dit magazine vind je een uitgebreide
vooral bij bedrijven en marketeers dan, is de
analyse in het artikel “Artificiële
ontwikkeling van software die het gebruik van ad
Intelligentie in de Reissector.”
blockers opspoort en ze probeert te misleiden.
46
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
MARKETING TRENDS 2017
Mobile Marketing Analytics Mobile is al een aantal jaren “hot” en dat blijft het nog steeds. Voor vele marketeers is het strategisch van zeer groot belang. Het belang van Mobile Marketing Analytics neemt dan ook overhand toe. Het stelt marketeers namelijk in staat om de gebruikers van hun mobiele website of applicaties beter te doorgronden. Het gebruik van Analytics voor pc’s en laptops is al wijdverbreid en is ondertussen zeer geavanceerd (vb. Google Analytics). Voor mobiele toepassingen is dat nog niet altijd het geval. Om de gebruikerservaring te optimaliseren en de impact van de communicatie te vergroten dient rekening gehouden te worden met oa het type Operating System, schermgrootte en –resolutie. Nu blijven mobiele gebruikersdata vaak oppervlakkig, maar daar komt met Mobile Marketing Analytics dus snel verandering in.
Mobile Wallet Heel wat mensen maken al gebruik van Mobile Wallets wanneer ze bv. aankopen doen vanuit een
Augmented Reality Marketing Augmented Reality (AR) gebruikt bv. het scherm van een smartphone om extra lagen content, zoals tekst, foto’s, video’s, animaties en audio toe te voegen aan de realiteit. Iedereen kent nog de Pokémon-hype van afgelopen zomer. In de marketingwereld zijn de toepassingen zeer gegeerd. Zo kan bv. iemand die zijn smartphone naar een filmposter richt meteen de trailer van de film te zien krijgen en tickets kopen. Het voordeel van AR Marketing is dat de consument zelf bepaalt wanneer en welke info hij wil zien.
app. Stilaan komen ook meer initiatieven op de markt voor bredere toepassingen zoals online aankopen, ophaalservices, autohuur, leveringen aan huis, restaurantbezoek enz. Een Mobile Wallet bewaart betalingsreferenties op bv. een smartphone zodat de gebruiker heel snel en gemakkelijk zijn aankopen kan doen zonder steeds opnieuw alle gegevens te moeten invullen. Het kan gaan om betalings gerelateerde referenties zoals een bankkaart, bankrekening of prepaid kaarten. Maar het kunnen ook andere gegevens zijn zoals bv. een getrouwheidskaart. Er bestaan “gesloten” wallets die gekoppeld zijn aan 1 specifieke handelaar of “open” wallets die bij meerdere bedrijven gebruikt kunnen worden. Privacy en data protection zijn hierbij uiteraard cruciaal.
Bovendien voegt AR relevante informatie toe op een geanimeerde manier waardoor advertenties als het ware echt tot leven lijken te komen. De toepassingen zijn niet altijd puur commercieel van aard. Ook in een aantal musea wordt AR toegepast om bv. extra achtergrondinfo te geven bij schilderijen of andere kunstwerken.
! In dit artikel bespreken we een aantal significante digitale marketing trends die de komende 2 tot 5 jaar een grote rol van betekenis zullen spelen. Het geeft je in ieder geval ook al een uitbreiding van je marketing vocabularium voor 2017. TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
47
START-UPS
LOLA “Persoonlijke service voor hotels, vluchten en alles wat je nodig hebt op reis”
De situatie: Met de komst van internet en de vele OTA’s is er een overaanbod aan reizen ontstaan. Vele klanten zien door de bomen het bos niet meer. Ze moeten letterlijk door duizenden opties navigeren, zeker wanneer ze verschillende reiscomponenten willen combineren. Als ze dan op zoek gaan naar advies en assistentie, dan is
“Messaging is more popular than talking.” Paul English CEO & co-founder Lola
de enige optie vaak een reisagent waar ze langs moeten gaan of die enkel per mail of telefonisch te bereiken is. Vandaag de dag willen consumenten snelle oplossingen en gebruiksvriendelijke interfaces. Chat behoort daar zeker toe. Bovendien willen ze instant antwoorden en dito
TAKE
bevestigingen en willen ze een voorstel dat aangepast is aan hun wensen. Ook tijdens de reis willen ze vaak
Lola voegt op twee fronten tegelijk waar-
nog assistentie. Dat vraagt ook aan de reisagenten zijde
de toe. Via Artificiële Intelligentie helpt
sterke technologische oplossingen.
het de reisagenten om hun werk sneller en beter te doen. Via de chatfunctie maken
De oplossing:
ze de reisagent heel toegankelijk voor
Lola is een nieuw soort reisbedrijf dat consumenten via
start-up weinig tot niets verandert aan de
een chatfunctie in contact brengt met reisagenten die hen
klassieke waardeketen in onze sector. Het
persoonlijke reisservice verlenen. Tegelijk verleent Lola een
is zeker niet disruptief, maar het brengt
soort technologische superkracht aan de reisagenten die
verbeteringen aan op een aantal vlakken.
via het systeem in staat zijn om betere voorstellen uit te
Het geloof in Lola vanuit de investerings-
werken en meer aanvragen te verwerken. Dit op basis van
markt toont ook aan dat er nog een grote
Artifciële Intelligentie. De Lola app slelt mensen onmiddel-
toekomst is weggelegd voor reisbemidde-
lijk in verbinding met een team van reisagenten van vlees
ling, al is het dan in een ietwat andere ver-
en bloed die vluchten, hotels en huurwagens boeken voor
pakking. Toch blijft de essentie overeind.
de klanten. De reisagenten verlenen ook service tijdens de
Artificiële Intelligentie en vakmensen
trip zelf. De naam is een afkorting van longitude en lati-
gaan hier hand in hand.
het grote publiek. Opvallend is dat deze
tude, een systeem dat gecreëerd werd om gemakkelijk te navigeren. Lola wil op eenzelfde manier zeer toegankelijke premium reisservice verlenen aan zo veel mogelijk mensen.
Hoe verdient Lola geld?
Lola funding:
Lola rekent voor haar diensten momenteel niets door aan de
In totaal haalde Lola al voor $43 miljoen aan investerings-
eindgebruiker. Ze verdienen net zoals klassieke reisagenten
kapitaal op. De waarde van het bedrijf wordt door Boston
een commissie over de verkochte producten, voornamelijk
Business Journal geschat op $90 miljoen. CEO Paul M. English
hotels dan. Het is wel de bedoeling om binnenkort te gaan
stond tevens ooit mee aan de wieg van Kayak.
werken met maand-en jaarabonnementen.
