Galaktokomia 2013

ΕΚ ΔΟΣ Η ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔ ΙΚΟΥ Τ Ρ ΟΦΙΜ Α Κ Α Ι ΠΟΤΑ

ISSN 1106-3718

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Η ονομασία Φέτα Εξελίξεις στην ΕΕ

Επάρκεια Γάλακτος Θανάσης Βακάλης

Ξένες επενδύσεις Όλα τα νέα της αγοράς

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

14 22

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΓPAΦEIA ΛΕΩΦ. ΣΥΓΓΡΟΎ 110, 117 41 AΘΉΝΑ (4ΟΣ ΌΡΟΦΟΣ) TΗΛ: 210 9240 748 FAX: 210 9242 650 www.triaina.com E-MAIL: info@triaina.com ΚΩΔΙΚΌΣ 011626

EΚΔΌΤΗΣ NΊΚΟΣ K. KΟΡΌΒΗΛΑΣ ΙΔΡΥΤΉΣ KΥΡΙΆΚΟΣ N. KΟΡΌΒΗΛΑΣ

32

AΡΧΙΣΥΝΤΆΚΤΡΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΙΧΕΛΑΚΟΥ CREATIVE DIRECTOR ΝΤΙΑΝΑ ΔΑΔΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ ΜΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ,

42

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΚΙΤΣΗ, ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΙΟΚΙΑΣ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΙΡΚΑΓΑΣΛΗΣ, ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΛΙΑΜΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΜΑΤΟΥΚΟΥ

28

ILLUSTRATION ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ TΜΉΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ marketing@triaina.com ΥΠΕΎΘΥΝΗ ∆ΙΑΦΉΜΙΣΗΣ KΑΤΕΡΊΝΑ ΓΚΊΤΣΗ k.gitsi@triaina.com

ΛΟΓΙΣΤΉΡΙΟ NΊΚΗ ΓΑΒΑΛΆ ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΛΥΧΝΙΑ Α.Ε.

ETHΣIA ΣYN∆POMH OΡΓΑΝΙΣΜΟΙ/EΤΑΙΡΕΙΕΣ: €70

02 ΦΟΒΟΥ ΤΟΥΣ ΔΑΝΑΟΥΣ

Ο καθηγητής Μιχάλης Ανυφαντάκης για την πρόσφατη συμφωνία ΕΕ και Καναδά για τη Φέτα.

06 ΝΕΑ

Ερωτηματικά για το μέλλον της γαλακτοβιομηχανίας.

Η Αλεξάνδρα Γκίτση κάνει ρεπορτάζ για το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών.

14 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΟ 2013

22 Η ΦΕΤΑ ΜΑΣ

Ένα πλήρες ρεπορτάζ του Μάκη Αποστόλου.

28 ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΚΑΛΗΣ

Συνέντευξη του προέδρου του Συνεταιρισμού Θες Γάλα-Πιες στη Δέσποινα Κραγιαννοπούλου.

∆ΗΜΟΣΙΕΥΌΜΕΝΑ ‘Ή ΜΗ ΧΕΙΡΌΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΑΠΟΣΤΑΛΕΊ ΣΤΗ ΣΎΝΤΑΞΗ ΔΕΝ ΕΠΙΣΤΡΈΦΟΝΤΑΙ

32 ΓΑΛΛΙΚΑ ΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΑΛΑ

Εγχώρια και διεθνή νέα του κλάδου από τη Μαργαρίτα Μιχελάκου και την Ελένη Σταματούκου. Ο Λεωνίδας Λιάμης αναλύει τα ανησυχητικά στοιχεία.

ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ: €50 KΎΠΡΟΥ: €100 EΞΩΤΕΡΙΚΟΎ: €150

30 ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΔΩΔΩΝΗ

© COPYRIGHT 2013 ΤΡΊΑΙΝΑ ΕΚΔΟΤΙΚΉ ΑΠΑΓΟΡΕΎΕΤΑΙ Η ΑΝΑΔΗΜΟΣΊΕΥΣΗ ΚΕΙΜΈΝΩΝ ‘Η ΤΜΗΜΆΤΩΝ ΚΕΙΜΈΝΩΝ ΣΕ ΈΝΤΥΠΗ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ Ή ΆΛΛΗ ΜΟΡΦΉ, ΧΩΡΊΣ ΤΗΝ ΈΓΓΡΑΦΗ ΆΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚΔΌΤΗ

36 ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ Τα πάντα για τις εξελίξεις φέτος.

42 ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

Τι πρέπει να προσέχουμε.

46 ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Τα νέα του τομέα.

48 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΕΛΙΔΑ

Ο καλύτερος τρόπος να κλείσει το τεύχος.

ΤΟ ΕΞΩΦΥΛ ΛΟ Σ ΧΕ ΔΙΑ ΣΕ Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΘΕΟΔ ΩΡIΔΗΣ, ptheodorides@yahoo.com

ΜΈΛΟΣ ΤΗΣ

ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΌΣ ΔΙΕΘΝΉΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΌΣ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΊΑΣ

IΔΙΟΚΤΉΤΗΣ TPIAINA EK∆OTIKH Ν. ΚΟΡΟΒΗΛΑΣ & ΣΙΑ ΟΕ

2013 /01

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

TΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΉΛ ΜΙΧ. ΑΝΥΦΑΝΤΆΚΗ *

«Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας»

Δ

Η ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΈΤΑΣ ΜΑΣ.

ημοσιεύθηκε πρόσφατα στον ημερήσιο Τύπο η πολύ σημαντική για τη χώρα είδηση ότι συζητήθηκε στο Κολλέγιο των Επιτρόπων, μεταξύ άλλων, και θέμα Φέτας. Δεν αναφέρονται λεπτομέρειες για τη συζήτηση, σε τι ακριβώς αποσκοπούσε και για το αποτέλεσμά της, η εμπειρία μου όμως από ανάλογες πρωτοβουλίες στο παρελθόν με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αυτή δεν προοιωνίζει κανένα καλό για τα συμφέροντά μας. Το παράδοξο στην υπόθεση είναι η υπέρμετρη, αλλά ατεκμηρίωτη αισιοδοξία πολλών δημοσιευμάτων, καθώς αποπνέουν προεόρτια μιας νίκης σε έναν αγώνα που δεν φαίνεται να έγινε και κατοχύρωση δικαιωμάτων που δεν προκύπτουν από πουθενά. Θα συμβούλευα, με την εμπειρία από τη συμμετοχή μου στον αγώνα της χώρας μας για την κατοχύρωση της Φέτας, να κρατούμε όλοι μικρό καλάθι. Στην προκειμένη περίπτωση πιστεύω απόλυτα ότι έχει εφαρμογή το «φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας» γιατί διαβλέπω ότι όχι μόνο δεν φέρνουν δώρα

αλλά αντίθετα θα επιδιώξουν να πάρουν. Δεν νομίζω ότι υπάρχει Έλληνας που πιστεύει ότι ανακινήθηκε το θέμα της Φέτας από τρίτους για να αποκτήσει η χώρα μας περισσότερα δικαιώματα από αυτά που είχε. Αναζήτησα περισσότερες πληροφορίες από διάφορες έγκυρες πηγές, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Αναγκαστικά, κατά συνέπεια, περιορίζομαι σε όσα αναφέρονται στα διάφορα σχετικά δημοσιεύματα που συνοψίζονται στο ότι η υπό έγκριση εμπορική συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Καναδά παρέχει πλήρη προστασία από πλευράς Καναδά σε όλες τις ονομασίες ΠΟΠ και ΠΓΕ της ΕΕ, με εξαίρεση πέντε (Φέτα, Gorgonzola, Asiago, Munste, Fontina) για τις οποίες καθιερώνεται διαφορετική διαχείριση. Σε ότι αφορά στη Φέτα φαίνεται ότι παρέχεται το δικαίωμα σε υφιστάμενους παραγωγούς και εμπόρους λευκών τυριών άλμης που διακινούν προϊόντα τους στην καναδική αγορά με την ονομασία Φέτα να συνεχίσουν να τα πωλούν με αυτήν, ενώ οι εισερχόμενοι στον μέλλον στο επάγγελμα θα υποχρεούνται να χρησιμοποιούν σύνθετη ονομα-

σία για τα προϊόντα τους, η οποία θα περιλαμβάνει την ονομασία Φέτα και κάποιον προσδιορισμό, όπως «τύπου Φέτας», «στυλ Φέτας», «απομίμηση Φέτας» κ.ά. Αυτά υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα χρησιμοποιούν λέξεις, σύμβολα και εικόνες που δημιουργούν συνειρμούς ανύπαρκτης σχέσης τους με τη χώρα μας, ενώ υποχρεούνται να αναφέρουν και τη χώρα παραγωγής τους. Μετά τη δημοσίευση της είδησης αυτής θα ανέμενε κανείς όσοι ασκούν στη χώρα δραστηριότητες που σχετίζονται με τη Φέτα «να έχουν βγει στα κεραμίδια» για να προστατεύσουν τα κεκτημένα συμφέροντά τους που απειλούνται. Όμως εξ όσων γνωρίζω μέχρι σήμερα «δεν έχει κινηθεί φύλλο», ενδεχόμενα γιατί δεν έγινε επαρκής και έγκαιρη ενημέρωση των ενδιαφερομένων. Επειδή επί 20 περίπου χρόνια έχω αφιερώσει σημαντικό μέρος της επιστημονικής μου δραστηριότητας στις προσπάθειες αναβάθμισης της ποιότητας και στην κατοχύρωσή της σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, θεωρώ υποχρέωσή μου μια πολύ συνοπτική δημόσια παρέμβαση με τους προβληματισμούς και τις ενστάσεις μου.

*Ομότιμος Καθηγητής Γα λακ τοκομία ς Γε ωπονικού Πα νεπισ τημίου Αθηνών, τ. Πρόεδρος Εθ νικ ής Επιτροπής Γά λακ τος Ε λ λάδα ς

02 / 2013

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, η χώρα μας έχει κατοχυρώσει με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου την ονομασία Φέτα ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης για ένα παραδοσιακό τυρί της που παρασκευάζεται από πρόβειο γάλα ή μίγματά του με γίδινο μέχρι 30%, σε οριοθετημένες με νόμο περιοχές της ελληνικής επικράτειας (Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρο, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο και Λέσβο), το οποίο διατηρείται και ωριμάζει σε άλμη για δυο τουλάχιστον μήνες και εμφανίζει πρωτότυπα οργανοληπτικά και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά που αποδίδονται σε φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες που δρουν συνδυαστικά στις περιοχές αυτές. Έχει, κατά συνέπεια, η Φέτα μας σήμερα, και με τη «βούλα» της ΕΕ, προδιαγραφές που χαρακτηρίζουν αποκλειστικά και μόνον αυτήν. Είναι φανερό ότι προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά με την ονομασία Φέτα και δεν ανταποκρίνονται στις νομοθετημένες προδιαγραφές της είναι «μαϊμού». Στην ουσία, δηλαδή, έχουμε εξασφαλίσει το μονοπώλιο της Φέτας στις χώρες της ΕΕ, ενώ το τυρί μας έχει αποκτήσει ταυτότητα με την οποία διακινείται και αξιολογείται στη διεθνή αγορά. Οι τρίτες χώρες μπορούν να εισάγουν στην ΕΕ ανεμπόδιστα –και το πράττουν– τυριά άλμης που παράγουν, όμως

με δικά τους ονόματα ή ως λευκά τυριά άλμης. Στις μεταξύ τους συναλλαγές οι χώρες αυτές χρησιμοποιούν, παράτυπα, την ονομασία της Φέτας, μόνη της ή με κάποια σύνθετη διατύπωση. Καθώς η απόφαση του Ε.Δ. κατοχυρώνει την ονομασία Φέτα ως ΠΟΠ ενός τυριού που παράγεται σε οριοθετημένη με νόμο περιοχή της χώρας μας με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, η αναφορά, ακόμα και από επίσημα χείλη, σε «Ελληνική Φέτα», «Παραδοσιακή Φέτα», «Βουλγαρική Φέτα», «Δανέζικη Φέτα», «Φέτα Τυρνάβου», «Φέτα Πελοποννήσου» κ.ά. και η ανάλογη σήμανση αποτελούν σημαντικό λάθος γιατί υπονοούν ότι υπάρχουν πολλές Φέτες, γεγονός που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η κατοχύρωση της ονομασίας Φέτα στην ΕΕ ως ΠΟΠ υπήρξε ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για την αιγοπροβατοτροφία μας, απροσδόκητο και δύσπεπτο για τους ανταγωνιστές μας. Για το λόγο αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να εφαρμόζουμε με σχολαστικότητα όσα προβλέπονται στη νομοθεσία. Δεν είναι εύκολο σήμερα που έχει θεοποιηθεί το κέρδος και η επιβολή του ισχυρού στον αδύναμο αποτελεί καθημερινό φαινόμενο, να αντιδικείς με τους Δανούς, τους Ολλανδούς, τους Γερμανούς, τους Γάλλους, τους Άγγλους και άλλους και να

κερδίζεις. Είναι κάτι που είναι σχεδόν απίθανο να επαναληφθεί. Τίθενται κατόπιν αυτών πολλά και σύνθετα ερωτήματα τα οποία, ενδεχόμενα, μπορούν να απαντήσουν μόνο διακεκριμένοι νομικοί. Τις απαντήσεις αυτές θα πρέπει να αναζητήσει άμεσα η Κυβέρνηση για να μπορέσει να διαφυλάξει αποτελεσματικά τα συμφέροντα της χώρας. Είναι δυνατόν τεκμηριωμένες και ανεπηρέαστες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που θεσπίστηκε για να απονέμει το δίκαιο, να ανατρέπονται με πολιτικές αποφάσεις που συνήθως είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού και ισορροπιών; Ποιος ξεκίνησε τη νέα ιστορία της Φέτας και με ποιο κίνητρο; Με ποιο κριτήριο η Φέτα και τέσσερα άλλα τυριά, περιορισμένης παραγωγής, δεν εντάχθηκαν στη γενική συμφωνία πλήρους προστασίας στον Καναδά όλων των άλλων προϊόντων ΠΟΠ της ΕΕ; Μπορεί να εκχωρηθεί η ονομασία Φέτα, που με απόφαση του Ε.Δ. έχει καταχωρηθεί ως ΠΟΠ για ελληνικό προϊόν με συγκεκριμένη ταυτότητα, για χρήση σε διαφορετικά προϊόντα άλλων χωρών; Ένα όνομα για πολλά διαφορετικά προϊόντα δεν αποτελεί «καραμπινάτη» μορφή παραπληροφόρησης; Ποιος λόγος αναγκάζει την ΕΕ να δεχθεί ανατροπή των αποφάσεων του Ε.Δ. αλλά και

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ δική της (Κανονισμός 1151/12, άρθρο 13) με την οποία απαγορεύει την χρήση σύνθετων ονομασιών στην περίπτωση των προϊόντων ΠΟΠ; Είναι δυνατόν το ίδιο τυρί άλμης που διακινείται στον Καναδά, αλλά και σε άλλες αγορές, να ονομάζεται Φέτα αν το παράγουν ή εμπορεύονται οι σημερινοί επαγγελματίες στο χώρο και «απομίμηση Φέτας» ή «τύπου Φέτας» αν το διαχειρίζονται νεότεροι στο επάγγελμα; Είναι νόμιμο και ηθικό να πωλείται το ίδιο προϊόν στους ίδιους καταναλωτές, για λόγους σκοπιμότητας, με δύο ή περισσότερα ονόματα; Προβλέπεται μηχανισμός ελέγχου των παραπάνω και ποιος θα έχει την ευθύνη γι’ αυτό; Συμμετείχαν στις διεργασίες αυτές εκείνοι για τους οποίους το Ε.Δ. έχει κατοχυρώσει την ονομασία Φέτα ως ΠΟΠ; Συνομίλησε, με κάποιο τρόπο, ο Μπαρόζο με τους εκπροσώπους τους για να γνωρίζει τις απόψεις τους ώστε να είναι ενήμερος όλων των προβλημάτων που ανακύπτουν πριν συζητήσει με τον Καναδό Πρωθυπουργό; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα θα μπορούσαν να τεθούν και αναμένουν μια υπεύθυνη απάντηση στην πράξη. ε πολλά δημοσιεύματα αναφέρεται ως επιτυχία για τη χώρα μας η συμφωνία ΕΕ-Καναδά γιατί πέραν άλλων περιλαμβάνει διπλασιασμό των ποσοτήτων τυριών που μπορούν να εξάγονται από την ΕΕ στον Καναδά. Για να εκτιμηθεί το ακριβές μέγεθος της επιτυχίας αυτής παραθέτω στοιχεία της αγοράς «Φέτας» στον Καναδά του 2012, που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα, από τα οποία προκύπτει ότι αυτή ήταν περίπου 6.000 τόνοι, από τους οποίους οι 5.100 καλύφθηκαν από την εγχώρια παραγωγή και οι υπόλοιποι 900 από εισαγωγές, μόλις 480 τόνων από την Ελλάδα, 200 από τις ΗΠΑ, 120 από Δανία, 70 από Βουλγαρία και το υπόλοιπο από Ιταλία. Επίτευγμα επίσης θεωρείται και το ότι η συμφωνία αυτή επαναεπιβεβαιώνει και διασφαλίζει πλήρως την προ-

Δεν νομίζω ότι υπάρχει Έλληνας που πιστεύει ότι ανακινήθηκε το θέμα της Φέτας από τρίτους για να αποκτήσει η χώρα μας περισσότερα δικαιώματα από αυτά που είχε

04 / 2013

στασία της Φέτας στην ΕΕ (άραγε δεν αρκούσε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου;) και ότι εντός του Καναδά επιβάλλαμε οι σημερινοί, παράτυποι, χρήστες της ονομασίας Φέτα (παραγωγοί και έμποροι) και μόνον αυτοί να χρησιμοποιούν νόμιμα και επίσημα πλέον την ονομασία Φέτα, ενώ όσοι εισέρχονται μελλοντικά στο χώρο αυτόν υποχρεούνται να σημαίνουν τα προϊόντα τους με σύνθετη ονομασία, μέρος της οποίας θα αποτελεί η Φέτα (νομιμοποίηση δηλαδή της παρατυπίας). Το γεγονός ότι η συμφωνία υποχρεώνει τους Καναδούς στη σήμανση των προϊόντων να αναγράφουν ευδιάκριτα και ευανάγνωστα τη χώρα παραγωγής τους και να σταματήσουν να χρησιμοποιούν εικόνες, σύμβολα και ονομασίες που δεν έχουν σχέση με αυτά είναι πράγματα αυτονόητα. Σε κάθε ευνομούμενη πολιτεία αυτά αποτελούν καθημερινή πράξη. Πάνω και πέραν από όλα είναι η έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση των καταναλωτών για τους οποίους υποτίθεται ότι γίνονται οι ρυθμίσεις αυτές και δεν νομίζω ότι η παραπληροφόρησή τους θα είναι ηθική και νόμιμη χωρίς και με τη συμφωνία του Καναδά. Κατά τη γνώμη μου, με την εν λόγω συμφωνία φαίνεται ότι γίνεται προσπάθεια ακύρωσης ή ουσιαστικής τροποποίησης της απόφασης του Ε.Δ. για τη Φέτα. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή εμφανίζεται να αφορά συγκεκριμένες βιομηχανίες ου Καναδά. Όμως είναι περισσότερο από βέβαιο ότι ανάλογες συμφωνίες θα ζητήσουν όλες οι χώρες που έχουν σχετικά συμφέροντα, καθώς θα υπάρχει το «κεκτημένο». Θα λειτουργήσει, δηλαδή, ως λαγός, κατά την λαϊκή έκφραση, που θα ανοίξει διάπλατα τις πόρτες σε όλα τα τυριά άλμης που παράγονται ανά την υφήλιο να διακινούνται ως «τυριά τύπου Φέτας» ή «τυρί απομίμηση Φέτας», ενδεχόμενα ακόμη και ως Φέτα. Συμπερασματικά μπορεί να λεχθεί ότι η χώρα μας έχει πετύχει στο πλαίσιο της ΕΕ το μάξιμουμ αυτών που θα μπορούσε να επιδιώξει και ότι έχει υποχρέωση να διαφυλάξει τα κεκτημένα αυτά με κάθε τρόπο «ως κόρη οφθαλμού». Ο φάκελος της Φέτας έχει κλείσει, δικαστικά, θετικά για εμάς, από το 2005 και δεν υπάρχει κανένας λόγος συμμετοχής μας σε συζητήσεις και πολιτικά παιχνίδια που με μαθηματική ακρίβεια υποσκάπτουν τα κεκτημένα αυτά, ενώ δεν προοιωνίζονται κανένα καλό. Η συμμετοχή μας σε τέτοιες συζητήσεις θα δικαιολογούνταν μόνον αν απέβλεπαν, αποκλειστικά και μόνον, στην επέκταση της κατοχύρωσης της Φέτας σε διεθνές επίπεδο με αποδοχή των προδιαγραφών της που έχουν ήδη νομοθετηθεί από την ΕΕ και τη δημιουργία δομών ελέγχου εφαρμογής της νομοθεσίας αυτής σε παγκόσμιο επίπεδο. Δυστυχώς όμως αυτό

δεν είναι το ζητούμενο της συμφωνίας με τον Καναδά. Αντίθετα μεθοδεύεται η νομιμοποίηση της σήμανσης των τυριών άλμης που παράγονται ανά την υφήλιο με την ονομασία Φέτα –αρχικά από τους σημερινούς Καναδούς παραγωγούς και εμπόρους τυριών άλμης– και με σύνθετες ονομασίες, μέρος των οποίων να αποτελεί πάντοτε η ονομασία Φέτα για όσους εισέλθουν στο επάγγελμα αργότερα. Αν αυτό πραγματοποιηθεί θα ευνοήσει τους παράνομους, τους νοθευτές και τον αθέμιτο ανταγωνισμό και θα προκαλέσει σύγχυση στους καταναλωτές της Φέτας μας, γεγονός που θα πλήξει ανεπανόρθωτα την αιγοπροβατοτροφία μας. Το μόνο που μπορεί και πρέπει να κάνει η Πολιτεία σήμερα είναι να αγωνιστεί να μην ευοδωθούν όσα δυσάρεστα για τη Φέτα μας μεθοδεύονται και παράλληλα με διμερείς ή πολυμερείς συμβάσεις με τρίτες χώρες να επιδιώξει την επέκταση των κεκτημένων της σε αυτές. Πέραν τούτου θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία ενός διεπαγγελματικού φορέα που θα διαχειρίζεται όλα τα θέματα της Φέτας στο εσωτερικό και το εξωτερικό, όπως έχουν κάνει με επιτυχία όλες οι προηγμένες γαλακτοκομικά χώρες. Η αναβάθμιση της ποιότητάς της, η προστασία της και η προβολή της είναι θέματα αιχμής για τα οποία δυστυχώς δεν υπάρχει νομοθετημένος έγκυρος διαχειριστής τους. Σχετική πρόταση είχε υποβληθεί πολλές φορές από την Εθνική Επιτροπή Γάλακτος Ελλάδας στο ΥΠΑΑΤ χωρίς αποτέλεσμα, καθώς οι φορείς των κτηνοτρόφων και των τυροκόμων διαγκωνίζονταν για το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στη διαχείριση του διεπαγγελματικού φορέα και οι κατά καιρούς υπουργοί δεν θέλησαν ποτέ, για προφανείς λόγους, να κόψουν αυτόν το γόρδιο δεσμό και να επιλύσουν το θέμα. Καταλήγοντας σημειώνω ότι δεν γνωρίζω αν υπάρχουν υποχρεώσεις της χώρας που μας αναγκάζουν να συμμετέχουμε στη συζήτηση που άνοιξε για τη Φέτα. Όμως θεωρώ αδιανόητο ότι θα υπάρξει υπουργός που θα υπογράψει συμφωνία η οποία με οποιοδήποτε τρόπο θα ακυρώνει ή θα αλλοιώνει την απόφαση του Ε.Δ. Η ονομασία Φέτα για την Ελλάδα δεν είναι απλά η ονομασία ενός παραδοσιακού της προϊόντος. Συνδέεται με αυτή με δεσμό αιώνων που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διαρραγεί. Είναι το πιο ισχυρό trade name που διαθέτει η χώρα μας για τα αγροτικά της προϊόντα και θα πρέπει με κάθε τρόπο να διαφυλαχθεί. Αν κάποιοι, με διάφορους τρόπους επιχειρούν, διαχρονικά, να της το υφαρπάξουν αυτό δεν πρέπει να γίνει ποτέ αμαχητί ή με την άμεση ή έμμεση σύμφωνη γνώμη μας.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΕΕΣ ΤΥΡΙΩΝ Τεχνολογία ωρίμανσης Pack Age Πριν ένα χρόνο το Pack -Age της DSM κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο στο διαγωνισμό καινοτόμων συσκευασιών De Gouden Noot. Πρόκειται για μια έτοιμη προς χρήση μεμβράνη από πολυαμίδιο Akulon 6 που αντικαθιστά την κρούστα που δημιουργείται στο τυρί λόγω της υγρασίας. Το Pack -Age δρα ως ασπίδα στο οξυγόνο, την υγρασία και το CO2 και είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και την ωρίμανση των σκληρών και ημίσκληρων τυριών καθώς τα προστατεύει από την ανάπτυξη μούχλας στην επιφάνειά τους. Από τη μια μειώνει κατά 50% την υγρασία που περνά στα τυριά και από την άλλη επιτρέπει να περάσει αρκετή ώστε να μπορέσουν να ωριμάσουν και να αναπτύξουν την επιθυμητή γεύση και υφή. Η μεμβράνη Pack -Age αυξάνει έτσι τη διάρκεια ζωής των τυριών στο ράφι, μειώνει τις απώλειες (και χρόνου και προϊόντος) που συνδέονται με την εφαρμογή και αφαίρεση της σκληρής κρούστας και μειώνει τα απόβλητα σε μια εποχή που οι κανονισμοί για τη βιομηχανία των τροφίμων αναμένεται να γίνουν πιο αυστηροί. www.dsm.com Mια εύχρηστη συσκευασία που ανοιγοκλείνει εύκολα υιοθετήθηκε από την Milk Link και είναι προϊόν συνεργασίας με την Aplix. Το καινοτόμο σύστημα Grip Strip αποτελείται από μικρο-άγκιστρα από πολυαιθυλένιο και το βασικό του προσόν είναι ότι οι δύο άκρες του δεν χρειάζεται να είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένες προκειμένουν να σφραγίσουν αεροστεγώς, κάτι που το κάνει πολύ εύχρηστο για τον καταναλωτή. Το βραβευμένο σύστημα Grip Strip μέχρι τώρα είχε εφαρμογή σε άλλους τομείς όπως την αεροδιαστημική, όμως είναι ιδανικό για τα τρόφιμα καθώς τα διατηρεί για μεγαλύτερο διάστημα. Τώρα εξετάζεται για εφαρμογή σε πιο μεγάλες και βαριές σακούλες.

Grip Strip: αεροστεγές κλείσιμο με μικροάγκιστρα

ΦΥΣΙΚΆ ΓΛΥΚΌ ΓΙΑΟΎΡΤΙ ΜΕ ΣΤΈΒΙΑ ΚΑΙ ΟΛΙΓΟΦΡΟΥΚΤΌΖΗ Η ολλανδική εταιρεία Sensus (www. sensus.nl), δημιουργός των καινοτόμων συστατικών ινουλίνη Frutafit®και ολιγοφρουκτόζη Frutalose®, διερεύνησε τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της στέβιας σε συνδυασμό με σιρόπι ολιγοφρουκτόζης Frutalose. Τα αποτέλεσματα της έρευνας έδειξαν ότι είναι δυνατό να μειώσεις το επίπεδο σακχαρόζης χωρίς συμβιβασμούς στη γεύση. Συγκεκριμένα, η ολιγοφρουκτόζη ήταν σε θέση να καλύψει την επίγευση της στέβιας σε γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το απλό γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά. Μάλιστα, φαίνεται ότι είναι δυνατόν να πλησιάσει σημαντικά τη γεύση της σακχαρόζη, μειώνοντας τη σακχαρόζη και βελτιώνοντας τα επίπεδα στέβιας και ολιγοφρουκτόζης. Με βάση τα θετικά αποτελέσματα των ερευνών, η Sensus θα διεξάγει πρόσθετα πειράματα εξετάζοντας τις επιπτώσεις της της Frutalose ολιγοφρουκτόζης και σε άλλα τρόφιμα. Η Sensus είναι κορυφαίος προμηθευτής ινουλίνης και ολιγοφρουκτόζης, τα φυσικά συστατικά που προέρχονται από ρίζες ραδικιού και χρησιμοποιούνται συχνά ως υποκατάστατο λίπους και ζάχαρης με θετική επίδραση στη γεύση και την υφή. Σε συνέργεια με την στέβια η ολιγοφρουκτόζη προσφέρει επολογές στη βιομηχανία βιομηχανία τροφίμων και ποτών. Πηγή: Nutrition Horizon

06 / 2013

Διαφημίσεις που δεν ξεχνάς Η ζήτηση υγρών γαλακτοκομικών προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο το 2015 θα αυξηθεί από 280,3 δις λίτρα σε 301,3 δις λίτρα Δείκτης Γαλακτοκομικών Προϊόντων (Dairy Index) της Tetra Pak

Το διαφημιστικό γραφείο Goodby Silverstein & Partners δημιούργησε το πρώτο πόστερ της καμπάνιας «Got Milk?» για την Ένωση Επεξαργαστών Γάλατος της Καλιφόρνιας το 1993 και έκτοτε μια σειρά διασημοτήτων έχουν ποζάρει με ένα μουστάκι από γάλα (Χάρισον Φορντ, Ντέιβιντ Μπέκαμ, Χάϊντι Κλουμ, Μπάτμαν κ.ά.). Η ποπ τραγουδίστρια Lady Gaga πήγε το όλο πράγμα ένα βήμα παραπέρα.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

«SOGREEK» Καλλιέργειες γιαουρτιού από παραδοσιακές οικοτεχνίες.

