Τ&Π Σεπτέμβριος 2013

ΤΕ Υ ΧΟΣ 379 [ ΕΤΟΣ 38 Ο ] ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 | €6

ΜΗΝΙΑΊΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ Κ ΑΙ ΤΕ ΧΝΟΛΟΓΙΚΌ ΠΕΡΙΟΔΙΚΌ

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ

ΡΕΤΣΙΝΑ

GOJI BERRY, KΛΩΣΤΙΚΗ ΚΑΝΝΑΒΗ, ΖΕΑ

Τα προϊόντα που άντεξαν στον χρόνο

Πλέον στα ράφια με τα καλά κρασιά

Προβλέψεις & οδηγίες για το μέλλον

και όλες οι άλλες ελπιδοφόρες νέες καλλιέργειες

ISSN 1106-3718

Θησαυροί της ελληνικής γης S PO

ES

x+7

T

PR

PR Ταχ. Γραφείο

Αριθµός Άδειας

S PO ES

S

ST

T&Π

EDITORIAL

MΗΝΙΑΊΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΌ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΕΝΗΜΈΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΊΟΥ ΤΡΟΦΊΜΩΝ, ΚΡΑΣΙΟΎ, ΠΟΤΏΝ & ΣΥΣΚΕΥΑΣΊΑΣ

Bravo!

Αυτό το τεύχος έχει ένα μεγάλο αφιέρωμα στους θησαυρούς της ελληνικής γης. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα όταν βλέπουμε εν μέσω κρίσης νέους ανθρώπους, όπως η Ευαγγελία με τα γκουρμέ βότανα Daphnis and Chloe (σελ. 6) ή ο Γιώργος με τα ζυμαρικά ζέας Harmonian (σελ. 42), που αντί να ακολουθήσουν την πεπατημένη, δημιούργησαν νέα πεδία στα οποία βαδίζουν με μικρό προς το παρόν ανταγωνισμό. Την Ευαγγελία την γνώρισα ως δημοσιογράφο πριν μερικά χρόνια. Ζώντας στο Μιλάνο, διαπίστωσε ότι οι φίλοι της τσακώνονταν πάνω από τα σακουλάκια ρίγανη που έφερνε από την πατρίδα. Με πολύ προσωπικό τρέξιμο και τη βοήθεια φίλων, έφτιαξε ένα πολύ ωραίο βίντεο με το όραμά της και μέσω Kickstarter εξασφάλισε το αρχικό κεφάλαιο που χρειαζόταν. Πλέον τα βότανα Daphnis and Chloe πωλούνται σε μεγάλα καταστήματα του Λονδίνου, έχουν γίνει τα αγαπημένα μεγάλων σεφ, ενώ τα τελευταία σακουλάκια της φετινής σοδειάς ξεπουλήθηκαν μέσω του αμερικανικού μπλογκ 101 Cookbooks. Να επισημάνουμε ότι τόσο η Ευαγγελία όσο ο Γιώργος αξιοποίησαν στο έπακρο τις δυνατότητες της συσκευασίας. Σε όλη την Ελλάδα γίνονται τέτοιες προσπάθειες. Ποιος το περίμενε πριν μερικά χρόνια ότι το goji berry θα γινόταν τόσο δημοφιλές ή ότι το κρητικό σταμναγκάθι θα έμπαινε στο καθημερινό διαιτολόγιο και της υπόλοιπης Ελλάδας; Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της σελ. 28, κάποιοι το περίμεναν ή και το κατάφεραν. Θεωρούμε ότι στο ίδιο πνεύμα οι οινοπαραγωγοί μας πήραν τη ρετσίνα, ένα μάλλον κακό κρασί που κρυβόταν στο ρετσίνι και την εξέλιξαν σε ένα ποιοτικό κρασί που βρίσκει το δρόμο του προς διεθνείς διαγωνισμούς. Καλή επιτυχία σε όλους, όπως όλοι ξέρουμε η ποιότητα και η επιμονή είναι οι μόνοι ασφαλείς οδοί προς την επιτυχία. Υ.Γ. Όπως τονίσαμε, στη λίστα με τις 100 μεγαλύτερες μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες τροφίμων και ποτών που δημοσιεύσαμε τον Ιούλιο, αναλύθηκαν εκείνες που είχαν δημοσιευμένους ισολογισμούς έως και τον Ιούνιο. Με τη δημοσίευση ακόμη κάποιων ισολογισμών, προκύπτει ότι στη 1η θέση βρίσκεται η Ελαΐς- Unilever με κύκλο εργασιών 475.383.081 ευρώ, στη θέση 80 η εξαγωγική Άλμη ΑΒΒΕ με 27.544.670 ευρώ και στη θέση 88 η Λουξ Μαρλαφέκας ΑΒΕΕ με κύκλο εργασιών 24.787.568 ευρώ.

ΓPAΦEIA ΛΕΩΦ. ΣΥΓΓΡΟΎ 110, 117 41 AΘΉΝΑ (4ΟΣ ΌΡΟΦΟΣ) TΗΛ: 210 9240 748 FAX: 210 9242 650 www.triaina.com E-MAIL: info@triaina.com ΚΩΔΙΚΌΣ 011626

EΚΔΌΤΗΣ NΊΚΟΣ K. KΟΡΌΒΗΛΑΣ ΙΔΡΥΤΉΣ KΥΡΙΆΚΟΣ N. KΟΡΌΒΗΛΑΣ AΡΧΙΣΥΝΤΆΚΤΡΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΙΧΕΛΑΚΟΥ CREATIVE DIRECTOR ΝΤΙΑΝΑ ΔΑΔΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ ΕΦΗ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗ, ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΛΙΑΜΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΜΑΤΟΥΚΟΥ, ΕΙΡΉΝΗ ΧΡΥΣΟΛΩΡΆ

AΝΤΑΠΟΚΡΙΤΈΣ ELLEN GOOCH ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ MAΡΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΧΑΓΗ TΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΠΕΤΚΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ

ILLUSTRATION DANIEL EGNEUS TΜΉΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ marketing@triaina.com ΥΠΕΎΘΥΝΗ ∆ΙΑΦΉΜΙΣΗΣ KΑΤΕΡΊΝΑ ΓΚΊΤΣΗ k.gitsi@triaina.com

ΛΟΓΙΣΤΉΡΙΟ NΊΚΗ ΓΑΒΑΛΆ ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΛΥΧΝΙΑ Α.Ε.

ETHΣIA ΣYN∆POMH OΡΓΑΝΙΣΜΟΙ/EΤΑΙΡΕΙΕΣ: €70 ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ: €50 KΎΠΡΟΥ: €100 EΞΩΤΕΡΙΚΟΎ: €150

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΙΧΕ Λ ΑΚΟΥ

∆ΗΜΟΣΙΕΥΌΜΕΝΑ ‘Ή ΜΗ ΧΕΙΡΌΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΑΠΟΣΤΑΛΕΊ ΣΤΗ ΣΎΝΤΑΞΗ ΔΕΝ ΕΠΙΣΤΡΈΦΟΝΤΑΙ © COPYRIGHT 2013 ΤΡΊΑΙΝΑ ΕΚΔΟΤΙΚΉ ΑΠΑΓΟΡΕΎΕΤΑΙ Η ΑΝΑΔΗΜΟΣΊΕΥΣΗ ΚΕΙΜΈΝΩΝ ‘Η ΤΜΗΜΆΤΩΝ ΚΕΙΜΈΝΩΝ ΣΕ ΈΝΤΥΠΗ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ Ή ΆΛΛΗ ΜΟΡΦΉ, ΧΩΡΊΣ ΤΗΝ ΈΓΓΡΑΦΗ ΆΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚΔΌΤΗ

ΜΈΛΟΣ ΤΗΣ

ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΌΣ ΔΙΕΘΝΉΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΌΣ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΊΑΣ

IΔΙΟΚΤΉΤΗΣ TPIAINA EK∆OTIKH Ν. ΚΟΡΟΒΗΛΑΣ & ΣΙΑ ΟΕ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /01

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

28

14 22

40

34 06 04 MATIEΣ

14 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ

34 ΚΛΩΣΤΙΚΗ ΚΑΝΝΑΒΗ

44 ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ

56 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

Η Ειρήνη Χρυσολωρά ανησυχεί.

Tα προϊόντα που όχι μόνο επιβίωσαν, αλλά και αναπτύσσονται εδώ και δεκαετίες.

H Cannabis Sativa L και οι άπειρες εφαρμογές της.

Οι εξελίξεις και οι προβλέψεις για το χώρο, όπως αναλύθηκαν στο συνέδριο Route to Market.

Οι αναφορές εταιρειών στα άρθρα, οι διαφημίσεις.

06ΝΕΑ

22 Η ΝΕΑ

36 ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ & ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ

50 ΥΠΟΚΙΝΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

58 ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Οι νέες κυκλοφορίες στα ράφια, τα νέα της αγοράς.

Όχι πια ένα κακό κρασί που κρύβεται στο ρετσίνι, αλλά ένα ποιοτικό κρασί για διαγωνισμούς.

Εστιάζουμε στον κλάδο.

Οδηγίες πώς μπορεί να γίνει σωστά.

Αυτές που έρχονται, στην Ελλά και στο εξωτερικό.

08 Η ΤΟΜΑΤΑ &

28 ΘΗΣΑΥΡΟΙ

ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ

ΤΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΤΗΣ Τρώμε τις περισσότερες τομάτες στην Ευρώπη!

02 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

ΡΕΤΣΙΝΑ

ΤΗΣ ΓΗΣ

Γκότζι μπέρι, φραγκόσυκα και οι άλλες ελπιδοφόρες καλλιέργειες.

40 ΖΕΑ Το αρχαίο δημητριακό που αναβιώνει.

52 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ

Οι ανακοινώσεις, οι δράσεις, τα νέα της παραγωγής.

ΤΟ Ε ΞΩΦΥΛ ΛΟ Σ ΧΕ ΔΙΑ ΣΕ Ο DA NIEL EGNEUS

T&Π

MATIEΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ

Εξαρτημένοι

Μ EΊΝΑΙ ΓΕΓΟΝΌΣ. Η ΤΎΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ ΑΠΟΦΑΣΊΖΕΤΑΙ ΠΛΈΟΝ ΣΕ ΜΕΓΆΛΟ ΒΑΘΜΌ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΊΑ.

Η Ειρήνη Χρυσολωρά είναι οικονομολόγος και δημοσιογράφος στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, βραβευμένη από την Έ νωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων.

04 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

πορεί το οικονομικό μας πρόγραμμα να συμφωνείται και να ελέγχεται κάθε τρίμηνο από την Τρόικα, μπορεί ο Πολ Τόμσεν του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου να είναι η πιο προβεβλημένη προσωπικότητα της Τρόικας, όμως την τελευταία λέξη φαίνεται πλέον πως θα την λέει στο εξής η Ευρωζώνη. Δηλαδή, η Γερμανία. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα αναδείχθηκε σε βασικό θέμα του προεκλογικού διαλόγου στη χώρα αυτή. Αυτό συνέβη επειδή, όπως φαίνεται, οι Γερμανοί …μας έχουν αναλάβει. Και τίποτα δεν έκανε αυτό το γεγονός πιο φανερό από την επίσκεψη του υψηλόβαθμου στελέχους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Γεργκ Άσμουσεν τον περασμένο μήνα στην Αθήνα. Ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών ήθελε να μάθει από πρώτο χέρι πώς πάνε τα οικονομικά μας, καθώς στη Γερμανία υπολόγιζαν ήδη πόση επιπλέον βοήθεια θα χρειαστεί η Αθήνα. Ήθελε, επίσης, όπως έγινε γνωστό από συνομιλητές του, να επισημάνει στην Αθήνα ότι δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού, ότι πρέπει να κάνει αυτά που έχει υποσχεθεί. Κι ανάμεσά τους είναι τα μέτρα του μεσοπρόθεσμου προγράμματος 2015-16, κάπου 4-5 δις ευρώ. Είχε, ακόμη, μήνυμα για τους επιχειρηματίες, τους οποίους κάλεσε να επενδύσουν στην πραγματική οικονομία και να προωθήσουν, στο μέτρο που τους αφορά, τις διαρθρωτικές αλλαγές, γιατί χωρίς αυτές η χώρα δεν θα προχωρήσει. “Χρειάζεται νέο μοντέλο ανάπτυξης”, τόνισε ο πρώην στενός συνεργάτης του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και άνθρωπος εμπιστοσύνης της Άγκελα Μέρκελ, αν και σοσιαλδημοκράτης. Με άλλα λόγια, ήξερε την κατάσταση στην Ελλάδα με λεπτομέρειες και είχε ιδέες για το τι πρέπει να γίνει. Και ταυτόχρονα έδωσε την υπόσχεση ότι αν γίνουν αυτά που πρέπει , μπορούμε να περιμένουμε ότι η Ευρώπη θα τιμήσει τις δεσμεύσεις της, δηλαδή θα βοηθήσει με τη μείωση του χρέους και την κάλυψη των αναγκών μας. Τι άλλη ανάγκη επιβεβαίωσης έχουμε ότι οι Γερμανοί μας έχουν αναλάβει; Τις επόμενες ημέρες προβλέπεται να παιχθεί σκληρό παιχνίδι στην Αθήνα στο πλαίσιο της επιθεώρησης της Tρόικας. Η Ευρωζώνη θα κοντραριστεί με το ΔΝΤ με επίκεντρο το κούρεμα του χρέους και την επιπλέον χρηματοδότηση της Ελλάδας. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι δυο τους δεν θα μας πιέζουν από κοινού για να κάνουμε αυτά που έχουμε υποσχεθεί στο Μνημόνιο. Στο τελευταίο αυτό μέτωπο, οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και γενικότερα η αναδιάρθρωση του δημοσίου με κλείσιμο και συγχωνεύσεις φορέων, προβλέπεται ότι θα πρωταγωνιστήσουν.

Αλλά το μεγάλο στοίχημα θα παιχθεί στο θέμα του χρέους, με το ΔΝΤ να πιέζει για κούρεμα και επιπλέον χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος, όμως με τα λεφτά των άλλων. Δηλαδή, της Ευρωζώνης. Το υπουργείο Οικονομικών έχει φτιάξει τα σενάριά του για το χρέος στο πλαίσιο της λεγόμενης ανάλυσης βιωσιμότητας χρέους. Βιωσιμότητας που σύμφωνα με την υπόδειξη του ΔΝΤ, η οποία έγινε δεκτή στο Eurogroup του περασμένου Νοεμβρίου, προϋποθέτει υποχώρησή του κάτω από 124% του ΑΕΠ το 2020. Ο στόχος εξαρτάται προφανώς από πολλές μεταβλητές… Αν ο ρυθμός ανάπτυξης είναι υψηλός, επιτυγχάνεται ευκολότερα. Επίσης, όσο μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα εξασφαλίσει ο προϋπολογισμός και όσο γρηγορότερα προχωρήσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, τόσο καλύτερη πορεία θα έχει το χρέος. Όμως οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι όλα αυτά δεν θα αποδειχθούν αρκετά αν δεν υπάρξει κα ι μια έξωθεν παρέμβαση. Το ΔΝΤ θέλει άμεσο κούρεμα. Η Ευρώπη διστάζει, αφού τα ομόλογα που θα κουρευτούν αγοράστηκαν με χρήματα Ευρωπαίων φορολογούμενων και το πολιτικό κόστος θα είναι υψηλό. Προτιμά πιο ενδιάμεσες λύσεις, όπως μια επιμήκυνση του χρέους και μείωση των επιτοκίων του πρώτου προγράμματος. Τα πράγματα ίσως οδηγηθούν ακόμη και σε ρήξη, με το ΔΝΤ να αποχωρεί, προσωρινά ή μόνιμα, από το ελληνικό πρόγραμμα. Είναι ένα σενάριο που «έπαιξε» στην Ευρώπη, αλλά και στα ελληνικά κυβερνητικά γραφεία τον περασμένο μήνα, αν και δεν φάνηκε να επικρατεί. Η Ευρώπη εξακολουθεί να φοβάται την απεξάρτησή της από το διεθνή οργανισμό, τόσο γιατί το Ταμείο έχει ακόμη αρκετά δις υπόλοιπο να διαθέσει στην Ελλάδα για το τρέχον πρόγραμμα, όσο και γιατί διαθέτει, υποτίθεται, τεχνογνωσία, αν και μετά τα mea culpa του τελευταίου διαστήματος με τον «πολλαπλασιαστή», αυτό αμφισβητείται. Με ή χωρίς το ΔΝΤ, η Ελλάδα θα πορευθεί βασικά με ευρωπαϊκή πυξίδα τα επόμενα χρόνια. Ο Στουρνάρας βασίζεται στην υπόσχεση του Eurogroup ότι αν πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα φέτος στον προϋπολογισμό, θα πάρει βοήθεια για να μη μείνει στον αέρα με τις υποχρεώσεις του κράτους. Σ’ αυτήν προσβλέπει , ενώ ταυτόχρονα ελπίζει να ξεκολλήσει το 2014 το ΑΕΠ από το αρνητικό πρόσημο. Όσο για την επιστροφή στις αγορές, ο ίδιος μιλάει για το 2014, αλλά οι αναλυτές θεωρούν πιθανότερο σενάριο το 2015. Έχοντας τις «πλάτες» των Ευρωπαίων εταίρων μας που ετοιμάζονται για άλλα 10 δις ευρώ βοήθειας, αυτά αντιμετωπίζονται. Αρκεί να μην ζητηθούν ακραία ανταλλάγματα.

T&Π

NEA

Τα γκουρμέ βότανα Daphnis and Chloe Η Ευαγγελία Κουτσοβούλου, κάτοικος εξωτερικού, διαπίστωσε πριν τρία χρόνια πως ενώ τα αρωματικά φυτά μας έχουν ποιοτικό προβάδισμα, δεν υπήρχαν εταιρείες που να τα εκμεταλλεύονται όπως τους αξίζει. Η Daphnis and Chloe στήθηκε μεταξύ Ιταλίας, Ελλάδας και Ισπανίας με τη βοήθεια φίλων (ο Ομάρ Σόζα που έκανε την εταιρική ταυτότητα είναι εκδότης του περιοδικού Apartamento κaι νικητής ενός Yellow Pen) και σε επικοινωνία με το Αριστοτέλειο όπου κάνουν έρευνες για τα αρωματικά εδώ και δεκαετίες. Μέσω Κichstarter η Ευαγγελία συγκέντρωσε το αρχικό κεφάλαιο. Πλέον τα βότανα Daphnis and Chloe (φασκόμηλο από τη Φασκομηλιά, θυμάρι από την Ήπειρο, ρίγανη από τον Ταΰγετο, δάφνη από την Κεφαλονιά) θεωρούνται γκουρμέ και πωλούνται σε high end καταστήματα, όπως τα Melrose and Morgan και La Fromagerie του Λονδίνο ή και μέσω e-shop. www.daphnisandchloe.com

Νέες ετικέτες για το κτήμα Σπυρόπουλου To κτήμα Σπυρόπουλου ανανεώνει την εικόνα των κρασιών του με νέες ετικέτες που χαρακτηρίζονται από λιτές, καλαίσθητες αλλά και μοντέρνες γραμμές, χωρίς τίποτα το υπερβολικό και το επιτηδευμένο. Τους προηγούμενους μήνες είχαν ανανεωθεί οι υπόλοιπες προϊοντικές ετικέτες του Κτήματος. Πλέον, τα προϊόντα που κυκλοφορούν με ανανεωμένη εικόνα είναι το «Ορεινό Λευκό» (από Μοσχοφίλερο και Ροδίτη), το «Ορεινό Ερυθρό» από τις ποικιλίες Αγιωργίτικο και Συρά, το «Μελιαστό» από τους βιολογικούς αμπελώνες του κτήματος και το «Ωδή Πανός Λευκό» από Μοσχοφίλερο. Όλα προέρχονται από τα δύο κτήματα της οικογένειας Σπυρόπουλου στην Αρχαία Μαντίνεια στην Αρκαδία και στην Αρχαία Νεμέα στην Κορινθία. www.domainspiropoulos.com

06 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Tsakiris Chips «Γεύσεις από Ελλάδα» Tα Tsakiris, τα πρώτα chips της ελληνικής αγοράς που εμπνεύστηκαν από περιοχές της χώρας και δημιούργησαν σε συνεργασία με Έλληνες παραγωγούς τη σειρά «Γεύσεις από Ελλάδα», έρχονται να προσθέσουν 2 νέες γεύσεις: Τα Tsakiris Chips Πιπεριές Φλωρίνης όπου η γλυκιά γεύση και το άρωμα από τις πιπεριές Φλωρίνης συνδυάζονται για πρώτη φορά σε σνακ πατάτας και τα Tsakiris Chips Tοματάκι Σαντορίνης με την ιδιαίτερη γεύση της άνυδρης μικρόκαρπης ποικιλίας του ελληνικού νησιού. Παράλληλα η κλασική γεύση Tsakiris Chips Νάξου έχει τοποθετηθεί και φέτος στα ράφια.

Γλυκές συνταγές από τον Παρλιάρο με Παπαδοπούλου Οι λάτρεις των μπισκότων Παπαδοπούλου θα χαρούν να μάθουν ότι ο Στέλιος Παρλιάρος έχει ετοιμάσει 5 ελαφριές και νόστιμες συνταγές χρησιμοποιώντας ως βάση τα μπισκότα Πτι-Μπερ και Digestive. Οι συνταγές που ετοίμασε ο γνωστός δημιουργός, από το κλασσικό μωσαϊκό έως την πιο μοντέρνα σεμιφρέντο εκδοχή του και από το τσίζκεϊκ με βύσσινο έως την πληθωρική τούρτα σοκολάτα, υπάρχουν στις πολυσυσκευασίες Πτι-Μπερ. «Με τα μπισκότα Παπαδοπούλου με δένει μια ιδιαίτερη σχέση αφού και οι δύο έχουμε κοινό σημείο αφετηρίας την Κωνσταντινούπολη» δήλωσε ο Στέλιος Παρλιάρος.

Nestea Πράσινο Τσάι Ροδάκινο

Και ελληνικός και παγωμένος! Ο Λουμίδης Παπαγάλος προτείνει μια εναλλακτική παγωμένη εκτέλεση στο σπίτι που κρατά αναλλοίωτα το πλούσιο άρωμα και τη γεύση του με 5 βήματα: 1. Ετοιμάζουμε έναν διπλό ελληνικό.

2. Τον αφήνουμε στο ψυγείο για 5 λεπτά.

3. Αφού παγώσει, περνάμε τον καφέ από φίλτρο του γαλλικού και τον σερβίρουμε σε 2 χαμηλά ποτήρια.

4. Ετοιμάζουμε αφρόγαλα και το προσθέτουμε στον καφέ.

5. Στολίζουμε με καλαμάκι!

Tο Nestea, Προϊόν της Χρονιάς 2013 (σύμφωνα με έρευνα σε προεπιλεγμένα καινοτόμα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης από την TNS Icap σε 3.000 καταναλωτές το Νοέμβριο του 2012) κυκλοφορεί σε νέα γεύση.

To ΝesteaΠράσινο Τσάι με Ροδάκινο δεν έχει χρωστικές ουσίες και συντηρητικά, ενώ ένα ποσοστό της ζάχαρης αντικαθίσταται με γλυκαντικά φυσικής προέλευσης χάρη στην στέβια. Έ τσι το τσάι έχει 30% λιγότερα σάκχαρα και 48 θερμίδες ανά ποτήρι. Το Nestea κυκλοφορεί ήδη στη γεύση Πορτοκάλι-Λεμόνι.

T&Π

NEA

Ta s T e T h e f u T u r e 10 ειδικές εκθέσεις κάτω από την ίδια στέγη

Κολωνία, 5 – 9. 10. 2013 | www.anuga.com

ΕΨΑ Lemon cola light Το 1987 η ΕΨΑ κυκλοφόρησε την πρώτη ΕΨΑ Cola στην Ελληνική αγορά. Από τότε το προϊόν άλλαξε μια φορά χαρακτήρα, αφού το 1996 προστέθηκε το λεμόνι και η ΕΨΑ Lemon Cola απέκτησε φανατικούς. Το 2013 η ΕΨΑ συνεχίζει την καινοτόμα σειρά προϊόντων λάϊτ και αλλάζει ακόμα μια φορά τη συνταγή της ΕΨΑ cola παρουσιάζοντας την πρώτη ελληνική κόλα με γλυκαντικό από το φυτό στέβια που περιέχει μια μόνο θερμίδα σε κάθε κουτί των 330ml. Το λανσάρισμά της συνοδεύεται από μια νέα καμπάνια με σλόγκαν «ΕΨΑ LEMON COLA LIGHT, Καμία άλλη». Πρωταγωνίστρια της καμπάνιας είναι ίδια η ΕΨΑ Cola μέσα από το πρόσωπο μίας νέας κοπέλας, ανεξάρτητης, ιδιαίτερης, που ακολουθεί τα ιδανικά της.

Noulac Υψηλής Παστερίωσης Η FrieslandCampina Hellas ξεκίνησε τη διάθεση του νέου ροφήματος γάλακτος Noulac Υψηλής Παστερίωσης σε συσκευασία του 1lt. Παράγεται στη μονάδα της FrieslandCampina Hellas στη Βιομηχανική Περιοχή της Πάτρας που λειτουργεί σε 24ωρη βάση με υπερσύγχρονο εξοπλισμό. Ενδείκνυται για παιδιά που έχουν συμπληρώσει τους 12 μήνες καθώς είναι εμπλουτισμένο με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ώστε να καλύπτει τις αυξημένες τους ανάγκες για ανάπτυξη, διαθέτοντας ταυτόχρονα φυσική γεύση. Η FrieslandCampina Hellas προχωρεί στην εφαρμογή της στρατηγικής ανάπτυξης ‘Route 2020’ επενδύοντας στην καινοτομία, τη δημιουργία νέων προϊόντων και την πρόσθεση αξίας σε όλην την εφοδιαστική αλυσίδα.

Έτσι θα γευτείτε το

Amita Μανταρίνι & Πορτοκάλι H Amita παρουσιάζει τη νέα γευστική πρόταση Amita Μανταρίνι & Πορτοκάλι, ένα 100% φυσικό χυμό πλούσιο σε άρωμα και βιταμίνη C και τον προτείνει στον καταναλωτή για να ξεκινήσει τη μέρα του με ζωντάνια και ενέργεια. Κάθε ποτήρι (200ml) από το χυμό καλύπτει το 40% των ημερήσιων αναγκών μας σε βιταμίνη C, η οποία σύμφωνα με έρευνες αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου από τις τροφές και συμβάλλει στην προστασία των κυττάρων από το αντιοξειδωτικό στρες. Όπως όλοι οι χυμοί Amita, δεν περιέχει συντηρητικά, ενώ ως 100% φυσικός χυμός δεν περιέχει πρόσθετη ζάχαρη και η γλυκιά του γεύση οφείλεται αποκλειστικά στα φυσικά σάκχαρα των φρούτων.

2013! Ανεξάρτητα εάν θα ανακαλύψετε τις καλύτερες καινοτομίες στον χώρο του Food & Beverage κατά την ειδική παρουσίαση taste13, ή επιλέξετε τις αγαπημένες σας από τις διαθέσιμες προτάσεις της παγκόσμιας αγοράς: στην anuga θα απολαύσετε σήμερα αυτά που θα γευτούν οι πελάτες και οι επισκέπτες αύριο.

Aγοράστε τώρα το εισιτήριό σας online και εξοικονομήστε μέχρι και 42 %.

Eλληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Δορυλαίου 10-12, 115 21 Αθήνα Τηλ.: 210-6419.028, Fax: 210-6445.175 koelnmesse@mail.ahk-germany.de Bούλγαρη 50, 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310-327.733 Fax: 2310-327.737

T&Π

EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

T&Π

EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

H TOMATA &

τα προϊόντα της

π

ΆΜΕΣΑ ΣΥΝΥΦΑΣΜΈΝΗ ΜΕ ΤΟ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΤΡΑΠΈΖΙ. ΤΟΥ ΛΕΩΝΊΔ Α ΛΙΆΜΗ, leoliamis@gmail.com

αρέα με τη βουτυράτη φέτα, τη μυρωδάτη ρίγανη, το δροσιστικό αγγούρι, την πράσινη πιπεριά, το αλάτι, το ξίδι και το παρθένο ελαιόλαδο, συγκροτούν ένα γευστικότατο πιάτο, αναπόσπαστο στο διαιτολόγιο τόσο των Ελλήνων, όσο και των εκατομμυρίων τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα κάθε χρόνο. Ένα σήμα κατατεθέν του ελληνικού καλοκαιριού, μολονότι η κατανάλωσή της δεν περιορίζεται μόνο στους θερινούς μήνες. Με τις νέες τεχνικές και τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, η τομάτα ως βασικό συστατικό της χωριάτικης σαλάτας, αλλά και με τη μορφή υποπροϊόντων και δη σάλτσας, δεν λείπει από το καλάθι της Eλληνίδας νοικοκυράς καθόλη τη διάρκεια του έτους. Με κατά κεφαλήν κατανάλωση που φθάνει τα 100 κιλά τομάτας το χρόνο, εκ των οποίων τα 60 αφορούν στην επιτραπέζια και τα άλλα 40 κιλά στην επεξεργασμένη, ο Έλληνας ανάγεται, μακράν, ως ο πιο τοματοφάγος ευρωπαίος καταναλωτής. Σε παγκόσμια κλίμακα ο μόνος λαός που ξεπερνά αυτή την επίδοση είναι ο γειτονικός τουρκικός, με μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση στα 120 κιλά ετησίως. Από μόνο του το στοιχείο αυτό καταδεικνύει ότι η καλλιέργεια της τομάτας στην Ελλάδα είναι, αν όχι η πλέον, μια από τις πιο σημαντικές, στον τομέα των κηπευτικών, που παρέχει εργασία και εισόδημα σε χιλιάδες παραγωγούς, ενώ δημιουργεί και ένα κύκλωμα αγοράς με ετήσιο κύκλο εργασιών που ανέρχεται σε πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Η παραγωγή Το μεγαλύτερο κομμάτι στην αλυσίδα του προϊόντος, το καλύπτει η επιτραπέζια τομάτα, τόσο με κριτήριο τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις και την παραγωγή, όσο και με την αξία της κατανάλωσης, ενώ έπεται η βιομηχανική, η οποία τα τελευταία χρόνια πήρε την κάτω βόλτα ως δραστηριότητα, αν και πλέον δείχνει να σταθεροποιείται σε ένα επίπεδο ικανό να καλύπτει τις εγχώριες ανάγκες. Όσον αφορά στην επιτραπέζια τομάτα, πηγές της αγοράς αναφέρουν πως κάθε χρόνο καλλιεργούνται περίπου 100.000 στρέμματα και επιτυγχάνουν μια μέση απόδοση της τάξης των 6-6,5 τόνων ανά στρέμμα. Κάτι που σημαίνει πως η ετήσια παραγωγή φθάνει τους 600-650.000 τόνους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η μέση τιμή πώλησης του προϊόντος κινείται στα όρια του 1 ευρώ το κιλό, ο τζίρος της αγοράς συνολικά υπολογίζεται σε μια τάξη μεγέθους 650 εκ. ευρώ. Η καλλιέργεια της επιτραπέζιας τομάτας συντελείται είτε υπαίθρια είτε σε θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις, γεγονός που επηρεάζει και την στρεμματική απόδοσή της. Για παράδειγμα, η υπαίθρια καλλιέργεια που καλύπτει περί τα 65.000 στρέμματα το χρόνο με επίκεντρο την Πελοπόννησο (εκτιμάται ότι οι εκτάσεις φθάνουν τα 15.000 στρέμματα), τη Μακεδονία (περί τα 18.000 στρέμματα), την Ήπειρο και την Στερεά (περί τα 8.000 στρέμματα), έχει μέση ετήσια απόδοση μεταξύ 3-4 τόνων το στρέμμα. Οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες τομάτας που εκτείνονται σε σχεδόν 35.000 στρέμματα (εκ των οποίων περί τα 17.000 στρέμματα στην Κρήτη και ακολουθούν η Μακεδονία με 6.000 και η Πελοπόννησος με 4.000), αποδίδουν 10-15 τόνους ανά στρέμμα και σε κάποιες περιοχές με 2 φυτεύσεις το

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /09

χρόνο. Με την υδροπονική μέθοδο (υπάρχουν καλλιέργειες 1.500-2.000 στρεμμάτων), η απόδοση εκτινάσσεται μεταξύ των 35 - 55 τόνων το στρέμμα και μάλιστα σε 12μηνη βάση παραγωγής. Τα δύο μεγαλύτερα τέτοια θερμοκήπια βρίσκονται στη Βόρεια Ελλάδα, το ένα στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας και το άλλο στο νομό Δράμας, της τάξης των 100 και 120 στρεμμάτων αντίστοιχα, με παραγωγή που φθάνει τους 9.000 τόνους σε ετήσια βάση. Σε σχέση με τις διάφορες ποικιλίες της επιτραπέζιας τομάτας, η beef tomato αντιπροσωπεύει σχεδόν το 93% της κατανάλωσης, ενώ περίπου 5% αντιστοιχεί στο τσαμπί (cluster tomato) κι ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά, της τάξης του 1%, η τομάτα κοκτέιλ και τσέρι (cocktail-cherry tomato), διάφοροι τύποι μικρόκαρπης τομάτας (plum, mini plum, st manzano κ.λπ.) κι άλλων χρωματισμών (κίτρινη, μαύρη κ.λπ.) με ποσοστό επίσης κάτω του 1% του συνόλου. Η διάθεση του προϊόντος σχεδόν κατά 50% επιτυγχάνεται μέσα από τις λαϊκές αγορές (και κυρίως μέσω της λαχαναγοράς) και έπονται τα σούπερ-μάρκετ με ποσοστό 25% 30% και τάσεις ανόδου, ενώ οι παραδοσιακοί μανάβηδες κατέχουν το υπόλοιπο της αγοράς, αλλά με το μερίδιό τους να βαίνει μειούμενο. Εσχάτως έχει παρατηρηθεί και το φαινόμενο των άμεσων πωλήσεων από παραγωγούς σε ταβέρνες, ξενοδοχεία κ.λπ., το οποίο προς το παρόν καλύπτει ένα μονοψήφιο ποσοστό, αλλά τείνει αυξανόμενο. Όσον αφορά στην αυτάρκεια της χώρας, σε επιτραπέζια τομάτα, φαίνεται πως σε μεγάλο ποσοστό υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της παραγωγής και της κατανάλωσης. Παρόλα

10 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Εξελίξεις Βιομηχανικής Τομάτας 2010

2011

2012

620.000

470.000

85.000

€0,70

2010 - 2011

2011 - 2012

400.000

-24%

-14,89%

60.000

50.000

-29%

-16,67%

€0,73

€0,77

+4%

+5%

700.000

0,78

600.000

0,76

500.000 0,74 400.000 0,72 300.000 0,70

200.000

100.000

0,68

0

0,66

2010

2011

2012

620.000

470.000

400.000

85.000

60.000

50.000

0,70

0,73

0,77

T&Π

EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ Εισαγωγές: Τομάτες παρασκευασμένες ή διατηρημένες (€000)

2011

16.498

21.826

16.125

22.373

756 721

18.139

23.954

757

-2%

+3%

-5%

+12%

+7%

+5%

30.000

760

25.000

750

20.000

740

15.000

730

10.000

720

5.000

710

0

700

16.498

16.125

18.139

21.826

22.373

23.954

756

721

757

αυτά πραγματοποιούνται και εισαγωγές, κυρίως από Πολωνία, Σκόπια και Τουρκία, για το διάστημα του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου, καθώς και από Ολλανδία και Βέλγιο μεταξύ Δεκεμβρίου και Μαρτίου. Οι εισαγόμενοι όγκοι υπολογίζεται στους 15-20.000 τόνους ετησίως. Αντίστοιχα διενεργούνται και εξαγωγές, κυρίως στο τετράμηνο Μάρτιο-Ιούνιος, της τάξης των 10-12.000 τόνων ετησίως, με αυξητικές τάσεις, και με προορισμό αγορές της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας.

σει εκτιμήσεων στους περίπου 30.000 τόνους το χρόνο, ενώ η αξία της υπολογίζεται ότι μόλις ξεπερνά τα 52 εκ. ευρώ. Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνεται αρμοδίως, πρόκειται κατά τεκμήριο για προϊόντα χαμηλού κόστους, με μέση τιμή κιλού στα 1,6 ευρώ. Κατά τις ίδιες πηγές, αν και μέχρι τώρα η αγορά, έστω και οριακά, με μικρό μονοψήφιο ποσοστό, κινείτο ανοδικά (κυρίως επειδή λόγω της αδυναμίας να υποστηριχθεί οικονομικά μια βραδινή έξοδος ο κόσμος διασκεδάζει περισσότερο εντός σπιτιού με πίτσα, ζυμαρικά και άλλα πιάτα με σάλτσα τομάτας), η αυξητική αυτή τάση δεν φαίνεται να συνεχίζεται το 2013. Στο πρώτο 5μηνο του έτους καταγράφηκε, κατά πληροφορίες, μείωση της πίτας της αγοράς κατά 3% έναντι της αντίστοιχης χρονικής περιόδου του 2012. Σχετικά με τις κατηγορίες που λανσάρονται, τη μερίδα του λέοντος της αγοράς φαίνεται να την καρπώνεται η Passata (ελαφρά συμπυκνωμένος χυμός τομάτας) με μερίδιο κοντά στο 50% του συνόλου και τάση περαιτέρω ανόδου, αν και με χαμηλούς ρυθμούς. Η ψιλοκομμένη τομάτα παρουσιάζει πτωτική πορεία και το ίδιο διαπιστώνεται να συμβαίνει και με τον πελτέ (τριπλοσυμπυκνωμένος). Αντίθετα, αναπτυσσόμενο κομμάτι είναι η τομάτα στον τρίφτη, ενώ σταθερότητα εμφανίζει η αποφλοιωμένη τομάτα και ο τοματοχυμός για κοκτέιλ που αποτελεί πολύ μικρό κομμάτι της αγοράς. Όσον αφορά στα προϊόντα σύνθεσης, η σάλτσα με την προ

Εισαγωγές: Τomato ketchup & άλλες σάλτσες τομάτας (€000)

7.463

4.968

1.502

8.309

5.953

1.396

6.479

4.107

1.578

+11%

+20%

-7%

-22%

-31%

+13%

Βιομηχανική τομάτα Σε αντίθεση με την επιτραπέζια, η βιομηχανική τομάτα, που προορίζεται για επεξεργασία και μεταποίηση, έχει υποστεί πλήγμα στη χώρα μας. Η κατάργηση ή μείωση επιδοτήσεων για το προϊόν οδήγησε πολλούς παραγωγούς στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας. Μειώθηκαν δραστικά οι εκτάσεις που φυτεύονται και κατ’ επέκταση κι η ετήσια παραγωγή. Τα τελευταία 2-3 έτη η καλλιέργεια βιομηχανικής τομάτας καλύπτει μόλις 50.000 στρέμματα σε όλη τη χώρα, όταν πριν μερικά χρόνια οι καλλιεργούμενες εκτάσεις ήταν μεταξύ 180-200.000 στρεμμάτων. Η ετήσια παραγωγή κινείται, ανάλογα τη χρονιά, κοντά στους 400.000 τόνους, έναντι άνω των 1,2 εκ. τόνων στο πρόσφατο παρελθόν. Ο κύκλος εργασιών του κλάδου, σε τιμές παραγωγού, υπολογίζεται σε περίπου 75 εκ. ευρώ. Σε επίπεδο τελικού προϊόντος, η εγχώρια αγορά υποπροϊόντων τομάτας (σάλτσες, ψιλοκομμένη τομάτα, στον τρίφτη, αποφλοιωμένη, συμπυκνωμένος χυμός κ.ά.) ανέρχεται βά-

9.000

1.600

8.000

1.550

7.000 1.500

6.000 5.000

1.450 4.000 1.400

3.000 2.000

1.350

1.000 0

1.300

7.463

8.3096

4.968

5.9534

.479 .107

1.5021

.396

1.578

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /11

T&Π

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

σθήκη κρεμμυδιού εμφανίζεται ως το πιο δυνατό προϊόν της κατηγορίας και έπονται εκείνα με προσμίξεις βασιλιελιών και άλλων όπως και η σάλτσα για

κού, β ο τ ά ν ω ν, κοκκινιστό κ.λπ. Με κριτήριο της συσκευασίες, κυρίαρχος του παιχνιδιού είναι το χάρτινο κουτί, λόγω του ότι είναι και βολική επιλογή στην αποθήκευση, με μερίδιο που κυμαίνεται κοντά στο 80%, ενώ από άποψη όγκου περιεχομένου την προτίμηση των καταναλωτών κερδίζουν οι συσκευασίες 500 γραμμαρίων. Εξαίρεση ως προς το μέγεθος αποτελεί η τριπλή συσκευασία των 250 γραμμαρίων, η οποία είναι ιδιαίτερα βολική γιατί μεταξύ άλλων συνδυάζει χρηστικότητα για την νοικοκυρά και προσιτή τιμή, ενώ υπάρχει και ένας κωδικός στα 370 γραμ-

μάρια. Όσον αφορά στο τενεκεδάκι (κονσέρβα), τη συγκεκριμένη συσκευασία την αξιοποιούν κυρίως στον πολτό και στη ψιλοκομμένη τομάτα, ενώ γυάλινες χρησιμοποιούν λίγοι κωδικοί (καθότι πρόκειται για ακριβή επιλογή) για τομάτα ψιλοκομμένη στον τρίφτη. Αναμφισβήτητος leader της αγοράς στην κατηγορία της Passata, με ποσοστό περίπου 45% είναι η UNILEVER μέσω του Pummaro, αν και η εταιρεία αποφεύγει να παρέχει τέτοιου είδους στοιχεία. Πλέον φαίνεται να αισθάνεται πολύ κοντά την ανάσα των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (Private Label), τα οποία αυξάνουν τα μερίδιά τους έστω κι οριακά. Στο σύνολο της αγοράς του κλάδου, ωστόσο, τα private label προϊόντα φέρονται να έχουν πάρει κεφάλι, κατέχοντας ένα μερίδιο σχεδόν 40%, έναντι περίπου 37% του Pummaro, ενώ το υπόλοιπο διαμοιράζεται στους άλλους παίκτες της αγοράς και κυρίως στην εταιρεία KYKNOΣ. Τα επώνυμα brands, πάντως, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στην πίεση που ασκείται από

Εξαγωγές: Τομάτες παρασκευασμένες ή διατηρημένες (€000)

75.210

101.643

740

64.541

93.269

692

55.386

76.553

723

-14%

-8%

-6%

-14%

-18%

+5%

120.000

760 750

100.000 740 80.000

740 730

60.000 730 40.000

720 710

20.000 710 0

12 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

700

75.210

64.541

55.386

101.643

93.269

76.553

740

692

723

τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας –καθώς οι λιανεμπορικές αλυσίδες επενδύουν διαρκώς σε αυτά, προσφέροντας καινοτόμες λύσεις για όλη την γκάμα των διαθέσιμων επιλογών– επιλέγουν είτε τις προσφορές και τις εκπτώσεις, είτε, όπως στην περίπτωση της UNILEVER, μέσω της δημιουργίας της ειδικής οικονομικής σειράς ΕΛΑΪΣ (περιλαμβάνει ελαιόλαδο, τομάτα, μαργαρίνη και μαγιονέζα), η οποία κυκλοφορεί σε ανταγωνιστική τιμή και με την αξιοπιστία και την ποιότητα του ονόματος ΕΛΑΪΣ. Όσον αφορά στις γενικότερες εξελίξεις στον κλάδο της βιομηχανικής τομάτας κατά την τελευταία τριετία, σύμφωνα με σχετικό έγγραφο εργασίας που επεξεργάστηκε αρμόδια υπηρεσία του τομέα αγροτικής οικονομίας της ΠΑΣΕΓΕΣ και υπογράφει ο Θ. Βλουτής, η παραγωγή το 2011 μειώθηκε κατά 24% σε σχέση με το 2010 και αντίστοιχα οι καλλιεργούμενες εκτάσεις κατά 29%, ενώ η τιμή παραγωγού παρουσιάζει μικρή αύξηση της τάξης του 4%.

Tο 2012 παρουσιάζεται περαιτέρω μείωση της παραγωγής σε σχέση με το 2011 σχεδόν κατά 15% και των καλλιεργούμενων εκτάσεων κατά 17% περίπου, ενώ διαπιστώνεται μία μικρή αύξηση της μέσης τιμής παραγωγού της τάξης του 5%. Οι μειώσεις στην παραγωγή και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις που παρατηρούνται το 2011 κι οι οποίες συνεχίζονται το 2012, οφείλονται κυρίως στην μεγάλη αύξηση του κόστους παραγωγής σε σχέση με τη διατήρηση της μέσης τιμής παραγωγού σε χαμηλά επίπεδα.

Εισαγωγές – εξαγωγές προϊόντων βιομηχανικής τομάτας Ο κλάδος, βάσει των στοιχείων της ΠΑΣΕΓΕΣ που χρησιμοποιεί στατιστικά δεδομένα από την ΕΛΣΤΑΤ, εμφανίζει και εισαγωγική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, το 2011 σε σχέση με το 2010 η αξία των εισαγωγών μειώθηκε 2%, οι ποσότητες που εισήχθησαν αυξήθηκαν 3% ενώ η μέση τιμή έπεσε κατά 5%. Το 2012 σε σχέση με το 2011 παρατηρείται αύξηση της αξίας κατά 12% και αντίστοιχη αύξηση της ποσότητας κατά 7%, ενώ η μέση τιμή παρέμεινε αυξημένη κατά 5%. Οι εισαγωγές κέτσαπ και άλλων σαλτσών τομάτας το 2011, παρουσιάζουν σε σχέση με το 2010 αύξηση κατά 11%, όσον αφορά την αξία και 20% ως προς την ποσότητα, ενώ η μέση τιμή μειώνεται κατά 7%. Αντίστοιχα το 2012 σε σχέση με το 2011

T&Π

EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ Εξαγωγές: Τomato ketchup & άλλες σάλτσες τομάτας (€000)

η αξία των εισαγωγών μειώνεται κατά 22% και η ποσότητα κατά 31%, ενώ η μέση τιμή αυξάνει κατά 13%. Στον αντίποδα, οι εξαγωγές για τις παρασκευασμένες ή διατηρημένες τομάτες, εμφανίζουν το 2011, έναντι της αμέσως προηγούμενης χρονιάς, μείωση σε αξία κατά 14% ενώ ανάλογη πτώση 8% παρατηρείται στους όγκους που εξήχθησαν. Η μέση τιμή αντίστοιχα μειώθηκε κατά 6%. Το 2012 σε σχέση με το 2011 παρουσιάζεται μία περαιτέρω μείωση της τάξης του 14% της αξίας των εξαγωγών και κατά 18% της ποσότητας, ενώ η μέση τιμή αυξήθηκε κατά 5%. Τα στοιχεία που αφορούν στις εξαγωγές κέτσαπ και άλλων σαλτσών τομάτας, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, καταδεικνύουν ότι το 2011 έναντι του 2010 η αξία των εξαγωγών παρουσιάζει αύξηση κατά 5%, παρά το ότι οι ποσότητες που εξήχθησαν μειώθηκαν κατά 2% κι αυτό οφείλεται στην αύξηση κατά 7% που παρουσιάσθηκε στην μέση τιμή. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί πως η το 2012 η αύξηση της αξίας των εξαγωγών ήταν 38% έναντι της περασμένης χρονιάς και συνοδεύτηκε με παράλληλη αύξηση κατά 19% των ποσοτήτων που εξήχθησαν, αλλά και της μέσης τιμής που κινήθηκε ανοδικά κατά 16%.

1.867

1.785

1.046

1.953

1.753

1.114

2.700

2.086

1.294

+5%

-2%

+7%

+38%

+19%

+5%

3.000

1.400 1.200

2.500

1.000

2.000

800 1.500 600 1.000

400

500

200

0

0

1.867

1.9532

.700

1.7851

.753

2.086

1.046

1.114

1.294

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ

7

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

Αγαπήθηκαν από γενιές Ελλήνων, έγιναν κομμάτι της ποπ κουλτούρας και σημαντικό όπλο της οικονομίας της χώρας με ετικέτες που έγιναν σχεδόν

συνώνυμες του ίδιου του προϊόντος. Η ιστορία τους είναι συχνά συναρπαστική.

14 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

➔

Δεκαετία του ‘60. Εργάτριες συσκευάζουν τα μακαρόνια που «βράζουν, φουσκώνουν και δεν λασπώνουν».

ΜΑΚΑΡΌΝΙΑ ΉΛΙΟΣ

Η Το Spaghetti ‘‘Espressi Ήλιος βράζει σε μόλις 2 λεπτά, με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας

βιομηχανία ζυμαρικών Ήλιος ιδρύεται το 1932 στην Ελευσίνα. Το 1934 μεταφέρεται σε ιδιόκτητο εργοστάσιο στο Μεταξουργείο και το 1937 περνά στην ομόρρυθμη εταιρεία των αδελφών Α. Σακκαλή. Τα πρώτα ζυμαρικά της εταιρείας ονομάζονται Santé. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εισάγει νέα αυτόματα μηχανήματα, βάζει τις αρχές της παράδοσης που εκφράζεται με το σύνθημα «Αγοράστε Ποιότητα» και κυκλοφορεί τα ζυμαρικά Ήλιος που ξέρουμε μέχρι σήμερα. Το 1971 εξαγοράζει τη Ροδίτικη Βιομηχανία Ζυμαρικών Rosol και παράγει και διανέμει τα προϊόντα της, που έχουν μεγάλη απήχηση, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου. Το 1973 η εταιρεία καινοτομεί κυκλοφορώντας τα Ηλιομαγειρέματα με τα πετυχημένα μέχρι και σήμερα προϊόντα Χρυσή Σπαγετίνη και Χρυσή Μανέστρα. Το 1974 η εταιρεία εκσυγχρονίζεται και μεταφέρεται σε νέο κτίριο στο 11ο χλμ. της Αθηνών-Λαμίας, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Το 1981 τα πρώτα ελληνικά ζυμαρικά Ολικής Αλέσεως Ήλιος είναι πραγματικότητα. Μια πρωτοποριακή σειρά για τη Ελλάδα της εποχής, σημειώνει μεγάλη επιτυχία στην εγχώρια αγορά, ιδιαίτερα όμως στο εξωτερικό. Το 1982 η Ήλιος μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρεία συνεχίζοντας την παράδοσή της για εκλεκτής ποιότητας προϊόντα. Το 1990 κυκλοφορεί τα San Antonio και το 1992 το Spaghetti Espressi Ήλιος που βράζει σε μόλις 2 λεπτά, με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Το 1995 ολόκληρο το πακέτο των μετοχών αγοράζεται από τον αλευροβιομήχανο Παναγιώτη Σπ. Δάκο και η επωνυμία τροποποιείται σε Βιομηχανία Ζυμαρικών Ήλιος-Παναγιώτης Σπ. Δάκος ΑΒΕΕΖΤ. Η νέα διοίκηση, πιστή και αυτή στο δόγμα της άριστης ποιότητας των παραγόμενων ζυμαρικών και για να αντιμετωπίσει τις αυξημένες ανάγκες της ελληνικής και διεθνούς αγοράς, κάνει τα επόμενα χρόνια σημαντικές μαζικές επενδύσεις. Η εταιρεία είναι αμιγώς ελληνική. Τα ζυμαρικά ΗΛΙΟΣ έχουν τιμηθεί με παγκόσμια βραβεία. www.heliospasta.gr

Η βιομηχανία ζυμαρικών ΗΛΙΟΣ προσφέρει μια τεράστια γκάμα προϊόντων.

• Τα ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΗΛΙΟΣ με τη μεγαλύτερη ποικιλία σχεδίων ζυμαρικών που παράγονται στην Ελλάδα, κατανεμημένα σε 2 κατηγορίες: μακρά (τα γνωστά μακαρόνια) και κοφτά (οι γνωστές πάστες, όπως πέννες, κριθαράκι κ.λπ.). Στα special (Χρυσή σπαγετίνη, Χρυσή μανέστρα και Μανεστράκι) περιλαμβάνεται και το Spaghetti Espressi.

• Τα premium ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΗΛΙΟΣ ΣΕ ΚΟΥΤΙ σε ποικιλία μακαρονιών, παστών και ζυμαρικών από σιμιγδάλι ολικής αλέσεως.

• Τα ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΗΛΙΟΣ με πιστοποίηση της ΔΗΩ.

• Τα ΗΛΙΟΣ CATERINGγια επαγγελματίες.

• Τα ROSOL - SAN ANTONIO με τον άερα της Ρόδου και της Ιταλίας.

• Προϊόντα ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΕΤΙΚΕΤΑΣ.

• Τις εισαγόμενες γνωστές Ιταλικές βιομηχανίες σαλτσών, ορεκτικών & αρτυμάτων SACLA & LA COLLINA TOSCANA. • Τα Ιταλικά ζυμαρικά από καλαμπόκι MOLINO DI FERRO σε συμβατική και βιολογική σειρά για όσους έχουν κοιλιοκάκη (δυσανεξία γλουτένης).

• Τα CANERONI για κατοικίδια, χωρίς πρόσθετα σε πρακτική συσκευασία.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /15

‘‘

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΟΚΟΛΆΤΑ ΥΓΕΊΑΣ ΠΑΥΛΊΔΗ

Ο Η πρώτη ‘‘ελληνική

σοκολάτα παρασκευάζεται το 1852 ως ρόφημα

‘‘

16 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

ταν τα σύνορα της Ελλάδας έφταναν μέχρι την Άρτα και το Βόλο, το 1841, γεννήθηκε στην καρδιά της νεαρής πρωτεύουσας Αθήνας των μερικών δεκάδων χιλιάδων κατοίκων, ένα κατάστημα που θα άλλαζε τις συνήθειες όλων. Όσο η υψηλή κοινωνία της πόλης αναζητούσε την ευρωπαϊκή αστικοποίησή της, η οικογένεια Παυλίδη με το Γλυκισματοποιείον στη γωνία Αιόλου και Βύσσης κατόρθωσε να γίνει σημείο αναφοράς ακόμη και των ξένων προσκεκλημένων της χώρας προσφέροντας τα γλυκά της εποχής (μπακλαβά, λουκούμια, κουφέτα). Η πρώτη ελληνική σοκολάτα παρασκευάζεται το 1852 ως ρόφημα. Κάνει εντύπωση το πώς κατάφερε ένας πρώην τυπογράφος να βρει και να εισάγει κακάο σε μια εποχή που η χώρα αγνοούσε πλήρως τη συγκεκριμένη πρώτη ύλη. Ο Σπυρίδων Παυλίδης εισάγει από το Παρίσι το πρώτο χειροκίνητο μηχάνημα για την παρασκευή σοκολάτας και το 1861 η ιστορική και αγαπημένη σοκολάτα «Υγείας» διατίθεται από το κατάστημα. Το 1871 εισάγει και το πρώτο ατμοκίνητο μηχάνημα παρασκευής σοκολάτας. Ένα τεχνολογικό θαύμα της εποχής, το οποίο θα καθορίσει μια νέα εποχή στη βιομηχανία της χώρας. Οι Αθηναίοι συνωστίζονται μπροστά στο εργαστήριο για να θαυμάσουν ή να τρομάξουν με την ατμομηχανή! Το 1876 η σοκολατοποιία Παυλίδη ξεκινάει τη λειτουργία της στο εργοστάσιο της Πειραιώς, στο οποίο βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Στην κατοχή το εργοστάσιο επιτάσσεται από το γερμανικό στρατό, για λογαριασμό του οποίου παράγει μαρμελάδες και φαρμακευτικά είδη. Μετά την κατοχή, όταν για ένα διάστημα μένει κλειστό λόγω έλλειψης πρώτων υλών, ο Δημήτριος Α. Παυλίδης φροντίζει για την ανέγερση του κτιρίου της Αιόλου και τη δημιουργία μονάδας στα Οινόφυτα. Ανανεώνει το μηχανολογικό εξοπλισμό και αναπτύσσει τις πωλήσεις της εταιρείας προχωρώντας σε εξαγωγές και στην παραγωγή νέων προϊόντων. Το 1950 το εργοστάσιο επεκτείνεται ενώ το λανσάρισμα νέων προϊόντων και οι εξαγωγές ευνοούν τη σημαντική αύξηση των πωλήσεων. Το 1988 η ιστορική βιομηχανία περνάει στον ελβετικό όμιλο Jacobs Suchard και το 1991 εξαγοράζεται από την Kraft. Το 1998 ξεκινά η ανακαίνιση του εργοστασίου, μια εργασία που ολοκληρώνεται 2 χρόνια αργότερα. Το 2011 η Σοκολάτα Υγείας Παυλίδη γιορτάζει 150 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά. Την επόμενη χρονιά πραγματοποιεί δυναμικά λανσαρίσματα ενώνοντας τη σοκολάτα υγείας με απολαυστικές γεμίσεις. Σήμερα η σοκολάτα Υγείας κυκλοφορεί Κλασική, Με αμύγδαλο, Με φουντούκι, Με πορτοκάλι, Με 70% κακάο, Γεμιστή με πραλίνα και καραμελωμένα φουντούκια, Γεμιστή με βάφλα και πραλίνα φουντουκιού, Γεμιστή με κρέμα κακάο. www.facebook.com/Ygeias

Προκαλεί έκπληξη το πώς ένα απλός τυπογράφος γίνεται ο πρώτος Έ λληνας σοκολατοποιός. Ο Σπυρίδων Παυλίδης ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα με πάθος για καινοτομίες και νέες ιδέες. Όχι και τόσο πρόθυμος να εξαντλήσει τη ζωή του μεταξύ μελάνης και λουκουμιών, στα 25 του αποφασίζει να φύγει για την Ευρώπη, πιστεύοντας πως τα ταξίδια σε γεμίζουν εμπειρίες και γνώση. Σε ένα ταξίδι που θα κρατήσει 10 χρόνια, θα επισκεφθεί μεταξύ πολλών πόλεων το Παρίσι, τη Βιέννη, το Λονδίνο και τη Νάπολη, θα γνωρίσει από κοντά την τέχνη της σοκολάτας και θα γυρίσει πίσω με εμπειρίες και έμπνευση. Στο ταξίδι του στη Νεάπολη της Ιταλίας και σε ένα μύλο καφέ χρωστάμε τη σοκολάτα που μας δένει με την ιστορία της Ελλάδας. Η σοκολάτα Υγείας, με την κυκλοφορία της το 1861, κερδίζει αμέσως το χάλκινο βραβείο στην Πανελλήνια Έ κθεση Γεωργικών και Βιομηχανικών Προϊόντων που θεσμοθέτησε ο Ε. Ζάππας και το χρυσό μετάλλιο στην πρώτη παγκόσμια έκθεση σοκολάτας στο Παρίσι. Την επιβράβευση θα ακολουθήσουν ακόμα 18. Τα συνολικά 19 μετάλλια που λαμβάνει στους μεγαλύτερους διαγωνισμούς της εποχής στην Ευρώπη αποτυπώνονται πάνω στη συσκευασία της σοκολάτας Υγείας Παυλίδη συνθέτοντας το περιτύλιγμά της, το οποίο παραμένει αναλλοίωτο μέχρι σήμερα.

