Pgbs 43 by Leon Trotsky

Sosyalizm

Patronsuz, Generalsiz, Burokrats1z Sosyalizm • Say1: 43 • $ubat 2011 Fiyat1: $ 5 • 4 € • £ 3 • SFr. 6

Yurtd1~1

Sahibi ve Sorumlu Yazt i~leri MildilrU: Engin Bodur YCinetim Yeri: Rasimpa~a Mh. Nilzhet Efendi Sk. No: 36/5 KadtkCiy/istanbul PTT Posta <;eki Hesap No: 1051319 Bask1: Selin Ofset • (212) 577 63 48 • GUven Sanayi Sitesi B 345 Topkap11istanbul iletisim@pgbsosyalizm.org • http://www.pgbsosyalizm.org

i~indekiler ~UBAT ,2011

• SAYI: 43

1. 8u Say•·····~··•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• I PGB Sosyalizm Yay1n Kurulu

I. Tuftus Devrlmi Uzerlfte ......................................... 7 IV. Enternasyonal Bildirisi

Tro~ki

Ge~it

Pro9rC11m1 ••••••••••••••••••••••••••••••••••• 15

Daniel GLUCKSTEIN

4. Ekim Dersleri ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 19 Jean-Pierre RAFFI

5. Aftti-Emper9C111ist Bir14ttik Cephe ve Sirekll Devrlm ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 19 Joao Alfredo LUNA

6. Dufuftmek istev•• UluslC11rC11rC1111 MC11rkslst Egilim MilltC11ftlC11r1ftC11 A~1k Mektup .................................. 51 Joao Alfredo LUNA

7. Blrletik Sekreter9C11 'ftI ft 16. Duft9C11 Koftgreslftift flrcl111clca11 •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••-~~ Dominique FERRE

8. Vukselen Cjlft, HCllMrCllA Cjelitkiler ........................ 85 Yasin KAYA

Bu Say1

Bu Say1 PGB Sosyalizm Yaym Kurulu GB Sosyalizm'in elinizdeki say1s1 dilnya i~9i sm1f1 tarihinin 9ok ozel bir anmda giindeme gelme f1rsatim yakalam1~ bulunuyor. Evet, ger9ekten de kapitalizmin koku~mu~ emperyalist evresinde, ba~ta Avrupa'da (Yunanistan, Fransa, ispanya, Portekiz, 1talya, Holanda, Bel9ika gibi emperyalist illkelerin yam s1ra AB 'ye sonradan giren eski Dogu Bloku illkelerinden Macaristan, Romanya, Polonya, Arnavutluk benzeri art1k yan-somilrge statilsilne geri du~mil~ ulkelerde) proletarya eline ge9irebildigi biltiln ara9larla asalak burjuvazinin her renkten hiikiimetine (sagc1 veya "solcu") kar~1 grev, genel grev ve dev kitlesel gosterilerle milcadele etmeye 9ah~irken, aslmda bir 路anlamda Latin Amerika illkelerinin proletaryasma ve ezilenlerine " art1k sadece sizin milcadelenizi seyretmekle yetinmeyecegiz, bu i~in i9inde biz de vanz" demi~ oluyordu ki, dilnya devriminin bayrag1m bir anda Tunus proletaryas1 eline ge9irdi. Hem de oyle bir ele ge9irdi ki, silrekli devrim bir anda ba~ta M1Slr olmak ilzere biltiln bir Magrip ve Ma~nk cografyas1m etkisi altma ald1. ~imdi dilnya devriminin Tunus 'ta patlak veren bu "en tepe" noktasmdan bakmak durumunday1z dilnyaya. Hi9 merak etmeyelim, zaten emperyalistler de aym ~eyi yap1yorlar. Nitekim dilnyanm ezilenlerinin gozlerinin i9ine baka baka ABD senatosu hi9 utanmadan Tunus ve M1S1r yoneticilerinin vaziyeti kurtarmak i9in neler yapmalan gerektigine dair kararlar ahyor. Yani sendikas1 UGTT kanahyla harekete ge9en Tunus proletaryas1 ve gen9ligi emperyalizmin dogrudan hizmetkan olan Bin Ali'yi ve bundan daha da onemlisi onun toplumun butiln hilcrelerine kadar i~lemi~ tek partisi RCD'yi parampar9a ederek silrekli devrim silrecini ba~latm1~ bulunuyor. K~kusuz silrekli devrimin ba~anya ula~mas1,Tunus proletaryasmm ilretim ara9lar1 uzerindeki ozel millkiyet rejimine son vermesiyle milmkiln, ama bunun i9in de oncelikle geni~ halk y1gmlanm ABD ve AB emperyalizmlerinin sultasmdan koparmas1 gerekiyor. Tunus proletaryasmm illkeyi emperyalizmden kopartacak egemen bir kurucu meclis ~ianyla ezilen kitleleri pe~in-

Sosyalizm

den siiriiklemesi sadece emperyalizmden kopu~u degil aym zamanda emperyalizmin dayattig1 miilkiyet ili~kilerinin de sorgulanmasm1 beraberinde getireceginden yan-somiirge ve emperyalizme bag1mh bir iilkede siirekli devrimin dinamiklerinin nas1l i~leyecegini gosterecektir. Tabii her ~ey aym zamanda bu kurucu meclis hareketi ic;:inde Tunus proletaryasmm kendi bag1ms1z partisini in~a etmesine baghdir. 2. Diinya Sav~mm oncesinden bu yana proletarya kendisine ihanet eden onderlikler (Sosyal Demokrat ve Stalinist) yiiziinden ic;:inde bulundugumuz duruma dii~mii~tiir. Kurtulu~u ve ayaga kalk1~1 kendi bag1ms1z onderligini in~a etmesine baghdir. IV. Enternasyonal Tunus 'ta da diinyamn biitiiniinde de bu onderlige adaydir. Ostelik bu onderligi sadece kendi giic;:leriyle in~a etme iddiasmda da degildir. IV. Enternasyonal, ILC (Uluslararas1 Baglanti Komitesi) orneginde de goriildiigii gibi i~c;:i sm1fmm onderlik sorununu tam da Troc;:ki 'nin yontemiyle, â&#x20AC;˘ yani i~c;:i sm1fmm burjuvaziden ve hiikiimetlerden bag1ms1z biitiin egilim, grup ve sendikal yap1lanyla biraraya gelerek c;:ozme amacmdadir. i~te bu yiizden de bu say1m1zm ilk yaz1sm1 IV. Enternasyonal'in Genel Sekreteri Daniel Gluckstein'm Tro~ki ve Ge~i~ Program1 ba~hkh yaz1sma ayird1k. Gluckstein bu yaz1smda yukar1da c;:izdigimiz biitiin tabloyu Troc;:ki'nin dogrudan ac;:1hmlanyla zenginle~tirerek okuyucunun oniine sunuyor. Bu yaz1y1 okuyanlar Troc;:kizmin kendisini burjuva liberalizmiyle "solculuk"tan nas1l ayird1g1m kolayhkla kavrayacaklardir. Yaz1, aym zamanda Troc;:ki 'nin diyalektik yontemi ne biiyiik bir ustahkla kullamyor oldugunun da bir sergilenmesi. ikinci yaz1 Jean-Pierre Raffi imzah ve IV. Enternasyonal ve 'Halk Cepheleri' Ekim Dersleri ba~hgm1 ta~1yor. Bu yaz1 da IV. Enternasyonal'in, diinya proletaryasma Stalinizmin miras1 olan Halk Cephelerini nas1l burjuvaziyle i~birligi cepheleri olarak gordiigunii aynntlh bir bic;:imde anlatlyor. Tabii burada ilginc;: olan, Troc;:ki 'nin, "Diinyadaki ilk halk cephesi uygulamas1 Rusya' daki 1917 ~ubat Devrimi' dir" saptamas1dir. .Gerc;:ekten de, Troc;:ki Ekim Dersleri adh eserinde Men~eviklerle Sosyalist-Devrimcilerin burjuva partisi Kadetlerle ~ubat'tan itibaren i~birligi yaparak devrimi satmaya c;:ah~Â tiklanm ve i~te bunun tam da Halk Cephesi politikasmm en ozgiin bic;:imi oldugunu anlatiyor. Sonraki yaz1, Silrekli Devrim ve Anti-emperyalist Birle~ik Cephe ad1m ta~1yor ve yazan da Joao Alfredo Luna. Kendini Devrimci Marksist olarak niteleyen biitiin militanlann biiyiik bir dikkatle okumalan gereken bir yazl. Bu yaz1, Troc;:ki'nin ozellikle Latin Amerika deneyiminden c;:1kartt1g1 dersleri Rusya'dan ve <;in' den ve tabii diinyanm biitiin i~c;:i sm1fi miicadelelerinden c;:1karttlg1 derslerle biitiinleyerek somiirge ve yan-somiirge iilkelerde emperyalizme ve onun yerli i~bir-

Bu Say1

lik9ilerine kar~1 nasll bir miicadele yiiriitillmesi gerektigini irdeliyor. Bu yaz1da Tro9ki'nin ozellikle bir i~9i devletiyle ona ozenen bonapartist diktatorliik altmdaki bir yan-somiirge kapitalist iilke arasmdaki fark1 gozler oniine seren yakla~1mlar1 oldugu kadar, "yan-fa~ist" bir askeri diktatOrliikle "demokratik" bir emperyalist iilke arasmdaki 9att~mada proletaryamn nas1l da "yan-fa~ist" diktatorliikten yana tavtr almas1 gerektigini anlatan aytklamalanmn yan-somiirge iilkelerde siirekli devrim siirecini anlama bak1mmdan ne kadar onem ta~1d1g1 goriilecektir. Daha sonraki yaz1 gene Luna imzah ve Alan Woods'la Serge Goulart'm daha nereye kadar gerileyeceklerini sorguluyor. Bilindigi gibi Serge Goulart 2007'de Chavez'le orgiitsel i~birligi yapmak i9in Alan Woods'la birle~tigi i9in IV. Enternasyonal'le ili~kisi kesilen Brezilyah bir sendikalist. Yaz1 aradan ge9en ktsa zaman diliminde Serge-Goulart ikilisinin uygulad1klan politikalarla hem kendiyap1lannm nas1l par9aland1g1m ve hem de etkisi altmda tuttuklan il9 fabrikadaki i~9i miicadelesinin nas1l yenilgiye ugrad1gm1 anlattyor. IV. Enternasyonal kaynakh son 9eviri yaz1s1 Dominique Ferre imzah ve Birle~ik Sekretaryanm 16. Dilnya Kongresinin Ardmdan ba~hgm1 ta~1yor. Ferre'nin daha once de Birle~ik Sekretaryanm Fransa'da i9inde yer ald1g1 Yeni Anti-kapitalist Partinin (NPA) kurulu~uyla ilgili bir yaz1srn1 yaymlamt~tlk. Ferre, bu kez, Birle~ik Sekretaryanm son kongresinin orgiit militanlan arasmda nas1l bir moral bozukluguna yol a9t1gm1, aynntth orneklerle anlatmaya 9ah~1yor. Dergimizin bu say1smm son yaz1s1 telif bir yazt. Bu say1daki tek telif yaz1 olma "k1vancm1" ta~1yor. Yasin Kaya yolda~1m1zm bir yaz1s1 ve <;in iizerine. Kaya, devrimci Marksist hareketin oldugu kadar gene! olarak sosyalist hareketin de <;in Halk Cumhuriyeti'nde olup bitenlerle pek ilgilenmediginden yakm1yor. Oysa Tro9kist literatiire gore sui generis yozla~m1~ da olsa <;in Halk Cumhuriyeti hala bir i~9i devleti. Arna ... i~te Yasin Kaya bu "ama"ya cevap vermenin ugra~t iyinde. Onemli bir gecikmeyle de olsa bu say1yla ka~1mzday1z. Umanz bundan sonra benzer gecikmelerle kar~t kar~1ya kalmay1z. Bir noktanm altmt 9izmek istiyoruz: IV. Enternasyonal gelenegi bu say1dan da anla~1lacag1 ilzere kendini Tilrkiye'deki 9e~itli devrimci-Marksist aktmlarla ayn konumlandtrmaktadtr. Sol liberalizmden uvriyerizme degerek go~izme kadar uzanan bir hatta yer alan "devrimci Marksizm" Lev Davidovi9 Tro9ki 'nin IV. Entemasyonal geleneginin olduk9a uzagmdadtr. Ancak burada hatay1 sadece bu gruplarda aramay1p kendimizi de.yeterince ifade edememi~ olmamtzda arad1g1m1zdan, bu gruplarla ve onlann militanlanyla yolda~9a bir tart1~may1 siirdiirmeyi de fazlas1yla onemsedigimizi belirtmeliyiz. 1lkbaharda bulu~mak iizere. 13 Subat 2011

Tunus Devrimi Ozerine

IV. Enternasyonal Bildirisi

Tunus Devrimi •• • Uzer1ne

IV. ENTERNASYONAL

Polis kalabahgm uzerine ate~ a~tt. Arna kitlesel gosterilerin her ge~en giin buyiimesini ve gii~lenmesini engelleyemedi. Tum dunyada i~~iler ve halklar bu gorunllileri izlediler. Tunus halkmm sokaklan ele ge~irmesini, bask1ya kar~t ba~kald1rmasm1, devlete "kahrolsun rejim!" diye hayk1rmasm1 gordiiler, duydular. Bunlar b~kald1ran bir halkm gorunllileriydi ...

Sosyalizm

ordilncil Entemasyonal ge~tigimiz haftalarda basklya, cinayetlere ve tutuklamalara ka~1 direnen; Ben Ali'yi ala~ag1 edip "Su ve Ekmek istiyoruz, Ben Ali 'yi Degil!" diye haykiran gen~ligin, i~9i sm1f1nm ve Tunus halkmm hareketini selamhyor. Bu slogan etrafmda Ben Ali 'nin dayatttg1 sefalete, yoksulluga ve bask1ya kar~1 ba~kaldtrd1 Tunus halkt. "Su ve Ekmek istiyoruz" diye hayk.trd1klan iyin vah~i saldmlara maruz kald1lar. . Tunus halk1 toplumsal, demokratik ve ulusal talepleri i~9i sm1f1 talepleriyle birle~tiren bu ba~kaldmyla konu~ma haklanm yeniden ellerine aldt. Tunus gen9ligi Genel Tunus i~9ileri Sendikas1'yla (GTiS) birlikte hareket ederek bu isyam orgiltledi, i~9ilerin ve tum halkm yolunu a~tt. Dordilncil Entemasyonal devrimi ya~atmak iyin olen dilzinelerce insamn hattras1m selamlar! Bu gorilntuler dilnyanm dort bir yanmdaki i~9ilere onceki proleter devrimleri hattrlattt. 1917 Rus Devrimi'ni, 1936 ispanyol Devrimi'ni, 1974 Portekiz Devrimi'ni ... Gen9ligin ve i~9ilerin sendikalar1yla, komiteleriyle, askerlerle dayam~mas1yla ger9ekle~en bu devrimleri... i~te bu gorilntuler de uluslararas1 devrimin ve sm1f milcadelesinin gorilntuleri !

Halk Kendini Orgutluyor Gen9lik ve i~9iler GTiS ilyeleri ve sendika konseyleriyle birlikte, Ben Ali rejiminin olilm birliklerinden kendilerini korumak iyin mahallelerinde mildafa komiteleri kurdular. Uluslararas1 gil9ler Ben Ali'nin yard1mma ko~arken bunu tek ba~larma ba~ardtlar. Ve mildafa komitelerini acil i~leri halletmek ve gilnlilk ihtiya9lanm gidermek iyin harekete ge9irdiler. GTiS temsilciliklerinin ofislerinde biraraya gelindi. Kil9ilk, koku~mu~ bir azmhgm 91karlanm korumak iyin in~a edilmi~ rejimin kurumlanna kar~1 ayaklamldt. Mildafa komiteleri en demokrat formlardan biri. Tum illkeyi saran ate~i ta~1yan Tunus halk1, i~te bu komitelerde ozgilrce ve tum iradelerini kullanarak geleceklerini, yani devrimin mildafasm1 tart1~t1lar. Devrimin nas1l mildafa edilecegi tum illkede tart1~1ldt. ~oyle yaz1yor Kasserin'deki Devrimi Mildafa ve Denetleme Bolgesel Komitesi bildirelerinde: "Devrim dil~manlan hem iyimizde, hem d1~1m1zda. Halkm devrimine el koymak, ~ehitlerimizin kamm ayaklar altma almak, eski rejimin tum kuvvetlerini temel ahp yeni bir rejim yaratmak istiyorlar. Halkm kazammlanm ellerinden almak ve emperyalizme, Siyonizme ve gerici Arap rejimlerine hizmet etmeye devam etmek istiyorlar." Kendi gorevinin ne oldugunu da ~u ~ekilde duyuruyordu Kasserin komitesi: "iktidar partisini, onun milislerini ve tum yapzlanmalarmz

Tunus Devrimi Ozerine

bozguna ugratmali; tum varltklarma el koymalt ve halktan {:ald1klarz mallari yeniden halka vermeliyiz." Bildiride aynca "Ulusal Halk Kurtulu~ Hiikiimeti" kurulmas1 9agns1 yap1hyor; eski rejimden kopu~u saglamak i9in yeni bir Oestur yani Anayasa haztrlayacak bir Kurucu Meclis se9ilmesi talep ediliyordu. Bildirinin de dile getirdigi gibi, devrim sadece emperyalist d1~ gii9lerin tehditi altmda degil; aym zamanda emperyalizmin Tunus'taki uzantilarmm tehdidi altmda. Eski rejimi muhafaza etmek i9in Ben Ali rejiminin iktidar partisi olan RCO'nin iist kademe yoneticilerini devletin ba~mda tutmay1 istiyorlar. Bilhassa Ben Ali hiikiimetinin eski ba~bakam ve Tunus'taki ozelle~tirme kty1mmm miman olan Oilnya Bankas1'nm eski direktoru Mohamed Ghannouchi'yi yukanlarda istiyorlar. i~9i sm1f1 tarihsel orgiitii olan GTiS 'i sahiplenerek onu siyasal sahnenin oniine 91kard1. Boylece l 952'de oldurulen Farfaht Hached tarafmdan kurulan GTiS'in sm1f miicadeleleri tarihiyle biitiinle~ti. GTiS 1955'de kabul ettigi bildiriyle, tiim somiirge mallarmm millile~足 tirilmesini ve toprak reform kanunu talep etmi~ti.

Tunus'ta Devrim

Ba~lad1

Evet, Tunus'ta devrim ba~lad1. Bu Bah medyasmm yazd1g1 gibi sadece bir "demokratik devrim" degil. Avrupa Birligi ile ortakhk anl~mas1 imzalayan, IMF'nin emirlerini harfiyen uygulayan, once somiirge olmaktan kurtulsa da, daha sonra i~9isinin a~m-somiirilye mahkum edildigi, egemenligi elinden alman bir iilkeydi Tunus. Bu devrim balk egemenligini, ulusal egemenligi, gen9lerin, i~9ilerin ve 9ah~an insanlann haklanm bilhassa Frans1z ve ABO emperyalizminin hizmetindeki kiit;:ilk zilmreye kar~1 savunan bir devrim. Tunus halkmm ba~kaldms1, Ben Ali'nin ve onun "partisi" RCO'nin onderi oldugu koku~mu~ ziimrenin mallanna el konulmas1 ihtiyac1m giindeme getirdi. Bu devrim, sermayeye ve iiretim ara9lanmn ozel miilkiyetine dayanan sisteme kar~1 bir i~9i devrimi. Elbette Ben Ali rejimi ozelle~tirmeler, kurals1zl~hrmaler ve milli varhklarm sati~lanyla biiyiik giiiylerin 91karlarma hizmet eden sad1k bir hizmetkard1. i~te bu rejim tiim Tunus'un bir serbest ticaret bOlgesine donil~tiirillmesine, Avrupa'daki fabrikalar1m sokiip Tunus'a diken i;:okuluslu ~irketlerin i;:1karlanna hizmet edecek ~ekilde geni;:ligin, i~9i足 lerin ve kii9iik koyltilerin inamlmaz derecede yoksulluga silrilklenmesine zemin haz1rlad1. Bu yiizden emperyalistler (bilhassa her goril~ten Frans1z ve ABO hiikiimetleri) Ben Ali rejimini 23 yildtr desteklemekteydiler. Siirekli

Sosyalizm

Tunus'u "geli~mekte olan illkelere" bir omek olarak sundular. Bir~ok kez ise Tunus halk1 polis milislerin postallarmm altmda ezilir, Ben Ali diktatorlilgil altmda kan aglarken, "artan demokratikle~me" safsatalanna ba~vurduklan oldu. Franstz ve ABD emperyalizmi son ana dek Ben Ali rejimini destekledi. Ancak Ben Ali devrildikten sonra eski rejimi yamamaya ~ah~ttlar. Halkm Ben Ali 'yi devirmesi her ~eyden once emperyalist gil~ler kar~1smda alman bir zaferdir. Sosyalist Entemasyonal'e yaz1klar olsun! 17 Ocak 201 l'e yani Ben Ali'nin devrilmesinden il~ giln sonrasma dek, 1989'dan beri iiyeleri olan RCD'lileri saflannda bannd1rdilar. IMF ba~kam Dominique Strauss-Kahn'a yaz1klar olsun! 2008'de ziyaret ettigi Tunus'un "izlenmesi gereken en iyi omek" oldugunu soyleme pi~kinligini gosterdi. Frans1z sozde soluna ve a~m soluna yaz1klar olsun. Ortak bir bildiri yaz1p "Avrupa Birligi'ni Tunus'taki ger~ek demokratik donil~ilmii desteklemeye" ~agird1lar. Ben Ali'ye Tunus halk1m yerlebir etme ernrini verenlere, Tunus' a "yard1m edin" ~agnsmda bulundular. Dordilncil Entemasyonal'in duru~u ~udur: "Frails1z hiikiimeti, ABD emperyalizmi, Avrupa Birligi, IMF! Ellerinizi Tunus'tan <;ekin!" talebi bugiin tek dogru taleptir. Tunus halkt kendi kaderini tayin etmelidir. Bugiin sozde "demokratik ge~if' ~agnlanm yapan tilm siyasi gil~ler ve biiyiik gil~lerin . hukiimetleri Tunus halkmm kendi kaderini tayin etmesine kar~1lar. Bilyiik gil~lerin onay1yla kurulan sozde milli birlik hiikilmeti kar~1smda gen~lik, i~~iler ve ha)k sokaklara dokiildii ve hayktrd1lar: "Su ve Ekmek istiyoruz, RCD 'yi degil!" <;unkii Tunus'un zenginliginin halka ait olmasm1 istiyorlar. Halk RCD'nin dag1ttlmasm1 talep etmek i~in sokaga dokiildil. Tunus'un gelecegini, Tunus halkmdan ba~ka kim belirleyebilir?

Tunus Halk1nm Sesi! Gen~lik, i~~iler ve halk i~ istiyor; ~ah~arak ya~ayabilmek istiyor. Uluslarmm zenginliginin uluslararas1 ~irketlere ve onlann i~birlik足 ~ilerine akitilmasm1 istemiyorlar. Rejimin tiim kurumlanm y1kmak istiyorlar. Rejim kar~tsmda kendi komitelerini kuruyorlar ~iinkii yonetimi kendi ellerine almak istiyorlar, meseleleri kendileri halletmek istiyorlar. Bu komiteleri kendileri koordine 'etmek istiyorlar, isteklerini temsil etmek i~in GTiS'e bagh sendikalan kullamyorlar. 18 Ocak'ta milli birlik hilkiimetinin kurulmasmm ardmdan GTiS Milli idare Komitesi bir bildiri yay1mlad1. Bu bildiride ~oyle deniliyordu:

Tunus Devrimi Ozerine "Koalisyon hilkiimeti fikirlerimizi ve taleplerimizi yans1tm1yor. Halkm ve i~i;:ilerin isteklerini temsil etmiyor. arts koalisyon hilkilmetinden temsilcilerini r;:ekecektir. Sei;:ilmi~ sendika temsilcileri Ulusal Hiikilmet'ten, Konsey Meclisi'nden ve yerel konseylerinden istifa edeceklerdir. GTiS'in Ekonomik ve Sosyal Konsey'deki varhgmm asktya ahnmasma karar verilmi~tir."

Aym bildiride GTiS ~unu talep ediyor: "RCD kapattlmah~ .. ve halkm iy meselelerine yabanc1lann dahil edilmesi reddedilmelidir. 0 halk . ki kendisini ezen bir ba~kam devirmi~tir." Sendika aynca "Ben Ali kabilesinin tilm miilkiyetinin millile~tirilmesini" talep etmektedir. GTiS bu ama9la "halkm iradesini yans1tacak ozgiir ve adil se9imlerle olu~turulacak bir Kurucu Meclis" 9agns1 yapti. Sendika konfederasyonunun haz1rlad1g1 bu tiir sorular komitelerde, mahallelerde ve i~yerlerinde tart1~1ldi. Bu tart1~malara <lair gozlemlerin 9ogundan Tunus halkmm iilkelerinin gelecegini belirlemek istedikleri 91k1yor. "Demokrasi deme/(' diyorlar, "hiikiimetlerin tiim Tunus halkmm r;zkarlarz dogrultusunda politikalar iiretmesi demektir." Demokrasinin i~9i haklan demek oldugunu; laiklige ve kadm haklarma sayg1 demek oldugunu soyliiyorlar... Demokrasinin Ben Ali'nin biirokratlarmm iktidarda kalmasm1 reddetmek oldugunu; demokrasinin ifade ·ozgiirliigu oldugunu haykmyorlar... Demokrasi devrimin ihanete ugrattlmamas1d!f diyor; demokrasinin halkm se9tigi ve denetledigi bir hiikfunet gerektirdigini soyliiyorlar. 9 Ocak'ta, Sfaks'da GTiS'in 9agns1yla bir genel grev diizenlendi. Grev RCD'nin ve Ben Ali rejiminin dag1t1lmasm1 ve koku~mu~ azmhk rejiminin mallanna el konulmasm1 talep ediyordu. 20 Ocak'ta ise GTiS ulusal onderligi, Halk Kurtulu~ Hiikiimeti'nin kurulmas1 gerektigini duyurdu.