«Όσο ελληνικό μπορεί να είναι» είναι το όνομα που διάλεξε η δανέζικη Chr-Hansen για τη νέα καινοτόμο σειρά από καλλιέργειες γιαουρτιού που ανέπτυξε μέσα από παραδοσιακές ελληνικές καλλιέργειες που βρέθηκαν πριν από 20 χρόνια στην Κρήτη. Αρωγός υπήρξε το Εργαστήριο Γαλακτοκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το εργαστήριο γαλακτοβιομηχανίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, πριν 26 χρόνια, με πρωτοβουλία του καθηγητή Καλαντζόπουλου, άρχισε να καταγράφει και να συλλέγει μικρόβια που ευδοκιμούν στην ελληνική χλωρίδα και δη στα τρόφιμα και ιδιαίτερα στα γαλακτοκομικά. Αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία μιας συλλογής μικροοργανισμών που ξεπερνά τα 1.000 καταγραμμένα είδη. Οι μικροοργανισμοί της συλλογής απομονώθηκαν από παραδοσιακά τρόφιμα ζύμωσης από παραγωγούς από όλη την Ελλάδα που δεν χρησιμοποιούν εμπορικά σκευάσματα. Η καλλιέργεια που εμπορεύεται τώρα η Chr-Hansen είναι απομονωμένη από γιαούρτι βρέθηκε σε οικοτεχνία στην Κρήτη στις αρχές του 1990. Κάθε βακτήριο έχει το δικό του ξεχωριστό προφίλ και τις δικές του ιδιότητες. Το βακτήριο που εμπεριέχεται στο SoGreek βρέθηκε τυχαία. Για αιώνες έχει προσαρμοστεί μέσα στο γάλα το οποίο παρήγαγε ένα καλό γιαούρτι που έτρωγαν και εκτιμούσαν οι άνθρωποι χωρίς όμως να ξέρουν σε τι οφείλεται η ποιότητα του. Η διαδικασία της ανακάλυψης νέων βακτηρίων από τρόφιμα που δεν έχουν υποστεί την παραμικρή επεξεργασία είναι σχεδόν αναπάντεχη.

«Πρέπει να ψάξεις πολύ και με όσο το δυνατόν καλύτερη γεωγραφική διασπορά για να ελπίζεις ότι θα βρεις κάτι, το οποίο δεν ξέρεις τελικά πόσο αξίζει, απλά έτσι αυξάνεις τις πιθανότητες να βρεις κάτι καλό» εξηγεί η Έφη Τσακαλίδου, καθηγήτρια Βιοχημείας Τροφίμων και διευθύντρια του Εργαστηρίου Γαλακτοκομίας. «Πηγαίνουμε στα τυφλά, ωστόσο οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιούμε, ειδικά τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουν απλουστευθεί. Σήμερα, όσο εύκολο είναι να εντοπίσεις ένα βακτήριο, τόσο δύσκολο είναι να εντοπίσεις, ακόμα και σε χώρες όπως η Ελλάδα, παραγωγούς που δεν χρησιμοποιούν εμπορικές καλλιέργειες. Από την άποψη των βακτηρίων που χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα, μπορεί η τεχνολογία να έχει μείνει παραδοσιακή, αλλά οι περισσότεροι αγοράζουν έτοιμες καλλιέργειες. Με τα χρόνια είναι όλο και πιο δύσκολο να βρεις αυτό που λέμε άγριο στέλεχος, τον μικροοργανισμό που βρέθηκε εκεί από μόνος του και δεν τον πρόσθεσε ο παραγωγός αγοράζοντας τον από κάποια εταιρεία». Τα βακτήρια δεν διαθέτουν θρεπτικά συστατικά, όμως η ζύμωση που προκαλούν σε ένα τρόφιμο, π.χ. για τη μετατροπή του γάλακτος σε γιαούρτι, πέρα από το ότι δημιουργεί ένα εντελώς νέο προϊόν, συμβάλλει στη βελτίωση των διατροφικών ιδιοτήτων του τροφίμου. Δηλαδή, άμεσα δεν έχουν διατροφική αξία, αλλά έμμεσα, λόγω της ζύμωσης που προκαλούν, αναβαθμίζουν τη διατροφική αξία του τροφίμου. Το SoGreek κυκλοφόρησε πριν 2 μήνες σε παγκόσμια κλίμακα, κυρίως σε χώρες όπου η αγορά γιαουρτιού αναπτύσσεται με μεγά-

λους ρυθμούς. Διατίθεται σε 2 εκδόσεις: την καλλιέργεια YoFlex SoGreek και την καλλιέργεια nu-trish SoGreek, οι οποίες αναπτύχθηκαν η μία για την χρήση τεχνολογίας διαχωρισμού γάλακτος και η άλλη για την οχύρωση του γάλακτος σε σκόνη. Οι καλλιέργειες SoGreek είναι σχεδιασμένες να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες τάσεις των καταναλωτών και είναι κατάλληλες να παράγουν ελληνικό (στραγγιστό) γιαούρτι πλήρες ή και με χαμηλά λιπαρά, με υπέροχη γεύση και απαλή υφή και με χαμηλή μετοξίνιση (δεν θα ξινίζει με την πάροδο του χρόνου). Μάλιστα η μία καλλιέργεια περιέχει σε ικανή ποσότητα και το προβιοτικό στέλεχος BB-12®. «Το SoGreek οι γαλακτοβιομηχανίες μπορούν να το αναπαράγουν, να το βάλουν στις γραμμές παραγωγής και να του δώσουν τη μορφή που θέλουν. Επίσης μπορούν να το συνδυάσουν με άλλες καλλιέργειες, ώστε να αποκτήσει οργανοληπτικές ιδιότητες αλλά και την καλή ποιότητα που αναζητά ο καταναλωτής όταν αγοράζει ένα ελληνικού τύπου γιαούρτι» επισημαίνει ο Γενικός Διευθυντής της Chr-Hansen Ελλάδος και Κύπρου, Παναγιώτης Γιαννακόπουλος. Αυτή την στιγμή μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες διερευνούν τις ιδιότητες του SoGreek ενώ η εταιρεία σχεδιάζει την προώθηση του προϊόντος στην Κίνα, κίνηση που θα αποφέρει κέρδη στην Chr-Hansen αλλά και στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο καθώς σύμφωνα με τη σύμβαση συνεργασίας τους η Chr-Hansen υποχρεούται να καταβάλει στο Πανεπιστήμιο ποσοστό επί των καθαρών πωλήσεων του προϊόντος. «Πέρα από την αύξηση των κερδών, μας ενδιαφέρει να θυμίζουμε στην αγορά ότι είμαστε αυτοί που δημιουργούν τα καινούργια στάνταρ, τα νέα προϊόντα» λέει ο κ. Γιαννακόπουλος. Το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης της Chr-Hansen Hellas βρίσκεται σε συνεχή επαφή με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και στο παρελθόν είχαν συνεργαστεί για την παραγωγή καλλιέργειας κασεριού η οποία δημιουργήθηκε από βακτήριο που βρέθηκε σε κασέρι στη Λάρισα. «Αυτή η νέα συνεργασία είναι σημαντική για τη βιομηχανία και για το Πανεπιστήμιο, αλλά και για την Ελλάδα, καθώς σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς ακούγονται θετικά σχόλια για ένα προϊόν που είναι ταχύτατα αναπτυσσόμενο σε όλον τον κόσμο. Μέσα από αυτή τη συνεργασία της Chr-Hansen φαίνεται πλέον η ιδιαιτερότητα των ελληνικών προϊόντων» τονίζει ο κ. Γιαννακόπουλος.

2013 /

07

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

AMALTHIA KEFIR Πειραματικό κεφίρ από κατσικίσιο γάλα με γεύση πετιμέζι.

Tο καινοτόμο προϊόν δημιούργησε ομάδα φοιτητών του Τμήματος Επιστήμης και Διατροφής του Πανεπιστημίου Αιγαίου στα πλαίσια της πρακτικής της άσκησης σε συνεργασία με την ελληνική εταιρεία ΟΛΥΜΠΟΣ-ΤΥΡΑΣ. Πρόκειται για ένα βιολογικό προϊόν που μοιάζει με το γάλα σε εμφάνιση και γεύση, ωστόσο ξεχωρίζει για τη θρεπτική του αξία και τις ευεργετικές του ιδιότητες. Ο Θωμάς Ντάμαρης, η Σαββίνα Κουσαΐτη, η Γεωργία Αποστολακοπούλου και η Κατερίνα Κουτσάκη αποτελούν την ομάδα που εμπνεύστηκε και δημιούργησε το καινοτόμο κεφίρ. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, και ιδιαίτερα το τμήμα Επιστήμης και Διατροφής, τα τελευταία χρόνια έχει καταφέρει με πρωτοβουλία του καθηγητή Δημήτριου Σκάλκου να αναπτύξει συνεργασίες με διάφορες ελληνικές βιομηχανίες τροφίμων. Μέσα στα πλαίσια αυτών των συνεργασιών γεννήθηκε και η ιδέα για το συγκεκριμένο πρότζεκτ, το οποίο μάλιστα διαγωνίστηκε στον πανευρωπαϊκό φοιτητικό διαγωνισμό Ecotrophelia 2013 που οργάνωσε για 3η συνεχή χρονιά ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων. Η αγορά των ζυμωμένων γαλάτων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη παρουσιάζει ανοδική τάση, αυξάνοντας συνεχώς το μερίδιο των καταναλωτών που τα προτιμούν. Μελετώντας τις ανάγκες των καταναλωτών, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου σχεδίασαν ένα κεφίρ το οποίο προορίζεται κυρίως για τις αγορές του εξωτερικού. Το Amalthia, που πήρε όχι τυχαία το όνομα του από την τροφό του Δία, είναι το πρώτο ελληνικό κεφίρ που δημιουργήθηκε από κατσικίσιο γάλα και όχι αγελαδινό, όπως συνηθίζεται. Το κατσικίσιο γάλα θεωρείται διατροφικά ανώτερο από το αγελαδινό κυρίως λόγω των υποαλλεργικών ιδιοτήτων και των πρωτεϊνών του. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες, από τα 100 άτομα που είναι αλλεργικά στο αγελαδινό γάλα, μόνο 1 θα έχει αλλεργία και στο κατσικίσιο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το 18% της παγκόσμιας παραγωγής σε κατσικίσιο γάλα παράγεται σε μεσογειακές χώρες. Πέρα από αυτά, το συγκεκριμένο προϊόν έχει οικολογικό χαρακτήρα καθώς εμπεριέχει 15% τυρόγαλο (παραπροϊόν-απόβλητο της γαλακτοβιομηχανίας) που έχει πλούσια θρεπτικά συστατικά. Η άλλη καινοτομία του Amalthia είναι ότι έχει γεύση πετιμέζι, το οποίο επίσης έχει υψηλή διατροφική αξία. Γενικότερα, το κεφίρ που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά έχει ξινή γεύση. «Επιλέξαμε το πετιμέζι γιατί είναι ένα προϊόν με ελληνική

08 / 2013

ταυτότητα. Παλιότερα στην Κρήτη χρησιμοποιούσαν το πετιμέζι ως γλυκαντικό περισσότερο και από το μέλι. Προσθέτοντας πετιμέζι αποκτάς και ένα άλλο κοινό» επισημαίνει ο Θωμάς Ντάμαρης. Στο εξωτερικό εδώ και χρόνια κυκλοφορούν διάφορα προϊόντα κεφίρ με περίεργες και εξωτικές γεύσεις όπως καφέ ή φρούτων και με πολλά άλλα συστατικά. Η ιδιαιτερότητα αυτού του ζυμωμένου γαλακτικού προϊόντος συνιστάται στο ότι εμπεριέχει μια σειρά από πολύτιμα για την ανθρώπινη υγεία συστατικά. Συγκεκριμένα περιέχει λακτουλόζη, συστατικό που συμβάλλει στην εντερική διάβαση (καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα), μείγμα βιταμίνης D3 και μαγνησίου, μια διαιτιτική ίνα με προβιοτική δράση τη Β-γλυκάνη από βρώμη η οποία μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης και γλυκόζης στο αίμα. Τέλος το Amalthia είναι ένα lactose free προϊόν, δεν περιέχει δηλαδή λακτόζη, ενώ ταυτόχρονα είναι και χαμηλό σε λιπαρά. «Γι’ αυτό λέμε ότι το συγκεκριμένο κεφίρ είναι λειτουργικό τρόφιμο, ανήκει δηλαδή στην κατηγορία των functional foods» εξηγεί ο Θωμάς. Το Amalthia διατηρείται στο ψυγείο για 22 μέρες, ενώ πρέπει να καταναλωθεί μέσα σε 3-4 μέρες αφότου ανοιχτεί το μπουκάλι. Το κεφίρ δεν είναι εύκολο να το δουλέψεις καθώς είναι ζυμωμένο γαλακτικό προϊόν που αποτελείται από ζωντανούς οργανισμούς. «Χρειάζεται πολλά πράγματα να ρυθμίσεις για να καταφέρεις να έχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα» μας εξηγεί ο Θωμάς. Μάλιστα, το γεγονός ότι το κατσικίσιο γάλα δεν έχει την ίδια σύσταση

όλο το χρόνο, ήταν ένας άλλος ένας παράγοντας που δυσκόλεψε το έργο της ομάδας. Πέρα όμως από αυτά, υπήρχαν και κάποιες πρακτικές δυσκολίες. Πολλές φορές οι άσχημες καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν στους φοιτητές που σπουδάζουν Λήμνο να επισκεφθούν τα εργαστήρια της ΟΛΥΜΠΟΣ-ΤΥΡΑΣ στη Λάρισα. Παρόλα αυτά μέσα σε έξι μήνες η ομάδα των φοιτητών κατάφερε να παρασκευάσει το καινοτόμο κεφίρ.

H ΟΛΥΜΠΟΣ στάθηκε δίπλα τους παραχωρώντας τεχνογνωσία και μηχανολογικό εξοπλισμό, αλλά και την πρώτη ύλη του κεφίρ που προέρχεται από εκτροφές κατσικιών που βόσκουν ελεύθερα και τηρούν όλες τις προϋποθέσει ενός βιολογικού προϊόντος. Η ομάδα πέρασε δύο μήνες στα εργαστήρια της ΟΛΥΜΠΟΣ. «Γενικότερα είμαστε σε επαφή με τα Πανεπιστήμια. Πάντα είμαστε ανοικτοί στη συνεργασία με νέα παιδιά με καινοτόμες ιδέες. Ήταν σίγουρο ότι η απάντηση μας θα ήταν ναι στην πρόσκληση του Πανεπιστήμιου Αιγαίου να συνεργαστούμε μαζί τους για το συγκεκριμένο προϊόν» λέει η Γεωργία Πούλιου, Product Manager στην ΟΛΥΜΠΟΣ-ΤΥΡΑΣ. Πέρα από την επινόηση του κεφίρ, η ομάδα των φοιτητών ανέλαβε και τον τελικό σχεδιασμό της συσκευασίας του προϊόντος, η οποία αποτελείται από 100% ανακυκλώσιμο υλικό. Όσον αφορά στο εικαστικό κομμάτι, επειδή είναι ένα premium προϊόν και προσπαθεί να προσεγγίσει μια μερίδα καταναλωτών με πιο σύνθετες διατροφικές συνήθειες, η ομάδα επέλεξε να ντύσει το μπουκάλι με μια μακέτα σε μαύρο χρώμα. Το κεφίρ μπορεί να καταναλωθεί ως πρωινό, αλλά και ως τονωτικό γεύμα μετά από σωματική άσκηση. Στην ερώτηση αν ένα τέτοιο προϊόν θα μπορούσε να έχει εμπορική επιτυχία στην Ελλάδα, ο Θωμάς απαντά ότι «το κεφίρ δεν είναι ένα mainstream προϊόν, πολλοί δεν το γνωρίζουν, καν. Ωστόσο φίλοι μας που το δοκίμασαν τους άρεσε. Εγώ προσωπικά θα το επέλεγα αν το έβρισκα στο σούπερ-μάρκετ». Προς το παρόν δεν θα δούμε το Amalthia στα ράφια των σούπερ-μάρκετ. «Είναι ένα προϊόν που έχουμε στη βαλίτσα μας και εξετάζουμε για τα επόμενα χρόνια. Η παραγωγή ενός προϊόντος και η εισαγωγή του στην αγορά είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Θα πρέπει να εξεταστούν πολλά, όπως σε ποιες αγορές στο εξωτερικό θα μπορούσε να τοποθετηθεί» καταλήγει η κα Πούλιου.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

VEGAN ΓAΛΑ Υποκαθιστά το ζωικής προέλευσης.

Σύμφωνα με το Euromonitor International η αγορά των εναλλακτικών γαλάτων στις ΗΠΑ σημείωσε το 2013 ρεκόρ πωλήσεων. Πιο δημοφιλή αναδείχτηκαν τα γάλατα από ρύζι, βρώμη, κάνναβη και ξηρούς καρπούς. Η στροφή στα συγκεκριμένα προϊόντα οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που έχουν δυσανεξία στη γλουτένη και στην ανησυχία για την ασφάλεια της σόγιας. Στην ελληνική αγορά «οι αλλεργικοί στη λακτόζη, όσοι έχουν δυσανεξία στην γλουτένη, ακολουθούν χαμηλή σε χοληστερόλη διατροφή,

ΚΌΜΒΟΣ ΣΕΣΚΛΟΥ

θέλουν να σταματήσουν να καταναλώνουν οτιδήποτε ζωικής προέλευσης ή νηστεύουν, γνωρίζουν τα φυτικά υποκατάστατα γάλακτος. Πιο δημοφιλή είναι τα γάλατα αμυγδάλου και σόγιας. Εισάγονται συνήθως από Ιταλία, Ισπανία και Γερμανία» επισημαίνει η Μαρία Ζαφειρίου, υπεύθυνη του βιολογικού καταστήματος Prasino Biomarket. «Τα υποκατάστατα γάλακτος είναι πλέον βιομηχανικά προϊόντα και μπορούν να έχουν την ίδια διατροφική αξία με το φρέσκο γάλα, τουλάχιστον όσον αφορά το ισοζύγιο πρωτεϊνών. Σήμερα δεν έχει πια σημασία τι γάλα πίνουν τα παιδιά ή οι ενήλικες, αλλά το να πίνουν γάλα» λέει ο Γεώργιος Μπόσκου, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφής ειδικός επί θεμάτων Ασφάλειας και Ποιότητας Τροφίμων. Κατά τον κ. Μπόσκου, το μόνο θέμα που υπάρχει με τα εναλλακτικά γάλατα είναι κατά πόσο μπορούν να δώσουν ικανές ποσότητες βιταμίνης D και ασβεστίου. Επειδή όμως τα προϊόντα αυτά σχεδιάζονται βιομηχανικά, το ασβέστιο και η βιταμίνη D μπαίνουν ως πρόσθετα στοιχεία. Η ρύθμιση των στοιχείων αυτών γίνεται κυρίως στο γάλα σόγιας του οποίου η σύσταση είναι πιο μελετημένη και πιο καλά βιομηχανικά σχεδιασμένη. Τα vegan γάλατα είναι υψηλής παστερίωσης, κατάλληλα για εγκύους και παιδιά και διατηρούνται εκτός ψυγείου μέχρι να ανοιχθούν. Κάποια δεν απευθύνονται στους αλλεργικούς στη σόγια και τους ξηρούς καρπούς ενώ όσοι πάσχουν από διαβήτη πρέπει να προσέχουν τις ποσότητες που καταναλώνουν καθώς, ως φυτικής προέλευσης, έχουν περισσότερους υδατάνθρακες.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

Η κατανάλωση γάλακτος με γεύση παραμένει χαμηλή σε παγκόσμιο επίπεδο σε σχέση με το λευκό γάλα. Το 2012 η μέση κατανάλωση κατ’ άτομο ήταν 32,7 λίτρα λευκού γάλακτος και 2,7 λίτρα γάλακτος με γεύση ΓΑΛΑ ΜΕ ΓΕYΣΗ Μια ευκαιρία ανάπτυξης για τη βιομηχανία γαλακτοκομικών. Σύμφωνα με την 6η έκδοση του Δείκτη Γαλα- 4. Ολοένα και περισσότεροι αναζητούν γευστι- γάλακτος (παστεριωμένο, υψηλής παστερίωκτοκομικών Προϊόντων (Dairy Index) της Tetra κές απολαύσεις προκειμένου να αποδράσουν σης, μακράς διαρκείας) μειώθηκε κατά 2,3% σε Pak, 4 καταναλωτικές τάσεις που επικρατούν από την καθημερινή ρουτίνα σε περιόδους οι- σχέση με το 2011, ενώ αύξηση κατά περίπου παγκοσμίως πρόκειται να οδηγήσουν σε ση- κονομικής αβεβαιότητας.

2,5% στην κατανάλωση σημείωσε το γάλα υψημαντική αύξηση της ζήτησης και κατανάλωλής παστερίωσης που προτιμάται από το παΟι Έλληνες προτιμούν το γάλα σης γάλακτος με γεύση έως το 2015. Eκτιμάται υψηλής παστερίωσης στεριωμένο χάρη στη μεγαλύτερη διάρκεια πως ο ρυθμός αύξησης (CAGR) της κατανάλω- Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Tetra Pak Hellas, ζωής του. Η Tetra Pak Hellas εκτιμά ότι η πτώση σης της συγκεκριμένης κατηγορίας τα επόμε- παρά την οικονομική κρίση το λευκό γάλα κα- της κατανάλωσης λευκού γάλακτος θα συνενα τρία χρόνια θα είναι υπερδιπλάσιος από αυ- ταγράφει μικρότερες απώλειες συγκριτικά με χιστεί έως και το 2014 με ρυθμούς που θα αγγίτόν του λευκού γάλακτος (και υπερτριπλάσιος άλλες κατηγορίες τροφίμων, καθώς συνεχίζει ζουν περίπου το 1,9% ετησίως. σε σχέση με των ανθρακούχων αναψυκτικών), να απολαμβάνει την εικόνα ενός αγνού προϊό- Οι χάρτινες συσκευασίες παραμένουν πρώτες καθώς ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές ντος που παραμένει σημαντικό και απαραίτητο στις προτιμήσεις της βιομηχανίας γαλακτοκοσε όλο τον κόσμο αναζητούν σε ένα προϊόν με για τον Έ λληνα καταναλωτή. μικών προϊόντων στην Ελλάδα, με τις πλαστιγεύση, υψηλή θρεπτική αξία και ευκολία στην Το 2012 στην Ελλάδα, η κατανάλωση λευκού κές να ακολουθούν. χρήση.. ΥΓΡΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Έ ως το 2015 η παγκόσμια κατανάλωση γάλακτος με γεύση εκτιμάται πως θα αυξηθεί από 17 2012 CAGR 2012 - 2015* σε 19,2 δις λίτρα, ενώ η κατανάλωση λευκού γάBio L λακτος θα φθάσει τα 219,5 δις λίτρα (από 208,5 208,5 Λευκό γάλα 1,7% δις λίτρα το 2012). Η μεγαλύτερη αύξηση στη ζήτηση γάλακτος 17,0 4,1% Γάλα µε γεύση με γεύση εντοπίζεται στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου και διατίθεται σε ολοένα και περισ2,8% 9,5 Ξυνόγαλο σότερες διαφορετικές γεύσεις. Μάλιστα, 7 από τις 10 μεγαλύτερες αγορές στην συγκεκριμέ7,7 4,5% Ρόφηµα γιαουρτιού νη κατηγορία είναι αναπτυσσόμενες χώρες, με την Κίνα να βρίσκεται στην πρώτη θέση.

1,7% 3,8 Κρέµα γάλακτος Η Tetra Pak ξεχωρίζει 4 τάσεις που συμβάλ2,6% 2,3 Ζαχαρούχο εβαπορέ γάλα λουν στη ζήτηση γάλακτος με γεύση: 1. Ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές ανα2,1 4,3% Γάλα βουτύρου ζητούν προϊόντα υψηλής θρεπτικής αξίας.

2. Η αστικοποίηση και οι έντονοι ρυθμοί της 1,6 1,2% Γάλα εβαπορέ σύγχρονης ζωής αυξάνουν την κατανάλωση έτοιμων ροφημάτων σε ατομικές συσκευασίες 0% 1% 2% 3% 4% 5% «εκτός σπιτιού». * Σύνθετος ετήσιος ρυθµός αύξησης της κατανάλωσης 3. Ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές ενδιΠηγή: Τetra Pak 2012 αφέρονται για νέες προτάσεις ροφημάτων.

10 / 2013

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΆ ΠΑΓΩΤΆ Στη μάχη για να ξεχωρίσουν, οι εταιρείες παγωτών έχουν προχωρήσει πολύ πιο πέρα από τη σοκολάτα και τη φράουλα. Παγωτά από μελιτζάνα, καυτερή πιπεριά, κάρι, δεντρολίβανο, μαύρο σουσάμι, λεβάντα, θαλασσινό αλάτι, μελάνι σουπιάς, βασιλικός, γουασάμπι, σκόρδο, μπακαλιάρος (στο λονδρέζικο George’s Portobello Fish Bar) κ.ά. εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Μην ξεχνάμε ότι η Sweet Action Ice Cream του Ντένβερ λάνσαρε τη γεύση Ελαιόλαδο και η δική μας KAYAK το παγωτό Κουραμπιέ.

Παγωτό με γεύση χτένια Kατάστημα στο τουριστικό κέντρο της επαρχίας Aomori στην Ιαπωνία υποστηρίζει ότι «η αλμύρα και η γλυκύτητα των οστράκων είναι το καλύτερο ταίρι για το φρέσκο γάλα». Όσοι δοκίμασαν το hotate, λένε ότι είχε τη γεύση των θαλασσινών, όμως όχι τόσο έντονη που να μην τους επιτρέπει να ευχαριστηθούν το παγωτό. Κα-

τασκευάζεται με πρόσμιξη εκχυλίσματος χτενιών Yesso και φρέσκου γάλακτος. Το χωνάκι κοστίζει 200 γιεν (1,5 ευρώ).

Παγωτό που φωσφορίζει Αυτό το παγωτό εκπέμπει μια πρασινωπή νέον λάμψη όταν έρχεται σε επαφή με την γλώσσα σε ουδέτερο pH καθώς αξιοποιεί τη φωταύγεια μιας πρωτεΐνης από μέδουσες. Ο Tσάρλι Φράνσις, ιδρυτής της βρετανικής Lick Me I’m Delicious, λέει ότι δημιουργήθηκε με τη βοήθεια ενός Κινέζου ερευνητή που κατάφερε να βρει έναν τρόπο να συνθέσει την πρωτεΐνη από τις μέδουσες. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη αντιδρά όταν η μέδουσα εκνευρίζεται και την κάνει να φωσφωρίζει στο σκοτάδι. Κάθε μπάλα κοστίζει 140 λίρες (167 ευρώ).