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ

ΝΟΥΝΟΎ

ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

➔

Διαφήμιση του 1967. Το ΝΟΥΝΟΥ δεν είναι πια μόνο για παιδιά, αλλά για όλους.

Στη δεκαετία του ‘70, τα σούπερ-μάρκετ καθιερώνονται και στα ράφια δημιουργούνται ντάνες με ΝΟΥΝΟΥ.

Το 1989 ‘‘η θηλάζουσα

Ολλανδέζα δίνει τη θέση της στην Ολλανδέζα που κρατάει τουλίπες

‘‘

Η

μάρκα Νουνού έχει αναπτύξει μια δυνατή σχέση εμπιστοσύνης με την ελληνική οικογένεια η οποία ξεκίνησε το 1929 με την κυκλοφορία των πρώτων χαρτοκιβωτίων συμπυκνωμένου γάλακτος La Νουνού. Το 1936 το όνομα της μάρκας απλοποιείται από LaΝουνού σε Νουνού. Το εβαπορέ Νουνού γνωρίζει τεράστια επιτυχία με το πλήρες, το ζαχαρούχο και αργότερα με το παιδικό ενώ το 1956 γίνονται οι πρώτες εισαγωγές της βρεφικής κρέμας Νουνού Κρέμα Βανίλια. Η βρεφική διατροφή ΝΟΥΝΟΥ συνεχίζει την ανοδική της πορεία με τη νέα γεύση Farine Lactee. Λίγο αργότερα το νέο ρόφημα της μόδας, τον φραπέ, συνοδεύει το εβαπορέ Νουνού που το 1986 θα κυκλοφορήσει και σε light και μερίδες. Από το 1983 η μέχρι τότε εμπορική λειτουργία μέσω αντιπροσώπου αλλάζει και ιδρύεται η θυγατρική εταιρεία FRIESLAND HELLAS AEBE. Λόγω νομοθεσίας, το 1989 η συσκευασία αλλάζει και η θηλάζουσα Ολλανδέζα δίνει τη θέση της στην Ολλανδέζα που κρατάει τουλίπες. Ακολουθούν σημαντικά λανσαρίσματα, όπως του βρεφικού εβαπορέ γάλακτος Noulac, του παιδικού γάλακτος Νουνού Kid, της κρέμας γάλακτος Νουνού, του νέου γάλακτος υψηλής παστερίωσης Νουνού Family κ.ά. Το 2004 η μάρκα Νουνού δραστηριοποιείται στην αγορά των γιαουρτιών για ενήλικες, εγκαθιστώντας υπερσύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής στην Πάτρα. Το 2007 λανσάρεται μια ολοκληρωμένη σειρά γνήσιων κίτρινων τυριών Νουνού διευρύνοντας την γκάμα τυριού το 2009 με την ένωση της Frieslandfoods με την Campina, γνωστή για τα προϊόντα Milner & Fina. Το 2010 η Νέα Γενιά Νουνού σε αποκαλυπτική γυάλινη συσκευασία, ήρθε να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή ενώ, μέσα στο 2013, η οικογένεια Νουνού ανανεώνεται εικαστικά σε όλες τις συσκευασίες τις με κοινό λογότυπο και το σλόγκαν «Αξία διατροφής για μια ζωή», καλύπτοντας σήμερα το πλήρες φάσμα των κατηγοριών και υποκατηγοριών του γάλακτος, των παιδικών τροφών, του γιαουρτιού και του επώνυμου τυριού. www.nounou.gr

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /17

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΈΛΙ ΑΤΤΙΚΉ

Σ Τα δύο ‘‘ αδέρφια

έχουν στόχο κάθε Έλληνας να τρώει καθημερινά μια κουταλιά μέλι

τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, ο Γεώργιος Πίττας διαφημίζει στην Εστία την επιχείρηση «Εδωδίμων Αποικιακών» που διατηρεί στην οδό Σταδίου. Μεταξύ των προϊόντων του είναι και το διάσημο, τότε, μέλι Υμηττού. Το 1928, στο 25 της οδού Σωκράτους ο γιος του, Αλέξανδρος, ο τρίτος από 8 αδέρφια, ανοίγει κατάστημα που συσκευάζει και εμπορεύεται μέλι. Τον ακολουθεί ο μικρότερος αδερφός του, Παναγιώτης, που ακόμη δεν έχει κλείσει τα 20. Τα δύο αδέρφια δεν αργούν να αντιληφθούν την εμπορική αξία του μελιού. Προχωρούν σε μια πρωτοποριακή ενέργεια, προσφέροντας για πρώτη φορά συσκευασμένο το ελληνικό θυμαρίσιο μέλι με την επωνυμία μέλι Υμηττού Aττική καθώς το προμηθεύονται από εκεί. Αργότερα θα αγοράσουν θυμαρίσιο μέλι και από άλλες περιοχές της Αττικής (Μεσόγεια, Μάνδρα) και η επωνυμία θα εξελιχθεί σε μέλι Αττική τύπου Υμηττού και στη συνέχεια σε Μέλι Αττική. Όντας εξωστρεφείς και ευφυείς επιχειρηματίες, αποφασίζουν να κάνουν κι εξαγωγές, ενώ από τη δεκαετία του ‘30 συμμετέχουν στις μεγαλύτερες διεθνείς εκθέσεις αποσπώντας διακρίσεις. Ο Β’ΠΠ ανακόπτει τη θετική πορεία της εταιρείας, η οποία επαναλειτουργεί μετά το πέρας της κατοχής, όταν καταφέρνει να ανακτήσει το δίκτυο των χονδρεμπόρων της. Χάρη σε κεφάλαια από το Σχέδιο Μάρσαλ μεταμορφώνεται σε μια σύγχρονη βιο-

μηχανική μονάδα και η δεκαετία του ‘50 βρίσκει την Αττική Μελισσοκομική Εταιρεία Αλέξανδρος Πίττας με νέες εγκαταστάσεις στο Περιστέρι. Xάρη στην έντονη διαφημιστική καμπάνια και τον εμπλουτισμό της γκάμας της με νέες συσκευασίες, αρχίζει να αποκτά παρουσία σε όλη την Ελλάδα ενώ ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία και αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής αρχίζουν να απορροφούν μέρος από τους 300 τόνους μελιού της εταιρείας. Τα δύο αδέρφια πείθουν τους καταστηματάρχες να βάλουν στα ράφια τους το μέλι Αττική από θυμάρι και άλλες ανθοφορίες με στόχο «κάθε Έλληνας να τρώει καθημερινά μια κουταλιά μέλι». Όντως, η κατά κεφαλήν κατανάλωση μελιού αρχίζει να διευρύνεται και στη δεκαετία του ‘60 το μπλε κουτί Αττική γίνεται ευρέως γνωστό και σε ατομική μερίδα. Το 1967 ο Παναγιώτης Πίττας φεύγει από τη ζωή ξαφνικά, σε ηλικία 58 ετών, και ο Αλέξανδρος τον ακολουθεί 5 χρόνια αργότερα. Παράλληλα η εταιρεία αντιμετωπίζει την αποχώρηση δύο στελεχών που ανοίγουν ανταγωνιστική επιχείρηση. Τη διοίκηση αναλαμβάνουν τα παιδιά του Παναγιώτη μαζί με τη χήρα του Αλέξανδρου. Τα εμπόδια ξεπερνιούνται και η εταιρεία αναπτύσσεται με νέους ρυθμούς. Σήμερα Αττική Μελισσοκομική Εταιρεία Αλέξανδρος Πίττας ΑΕΒΕ είναι η μεγαλύτερη εταιρεία μελιού στην Ελλάδα και συνεργάζεται με 2.000 μελισσοκόμους. Το μέλι Αττική, 100% και εγγυημένα ελληνικό, εξάγεται σε 30 χώρες. www.attiki-pittas.gr

‘‘

Tο μέλι Αττική ήταν το Επίσημο Μέλι των Ολυμπιακών του 2004, ενώ το 2011 έλαβε την ανώτερη διάκριση των 3 αστεριών στα διεθνή βραβεία γεύσης iTQi.

18 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

➔

Ο Άγγελος ‘‘Σαχπάλογλου, ιδιοκτήτης της

ανταγωνιστικής ΤΥΠΕΛ, ερωτεύεται την κόρη του Γιαννάκου, Ελένη, και με το γάμο τους το 1951 οι δύο εταιρείες ενώνονται

‘‘

ΜΙΝΈΡΒΑ

Ο

λα άρχισαν το 1877, όταν ιδρύθηκε η εταιρεία Καρακώστας-Γιαννάκος με αντικείμενο τις εισαγωγές και εξαγωγές εδωδίμων και αποικιακών στην Αθήνα και τον Πειραιά. Το 1904 στα Λαδάδικα της Ομόνοιας, με σύμβολο τη θεά Αθηνά, η εταιρεία επεκτείνει τις δραστηριότητές της και ξεκινά να εμπορεύεται λάδι. Το 1930 η Μινέρβα κάνει τομή και πρώτη προτείνει τη συσκευασία ελαιόλαδου σε γυάλινο μπουκάλι. Δημοσιεύεται η πρώτη διαφημιστική καταχώρηση που προτρέπει το κοινό: «Δοκιμάσατε την μάρκα ΜΙΝΕΡΒΑ, είνε οικονομικώτερον, διότι έχει μεγαλειτέραν απόδοσιν από κάθε άλλο». Το 1933 η εταιρεία χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον διακριτικό τίτλο Εταιρεία Ελαίων Μινέρβα. Όμως το 1937 οι δρόμοι των δύο συνεταίρων χωρίζουν. Η παλιά επιχείρηση παραμένει στον Γιαννάκο, ενώ ο Καρακώστας κρατά το ελαιόλαδο Ρεγγίνα. Τη δεκαετία του ‘50 ο Άγγελος Σαχπάλογλου, ιδιοκτήτης της ανταγωνιστικής ΤΥΠΕΛ, ερωτεύεται την κόρη του Γιαννάκου, Ελένη, και με το γάμο τους οι δύο εταιρείες ενώνονται. Η νέα επιχείρηση διαθέτει τα προϊόντα Μινέρβα, Κρίνος, Κρόνος και Στερλίνα. Το 1957 ιδρύεται ιδιόκτητο εργοστάσιο επεξεργασίας και τυποποίησης ελαιόλαδου στο Μοσχάτο. Τη δεκαετία του ‘60 η εταιρεία έχει αποκτήσει πλέον παγκόσμια

πελατεία εξάγοντας σε όλες τις ηπείρους ενώ πρώτη από όλους ανοίγει εμπορικές σχέσεις με τις πρώην Ανατολικές Χώρες. Στα ‘70ς μπαίνει στην παραγωγή μα­γειρικών λιπών (με τη Μινερβίνη), καταναλωτικών σπορέλαιων και σαπουνιού ενώ η στρατηγική συνεργασία με τον διεθνή όμιλο Paterson Zochonis & Co Ltd αποτελεί την αφετηρία σημαντικών παραγωγικών επενδύσεων και αναδιαρθρώσεων. Η παραγωγή της Μαργαρίνης Φαστ ανοίγει νέες αγορές και το νέο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο Χωριό στοχεύει στην σχέση του προϊόντος με τη γη και στον περιορισμό της διακίνησης του ανεξέλεγκτου χύμα ελαιόλαδου το οποίο υποβιβάζει τις απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού. Το Χωριό εδραιώνεται, αργότερα ως Χωριό Ποικιλία Κορωνέικη, το μοναδικό από μία μόνο ποικιλία ελιάς. Το 1983 η εταιρεία εισέρχεται στην παραγωγή μαργαρίνης με τη Χρυσή Μινέρβα Soft από καλαμποκέλαιο, ένα πρωτότυπο για την εποχή προϊόν. Το 1998 φέρνει το επίσης πρωτοποριακό Φαστ με γιαούρτι και την επόμενη χρονιά ένα όνειρο ετών γίνεται πραγματικότητα: το νέο εργοστάσιο στο Σχηματάρι ολοκληρώνει το όραμα για τεχνολογικό εκσυγχρονισμό. Παράλληλα, λανσάρονται τα Μινέρβα Ορεινές Περιοχές και Μινέρβα Ελαιώνας προσφέροντας διαφορετικές γεύσεις στους καταναλωτές. Στα ‘00ς η εταιρεία επεκτείνει τις εισαγωγές ειδών της Paterson & Zochonis με τα Morning Fresh και Imperial Leather. Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυσή της ανανεώνει τις συσκευασίες των προϊόντων ελαιόλαδου, μαργαρινών και μαγειρικών λιπών εγκαινιάζοντας νέα πολιτική προβολής τους. www.minerva.com

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /19

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ

ΠΤΙ-ΜΠΕΡ ΠΑΠΑΔΟΠΟΎΛΟΥ

‘‘

Η μαμά ζυμώνει και ψήνει τα Πτι-Μπερ, τα παιδιά τα πουλούν χύμα

‘‘

20 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Τ

o πρώτο μπισκότο Παπαδοπούλου φτιάχτηκε στο φούρνο του σπιτιού της οικογένειας στην Κωνσταντινούπολη το 1916 και σφραγίστηκε με μια απλή ξύλινη σφραγίδα. Το 1922, με την Μικρασιατική Καταστροφή, ο Ευάγγελος Παπαδόπουλος με τη μητέρα και τα αδέλφια του επιβιβάζονται σε πλοίο που θα τους μετέφερε μαζί με άλλους πρόσφυγες στην Μασσαλία. Το καράβι κάνει στάση στο λιμάνι του Πειραιά και η οικογένεια κάθεται σε ένα καφενείο να ξεκουραστεί, όταν πληροφορείται με έκπληξη ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μπισκότα. Χωρίς δεύτερη σκέψη αποφασίζουν να μείνουν και να φτιάξουν τα πρώτα μπισκότα στη χώρα. Σε μια προσφυγική πολυκατοικία κοντά στο Λυκαβηττό, η μαμά ζυμώνει και ψήνει τα Πτι-Μπερ, τα παιδιά τα πουλούν χύμα. Το 1938 δημιουργείται το πρώτο μικρό εργοστάσιο στη γέφυρα Πουλοπούλου με μηχανήματα ελληνική κατασκευής. Το 1940 τα μπισκότα συσκευάζονται σε μεγάλα τετράγωνα κουτιά από λευκοσίδηρο και γίνονται τα αγαπημένα των Ελλήνων. Το 1952 ανοίγει στην Πέτρου Ράλλη το πρώτο μεγάλο και σύγχρονο εργοστάσιο της εταιρείας που γρήγορα αποκτά ηγετική θέση στον κλάδο της μπισκοτοποιίας, θέση που διατηρεί έως σήμερα. Το 1972 γεννιέται το γνωστό πλέον σήμα της εταιρείας: ένα κόκκινο Π που συμπληρώνεται από τις φιγούρες των 4 παιδιών του Ευάγγελου Παπαδόπουλου. Το 1974 κατασκευάζεται εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη, το 1984 στο Βόλο και το 1990 στα Οινόφυτα. www.papadopoulou.gr

Σήμερα η Ε.Ι. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ ηγείται στον τομέα της μπισκοτοποιίας, κατέχει σημαντική θέση και στην κατηγορία των αρτοσκευασμάτων (Φρυγανιές, Παξιμάδια, Κριτσίνια, Krispies) ενώ παράλληλα δίνει έμφαση στην καινοτομία. Το 2011 λανσάρει τις μπάρες δημητριακών με μπισκότο, Digestive Bars. Το 2013 επεκτάθηκε στην αγορά του συσκευασμένου ψωμιού με το ΧΩΡΙΑΝΟ (συσκευασμένο Χωριάτικο Ψωμί σε φέτες) και το ψωμί του τοστ ΓΕΥΣΗ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ. Η Ε.Ι. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ απασχολεί 1.200 εργαζόμενους και κάνει εξαγωγές σε 40 χώρες σε 5 ηπείρους. Με γνώμονα την ποιότητα, την καινοτομία και τον σεβασμό στον καταναλωτή υπόσχεται να συνεχίσει και στο μέλλον την γλυκιά της πορεία.

Tα αγαπημένα μας Πτι-Μπερ κυκλοφορούν πλέον και με Αλεύρι Ολικής Άλεσης, με επικάλυψη Σοκολάτας Γάλακτος, με Αλεύρι Ολικής Άλεσης και Μαύρη Σοκολάτα, με κρέμα Γάλακτος και Σοκολάτα και με Μαύρη Σοκολάτα.

T&Π

AΦΙΕΡΩΜΑ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Ο

NAOYΣΣΑ ΜΠΟΥΤΑΡΗ

‘‘

Είναι το πρώτο ερυθρό εμφιαλωμένο κρασί στην Ελλάδα

Ιωάννης Μπουτάρης ιδρύει το 1879 την Μπουτάρη Οινοποιητική με ένα καινοτόμο εγχείρημα: τη δημιουργία του πρώτου ερυθρού εμφιαλωμένου κρασιού στην Ελλάδα, το «Νάουσσας Μπουτάρη». Το 1906 χτίζει το πρώτο ιδιόκτητο οινοποιείο και κάβα λιανικής στη Νάουσα (σήμερα έχει μετατραπεί σε Μουσείο Κρασιού). Από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 τα ηνία αναλαμβάνει ο γιος του, Στέλιος, ο οποίος ανοίγεται στις αγορές του εξωτερικού ξεκινώντας από την Αυστρία, την Ουγγαρία και την Αίγυπτο. Τη μεταπολεμική περίοδο, επεκτείνει τις δραστηριότητές στην Αθήνα και πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 την σκυτάλη παραλαμβάνουν οι γιοί του, Γιάννης και Κωνσταντίνος, ο πρώτος στον οινολογικό και ο δεύτερος στον εμπορικό και οικονομικό τομέα. Επενδύουν στην παραγωγή και το 1978 εγκαινιάζεται στη Νάουσα υπερσύγχρονο οινοποιείο-εμφιαλωτήριο, που είναι και σήμερα η κύρια παραγωγική μονάδα της εταιρείας. Η Μπουτάρη Οινοποιητική επεκτείνει τις οινοποιητικές και αμπελουργικές δραστηριότητες σε αμπελουργικές ζώνες Ονομασίας Προέλευσης ανά την Ελλάδα και τις επόμενες δεκαετίες επενδύει σε αμπελώνες, οινοποιεία και εξοπλισμό: στη Γουμένισσα το 1984, στην Αττική το 1980, στη Σαντορίνη το 1989 (σε συνεργασία της με τη Ρωξάνη Μάτσα). Το 1990 πρωτοπορεί ξανά επενδύοντας στον οινοτουρισμό με τη δημιουργία επισκέψιμων χώρων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα οινοποιεία στη Νάουσσα, στη Γουμένισσα, στη Σαντορίνη και αργότερα στην Κρήτη. Το 1991 επεκτείνεται στην Μαντινεία με την εξαγορά της οινοποιίας Καμπά και το 2004 στην Κρήτη με την εξαγορά αμπελώνα και τη δημιουργία οινοποιείου στο Σκαλάνι. Συμμετέχει ενεργά στην αμπελοοινική, πολιτιστική και κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της κάθε περιοχής. www.boutari.gr

➔

Τα 6 οινοποιεία στην Ελλάδα αποτελούν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην εταιρεία καθώς της δίνουν την ευκαιρία να πειραματιστεί στον αμπελουργικό τομέα με τον εγκλιματισμό των ποικιλιών στις πιο κατάλληλες περιοχές και παράλληλα να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη γκάμα προϊόντων από τις πιο σημαντικές περιοχές της Ελλάδος. Το 2006 η οινοποιία Μπουτάρη είναι η πρώτη ελληνική οινοποιία που επεκτείνει τις δραστηριότητες της εκτός Ελλάδος εξαγοράζοντας το οινοποιείο Domaine de Mayrac σε έναν αμπελώνα 700 στρεμμάτων βιολογικής καλλιέργειας στην Νότια Γαλλία. Η εταιρεία σήμερα διοικείται από τον Κωνσταντίνο Μπουτάρη, ενώ από το 1995 έχει ενταχθεί στο δυναμικό η κόρη του, Μαρίνα, που έχει την ευθύνη του marketing και από το 2004 η Χριστίνα, η οποία έχει την ευθύνη των εξαγωγών σε Αμερική και Αυστραλία. Το 2012 η εταιρεία Μπουτάρη ανακηρύχθηκε για 16η φορά «Οινοποιείο της Χρονιάς 2012» από το αμερικάνικο περιοδικό Wines & Spirits, διάκριση με την οποία ισοβαθμεί στην 3η θέση στο Hall of Fame των καλύτερων οινοποιείων στον κόσμο ανάμεσα σε σημαντικές οινοποιίες όπως οι Antinori, Penfolds κ.λπ. Τα κρασιά Μπουτάρη έχουν αποσπάσει πάνω από 370 διακρίσεις σε

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /21

‘‘

T&Π

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΑ

ΑΠΌ ΤΟ ΚΑΡΤΟΎΤΣΟ ΣΕ ΈΝΑ ΣΎΓΧΡΟΝΟ, ΌΧΙ ΟΞΕΙΔΩΜΈΝΟ ΚΡΑΣΊ, ΜΕ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΈΝΗ ΓΕΎΣΗ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΤΙΚΌ ΠΛΟΎΤΟ.

Η ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ

ΤΗΣ ΡΕΤΣΊΝΑΣ

T&Π

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΑ

Η παραγωγή της ρετσίνας

ΤΟΥ ΤΡΙΑΝΤΆΦΥΛ ΛΟΥ ΠΕΤΚ ΑΝΌΠΟΥΛΟΥ, Qfood@otenet.gr

Η

έκφραση «ποιοτική ρετσίνα» θα μπορούσε παλαιοτέρα να αποτελεί σύντομo ανέκδοτo. Αυτό όμως δεν ισχύει πια. Σήμερα παράγονται μερικές ρετσίνες τόσο καλές, που μπορούν να ανήκουν στην κατηγορία του κρασιού (κρασί ζυμωμένο με ρετσίνι) αλλά και να το χτυπάνε κιόλας σε διαγωνισμούς και γευσιγνωσίες, ενώ και οι ρετσίνες μαζικής παραγωγής έχουν βελτιωθεί κι αυτές πολύ.

ΜΙΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΚΉ ΔΙΑΜΆΧΗ

μέρος της κατανάλωσης και δεν άφηνε τους τουρίστες να δοκιμάσουν και να αντιληφθούν πόσο καλά είναι τα ελληνικά κρασιά. Άποψη απλοϊκή, η οποία αν και κατέγραφε και αλήθειες, δεν όριζε ακριβώς την πραγματικότητα. Η ρετσίνα ως φτηνό κρασί κέρδιζε μεν ένα μέρος της κατανάλωσης το οποίο όμως, ακόμη κι αν δεν υπήρχε, θα το κάλυπτε κάτι ανάλογο όπως γίνεται σε πολλές χώρες. Δεν στερούσε δηλαδή πόντους από το καλό κρασί. Επίσης, στην παραγωγή της ρετσίνας κατέληγε μεγάλος όγκος των σταφυλιών της Αττικής, της Βοιωτίας και της Εύβοιας, τα οποία δύσκολα θα μπορούσαν να παράξουν κάτι ποιοτικότερο και εξασφαλιζόταν έτσι το αγροτικό εισόδημα. Στην ελιτίστική θέση στην οποία είχε οδηγηθεί το ελληνικό κρασί μέχρι πρότινος, δεν μπορούσε να έχει προϊόντα που να απορροφούν όλα αυτά τα σταφύλια και να είναι και αξιοπρεπή και φτηνά και να έχουν ζήτηση. Από την άλλη μεριά, είναι αλήθεια ότι η ρετσίνα συχνά (περισσότερο στο παρελθόν αλλά ολοένα και λιγότερο πια) ήταν μέτριο κρασί, τα ελαττώματα του οποίου κρύβονταν από το ρετσίνι, δηλαδή δεν συνέβαλε στην οινολογική πρόοδο που είχε ανάγκη η χώρα. Και όντως αποτρέπει πολλούς από το να πίνουν κρασί μια και οι καταναλωτές της

Λέτε να έχουμε επανάληψη του ιταλικού success story “από το ψαθάκι του Chianti στα super Tuscans”; Ας έχουμε τουλάχιστον επανάληψη του ισπανικού success story με τη sangria

Η ρετσίνα αποτελεί εδώ και χρόνια σημείο τριβής ανάμεσα σε επαγγελματίες, παραγωγούς, οινολόγους, στελέχη εξαγωγών, δημοσιογράφους, γευσιγνώστες και σομελιέ, αλλά και καταναλωτές. Οι απόψεις τους γι’ αυτό το παραδοσιακό ποτό της Ελλάδας και δεύτερο σε φήμη (μετά το ούζο) εθνικό μας προϊόν είναι διαμετρικά αντίθετες. Άλλοι τo θεωρούν χαρά και άλλοι κατάρα. Τα τελευταία χρόνια η επικρατούσα άποψη ήταν ότι η ρετσίνα ευθύνεται για την κακή πορεία του ελληνικού κρασιού και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με τα επιχειρήματα ότι ήταν κακής ποιότητας ή ότι ως παραδοσιακή και φτηνή κάλυπτε μεγάλο

Η ρετσίνα έχει στον ελλαδικό χώρο ιστορία 4.000 ετών, καθώς την παρουσία της πιστοποιούν αρχαιολογικά ευρήματα από την εποχή των Μινωιτών. Επικρατέστερη άποψη είναι ότι στην αρχαιότητα σφράγιζαν με ρετσίνι τους αμφορείς που μετέφεραν το κρασί για να μην οξειδώνεται και αυτό έδινε άρωμα στο περιεχόμενο. Έ τσι συνήθιζαν το κρασί με αυτή τη γεύση και αργότερα άρχισαν να τοποθετούν ρετσίνι και μέσα στο κρασί. Παράγεται με την προσθήκη φυτικής ρητίνης πεύκου (το γνωστό ρετσίνι) του είδους Pinus Hallepensis κατά τη ζύμωση. Στη συνέχεια η ρητίνη απομακρύνεται αφήνοντας στο κρασί μόνο το άρωμά της. Η κύρια ποικιλία παραγωγής ρετσίνας είναι το Σαββατιανό κι ακολουθεί ο Ροδίτης. Η ΕΕ προστατεύει κάποια είδη κρασιού, συμπεριλαμβανομένης και της ρετσίνας με την ένδειξη «Ονομασία κατά παράδοση», η οποία διασφαλίζει πως τα κρασιά έχουν παραχθεί με τις παραδοσιακές τεχνικές ενός τόπου. Στα πλαίσια της διαμόρφωσης κοινής γεωργικής πολιτικής, με τον Κανονισμό 1493/1999 για την κοινή οργάνωση της αμπελοοινικής αγοράς, δεν επιτρέπεται η παραγωγή ρετσίνας σε καμία άλλη χώρα. Ρετσίνα μπορεί να παραχθεί σε όλη τη χώρα φέροντας την ένδειξη «Ονομασία κατά Παράδοση». Οι πιο γνωστές περιοχές παραγωγής ρετσίνας με το δικαίωμα αναγραφής στην ετικέτα είναι τα Μεσόγεια της Αττικής, η Βοιωτία και η Εύβοια.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /23

T&Π

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΑ

συνηθίζουν στην ιδιαιτερότητά της. Και όντως οι παλιοί παραγωγοί δεν προσπαθούσαν να παράγουν καλό κρασί για να το χρησιμοποιήσουν ως βάση για τη ρετσίνα. Πολλοί υπερέβαλαν ακόμη και στην ποσότητα ρετσινιού δημιουργώντας ένα πολύ βαρύ τελικό ποτό. Ακόμη και στη Wikipedia διαβάζουμε ότι «για την παρασκευή της χρησιμοποιούνται συνήθως κρασιά δεύτερης ποιότητας και για αυτόν τον λόγο η τιμή της είναι συνήθως χαμηλότερη από αυτή του κρασιού». Είναι προφανές ότι η ρετσίνα έφερε μαζί της την φολκλόρ περίοδο με τις υπόγειες ταβέρνες, τα βαρέλια, το χύμα και τα καρτούτσα. Ακόμη και η βελτίωσή της δεν γινόταν αντιληπτή από εκείνους που δεν την συμπαθούσαν. Ως προς τις εξαγωγές η ίδια διαφωνία. «Δυσφημίζει την Ελλάδα αυτό το κακό κρασί. Το πίνουν οι ξένοι και νομίζουν ότι η Ελλάδα παράγει μόνον αυτό» έλεγαν οι εχθροί. «Ανοίγει αγορές στις οποίες μπαίνει στη συνέχεια και το κρασί καθώς είναι ένα γνωστό παγκοσμίως ελληνικό προϊόν. Δεν είναι δυνατόν να απαρνηθούμε ένα μοναδικό προϊόν που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα» αντέλεγαν οι φίλοι.

Κουρτάκη Για δεκαετίες απετέλεσε αναφορά της εμφιαλωμένης ρετσίνας. Κλασική, παραδοσιακή πρόταση με ρετσίνι διακριτικό, μόνο στο άρωμα. Χρώμα ανοιχτό κίτρινο με λαδιές και πορτοκαλιές ανταύγειες. Στο στόμα το άρωμα της ρητίνης γίνεται ελάχιστα αντιληπτό πάνω σε ένα λεπτό σώμα. Συνολικά δίνει αίσθηση φρεσκάδας και έχει καλή διάρκεια επίγευσης.