48
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
START-UPS
TROOVO “De toekomst van reisbemiddeling is virtueel.”
De situatie: Heel wat reisorganisaties (touroperators, reisagenten, OTA’s,…) hebben nog veel mensen nodig voor de verwerking van data en het uitvoeren van administratieve taken. Het gevolg is dat ze te weinig tijd overhouden om zich met de echt belangrijke zaken bezig te houden. De toegevoegde waarde voor de klant lijdt hieronder. Gezien de dunne marges in de sector wordt de administratie dan ook vaak uitbesteed, soms naar lageloonlanden. Maar, de kwaliteit is niet altijd gewaarborgd en het vergt veel managementtijd. De reële kostenbesparing is daarom niet altijd even groot als men zou wensen. Een andere oplossing ligt in het
“We take all the ground work out of the booking process so that travel consultants can do what they can do best: providing great customer service and support for travelers.” Kurt Knackstedt CEO Troovo
gebruik van nieuwe tools en software, wat dan weer een pak change management en frustraties op de werkvloer met zich meebrengt. TAKE
De oplossing: Troovo geeft reisbedrijven de kans om hun proces-en transactiekosten permanent te verlagen via Robotic Process Automation (RPA). Hun oplossing is schaalbaar en consistent en belooft de meest kost efficiënte te zijn op de markt. Troovo is een van de weinige technologische oplossingen die kosten drukken ipv toe te voegen. Het systeem bestaat uit verschillende modules die er op gericht zijn om alle back-office taken te automatiseren. Deze processen worden aangestuurd door “slimme” machines, die ook de kwaliteit bewaken. Het voordeel is dat er front-office niets gewijzigd moet worden. De gekende systemen kunnen behouden blijven. Troovo communiceert vlot met alle gangbare tools in de sector. Ook die van externe leveranciers. Alle
Troovo is een mooi voorbeeld van wat velen denken dat de toekomst van Artificiële Intelligentie ons kan brengen. Slimme machines worden ingeschakeld om processen en taken uit te voeren die geen directe toegevoegde waarde leveren aan de consument. De mensen blijven behouden, maar gaan zich toespitsen op wat echt belangrijk is. Elk reisbedrijf, groot of klein, kent deze problematiek. Goede en ervaren mensen besteden veel te veel tijd aan administratie en verwerking. Oplossingen als Troovo kunnen hier een antwoord bieden met een betere klantenservice en lagere kosten tot gevolg.
processen worden uitbesteed aan een virtuele machine, vandaar ook de naam: “virtual shoring.”
Hoe verdient Troovo geld?
Troovo funding:
Voor elk dossier dat via Troovo wordt aangemaakt en beheerd
Troovo werd volledig gefinancierd met privékapitaal en is
rekenen ze een bijdrage. Het dossier wordt gekoppeld aan een
gevestigd in Australië. Het werd oorspronkelijk gebouwd
unieke PNR. Het aantal bewerkingen voor 1 PNR is onbeperkt.
voor Voyager Travel, een van de grootste corporate travel
Er is ook een eenmalige opstartkost per bedrijf.
management bedrijven in Australië. Later werd beslist om het breder in de markt te zetten.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
49
Kroatië Veelzijdige parel van de Adriatische Zee
Actieve vakantie Kroatië is een paradijs voor liefhebbers
Jouw klanten kunnen genieten van spectacu-
makkelijk bereikbaar, wat ervoor zorgt dat
van actief toerisme, natuur en adrenaline.
laire uitzichten op een van de talrijke rivieren
Kroatische bergen extreem geschikt zijn voor
Zowel in de zomermaanden, maar ook in het
of meren. Ook historische kuststeden als
bergsport. Ook de bergen op de eilanden zijn
tussenseizoen valt er voor jouw klanten heel
Trogir laten zich van hun beste kant zien
niet bijzonder hoog, maar ze zijn, vanwege
wat te beleven.
van in een kajak op de Adriatische Zee. Wie
het uitzicht op zee en de bergen langs de
het graag wat avontuurlijker maakt kan zich
kust, zeer interessant voor bergsporters. Er
Duiken
wagen aan rafting op bergrivieren en langs
zijn bergpaden naar oa bergtoppen op Brac,
karst-canyons. Er zijn mogelijkheden voor
Cres, Lošinj, Hvar, Vis, Krk, Pag, Rab en de
Duikers kunnen hun hart ophalen in de onge-
zowel beginners als gevorderden.
Kornati-eilanden.
Het heldere water zorgt voor een zicht tot
Wandelen & bergsport
Fietsen
wel 50 meter. Zowel beginners als gevor-
In Zagreb, Ogulin, Split en Omiš zijn meer
Recreatieve fietsers en professionele sporters
derden zijn er welkom. Ook grotduiken is
dan 400 verschillende wandelroutes te
kunnen in Kroatië terecht voor honderden ki-
populairder aan het worden, in het bijzonder
vinden die vooral beginners kunnen bekoren.
lometers fietsplezier. Van onverharde wegen
in de karstgebieden van Dalmatië.
Gevorderde wandelaars kunnen dan weer
voor mountainbiken, tot asfaltwegen voor
terecht in de bergen zoals Velebit, Ucka,
gezinsuitjes. In de nationale parken Krka en
Kano, Kajak & Raften
Dinara of Mosor. De bergen in Kroatië zijn
Plitvice-meren en in de natuurparken Biokovo,
nergens hoger dan 2000 meter, maar ze zijn
Velebit en Ucka liggen zware, maar attractieve
Varen met kano's is al eeuwen een traditie in
bijzonder interessant vanwege de diversiteit
paden te wachten. Levensgenieters kunnen
Kroatië. Het is de ideale manier om het land
van het landschap. Vanwege de geringe
zich uitleven langsheen de vele wijn-en gastro-
op een wat andere manier te leren kennen.
hoogte, zijn de meeste bergtoppen relatief
nomische routes zoals bv. in Istrië.
looflijke onderwaterwereld van natuurlijke en kunstmatige riffen in de Adriatische Zee.