MIA FETA Μπουτίκ τυριών. Έ να νέο κατάστημα στη Θεσσαλονίκη από την οικογένεια Κουρέλλα από τα Γρεβενά αντιμετωπίζει το τυρί όπως του αξίζει. Στο Mia Feta Φέτα μπορεί κανείς να πιει καφέ ή κρασί ενώ χαζεύει τα πάρα πολλά είδη τυριών που πωλούνται παρουσιασμένα ως είδη πολυτελείας. Π. Μελά 14, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 221120, www.kourellas.gr

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

ΦΈΤΑ ΣΕ ΜΟΡΦΉ SPREAD Μια πρωτότυπη εφεύρεση για το τυρί τύπου φέτα που βράβευσε ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το καινοτόμο αυτό προϊόν απονεμήθηκε σε δύο καθηγητές του ΤΕΙ Θεσσαλίας και έναν επιχειρηματία, οι οποίοι μέσω νανοτεχνολογίας και άλλων τεχνικών υψηλής πίεσης παρασκεύασαν ένα κρεμώδες τυρί πλούσιo σε θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικές ουσίες. Ο Παναγιώτης Γούλας, καθηγητής του Τμήματος Ζωικής Παραγωγής και πρόεδρος του ΤΕΙ Θεσσαλίας, ο Κωνσταντίνος Πετρωτός, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Μηχανικής Βιοσυστημάτων του ίδιου ΤΕΙ και ο επιχειρηματίας Στέφανος Θάνος ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν μια καινοτόμα τεχνολογία για προϊόντα που μοιάζουν με τη φέτα ως προς το σχήμα, το χρώμα και τον τρόπο παρασκευής. Πρόκειται για τυριά μαλακά τα οποία παρασκευάζονται από κατσικίσιο και αγελαδινό γάλα, τα οποία οι τρεις συνεργάτες αποφάσισαν να μεταποιήσουν και να τους προσδώσουν κρεμώδη υφή. Βασιζόμενοι σε νέες τεχνικές υψηλής πίεσης και νανοτεχνολογίας κατάφεραν να τα μετατρέψουν σε αλοιφή προσθέτοντας και μικρές ποσότητες αντιοξειδωτικών που προστατεύουν την καρδιά και τα αγγεία. «Το προϊόν χαρακτηρίζεται από λεπτομερισμένη υφή με σωματίδια σε επίπεδο νανοδιαστάσεων (μικρότερα του 1μm), η οποία επιτυγχάνεται με ομογενοποίηση υψηλής πίεσης ή υπερήχων» εξηγεί ο κ. Γούλας. Το τελικό προϊόν μπορεί να εμπλουτιστεί με έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, καθώς και με αρώματα και γεύσεις (σκόρδου, κρεμμυδιού, βασιλικού, κόκκινης γλυκιάς ή πικάντικης πιπεριάς, ρίγανης, δενδρολίβανου, ντομάτας, ελιάς κ.λπ.) διατηρώντας την αρχική του γεύση. Πρόκειται για ένα καινοτόμο ελληνικό παραδοσιακό προϊόν με ευρεία χρήση καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συνοδευτικό ή βασικό τρόφιμο για επάλειψη σε φέτες ψωμιού, σε σαλάτες κ.ά. Η περιορισμένη χρήση της διάσημης ελληνικής φέτας η οποία καταναλώνεται χωρίς να έχει υποστεί τροποποίηση ήταν αυτό που οδήγησε την ομάδα στη δημιουργία του τυριού σε μορφή αλοιφής. «Θέλαμε να κάνουμε ένα προϊόν που θα έχει ευρεία χρήση. Οι έρευνες πρέπει να έχουν ανταπόκριση και στις βιομηχανίες και ως ερευνητές προσπαθούμε να δούμε πώς μπορούμε να αυξήσουμε την προστιθέμενη αξία προϊόντων αυτής της κατηγορίας. Στο εξωτερικό τέτοια προϊόντα κυκλοφορούν στην αγορά εδώ και χρόνια. Στην Ελλάδα

12 / 2013

δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο κι έτσι αποφασίσαμε να καλύψουμε το κενό». Δύο ολόκληρα χρόνια διήρκεσαν οι έρευνες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε δύο ιδιωτικά τυροκομεία του εξωτερικού (δεν υπήρχαν επί ελληνικού εδάφους τα μηχανήματα που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν το πείραμα) και χρηματοδοτήθηκαν από ιδία κεφάλαια της ομάδας. Όπως μας εξήγησε ο κ. Γούλας, ήταν πολύ δύσκολο να αναζητήσουν χρηματοδότηση καθώς δεν ήταν σίγουροι για την επιτυχία των πειραμάτων τους. «Στην έρευνα πρέπει να υπάρχουν παραδοτέα λεγόμενα. Αν δεν υπάρχουν, είσαι εκτεθειμένος. Γι’ αυτό κι εμείς δεν επιλέξαμε να ενταχθούμε σε κάποιο χρηματοδοτούμενο ερευνητικό πρόγραμμα». Τώρα απομένει το ελληνικό αυτό κρεμώδες τυρί να αποκτήσει ταυτότητα και να βγει στην παραγωγή. Ο πρόεδρος του ΤΕΙ Θεσσαλίας και οι συνεργάτες του σκέφτονται να το λανσάρουν ως ένα μεσογειακό βιοενεργό τυρί. Αποφεύγει να χρησιμοποιεί τον όρο φέτα «καθώς πλέον όλοι θα μπορούν να κάνουν προϊόντα τύπου φέτας. Το θέμα είναι να βγει στην αγορά ένα τυρί spread από κατσικίσιο ή αγελαδινό γάλα». Ήδη κάποιες μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το νέο προϊόν. Ο πρόεδρος του ΤΕΙ υπογραμμίζει ότι η εφεύρεση θα προσδώσει κύρος στο ίδρυμα και στους διδάσκοντες του και θα βοηθήσει στη δημιουργία και θεσμοθέτηση στους χώρους του πιστοποιημένων εργαστηρίων που θα προάγουν την γνώση και την τεχνολογία, αλλά και βοηθήσουν στην ανάπτυξη της τοπικής επιχειρηματικότητας. Δεν είναι η πρώτη φορά που το ΤΕΙ Θεσσαλίας βραβεύεται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Η ερευνητική του ομάδα του έχει βραβευτεί για τη δημιουργία φτηνής μελισσοτροφής από τυρόγαλα με το απόβλητο γάλακτος να γίνεται θρεπτική τροφή για τις μέλισσες κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Η εξασφάλιση διπλώματος ευρεσιτεχνίας Για να κατοχυρωθεί μια εφεύρεση πρέπει να είναι καινοτόμα και να έχει βιομηχανική εφαρμογή. Αρμόδια υπηρεσία για την κατοχύρωση των εφευρέσεων και την προστασία των βιομηχανικών σχεδίων και υποδειγμάτων είναι ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Η διαδικασία αναγνώρισης είναι απλή: ο εφευρέτης πρέπει να

καταθέσει στον ΟΒΙ αίτημα χορήγησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας που θα περιλαμβάνει τα προσωπικά του στοιχεία και θα περιγράφει την εφεύρεση και τον προσδιορισμό μίας ή περισσότερων αξιώσεων. Ο ΟΒΙ εν συνεχεία καλείται να συντάξει μία έκθεση έρευνας. Η διαδικασία κατοχύρωσης διαρκεί κατά μέσο όρο 13 μήνες. Όσον αφορά στο χρηματικό σκέλος, οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να καταβάλλουν: τέλος κατάθεσης €50, τέλος Έκθεσης Έρευνας €300 (ή εναλλακτικά τέλος Έκθεσης Έρευνας με Αιτιολογημένη Γνώμη €800), τέλος Χορήγησης €150. Aν o εφευρέτης επιθυμεί να εξασφαλίσει προστασία του επινοήματός του στο εξωτερικό, ο ΟΒΙ λειτουργεί ως γραφείο παραλαβής αιτήσεων τόσο για Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, όσο και για διεθνή κατάθεση Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας.

Η σημασία της προστασίας ευρεσιτεχνιών Για τη σημασία της προστασίας των ευρεσιτεχνιών για τους κατόχους τους και κατ’ επέκταση για την ελληνική οικονομία, μας μίλησε η Έρη Μανούσου, Υπεύθυνη Επικοινωνίας του ΟΒΙ. «Καταρχήν, μόνο με την κατοχύρωση μιας εφεύρεσης με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας ή άλλο τίτλο μπορεί ο δικαιούχος να αποκτήσει το μονοπωλιακό και αποκλειστικό δικαίωμα να παράγει, χρησιμοποιεί, πωλεί και γενικά να εκμεταλλεύεται το επινόημά του. Επιπλέον, ο δικαιούχος αποκλείει κάθε τρίτο από την εκμετάλλευση με οποιοδήποτε τρόπο της εφεύρεσής του. Ουσιαστικά το όλο σύστημα προστασίας μιας πατέντας δημιουργήθηκε και υπάρχει με σκοπό την επιχειρηματική δραστηριότητα. Η πατέντα πρωτίστως ταυτίζεται με τη δυνατότητα κέρδους. Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλο δημιουργικό δυναμικό που μένει ανεκμετάλλευτο επειδή λείπει η σχετική κουλτούρα. Οι εφευρέτες και οι δημιουργοί πρέπει να μάθουν να αντιμετωπίζουν την δραστηριότητά τους με επιχειρηματική προοπτική. Η παραγωγή εφευρέσεων μπορεί να πολλαπλασιαστεί αν σημαντικοί κλάδοι της οικονομίας μας κατανοήσουν τα πλεονεκτήματα της κατοχύρωσής τους. Η επιχειρηματικότητα δεν έχει μάθει να στηρίζεται στην καινοτομία, την εφευρετικότητα, την κατοχύρωση, την προστασία. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε βήμα επιχειρηματικότητας, κάθε τι που προσθέτει στην οικονομική δραστηριότητα, σχετίζεται με την ανάπτυξη και με την έξοδο από την ύφεση».

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

NEA

ΓΕΓΟΝΟΤΑ 2014

1ο DETROP Boutique Show Athens 14-16 Μαρτίου, Helexpo Palace Ο εθνικός εκθεσιακός φορέας ΔΕΘ-HELEXPO θα προσκαλέσει και θα φιλοξενήσει εμπορικούς επισκέπτες από σημαντικές χώρες-στόχους για την προώθηση της εγχώριας παραγωγής τροφίμων, με έμφαση στις αγορές της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Στην ΔΕΤΡΟΠ 2013 φιλοξενήθηκαν μέσω του προγράμματος Hosted Buyers πάνω από 100 δυνητικοί αγοραστές ελληνικών τροφίμων. www.helexpo.gr International Cheese Awards 30 Ιουλίου, Νάντγουιτς, Aγγλία Διεθνή βραβεία για τα καλύτερα τυριά της χρονιάς. Το 2013 διαγωνίστηκαν 4.285 τυριά από 27 χώρες σε 283 κατηγορίες. Στην κατηγορία Φέτα την ύψιστη διάκριση κατέκτησε η φέτα ΗΠΕΙΡΟΣ. Πληροφορίες: Adrian Lawrence, adrian@ internationalcheeseawards.com, τηλ. +44 1270 780306, www.internationalcheeseawards.co.uk Global Cheese Awards 12 Σεπτεμβρίου, Φρομ, Σόμερσετ

Aπονέμονται στα πλαίσια του Frome Agricultural & Cheese Show, μια από τις παλαιότερες εκθέσεις τυριών (150 χρόνια) . Πληροφορίες: Brenda Scott, info@globalcheeseawards.com, τηλ. +44 1373 463600, www.globalcheeseawards.com InterMopro & Mediterranean Food 21-23 Σεπτεμβρίου, Ντύσελντορφ Διεθνής Εμπορική Έκθεση Γαλακτοκομικών (www.intermopro.de) που διεξάγεται παράλληλα με τις εκθέσεις InterCool (κατεψυγμένα και παγωτά) και ΙnterMeat (κρέας, αλλαντικά). Το 2014 θα απονεμηθεί ξανά το «Βραβείο Καινοτομίας» ενώ και το κοινό θα ψηφίσει τα δικά του 3 «Best of the Best» από τα βραβευμένα προϊόντα. Σημαντικό γεγονός για τους Έλληνες είναι η παράλληλη έκθεση Mediterranean Food που θα γίνει φέτος για πρώτη φορά και θα είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στα τρόφιμα από κράτη της Μεσογείου. Οι εκθέτες περιλαμβάνουν επιχειρήσεις, ολόκληρες περιοχές (π.χ. Πελοπόννησο) και ενώσεις και επιχειρήσεις από άλλες χώρες που διανέμουν προϊόντα μεσογειακής καταγωγής. Δήλωση συμμετοχής: www.m-food.eu/1330.

Πληροφορίες: Πέτρος Μιχελιδάκης, Σωκράτους 13, Κηφισιά, τηλ.

210 8088351-2, fax: 210 8088353, grid@ gridmds.eu.

BURSA AGRICULTURE 14-18 Oκτωβρίου, Bursa, Τουρκία Σημείο συνάντησης εταιρειών της Τουρκίας και Κεντρικής Ασίας της γεωργίας, γαλακτοβιομηχανία και κτηνοτροφίας. Πέρυσι συμμετείχαν 601 εταιρείες από 29 χώρες και 218.567 αγοραστές από 49 χώρες. Πληροφορίες: tuyapbursa@ tuyap.com.tr , www.bursaagriculture.com Dairy Expo 2014 Νοέμβριος, Metropolitan Expo Η 2η έκθεση Γαλακτοκομίας & Τυροκομίας θα πραγματοποιηθεί παράλληλα με την Meat Days. Συνολικά 25.000 επαγγελματίες του κλάδου επισκέφθηκαν και τις δύο εκθέσεις το 2013. www.dairyexpo.gr

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

Α’ ΥΛΕΣ

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

Α’ ΥΛΕΣ

ΕΠΆΡΚΕΙΑ γάλακτος ΣΉΜΑ ΚΙΝΔΎΝΟΥ ΕΚΠΈΜΠΕΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΉ, Η ΟΠΟΊΑ ΈΧΕΙ ΠΆΡΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΗΦΌΡΑ ΠΡΟΚΑΛΏΝΤΑΣ ΈΝΤΟΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΌ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΆΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ ΣΕ ΓΆΛΑ ΚΑΙ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΌΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΛΆΔΟΥ.

π

ΤΟΥ ΛΕΩΝΊΔ Α ΛΙΆΜΗ, leoliamis@gmail.com

έραν της εγχώριας κατανάλωσης, που συνεχίζει να κρατιέται σε αξιοπρεπή επίπεδα, η «υστερία» των Aμερικανών και εσχάτως και των Eυρωπαίων για το γιαούρτι ελληνικού τύπου, σε συνδυασμό με τη μικρή αύξηση των εξαγωγών φέτας, θα έπρεπε, αν μη τι άλλο, να βάλει ένα φρένο στην προβληματική αυτή πορεία. Άλλωστε το Greek Style Yogurt, όσο και η φέτα, ως ΠΟΠ προϊόντα προϋποθέτουν ελληνικής παραγωγής γάλα προκειμένου να παραχθούν και ως εκ τούτου, θεωρητικά τουλάχιστον, οι συνθήκες για να ευημερήσει η εγχώρια κτηνοτροφία, μοιάζουν ιδανικές. Και όμως. Η κρίση που πλήττει τη χώρα, έχει αφήσει έντονα τα σημάδια της στον κλάδο και πολλοί Έλληνες κτηνοτρόφοι οδηγούνται σε εγκατάλειψη της δραστηριότητάς τους, αδυνατώντας να σηκώσουν το βάρος της οικονομικής διαχείρισης των εκμεταλλεύσεών τους.

Aφόρητες συνθήκες Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αγελαδοτροφικές εκμεταλλεύσεις, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, έπεσαν κάτω από τις 2.500 σήμερα, έναντι σχεδόν 7.000 πριν 6-7 χρόνια, ενώ και οι αιγοπροβατοτροφικές είναι πλέον λιγότερες από 90.000, όταν πριν από τέσσερα χρόνια ξεπερνούσαν τα 102.000 κοπάδια. «Έχουν φύγει από το επάγγελμα πάνω από 15.000 συνάδελφοι και θα αποχωρήσουν κι άλλοι εάν δεν μειωθούν τα κόστη και δεν σταματήσει η πολιτική υπερφολόγησης που μας επιβάλλουν», τονίζεται με κάθε ευκαιρία από τον πρόεδρο του ΣΕΚ, Παναγιώτη Πεβερέτο, ο οποίος ζητά στήριξη του κλάδου για να μην καταρρεύσει ολοκληρωτικά. «Δυνητικά όλοι μας είμαστε με το ένα πόδι έξω από το επάγγελμα. Τα τελευταία χρόνια το κόστος της παραγωγής, σε όλο το φάσμα των εισροών και την ενέργεια, έχει σχεδόν τριπλασιαστεί. Από την άλλη η παντελής έλλειψη ρευστότητας δεν μας επιτρέπει να αποκτήσουμε τα σανά μας και το τριφύλλι ή τους καρπούς που χρειαζόμαστε τώρα που είναι φθηνοί» λέει ο κ. Πεβερέτος και προσθέτει ότι το παζλ των προβλημάτων συμπληρώνουν οι βιομηχανίες που πληρώνουν με επιταγές μεγάλου χρονικού διαστήματος και οι τράπεζες που

2013 /

15

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

Α’ ΥΛΕΣ

Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Γάλακτος και Κρέατος, το 2012 οι ποσότητες αγελαδινού γάλακτος που εισκομίστηκαν ανά την ελληνική επικράτεια ήταν στους 637.156 τόνους, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα οι αντίστοιχοι όγκοι έφθαναν τους 640.226 τόνους. Περιορισμός της παραγωγής παρατηρείται και στο αιγοπρόβειο γάλα, με τους ρυθμούς συρρίκνωσης της γαλακτοπαραγωγής να είναι ακόμη πιο έντονοι. Συγκεκριμένα, βάσει των ίδιων στατιστικών στοιχείων, οι ποσότητες πρόβειου γάλακτος το 2012 ανήλθαν στους 497.168 τόνους έναντι 521.462 τόνων το 2011 και του κατσικίσιου στους 115.008 τόνους, από 132.838 τόνους έναν χρόνο πριν. «Μόνο κατά τα δύο τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής αδυναμίας των κτηνοτρόφων να ανταποκριθούν στις υψηλές τιμές των ζωοτροφών και γενικά των εισροών, αλλά και των υπόλοιπων υποχρεώσεών τους, χάθηκαν περί τους 100.000 τόνους αιγοπρόβειου γάλακτος από τη συνολική εθνική παραγωγή» τόνιζαν στα μέσα του φθινοπώρου στελέχη του ΣΕΚ σε εκδήλωση για τα προβλήματα της κτηνοτροφίας στην Ελλάδα. Σημείωναν, επίσης, πως συνεπεία αυτής της αρνητικής εξέλιξης υπήρξε επίπτωση και στη μεταποίηση, με την παραγωγή φέτας να υποχωρεί στους 90.000 τόνους

16 / 2013

το 2012 από τους 100.000 τόνους ένα χρόνο πριν. Και αυτό την στιγμή που οι εξαγωγές του προϊόντος προσεγγίζουν τους 40.000 τόνους, με τάσεις ανόδου αφού ανοίγουν καινούριες αγορές όπως αυτή της Νοτίου Κορέας, η οποία δέχθηκε ότι αποτελεί ΠΟΠ προϊόν και ως εκ τούτου δεν μπορεί κανείς άλλος να πουλά τυρί φέτα στην αγορά της πλην της χώρας μας.

Το αγελαδινό Και στο αγελαδινό γάλα, όμως, τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά. Το 2011 και το 2012 η εθνική παραγωγή μειώθηκε σε ποσοστό 15%, ενώ και στο πρώτο μισό του 2013 τα σχετικά στοιχεία δείχνουν νέα συρρίκνωση σε ποσοστό 8% και εκτιμάται ότι στο σύνολο της χρονιάς θα φτάσει το 10%. Ένα ποσοστό που μεταφράζεται σε σχεδόν 60.000 τόνους λιγότερο αγελαδινό γάλα από τις περυσινές επιδόσεις. Μια πρόβλεψη που αν επαληθευτεί σημαίνει ότι η

εθνική παραγωγή ενδεχομένως θα υποχωρήσει κάτω από το φράγμα των 630.000 τόνων, όταν η ποσόστωση αγελαδινού γάλακτος είναι στους 837.000 τόνους. Και πώς να μην συμβεί αυτό, όταν ο αριθμός των βοοειδών στην Ελλάδα έχει πέσει στα περίπου 90.000 ζώα, έναντι, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Φυλής Χολστάιν Ελλάδας, Θανάση Βασιλέκα, άνω των 200.000 πριν από λίγα χρόνια. Αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά ώστε να στηριχθεί η εγχώρια αγελαδοτροφία, η παραγωγή στο αγελαδινό γάλα θα πέσει ακόμη και κάτω από τους 600 χιλ. τόνους ετησίως, εκτιμούν οι ιθύνοντες του ΣΕΚ, οι οποίοι κάνουν λόγω και για σημαντικές εισαγωγές γάλακτος που υπολογίζονται σε περίπου 400 χιλ. τόνους ετησίως για την ικανοποίηση αναγκών της εσωτερικής αγοράς. Η εσωτερική αγορά έχει μια ετήσια κατανάλωση κοντά στα 1,5 με 1,7 εκ. τόνους αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος, είτε ως φρέσκο γάλα, είτε για την παρασκευή γαλακτοτυροκομικών προϊόντων.

Αναζήτηση πρώτης ύλης Το πρόβλημα με την έλλειψη πρώτης ύλης, παραδέχεται χωρίς περιστροφές ο Γιάννης Αρτινός, Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου VIVARTIA που έχει υπό την ομπρέλα του τη ΔΕΛΤΑ. «Οι γαλακτοβιομηχανίες δίνουμε μάχη για να βρούμε ελληνικό γάλα και να διασφαλί

Εξέλιξη του αριθµού παραγωγών και της παραγωγής Αιγοπρόβειου Γάλακτος 600.000 60.000

552.649 506.890

50.000

521.462 497.347

498.059

416.941

48.186

47.941

46.323

45.327 43.457

400.000

44.026 42.370

352.082

41.480

40.440

39.359

35.310

300.000

30.000 166.433 166.510

20.000

166.235

16.695

182.905 20.597

18.918

200.000

170.421 146.943

161.311 19.605

20.619

18.527 17.077

154.144

152.197

16.317

15.917

10.000

0

500.000

460.593 412.158

40.000

530.649

516.286

2002

2003

2004

“Παραγωγή Πρόβειου” Πηγή: ΕΛΟΓΑΚ - ΕΛΓΟ ∆ήµητρα

2005

2006

“Παραγωγή Γίδινου”

2007

2008

2009

“Ποσότητα Πρόβειου”

2010

132.838 15.119

2011 “Ποσότητα Γίδινου”

115.156 14.081

2012

100.000

00

Παραγωγή - Εισκοµίσεις σε τόνους

Έλλειψη γάλατος

Στο αγελαδινό γάλα το πρώτο μισό του 2013 τα στοιχεία δείχνουν νέα συρρίκνωση σε ποσοστό 8%και εκτιμάται ότι στο σύνολο της χρονιάς θα φτάσει το 10%

Αριθµός Παραγωγώµ µε Εισκοµίσεις

πιέζουν τους κτηνοτρόφους, καθώς πολλοί από αυτούς είναι σε διαταγές πληρωμών και κινδυνεύουν με πλειστηριασμούς της περιουσίας τους. Ο πρόεδρος του ΣΕΚ χτυπά τον κώδωνα του κινδύνου και για έναν ακόμη λόγο. Όπως τονίζει, το κενό που προκαλείται στο ανθρώπινο δυναμικό της ελληνικής κτηνοτροφίας από αυτούς που αναγκάζονται να αποχωρήσουν, δυστυχώς δεν αναπληρώνεται από νέους, γιατί η επένδυση που απαιτείται προκειμένου μια εκμετάλλευση να είναι βιώσιμη είναι μεγάλη, την στιγμή που πόροι δεν υπάρχουν και δάνεια δεν χορηγούνται. Με τους κτηνοτρόφους να «κρεμούν την κάπα» τους και να εγκαταλείπουν το επάγγελμα επειδή δεν μπορούν να σιτίσουν σωστά τα ζώα τους λόγω της έλλειψης των απαραίτητων κεφαλαίων, όπως είναι φυσικό προκαλείται επίπτωση τόσο στην παραγωγή κρέατος (που επίσης η χώρα μας δεν είναι αυτάρκης), όσο και του γάλακτος.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

Α’ ΥΛΕΣ ΠΑΡΑ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΒΕΙΟΥ & ΓΙ∆ΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ - ΝΟΜΟ & ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ - ΣΕ ΕΠΙΠΕ∆Ο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2012 Ετήσιο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

ΑΤΤΙΚΗΣ

ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

∆ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (ΝΟΜΟΣ)

ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΩ∆ΙΚΩΝ ΠΡΟΒΕΙΟΥ

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΕΙΟΥ

ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ

ΑΤΤΙΚΗΣ

384

5.604.735

ΠΕΙΡΑΙΩΣ

39

356.640

ΛΕΣΒΟΥ

2.227

ΣΑΜΟΥ

11

ΧΙΟΥ

4

ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ

∆ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ

ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ

0,9907

91

655.366

0,5934

420

0,9021

12

117.560

0,5921

46

28.380.914

0,8527

662

2.343.355

0,4734

2.362

63.481

1,0500

14

98.967

0,5967

21

12.424

0,8936

38

375.184

0,5245

39

ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤ ΟΤΡΟΦΟΙ

*

12

57.945

1,0927

7

18.812

0,6649

15

ΚΥΚΛΑ∆ΩΝ

129

566.569

0,7584

132

783.904

0,4730

168

ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

4.258

47.197.734

0,9645

1.010

3.818.991

0,5189

4.506

ΑΧΑΪΑΣ

2.330

23.555.567

0,9759

1.077

7.114.058

0,5825

2.639

ΗΛΕΙΑΣ

1.897

21.690.811

0,9057

399

2.546.126

0,5348

1.965

ΑΡΓΟΛΙ∆ΑΣ

667

6.900.252

0,9503

327

3.316.292

0,6128

920

ΑΡΚΑ∆ΙΑΣ

819

8.441.611

0,9516

402

4.800.673

0,6126

1.033

ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

418

5.865.622

0,9721

194

2.068.987

0,6049

557

ΛΑΚΩΝΙΑΣ

473

6.208.226

0,9346

461

6.629.427

0,5407

834

4.847.696

0,9451

76

544.903

0,5966

468

ΑΡΤΑΣ

1.328

11.432.778

1,0334

348

937.180

0,5699

1.413

ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ

1.098

10.748.628

1,0322

367

1.959.646

0,5711

1.256

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

2.326

17.657.179

1,0371

625

2.420.525

0,5830

2.513

ΠΡΕΒΕΖΑΣ

1.404

13.508.471

1,0304

483

2.163.774

0,5776

1.572

ΖΑΚΥΝΘΟΥ

29

141.819

0,8378

6

18.818

0,4775

33

ΚΕΡΚΥΡΑΣ

12

86.385

0,9134

5

5.511

0,6000

13

ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑΣ

382

4.353.463

1,0118

148

1.476.647

0,6833

461

436

ΛΕΥΚΑ∆ΑΣ

26

202.148

0,9136

15

74.376

0,4994

35

ΒΟΙΩΤΙΑΣ

338

4.636.588

0,9530

65

556.833

0,5560

364

ΕΥΒΟΙΑΣ

582

4.009.770

0,9283

255

1.274.440

0,5554

642

ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

141

1.029.364

0,9425

69

258.234

0,5165

153

ΦΘΙΩΤΙ∆ΑΣ

883

9.553.158

0,9294

270

1.500.236

0,5843

1.004

ΦΩΚΙ∆ΑΣ

184

1.813.530

0,9103

86

583.087

0,5678

233

∆ΡΑΜΑΣ

343

6.299.623

0,8887

150

1.716.076

0,5201

436

ΕΒΡΟΥ

470

3.953.490

0,8499

246

2.265.539

0,4642

662

ΚΑΒΑΛΑΣ

385

5.379.684

0,8754

265

3.049.083

0,5185

562

ΞΑΝΘΗΣ

553

7.486.010

0,8704

211

1.865.336

0,4921

683

ΡΟ∆ΟΠΗΣ

684

5.449.921

0,8307

138

823.666

0,4839

774

ΓΡΕΒΕΝΩΝ

338

4.836.734

0,9394

278

2.407.361

0,5461

436

ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

310

4.818.649

0,9040

167

552.567

0,4740

328

ΚΟΖΑΝΗΣ

673

12.412.251

0,9136

377

2.809.180

0,5511

808

ΦΛΩΡΙΝΑΣ

426

6.226.103

0,8742

147

780.909

0,5064

456

ΗΜΑΘΙΑΣ

314

4.502.873

0,8813

112

823.524

0,5418

393

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

669

12.971.599

0,8861

483

7.863.334

0,5543

1.003

ΚΙΛΚΙΣ

577

12.764.828

0,9034

233

3.337.028

0,5231

702

ΠΕΛΛΑΣ

725

12.058.359

0,8882

263

1.954.377

0,4940

849

ΠΙΕΡΙΑΣ

572

11.778.425

0,9120

326

3.195.777

0,5147

721

ΣΕΡΡΩΝ

1.038

15.648.028

0,8633

341

5.210.044

0,5088

1.265

ΧΑΛΚΙ∆ΙΚΗΣ

272

6.877.414

0,9213

309

6.189.098

0,5626

518

ΚΑΡ∆ΙΤΣΑΣ

814

8.507.152

0,9201

138

442.391

0,5725

845

2.554

58.524.409

0,9457

939

12.022.610

0,5712

2.965

528

9.065.463

0,9653

216

2.350.114

0,6148

670

1.100

12.950.417

0,9169

489

3.672.951

0,5646

1.280

ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

969

10.934.562

0,8671

120

350.799

0,5265

985

ΛΑΣΙΘΙΟΥ

305

1.902.620

0,9012

123

294.023

0,5414

338

1.385

17.356.622

0,9095

314

2.140.354

0,5774

1.432

5.539.592

0,8896

52

430.534

0,5972

14.081

115.008.579

ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

ΚΡΗΤΗΣ

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΓΙ∆ΙΝΟΥ

∆Ω∆ΕΚΑΝΗΣΟΥ

ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

ΗΠΕΙΡΟΥ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΩ∆ΙΚΩΝ ΓΙ∆ΙΝΟΥ

ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΧΑΝΙΩΝ

517

39.358

497.168.327

ΠΡΟΒΕΙΟ

ΓΙ∆ΙΝΟ

5.961.375

772.926

28.456.818

2.817.505

624.514

802.716

92.444.112

13.479.175

32.263.405

17.360.281

53.347.056

7.481.124

4.783.814

1.575.352

21.042.409

4.172.829

28.568.728

9.719.700

28.293.737

6.550.016

76.601.525

28.573.182

89.047.440

18.488.066

35.733.396

3.215.710

497.168.327

115.008.579

528

45.324

* ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΜΙΓΩΝ & ΜΙΚΤΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΠΑΡΑ∆ΟΣΕΙΣ (ΚΩ∆ΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: ΕΚΡΕΜΕΙ Η ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ 180tn ΠΡΟΒΕΙΟΥ & 150 tn ΓΙ∆ΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΛΟΓΩ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