24 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Η ΛΎΣΗ: ΠΟΙΟΤΙΚΉ ΡΕΤΣΊΝΑ Σήμερα έχουν εμφανιστεί στην αγορά ποιοτικές ρετσίνες, οι οποίες εξέπληξαν καταναλωτές και επαγγελματίες, ενώ βλέπουμε και την κλασική ρετσίνα μαζικής παραγωγής να γίνεται ολοένα και καλύτερη. Και μπορεί να μην έχουν όλοι τη δυνατότητα ή να μην θέλουν να φτιάξουν ρετσίνα που θα χτυπήσει χρυσό σε διεθνείς διαγωνισμούς, όπως ο Κεχρής, αλλά αυτός ο συμβολισμός βελτίωσε συνολικά τη ρετσίνα ως προϊόν. Απέδειξε τις δυνατότητές της. Απέδειξε ότι αν κάνεις ως βάση ένα καλό λευκό κρασί με υψηλής ποιότητας σταφύλια (σωστή καλλιέργεια, όχι μεγάλη απόδοση) με άρτια διαδικασία παραγωγής και σωστή και διακριτική χρήση ποιοτικού ρετσινιού που να είναι αισθητό αλλά να μην καλύπτει το άρωμα του κρασιού, μπορείς να φτιάξεις μια ρετσίνα χάρμα. Την οποία μπορείς να απολαύσεις με την ελληνική κουζίνα, με ψάρι, ακόμη και σκέτη, δροσερή, ακόμη και αν ήσουν πολέμιός της και δεν την πλησίαζες στο παρελθόν. Οι νέες ρετσίνες φόρεσαν και καλύτερα ρούχα μια και τις βλέπουμε σε διαφορετικές φιάλες ή και σε φιάλες του κρασιού με κομψό δημιουργι-

Μαλαματίνα H έτερη

κό στις ετικέτες. Η εξέλιξη είχε αρχίσει και δεν σταματάει πια. Εξάλλου, πρόσφατα Το Δάκρυ του Πεύκου του Κεχρή κέρδισε χρυσό (για δεύτερη φορά στην καριέρα της και στην ιστορία της ρετσίνας γενικότερα) στα Decanter Wine Awards στο Λονδίνο που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους διαγωνισμούς παγκοσμίως. Λέτε η ελληνική ρετσίνα να επαναλάβει το ιταλικό success story «Από το ψαθάκι του Chianti στα super Tuscans» (το γνωστό υποβαθμισμένο κρασί στην μπουκάλα με το ψαθάκι, που πινόταν κυρίως με την πίτσα, ήταν για την Ιταλία ότι και η ρετσίνα για την Ελλάδα); Εντάξει, τηρουμένων κάποιων αναλογιών. Ας έχουμε έστω την επανάληψη του ισπανικού success story με τη sangria. Κι αυτή έγινε για να πίνεται πιο εύκολα το φτηνό και κακής ποιότητας κρασί και τώρα κάνει επικερδή καριέρα σε όλον τον πλανήτη.

ΟΙ ΚΛΑΣΙΚΈΣ ΒΕΛΤΙΩΝΟΝΤΑΙ Μας έχει εκπλήξει τελευταία η καλή ποιότητα της ρετσίνας Κουρτάκη και της Μαλαματίνας (και οι δύο σχεδόν συνώνυμες με τη λέξη ρετσίνα στη νότια και βόρεια Ελλάδα με τις περίφημες κίτρινες

Το Δάκρυ του Πεύκου Γίνεται μεγάλη ρετσίνα «λαϊκού» όπως τα fume κρασιά (με ζύμωση τύπου με εκατομμύρια σε δρύινο βαρέλι) και είναι η μοναφιάλες. Μέτριο χρυσό χρώμα δική που παλαιώνει για 4-5 με πράσινες ανταύγειες. χρόνια. Κυριαρχεί το άρωμα Αρώματα ρητίνης που, του φρούτου με τα τυπικά αν και χαμηλής σχετικά εσπεριδοειδή και είναι έντασης, δεν αφήνουν αισθητή η μεταλλικότητα το λιγοστό ώριμο κίκαι η βοτανικότητα του τρινο φρούτο να δηΑσύρτικου. Το ρετσίνι λώσει την παρουσία εμφανίζεται περισσότετου. Αρκετά ελαφρύ ρο ως άρωμα βοτάνων στόμα με αισθητή (θυμάρι, μέντα) ενώ οξύτητα, τονισμένη προστίθεται και η βανίλια. αίσθηση ρετσίνας και Έ να κρασί με πολυπλοελαφρά πικρό τέλος. κότητα που ενισχύεται με

Ρητινίτης Nobilis Εξόχως ποιοτική, από εκλεκτό Ροδίτη από ξηρικούς αμπελώνες της ημιορεινής Κορινθίας, με ιδιαίτερα χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις (900kg) και όλους τους κανόνες της σύγχρονης λευκής οινοποίησης. Ισορροπεί ανάμεσα στο ποικιλιακό άρωμα του κρασιού και αυτό του ρετσινιού, χωρίς το ένα να καλύπτει το άλλο. Έ τσι το σταφύλι δίνει το άρωμά του, συντροφιά με το πεύκο, το λεμόνι και τη μαστίχα.

T&Π

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΑ

Ρετσίνα Ιno Ισορροπημένη ρετσίνα από Σαββατιανό που εκμεταλλεύεται τα φρουτώδη αρώματα της ποικιλίας. Ταιριάζει με μεζέδες και πικάντικα πιάτα.

Σε Φόντο Ροζέ Παράγεται από Ξινόμαυρο και ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια. Έ ντονο άρωμα φράουλας που ισορροπεί με τον ρητινούχο χαρακτήρα της. Πολύ ενδιαφέρουσα ποιοτική εκδοχή ρετσίνας.

Γιορτάσι Αχυροκίτρινη, με διαύγεια, λαμπερή με πρασινωπές νότες. Ευχάριστα ισορροπημένη μύτη, με διακριτική την παρουσία του ρετσινιού και την ταυτόχρονη εμφάνιση αρωμάτων από φρούτα και λευκά άνθη. Έ χει μέτρια οξύτητα, είναι δροσερή, πιπεράτη, αφήνει απαλή και ελαφρώς πικρή επίγευση. Σε φιάλη 500ml.

Αμπελήσιους Από Σαββατιανό, με ικανοποιητική αρωματική ένταση με νότες βανίλιας σε καλή συνεργασία με το ρετσίνι. Πλούσιο σώμα, γεύση αιχμηρή που ακροβατεί ανάμεσα στη δύναμη και τη φινέτσα. Μια πιο τολμηρή εκδοχή που προσπαθεί να κρατήσει κάποια παραδοσιακά στοιχεία έντασης και μάλλον αρέσει.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /25

T&Π

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΑ

Ρετσίνα και φαγητό

Έ να κρασί που δένει με πολλές ελληνικές γεύσεις. Κυρίως ταιριάζει στο κλασικό τραπέζι με τα πολλά διαφορετικά μεζεδάκια όπου δεν μπορεί να σταθεί κάποιο κρασί. Ταιριάζει με τον ελληνικό απλό τρόπο ζωής και διασκέδασης. Αν θέλουμε να το εμβαθύνουμε λιγάκι, πιο αρμονικά συνοδεύει τηγανητούς μεζέδες όπως μικρά ψαράκια, καλαμαράκια και μπακαλιάρο, ενώ αντέχει και στην σκορδαλιά, στα κεφτεδάκια και στο συκώτι. Έ χει αρμονία με τα πολλά μπαχαρικά (ρίγανη, κύμινο, πιπέρια), τα κλασικά λαδερά φαγητά, το τζατζίκι, τη φέτα και όλα σχεδόν τα τυριά και σαλάμια και πάει θαυμάσια με ψητά με έντονη γεύση και μυρωδικά όπως το κοντοσούβλι και το κοκορέτσι. Το πιο σημαντικό με τη σημερινή ποιοτική της πρόοδο είναι ότι ο καταναλωτής μπορεί να την επιλέξει πλέον και σε ένα καλό εστιατόριο με ένα μεσογειακό πιάτο και όχι απλά να πηγαίνει για ρετσίνα σε μια φτηνή ταβέρνα.

και πράσινες ετικέτες αντίστοιχα) και της ρετσίνας Γεωργιάδη, οι οποίες μαζί καλύπτουν πάνω από το 90% της αγοράς. Σε αυτές τις εταιρείες που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της ρετσίνας στα πρώτα χρόνια και έχουν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στις εξαγωγές δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε ιδιαιτέρως. Η παράδοση της οικογένειας Κουρτάκη χρονολογείται από το 1895, όταν ο Βασίλης Κουρτάκης, ο πρώτος διπλωματούχος οινολόγος στην Ελλάδα, δημιούργησε την ομώνυμη εταιρεία στο Μαρκόπουλο Αττικής, στην καρδιά της τότε κυριότερης οινοπαραγωγικής περιφέρειας της Ελλάδας. Από τότε το όνομα Κουρτάκης έγινε συνώνυμο της ρετσίνας για πολλές γενιές Ελλήνων. Αρχικά εμπορεύτηκε τα κρασιά της σε βαρέλια και τα διένειμε στην επαρχία της Αττικής, στην Αθήνα και στα γειτονικά νησιά. Το 1932, ο γιος του ιδρυτή, Δημήτρης Κουρτάκης, με σπουδές οινολογίας στην Dijon, αναλαμβάνει τα ηνία της εταιρείας για να συνεχίσει ο Βασίλης Κουρτάκης με πτυχίο οινολο-

Retsina of Attica Mοντέρνα εκδοχή λευκού ξηρού κρασιού που ξεχωρίζει από την ιδιαίτερη γεύση του. Διακριτικό άρωμα ρητίνης, ανακατεμένο με τα πλούσια αρώματα του Σαββατιανού Mεσογείων. Βαθύ χρυσαφένιο χρώμα. Παχύ σώμα, φρουτώδη αρώματα αποξηραμένων φρούτων, έλλειψη οξύτητας και μέτρια επίγευση.

26 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

γίας επίσης στην Ντιζόν. Το 1963 το προϊόν μπαίνει σε μπουκάλι και εμφιαλώνεται στις εγκαταστάσεις του οινοποιείου στο Μαρκόπουλο. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 αρχίζουν οι πρώτες εξαγωγές που πια καλύπτουν το 50% της παραγωγής. Σήμερα η Ρετσίνα Κουρτάκη, είτε στην κλασική παραδοσιακή της συσκευασία 500ml με καπάκι crown είτε με Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη σε φιάλη 750ml με βιδωτό στέλβιν είτε σε φιάλη 1,5L για κατανάλωση στο οικογενειακό τραπέζι, συνεχίζει περήφανη την πορεία της στον χρόνο. Η ιστορία της οικογένειας Μαλαματίνα κρατάει από το 1860 και την Τένεδο, όταν ο Ευστράτιος Μαλαματίνας άρχισε να καλλιεργεί αμπέλια στα κτήματα της οικογένειας. Μετά από προσφυγιά και πέρασμα από τη Θράκη, η εταιρεία εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ο Ευάγγελος Μαλαματίνας, έχοντας σπουδάσει χημικός και οινολόγος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ανανέωσε ολόκληρο το σκηνικό για την παραγωγή ρετσίνας στην Ελλάδα με τις τελευταίας τεχνολογίας διαδικασίες

Καραβάκι Πλησιάζει αρκετά το παραδοσιακό στιλ. Ανοιχτό κίτρινο χρώμα, αρώματα μέτριας έντασης που θυμίζουν βασιλικό και δυόσμο. Ωραίο δροσερό στόμα με λιπαρότητα και καλή οξύτητα, δροσερό και με ευγενική παρουσία του ρετσινιού που διαρκεί αρκετά.

που εγκαινίασε. Κατάφερε να σταθεροποιήσει την ποιότητα, τη γεύση και το άρωμα, ενώ το 1957 επένδυσε στην εμφιάλωση ενός προϊόντος που ως τότε διακινείτο χύμα. Η εταιρεία δημιούργησε οινοποιείο στην Εύβοια, το οποίο το 1986 για πρώτη φορά στην Ελλάδα λειτούργησε με πνευματικά πιεστήρια, ενώ δύο χρόνια νωρίτερα είχε αντικαταστήσει τις τσιμεντένιες δεξαμενές με ανοξείδωτες. Πλέον έχει οινοποιείο και στη Βοιωτία και εμφιαλωτήριο στη Θεσσαλονίκη και η ρετσίνα Μαλαματίνα φτάνει σήμερα σε 37 χώρες. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘40 ιδρύθηκε η εταιρεία Γεωργιάδη με σκοπό να καλύψει τις ανάγκες της Θεσσαλονίκης. Η ρετσίνα της έγινε γνωστή ως Καραφάκι Χρυσή Ρετσίνα Γεωργιάδη. Πλέον η τρίτη γενιά αδελφών Γεωργιάδη συνεχίζει την παράδοση. Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία σημειώνει κάθε χρόνο εκρηκτική αύξηση του τζίρου της και ανήκει στις 30 μεγαλύτερες οινοποιίες της χώρας βάση τζίρου και στις 10 πρώτες βάσει κερδών, ενώ κάνει σημαντικές εξαγωγές.

Τσαχπίνα Από τις ελάχιστες που δεν παράγονται σε Αττική, Βοιωτία ή Εύβοια, καθώς γίνεται από σταφύλια από τη Μακεδονία. Ανοικτό χρυσαφί χρώμα και έντονη ευχάριστη μύτη που αναδύει τα αρώματα του σταφυλιού, σε αρμονία με τα αρώματα του ρετσινιού των πεύκων της Χαλκιδικής.

Gold, Cair

Από Αθήρι με έντονο χαρακτήρα μαστίχας και ρετσινιού. Αρκετά κοντά στον παραδοσιακό χαρακτήρα, χωρίς όμως να αποτελεί εκπρόσωπό του. Λαμπερό κίτρινο χρώμα, ντελικάτος συνδυασμός αρωματικής φρεσκάδας εσπεριδοειδών μαζί με εξαιρετικής ποιότητος ρετσίνι που φέρνει τη μυρωδιά του πεύκου.

T&Π

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΑ

Ρετσίνα Μεσογείων οικογένειας Γεώργα

Κεχριμπάρι Μοντέρνο στιλ ή,

Από επίλεκτο Σαββατιανό που καλλιεργείται βιολογικά σε χαμηλής απόδοσης ξερικούς αμπελώνες στα Μεσόγεια χωρίς χρήση χημικών. Λεπτά αρώματα κίτρινων φρούτων με αδιόρατες δροσερές σταγόνες χαλέπιας πεύκης Αττικής.

ΓΕΥΣΙΓΝΩΣΊΑ Η ρετσίνα γίνεται με την προσθήκη ρετσινιού πεύκου στο γλεύκος που ζυμώνεται. Έτσι έχει ένα ιδιαίτερο άρωμα το οποίο, όπως με όλα τα ιδιαίτερα πράγματα, απαιτεί συνήθεια για να γίνει αποδεκτό. Όταν δεν είναι πολύ έντονο επιτρέπει την αναγνώριση και των άλλων αρωμάτων του κρασιού, εφόσον υπάρχουν, και μπορεί να δώσει ένα αρμονικό σύνολο. Αντιθέτως, η παρουσία του ρετσινιού πέρα από ένα όριο, παύει να παίζει το ρόλο του συμπληρωματικού αρώματος και γίνεται

αν θέλετε, ποιοτικό κλασικό. Άρωμα λευκού κρασιού δεξαμενής από Ροδίτη και Sauvignon blanc. Πεπόνι, αχλάδι και πράσινο μήλο με νότες ρετσινιού που εδώ φέρνουν μαστίχα Χίου, πεύκο και lime. Αργυρό μετάλλιο στα Decanter Wine Awards.

Ρετσίνα Μαρκόπουλου Κί-

Ρετσίνα Παπαγιαννάκου

τρινο, διαυγές χρώμα με πρασινωπές ανταύγειες, αχνά αρώματα από ρετσίνι. Eλαφριά στο στόμα αρκετά όξινο που το κάνει ευχάριστο και δροσερό, χωρίς όμως ιδιαίτερο μπουκέτο αρωματικό ή γευστικό.

το άρωμα που επικρατεί. Έτσι, μια ρετσίνα κρίνεται ποιοτικά βάσει του αρωματικού υπόβαθρου που εμφανίζει και της ποιότητας της ρητίνης. Η παρουσία της ρητίνης συνοδεύεται πάντα από μια ελαφριά πικρίλα που γίνεται πιο έντονη σε ρετσίνα που έχει ηλικία πάνω από ένα χρόνο. Γι’ αυτό και η ρετσίνα δεν παλαιώνει (πλην μίας προς το παρόν εξαίρεσης). Η αποδοχή της ρετσίνας είναι εν τέλει θέμα προσωπικού γούστου. Και αυτοί που την αγαπούν συχνά δεν δοκιμάζουν άλλο ποτό.

Από τις πιο ελαφρές ρετσίνες νέου τύπου. Το φρούτο του Σαββατιανού κυριαρχεί με ανεπαίσθητες νότες ρετσίνας στο άρωμα. Εμφανώς πιο έντονη η ρετσίνα στο στόμα. Έ ντονο χρυσαφί χρώμα και παρουσία διοξειδίου. Η γεύση της είναι καλή, με χαμηλή οξύτητα και μάλλον σκληρή αίσθηση της ρητίνης.

Tetramythos Organic Μύτη που ξεγελάει αφού τα αρώματα του ρετσινιού είναι πολύ απαλά, ενώ βγαίνει στο προσκήνιο ο χαρακτήρας του Ροδίτη συνδυάζοντας λεμονάτα αρώματα εσπεριδοειδών, αχλάδι, πεπόνι και νύξεις από λευκά άνθη. Δροσιστική οξύτητα, κομψότητα και ισορροπία ανάμεσα στο φρούτο και στο ρετσίνι. Περισσότερο ένα καλοφτιαγμένο λευκό ξηρό κρασί παρά ρετσίνα.

T&Π

ΜΕΛΛΟΝ

ΘΗΣΑΥΡΟΊ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣ ΜΈΧΡΙ ΠΡΌΤΙΝΟΣ ΉΤΑΝ ΞΕΧΑΣΜΈΝΟΙ ‘Ή ΑΓΝΩΣΤΟΙ. ΣΉΜΕΡΑ ΕΞΕΛΊΣΣΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΕΡΔΟΦΌΡΕΣ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΕΣ ΑΠΌ ΝΈΟΥΣ ΠΟΥ ΑΠΟΦΆΣΙΣΑΝ ΝΑ ΤΙΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟΎΝ ΕΝΤΌΣ ΚΑΙ ΕΚΤΌΣ ΕΛΛΗΝΙΚΏΝ ΣΥΝΌΡΩΝ. ΠΟΣΟ ΑΞΊΖΕΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΊ ΚΑΝΕΊΣ ΜΕ ΑΥΤΈΣ; ΤΗΣ MAΡΙΑ Σ Κ ΑΜΠΟΥΡΑΚΗ

28 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

T&Π

ΜΕΛΛΟΝ

η

01 Goji Berry

αγορά των δέντρων και τα λιπάσματα που απαιτούν είναι η μεγαλύτερη επένδυση που πρέπει να κάνει όποιος αποφασίσει να ασχοληθεί με το Goji Berry, όπως επισημαίνει ο Παναγιώτης Τσαγκάνης που με το φίλο του Παναγιώτη Καμβύλη καλλιεργεί ελληνικό Goji στο Λαγκούβαρδο Γαργαλιάνων (www.gojiberryfarm. gr) με σπόρους που έφεραν από την Αμερική που κόστισαν περίπου 1 ευρώ ο ένας. Όσοι δεν θέλουν να μπουν στη διαδικασία της εισαγωγής σπόρων, η απευθείας αγορά σπορόφυτων φθάνει και τα 4 ευρώ ανά τεμάχιο. Όπως όλες οι καλλιέργειες, έτσι και αυτή κινδυνεύει από «εχθρούς» της φύσης, όπως μας λέει ο κ. Τσαγκάνης. Για να είναι το δέντρο υγιές, είναι απαραίτητη η λίπανση του εδάφους με τα απαραίτητα ιχνοστοιχεία και ραντίσματα, κάτι αρκετά δαπανηρό. Για παράδειγμα, τα λιπάσματα που ρίχνει όλο το καλοκαίρι για στα 12 στρέμματα της δικής τους καλλιέργειας (3.500 δέντρα) κοστίζουν περίπου 1.000 ευρώ. Η παραγωγή ανά δέντρο είναι στα περίπου 4,5 κιλά με «οροφή» τα 8 κιλά. Η διάθεση του προϊόντος γίνεται σε δύο μορφές, είτε αποξηραμένο είτε νωπό. Στο αποξηραμένο Goji η τιμή παραγωγού είναι 8 ευρώ και στη λιανική μπορεί να φθάσει τα 20-25 ευρώ. Στη νωπή μορφή του η τιμή παραγωγού είναι 10 ευρώ το κιλό και η λιανική φθάνει τα 30-35 ευρώ το κιλό. Το μεγάλο πλεονέκτημα των δέντρων είναι ότι δεν χρειάζεται κανείς μια μεγάλη φάρμα για να τα καλλιεργήσει και είναι αρκετά ανθεκτικά ακόμα και σε ακραίες συνθήκες ψύχους (-30 C). Όλες οι μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες θέλουν να εντάξουν το Goji Berry στην γκάμα τους ενώ οι δύο παραγωγοί βρίσκονται σε επαφές με τη ΦΑΓΕ που θέλει να παρασκευάσει γιαούρτι με το περιζήτητο προϊόν.

H Gojiberry Φάρμα στους Γαργαλιάνους.

02 Σταμναγκάθι Το κιχώριον το ακανθώδες είναι γνωστό ως τροφή αλλά και ως βότανο από την αρχαιότητα για τις αντιρευματικές και αντισηπτικές του ιδιότητες. Θεωρείται εξαιρετικό διουρητικό, χωνευτικό, τονωτικό, χολαγωγό και υπογλυκαιμικό. Είναι πλούσιο σε βιταμίνες E και C, σε ωμέγα-3 λιπαρά και λινολεϊκό οξύ (το απαραίτητο λιπαρό που διώχνει το λίπος που συσσωρεύεται στις αρτηρίες) και έχει υψηλές συγκεντρώσεις ασβεστίου, σιδήρου και φωσφόρου. Ενδημικό της λεκάνης της Μεσογείου, απαντάται αυτοφυές στα χιονισμέ- Άποψη των να δύσβατα μέρη των ορεινών όγκων της Κρή- καλλιεργειών της Cretan Gaia. της αλλά και στις απόκρημνες ακρογιαλιές του νησιού. Οι πρώτες προσπάθειες καλλιέργειας άρχισαν τη δεκαετία του 1920 από τους κατοίκους της Γραμβούσας Κισσάμου στο νομό Χανίων. Εντατική καλλιέργεια σταμναγκαθιού ξεκίνησε την τελευταία δεκαετία καθώς αναγνωρίστηκαν διεθνώς τα οφέλη της Μεσογειακής και ιδιαίτερα της Κρητικής διατροφής ως σύμμαχου καλής υγείας, με το σταμναγκάθι να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Κρητικής διατροφής. Τελευταία υπάρχει ζήτηση και από χώρες του εξωτερικού όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ. Ο μεγαλύτερος παραγωγός στην Ελλάδα, με συνδυασμένη υπαίθρια και υδροπονική παραγωγή περί τους 2 τόνους ημερησίως, είναι η Cretan Gaia. Συνδυάζοντας την παράδοση με την επιστήμη και την καινοτομία και σεβόμενη την χλωρίδα του τόπου, συλλέγει άγριο αυθεντικό σπόρο από τα ορεινά της Κρήτης και στη συνέχεια τον καλλιεργεί σε 3 στρέμματα υδροπονικής και 30 στρέμματα υπαίθριας καλλιέργειας στη Μεσσαρά. Μέσω της υδροπονικής καλλιέργειας η Cretan Gaia κατάφερε αδιάλειπτη 12μηνη παραγωγή και κατά τους θερινούς μήνες. Η εταιρεία διαθέτει ιδιόκτητο χώρο, ειδικά πλυντήρια, στεγνωτήρια και ψυγεία. Το κόστος της συνολικής επένδυσης υπολογίζεται σε 1,5 εκ. ευρώ. Πρόσφατα, η Cretan Gaia κατοχύρωσε για την παραγωγή σταμναγκαθιού «Πιστοποίηση Ορθής Γεωργικής Πρακτικής κατά GLOBALG.A.P. v4» από την TÜV HELLAS. Το παραγόμενο προϊόν διατίθεται πανελλαδικά και το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής πωλείται σε μεγάλα σούπερ-μάρκετ, γκουρμέ εστιατόρια της Αττικής και στην Κρήτη. Στόχος της Cretan Gaia είναι να προχωρήσει σε εξαγωγές των προϊόντων της σε διάφορες χώρες του εξωτερικού που έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /29

T&Π

ΜΕΛΛΟΝ

03 Βελανίδι

04 Χαρούπι

Κάποτε το κέλυφος από το βελανίδι χρησιμοποιείτο για την επεξεργασία των δερμάτων. Με τα χρόνια όμως τα βυρσοδεψεία σταμάτησαν την αξιοποίησή του καθώς το αντικατέστησαν με χημικά. Τελευταία όμως η δύναμη της βελανιδιάς έχει επιστρέψει και κάποιοι αγρότες συλλέγουν τη χαμάδα είτε για ζωοτροφή είτε για να παράξουν βελανιδάλευρο ή έλαιο από βελανίδι. Μία τέτοια μονάδα λειτουργεί στη Τζια από την Μάρσι Μέιγερ και τον σύζυγό της, Κώστα Μαρούλη. Έχοντας ανακαλύψει μια μέθοδο που ξεπικρίζει το βελανίδι χωρίς σπατάλη νερού, άνοιξαν τον δρόμο για την παρασκευή υψηλά πρωτεϊνούχου αλευριού, ζωοτροφών, καθώς και καλλυντικών από βελανίδια. Το 2013 έκαναν εξαγωγή 13 τόνους κυπέλλου του βελανιδιού σε βυρσοδεψείο της Γερμανίας, ενώ υπάρχει επιπλέον ενδιαφέρον για το προϊόν και για το 2014 οι παραγγελίες έχουν διπλασιαστεί. Τα γερμανικά βυρσοδεψεία πλήρωσαν 50 σεντς το κιλό και το ποσό αυτό πήγε κατευθείαν στους αγρότες που το συνέλεξαν. Στα πλάνα τους είναι να δημιουργήσουν και τον πρώτο παγκόσμια φούρνο που θα κάνει χρήση του βελανιδάλευρου από τα ντόπια δάση και αναζητούν χρηματοδότηση για το κατάστημα, που, με επίκεντρο το βελανίδι, θα προσφέρει και άλλα προϊόντα τοπικών μικροπαραγωγών.

Ο Ηλίας Μανούσακας επέστρεψε στη γενέτειρά του, Κρήτη, από τον Καναδά και επένδυσε στην παρθένα αγορά των χαρουπιών. Η Creta Carob (cretacarob.com) ιδρύθηκε το 2006 και ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2011 –καθόλη αυτή την περίοδο επενδύθηκαν κυρίως στα μηχανήματα περίπου 5 εκ. ευρώ. Οικογενειακή επιχείρηση, παράγει μίας σειρά βιολογικά προϊόντα, όπως αλεύρι, παξιμάδι, παστέλι, κουλουράκια χαρουπιού, υποκατάστατα καφέ, τσάι, κακάο, ακόμη και σαπούνι χαρουπιού ενώ η πρώτη υλη δίνεται για την παρασκευή αρτοπαρασκευασμάτων. «Πριν από δύο χρόνια μόλις τρεις φούρνοι στην Ελλάδα ζύμωναν και με χαρουπάλευρο. Τώρα είναι εκατοντάδες». Εξάγει σε Αυστρία, Σλοβενία, Φινλανδία και Κροατία και συνεργάζεται με δεκάδες καταστήματα βιολογικών προϊόντων στην Ελλάδα. Χρειάζεται περίπου ένα εκατομμύριο κιλά χαρουπιού τον χρόνο, μια πρώτη ύλη που εξασφαλίζει πριν από τις χειμερινές βροχές όχι μόνο από τις δικές του εκτάσεις, αλλά και από κτήματα άλλων παραγωγών. Το χαρούπι είναι δύσκολο στην επεξεργασία του λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε φυσικά σάκχαρα (έχει 40% μέλι) και χωρίς τα κατάλληλα μηχανήματα το αλεύρι που προκύπτει από την άλεσή του μπορεί να σφίξει και να χαλάσει. Στην Ελλάδα η βιομηχανία χρησιμοποιεί ευρέως παράγωγα του χαρουπιού σε προϊόντα διατροφής, φάρμακα και σε πολλές άλλες εφαρμογές. Στα καταστήματα οι τιμές των προϊόντων από χαρούπι κάθε άλλο παρά από ευκαταφρόνητες είναι: 350 γρ. χαρουπόμελο πωλούνται 4,50 ευρώ, ενώ μισό κιλό χαρουπάλευρο κοστίζει από 2,60 ευρώ.

30 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

T&Π

ΜΕΛΛΟΝ

05 Φραγκόσυκο Αρκετοί είναι οι νέοι παραγωγοί που έχουν αυξημένο ενδιαφέρον για αυτήν την εναλλακτική καλλιέργεια, όμως αυτό που τους καίει αυτήν την στιγμή είναι η εμπορία του προϊόντος και το άνοιγμα των αγορών. Παράμετρος που συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος είναι ότι το φραγκόσυκο δεν καλλιεργείται μόνο για τον καρπό του αλλά και τα φύλλα του που μαγειρεύονται σε χώρες της Δύσης, ενώ ο χυμός τους θεωρείται δυναμωτικός λόγω των βιταμινών του. Με τη στρεμματική απόδοση στην καλλιέργεια φραγκοσυκιάς να κυμαίνεται όρο από 2 έως 3 τόνους, τα έσοδα ανά στρέμμα σε ετήσια βάση μπορούν να προσεγγίσουν τα 1.700 ευρώ. Οι τιμές στη διεθνή αγορά ποικίλλουν ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση. Οι καρποί πωλούνται 2-5 ευρώ το κιλό, ενώ για τα κλαδόφυλλα που χρησιμοποιούνται για ζωοτροφή η τιμή εξαρτάται από το μέγεθός

τους και κυμαίνεται από 10 έως 70 λεπτά το τεμάχιο. Το αλκοολούχο ποτό που παράγεται από το φραγκόσυκο πωλείται 3-6 ευρώ το λίτρο. Το φραγκόσυκο καρποφορεί μετά το 3ο έτος και έχει σε πλήρη παραγωγή αποδόσεις 100-150 κιλά ανά φυτό. Το φυτό είναι σε πλήρη παραγωγή μετά το 7ο έτος. Σε αρδευόμενη καλλιέργεια μπορεί να επιτευχθεί παραγωγή 3.000 - 4.000 κιλών ανά στρέμμα. Η συγκομιδή των καρπών αρχίζει από τα τέλη Αυγούστου για τους καρπούς της πρώτης άνθισης και από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο για τους καρπούς της δεύτερης άνθισης. Μετά τη συγκομιδή των καρπών, γίνεται απομάκρυνση των αγκαθιών ώστε να διατεθούν στο εμπόριο με το χαρακτηρισμό «χωρίς αγκάθια» και να έχουν υψηλότερες τιμές.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /31

T&Π

ΜΕΛΛΟΝ

Τα σαλιγκάρια που παράγει η Escargot de Crète είναι του είδους Helix Aspersa.