50
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
advertorial
Boeiende citytrips Dubrovnik, Split en Zagreb, drie van
van de indrukwekkendste Romeinse
Kroatië ’s meest tot de verbeelding
ruïnes die er bestaan en tevens deel
sprekende steden lenen zich uitste-
uitmakend van het UNESCO werel-
kend voor een citytrip. De recht-
derfgoed. Het veelzijdige landschap
streekse vluchtverbindingen vanuit
maakt van de stad een bijzonder deel
de Benelux brengen deze historische
van het land, omdat hier de natuurlij-
plaatsen binnen handbereik van
ke schoonheid van de omgeving hand
jouw klanten.
in hand gaat met heel wat historische monumenten.
Dubrovnik Dubrovnik staat op de UNESCO-lijst
Zagreb
van werelderfgoed dankzij de unieke
De Kroatische hoofdstad, is jong van
politieke en culturele historie van de
geest en speels, ondanks de bijna dui-
stad, alsmede de wereldberoemde
zendjarige geschiedenis van het oude
gebouwen. Het is een van de meest
deel van de stad. De stad leeft op het
attractieve en bekendste steden in
ritme van succesvolle bedrijven, maar
het Middellandse Zeegebied en het
ontspant wanneer de zon ondergaat.
natuurschoon en goed bewaarde
Hoewel ze in een echt moderne
erfgoed worden verrijkt met een
stad wonen, zullen de inwoners van
uitzonderlijk breed scala aan hotels,
Zagreb jouw klanten ontvangen met
restaurants en cafés.
traditionele Kroatische gastvrijheid. In het historische centrum kunnen
Split
klanten genieten van de meest ge-
Split is een middeleeuwse stad die
en cafés, omgeven door klassieke ge-
rond de 4de eeuw gebouwd werd
vels, weelderige tuinen en imposante
rond het Paleis van Diocletianus, één
neogotische gebouwen.
waardeerde Kroatische restaurants
Combinatie-rondreizen
Bereikbaarheid van uit de Benelux
Een van de grote voordelen van Kroatië is de ongelooflij-
Bijna het hele jaar door bieden tal van luchtvaartmaatschappijen frequente en
ke diversiteit. Zo kunnen jouw klanten mooie rondreizen
directe verbindingen vanuit de Benelux naar de belangrijkste steden in Kroatië.
maken waar verschillende facetten in aan bod komen. Ideaal voor oa families. De prachtige ongerepte natuur, met tal van actieve mogelijkheden, kan perfect gecom-
Brussels Airlines
Transavia
bineerd worden met cultureel en historisch erfgoed.
Brussel Dubrovnik, Zagreb
Amsterdam Dubrovnik
En de trip kan nog verrijkt worden met island-hopping. Op die manier kunnen zeer gebalanceerde rondreizen uitgewerkt worden met voor ieder wat wils.
Amsterdam Dubrovnik, Pula, Zagreb
TUI fly
Brussel Zagreb
Amsterdam Pula
Easyjet
Succesvolle MICE-bestemming Door de vlotte bereikbaarheid vanuit alle belangrijke Europese luchthavens en de excellente prijs-kwaliteit verhouding is Kroatië ook uitermate geschikt als MICE-bestemming. Het aangename klimaat, kennis van
Amsterdam Dubrovnik, Split
Luxairtours Luxemburg Dubrovnik, Zadar Ryanair Charleroi Pula, Rijeka, Zadar
zich uitstekend voor het groeiende MICE-toerisme.
Brussel Dubrovnik
Amsterdam Split, Zagreb
infrastructuur trekken jaarlijks vele bedrijven en Porec en Rovinj in de Istra regio, Split en Zadar lenen
Antwerpen Brac, Split
KLM
vreemde talen, gastvrijheid, veiligheid en de perfecte verenigingen. Steden als Zagreb, Dubrovnik, Opatija,
Rotterdam Pula, Split
Croatia Airlines
www.croatia.hr
be@infocroatia.net
Thomas Cook Airlines
nl@infocroatia.net
Amsterdam Split
Brussel Dubrovnik, Split
BE: + 32 2 2657917
NL: +31 20 661 64 22
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
51
OPEN BR IEF
VAN EEN BELGISCHE TOERISME PROFESSIONAL
Beste Nederlandse toerisme professional,
Mogen wij ons even voorstellen? Wij zijn jullie Belgische collega’s. Als buren leven wij al decennia naast elkaar. Eigenlijk zijn we het resultaat van een scheiding, want van 1815 tot 1830 leefden wij samen in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. We hadden toen samen dezelfde grote baas. Ene Willem, toen al. We vormden een Benelux organisatie avant la lettre, eigenlijk. Vandaag zijn België en Nederland twee verschillende landen, twee verschillende culturen en twee verschillende toerisme markten. We spreken min of meer dezelfde taal, maar zelfs daarover kan gediscussieerd worden: schoonmaken is hier kuisen, een knipperlicht noemen wij een pinker en een koelkast is een frigo. Oliebollen kennen we niet, smoutebollen wel. Als je eraan denkt om je website of brochure één op één te lanceren op de Belgische markt, denk dan twee keer na. Vlaams is geen Nederlands. En dan hebben we het nog niet over die “anderen”, de franstalige Belgen. Eén goede raad: ignoreren, die lui. Bende ruziezoekers, als je het ons vraagt. Ze willen graag op vakantie, maar ze willen niet dat vliegtuigen vanuit Brussels Airport over hun landsdeel opstijgen of dalen. Inderdaad, vreemde kwestie. Maar maak je geen zorgen: we regelen dat wel. We versperren gewoon de weg naar de kust, elke zomer. Dat zal ze leren. We weten dat velen onder jullie begerig kijken naar de Vlaamse vakantieganger. Wat zouden jullie graag een deel van die markt inpalmen, zeg! Nou, waag gerust je kans. Maar wéét dat “een website met leuke prijsjes en een redelijk prijs/kwaliteitsniveau, gekoppeld aan een call center en een lokaal contactpersoon voor eventuele calamiteiten” niet echt een garantie voor succes is, op deze markt met aardige, bourgondische maar best veeleisende consumenten. We schreeuwen niet zo hard als jullie, maar we willen véél meer dan jullie. Denk aan unieke producten, denk aan maatwerk, denk aan véél informatie, goede service en échte inspiratie. Denk aan persoonlijk contact, denk aan een luisterend oor, en denk aan creatieve oplossingen. En vooral: communiceer open en eerlijk. En weet: al vele van je collega’s hebben hun tanden stuk gebeten op die aantrekkelijke, verleidelijke Vlaamse markt. Maar jij leest Travel360°, dus je hebt wel een beetje voorsprong. Good luck! Jan