Πηγή ΕΛΟΓΑΚ - ΕΛΓΟ ∆ήµητρα

2013 /

17

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

Α’ ΥΛΕΣ

Oι αγελαδοτροφικές εκμεταλλεύσεις έπεσαν κάτω από τις 2.500 έναντι σχεδόν 7.000 πριν 6-7 χρόνια, ενώ και οι αιγοπροβατοτροφικές είναι πλέον λιγότερες από 90.000 ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ ΑΓΕΛΑ∆ΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 8ΜΗΝΟΥ 2013 ∆ηλωθείσα ποσότητα Έτος (tn)

200.000 180.000 160.000 ΜΗΝΑΣ

.838

140.000 120.000 ΜΑΡΤΙΟΣ 100.000 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 80.000 ΜΑΙΟΣ IOYNIOΣ 60.000 ΙΟΥΛΙΟΣ 40.000 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

161.311

2013

2003

METΑΒΟΛΗ 166.510

54.821

166.235 -6,37%

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

0,4510

0,4723

-4,51%

51.946

166.433 -7,81%

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

0,4457

0,4730

-5,77%

53.765

2006

57.167

182.905 -5,95%

ΜΑΡΤΙΟΣ

0,4432

0,4641

-4,49%

52.002

2007

56.780

170.421 -8,41%

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

0,4408

0,4544

-2,99%

58.812

-10,58%

ΜΑΙΟΣ

0,4401

0,4514

-2,50%

0,4411

0,4453

-0,94%

49.639 48.410

2008

146.943

54.346 -11,21% ΓΙ∆ΙΝΟ ΓΑΛΑ - ∆ΗΛΩΘΕΙΣΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (tn) IOYNIOΣ

2009

154.144

53.593

2010

-7,38%

182.905

170.421

161.311 166.510 166.235 166.433

152.197

52.508

2011

-7,80%

403.879

115.156

OKTΩΒΡΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

49.733

∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

0,4453

132.838

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

47.978

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

637.471

200.000

0,4422 180.000

152.197

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

115.156

49.791

ΙΟΥΛΙΟΣ 154.144 146.943

132.8380,4641

49.995

2012

ΣΥΝΟΛΟ

METΑΒΟΛΗ

2012

2005

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

011 2012

2013

2004

48.252

20.000 OKTΩΒΡΙΟΣ 0

ΜΗΝΑΣ

51.331

52.591

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

2012

ΤΙΜH ΣΕ €

47.890

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

115.156

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ 2002

160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000

20.000 0,4437 0

ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ

Έτος

∆ηλωθείσα ποσότητα (tn)

2003

0,4463

166.510

2005 0,4497

166.433

0,4453 2002 2004

2006

2007 0,4513 2008

0,4536 2009 2010

0,4535 2011 2012

0,4551

161.311

166.235

-0,70% -0,22%

182.905 170.421 146.943 154.144 152.197 132.838 115.156

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Πηγή: ΕΛΟΓΑΚ - ΕΛΓΟ ∆ήµητρα ∆ΗΛΩΘΕΙΣΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (tn)

ΓΙ∆ΙΝΟ ΓΑΛΑ - ∆ΗΛΩΘΕΙΣΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (tn)

00.000 0,5766 80.0000,5629 60.000

40.000 0.000 00.000 0.000 0.000 0.000

0.000

ΓΙ∆ΙΝΟ ΓΑΛΑ - ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ (€ /Kg)

0,5800

200.000 Έτος 180.000Μέση τιµή 2002 /Kg)2003 160.000 (€ 0,5506

182.905

∆ηλωθείσα170.421 ποσότητα 154.144 152.197 (tn) 146.943

Έτος

Έτος

161.311 166.510 166.235 166.433

2002 0,5536

0,4641

2003 2004

132.838

161.311

0,5600

115.156

166.510

2003

166.235

2004

0,5400 166.433

2005 2006

0,5409

2002

0,4998

0,4957

2005

2004

0,5179

20050,5123

166.433

2005

0,5409 0,5506

0,4957

0,49982006

182.905

2006

2007

170.421

2007

0,5123

0,51792008

146.943

2008

0,5589

2009

154.144

2009

0,54092010

152.197

2010

0,5766

2011

0,5629

2012

0,5536

146.943

2008

0,5589

2009 ΓΙ∆ΙΝΟ ΓΑΛΑ - ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ 154.144 (€ /Kg)

2009

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

2008

0,5000

0,5768 0,5766

2010

152.197

0,4800 132.838 0,5506

2011

0,5409

2012

0,5179 0,4998

115.156

0,5123

0,4600

132.838 115.156

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

0,5768 0,5800

ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ (€ /Kg)

2010

0,4957

0,4998

2003

166.235

0,5123

∆ΗΛΩΘΕΙΣΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (tn)

2002

166.510 0,5589

20072012 2011

2007 2002

0,5589

0,5629

0,5536

0,5766 0,5600

Πηγή: ΕΛΟΓΑΚ - ΕΛΓΟ ∆ήµητρα

2011

0,5629

2012

0,5536

0,5400 0,5200

0,5000

0,4957

0,4400 18 / 2013

2010 2011 2012 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Μέση τιµή (€ /Kg)

161.311

2004

2011 20.000 0,55062012 0

2006

182.905

0,5200 170.421

140.000 120.000 0,5179 100.000 80.000 60.000 40.000

σουμε την πρώτη ύλη για τα προϊόντα μας» λέει ο έμπειρος manager 0,5800 0,5766 Έτος 0,5629 και προσθέτει 0,5536 πως «δυστυχώς, η εθνική παραγωγή υπολείπεται σε 0,5600 ποσοστό που τείνει να πλησιάσει το 30% της εθνικής ποσόστωσης.

0,5400 Το ότι καταργήθηκε η αναγραφή της προέλευσης του γάλακτος 0,5200 πάνω από τις συσκευασίες των γαλακτοκομικών προϊόντων δεν βο0,5000 κτηνοτροφία, ούτε στο να καλυφθεί αυτό το ηθά ούτε την ελληνική κενό». Όσον αφορά στην τακτική της ΔΕΛΤΑ ε σχέση με την πρώτη 0,4800 ύλη που χρησιμοποιεί 0,4600για την παρασκευή των προϊόντων της, ο κ. Αρτινός υπογραμμίζει ότι η γαλακτοβιομηχανία προσπαθεί, όσο το 0,4400 δυνατό περισσότερο, να αξιοποιεί την ελληνική παραγωγή γάλακτος 2009 2010 2011 2012 και πως οι εισαγωγές που πραγματοποιεί, όταν δεν μπορεί να τις αποφύγει, είναι μόλις στο 7-8% των συνολικών της αναγκών της σε γάλα. «Υπάρχει έντονος ανταγωνισμός για να βρουν α’ ύλη οι εταιρείες. Όταν πας να κλείσεις μια συμφωνία, προσπαθείς να προβάλλεις τα θετικά της δικής σου επιχείρησης με σκοπό να πείσεις το συνομιλητή

∆ηλωθείσα ποσότητα 0,5768 (tn)

0,4800 0,4600 0,4400

Έτος 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Μέση τιµή (€ /Kg)

0,4957

0,4998 0,5179

0,5409 0,5506 0,5123

2008

0,5589

2009

0,5768

2010

0,5766

2011

0,5629

2012

0,5536

0,5768

00.000

00.000

0000

8000

6000

4000

2000

0000

530.649

2010

552.649

2011

521.462

2012

0

9 552.649

2009

497.347

ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ - ∆ΗΛΩΘΕΙΣΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (tn) 460.593 352.082 ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

506.890

530.649 516.286 498.059

552.649

600.000 521.462

497.347

412.158 416.941

500.000 400.000

Α’ ΥΛΕΣ

300.000 200.000 100.000 0.0

Έτος 2002 2003

∆ηλωθείσα ποσότητα (tn)

352.082 412.158

2004

416.941

2005

460.593

2006

506.890

2007

516.286

2008

498.059

2009

530.649

2010

552.649

2011

521.462

2012

497.347

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ∆ηλωθείσα ποσότητα (tn)

ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ - ∆ΗΛΩΘΕΙΣΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (tn)

521.462

ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ - ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ (€ /Kg)

Μέση τιµή 516.286 600.000 506.890

Έτος

(€ 460.593

2002 412.158 416.941 497.347

352.082

2003 2004

/Kg)

0,8249

500.000

2006

0,8249 0,8468

2003

0,8764

2004

0,9153

300.000 0,8684

2007

2002

0,8764

2005 2006 2007

352.082

400.000

412.158

300.000

416.941

200.000

460.593

100.000

506.890

0.0

498.059

2009

530.649

200.000 0,9606

2003

412.158

2004

416.941

2005

460.593

2006

506.890

2007

516.286

2008

498.059

2009

530.649

2010

552.649

2011

521.462

2012

497.347

Μέση τιµή (€ /Kg)

ΠΡΟΒΕΙΟ (€ /Kg) 2010ΓΑΛΑ - ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ 0,9695

100.000 0,9484

2011 2012

0,8249 0,8468

0,9039 0,8764

0,9153 0,8684

0,9321

0.0

2010

Πηγή: ΕΛΟΓΑΚ - ΕΛΓΟ ∆ήµητρα

0,9695 0,9484 0,9321 0,9350 0,9606 2011

2012

552.649 521.462 1,0000

497.347

0,8000 0,6000

Έτος

0,8249

2003

0,8468

2004

0,8764

2005

0,9039

2006

0,9153

2007

0,8684

2008

0,9350

2009

0,9606

2010

0,9695

2011

0,9484

2012

0,9321

0,2000 στο Τ&Π ο Γιάννης Παπαδόπουλος, διευθυντής συλλογής γάλακτος Μακεδονίας και Θεσσαλίας για τη ΔΕΛΤΑ. Ο ίδιος σημειώνει,0,0000 παράλληλα, πως κατά τη διάρκεια του έτους υπάρχουν στιγμές που διαπιστώνεται 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 έλλειψη σε γάλα και τότε, ανάλογα με την ποιότητα της πρώτης ύλης που θέλεις να αγοράσεις και το μέγεθος της εκμετάλλευσης, υποχρεώνεσαι τιµή αυτή να πληρώσεις και κάτι παραπάνω. Οι τιμές σε μέσο επίπεδοΜέση παίζουν 0,9695 0,9484 Έτος 0,9321 (€ /Kg) την περίοδο στα 44-46 λεπτά, αλλά το εύρος τους ξεκινά από τα 37 και 2002 0,8249 μπορεί να φθάσει έως και τα 53 λεπτά το κιλό. Σύμφωνα με εκπροσώ1,0000 2003 0,8468 πους γαλακτοβιομηχανιών, οι Έλληνες κτηνοτρόφοι απολαμβάνουν κατά 2004 συναδέλφων 0,8764 μέσο όρο έως και 30% υψηλότερες τιμές έναντι τους στην 0,8000 0,9039 εκμεΕΕ, όμως τα κόστη δεν τους επιτρέπουν 2005 να έχουν κερδοφόρες 2006 0,9153 να ήταν ταλλεύσεις. Η κατάσταση για τους παραγωγούς ενδεχομένως ακόμη πιο ευνοϊκή 0,6000 όσον αφορά στις τιμές2007 εάν δεν είχε καταρρεύσει η 0,8684 γαλακτοβιομηχανία ΑΓΝΟ, καθώς άφησε2008 άστεγους δεκάδες αγελαδο0,9350 0,4000 τρόφους στη Βόρεια Ελλάδα οι οποίοι υποχρεώθηκαν να σκοτώσουν την 2009 0,9606 τιμή τους για να καταφέρουν να βρουν αγοραστή για το γάλα τους.

2010 0,9695 Ανάλογος πόλεμος0,2000 μεταξύ των γαλακτοβιομηχανιών διεξάγεται και για 2011 0,9484 το αιγοπρόβειο γάλα, ιδίως μετά τα προβλήματα που άρχισε να εμφανίζει 2012 0,9321 η γαλακτοβιομηχανία ΔΩΔΩΝΗ οδηγώντας ντόπιους κτηνοτρόφους σε 0,0000 αναζήτηση άλλης…«στάνης», αρκεί να τους εξασφαλίζει έγκαιρη εξόφληση για τις παραδόσεις γάλακτος. «Η γαλακτοβιομηχανία ΗΠΕΙΡΟΣ, η οποία δεν έπαιρνε γάλα από εδώ, 9 2010 2011 2012 έχει κάνει ήδη κάποιες συμφωνίες με κτηνοτρόφους, ενώ και ο ΚΑΡΑΛΗΣ, ο οποίος εισκόμιζε γάλα κυρίως στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο, έβαλε κι αυτός πόδι στην περιοχή των ορεινών της Άρτας με συμφωνίες με μεγάλα κοπάδια» αποκαλύπτει ο πρόεδρος του συλλόγου κτηνοτρόφων Ηπείρου, Μιχάλης Τζίμας, προσθέτοντας πως επαφές γίνονται κι από τη γαλακτοβιομηχανία ΟΛΥΜΠΟΣ. Κάποιοι μιλούν για «φυγή» πάνω από 1.000 κτηνοτρόφων από την άλλοτε απροσπέλαστη για άλλους ζώνη γάλακτος της Ηπείρου όπου είχε προνομιακή πρόσβαση μόνο η ΔΩΔΩΝΗ. Μέση τιµή (€ /Kg)

Πηγή: ΕΛΟΓΑΚ - ΕΛΓΟ ∆ήµητρα

Μέση τιµή (€ /Kg)

2002

σου να συνεργαστεί με τη γαλακτοβιομηχανία που εκπροσωπείς» εξηγεί 9 2010 2011 2012 0,4000

1,0000 0,8000 0,6000 0,4000 0,2000 0,0000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

2009

Έτος

352.082

516.286

2008 0,9350 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2008 2011 2012 ∆ηλωθείσα ποσότητα (tn)

∆ηλωθείσα ποσότητα

0,9695 0,9484 0,9321 0,9350 0,9606(tn)

Έτος 2002

0,9153 0,8684 0,9039 500.000

0,8468

400.000 0,9039

2005

600.000

∆ηλωθείσα ποσότητα 530.649 552.649 521.462 Έτος 498.059 497.347 (tn)

Μέση τιµή (€ /Kg)

2002

0,8249

2003

0,8468

2004

0,8764

2005

0,9039

2006

0,9153

2007

0,8684

2008

0,9350

2009

0,9606

2010

0,9695

2011

0,9484

2012

0,9321

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΦΕΤΑ

ΦΕΤΑ

Ο αναξιοποίητος “λευκός χρυσός” της Ελλάδας

ΤΟΥ ΜΆΚΗ ΑΠΟΣ ΤΌΛΟΥ, ma _energy@yahoo.gr

22 / 2013

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΦΤΕΑ

H ΠΡΟΣΤΑΣΊΑ ΕΝΌΣ ΕΚ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΕΘΝΙΚΏΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ ΕΊΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΆ ΔΎΣΚΟΛΗ ΥΠΌΘΕΣΗ, ΚΑΘΏΣ ΠΟΛΛΈΣ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΧΏΡΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΟΎΝ ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΘΟΎΝ ΠΡΟΣ ΌΦΕΛΟΣ ΤΟΥΣ ΤΟ ΙΣΧΥΡΌ BRAND NAME ΤΗΣ ΦΈΤΑΣ.

η

φέτα αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα ελληνικά προϊόντα σε όλο τον κόσμο, καθώς η μοναδικότητα της γεύσης της, την έχει καταστήσει ένα από τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ). Όμως, όπως υποστηρίζουν παράγοντες του κλάδου, σαν να μην μας έφθανε η ξένη απειλή, καταφέρνουμε να βγάζουμε και μόνοι μας τα μάτια μας, καθώς απουσιάζει μια εθνική πολιτική για το προϊόν στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα ο κάθε παραγωγός – μεγάλος ή μικρός – να επιλέγει αυτόνομες κινήσεις προσπαθώντας να επιβιώσει στην κρίση. Θυμίζουμε ότι, όταν ο όρος ΠΟΠ θεσπίστηκε από την ΕΕ για την προστασία των προϊόντων τοπικής προέλευσης και τέθηκε σε ισχύ το 1996, εκδηλώθηκαν πολλές αντιδράσεις από χώρες που παρήγαγαν μεγάλες ποσότητες τυριών τύπου φέτας, όπως η Δανία, η Γαλλία και η Γερμανία. Τον Μάρτιο του 1999, η καταχώρηση ακυρώθηκε από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ωστόσο, η Επιτροπή διεξήγαγε νέα έρευνα, από την οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φέτα όφειλε να προστατευτεί ως ονομασία προέλευσης. Τον Οκτώβριο του 2002 με νέο Κανονισμό η φέτα καταχωρήθηκε και πάλι στον κατάλογο των προϊόντων ΠΟΠ, ενώ νέα προσφυγή της Δανίας και της Γερμανίας απορρίφθηκε το 2005.

στη γεωγραφική προέλευση του προϊόντος. Ακόμη, δεν θα μπορούν να αναφέρονται στις συσκευασίες σύμβολα που παραπέμπουν στην Ελλάδα όπως π.χ. την ελληνική σημαία ή την Ακρόπολη (κάποια το έκαναν), καθώς και ονομασίες τύπου «Hellas» ή «Greek». Ωστόσο, παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι, οι Καναδοί δεν είναι το μοναδικό μας πρόβλημα, ούτε πως λύθηκε κάτι με την τελευταία συμφωνία –η οποία παρεμπιπτόντως αφορά στην καναδική αγορά– αφού εδώ και πολλά χρόνια κυκλοφορούν στις διεθνείς αγορές τυριά τύπου φέτας τα οποία μάλιστα αναγράφουν και στη συσκευασία τον όρο «φέτα», από αρκετές άλλες χώρες, κυρίως από τα Βαλκάνια. Αναφέρουμε το βουλγαρικό τυρί bjalo sirene, το αλβανικό djath, το σκοπιανό belo sirenje, το ρουμανικό branza telemea, το σερβικό sir και από την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης το ρωσικό brynza, το τούρκικο beyaz peynir, το γεωργιανό kveli, το αζέρικο pendir και το πολωνικό bryndza. Συγγενικά με τη φέτα είδη τυριών είναι το domiati της Αιγύπτου, το φινλανδικό salaattyjuusto και το ιρανικό panir lighvan. Απομιμήσεις φέτας έχουν διαπιστωθεί και στην Ινδία, τον Καναδά, κάποιες χώρες της Μέσης Ανατολής, την Κορέα και την Ουρουγουάη.

Ο Καναδάς Πρόσφατα, η φέτα βρέθηκε και πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με τους Καναδούς, αυτή τη φορά, να επανέρχονται στο ζήτημα χρήσης του συγκεκριμένου ονόματος στα τυριά τους. Ύστερα από διαβουλεύσεις επιτεύχθηκε εμπορική συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Καναδά στην οποία συμπεριλήφθη ειδική ρήτρα, σύμφωνα με την οποία οι Καναδοί θα μπορούν να αναφέρουν τον όρο «φέτα» μόνο εάν συνοδεύεται με διατυπώσεις όπως «τύπου φέτας», «στυλ φέτας» κ.λπ., ενώ παράλληλα θα υπάρχει ευδιάκριτη και ευανάγνωστη αναφορά

Η έρευνα του Γενικού Προξενείου στο Ντύσσελντορφ για την αγορά φέτας στη Γερμανία είναι διαθέσιμη στο: www.larissa-chamber.gr/Uploads/Files/ Countries/Europe/Germania/Eggrafa/2013/ germaniaAgoraFetasOct2013.pdf

2013 /

23

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΦΕΤΑ

Όπως επεσήμανε άλλωστε στη Βουλή ο βουλευτής Μεσσηνίας του ΣΥΡΙΖΑ Θανάσης Πετράκος, η πρόσφατη συμφωνία με τον Καναδά δεν αποτελεί νίκη καθώς όταν αναγράφεται «στυλ φέτας» ή «τύπου φέτας», ουσιαστικά είμαστε πίσω από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2005. «Δεν είμαστε μπροστά. Αποτελεί παραπλάνηση του καταναλωτή. Δεύτερον, ανοίγει την όρεξη στην Τουρκία –και ξέρετε πάρα πολύ καλά τις προσπάθειες που κάνει – αλλά και σε χώρες εντός της ΕΕ, στη Δανία κ.λπ., να επιχειρήσουν νέες ανατροπές».

Άνω των 200 εκ. ευρώ οι εξαγωγές Η παγκόσμια ζήτηση φέτας υπολογίζεται γύρω στους 320.000 τόνους, εκ των οποίων οι 120.000 αφορούν στην ΕΕ ενώ 200.000 τόνοι καταναλώνονται σε τρίτες χώρες (ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία, Ρωσία, Ουκρανία κ.ά.). Η Ελλάδα παράγει ετησίως 100.000-110.000 τόνους, όσους δηλαδή δικαιολογεί η εγχώρια παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος, εκ των οποίων οι περίπου 35.000 τόνοι εξάγονται, φέρνοντας έσοδα στους Έλληνες παραγωγούς άνω των 200 εκ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η υπόλοιπη ζήτηση στην ευρωπαϊκή αγορά καλύπτεται από λευκά τυριά κυρίως αγελαδινής προέλευσης που παράγονται σε χώρες της ΕΕ, ενώ στην παγκόσμια αγορά καλύπτεται από λευκά τυριά τα οποία ονομάζονται μάλιστα «φέτα» και μάλιστα «ελληνική» που παράγονται σε τρίτες χώρες… Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού για τη φέτα, καθώς τα λευκά τυριά τύπου φέτας πωλούνται σχεδόν στη μισή τιμή (3-4 ευρώ το κιλό) σε σχέση με το ελληνικό προϊόν, χωρίς βέβαια να

έχουν τα ίδια υλικά και φυσικά την ίδια ποιότητα. Πρόβλημα στις εξαγωγές φέτας δημιουργεί και το μπλοκάρισμα των εισαγωγών από τη Ρωσία ορισμένων προϊόντων από την Ελλάδα (της φέτας, της τσιπούρας και του λαβρακίου), με την αιτιολογία ότι οι επιχειρήσεις μας δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της ρωσικής νομοθεσίας (κτηνιατρικές και υγειονομικές). Και αν για τα ψάρια το πρόβλημα φαίνεται να έχει αποκατασταθεί, δεν συμβαίνει το ίδιο και για τη φέτα η οποία δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε μία από τις από τις πλέον αναπτυσσόμενες ευρωπαϊκές αγορές. Το 2012 οι εξαγωγές της ελληνικής φέτας ανήλθαν σε 34.731 τόνους (από 35.928 το 2011) συνολικής αξίας 202 εκ. ευρώ. Από αυτές οι 12.415 τόνοι εξήχθησαν στη Γερμανία, με την αξία των συγκεκριμένων εξαγωγών να πλησιάζει τα 70 εκ. ευρώ. Οι Βρετανοί βρίσκονται στη δεύτερη θέση της λίστας με εισαγωγές φέτας 5.080 τόνων αξίας 28,42 εκ. ευρώ, ενώ ακολουθούν οι Ιταλοί (4.453 τόνοι αξίας 26,44 εκ.), οι Σουηδοί (2.446 τόνοι αξίας 15,48 εκ.) και οι Αμερικανοί (1.735 τόνοι αξίας 10,85 εκ. ευρώ). Συνολικά στο διάστημα 2007-2012, η αξία των εξαγωγών φέτας στη Γερμανία αυξήθηκε κατά 63% (από τα 42,5 εκ. ευρώ στα σχεδόν 70 εκ. πέρυσι), ωστόσο η μέση τιμή των εξαγωγών φέτας προς τη Γερμανία παραμένει η χαμηλότερη σε σχέση με τις άλλες βασικές χώρες προορισμού. Η σημασία της παραγωγής φέτας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Ελλάδα αν σκεφθούμε ότι δραστηριοποιούνται 300.000 εργαζόμενοι σε 100.000 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις οικογενειακής μορφής, ενώ άλλοι 50.000 γεωργοί υποστηρίζουν τον κλάδο εξασφαλίζοντας τις αναγκαίες για τη διατροφή των ζώων ζωοτροφές.

Εξαγωγές φέτας 2007-2012, Mέση τιµή σε €/kg Γερµανία

7,00

Ηνωµένο Βασίλειο Ιταλία

6,00

Σουηδία Η.Π.Α

6,50 6,00 5,50 5,00 4,50 4,00

2007

2008

Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Σεπτέµβριος 2013

24 / 2013

2009

2010

2011

2012

Στην πρόσφατη Anuga είχαμε τη μεγαλύτερη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στην ιστορία της έκθεσης, με την πιο αισθητή παρουσία από τη χώρα να κάνει ο γαλακτοκομικός κλάδος. Ωστόσο, όπως τόνισε στέλεχος μεγάλης εταιρείας που έλαβε μέρος στην έκθεση, το θέμα που μονοπώλησε τις επαφές των παραγωγών με ξένους προμηθευτές ήταν δυστυχώς η τιμή προκειμένου να μπορέσουν οι ελληνικές εταιρείες να έχουν παρουσία στα ράφια ορισμένων μεγάλων αλυσίδων λιανικής, ακόμη και αν το περιθώριο κέρδους είναι εξαιρετικά μικρό και για τις περισσότερες μη βιώσιμο. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι απόψεις άλλου παράγοντα του κλάδου ο οποίος προσθέτει ότι η φέτα δεν έχει τη δυναμική που θα έπρεπε να έχει ως ΠΟΠ, καθώς δεν υπάρχει κάποιο οργανωμένο εθνικό σχέδιο για την προώθηση του προϊόντος (όπως π.χ. στην Ιταλία με κάποια τυριά, στην Αυστραλία με το κρασί κ.λπ.), να δημιουργηθεί δηλαδή ένας «εθνικός πρωταθλητής».