06 Σαλιγκάρι Πρόκειται για μία δυναμική επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία στον πρωτογενή τομέα αναπτύσσεται στη χώρα την τελευταία τριετία. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Μπάμπη Καγιά, πρόεδρο της Εscargot de Grete (www.escargotdecrete. com), για να αποδώσει μια τέτοια επιχείρηση απαιτείται πολύς χρόνος και κυρίως ίδια κεφάλαια, καθώς το κράτος δεν στηρίζει τη νέα αυτή καλλιέργεια. Ο ίδιος έχει επενδύσει ήδη πάνω από 400.000 ευρώ –τα τελευταία 100.000 διατέθηκαν για τη μονάδα τυποποίησης– και οι επενδύσεις δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η Escargot de Crète διαθέτει το πρώτο εκτροφείο στον κόσμο που παράγει σαλιγκάρια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, έχει επιτύχει τη μεγαλύτερη παραγωγή σαλιγκαριών ανά στρέμμα παγκοσμίως ενώ στα προϊόντα της χρησιμοποιεί ελληνικές συνταγές που για πρώτη φορά τυποποιούνται. Τα Escargot de Crète πωλούνται από την αλυσίδα Θανόπουλος, το deli του Βασιλόπουλου στην πλατεία Κλαυθμώνος και αρκετά παντοπωλεία. Διαθέτει και βάζο 250 γραμμαρίων ψίχας σαλιγκαριών σε ελαιόλαδο για το HoReCa. Όποιος θέλει να ασχοληθεί με την καλλιέργεια σαλιγκαριών πρέπει να ξέρει ότι η στρεμματική απόδοση κυμαίνεται μεταξύ 10-15 τόνων. Το μωρό σαλιγκάρι μέχρι να φθάσει στην πλήρη ανάπτυξή του θέλει περίπου 1,5 κιλό τροφή (στην αγορά τα σακιά με 40 κιλά τροφής πωλούνται για 18 ευρώ). Τους καλοκαιρινούς μήνες η ανάπτυξη του σαλιγκαριού πραγματοποιείται μέσα σε 4 μή-

32 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

νες και τους χειμερινούς σε 7 μήνες. Η εκτροφή τους μπορεί να γίνει σχεδόν παντού στην Ελλάδα, αφού τα σαλιγκάρια δεν επηρεάζονται από το υψόμετρο του εκτροφείου (πεδινό ή ορεινό) και καλλιεργόυνται τόσο σε περιοχές με ζεστό κλίμα, όπως η Κρήτη ή η Πελοπόννησος, όσο και σε περιοχές με ψυχρό κλίμα, όπως η Μακεδονία και η Θράκη. Χωρίς να παραγνωρίζεται η διατροφική τους αξία, τα σαλιγκάρια μπορούν να αξιοποιηθούν και από τη βιομηχανία καλλυντικών και τη μη επεμβατική επανορθωτική αισθητική καθώς το σάλιο τους διαθέτει μοναδικές ιδιότητες. Συγκεκριμένα, το 75% της παραγωγής σαλιγκαριών αξιοποιείται από τη βιομηχανία ιατροφαρμακευτικών προϊόντων και μόνο το 25% φτάνει στο τραπέζι μας. Ως έτοιμο προϊόν, μια συσκευασία 90 γρ. που περιλαμβάνει 20 καθαρισμένα σαλιγκάρια πωλείται στα 10 ευρώ περίπου. Το κέρδος για τον παραγωγό είναι περίπου 2 ευρώ στο κιλό.

Η Escargot de Crète κυκλοφορεί τα σαλιγκάρια της σε Eλαιόλαδο, με Θυμάρι και Λεμόνι, με Ξύδι και Δενδρολίβανο, με Σκόρδο και Μαϊντανό και σε βάζο για το HoReCa.

T&Π

ΜΕΛΛΟΝ

08 Σπαράγγι Το ελληνικό σπαράγγι παράγεται από δεκάδες ομάδες παραγωγών και αγροτικούς συλλόγους στον Έβρο, τα Γιαννιτσά, την Καβάλα, την Αιτωλοακαρνανία και την Ξάνθη. Το 1991 ιδρύθηκε ο αγροτικός συνεταιρισμός κοινής γεωργικής εκμετάλλευσης Τυχερού Έβρου, του οποίου την παραγωγή απορροφά κατά 95% η Γερμανία. Στην Ελλάδα παράγεται σχεδόν αποκλειστικά το λευκό σπαράγγι (95%) και σε ελάχιστες ποσότητες πράσινο. Η καλλιέργεια του σπαραγγιού –και ιδιαίτερα του λευκού– έχει υψηλό κόστος, κυρίως λόγω της ανάγκης χρήσης των πλαστικών κάλυψης, της καθημερινής συλλογής, της υψηλής τιμής του πολλαπλασιαστικού υλικού, αλλά και των ειδικών καλλιεργητικών χειρισμών που απαιτεί, ωστόσο η στρεμματική απόδοση ξεπερνά τα 2.500 ευρώ.

07 Ρόδι Εναλλακτική πρόταση σε νέους και παλιούς αγρότες προσφέρει η συμβολαιακή καλλιέργεια της ροδιάς, που φτάνει να αποδίδει εισόδημα τέως και 1.200 ευρώ ανά στρέμμα. Μέχρι πριν από 5-6 χρόνια, τα ρόδια που παρήγαγε η Ελλάδα (περί τους 500 τόνους ετησίως) ανήκαν σε μικρές τοπικές ποικιλίες και φυσικά δεν κάλυπταν τις εγχώριες ανάγκες. Σήμερα η καλλιέργεια στην Ελλάδα έχει φτάσει τα 20.000 στρέμματα. Στο νομό Αργολίδας, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Ερμιόνης, παράγονται 300400 τόνοι ροδιών για επιτραπέζια χρήση. Τα τελευταία χρόνια σε πολλές περιοχές της Ελλάδας έγιναν αρκετές φυτεύσεις νέων φυτειών ροδιάς, κυρίως της ποικιλίας Wonderful, που είναι κατάλληλη για παραγωγή χυμών.

H ροδιά βρίσκεται σε πλήρη καρποφορία τον 7ο χρόνο και δεν έχει ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε διάφορα εδαφικά περιβάλλοντα, αλλά το έδαφος που προτιμά είναι ελαφρύ έως μέσης σύστασης με ph 5,5-7. Ακατάλληλα για την καλλιέργειά της είναι εδάφη με υψηλή υπόγεια στάθμη νερού ή βαριά που νεροκρατούν. Το δέντρο είναι αρκετά ανθεκτικό στην αλατότητα και του εδάφους και του αρδευτικού νερού. Ο συνηθέστερος και πιο συμφέρων οικονομικά είναι ο φυτικός σύνδεσμος 6μΧ2μ, δηλαδή φύτευση σε παράλληλες γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 6 μέτρα και δέντρο από δέντρο επί της ίδιας γραμμής 2 μέτρα. Ενας τέτοιος σύνδεσμος σημαίνει περίπου 83 δέντρα ανά στρέμμα. Το κόστος εγκατάστασης ενός στρέμματος ροδιάς διαμορφώνεται μεταξύ 700-1.100 ευρώ και αναλύεται ως εξής: Προμήθεια φυτών 250-600 ευρώ (ανάλογα με την ηλικία των δενδρυλλίων), αρδευτικό σύστημα 200-250 ευρώ, φύτευση 80 ευρώ, όργωμα 30 ευρώ, βασικά λιπάσματα 60 ευρώ, σύστημα στήριξης 80 ευρώ. Η α’ ποιότητα αποφέρει 0,70-0,80 λεπτά το κιλό, ενώ η β’ ποιότητα και η ποιότητα της χυμοποίησης από 0,20-0,60 λεπτά το κιλό. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η αντίστοιχη τιμή για το βαμβάκι ή τα ακτινίδια είναι 0,30-0,40 λεπτά και το ροδάκινο 0,10 λεπτά, σύμφωνα με τις τιμές του προηγούμενου έτους.

Στη χώρα καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά το λευκό σπαράγγι.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /33

T&Π

ΓΕΩΡΓΙΑ

CANNABIS SATIVA L ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΆ ΤΗΣ ΚΛΩΣΤΙΚΉΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΒΡΊΣΚΕΤΑΙ ΤΟ SUCCESS STORY ΠΟΥ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ ΑΥΤΉΝ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΉ Η ΕΛΛΆΔΑ .

ΤΗΣ Ε ΛΈΝΗΣ Σ ΤΑΜΑΤΟΎΚΟΥ, elenistamatoukou@gmail.com

Π

άνω στο μπεζ πουκάμισο που φορά ο Βαγγέλης Ματράκας υπάρχει το πεντάφυλλο της κάνναβης. Υπήρξε ένας από τους 18 ιδιοκτήτες καταστημάτων ενδυμάτων από κλωστική κάνναβη που κυνηγήθηκαν τόσο άδικα από την πολιτεία. Σήμερα, παρά τα νομικά προβλήματα, την οικονομική καταστροφή και τον ηθικό διασυρμό που υπέστη καθώς αναγκαζόταν κάθε μήνα να δηλώνει παρών στο αστυνομικό τμήμα, έχει εκφράσει την πρόθεση του να προχωρήσει στην καλλιέργεια κλωστικής κάνναβης. «Ανοίγουν μεγάλοι δρόμοι για την κλωστική κάνναβη, το θέμα όμως είναι πώς θα στηθεί το νομοθετικό πλαίσιο για την καλλιέργεια. Αν συμβεί αυτό, και νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν και θα μπορέσουμε να πετύχουμε καλύτερη τιμή στα προ-

30 /ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 34/ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 2013

ϊόντα καθώς θα τα παράγουμε οι ίδιοι». Ύστερα από 60 σχεδόν χρόνια απαγόρευσης, η καλλιέργεια της κλωστικής κάνναβης είναι πάλι ελεύθερη στην Ελλάδα καθώς με διάταξη που περιλαμβάνεται στο νέο νόμο περί ναρκωτικών επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις η καλλιέργειά της όπως και η εμπορία των προϊόντων της. Μέχρι πρότινος η καλλιέργεια απαγορευόταν καθώς η πολιτεία δεν είχε φροντίσει να εξαιρέσει την κλωστική βιομηχανική κάνναβη από τα ψυχοτρόπα φυτά. «Η κλωστική κάνναβη έχει πολύ στενή βοτανική συγγένεια με την ινδική. Μορφολογικά μάλιστα δε ξεχωρίζουν καθόλου» μας ενημερώνει ο Ανδρέας Καραμάνος, Καθηγητής Γεωργίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Η διαφορά μεταξύ των δύο βρίσκεται στην περιεκτικότητα τους σε ρητίνες. Οι ποικιλίες της κάνναβης που καλλιεργούνται για τις ευφορικές τους ιδιότητες έχουν

TO ΦΥΤΌ Οι ίνες κάνναβης λαμβάνονται από το στέλεχος του φυτού Cannabis sativa L. Αναπτύσσεται εύκολα, σε ύψος 4μ., χωρίς αγροχημικά και συλλαμβάνει μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. Η παραγωγή της κάνναβης είναι περιορισμένη σε ορισμένες χώρες όπου το φυτό συγχέεται με τη μαριχουάνα. Η βέλτιστη απόδοση ινών κάνναβης είναι πάνω από 2 τόνους ανά στρέμμα, ενώ η μέση απόδοση είναι περίπου 650 κιλά. Το κανναβουργείο της Έ δεσσας. Φωτο: periplanomeno. wordpress.com

πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε ρητίνες». Σύμφωνα με το νέο νόμο, για να καλλιεργηθεί η κλωστική κάνναβη, ή αλλιώς Cannabis Sativa L, πρέπει να έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC), συγκεκριμένα μέχρι 0,24%.

ΜΙΑ ΠΑΛΙΆ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑ Παλιότερα η κλωστική κάνναβη αποτελούσε από τις βασικότερες καλλιέργειες της Ελλάδας ως πρώτη ύλη στην κλωστοϋφαντουργία, αλλά και δυνατό εξαγώγιμο προϊόν. Μέχρι τη δεκαετία του ’50, οπότε και απαγορεύτηκε η καλλιέργειά της, στη χώρα λειτουργούσαν πολλά κανναβουργεία. Το κανναβουργείο της Έδεσσας ήταν το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής σκοινιών και σπάγκων και μικρότερα εργοστάσια υπήρχαν στην Κέρκυρα, στο Βόλο και στον Πειραιά. Οι γνώστες χαρακτηρίζουν την κάνναβη ως υπερφυτό λόγω των πολλών βιομηχανικών του εφαρμογών αλλά και ιδιοτήτων: Από τον καρπό της παράγονται τρόφιμα και συμπληρώματα διατροφής, ζωοτροφές, βιοκαύσιμα και πρώτες ύλες για καλλυντικά, ενώ το κανναβέλαιο είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Από τα στελέχη του φυτού αφαιρούνται με ειδική διεργασία οι ίνες του που χρησιμοποιούνται στην υφαντουργία, στην σχοινοποιία κ.λπ., ενώ το ξύλο του δίνει χαρτί, καύσιμη ύλη, υλικά οικοδομών και άλλα πολλά (η κάνναβη παράγει πάνω από 25.000 προϊόντα). Η κλωστική κάνναβη καλλιεργείται σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για παλιά καλλιέργεια, η οποία πριν τη διάδοση των συνθετικών ινών από παράγωγα του πετρελαίου ήταν φοβερά εκτεταμένη. Σήμερα στην Ευρώπη οι βασικότερες χώρες παραγωγής είναι η Γερμανία, η Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, όπου και βρίσκονται και οι περισσότερες γεωργικές εκτάσεις και μεταποιητικές μονάδες. Η ΕΕ από τη δεκαετία του 1990 επιδοτεί

τη συγκεκριμένη καλλιέργεια, η οποία στις περισσότερες χώρες νομιμοποιήθηκε μεταξύ του 1993 και 1996. Τα τελευταία δέκα χρόνια παραμένει σταθερή χωρίς να παρουσιάζει ανάπτυξη. «Παρατηρείται όμως μια αύξηση στη ζήτηση ινών για την παρασκευή μονωτικών υλικών και στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, αλλά και στα τρόφιμα» λέει στο Τ&Π ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ευρωπαϊκής Βιομηχανικής Κάνναβης (European Industrial Hemp Association), John Hobson. Ο EIHA δημιουργήθηκε το 2005 με σκοπό να αποκτήσει η κλωστική κάνναβη τη δική της φωνή στην Ευρώπη. Αριθμεί δέκα τακτικά και 72 μη τακτικά μέλη ενώ εκπροσωπεί 31 χώρες. Στόχος του Συνδέσμου είναι να συνεχίσει να πιέζει τις Βρυξέλλες να εφαρμόσουν νέες πολιτικές για την ενίσχυση και προώθηση της οικολογικής αυτής καλλιέργειας, αλλά και να βοηθήσει όλους όσοι θέλουν να στήσουν τη δική τους βιομηχανία κλωστικής κάνναβης στη χώρα τους. «Πληρώσαμε πολλά λάθη στο παρελθόν και μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να τα αποφύγουν» λέει ο κ. Hobson. Είναι άραγε η ενασχόληση με την κλωστική κάνναβη μια επικερδής επιχειρηματική δραστηριότητα; «Όχι και τόσο. Δουλεύουμε με ένα γεωργικό προϊόν το οποίο ανταγωνίζεται προϊόντα όπως το καλαμπόκι και ο ηλίανθος που αποτελούν πιο συμφέρουσες καλλιέργειες για τους αγρότες. Η μάχη ξεκινά στο χωράφι. Ακόμα κι αν έχουμε πληρώσει περισσότερα για να πάρουμε το φυτό, δεν μπορούμε να αυξήσουμε δραματικά τις τιμές των ινών και των σπόρων. Εκτός αυτού, πρέπει να λάβουμε υπόψη τους φόρους που καλείται το εργοστάσιο να πληρώσει» επισημαίνει στο Τ&Π η Helene Primout, βοηθός πωλήσεων στη γαλλική μεταποιητική εταιρεία Agrofibre. Η Agrofibre, μέλος του Ομίλου Euralis, συνεργάζεται με περίπου 200 αγρότες που καλλιεργούν κλωστική κάνναβη σε χωράφια της Τουλούζης και του Pau και εξάγει

ΟΙ ΊΝΕΣ Μακριά και ανθεκτική, η ίνα της κάνναβης είναι κατά 70% κυτταρίνη ενώ περιέχει χαμηλά επίπεδα λιγνίνης (8-10%). Η διάμετρός της κυμαίνεται ανάμεσα στα 16 και 50 microns. Είναι αγωγός θερμότητας, βάφεται καλά, αντιστέκεται στη μούχλα, μπλοκάρει τις υπεριώδεις ακτίνες και έχει φυσικές αντιβακτηριακές ιδιότητες.

ΠΑΡΑΓΩΓH O μεγαλύτερος παραγωγός κλωστικής κάνναβης είναι η Κίνα και ακολουθούν Ευρώπη, Χιλή και Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας. Στην ΕΕ μεγαλύτεροι παραγωγοί είναι η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Κίνα είναι και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων κάνναβης, κυρίως στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, όπου η αγορά για τα είδη ένδυσης από κάνναβη αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. Η Κίνα εξάγει επίσης ινοσανίδες με βάση την κάνναβη.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /35

T&Π

ΓΕΩΡΓΙΑ

2012: 140.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1993

1995

1997

1999

2001

ΧΡΉΣH Η κάνναβη χρησιμοποιείτο για αιώνες για να παραχθεί σχοινί, ύφασμα και χαρτί. Οι ίνες κάνναβης μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας, επίπλωσης και καλυμμάτων δαπέδου. Όταν αναμειχθούν με βαμβάκι, λινό, μετάξι και μαλλί προσθέτουν αντοχή και ανθεκτικότητα στο ύφασμα. Στην Ευρώπη οι ίνες κάνναβης χρησιμοποιούνται κυρίως στη βιομηχανία χαρτιού καθώς, χάρη στη χαμηλότερη περιεκτικότητά τους σε λιγνίνη, πολτοποιούνται με λιγότερες χημικές ουσίες από ότι το ξύλο. Οι ίνες κάνναβης χρησιμοποιούνται επίσης για την ενίσχυση θερμοπλαστικών στην αυτοκινητοβιομηχανία. Οι κοντές ίνες του πυρήνα πάνε σε προϊόντα μόνωσης, ινοσανίδες και χαλάκια ελέγχου της διάβρωσης, ενώ ο ινώδης πυρήνας μπορεί να αναμιχθεί με ασβέστη για ισχυρό, ελαφρύ σκυρόδεμα.

36 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

2003

2005

2007

2009

2011

τα στελέχη του φυτού σε Ολλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γερμανία, Σουηδία και Μαρόκο. «Το μέγεθος της παραγωγής εξαρτάται από τον καιρό και τον αριθμό των καλλιεργειών» λέει η Helene. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2011 η ΕΕ σταμάτησε να επιδοτεί τις μεταποιητικές εταιρείες -μέχρι τότε τα εργοστάσια λάμβαναν 90 ευρώ για κάθε καθαρό τόνο ινών κλωστικής κάνναβης. Τώρα ο ΕΙΗΑ πασχίζει να συμπεριληφθεί ξανά η κλωστική κάνναβη στο νέο πρόγραμμα της ευρωπαϊκής κοινής αγροτικής πολιτικής.

Η ΠΡΌΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΘΙΑΓΕ Στις 8 Μαΐου, στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, πραγματοποιήθηκε ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Βιομηχανική κάνναβη, μια οικολογική πρόταση». Εκεί ο Σπύρος Βυζαντινόπουλος, τέως διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας, παρουσίασε τη μελέτη «Σχέδιο καλλιέργειας κλωστικής κάνναβης και κλωστικού λιναριού στην Ελλάδα» που είχε συντάξει το ίδρυμα το 2000. Ο κ. Βυζαντινόπουλος πρότεινε να επιληφθεί της έρευνας και επιστημονικής υποστήριξης και μεταποίησης της κλωστικής κάνναβης στην Ελλάδα ο Ελληνικός Οργανισμός Δήμητρα. Ο ΕΛΓΟ-Δήμητρα θα αναλάβει αρχικά την εισαγωγή και αξιολόγηση σπόρων σποράς βιομηχανικής κάνναβης εγγεγραμμένων στον Κοινοτικό κατάλογο. Η πειραματική αξιολόγηση θα γίνει αρχικά σε κτήματα του ελληνικού δημοσίου και σε καθορισμένες ζώνες καλλιέργειας όπως η Θράκη, η Θεσσαλία, η Κεντρική Μακεδονία και το Αγρίνιο. Επίσης κρίνεται απαραίτητος ο ορισμός

ενός διαχειριστή για το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης της βιομηχανικής κάνναβης. Το ΟΣΔ θα αναλάβει τη χορήγηση αδειών, επιτήρηση και έλεγχο των σχετικών βιομηχανιών. Η καλλιέργεια θα είναι πλήρως ελεγχόμενη και θα γίνεται με το σύστημα της συμβολαιακής γεωργίας. Η μελέτη του ΕΘΙΑΓΕ υποστηρίζει ότι η ένταξη της καλλιέργειας στον αγροτικό τομέα της χώρας εξαρτάται κυρίως από την ύπαρξη βιομηχανικής μονάδας για τη διαχείριση της παραγωγής και της μεταποίησης των παραγόμενων κανναβοστελεχών και σπόρων, μια όχι και τόσο απλή διαδικασία καθώς απαιτεί την απόκτηση τεχνογνωσίας από το εξωτερικό. «Υπό αυτές τις προϋποθέσεις η κλωστική κάνναβη θα μπορούσε να είναι μια από τις εναλλακτικές καλλιέργειες. Όχι όμως ότι θα μπορούσε να λύσει το αγροτικό πρόβλημα της Ελλάδος» λέει ο κ. Καραμάνος, ο οποίος συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα που συνέταξε τη μελέτη του ΕΘΙΑΓΕ. Σύμφωνα με τον κ. Βυζαντινόπουλο περίπου 7 εκ. ευρώ θα κοστίσει η επένδυση για την χρηματοδότηση του σχεδίου, το οποίο εκτιμάται ότι θα υλοποιηθεί σε δυο χρόνια.

ΜΙΑ ΚΑΛΉ ΙΔΈΑ Στο Ηνωμένο Βασίλειο η καλλιέργεια κάνναβης γίνεται συνήθως υπό το καθεστώς της συμβολαιακής γεωργίας. Ειδικότερα απαιτεί την έκδοση ειδικής άδειας από τοπικό παράρτημα του Υπ. Εσωτερικών, ενώ ο υποψήφιος αγρότης πρέπει να έχει καθαρό ποινικό μητρώο. Τα χωράφια πρέπει να βρίσκονται μακριά από πόλεις ή κεντρικούς μεγάλους δρόμους. Ο παραγωγός υποχρεούται να ενημερώσει τα υπουργεία Εσωτερικών και Γεωργίας για το πού ακριβώς βρίσκεται το χωράφι του και να έχει υπογράψει σύμβαση συνεργασίας με πιστοποιημένο μεταποιητή. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι καλλιεργητές πρέπει να ενημερώσουν, εκτός από το Υπουργείο Γεωργίας, το αστυνομικό τμήμα της περιοχής. Στη Γαλλία η καλλιέργεια κλωστικής κάνναβης δεν απαγορεύτηκε ποτέ. Μόνο τη δεκαετία του ’70, όταν έγινε ο διαχωρισμός κλωστικής και ινδικής κάνναβης, θεσπίστηκαν πιο αυστηρά μέτρα. Όλη η διαδικασία από την σπορά μέχρι τη συγκομιδή και την επεξεργασία πιστοποιείται και ελέγχεται. Ο κ. Ματράκας έχει βρει ένα χωράφι στα Ψαχνά, μια περιοχή λίγο έξω από τη Χαλκίδα όπου μαζί με μια ομάδα καλλιεργητών θα ξεκινήσουν την παραγωγή. Η κλωστική κάνναβη είναι ένα θερμόφιλο φυτό, θέλει νερό και βαθιά και γόνιμα εδάφη για να ευδοκιμήσει ενώ παράλληλα έχει εξαιρετικές ιδιότητες καθώς καταπολεμά τα ζιζάνια από μόνο

T&Π

ΓΕΩΡΓΙΑ

του και δε χρειάζεται ούτε σκάλισμα ούτε φάρμακα. Καλλιεργείται όπως το βαμβάκι, ο αραβόσιτος, το φασόλι. Το σπέρνουμε νωρίς την άνοιξη επειδή θέλει υψηλές θερμοκρασίες. Δεν έχει εργατικό κόστος και δεν το χτυπάνε και ασθένειες. Το κόστος εστιάζεται στην προμήθεια του σπόρου και στη συγκομιδή, για την οποία ο αγρότης πρέπει να έχει κατάλληλο εξοπλισμό. «Επιτέλους ο παραλογισμός της σύγχυσης της κλωστικής με την ινδική κάνναβη έλαβε τέλος» δηλώνει στο Τ&Π ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος. Σημειώνει ότι πρόκειται για μια θετική εξέλιξη που όχι μόνο θα ωφελήσει το περιβάλλον, τη γεωργία, και την οικονομία, αλλά και θα τερματίσει τις παράλογες διώξεις όλων όσοι εμπορεύονταν προϊόντα κλωστικής κάνναβης. «Η εξέλιξη αυτή μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη βιώσιμη ανάκαμψη της υπαίθρου αλλά και στον οικολογικό μετασχηματισμό της γεωργίας δημιουργώντας πολλές νέες θέσεις εργασίας και αντικαθιστώντας περιβαλλοντοκτόνες καλλιέργειες όπως το βαμβάκι» δηλώνει ο ευρωβουλευτής.

KANNABISHOP ΚΑΙ MYSTIC PIZZA ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το πρώτο κατάστημα με προϊόντα κλωστικής κάνναβης στην Αθήνα άνοιξε το 1997. Η γνωστή αλυσίδα Kannabishop της γερμανικής εταιρείας Hand House κατάφερε γρήγορα να επεκταθεί στην ελληνική αγορά, φτάνοντας τα 18 καταστήματα. Στα Kannabishop μπορούσε κανείς να βρει προϊόντα κλωστικής κάνναβης, ρούχα, μπογιές, βαφές, χρώματα, διατροφικά προϊόντα, χαρτί, ενώ ο πελάτης μπορούσε κατόπιν παραγγελίας να αγοράσει και δομικά υλικά. Στην αρχή της λειτουργίας των καταστημάτων δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα ούτε όσον αφορά στην ονομασία ούτε στα λογότυπα όπου απεικονιζόταν το πεντάφυλλο. Μια συνέντευξη όμως της ιδιοκτήτριας του αθηναϊκού καταστήματος, Γιούλης Καλοφωλιά, στο περιοδικό «01» στάθηκε η αφορμή για να αρχίσει ένα μεγάλο κυνηγητό. Με βασική κατηγορία τη διαφήμιση, εισαγωγή και πώληση ναρκωτικών, πολλοί ιδιοκτήτες καταστημάτων συνελήφθησαν και τα προϊόντα τους κατασχέθηκαν, οδηγώντας τους στην οικονομική τους καταστροφή. «Στο πρώτο δικαστήριο ήμασταν κατηγορούμενοι εγώ και το περιοδικό. Καταδικαστήκαμε πρωτοδίκως και στη συνέχεια αθωωθήκαμε στο εφετείο. Όταν όμως βγήκε η πρώτη καταδικαστική απόφαση, το ελληνικό δημόσιο άρχισε να στρέφεται εναντίον μου. Μέχρι στιγμής μετράω πέντε συλλήψεις με την κατηγορία κακουργήματος» λέει η κα. Καλοφωλιά. Την περίοδο εκείνη εκδικάστηκαν περισσότερες από 200 αγορανομικές παραβάσεις, 50 πλημμελήματα και 28 κακουργήματα. Όλες οι αποφάσεις των δικαστηρίων ήταν αθωωτικές. Η υπόθεση μάλιστα έφτασε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία απείλησε τις ελληνικές αρχές με παραπομπή τους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καθώς παραβίαζαν την ελεύθερη διακίνηση αγαθών εντός της ΕΕ. «Αισθάνομαι δικαιωμένος. Παλιότερα τα ΜΜΕ αντιμετωπιζόταν την κλωστική κάνναβη με χλευασμό, ενώ πολλοί ταλαιπωρήθηκαν ή και καταστράφηκαν» λέει ο Μπάμπης Ανανιάδης, ιδιοκτήτης της αλυσίδας Mystic Pizza με καταστήματα στα Εξάρχεια, στο Κουκάκι, στο Χολαργό και σύντομα στην Αμοργό. Όλα ξεκίνησαν το 1999 στη Θεσσαλονίκη, όταν ο Μπάμπης ύστερα από πολλά χρόνια εμπειρίας στον κλάδο της εστίασης, αποφάσισε να ανοίξει ένα Κannabishop. «Εκεί έκανα τις πρώτες δοκιμές με το αλεύρι κάνναβης το οποίο προμηθεύτηκα αρχικά σε μικρές ποσότητες». H Mystic Ρizza, στην προσπάθεια προώθησης της υγιεινής διατροφής, χρησιμοποιεί αποκλειστικά βιολογικά προϊόντα και αλεύρι κλωστικής κάνναβης που προμηθεύεται από τη Γερμανία. «Τις πρώτες μέρες που είχα ανοίξει το μαγαζί, ένας μεγάλος σε ηλικία κύριος με ρώτησε δείχνοντας το σήμα της κάνναβης τι είναι αυτό και όταν του εξήγησα, άρχισε να μου φωνάζει. Τότε του πρόσφερα ένα κομμάτι πίτσα και από τότε έγινε τακτικός μας πελάτης».