52
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
OPEN BRIEF
AAN EEN NEDERLANDSE TOERISME PROFESSIONAL
Beste Belgische toerisme professional,
Mogen wij even met de deur in huis vallen? Wij zijn jullie Nederlandse collega’s. Nou, dat waren tijden, toen in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Wisten jullie trouwens dat de uitdrukking “Hollandse Rekenkunde” uit die periode komt? Die dekselse Willem kreeg zijn Benelux grondwet goedgekeurd, door de “onthoudingen” mee te tellen in het ja-kamp. De Trump methode, zeg maar. Inderdaad, op het eerste gezicht lijken we flink op elkaar, maar wàt zijn we verschillend! Overigens: die taalverschillen werken wel in de twee richtingen. Wat hebben we gelachen, toen Belgen het hadden over een “rond punt” terwijl ze een rotonde bedoelden! En noemen jullie dynamic packaging echt nog “à la carte”? Wat die “anderen” betreft, vergis je daar ook in Nederland niet in, hoor. Een Brabander is geen Zeeuw, een Fries praat en denkt anders dan een inwoner van Zuid-Holland en Amsterdam is helemààl een andere wereld. Maar, toegegeven, het is niet zoals bij jullie: wij voelen niet wekelijks de behoefte om de spierballen te laten rollen. Behalve als we tegen de Duitsers voetballen natuurlijk, maar let’s not mention the war. Wij zijn ook niet gek: wij weten dat velen onder jullie steeds meer beseffen dat de markt van Nederlandse vakantiegangers zo’n drie keer groter is dan de Vlaamse. Dat doet nadenken, natuurlijk, en dat opent perspectieven, zou je denken, toch? Nou, waag gerust je kans. Maar wéét dat de concurrentie hier op het scherp van de snee gespeeld wordt. Met een mooi verzorgd, goed gepresenteerd programma kan je best even wat klanten scoren hier in Nederland. Maar voor je het weet, staat er een concurrent op, die net onder je prijs gaat zitten en die je met een gedurfde communicatiecampagne hélemaal wegveegt. We schreeuwen inderdaad hard, maar hierbij komt ook: we hebben lef voor tien. Denk aan goede producten, maar denk ook aan efficiënte online en offline distributie, aan een sterke communicatie en aan scherpe prijzen. Denk aan consumenten die altijd zullen vergelijken, die het altijd beter zullen weten, en die op een verdomd mondige manier van jou een degelijk antwoord zullen eisen. En weet: we hebben hier al wat Belgische avonturiers zien aankomen, en weer vertrekken. Maar jij leest Travel360°, dus jij hebt een streepje voor. Good luck! Kees
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
53
advertorial
QATAR AIRWAYS Going Places Together “
Qatar Airways is een van de snelst groeiende luchtvaartmaatschappijen ter wereld. Ze heeft een state-of-the-art vloot bestaande uit 192 vliegtuigen, die jouw klanten naar meer dan 150 zakelijke en privébestemmingen op zes continenten brengt vanuit haar hub in Doha. De maatschappij won al tal van prestigieuze prijzen waaronder de onderscheiding “Airline of the Year.
„
NIEUWE BESTEMMINGEN In 2016 werden 14 nieuwe bestemmingen gelanceerd, met o.a. Ras Al Khaimah (Verenigde Arabische Emiraten), Sydney en Adelaide (Australië), Windhoek (Namibië), Krabi (Thailand) en Mahe op de Seychellen. Sinds 5 februari van dit jaar werd ook Auckland (NieuwZeeland) toegevoegd en later dit jaar volgt ook nog Canberra in Australië.
KOSTELOOS TRANSITVISUM VOOR DOHA Jouw klanten die met Qatar Airways vliegen kunnen nu gemakkelijker Doha verkennen tijdens een transit. Sinds kort kunnen ze gebruik maken van een nieuw kosteloos doorreisvisum voor een transit van 5 tot 96 uur (4 dagen).
GLOEDNIEUWE BUSINESS CLASS SEAT In maart van dit jaar, tijdens ITB Berlijn, onthult Qatar Airways haar langverwachte nieuwe Business Class Seat voor de internationale pers en de aanwezige reisprofessionals. Opnieuw een belangrijke stap van de luchtvaartmaatschappij om klanten nog meer comfort te bezorgen.
A350 VANUIT BRUSSELS AIRPORT Vanaf 1 juni 2017 wordt de route tussen Brussels Airport en Doha gevlogen met een Airbus A350, het technologisch meest geavanceerde vliegtuig ter wereld. De A350 XWB brengt de nieuwste aerodynamica, ontwerp en geavanceerde technologieën samen en brengt een vluchtervaring als geen ander. Qatar Airways combineert dit meesterwerk van aeronautische engineering met de meest verfijnde gastvrijheid.
Duurzaam ontwerp
SINDS 2015 OOK VANUIT AMSTERDAM
Met de nieuwe generatie Rolls Royce motoren, wordt de
Sinds maart 2016 heeft Qatar Airways haar capaciteit
A350 zuiniger en schoner op het vlak van uitstoot. Hij heeft
verhoogd door de Boeing 777-300ER in plaats van de Boeing
bovendien ook een zeer laag geluidsniveau. De romp werd
787 Dreamliner in te zetten op haar dagelijkse vluchten
gemaakt van geavanceerde materialen (70%) voor een lager
tussen Amsterdam en Doha. Dit is een stijging van de
brandstofverbruik (-25%). En dankzij de lange vleugels met
capaciteit met 62%. Deze uitbreiding was een antwoord
panelen van carbon fiber, heeft het vliegtuig een grotere
op de sterk toegenomen vraag voor stoelen op de route die
aerodynamische efficiëntie.