Tunus Halk1 Emperyalizme Kar§1 Dordiincii Entemasyonal, uluslararas1 i~9i hareketinin Tunus halkmm i9 meselelerine herhangi bir d1~ kuvvetin kan~masma net ve gii9lii bir ~ekilde kar~1 91karak, Tunus 'ta ba~layan devrimi savunmas1 gerektigine mamyor. Tevekkeli degil, Standard and Poor's (bir kredi kurumu) Tunus'un kredi notunu dii~iirme tehditinde bulunuyor; "mevcut 'siyasi iktidars1zhk ekonomiyi etkileyebilir, kamu maliyesini kotiile~tirebilir" diyor. Tehdit ay1k. Frans1z ve ABO emperyalizminin amac1 yeni hiikiimetin devrik Ben Ali'nin uygulad1g1 tilm politikalan uygulamaya devam etmesi. Onlarm Tunus'taki devrimden istedikleri bu. Nasti kriz bahanesiyle i~9ilerin kazammlanm par9alamak istemi~lerse, i~te oyle istiyorlar devrimi. Bunun i9in Ben Ali'nin IMF'den ald1g1 18 milyar dolarhk borcu . 11

·•

Sosyalizm

giindeme getiriyorlar. Biz de diyoruz ki bu bore;: Tunus halkmm borcu degil. Tum borc;:lar silinsin! Dilnyamn her ko~esinden i~c;:iler Tunus halkmm yamnda, c;:ilnkil dii~man ortak. Tunus 'ta ba~layan devrim dilnya halklan ic;:in bir dayanak zira bu devrim emperyalizme, IMF'ye ve AB'ye kar~1 bir devrim. Bu insanhg1 barbarhga silrilkleyen sisteme kar~1 bir devrim. Bu devrim sava~ ve parc;:alanma tehditi altmda olan Orta Dogu ve Afrika'daki halklar ic;:in bir dayanak noktasl. .. Fil Di~i K1y1lan'nda, Sudan'da, Lilbnan'da ve daha birc;:ok yerde olan bu degil mi? Sava~ ve uluslann parcalanmas1 yalmz bu illkeleri yagmalayan emperyalizme Ye tyokulus lu ~irketlere yanyor. Tun us 'taki devrim Asya halklan ic;:in bir dayanak. As ya' daki halklar da yerinden edilme ve sava~ tehditi altmda. Afganistan 'daki ve aym y1k1c1 mantigm tehditi altmdaki Pakistan'daki durum bu degil mi? Tunus'taki devrim Latin Amerika'daki 路 halklar ic;:in bir dayanak. Buradaki halklar da ulusal egemenlik miicadelelerinde Tunus halk1yla aym dii~mana kar~1 sava~1yorlar. Emperyalizme ve emperyalizmin hizmetindeki IMF, Diinya Bankasi ve Dilnya Ticaret Orgiitii gibi kurumlara kar~1; ABO ve AB ile yapilan "serbest ticaret " anl~amala颅 rma kar~I. .. Tunus' daki devrim ulusal haklan ic;:in me~ru mucade icindeki Filistin halk1 ic;:in bir dayanak. Filistin halkmm sozde "karde~" rejimleri sayesinde ayakta kalan siyonist devletin altmda ezilen Filistin halk1 ic;:in... israil Ba~bakan yard1mc1s1 Silvan Shalom ac;:1kc;:a bu durumu ortaya koydu: "Zine El Abidine Ben Ali 'nin ba$mda oldugu rejimin dii$mesi ba$ka iilkelerde benzer o/aylarm ya$anmasmm onciilii ola bilir, bizim sistemimizin istikrarm1 etkileyebilir." israil Radyosu'na verdigi roportajda sozlerine ~u ~ekilde devam etti Shalom: "israil ve A rap ii/kelerinin 9ogunun bir9ok ortak pkan bulunmakta... A rap diinyasmda ger9ekle$ecek bir demokratik sistem bu birligi bozabilir. Zira o/as1 demokratik sistemler is rail kar$lll halk/arca yoneti/eceklerdir." (Avram.org, 15 Ocak 2011). Tunus'ta ba~layan devrim Fransa'nm ve diger AB iilkelerinin htikfunetlerine ka~1 ba~kaldmya donii~tii. Bu yiizden Tunus devrimi Avrupa'nm tiim iilkelerinde haklan ve kazan1mlan saldm altmda olan Avrupa halklan ic;:in de bir dayanak olabilir. Tunus'ta b~layan devrim Yunanistan, irlanda, Fransa, Portekiz, ispanya'da b~kaldmp, kapitalizme kar~1 direni~lerini derinl~etirenler ic;:in biiyilk bir cesaret kaynagl. Zira Avrupa'dan sokiiliip Tunus'a dikilen atolyelerde Tunus i~c;:ilerini somilren sistem, Avrupa'da yiizbinler cesini i~siz btrakanla aym sistem.

Tunus Devrimi Ozerine

Ve bu devrim, Irak ve Afganistan' daki sava~a kar~1 iy1kan, tiim engellere ve zorluklara ragmen geriyek genel saghk hakkm1 ve diger tiim hak ve kazammlanm korumak ii;in ugra~an ABO' deki gent;lik ve i~t;i sm1f1 it;in dayanak noktasi.

Hiikiimetler Halk1n Devriminden Korktu Tunus devrimi ba~lamadan birkat; hafta once Uluslararas1 BaglantI Komitesi'nin (ILC) davetiyle Cezayir'de Sava~ ve Somilriiye Kar~1 At;tk Ounya Konferans1 duzenlenmi~ti. Cezayir i~t;i Partisi (PT) ve 路 Genet Cezayir i~t;ileri Sendikas1 (UGTA) tarafmdan desteklenen konferansm bildirisinde ~unlar yaz1yordu: "Dunyayt saran tiim actlara ragmen halklann, genr;ligin ve i~r;ilerin direni~i yiikselmektedir. Tum bu akte>rler mucadele etmek, direnmek ve kay1planm geri kazanmak ir;in Orgutlerini sahiplenmektedirler... A~agtda imzast olan bizler, ILC'nin 2 Ocak 1991 'de Barselona'daki kurulu~ konferanst birdirisinde yaz dtgt slogam destekliyoruz: "Sava~lann ve sefaletin sorumlusu hukUmetlerdir. Halkth devriminden korkun! Kahrolsun sava~, kahrolsun se>muru!"

Evet "sava#arm ve sefaletin sorumlusu hiikiimetlerdir". Simdi路 kor kun. Tunus halk1 ayaklandi. Tunus halkt GTiS'i sahiplendi. Tunus halk1 devrimci miidafa komiteleri kuruyor. Oordiincii Enternasyonal uluslararas1 i~t;i hareketinin Tunus hal kma gonderebilecegi yegal)e mesajm ~u oldugunu soylilyor: "Fransa hiikiimeti, ABO hilkilmeti, AB hiikiimetleri, IMF. .. Ellerinizi Tunus 'tan iyekin! Tunus halkmm kaderini sadece Tunus halk1 tayin edebilir." Tunus geniyligi, i~t;ileri ve halk1 diinya geniyliginin, i~t;ilerinin ve halklannm yiikselen barbarhk tehlikesi ve gezegeni saran kapitalist sistem kar~1smda insanhgm yolunu aiyabilecegini gosterdi. Barbarhg1 yenmek it;in sm1f miicadelesi it;inde haklan ve egemen likleri it;in birle~ip harekete ger;mi~ halklardan ba~ka iyare yok. Bu, iyah~an halklarm; kapitalistlere, emperyalizme ve onun hizmetkarlanna kar~1 miicadelesi. Bunun ko~ulu i~t;ileri savunmak it;in kurulan orgiltlerin, bilhas sa sendikalann ozgilr ve bag1ms1z olmasi. Bu orgiltler Sermaye'nin taleplerine kap1lmamahlar. Tum iilkelerdeki i~t;i miicadelelerini temsil etmeli, onlarm giiiylu sesi olmahlar. "Krize iyare" ad1 altmda sendikalan Oiinya Bankas1'nm, IMF'nin, AB'nin ve sermayedar sm1fmm emirleri ne itaat ettirmeye iyah~anlara kar~1 t;tkmak it;in tek yol bu. Eger sendikalar i~t;ilere ve halklara k~t geriyekle~tirilen "kar~1reformalarm" it;inde erirlerse bir ad1m ileri gidilmez. Tam tersine. Tunus 'ta ba~layan devrimin gosterdigi gibi i~t;ilerin ve halklann ortak miicadelesi halk egemenligini ve ulusal egemenligi yeniden tahsis etmeyi miimkiin kilacaktir. i~t;ilerin ve halklann barbarhg1, sava~lan, uluslann parr;alanmasm1 engellemekteki tek yolu budur. 13

Sosyalizm

Barbarhg1 sonlandirmak, kapitalizmi y1kmakla olur. insanhg1 saran tum koruliiklerin anas1 olan kapitalizmi y1kmak sosyalizm yolunu a9maktir. Dordilncil Entemasyonal bu yolu ve bu yolda ilerleyecek partilerin kurulmas1 i<;:in atilacak her ad1m1 desteklemektedir. Tunus 'taki devrim bilyiik gil<;:leri sarsti. Bu zalim gil<;:ler tehdit altmda olduklanm gordiller.

Ya,as1n Tunus Gen~ligi, i,~ileri ve Halk1! Ya,asm Dogan Tunus Devrimi!

Ceviri: Yasin Kaya

Tro~ki ve Ge~iÂ§ Pro9rcam1

Daniel GLUCKSTEIN

Ge~i$ Program1 Tr~ki'nin biitiin temel metinleri ve ~ah$Â malan arasmda k~kusuz en ktsa olanlarmdan biridir. Ve de ilk bak1$ta yap1s1 itibariyle insana en $~Irt1c1 gelenidir. Bununla ilgili olarak Tro~ki $5yle yaz1yor:

"Son yaptlgumz tart1$malarda baz1 yold~lar metindeki kimi onerme ve taleplerimi oportunist bulmu$lar. Kimi yolda$lar ise metnin objektif ko$ullara tekabiil etmeyen, a$m devrimci bir metin oldugunu soylediler. Bu tiir iki gorii$iin biraradahg1 $a$Irt1c1. Bu yiizden goriiniirdeki bu ikilemi k1saca savunarak a~maya ~ah$acag1m." 1

"Discussion pour resumer sur /es revendications de transition'', 23 mars 1938, tome 17 des Oeuvres de Trotsky. Âˇ 15

Sosyalizm

"Hayat1mm En Onemli Cah!}mas1" Tro9ki 'nin zihninde bu c;ah~manm, yani programm geli~tirilmesinin i~gal ettigi yerin merkezi onemi hi9bir ~ekilde onemsizle~tirilmeme lidir. Bu 9ah~manm onemsiz oldugunu dil~ilnenler c;1km1~sa da, bu tilrden iddialan ortaya atanlarm niyetleri ba~kadir. Isaac Deutscher'in yazd1g1 biyografide2 ~oyle deniliyor: "[Tro~ki'nin] Entemasyonal i~in yazdtgt Ge~i~ Program1, prensiplerin a~tklan d1g1 bir metin degildir. Daha ziyade taktikleri uygulamaya dair talimatlar i~erir. Partiyi derhal pratik liderlige haztrlamak i~in, sendikal miicadele ve gilnliik siyaset i~in yaz1lm1~t1r."

Birle~ik Sekreterya'mn liderleri Gec;i~ Program1'mn ~u veya bu bOlilmleri (ozellikle ilretici gilc;lerle ilgili olanlan) zamanm iktisadi durumuyla ilgilidir, programatik meseleler degildir deyip durdular. Bu suc;lamalar bizzat Tro9ki'nin kendisi tarafmdan c;ilriltillmil~til3

"Gelecek donemin (ondevrimci ajitasyon, propaganda ve orgiitlenme doneminin) stratejik meselesi olgunla~mt~ nesnel devrimci ko~ullarla, proletarya ve onun onciisiiniin hamhg1 (yani ya~h neslin kafa kan~1khg1, hayal kmkhgt ve gen~ neslin tecrubesizligi) arasmdaki ikilemin a~1lmas1dtr. Kitlelere giinlllk miicadeleleri i~erisinde ytlkseltecekleri talepleriyle ve sosyalist devrim programt arasmdaki kopruytl kurmalan i~in yard1m edilmelidir. Bu kopril ge~i~ talepler sistemini i~ermelidir. Gene bu kopru; mevcut ko~ullardan ve prole taryanm en geni~ kesimlerinin mevcut bilincinden hareketle olu~turulacak bir ge~i~ talepleri sistemidir ki, ka~tmlmaz bir biÂ˘imde tek ve aym hedefe vanr: iktidann proletarya tarafmdan fethine."

Burada da ac;1kc;a gorillmektedir ki, Troc;ki'nin soyledikleri Deutscher'in iddiasmdan, yani IV. Entemasyonal'in sendikal milcadele ve gilnlilk siyasete indirgenmesi onerisinden c;ok uzaktadir. Gec;i~ Program1 'nm merkezinde iktidar ve bu iktidann i~c;i sm1f1 tarafmdan fethi 4 meselesi vardir. Bilhassa, devrim i9in fazlas1yla olgunla~m1~ nesnel ko~ullar ile oznel ko~ullann (i~c;i smfi bilincinin tarihsel 91kar lanm savunacak bir particle kristalize olmas1) hamhg1 soz konusuyken iktidann ele gec;irilmesi c;ok onemli bir meseledir. Troc;ki hayatmm son be~ yllm1 bu ikileme ve bu ikilemin c;ozilmilne adam1~tlr. Troc;ki, 1935 'de "Silrgiln Gilnlilgu"ne ~oyle yazar5 "Su anda ytlrutmekte oldugum ~ah~ma tiim yetersizliklerine ve par~ah karak terine ragmen hayattmm en onemli ~ah~mas1d1r. Bu 1917'den de, i~ Sava~'tan da, bugilne kadar biltiin yazd1klanmdan da daha onemli. $oyle a~1klayay1m: Eger 19 I 7' de Petersburg' da olmasaydtm Ekim Devrimi yine de ger~ekle~irdi. Zira Lenin oradayd1 ve hareketi yonetiyordu. Elbette ne Lenin ne de hen orada 2 3 4

Isaac Deutscher, Trotsky Programme de transition: "Programme minimum et programme de transition." 0 iktidarm fethi ki; partinin, en basit "giinliik" talepleri kendinden bir ~ey olarak degil de iktidar sorununu ~oziip onilne koyabilmek i~in ge~i~in hareket noktas1 ola rak ele almas1 anlamma gelir. Trotsky, Journal d'exil, 25 mars 1935

Troi;:ki ve

Gei;:i~

Program1

olmasayd1k Ekim Devrimi geryekle~mezdi. Bol~evik Parti liderligi buna izin vermezdi. ( ... )Arna tekrar ediyorum. Lenin orada mevcut oldugu sUrece, Ekim Devrimi muzaffer olurdu. iy Sava~ iyin de aym soylenebilir. ( ...)Bu yilzden 1917-21 arasmdaki faaliyetlerimin "elzem" oldugunu soyleyemem. Arna ~u anki yah~mam kelimenin tam manas1yla "elzem". Ukalahk yapm1yorum. tki Entemasyonal'in yOkii~u. bu Entemasyonallerin liderlerirtin yozebilecek yeter lilikte olmad1g1 bir durum yaratt1. Ki~isel kaderim beni bu meseleyle daha once k~1la~t1rm1~t1 ve bu meseleyle ba~a yikabilmek iyin tecrube kazand1m. Benden ba~ka kimse yeni nesli devrimci yontemle donatamaz. Bu konuda Lenin'le (ya da Turgenyev'le) kesinlikle hem fikirim. En zalimi: 55 y~mm tlstilnde olmak! B~anh olabilmek iyin en az 5 y!I daha kesintisiz yah~mam gerek."

"Yeni Ku搂ag1 Devrimci Bir Yontemle Donatmak" Tro9ki bu sozil soyledikten be~ y1l geytikten sonra, 20 Agustos 1940 'da oldtirtildu. Bu be~ y1hru "yeni ku~ag1 devrimci yontemle silahland1r ma" i~ine adadi. 1938 Eyltil'ilnde, Paris bOlgesindeki Perigny Sur Yerres'de kurucu toplantis1 ger9ekle~ecek IV. Enternasyonal'in temelini olu~turacak yah~malarda bulundu. Bu hazirhk silreci baglammda, yold~lar1yla yogun tart1~malar iyerisinde ad1 "Can <;eki~en Kapitalizm ve IV. Enternasyonal'in Gorevleri" olan Geyi~ Program1 ilzerinde yah~ ti. Burada bu programm ye~itli boyutlan ilzerinde durabilirdik. Oysa bu yaz1rmz1 Troyki'nin rum omrti boyunca dert edindigi ve bugiln bizler iyin yok onemli olan konularla s1rurland1racag1z: Nesnel ko~ullann proleter devrimi zorunlu kilmas1 meselesi, oznel etmen ve bu sorunun yozilmil; i~yi hareketinin devamhhgmda geyi~路 taleplerinin yeri; parti in~as1; nas1l bir parti, kiminle bir parti, hangi biyimde bir parti sorula n ...

Oretici Gu~ler Meselesi IV. Enternasyonal'in programatik temelinde ~u vard1r: "Proleter devri min iktisadi onko~ulu, kapitalizm altmda ula~abilecegi en yuksek nok taya uzun zamand1r ula~ml~ bulunuyor. jnsanllgm uretici gi19/erinin ilerlemesi durmu~tur." Programm daha ilk satirlannda "yeni bulu~lar ve geli~meler maddi zenginlik seviyesini yilkseltememektedir" denir ve ~oyle devam edilir: "Tarihsel ko~ullann sosyalizm iyin hentlz yeterince "olgunl~mad1g1" muhab . beti, cehaletten veyahut kasti yarp1tmadan b~ka bir ~ey degildir. Sosyalist dev rimin yoklugunda insanhk medeniyeti felakete dogru stlrilklenmektedir. S1ra proletaryaya, devrimci oncUye gelmi~tir. insanoglunun tarihsel krizi, devrimci liderlik krizine indirgenmi~tir art1k."

Lenin 'in emperyalizm analizinden ylkarsanan "proleter devrimin iktisadi onko~ullan" tespiti, Rus Devrimi'nin 20'lerde dilnya devrimini getirmedig.i, dolay1s1yla kapitalizmin ayakta kalmas1 iyin "ilretici gily 17

Sosya/izm

lerin geli~mesinin durdugu," 9iirilmil~ haline donii~tiigu saptamas1m i9erir. Troyki'ye gore bu su gotiirmez bir ger9ektir. Bu yiizden Ge9i~ Program1 'nda bu meseleye 9ok yer ay1rmaya liizum gormemi~tir. Fakat bu meselenin pr~gramm oziinde oldugunu gormemek, prograrm yanh~ yorumlamak anlamma gelir. Pierre Lambert 1969 y1lmda Marksist 9ah~ma grubuna yaptlg1 "Ge9i~ Program1 'nm Giincelligi"6 konu~masmm biiyiik bir bOliimiinil "iiretici gii9lerin ilerlemesinin durmas1" meselesine ay1rm1~tlr. Burada Lambert, Marksizm'i ve Marksist emperyalizm analizlerini degi~tirenleri (Birle~ik Sekretaryac1 ve Stalinist iktisat9Ilarla sozde kuramc1lar1) yanh~lamaktadir. "Oretici gii9lerin ilerlemesinin durmas1" kapitalizmin geli~me egiliminin dii~il~ ~amasma ge9tigi ve ilretici gii9lerin y1k1m gii9lerine donii~tiigu anlamma gelir. Lenin 'in "Emperyalizm, Kapitalizmin En Yilksek A~amas1'nda" inceledigi egilimin, Rus Devriminin izolasyonunun ardmdan yaz1lan Ge9i~ Programi 'ndaki formulasyonu "insanhgm iiretici gii9lerinin kesinlikle durdugu"dur. Lambert analizine ikinci Diinya Sava~1 'nm ardmdan parampar9a olmu~ kapitalizmin, krizini ve 9okii~iinii ertelemek i9in giin ge9tik9e daha fazlala~acak ol9ilde silahlanma ekonomisine, bilgisayar teknolojisinin atas1 olan otomasyona ve mali spekiilasyona sar1ld1g1m soyler. Yani, ilretim silrecinde degerlenme imkam bulamayan sermayenin giderek artan iktidars1zhgm1 telafi edebilmek i9in ba~vurmak zorunda kald1g1 biitiin 9arp1tllm1~ ve asalak9a ara9lan kullanmas1d1r soz konusu olan. Ve kullamlan bu ara9lar her ~amada krizi biraz daha ~iddetlendirmekte ve insanhg1 daha h1zla barbarhk yoluna dogru sokmaktad1r. Lambert, Marx'm kendi doneminde saptad1g1 kapitalizmin bu kronik egiliminin XX. yiizy1l b~mda siireklilik kazand1gm1 ileri surer. Lambert' e gore ancak programm temelinde yatan bu tahlilledir ki, iiretim ara9lannm ozel miilkiyetine dayanan kapitalizmin ka91mlmaz sonu, bu 9ok~ii onlemeye 9ah~an kii9ilk ya da biiyilk ol9ekli ayg1tlann ihaneti ve IV. Entemasyonal'in devrimci partisinin neden gerekli oldugu anl~Ilabilir. 7

6 7

La Verile, n: 604, Haziran 1989 say1smda yeniden yaymlanm1~. Elinizdeki makaleye bu dergide tahsis edilmi~ olan yer bu sorunu daha derinlemesine incelememize imkan vermiyor. Pierre Lambert'in 1969 y1lmda yapt1g1 soyle~ide dillendirdiklerini daha sonraki y1llara uzand1rmak mOmktindUr.1971 y1hnda Nixon ABD parasmm altma endeksliliginden vazge1Yme karanm ald1gmda IV. Entemasyonal'in bugUnkti Frans1z seksiyonun atas1 olan OCI (Organisation communiste intemationaliste: Enternasyonalist Komiinist OrgUt) bir a1Y1klama yaparak, bunun, "iiretim ara9/ar1 iizerindeki ozel miilkiyet rejiminin 9oziilmest'nin bir ifadesi oldugu tahlilini yapm1~ ve Amerikan ekonomisinin ancak "somiiriilenler tarafmdan harekete ge9irilen iiretici gii9/erin hirer y1k1m giicune donu,ftiiriildiigu devasa bir insan emegi israfma" yol a1Yan ve giderek artan askeri krediler pahasma hayatm1 stirdUrebildigini gostenni~ti. OCI'nin bu a'Ytklamasmda (2000 y1lmda bas1lan Luttes des classes et mondialisation adh kitapta yeniden yaymlanm1~t1r) ~u noktanm alt1

Tro<;:ki ve

Ge<;:i~

Program1

Nesnel Ko~ullar ve Oznel Etmen Troiyki 'ye gore programm merkezinde nesnel ko~ullann olgunlugu ve oznel ko~ullann hamhg1 arasmdaki u9urumun nas1l a~ilabilecegi sorunsah vard1r. Bu sorunsah Amerikan yolda~lanyla girdigi bir tart1~mada ~u ~ekilde aiy1klar: "ABD ve dilnyamn geri kalanmdaki duruma bakahm. Ekonomik kriz benzeri gorillmemi~ bir olc;ekte, mali kriz butfin Eyaletleri sarstyor ve sav~ yakla~1yor. i~te bu e~i benzeri gorillmemi~ bir toplumsal kriz ( ... ) devlet krizde, yonetici sm1f siyasi krizde. Bu ko~ullar devrimci durum icin c;ok onemli bir oncill. Tum dilnya benzer bir durumda, ama bilhassa ABD icin durum boyle. $imdi gelelim i~ci sm1fmm durnmuna. Onun durumunda bUyilk bir degi~iklik olmu~tur. Gazete vc dergimiz "Socialist Appeal" ile "New Intemational''bazt makalelerinde bllyilk bir alaka ve memnuniyetle Amerikan i~cilerinin kendilerini hirer i~c;i olarak gordilklerini okudum. ( ...) Ve ardmdan i~yerinde oturma grevleri gcldi. Bildigim kadanyla ABD'de daha once boyle eylemler olmamt~h. Bu eylemlerin ardmdan CIOâ&#x20AC;˘ kuruldu. Aynca bir i~c;i partisi in~ast egilimini gormekteyiz. ( ...) Dilnyanm gene! durumuna yani emperyalist ceii~kilere; Amerikan kapitalizminin durumuna; krize ve i~sizlige; Amerikan ekonomisinin ve burjuvazisinin yans1mas1 olan Amerikan devletine; yonetici stmfm siyasi ruh haline ve saflarmdaki dalgalanmalara ve nihayetinde i~c;i sm1fma bakarsak devrimci ic;in ko~ullarm fazlas1yla olgunla~t1gm1 gorilrilz. Fakat altyap1lardan l.\styapilara gec;tigimizde, politikalara bakt1gtm1zda aym olgunla~m1~hg1 goremiyoruz. Amerikan kapitalizminin ic c;eli~kileri, yani kriz ve i~sizlik, mukayese edilmeyecek derecede Amerikan i~c;ilerinin bilincinden daha olgun... t~te icinde bulundugumuz durumun iki kutbu budur. Denilebilir ki, mevcut durumun bir yanmda, devrim ic;in gerekli olan temel toplumsal oncilller fazlas1yla olgunla~m1~ken ( ... ) 6te yanda, ABD'de maddi ko~ullann cok biiyilk bir h1zla ve ~iddetle c;ozillmesi yilzilnden kitlelerin bilinci- onenili geli~melere ugram1~ olmakla birlikte- nesnel ko~ullardaki geli~me ve olgunla~mayla k1yasland1gmda geri bir noktadadtr. 6znel ko~ullar son tahlilde nesnel ko~ullara baghd1r, ama bu bag1mhhk basit bir silrec degildir"8 â&#x20AC;˘ c;izilmi~tir: "Kapitalist ekonominin diger bi.itiin sektorleri g!/:Ji silah sektorn ekonomisinin de belirli sm1rlar1 vard1r ve Nixon ald1g1 tedbirlerle bu sm1rlar1 ar;zklam1$ bulunuyor." Nitekim 1971 'den itibaren emperyalizm, art1-degerin zorahmmda sermayenin kar~1la~t1g1 gilclilkleri a~abilmek icinsilrekli'olarak silah ekonomisine hatta giderek bir sava~ ekonomisi halini alan silah ekonomisine- ve ozellikle benzeri gorillmemi~ bir ~i~kinlige ula~an sanal sermayelere ve bunun gibi asalakca araclara ba~vurdu. Entemasyonalimizin bundan yakla~1k on yll kadar once c;e~itli makaleler- . de ayrmtih olarak tahlil ettigi gibi 1971 kriziyle ba~layan bu zincirleme ili~ki 70'1i y1llarm sonuyla 80'li y1llann l:ia~mda genelle~mi~ mali ve parasal kuralstzla~maya kadar vard1. Bu kurals1zla~ma da i~gilcuniln degerine kar~1 genelle~mi~ bir saldmyla uluslarm ve devletlerin y1k1mma ka~1 bir saldmy1 hl:sledi. Krizden krize, spekillatif balondan spekUl~tif balona yo! acan bu ~i~mi~ devasa sermayeler - bazilan gercek baz11an sanal olmakilzere- her seferinde ba~ta proletaryanm i~g\lcil olmak ilzere iiretici gllcleri ytkan gilcler haline donil~ilrler. "Subprime"ler krizinin ilk yth olan 2007 Agustos'u fie 2008 Agustos'u arasmda imha olim degerler dilnya gayrisafi hasalasm. dan fazla olup, bir burjuva iktisatc1smm ifadesine gore gene! bir dilnya sava~tmn yol ac;:tigt tahribat kadar olmu~tur. 8 "Discussions pour resumer /es revendications de transition", 23 mars 1938, tome 17

Sosyalizm

Biz de meselenin bu boyutunun altim i;iziyo~. Troiyki'nin dedigi gibi nesnel etmen, oznel etmenden daha onemlidir. Bu meseleyi Gei;i~ Program1'nda ~u ~ekilde ele ahr: "Kitlelerin yonelimi oncelikle iyllriiyen kapitalizmin nesnel ko$ullan tarafmdan, ikincil olarak da ya$h i$i;:i orgtitlerinin ihanet dolu politikalannca belirlenir. Bu etrnenlerden elbette ilki belirleyici olandtr. Tarihin yasalan ku$kusuz bllrokratik ayg1tlardan i;:ok daha gtiiyliidllr."

Bir ba~ka ifadeyle, s1mf milcadelesinin yasalannm i~leyi~ini engellemek kimsenin elinde degildir. Bu yasalar; i~9ileri, her tilrlil engele ragmen bir s1mf olarak olµ~maya yoneltecegi gibi, kendi orgiltlerini ayaga dikmeye ve kapitalist sm1fa kar~1 en sert sm1f milcadelesini yilriltmelerine sevk eder.