T&Π

EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

ΜΑΓΕΙΡΙΚΆ ΛΊΠΗ & φυτικά έλαια ΛΙΓΟΤΕΡΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣ, ΝΕΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ.

38 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

T&Π

EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

μ

ε ανοδική τάση κινείται η αγορά των φυτικών ελαίων και λιπαρών σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αυξημένη τους ζήτηση οφείλεται και στο ότι τα τελευταία χρόνια τα φυτικά έλαια χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για βιοκαύσιμα. Επιπλέον, σημαντικό κριτήριο επιλογής τους είναι οι οικονομικές και οι περισσότερο υγιεινές λύσεις που προσφέρουν σε σχέση με τα ζωικά λιπαρά. Η διαθεσιμότητα και οι τιμές των α’ υλών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του τελικού προϊόντος, η παγκόσμια παραγωγή και οι αυξομειώσεις των τιμών βάσει των αλλαγών στα νομίσματα, αποτελούν τους καθοριστικούς παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά των συγκεκριμένων κλάδων» μας λέει ο κ. Παναγιώτης Καλλάς, πρόεδρος της Καλλάς-Παπαδόπουλος.

Ο κλάδος σε νούμερα Αυξημένος χαρακτηρίζεται ο βαθμός συγκέντρωσης στον κλάδο των σπορελαίων και μαργαρινών στη χώρα, καθώς ο αριθμός των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την παραγωγή τους είναι σχετικά μικρός. Συγκριτικά μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την τυποποίηση σπορελαίων, προμηθευτές των οποίων είναι οι εταιρείες παραγωγής (και τα εκκοκκιστήρια στην περίπτωση του βαμβακέλαιου), ενώ ο αριθμός των εταιρειών για την τυποποίηση σπορελαίων είναι μεγαλύτερος σε σχέση με εκείνες της τυποποίησης μαργαρινών. Τα σπορέλαια και οι μαργαρίνες δεν απευθύνονται μόνον στον καταναλωτή, αλλά και στις βιομηχανίες τροφίμων και τους επαγγελματίες, καθώς χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για την παρασκευή άλλων τροφίμων. Η αυξημένη συγκέντρωση στο επίπεδο της παραγωγής και διανομής σπορελαίων και μαργαρινών οξύνει ακόμη περισσότερο τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου. Στην ένταση του ανταγωνισμού συμβάλλει και η αύξηση του μεριδίου αγοράς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, η οποία στηρίζεται στη διαφορά τιμών σε σχέση με τα «επώνυμα» προϊόντα και η ανάπτυξη αλυσίδων discount καταστημάτων. Ο ανταγωνισμός οξύνεται ακόμη περισσότερο λόγω και της οικονομικής ύφεσης, η οποία έχει οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης και αναζήτηση προϊόντων με κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή. Σύμφωνα με έρευνα της ICAP που ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2013, το σύνολο της εγχώριας παραγωγής σπορελαίων εκτιμάται το 2012 σε 193.500 τόνους (αύξηση 2,7% σε σχέση με το 2011). Το ηλιέλαιο αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής με μερίδιο 46,5% και ακολουθεί το σογιέλαιο με μερίδιο της τάξης του 32%. Αναφορικά με τις μαργαρίνες, το σύνολο της εγχώριας παραγωγής εκτιμάται σε 80.000 τόνους (μείωση 3,6% σε σχέση με το 2011). Η συνολική εγχώρια κατανάλωση σπορελαίων εκτιμάται για το 2012 σε 374.100 τόνους δίχως να παρουσιάζει αξιόλογη μεταβολή σε σχέση με το 2011. Το ηλιέλαιο αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης με μερίδιο 43,5% και ακολουθεί το σογιέλαιο με μερίδιο περίπου 18%. Αναφορικά με τις μαργαρίνες, το σύνολο της εγχώριας αγοράς εκτιμάται σε 77.000 τόνους (μείωση 1,3% σε σχέση με το 2011).

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /39

T&Π

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ Το 30% περίπου της συνολικής αγοράς σπορελαίων το 2012 απορροφήθηκε από τη λιανική, ενώ το υπόλοιπο από τη βιομηχανία τροφίμων και τη μαζική εστίαση. Αναφορικά με τις μαργαρίνες, το 60% περίπου διοχετεύθηκε στη λιανική και το υπόλοιπο 40% για βιομηχανικές ή επαγγελματικές χρήσεις. Όπως προκύπτει από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό 9 επιχειρήσεων παραγωγής-επεξεργασίας -τυποποίησης σπορελαίων και μαργαρινών τη διετία 2010-2011 που ανέλυσε η ICAP, οι πωλήσεις των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 6,5% σε σχέση με το 2010, ενώ τα κέρδη προ φόρου μειώθηκαν κατά 62,3%. Aυτό οφείλεται κυρίως στη μείωση του μικτού και λειτουργικού αποτελέσματος. Μείωση κατά 16,3% εμφάνισαν και τα κέρδη EBITDA την ίδια περίοδο. Αντίστοιχα, με βάση τον ομαδοποιημένο ισολογισμό 11 επιχειρήσεων τυποποίησης σπορελαίων, ενώ το σύνολο των πωλήσεων αυξήθηκε το 2011 κατά 10,5% σε σχέση με το 2010, τα κέρδη προ φόρου μειώθηκαν κατά 24,2% κυρίως λόγω της μείωσης του λειτουργικού αποτελέσματος.

Προβλέψεις-ευκαιρίες Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ICAP, με τις ισχύουσες συνθήκες και τάσεις της αγοράς, η εγχώρια κατανάλωση σπορελαίων θα κυμανθεί στα επίπεδα των 370-380.000 τόνων τη διετία 20132014. Η κατανάλωση μαργαρινών παραμένει σε χαμηλότερα συγκριτικά επίπεδα και προβλέπεται να κινηθεί μεταξύ 75-80.000 τόνων. Ο κλάδος προσφέρεται για την είσοδο νέων επιχειρηματιών στον τομέα της παραγωγής-επεξεργασίας ή και τυποποίησης, λόγω έλλειψης σημαντικών εμποδίων, όπως θεσμικών ή άλλου τύπου κωλυμάτων. Ωστόσο, η αγορά σπορελαίων και ιδιαίτερα των μαργαρινών ελέγχεται από λίγες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν αναπτύξει σημαντικές οικονομίες κλίμακας και διαθέτουν εδραιωμένα εμπορικά σήματα. Κάθε νέα εταιρεία που στοχεύει στην αγορά λιανικής,

Μαγειρικά έλαια

40 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

οφείλει να εστιάσει στη διαφημιστική προβολή και προώθηση των προϊόντων της προκειμένου να αντιμετωπίσει τη φήμη των εδραιωμένων εταιρειών του κλάδου, αφού πρώτα έχει διασφαλίσει την προμήθεια των απαιτούμενων πρώτων υλών (σπόροι ή ακατέργαστο προϊόν). Οι διεθνείς τιμές των ελαιούχων σπόρων καθορίζονται από τις διεθνείς συναλλαγές βάσει προσφοράς και ζήτησης, επομένως οι εγχώριοι παραγωγοί έχουν περιορισμένα περιθώρια διαπραγμάτευσης ως προς την προμήθεια της πρώτης ύλης. Εντούτοις, οι εγχώριες βιομηχανίες πρωτογενούς παραγωγής σπορελαίων διαθέτουν σημαντική διαπραγματευτική δύναμη έναντι των τυποποιητών, οι οποίοι βέβαια μπορούν να στραφούν εναλλακτικά στις διεθνείς αγορές, προκειμένου να εισάγουν τις ποσότητες που απαιτούνται. Αγοραστές σπορελαίων και μαργαρινών είναι τα σούπερ-μάρκετ γενικότερα τα καταστήματα τροφίμων, οι επιχειρήσεις catering, εστίασης (εστιατόρια, ταβέρνες, ψησταριές), τα ξενοδοχεία και βέβαια οι βιομηχανίες τροφίμων, οι οποίες χρησιμοποιούν τα εν λόγω προϊόντα ως πρώτη ύλη. Μόνο τα σούπερ-μάρκετ φαίνεται να διαθέτουν διαπραγματευτική δύναμη απέναντι στις επιχειρήσεις παραγωγής και τυποποίησης, λόγω του υψηλού όγκου πωλήσεων που πραγματοποιείται μέσα από αυτά. Οι ευκαιρίες που μπορούν να αναπτυχθούν στους κλάδους των φυτικών ελαίων και μαγειρικών λιπών περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, σαφή στροφή προς τις αγορές του εξωτερικού, διεύρυνση της βιολογικής καλλιέργειας, περαιτέρω παραγωγή καινοτόμων προϊόντων, όπως μαργαρίνες με ελαιόλαδο ή φυτικές στερόλες σε ανανεωμένες, καλαίσθητες συσκευασίες.

Αδύνατα σημεία Η εξάρτηση από τις αγορές του εξωτερικού σε ό,τι αφορά την προμήθεια της πρώτης ύλης (σογιόσπορος, ηλιόσπορος, καλαμποκόσπορος), οι ευμετάβλητες τιμές αγοράς της πρώτης ύλης

και των τελικών προϊόντων (καθώς αυτές καθορίζονται από τα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων), ο αυξημένος ανταγωνισμός από το εξωτερικό (Βουλγαρία κ.λπ.) από όπου εισάγονται σπορέλαια χαμηλής ποιότητας και τιμής και φυσικά η έλλειψη ρευστότητας που χαρακτηρίζει την αγορά, είναι κάποια από τα αδύνατα σημεία του κλάδου. Να σημειωθεί ότι και η συνεχής αύξηση της παραγωγής βιοκαυσίμων, η οποία απορροφά μεγάλο ποσοστό της πρώτης ύλης, αυξάνει ταυτόχρονα τις τιμές.

Nutria Επενδύσεις άνω των 12 εκ. ευρώ έχει πραγματοποιήσει η Nutria, μία σύγχρονη καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής και τυποποίησης ελαιολάδου, πυρηνελαίων και σπορελαίων που δραστηριοποιείται στην ελληνική και ξένη αγορά. Εξάγει τα προϊόντα της σε 20 χώρες (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Σουηδία, Γερμανία, Τσεχία, ΗΠΑ, Καναδά, Κίνα, Ιαπωνία κ.ά.). Εκτός από ελαιόλαδα, στα οποία περιλαμβάνεται το premium Mytholio, στην εσωτερική αγορά διακινεί τα Nutria Πυρηνέλαιο, Αραβοσιτέλαιο, Ηλιέλαιο, Σογιέλαιο και Έλαιο για Τηγάνι. Eξάγει πυρηνέλαιο υπό το σήμα Ionia (στην Κίνα υπό το σήμα Ιonis). Βασικό κομμάτι των δραστηριοτήτων της αποτελεί η παραγωγή προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας για μεγάλες αλυσίδες της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Ελαΐς-Unilever Αποτελεί τον Νο1 προμηθευτή προϊόντων στο λιανικό εμπόριο με τζίρο άνω των 475 εκ. ευρώ το 2012 και κατέχει ηγετική θέση στο 90% των κατηγοριών όπου δραστηριοποιείται. Στον τομέα των μαγειρικών λιπών και των φυτικών ελαίων, διαθέτει τις μαργαρίνες Ελαΐς και Άλτις, τα προϊόντα Νέα Φυτίνη, Βιτάμ, Flora, Super Fresco και Becel, ενώ σημαντικό μερίδιο της αγοράς κατα-

T&Π

EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

λαμβάνουν τα ηλιέλαια Sol και αραβοσιτέλαια Φλώρα.

Καλλάς-Παπαδόπουλος Σημαντική αύξηση των πωλήσεών της, σε σχέση με το 2012, σημειώνει η Καλλάς-Παπαδόπουλος καθώς η κρίση μείωσε τον αριθμό των βασικών παικτών στην αγορά και παράλληλα η ίδια φρόντισε να διευρύνει την γκάμα των προϊόντων της προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες της αγοράς. Χάρη στη ραγδαία ανάπτυξή της, διαθέτει πλέον υποκαταστήματα και θυγατρικές σε όλη την Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Κύπρο. Επιπλέον, έχει επιλεκτικές, σταθερές και αποκλειστικές συνεργασίες με τους πλέον γνωστούς και αξιόπιστους οίκους τροφίμων της Ευρώπης (Barry Callebaut, Arla Foods, Friesland Campina,

Olympia, Vandemoortele, VIV Buisman, Agrana Expur, Loders Croklaan κ.ά). Eισάγει και διανέμει μια ολοκληρωμένη σειρά φυτικών ελαίων/λιπαρών και φυτικών μαργαρινών, χύμα σε βυτία και παλετοδεξαμενές καθώς και σε χαρτοκιβώτια των 10, 18, 20 και 25Kgr. Όπως σημειώνει ο κ. Παναγιώτης Καλλάς, «η εταιρεία εξασφαλίζει άριστη ποιότητα, ανταγωνιστικές τιμές και άμεση εξυπηρέτηση για κάθε της πελάτη. Δεν λειτουργεί όμως μόνο με τη λογική ενός εγγυημένου προμηθευτή. Αξιοποιεί όλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα και, σε συνδυασμό με την πολυετή εμπειρία και τεχνογνωσία της στο χώρο των πρώτων υλών και τροφίμων, λειτουργεί ως έμπιστος σύμβουλος προτείνοντας εναλλακτικές λύσεις (νέα προϊόντα, νέες συνταγές) ώστε να μειωθεί το κοστολόγιο στην παραγωγική διαδικασία».

Μινέρβα Η Μινέρβα, με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα που εκτείνεται σε 42 χώρες και διαμορφώνει το 8% περίπου του κύκλου εργασιών της, ο οποίος το 2012 ξεπέρασε τα 85 εκ. ευρώ, προσφέρει τόσο στην ελληνική αγορά, όσο και στις αγορές του εξωτερικού ένα πλήθος προϊόντων που απευ-

θύνονται τόσο σε μεμονωμένους καταναλωτές όσο και στη μαζική εστίαση. Στις κατηγορίες μαγειρικών ελαίων και φυτικών λιπών δραστηριοποιείται με τις μαργαρίνες Φαστ και Χωριό, τα προϊόντα Benecol, τα πυρηνέλαια Μινέρβα Νίκη και Μινέρβα Μάνα, τα σπορέλαια Μινέρβα Αραβοσιτέλαιο, Μινέρβα Ηλιέλαιο και Μινέρβα Νίκη Fry και τα προϊόντα Μινερβίνης (η Μινερβίνη είναι το πρώτο μαγειρικό λίπος που παράγεται στην Ελλάδα από καλαμποκέλαιο). Για επαγγελματική χρήση προσφέρει τη μαργαρίνη Diva και τη σειρά Μινέρβα Foodservice (μινερβίνες, αραβοσιτέλαιο, ηλιέλαιo, βαμβακέλαιo, Fry Pro, Cooking Pro και τα μαγειρικά προϊόντα φυτική Μαγειρίνη και Νιόβη).

Μύλοι Σόγιας Με κύκλο εργασιών στα 208 εκ. ευρώ το 2012, η εταιρεία προσφέρει Σογιέλαιο, Ηλιέλαιο, Αραβοσιτέλαιο και Φοινικέλαιο και τα κλάσματά του (όλα και ακατέργαστα και ραφινέ). Μέσω της εταιρείας Ελληνικά Εκλεκτά Έλαια ΑΕ που δημιούργησε το 2000, προσφέρουν το πυρηνέλαιο Αίγλη και τη σειρά Λαμπερό (αραβοσιτέλαιο, ηλιέλαιο, σογιέλαιο) με εξαγωγές σε Ευρώπη, Αμερική, Ιαπωνία, Κίνα και αλλού.

Μαγειρικά λίπη

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /41

T&Π

ΓΕΩΡΓΙΑ

Ζέα

η

TO ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΌ ΠΟΥ ΈΡΧΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟ ΜΑΚΡΙΝΌ ΠΑΡΕΛΘΌΝ ΓΙΑ ΝΑ ΚΆΝΕΙ ΧΡΥΣΈΣ ΔΟΥΛΕΙΈΣ ΣΤΟ ΜΈΛΛΟΝ.

ΤΗΣ ΈΦΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΎΛΟΥ, efyan@hol.gr

ζέα (ή ζειά ή όλυρα ή βρύζα, Emmer στα γερμανικά και faro στα ιταλικά) είναι ένα πανάρχαιο δημητριακό που καλλιεργείται από τους προϊστορικούς χρόνους κυρίως στις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου και στη Μέση Ανατολή. Αν και συχνά μπερδεύεται με το ασπροσίτι (Dinkel) ή ακόμα και με το καλαμπόκι, που το λατινικό του όνομα είναι Zea Mais, η ζέα είναι ένα διαφορετικό δημητριακό. Το λατινικό της όνομα είναι Triticum dicoccum, δηλαδή δίκοκκο σιτάρι, μιας και κάθε άγανο περιέχει δύο κόκκους. Αν και η καλλιέργειά της εγκαταλείφθηκε ως επί το πλείστον στις αρχές του εικοστού αιώνα, δίνοντας τη θέση της σε πιο αποδοτικές καλλιέργειες όπως το σιτάρι και το ρύζι, σήμερα επιστρέφει δυναμικά στο τραπέζι μας με μια ποικιλία προϊόντων, αλεύρι, ψωμί, δημητριακά πρωινού, ζυμαρικά, βουτήματα, κριτσίνια, ή ακόμη και μπύρα.

ΙΣΤΟΡΊΑ Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως ευρήματα που επιβεβαιώνουν την καλλιέργεια της ζέας τόσο στις μεσογειακές χώρες όσο και στη Μέση Ανατολή, από την Ινδία μέχρι το Μαρόκο, από τους πρώτους προϊστορικούς χρόνους. Δείγ-

42 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

ματα άγριας ζέας έχουν βρεθεί σε τάφους και άλλες ανασκαφές στην Παλαιστίνη και έχουν χρονολογηθεί στο 17000 π.Χ. Εξετάσεις DNA έχουν δείξει ότι η εξημέρωση και η πρώτη συστηματική καλλιέργεια του φυτού έγινε στη Μικρά Ασία κατά τη Νεολιθική Εποχή περίπου το 12000 π.Χ. Εξημερωμένη ζέα έχει βρεθεί επίσης στην Αίγυπτο, στους νεκροθαλάμους των φαραωνικών πυραμίδων, αλλά και στην Ινδία και τη Μεσοποταμία. Ο Όμηρος αναφέρεται στην καλλιέργεια της ζέας στη λακωνική πεδιάδα (πυροί τε ζειαί τ΄ ήδ΄ ευρυφανές κρί λευκόν) και ο Ηρόδοτος τον 5ο αι. π.Χ. μας λέει ότι οι Αιγύπτιοι παρασκεύαζαν ψωμί αποκλειστικά από ζέα και περιφρονούσαν το σιτάρι και το κριθάρι. Ο Θεόφραστος (4ος αι. π.Χ.) κάνει σαφή διάκριση μεταξύ ζέας και όλυρας και χαρακτηρίζει την πρώτη το αποδοτικότερο μεταξύ πολλών άλλων δημητριακών. Σύμφωνα, με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και τον Διονύσιο τον Αλικαρνασσέα, η ζέα καλλιεργούνταν αποκλειστικά ως το μοναδικό δημητριακό από τους πρώτους Ρωμαίους στην αρχή της ιστορίας τους και χρησιμοποιούνταν σε όλες τις θρησκευτικές τελετές τους. Πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν πως και στην Ελλάδα, στις απεικονίσεις της, η θεά Δήμητρα δεν

T&Π

ΓΕΩΡΓΙΑ

κρατούσε σιτάρι αλλά ζέα, ενώ αναφορές στο δημητριακό βρίσκουμε επίσης στην Παλαιά Διαθήκη (η ζέα θεωρείται ένας από τους πέντε σπόρους που μετέφεραν οι Εβραίοι κατά την Έξοδό τους από την Αίγυπτο). Λέγεται επίσης πως και το όνομα της Μαρίνας Ζέας στον Πειραιά οφείλεται στο εν λόγω δημητριακό και στις πολλές εμπορικές συναλλαγές του που πραγματοποιούνταν εκεί.

ΘΕΩΡΊΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΊΑΣ Μια τόσο μεγάλη ιστορία είναι πρόσφορη για την κατασκευή και των απαραίτητων θεωριών συνωμοσίας. Έτσι, μια πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο οδηγεί σε κείμενα απ’ αυτά «που πρέπει να διαβάσουν όλοι οι Έλληνες», όπου γίνεται λόγος για την απαγόρευση της καλλιέργειας της ζέας στην Ελλάδα, κατά τη δεκαετία του 1920 και με νόμο του Ελευθέριου Βενιζέλου. Το κείμενο-πηγή αποδίδεται στον στρατηγό Αϋφαντή, ο οποίος υποστηρίζει ότι το σιτάρι ευνοεί τα εγκεφαλικά «κολλήματα» και την προσήλωση στις «εμφυτεύσεις» που γίνονται κατά την παιδική ηλικία, ενώ η ζέα ενεργοποιεί τη φαντασία και τη δημιουργικότητα. Έτσι ο πολιτισμός των

Σε 1/4 φλιτζανιού αλευριού ζέας υπάρχουν:

αρχαίων προγόνων μας αλλά και η μαχητικότητα του στρατού του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποδίδονται στην κατανάλωση ζέας, ενώ οι συνήθεις δικτάτορες και τραπεζίτες βαρύνονται με το έγκλημα της απαγόρευσής της προκειμένου να κρατούν υποταγμένους τους λαούς. Και ο Βενιζέλος γίνεται ο κήρυκας αυτής της καταστροφής, αφού του αποδίδεται η απαγόρευση της ζέας στην Ελλάδα κατά παραγγελίαν ξένων δυναστών. Όμως η πραγματικότητα μάλλον είναι διαφορετική. Πράγματι, η καλλιέργεια της ζέας εγκαταλείφθηκε για αρκετές δεκαετίες στις περισσότερες χώρες και επικράτησαν ευκολότερες και αποδοτικότερες καλλιέργειες, όπως το σιτάρι και το ρύζι. Σήμερα όμως το ενδιαφέρον για την υγιεινή διατροφή ξαναφέρνει τη ζέα στο προσκήνιο και δημιουργεί μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ Για την σπορά της ζέας προτείνονται 20-25 κιλά αναποφλοίωτου σπόρου ανά στρέμμα. Η παραγωγή κυμαίνεται ανάλογα με την περιοχή όπως και με τις άλλες ποικιλίες σιταριού. Χάρη στον δίκοκκο σπόρο, άρα και στη διπλή ρίζα με μεγάλο θύσανο και το ανθεκτικό της στέλεχος, η ζέα δεν πλαγιάζει στον αέρα και στη βροχή. Επίσης η δυνατή και πυκνή της ρίζα την κάνει πιο ανθεκτική στα ζιζάνια, ενώ ο προφυλαγμένος από το φλοιό καρπός αντέχει περισσότερο στις ασθένειες και φυλάσσεται με μεγαλύτερη ασφάλεια στις αποθήκες μετά τη συγκομιδή. Ανθεκτική στο κρύο, δίνει τη δυνατότητα να καλλιεργηθεί και σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Κι ενώ το καλλιεργητικό της κόστος δεν διαφέρει από τη συμβατική καλλιέργεια σιταριού, υπάρχει μια επιπλέον επιβάρυνση στο κόστος

Απολαύστε υπεύθυνα

24ο χλμ. Θεσσαλονίκης - Μουδανιών, Κάτω Σχολάρι, Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2392091867, Fax 2392091900, e-mail:gretsina@otenet.gr

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /49

www.georgiadiswines.com

T&Π

ΓΕΩΡΓΙΑ

αφενός λόγω του ακριβότερου εγκεκριμένου από του υπουργείο Γεωργίας σπόρου, αφετέρου και κυρίως λόγω του καθαρισμού και της αποφλοίωσης του σπόρου πριν από το στάδιο της αλευροποίησης.

ΠΡΟΪΌΝΤΑ & ΠΑΡΑΓΩΓΟΊ

Πολλοί υποστηρίζουν ότι το δημητριακό που κρατά στις απεικονίσεις της η θεά Δήμητρα είναι η ζέα. ΘΡΕΠΤΙΚΆ ΣΥΣΤΑΤΙΚΆ

Η ζέα μοιάζει πολύ εξωτερικά με το σιτάρι, έχει όμως διαφορετική θρεπτική σύσταση. Είναι μια εξαιρετικά πλούσια τροφή, κάτι που φαίνεται και από το ίδιο το όνομά της το οποίο σχετίζεται με τον όρο «ζειδωρός», που σημαίνει αυτός που δίνει ζωή. Συγκεκριμένα, η ζέα έχει διπλάσια περιεκτικότητα φυτικών ινών, κάτι που την καθιστά ιδανική επιλογή και για άτομα που πάσχουν από διαβήτη. Έ χει επίσης διπλάσια ποσότητα πρωτεϊνών, καθώς και υψηλή περιεκτικότητα στο αμινοξύ λυσίνη και στις βιταμίνες A, B, C και Ε. Έ να ακόμη βασικό πλεονέκτημα του συγκεκριμένου δημητριακού είναι η υψηλή περιεκτικότητά του σε μαγνήσιο (έως και 40% περισσότερο από τα υπόλοιπα δημητριακά). Υπάρχουν επίσης ενδείξεις πως η ζέα συμβάλλει στην καταπολέμηση χρόνιων φλεγμονών και στην προστασία από εμφάνιση και μετάσταση διάφορων μορφών καρκίνου. Έ να ακόμη από τα πλεονεκτήματα της ζέας είναι η χαμηλή περιεκτικότητά της σε γλουτένη, κάτι που την καθιστά ιδιαίτερα εύπεπτη. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως είναι κατάλληλη για άτομα που έχουν δυσανεξία στην γλουτένη, εκτός κι αν πρόκειται για ήπια μορφή της. Κι ενώ τα θρεπτικά της συστατικά τη φέρνουν σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με άλλα δημητριακά, διαθέτει τις ίδιες θερμίδες με αυτά.

Η λιτή και κομψή συσκευασία που δημιούργησε η mousegraphics για τη Harmonian ανταποκρίνεται στη φιλοσοφία του ευ ζην που θέλει να προωθήσει η εταιρεία, απευθυνόμενη σε απαιτητικούς καταναλωτές.

44 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Σήμερα στην ελληνική αγορά, σε φαρμακεία, καταστήματα ντελικατέσεν, βιολογικών προϊόντων και προϊόντων υγιεινής διατροφής, αλλά και στο διαδίκτυο, ο καταναλωτής μπορεί να βρει μια μάλλον μικρή ποικιλία προϊόντων ζέας, ελληνικά (Αγρόκτημα Αντωνόπουλου, Βιοϋγεία, Τσιαντής κ.ά.) και εισαγωγής (κυρίως από την Ιταλία, Montebello κ.ά.): αλεύρι, δημητριακά πρωινού, ζυμαρικά. Η εισαγωγή σπόρων δίκοκκου σιταριού εγκρίθηκε πέρυσι από το υπουργείο Γεωργίας και η καλλιέργειά του συμπεριλαμβάνεται στις δηλώσεις καλλιέργειας των γεωργών στον ΟΣΔΕ. Στην Πιερία ο Δαμιανός Παχόπουλος έχει αναλάβει την αναβίωση της αρχαίας ποικιλίας της ζέας. Εισήγαγε σπόρους από την Ιταλία και τους έσπειρε στο αγρόκτημά του στο Koukos Inn στον Κούκο Πιερίας. Ήδη από τις αρχές του 2013, έχει οργανώσει συναντήσεις παραγωγών αλλά και αρτοποιών και καταναλωτών και στον ιστότοπό του (dicoccumdikoko.blogspot.gr), οι αγρότες μπορούν να βρουν πληροφορίες γι’ αυτήν τη νέα, αν και τόσο παλιά καλλιέργεια. Ο Γιώργος Στουρνάρας ασχολείται με την καλλιέργεια αλλά και με την παραγωγή προϊόντων ζέας, τα οποία στους επόμενους μήνες θα κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση στην αγορά. Πτυχιούχος πληροφορικής, ο 25χρονος Γιώργος αποφάσισε να ασχοληθεί με τη ζέα πριν από ένα χρόνο. Η εταιρεία Harmonian θα κυκλοφορήσει στην αγορά αλεύρι, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού, και αργότερα ψωμί, cookies, κριτσίνια και άλλα προϊόντα αρτοποιείου, τόσο λευκά όσο και ολικής άλεσης. Τα προϊόντα θα διατίθενται σε καταστήματα υγιεινής διατροφής και ντελικατέσεν, αλλά και φαρμακεία, ενώ δεν φαίνεται προς το παρόν να βρίσκουν το δρόμο για τα ράφια του σούπερ-μάρκετ. Παράλληλα έχουν γίνει και οι πρώτες επαφές για εξαγωγές σε ΕΕ και ασιατικές χώρες. Αν και η εταιρεία είναι ακόμη μικρή, δείχνει ιδιαίτερη φροντίδα σε όλα τα στάδια της παραγωγής, από την καλλιέργεια, που κάνει ένα βήμα παραπάνω από τη βιολογική καλλιέργεια (οι καλλιεργούμενες εκτάσεις, που βρίσκονται στη Θεσσαλία, δεν έχουν δεχτεί χημικά λιπάσματα για αρκετά χρόνια πριν την σπορά της ζέας) μέχρι τα εργοστάσια που έχει επιλέξει για την παραγωγή των ζυμαρικών του (στην Ιταλία, όπου εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι παραγωγής). Στα θετικά του, η ιδιαίτερη μέριμνα για τη συσκευασία των προϊόντων, την οποία έχει αναλάβει ένα από τα πιο πετυχημένα και δημιουργικά γραφιστικά γραφεία, η mousegraphics, που ειδικεύεται στη συσκευασία προϊόντων και έχει αποσπάσει πολλά βραβεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η λιτή και κομψή συσκευασία που δημιούργησε για τη Harmonian ανταποκρίνεται στη φιλοσοφία του «ευ ζην» που θέλει να προωθήσει η εταιρεία, απευθυνόμενη σε συνειδητοποιημένους και απαιτητικούς καταναλωτές. Εκτός από προϊόντα ζέας, η Harmonian παράγει επίσης παρθένο ελαιόλαδο, αφεψήματα από βότανα και ανθό αλατιού. Χωρίς να προσφέρεται για μαζική παραγωγή, η καλλιέργεια και η παραγωγή προϊόντων ζέας φαίνεται να αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση που στοχεύει στη μερίδα εκείνη του καταναλωτικού κοινού που ενδιαφέρεται για την υγιεινή διατροφή και μια ιδιαίτερη ποιότητα ζωής.