in juni 2015 werd opgestart. De Boeing 777-300ER biedt een verfijnde vliegervaring met veel ruimte en natuurlijke
Economy class
lichtinval aan boord. Vanaf 26 maart vliegt Qatar Airways met onderstaand
De Economy class beschikt over 247 zetels in een 3-3-3
schema van en naar Amsterdam:
configuratie. De afstand tussen de stoelen is breder, er is meer beenruimte en de hoofdsteunen kunnen in 4 verschillende posities bijgesteld worden. Klanten hebben via het Oryx One in-flight entertainment systeem keuze uit meer dan 3000 programma’s, games, muziekkanalen
Vlucht
en films. QR274
Business class
QR276
Dagen
Schema
maandag, woensdag,
AMS 16:25
vrijdag, zondag
DOH 23:40
dinsdag, donderdag,
AMS 22:35
zaterdag
DOH 5:50
Dagen
Schema
maandag, woensdag,
DOH 07:30
vrijdag, zondag
AMS 13:20
dinsdag, donderdag,
DOH 15:10
zaterdag
AMS 21:00
De Business class van de A350 is ontworpen om een ongeëvenaarde ruimte en comfort te bieden. Ze heeft een capaciteit van 36 “Ful flat” bedden met een lengte van 203 cm. De 1-2-1 configuratie biedt directe toegang tot het gangpad en zorgt voor de nodige privacy. Moderne technologische snufjes en de hoogstaande gastronomie maken de
Vlucht QR273
vliegervaring compleet. Niet voor niets won Qatar Airways in 2016 nog de spraakmakende Skytrax award van “World’s Best Business Class”.
QR275
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
55
advertorial
ONLINE TRAVEL 2020 Evolve, Expand or Expire
Het Segment Strategy and Innovation team van Amadeus’ Global Customer Group deed onderzoek, om het antwoord te vinden op de vraag: “Wat moeten de spelers in de online reisindustrie vandaag doen, om klaar te zijn voor de verschillende scenario’s waarmee ze morgen mogelijk te maken zullen krijgen?” We vatten de resultaten van dit onderzoek samen, en bieden antwoorden op deze vraag in vier verschillende scenario’s.
50 online searches
6.1 miljard smartphone abonn. tegen 2020
12 reviews read 15 weeks of research
38 site visits
MEGA ONLINE TRAVEL RETAILERS
MOBILE TRAVEL RETAILERS
Een consolidatie tussen Online Travel Agents en metasearch business
Een mobiele app heeft veel meer potentieel dan louter een complemen-
modellen, samen met de groei van online advertising, kan leiden tot
tair distributiekanaal te zijn. Denk aan een “verslavende” mobiele reis-
een nieuws soort van online retailer: de Mega Online Travel Retailers.
agent app, die de reiziger begeleidt doorheen de hele reis. Vanuit een
OTA’s investeren meer en meer in online advertising, en verrijken hun
mobile first design, biedt dit cross-sell en up-sell mogelijkheden, maar
databases met steeds meer informatie. Metasearch companies staan
ook kansen op vlak van klanten getrouwheid en onderling contact
door hun relatie met OTA’s dichter bij de klant.
tussen reizigers. De Mobile Travel Retailer staat altijd klaar.
DIGITAL TOUR OPERATORS
THE TRAVEL MARKETPLACE
Traditionele Tour Operators en Online Travel Agents kunnen
De verschillende spelers van de reisindustrie zouden samen een eigen
samensmelten om op deze manier de ultieme verkoper van reizen
Travel Marketplace platform kunnen bouwen, waarbinnen OTA’s, lucht-
te worden: de Digitale Tour Operator. Zowel het online behandelen
vaartmaatschappijen, hotels en andere reis gerelateerde diensten hun
van complexe trips als het bedienen van de klant in nieuwe generatie
producten en diensten kunnen aanbieden en verkopen. Denk Amazon
reiskantoren, zou kunnen leiden tot een goede mix in online en face to
voor de reisindustrie. De uitdaging voor de verschillende spelers: het
face interactie, met als resultaat een gepersonaliseerde reisbeleving.
behouden van hun eigen relatie met de klant.
CONCLUSIE
56
Deze scenario’s zijn theoretische modellen, maar er zijn duidelijke
Amadeus helpt je om deze keuzes te maken. Wij focussen op de ontwik-
indicaties dat ze werkelijkheid zullen worden. Het is belangrijk dat
keling van content en technologie, zodat jij kan focussen op klanten en
elke speler vandaag keuzes maakt, om morgen succesvol te zijn.
marketing. Samen staan we sterk omdat we de toekomst voorbereiden.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
BRUSSELS AIRPORT
BRUSSELS AIRPORT EN DE
OPPORTUNITEITEN VOOR BELGIË Toen voor de Wereldtentoonstelling in 1958 de strategische beslissing werd genomen om in België een commerciële luchthaven op te starten, bleek dit een vruchtbare beslissing voor de economische ontwikkeling van ons land. De luchthaven is uitgegroeid tot één van de belangrijkste hefbomen van de Belgische economie. Om aan de toekomstige groei het hoofd te bieden lanceerde Brussels Airport vorig jaar haar ambitieuze groeiplan voor 2040.
60.000 bijkomende jobs Deze Strategische Visie biedt de mogelijkheid om de komende vijf jaar 10.000 en tegen 2040 zelfs in totaal 60.000 bijkomende jobs te creëren. De mogelijkheden en de ambitie werd duidelijk vormgegeven en van bij het begin werd duidelijk gesteld dat het voor Brussels Airport erg belangrijk is dat dit gebeurt in een evenwichtige aanpak tussen de plannen rond de economische ontwikkeling van de luchthaven en de zorg voor de omgeving. Een dialoog met alle actoren stond vanaf het begin centraal.
Extra luchtvaartcapaciteit tegen 2035
120 mln passagiers zullen niet kunnen vliegen
De globalisering van de economie, de toenemende wereldbevolking en de groei van de middenklasse zullen de komende jaren voor een boost zorgen op vlak van passagiers en cargo. De komende 20 jaar zal het aantal passagiers met 3,8% per op geanticipeerd wordt, zal de luchtvaartcapaciteit in Europa tegen 2035 ruim
1,9 mln
onvoldoende zijn. 120 miljoen passagiers zullen niet kunnen vliegen, 1,9 miljoen
vluchten zullen niet
vluchten zullen niet kunnen landen en meer dan 20 Europese luchthavens
kunnen landen
jaar groeien. Cargo zal verder uitdijen met 4,7% per jaar. Indien hier niet tijdig
zullen verzadigd zijn. Belangrijk is om hierbij te onderlijnen dat verschillende buitenlandse luchthavens, ook in de directe buurlanden van België, al grote strategische investeringen hebben aangekondigd om te beantwoorden aan die groeiende marktvraag.
