NAJWIĘKSZE MORSKIE PORTY NA ŚWIECIE

Tekst Rafa Nowicki

rozległe nabrzeża z cumującymi przy nich ogromnymi statkami, majestatyczne, nieustannie przesuwające się dżwigi z podwieszonymi stalowymi pudłami kontenerów i same kontenery, gdzie okiem sięgnąć... To jedna z początkowych scen z filmu „ k apitan Phillips” z Tomem Hanksem w roli tytułowej. Narracyjnie chodziło o port Salalah w Omanie, ale w rzeczywistości scenę nakręcowo w porcie Marsaxlokk na Malcie. Choć ani jeden, ani drugi port nie należą do największych na świecie, to wspomniana filmowa sekwencja świetnie obrazuje specyfikę takiego miejsca.

największe porty na świecie pełnią funkcję centrów przeładunkowych, ale także ważnych punktów w sieci transportu ludzi. Porty powstawały na świecie już w starożytności, zakładane przez Greków i Rzymian, by umożliwić wymianę towarów. Potrzeba ich funkcjonowania przetrwała do dziś, co więcej, ich znaczenie stale rośnie, szczególnie jeśli chodzi o handel czy transport.

Warto wiedzieć, że obiekty portowe o największym dziś natężeniu ruchu znajdują się w Azji, głównie w Chinach. Uwzględniając położenie geograficzne kontynentu, pośród kluczowych morskich szlaków handlowych łączących porty europejskiei bliskowschodnie, nie powinno to dziwić. Chiny to wciąż „fabryka świata”, właśnie dzięki portom produkowane przez nią towary docierają do miejsc docelowych na całym świecie. Według Światowej Rady Żeglugi aktualnie największym portem na świecie jest Szanghaj. Z kolei największym portem w Europie jest holenderski Rotterdam, w USA – Los Angeles, Tanger Med (Maroko) jest największym portem Afryki, zaś port Mombasa w Kenii jest największym portem Afryki Wschodniej.

Najbardziej ruchliwe porty na świecie określane są na podstawie przepływającego przez nie ruchu kontenerowego. Nie zawsze jest tak, że największe porty na świecie są jednocześnie najbardziej ruchliwymi. Za kryterium klasyfikacji portów służy TEU (ang. twenty-foot equivalent unit) – międzynarodowa jednostka pojemnościowa stosowana w transporcie morskim: 1 TEU stanowi objętość kontenera o długości 20 stóp. Taka „miara” pozwala oszacować skalę przeładunku, który realizują w ciągu roku największe porty morskie na świecie.

Port w Szanghaju znajduje się na szczycie listy największych portów handlowych na świecie w 2022 roku. Miasto uważane jest za najszybciej rozwijającą się gospodarkę na świecie. Port znajduje się u ujścia rzeki Jangcy, funkcjonuje od 1842 roku i obecnie zajmuje powierzchnię ok. 4 km². Dziś obsługuje 1/4 chińskiego transportu morskiego. Szanghaj od 2010 roku jest najbardziej ruchliwym portem kontenerowym na świecie, kiedy to wyprzedził Singapur. Port dysponuje 125 stanowiskami rozładunkowymi, dzięki którym jest w stanie obsłużyć ponad 2 tys. kontenerowców. O jego wielkości świadczy nie powierzchnia, lecz skala przeładunku kontenerowego, która przekracza 47 mln TEU rocznie. Co ciekawe, miasto może pochwalić się nie tylko największym portem świata, ale także trzecim miejscem (po Tokio i Delhi) pod względem liczby ludności, która przekracza 26 mln (wg nieoficjalnych szacunków może to być nawet 30 mln).

Na drugim miejscu plasuje się port w Singapurze z wynikiem ok. 37 mln TEU przeładowanych kontenerów. Singapurskie terminale portowe obsługują ponadto dostawy żużla miedziowego, stali, produktów naftowych, gazu ziemnego, cementu, samochodów, maszyn i wielu innych towarów. Od kilku lat trwa tutaj budowa ogromnego portu, który będzie w stanie obsłużyć blisko 65 mln TEU rocznie. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, działający od 1965 roku port stanie się światowym liderem branży.

Na trzecim miejscu uplasował się port Ningbo-z houshan we wschodnich Chinach, znajdujący się na skrzyżowaniu dróg żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej z północy na południe. Najstarszy chiński port morski, który u swojego zarania był niewielką rybacką osadą, dziś obsługuje rocznie ponad 33 mln TEU kontenerów. Ningbo-Zhoushan zajmuje się handlem surowcami i towarami z Ameryki Północnej i Południowej oraz Oceanii, współpracuje z blisko 600 innymi portami z ponad 100 krajów i regionów świata. Jest to także największa w Chinach baza przeładunkowa rudy żelaza i ropy naftowej.