T&Π

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ 3. Το ποσοστό ανεργίας, από 7,6% το 2008, ξεπέρασε το 24%. Την ίδια περίοδο η ανεργία των νέων από 24% εκτοξεύτηκε στο 58%.

4. 8 στους 10 καταναλωτές επισκέπτονται περισσότερα από ένα σούπερ-μάρκετ για να βρουν τις καλύτερες τιμές.

5. Συγκρίνουν περισσότερο τις τιμές διαφορετικών ετικετών.

6. Από το Shopping Therapy περάσαμε στο Shopping Remorse.

Το προϊόν 1. Το 63% των καταναλωτών επιλέγει πλέον προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ενώ ίδιο ποσοστό δηλώνει ότι άλλαξε τις παλιές του προτιμήσεις σε μάρκες ώστε να εξοικονομήσει χρήματα.

2. Το 43% των προϊόντων έχουν πια χειρότερη ποιότητα. Αυτό εγκυμονεί κινδύνους για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

3. Άνθιση παράλληλου λιανεμπορίου.

Οι προμηθευτές

ΤΟΥ ΤΡΙΑΝΤΆΦΥΛ ΛΟΥ ΠΕΤΚ ΑΝΌΠΟΥΛΟΥ, Qfood@otenet.gr

‘Be fast not to be last’

ΟΙ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΣΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΌΡΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΔΊΚΤΥΑ ΔΙΑΝΟΜΉΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ OΠΩΣ ΑΝΑΛΥΘΗKΑN ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ROUTE TO MARKET.

ο

ι εξελίξεις και οι προβλέψεις στο λιανεμπόριο στην Ελλάδα αναλύθηκαν σε συνέδριο που διοργάνωσε το Supply Chain Institute, σε συνεργασία με την εταιρία PLANNING. Ο γενικός διευθυντής της PLANNING, Θάνος Μαύρος, τόνισε πως οι ενδιάμεσοι κρίκοι της αλυσίδας εξυπηρέτησης που δεν προσδίδουν αξία εντός της προσεχούς

46 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

διετίας θα σβήσουν. Εξετάζοντας στους βασικούς παράγοντες της αγοράς περιέγραψε τις εξελίξεις ως εξής:

Ο πελάτης 1. Οι Έλληνες νιώθουν περισσότερο τον αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης.

2. Το εισόδημα 93% των καταναλωτών έχει μειωθεί μετά την κρίση ενώ το 73% φοβάται περαιτέρω μείωση στο 2013.

1. Αναζητούν νέους τρόπους εξυπηρέτησης μιας αγοράς που αλλάζει μέγεθος και συμπεριφορές.

2. Δομούν δίκτυα με προστιθέμενη αξία και δεν αρκούνται σε μια απλή εξυπηρέτηση των πελατών τους μέσω παραδοσιακών πρακτικών.

3. Σφίγγουν τους όρους πίστωσης και αναζητούν σημεία που πληρώνουν μετρητοίς.

4. Αναζητούν σοβαρές λύσεις outsourcing μετατρέποντας το σταθερό κόστος σε μεταβλητό.

5. Επενδύουν στην τεχνολογική αναβάθμιση του δικτύου εξυπηρέτησης.

Τα σημεία πώλησης 1. Ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Μάρτιο του 2013 ήταν μειωμένος κατά 24% από τον αντίστοιχο μήνα του 2011.

2. Οι διαδικτυακές συναλλαγές αυξήθηκαν το 2012 κατά 61%.

3. Το 71% των Ελλήνων που διαθέτουν υπολογιστή έχει σταθερές συνδέσεις internet ενώ στο κινητό το 34%.

4. Οι εξαγωγές αυξάνονται, με πρώτο κλάδο τα αγροτικά προϊόντα.

Δίκτυα διανομής: Εκσυγχρονισμός & προστιθέμενη αξία Ο Άρης Κωνσταντάτος, Logistics & Customer Service Manager της BARILLA, αναφέρθηκε στις νέες παραμέτρους στο χώρο του χονδρικού εμπορίου τροφίμων και στην ανάγκη για ποιοτικά δεδομένα λειτουργίας, για χρήση πληροφοριακών συστημάτων που επιτρέπουν αποστολή

T&Π

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ στοιχείων σε προμηθευτές, καθώς και για την παρακολούθηση παραγγελιών, σημείων πώλησης, εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κ.ά. Επίσης, υπογράμμισε την ανάγκη για μεγαλύτερη κάλυψη, μικρότερο αριθμό ειδικό συνεργατών με ταυτόχρονη αναβάθμισή τους, καθώς και για την προοπτική συνεργειών μέσω διάθεσης μεγαλύτερης γκάμας προϊόντων. «Η BARILLA, βασισμένη σ’ αυτά τα δεδομένα, θέτει πια τις προδιαγραφές για τη συνεργασία της με τους ειδικούς συνεργάτες. Ταυτόχρονα, έχει μειώσει κατά 50% τους ειδικούς συνεργάτες της, χωρίς ωστόσο να μειωθούν τα τελικά σημεία διάθεσης. Έχει δε καταφέρει τη μείωση αποθεμάτων και την ενεργοποίηση νέων σημείων πώλησης αλλά και νέων καναλιών». Ο Αργύρης Παπαντωνόπουλος, Υπεύθυνος Business Development-Special Solutions της MANTIS HELLAS, επεσήμανε ότι η οργάνωση του καναλιού διανομής με σύγχρονες τεχνολογίες και μέσα είναι πλέον μονόδρομος. «Σήμερα υπάρχει ανάγκη για τον έλεγχο του καναλιού διανομής από τους προμηθευτές, καθώς επίσης και ανάγκη να μειωθεί το κόστος αποθήκευσης, διανομής & αποθεμάτων, με ταυτόχρονη βελτίωση του επιπέδου εξυπηρέτησης των πελατών. Συγχρόνως υπάρχει η απαίτηση της ΕΕ για ολική ιχνηλασιμότητα μέχρι το σημείο παράδοσης. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η αυτοματοποίηση των πωλήσεων των χονδρεμπόρων & αντιπροσώ-

πων, της πρόβλεψης ζήτησης, της αναπλήρωσης και γενικότερα της διοίκησης αποθεμάτων». Ο Δημήτρης Παρασκευόπουλος, Consumer & Trade Marketing Operations Director της JTIJAPAN TOBACCO INTERNATIONAL, ενημέρωσε ότι τα δεκάδες πρατήρια καπνού εξυπηρέτησης των τελικών σημείων μειώθηκαν σε λίγους επιλεγμένους, οργανωμένους μηχανογραφημένους και κατάλληλα εκπαιδευμένους ειδικούς συνεργάτες. Επίσης τόνισε τις αδυναμίες στο υπάρχον δίκτυο, όπως τη μηδαμινή ύπαρξη υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας μέσω εμπορικών ενεργειών προώθησης, τους περιορισμούς στην εφαρμογή εμπορικής πολιτικής, την εξυπηρέτηση μόνο σε ζήτηση και όχι σε προώθηση, τον αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ χονδρέμπορων κ.ά.

Οutsourcing 3PL & Merchandising Το outsourcing σήμερα μπορεί να εφαρμοστεί σε περισσότερους από έναν τομείς των επιχειρήσεων, όπως πιστεύει ο Business Unit Manager της PLANNING, Γιώργος Παναγιωτόπουλος. Πέραν της διανομής, δηλαδή, μπορεί να εφαρμοστεί και σε θέματα πωλήσεων, call center και customer service. Σήμερα διαφαίνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο κοινής διανομής των προϊόντων από εταιρείες 3rd Party Logistics ή ακόμη και κοινές δράσεις στον τομέα των ex van πωλήσεων πιθανά με την αξιοποίηση κοινού συνεργάτη.

Ποσoστιαία μείωση της κατανάλωσης ανά εισοδηματική κατηγορία €10.000

€10.001€18.000

€18.001€25.000

€25.001€30.000

€30.000

79,1%

73,7%6

1,1%

59,0%

35,1%

56,0%

50,9%

51,7%

44,9%

33,8%

71,5%

73,4%

71,9%6

7,9%

59,7%

80,9%

80,7%

75,4%

82,1%

66,2%

87,3%

85,2%

81,8%

80,8%

61,0%

76,1%

74,7%

60,6%

66,7%

45,5%

35,1%

26,1%

21,7%2

3,1%

13,0%

16,3%1

6,3%

13,8%1

2,8%

3,9%

93,1%

94,2%

92,1%

94,9%

81,8%

93,6%

94,2%

93,6%9

1,0%

84,4%

90,1%

90,0%

88,7%

88,5%

75,3%

90,1%

91,2%

88,2%

88,5%

76,6%

90,1%

93,5%

90,6%

98,7%

74,0%

75,8%

70,7%

68,8%

71,8%

44,2%

ΓΚΡΙ: τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης της κατανάλωσης ΓΑΛΆΖΙΟ: τα μικρότερα ποσοστά μείωσης Βλέπουμε ότι οι κατηγορίες δαπανών που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση και σε όλες τις εισοδηματικές τάξεις είναι η ένδυση -υπόδηση και το φαγητό έξω. Ακολουθούν τα ταξίδια και τα δώρα. Τις μικρότερες απώλειες υπέστησαν η υγεία και η εκπαίδευση και ακολουθούν τα ποτά και τα τσιγάρα. Τα τρόφιμα ανήκουν στους κλάδους με τις λιγότερες απώλειες σχετικά, με μεγάλες όμως διαφορές στο εσωτερικό του κλάδου. Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται στο κρασί και τα προϊόντα προστιθέμενης αξίας (deli) και μικρότερες στα βασικά τρόφιμα (commodities).

Ο Βασίλης Τσελίκης, Logistics Manager της LANITIS BROS/COCA COLA, ενημέρωσε ότι η εταιρεία του έδωσε outsourcing το Μerchandising, καθώς και τη μεταφορά και τη διανομή των προϊόντων της. Σκοπός της είναι να προσδιορίσει τις καλύτερες λειτουργικές αλλαγές, να επιλέξει 3PLs με εκτεταμένη εμπειρία και τεχνογνωσία, να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους μιας συνεργασίας και να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα σταδιακής εφαρμογής (roll-out) για την ομαλότερη μετάδοση. Αποτέλεσμα ήταν μετά την ολοκλήρωση του project να αξιοποιηθεί το outsourcing και από 9% να φτάσει στο 59%. Ο Άγγελος Δελής, Operations Director της LG ELECTRONICS HELLAS, τόνισε πως το outsourcing αποτελεί επιχειρηματική πρακτική παγκοσμίως για την LG όχι μόνο στο κομμάτι των Logistics αλλά και στις υπηρεσίες Κέντρου Εξυπηρέτησης Πελατών, σε υπηρεσίες για το Merchandising και σε υπηρεσίες Εξουσιοδοτημένων Κέντρων Ελέγχων Επισκευών.

Τα συμπεράσματα του συνεδρίου • Αρκετές εταιρείες επιλέγουν την αναδόμηση του δικτύου και την καθοδήγηση επιλεγμένης άμεση αναβάθμιση εξυπηρέτησης.

• Kάποιες επιλέγουν την απευθείας προσέγγιση των τελικών σημείων πώλησης με δικό τους δίκτυο πωλήσεων, όπου οι πωλητές επισκέπτονται τα σημεία και διαχειρίζονται τους πελάτες. Ταυτόχρονα, έχουν συνάψει συνεργασία είτε με εταιρεία 3rd Party Logistics για τη μεταφορά και διανομή στα σημεία πανελλαδικά, είτε με τους ειδικούς συνεργάτες, οι οποίοι πραγματοποιούν μόνο τη διανομή διατηρώντας παρακαταθήκες στους αποθηκευτικούς τους χώρους ή αξιοποιώντας cross docking τεχνικές.

• Πολλές επιχειρήσεις επιλέγουν μεικτά συστήματα τροφοδοσίας όπως, ενδεικτικά, direct προσέγγιση της οργανωμένης λιανικής και εξυπηρέτηση της μικρής λιανικής μέσω ειδικών συνεργατών ή επιλογή διαφορετικού συστήματος τροφοδοσίας αναλόγως της γεωγραφικής περιοχής ή και συγκεκριμένου κωδικολογίου, αναπτύσσοντας συνέργειες.

• Η μικρή λιανική αποτελεί στρατηγικό πυλώνα ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις, κυρίως λόγω της ρευστότητας και της σχεδόν μηδενικής πίστωσης που προσφέρει.

• Πολλές επιχειρήσεις αναζητούν διέξοδο των προϊόντων τους στην αγορά του εξωτερικού, βλέποντας την καθημερινή μείωση του μεγέθους της εγχώριας αγοράς.

• Άλλες επιχειρήσεις τολμούν την είσοδο των

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 /47

T&Π

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ Σύγκριση των μέσων τιμών του τυπικού καλαθιού οργανωμένου λιανεμπορίου 1.

2.

3.

4.

Ελλάδα Αγγλία Γαλλία Ισπανία

41,64 ευρώ 51,50 ευρώ 54,40 ευρώ 42,19 ευρώ

50.000 τα σημεία πώλησης στην Ελλάδα • • • • • • • • • • •

Μικρή λιανική 30.000 Οργανωμένη λιανική 4.500 Φαρμακεία 10.000 Χονδρέμποροι & ειδικοί συνεργάτες 9.500 (επί της ουσίας 700) Παντοπωλεία 8.500 Περίπτερα 7.000 Φούρνοι-ζαχαροπλαστεία 9.000 Κάβες 1.300 Καπνός 1.000 Γαλακτοκομικά 1.000 Ειδικά καταστήματα 2.700

Εναλλακτικοί τρόποι προμήθειας βασικών ειδών • • • • •

Internet χωρίς μεσάζοντες Κοινωνικά Παντοπωλεία Ανταλλαγές αγαθών-υπηρεσιών Αναμονή για προσφορές-εκπτώσεις Διαδίκτυο

προϊόντων τους σε νέα κανάλια. Αναφέρθηκε ενδεικτικά το παράδειγμα των φαρμακείων που μετατρέπονται σε χώρους υγείας με την προσθήκη πολλών νέων κατηγοριών προϊόντων.

• Επιχειρήσεις με παραγωγική δραστηριότητα εκτός Αθηνών πρέπει να διερευνήσουν την προοπτική συνεργειών για την από κοινού διανομή στα τελικά σημεία, ώστε να μειωθεί το λειτουργικό κόστος που εξακολουθεί να είναι αυξημένο λόγω της απόστασης από τα μεγάλα αστικά κέντρα.

• Στην πλειονότητά τους οι επιχειρήσεις υιοθετούν σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές που υποστηρίζουν την αποτελεσματική οργάνωση και ανάπτυξη των δικτύων.

• Aναγνωρίστηκε ο αυξανόμενος ρόλος του e-commerce και της αναγκαιότητας δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων μέσω του Διαδικτύου.

• Επισημάνθηκε η ανάγκη εκπαίδευσης όλων των κρίκων της αλυσίδας εξυπηρέτησης, ανεξαρτήτως αγοράς και τύπου (direct, με συνέργειες κ.λπ.) στους νέους τρόπους προσέγγισης του τελικού σημείου πώλησης.

22% 6% 12% 69% 17%

Οι προτάσεις 1. Aποκρυπτογραφήστε την αγορά.

2. Αναζητήστε πιθανές νέες αγορές.

3. Αξιολογήστε τις επιπτώσεις σε σας από τις κινήσεις των ανταγωνιστών.

4. Αναζητήστε ευκαιρίες για συνολική αναδόμηση και όχι έναν απλό ανασχεδιασμό.

5. Επανορίστε το μοντέλο πωλήσεων με την υιοθέτηση δεικτών απόδοσής του.

6. Όχι απλά Business as usual. Το 80% του χρόνου στην αγορά. Σύμβουλος των πελατών και όχι απλά πωλητής.

7. Υιοθετήστε νέα μοντέλα συνεργασίας με βάση την απόδοση.

8. Υπολογίστε τις αποδόσεις και τις επιδόσεις του νέου συστήματος.

9. Προσπαθήστε να εισάγετε δημιουργικότητα στο νέο μοντέλο.

10. Αξιοποιήστε τους νέους. Αφουγκραστείτε τις ανάγκες τους.

11. Παρέμβετε στο νέο μοντέλο και δώστε αξία με διορθωτικές κινήσεις και ενέργειες.

T&Π

ADVERTORIAL

Ελληνικά εξαγώγιμα προϊόντα που αντέχουν στο χρόνο Η Ελλάδα έχει συνδέσει κάθε ιστορική της περίοδο και κάθε σπιθαμή γης της με την άσκηση του εμπορίου. Από τον 11ο αιώνα π.Χ. και την ανάπτυξη των πολιτισμών του Αιγαίου οι Έλληνες κυριάρχησαν στο θαλάσσιο εμπόριο, εξάγοντας προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, όπως ελαιόλαδο, ελιές, σταφίδα, σιτηρά, φρούτα, λαχανικά και κρασί αλλά και προϊόντα μοναδικής ποιότητας, όπως μάρμαρα και ορυκτά μέταλλα. Η έντονη εμπορική τους δραστηριότητα εξακολούθησε και στους επόμενους αιώνες, με εξαγωγές και από ξηράς προς τις χώρες της Βαλκανικής, τοπικών και παραδοσιακών προϊόντων όπως το μετάξι, τα υφαντά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα κ.ά. Η σύγχρονη ιστορία της χώρας, και ιδιαίτερα του 20ου αιώνα, χαρακτηρίζεται από έντονη εισαγωγική τάση, ιδιαίτερα από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και των Η.Π.Α., κυρίως λόγω της υστέρησης της χώρας σε προϊόντα βαριάς βιομηχανίας και υψηλής τεχνολογίας. Σήμερα, οι ελληνικές επιχειρήσεις, μικρομεσαίες και μεγάλες, βρισκόμενες αντιμέτωπες με τις έντονες δυσκολίες και δυστοκίες που παρουσιάζονται τα τελευταία χρόνια στην εγχώρια αγορά, έχουν αντιληφθεί ότι η εξωστρέφεια πρέπει να αποτελέσει ουσιαστική στόχευση. Ο εξαγωγικός κλάδος καλείται να γίνει το αντίβαρο στην οικονομική ύφεση και να λειτουργήσει ως ο κύριος μοχλός ανάπτυξης της χώρας και ανατροπής της εικόνας της στο εξωτερικό. Ο ελληνικός εξαγωγικός κλάδος μπορεί να χρησιμοποιήσει ως όχημα για την περαιτέρω ανάπτυξή του, μία σειρά «προϊόντων που αντέχουν στο χρόνο», όπως είναι τα φυτικά έλαια και λίπη, με πρωταγωνιστή το παρθένο ελαιόλαδο, τα φρούτα και οι καρποί, τα λαχανικά, τα τυροκομικά προϊόντα και ιδίως η φέτα, το ελληνικό γιαούρτι, τα ψάρια, το κρασί κα. Ειδικότερα, μέσα στα 20 σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας μας, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το πρώτο τρίμηνο του 2013, συγκαταλέγονται τα φυτικά έλαια και λίπη (3η θέση), τα φρούτα και οι καρποί (νωπά ή αποξηραμένα) (5η θέση), τα ψάρια (νωπά και κατεψυγμένα) (7η θέση), τα λαχανικά (παρασκευασμένα ή διατηρημένα) (8η θέση), τα φρούτα (παρασκευασμένα ή διατηρημένα) (9η θέση), το τυρί και το γιαούρτι (13η θέση) και τα λαχανικά (νωπά, κατεψυγμένα κλπ.) (18η θέση). Κλειδί για την ενίσχυση των εξαγωγών των εν λόγω προϊόντων αποτελεί η ενδυνάμωση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων τους. Για παράδειγμα, το ελληνικό ελαιόλαδο έχει κατακτήσει τις αγορές του εξωτερικού λόγω της εξαιρετικής ποιότητάς του και των μοναδικών οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του, γεγονός που επιβεβαιώνεται μέσα από την πληθώρα των διακρίσεων και βραβεύσεων που λαμβάνει σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία χρόνια. Τα περιθώρια διεύρυνσης της παρουσίας του ελληνικού ελαιολάδου και σε άλλες αγορές, αλλά και αύξησης του μεριδίου του στις αγορές που έχει ήδη εδραιωθεί, είναι μεγάλα. Οι στόχοι αυτοί είναι εφικτοί

μέσα από την διαρκή ενίσχυση της ήδη υψηλής ποιότητας των εξαγόμενων τυποποιημένων προϊόντων ελαιολάδου και την βελτίωση και διαφοροποίηση της εικόνας τους.

Άλλα εξαιρετικής ποιότητας ελληνικά προϊόντα του κλάδου τροφίμων που αντέχουν στο χρόνο είναι: α) το ροδάκινο, που αποτελεί το μοναδικό ελληνικό προϊόν το οποίο εδώ και χρόνια κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά, τοποθετώντας τη χώρα μας στην κορυφαία θέση στις εξαγωγές κομπόστας (κατέχουμε περίπου το 40% της παγκόσμιας αγοράς) β) το ελληνικό ακτινίδιο, που κατέχει την 4η θέση παγκοσμίως γ) τα νωπά ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας (κυρίως η τσιπούρα και τα λαυράκι), που σύντομα κατέστησαν τη χώρα μας ως τη μεγαλύτερη παραγωγό στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, κατέχοντας το 40% της Μεσογειακής παραγωγής δ) το ελληνικό γιαούρτι, που αποτελεί το νέο διατροφικό φαινόμενο στην αγορά των Η.Π.Α., διεκδικώντας θέση στο καθημερινό τραπέζι των απαιτητικών καταναλωτών ε) η φέτα, που κερδίζει συνεχώς έδαφος στις προτιμήσεις των καταναλωτών χωρών όπως η Μ. Βρετανία και η Γαλλία, με πλούσια παράδοση στην τυροκομία στ) το κρασί, που ανέκαθεν αποτελούσε βασικό στοιχείο της ελληνικής διατροφικής κουλτούρας, και σήμερα μέσα από τις δυναμικές γηγενείς ποικιλίες γίνεται ολοένα και δημοφιλέστερο στην παγκόσμια οινική αγορά Με σαφή στόχευση και φροντίδα στην ποιότητα, τα προϊόντα αυτά που εξακολουθούν να θέτουν τον πήχη ψηλά στο πέρασμα του χρόνου, οι ελληνικές εξαγωγές μπορούν να ελπίζουν σε ένα ακόμη καλύτερο αύριο. Ο Ελληνικός Οργανισμός Εξωτερικού Εμπορίου – ΟΠΕ, αφουγκραζόμενος τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς και συγχρόνως γνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες αλλά και τις ευκαιρίες της παγκόσμιας αγοράς, προτείνει δράσεις προβολής και προώθησης των ελληνικών τροφίμων και ποτών, μέσα από ένα στοχευμένο και ουσιαστικό επιχειρησιακό πρόγραμμα. Το εν λόγω πρόγραμμα περιλαμβάνει τις δημοφιλέστερες και πιο σημαντικές διεθνείς εκθέσεις, επιχειρηματικές αποστολές σε αγορές – στόχους αλλά και προωθητικές ενέργειες, όπως γευσιγνωσίες, προσκλήσεις αγοραστών, in store promotion σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, διαφημιστικές καταχωρήσεις κ.ά. Οι παραπάνω ενέργειες προβολής και ενίσχυσης της ελληνικής παραγωγής και εξωστρέφειας, απευθύνονται στο σύνολο των επιχειρήσεων της χώρας που δραστηριοποιούνται στις αγορές του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του ΟΠΕ www.hepo.gr.

T&Π

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Υποκίνηση προσωπικού Η ΒΕΛΤΊΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΌΔΟΣΗΣ ΚΆΘΕ ΜΟΝΆΔΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΣΤΌΧΟ & ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΎ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΕΝΩ ΜΠΑΊΝΕΙ ΣΤΗ ΣΥΖΉΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΉ ΘΈΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ.

καθιστά δύσκολη στις σημερινές συνθήκες της οικονομίας. Το χειρότερο όμως είναι ότι όλες αυτές οι βελτιώσεις μπορούν εύκολα να αντιγραφούν από τους ανταγωνιστές. Η λεπτομέρεια που θα κάνει τη διαφορά και θα δώσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είναι ο ανθρώπινος παράγοντας και ο τρόπος που τον διαχειριζόμαστε. Είναι οι εργαζόμενοι της επιχείρησης που θα δώσουν ζωή και κίνηση στα άψυχα κτίρια και μηχανήματα. Το κλειδί συνεπώς στην επιτυχία είναι να καταφέρουμε οι άνθρωποι της επιχείρησης να είναι το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα που δεν αντιγράφεται, γιατί οι άνθρωποι είναι μοναδικοί.

Ο ΑΝΘΡΏΠΙΝΟΣ ΠΑΡΆΓΟΝΤΑΣ Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι όταν μιλάμε για το ανθρώπινο δυναμικό της επιχείρησης πρέπει να το εξετάζουμε στο σύνολο του, δηλαδή, γνώσεις, δεξιότητες και εργασιακή συμπεριφορά. Οι τρεις

αυτές παράμετροι δεν προκύπτουν από τύχη ούτε είναι άσχετες από τις επιλογές μας και τον τρόπο που εμείς διοικούμε την επιχείρηση. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την επιλογή του προσωπικού. Βασικά πρέπει να θέτουμε κριτήρια και διαδικασίες για την επιλογή του κατάλληλου ανθρώπου για κάθε δουλειά, αυτός είναι ο σίγουρος τρόπος για να αποφύγουμε παγίδες. Κατά την επιλογή, αναζητούμε όχι τόσο την προχωρημένη και εξειδικευμένη γνώση, ειδικά αν η επιχείρηση έχει το know-how που χρειάζεται για να λειτουργήσει, όσο τη διάγνωση της ικανότητας διαχείρισης των θεμάτων για τα οποία προορίζεται και κυρίως το πάθος για τη δουλειά. Η γνώση μπορεί να βελτιωθεί είτε με εσωτερικές εκπαιδεύσεις που απευθύνονται σε ομάδες εργαζομένων είτε με εξειδικευμένα προγράμματα για συγκεκριμένους ανθρώπους. Είναι γεγονός ότι εκπαίδευση λειτουργεί σε κάποιο βαθμό και

*Χημικός, Πρόεδρος της Επισ τημονικ ής Επιτροπής του Συ νδέ σμου Ε λ ληνικών Βιομηχα νιών Τροφίμων

50 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

ΦΩΤΟ: Ramon Graupera,Garrig chemical products factor y, Barcelona,1915 -1920

Η

ανάγκη για βελτίωση της απόδοσης καταγράφεται συνήθως σε ανασκοπήσεις της Διοίκησης και περιοδικούς απολογισμούς. Οι δράσεις που προτείνονται είναι συχνά τυποποιημένες, όπως βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής ή εκπαίδευση του προσωπικού ή ακόμη και γενικότερη αναδιάρθρωση της δομής και οργάνωσης της επιχείρησης. Είναι όμως αυτά από μόνα τους ικανά για τη βελτίωση της απόδοσης; Το τι πρέπει να γίνει είναι γνωστό σε πολλούς, αυτοί όμως που αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είναι εκείνοι που γνωρίζουν πώς να το υλοποιούν καλύτερα. Η βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής με επενδύσεις σε κτίρια, εξοπλισμό ή ακόμη και καινοτόμους τεχνολογίες κοστίζει, γεγονός που την

ΤΟΥ ΡΌΔΙΟΥ ΓΑΜΒΡΟΎ*, rodiosgamvros@gmail.com

T&Π

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ως μέσω υποκίνησης. Δεν θα πρέπει όμως να θεωρούμε την εκπαίδευση πανάκεια. Συχνά σε αιτήματα για εκπαίδευση η παρατήρηση μου είναι «είσαστε βέβαιοι ότι για να γίνει η συγκεκριμένη δουλειά σωστά λείπει η γνώση και όχι το κίνητρο;» Το ζητούμενο συνεπώς δεν είναι πάντα αν οι άνθρωποί μας έχουν τις γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούν τα καθήκοντα τους αλλά αν τις χρησιμοποιούν με σωστό τρόπο και στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Αν δηλαδή έχουν το κίνητρο να αποδώσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Μιλώντας για μεγιστοποίηση απόδοσης και κίνητρο θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε δυο πράγματα. α) Μεγιστοποίηση της απόδοσης δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη περισσότερες ώρες δουλειάς ή περισσότερο κόπο. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου εργαζόμενοι κοπιάζουν χωρίς να παράγεται το επιθυμητό αποτέλεσμα με αποτέλεσμα να νιώθουν διπλά κουρασμένοι. β) Υποκίνηση δεν σημαίνει αναγκαστικά μεγαλύτερη αμοιβή. Συχνά αυτή φέρνει προσωρινή ικανοποίηση αλλά η επαναφορά στο «τέλμα», ως συμπεριφορά, είναι απελπιστικά γρήγορη.