"Halk Cep~esinin i§leyi§ini Gorduk" Tro9ki "nesnel ko~ullar belirleyicidir" derken his;bir ~ekilde oznel ko~ullar onemsizdir demek istememi~tir. Oznel etmenlerin nesnel ko~ullara bag1mhhg1 his;bir zaman "basit bir silres;" degildir. ~oyle der Tros;ki: "Fransa'da gei;:en ytl ABD'deki yolda$1ar ii;:in ders niteliginde olan i;:ok onemli bir geli$meye tamk olduk. ( ...) i$vi hareketi 9ok onemli bir ivme yakalamt$tl. Sendikalar birka9 ay i9inde iiye saytlanm bir milyondan be$ milyona yikartm1$lard1. Fransa' daki oturma grevleri ABD'deki grevlerden daha giir,;lllydll. i$r.;iler her$eyi yapmaya haz1rd1lar. Smtrlan zorlayacaklard1. Arna Halk Cephesi 'nin i$1eyi$ini gordllk. Komintem' in (Komfinist Entemasyonal) ihanetinin tarihsel onemini ilk k~z gosterdik. Ytllar ir,;inde Komintern kapitalizmin toplumsal muhafazast ii;:in onemli bir ayg1t haline geldi. Nesnel ve oznel ko$ul- · Jar arasmdaki orant1S1zhk keskinle$ti. Halk Cephesi, kitlelerin biiyfik devrimci cereyamm kanal ize etmenin onllnde biiyfik bir engel haline geldi. Ve bir ol9i.1de ba$arth oldular. ( ...) Onemli olan $U: ABD'de de, diinyanm geri kalanmda da nesnel ve oznel etmenler arasmda orant1S1zhk var. Arna bu orant1s1zhk hii;: bu kadar keskinle$memi$ti.•'9

Tros;ki, hain ayg1tm Halk Cephesi ad1 altmda kar~1m1za diktigi engellere ragmen milcadeleyi asla birakmayacag1m1z1 soyler. Nesnel ve oznel etmenler arasmdaki aynm, i~iyi s1mfmm kaybetmeye mahkfun oldugu manasma gelmez. Devrimci zafer ko~ullarmdan biri hari9 tilmil saglanm1~hr. Yani i~s;i sm1fmm onderlik ko~ulu haricindekilerin tilmil ... Bu yiizden Tros;ki, IV. Enternasyonal'in az say1da ilyesi olmasma ragmen sm1f hareketinin bir pari;as1 olarak onun ilzerinde yilkselecegini, i~9i s1mfmm mevcut bilinci ve gorevlerini yerine getirmek iiyin ihtiyas; duydugu biliniy arasmdaki gecikmenin kapatilmas1 is;in hayati bir rol oynayacagm1 soyler:

des Oeuvres de Trotsky. Age.

Trocki ve Geci!1 Program• "ABD\lc yukanda and1g1m1z bu orant1S1zhg1 ortadan kald1racak bir kitle hareketi mevcut. Green'den Lewis'e, Walker'dan La Guardia'ya 10 • •• Temel i;:eli~kiyi ortadan kaldiracak bir hareket bu. Komi.inist Parti, Fransa'daki roli.ini.in aymsm1 oynuyor; sadece daha di.i~i.ik ~iddetle ... Rooseveltizm Fransa'daki Halk Cepheciligi'nin yerini alm1~. Bu ko~ullarda partimize bi.iyi.ik gorev di.i~i.iyor (... ) Stratejik mesele kitlelere nesnel ko~ullarla uyu~acak siyasi ve psikolojik mantaliteyi saglamakta. Mesele Amerikan i~i;:ilerinin geleneksel onyarg1lanm a~mak, mantalitelerini ti.im sistemin siyasi krizine uygun hale getirmek. Bu ko~ullarda--CIO'nun olu~turulma si.ireci, otunna grevleri gibi ki.iiyi.ik tecri.ibelerimizden hareketle--daha iyimser ve daha cesur olmahy1z. Amerikan i~i;:ilerinin kelime haznesinde olmayan sloganlar geli~tirmeliyiz."

Dolay1s1yla, Ger;i§ Programmm zorunlulugu tilmilyle IV. Entemasyonal'in Amerikan i~9i sm1fma ve tabii dilnya i~9i sm1fma bu gecikmeyi a~1p onderlik krizine ~ozilm yolunda ilerleyebilme yolunda yard1m edebilmesi yetenegine baghdir. 1~te ge~i~ talepleri anlay1~1 tam da bu belirgin bOlgeye miidahale anlam1m ta~ir.

"Stratejik Kavramsa11a,t1rmam1z Baglam1nda Bu Bir Ge~i' Program1d1r" "Peki Ge~i~ Program1 'nm anlam1 ne?" Bu soruya veriyor Tro9ki:

~u ~ekilde

cevap

"Bu bir eylem program1. Kitlelerin kendilerine miras b1rak1lan fikirleri a~ma lan ii;:in ( ... ) onlar1 nesnel ko~ullara uygun hale getirmek ii;:in bir program. Bu programda en basit talepler bulunmah. [ ... ] Program1m1zda bu ti.ir taleplerle, i~i;:ilerin iktidan devrim yoluyla ele gei;:irmeleri arasmdaki baglant1lan kuracak ogeler olmah. Bu yi.izden baz1 talepler i;:ok oportunist gelebilir zira bu talepler i~i;:ilerin zihniyetine gore ~ekillenmi~ taleplerdir. Baz1 talepler de a~m devrimci gozi.ikebilir. c;:unki.i bu talepler i~i;:ilerin mevcut zihniyetini degil nesnel ko~ul lan yans1tmaktad1rlar. Bizim gorevimiz tez elden nesnel ve oznel etmenler arasmdaki ui;:urumu kapatmaktir" 11 • Tr~ki'ye

gore Ge~i~ Programmm yonteminin niteligi stratejiktir. Mevcut dui;umu ba~lang19 noktas1 olarak kabul eder ve proletetaryanm iktidan fethi meselesine yonelir. Bu ko~ullarda ge~i~ taleplerinin ana talepleri kapitalist sistem i~inde kar~1lanamaz. (Birazdan a~1klayaca g1m1z gibi her ne kadar program acil talepler i~in milcadeleye de yer \ 10

Troi;:ki'ye gore William Green'in AFL'sinin gerici meslek sendikac1hgmdan John L. Lewis'in CIO'sunun simayi sendikac1hgma gei;:i~i ileriye dogru at1lm1~ bir ad1md1r. Hatta CIO'nun geli~mesinin sonucunda, bir ba~ka plarida, New York Belediye B~kanhgma kapitalist i;:evrelerde i;:ok iyi tanman bir i~veren olan James John Walker'in (1886-1957) yerine kendini daha ilerici olarak tamtan LaGuardia'mn sei;:ilmesi de ilgini;:tir. "Discussions pour resumer /es reendications de transition", 23 mars 1938, tome 17 des Oeuvres de Trotsky.

· Sosyalizm

verse de. Zira bu miicadele sm1fm bagims1z orgiitlenmesi ii;:in onemlidir) 12 •

~ok

"Kaynag1, Devrimcilerin Uzun Y1Uara Dayanan Kolektif Deneyimleridir" "Gei;:i~

talebi kavrammm kaynag1 nedir?" sorusunu

~oyle

cevaphyor

Troi;:ki: "~unu israrla vurgulamalay1m ki, bu sadece bir adamm kafasmdail ~1km1~ bir kavram degildir. Kokeni, devrimcilerin uzun y11lara uzanan deneyimlerine kadar gider. Eski prensiplerin mevcut ko~ullara uygulanmas1dir. Bu uygulanma biltiin zamanlar i~in sabitlenmi~ bir uygulanma olmay1p tam tersine her durum kar~1smda belli bir esneklige sahip olmahdtr" 13 •

Troi;:ki, Gefi~ Programmdaki bu ifadeyi, yani "devrimcilerin uzun y1llara dayanan kolektif deneyimleri" ifadesini bir iislup gosterisi olarak degil, miicadelenin devamhhg1 anlammda kullanmanu~tir. Aym donemde bas1lm1~ bir makalede 14 1848-1849 ydlannda Marx ve Engels tarafmdan yaz1lm1~ Komiinist Parti Manifestosu'nun on noktasm1 . hattrlattr. Bu manifesto aslmda daha o zamandan bir "ge~i~ program1" ·. ·-. karakterine sahiptir. Marx ve Engels bu metni 1872'de Paris Komilnii tecriibeleri 1~1gmda dilzeltecek ve metne eklemeler yapacaklardir. Oy le ki i~i;:ilerin programlarmm hayata gei;:irilmesi ii;:in burjuva devlet makinesinin imha edilmesi giindeme gelmi~tir. 12

Ucretlerde ve ~ah~ma saatlerinde oynak merdiven ~ian k0 nusunda Tro~ki ~oyle diyor: "Bu $iar ne an/ama geliyor? Gerr;ekte bu, sosya/ist top/umnun r;all$ma sistemidir. Yani top/am i$r;i say1Smm top/am r;al1$ma saati say1sma b6/iinmesi. Biz meseleyi b6yle sunacag1m1za sosyalist sistemi biitiinsel olarak sunsayd1k, bu , s1radan Amerikalmm g6ziinde iitopik ya da Avrupa 'dan gelen bir $ey o/arak g6ziikiirdii. Biz bunu mevcut krize bir r;oziim olmak iizere insanlarm yeme, ir;me ve saghkli konutlarda ya.rama hakk1m giivence altma a/abi/mek ir;in i/eri siirdiik. Soyledigimiz sosyalizmin program1d1r, fakat daha basit ve popiiler bir bir;imde di/e getirilmi$tir." ("The Political Backwardness of the American Workers'', The Transitional Progtam for Socialist Revolution, Pathfinder Press, i~inde yaymlanm1~t1r). Bu arada ~unu i~ret etmekte fayda var ki, Ge~i~ Programmm bu ~iannm Fransa'daki NPA (Nouveau parti anti-capitaliste: Yeni Anti-kapitalist Parti) tiiril orgiltlerin ~imdilerde ortaya att1klan "i$in ve zengin/iklerin payla.rtmlmas1" tipi "talepler"le uzak yakm hi~bir ilgisi yoktur. <;:ok a~1kt1r ki, milyonlara varan istihdamm y1k1m1yla belirlenen mevcut kriz ko~ullannda oncelikli i~~i talebi i~ten atmalann yasaklanmas1 ve yeni istihdamm yarat1lmas1dir (ABD'de, AFL-CIO i~~i sendikalan konfederasyonu 15 milyonluk yeni i~ yarattlmas1 talebinde bulunmu~tur) . Giln\lmilzde mevcut i~lerin payla~tmlmas1 talebiyse, istihdamm egreti ~ah~ma ve sm1fm yoksulla~tmlmas1 politikalan nedeniyle ~5kertilmesi riskini ta~1maktad1r. Ger;i$ Program1, Tro9ki'nin de ifade etti~i gibi her ko~ul altmda ge~erliligi olan bir talepler katalogu degildir. Arna ku~kusuz yllntem biltiin ge~erliligini koruyor. "The Political Bacf...wardness of the American Workers", The Transitional Program for Socialist Revolution, i~inde, Pathfinder Press. "90 annees de Manifeste communiste", 30 octobre 1937, tome 15 des Oeuvres de Trotsky.

Tro~ki

Ge~i~

Program1

Bu yontem daha sonra Bol~evikler tarafmdan ele ahnacakttr. Lenin, 1917 Eyliil'iiniin yani Rus Devrimi'nin ortasmda "Yakla~an Felaket ve Bununla Nas1l Milcadele Etmek Gerekir" adh makalesinde 15 ~oyle yaz1yor: "Ka9m1lmaz felaket Rusya'nm ensesinde ( ... ) Ulkede yeterli miktarda tahtl ve hammadde varken ve bOyle kritik bir zamanda kitlesel i~sizlik mevcutken, gtda ve emek k1thg1 9ekilmekte! Devrimin ilzerinden altt ay ge9mi~ken, sendika bollugunda, kendisini gururla "devrimci-demokratik" olarak niteleyen organ ve kurumlarm oldugu bir demokratik cumhuriyette, yakla~an felakete, ktthga dair. hi9bir ~ey yaptlmad1gm1 gostennek i9in ba~ka kamta ne hacet! Buyilk bir silratle felakete silrilkleniyoruz. Sava~ bizi beklemez ve Ulke hayatmm her alamnda giderek artan y1k1mlara neden oluyor."

Lenin, ko~ullara uygun acil talepleri formiile etmezden once bu uygulamalann oniindeki engellerden bahseder: "Biraz dikkat eder ve dll~unursek bu felaketi ve ktthgt onlemek i9in yaptlacak- . Jann a9tk, basit ve kesinlikle hayata ge9irilebilir uygulamalar oldugunu gorilrilz. Halkm kuvvetleri bu uygulamalan hayata g~irebilirler. Fakat onlerinde bu uygulamalarm hayata.ge9irilmesi halinde buyiik kiir kay1planna ugrayacak bir avu9 buyiik toprak sahibiyle kapitalist var" 16 â&#x20AC;˘

Aslmda Bol~evikler'in Lenin'in ''Yakla~an Felaket ve Bununla Nas1l Miicadele Etmek Gerekir"de bahsettigi ge~i~ talepleri programlan etrafmda harekete ge~meye zamanlan olmayacakhr. Geli~meler (bilhassa 1917 Eyliil ve Ekim'inde Men~evikler'in ve Sosyal Devrimciler'in kitleler ilzerindeki etkisinin ~okmesi) Bol~evikler'i sovyetlere, iktidan dogrudan ele gei;:irmeleri i~in ~agnda bulunmaya zorlam1~ttr. Ve zaten sovyetler de 25 Ekim 1917' de iktidan fiilen kendi ellerine alm1~lard1r. Fakat Bol~eviklerin 1917 Subatmdan Ekimine kadar uzanan pratik deneyimleri, Get;i$ Programmm gei;:i~ taleplerini oldugu kadar "i$t;i-koylii hiikilmeti" ~ianm da yiiklenmesini saglam1~ttr. "i~~i-koylii hilkiimeti" formillil Tro~ki 'ye gore btitiln gei;:i~ taleplerinin ii;:indeki "en ileri'' taleptir. Troi;:ki bunu burjuvaziden kopu~ ihtiyac1yla ili~kilendirir ve Halk Cephesi'ne kar~1t ko~ar. Kitleleri kendi adlarma konu~an partilere burjuvaziden kopma ve i~i;:i-koylil hilkiimeti i~in milcadele yoluna girme konusunda bask1 yapinak... i~te Tro~ki i~in bu kavga ekseni, varsay1mmm "az gen;eksi" goriinmesine ragmen, merkezi bir onem t~tr. Soyle ki: "Tahminlerle ugra~maya gerek yok. h9i-koyl11 hukilmeti slogam ve ajitasyonu her ko~ulda muazzam ogretici bir deger ta~tr... Bu yilzden her ge9i~ talebinden tek bir sonu9 91kmahd1r: i~i;iler burjuvazinin geleneksel partilerinden kopmah ve koylillerle birlikte kendi iktidarlanm kurmahdtrlar'"'.

15 16

"Yak/OÂ§an Fe/aket ve Onu Onlemenin lmkanlari" Age. "Geri~ Program1: "l~ri ve Koy/ii Hiikiimett' Kardelen Yaymlart, 1992.

Sosyalizm

Bu baglamda okuyuculanm1za Jean-Pierre Raffi'nin dergimizin bu say1smda yay1mlad1g1m1z makalesini okumalanm tavsiye ederiz. 18

K1smi Talepler, Demokratik Talepler ve Ge~i~ Talepleri Tro~ki 'ye gore ge~i~ talepleri programm1 one silrmek kesinlikle acil taleplerin ertelenmesi anlamma gelmez:

"IV. Enternasyonal'in stratejik gorevi kapitalizmin dtlzeltilmesi degil y1k1lmas1d1r. Siyasi amac1 iktidarm proletarya tarafmdan ele gei,:irilmesi ve burjuvazinin miilksilzle~tirilmesidir. Fakat bu stratejik gtireve ula~mak, kiii,:ilk ve k1smi olanlan da dahil olmak tizere tilm taktiksel meselelere azami dikkat gtisterilmeksizin milmkiin olamaz... Buglln ii,:inde bulundugumuz i,:aga mahsus ozellik, devrimci partiyi gilnlilk meselelerden azade tutmas1 degildir; gtinltik meselelerle devrimin as1I gorevlerini birbirine aynlmaz ~ekilde baglamas1d1r. IV. Enternasyonal eski "asgari" talepler programm1 tilmilyle gozden i,:1karmaz. Zira onlarm da onemlerini korumay1 stirdtirdilkleri anlar hala vard1r. Ve daimi olarak demokratil< haklan ve i~i,:ilerin toplumsal kazan1rnlanm savunur. Fakat gtinlilk meseleleri geri,:ek devrimci perspektif baglammda ele ahr. Kitlelerin k1smi, "asgari" talepleri i,:ilrilyen kapitalizmin y1k1cl ve ali,:altic1 egilimlerine toslay1p onlarla ba~a i,:1kamad1g1 - ki bu art1k her ad1mda kar~1m1za i,:1k1yordurumlarda IV. Enternasyonal gei,:i~ talepleri sistemini one stirecektir. Zira gei,:i~ talepleri oztinde, her gei,:en gun artacak ~ekilde daha ai,:1k ve kati suretle burjuva diizeninin temellerini hedefe almaktad1r."

iktidarm Sovyetler tarafmdan ele gei,:irili~ini izleyen y1llarda geni,: Komiinist Enternasyonal Marx'm ve Engels'in yolunu izledi. Komilnist Enternasyonal'in III. Kongresindeki bir kararda路 ~u yaz1yordu: "Komiinist partiler ancak miicadele ir;inde geli:;ebilirler. En kiir;iik komiinist partiler bile sadece basit bir propaganda ve ajitasyon faaliyetini siirdiirmekle yetinemezler. Komiinist partiler proletaryamn biitiin kitle orgiitleri ir;inde smifm onciileri olarak yer altp, gecikmi:; ve ayak siiriiyen kitlelere somut miicadele hedejleri formiile ederek, on/an hayati ihtiyar;lanm talep etme miicadelesine sevk ederek, nasil sava:;malarr gerektigini anlatarak ve komiinist olmayan partilerin nas1l ihanet r;izgisine vard1klanm gostererek kendilerini in:;a etmelidirler(..) Kapitalizm zemini altmda proletaryamn kitlesinin durumunu kalic1 olarak iyile:;tirecek hir;bir :;ey miimkiin degildir(..) Arna fJU duygu bizi hir;bir zaman proletaryamn acil ve hayati talepleri ugruna miicadele etmekten a/akoyamaz(. .. ) Tam tersine kitlelerin her ihtiyac1 devrimci miicadelelerin hareket noktas1 olarak ele almmalid1r, r;iinkii bunlar biitiinsel olarak toplumsal devrimin giir;lii bir ak1m1m olu:;turabilirler. Komiinist partiler bu miicadelelerinde kapitalizmin viicuduna G搂l yaparak onun giir;lenmesine ve yenilenmesine imkdn saglayacak hir;bir asgari program1 onlerine koymazlar. Bu viicudun ijltis1 on/arm yonlendirici hedefi, giincel gorevidir. Komiinist partiler bu gorevi yerine getirebilmek amac1yla gerr;ekle:;meleri fyr;i sm!fi ar;1smdan acil ve yak1c1 bir zorunluluk olan talepleri one r;1kartmali ve bu talepleri kitlelerin miicadelesi ir;inde, kapitalist sm!fin somiinl sistemiyle uyumlu olup olmad1klarma bakmaks1zm savunrlar." (Recueil des Quatre Premiers Congres de /'Internationale communiste, These sur la tactique- Combats et revendications partiels"; Komilnist Enternasyonal'in ilk Dort Kongresi Derlemesi, "Taktik Dzerine Tez: K1smi Talepler ve Milcadeleler").

Tro9ki ve

Ge9i~

Program1

XXL yiizytlm ba~mda bu almtmm onemi biiyiik. Zira giiniimiiZde 'Yiiriiyen kapitalizm (iiretim arafYlanmn ozel miilkiyeti diizeninin saflarma kattlan "i~'Yi-burjuva" ayg1tlarm da destegini aldtgmdan) kitleleri savunmaya 'Yekilmeye zorlamaktad1r. Bu savunma sadece temel "asgari" talepler i'Yin degildir. Aym zamanda hatta oncelikle, kitlelerin varhklanm tehdit eden oliimctil saldmlara kar~1 durmak i'Yindir. Bu saldm i~'Yilerin, s1mf ve demokrasi miicadelelerinin iiriinii olan ttim demokratik kazammlanm vurmaktadtr. Soyle ki, s1ras1yla; giiniimiizde korporatizm yoluna siiriiklenmek iizere benzeri goriilmemi~ bir bastn'Y altma sokulan bag1ms1z sendikal ve siyasal orgiitlenmelerin varhgt, 'Yiiriimii~ emperyalizmin birbiri ardma y1kmaya 'Yah~tig1 siyasal demokrasinin temel ogeleri ve hatta gtiniimtizde dag1lma ve fYOZiilme stireci i9ine sokulmu~ olan uluslann varbgt bu saldmnm a'Ytk hedefleri halindedir. Bu durum s1mfm ttim kazammlanm ve demokrasiyi savunmak ii;in .miicadeleyi zorunlu kthyor. Arna bu sa vunma hattmm IV. Entemasyonal militanlannm tiim miic.adeleyi "asgari taleplere" indirgemesi ve proleter devrimi belirsiz bir gelecege ertelemesi manasma gelmiyor. Aksine, bu gerici ve ytktm 'Yagmda her talep i'Yin mticadele etmek, kitleleri, kendilerini mtilkstizle~tirenleri miilksiizle~tirmek i'Yin harekete ge9irmek manasma geliyor.

Bir C1k1ยง Yolu Bulabilmek i~in Parti inยงas1 Yukanda da belirttigimiz gibi TrofYki 'ye gore ge'Yi~ talepleri sisteminin amact, proletaryanm onderlik krizinin 'YOziimtine katkt yapmaktir. Bu aym zamanda IV. Entemasyonal'in temellerini olu~turmak, i~'Yi sm1f1 ve orgiitlerinin Halk Cepheciligine ve korporatizme kar~t bag1ms1zhgm1 savunacak ve gtifYlendirecek ne gerekiyorsa yapmak demek. Tro1Yki'ye gore ge9i~ talepleri parti in~asma da dairdir. ABD'deki IV. Entemasyonal destek'Yileriyle tartt~masmda, i~'Yi Partisi (Labour Party) sorunsahm giindeme getirmi~tir Tro9ki. 0 siralarda sav~ yakla~maktadir ve Avrupa'da fa~izm yiikselmektedir. Ve sendikalann bir i~'Yi partisi kurmas1 ve Demokrat Parti 'den sm1f1 koparma tart1~malan yaptlmaktadtr. Kar~1-devrimci politikalar1m hayata geyirebilmek iyin Ekim Devriminin bayragm1 gaspetmi~ bulunan stalinizmle gene kar~1devrimci politikalanm yiiriiten sosyal-demokrasinin sm1f iizerinde hakimiyetlerini Siirdiirdiikleri ko~ullarda "nastl bir parti sorusu" giindeme gelmi~tir 19 โ ข Tro'Yki ABD'de bile fa~izmin postallan altmda ezilme riskinin oldugunu ifade etmi~, i~i;ilerin fa~izme kar~1 durmaya ve onu onlemeye muktedir oldugunu soylemi~tir. Boyle geni~ bir i~i;i Partisi'nin fa~izme kar~1 duvar olacagm1 belirtmi~tir. Bu geni~ i~'Yi partisi ay1hmm1 gerek19

Alan Benjamin'in La Verile nin 69. say1smdaki makalesine bkz.

Sosyalizm

9elendirirken de i~9ilerin dogrudan kitleler halinde bir Tr~kist orgiit olan Sosyalist i~9i Partisi'ne kattlmayacaklanm eklemi~tir. <;unkii ona gore Sosyalist i~9i Partisi 'nin giicli ~imdilik sm1rhdtr. Ve bu ~u anki smirh gii9 krizin h1z1 dikkate almd1gmda Sosyalist i~'Yi Partisine gerekli haz1rlanma zamamm vermeyecektir. Peki ya devrimci kriz patlak verdiginde IV. Enternasyonal'in kitlesel etkiye sahip bir partisi eger heniiz kurulmam1~sa, neden boy le bir partinin bag1ms1z temellerini saglaml~t1racak daha geni~ bir kitlesel etkiye sahip kokle~mi~ bir bag1ms1z i~9i partisi i9inde IV. Enternasyonal bir ak1m olarak yer almasm? Tro9ki'ye gore bu soru diger biitiin sorulan ikincil ktlar. Trofi:ki 'ye gore bu devrimci program1 as la terketmek anlamma gelmez. Nesnel ko~ullardan dogan bir programdir bu. i~9i sm1fma mevcut ko~ullarda bir alan a9Ilmasma dairdir. Parti in~asmda ilerlemek, fa~izme dogru siirlikleyen kapitalist snufa ka~r miicadele edecek bir parti kurmakttr. Parti in~asmdaki bu ge9i~, tarihsel bir zorunluluktan (insanhgm krizi onderlik krizidir) dogar ve amact nesnel ko~ullarm olgunluguyla oznel ko~ullanl1 zay1fl1g1 arasmdaki ufi:urumun h1zlanan geli~meler baglammda a~Ilmas1dir.

IV. Enternasyonal ve i§~i Partisi Amerikah militanlarla yiirlittiigli bir tartI~mada kendisine yapilan bir itiraza cevap verirken Tro9ki ~oyle diyor: "Reformist bir i~i;:i parti kurnlmasm1 m1 savunuyoruz? Hay1r. Sendikalarm terazinin bir kefesine ag1rhklarm1 koyabilmelerine imkan verecek bir politikay1 m1 · savunuyoruz? Evet. Elbette bu reformist bir partiye donU~ebilir. Zira bu olas1hk partinin geli~imine baghd1r. Bu noktada program meselesi gUndeme gelir. Dun de soyledigim bir ~eyin altmt i;:izmek istiyorum. i~i;:i ve koy!U hUkUmeti talebini de ii;:eren Gei;:i~ Talepleri program1m1z olmah. Cah~an kitlelerin bag1ms1z partisinden yanay1z. Devlet iktidanm ele gei;:irecek bir partiden.''2°

Trofi:ki'ye gore bu yakla~1m mevcut durumun gozden ge9irilmesi 1~1gmda degerlendirilmelidir.

geli~iminin

h1zh bir

"<;:Uruyen kapitalizmde ya~1yoruz. Krizler vah~i, sava~ yakla~1yor. Sava~ strasmda i~i;:iler h1zla ogrenirler. Eger bekleyip gorelim, sonra propaganda yapahm dersek oncU olmay1z, arti;:t oluruz. Sana Amerikan i~i;:ileri on sene ii;:inde iktidan ele gei;:irebilir mi diye sorarsamz, evet derim, bu pekala mUmkiin. ( ... )Biz kUi;:Uk bir orgiitiiz. Propaganda yap1yoruz. Bu gibi durumlarda h1zla bUyiiycn kitlelerden daha ~1ipheciyiz. 1917 b~mda Lenin pa1tinin Merkez Komite'den on kat, kitlelerin parti kadrolanndan y1iz kat daha devrimci oldugunu soylemi~ti . Sakin zamanlarda i;:oki;:a devrimci fikirleri olan yold~lanm1z, devrimci durumlarda geri;:ek frenleyiciler haline gelebiliyorlar. Devrimci bir parti devrimi o kadar s1k ve o kadar uzun sure bekler ki, devrirri patlak verdiginde onu ertelemeyi ah~kanhk haline getirmi~ olabihr" 21 • 20 21

"Discussion sur le Labor Party", 21 mars 1938, tome 17 des Oeuvres de Trotsky Agt.