Strategische visie 2040
20+ luchthavens verzadigd
De strategische visie 2040 focust op een verdubbeling van het aantal passagiers van 20 miljoen (in 2000) naar 40 miljoen (in 2040). Ook het vrachtvervoer moet groeien van 690.000 ton naar 925.000 ton per jaar. Hiermee zal het aantal jobs op Brussels Airport verdubbelen tot 120.000 en ook de toegevoegde waarde zal stijgen van 3,2 naar 6,4 miljard euro. Nu al is de economische activiteit van Brussels Airport goed voor 1 tot 1,5% van het BNP. Het ambitieuze groeiplan zal België verder op de kaart blijven zetten als belangrijk exportland met Brussel als hoofdstad van Europa. De uitbreiding zal zowel het incoming als outgoing toerisme ondersteunen.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
57
BRUSSELS AIRPORT
Verhoging van de piekcapaciteit
Nieuwe infrastructuur, minder overlast
Meer passagiers, minder hinder
Er is dringend noodzaak aan de verhoging van
Momenteel zijn er twee opties om de
De verdubbeling van het aantal passagiers
de capaciteit op piekmomenten. Momenteel
piekcapaciteit nog verder te kunnen
zal niet leiden tot meer vluchten of
kan de luchthaven 74 vluchtbewegingen
verhogen. Bij optie A komt er een taxibaan
overlast, integendeel. Het aantal jaarlijkse
per uur aan tijdens de spits, maar met een
over de volledige lengte van baan 25L/07R.
vluchtbewegingen (starts en landingen)
onevenwicht tussen het aantal landingen
Bij optie B wordt diezelfde baan inclusief
zal afnemen van de huidige 326.000 naar
en vertrekken. Die capaciteit neemt sterk
taxibaan in zijn geheel verlengd. Uit
315.000 in 2040. Dit heeft alles te maken met
af tot 50 bewegingen in geval van mindere
een studie van UGent, KULeuven en
de hogere bezettingsgraden en het inzetten
weersomstandigheden. Tegen 2040 moet hier
internationale experts is aangetoond dat
van grotere, milieuvriendelijke toestellen.
verandering in komen om aan de vraag van de
deze ingreep ook zal leiden tot minder
In het jaar 2000 zaten er gemiddeld 72
markt te kunnen blijven voldoen. Het aantal
overlast. Het aantal potentieel ernstig
passagiers op een vliegtuig. Ondertussen
vluchtbewegingen op piekmomenten moet
gehinderde rond de luchthaven zal afnemen
gaat het richting 100. Tegen 2040 zal de
omhoog naar 93 per uur, ook bij slechtere
van 15.000 op dit moment naar ongeveer
gemiddelde bezetting 130 pax bedragen.
weersomstandigheden. Door de optimalisatie,
8000 in 2040. Brussels Airport hecht
het gebruik van twee banen in slechte
veel belang aan een harmonieuze aanpak
weersomstandigheden en het inzetten van
waarbij zowel de economische belangen
verbeterde procedures en nieuwe technologie
als de leefbaarheid van de omwonenden
kan het aantal bewegingen nu al opgetrokken
worden gerespecteerd. Hiertoe wordt het
worden naar 84 per uur. Maar om de
overlegplatform Forum 2040 opgericht,
ambitieuze doelstelling voor 2040 te bereiken
bestaande uit 50-60 betrokkenen en een
zal meer nodig zijn.
onafhankelijke voorzitter.
OPTIE A (Aantal potentieel ernstig gehinderden)
58
OPTIE B 2000
2015
2040
2040
33 890
15 060
8 580
8 160
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
BRUSSELS AIRPORT
Brussels Airport en de
REISSECTOR Naast het voortdurende streven naar een verbetering van het comfort en de tevredenheid van alle reizigers, wil Brussels Airport de samenwerking met de sector en in het bijzonder de reisagenten versterken.
Op basis van gesprekken met focusgroepen en de resultaten uit een grote enquête waar meer dan 500 reisagenten aan deelgenomen hebben zullen de communicatiemiddelen de komende maanden aangepast en verbeterd worden.
Brussels Airport Roadshows
Blijf op de hoogte
Na het succes van vorig jaar organiseert Brussels Airport opnieuw 3 roadshows verspreid over het hele land. Deze avonden zullen telkens plaatsvinden in een andere Kinepolis bioscoop. Tijdens het event stellen we graag onszelf voor, samen met ons steeds groter wordende netwerk. Vorig jaar gingen er 500 collega's je voor om niet minder dan
Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws en uitnodigingen ontvangen? Vergeet dan niet om je BRU-card aan te vragen op www.brucard.be. Bovendien geniet je zo ook van allerlei kortingen in meer dan 50 shops op Brussels airport! Als je al lid bent van BRU-card maar onze nieuwsbrief nog niet ontvangt, kan je je aanmelden per e-mail via brucard@brusselsairport.be
50 airlines te ontmoeten. We kijken dus ook uit naar jouw komst. Vertel het alvast aan je collega’s; binnenkort volgen er uitnodigingen met meer informatie. Data: Gent: dinsdag 2 mei Brussel: donderdag 4 mei Antwerpen: dinsdag 9 mei
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
59
BRUSSELS AIRPORT
Brussels Airport als
ECONOMISCHE GROEIMOTOR De luchtvaartsector zal volgens de prognoses sterker groeien dan de rest van de economie en wordt meer dan ooit een essentiële groeimotor van de economie. Luchthavens zijn in een globaliserende economie daarom van strategisch belang voor de eigen werkgelegenheid.
Faciliteren en verhogen van de economische groei Rechtstreekse verbindingen naar andere landen vergemakkelijken de economische samenwerking met deze landen en hun bedrijven. Ze halen
de luchthaven niet alleen een grote bijdrage aan de Belgische economie, maar is ze zelfs essentieel voor de groei en welvaart van ons land.