Λίγες οι βιομηχανίες, εκατοντάδες τα τυροκομεία Στη χώρα παράγονται 1.100.000 τόνοι αιγοπρόβειου γάλακτος τους οποίους επεξεργάζονται κάποιες μεγάλες βιομηχανίες και περίπου 580 περίπου τυροκομεία που έχουν την σχετική άδεια νόμιμης παραγωγής φέτας. Οι μεγάλες δυνάμεις της αγοράς στην τυποποιημένη φέτα είναι η ΔΩΔΩΝΗ, η ΗΠΕΙΡΟΣ, η ΜΕΒΓΑΛ, η ΟΛΥΜΠΟΣ, η ΚΟΛΙΟΣ, η ΜΙΝΕΡΒΑ κ.ά., ωστόσο σημαντικό κομμάτι του τζίρου πραγματοποιείται από τα διάσπαρτα στην Ελλάδα εκατοντάδες τυροκομεία, κάποια πολύ δυναμικά, που τροφοδοτούν και με private label προϊόντα τις αλυσίδες σούπερ-μάρκετ. Η ΔΩΔΩΝΗ, η οποία ιδρύθηκε πριν από 50 χρόνια από την Αγροτική Τράπεζα και τις έξι ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών της Ηπείρου, αποτελεί την πρώτη δύναμη στην παραγωγή φέτας και την κορυφαία εξαγωγική εταιρεία στο τομέα των τυροκομικών προϊόντων (το 2012 εξήγαγε το 27% της παραγωγής της). Στέλεχος της νέας διοίκησης, δηλαδή της ρωσικών συμφερόντων Strategic Initiatives Foods η οποία απέκτησε πέρυσι την πλειοψηφία αντί 21 εκ. ευρώ, σημειώνει ότι η φέτα αποτελεί «λευκό χρυσό» για την Ελλάδα και θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα από την Πολιτεία καθώς αποτελεί ένα από τα κορυφαία εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας μας. Η εταιρεία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις εξαγωγές, από τη στιγμή που η εγχώρια αγορά βαίνει ολο

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΦΕΤΑ

Πρόβλημα δημιουργεί και το μπλοκάρισμα των ελληνικών εισαγωγών σ τη Ρωσία. Κι αν για τα ψάρια το πρόβλημα φαίνεται να έχει αποκατασταθεί, δεν συμβαίνει το ίδιο για τη φέτα

2013 /

25

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΦΕΤΑ

«Θα μπορούσαμε να έχουμε μια κοινή εθνική πολιτική, να δημιουργηθεί ένα κονσόρτσιουμ παραγωγών για τη φέτα στα πρότυπα άλλων χωρών. Αντίθετα εξακολουθεί να μας χαρακτηρίζει έλλειψη οργάνωσης και μεγάλη γραφειοκρατία» Βασίλης Βροχίδης, ΜΕΒΓΑΛ

ένα μειούμενη λόγω της κρίσης (φέτος η πτώση του τζίρου είναι λίγο πάνω από το 10%). Στο 9άμηνο του 2013 οι εξαγωγές της γαλακτοβιομηχανίας εμφανίζουν αύξηση 12% με βασικούς προορισμούς να συνεχίζουν να αποτελούν οι Γερμανία, Γαλλία, ΗΠΑ και Αυστραλία. Η νέα διοίκηση προσπαθεί να ενισχύσει την παρουσία της στις αγορές αυτές –πέραν ορισμένων μεγάλων πόλεων όπου υπάρχει συνήθως σημαντική ελληνική παρουσία– ενώ μπαίνει και σε νέες αγορές όπως του Μαυροβουνίου, της Ουγγαρίας και της Ολλανδίας, με τη Ρωσία να αποτελεί το μεγάλο στοίχημα. Παράλληλα, ετοιμάζει λανσάρισμα νέων προϊόντων και συσκευασιών. Αναφορικά με τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στις πληρωμές των περίπου 6.000 κτηνοτρόφων της Ηπείρου που την προμηθεύουν, η διοίκηση της εταιρείας επισημαίνει ότι πληρώνει

τους παραγωγούς της περίπου εντός διαστήματος 100 ημερών, που είναι χαμηλότερο του μέσου όρου του κλάδου των γαλακτοκομικών και των 180 ημερών που πληρώνουν οι πελάτες χοντρικής και λιανικής. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι τα γενικότερα προβλήματα ρευστότητας στην οικονομία έχουν κάνει την εμφάνισή τους και στη γαλακτοβιομηχανία. Οι πληρωμές των προμηθευτών της πρώτης ύλης για τη φέτα (του αιγοπρόβειου γάλακτος) γίνονται με μεγάλες καθυστερήσεις οι οποίες ξεκινούν από τρεις μήνες και φθάνουν μέχρι και τους έξι και αρκετές από τις εταιρείες του κλάδου αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα με ανοιχτό το φάσμα ακόμη και της χρεοκοπίας. Ένας ακόμη από τους δυνατούς παίκτες είναι η βορειοελλαδίτικη ΜΕΒΓΑΛ. Σχετικά με τις εξελίξεις στην αγορά φέτας, ο brand manager της

Εξαγωγές φέτας - οι πέντε κυριότερες χώρες προορισµού, 2012 Αξία σε € 0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

Γερµανία

28.426.765

26.440.571

Ιταλία

ΗΠΑ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Σεπτέµβριος 2013

26

60.000.000

70.000.000

80.000.000

69.333.250

Ηνωµένο Βασίλειο

Σουηδία

50.000.000

15.477.215

10.850.333

εταιρείας, Κοσμάς Κροκίδας, επισημαίνει τη σημαντική πτώση της ζήτησης στην Ελλάδα –τάξης του 10%– καθώς λόγω της οικονομικής κρίσης πολλοί καταναλωτές στρέφονται σε άλλου είδους λευκά τυριά χαμηλότερης τιμής, όπως π.χ. ο τελεμές. Σύμφωνα με τον κ. Κροκίδα, η ΜΕΒΓΑΛ συνεχίζει να στηρίζει την μπράντα προσπαθώντας να έχει παρουσία όχι μόνο στις αλυσίδες σούπερ-μάρκετ, αλλά και σε όσο το δυνατόν περισσότερα μικρά καταστήματα λιανικής, καθώς και με το λανσάρισμα νέων προϊόντων. Στη φετινή Anuga η ΜΕΒΓΑΛ παρουσίασε νέους κύβους φέτας με ελαιόλαδο και μυρωδικά. Από την πλευρά του ο διευθυντής εξαγωγών της ΜΕΒΓΑΛ, Βασίλης Βροχίδης, υπογραμμίζει ότι «η χώρα δεν έχει καταφέρει να εκμεταλλευθεί ένα από τα κυριότερα προστατευόμενα προϊόντα της, τη φέτα, κι έτσι έχει χαθεί μεγάλο μέρος της προστιθέμενης αξίας που έχει. Ο καθένας λειτουργεί αυτόνομα, έχοντας μπει σε έναν οξύ ανταγωνισμό με βάση μόνο την τιμή. Θα μπορούσαμε να έχουμε μια κοινή εθνική πολιτική, για παράδειγμα να δημιουργηθεί ένα κονσόρτσιουμ παραγωγών στα πρότυπα άλλων χωρών. Αντιθέτως, εξακολουθεί να μας χαρακτηρίζει έλλειψη οργάνωσης και μεγάλη γραφειοκρατία». Η ΜΕΒΓΑΛ πάντως καταφέρνει μέσω των εξαγωγών της να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των εγχώριων απωλειών της –με ρυθμούς ανάπτυξης 45% στο 9άμηνο, χάρη κυρίως στο γιαούρτι– ενώ πέραν των γνωστών ξένων αγορών εστιάζει και σε άλλες όπου ο ανταγωνισμός δεν είναι τόσο έντο-

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΦΕΤΑ

νος, όπως στη Ρωσία, την Ουκρανία και τις ΗΠΑ. Η ΗΠΕΙΡΟΣ, μια εταιρεία με 20 χρόνια παρουσίας και ισχυρό επενδυτικό πλάνο 35 εκ. ευρώ, έχει καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να βρεθεί μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών του κλάδου με 180 απασχολούμενους, 350 προμηθευτές και 1.500 συνεργαζόμενους κτηνοτρόφους. Ο τζίρος της εκτιμάται γύρω στα 35 εκ. ευρώ όταν το 1995 οπότε ξεκίνησε μόλις που άγγιζε τα 6 εκ. Ευρώ. Σε ό,τι αφορά τη φετινή χρονιά, στελέχη της διοίκησης επισημαίνουν ότι, παρά την κρίση, η πορεία των πωλήσεων παρουσιάζεται ελαφρώς αυξητική σε σχέση με το 2012. Παράλληλα, η εξαγωγική δραστηριότητα εμφανίζεται αυξημένη κατά 25% σε σχέση με πέρυσι, ενώ αποτελεί το 20% του συνολικού τζίρου της εταιρείας. Αναφέρουμε ότι στο πλαίσιο των International Cheese Awards η «Φέτα Ήπειρος» αναδείχθηκε ως το Καλύτερο Ελληνικό Τυρί, κερδίζοντας το χρυσό στην κατηγορία. Η Μαρία Γιαννακοπούλου, διευθύντρια Μarketing της ΗΠΕΙΡΟΣ, σχολίασε ότι «ένα τόσο σημαντικό βραβείο μας εμπνέει να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας ώστε η Φέτα Ήπειρος να διατηρεί και να ενισχύει τα ποιοτικά και γευστικά της χαρακτηριστικά. Γιατί, τελικά, ο στόχος μας είναι να φέρνουμε στο τραπέζι του καταναλωτή ένα καθημερινό, αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικό ελληνικό τυρί, ικανό να αποσπά κορυφαίες διεθνείς διακρίσεις». Στον αντίστοιχο διαγωνισμό του 2012 η Φέτα Ήπειρος είχε κερδίσει το χρυσό στην κατηγορία Φέτα. Προ πενταετίας έκανε την είσοδό της στην αγορά της φέτας η ΜΙΝΕΡΒΑ προχωρώντας στην εξαγορά τυροκομικής μονάδας στα Ιωάννινα. Με τη φέτα «Χωριό», τη «Βιολογική Φέτα Χωριό» και τη «Βιολογική Φέτα Χωριό ΠΟΠ» ενισχύει συνεχώς την παρουσία της στο εξωτερικό. Πρόσφατα εξάλλου ανακοίνωσε μια νέα πρόταση, ένα λευκό τυρί Benecol για τη μείωση της χοληστερίνης, το οποίο έχει λιγότερα λιπαρά από την κλασική φέτα. Κατά την ετήσια οικονομική χρήση που έληξε στις 31 Μαΐου 2013, η ΜΙΝΕΡΒΑ έδωσε έμφαση στις επενδύσεις εκσυγχρονισμού και στη νέα τεχνολογία αναβαθμίζοντας τις παραγωγικές διαδικασίες στις μονάδες της στο Σχηματάρι και στα Ιωάννινα, καθώς και στο σταθμό γάλακτος στην Ανδραβίδα. Παράλληλα φρόντισε να ενισχύσει τη θέση της στην Ελλάδα και τις διεθνείς αγορές λανσάροντας νέα προϊόντα. Στις αρχές Νοεμβρίου λανσαρίστηκε μια νέα σειρά τυρί γραβιέρα, η οποία ενισχύει περαιτέρω την γκάμα της μάρκας «Χωριό». Με σημαντικές προωθητικές ενέργειες

και νέες συσκευασίες, αυξάνει σταθερά τα μερίδιά της στις αγορές του εξωτερικού και ήδη η συμμετοχή των εξαγωγών στον συνολικό κύκλο εργασιών ανέρχεται στο 8% από 6% πέρυσι, με στόχο στην επόμενη τριετία να φτάσει στο 15%. Σημαντική είναι και η διείσδυση της QBI με τη φέτα «Λεβέτι», η οποία παράγεται για λογαριασμό της σε τυροκομεία της Ελασσόνας (π.χ. ΒΙΓΛΑ ΟΛΥΜΠΟΥ). Μεταξύ των εταιρειών που έχουν ξεχωρίσει στον τομέα της φέτας περιλαμβάνονται η ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΑΒΕΕ με παρουσία 123 ετών στην Έδεσσα, η ΧΩΤΟΣ από τη Φαλάνη Λάρισας, η FAMILY FARM και η ΡΟΥΣΣΑΣ από τον Αλμυρό Μαγνησίας, η ΔΕΛΦΟΙ από το Μεσολόγγι, η ΑΒΙΓΑΛ από τη Βαλμαντούρα Αχαΐας (με τα brands «Παντελή και «Πελοπόννησος»), η ΤΣΑΤΣΟΥΛΗΣ από τη

«Με την πρόσφατη συμφωνία με τον Καναδά ουσιαστικά είμαστε πίσω από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2005. Επίσης, ανοίγει την όρεξη στην Τουρκία και χώρες της ΕΕ, όπως τη Δανία, να επιχειρήσουν νέες ανατροπές» Θανάσης Πετράκος, βουλευτής Μεσσηνίας

Βυτίνα, το πολυβραβευμένο τυροκομείο ΑΡΒΑΝΙΤΗ από τη Νεοχωρούδα Θεσσαλονίκης (με τα brands «ΠΟΠ Βαρελίσια» και «Φέτα Τσαντίλας»), ο ΕΞΑΡΧΟΣ, ο ΜΠΙΖΙΟΣ, η ΒΙΓΛΑ ΟΛΥΜΠΟΥ και η ΦΑΡΜΑ ΠΙΕΡΙΑΣ από την Ελασσόνα Ολύμπου, η ηπειρώτικη ΚΑΡΑΛΗΣ, ο ΜΠΕΛΑΣ από το Βέρμιο, η ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ από τη Νέα Λεύκη Λάρισας κ.ά. Το Τυροκομείο ΑΡΒΑΝΙΤΗ, με ιστορία 33 ετών, πήρε πέρυσι το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Τυριού στις ΗΠΑ για τη φέτα του και το αργυρό για το Ντόπιο Τυρί Νεοχωρούδας. Θυμίζουμε ότι στο Great Taste Awards το Τυρί Τσαντίλας πήρε τρία αστέρια, ενώ ανάλογες διακρίσεις είχαν τα προϊόντα του ττυροκομείου στο World Cheese του 2012 που έγινε στο Λονδίνο. «Το 45% του τζίρου μας πραγματοποιείται στο εξωτερικό» επισημαίνει ο εμπορικός διευθυντής του ΑΡΒΑΝΙΤΗ, Κρίτων Μπόλκας. «Βασικές αγο-

ρές μας στο εξωτερικό είναι η Ευρώπη και κυρίως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, ενώ φέτος κάναμε άνοιγμα σε Καναδά, ΗΠΑ και Αυστραλία. Παρά την κρίση, τα μεγέθη της εταιρείας είναι ανεβασμένα και φέτος καθώς οι Έλληνες δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης σε παραδοσιακά και ποιοτικά προϊόντα». Από το 2014 θα γίνουν προσπάθειες για περαιτέρω διεύρυνση του δικτύου διανομής της εταιρείας. Περισσότερα από 60 χρόνια παρουσίας μετράει η τυροκομική ΡΟΥΣΣΑΣ, η οποία ύστερα από σημαντικές επενδύσεις σε παραγωγικές εγκαταστάσεις στον Αλμυρό Μαγνησίας μπορεί να παράγει περισσότερους από 10.000 τόνους τυριού ετησίως. Εξάγει πάνω από το 90% της παραγωγής της, ενώ τα προϊόντα της έχουν πάρει πολλά βραβεία ποιότητας. Διατίθεται με την ονομασία «Roussas» σε Ευρώπη και Αυστραλία, με τα σήματα «Mt. Vikos» σε ΗΠΑ και Καναδά και «Mt. Athos» σε Ασία και Αυστραλία. Το 2012 η εταιρεία αύξησε τον κύκλο εργασιών της κατά 33% και μπήκε σε νέες αγορές στην Άπω και Μέση Ανατολή και στην Αφρική, ενώ διεύρυνε τις υφιστάμενες συνεργασίες της σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Η ΡΟΥΣΣΑΣ διαθέτει το 96% περίπου της παραγωγής στο εξωτερικό «Στα σχέδιά μας περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση, εντός διετίας, επενδυτικού σχεδίου ύψους 8 εκ. ευρώ που αφορά σε νέες εγκαταστάσεις συσκευασίας, νέες γραμμές παραγωγής, νέα κτίρια ψυγείων και γραφείων, καθώς και στην επέκταση της εταιρείας σε νέες αγορές. Άμεσοι στόχοι αποτελούν η διεύρυνση του πελατολογίου στην Άπω και Μέση Ανατολή και η είσοδος της εταιρείας στην αγορά της Λατινικής Αμερικής» μας λέει ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Αλέξανδρος Μπότος. Η ΦΑΡΜΠΑ ΠΙΕΡΙΑΣ, η οποία ιδρύθηκε το 1978, έχει εισέλθει εδώ και 20 χρόνια στην παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων. Διαθέτει τη «Φέτα Ελασσόνας» ενώ παράγει και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας για πελάτες της. Εξέχουσα θέση στον κλάδο έχει και η ΔΕΛΦΟΙ ΑΕ. Στο σύγχρονο και άριστα εξοπλισμένο εργοστάσιό της, παράγει μεγάλη γκάμα ποιοτικών προϊόντων μεταξύ των οποίων είναι η Φέτα ΠΟΠ. Η συνεχής ανάπτυξη και εξέλιξή της εκδηλώνεται με καινοτόμα προϊόντα που στόχο έχουν την κάλυψη όλο και περισσότερων αναγκών των καταναλωτών. Προχώρησε στην πρωτοπόρα συσκευασία Βαρελίσιας Φέτας Δελφοί με άλμη, σε τάπερ σταθερού βάρους, προϊόν γευστικό, εύχρηστο, ευρέως τοποθετημένο και με επιτυχημένη πορεία στην αγορά.

2013 /

27

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Θανάσης Βακάλης

μ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΡΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝ ΟΛΟΙ ΜΙΛΟΥΝ.

THΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Σ Κ ΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, lydia2001@gmail.com

ΘΕΣ ΓΆΛΑ-ΠΙΕΣ

Κύκλος εργασιών 2012: 16.458.507 ευρώ Κέρδη προ φόρων: 244.347 ευρώ Μέλη: 102 αγελαδοτρόφοι 55 μονάδες παραγωγής αγελαδινού γάλακτος Ημερήσια παραγωγή: 130 τόνοι που αντιστοιχούν στο 10% της εγχώριας παραγωγής

28 / 2013

ε αιχμή του δόρατος τη περαιτέρω μείωση του λειτουργικού κόστους των μελών του, ο Συνεταιρισμός ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς ετοιμάζεται να προχωρήσει στην δημιουργία ενός καταστήματος πώλησης κτηνιατρικών φαρμάκων σε χαμηλότερες τιμές από αυτές που ισχύουν στην αγορά. Αυτό μας αποκάλυψε ο 410χρονος πρόεδρος του Συνεταιρισμού Θανάσης Βακάλης σε συνέντευξη που μας παρέθεσε, ενώ συμπλήρωσε ότι έπεται και η λειτουργία ενός ηλεκτρονικού δημοπρατηρίου για την προμήθεια των πρώτων υλών. Σχέδια που επιβεβαιώνουν την καινοτόμο πορεία που έχει χαράξει ο Συνεταιρισμός, ο οποίος κατάφερε πριν λίγο καιρό να ταράξει για τα καλά τον κλάδο της γαλακτοβιομηχανίας με την δημιουργία των αυτόματων πωλητών διάθεσης φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος.

Η οργάνωση του Συνεταιρισμού, αλλά κυρίως οι επενδυτικές κινήσεις που έγιναν τάραξαν για τα καλά τον κλάδο της γαλακτοβιομηχανίας. Γεγονός που αναγνωρίζεται ακόμη και από ανταγωνίστριες δυνάμεις. Τι καινούργιο ετοιμάζετε για το μέλλον, τόσο σε επίπεδο συνεργασιών με άλλους συνεταιρισμούς, όσο και σε προϊοντικό επίπεδο;Σε επίπεδο συνεργασιών με άλλους συνεταιρισμούς, ήδη εδώ και καιρό έχουμε αναπτύξει συνέργειες με το Συνεταιρισμό Αγροτών Θεσσαλίας ΘΕΣγη. Μέσω συμβολαίων προμηθευόμαστε ζωοτροφές ενώ προσανατολιζόμαστε και σε νέες καλλιέργειες, κυρίως ψυχανθών, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ζωοτροφές για τις εκμεταλλεύσεις μας, σε πειραματικό ακόμη επίπεδο. Επίσης είμαστε ανοικτοί και σε περαιτέρω συνεργασίες τόσο με τον ΘΕΣγη, όσο και με τις γαλακτοβιομηχανίες που ήδη συνεργαζόμαστε. Διερευνούμε τρόπους να επεκτείνουμε

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

τη συνεργασίας μας σε όσους τομείς μπορεί να υπάρξει πρόσφορο έδαφος. Ως ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς θα προχωρήσουμε σύντομα στο άνοιγμα ενός καταστήματος πώλησης κτηνιατρικών φαρμάκων για τα μέλη μας σε καλύτερες τιμές μειώνοντας έτσι το κόστος παραγωγής. Επίσης, σύντομα, θα προχωρήσουμε και στην κατασκευή ενός ηλεκτρονικού συστήματος προσφορών, «ηλεκτρονικού δημοπρατηρίου» θα έλεγα, όπου στην ιστοσελίδα του Συνεταιρισμού θα προκηρύσσονται διαγωνισμοί για την προμήθεια κυρίως πρώτων υλών και οι ενδιαφερόμενοι θα καταθέτουν on line τις προσφορές τους, σε πραγματικό χρόνο. Στο τέλος της χρονικής περιόδου της διαδικασίας, θα επιλέγεται η προσφορά με τα συγκεκριμένα κριτήρια ποιότητας και τιμής που έχουμε θέσει εξ αρχής. Πιστεύουμε πως ο συγκεκριμένος τρόπος προμήθειας πρώτων υλών ενισχύει τη διαφάνεια και θα μειώσει και τις τιμές για το Συνεταιρισμό μας. Υπάρχει περίπτωση να επεκταθείτε και στην τυποποίηση προϊόντων με την δική σας επωνυμία μέσω κάποιου συνεργάτη (φασόν); Ξεκινήσαμε πριν ένα μήνα τη διάθεση φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος στη Λάρισα μέσω των αυτόματων πωλητών. Θα επεκτείνουμε και σε άλλες περιοχές της Λάρισας τα καταστήματα με το υπάρχον σύστημα διάθεσης. Βέβαια, όπως καταλαβαίνετε, λόγω του ότι η επιχειρηματική μας κίνηση είναι στα πρώιμα στάδιά της, δεν μπορούν να εξαχθούν ακόμη ασφαλή συμπεράσματα για το μέλλον της σε οικονομικό, λειτουργικό και επιχειρησιακό επίπεδο. Είναι νωρίς να μιλήσουμε για οτιδήποτε άλλο πέραν των αυτόματων πωλητών. Το προϊόν μας βέβαια, είναι το φρέσκο γάλα μέσω του αυτόματου πωλητή με την επωνυμία ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς το οποίο διατίθεται με έναν πρωτότυπο τρόπο τυποποίησης που δεν παραπέμπει σε συσκευασία, αλλά σε κάτι το νέο και πρωτοποριακό για τα δεδομένα της χώρας. Η απήχηση των αυτόματων πωλητών νομίζω ότι ξεπέρασε ακόμη και τις δικές σας προσδοκίες. Υπάρχει σχεδιασμός επέκτασης των πωλητών και εκτός Λάρισας; Είναι αλήθεια πως τέτοια ανταπόκριση από τους πολίτες της Λάρισας δεν την περίμενε ούτε ο πιο αισιόδοξος άνθρωπος του Συνεταιρισμού μας και πραγματικά θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους του Λαρισαίους από καρδιάς εκ μέρους του ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς. Θα ήθελα να επισημάνω στο σημείο αυτό πως οι αυξημένη ζήτηση μας δημιούργησε προβλήματα εφοδιασμού των μηχανημάτων, τα οποία όμως σταδιακά ξεπερνάμε. Ήδη βρίσκεται σε κίνηση και δεύτερο φορτηγό-ψυγείο κι έτσι ο

εφοδιασμός των μηχανημάτων θα γίνεται σχεδόν άμεσα μειώνοντας στο ελάχιστο την ώρα που τα μηχανήματα θα μένουν χωρίς γάλα. Τα μηνύματα στήριξης που έχουμε συνεχώς από τον κόσμο μας δίνουν δύναμη να συνεχίσουμε την προσπάθεια που ξεκινήσαμε με τους αυτόματους πωλητές. Καθημερινά πολίτες από διάφορες περιοχές της Λάρισας μας καλούν να ανοίξουμε κατάστημα και στη δική τους γειτονιά. Κύριος στόχος, αλλά και μεγάλη μας πρόκληση λοιπόν, είναι να ανταποκριθούμε στις αυξημένες απαιτήσεις των πολιτών της Λάρισας. Σχεδιάζουμε να ανοίξουμε, όπως προείπα, περισσότερα σημεία πώλησης μέσα στην πόλη καλύπτοντας και άλλες περιοχές. Πιστεύουμε πως μέχρι τις αρχές του νέου χρόνου τα σημεία πώλησης θα έχουν ανέλθει τουλάχιστον στα 8 από τα 4 που είναι σήμερα. Δεν υπάρχουν όμως πλάνα για επέκτασή μας σε άλλες πόλεις πλην του νομού. Ο κλάδος του γάλακτος δέχεται κατά καιρούς διάφορα πλήγματα, με πιο πρόσφατο το θέμα της αναγραφής της πρώτης ύλης. Ποια θεωρείτε ότι αποτελούν σήμερα τα μεγαλύτερα αγκάθια του και ποιες λύσεις πρέπει να δοθούν από την Πολιτεία; Το θέμα της αναγραφής της πρώτης ύλης δεν είναι το μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο πρωτογενής τομές και ειδικότερα ο κλάδος του γάλακτος. Υπάρχουν πολύ σημαντικότερα ζητήματα όπως η έλλειψη έλεγχων για την προέλευση του γάλακτος που δημιουργεί καταστάσεις ατιμωρησίας και ασυδοσίας, η έλλειψη ξεκάθαρου εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού για αύξηση της εγχώριας παραγωγής και την επίτευξη επάρκειας τόσο σε γάλα όσο και σε κρέας, η συνεχή αύξηση του κόστους παραγωγής για τον Έλληνα παραγωγό και αγρότη, το υπερβολικό κόστος δανεισμού και άλλα. Αναφορικά πάντως με το ζήτημα της αναγραφής της πρώτης ύλης έτσι όπως τέθηκε θα το χαρακτήριζα αν μη τι άλλο πρόχειρό, για να μην πω κάτι χειρότερο, και σίγουρα δεν αντιμετωπίζεται σωστά. Θα έπρεπε ταυτόχρονα με την κατάργηση της υποχρεωτικότητας αναγραφής της χώρας προέλευσης της πρώτης ύλης να θεσπιστεί, την ίδια μέρα, ταυτόχρονα, το ελληνικό σήμα. Όσο δε αφορά την πρόταση διάταξης που τέθηκε σε διαβούλευση σύμφωνα με την οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ελληνικό ένα προϊόν εάν παράγεται κατά 75% με πρώτη ύλη από τη χώρα μας, από μόνη της η πρόταση αυτή ακυρώνει το όλο σχέδιο για το ελληνικό σήμα και δημιουργεί ερωτηματικά για το τι συμφέροντα, ενδεχομένως, επιδιώκει να εξυπηρετήσει.

Τέλος, θα θέλαμε μία συμβουλή πώς μπορεί ένας συνεταιρισμός να γίνει, όχι μόνο βιώσιμος, αλλά και παράδειγμα προς μίμηση. Να λειτουργεί με διαφάνεια, με επιχειρηματικά κριτήρια στη βάση ορθολογικών προτύπων. Μακριά από μηχανισμούς κομματικής επιρροής. Οδηγοί του να αποτελούν οι αρχές και αξίες του παγκόσμιου συνεταιριστικού κινήματος. Να συνθέτει και να ρισκάρει. Με μία φράση θα σας έλεγα να κάνει πράξη τα αυτονόητα. Ακούγεται τόσο απλό όμως στη χώρα μας είναι, δυστυχώς, είναι τόσο δύσκολο.

ΟΙ ΑΥΤΟΜΑΤΟΙ ΠΩΛΗΤΕΣ

Τον καινοτόμο τρόπο διάθεσης φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος (και μάλιστα στην φθηνότερη τιμή της αγοράς) από μηχανήματα αυτόματης ανάληψης, μέχρι τώρα τον είχαμε δει μόνο στην Ισπανία και τη Ρωσία. Για να πάρει ο καταναλωτής το ολόφρεσκο γάλα, βάζει στο μηχάνημα 90 λεπτά για το 1 λίτρο και στα 50 λεπτά για το μισό λίτρο (αν έχει προπληρωμένη κάρτα, αλλιώς 1 ευρώ για το ένα λίτρο) και από παράπλευρο μηχάνημα προμηθεύεται γυάλινο επαναχρησιμοποιούμενο ή πλαστικό μπουκάλι. Εξαιτίας της μεγάλης ανταπόκρισης των καταναλωτών ο συνεταιρισμός αναζητά νέους χώρους για την κάλυψη περισσότερων γειτονιών της Λάρισας. Σήμερα λειτουργούν 4 σημεία (Μανδηλαρά & Υψηλάντου, Καραθάνου & Ζαρμάνη, Χρυσοχόου & 25ης Μαρτίου, Γρηγορίου Ε 11), ενώ άμεσα θα εγκαινιαστούν ακόμη 2 (στην οδό Κοζάνης και στην οδό Αλεξανδρουπόλεως). Η επένδυση ανά σημείο φθάνει τα 40.000 ευρώ. Αυτό που ενδιαφέρει είναι η πρόσοψη του σημείου καθώς πρέπει να είναι από 40 έως 80τμ. Ο συνεταιρισμός προχώρησε σε κάποιες τροποποιήσεις στα μηχανήματα ώστε να κουμπώνουν σε δύο δεξαμενές αντί για μία. Η κάθε δεξαμενή δέχεται 200 λίτρα γάλα και ανατροφοδοτείται έως και 3 φορές στη διάρκεια της ημέρας. Οι αυτόματοι πωλητές προμηθεύονται καθημερινώς 3-4 τόνους γάλα.

2013 /

29

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το ζήτημα

ΔΩΔΩΝΗ

ΠΟΛΛΆ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΆ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΡΕΊΑ ΤΗΣ ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ.

THΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Σ Κ ΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, lydia2001@gmail.com

ΣΤΑ ΒΉΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΕΣ ΓΆΛΑ

Έ νας νέος συνεταιρισμός αγελαδοτρόφων, στα πρότυπα του ΘΕΣγάλα, περιμένει πλέον από το Πρωτοδικείο και την τυπική έγκριση για τη νομική του σύσταση. Στη νέα ομάδα συμμετέχουν 40 αγελαδοτρόφοι από τη Θεσσαλονίκη, το Κιλκίς, τις Σέρρες, την Ξάνθη, τη Ροδόπη και τον Έ βρο, ενώ πολύ σημαντικός συνεργάτης –και πρωτεργάτης στη δημιουργία της– είναι η Έ νωση Φυλής Χολστάϊν Ελλάδος. Κάποιοι από τους συμμετέχοντες παραγωγούς διαθέτουν εκμεταλλεύσεις με ημερήσια παραγωγή 1,5 τόνο γάλα, ενώ άλλοι παράγουν έως και 15 τόνους. Στο νέο Προμηθευτικό Γαλακτοκομικό Συνεταιρισμό Ελληνικής Αγελαδοτροφίας Μακεδονίας-Θράκης, το Διοικητικό Συμβούλιο έχει ήδη συγκροτηθεί: Πρόεδρος: Ηλίας Κοτόπουλος (Ξάνθη) Αντιπρόεδρος: Κώστας Μουρατίδης (Θεσσαλονίκη) Γραμματέας: Χρήστος Βουλγαρέλης (Ξάνθη) Ταμίας: Στέλιος Χαριζάνης (Θεσσαλονίκη) Τακτικά μέλη: Στέφανος Μπακαρτζάκης (Κιλκίς), Σβεντζίδης Θεόδωρος (Σέρρες), Αντώνης Κούτρας (Κομοτηνή), Βαγγέλης Σαραντόπουλος (Λευκαδιά Νάουσας), Γιώργος Τουμπέλης (Κιλκίς) Αναπληρωματικά μέλη: Θεοδόσης Αδαμάκης (Έ βρος), Κώστας Κεφαλάς (Θεσσαλονίκη), Σάκης Παπάζης (Λητή Θεσσαλονίκης) Στο ΔΣ συμμετέχει και ο Θανάσης Βασιλέκας (Καβάλα) ως πρόεδρος της Έ νωσης Φυλής Χολστάιν Ελλάδας.