Trocki ve

Geci~

Program1

Elbette TrO!;ki'ye gore geni~ ve kitlesel bir i~yi partisi in~a stiresince IV. Enternasyonal iiyeleri kendi orgiitlerini dag1tmamahdtrlar: "Kendi orgiitiirnilz ve yaym1m1z oldugunu herkese a91ki;:a soylilyoruz (... )Arna biz hentiz i;:ok zay1fiz. Arna i~i;:ilere ~unu soyleyemeyiz: 'Bizim biraz daha etkili ve gili;:lil olmamlZI bekleyin'. Oldugu haliyle harekete mildahale etmeliyiz."

Troyki, geni~ bir i~yi partisi ken ~oyle der:

in~asmda yah~an

bir milita,nla konu~ur-

"Geni~ i~i;:i partisi'nin devrimci bir parti oldugunu soyleyemern. Arna onu devrimci parti haline getirrnek ii;:in elirnizden geleni yapacag1z. Her toplant1da ~oyle diyecegiz: Ben Sosyalist i~i;:i Partisi'ni temsil ediyorum. Onun tek devrimci parti olduguriu iddia ediyorum. Arna sekter degilirn. Siz ~imdi biiyilk bir i~i;:i partisi kurrnaya i;:ah~1yorsunuz. Size yard1rn edecegim. Arna onerim ~u ~u talepleri ii;:eren bir parti kurrnamz."22

Gene aym eder:

geni~ i~yi

partisi hakkmda

konu~urken ~oyle

devam

" Boyle ilerici bir hareket kar~1smda olurnsuz bir tavir takman ya da beklemeci bir tarafs1zhga bilrilnen bir devrimci orgilt kendini yalmzla~tiracag1 gibi sekter bir yozl~maya da silrilklenir. (... ) Arna Sosyalist i~i;:i Partisi kendini soyut bir geni~ i~i;:i partisi ~ianyla sm1rland1rrnad1g1 gibi, bu ~iarm ortilsil altmda tepelerde ilkesiz ili~kilere de girrnez. Yapacag1, bir gei;:i~ talepleri programâ&#x20AC;˘ ileri silrerek kitle hareketinin bir geni~ i~i;:i partisine yonelmesin! saglamaya i;:ah~maktir.

Kendi orgiltsel biltilnlilgilnii ye siyasi bag1ms1zhg1m muhafaza eden Sosyalist i~i;:i Partisi,geni~ bir i~i;:i partisi olu~turulmasma kar~1 91kan ya da bunu burjuva-

zinin bir aracma donil~tilrrnek isteyen sendikal bilrokrasi kar~1smda sisternatik ve tavizsiz miicadelesini yilriltilr. Gei;:i~ talepleri prograrnm1 anlat1p propagandasm1 yapan Sosyalist i~i;:i Partisi, kitlelerin giincel deneyimleri temelinde, sendikal bilrokrasinin ve onun Sosyal Demokrat ve Stalinist milttefiklerinin reformist ve pasifist hayallerini de~ifre eder( ...)" 23 Tro~ki'ye

gore IV. Entemasyonal'in kurulu~u fa~izme dogru ytiriitehdidi altmda proletarya ile burjuvazi arasmdaki yatl~mayla sava~a dogru h1zh ilerlemenin ko~ullan yeryevesinden ayn dil~ilnilÂ lemez. Bu baglamda onderlik krizinin y6Ziimii, i~yi Âˇ sm1fma i;:ozilm olacak aray1~lann merkezindedir. Bu coZiim kendi program1 etrafmda .in~a olacak IV. Enternasyonal ile pratik milcadele iyinde yer alacak seksiyonlanm birle~tirir; iki ttir miicadele de farkh ~ekillerde nesnel ve oznel ko~ullar arasmdaki bo~lugu doldurma hedefine baglamr. BugilnkO i;:ok farkh tarihsel ko~ullar Troyki 'nin saptamalanm yapttg1 ko~ullarla biryok benzerlikler ta~1sa da, Troyki'nin dogmakta olan IV. Entemasyonal'den yolda~lanyla diyalogu strasmda ortaya ytkard1g1 Ge<;i~ Programmm yontemiyle hedeflerinin biltiin i~yi hareketinin tarihinin devamhhg1 ay1smdan gilncelligi nedir? i~te IV. Enternasyonal'in yii~iin

22 23

Agt. "Le Prob/eme du Labor Party'', avril 1938, tome 17 des Oeuvres de Trotsky.

Sosyalizm

smif bag1ms1zhgma gers;ekten inanm1~ i~s;i hareketinin biltiin egilim lerinden emeks;ileri ve militanlan davet ettigi, kapitalist barbarhga dogru gidi~i engelleyecek muzaffer bir miicadelenin anahtan oldugunu dil~ilndilgil tart1~ma budur.

Qeviri: Yasin Kaya

Ekim Dersleri

IV. Enternasyonal ve "Halk Cepheleri"

Ekim Dersleri

Jean-Pierre RAFFI

Tro9ki, (Eyliil 1924'te yazd1g1) Ekim Dersleri kitabmm birinci bOliimi.iniin ba~hgm1 "Ekim 'i jncelemek Gere!C' olarak belirlemi~ ve 1917 Subat' mdan Ekim ayma kadar Bol~eviklerin Rusya'daki iktidan ele ge9irmeleri s1rasmda verdikleri sava~tan dersler 91karmay1 oniine koymu~tu. Aslmda kitabm kendisi devrimi ilk once "~ekilsizle~tiren", daha sonra da ona "ihanet eden" 1 Stalinist biirokrasinin yiikseli~ine kar~1 verilen kavgay1 temsil ediyordu. Bu kavga, bugiin varisleri oldugumuz Bol~eviklerin, kitlele rin burjuvaziden koparak devrimci harekete ge9irilmesi taktigiyle, yani i~9ilerin birligi, birle~ik bir i~9i cephesi taktigi ile kar~1 91ktlg1, "Halk Cephesi" ad1 altmda yiiriitii len politikaya kar~1 verilen bir kavgaydi.

Tro~ki'nin

SSCB'nin stalinci

yozla~mas1m

tahlil eden iki eserine yapllan at1f;:

Sekilsizle:;en Devrim (1929) ve ihanete Ugrayan Devrim (1936).

Sosyalizm

''Halk cephesi" ve "birle~ik i~~i cephesi" arasmdaki sorun bugiin bile i~~i sm1f1 i~in en onemli "stratejik sorunlardan"2 biri, Tro~kizm ile i~~i sm1fmm burjuvaziden bag1ms1zhgm1 savunamayan diger biltiin ak1mlann arasmdaki aymm ~izgisi ve bir donilm noktas1 olmaya devam ediyor ve bOyle de devam edecek. Sorunun ortaya konulmas1 ise her zaman illkere ve donemlere gore farkhhk gosteriyor.. Omegin, 1930'lann sonlarma dogru biiyilk ekonomik kriz tilm dilnyay1 ve Amerika'y1 vurdugunda, Tro~ki; "ABD 'de halk cephesinin bir 'Roosevelt<;i '3 anlayi:ja bilriindilgunil, yani sosyalistlerin, komilnistlerin ve 'radikallerin 'oylarmm Roosevelt 'e kaymas1na sebep oldugunu" soylemi~ti. Arna bi~im ne kadar degi~irse degi~sin, bu cephenin temel politikas1 hep aym kahyor: Yani, "Sm1fmticadelesinin yasalarmm tilmilyle reddi". 4

"IV. Enternasyonal'in Proletaryan1n Geleneksel Orgiitlerine Yonelttigi Temel Suc;lama ... " Tro~ki'nin

1938'de esas yazan 5 oldugu IV. Entemasyonal'in kurulu~ program1, yani Ger;is Program1, halk cephelerine kar~1 IV. Entemasyonal'in temel programatik pozisyonunu kapsamh olarak ortaya koyuyor: "Ekonomi, devlet, burjuvazinin politikas1 ve uluslararas1 ili~kileri, toplumda ondevrimci bir durumda tipik olan bir toplumsal bunahmm derin etkisi altmdad1r. Ondevrimci durumu devrimci duruma donil~tilrmede ba~hca engel, proletarya onderliginin oportilnist niteligi, bilyilk burjuvazi ka~1smda kti~tik burjuva korkakhg1 ve bu can ~eki~me anmda bile onunla stirdilrdtigil haince baglandir. Btitiln Ulkelerde proletarya derin bir huzursuzluk i~indedir. Milyonlarm olu~足 turdugu kitleler tekrar ve tekrar devrim yoluna girmektedir. Fakat her seferinde, yollan, kendi tutucu btirokratik ayg1tlarmca t1kanmaktadir."

Program ispanya, Fransa ve Amerika Birle~ik Devletleri'nden omekler verildikten sonra ~oyle devam ediyor:

"Le RSAP et la Quatrieme Internationale'', 15 ve 16 Temmuz 1936 (Trotsky,

"Lettre a James P. Cannon", 20 Ekim 1937 (Trotsky, Oeuvres completes, Bolilm 15,

"Quatre-vingt-dix- annees de Manifeste communiste", 30 Ekim 1937 (Trotsky,

Oeuvres completes, Bolilm I 0, sayfa 248). sayfa 198). Roosevelt o siralar Demokrat Partiden cumhurba~kanhgma adayd1.

Oeuvres completes, Boltim 15, sayfa 229). Bugtin Ge~i~ Program1, ad1yla bilinen program tasans1 ilk kez Rus~a olarak Muhalefet Btilteni'nin 66 ve 67. sayilarmda, yani May1s-Haziran 1938 tarihlerinde yaymland1. IV. Entemasyonal'in 1938 y1hnm Eylill aymdaki kurulu~ konferansmda da kabul edildi.

Ekim Dersleri

"Bir yanda 'balk cepheleri', ote yanda fa~izm, emperyalizqi.in proleter devrime ka~t milcadelesindeki son politik 9areleridir."

i~9i hareketini kontrol eden ayg1tlarm bu ihanet politikalarma kar~1 Geyi~

Program1, "i~fi ve koylii hiikiimeti" sloganmda ~ekillenen birle~ik cephe taktigi ile kar~1hk verir. Bu "cebirsel" slogan, proleter mi.icadelenin i9inde bulundugu her ortamda, her ko~ulda ve her donemde y'eniden uyarlanmah ve kesin bir ~ekle kavu~turmahdtr: "IV. Enternasyonal'in merkezi gorevi proletaryayt, tutuculuktan, 9ozillen kapitalizmin feci patlamalan ile biltlinilyle 9eli~kide olan ve tarihsel ilerlemeye ba~hca engeli olu~turan eski onderliginden kurtarmakt1r. IV. Enternasyonal'in, proletaryanm geleneksel orgiltlerine yonelttigi ba~hca su9lama, can 9eki~en burjuvazinin politikasmdan kopmak istememeleridir( ... ). i~9ilere ve, koylillere dayanan ve onlar iidma konu~an her parti ve orgiltten, burjuvaziden politik olarak kopmalanm ve bir i~9i koylil hilkilmeti i9in milcadeleye girmelerini talep ederiz. Bu yolda onlara kapitalist gericilige k~t tam destegimizi vaad ederiz. Aym zamanda, bize gore 'i~9i koylil hilkilmeti'nin programm1 olu~turmast gereken ge9i~ talepleri etrafmda ajitasyonumuzu yorulmaks1zm geli~tiririz." Bol~evizmin

halk cephesi politikas1 ile farkm1 ve Bol~evikÂ .Leninist'lerin, iktidari ellerine ge9irmelerine kadar geyen geli~im siire. dnde, halk cephesine ili~kin strateji ve taktiklerini en ay1k ~ekilde Rus Devrimi'nde ortaya koydugunu gorebiliriz. Troyki ~oyle yaz1yor: 6 "Halk.cephesinin 9ogunlukla unutulan tarihsel bir ornegi Subat 1917 devrimidir. Subat'tan Ekim'e kadar bugilniln 'komilnistleri' ve sosyal demokratlan ile paralellik gosteren Men~evikler ve Sosyalist Devrimciler, burjuvazinin partisi 'Kadet' ile yakm i~birligi i9erisinde ve siirekli bir koalisyon i9indeydiler ve bir9ok koalisyon hilkiimetleri kurdular. Halk cephesi altmda i~9i, koylii ve asker sovyetlerinden olu~an biiyilk bir balk kitlesi vard1. Tabii ki Bol~evikler de sovyetlere kat1ld1lar, ama balk cephesine en ufak bir odiin bile vermediler. Talepleri ise balk cephesinden kopmak (vurgu yazara ait), Kadet'lerle i~birligine son verilmesi ve ger~ek bir i~~i koylil hokilmetinin olu~turulmas1yd1. Avrupa' daki balk cephelerinin ~ogu basit ve ~ogu zaman 1917 Rus Halk Cephesinin karikatlirilnden b~ka bir ~ey degil."

1917 Rus Devrirni 'ni halk cephesinin "en bi.iyiik tarihsel ornegi" kabul edersek, onu takip eden 1930 ispanya, 1936 Fransa ornekleri geryekten ancak bir karikattir ve fa~izme dogrudan bir geyi~ olabilii. Ktrk y1l sonra, ~ili halk1 ve i~yileri de Halk Birligi koalisyonu ile aym trajik deneyimi ya~ayacak ve binbir bahane ile Pinochet'in zaferine ve Pinochet diktatOrliigiiniin iktidara geli~ine yolu ayacaklardtr7 â&#x20AC;˘ 6 7

"Le RSAP et la Quatrieme Internationale", 15 ve 16 Temmuz 1936 Sili'de 4 EylUI 1970 Se\:imlerinden zaferle \:tkan Halk Birligi, Sosyalist Parti'yi, Komiinist Parti'yi, Sosyal Demokrat Parti'yi, Birle~ik Halk Eylemi Hareketi'ni (MAPU), Bag1ms1z Halk Eylemi'ni (API), Htristiyan Solu ve Ulusal Sendika Federasyonu'yla Birle~ik i~~i Konfederasyonu'nu (CUT) biraraya getiren bir partiler

Sosyalizm

Halk Cephesi Sorunu Gunumuzde Nas1I Gundeme Geliyor? Halk cephesi politikas1 sadece burjuvazi ile bir i~birligi anlamma gelmiyor. Aym zamanda sm1f sava~mm arka plana atilmas1 ve bir devrimci kriz anmda cephenin burjuvazi ile i~birlik-;:i bir kurum formuna biiriinerek butiin odunlerin hakh gosterilmesi anlamma da geliyor. 1936 ispanya i-;: sav~mda iilkeleri, ekmekleri ve ozgilrlukleri i-;:in ozgilr-;:e ba~kaldiran kitleleri elleri ve kollan bagh halde burujuvaziye teslim eden Halk Cephesinden ba~ka bir cephe degildi. Bununla ilgili Tro-;:ki La Batalla 'nm 22 Agustos 1936 say1smda ~oyle yazm1~ti: "Halk cephesi hiikiimeti ya da diger ad1yla i~i;i-burjuvazi ittifakt, ozii itibariyle tam da btlrokrasiye ve subaylara bir teslimiyet hiikiimetidir." Bu, ispanya'da binlerce insanm hayatma mal olmu~ olaylardan almam1z gereken biiytlk bir derstir." 8

1936 y1hnda Fransa'da genel grevleri tasfiye ederek Fransa'y1 tekrar "i~ba~1 yapmaya" yag1rma amacmda olan ve halk cephesinin reformlarm1 tek tek geri alan Radikal Edouard Daladier yonetimindeki hilkfunete yol ayan da yine (Radikallerle temsil edilen)9 bir .burjuvazi ittifak1yd1. Yine Fransa'da 1981 'de burjuvazinin golgesinin golgesiyle (sol radikallerle temsil edilen kil-;:ilk bir burjuva grubu) yap1lan bir ittifak vardt. Ashnda bu sonuncular daha -;:ok Frans1z Komilnist Partisi'nin ve Sosyalist Parti 'nin i~'Yi sm1f1m burjuvaziye oyununun bir "sahne dekoru"ydular. Bunun en onemli i~areti ise 1983 'te Mauroy-FittermanDeferre hilkilmetinin i~-;:i sm1fm1 burjuvaziye baglama karan olankemer s1kma hareketinde ifadesini bulan "keskin donil~tii. Peki ya bugiin? Bugiin balk cephesi politikasmm ald1g1 biyim sendikalann ispanya'da Zapatero'nun "sosyalist" hukilmetiyle,

8 9

ve i~i;i sendikalan koalisyonuydu. Bu koalisyon, kurulu~undan tam Ui; ytl sonra, 11 Eyltll 1973 'te, Amerikan emperyalizminin dogrudan destegiyle geri;ekle~tirilen bir askeri darbeyle devrildi. Askeri darbenin lideri general Pinochet' di ve Halk Birligi htlkiimeti tarafmdan "demokratik me~ruiyete duydugu saygt" gereki;e gosterilerek Genelkurmay Ba~kam olarak atanm1~t1 . Bu politikanm bedelini her partiden binlerce emeki;i, geni; ve militan ozgUrlUkleri ve hayatlanyla Odediler. Oeuvres completes, BolUm 10, sayfa 312. Radikal Parti: Troi;ki o stralar bu partinin i~levinin kili;Uk burjuvaziyi serrnayenin yedegine i;ekmek oldugunu soyltlyordu. Troi;ki Halk Cephesinden s<>z ederken ~oyle diyordu: " Radikal Parti ve onun benzeri daha da kiir;Uk koku.ymu.y gniplarm .yahsmda cisimlenen bir i.y~i s1mfi ile emperyalist burjuvazi koalisyonuydu. Bu koalisyon parlamenter zemine de uzamyordu. Radikal Parti her. iki zeminde de tam bir eylem ozgiirliigune sahipti ve proletaryamn eylem ozgiirliigunii sertlikle sm1rllyordu." (26 Kastm 1935 tarihli "Halk Cephesi ve Eylem Komiteleri" ba~ltkh makalenin ilk sat1rlar1).

Ekim Dersleri

Yunanistan' da Papandreu 'nun "sosyalist" hiikiimetiyle ve Brezilya' da Lula hiilciimetiyle biitiinle~tirilmesidir.... Birle~ik cepheye kar~1 balk cephesi; "Ekim dersleri"ni 9ah~manm tamzamam. i~te bu yiizden biz de La Verite - Gerr,:ek olarak Tro9ki'nin oldiiriilmesinin 70. y1lmda diger eserlerini incelerken Ekim Dersleri'ne ozel bir onem verdik. Arna bu yaz1daki amac1m1z bu onemli eseri ozetlemek degil. Amac1m1z bu eserdeki bOliimlerden birini - Bol~eviklerin 1917 · Devriminde Lenin'in onerisiyle doniim noktasm1 i~aret eden Nisan Tezleri'ni is;eren bir bOliimiinil - yeniden hattrlatarak okurlanm1zm ilgisini eserin biitilnilne 9ekmek.

Lenin'in Nisan Tezleri'ni Ortaya Att1g1 Donemdeki Ko~ullar Lenin <;arhk rejimi tarafmdan Rusya'dan kovulduktan sonra ancak 1917 Nisan'mda donebildi iilkesine. Petrograd'a Nisan'm dordiinde 10 Finlandiya tren istasyonunda girdi. Devrim be~ hafta once ba~lam1~t1. Ulkenin her yerinde sovyetler olu~turulmu~tu. Bu konseyler, milcadele is;indeki i~9iler, koylOler ve askerlerin se9tigi temsilcilerden olu~uyor du. Sovyetlerde biiyiik 9ogunlugu olu~turan Men~evikler 11 ve Sosyalist Devrimciler 12 gii9lerini kendi isteklcriyle bir ge9ici meclise vermi~ lerdi. <;arhk rejiminden arta kalanlar ve burjuvazinin temsilcilerinden olu~an bu hiikiimet kendini devrimi durdurmaya ve konseyleri gelecek olan burjuva parlementer rejimi i9in haztrlay1c1 roliine getirme gorevine adarm~tt. Subat'tan sonra Rusya'da kalan Bol~evik'lerin 9ogunlugu, ozellikle Stalin de, onlan takip etmekteydi. Tro9ki o donemi ~oyle anlattyor: "Lenin'in Finlandiya tren istasyonunda devrimin sosyalist karakteri hakkmda yapt1g1 konu~ma, partinin liderleri uzerinde bomba etkisi yapt1. Leninistler ve

'° 0 11

s1ralar Kanada'da surgiinde olan Troi;:ki Rusya'ya ancak May1s aymda geri donebilecektir. Men~evikler: Rus Sosyal Demokrat i~i;:i Partisi'nin (RSDiP) 1903 y1hnda geri;:ekle~en Londra Konferans1'ndaki pari;:alanmas1 s1rasmda azmhk egilimine verilen addir. Bol~eviklere (i;:ogunluklar) muhalefet eden Men~evikler, 1917' de Gei;:ici Hukilmete kat1ld1klan gibi bu htikUmetin butiin sava~ politikasm1 s1rtland1klanndan devrimci silrecin onilndeki ana engel olarak dikiliyorlard1. 25 Ekim 1917' deki Sovyet Kongresinde 673 uzerinden 110 delegeyle azmhk olarak temsil ediliyorlard1 ve Ekim Devrimi'nin karannm ahnmas1 fizerine bunun bir "Bol~evik HtikUmet Darbesi" oldugunu ilan edcrek salonu terk ettiler. Rus Devrimci Sosyalist Partisi (SR): 1901 'de Berlin'de silrgiinde kurulmu~tu. Lenin'in Rus Sosyal Demokrat i~i;:i Partisi'ne muhalif olan bu parti, kendini koylillilgun temsilcisi olarak goruyordu.

Sosyalizm 'burjuva demokratik devrimin tamamlanmast' taraftarlan arasmdaki polemik o giln orada ba~lam1~t1."

Bunu izleyen giinlerde i~9iler ve askerlerden olu~an kitlelerin, $ubat Devriminin temel sloganlan olan ban~, ekmek ve toprak taleplerinin 9ozilmilne ne kadar uzak olundugunu farketmeleriyle birlikte k1i:gmhk daha da arttl ve silahh gostericiler "Kahrolsun Ge~ici Hiikiimet/" 13 sloganlan ile ortahg1 inletmeye ba~ladi. A~ag1da tekrar 路edecegimiz bolilmde Tro9ki, tam da Devrimin en onemli anmda, Bol~evik Parti onderligi tart1~malanm .bize aktanyor. Bunu yaparken de partinin en onemli ozelligi olan olaganilstii tart1~ma ozgiirliigiiniln, fikirlerin ve bak1~ a<;Ilarmm 9ah~masmdaki mutlak ve tam demokrasinin nas1l i~ledigini vurguluyordu.

Nisan Konferans1 Lenin'in Finlandiya tren istasyonunda devrimin sosyalist karakteri hakkmda yapt1g1 konu~ma partinin liderleri ilzerinde bomba etkisi yapti. Leninistler ve 'burjuva demokratik devrimin tamamlanmas1' taraftarlar1 arasmdaki polemik o gun orada ba~ladi. "Kahrolsun Ge~ici Hiikiimet" sloganmm yilkseldigi silahh Nisan eylemlerinden sonra keskin bir 9eli~ki olu~tu. Baz1 sag kanat temsilcileri bunun ilzerine Lenin'i Blankizm 14 ile su9lad1lar. . Onlara gore sovyet 9ogunluguna dayanan ge9ici hilkilmetin destek-. lenmesi ancak i~9ilerin 9ogunlugu gozonilne ahnmadan ger9ekle~tirile颅 bilecekti. Bi9imsel bir bak1~ a<;1smdan Lenin'e yap1lan bu su9lamalann hakh sebepleri oldugu du~ilnillebilir. Arna ger9ekte Lenin'in Nisan politikalannda Blankizrnin golgesi bile yoktu. Lenin i9in onemli olan sovyetlerin, kitlelerin ger9ek taleplerini yans1tmaya devam edip etmedigi sorunu ve partinin kendisini sovyet 9ogunluguna gore yiiriltmekte yanrhp yan1lmad1g1yd1. Gerektiginden daha sola kayan Nisan eylemleri bu kapsamda sadece kitlelerin i9inde bulundugu rub halini ve kitleler ile sovyetler arasmdaki kar~1hkh ili~kileri ortaya 91karmak i<;in yapilan bir ke~if 9ah~mas1yd1. Bu ke~if 9ah~mas1 sonucunda 91kan sonu9 ise 13

Gecici Hiilctimet: 16 Mart 1917'de Pctrograd'da olu~turulan hiiktimet. Bu hilkiimet, <;:arhk rejimiri cokmcsi sonucu kitle hareketini dizginlemek i.;:in kuru[mu~tu. Men~evikler ve SR'ler tarafmdan destekleniyordu VC burjuvaziyle <;:arhk rejimini art1klanndan meydana geliyordu. Gci;ici Hiikiimet once prens Georgi Lvov tarafmdan daha sonraysa Sosyalist-Devrimci (SR) Aleksandir Kerenski tarafmdan yonetildi. Bu hiikiimetin temel hedefi ~uydu: Dcvrimi geri cekilmeye zorlarnak ve Rusya'nm I. Diinya Sava~1 sirasmda "rniittcfikler"in safmda kalrnasm1 garanti altma almak. Blankizm: Adtm militan Frans1z sosyalisti Auguste Blanqui'den (8 $ubat 1805-1 Ocak 1881) alan XIX. ytizy1hn dcvrimci akim1. Blanqui, devrimin iyi orglltlcnmi~ kiii;iik bir devrimciler grubunun gcrcekle~tirecegi bir darbenin sonucu olacagm1 varsay1yordu. Ona gore bu darbe halkm devrimc kattlmasma ivme kazandiracakt1.

Ekim Dersleri

uzunca bir hazirhk siiresinin gerekli olduguydu. Zaten bundan sonra bu sonucu dikkate alan Lenin'in cok ileri giden ve Gecici Hiiktimet'i tamrnad1gm1 belirten Kronstadt'daki eylerncileri dizginledigini gordiik. Bu iktidar sava~1rnmm muhaliflerinin ise soruna yakl~1m1 oldukca farkh oldu. Partinin Nisan Konferans1 'nda Karnenev ~oyle bir ~ikayette bulundu: "Pravda'nm 19. say1smda ilk olarak yolda~lar (aslmda Lenin'i kastediyor r;.n.) tarafmdan Gei;ici Huktlmet'i devirmemiz konusunda bir onerge geldi. Son kriz oncesi yay1mlanan bu onerge ve bu slogan daha sonra orgiitte bozulmalara sebep olacagt gerek.;:esiyle reddedildi ve hayalperest oldugu belirtildi. Bu karar yolda~lanm1zm bu kriz s1rasmda aslmda bi~eyleri ogrendiklerini gosteriyor. $imdi (Lenin tarafmdan - .;:.n.) k~tmtza getirilen onerge de aym hatayt tekrarlamaktadtr."

Onergeyi bu ~ekilde bicimlendirrnek ashnda cok anlarnhdir. Lenin, ya~amlan ke~if deneyirninden sonra Ge9ici Hilkiirnet'in indirilrnesi slogamm geri 9ekrni~ti. Arna bunu belirli bir siire i9in degil, kitlelerin uzla~rnac1lara kar~1 ne kadar cabuk ba~kaldiracagma bagh olarak yaprn1~tt.