ΗΓΕΣΊΑ - ΕΤΑΙΡΙΚΉ ΚΟΥΛΤΟΎΡΑ Ποια είναι συνεπώς αυτή μαγική συνταγή που θα μας δώσει τη συμπεριφορά των εργαζομένων που θα βελτιώσει την απόδοση χωρίς να εξαντλεί τους πόρους μας; Οι λέξεις κλειδιά είναι ηγεσία και εταιρική κουλτούρα. Δυο τεράστια κεφάλαια για τα οποία έχουν γραφεί εκατοντάδες βιβλία.

• Ο εργαζόμενος για να αποδώσει πρέπει να νιώθει άνθρωπος. Δεν είναι απλά ένα κουτάκι στο οργανόγραμμα μας, είναι μια προσωπικό-

Το τι πρέπει να γίνει είναι γνωστό σε πολλούς, αυτοί όμως που αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είναι εκείνοι που γνωρίζουν πώς να το υλοποιούν καλύτερα τητα που πρέπει να την εντάξουμε στην εταιρική μας κουλτούρα. Βασική βέβαια προϋπόθεση είναι να έχουμε εταιρική κουλτούρα και να την έχουμε μοιραστεί με τους εργαζόμενους μας. Τότε θα μπορέσουμε να την χρησιμοποιήσουμε ως σημείο αναφοράς στη μεταξύ μας συμπεριφορά. Προσοχή, η κουλτούρα δεσμεύει και τις δυο πλευρές, όχι μόνον τον εργαζόμενο. Η εμπειρία δείχνει ότι είναι πιο δύσκολο να δεσμεύσεις και να βάλεις όρια στην διοίκηση παρά στον εργαζόμενο.

• Ο εργαζόμενος πρέπει να γίνεται σεβαστός. Και αυτό δεν αφορά μόνον στις βασικές υποχρεώσεις. Αφορά στην πολλαπλή καθημερινή επαφή με την ιεραρχία της επιχείρησης σε όλα τα επίπεδα. Σημαίνει να μπορεί να διατυπώσει άποψη για τη δουλειά του, να κάνει προτάσεις για βελτίωση και να ακούσει τις τεκμηριωμένες απαντήσεις από την διοίκηση, συμπεριλαμβανομένης και της αποδοχής των ιδεών. Έτσι μόνο θα νιώσει μέλος της επιχειρηματικής ομάδας και όχι προέκταση της μηχανής. Έτσι θα νιώσει ενεργό μέλος και τα καθήκοντα του από «εντολές» θα γίνουν «δική του δουλειά». Οι ιδέες των ίδιων των εργαζομένων μπορεί να μας εκπλήξουν.

Στη συζήτηση αυτή συχνά εγείρονται ερωτήματα: Μα ξέρουν να κάνουν τέτοια πράγματα οι εργαζόμενοι; Θα έλεγα ότι συχνά μας εκπλήσσει το τι ξέρουν σε σχέση με αυτό που η διοίκηση πιστεύει ότι ξέρουν. Κι αν δεν ξέρουν ορισμένα πράγματα, μπορούμε να τους εκπαιδεύσουμε, αφού εντοπίσουμε πού ακριβώς έχουν κενά και οργανώσουμε την κατάλληλη εκπαίδευση, όχι από απόμακρους εκπαιδευτές, αλλά με ανακύκλωση και διάχυση γνώσης μέσα στην επιχείρηση, π.χ. από τον συνάδελφό τους ή τον εργοδηγό βάρδιας.

• Τρίτον, θα πρέπει να εξηγήσουμε σε κάθε εργαζόμενο τι επιδιώκουμε και τι περιμένουμε από αυτόν. Αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε προσωπικούς στόχους και σε συνεχή επικοινωνία για την πορεία της επιχείρησης.

• Τέλος, επιβράβευση της εκπλήρωσης των στόχων και αναγνώριση. Και πάλι, αυτές οι έννοιες δεν οδηγούν μονοσήμαντα σε χρηματική επιβράβευση. Μπορεί να είναι μια δημόσια αναγνώριση, μια ομαδική εκδήλωση ή οτιδήποτε άλλο. Αν και κάθε άνθρωπος είναι μια διαφορετική προσωπικότητα και πρέπει να τον υπολογίζουμε ως τέτοια, υπάρχουν πολλά κοινά μονοπάτια για να φθάσουμε σ’ αυτόν τον τόσο διαφορετικό μα τόσο ίδιο, τον άνθρωπο της επιχείρησης μας. Έτσι θα καταφέρουμε, χωρίς να εξαντλούμε και αποδιοργανώνουμε τους ανθρώπους μας να φθάνουμε σε αυτό που συνοψίζεται στη φράση «πετυχαίνουμε πολλά χρησιμοποιώντας λίγα». Υποκινώντας σωστά και με διάρκεια τους εργαζόμενους μας πετυχαίνουμε την ποθητή βελτίωση της απόδοσης και δημιουργούμε το απαραίτητο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

T&Π

EΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ

Η AS Automation System Hellas στην Drinktec 2013 Στην drinktec του Μονάχου, 16-20 Σεπτεμβρίου, στο booth 117/ Hall A4, η ομάδα της AS Automation System Hellas εκθέτει το CIPLAS 100, την έξυπνη λύση για τη διαδικασία CIP (Cleaning In Place), που μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες της κάθε βιομηχανίας. Επιπρόσθετα, θα παρουσιάσει μία πληθώρα έργων αυτοματισμού και λύσεις για τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των βιομηχανιών τροφίμων και ποτών. Η εξειδικευμένη ομάδα της θα βρίσκεται εκεί, για να ενημερώνει το κοινό για τις λύσεις που παρέχει στους τομείς των μηχανολογικών εφαρμογών και του αυτοματισμού για τη βιομηχανία υγρών τροφίμων και ποτών, και όχι μόνο.

Εκπαιδευτικά σεμινάρια για τις εξαγωγές Ο Ελληνικός Οργανισμός Εξωτερικού Εμπορίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενίσχυση ανθρώπινου δυναμικού των ΜΜΕ σε θέματα εξωστρέφειας» που υλοποιεί η Ελληνική Εταιρία Διοίκησης Επιχειρήσεων σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων, τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος και τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Κρήτης, συνεχίζει την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατάρτισης 40 ωρών έκαστο, για εργαζομένους σε μι-

52/ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

κρομεσαίες επιχειρήσεις. Το πρόγραμμα, που περιλαμβάνει 20 ώρες εβδομαδιαίως, έχει ως αντικείμενο το Διεθνές Εμπόριο και τις Εξαγωγές στην πράξη, με καταξιωμένους και έμπειρους εισηγητές από το χώρο του διεθνούς εμπορίου, του marketing, της προώθησης των εξαγωγών, της συσκευασίας και της διοργάνωσης διεθνών εκθέσεων. Οι συμμετέχοντες λαμβάνουν 5 ευρώ μικτά την ώρα και μετά το πέρας του προγράμματος τους παρέχεται Βεβαίωση Παρακολούθησης. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τον κο Μανώλη Δανιήλ, τηλ.

210-9982321, daniil@hepo.gr και την κα Νατάσα Αντωνοπούλου, τηλ. 210-9982103, antonopoulou@hepo.gr.

Απολογισμός Vinexpo Ρεκόρ προσέλευσης μη Γάλλων επισκεπτών σημείωσε η 17η Vinexpo τον Ιούνιο καθώς το 38% (18.462) των επαγγελματιών

που την επισκέφθηκαν ταξίδεψαν από όλον τον κόσμο. Η επισκεψιμότητα σημείωσε αύξηση 1,5% σε σχέση με το 2011, με προσέλευση 48.858 επισκεπτών από 149 χώρες. Η Κίνα είχε την πρωτιά με 3.388 επαγγελματίες και οι ΗΠΑ, η αγορά με την υψηλότερη κατανάλωση κρασιού σε όγκο και αξία, ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος επισκέπτης με 1.433 επαγγελματίες και ακολουθούσαν Ην. Βασίλειο (1.418), Βέλγιο (1.172), Γερμανία (1.073), Ολλανδία (827) και Ελβετία (552). Η Ιαπωνία, όπου η κατανάλωση κρασιού έχει σταθερή άνοδο, εκπροσωπήθηκε από 427 επισκέπτες, ενώ οι επισκέπτες από την Ινδία σημείωσαν άνοδο 32,7%, από την Ταϊβάν 4,5%, από το Βιετνάμ 20,4% και από τη Μαλαισία 21,1%. Αυτές οι στατιστικές επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις της έρευνας Vinexpo σχετικά τις παγκόσμιες αγορές. «Μεταξύ του 2012 και 2016 η κατανάλωση κρασιού θα αυξηθεί κατά 145 εκ. κιβώτια των 9 λίτρων διεθνώς, ήτοι κατά 5,31%. Η αύξηση αναμένεται να σημειωθεί σε 3 αγορές: στις ΗΠΑ με 40,5 εκ. κιβώτια, στην Κίνα με πάνω από 70,5 εκ. κιβώτια και στη Ρωσία με 17,4 εκ. κιβώτια,» επισήμανε ο Γενικός Διευθυντής της Vinexpo, Robert Beynat.

Η Mondelez Ελλάς στην εκπαίδευση για διατροφή και ευεξία Στο πλαίσιο των προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, η Mondelez Ελλάς (πρώην Kraft Foods) ολοκλήρωσε προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης

σε θέματα διατροφής για την σχολική χρονιά 2012-13. Η Mondelez Ελλάς δίνει μεγάλη σημασία στην ενημέρωση εκπαιδευτικών, γονιών και παιδιών γύρω από την σωστή και ισορροπημένη ζωή και διατροφή. Οι πρωτοβουλίες αφύπνισης κινούνται σε 2 άξονες: • Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ανακαλύπτω τον Εαυτό μου: Πώς Κινούμαι;» μέσω διαδραστικού παιχνιδιού στο Ελληνικό Παιδικό Μουσείο. Την χρονιά που πέρασε συμμετείχαν 3.500 παιδιά και 245 εκπαιδευτικοί.

• Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Σκέφτομαι και Τρώω» του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής και υπό την αιγίδα της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας με τη δημιουργία φυλλαδίων-οδηγών διατροφής για γονείς, παιδιά και εφήβους, καθώς και παρουσιάσεις προσαρμοσμένο στης ηλικίες των παιδιών. Συμμετείχαν περισσότερα από 5.200 παιδιά.

GS1: Παγκόσμιο site με τις ανακλήσεις προϊόντων Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, η ασφάλεια των καταναλωτών απαιτεί καινοτόμες και διεθνείς λύσεις για τη βελτίωση της διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο. Γι’ αυτό ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ενισχύει τη συνεργασία του με τον GS1, προκειμένου να εφοδιάσει τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις με μια πηγή αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά

T&Π

EΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ με τις ανακλήσεις προϊόντων. Tο globalrecalls.oecd.org είναι η πρώτη online εφαρμογή με ενημερωμένες πληροφορίες, που εκδίδονται από ρυθμιστικές αρχές όλου του κόσμου. Οι έως τώρα επισκέψεις ανέρχονται σε 700.000. Με την υιοθέτηση των GS1 προτύπων για την κωδικοποίηση των προϊόντων και τη διεθνήκατηγοριοποίησή τους, οι δυνατότητες αναζήτησης και η πολύγλωσση ικανότητα της πύλης GlobalRecalls θα ενισχυθούν σημαντικά. Η χρήση ενός διεθνούς προτύπου διευκολύνει την απρόσκοπτη διαλειτουργικότητα των πληροφοριών μεταξύ τωνρυθμιστικών αρχών και της πύλης GlobalRecalls, εξαλείφοντας τυχόν ασάφειες για τα προϊόντα. Η συνεργασία μεταξύ εμπειρογνωμόνων του GS1 και του ΟΟΣΑ θα επιρέψει την αυτοματοποιημένη εφαρμογή συλλογής πληροφοριών, σε πραγματικόχρόνο, από τις ρυθμιστικές αρχές για τα ανακαλούμενα προϊόντα. Οι οργανισμοί

αναπτύσσουν επίσης από κοινού μια εφαρμογή κινητών τηλεφώνων, βασισμένη σε διεθνή πρότυπα, που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα φιλικό προς τον χρήστη εργαλείο για τονεντοπισμό επικίνδυνων προϊόντων.

H Coca-Cola στους «Ήρωες ανάμεσά μας» Στο πλαίσιο της καμπάνιας «Πιστεύουμε σε ένα καλύτερο αύριο» που συνεχίζεται για 2η χρονιά αναδεικνύοντας τα καλά πράγματα που συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας, η Coca-Cola βρέθηκε κοντά στους πρωταγωνιστές της κοινωνικής αποστολής του ΑΝΤ1 «Ήρωες ανάμεσά μας», στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Στέγη Γραμ-

μάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Παρουσιαστής της βραδιάς ήταν ο Σάκης Ρουβάς και παρόντες όλοι οι «ήρωες» που βραβεύτηκαν από προσωπικότητες της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Η Coca-Cola, μεγάλος χορηγός της πρωτοβουλίας, τίμησε και εκείνη έναν «ήρωα»: ο Κωνσταντίνος Πολυχρονόπουλος, ιδρυτής της Κοινωνικής Κουζίνας «Ο άλλος άνθρωπος», τιμήθηκε από το Γενικό Διευθυντή της Coca-Cola Hellas, Μάνο Ελευθερίου, για την εθελοντική του προσφορά στη συγκέντρωση τροφίμων, ενώ η Coca-Cola θα καλύπτει πλέον το ενοίκιο για τους σκοπούς της «Κοινωνικής Κουζίνας». www.facebook.com/ reasonstobelieve.gr

Νέο McDonald’s στη Χερσόνησο της Κρήτης Στις 15 Ιουνίου άνοιξε τις πόρτες του το νέο McDonald’s στη Χερσόνησο της Κρήτης και υποδέχθηκε κατοίκους του νησιού και εκπροσώπους των τοπικών

αρχών μέσα σε έντονα εορταστικό κλίμα με ξυλοπόδαρους, ζογκλέρ και DJ set. Το νέο McDonald’s, που είναι το τρίτο στην Κρήτη, βρίσκεται στο κέντρο της Χερσονήσου και λειτουργεί σε 24ωρη βάση. Διαθέτει 88 τραπεζοκαθίσματα ενώ το design ακολουθεί τη νέα φιλοσοφία διακόσμησης και σχεδιασμού που εφαρμόζεται στα McDonald’s στην υπόλοιπη Ευρώπη και βασίζεται στο décor Lim Food, όπου κυριαρχούν οι ξύλινες επιφάνειες σε συνδυασμό με πολύχρωμες εικόνες.

Φτιάξε το δικό σου κρασί στο οινοποιείο Ρούβαλη Μια πρωτότυπη και συμφέρουσα δυνατότητα προσφέρεται μέσα

T&Π

EΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ από το www.rouvaliswinery.gr του Άγγελου Ρούβαλη. Με τη νέα εφαρμογή «Φτιάξε το Δικό σου κρασί» μπορεί κάποιος να δημιουργήσει ένα κρασί όπως το φαντάζεται ξεκινώντας είτε από το αμπέλι είτε από τη δεξαμενή ή το βαρέλι αλλά και να δημιουργήσει την προσωπική του ετικέτα. Οι επιλογές που έχει είναι: • να αγοράσει κρασιά του Άγγελου Ρούβαλη και να δημιουργήσει τη «Δική του ετικέτα» • να δημιουργήσει «το Δικό του κρασί, με τη Δική του Ετικέτα» • να παλαιώσει το κρασί του σε «Δικό του Βαρέλι» σε συνεργασία με τον έμπειρο οινολόγο • να υιοθετήσει το «Δικό του Αμπέλι», την έκταση που επιθυμεί από τους αμπελώνες του οινοποιείου, προκειμένου να εμφιαλώσει το κρασί του. Έ τσι μπορεί κάποιος να εκμεταλλευτεί το μοναδικό terroir των ορεινών αμπελώνων των πλαγιών της Αιγιαλείας (αμπελουργική ζώνη ΠΟΠ/ΠΓΕ) και την εμπειρία του οινολόγου Τάσου Δροσιάδη για να δημιουργήσει μοναδικά κρασιά –χωρίς να χρειαστεί να επενδύσει σε αμπελώνες, κελάρια, τεχνικό εξοπλισμό.

Διπλή Πιστοποίηση από την TÜV Hellas για την Ολυμπιακή Ζυθοποιία Ο οργανισμός επιθεώρησης και πιστοποίησης TÜV Hellas, μέλος του TÜV Nord Group, ολοκλήρωσε την πρώτη διπλή πιστοποίηση Ποιότητας για την Ολυμπιακή Ζυθοποιία αναφορικά με τα πεδία «Παραγωγή, Συσκευασία και Διάθεση Ζύθου» με βάση τα πρότυπα ISO 9001:2008 και ISO 22000:2005 και συγκεκριμένα στα στάδια παραλαβής των πρώ-

των υλών, την παραγωγή ζύθου και τη διάθεση στην αγορά του τελικού προϊόντος. Η επιθεώρηση πραγματοποιήθηκε στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της εταιρείας και στο εργοστάσιο στη Ριτσώνα Ευβοίας. Με την πιστοποίηση TÜV η Ολυμπιακή Ζυθοποιία εξυπηρετεί τον στρατηγικό της στόχο για εξωστρέφεια καθώς η πιστοποιημένη ποιότητα των υπηρεσιών και προϊόντων της δημιουργεί ευκαιρίες για διείσδυση σε διεθνείς αγορές.

6 Great Taste Awards για τα Προϊόντα Μαριάννας Τα Προϊόντα Μαριάννας που παράγει η οικογένεια Καζάκη

στη Νέα Γωνιά Χαλκιδικής κατέκτησαν 6 βραβεία στο Great Taste 2013, το μεγαλύτερο και αυστηρότερο διαγωνισμό τροφίμων παγκοσμίως, με περισσότερους από 400 κριτές και χιλιάδες ώρες «τυφλών» δοκιμών. Ο Great Taste αφορά αποκλειστικά τη γεύση των προϊόντων χωρίς καμία αναφορά στη συ-

σκευασία ή τη μάρκα. Στους κριτές σερβίρεται ένα ντολμαδάκι ή ένα κομμάτι τυρί χωρίς το βάζο ή το περιτύλιγμά τους. Δοκιμάζουν, συζητούν και ξαναδοκιμάζουν πριν απονείμουν στο κάθε προϊόν 1, 2 ή 3 αστέρια. Κάθε προϊόν δοκιμάζεται από τουλάχιστον 12 κριτές. Με 2 αστέρια βραβεύθηκαν τα Βιολογικά Αμπελοβλάσταρα και τα Ντολμαδάκια, ενώ με 1 αστέρι τα Βιολογικά Αμπελόφυλλα, το Βιολογικό Πετιμέζι, η Χειροποίητη Τυρόπιτα και η Βιολογική μαρμελάδα πορτοκάλι περγαμόντο. Αν και κλείνει 20 χρόνια λειτουργίας, ο Αμπελουργικός Οίκος Καζάκη δεν είχε συμμετάσχει πριν σε διεθνή διαγωνισμό γεύσης. Τα Προϊόντα Μαριάννας πωλούνται ήδη στο παντοπωλείο The Life Goddess στο Λονδίνο.

Χρυσό για τα Απλά Ελληνικά Mετά την περσινή διάκριση της Σάλτσας Τομάτα & Σκόρδο, η Σάλτσα Τομάτα & Μαυροδάφνη απέσπασε χρυσό ανάμεσα στα 9.738 προϊόντα που διαγωνίστηκαν στο Great Taste στο Λονδίνο.

405 κριτές δοκίμασαν τα προϊόντα Απλά Ελληνικά και βρήκαν ότι η Σάλτσα Τομάτα & Μαυροδάφνη έχει «εξαιρετική υφή και καλή δυνατή γεύση με καλή ισορροπία».

€6.50

Why it Matters How to Grow Healthy

T&Π

EYΡΕΤΗΡΙΟ

*54

ARISTON MEDIA SERVICE GMBH

*7

ISSN 1790-5141

AGROLAB S.A.

AUTOMATION SYSTEMS HELLAS 52 CAIR S.A. 22 COCA COLA HELLAS A.E.

6, 52

CRETA CAROB MANOUSAKAS BROS.O.E.

28

CRETAN GAIA 28 DAPHNIS AND CHLOE

6

FORLABELS LTD *3 FRIESLANDCAMPINA HELLAS S.A.

14

GOJIBERRY ΦΑΡΜΑ 28 GS1 ASSOCIATION - GREECE 52 MC DONALD’S ΕΛΛΑΣ A.E. 52 MONDELEZ INTERNATIONAL

14, 52

MOUSE GRAPHICS 42 MYSTIC PIZZA 34 NESTLE HELLAS Α.Ε. 6 NUTRIA A.E.

38, *Γ ΕΞΩΦΎΛΛΟΥ

ROTA A.E. SOPEXA A.E.

Το πιο gourmet περιοδικό για τις ελληνικές εξαγωγές

*53 *Β ΕΞΩΦΎΛΛΟΥ

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΥΧΕΡΟΥ (Ν.ΕΒΡΟΥ) 28 ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ Χ. - ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ Κ. Ο.Ε.

*48

AΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 52 ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ Α.Ε.

*27

ΑΤΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α. ΠΙΤΤΑΣ Α.Ε.Β.Ε. ΒΟΥΛΤΣΙΟΣ Κ. ΚΑΙ ΣΙΑ Ο.Ε.

14 *37

ΓΑΙΑ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε. 22

Fall / Winter 2013 Anuga Fair

ΓΕΩΡΓΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 22 ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ ΑΦΟΙ Α.Β.Ε.Ε.

*13, 22, *43

ΔΩΡΙΚΗ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ - ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ ΚΕΧΡΗ ΕΛΑΪΣ - UNILEVER Α.Ε.

22 8, 38

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΛΑΡΙΑ ΟΙΝΩΝ Δ. ΚΟΥΡΤΑΚΗΣ Α.Ε.

22

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑ

34

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝ. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Ο.Π.Ε. Α.Ε.

*49, 52

ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΨΑΧΝΩΝ *5 ΗΛΙΟΣ ΖΥΜΑΡΙΚΑ

14, *45

ΙΝΟ - ΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

22

ΚΑΛΛΑΣ - ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.Ε.

38

ΚΤΗΜΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 22 ΚΤΗΜΑ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΟΥ 22 ΚΤΗΜΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ 6 ΜΑΛΑΜΑΤΙΝΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Α.Ε. 22 ΜΑΡΚΟ - ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΜΕΛΤΚΟ Α.Ε. ΜΙΝΕΡΒΑ Α.Ε. ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

14, 38

ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ Ι. & ΥΙΟΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Α.Ε. ΝΤΟΛ ΕΛΛΑΣ Ε.Π.Ε. DOLE

22 *51 14, 22

*ΟΠΙΣΘΌΦΥΛΛΟ

ΟΙΝΟΦΟΡΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΙΝΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ Α.Ε.

52

ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε. 52 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ε.Ι. Α.Ε.

6, 14

ΠΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ 42 ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ

52

ΤΕΤΡΑΜΥΘΟΣ Ε.Π.Ε. 22 ΤΣΑΝΤΑΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, Α.Ε. 22 ΧΟΧΛΙΟΙ ΚΡΗΤΗΣ Ε.Π.Ε. 28

πληροφορίες: sales@triaina.com

T&Π

COMING UP

Τ&Π ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ Οι νέες παγκόσμιες τάσεις στο fancy food ΑΦΙΈΡΩΜΑ Επιστροφή στα παντοπωλεία ΕΣΤΊΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ Kρέας, αλλαντικά Πουλερικά Ξύδι και ντρέσινγκ

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΑ Τα κρασιά στο σούπερ-μάρκετ

ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ Τ&Π ΔΙΑΒΆΖΟΝΤΑΙ ΤΌΣΟ ΑΠΌ ΠΑΡΑΓΩΓΟΎΣ ΌΣΟ ΚΑΙ ΑΠΌ ΑΓΟΡΑΣΤΈΣ. ΕΤΣΙ Η ΔΙΑΦΉΜΙΣΉ ΣΑΣ ΑΠΟΚΤΆ ΤΗ ΜΈΓΙΣΤΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΟ ΜΌΝΑΔΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΌ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΜΕ ΕΛΕΓΧΌΜΕΝΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΊΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΆΖΕΤΑΙ ΑΠΌ ΌΛΟ ΤΟΝ ΚΛΆΔΟ.

ΤΟ ΚΛΕΊΣΙΜΟ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΎ ΧΏΡΟΥ ΕΊΝΑΙ ΣΤΙΣ 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ. ΤΜΉΜΑ ΠΩΛΉΣΕΩΝ: sales@triaina.com

www.triaina.com

WINTER FANCY FOOD SHOW 2014 19-21 Ιανουαρίου 2014, Σαν Φρανσίσκο Ετήσια έκθεση μόνο για εμπορικούς επισκέπτες σχετικά με γαλακτοκομικά προϊόντα, έτοιμα γεύματα, ορεκτικά, προϊόντα ζαχαροπλαστικής και αρτοποιίας, μέλι, καφέ, τσάι, μαρμελάδες, χυμούς , μη αλκοολούχα ποτά, αναψυκτικά, βιολογικά προϊόντα, gourmet, ιχθυηρά, σπεσιαλιτέ, κατεψυγμένα προϊόντα, σάλτες, λάδι, ξύδι, ρύζι, ζυμαρικά, φρούτα και λαχανικά (φρέσκα, κατεψυγμένα, αποξηραμένα ή κονσερβοποιημένα), μπαχαρικά κ.ά., κρασιά-ποτά-μπύρες, υλικά συσκευασίας τροφίμων από 1.300 εκθέτες από πάνω από 35 χώρες. O OΠΕ προτίθεται να συμμετάσχει και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στον κ. Χαρίλαο Σγουράκη, τηλ.

210 9928169, sgourakis@hepo.gr www.specialtyfood.com/fancy-food-show/winter-fancy-food-show

SHANGHAI OIL 20-22 Οκτωβρίου, Σανγκάη

SIAL MIDDLE EAST 24-26 Νοεμβρίου, Άμπου Ντάμπι

Από την Ελαιοτεχνία και σε συνεργασία με την ελληνική πρεσβεία, δράση προβολής και δικτύωσης εξαγωγέων ελαιολάδου στην Κίνα με επιχειρηματικές συναντήσεις Β2Β. Το κόστος συμμετοχής είναι 2.800 ευρώ (πλέον του ΦΠΑ) και περιλαμβάνει περίπτερο 9τμ με τον βασικό εξοπλισμό. Πληροφορίες: τηλ. 210 7568888, info@eleotexnia.gr, www.eleotexnia.gr/china

Από το 2010, οπότε εγκαινιάστηκε, έχει σχεδόν τριπλασιαστεί σε μέγεθος. Η περσινή διοργάνωση συγκέντρωσε 12.630 εμπορικούς επισκέπτες από 82 χώρες και σχεδόν 40% των αγοραστών υπέγραψαν συμβόλαια και 90% δήλωσαν ότι θα υπέγραφαν εντός τριών μηνών από τη λέξη της έκθεσης, ενώ στην online πλατφόρμα κλείστηκαν πάνω από 1.800 ραντεβού. Φέτος, μετά από απαίτηση των επισκεπτών, εγκαινιάζονται εκθέσεις για την ιδιωτική ετικέτα και το F&B franchise ME. www.sialme.com

C&A

Η νέα σειρά Nutria κατακτά την καρδιά και το πιάτο του καταναλωτή

Η Nutria αποτελεί μια υπερσύγχρονη καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής και τυποποίησης ελαιολάδου, πυρηνελαίου και σπορελαίων, με πολυετή εμπειρία και εξαγωγές σε περισσότερες από 20 χώρες. Έχοντας ως κύριο μέλημα της το σεβασμό στις διατροφικές συνήθειες του καταναλωτή, η Nutria στοχεύει στη διαρκή διασφάλιση και πιστοποίηση της ποιότητας με ένα ολοκληρωμένο σύστημα ελέγχων σε όλα τα στάδια παραγωγής. Η νέα ομώνυμη σειρά προϊόντων Nutria που περιλαμβάνει Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο, Ελαιόλαδο, Πυρηνέλαιο, όσο και μια πλήρη γκάμα από σπορέλαια σε συσκευασίες των 1,2,5 και 10 λίτρων, κατακτά όλο και περισσότερο την προτίμηση του καταναλωτή. Τώρα η Nutria αναπτύσσει ακόμη περισσότερο την παρουσία της στα private label προϊόντα, με νέες δυναμικές συνεργασίες. Ανακαλύψτε την στο www.nutria.gr Κεντρικά γραφεία: ΚΟΔΡΟΥ 10, Ν. ΨΥΧΙΚΟ, 154 51 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210 3249085 Εργοστάσιο: 162χλμ Ε.Ο ΑΘΗΝΩΝ – ΛΑΜΙΑΣ, 350 06, ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ www.nutria.gr