30 / 2013

π

ολλά είναι τα ερωτηματικά σχετικά με την πορεία της γαλακτοβιομηχανίας ΔΩΔΩΝΗ, καθώς οι ισχυρισμοί της Διοίκησης για την αναπτυξιακή πορεία που έχει χαράξει εντός και εκτός των ελληνικών τειχών προσκρούουν στις επισημάνσεις των κτηνοτρόφων για συσσωρευμένες ανεξόφλητες οφειλές από την επιχείρηση. Αναλυτικότερα, κτηνοτρόφοι σε αποκλειστικές τους δηλώσεις προς τη ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ τόνισαν ότι μόλις προ ημερών πιστώθηκε στους λογαριασμούς κάποιων -όχι όλων- το υπόλοιπο μισό του Μαΐου και ο Ιούνιος. Κατάσταση που κατά τις ίδιες πηγές ανάγκασε κάποιους κτηνοτρόφους να σπάσουν τη συνεργασία τους με την εταιρεία. Χαρακτηριστικά, όλοι οι συνεργάτες κτηνοτρόφοι από το χωριό Καναλάκι (Πρέβεζα) πλέον συνεργάζονται με τον ΟΛΥΜΠΟ, ενώ το ίδιο ισχύει και σε κάποια χωριά των Ιωαννίνων που πλέον προμηθεύουν με πρώτη ύλη την γαλακτοβιομηχανία ΚΑΡΑΛΗ. Τη φυγή των παραγωγών από τη ΔΩΔΩΝΗ έχουν εκμεταλλευτεί ουσιαστικά 3 γαλακτοβιομηχανίες της περιοχής: η Βιομηχανία Γάλακτος Ηπείρου ΚΑΡΑΛΗΣ ΑΕ που έχει έδρα στη Φιλιππιάδα, η ΗΠΕΙΡΟΣ με έδρα την Άρτα, αλλά και η θεσσαλική ΟΛΥΜΠΟΣ. Όπως μπορούμε να γνωρίζουμε, η ΚΑΡΑΛΗΣ έχει κλείσει συμφωνίες με παραγωγούς στην περιοχή της Φιλιππιάδας, της Άρτας, της Πρέβεζας αλλά και των Ιωαννίνων, ενώ η ΗΠΕΙΡΟΣ σύναψε συνεργασίες με

μεγάλο μερίδιο παραγωγών στις περιοχές της Άρτας και της Πρέβεζας. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και πέρυσι η ΗΠΕΙΡΟΣ προμηθευόταν πρώτη ύλη ακόμη και από την Πελοπόννησο καθώς δεν μπορούσε να σπάσει το μονοπώλιο της ΔΩΔΩΝΗΣ στην Ήπειρο. Πληροφορίες που δεν επιβεβαιώνονται μιλούν για περισσότερους από 1000 κτηνοτρόφους Στοιχείο που αναμφίβολα αποτυπώνει τη δύσκολη θέση της εταιρείας είναι η αποχώρηση του Δημήτρη Κάφαλη από τη θέση του γενικού διευθυντή. Υπενθυμίζεται ότι μέσα στο Σεπτέμβριο ανακοινώθηκε ότι τη γενική διεύθυνση της εταιρείας ανέλαβε ο Tom Seepers, ενώ ο κ. Κάφαλης ανέλαβε σύμβουλος Διοίκησης σε θέματα αναδιοργάνωσης. Ωστόσο, πληροφορίες της τελευταίας στιγμής λένε ότι το ικανό στέλεχος αποχώρησε οριστικά από την εταιρεία λόγω των αντιρρήσεών του με τη γενικότερη πολιτική της διοίκησης. Η εταιρεία από την άλλη λέει τα δικά της, όπως για νέες σημαντικές προσλήψεις σε κομβικούς τομείς. Στην πρόσφατη την ανακοίνωσή της για τη νέα τιμολογιακή της πολιτική, η ΔΩΔΩΝΗ αναφέρει ότι είναι μια από τις λίγες μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες στην Ελλάδα που προμηθεύεται γάλα από ένα μεγάλο αριθμό μεμονωμένων παραγωγών. Πάνω από το 25% των 6.000 παραγωγών της, παρέχουν λιγότερα από 2.000 κιλά γάλακτος ανά έτος. Για αυτούς τους μικρούς παραγωγούς, η πώληση του γάλακτος αποτελεί ένα σημαντικό τρόπο για να συμπληρώσουν τα υφιστάμενα περιορισμένα εισοδήματα και τις συντάξεις τους. Η νέα τιμολογιακή πολιτική προμήθειας γάλακτος θα επιτρέψει στην εταιρεία να συνεχίσει να αγοράζει το γάλα αυτών των παραγωγών και ως εκ τούτου να συνεχίσει να υποστηρίζει περισσότερα από 6.000 νοικοκυριά στην Ήπειρο. Ο γενικός διευθυντής της ΔΩΔΩΝΗΣ, Tom Seepers, υπογράμμισε ότι «οι πρόσφατες εξελίξεις στις πωλήσεις μάς δίνουν την πεποίθηση ότι φέτος θα ανακόψουμε την προηγούμενη τριετή μείωση των πωλήσεων και αναμένουμε ότι από τον επόμενο χρόνο θα δούμε αύξηση, η οποία θα οφείλεται κυρίως στις εξαγωγές. Είμαστε χαρούμενοι που μπορούμε να συνεχίζουμε να αγοράζουμε όλο το γάλα που οι Ηπειρώτες παραγωγοί θέλουν να μας προμηθεύουν. Η νέα τιμολογιακή πολιτική προμήθειας γάλακτος θα μας επιτρέψει να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί, εξασφαλίζοντας

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ταυτόχρονα ότι οι παραγωγοί, ακόμη και οι πιο μικροί, θα συνεχίσουν να βρίσκουν στη ΔΩΔΩΝΗ αγοραστή για το γάλα τους. Πιστεύουμε τέλος ακράδαντα ότι είναι δίκαιο η υψηλότερη ποιότητα γάλακτος να ανταμείβεται με τις υψηλότερες τιμές».

ΟΙ ΝΈΕΣ ΤΙΜΈΣ Η νέα τιμολογιακή πολιτική ουσιαστικά διαχωρίζει και κατηγοριοποιεί τους παραγωγούς σε πέντε κατηγορίες με βάση τις ποσότητες που παραδίδουν στην βιομηχανία. Έτσι, για το πρόβειο γάλα: • Οι παραγωγοί που παραδίδουν έως και 5 τόνους ετησίως θα λαμβάνουν 90 λεπτά το κιλό.

• Από 5 έως 15 τόνους: 0,94 ευρώ το κιλό.

• Από 15 έως 30 τόνους: 0,98 ευρώ το κιλό.

• Από 30 μέχρι 60 τόνους: 1,01 ευρώ το κιλό.

• Από 60 τόνους και πάνω: 1,05 ευρώ το κιλό. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των

κτηνοτρόφων της ΔΩΔΩΝΗΣ ανήκουν στις δύο πρώτες κατηγορίες, κάτι που σημαίνει ότι οι τιμές γι’ αυτούς θα είναι σημαντικά μειωμένες αν ληφθεί υπόψη ότι στην προηγούμενη γαλακτοκομική περίοδο υπήρχε ενιαία τιμή 1,05 ευρώ το κιλό. Όσον αφορά στο γίδινο γάλα –οι ποσότητες του οποίου, ωστόσο, είναι πολύ μικρές– οι τιμές θα κυμαίνονται μεταξύ 60 και 62 λεπτών (από 58 λεπτά πέρυσι) ενώ σταθερές στα 45 λεπτά παραμένουν οι τιμές στο αγελαδινό οι ποσότητες του οποίου, όμως, συνεχώς συρρικνώνονται. Πληροφορίες από την πλευρά των κτηνοτρόφων υποστηρίζουν ότι δεν σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν παθητικά την «προσβλητική» όπως λένε νέα τιμολογιακή πολιτική της εταιρείας. Υπάρχουν σκέψεις και για κινητοποιήσεις αλλά και για αναζήτηση χείρας βοηθείας ακόμη και από τον πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά.

ΔΩΔΩΝΗ

Κύκλος Εργασιών 2012: 83.558.043 ευρώ έναντι 96.681.951 ευρώ του 2011 (μείωση 13,57%). Τα στοιχεία του 2011 είναι ενοποιημένα συμπεριλαμβάνοντας και τα στοιχεία της απορριφθείσας θυγατρικής ΖΩ.ΔΩ. ΑΕ. Μικτά αποτελέσματα: 12.873.422 ευρώ έναντι 14.877.357 ευρώ του 2011 (μείωση κατά 2.003.934 ευρώ ή κατά 13,47%, τα οποία όμως συμπεριελάμβαναν 473.410 ευρώ κέρδη της ΖΩ.ΔΩ ΑΕ). Το μικτό περιθώριο κέρδους ως ποσοστό επί του κύκλου εργασιών παρουσίασε βελτίωση και ανήλθε σε 15,41% έναντι 15,39% το 2011. Λειτουργικά κέρδη προ Τόκων, Φόρων και Αποσβέσεων (EBIDA): 9.295.035 ευρώ έναντι 9.461.832 ευρώ του 2011. (είωση 1,7%). Ως ποσοστό επί του κύκλου εργασιών ανήλθαν σε 11,1% έναντι 9,7% στην προηγούμενη χρήση παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 1,4 bsp (σημεία βάσης). Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων: 463.616 ευρώ έναντι 3.593.988 ευρώ του 2011 (μείωση 87,1%). Το σύνολο των προβλέψεων για επισφάλειες που σχημάτισε η εταιρεία το 2012 ανέρχεται στα 7.362.834 ευρώ.

Η

εταιρεία Ανυφαντής αποτελεί σήμερα μία καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής μηχανημάτων η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της επεξεργασίας γάλακτος και τροφίμων. Τα τελευταία χρόνια έχει εξειδικευτεί στον τομέα των ανοξείδωτων κατασκευών και ειδικότερα στον σχεδιασμό - κατασκευή μηχανημάτων και εξοπλισμού για βιομηχανίες γάλακτος - τροφίμων. Ο στόχος της εταιρείας παραμένει αναλλοίωτος μέχρι σήμερα στη συνεχή προσπάθεια για Υπεύθυνο σχεδιασμό, Αξιόπιστη κατασκευή και Συνεχή υποστήριξη των έργων που αναλαμβάνει.

5o χλμ. Λάρισας - Τρικάλων, Λάρισα, Τ.Κ. 41500 τηλ. - φαξ: +30 2410 852051 e: info@inox-anifantis.gr

ΓΑΛΛΙΚΑ ΤΥΡΙΑ από ελληνικό γάλα ΓΑΛΛΙΚΆ ΤΥΡΙΆ ΑΠΌ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΚΑΤΣΙΚΊΣΙΟ ΓΆΛΑ, ΒΡΑΖΙΛΙΆΝΙΚΟ ΦΛΕΡΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΚΑΙ ΤΟ ΌΨΙΜΟ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ ΤΩΝ ΔΑΝΏΝ. ΤΗΣ Α ΛΕΞ ΆΝΔΡΑ Σ ΓΚΊΤ ΣΗ, alexgkitsi@yahoo.gr

32 / 2013

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ

Οι Γάλλοι Τον περασμένο Ιούνιο η γαλλική τυροκομική Fromagerie GUILLOTEAU, στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει κατσικίσιο γάλα για την παραγωγή των προϊόντων της, έστρεψε το ενδιαφέρον της στην ελληνική παραγωγή. Όχι άδικα. Το ελληνικό γάλα είναι από τα καλύτερα ποιοτικά σε επίπεδο πρωτεϊνών και λιπαρών. Επιπλέον η Ελλάδα παράγει το 1/3 του συνολικού παραγόμενου στην ΕΕ αιγοπρόβειου γάλακτος, με την εγχώρια παραγωγή να ξεπερνά το 1,2 εκ. τόνους. Για το λόγο αυτό η GUILLOTEAU αποτάθηκε στο Ελληνογαλλικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο προκειμένου να ανοίξει δίοδο επικοινωνίας με τους Έλληνες παραγωγούς κατσικίσιου γάλακτος και παραγωγικές μονάδες προκειμένου να εξασφαλίσει την πολυπόθητη πρώτη ύλη για καλύψει τις ανάγκες της παραγωγής της. Μετά από πέντε μήνες διαπραγματεύσεων, και αφού το Ελληνογαλλικό Εμπορικό Επιμελητήριο είχε αποστείλει σχετική επιστολή σχεδόν σε όλες τις μεγάλες ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες, η πλειονότητα των οποίων απάντησε αρνητικά και κάποιες δεν απάντησαν καν, η Fromagerie GUILLOTEAU βρήκε αυτό που αναζητούσε. Στις αρχές Νοεμβρίου υπέγραψε τριετή συμφωνία με την AΦΟΙ ΠΙΣΚΙΛΙΔΗ - ΣΤΕΦ. ΠΑΤΣΙΚΑΣ O.E.-ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΗ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ. Αντικείμενό της είναι η εξασφάλιση ετησίως τουλάχιστον 6 εκατομμυρίων κιλών ελληνικού κατσικίσιου γάλακτος το οποίο θα εξάγεται στη Γαλλία προκειμένου το τυροκομείο να παράγει τα τυριά του. Απώτερος στόχος των Γάλλων είναι να αγοράζουν από την Ελλάδα πάνω από 15 εκατομμύρια κιλά γάλα (15.000 τόνους) προκειμένου να καλύψουν μέρος των αναγκών τους για την παρασκευή των προϊόντων τους και γι’ αυτό είχαν κι άλλες συναντήσεις με κτηνοτρόφους της Δυτικής Μακεδονίας στα Γρεβενά. Η συγκεκριμένη επιχειρηματική συμφωνία σίγουρα δεν ανατρέπει τις ισορροπίες στην ελληνική αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων, ούτε έχει άμεσο αντίκτυπο στη διάρθρωση της βιομηχανικής παραγωγής της χώρας. Κι όμως, αποτελεί ίσως μια από τις σημαντικότερες που έχουν γίνει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Κι αυτό γιατί αφορά στην πρωτογενή παρα-

γωγή, έναν τομέα που το επίσημο ελληνικό κράτος έχει αφήσει στην τύχη του και ο οποίος θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει μέρος της λύσης στο πρόβλημα της εθνικής οικονομίας.

Η Fromagerie Guilloteau, που ανήκει στην DCI CHEESE COMPANY, παράγει σπέσιαλ τυριά στη μικρή πόλη Pélussin στην περιοχή του Ροδανού. Έ γινε γνωστή όταν πρωτοστάτησε στην χρήση της υπερδιήθησης, μιας διαδικασίας που επιταχύνει την ωρίμανση του τυριού μέσω της συγκέντρωσης ορισμένων συστατικών του γάλακτος.

Οι Βραζιλιάνοι Ενδιαφέρον για τον ελληνικό πρωτογενή τομέα δεν έχει εκδηλωθεί μόνο από τους Γάλλους. Στα μέσα φθινοπώρου πολυμελής αποστολή, επικεφαλής της οποίας ήταν ο CEO του βραζιλιάνικου αγροβιομηχανικού κολοσσού COONAGRO (www.coonagro. coop.br), είχε επαφές με περισσότερες από 80 ελληνικές επιχειρήσεις, μεταξύ αυτών και με κάποιες γαλακτοβιομηχανίες. Αντικείμενο των συναντήσεων αυτών η διερεύνηση των ευκαιριών που υπάρχουν για συνεργασία μεταξύ της COONAGRO με το ελληνικό επιχειρείν, κατά το μοντέλο της συμβολαιακής γεωργίας-κτηνοτροφίας. Στόχος των Βραζιλιάνων είναι να αποκτήσουν τα βραζιλιάνικα προϊόντα εύκολη, γρήγορη και πιο οικονομική πρόσβαση σε αγορές όπως η Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια, η Ανατολική Ευρώπη και η Βόρεια Αφρική μέσα από ένα μοντέλο συμπαραγωγής με ελληνικά εργοστάσια. Το παγκόσμιο ενδιαφέρον για το ελληνικό γιαούρτι έχει ανοίξει την όρεξη των Βραζιλιάνων, οι οποίοι έχουν έρθει σε επαφή με την ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ αλλά και με άλλες μικρότερες γαλακτοβιομηχανίες, προκειμένου να αποκτήσουν τεχνογνωσία μέσω εμπορικής συνεργασίας χωρίς να αποκλείεται και η δημιουργία joint venture.

2013 /

33

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ

Οι άλλοι Η επιτυχία του ελληνικού γιαουρτιού στις διεθνείς αγορές άνοιξε τον δρόμο στη σερραϊκή γαλακτοβιομηχανία ΚΡΙ ΚΡΙ να τοποθετήσει τα προϊόντα της στα ράφια της βρετανικής αλυσίδας σούπερ-μάρκετ WAITROSE. Η συνεργασία αφορά στην παραγωγή από την ΚΡΙ ΚΡΙ «αυθεντικού ελληνικού γιαουρτιού», με 2% και 10% λιπαρά, ιδιωτικής ετικέτας για λογαριασμό των 300 καταστημάτων της βρετανικής αλυσίδας σε Αγγλία, Σκοτία και Ουαλία. Η WAITROSE εκτιμά ότι η βρε-

55.000 μέτοχοι ελέγχουν τα σούπερ-μάρκετ Waitrose. Η αλυσίδα έχει έντονα οικολογικό χαρακτήρα και θεωρείται ότι δίνει μεγάλη σημασία στην αειφορία και τις σωστές πρακτικές των παραγωγών με τους οποίους συνεργάζεται. Το 2012/13 είχε 7% αύξηση του τζίρου της που έφτασε τα 7 δις ευρώ.

34 / 2013

τανική αγορά ελληνικού γιαουρτιού είναι αξίας άνω των 200 εκ. ευρώ, όμως το 80% αφορά σε «ελληνικού τύπου γιαούρτι» και όχι «αυθεντικό ελληνικό γιαούρτι». Η ΚΡΙ ΚΡΙ υποτίθεται ότι παράγει το 70% των γαλακτοκομικών προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στην Ελλάδα και σκοπεύει να επενδύσει μέχρι το επόμενο καλοκαίρι 8 εκ. ευρώ για την επέκταση της παραγωγής γιαουρτιών της. Εκτός από το διεθνές ενδιαφέρον για το ελληνικό γιαούρτι, ένα προϊόν με διαχρονική αξία είναι η φέτα. Κάτι που γνωρίζουν αρκετά καλύτερα οι ξένοι πολυεθνικοί παίκτες, μεταξύ των οποίων και η πολυεθνική ARLA. Δέκα χρόνια μετά το βελούδινο διαζύγιό της με τη ΔΕΛΤΑ, προσπαθεί για δεύτερη φορά να εισέλθει στην αγορά της φέτας. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου ο ολλανδο-δανέζικος όμιλος έχει έρθει σε συμφωνία με τη ΜΕΒΓΑΛ προκειμένου η δεύτερη να παράγει φέτα για λογαριασμό της. Απώτερος στόχος της ARLA είναι να ενισχύσει το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων της, όχι μόνο της θυγατρικής της στην Ελλάδα, αλλά του ομίλου γενικότερα και να εξάγει τη φέτα στις αγορές όπου δραστηριοποιείται.

Οι φόβοι των ξένων επενδυτών Όλες αυτές οι συμφωνίες έχουν ένα κοινό. Καμία από αυτές δεν υλοποιείται με είσοδο του ξένου επενδυτή στο μετοχικό κεφάλαιο του Έλληνα συνεργάτη. Αλλά αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό.

Ίσως αυτό το μοντέλο συνεργασιών να ταιριάζει περισσότερο στο προφίλ των ελληνικών επιχειρήσεων και στη ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων μετόχων και να αποτελεί εχέγγυο για την μακροημέρευση των συμφωνιών. Δεν είναι άλλωστε λίγα τα παραδείγματα κατά το πρόσφατο παρελθόν όπου big deals μεταξύ πολυεθνικών και ελληνικών γαλακτοβιομηχανιών είτε δεν έφτασαν ποτέ στην υπογραφή ή κι αν έφτασαν ναυάγησαν μέσα σε χρόνο dt. Κι όμως, η απροθυμία των ξένων να επενδύσουν στις ελληνικές εταιρείες κρύβει και μια πικρή αλήθεια: το πόσο αφιλόξενο εξακολουθεί να είναι το εγχώριο περιβάλλον για επενδύσεις. Μπορεί ως χώρα να έχουμε ανέβει στην 72η (από την 89η θέση πέρυσι) στην κατάταξη 189 χωρών της Παγκόσμιας Τράπεζας με βάση το επιχειρηματικό κλίμα, η πραγματικότητα όμως παραμένει σκληρή. Το ασταθές φορολογικό πλαίσιο, η πολυνομία, η γραφειοκρατία και η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης αποτελούν τροχοπέδη, όχι μόνο για όσους ξένους επιθυμούν να επενδύσουν στην Ελλάδα, αλλά και για όσους εγχώριους παίκτες έχουν την οικονομική δυνατότητα να το πράξουν. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια έχουν υπάρξει 22 νέοι φορολογικοί νόμοι, όπως σχολίαζαν σε πρόσφατο δημοσίευμά τους οι New York Times. Την ίδια ώρα η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης για θέματα φορολογικά, χωροταξικά, χρήσεων γης κ.ά., μπορεί να ξεπεράσει σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και τα 10 χρόνια! Κι αν για εμάς τους Έλληνες αυτό είναι κάτι συνηθισμένο και αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς μας, δεν είναι το ίδιο για τους ξένους. Σε αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να προσθέσουμε τη μικρή εσωτερική αγορά η οποία βρίσκεται σε συρρίκνωση λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος, της οικονομικής κρίσης και του υψηλού μεταφορικού κόστους. Πέραν όλων αυτών, η απροθυμία ή η διστακτικότητα των ξένων να ρίξουν ζεστό χρήμα στην ελληνική αγορά, σύμφωνα με ανώτατο στέλεχος του κλάδου που έχει διατελέσει σε υψηλόβαθμες θέσεις σε πολυεθνικές γαλακτοβιομηχανίες με παρουσία στην Ελλάδα αλλά και ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου, έχει να κάνει και με το μοντέλο της ελληνικής επιχείρησης και το DNA του βασικού μετόχου. Σύμφωνα με τον ίδιο ελάχιστοι Έλληνες επιχειρηματίες, οι περισσότεροι εκ

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ

των οποίων είτε έχουν κληρονομήσει την επιχείρηση είτε την έχουν κτίσει από το μηδέν, θέλουν να παραδώσουν τα κλειδιά. Ακόμη και όσοι κατά το παρελθόν το επιχείρησαν, γρήγορα φρόντισαν να ξαναπάρουν πίσω το ποσοστό που είχαν πουλήσει, ακόμη και με ζημιά. «Δυστυχώς ο Έλληνας επιχειρηματίας δένεται με την επιχείρησή του και στο τέλος πέφτει μαζί της. Τα παραδείγματα δεν είναι λίγα. Βέβαια η περίοδος των παχέων αγελάδων έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Η έλλειψη ρευστότητας, το υψηλό κόστος δανεισμού για όσους μπορούν ακόμη να δανειοδοτηθούν σε συνδυασμό με την καθυστέρηση πληρωμών από την πλευρά του λιανεμπορίου, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα». Κατά τον ίδιο, «έξυπνος επιχειρηματίας δεν είναι αυτός ο οποίος καταφέρνει να δημιουργήσει ένα πολύ ισχυρό και αποδοτικό σύστημα, αλλά αυτός που αντιλαμβάνεται πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να το πουλήσει, ώστε είτε να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή υπεραξία, είτε να προλάβει να βγει από την αγορά την κατάλληλη στιγμή». Αντίθετη άποψη πάντως εκφράζουν παραδοσιακοί παίκτες οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι εταιρείες του κλάδου των τροφίμων έχουν υψηλό ένστικτο αυτοσυντήρησης, δεν πεθαίνουν αμαχητί και ούτε θα πουληθούν. Οι ίδιοι ευελπιστούν ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα επανακάμψει στις βασικές και στοιχειώδεις παραμέτρους της λειτουργίας του, δηλαδή στην στήριξη εταιρειών που έχουν προοπτική ανάπτυξης. Υπάρχουν φυσικά και κάποιες ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες αναζητούν τον “ιππότη” που θα μπει στο μετοχικό τους κεφάλαιο. Ήδη δύο γνωστά ονόματα μεσαίων ελληνικών γαλακτοβιομηχανιών με υγιή οικονομική διάρθρωση έχουν προσλάβει ξένους συμβούλους στους οποίους έχει ανατεθεί να βρουν στρατηγικό εταίρο. Το πού θα καταλήξουν αυτές οι επαφές είναι άγνωστο, όπως μας λέει στέλεχος του κλάδου που υποστηρίζει ότι η ελληνική αγορά δεν αποτελεί ασφαλή επικερδή επιλογή για κάποια πολυεθνική γαλακτοβιομηχανία. «Βέβαια όλα εξαρτώνται από το τίμημα και τις προοπτικές που θα μπορούσε να έχουν κάποια συγκεκριμένα προϊόντα στο εξωτερικό, όπως το ελληνικό γιαούρτι, η φέτα και το frozen yogurt». Εκτός από τους ξένους γαλακτοβιομήχανους οι ξένοι σύμβουλοι αναζητούν εν δυνάμει επενδυτές και στα funds που έχουν επανακάμψει στην

ελληνική αγορά. Σε ένα τέτοιο fund πέρασε η γαλακτοβιομηχανία ΔΩΔΩΝΗ πριν ένα χρόνο όταν το 67,77% της μεταβιβάστηκε έναντι 20.851.800 ευρώ σε εταιρεία που ελέγχεται κατά 90% από την επενδυτική του εξωτερικού STRATEGIC INITIATIVES UK LLP και κατά 10% από τη SIMOS FOOD GROUP. Βέβαια από το παιχνίδι δεν λείπουν και οι Έλληνες παίκτες, κάποιοι εκ των οποίων, μεταξύ αυτών και η HΠΕΙΡΟΣ της οικογένειας Παντελιάδη, έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε εξαγορές.

Αναζητώντας ισορροπίες στο εξωτερικό Την ίδια ώρα με το βλέμμα στραμμένο έξω είναι αρκετές ελληνικές βιομηχανίες που εξαιτίας της κρίσης αναζητούν ισορροπίες στις διεθνείς αγορές. Μια εξ αυτών είναι και η VIVARTIA η οποία έχει θέσει ως στόχο σε βάθος διετίας το 25% του τζίρου της να προέρχεται από τις διεθνείς δραστηριότητες. Στο πλαίσιο αυτό η εμπορική και παραγωγική επέκταση στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποτελεί το πρώτο ουσιαστικό βήμα προς την επίτευξη αυτού του στόχου. Εκτός όμως από τη συνεργασία με την ΕΧΕΕD σχέδια υπάρχουν και για περαιτέρω εμπορική παραγωγική επέκταση σε νέες αγορές με αιχμή του δόρατος το ελληνικό γιαούρτι και όχι μόνο. Σε ό,τι αφορά στη ΦΑΓΕ, η γαλακτοβιομηχανία των αδελφών Φιλίππου κατάφερε να βάλει στα μεγάλα σαλόνια το ελληνικό γιαούρτι και να αναδείξει το brand “Ελλάδα” σε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη για τα εθνικά χρώματα, κάτι που αποτυπώνεται και στα οικονομικά της μεγέθη. Αρκεί να αναφέρουμε ότι πάνω από 7 στα 10 γιαούρτια που παρήγαγε το πρώτο εξάμηνο του 2013 κατευθύνθηκαν προς τις διεθνείς αγορές. Οι πωλήσεις στο εξωτερικό αντιστοιχούν πλέον στο 71,9% του συνολικού τζίρου της ΦΑΓΕ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το πρώτο εξάμηνο του 2012 ήταν 68,4%. Επιπλέον. οι νίκες της επί των βρετανικών και των αμερικανικών δικαστηρίων ενισχύουν τη θέση της στην αγορά ενώ ανοίγουν τον δρόμο και για άλλες ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες να ζήσουν το πολυεθνικό τους όνειρο. Συγκεκριμένα σε συμβιβαστική λύση αναφορικά με τη εμπορική χρήση του όρου “Total” στην αγορά των ΗΠΑ φέρονται να κατέληξε η ΦΑΓΕ και ο αμερικάνικος κολοσσός στο χώρο των τροφίμων GENERAL σε

μια διαμάχη που διήρκεσε πάνω από δέκα χρόνια, εκ των οποίων τα δυο τελευταία στις αίθουσες των αμερικανικών δικαστηρίων. Παράλληλα, βρετανικό δικαστήριο διέταξε την περασμένη άνοιξη μόνιμα ασφαλιστικά μέτρα κατά της CHOBANI απαγορεύοντάς της την εμπορία οποιουδήποτε γιαουρτιού ως ελληνικό γιαούρτι, εκτός και εάν αυτό είναι (ή περιέχει) γιαούρτι που παράγεται στην Ελλάδα. Πάντως το Plan B της γαλακτοβιομηχανίας CHOBANI του Τούρκου Hamdi Ulukaya, ο οποίος έχει ανοικτούς λογαριασμούς με την ΦΑΓΕ τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Μ. Βρετανία (έχει καταθέσει έφεση κατά της απόφασης του βρετανικού δικαστηρίου), περιλαμβάνει παραγωγική επέκταση στην Ευρώπη, γιατί όχι στην Ελλάδα. Ήδη η manager της CHOBANI UK, Κριστίν Φουνγκ, έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο παραγωγικής επέκτασης της εταιρείας στη Γηραιά Ήπειρο.