Muhalefet ise bu sloganm kendisini acemice bir hata olarak degerlendirdiler. Arna Lenin'in bu ge9ici geri cekilmesi sirasmda politik hattmda hi9bir sapma olrnad1. Lenin demokratik devrimin hala tarnarnlanmam1~ oldugu noktasmdan degil, kitlelerin Ge9ici Hilkiirnet'i y1krnaya daha yetkin olmad1klar1 noktasmdan politika yap1yordu. Bu yiizden ona gore kitlelerin Ge9ici Hilkiimet'i devirrnelerini saglamak i9in ne gerekiyorsa yap11rnahydt. Biitiin Nisan Konferans1 aslmda tek temel soruna odaklamru~tt: Sosyalist devrim adma iktidan ele ge9irrnek i9in mi 9ah~1yoruz yoksa demokratik devrimin tamamlanmasma mt yard1m ediyoruz? Ne yaz1k ki Nisan Konferans1'nm raporlan bugiin bile a91klanmam1~ttr ve ashnda devrimin gelecegine N isan 1917 Konferans1 kadar etki eden ozel bir konferans olmam1~tlr. Lenin'in tutumu ~oyleydi: Savunmac1hga ve bunu destekleyenlere kar~1 uzla~ma gotiirmez bir miicadele, Sovyet cogunlugunun ele gecirilmesi, Gecici HOkiirnet'in devrilmesi, iktidarm Sovyetler iizerinden ele ge9irilmesi, devrirnci bir ban~ politikas1 ve il(te sosyalist devrim, d1~ta rnilletleraras1 devrim programt. Buna ka~m hepimizin bildigi gibi muhalefetin gorii~ii, demokratik devrimin Gecici Hiikiirnet'e bask1 yaptlarak tamamlanmas1 gerektigiydi ve onlara gore bu sirada sovyetler, burjuvazinin kontrol edilecegi iktidar orgam olarak kalacaktt. Bu barnba~ka ve savunmac1hkla cok daha uzl~mac1 olan bir gorii~tii. Lenin'in muhaliflerinden Kamanev Nisan Konferans1'nda ~oyle soyliiyordu:

Sosyalizm "1$Qi ve asker sovyetleri vekillerinden sanki onlar bizim kuvvetlerimizin ve devlet gi.lclerinin orgiltlenme merkezleriymi$ gibi bahsediyoruz... Aslmda isimlerinden belli oluyor ki bunlar halen tamamlanmanit$ olan burjuva demokratik gorevler ile kar$t kar$tya bulunan bir kUcUk burjuva ve proleter blogunu olu$turuyorlar. Burjuva demokratik devrim tamamlanmt$ olsaydt boyle bir blok olmayacaktt ve proletarya bOyle bir gruba kar$t devrimci bir sava$tm icinde olacaktt. .. Arna biltiln bun Iara ragmen biz sovyetleri, bizim kuvvetleri orgtltleme organlanm1z olarak tammhyoruz .. . Sonuc olarak burjuva devrimi tamamlanmamt$11f, hayatmm sonuna gelmemi$tir. Ben arttk hepimizin bu devrimin sonlandmlmasmdan sonra iktidann proletaryamn eline gececegini kabul etmemiz gerektigini dil$ilni.lyorum." Yolda~m iimitsizce ortaya koydugu ~ema ashnda kendini ayik9a ele veriyor. Butiin bu konu~manm temel noktas1 olan "bu devrimin tamamen .sona erdirilmesi" aslmda iktidann el degi~tirmesinden ba~ka bir yolla elde edilemez. Yukandaki konu~ma devrimin s1mf eksenini gormezden gelmektedir ve partinin gorevini sm1f gu9lerinin toplanmas1 iizerinden degil, burjuvazinin bi9imsel devriminden, burjuva demokratik devrim iizerinden tammlamaktadir. Ona gore yapmam1z gereken kii9iik bujuvaziyle birlik olu~turarak burjuva iktidanm denetleyip burjuva devriminin bitmesini beklemektir. Bu yolun Men~evik goril~e ait bir yol oldugu ayiktir. Bir doktrin bi9iminde, devrimin gorevlerini aym dili kullanarak (bir "burjuva" devrimi) ay1klayan bu konu~madan Ge9ici Hiikiimet'i kontrol ederek ondan ilhaklar olmadan bir ban~ isteyen bir politikaya ula~mak hi9 de zor degil. Demokratik devrimin tamamlanmas1 da, Kurucu Meclis yoluyla uygulanacak bir dizi reform ile gelecekmi~! Aynca-Bol~evik Parti'ye de Kurucu Meclis'te sol kanat rolii bi9ilmi~. Boyle bir gorii~ "Biitiin iktidar Sovyetlere!" slogamm i9i dolu ger9ek bir anlamdan mahrum b1rak1yor. Bu gorii~ii daha baskm, tutarh ve ay1k dille yine Nisan Konferans1 'nda muhalefetten Nogin dile

getirmi~ti:

"Geli$me silrecinde Sovyetlerin bircok i$1evi ba$ka organlara aktanlacakt1r. Bircok yonetim gorevi yerel, ozel ve diger kurumlara aktanlacaktir. Devlet yap1smm gelecekteki $eklini inceledigimizde ilk once bir Kurucu Meclis'in, daha sonra da bir Parlamento'nun toplanacagmt reddedemeyiz ... Bu yilzden Sovyetlerin bircok i$1evi onlardan almacakt1r. Arna bu onlann sefalet icinde yokolmaya mahki.lm edildikleri anlamma gelmez. Sovyetler sadece gorevlerini ba$ka kurumlara aktaracaklard1r. Bugilnki.I sovyet yap1s1 ile Ulkemizde bir komiln cumhuriyetine ul~mam1z imkans1zd1r."

Son olarak bir diger muhalif yolda~ Rusya'nm daha sosyalizme hazir olmadtg1 noktasmda yola 91kan bir konu~ma yapm1~ti. "Proleter devrim slogamm yi.ikselttigimizde kitlelerin destegini alacag1m1za emin miyiz? Avrupa'da Rusya'dan daha kilcilk burjuva bir illke yoktur. Bu yilzden kitlelerin bir sosyalist devrime steak bakmast imkans1zd1r ve sonuc olarak parti sosyalist devrim duru$unu sergilemeye devam ettikce kilctl!Up sadece bir propaganda merkezi haline gelecektir. Sosyalist bir devrim icin itici gilc Bati'dan gelmelidir."

Ekim Dersleri

Sonra daha da ileri giderek ~oyle devam ediyor: "Sosyalist devrim gilne~i nerede dogacak? Ben i~inde bulundugumuz durumu ve gene) kUltiirel seviyemizi gozoni.ine alarak bunun bizim tarafJm1zdan ger~ekle~tirilecegine inanm1yorum. Biz gerekli itici gil~lerden yoksunuz; gereken nesnel ko~ullar bizim i.ilkemizde yok. Arna Bat1'da bu sorun, bizim ~arhg1 devinne sorunumuzun ortaya konuldugu bi~imde konmu~tur."

Belki Lenin'in biitiin muhalifleri Nisan Konferanst'nda Nogin ile aym gorii~e sahip degildi ama hepsi birka9 ay sonra, Ekim ba~mda mantiksal olarak bu sonu9lan kabul etmek zorunda kald1lar. Bu tartt~ma aslmda partinin proleter bir devrime liderlik etmek ya da bir burjuva parlamentosunda muhalefete mecbur kalmak arasmda se9im yapma sava~1ydi. 1kinci se9enegin aslmda bir Men~evik duru~ oldugu, daha dogrusu Men~eviklerin $ubat Devrimi'nden sonra almak zorunda kald1klan bir duru~ oldugu a91kttr. Ger9ekten de Men~evikler yakla~makta olan devrimin burjuva devrimi olacag1, bu devrim hiikiimetinin yalmz burjuva gorevlerini yapabilecegi, sosyal demokrasinin burjuva demokrasisi gorevlerini iizerine alamayacag1 ve "burjuvalan sola iterken" kendisinin muhalefette kalmas1 gerektigi gibi gorii~leri y1llar boyu aga9kakanlar gibi gagalay1p durdular. Bu senaryo ozellikle Martinov'un s1k1c1 kusursuzlugu ile diizenlenmi~ti. 1917'de burjuva devriminin ba~lamas1 ile Men~evikler birden kendilerini hiikiimet kadrosunda buluverdiler. Bu kadroya girdikten sonra "prensiplerle" belirlenmi~ biitiin tutumlarmdan geriye ancak tek bir politik sonu9 kald1: Proletarya iktidan ele ge9irmeye te~ebbiis etmesin. $imdi, devrimden once Men~evik bakanc1hg1 su9layan ve aym zamanda proletaryanm iktidan ele ge9irmesine kar~1 olan Bol~evikler, Men~eviklerin devrim oncesi tutumlanm ahyorlar. Devrim iki yonde politik degi~melere sebep oldu: Sagc1lar Kadet 15 Kadetler de cumhuriyet9i oldular ( bu sola dogru a91k bir kaymayd1); Sosyalist devrimciler ve Men~evikler de iktidardaki burjuva partisi oldular - bu da saga a91k bir kayma. 1~te bunlar burjuva toplumunun devlet giicii, diizen ve denge i9in kendisine yeni bir dayanak arad1g1 yollard1r. Fakat aym zamanda Men~evikler bi9imsel sosyalizmlerini terk ederek kaba demokratik pozisyona ge9erlerken Bol~eviklerin sag kanad1 da Men~eviklerin diinkii pozisyonuna, yani bi9imsel sosyalizme ge9iyorlardt.

Anayasal Demokratik Parti: 1905 y1hnm ekim aymda Moskova'da kuruldu. <;arhk Rusyasmm "liberal" burjuva partisidir. Partinin tiyeleri Kadetler olarak adlandmhyordu, ~llnkU Kadet Rus~ada KD k1saltmas1yd1.

Sosyalizm

"Ekim Dersleri"nin birincisi "Parti olmadan, partiye ragmen, partinin yerini alacak ba~ka bir orgiltle proletarya devrimi ba~anya ula~amaz! Son ~eyrek yilzytldan ahnacak en onemli ders budur."

Tros:ki metnin sonuna dogru

~oyle

devam ediyor:

"Partinin proleter devrimindeki onemi ilzerlndeki yarg1m1za, bunu inkar edemeyecek ve anlammt kil~ilmsemeyecek kadar bilyilk bir bedel Odeyerek varm1~ bulunuyoruz." "ProJeter devriminde, proletarya sadece temel milcadeleci gil~ degil, ama oncilsil sayesinde aym zamanda yonetici gil~tilr de. Burjuva devriminde burjuvazinin egitimi, belediyeleri ve ilniversiteleriyle oynad1g1 muazzam rolil proleter devriminde proletarya ancak partisiyle oynayabilir.. Aynca dil~manm daha bilin~li hale gelmesiyle partinin rolil daha buyilk bir onem kazanmaktadtr. Yilzytllara uzanan hiikimiyeti zarfmda burjuvazi eski bilrokratik mon~ininkiyle k1yasland1gmda onunkinden ~ok daha tistiln bir politik ekol geli~tirmi~tir. Parlamentarizm proletaryaya devrim ~in bir dereceye kadar egitim yeri olarak hizmet etmi~se, kar~1 devrimci stratejinin okulu olarak burjuvaziye ~ok daha bilyilk hizmette bulunmu~tur. Bu konuda, burjuvazinin parlamentarizm yoluyla Sosyal Demokrasi'yi ozel millkiyetin temel dayanag1 olacak ~ekilde egitmi~ bulundugunu soylemek yeter. Avrupa'da toplumsal devrim ~ag1, ilk ad1mlanndan belli oldugu gibi yalmz ~id足 detli ve insafstz bir milcadele degil, aynt zamanda 1917' de bizde oldugundan ~ok daha planh ve hesaph sava~lar ~ag1 olacakttr."

<;eviri: Ceyhun Seval

Anti-Emperyalist

Birle~ik

Cephe ve. SOrekli Devrim

Anti-Emperyalist Birle,ik Cephe ve

Sirekli Devrim

Joao Alfredo LU NA

Sm1f milcadelesinin ko~ullan Lev Tro~ki 'nin y~ammm son y1llanm Mexico'da ge~irmesine neden oldugu i~in aym zamanda onun Latin Amerika'nm sorunlanyla dogrudan ilgilenmesine de vesile oldu.

Sosyalizm

royki, Rusya'da <;arhk rejimine kar~1 ytirtittilen devrimci miicadele donemi boyunca marksizme yaphg1 ki~isel katk1lan yeniden ele alan ve bunlan bOlgeye has yeni sorunlan inceleyerek ve kendi militan deneyimi ile biittinleyerek - yani hiikiimet duzeyinde oldugu kadar Sovyet devletinin in~as1 tekil deneyiminin sorunlanm da dahil ederek- i~yi hareketine burada da ozgiln bir katk1y1 miras olarak birakm1~hr. Maalesef bu katk1 da, aynen e~itsiz ve bile~ik geli~me yasasmm durumunda oldugu gibi kendisinden sonra yeterince iizerinde durulup

geli~tirilememi~tir.

Troyki 1929-1930 y11larmda yaymlanan iinlil Surekli Devrim adh eserinde, geryekte o giinlin Sovyet biirokrasisinin yanb~lanm "hakh gostermeye yab~an" bir ideolojinin lirtinii olan ve bizzat Stalin tarafmdan "tek iilkede sosyalizm" olarak vaftiz edilen y.eni bir teoriye kar~1 "zorunlu" bir polemige giri~mi~ti. Troyki bu polemikte kendisinin 1905 Rus devriminin hemen ertesinde, yani heniiz Petrograd sovyeti ba~ka足 mykeh geli~tirmi~ oldugu baz1 dli~iinceleri yeniden ele ahrken eserin giri~ boliimiinde ~oyle yaz1yordu: " Marksizmin hareket noktast dilnya ekonomisidir ve gene marksizme glire bu dilnya ekonomisi de ulusal ekonomilerin basit bir toplamt olmaytp dilnya pazan ve uluslararast i~blililmil tarafmdan yarattlmt~ muazzam bir bag1ms1z ger\:ekliktir. Ve \:ag1m1zda bu dunya pazan biltiln ulusal pazarlan hiikimiyeti altma almt~ttr. Uzunca zamandtr kapitalist toplumun uretici gll\:leri ulusal smtrlan a~mt~ durumdadtr ( ... ). Dilnya ekonomisi i\:inde yer alan bir illkede, o illkenin cografi, tarihsel ve killtilrel ko~ullan gliz onilnde bulundurulmakstzm sadece ulusal \:ef\:evede kendi kendine yeterli veya kendi i\:inde uyumlu ve ekonominin biltiln dallanm kucaklayan bir sistemi in~a etmeye \:alt~mak tiimuyle gerici bir iltopyadu."

Ulusal ozglilliiklere sistemlerin genel yizgilerini "tamamlay1c1" bir nitelik atfeden stalinci basitle~tirmeyi parlak bir sentezle ylirtiten Troyki, stalinciligi, "bu ulusal ozgiilliik/erin tam da e~itsiz tarihsel ge/i~menin bir iiriinii olduklanm" anlayamamakla suyluyor. i~te bu durum, tarihsel geli~menin genel yizgisini terketmeksizin verili bir illkede her marksisti somut durumun somut tahliline yonelmeye zorlar. Geri kalm1~, somilrge ya da yan-somilrge olarak adlandmlan iilkelerin niteligi onlann dunya pazan iyindeki konumlanm tammlayan bir ozgiilliikttir. Onlan; hammadde iireticileri, ucuz emek pazan ve bu mantigm iirtinli yatmmlarla emperyalist merkezlere bag1mh kilan bir niteliktir bu. Ve bu durumun tarihsel bedeli de esas olarak.bu iilkelerin somiirtilen ve ezilen y1gmlarma ytizyllhk sefalet ve egreti ya~am ko~ul足 lan olarak Odetilir. Her ne kadar bu illkelerin kitlelerinin mlicadelesi 1930'lu y11lardan itibaren kapitalistlerden ve biiytik toprak sahiplerinden onemli haklar koparm1~sa da, ozellikle son y1llarda ~iddetlenen kapitalist 40

Anti-Emperyalist Birle~ik Cephe ve Surekli Devrim

kriz, bizzat Birle~mi~ Milletler raporlarmda da "kay1p yiizy1l" ad1yla ifadesini bulan bir gerilemeyi gilndeme getirmi~ ve sozde "Bin Ydm Hedefleri"ni altiist ederek yoksullugun tlrmam~m1 ylplak gozler oniine o kadar barizce sermi~tir ki, biitiln bunlar emperyalist boyunduruktan kurtulmay1 her zamankinden daha acil bir zorunluluk haline getirmi~足 tir. Bu da, tabiatiyla, anti-emperyalist birle~ik cephe meselesini biitiin yak1c1hg1yla gilndeme getiriyor.

Cogunlugun Kazan1lmas1 Birle~ik cephe iyin milcadelenin hareket noktas1 Komilnist Entemasyonal'in ilk kongrelerinde o gilniln ko~ullan altmda Lenin ve Troyki'nin formiile ettikleri biyimiyle yogunlugun kazamlmas1 iyin verilen milcadeledir. Ote yandan, bu terimi kullanmam1~ olmakla birlikte, birle~ik cephenin iyerigi Marx tarafmdan Uluslararas1 Emekyiler Demegi'nin 1. Kongresinde yaptlg1 teklifle ~oyle tammlanm1~tl:

" i~r;:ilerin sm1f olarak orgiitlenmeleriyle smtf miicadelesinin ihtiyar;:lannm htz kazanmasmt giivence altma alabilmek amac1yla, emekr;:ilerin birle~ik eylemi yolunda acil bir anla~maya imkan saglasm diye programm belirli maddelerle smirland1rlmas1".

Ancak, ozellikle 1917 Rus Devriminin zaferinden sonra ve 1917-1921 y11lan arasmdaki devrimci dalga esnasmda Sosyalist Entemasyonal'in ihanet~yle birlikte ortaya ylkan yeni durum birligin kazamlmas1 milcadelesini zorunlu olarak yeni bir boyuta ta~1d1. <;unkii Sosyalist Entemasyonal faaliyetini siirdilrmekte oldugu iilkelerin yogunda etkisini hala kaybetmemi~ti ve ilstelik biitiin bu iilkelerde i~yi sm1fi iyinde genellikle yogunlugu elinde tutuyordu. Bundan sonraki ony1lda birligin kazamlmas1 milcadelesi daha zorla~tl yilnkii stalinistle~tirilmi~ Komilnist Entemasyonal de kar~1 devrimci saflara katildi. i~ art1k daha da zordu: Kitleler iizerinde etkiye sahip Komilnist ve Sosyalist Entemasyonal ad1yla amlan iki kar~1devrimci ayg1tla kar~1 kar~1yayd1k. Lenin ve Troyki tarafmdan savunulan birle~ik cephe politikas1 1921 ve 1922 y11larmda Komilnist Entemasyonal' in III. ve IV. Kongrelerinde alman ~u kararla gilndeme getirildi: "Sosyal demokrasinin burjuvaziyle gerr;:ekle~tirdigi ar;:tk ya da ortiilii koalisyonun kar~1sma, komiinistler, biitiin emekr;:ilerin birle~ik cephesini ve biitiin i~r;:i partilerinin politik ve ekonomik i~birligini dikerek, burjuvazinin iktidanm y1kmayt ve onun nihai yenilgisi saglamayt koyarlar. Biitiin emekr;:ilerin burjuvaziye kar~t yilriitttiikleri ortak mUcadelede biitiin devlet ayg1tt i~r;:i hiikiimetinin eline ger;:melidir ki, i~r;:i sm1fmm konumu giir;:lenebilsin." ( Komiinist Entemasyonal III. Kongresi)

Bunun anlam1 ise birle~ik cephenin stratejik bir nitelik ta~1d1g1, cepheden kaynaklanan hiikiimetlere, i~yi ve koylii hiikiimetine

birle~ik

Sosyalizm

(Tezlerde ad1 ge9en ve proletarya diktatorliigiiniin popiiler ge9i~ formiilii) yol a9tlg1dir. Yani bu, ayg1tlann kar~1-devrimci politikalanm etkisiz k1larak onlan kand1rmak i~in ortaya atilm1~ basit bir taktikten ote bir yakla~1mdir. Birle~ik cephe, varolandan hareketle gelecegi hazirlamaya yard1mc1 olmaktir. Kitlelerin direni~ eylemlerinden hareket ederek, onlann, kendi hareket ve deneyimleriyle, en basit ekonomik taleplerini elde etmeleri mucadelesinin bile ozel miilkiyet meselesini giindeme getirmedik9e ba~anh olamayacag1 bilincini edinmelerine yard1mc1 olmaktlr. Bir ba~ka ifadeyle genel olarak iktidar i9in miicadelenin zorunlulugu bilincine varmalanm saglamaktir. Su ana kadar birle~ik cepheden soz ederken, birle~ik "i~9i" cephesi ya da "anti-emperyalist" birle~ik cephe aymmm1 yapmam1~ olmam1zm nedeni bizi ilgilendiren konunun yontemle ilgili k1sm1 olmas1dir. C:iinkii her iki "cephe"ye yakla~1mda da yontem aymdir. 路 Anti-emperyalist birle~ik cephe anlay1~mm kaynagm1 Komiinist Entemasyonal'in IV. kongresinde Dogu Mese/esi Uzerine Gene/ Tezler ba~hg1 altmda gormek miimkiindiir, ~oyle ki:

"Salt i~9i sm1fmm 91karlannm 'savunusu' temelinde yiiriltillecek bir miicadele, Doguda, proleter devriminin itibanm yok edecek en beter oporti.inizmin bir sonucu olur. En az bunun kadar zararh bir diger yakla~1m da ulusal birlik adma i~9i sm1fmm gilnliik miicadelelerinin d1~mda durma egilimidir."

Tezler ~oyle devam eder: " Yerel yonetici sm1flar yabanc1 sennaye ile uzla~ma gir~rimlerinde bulunduklannda ve bu giri~imlerin sonucunda geni~ halk y1gmlarmm 91karlan daha da zedelendiginde (birle~ik cephe) daha da zorunlu hale gelir. Ote yandan, nasil birle~ik i~9i cephesi ~ian Battda sosyal demokratlarm proletaryanm 91karlanna ka~1 yiirilttiikleri ihaneti diln oldugu gibi bugiln de gozler onilne sermeye imkan sunuyorsa, anti-emperyalist birle~ik cephe ~ian da Dogu iilkelerindeki 9e~itli burjuva milliyet9isi aktmlarm tereddiit ve karars1zltklannm maskesinin indirilmesine katk1da bulunacakt1r."

Geri iilkelerin toplumsal yap1s1 goz oniinde bulunduruldugunda, bu iilkelerin i~9i sm1f1 ne kadar modem ve yogunla~m1~ olursa olsun, emperyalizmi yenilgiye ugratacak devrimci bir 9ogunlugu ortaya 91karabilmek i9in 路kirlann ve kei:itlerin ezilen kii9iik burjuva sektorlerini, yar1 proleterleri ve kent merkezlerini dolduran artan say1daki sm1fs1zla~m1~ kitleleri (ki bu "d1~lanm1~lar" lumpenler degildir) kazanma zorunluluguyla kar~1 kar~1yadir. Anti-emperyalist birle~ik cephe ile birle~ik i~9i cephesi arasmda derin bir ili~ki vardir, ~oyle ki: Ne biri "taktik"tir ve ne de digeri otekinden "iisti.in"diir. C:iinkii daha once de a91klam1~ oldugumuz gibi, ancak anti-emperyalist birle~ik cephe geri iilkelerde iktidar meselesine cevap verebilme imkamm saglar.

Anti-Emperyalist

Birle~ik

Cephe ve Surekli Devrim

Ote yan<lan, anti-emperyalist birle~ik cephenin geri iilkelerde sadece "demokratik gorevleri" kapsayacag1, oysa sonuna kadar gidebilecek olanm ancak birle~ik i~9i cephesi olabilecegi tiiriinden bir aymm ger9ekte varolmayan bir aymmdir ve bizi ancak "a~amah devrim" anlay1~ma gotiiriir. Boyle bir ~ema anti-emperyalist bir cephe aray1~1 i9inde sm1fm bag1ms1zhgmdan uzakla~llmas1 anlamma gelir, oysa ki, s1mfm bag1ms1zhg1 gerr;:ekte bu cephenin on ko~ulu olmak zorundadir, ~oyle ki: emperyalizmden kopu~u (anti-emperyalist birle~ik cephenin ger9ekle~足 mesini) bir i~9i ve koylii hiikiimetinden (i~9i devletine dogru ge9i~) ayn olarak ele alamay1z! i~te tam da bu 9err;:eve i9indedir ki, emperyalist egemenligi yeniden iireten kurumlara kar~1 ileri siiriilen ve "demokratik" bir talep olan egemen kurucu meclis ~ian tam bir ge9i~ talebi niteligine biiriiniir. Egemen bir kurucu meclis halkm 9ogunlugunun ulusal ozlemleriyle kirlann ve kentlerin emek9ilerinin toplumsal ozlemlerini biraraya getirerek pratikte iktidar sorununun giindeme ta~mmasma imkan saglar, ~oyle ki: Hangi hiikiimet, hangi partiler ve hiikiimette temsil edilen hangi toplumsal gii9ler 9ogunlugun ozlemlerinin programmm ger9ekle~mesine imkan tamyacaktir? Bu bir ge9i~ talebidir ve bu yiizdendir ki IV. Entemasyonal'in kurulu~una tekabiil eden Ge<;i~ Programmda ~oyle denmi~tir: "Kurucu Meclis i<;in mucadelede sovyetler (konsey/er) ortaya <;zkabilir ya da <;1kmahd1r". Sovyetler; k1rlarm ve kentlerin kitleset bzorgiitlenmelerince desteklenen bir i~r;:i ve koylii hiikiimetinin emperyalizmle kopu~ tedbirlerini sonuna kadar gotiirebilmesi i9in kilit vazifesi goriirler.

Anti-Emperyalist Bir Uygulamas1

Birle~ik

Cephe

Tror;:ki 1938 ydmda Arjantinli sendikac1 Mateo Fossa ile yiiriittiigii tart1~ma s1tasmda ozellikle "ulusal burjuvazi" ile ili~kiler konusunda dile getirdikleriyle anti-emperyalist birle~ik cephe iizerine daha kesin gorii~ler sergileyebilme imkamm elde etti. Fossa'mn kendisiyle gerr;:ekle~tirdigi miilakatta bakm Tro9ki ne diyor: "Bugiln Brezilya'da hangi devrimcinin olursa olsun ancak nefretle anacag1 yan~f~ist bir rejim var. Yann obilr giln bu Brezilya ile ingiltere'nin askeri bir ~atl~maya girdigini varsayahm. Size bu durumda i~~i sm1fmm hangi safta yer nrtacagm1 soruyorum. Aym soruyu bana yoneltirseniz cevab1m ~u olurdu: Ben bu durumda 'demokratik' ingiltere kar~1smda 'fa~ist' Brezilya'nm yanmda yer almm . Neden? Cunkii bu iki i.ilke arasmdaki ~au~ma demokrasi ile fa~izm arasmda bir ~atl~ma olmazd1. Nitekim sava~1 eger ingiltere kazamrsa Rio de Janeiro 'ya bir ba~ka fa~isti yerle~tirir ve Brezilya ilzerindeki denetimini gU~足 lendirirdi. Tersi bir durumda, yani Brezilya'mn zafer kazanmas1 halinde ise, bu,

Sosyalizm illkedeki ulusal ve demokratik bilince oylesine bir ivme kazandmrd1 ki Vargas diktatorlfigil kolayca ryolctl~e giderdi. Ote yandan ingitere'nin yenilgisi Britanya emperya)izmine oylesine sert bir darbe olurdu ki, bu da, ingiliz proletaryasmm devrimci hareketine biiyilk bir ivme kazandmrd1. Dilnyadaki uyu~mazhklan ve askeri ryat1~malan fa~izmle demokrasi arasmdaki kavgaya indirgemek tam anlam1yla saman beyinli olmay1 gerektirir. Yilzlerine takt1klan maske ne olursa olsun somiiriicilleri, kolecileri ve h1rs1zlan birbirlerinden ay1rd etmeyi bilmek gerekir!" ("Lev Troryki ile miilakat", Mateo Fossa, 23 Eyliil 1938).