Miejsce tuż za podium przypadło portowi Shenzhen . Zlokalizowany w południowej części delty rzeki Perłowej w chińskiej prowincji Guangdong, powstał w wyniku połączenia kilku mniejszych przystani, dzięki czemu odnotowuje dynamiczne wzrosty i jest jednym z najszybciej rozwijających się światowych portów. W 2022 r. obsłużył 30 mln TEU, co czyni go czwartym najbardziej ruchliwym portem na świecie: 140 doków obsługuje różnorodne statki towarowe i kontenerowe o różnej wielkości; 51 nabrzeży przyjmuje statki o masie powyżej 20 tys. ton.

Położony nad Morzem Żółtym port Qingdao z przepustowością przekraczającą 25 mln TEU zamyka „piątkę” największych portów kontenerowych na świecie. Tuż za nim uplasował się port w Guangzhou – kolejny chiński obiekt w tym zestawieniu. Dzięki strategicznemu położeniu na skrzyżowaniu trzech ważnych rzek pełni funkcję kluczowego węzła transportowego dla przemysłu regionu. Ma 49 nabrzeży oraz ponad 60 specjalistycznych dźwigów i specjalizuje się w towarach rolniczych i przemysłowych, jak węgiel, ropa naftowa, nawozy, chemikalia, zboża, rudy metali, samochody. Posiada morskie połączenia handlowe z ponad 300 innymi portami, a jego możliwości przeładunkowe przekroczyły 24 mln TEU. W tym miejscu warto dodać, że podobnym wynikiem jeszcze kilka lat temu szczycił się port w Hongkongu. Dziś ten port „specjalnego chińskiego regionu administracyjnego” ma przepustowość na poziomie 16,5 mln TEU, choć w 2004 roku był światowym numerem 1.

Funkcjonujący od 1876 roku Port Busan , z przeładunkiem przekraczającym 22 mln TEU kontenerów, jest największym portem Korei Południowej i jednym z największych na świecie. W skład kompleksu wchodzi międzynarodowy terminal pasażerski i sześć terminali kontenerowych. Uchodzi za jeden z najszybciej rozwijających się portów na świecie, dzięki korzystnemu położeniu między Morzem Chińskim a Japońskim.

Największym i najbardziej ruchliwym portem (przepustowość przekraczająca 17 mln TEU) w USA jest Port Los a ngeles , zlokalizowany nad zatoką San Pedro (Ocean Spokojny). Powstał w 1907 roku, a dziś na obszarze 30 km 2 znajduje się tu 270 nabrzeży oraz 27 terminali.

Port w rotterdamie to największy tego typu obiekt w Europie i jeden z największych na świecie poza Azją, obsługujący rocznie ok. 14,5 mln TEU kontenerów. Port zajmuje powierzchnię 105 km2 i rozciąga się na dystansie 40 kilometrów, obejmującym także historyczny obszar portowy miasta. Rotterdam jest portem uniwersalnym, bardzo rozbudowana specjalistyczna infrastruktura oraz status najgłębszego portu morskiego na świecie pozwala na przyjmowanie największych statków i przeładunek wszelkiego typu towarów. Przez wiele wieków przystań w Rotterdamie była jedynie portem rybackim. Zmieniło się to w połowie XIX wieku, kiedy kupcy postanowili przekształcić miasto w międzynarodowy port handlowy. Zniszczony w trakcie II wojny światowej port powrócił do przedwojennej świetności dopiero w połowie lat 50., natomiast od lat 60. do połowy lat 80. był najbardziej ruchliwym portem na świecie.

Według Międzynarodowej Organizacji Morskiej (wyspecjalizowanej agendy ONZ) około 90% światowego handlu odbywa się przy wykorzystaniu transportu morskiego, którego główną zaletą są relatywnie niskie koszty. Zasadniczą funkcję pełnią tutaj właśnie porty, w których dokonuje się załadunków i rozładunków, zaś fracht morski jest niezwykle istotnym elementem międzynarodowego systemu wysyłek multimodalnych. Porty międzynarodowe, których na świecie funkcjonuje obecnie ponad 800, mają kluczowe znaczenie dla importu i eksportu towarów, takich jak surowce, żywność czy produkty konsumenckie każdego rodzaju. ⚫