Στα αμερικανικά βραβεία Ernst & Young World Entrepreneur 2013 βραβεύθηκε ως επιχειρηματίας της χρονιάς ο Hamdi Ulukaya. Το «ελληνικό» γιαούρτι Chobani του κουρδικής καταγωγής Τούρκου επιχειρηματία είναι πρώτο σε πωλήσεις στις ΗΠΑ αφήνοντας πίσω το Total της δικής μας ΦΑΓΕ. Στη Μ. Βρετανία η ΦΑΓΕ προσέφυγε στα δικαστήρια εναντίον του Ulukaya ώστε να μην χρησιμοποιεί την ονομασία «greek yogurt» στις συσκευασίες του στραγγιστού γιαουρτιού του. Η ΦΑΓΕ κέρδισε τη δίκη και η Chobani απέσυρε όλες τις συσκευασίες της από τη βρετανική αγορά. Τον περασμένο Σεπτέμβριο τουλάχιστον 89 Αμερικανοί αρρώστησαν μετά από κατανάλωση γιαουρτιού Chobani. Η εταιρεία απέσυρε χιλιάδες προϊόντα της από τα ράφια ενώ πιθανολογείται αγωγή των καταναλωτών.

2013 /

35

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΥΡΩΠΗ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΊΑ

ΤΟ 2013 ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ, ΤΆΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΈΣ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ.

η

ΤΟΥ ΣΩΤΉΡΗ ΚΙΌΚΙΑ*, sotirioskiokias@gmail.com

ευρωπαϊκή γαλακτοβιομηχανία κατέχει σήμερα το 13% του κύκλου εργασιών επί του συνόλου της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το 2013 σηματοδότησε σημαντικές εξελίξεις για το μέλλον της ευρωπαϊκής γαλακτοκομίας μέσα από τη διεξαγωγή συναντήσεων των εμπλεκομένων φορέων και τη χάραξη μελλοντικών πολιτικών στο σημαντικό αυτό παραγωγικό τομέα.

1. Ευρωπαϊκό Συνέδριο Γαλακτοκομίας 2013 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διοργάνωσε στις 24 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες το συνέδριο «O ευρωπαϊκός τομέας της γαλακτοκομίας, προοπτικές ανάπτυξης μετά το 2015». Βασικό αντικείμενο συζήτησης αποτέλεσε το σχέδιο για την κατάργηση του συστήματος ποσοστώσεων γάλακτος (quotas) εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά τη διάσκεψη 400 εκπρόσωποι της βιομηχανίας, μη κυβερνητικών οργανώσεων, ακαδημαϊκών, παραγωγικών φορέων, ευρωπαϊκών και κρατικών αρχών συζήτησαν τη μετάβαση προς το τέλος των γαλακτοκομικών ποσοστώσεων την άνοιξη του 2015. Στα πλαίσια του συνεδρίου ο αρμόδιος επίτροπος για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη,

Dacian Ciolos, ανακοίνωσε ότι θα ενισχύσει την παρακολούθηση των αγορών γαλακτοκομικών προϊόντων και θα συνεχίζει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη με σκοπό να αναλύουν συστηματικά τις τάσεις της αγοράς σε ένα σύστημα που πλέον θα κινείται χωρίς ποσοστώσεις οι οποίες είχαν τεθεί σε εφαρμογή για 30 χρόνια. Ο Επίτροπος υπενθύμισε ότι η ΕΕ ενέκρινε πρόσφατα αλλαγές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), το βασικό πυλώνα ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής, σε κατεύθυνση παρόμοια με το αντίστοιχο νομοσχέδιο των ΗΠΑ (Farm Bill), υπό το πρίσμα του αυξημένου ανταγωνισμού στις παγκόσμιες αγορές. Αυτές οι αλλαγές δεν περιλαμβάνουν κάποια νέα μορφή διαχείρισης της προσφοράς γάλακτος. Μεγάλο κομμάτι των συζητήσεων αφιερώθηκε σε σημαντικές επιστημονικές μελέτες, που αποτέλεσαν τη βάση για τη χάραξη νέων πολιτικών στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων στην ΕΕ, όπως: (1) την έκθεση του Πανεπιστημίου του Hohenheim, «Οικονομική Ανάλυση της Ανάπτυξης του Γαλακτοκομικού Τομέα της ΕΕ μετά το 2015: εμπόριο, εξαγωγές και η παγκόσμια ολοκλήρωση της αγοράς». Σύμφωνα με τη μελέτη, η αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων έχει επωφεληθεί από τις εξαγωγές χωρίς επιδοτήσεις, ενώ η εγχώρια κατανάλωση της ΕΕ είναι σχεδόν στάσιμη, με την αστάθεια των τιμών να έχει αυξηθεί

από το 2007 λόγω της επιρροής της παγκόσμιας αγοράς. w w w.euromilk.org/upload/docs/EDA/ Economic Analysis Dairy Sector beyond 2015 Prof Thiele.pdf (2) τη μελέτη της επίδρασης του συστήματος διαχείρισης της προσφοράς της ΕΕ για τον γαλακτοκομικό τομέα, βασισμένη στην 2013 έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (COMAGRI), η οποία συμπεραίνει ότι μια πολιτική διαχείρισης εφοδιασμού γάλακτος θα ήταν επιζήμια αφού θα έδινε σημαντικά πλεονεκτήματα στους διεθνείς ανταγωνιστές της ΕΕ στην παγκόσμια αλυσίδα γαλακτοκομικών προϊόντων. «Είναι η παγκόσμια αγορά αυτή που θα παρέχει μελλοντικά τις πιο σημαντικές προοπτικές

Διδάκ τωρ Χημεία ς Tροφίμων και Κ λινικ ής Διατροφής του Πα νεπισ τημίου Reading.36

36 / 2013

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΥΡΩΠΗ

ανάπτυξης για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Για να συναγωνιστεί η EE σε ανάπτυξη π.χ. τις ΗΠΑ στον τομέα του γάλακτος, πρέπει να επικεντρωθεί στη διατήρηση και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας» δήλωσε ο Joop Kleibeuker, γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων. w w w.euromilk.org/upload/docs/EDA/ Analysis of the Crisis Dairy Supply Management Proposal - Keane, OConnor Sept 2013.pdf Επιπλέον, στα πλαίσια του Συνεδρίου συζητήθηκαν οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής-ΚΓΠ (Common Agricultural Policy-CAP) που θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στον τομέα του γάλακτος. Οι κύριες πτυχές της

μεταρρύθμισης της ΚΓΠ που εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2013 προέκυψαν από ευρεία δημόσια διαβούλευση εντός της ΕΕ και έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στην παροχή ενός πλαισίου ασφαλείας (safety net) για τους γεωργούς και κτηνοτρόφους. Σύμφωνα με τις προβλεπόμενες αλλαγές ο κοινοτικός προϋπολογισμός για την Γεωργία θα δαπανάται κυρίως για τις ακόλουθες δράσεις: 1. Μέτρα άμεσης ενίσχυσης του εισοδήματος των γεωργών και κτηνοτρόφων για τη συμμόρφωση με τις βιώσιμες γεωργικές πρακτικές Οι αγρότες θα λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις, με την προϋπόθεση ότι θα τηρούν τις αυστηρές προδιαγραφές που αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων, την προστασία του περιβάλλοντος της υγείας και ευζωίας των ζώων. Οι πληρωμές αυτές

χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και αντιπροσωπεύουν το 70 % του προϋπολογισμού της ΚΓΠ . Είναι σημαντικό ότι το 30% των άμεσων ενισχύσεων θα πρέπει να συνδέεται με τις βιώσιμες γεωργικές πρακτικές που είναι επωφελείς για την ποιότητα του εδάφους, τη βιοποικιλότητα και το περιβάλλον γενικότερα, τη διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων και τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις στις οικολογικές περιοχές.

2. Μέτρα στήριξης της αγοράς. Οι πληρωμές αυτές αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10 % του προϋπολογισμού της ΚΓΠ και κυρίως προβλέπονται σε έκτακτες περιπτώσεις, π.χ. όταν οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες αποσταθεροποιούν τις αγορές (γεγονός όχι σπάνιο για τον τομέα παραγωγής γάλακτος).

3. Μέτρα αγροτικής ανάπτυξης. Στόχος τους είναι να βοηθήσουν τους αγρότες να εκσυγχρονίσουν τις εκμεταλλεύσεις τους ώστε γίνουν πιο ανταγωνιστικές, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών γεωργίας και κτηνοτροφίας. Οι πληρωμές αυτές συγχρηματοδοτούνται από τις χώρες-μέλη, εκτείνονται σε βάθος χρόνου και αντιπροσωπεύουν περίπου το 20 % του προϋπολογισμού της ΚΓΠ . Τα τρία αυτά μέτρα συνδέονται στενά μεταξύ τους και στοχεύουν στην προστασία της γεωργικής παραγωγής σε ένα συνολικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, οι άμεσες πληρωμές παρέχουν στους αγρότες ένα σταθερό εισόδημα για να αντιμετωπίσουν την αστάθεια των τιμών, ενώ ταυτόχρονα παρέχουν περιβαλλοντικά οφέλη τα οποία είναι σημαντικά και για το δημόσιο συμφέρον. Ομοίως, τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης καθιστούν ευκολότερο τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ενώ επιπλέον ενθαρρύνουν την διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων στις αγροτικές περιοχές. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μεταρρυθμίσεις της ΚΓΠ θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2014, εκτός από τη νέα δομή των «άμεσων ενισχύσεων», για τις οποίες ο ετήσιος κύκλος πρέπει να ληφθεί υπόψη δεδομένου ότι οι αγρότες υποβάλλουν ετήσιες δηλώσεις την άνοιξη. Με βάση τις δηλώσεις αυτές, οι πληρωμές στο πλαίσιο της νέας δομής των άμεσων ενισχύσεων θα γίνουν το 2015 (π.χ. η πρόσθετη ενίσχυση για τους νέους αγρότες). Συνολικά ένας βασικός στόχος των μεταρρυθμίσεων της ΚΓΠ είναι η προσέλκυση νέων ανθρώπων στη γεωργία και την κτηνοτροφία (επί του παρόντος υπάρχουν 4,5 εκατομμύρια αγρότες στην ΕΕ και περίπου

2013 /

37

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΥΡΩΠΗ

γαλακτοκομικών προϊόντων (eur-lex.europa.eu/ LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:263:0 008:0009:eL:PDF).

• ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 511/2012 για τις

το 30% είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών, γεγονός διόλου ενθαρρυντικό για το μέλλον του παραγωγικού αυτού τομέα).

οποίο τα μέτρα άρχισαν να ενσωματώνονται και να επεξηγούνται σε εθνικό επίπεδο από τις αρμόδιες αρχές. Αφορά στις ακόλουθες διατάξεις:

2. Έτος-σταθμός για την εφαρμογή του Milk Package

• ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 261/2012 όσον αφορά στις συμβατικές σχέσεις στον τομέα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων (eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?u ri=OJ:L:2012:094:0038:0048:EL:PDF).

To λεγόμενo «Πακέτο Γάλακτος» (Milk Package) αποτελεί δέσμη νομοθετικών μέτρων που εκπόνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σχετίζονται με το μακροπρόθεσμο μέλλον του γαλακτοκομικού τομέα μετά και το τέλος του συστήματος των ποσοστώσεων το 2015. Το πακέτο εφαρμόζεται πλήρως από τις 3 Οκτωβρίου 2012, ωστόσο το 2013 αποτέλεσε ουσιαστικά το έτος κατά το

38 / 2013

• ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 880/2012 όσον αφορά στη διακρατική συνεργασία και τις συμβατικές διαπραγματεύσεις των οργανώσεων παραγωγών στον τομέα του γάλακτος και των

κοινοποιήσεις σχετικά με τις οργανώσεις παραγωγών και τις διεπαγγελματικές οργανώσεις, τις συμβατικές διαπραγματεύσεις και σχέσεις που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ.

1234/2007 του Συμβουλίου στον τομέα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων (eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=O J:L:2012:156:0039:0040:EL:PDF). Η EE αποσκοπεί με αυτή τη σειρά μέτρων, ειδικά μετά την κρίση του 2009 στην αγορά του γάλακτος, στην ενίσχυση της θέσης των παραγωγών στην αλυσίδα εφοδιασμού γαλακτοκομικών προϊόντων και στην προετοιμασία του τομέα για μια πιο προσανατολισμένη αγορά με βιώσιμο μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, το νομοθετικό αυτό πακέτο: (ι) δίνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να επιβάλουν ως υποχρεωτικές τις γραπτές συμβάσεις μεταξύ παραγωγών και μεταποιητών στον τομέα του γάλακτος. (ιι) επιτρέπει στους γεωργούς να διαπραγματεύονται τους όρους των συμβάσεων συλλογικά μέσω των οργανώσεων παραγωγών εντός ορισμένων ορίων. (ιιι) καθορίζει νέους ειδικούς κανόνες της ΕΕ για τις διεπαγγελματικές οργανώσεις επιτρέποντας στους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού γαλακτοκομικών προϊόντων να έρθουν μέσα από το διάλογο σε συμφωνία για την εκτέλεση ορισμένων δραστηριοτήτων. Το πακέτο περιλαμβάνει επίσης μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά. Τα μέτρα που έχουν θεσπιστεί με το Milk Package θα είναι σε ισχύ έως τα μέσα του 2020. Η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να υποβάλει το 2014 και το 2018 εκθέσεις προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο που θα αξιολογούν την αποτελεσματικότητα των μέτρων στην παραγωγή γάλακτος στις «μη αναπτυγμένες» ευρωπαϊκές περιοχές και θα παραθέτουν δέσμη κινήτρων για την ενθάρρυνση των γεωργών προκειμένου να συνάπτουν από κοινού συμφωνίες παραγωγής (joint production agreements). Στα πλαίσια της συγκεκριμένης αξιολόγησης, η ΕΕ (Διεύθυνση Γεωργίας) ανέθεσε στην εταιρεία συμβούλων Ernst & Young μελέτη (http:// ec.europa.eu/agriculture/events/2013/milkconference/ernst-and-young-report_en.pdf)

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΥΡΩΠΗ

που διεξήχθη μέσω διαβούλευσης με ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων και προτείνει ένα όραμα για το μέλλον της ευρωπαϊκής αγοράς γάλακτος μετά την κατάργηση των ποσοστώσεων το 2015. Οι ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι τάσεις της αγοράς (και ειδικότερα οι τιμές των εισροών και εκροών και η ζήτηση) αποτελούν τους καθοριστικούς παράγοντες για το μέλλον και τις προοπτικές της ανάπτυξης του τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων. Συνολικά, η κατάργηση της ποσόστωσης αναμένεται να έχει σχετικά περιορισμένη επίπτωση σε βραχυπρόθεσμη έως και μεσοπρόθεσμη βάση και να προκαλέσει μόνο μικρές αλλαγές στην ανάπτυξη του τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων σε όλη την Ευρωπαϊκή περιφέρεια. Ας δούμε συνοπτικά ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που εντόπισαν οι εμπειρογνώμονες του κλάδου αλλά και οι συστάσεις που διατύπωσαν για την αντιμετώπιση τους: (α) Αστάθεια τιμών (price volatility). Τα υφιστάμενα μέσα θα πρέπει να βελτιωθoύν ή και να συμπληρωθούν από επιπλέον εργαλεία ειδικά για την προστασία του κλάδου από έκτακτες συνθήκες της αγοράς. Μια πλατφόρμα με σαφείς και

Το 2014 τα φρέσκα γαλακτοκομικά προϊόντα αναμένεται να ανακτήσουν τη δυναμική τους και να παρουσιάσουν συνολική αύξηση 0,7% αξιόπιστες πληροφορίες για την τιμές θα πρέπει να εγκατασταθεί εντός της ΕΕ. (β) Μειονεκτικές ευρωπαϊκές περιοχές. Το ισχύον νομικό πλαίσιο θα πρέπει να ενισχυθεί για τις λιγότερο ευνοημένες περιοχές της ΕΕ ως προς τη γαλακτοπαραγωγή. Με την κατάλληλη στήριξη θα μπορούσε να δοθεί αναπτυξιακή ώθηση με την εφαρμογή «λιγότερο εντατικών γεωργικώνπρακτικών», όπως π.χ. παραγωγή βοείου κρέατος. (γ) Ανισόρροπος διανομή της προστιθέμενη αξίας στην αλυσίδα διανομής. Η δημιουργία Διεπαγγελματικών Εμπορικών Οργανώσεων

(IBOs)και Οργανώσεων Παραγωγών (OPS) επιβάλλεται να τονωθεί. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία θα πρέπει να καθορίσει τα επαρκή μεγέθη αυτών προκειμένου να γίνουν πιο αποτελεσματικές και να βελτιώσουν την λειτουργία τους. (δ) Εγκατάλειψη των αγροκτημάτων. Οι ενισχύσεις παραγωγής θα πρέπει να διατηρηθούν στις λιγότερο πλεονεκτικές περιοχές της ευρωπαϊκής επικράτειας, εφόσον η παραγωγή γάλακτος στις περιοχές αυτές επιδιώκεται ως στρατηγικός στόχος. (ε) Έλλειψη παραγωγικών επενδύσεων. Ειδικά ευρωπαϊκά προγράμματα κατάρτισης και εκπαίδευσης θα μπορούσαν να συμβάλλουν σημαντικά στην προετοιμασία των γεωργών για την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων (π.χ. σχεδιασμός μιας φιλικής προς το περιβάλλον παραγωγής, προγράμματα για αναδιάρθρωση περιοχών με πολλά μικρά αγροκτήματα και μεταποιητές γαλακτοκομικών προϊόντων).

3. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Γαλακτοκομικό Τομέα για το 2013 Δημοσιεύτηκε μέσα στο καλοκαίρι του 2013 από

2013 /

31

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΕΥΡΩΠΗ

τη Διεύθυνση Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και περιλαμβάνει τα ακόλουθα: (i) Προσφορά του ευρωπαϊκού γάλακτος το 2013 Σύμφωνα με τα στοιχεία της EE, η συλλογή γάλακτος στην ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2013 επηρεάστηκε έντονα από τις κλιματικές συνθήκες και τις υψηλές τιμές των σύνθετων ζωοτροφών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην καταστεί δυνατή η αύξηση στην προσφοράς του γάλακτος εντός του έτους, παρά τη διαθεσιμότητα κατά 1% υψηλότερης ποσόστωσης την χρονική αυτή περίοδο. Ωστόσο, το 2014 αναμένεται να λάβει χώρα ανάκαμψη της παραγωγής και των παραδόσεων γάλακτος. Είναι ενδιαφέρον ότι η μελέτη διαχωρίζει την παρουσίαση των στοιχείων σε

δύο ομάδες κρατών, τα παλαιά 15 κράτη-μέλη (ΕΕ-15) και τα νεότερα 12 που εισήλθαν μετά το 2004 (ΕΥ-Ν12) -τα οποία βέβαια έγιναν 13 με την είσοδο της Κροατίας. Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων πρώτων μηνών του 2013, οι παραδόσεις γάλακτος στην ΕΕ-15 μειώθηκαν κατά 3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Αρκετά χαμηλότερες ήταν οι γαλλικές επιδόσεις συλογής γάλακτος (κάτω από το επίπεδο του περασμένου έτους), με τις γερμανικές να παραμένουν σταθερές και τις ολλανδικές κατά 6% υψηλότερες. Aναμένεται ότι τελικά ότι εντός της ΕΕ-15 οι παραδόσεις το 2013 θα είναι στο ίδιο επίπεδο με 2012, περίπου 120,3 εκατομμύρια τόνοι. Στην ΕΕ-N12, μετά από μια αύξηση 4,8% των παραδόσεων το 2012,

Στοιχεία της Ευρωπαϊκής αγοράς (2010-2014) γαλακτοκοµικών προϊόντων (χιλιάδες τόννοι) EE-28 (+Κροατία)

EE-27

2011

2012

2014

2013

(πρόβλεψη)

9.555

9.659

Τυροκοµικά προϊόντα

Παραγωγή

9.363

9.521

Εισαγωγές

74

77

75

77

Εξαγωγές

682

776

815

831

8.505

8.499

8.589

46.453

47.286

EE κατανάλωση

8.439

Φρέσκα γαλακτοκοµικά προϊόντα

Παραγωγή

46.525

46.684

Εισαγωγές

15

13

10

21

Εξαγωγές

406

550

715

644

46.134

46.147

45.749

46.521

EE κατανάλωση

Σκόνη πλήρους γάλακτος

Παραγωγή

722

707

650

602

Εισαγωγές

1.8

2.7

2.0

1.5

Εξαγωγές

390

387

341

319

EE κατανάλωση

334

323

311

285

1.047

1.086

Σκόνη αποκορυφωµένου γάλακτος

Παραγωγή

1.061

Εισαγωγές

0.4

1.6

1.6

1.6

Εξαγωγές

518

523

419

445

EE κατανάλωση

649

653

640

643

1.095

Αγορά βουτύρου

Παραγωγή

2.175

2.227

2.212

2.250

Εισαγωγές

30

29

18

20

Εξαγωγές EE κατανάλωση

124

124

127

127

2.075

2.135

2.126

2.143

(Πηγή: European Commission/DG AGRI, 2013)

40 / 2013

μέσα στο 2013 αυτή αναμένεται κατώτερη κατά 0,5% επειδή η Πολωνία φαίνεται να έχει φθάσει για το πρώτη φορά το επίπεδο της ποσόστωσης. Συνολικά, εντός της ΕΕ-27 η παραγωγή το 2013 δεν μεταβλήθηκε σημαντικά, ανερχόμενη σε περίπου 151.800.000 τόνους, ενώ αναμένεται να κινηθεί αυξητικά το 2014 (1,3% πάνω από το επίπεδο του 2013). (ii) H εικόνα για τα ευρωπαϊκά γαλακτοκομικά προϊόντα Το 2013 η παραγωγή τυριού αυξήθηκε οριακά κατά 0,5% (το 2012 ήταν +1,7%). Στο υπάρχoν πλαίσιο των σταθερών τιμών, η κατανάλωση επηρεάζεται από την κρίση, ιδίως στην ΕΕ-15 όπου έχει μειωθεί κατά 0,5%. O δυναμισμός των εξαγωγών των ευρωπαϊκών τυριών που παρατηρήθηκε τους πρώτους 4 μήνες του 2013 (+11%) παρουσίασε κάμψη στο υπόλοιπο του έτους για να κλείσει τελικά στο +6%. Το 2014, τόσο η παραγωγή όσο και η κατανάλωση προβλέπονται αυξητικές. Το 2013 η παραγωγή νωπών γαλακτοκομικών προϊόντων μειώθηκε κατά 0,5% εντός της EE λόγω της στενότητας στην προσφορά γάλακτος. Επιπλέον, η παγωμένη άνοιξη που επηρεάζει τη ζήτηση για τα γαλακτοκομικά, και ιδιαίτερα το παγωτό, συνέβαλε σε μια συνολική κατανάλωση κατά 0,9% χαμηλότερη από το 2012. Το φρέσκο γάλα και τα γιαούρτια φέρονται ως τα προϊόντα που πλήττονται περισσότερο, ενώ η παραγωγή της κρέμας κινήθηκε αυξητικά. Το 2014 τα φρέσκα γαλακτοκομικά προϊόντα αναμένεται να ανακτήσουν τη δυναμική τους και να παρουσιάσουν συνολική αύξηση 0,7%. H παραγωγή βουτύρου μειώθηκε κατά 0,6 % το 2013, ενώ οι εξαγωγές κυμάνθηκαν κατά 2% υψηλότερα σε σχέση με το 2012. Αύξηση τόσο της παραγωγής όσο και της κατανάλωσης βουτύρου εντός της EE προβλέπεται για το 2014. Παρά τις πολύ υψηλές διεθνείς τιμές, η παραγωγή πλήρους γάλακτος σε σκόνη έπεσε σημαντικά (-8,2%) καθώς τα γαλακτοκομεία, εξαιτίας της χαμηλής διαθεσιμότητας γάλακτος, έχουν στραφεί προς στα τυροκομικά προϊόντα και τις κρέμες γάλακτος. Το 2014 η πτωτική τάση αναμένεται να συνεχιστεί, αλλά με πιο αργό ρυθμό. Η παραγωγή αποκορυφωμένου γάλακτος σε σκόνη (ΑΓΣ) έχει κυμανθεί κατά 10% χαμηλότερα συγκριτικά με το 2013, δεδομένης της χαμηλής διαθεσιμότητας των πρωτεϊνών, ωστόσο προβλέπεται να κινηθεί πάλι αυξητικά εντός του 2014 (ec.europa. eu/agriculture/markets-and-prices/short-termoutlook/pdf/summer-2013_en.pdf)

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

ΤΟΥ Σ ΤEΦΑΝΟΥ ΚΙΡΚ ΑΓΑ Σ ΛH *, stefanos@agrospecom.gr

ΕΠΙΘΕΩΡΏΝΤΑΣ ΈΝΑ ΚΎΚΛΩΜΑ ΠΑΣΤΕΡΊΩΣΗΣ ΓΆΛΑΚΤΟΣ

Ένας σύμμαχος εξοικονόμησης κόστους παραγωγής και ενίσχυσης απόδοσης διεργασιών. σε ένα κύκλωμα παστερίωσης συνεχούς ροής. Συνδυασμοί θερμοκρασιών-χρόνου παστερίωσης

Ένα απλουστευμένο, τυπικό κύκλωμα παστερίωσης γάλακτος συνεχούς ροής, απεικονίζεται αριστερά. Ξεκινάει με τη Δεξαμενή Παραλαβής (Balance Tank, Σημείο 1).

*Σύμβουλος Συσ τημάτων Ποιότητα ς και Ασφά λεια ς Τροφίμων και Regional Sales Manager σ την AgroSpeCom Ltd. Διε τέλε σε Corporate Quality Auditor σ την Kraft Foods (Mondelez International) μέχ ρι το 2012, Προϊσ τάμενος Σ χεδιασμού Ποιότητα ς της ΓΙΩΤΗΣ ΑΕ για 5 χ ρόνια και επικε φα λής επιθε ωρητής σ την EUROCERT.

42 / 2013

ΦΩΤΟ: Milk bar, c. 19 4 3, Barcelona

Σ

ύμφωνα με το πρότυπο «Grade A-Pasteurized Milk Ordinance» του αμερικανικού FDA, ως «παστερίωση» ορίζεται η διεργασία θέρμανσης κάθε σωματιδίου γάλακτος, με τη βοήθεια κατάλληλα σχεδιασμένου εξοπλισμού, σε μια από τις θερμοκρασίες του πίνακα δεξιά και διατήρησής της συνεχώς σε αυτά ή υψηλότερα επίπεδα για τουλάχιστον τον αντίστοιχο απαιτούμενο χρόνο. Για περιεκτικότητα σε λιπαρά άνω του 10% ή αν προστίθενται σάκχαρα, τότε η θερμοκρασία πρέπει να αυξάνεται κατά 30C. Στο κείμενο που ακολουθεί εξετάζονται τα σημαντικότερα σημεία που πρέπει να ελέγχονται

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ Ρόλος της είναι να αποθηκεύει το μη παστεριωμένο γάλα, να δέχεται το υπο-παστεριωμένο γάλα που έχει εκτραπεί από τη Βαλβίδα Εκτροπής Ροής (Flow Diversion Device, Σημείο 12) και να αποτελεί δεξαμενή αποθήκευσης των χημικών καθαρισμού CIP (Clean-In-Place). Στο κάτω μέρος της δεξαμενής βρίσκεται ο αγωγός εισόδου του γάλακτος και ο αγωγός εξόδου προς τον παστεριωτήρα, ενώ στο πάνω μέρος βρίσκονται μια υποδοχή για τον καθαρισμό με CIP και η είσοδος για το υπο-παστεριωμένο προϊόν. Κατά το άνοιγμα και κλείσιμο της βαλβίδας FDD είναι μεγάλη η πιθανότητα να δημιουργηθεί υποπίεση στη σωλήνωση που ενώνει την FDD με τη Δεξαμενή Παραλαβής και να έχουμε έτσι μεταφορά σταγονιδίων μη παστεριωμένου γάλακτος στην FDD και στο κύκλωμα του παστεριωμένου γάλακτος. Για την αποφυγή αυτής της πιθανότητας, θα πρέπει η απόσταση της μέγιστης στάθμης του γάλακτος και του άνω τοιχώματος της δεξαμενής να είναι ίση ή μεγαλύτερη από το διπλάσιο της διαμέτρου του σωλήνα με τη μεγαλύτερη διατομή από τις σωληνώσεις που βρίσκονται στο πάνω μέρος της δεξαμενής. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει ο σωλήνας επιστροφής από την FDD να ακουμπάει τη μέγιστη στάθμη του μη παστεριωμένου γάλακτος μέσα στη δεξαμενή. Κάποιες εταιρείες εγκαθιστούν σύστημα συναγερμού στο επιθυμητό επίπεδο στάθμης γάλακτος, ώστε να αποκόπτεται η περαιτέρω παροχή γάλακτος.