Bu ornek, f1kra gibi olmanm yOk otesinde, giinilmilzde kriz iyindeki Amerikan emperyalizminin kendi ya~amsal ihtiya-rlanm kar~1layabil足 mek amac1yla diinyanm bir-rok bolgesinde yilrilttilgii sava~lar i-rin de biltilnilyle geyerlidir. Ahmedinecat iran'ma ya da Saddam Irak'ma yoneltilen tehditler gibi. Arna biitiln bu durumlarda, Tro-rki, ''ulusal" burjuvazi ile ili~kide "mutlak orgiitsel bagzmszzbgm korunmasz ko.ruluyla pratik gorevlerde bir i.rbirligine gitmenin mumkun o/dugunu" belirtiyor. Peki bu konudaki 1sran niye? <;unkil mevcut devrimci silrecin toplumsal ve nesnel tabiatm1 gorilyor da ondan. <;unkil ani bir sava~ durumunun varhg1 gerekye gosterilerek vakitsizlikten dolay1 sm1f yizgilerinin silinmeye kalk1lmasmm nihai yenilgiyi hazulayacagm1 biliyor daondan. Anti-emperyalist birle~ik cephenin Latin Amerika'da nas1l uygulanacagma ili~kin tart1~madan Tro-rki 1938 y1hnda Meksikah ve Amerikah militanlarla yilrilttilgil tart1~ma s1rasmda kendi tarihsel deneyiminden hareket ederek Latin Amerika k1tas1 iyin bir strateji belirlerken ~oyle diyordu: "Demokratik gorevlerden ba~lay1p iktidarm fethine kadar geryecek olan siireryte emekryilere rehber olmak ve onlan yonlendirmek gerekir. Ve bunu yaparken de, kitlelerin gerryek istek ve ihtiyarylarma zit soyut bir sosyalist diktatorliik talebini yiikselterek degil, ama onlann gtinliik milcadelelerinden hareket ederek ulusal burjuvaziye kar~1 emekr;:ilerin ihtiyar;:lan temelinde, emekcilerin yonetimini kazanarak ve iktidan ele geryirerek mticadele etmek gerekir. Latin Amerika toplumu, geli~mi~ ya da geli~memi~ tiim toplumlar gibi iiry sm1ftan olu~ur: burjuvazi, lctlryilk burjuvazi ve proletarya. Eger toplumun ontinde taniamlanmas1 gereken gorevler kelimenin geni~ tarihsel anlammda demokratikse, bunlar burjuva demokratik gorevlerdir; ama bu illkelerin burjuvazisi aynen Rusya'da ve <;in'de oldugu gibi bu demokratik gorevleri ryozebilme yetenegine sahip degildir. i~te tam da bu anlamda, yani demokratik gorevlerin yerine getirilmesi milcadelesi stirerken proletaryay1 burjuvazinin kar~1s'ma ry1kartmahy1z. Daha hareketin ba~lang1ry anmdan itibaren proletaryanm bag1ms1zhg1 bir zorunluluktur. Biz proletaryay1 oncelikli olarak tanm meselesi baglammda burjuvazinin kar~1sma dikmeliyiz, ryilnlctl proletarya Meksika 'y1 :oldugu gibi bir koyliiliige sahip olan btitiln diger Latin Amerika uluslanm da benzer bir biryimde yonetecektir." ("Latin Amerika Dzerine Bir Tart1~ma", Lev Troryki, 4 Kas1m 1938).

Ku~kusuz ~u soru sorulabilir: Eger bu burjuvaziler emperyalizme

artan bag1mhhklan nedeniyle ''ulusal" dayamkhhklanm zaten yitir-

Anti-Emperyalist

Birle~ik

Cephe ve SOrekli Devrim

mi~lerse

biittin bu soylenenlerin ne anlam1 olabilir ki? Her defasmda emperyalizmle daha s1k1 bir "kompradorca" i~birligi i9ine giren l 930'lu y1llann kmlgan "ulusal" burjuvazilerinin par9alanmas1, tanmsal ticaret (ve banka) i~lerinin bag1mhhk altma girdigi yerde ulkenin egemenliginin de (smai kalkmma) ortadan kalkmas1m saglad1lar. i~te bu durumda da "demokratik gorevler" ve dolay1s1yla anti-emperyalist birle~ik cephenin in~as1 "ulusal" burjuvazinin keyfine btrakilamaz! Tro9ki, Dogu Ozerine Tezler'i hattrlattr~en, bu tezlerin ~u uyany1 yapttg1m ileri surer: "(Anti-emperyalist birle~ik cephe) ~ianmn yerindeligi emperyalizme kar~1 uzun vadeli bir miicadele perspektifine sahip olmas1 ve bu milcadelede biitiln devrimci giir;:leri harekete ger;:irebilme imkamm yaratmas1d1r."

~unu

ilave eder:

"(Komiinist Entemasyonal) farkh tarihsel ko~ullar altmda r;:ok siyasal ozerkligin sozcilleri olabileceginin bilincindedir."

degi~ik

ogelerin

Yani anti-emperyalist mucadelenin. Ve ~~kmhga yola9acagmdan hi9bir ~ekilde kayg1lanmaks1zm Tro9ki ~unu ilan eder: "Komiinist Entemasyonal ; ezilen kitleleri zafere ula~t.1rabilecek tek yolun, emperyalizmle i~birligi yapmanm biltiln taraftarlanna k~t istisnastz bir kopu~u oniine gorev olarak koymaktan ger;:tigini ileri surer ve bilyiik kitlelerin aktif miicadeleye kat1hm1 Ozeri.ne temellenmi~ bir devrimci r;:izgiyi gozden kar;:1rmaks1zm emperyalizme kar~1 dikilmi~ biitiln ulusal-devrimci hareketleri destekler."

Halk Cephesi ve Birleยงik Cephe Emperyalizmle kopu~a neden olan anhk cephelerle Halk Cephelerinde oldugu gibi htiktimette yer alan burjuvazi ile sm1f i~birligi i9inde olan ve stireklilik gosteren cepheleri birbiriyle kan~ttrmamak gerekir. Tro9ki l 930'lu y1llarda stalinizm tarafmdan kurulan bu a91k tuzag1 par9alayabilme firsahm yakalad1gmda ~oyle diyordu: "Halk Cephesi teorisyenleri aritmetigin dort i~leminin sadece birincisinden, yani toplama i~leminden oteye gidemiyorlar, ~oyle ki: Komilnistlerin, sosyalistlerin, anar~istlerin ve liberallerin toplam1 bunlarm herbirinden fazlad1r. Oysa ki bu noktada aritmetik yeterli degildir, i~e mekanigi katmak gerekir, ~oyle ki: Kuvvetlerin paralelkenar yasasmm dogrulanmasm1 politikada da gorebiliriz. Kendisini farkh yonlere r;:eken ne kadar r;:ok kuvvet varsa bile~ke kuvveti de o kadar kiir;:iik ya da zay1f olur. MOttefikler zit yonlerde kuvvet tatbik ederlerse bile~ke kuvveti s1flra e~it olur. Ortak gorevleri r;:ozebilmek ir;:in i~r;:i sm1fmm farkh politik kOmelenmelerini bir blokta toplamak kesinlikle zorunludur. Baz1 tarihsel ko~ullar altmda, boyle bir blok, r;:1karlan proletaryanm r;:1karlanyla son derece yakmla~an kOr;:Ok burjuva kitlelerini kendine r;:ekebilir ve bu blokun ortak kuvveti kendisini olu~turan kuvvetlerin bile~kesinden r;:ok daha giir;:lii olabilir. Arna bunun tersine, temel sotunlardaki r;:1karlan birbirlerininkine 180 derece zit olan proletarya ile burjuvazi arasmda bir ittifak olu~turdugunuzda,

Sosyalizm gene) kural olarak ancak proletaryanm devrimci giicilnil felr,: etmi~ olursunuz." (ispanya'da Men~evizm ve Bol~evizm'', Lev Tror,:ki, 1936).

Bununla birlikte siirekli somut durumun somut tahliline yonelen Tro~ki 'nin konuyla ilgili dti~ttigu ~u kay1t1 da zikretmeden ge~meye颅 lim: "Ku~kusuz Halk Cephesinin Latin Amerika'da biirilndilgii karakter Fransa veya ispanya'da billiindilgtl kadar gerici degildir. Halk Cephesinin Latin Amerika'da iki r,:ehresi vardtr. Emek~ilere ka~t harekete ger,:tigi olr,:ilde gerici bir bir,:ime bilrUnilrken, emperyalizme k~t yoneldigi olr,:Ude milcadeleci bir karakter kazanabilir. Ancak, Latin Amerika'da Halk Cephesine biytigimiz deger ulusal bir politik parti biyimini aldtgmdan Fransa ve fspanya Halk Cepheleri ile arasmdaki farkt gostenni~ oluyoruz. Bununla bii:Iikte bu tarihsel yakla~1m farkhhg1yla tav1r ah~ farkhhgma ancak tek 路路bir ko~ul altmda izin verilebilir ki, o da ~udur:

Orgiitiimilz ne Peru'da Haya de la Torre'nin burjuva partisi APRA'ya, ne <;:in'de <;:an Kay ~ek'in burjuva partisi Kuomintang'a ve ne de Meksika'da general Cardenas'm burjuva partisi PRM'ye kesinlikle kat1Imayacag1 gibi, onlara kar~t mutlak eylem ve ele~tiri ozgiirlilgtlnU de korumast" ("Curtiss ile Latin Amerika Dzerine Tart1~ma", Lev Troyki, 1938).

K1tasal Miicadele Anti-emperyalist birle~ik cephenin bir diger boyutu da, Tro~ki 'nin "Amerikalar" makalesinde tahlil. ettigi gibi metropol tilkelerin proletaryasmm seksiyonlanyla yan-somiirge tilkeninkiler arasmda birlige kadar uzanacak bir i~birliginin olu~turulmas1dir. Tro~ki bu konuda ~unlan yaz1yor: "Geriye ~u tart1~mas1z olguyu ifade etmek kahyor: Amerika Birle~ik Devletlerindeki yogunla~an smtf miicadeleleri Meksika hiikUmetinin illkedeki petrol ~irketlerini millksilzle~tirmesini inamlmaz olr,:iide kolayl~ttrm1~ttr."

~oyle

devam ediyor:

"Emperyalizme kar~t yilriltillen bu kavgalara, bir taraftan kendini savunma amac1yla Amerikan .proletaryas1 kat1Iacak, diger taraftan kendi kurtulu~lan ir,:in miicadele eden Latin Amerika halklan kattlacaklar ve aym nedenle Amerikan proletaryasmm miicadelesini destekleyeceklerdir ( ... ) Tabiat1yla, bu demek degildir ki, Lewis ile Green (ABD f~r,:i Sendikalan Konfederasyonlan CIO .ile AFL'nin Ba~kanlan- r,:.n.) Amerika K1tas1 Sosyalist Federasyonunun degerli hirer savunucusu olacaklar. Hay1r, onlar sonuna kadar emperyalizmin safmda yer almaya devam edeceklerdir. Gene bu demek degildir ki, Amerikan proletaryasmm biitiinu Latin Amerika iilkelerinin kurtulu~unun kendi kurtulu~unun yolunu aralad1g1m fark edecektir, ne de Latin Amerika halk1 derhal kendi r,:tkarlanyla Amerikan i~r,:i sm1f1 arasmda bir r,:tkar devamhhg1 oldugunu anlayacakttr. Bununla birlikte, paralel bir miicadele yilriitilyor olmalan olgusu aralannda 路 nesnel bir ittifakm varhgma i~aret edecektir. Bu belki kayda ger,:mi~ bir ittifak olmayacakttr, ama r,:ok aktif olacakttr. Ortak dii~mana kar~t mUcad.elede Kuzey, Orta ve Giiney Amerika'nm proletaryasmm onciisii ne kadar h1zla daha s1k1 bir i~birliginin zorunlulugunun bilincine varirsa, bu ittifak o olr,:ilde elle tutulur

Anti-Emperyalist Birle!lik Cephe ve SOrekli Devrim

ve uretken hale gelebilecektir. Bu mucadeleyi berrakla~tirmak, a~tklamak ve orgUtlemek: i~te IV. Enternasyonal'in en onemli gorevlerinden biri budur."

Mevcut Dinamik Anti-emperyalist birle~ik cephe politikas1, a~11m1~ ve geride kalm1~ olmak bir yana, giiniimilzde emperyalizmin ulus-devletleri y1kmaya yonelik saldm politikas1yla birlikte daha da yak1c1 hale gelmi~ bulunuyor. Emperyalist saldm, bir yandan olas1'anti-emperyalist anl~malan "ekarte" ederken, diger taraftan da yan-somtirge burjuva devletinin monolitik bir blokta kayna~masm1 da engeller. Tam tersine emperyalizm; gene bir yandan arh-degerin giderek daha btiytik bir bOliimtinti ele ge9irerek bu burjuvazileri bOylelikle ezerken, diger taraftan da o burjuvazilerin partilerini par9alay1p kendi yan-somtirge devletini de giderek "kti9tilterek" hi9 tahmin edilmeyecek gti9leri serbestle~tirerek kar~1sma alabilir. Ancak bizim a91m1zdan yapilmas1 gereken, her ~eyden once az say1daki "anti-emperyalist partiyle" anla~ma yolunu aramaktansa, emperyalizm ve onun ajanlanyla kopu~a yol a9acak en geni~ birle~ik cephenin genel kitle seferberliginin yard1m1yla ortaya 91kmasm1 saglayacak ~iarlan formtile etmektir. Uluslarm y1k1m1 politikas1; kar~ilanmas1 irnkans1z di~ bory odemelerine ony1llardir stiren bag1mhhk sonunda, ulus devletleri bir yandan sadece basit zecri (zorlay1c1, mecburi) i~levleri stirdtirmekle (yani vergi almak ve diplomatik temsil gibi) smirh hale getirmi~, diger yandan "adem-i merkezile~tirme" ve ozelle~tirme yoluyla kamu kurumlarmm 9okuluslu ~irketlere ya da NGO'lara devriyle de yeni bir duruma yol aymi~hr.

Son y11lardaki kitlesel direni~ler, bu ttirden devletleri sarsm1~, onlann iyinde neden oldugu krizlerle devlet btirokrasisinde 9atlama~ Iara yol a9arak 9e~itli gti9leri serbestle~tirmi~ ve tam da Komtinist Enternasyonal'in soztinti ettigi manada bunlann "degi~ik ogeler" bi9imini alarak emperyalist politikalarla 9ati~maya girdikleri ol9tide ve tilkenin dogal kaynaklan tizerindeki egemenliginin yeniden kazan11mas1 iyin ortaya atilarak "politik ozerkligin sozctileri " haline donti~mii~足 lerine neden olmu~tur. i~te bu da bir9ok Latin Amerika iilkesinde gortildiigti gibi, aralannda askerler de olmak ilzere, 9e~itli ulusalc1 onderlerin ortaya 91kmasma neden olmaktadir. ~u bir ger9ektir ki, Tro9ki'nin tabiriyle "yarzsomiiriicii ve yarz-ezilen" olan bu Latin Amerika kitas1 burjuvazileri, somtirtilen kitlelerin hareketinden, kendilerini ezen emperyalizme gore 9ok daha fazla korktuklar1 i9in, 1920 ve 1930 y1llannda soz gelimi

Sosyalizm

<;in, Tiirkiye ve Peru' da yaptiklan gibi kitleleri seferber etme roliine soyunmay1 ony1llardtr reddetmi~lerdir. Arna bu hicbir ~ekilde bonapartist karakterli kiiciik burjuva onder tabakalannm ortaya c1kmasma engel olamamaktadtr. Bunlar yerli veya koylii yoneticiler, askerler, devlet biirokratlan (yargwlar, savc1lar), din adamlan vb., olabilir. Bunlann art1k kolayhkla ortaya c1kmasma neden olan bir diger geli~me de, stalinizmden ve merkezcilikten gelen partilerle sendika yonetimlerinin "diinya yoneti~imi"ne (Sosyalist Entemasyonal ve Sosyal Forum politikalan) entegre olmalarma uygun olarak geymi~ tilm anti-emperyalist taleplerini terk ederek saf degi~tir足 melerinin yarattlg1 bo~luktur. Bu siirecin hiy de yahttk olmayan simgesel yilzil ku~kusuz eski darbeci albay Chavez'dir. Chavez gilnilmiizde Venezuela'da antiemperyalist karakterli bir hiikiimetin lideri haline gelmi~ ve diinya yapmda geni~ yankt uyandtran bir popiilarite elde etmi~tir. Geymi~te 1930'lu y1llarda oldugu gibi, gilnilmiizde de, bu silrec hicbir ~ekilde, trockizmin hayal kmkhg1 ya~ayan ve i~i Chavez'in bir "V. Entemasyonal" ilan etmesinden medet ummaya kadar vardtran baz1 tasfiyeci yevrelerinin (Pablocu Bir-Sek, Woods'un TMI'si) sand1gmm tersine, altematif yeni bir devrimci onderlik yaratmaz. Arna bununla birlikte bu silrey, IV. Entemasyonal 'inanti-emperyalist birle~ik cephe konusunda daha da cesur bir politika izlemesini hem zorunlu ktlmakta hen1 de giiylendirmektedir. Bu zorunlu politika bir taraftan, hiikiimetteki bu onderliklerin biitiin ilerici anti-emperyalist tedbirlerini desteklemeyi gerekli ktlarken, diger taraftan da onlann balk dii~mam biitiln politikalanna ka~1 milcadele etmeyi ve bu noktalarda onlardan ayn durmay1 gerekli k1lar. <;iinkii ancak boyle bir politika emekyilerle ezilen ve somiiriilen geni~ kitleler arasmda bir ittifaka yilrilnmesini saglayabilecegi gibi, emperyalizmden nihai kopu~a hiybir zaman gidemeyecek onderliklerle de mesefeli durmaya imkan sunacakttr.

Bu Hukumetlerin Bag1ms1zhg1 Bu tilr hiikiimetlere kar~1 nas1l yakla~tlmas1 gerektigine ili~kin temel gorii~ler Trocki 'nin katledilmeden hemen once ilzerinde yah~makta oldugu son makalelerden birinde ele almm1~ttr. Ozel olarak Latin Amerika k1tasmdaki sendikalann durumunu tahlil etmeye hasredilmi~ olan bu makalede Latin Amerika sosyal sm1flannm karakteri ilzerinde de yogunla~ttg1 bir bOliimde ~oyle yaz1yor Trocki: "Geri filkelerde tayin edici rol ulusal kapitalizm tarafmdan degil yabanc1 kapitalizm tarafmdan yerine getirildiginden, iilkenin burjuvazisinin smai kalkmmaya ili~kin tavn, onun toplumsal konumlam~1 ar,:1smdan bak1ld1gmda, son

Anti-Emperyalist

Birle~ik

Cephe ve SOrekli Devrim

derece onemsiz ve orant1s1z bir yer i~gal edecektir ku~kusuz . Yabanc1 sermayenin i~i;:i ithal etmedigini, ama yerel niifusu proleterle~tirdigini goz oniinde bulundurdugumuzda, Ulke proletaryasmm Ulke hayatmda i;:ok i;:abuk onemli bir rot oynamaya ba~lad1gma tamk oluruz. Bu ko~ullar altmda, ulusal htik1imet, yabanc1 sermayeye direnmeye i;:ah~t1g1 oli;:tide, i;:e~itli dtizeylerde proletaryaya yaslanmaya mecbur kahr (... ) Geri tilkelerin, yani somtirge ve yan-somtirge tilkelerin htik1imetlerinin karakterleri her iilkede birbirine benzer, yani bonapartist veya yan-bonapartisttirler. Onlann birbirinden ay1ransa ~udur: baztlan emeki;:ilerden ve koy111lerden destek almaya i;:ah~arak demokratik bir yonetime yonelirlerken, baz1lan da askerpolis devletine yakm bir htiktimet bii;:imini in~a ederler (...). Devletin (sendikalar tizerindeki) vesayeti, yerine getinnek zorunda oldugu ~u iki gorev tarafmdan dayattlm1~t1r: bir taraftan i~i;:i sm1fm1 kendi yamna i;:ekerek emperyalizmin artan isteklerine direnebilmede kendine bir destek kazanmaya i;:ah~mak, ote yandan aym anda da (altt yazar tarafmdan i;:izilmi~) i~i;:ileri biirokrasinin denetimi altma sokarak onlan disipline etmek" (Emperyalist <;:okU~ <;:agmda Sendikalar, Lev Troi;:ki, 1940).

0 srralar silrgilnde olsa da General Cardenas'm Meksika hilkilmetiyle (1934-1940) i~birligi yapma firsatmt bulan Tr~ki bu illkenin petrollerinin millile~tirilmesi kararnamesinin hem yaz1h11as1 hem de yilrilrliige girmesi ( 18 Mart 1938) s1rasmda y~adtklanyla deneyimini ~oyle genelle~tirdi: "Ku~kusuz

Meksika demiryollanyla petrollerinin millile~tirilmesinin sosyalizmle uzak yakm hii;:bir ilgisi yoktur. Bu; geri bir tilkede kendini bir taraftan emperyalizme kar~t, diger taraftan kendi proletaryasma kar~t savunma goreviyle kar~t kar~1ya bulan bir devlet kapitalizmi tedbiridir. Demiryollarmm, petrollerin vs. yonetimlerinin (sendikal- yazarm notu) i~i;:i orgUtleri arac1hg1yla yerine getirilmesinin sanayide i~i;:i denetimiyle ortak hii;:bir yam yoktur, i;:iinkti bu yonetimler meselesinin oztinde, yonetim i~i;:i biirokrasisi arac1hg1yla siirdiirulmektedir ve bu yonetim i~i;:i sm1fmdan bag1ms1z oldugu gibi tiimiiyle burjuva devletine bag1mhdir. Yonetici s1mfm ald1g1 bu tedbirin amac1 i~i;:i sm1fm1 devletin ortak i;:1karlarmm hizmetinde daha iiretken ktlarken aym zamanda disiplin altmda tutmakt1r. <;:unkii bu tedbire gore devletin ortak i;:tkarlan gUya i~i;:i smtfmm i;:1karlar1yla da ozde~le~mektedir."

i~te Tro9ki bu noktada, gilnilmilzde de i~9i hareketi i9inde 9ok yak1c1 olan bir tartu~maya parmak bas1yor. Nitekim, soz gelimi bugiln Venezuela'da sekterleri de dahil olmak ilzere sosyalist aktmlann 9ogunlugu i~yerlerinin ortak yonetimi "talebi"ni bir "oldu bitti" olarak kabullenmi~ durumdalar. Bunu kazantm olarak kabul edenler unutuyorlar ki, Venezuela'da daha Chavez rejiminden 9ok once devlet i~letmeleÂ rinin ortak yonetimi Âˇsendikalan hilkilmete baglamanm bir yolu olarak zaten uygulamyordu.

Meksika Deneyine Nas1I YaklaÂ§mah? Tro9ki, "Meksika'da jkinci 6 Yzllzk Plana Dair" (14 Mart 1939) adh fazla dikkat 9ekmemi~ - bu ilgisizligin nedeni metnin ashnda 9ok

Sosyalizm

daha somut oldugu iyin olduk9a kuru olmas1 yiizilnden k1ta tro9kizminden tiiremi~ sekter gruplan ilgilendirmemi~ olmas1 olabilir- bir makalesinde Meksika'da Cardenas'm durumunda oldugu gibi antiemperyalist ve bonapartist bir hiikilmet kar~1smda marksist bir platformun nastl bir politika izlemesi gerektigini ogretici bir bi9imde sergiliyor. Gilniimiizde Venezuela'da Chavez, Ekvador'da Correa, Bolivya'da Evo Morales benzeri kii9iik burjuva bonapartist hiikiimetlere- ki bunlara Hondurtas'ta kesintiye ugrayan Zelaya burjuva hiikilmetini de ekleyebiliriz- nasd yakla~acag1m1z konusunda bu makale bize 9e~itli ay1hmlar sunabilir. Ote yandan yukar1da s1ralad1klar1m1za tam anlarmyla benzemeseler de, bu bonapartist ozelliklerin kendini gosterdigi k1tadaki 9e~itli i~9i partilerinden dogan sm1f i~birligi hiikiimetlerine de, yani Brezilya'da Lula'nm PT hiikilmetiyle Uruguay'daki Geni~ Cephe hiikiimetlerine nasil bakmam1z gerektigi konusunda da onemli ipu9lar1 elde edebiliriz. Tro9ki makalesinde, bu olgu ka~1smda soyut doktriner bir uzla~ mazhk 9izgisinden kendini olduk9a uzak tutarak Meksika devriminin iiriinii olan Cardenas hiikiimetinin smrlanmn ne olabileceginin somut , tahliline giri~ir. Burada bu makalenin tiimilnii yeniden yaymlayamayacag1m1z iyin bir ozetini vermeye 9ah~acag1m. Tro9ki bu makalede ikinci 6 Y1lhk Plamn bir ele~tirisine giri~ir (ilk plan 1934 y1lmda uygulanmaya konulmu~ olup o Sira halen yiiriirliiktedir) zira plan sovyet modelinden esinlenen formiilleri iistelik tamamen baglam1 d1~mda ve biirokratik bir deformasyona tabi ktlarak yeniden iiretmeye 9ah~maktadtr. Tro9ki ~oyle diyor: "Planm yazarlan, toprak dahil olmak ilzere tlretim ara~lannm millile~tirilme mi~ (devletle~tirilmemi~) oldugu bir toplumda hiiktlmetin eyleminin sm1rlannm neler olabilecegini hesaba kattmyorlar"

Ve sovyetlerin (konseylerin) bile bulunmad1g1 bir durumda "hukumetin r;e§itli organlarma Ulkenin orgUllU kesimlerinin i#evsel kat1lzm1 oneriliyor" eklemesini yaparak ~u uyar1da bulunuyor: "kendi ir;inde b6yle bir oneri, sendikalarm burokratik yonetimlerini hukumete baglama tehdidini ta§ir ve devlet burokrasisinin kesinle§mi§ hiyerar§ik smirlarmm yoklugunda (ki bu szmrlarm varlzgi neredeyse imkans1zd1r), bu, devlet organlarmm duzenli faaliyetini smzrlad1g1 gibi kafalarda inamlmaz bir karma§aya neden olur. jkinci ALT! Yzllzk Plamn yazarlarz, g'iinumuz Meksikaszmn temel sorunu olan demokratik tarzm reformu - yani cesur ve nihai bir bir;imde toprak beyierinin, mecburi r;alz§manm ve patriyarkal yar1c1lzk sisteminin zorunlu tasfiyesi- r;ozume kavu§turulmadan altz yil ir;inde topragm kolektifle~tirilmesini oneriyorlar".