Een logistiek platform, de motor voor sleutelsectoren
bezoekers en toeristen naar België en creëren zo
Deel van de mobiliteitsoplossing De luchthaven is een intermodale hub waarbij verschillende transportmogelijkheden elkaar kruisen: vliegtuig, trein, tram, bus, taxi, auto, fiets en voetgangers. Nu al, en in de toekomst nog meer, komen mensen niet
directe jobs op de luchthaven en een veelvoud
De luchthaven is een groot logistiek platform,
alleen naar de luchthaven om er te werken of
aan indirecte jobs in hotels, bij cateringbedrij-
cruciaal voor de import en export van goederen
om te vliegen, maar ook heel wat pendelaars
ven, conferentiezalen, taxivervoer etc.
in ons land. Sleutelsectoren, zoals farma,
gebruiken Brussels Airport als tussenstop
Ze bieden bedrijven snelle en efficiënte
chemie, verse producten, e-commerce etc.
in hun woon-werkverkeer of bij andere
exportmogelijkheden en trekken buitenlandse
vertrouwen op Brussels Airport voor een snelle
verplaatsingen. Het verder ontwikkelen en
bedrijven en investeringen aan.
en kwalitatieve verzending of ontvangst van
versterken van deze faciliteiten ondersteunt
goederen uit meer dan 200 rechtstreekse be-
de mobiliteit voor de hele regio. Momenteel
De Europese economie zal volgens de progno-
stemmingen. Dit laatste is voor deze bedrijven
rijden 200 treinen en 1000 bussen langs
ses 44% gegroeid zijn in 2040, voor België ligt
elementair om zelf concurrentieel te blijven.
Brussels Airport. Goed voor 30% van alle
de voorspelde groei lager dan het Europese gemiddelde (+33%).
verplaatsingen. De andere 70% komt met Met bijkomende investeringen in opslagcapa-
de wagen, goed voor 20.000 auto’s per dag.
citeit in de vrachtzone, aanpassingen aan de
In 2040 moet 50% van alle transport van en
Indien Brussels Airport op hetzelfde ritme kan
baaninfrastructuur en de verdere ontwik-
naar de luchthaven met de fiets of per open-
groeien als het Europese luchtverkeer, kunnen
keling van het economische weefsel op de
baar vervoer zijn. Er is behoefte aan meer
haar volumes met 78% groeien. De groei van de
luchthaven, kan Brussels Airport de komende
verbindingen met hogesnelheidstreinen,
luchthaven is meer dan dubbel zo groot als de al-
decennia nog een betere dienstverlening
nieuwe tramverbindingen, 24/7 bus service
gemene groei van België (+33%). Daarmee levert
aanbieden.
en een modern fietsnetwerk.
In 2040 moet 50% van alle transport van en naar de luchthaven bestaan uit openbaar vervoer of fietsverbindingen.
Trein
Meer verbindingen hogesnelheidstrein
Tram
Bus
Verbinging met nieuw netwerk
24/7 & 7/7
50%
Fiets
Fietsnetwerk
Auto
Weg via E40
50%
BRUSSELS AIRPORT
Brussels Airport en
DUURZAME ONTWIKKELING Brussels Airport wil op het ritme van de marktvraag de luchthaven verder uitbouwen met als doel jobs en economische waarde in ons land te creëren en te verankeren. De luchthaven wil deze groei realiseren in een evenwichtige aanpak waarbij een open, constructieve dialoog met alle betrokken partijen essentieel is.
Geluidsbeperking bij de bron
landing in een glijdende beweging met verminderde
Brussels Airport heeft een tarievenstructuur waarbij
Het proefdraaien van vliegtuigen (testen van
de luidste vliegtuigen drie keer meer betalen dan de
de motor) gebeurt op een centrale plaats op de
stilste toestellen. Zo spoort de luchthavenuitbater
luchthaven, op een zo groot mogelijke afstand van
luchtvaartmaatschappijen aan om geluidsarme
woonzones.
motorkracht, waardoor ze beduidend minder geluid en CO2 produceren.
toestellen in te zetten op Brussels Airport. Bovendien worden vliegtuigen dankzij de technologische
De luchthaven beperkt de taxitijden van vliegtuigen
vooruitgang steeds stiller en energiezuiniger. Steeds
zodat hun motor minder lang moet draaien.
meer luchtvaartmaatschappijen houden hier bij de aankoop van nieuwe toestellen rekening mee.
Ruimtelijke ordening en beheer De omgeving rond Brussels Airport is door de decen-
Vliegtuigen moeten na het parkeren alle (hulp)motoren afzetten en overschakelen op de energietoevoer vanuit de grond.
Open dialoog met de omgeving
nia heen steeds drukker bewoond. De luchthaven wil met de bevoegde gewestelijke en gemeentelijke
Brussels Airport communiceert op een open en
instanties samenwerken aan een actief ruimtelijk
transparante manier met haar omgeving. De lucht-
ordeningsbeleid over bijkomende woningen in de
haven gebruikt daarvoor verschillende kanalen,
zones die de meeste geluidshinder ondervinden.
waaronder brieven aan de directe omwonenden,
Operationele maatregelen om de geluidshinder te beperken
het magazine Connect voor de ruimere omgeving van de luchthaven (bereik: 1,2 miljoen mensen), de website www.batc.be met informatie over het vliegverkeer en de bedrijfswebsite van Brussels Airport www.brusselsairport.be. Met Forum 2040 wil Brussels Airport in het kader van haar Strategische Visie 2040 een open en gestructu-
Sinds 2012 kunnen vliegtuigen landen volgens
reerde dialoog opzetten waarin omwonenden, ge-
het ‘continuous descent operations’-principe, een
meenten, bedrijven en experten betrokken worden.
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
61
BRUSSELS AIRPORT
Brussels Airport
THE FACTS Brussels Airport is veel meer dan gewoon een luchthaven. Het is een gemeenschap van 60.000 mensen. Brussels Airport is een troef voor België, zijn bedrijven en alle nieuwsgierige wereldontdekkers.
3.000 Brusselaars en 14.600 Vlamingen werken elke dag op Brussels Airport
Brussels Airport is niet de enige luchthaven die dicht bij een grote stad ligt
Dat maakt van de luchthaven de grootste privéwerkgever
Parijs: 19 kilometer • Madrid: 13 kilometer
van de Brusselaars en na de haven van Antwerpen de
Amsterdam: 11 kilometer • Zurich: 9 kilometer
grootste groeipool van Vlaanderen. Tegen 2020 zullen
Lissabon: 7 kilometer • Brussel: 11 kilometer
15.000 bijkomende jobs gecreëerd worden. Dit is met andere woorden binnen de Europese norm. Het
Het aantal omwonenden dat geluidsoverlast ondervindt van de luchthaven is met meer dan 50 % gedaald sinds 2000 Continu worden operationele maatregelen genomen om de impact van de vliegtuigen op de levenskwaliteit te verminderen. Het goede nieuws daarbij is dat dankzij de technologische vooruitgang de nieuwe vliegtuigen tot 40 % minder geluid maken.
is een illusie te denken dat de Brusselse rand en de omgeving van de luchthaven weinig bewoonde zones zouden zijn aangezien de verstedelijking zich continu voortzet en mensen specifiek op zoek gaan naar een woonplaats dicht bij economische centra.