ΑΝΤΛΙΑ ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Το επόμενο σημείο του κυκλώματος είναι η Αντλία Τροφοδότησης Γάλακτος (Product Feed Pump, Σημείο 2). Γενικά, υπάρχουν 3 ειδών αντλίες: οι αντλίες λοβών (lobe-rotor pumps), οι αντλίες με κοχλία (screw pumps) και οι φυγοκεντρικές αντλίες (centrifugal pumps). Στην πρώτη περίπτωση οι λοβοί δημιουργούν ένα κενό με υποπίεση ρουφώντας το υγρό παροχής. Η αντίθετη κίνησή τους στη συνέχεια Αντλία λοβών μεταφέρει το υγρό περιμε-

τρικά του εσωτερικού της αντλίας. Ακολουθεί η μείωση του χώρου μεταξύ των λοβών σπρώχνοντας το υγρό προς την έξοδο. Οι αντλίες αυτές χρονίζονται με διακόπτη που βρίσκεται στην αντλία και, λόγω του υγειονομικού σχεδιασμού τους, είναι ιδανικές για υγρά με υψηλό ιξώδες όπως είναι η κρέμα γάλακτος με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.

Αντλία Κοχλία

Στις αντλίες με κοχλία η κίνηση του υγρού επιτυγχάνεται με τις στροφές ενός κοχλία. Θεωρούνται αντλίες με κακό υγειονομικό σχεδιασμό, άρα πρέπει να επιθεωρούνται συχνότερα για υπολείμματα προϊόντος μετά από CIP ή για κομμάτια κοχλία (συνήθως teflon) που λείπουν λόγω φθοράς, και χρησιμοποιούνται για υγρά με μικρότερο ιξώδες. Στις αντλίες λοβών και κοχλία η ταχύτητα του υγρού διατηρείται σταθερή, καθώς πρόκειται για αντλίες σταθερής ροής.

Φυγοκεντρική αντλία

Οι φυγοκεντρικές αντλίες είναι οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες σε ένα κύκλωμα παστερίωσης, αλλά η ταχύτητα υγρού που προσφέρουν είναι μεταβαλλόμενη. Γι’ αυτό συνήθως μετά από αυτήν την αντλία υπάρχει και ένας μετρητής ροής. Στις φυγοκεντρικές αντλίες έχουμε την περιστροφή ενός ρότορα ο οποίος δημιουργεί φυγόκεντρο δύναμη. Το υγρό εισέρχεται προς το κέντρο του ρότορα, ο οποίος είναι ένας μεταλλικός περιστρεφόμενος δίσκος με αυλακώσεις. Η φυγοκεντρική δύναμη έχει σαν αποτέλεσμα το υγρό να φεύγει από την αντλία με μεγαλύτερη δύναμη (πίεση) από εκείνη με την οποία εισήλθε. Με το κατάλληλο λογισμικό ελέγχουμε τον αριθμό των στροφών του ρότορα και, έτσι, την ικανότητα άντλησης και, κατά συνέπεια, την ταχύτητα ροής του υγρού μέσα στο κύκλωμά μας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στη συντήρηση

του μονωτικού υλικού (τσιμούχα) ανάμεσα στο σταθερό σημείο της αντλίας και το περιστρεφόμενο ρότορα, καθώς η μη σωστή χρήση μπορεί να προκαλέσει συχνές φθορές που εκδηλώνονται με διαρροές. Γενικά, οι αντλίες πρέπει οπωσδήποτε να αποτελούν σημεία ελέγχου κατά την επικύρωση ενός CIP καθαρισμού καθώς είναι πολύ πιθανό να εμφανίζουν υπολείμματα γάλακτος που εφόσον παραμείνουν σε ακινησία για κάποιο χρονικό διάστημα μπορούν να αυξήσουν το μικροβιολογικό φορτίο πριν τον παστεριωτήρα. Πολύ σημαντικό, επίσης είναι να ελέγχεται η ταχύτητα της αντλίας μετά από CIP καθαρισμό. Στους καθαρισμούς θέλουμε υψηλή ταχύτητα μέσα στις σωληνώσεις, ώστε το υγρό καθαρισμού να παρασύρει και τα πιο επίμονα υπολείμματα προϊόντος. Επομένως χρονίζουμε την αντλία σε υψηλές στροφές. Όμως, αν ξεχάσουμε να επαναφέρουμε την ταχύτητα της αντλίας μας σε χαμηλότερες στροφές (ταχύτητα για παστερίωση), τότε το γάλα θα κινηθεί με μεγαλύτερη ταχύτητα μέσα στον παστεριωτήρα και θα μείνει μικρότερο χρόνο μέσα στο σωλήνα διακράτησης (holding tube). Έτσι, είναι καλή πρακτική να προστατεύεται η αλλαγή ταχύτητας με κωδικό (password), να τοποθετείται και να ελέγχεται μετρητής ροής μετά την αντλία και να υπολογίζεται ο χρόνος παραμονής του γάλακτος μέσα στο σωλήνα διακράτησης λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα που μπορεί να δώσει η αντλία σε δεδομένη ρύθμιση.

Πλακοειδής εναλλάκτης θερμότητας

ΕΝΑΛΛΆΚΤΗΣ ΘΕΡΜΌΤΗΤΑΣ Στη συνέχεια, το γάλα εισέρχεται στον Εναλλάκτη Θερμότητας (Heat Exchanger, Σημείο 4). Ο πιο κοινός τύπος εναλλάκτη είναι ο πλακοειδής.

2013 /

43

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Πλάκες εναλλάκτη

Η μεταφορά θερμότητας γίνεται συνήθως με τη βοήθεια ζεστού και κρύου νερού, αλλά ως μέσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και διάλυμα προπυλενογλυκόλης. Η ροή των υγρών (μέσου και προϊόντος) είναι συνήθως αντίρροπη για να επιτευχτεί καλύτερη απόδοση εναλλαγής θερμότητας. Σε έναν παστεριωτήρα, προκειμένου για την εξοικονόμηση ενέργειας, μπορούμε να διακρίνουμε 3 φάσεις: Τη φάση αναγέννησης (regeneration phase), τη φάση θέρμανσης και τη φάση ψύξης. Το μη παστεριωμένο γάλα εισέρχεται στην ονομαζόμενη φάση αναγέννησης όπου λαμβάνει θερμότητα και προθερμαίνεται από το ήδη παστεριωμένο γάλα που σε επόμενο στάδιο εισέρχεται στον παστεριωτήρα προκειμένου να ψυχθεί. Στη φάση θέρμανσης λαμβάνει θερμότητα από καυτό νερό που κυλάει στις αντίστοιχες πλάκες του εναλλάκτη, φτάνει την απαιτούμενη θερμοκρασία και εισέρχεται στο σωλήνα διακράτησης. Εφόσον περάσει από τη Βαλβίδα Εκτροπής Ροής περνάει στη φάση αναγέννησης, αποδίδοντας θερμότητα στο εισερχόμενο μη-παστεριωμένο γάλα, και στη συνέχεια στη φάση ψύξης, όπου δέχεται μείωση θερμότητας από το κρύο νερό του εναλλάκτη. Στο US PMO (σημείο 15p, f(2)) απαιτείται να υπάρχει διαφορά πίεσης τουλάχιστον 1psi από την πλευρά του παστεριωμένου γάλακτος σε σχέση με την πλευρά του μη παστεριωμένου γάλακτος (αν υπάρχει φάση αναγέννησης) και του μέσου θέρμανσης / ψύξης, ώστε σε περίπτωση πιθανής ρωγμής κάποιας πλάκας του εναλλάκτη να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει επιμόλυνση του παστεριωμένου γάλακτος. Έτσι, απαιτείται η ύπαρξη διακριβωμένων μανομέτρων, συνεχής

44 / 2013

ΣΩΛΉΝΑΣ ΔΙΑΚΡΆΤΗΣΗΣ

μόμετρο ένδειξης και ένα θερμόμετρο καταγραφής. Η τοποθέτηση γίνεται πάντα στο τέλος του σωλήνα και ποτέ πριν από αυτόν (δηλαδή στην απόληξη του παστεριωτήρα), διότι θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι το γάλα παρέμενε στην επιθυμητή θερμοκρασία καθ’ όλο το μήκος του σωλήνα, καθώς το μήκος του είναι αντίστοιχο του απαιτούμενου χρόνου παστερίωσης. Σύμφωνα με το US PMO, Appendix I, τα θερμόμετρα πρέπει να διακριβώνονται σε ετήσια βάση και να ελέγχονται ανά 3 μήνες με κριτήριο αποδοχής τους +/-0,50C. Επίσης, ανά 3 μήνες ελέγχεται η απόκλιση της ένδειξης του καταγραφικού θερμομέτρου σε σχέση με το θερμόμετρο ένδειξης. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η ένδειξη του πρώτου δεν θα είναι υψηλότερη του δεύτερου. Η χρονική ακρίβεια της ένδειξης καταγραφής του θερμομέτρου πρέπει να ελέγχεται και αυτή με τη χρήση ρολογιού. Από τη Μηχανική Ρευστών, προκύπτει ότι κατά τη ροή υγρών μέσα σε ένα σωλήνα μπορεί υπάρξουν δύο μορφών ροές: η τυρβώδης ροή και η γραμμική. Συνήθως, η γραμμική ροή παρατηρείται σε ροές μικρής ταχύτητας, όπου, όμως τα σωματίδια ρευστού που κινούνται πιο κοντά στα τοιχώματα του σωλήνα εμφανίζουν ελαφρώς μικρότερη ταχύτητα σε σχέση με αυτά που κινούνται στο μέσο της διατομής του σωλήνα, λόγω τριβής. Από την άλλη, στην τυρβώδη ροή η κίνηση του ρευστού είναι στροβιλώδης. Προκειμένου να προσδιοριστεί το ελάχιστο μήκος σωλήνα διακράτησης ώστε να εξασφαλιστεί ο ελάχιστος χρόνος παραμονής θα πρέπει να προσδιοριστεί, πρώτα αν με την ταχύτητα ροής του γάλακτος δημιουργούμε τυρβώδη ή γραμμική ροή. Αυτό γίνεται με την εύρεση του συντελεστή Reynolds με βάση τον τύπο:

Σημαντικό σημείο για την παστερίωση αποτελεί ο χρόνος παραμονής του γάλακτος μέσα στο Σωλήνα Διακράτησης (holding tube, Σημείο 11). Έτσι, πρέπει να εξασφαλίζεται ένας από τους συνδυασμούς θερμοκρασίας-χρόνου του πίνακα της πρώτης σελίδας. Πιο πάνω απεικονίζεται ένας τυπικός σωλήνας διακράτησης ο οποίος συνήθως εμφανίζει κλίση ώστε να αποτρέπεται η δέσμευση αέρα. Η κλίση σύμφωνα με το USO PMO, 16p(B) πρέπει να είναι τουλάχιστον 2.1cm ανά μέτρο μήκους προς τη φορά της ροής του γάλακτος. Στο τέλος του σωλήνα τοποθετούνται ένα θερ-

Γραμμική ροή έχουμε όταν Re<2100 και πλήρως τυρβώδη όταν Re>4000. Στη συνέχεια, πρέπει να προσδιορίσουμε το μήκος του σωλήνα μας χρησιμοποιώντας τις σχέσεις:

καταγραφή των ενδείξεών τους και επικύρωση των διαφορών πίεσης σε ημερήσια βάση. Ο έλεγχος ρωγμών (crack test) μπορεί επίσης να ενταχθεί στα πλαίσια ετήσιας προληπτικής συντήρησης, όπου πρέπει να λυθούν όλες οι πλάκες του εναλλάκτη, να επικαλυφθούν με υγρό που αντανακλά σε λάμπες φθορισμού (black light) και να επιθεωρηθούν για ρωγμές. Επίσης σημαντικός είναι ο έλεγχος της ακεραιότητας των πλαστικών o-rings (τσιμούχες) που υπάρχουν στις πλάκες, καθώς μπορεί να φθαρούν. Υπάρχουν τσιμούχες που κουμπώνουν σαν κλιπάκι πάνω στις μεταλλικές πλάκες, αλλά υπάρχουν και τσιμούχες που πρέπει να στερεωθούν με κόλλα. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει η κόλλα να είναι κατάλληλη για επαφή με τρόφιμα. Το σχήμα των πλακών εναλλάκτη διαφέρει αναλόγως του είδους του προϊόντος και της επιθυμητής θερμικής απόδοσης. Επιπλέον, πρέπει να δίνεται προσοχή στον καθαρισμό των πλακών καθώς είναι πολύ πιθανό να αναπτυχθούν λεπτά υμένια προϊόντος, λόγω αναποτελεσματικού CIP, δημιουργώντας το λεγόμενο fouling. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της θερμικής αγωγιμότητας των πλακών, αλλά και την πιθανή δημιουργία μικροβιολογικών επιμολύνσεων.

Σηλήνας Διακράτησης

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Οι υπολογισμοί αυτοί πρέπει να γίνονται κατά το στάδιο σχεδιασμού του συστήματός μας και αποτελεί σημαντικό τεκμήριο της επαλήθευσής του. Ένας τρόπος για να επιβεβαιώσουμε ότι έχουμε κάνει σωστό θεωρητικό υπολογισμό είναι ο Έλεγχος Αγωγιμότητας Άλατος (Salt Conductivity Test). Σύμφωνα με το US PMO (Appendix I, Test 11) πρέπει να πραγματοποιείται κατά την εγκατάσταση του συστήματος και στη συνέχεια δύο φορές το χρόνο ή αν υπάρξει αλλαγή στο κύκλωμα, όπως αλλαγή αντλίας τροφοδότησης. Ο έλεγχος συνίσταται στην αντικατάσταση των θερμομέτρων στο τέλος του σωλήνα διακράτησης με ένα διακριβωμένο αγωγιμόμετρο και στη συνέχεια διοχέτευση μέσα στο σωλήνα ενός διαλύματος άλατος. Με ένα ρολόι μετράται ο χρόνος από την αρχή της διοχέτευσης μέχρι να δώσει ένδειξη το αγωγιμόμετρο. Θα πρέπει να αντιστοιχεί στο χρόνο παστερίωσης που θέλουμε.

Θέσεις βαλβίδας εκτροπής ροής

ΒΑΛΒΊΔΑ ΕΚΤΡΟΠΉΣ ΡΟΉΣ Ο ρόλος της Βαλβίδας Εκτροπής Ροής (Flow Divert Device) είναι να εκτρέπει τη ροή του γάλακτος σε περίπτωση που αυτό έχει υπο-παστεριωθεί. Πρόκειται για μια βαλβίδα 3 δρόμων (3-way valve), καθώς έχει ένα σημείο εισόδου και δύο σημεία εξόδου. Στο ανωτέρω διάγραμμα, το γάλα από το σωλήνα διακράτησης μπαίνει από δεξιά (θέση 1). Αναλόγως της εντολής που παίρνει από το θερμόμετρο ένδειξης, το έμβολο που υπάρχει μέσα στη βαλβίδα αφήνει ανοιχτή τη δίοδο του υγρού (θέση 1) προς την περιοχή αναγέννησης του παστεριωτήρα (regeneration phase) ή την κλείνει (θέση 2) και εκτρέπει το υπο-παστεριωμένο γάλα (θέση 3) στη δεξαμενή παραλαβής γάλακτος. Η κίνηση αυτή του εμβόλου μπορεί να δημιουργήσει υποπίεση και σιφωνισμό μη παστεριωμένου γάλακτος από τη δεξαμενή παραλαβής, όπως αναφέρθηκε. Πέραν των όσων αναφέρθηκαν στην παράγραφο για τη δεξαμενή παραλαβής για την αποφυγή αναστροφής ροής, το US PMO

απαιτεί συγκεκριμένες διαφορές ύψους ανάμεσα στα διάφορα σημεία του κυκλώματος με αποτέλεσμα η δεξαμενή αυτή να πρέπει να βρίσκεται πολύ χαμηλότερα από τη βαλβίδα εκτροπής. Σημαντικός έλεγχος της βαλβίδας αυτής είναι ο έλεγχος Cut-In/Cut-Out, δηλαδή ο έλεγχος ανοίγματος της βαλβίδας στη θερμοκρασία παστερίωσης και κλεισίματός της προς τη θέση εκτροπής όταν η θερμοκρασία πέσει κάτω από τη θερμοκρασία αυτή. Πρέπει να γίνεται ημερήσια καταγραφή του ελέγχου. Γενικά, ο χώρος στον οποίο πραγματοποιείται η παστερίωση πρέπει να είναι απομονωμένος από τα επόμενα στάδια κατεργασίας τους γάλακτος, καθώς αποτελεί χώρο υψηλής μικροβιολογικής επιβάρυνσης. Σε κάθε περίπτωση, το κύκλωμα παστερίωσης αποτελεί ένα από τα πιο εξειδικευμένα αντικείμενα επιθεώρησης και πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή σε λεπτομέρειες, καθώς αυτές είναι εκείνες που μπορούν να αποτρέψουν το μικροβιολογικό κίνδυνο. ΠΗΓΕΣ * US FDA , ”Grade A – Pasteurized Milk Ordinance”, 2011 Revision * Canadian Food Inspection Agency, “Dair y Establishment Inspection Manual”, 2013 * Tetrapak, “Heat Exchangers – Dair y Processing Handbook”, 2003 * http://class.fst.ohio-state.edu/ Dair y_Tech/11.%20Heat.htm

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Eco-Test, νέο γρήγορο τεστ για την ανίχνευση αντιβιοτικών Το Eco-Test χρησιμοποιείται για την ανίχνευση αντιβιοτικών β-λακτάμες και τετρακυκλίνες στο νωπό ή παστεριωμένο αγελαδινό, πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα ή σε μείγματα τους. Είναι εύκολο στην χρήση, δίδει ακριβή και γρήγορα αποτελέσματα, είναι χαμηλού κόστους και δεν προκαλεί παρενέργειες. ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ Δ. ΦΙΚΑΣ & ΣΙΑ ΑΕ, 26ης Οκτωβρίου 72, Θεσσαλονίκη, ΤΚ 54627, τηλ. 2310 567490, fax: 2310 567325, aris@fikas.gr, www.fikas.gr

Μερικά από τα έργα που υλοποίησε το τελευταίο διάστημα η πρωτοπόρος εταιρεία στον τομέα της εφαρμοσμένης τεχνολογίας στη βιομηχανία τροφίμων είναι: • Σχεδιασμός και κατασκευή αυτόματου συγκροτήματος συμπύκνωσης πρωτεϊνών (UF) τυρογάλακτος δυναμικότητας 5.000 lit/h.

H μελέτη, ο σχεδιασμός και η κατασκευή των συγκροτημάτων γίνεται από μηχανικούς και τεχνικούς της ΣΥΝΕΛΚΟ στις εγκαταστάσεις της στην Αθήνα. Το συγκρότημα είναι τοποθετημένο σε ενιαία ανοξείδωτη βάση και λειτουργεί ήδη σε γαλακτοβιομηχανία της Θεσσαλίας.

• Εγκατάσταση γραμμής παραγωγής, στράγγισης και διαχείρισης καλουπιών για παραγωγή φέτας με δυναμικότητα 30 τόνων ημερησίως. Η γραμμή είναι πλήρως αυτόματη στη λειτουργία της. Ο προγραμματισμός και οι χειρισμοί γίνονται από το κεντρικό PLC της μονάδας μέσω οθόνης αφής βιομηχανικού τύπου.

• Εγκατάσταση πλήρους γραμμής εμφιάλωσης παστεριωμένου γάλακτος σε μπουκάλι HPDE. Η γραμμή είναι πλήρης και περιλαμβάνει τα στάδια: πλύσιμο των κενών φιαλών, πλήρωση με παστεριωμένο γάλα, θερμοκόλληση φύλλου αλουμινίου ασφαλείας, τοποθέτηση πώματος με αυτόματη τροφοδοσία, τοποθέτηση ετικέτας περιμετρικά της φιάλης, ομαδοποίηση και περιτύλιξη με θερμοσυρρικνούμενη μεμβράνη. Περιλαμβάνει όλους τους απαραίτητους ταινιόδρομους μεταφοράς των φιαλών μεταξύ των επιμέρους μηχανημάτων, είναι κλειστού τύπου και διαθέτει σύστημα καθαρισμού του αέρα με απόλυτα φίλτρα και υπερπίεση ώστε οι συνθήκες υγιεινής κατά τη λειτουργία της να εξασφαλίζουν την άριστη ποιότητα του προϊόντος.

• Εγκατάσταση πλήρως αυτόματου συγκροτήματος για ταχεία ψύξη συσκευασιών γιαούρτης. Περιλαμβάνει πλήρως αυτοματοποιημένους μηχανισμούς για τη διακίνηση των παλετών με τις διάφορες συσκευασίες γιαούρτης καθώς και ειδικούς θαλάμους για τη δυνατότητα αυτόνομης ψύξη της κάθε παλέτας με τα διάφορα προϊόντα και συσκευασίες γιαούρτης. Το αυτόματο συγκρότημα είναι κατασκευής του γαλλικού οίκου CLAUGER, τον οποίο η ΣΥΝΕΛΚΟ αντιπροσωπεύει αποκλειστικά στην Ελλάδα και την Κύπρο. ΣΥΝΕΛΚΟ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕ, Λ. Βασ. Κωνσταντίνου 2, Αθήνα (Καλλιμάρμαρο), ΤΚ 11635, τηλ. 210 8222354, 210 8222394, info@synelco.gr, www.synelco.gr

Πρόγραμμα διαχείρισης Afimilk Η Milkplan αποτελεί αντιπρόσωπο της Afimilk, παγκόσμιου ηγέτη στον τομέα των τεχνολογιών διαχείρισης για την παραγωγή γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων καθώς και για την ηλεκτρονική διαχείριση κοπαδιών αγελάδων και αιγοπροβάτων. Το πρόγραμμα διαχείρισης της Afimilk είναι αυτοματοποιημένο σύστημα ελέγχου της γαλακτοπαραγωγικής μονάδας και καταγραφής δεδομένων της λειτουργίας της, με σκοπό τη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας και την αύξηση της κερδοφορίας της μονάδας. Μέσα από κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα ο κτηνοτρόφος έχει πλήρη και συνεχή εικόνα της μονάδας ενώ συλλέγει πολύτιμες πληροφορίες που τον βοηθούν να πετύχει μεγαλύτερη απόδοση. Το διαχειριστικό πρόγραμμα της Afimilk δίνει στον κτηνοτρόφο βοήθεια στη λήψη αποφάσεων, ανάλυση δεδομένων και Online διαχείριση του κοπαδιού και τη δυνατότητα πρόσβασης από διαχείριση φάρµας όποιο μέρος επιθυμεί. Συγκεκριμένα, το σύστημα Afimilk της Milkplan προσφέρει καθημερινή ανάλυση & καταγραφή: • Παραγωγής γάλακτος • Πρόληψης υγείας • Γονιμότητας • Σύνθεσης κοπαδιού • Σωστής διατροφής MILKPLAN ΑΕ, 3ο χλμ Λαγκαδά-Κολχικού, ΤΚ 57200, ΤΘ 212, Θεσσαλονίκη, τηλ./fax 23940 20400, www.milkplan.com, www.facebook.com/Milkplan ®

Καθηµερινή Ανάλυση & Καταγραφή:

Παραγωγής Γάλακτος Πρόληψης Υγείας Γονιµότητας

Σύνθεσης Κοπαδιού

Vital know-how in every drop

46 / 2013

Προϊόντα Βιομηχανικής Καθημερινής Χρήσης Detectament Η Europack I.S. διαθέτει πλέον στην αγορά την πλήρη γκάμα προϊόντων της αγγλικής Detectamet. Έχουν ως βάση το πλαστικό και κατασκευάζονται από ειδικά μείγματα εξελιγμένα από την εταιρεία ενώ φέρουν πιστοποιήσεις για χρήση σε τρόφιμα και είναι οπτικά αναγνωρίσιμα και ανιχνεύσιμα από ανιχνευτές μετάλλων και ανιχνευτές ακτινών Χ. Τα προϊόντα έρχονται να καλύψουν το κενό που δεν μπορούν να καλύψουν οι διατάξεις ελέγχου των συσκευασιών. Η εξασφάλιση του τελικού προϊόντος γίνεται με μεγαλύτερη ασφάλεια και ο κίνδυνος έκθεσης της εταιρείας μειώνεται δραστικά. Η γκάμα περιλαμβάνει υλικά δοσομέτρησης, στυλό και άλλα είδη γραφής, προϊόντα ατομικής προστασίας, αυτοκόλλητους επιδέσμους, σήμανση ενδιάμεσων συσκευασιών, μαχαίρια και κοπίδια με ανιχνεύσιμες λαβές. www.europack.gr

ΦΩΤΟ Σ Υ ΝΕ ΛΚΟ: Creatives Pro/ V Douros

ΣΥΝΕΛΚΟ Τεχνική

Issue17 Fall / Winter 2013

Issue17 Fall / Winter 2013 www.epikouria.com €6.50

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ARLA FOODS ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.Ε.

32

CARPIT - ΚΑΡΑΚΑΝΑΣ Ι. - ΠΙΤΣΙΩΡΗΣ Μ. O.E.

*9

ISSN 1790-5141

Best of Epikouria

EYΡΕΤΗΡΙΟ

...so far

ECOLAB A.E. *41 Issue16 Spring / Summer 2013 www.epikouria.com €6.50

EUROPACK ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Α.Ε.Ε.

*3, 46

FRIESLANDCAMPINA HELLAS S.A.

*Β ΕΞΩΦΎΛΛΟΥ

INOX - ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ *31 *20, 46

QUALITY BRANDS INTERNATIONAL TESCO A.E.

How to Grow Healthy

22

*ΟΠΙΣΘΌΦΥΛΛΟ

TETRA PAK HELLAS URSCHEL HELLAS INT. LTD.

6

ISSN 1790-5141

MILKPLAN S.A.

Why it Matters

Το πιο gourmet περιοδικό για τις ελληνικές εξαγωγές

*Γ ΕΞΩΦΎΛΛΟΥ

VIVARTIA - ΚΛΑΔΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΑΓΝΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Α.Ε.

14, 32 14

ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ Α.Ε.

*13, 22

ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ Δ. ΦΙΚΑΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΝΖΥΜΑ ΧΗΜΙΚΑ ΑΕ

*45, 46

ΔΕΛΦΟΙ Α.Ε. 22 ΔΩΔΩΝΗ Α.Ε.

22, 30

ΗΠΕΙΡΟΣ A.E.B.E.

14, 22

ΚΑΡΑΛΗΣ Α.Ε.

14, 30

Kυκλοφόρησε το νέο τεύχος Fall / Winter 2013

ΚΡΙ-ΚΡΙ Α.Β.Ε.Ε. 32 ΛΕΥΚΟΣΙΔΗΡΟΥΡΓΙΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Α.Ε. ΜΕΒΓΑΛ Α.Ε. ΜΙΝΕΡΒΑ Α.Ε. ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΛΥΜΠΟΣ Α.Ε. ΠΑΤΣΙΚΑΣ ΣΤΕΦ. & ΣΙΑ Ο.Β.Ε.

*5 22, 32 22 6, 14, 30 32

ΡΟΥΣΣΑΣ A.E. 22 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΣΥΝΕΛΚΟ ΤΕΧΝΙΚΗ

14 *11, *39, 46

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΘΕΣΓΑΛΑ 28 ΦΑΓΕ Α.Ε. 32 ΦΑΡΜΑ ΠΙΕΡΙΑΣ Ε.Π.Ε. 22 ΧΑΝΣΕΝ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

6, *19

πληροφορίες: sales@ triaina.com

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΕΛΙΔΑ

To πρώτο κατάστημα με την επωνυμία “Milk Bar” άνοιξε στην Ινδία το 1930 από τον Βρετανό Τζέιμς Μίντοου Τσαρλς. Η ιδέα σύντομα εξαπλώθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο με την ενθάρρυνση του κινήματος Κοινωνία της Εγκράτειας ως εναλλακτική στις παμπ. Στα τέλη του 1936 πάνω από 1.000 milks bars είχαν ακολουθήσει. Σύντομα έγιναν κάτι σαν τις δικές μας Έβγες, πουλώντας οπωρικά, γλυκά για παιδιά κ.ά. ενώ συχνά είχαν και τζουκ-μποξ (και αργότερα βίντεο-παιχνίδια). Σήμερα τα milk bars έχουν αντικατασταθεί από αλυσίδες φαστ-φουντ και εμπορικά κέντρα και πλέον τα συναντάς κυρίως στην Αυστραλία ως καταστήματα που μπορείς να αγοράσεις γάλα, ψωμί, εφημερίδες, μίλκσεικ, γλυκά, παγωτά και καμιά φορά μπέργκερ και φις εντ τσιπς.

48 / 2013

ΦΩΤΟ: © SSPL- National Media Museum

24ωρο milk bar στην Bear Street κοντά στη Leicester Square του Λονδίνου, 1936.

Λύσεις υπάρχουν!

Τις προσφέρουμε εδώ και 50 χρόνια με αξιοπιστία και σεβασμό απέναντι στους συνεργάτες μας

Χ Ρ Ο Ν Ι Α

Επεξεργασία Συσκευασία Ποιοτικός Έλεγχος Ψύξη-Αποθήκευση

Μηχανήματα Γραμμές παραγωγής Aυτοματισμοί Aνταλλακτικά Πιστοποίηση Εγκατάσταση Υπηρεσίες

Μελέτη - Εκπόνηση έργων Τεχνική υποστήριξη Συμβουλευτικές υπηρεσίες Διαχείριση πρώτων υλών

Leafart.gr

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ 1963

ΤΕΣΚΟ Α.Ε. Τεχνική & Εμπορική Ανώνυμη Εταιρεία - Μηχανήματα, Υπηρεσίες & Πρώτες ύλες για τη βιομηχανία τροφίμων & ποτών Παραδείσου 10, 151 25 Mαρούσι, Aττική. Tηλ: 213 00 70 100 Fax: 213 00 70 157 Email: info@tesco.gr www.tesco.gr