Anti-Emperyalist

Birle~ik

Cephe ve SOrekli Devrim

Arna SSCB orneginin de kamtlad1g1 gibi kolektifle~tinnek i9in, yani bir ba~ka ifadeyle tanmda kil9ilk millkiyetten bilytik ol9ekli kolektif 9iftlige ge9mek i9in sadece teknolojiye (tanm makinalan) ve nitelikli personele sahip olmak -ki illke zaten buna da sahip degildir- yetmez, kolektivizasyonun bizzat koyliller tarafmdan kabul edilmesi gerekir. Bu olmad1g1 takdirde, devrimi tehdit edecek sefalet ve a9hg1 yaratan Stalin'in zorunlu kolektivizasyonunn y1k1c1 sonu9lanyla kar~1 kar~tya kahrsm1z. Ote yandan aym alt1 yllhk plan tanmsal makinalan saglayacak olan sanayile~me konusunda da son derece muglak ifadelere sahiptir. Tro9ki bu konuda ~u somyu sormakla i~e ba~hyor: "iyi de, bu takdirde zorunlu modern tanm arar;/anm nereden bulacaks1mz?" ve yine ~oyle devam ediyor: " ... iilke yoksul ve yabanct sermayeye ihtiyac1 var. Program, d1~ borcun iptalinde 1srarh olmad1g1 takdirde bu gti~ sorunun ~oziimilne el atma imkanma belki sahip olunabilir. ~oyle ki: Gilntimtizde ~ok btiytik uluslararas1 sermayeler mtitevaz1 (ama gtivenilir) ayhk alacaklarla bor~ para verecek veya yatmm yapacak bolgeler arayt~mdalar (soz konusu olan 1929 btiytik buhramnm hemen sonras1- yazarm notu). Yabanc1 sennayeye s1rtm1 ~evirmek ve kolektivizasyonla sanayile~meden dem vurmak laf ebeligi yapmaktan ba~ka bir anlam ta~1maz. Meksika petrollerinin millile~tirilmesiyle arttk illkeye yabanc1 sermaye gelmeyecegini ileri stiren gericiler yamhyorlar. Hiikiimet Ulkenin ya~amsal ihtiya~la nm savunur, ama aym zamanda yabanc1 sermayeye pekala belirli smai Odiinler de verebilir. Mesela: Devlet, yabanc1 sermayeyle ortakla$11 olarak, ko~ullara gore ytizde I 0, 25 veya 51 hisseyle karma ~irketler ya da i~letmeler kurabilir ve bunlarla yapacag1 anla~malara koyduracag1 ozel htikilmlerle belirli bir zaman sonra bu i~letmelerin ttimiiyle kendi eline ge~mesini saglayabilir".

Troyki, Plan'm yazarlanm ele~tirirken, onlann alb y1l zarfmda bir devlet kapitalizmi in~a etme hayaline kapild1klanm ileri silrilyor ve ekliyor: "s1mrll imkiinlarla yeni i§letmeler yaratmak farkh bir $ey, zaten varolan i§letmeleri devletle$firmek farkll bir $eydir. Tarhte, dev~ let tarafmdan yarat1/m1§ bir sanayinin tek bir ornegi vard1r ve o da SSCB 'dir. Arna bunun ir;in de ger;mi§ bir smai miras1 kendi hizmetine sokan ve kamu borcunu iptal eden bir sosya/ist devrimin daha once gerr;ekle§mi§ olmas1 gerekir! Ostelik bu durumda bile sanayinin yeniden in§as1 ir;in r;e$itli odiinler verilmek zorunda kalmmz§tzr." Oysa Meksika'da, "Sosyalist devrim olmamt~tlr. Uluslararas1 durum kamu borcunun iptaline izin venneincktedir. Bir kez daha tekrar edelim: Ulke yoksuldur. Bu ko~ullar altmda yabanc1 sennayeye kap1lan neredeyse intihar etmekle e~ anlamhd1r. Devlet kapitalizmini in~a ctmek i~in kapitale ihtiya~ vardtr."

Bu gozleminin sonunda Tro9ki dogal olarak ~u sonuca vanyor: "YOksekten u~may1 marifet sayan ama i~erigi tamamen bo~ olan Altmc1 Planm formillleriyle kar~1la~tmld1gmda, ~1kartt1g1m bu notlar ku~kusuz olduk~a thmh ve hatta tutucu olarak gorillebileceklerdir. Ancak biz, goril~lerimizin daha ger-

Sosyalizm ~ek~i olduguna inamyoruz ve bu yilzden de aym zamanda o formullere gore daha devrimciler. (Meksika'da ikinci Alt1 Y1lltk Plana Dair". 14 Mart 1939).

Sonu~ Verine Sonuy olarak, bir kez daha somut durumun somut tahlili, Bu, doktriner bir s1gmaga yekilmenin basmcma direnmenin oldugu kadar zaman zaman ona e~lik eden "resmi" kand1rmacaya kar~1 koymanm da tek yoludur. Bu aym zamanda, IV. Entemasyonal'e, anti-emperyalist bir birle~ik cephe yizgisinden hareketle iyinde bulundugumuz tarihsel donemde bir zorunluluk olan bag1ms1z i~yi partisinin in~as1 yolunda - ki bu, makalemizin konusu degil- zemin haz1rlayacak formillil geli~tirmesine yard1mc1 olacak tek imkandtr. Dolay1s1yla tamamlanmi~ bir programm ba~hklanm hatim indirir gibi tekrarlamaktansa, yoneli~i geli~tirme gorevini ilstlenmek IV. Entemasyonal'in seksiyonlarmm gorevi olmak durumundadir. Her ozgill durumda anahtar halkay1 bulmam1za imkan saglayan somut <lurumun tahlilidir. Soz gelimi; bir illkede dogal zenginliklerin ulusal devlet tarafmdan denetim altma ahnmas1 talebini ileri silrmek; veya petroliln zaten devletin denetimi altmda bulundugu bir illkede emperyalist ablukay1 k1rmak iyin biltiln d1~ ticaretin devlet denetimi altma ahnmasmm zorunlulugu talebini ortaya atmak; veya devletin dolar eko~omisiyle ezildigi bir illkede uluslararas1 fmans kurulu~lanyla biltiin baglan nihai olarak koparma ve dt~ borylan iptal etme talebini one y1kartmak; veya tanm sorununun hakimiyetini silrdilrdilgu bir illkede ... vb. gibi.

<;eviri: Mehmet $adi OzansO

DO!?Onmek lsteyen Uluslararas1 Marksist Egilim Militanlarma AQ1k Mektup

â&#x20AC;˘

Di,inmek lsteyen Uluslcarcarcas1 Mcarksist Ejilim 1 Militanlar1nca A~1k Mektup Alan Woods ve Serge Goulart iddia ediyor: "IV. Enternasyonal canland1r1lamaz!"

Merak ediyoruz; nereye kadar gidecekler?

Joao Alfredo LUNA

ingiltere 'de Ted Grant' m kurdugu eski "Militant" grubunun devamc1s1, Alan Woods 'un grubu (Uluslararas1 Marksist Egilim ya da IMT- International Marxist Tendency) ve Brezilya' daki temsilcisi Serge Goulart (Marksist Sol/ EM - Esquerda Marxista) IV. Entemasyonal'e her tilrlil referans1 terk ettigini a~1klad1.

IMT - InteAU.1:tional Marxist Tendency

Sosyalizm

Mart 2010 tarihinde IMT Sekretaryas1 tarafmdan yaymlan~ olan "V. Enternasyonal ir;:in" ba~hkh a91klama ~oyle diyor: :

"IV. Entemasyonal admdaki olm;mm bir orgilt olarak mevcut degildir. Onun adma konu~.anlar, ne bunun i~in gerekli kitlelere, ne dogru filcirlerc, hatta ne de lekesiz bir bayraga sahiptirler. Bu temelde, IV. Enternasyonal'i yeniden in~a etmek ilzerine soylenen her ~ey bizim d1~1m.1zdad1r."

Burada kullamlan retorige kar~m (omegin Âˇ"onun adma konu~anÂ lar" ile arasma smir 'Yekme) bu IMT a91klamas1, grubun geleneksel muglakhgmm 90k otesine .gei;mektedir; 'Yilnkil ~imdiye kadar -sanki bu milrnkilnmil~ gibi- IV. Entemasyonal i9in milcadeleye degilse bile, Tro9kizme bagh olduklan iddiasmdayd1lar. Simdi ise 90k daha net bir konum alm1~ oluyorlar. 18 Mart tarihli bu a91klama net bir bi9imde IV. Entemasyonal ile ilgilidir. Su anlama gelmektedir: "Komutan Chavez, emrindeyiz! V. Entemasyonal'den yana taraf1z!" Silpheye yer birakmadan soyleyelim: IV. Enternasyonal emperyalizme kar~1 ko~ulsuz olarak Chavez hilkilmetini desteklemektedir, ama bizler "Chavezci" degiliz. Her ko~ulda bizler siyasi bag1ms1zhg1m1z1 koruruz. IMT zaten yava~ yava~ "Chavezcilige" kendini uyarlam1~ olmasma ragmen, bugiin "yeniden canlandmlamayacak olan" IV. Entemasyonal'i atlayarak bir V. Entemasyonal' e kattlmak (bunun ne anlama geldigini a~ag1da analiz edecegiz) niyetindedir ve bu IMT ii;in ciddi sonui;lan olan btiyiik bir s19ray1~ anlamma gelmektedir. Grant-Woods grubunun Tro9kist gelenekte egitilmi~ herhangi bir ilyesi ~unun ilzerine dti~ilnÂ melidir: . Tro9kizmin lekesiz programma, IV. Enternasyonal'in kurucu programma s1rtm1 donmek nas1l mtirnkiln olabilir? Ozellikle siyasal egitimlerini IV. Enternasyonal' in Brezilya seksiyonunda alm1~ olan ve dort y1l once bu yap1 ile yollanm aymrken Goulart'1 izlemi~ olan militanlar i9in zor bir sorudur bu. Brezilya' daki Marksist Sol 'un (EM) Merkez Komitesi 13 Mart 2010 tarihinde bir karar alm1~ ve bu kararla ~u 'Yizgide V. Entemasyonal 'e kat1lmaya karar vermi~lerdir: "Programlanndan ve milcadelelerinden gurur duyan Tro'Ykistler olarak Lenin ve Troi;ki'nin Entemasyonal'inin bu program ilzerinden in~a edilecegini ilan ediyoruz." Ancak bu nas1l milrnkiln olabilir? Lenin ve Tro1Yki'nin Entemasyonal'i elbette Ill. Entemasyonal idi, kendi program1 olan onlarm zamanmm Komilnist Entemasyonal'i. Marksist Sol'un Merkez Komitesi III. Entemasyonal'i mi yeniden in~a etmeye niyetli?

DO~Onmek lsteyen Uluslararas1 Marksist E~ilim Militanlarma A91k Mektup

Tarihin saatini geriye mi i~letmeli, Troryki'nin yoneliminin gerekryesini te~kil eden Stalinizmin (yirmili y1llann sonunda) veya Halkry1 Cephelerin (otuzlu yilfarm ortalarmda) zaferleri gibi onemli sorunlan bir kenara m1 birakmahy1z? Karar sahiplerinin kafas1 ne kadar kan~1k olursa olsun, V. Enternasyonal 'e ula~mak iryin IV. Entemasyonal' in ilzerinden atlamak gerektigi ortadadir. Marksist Sol'un Merkez Komitesinin ary1klamas1 IV. Enternasyonal'in arttk bir daha dirilemey~cegi ~eklindeki kendi dunya onderliginin ary1klamasm1 yalanlam1yor. Soziimona V. Enternasyonal adma IV. Enternasyonal iryin milcadeleden vazgerymeye davet edilen Marksist Sol'un militanlan bunu yeniden du~fulmelidirler. Bu siryrama ve bunun nastl gerryekle~tigini degerlendirdigimizde, bizler hakh olarak,Woods-Goulart liderliginin bir dahaki sefere onlar1 nereye silrukleyeceklerini ary1kryas1 merak ediyoruz.

IMT Derin Krizde Oretim ararylanmn ozel millkiyeti sistemmm dilnya ryapmda derin bir kriz ya~ad1g1 ve bunun otomatik olarak i~ryi sm1f1 hareketinin ve orgiltlerinin her ulkede gilrylenmesi anlamma gelmedigi mevcut durum kar~1smda, ya~ananlar baskmm IMT'yi ciddi bir krize silrilkledigini ve geriye donii~ olanagmm da olmad1g1m gosteriyor. IMT yakla~1k yirmi y1l once Bir i~ryi Enternasyonali iryin Komite'nin (CWI, ingiliz "Militan") ingiliz i~ryi Partisi'nden aynlma karan sonrasmda bolilnmesi ile ortaya 91ktI. Diger illkelerdeki karde~ gruplardan ryogu "yeni partiler" in~a etmeye ryabalad1lar- Brezilya'da ise PSOL'ye katdd1lar. Grant-Woods grubu, IMT ise i~ryi Partisi iryerisinde kaldt. CWI'm ultra solculugu ile tam bir kar~1thk iryerisinde IMT ile baglantlh gruplar "biltilnilyle entrizm" olarak ozetlenebilecek bir yonelimi benimsediler. Bu oportunist ryizgi onlan Pakistan'da Benazir Butto'nun partisi PPP, Meksika'da PRD veya israil'de Siyonist "i~ryi" Partisi ve Fransa'da FKP gibi yoz burjuva milliyetryisi partilere bile kattlmaya gotilrdu. iki y1l once bu bir krize yol arytt. Su, IMT'nin en buyiik seksiyonundaki, Pakistan'daki hilkilmet partisi PPP iryerisindeki "Milcadele" isimli gruptaki bolilnme ile ba~lad1: bir grup eski meclis ilyesi Manzur Ahmet'i takip ederken, Woods ile baglantlh diger bir grup bir NGO statilsil alm1~ grup olarak yoluna devam ediyor. Ancak 2009'un sonunda hemen hemen diinya kongreleri esnasmda., yeni bOliinmeler ortaya ry1ktI, dolay1s1yla ~imdi IMT iiry parryaya aynJ.:; m1~ durumda.

Sosyalizm

IV. Entemasyonal'in gelenegi hi9bir zaman militanlan , uzak iilkelerdeki seksiyonlann ger9ek ya da hayali in$a ba$an hikayeleri ile kand1rmak olmam1$tlr - bu bizim yontemlerimizden biri degildir. Ancak bizim neden bahsettigimizi anlayacak olan IMT miltanlan ya$anm1$ ve ii9 blokun ortaya 91kmasma neden olmu$ olan bOliinmenin sebepleri ilzerine derinlemesine dil$ilnmelidirler. Bu bloklar $Unlard1r: â&#x20AC;˘ Devrimci Marksist Akim (CMR), kabaca ispanya ve Venezuela'dan seksiyonlann liderlik ettigi 1spanyolca konu$Ulan seksiyonlar; iran seksiyonunu ve digerlerini i9inde barmd1ran, eski militan Maziar Razi 'nin onderlik ettigi Uluslararas1 Bol$evik Fraksiyon (IBF); â&#x20AC;˘ Kalan gruplarla IMT. Garip bi9imde ne IMT n,e de CMR ayn$malara ili$kin bir metin veya a91klama yaymlamamI$hr. Bu nedenle bir azmhk olan IBF'nin yaym1 d1$mdakiler, i$9i sm1f1 hareketinin onlann sorunlan ile hi9bir ili$kisi olmad1g1m dil$ilniiyorlaim1$ gibi davramyorlar (bir bak1mdan bu tilmilyle yanh$ da degil). ~unu hatirlatahm ki Tro9ki ve Lenin, Marx ve Engels' in gelenegini takip ederek her zaman ya$anan bolilnmelerin sebepleri hakkmdaki bilgiyi yaymlarlard1. IV. Enternasyonal'in ornegin 2006'da kendi merkezi yaym1 La Verite/ Ger9ek'in bir say1sm1 Serge Goulart'm aynh$I ile ilgili tilm belgeleri i9erecek $ekilde yaymlamasmm sebebi budur. Ancak Woods-Goulart grubu ne kadar sert olacak olursa olsun ya$anacak a91k bir siyasi tart1$ma iklimi i9in alan a9mad1gmdan, militanlar tersine IMT'de ge9erli olan sekter atmosfer i9erisinde izole kalma egilimindedirler. Ve bu durum, bir hakaretler saganag1 bi9iminde yap1lan bir tilr i9 "tart1$ma" ile kol kola gitmektedir. Elbet bu one siliiilen fikirlerin gilcilnden veya sm1f 91karlan temelindeki 9at1$malardan degil, aksine biltiln olarak bir siyasi zaaftan kaynaklanmaktad1r. Dolay1S1yla IMT onderligi tarafmdan yaymlanan ve militanlara bOliinmeler hakkmda bilgi veren dokiiman sorunu basit bir bi9imde ispanya ve Venezuela seksiyonlannm liderlerinin "yabanc1" oldugunu ...:geleneklerine yabanc1- s6yleyerek "9ozilyor" ve bu geleneklerin ne oldugu ve neden bu ilyelerin ''yabanc1" hale gelmi$ olabilecekleri hakkmda daha fazla hi9bir a91klama yapm1yor. Yine aym a9Iklama, hi9bir kamt verilmemesine kar$m, iran seksiyonu liderinin bir polis muhbiri oldugunu soylilyor. Bu tilr "h1rs1z", "spekillatO( gibi veya "bir burjuva parti onu satm alm1$ olabilir" tilrlil ki$iselle$tirilmi$ ve cevaplanamayacak su9lamalar, aralanndaki anla$mazhklan siyasi tart1$rnadan ka9marak 96ziirnlemeye 9ah$an sektler i9erisinde yaygmdir.

DO~Onmek lsteyen Uluslararas1 Marksist Egilim Militanlarma Ag1k Mektup

Ancak boyle suylamalara k~m bu siyasi ak1m iyindeki militanlann kafa ' kan~1khgmm silruyor olmas1 son derece anla~1hr. IMT tarafmdan son donemlerde orgiltlenmi~ olan daimi kampanyalardan en son ikisi tam da Venezuela ve iran hakkmda olmu~tu. Bu nedenle ay1klama yap1lamamas1 muhtemel ki ye~itli iilkelerdeki ba~ka militanlanm da demoralize edecek ve yeni bolilnmelere yol ayacakttr. 60 y1ldan fazla silredir Grant-Woods grubu ile onemli anla~mazhk足 lanm1z oldu, ancak bu, bizler onlarm yanh~ yolu seymi~ olduklar1m dii~Uniiyor olsak da, devrim yolunda miicadele etmi~ yiizlerce militamn etrafa say1hyor oldugunu gormekten memnun oldugumuz anlamma gelmiyor.

IV. Enternasyonal Bayrag1 Alttnda Bu Woods ve Goulart'm ho~una gitsin veya gitmesin, IV. Entemasyonal, kurucusu Lev Troyki'nin oldiiliilmesinden 70 y1l sonra bugiln ya~amm1 siirdiiruyor. Bugiln Birle~ik Sekretarya hilekar biyimde IV. Enternasyonal adm1 gasp etmeye yah~trken onlar ise hayal_i bir V. Enternasyonal'i savunan gev~ek bir kiimeye katild1lar. Onlara saglam bir orgiitsel 9eryeve ve lekesiz bir bayrak sunarak, Woods ve Goulart gibi hareketimizden aynlm1~ ki~iler tarafmdan hayal kmkhgma ugratllm1~ olan militanlarm1 korumaya yah~mak, bizim sorumlulugumuzdur. Bu gorev ilkeler temelinde ay1k ve samimi bir tart1~may1 da iyerir, omegin Brezilya' daki 1997' den ba~lamak iizere i~yi denetiminde i~gal edilmi~ bir fabrika deneyimi olan Cipla'daki son krizin bilanyosu gibi. Woods-Goulart, ozellikle bu iilkenin d1~mda aym yizgiyi uygulamaya devam etmi~ olsalar da, 2007'den bu yana temel fabrikalardaki i~galler kalktiktan sonra (sadece yaht1lffil~ bir ~ekilde Suman! kentinde 70 i~9i ile Flasko'daki i~gal devam ediyordu) Cipla ve Interfibra fabrikalanmn i~gal edildigi Joinville' deki geryeklik art1k yok farkhyd1. Diiliist i~yi sm1f1 militanlarm1 bir araya getirebilmek iyin Brezilya seksiyonu Temmuz 2007'de "Cipla-Interfibra'daki i~galin bitmesinin ardmdan bir bilan90 i9in notlar"1 yaymlad1. Bu metin temel olarak, bir yandan eski fabrika onderferi SOnUytan Ve hareketin soniimlenmesinden duyduklar1 kayg1yla militanlara siirekli eli kulagmda bir iyile~meden bahsederken, diger yandan i~gal edilmi~ olan fabrikalann millile~tirilmeleri iyin miicadeleden vazgeyilmi~ olunmasmm ele~tiri足 sine odaklan1yordu.

Sosyalizm

Anti-Emperyalist Birlik ve Sm1f Bag1ms1zhg1 IV. Enternasyonal her bir emperyalizme kar~1 direni~ pratigi ic,:erisinde Venezuela'daki Chavez hilktimetinin yanmda yer ahr (millile~tirme足 ler, toprak reformu, vb.) ancak bizler bu tutumu i~lerini, ticretlerini ve ya~am ko~ullanm savunan proletaryamn pratik c,:1karlan ac,:1smdan benimsiyoruz. Ancak Chavez htikilmetinin izledigi ttim politikalan kendimizinmi~c,:esine kabul etmiyor ya da desteklemiyoruz. Bizim bag1ms1z yonelimimiz mticadeleyi bir proleter devrime dogru ilerletebilecek ~ekilde sm1fm orgiitlenmesini hedeflemektedir, dolay1s1yla da i~c,:i sm1fma sendikalanm veya i~c,:ilerin Ulusal Birligi'ni (UNT) orgtitlemekte destek olma ve belirli bir a~amada ozgiin i~c,:i sm1fI partisini kurma c,:izgisini benimsemektedir. Kooperatiflerin htikilmet tarafmdan desteklenmesi ve ''oz yonetim" hayali ile i~c,:i sm1fi ic,:erisinde kitlesel bir kafa kan~1khg1 yaratmay1 de~teklemiyoruz. Bunlar sm1f1 gtic,:stizle~tiriyor ve hatta kooptasyon arac1hg1yla bag1ms1zhg1m tehdit ediyor. Bu politikalar, biiyiik ozel tiretim arac,:larmm millile~tirilmesinin yolunu aryacak ~ekilde emperyalizm ile baglar1 koparma, ekonominin anahtar sektorlerinde tazminats1z millile~tirme ic,:in mticadelc gibi asil onemli konulagn tizerinden atlama c,:abasmdan kaynaklamyor. Bizier "Chavezci" olmad1g1m1z ic,:in altI y1l once bolgede c,:okuluslu ~irketlerin hizmetinde "serbest ticaret"in bir arac1 olan Mercosur'a tiyelik ic,:in ba~vurdugunda emu dostc,:a ele~tirmek konusunda bir zorluk ya~amad1k. Bu politikamn esasmda tilkenin bag1ms1zhg1m ve Venezuela devrimini zay1flatt1gm1 ortaya koyduk. Aym temelde kendimizi 2005'te yapilan i~gal edilmi~ fabrikalar ve kooperatifler uzerine "Caracas Konferansmdan" da ayn tuttuk. Bu konferansm sonuc,: metni "sosyal ve dayam~mac1 bir ekonomi hedefi ile bir yasanm kabul edilmesi ve bu konunun Mercosur'a da dahil edilmesini" talep ediyordu (bu karara biz kar~1 c,:1karken IMT ve Serge Goulart karan desteklemi~ti). IV. Entemasyonal hic,:bir zaman "dayam~ma ekonomisi" ile -kooperatifler, oz yonetim ve ortak yonetim- ban~ ic,:inde bir arada ya~a~ mayacaktir. Bunlann her biri i~c,:ileri (onlan kooperatif ilyesi haline getirerek) orglitsiizle~tirmek ve orgtitlerini (yonetim kurullar1 ic,:erisine katarak) sistemin parc,:as1 haline getirmek ic,:in kullarnlmaktad1r. Oretim ararylannm ozel mtilkiyeti genel c,:erc,:evesi ic,:erisinde boylesi yap1lar isc,:i sm1fmm kendi kurtulu~u ic,:in verdigi mticadeleye kar~1 kullamhr. Yine IV. Entemasyonal Mercosur'a katilmanm sonurylannm neler olacagma i~aret etmemezlik de edemez. En gerici hilkiimetlere sahip olanlar da dahil olmak uzere, 1990'lardan bu yana Mercosur uyesi olan tilkelerin d~neyimlerinin gosterdigi gibi, bu "modem" kurumun

DO~Onmek lsteyen Uluslararas1 Marksist Egilim Militanlanna A~1k Mektup

ulusal egemenligi paryalamakta oynad1g1 roliin bilincindeyiz. Avrupa Birligi'ne kar~1 miicadeleden y1kart1lm1~ tiim dersler -hem aradaki benzerlikleri hem de farkhhklan dikkate alarak- Mer.cosur iiyeliginin isyilerin ve halklarm aleyhine oldugwm teyit etmektedir. Ancak IMT bu gorii~te d(!gildi ve ~unlan soylemekteydi: "Kapitalizm yeryevesinde Avrupa Birligi 'nden ,y1k1lmas1 taraftan veya bunun kar~1tI degiliz. Bu yOziimlerin ikisi de isyi sm1fmm y1karlanm temsil etmiyor." Geryek ~u ki bu dogmatik "tarafs1zhgm" arkasmda geryek anlamda bir oportiinizm yatmaktad1r, bu tutum nedeniyle isyi sm1f1 orgiitlerini AB yaptlan sisteminin paryas1 haline getiren biiyiik ayg1tlar ile birlikte varolma (aynen Mercosur omeginde oldugu gibi) ve bu kutumlarla ili~kili "dayam~ma ekonomisi" biyimlerinden kaynaklanan avantajlann payla~1mma katilmak miimkiin olmaktadu. IV. Enternasyonal; tiim biyimleri ile burjuvazinin kapitalist "serbest ticaret"i ve i~yi orgiitlerini yanma yekme ve paryalama hedefli politikalan reddetmektedir. Bunun sonucu olarak da Brezilya' da, Lula hiikiimetine i~gal edilmi~ 路 fabrikalann millile~tirilmesini dayatmak iyin miicadelemizden, diinya kapitalist piyasas1 baglammda ayakta kalabilmek iyin finansman saglama niyetini ta~1yan sozde "geryekyi strateji" adma vazgeymeyecegiz. IV. Entemasyonal'den aynlan i~gal edilmi~ fabrikalann yoneticileri tam da bunu yapm1~lard1r ve bu da onlan kapitalist i~letmeleri kurtarmak iyin i~yilerin Sosyal Giivenlik haklanm ve diger haklarm1 yignemeye ve "i~birligi ile yonetilen" yatmmlarm getirisinden pay almaya itmi~tir.

Halen i~gal edilmi~ olan Brezilya'daki Flasko fabrikasmda boyle bir silrey Woods-Goulart'm i~yilerin ytkarlarmdan daha da uzakl~颅 mas1 ile sonuylanm1~tu: millile~tinne iyin milcadele yerine b~ka bir ~ey konulmu~tur; simdi "kamu yikan" iyin bir hiikiim adma "belediyele~tinne"den ve bir kooperatif kurmaktan bahsetmektedirler. IV. Enternasyonal'in Brezilya seksiyonunun yaymlad1g1 gazete bu konuyu ayiklartu~tlr. Sonu~ Verine Bir yere kadar liderlerinin kendi kendilerini tebrik eden aytklamalan d1~mda bir bilgiye sahip olmayan biryok IMT militanmm neden grubun yOkii~iinii tam bir aymaza varana kadar izlediklerini anlayabiliyoruz. Ancak dogal olarak diger kimi kadrolar da sorular sormakta, ~u anda kar~1 kar~1ya olduklan durumu anlamaya yah~makta ve bir y1k1~ yolu aramaktadular. Ancak bunu yapamadan IMT'den atilm1~lardu.