Vrachtvervoer weghalen van Brussels Airport is economische en sociale kaalslag Het vrachtvervoer is onlosmakelijk verbonden met het passagiersvervoer want 30 % van de goederen vliegt mee met passagiersvluchten. Brussels Airport biedt een netwerk naar alle delen van de wereld aan dankzij zijn 230 rechtstreekse bestemmingen. Beide zaken garanderen dat essentiële levensmiddelen zoals vaccins en geneesmiddelen, in een recordtempo naar de hele wereld worden gestuurd en dat we onze kerstpakjes op tijd thuis geleverd krijgen.
Een vliegwet moet een einde stellen aan een kafkaiaanse situatie Het ontbreken van een stabiel wettelijk kader voor de vliegroutes creëert een algemene onzekerheid. Een wet stemmen over het gebruik van deze routes is dringend en in het voordeel van iedereen: omwonenden, luchthaven, luchtvaartmaatschappijen en passagiers. Brussels Airport heeft een dialoog geopend met alle betrokkenen via het Forum 2040. Want onze
62
prioriteit is om ons land en zijn drie regio’s de
www.batc.be
middelen in handen te geven om zich econo-
www.brusselsairport.be
misch, cultureel en sociaal te ontwikkelen op
www.brucard.be
een evenwichtige en duurzame manier.
www.brusselsairport2040.be
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
advertorial
Meer nieuwigheden, meer opleidingen, minder clicks In de afgelopen maanden is er bij BTN4U weer hard gewerkt aan het doorvoeren van verbeteringen en het implementeren van nieuwigheden die jouw werk als reisagent vergemakkelijken. De focus lag hierbij vooral op het reduceren van het aantal handelingen en clicks. Samen met de touroperators en externe partners hebben we ook gewerkt aan oplossingen om de wijzigingen en flexibiliteit van hun producten op te vangen.
Enkele Nieuwigheden Link naar website & info accommodatie:
Het veldje “klasse”: Deze functie zorgt
BTN4U - kalender: De schoolvakanties en
Wens je na het boeken of bij het raadplegen
ervoor dat je niet langer hoeft terug te keren
feestdagen zijn gedefinieerd in BTN4U. Zo
van een reservatie de informatie van de ac-
naar de offerte wanneer je in het boekings-
krijg je in de kalender bij begin- en terugkeer-
commodatie en/of website te bekijken, dan
proces zit en je bv. vergeten bent om de
datum onmiddellijk zicht op de vakanties &
kan dit vanaf nu onmiddellijk via toegankelij-
maaltijden op de TUI vlucht aan te duiden.
feestdagen.
ke knoppen.
Wijzigen van voorstellen: Een extra manier
Multi-TO promoties: De functie ‘multi to
per dag kan je voor je klant de keuze maken
om wijzigingen door de voeren via “naar
promoties’ in BTN4U is een handige tool om
met welke heenvlucht en welke terugvlucht
zoek/quickbook”. Je kan verder werken
aan jullie klanten de beste last minutes voor
de klant wenst terug te komen. Zo kan je
vanuit een bestaand voorstel zonder dat je
te stellen. Zeer handig in het hoogseizoen!
voor vroege beslissers de ochtendvlucht
Kiezen van vluchten: bij meerdere vluchten
de trip moet wissen.
nemen en een late terugvlucht zodat ze Thomas Cook/Pegase vliegvakanties: Bij het
nog volop kunnen genieten van hun laatste
Alternatieve accommodaties: Via een nieuwe
opvragen van “beschikbaarheid transport”
vakantiedag
knop onder accommodatiedienst geeft
voor de brochures Thomas Cook/Pegase
de TO alternatieven op de plaats van de
vliegvakanties worden bij lijnvluchten
Handige links: Vanuit BTN4U is er ook een
bestaande accommodatie. Deze knop wordt
ALLE beschikbare tarief-klassen getoond.
link naar Touring, Allianz, De Europese en
ondersteund door Thomas Cook - brochure
Hierdoor is een vlucht, waarbij de basis
Quick Parking waarbij de gegevens van
SNS TUSA.
tarief-klasse niet meer beschikbaar is, ook
de boeking mee overgenomen worden en
boekbaar via BTN4U.
je in een handomdraai extra service kan
Knop “v prijs”: Bij het toevoegen van extra
bijboeken.
diensten, het aanpassen van transport- en/
Kopieer bagage: Indien alle reizigers het-
of accommodatiegegevens in de detailscher-
zelfde gewicht bagage (vb. bij TUI) wensen
Binnen enkele weken lanceert Luxairtours
men heb je de keuze om ofwel terug naar
mee te nemen dan kan je de handige knop
zijn nieuwe interface naar BTN4U. Hou de
de trip te gaan ofwel onmiddellijk de prijs te
‘kopieer bagage’ gebruiken. Zo hoef je niet
e.flash in het oog …
berekenen.
alles per passagier opnieuw in te geven.
Opleidingen & webinars Informatie & contact
BTN4U werkte samen met CEVORA verschillende trainingen uit in de vorm
Belgian Travel Network Imperiastraat 10 1930 Zaventem 32 (0)9 268 27 80 sandra.claeys@btn4u.be
van webinars. Deelname is gratis voor reisagenten (PC200). Inschrijven kan via cevora.be En Binnenkort lanceren we ook een 4e online training met Travel360.
Webinar BTN4U: hoe stel ik
Webinar BTN4U: last
à la carte reizen samen?
minutes
Datum: 18-04-2017
Datum: 18-05-2017
Duur: 1 uur
Duur: 1 uur
Inhoud:
Inhoud:
• Hoe stel ik een voorstel
• Hoe zoek ik de geschikte
samen met verschillende hotels?
promoties voor mijn klant?
• Hoe maak ik in één voor-
• Hoe maak ik snel en
stel een rondreis met ver-
efficiënt verschillende
lenging strandverblijf?
voorstellen voor mijn
• Hoe maak ik een voorstel met verschillende luchthavens?
klant? • Hoe pas ik voorstellen aan?
TRAVEL360° BENELUX / FEBRUARI/MAART 2017
63
ZOMER K J I R K N A R F ZUIDTHALYS ZON ©Aleksandar Nakic - istockphoto
VAN HARTE WELKOM
INFORMATIE EN RESERVERINGEN N DE REISKANTOREN.