Sosyalizm

iranh deneyimli parti kadrosunun ya§amI§ oldugunu bu anlamda anlayabiliriz. Kendisi 1979'da ~ah'm mona~ik diktatorliigiinii deviren devrim esnasmda tutukluydu ve daha sonra IMT'nin iran seksiyonunun lideri oldu. IMT'nin Chavez'in Ahmedinejad ile topyekun i§birligine ve yine onun, onu bogmaya niyetli emperyalist baskilarla kar§I kar§1ya olsa bile, is9i s1mf1 orgiitlerine dii§man, bask1c1 bir rejimi savunmasma yonelik en ufak bir ele§tirinin bile tart1§1lmas1m reddetmesi ile kar§I kar§1ya kald1. Soron, bu liderin bak1§ ay1s1 ile tam olarak ortii§iip ortii§medigimiz degildir; ama onun, V. Entemasyonal ilanmm ardmdan, kendisinin ihra9 edilmesi ile Woods-Goulart'm Chavez ile sad1k i§birligi arasmdaki ili§kiyi nas1l ay1klad1gm1 net bir §ekilde anlamahy1z: "Ger9ek sebep (bu liderin ihra9 edilmesi ve seksiyonun iiyelikten 91kart11masmm ardmdaki) Chavez'in, yani iran rejiminin yiizlerce gen9 insam oldiirmesi ve katletmesini tiimiiyle destekleyen adamm, bir "V. Entemasyonal" kurulmasm1 onermi§ olmas1du. Bunun diinya kongresinin tart1§mas1 ve oylamas1 gereken 9ok onemli bir konu oldugunu dii§iiniiyoruz. DolaylSlyla bizim aceleyle ihra9 edilmi§ olmam1zm ardmdaki ger9ek siyasal sebep IEC'nin (IMT onderligi) Chavez'e verdigi destek ve onun sozde "V. Entemasyonal"i olmu§tur. Bunu kongreye bir emrivaki olarak sunacaklardu ("Maziar Razi'nin ihrac1 ve IRMT'nin iiyelikten 91kart1lmas1 iizerine", IRMT, 22 Mart 2010). Ger9ekten de bOyle olmamt§ m1du? "Chavizm" onlara faturay1 Odetmektedir. Daha once i§gal edilmi§ olart fabrikalarm i§9i.leri, bugiin i§ten attlmt§ olan militanlar Chavez'in Cipla'ya vermi§ oldugu tiim destegin (hammadde, sozle§meler, vb.) sonu9ta Brezilya'da Marksist Sol tarafmdan kitleler i9erisindeki mevcudiyeti ile hi9bir bag1 olmayan bir profesyoneller ayg1tl in§a etmek i9in kullamlmt§ olup olmad1g1m merak edebilirler. i§gal edilmi§ olan fabrikalann i§ten attlan i§9ileri bir 91kmaza siiriiklendiklerini biliyorlar. IMT tarafmdan seksiyondaki boltinmenin ardmdan IMT'nin in§as1nm en ba§anh kamtl olarak gosterilen Venezuela bahsine geri donecek olursak, art1k kim IMT'nin sundugu Venezuela hiilyasma inanabilir? Ve "Caracas Taahhtidil" denilen §eyin bir V. Entemasyonal in§a etmek i9in uygun bir temel oldugu fikrini kim kabul edebilir? Bir V. Entemasyonal onerisi ile ilgili bugiin elimizde olan tek beige olan "Caracas Taahhildil" sadece §U gozlemde bulunmaktadu: "Kapitalist krizin merkez iislerinden,biri ekonomik alandad1r; bu bize ozel tekellerin hakim oldugu engelsiz serbest piyasalarm s1mrlanm gostermektedir". Bu herhangi bir parti ya da sendika ayg1tmm liderlerinin kapitalist sisteme kar§I piyasanm oniine engel koymanm otesinde 60

DO~Onmek lsteyen Uluslararas1 Marksist Egilim Militanlanna Ac;1k Mektup

en kii9iik bir pratik miicadelenin i9erisine girmeden kabul edebilecekleri bir genel ifadedir. "Taahhiit" siyasal gorilniimiinii ~u ~ekilde ozetlemektedir: "Ozetlersek kapitalist kriz sadece bir mali krize indirgenemez; bu sermayenin ekonomik krizi ekolojik bir krizle birle~tiren yap1sal bir krizi, bir g1da krizi ve bir enerji krizidir. Bunlar hepsi bir arada insanhk ve diinya i9in oliimciil bir tehlike anlamma gelmektedir. Bu kriz kar~lSlll足 da sol hareketler ve partiler doganm korunmasm1 ve ekolojik olarak siirdiiriilebilir bir toplumun in~a edilmesini daha iyi bir diinya iyin miicadelelerinin temel bir ekseni olarak gormektedirler." Eger V. Enternasyonal tarafmdan onerilen temel baki~ "ekolojik olarak siirdiiriilebilir bir toplum" iyin miicadele ise - bu ille de devrimci olmas1 gerekmeyen ve aslmda bugiinkii uluslararas1 diizenin finans kurumlarmca da payla~llan bir ihtimaldir - o halde bu yonelimin ger9ek iyerigi metindeki ilerici anti-emperyalist yonlerle 9eli~ebilir. Aym ~ey Chavez'in politikalan iyin de ge9erlidir, bunlar tamamlanmam1~ politikalardlf, nihai olarak emperyalizm ile tiim baglanm koparamayan kii9iik burjuva anti emperyalist politikalard1r. Bu "taahhiit" somut anlamda Venezuela'da devrimci siireci ilerletmeye yaramakta m1dlf? Bu sorunun yamtl olumsuzdur. Ornek olarak "Caracas Taahhiidii" metninin Haiti' deki tahammiil edilemez i~galle ilgili hi9bir ~ey soylemedigine dikkat 9ekmemiz gerekiyor. Bu da kurulacak bir V. Enternasyonal 'in Karayipler kom~u足 suna herhangi ciddi bir dayam~ma saglayamayacag1 anlamma geliyor. Elbette yine ifade edelim ki buna kar~m elbette IV. Enternasyonal, Chavez tarafmdan veya V. Enternasyonal tarafmdan bu yonde atilacak somut ad1mlar1 tiimiiyle destekleyecektir. Diger bir ifadeyle bizler Chavez ile veya digerleriyle birlikte en geni~ anti-emperyalist birle~ik cephe i9in miicadele ile i~'Yi sm1fmm bag1ms1zhg1m in~a etmeyi birbirine kan~tlrm1yoruz. Bizier bir yandan da i~9ilerin birle~ik cephesi iyin miicadele ediyoruz; bu ise ozellikle devrimin arac1 olarak bag1ms1z i~9i partilerini in~a etmeyi, Brezilya i~9i Partisi (PT) gibi i~9iler tarafmdan in~a edilmi~ kimi orgiitleri bogmakta olan burjuva ayg1tlar ile kopu~mak i9in miicadeleyi de iyeriyor. DolaylSlyla bizler "21. Yiizy1l sosyalizminden" bahseden kii9iik burjuva onderlerce yonetilmeyecek partiler i9in miicadele ediyoruz. Boyle liderler bag1ms1z i~9i sm1fi partileri in~a etmiyorlar ve Marx ve Engels'in geleneklerinin mirasma talip olabilecek bir Entemasyonal in~a etmeleri daha da olas1hk d1~1dir. Bu durum, yukar1daki omeklerde goriildiigii gibi, IMT'nin geli~tir足 digi tiirden bir "derin antrizm" politikasma, bir s1mf kriteri olmaks1zm her tiirlii "kitle orgiitiine" yaygmla~tlnlm1~ bir antrizme 1~1k tutmakta61

Sosyalizm

dtr. Yine bu politika, bu kitle orgiltlerine onderlik eden ayg1tlara yonelik oportiinist bir siyasi tutumu da iÂŤi;:ermi~tir. Bu tutum er ya da ge9 bir aÂŤi;:maza yol aÂŤi;:makta ve antrist gruplann kendilerinin y1k1mma neden olmaktadtr. IMT kokenli militanlar bu konuyu ciddi olarak dil~ilnmelidirler. Ge9i~ Program1 'nm ilkelerinin ge9erliligi ve savunusu temelinde serbest tart1~ma i9in bir 9att sunan bir orgiit mevcuttur: IV. Entemasyonal. Gelecekteki zaferinizde ta~1yacagm1z bayrak budur! 15 Nisan 2010

<;eviri: Pmar Erol

Birle~ik Sekretaryamn

16. Donya Kongresi'nin Ardmdaf1

lirlefik SekretGryG' n1n 16. DunyG Kongresi' nin Rrd1ndGn

Dominique FERRE

Birle~ik

Sekretarya'mn (Bir-Sek) 1 16. Diinya Kongresi ~ubat aymm sonlannda Bels;ika'da gers;ekle~ti.

Birle~ik

Sekretarya'nm nereden geldigini hatirlayahm: "IV. Entemasyonal'in programma kar~1 91kan bir yoneli~ , sozde ' Soguk Savaf -herkesin Sovyet ve Amerikan "bloklan"nm kar~1 kar~1ya geldigi bir donem olarak bildigi- ko~ullarmda IV. Entemasyonal'in kendi i9inde geli~ti ve kendi liderleri (Michet Pablo) tarafmdan cesaretlendirildi. ABD ve SSCB'nin kar~1 kar~1ya gelmesi durumunda, III. Dilnya Sav~t riski, Pablo ~u fikri geli~tirdi: Stafinist bilrokrasi "sola" kaydmhrve Pablo'nun ifade etmeye raz1 oldugu ~ekliyle, elbette bilrokratik bir tarzda, "sosyalizm"i ger9ekle~tirmek zorunda kalacagt bir pozisyonda - "yilzy11lara uzanacak bir ge9i~ silrecin de- bulur kendini . .IV. Entemasyonal liderlerinin bundan 91kard1g1 sonu9 sola kayma SI beklenen hareketi gil9lendirmek i9in Entemasyonal'in Stalinist partilere girmesi 路 gerektigi oldu. Bu durum bir yandan (Stalinist ve emperyalist) bloklar arasmdaki milcadeleyi proletarya ve burjuva arasmdaki smtf milcadelesiyle yer degi~tirkende颅 gi~tirirken, diger yandan, IV. Entetnasyonal'in tasfiyesine neden oldu. Bu yoneli~e kar~t milcadele eden Frans1z seksiyonunun 9ogunlugu bilrokratik yollardan .ihra9 edildi. "Tro9kizmden kopan Pablocu ak1m" ile aynhgm kokilnde yatan neden budur 路 ("The 20th Century in 20 Chapters", IV. Entemasyonal'in Frans1z Seksiyonunun egitim bro~ilril). SSCB 'nin 1991 'de tamamen Stalinist bilrokrasi nedeniyle dagilma-

Sosyalizm

ekretarya'nm bir onceki Diinya Kongresi 2003 y1lmda yap1lm1~ t1. Son Diinya Kongresinin bilanyosu Bir-Sek'in International Viewpoint dergisinde Salvatore Cannavo'nun 'Entemasyonal Yeniden bir Olas1hk Haline Geliyor' (558-559, Subat-Mart 2010) ba~hkh makalesinde yizilmi~tir. Bir soru.,sorarak ba~layahm: .Herhangi bir i~yinin ya da gencin devrimci bir orgiltlenmeye sadece ne soyledigini degil ne yaphgm1 da sorma hakk.1 yok mudur? Salvatore Cannova, Franco Turigliatto ile birlikte, ~u an Bir- Sek grubunun italya'daki esas lideridir. Cannavo ve Turigliatto'nun isimleri hakh olarak italyan i~yileri tarafmdan bilinmektedir. Cannavo ve Turigliatto, Sinistra Critica (Ele~tirel Sol) aklmm1 temsil eden Komi.inist Yeniden Kurulu~ Partisi'nin (PRC) lider kadrolanndayken, Mayis 2006 tarihinde -s1ras1yla- vekil ve senator olarak seyildiler ve 2006'dan 2008'e kadar italya'daki ti.im sol partiler tarafmdan desteklenen Prodi hi.iki.imeti silrecinde gorev yaptilar. Yani, Bir-Sek Dilnya Kongresine sunulan bu raporun yazan 2 yil boyunca vekillik gorevini silrdilrdil. 2003 ve 2010 Dilnya Kongreleri arasmda ge~en silre zarfmda bir ba~ka Bir-Sek grubu da Brezilya'da Lula hilkilrnetine katildi. Kendine 'devrimci' diyen bir orgilt eger emperyalizme bag1mh illkelerden birinin (Brezilya) hilkilmetinde yer ahyor ve en tepedeki alt1 emperyalist gilyten biri olan bir iilkenin (italya) burjuva hilki.imetini destekliyorsa ... bu orgiltiln Dilnya Kongresinden en azmdan tilm bu deneylerin bir bilanyosunu y1karmas1 beklenirdi. Fakat haz1rlanan raporun hiy bir yerinde Brezilya 'ya da italya meselesine tek bir kere bile deginilmemektedir. Birkay kongre delegesi yine de bu talebi dile getirdiler. Bir-Sek'e bagh Amerikah bir grup olan Socialist Action (Sosyalist Eylem), kongre hazrrhklanna katildlklannda, · "ha/ya 'da Komunist Yeniden Kurulu§ 'a (RC) katzlzmzmzz, RC 'nm ozunde yolda§/anm1zz ayrzlmaya zorlayan biteviye sagc1 ve ilkesiz gidi§atz nedeniyle, gozle goru/Ur bir ba§arzszzliga ugramz§tzr. DE lideri bir yo/da§m [diger bir deyi§/e Turigliatto, Bir-Sek liderligi uyesi - La Verite 'nin notu] (resmi bir giJvenoyu yoklamasmda) kapitalist koalisyon hukumetini iktidarda

st, biirokrasinin "kendine ozgil [sui generis) bir sosyalizmi ba~aracag1" varsay1m1m nihai olarak tarihin i;;tip sepetine att1. Fakat Pablocu grup (Bir-Sek), STK'lara ve "sosyal forumlar"a girerek, bir yandan da halen JV. Enternasyonal'i temsil ettigini iddia etmeye devam ederek, 1991 'den sonra da varhgm1 sllrdilrdil. Bu grupla~ma tizellikle, bir kai;;m1 stiylemek gerekirse, Fransa'da Yeni Anti-Kapitalist Parti (NPA), Brezilya'da Sosyalizm ve Ozgilrlilk Partisi (PSOL), Portekiz'de Sol Blok (BE), Pakistan'da Pakistan t~i;;i Partisi (LPP) tarafmdan temsil edilmektedir.

Birle~ik

Sekretaryanm 16. DOnya Kongresi'nin Ardmdan

tutacak kararda oy kullanmaszyla RC deneyimi onem/i bir siyasi i/ke bilnyesine katmz~tzr." diye yazm1~tlr. Bu politikaya agir ele~tiriler yoneltilmekle birlikte "Sosyalist Eylem"'in bu sorulann milzakere edilmesi talebinin Bir-Sek kongresi tarafmdan yamts1z brrak1ld1gmm alt1 r;:izilmelidir.

yan/z~zm

Bir-Sek'in italya Bilan~osu Cannavo ve Trugliatto'nun yiiksek gorevlerde bulunduklan bu iki y1hn bilanr;:osu neydi?2 Oncelikle, Berlusconi'nin yenilgisinin, May1s 2006'da H1ristiyan Demokratlardan Komilnist Yeniden Kurulu~ Partisi'ne kadar geni~ bir yelpazeden ser;:im ittifak1 kurmu~ birr;:ok partinin yeniden grupla~颅 masmdan olu~an "I'Unione" (Birlik) hilklimetinin ortaya r;:1k1~ma yol ar;:tig1m hatlrlatahm. Prodi hilklimetinin sadece tek oyluk bir r;:ogunluga sahip oldugu Senatoda, hem PRC'nm hem de Bir-Sek'in italya seksiyonu "Sinistra Critica"nm (Ele~tirel Sol) lider kadro ilyesi SenatOr Turigliatto bulunmaktayd1. Daha Temmuz 2006 'da Pro di Afganistan 'da bulunan italyan birliklerinin sava~ kredileri gibi hassas bir soru onergesinde gtiven oylamas1 dtizenlemeye karar verdi. Ele~tirel Sol'dan Turigliatto hilklimet lehine oy kullanarak Prodi hilkilmetini k1l pay1 kurtard1 ve Birle~ik Devletler'in Afganistan'daki kanh i~galini destekleyecek birlik ve silahlann gonderilmesine izin vermi~ oldu. K1sa bir sure sonra, Frans1z Pablocular'mm ba~ta gelen yaym1 Rouge'un yaptlg1 soyle~ide Senator Turigliatto ~unlan dedi: "Hem bana verilen talimat ~izgisinde hem de o zamanlar ne Afganistan'daki sm1rlan 路 belirsiz sava~m ne de Vincenza Amerikan iissiintln geni~letilmesinin Unione koalisyon hiiktlmetinin programmda olmamasma istinaden 2006'da Prodi htil...iimetine giiven oyu kullandtm." (Rouge, sayt 2195)

Fakat Prodi hliktimetine gtivenoyu onergesi teklifini Afganistan'a silah ve birlik gonderebilmek ir;:in verdi. -Turigliatto da bunu gayet net biliyordu- Turigliatto'nun lehte oyu bunun ir;:indir ve o da bunun farkmdadir. Peki ama Turigliatto'yu ser;:en italyan i~r;:iler italya'mnAfganistan'm askeri i~galindeki ortakhgmm devam1 ir;:in mi oy vermi~lerdi? Tam da bunun' aksi yonde oy kullanmam1~lar m1yd1? Turigliatto 'nun oylarnadaki karanmn Bir-Sek lider kadrolan tarafmdan tam kabul gordilgunli "Uluslararas1 Yilriltrne Bilrosu'ndan bir ilye" International Viewpoint'in Eylill 2006 say1smda ~u ~ekilde yazd1: "Sava~ kredilerinin oylanmast. .. . Lehte oy kullantlmasma, htikUmet temsilcilerinin tavsiyelerine uyulmasma - hUktimetin dii~me ihtimalinin yaratt1g1 gozle 2

La Verite/Gerr;ek, Sayt 56-57 (Eyltil 2007),

"Birle~ik

Sekretarya'nm BugUnkti Rolti

ve Ycri Uzerine Dii~unceler"

Sosyalizm gortiliir panik nedeniyle duyurulan 'gorev perspektifi degi~iminin ardmdan ve Prodi'ye bir alt1 ay daha verilmesine bu nedenle karar verildi, 9iinkii 'gorev' fonlannm Arahk ay1 i9erisinde Parlamentoya sunulmas1 gerekecekti."

Evet, dogru okudunuz: Prodi 'ye bir altI ay <la.ha verelim ki bOylelikle NATO komutas1 altmdaki italyan birliklerini Afganistan halktm katletmeye gonderebilsin. Bu, Amerika'nm emperyalist politikasmm dogrudan desteklenmesi degil de nedir?

Cannavo ve Turigliatto Prodi Hukumetinde 23 Kez Guvenoyu Verdi $uraya dikkat cekmemiz gerekir ki Saym Cannavo ve Turigtiatto bir kez degil, tam 23 kez Prodi hiikilmetine giivenoyu verdiler! Sadece giivenoyu vermekle kalmad1lar, aym zamanda Prodi'nin Parlem~oya sundugu, dogrudan Avrupa Komisyonu 'nun sagc1 ve emek kar~1tI., taleplerinden pkan ve Prodi 'nin korii koriine uygulad1g1 yasalar ve tedbirlerin lehinde oy kullandtlar. Ornegin, Senato Arahk 2006'da -Turigliatto'nun destegiyle - i~9i lik giderlerinde %5'lik, saghk biit9esinde (hastanelerin acil servisle rinde "ya~amsal onem"i olmad1gma inamlan tiim konsiiltasyonlar i9in 25 bedel uygulamas1yla sonu9lanan) 3,5 milyarhk bir kesinti, 50.000 egitmen kadrosunda kesinti ve askeri harcamalarda % 13 liik bir artI~ ongoren bir biit9e kanunu oylad1. Bu biitce, "But9e kanununun i9erdigi tedbirler bUt9e a{:1gmm 2007'de %3 'un a/tma 9ekilmesini destek/emektedir." beyanatmda bulu nan Avrupa Komisyonu tarafmdan derhal kabul gordii. Bir-Sek'e bagh italyan orgiitlerin bahanesi ~uydu: "Farklz bir ~ey -but9e kanununa kar~1 oy kullanmak, hUkumeti devirmek ve Berlusconi'nin donu~une zemin hazzrlamak- yapllabilir miydi?" (18 Arahk 2006, Sinistra Critica demeci) Ardmdan gelenler gosterdi ki italyan "sol" partilerinin bu kor kunc politikas1 (Cannavo ve Turigliatto'nun etkin katihm1yla) sadece Berlusconi'nin iktidara gelmesiyle degil i~9ilerin 91karlanm (sadece lafta bile olsa) temsil ettigini iddia eden tiim partilerin parlamentodan silinmesiyle sonu9land1. Bir-Sek birileri farkh bir ~eyler yapabilir miydi 路 diye soruyor. Berlusconi'den kurtulmak icin oy kullanan i~ciler aslmda NATO ve Avrupa Birligi'nin dikte ettigi emek kar~1t1 politikalardan ba~ka, "farkh bir ~ey yapabilecek" partilere oy vermemi~ler miydi? Ozelle~tirmelere, kamu biitcesindeki kesintilere dur demek icin Berlusconi'ye kar~1 oy kullanmam1~lar m1yd1? Sinistra Critica ve PRC'nm vekillerine ve senatOrlerine verdikleri yetki bu degil miydi? Sendikalarm 9agnsma

Birle~ik

Sekretaryanm 16. DOryya Kongresi'nin Ardmdan

. defalarca cevap verip genel greve giden italyan i~~ilerin talep ettikleri , bu degil miydi? "

"Kapitalizmin A,11mas1" Di.inya Kongresinde, italya meselesiyle ya da NATO'yla ilgili ne tek bir kelime ne de tek bir yorum geldi., Avrupa Birligi'ne ve kapitalistlere bag1mh emek kar~1tl politikalan iki y1l boyunca uygulayan bir hi.iki.imete sadece Sinistra Critica'nm degil Bir-Sek b~kanhgmm da destek vermesindense gene tek kelimeyle soz edilmedi .. Ne de Bakan Rosetto'nun 2002'den 2006'ya kadar Brezilya'da Lula hi.iki.imetine "Tanmsal Reform Bakam" olarak getirilmesi i.izerine Âˇtek bir laf edildi. 0 zamanlar Brezilya'daki Bir- Sek seksiyonu olan Sosyalist Demokrasi'nin (DS) lideri Rosetto, geni~ bOlgeleri i~gal eden topraks1z koyli.ilerle bi.iyi.ik toprak sahipleri i9in 9ah~an kirahk katilleri b~ ba~a btrakarak toprak reformuyla ilgili tek birileri ad1m dahi atrnay1 reddetti. 3 â&#x20AC;˘ Cannavo kendi "Entemasyonal kavram1"m . makalesinde ~oyle belirler: "bir programa dayanan bir yap1, ortak bir perspektif (kapitalizmin a~1lmas1), i9 demokrasi, toplumsal etki/ilik ve hukiimetlerden tam bag1ms1zlik." "Hi.iki.imetlerden tam bag1ms1zhk?" Fakat Birle~ik Sekretarya 20032010 y1llan arasmda Brezilya'da Lula hi.iki.imetine dogrudan kattld1 ve italya' da Prodi hi.iki.imetini destekledi ! "Sol" hi.ikiimetlerin her biri kendi tarzmda onlan iktidara ta~1yan kitlelerin tam kar~1smda bir politika yi.iri.itti.iler. Ve Cannavo bizlere sogukkanh bir ~ekilde Bir-Sek'in Entemasyonalizm anlayt~mm hi.ikiimetlerden tam bag1ms1zhk oldugunu soyli.iyor? Fakat Cannavo'nun soyledigi ~ekliyle "hi.iki.imetlerden tam bag1ms1zhk" anlay1~1 ile "kapitalizmin a~1lmas1" anlay1~1 arasmda bir bag yok mu? IV. Enternasyonal' e on em veren herhangi bir i~9i [IV. Entemasyonal'in], "IV. Entemasyonal'in stratejik gorevi kapitalizmin reformunda degil y1k1lmasmda yatrnaktadtr. Politik hedefi burjuvazinin mi.ilksi.izle~tirilmesi i9in iktidann i~9i sm1fi tarafmdan ele ge9irilmesidir." diyen bir programa dayand1g1m soyleyebilir. 4 Burada kullamlan kavramm kapitalizmin "y1k1lmas1" ya da (I., II. ve III. Entemasyonal'lerin devam1 olan) IV. Entemasyonal'in programmm temelinde oldugu gibi i.iretim ara9lanndaki ozel miilkiyetin 3

La Verite/Ger9ek, Say1 56-57 (Eyliil 2007), "Birle~ik Sekretarya'nm Bugilnkil Rolil ve Yeri Ozerine Dii~tlnceler" "Kapitalizmin Can <;eki~mesi ve IV. Enternasyona/'in Gorevleri: Kitlelerin iktidarm Ele Ge9irmesini Haz1rlayacak Ge9i~ Talepleri Etrafinda Seferber Edilmesf' IV. Entemasyonal'in (1938) kurucu konferansmda kabul edilen Ge9i~ Program1.

Sosyalizm kamula~tmlmas1 degil, kapitalizmin "a~Ilmas1" olduguna dikkat edilmelidir. Bu ifadenin bir tarihi vardir. Bu kavram 1970'lerde Frans1z Stalinist Partisi (FKP) liderleri tarafmdan, iktidan ele geryiren i~ryi sm1f1 perspektifi -:~ifahen bile olsa- terk edilerek, (Kremlin'in kar~1 devrim ayg1tlan adma) burjuva duzenini savunmalannm ispatl olarak benimsenmi~ ve popillerle~tirilmi~ti.

<;ok k1sa bir silre once FKP gene 1sekreteri ~unlan yazd1: "Kapitalizmi istiyoruz. Bunu ba~arabilmek is;in, sadece iktidann ele geryilmesi ary1s1ndan soru sorulmaz m1? Hayu. Soru her bir bireyin bilinrylenmesi ve sadece kendinin degil kolektifin, toplumun kaderini de elinde tutmas1 ary1smdan sorulur." (Marie-George Buffet, "Un peu de courage" ["Biraz cesaret"], 2004) 0 halde bizden beklenen, ~ifahen bile olsa, kapitalist sistemin y1k1lmasmdan ve i~s;i sm1fmm iktidan ele geryirmesinden vazgerymemizdir (tam da ilretim ararylannm ozel millkiyetine dayah sistemin ryozilmsilz krizi film insanhg1 barbarhga surilklemekle tehdit ederken). Bir-Sek dilnya kongresi raporu bu konu ilzerine ~unlan soylemektedir: "Sermeyenin geryen y1llar boyunca ilcretlilerin cebinden ald1g1 art1 deger pars;alarmm millkiyetini tekrar ele geryirerek ve toplumsal ihtiyarylara, istihdama, saghga, egitime, makul bir gelire, dinlenceye oncelik vererek - kapitalist millkiyete mildahaleye devam ederek- kar mantlgm1 sorgulatacak bir sermaye dag1hm1m benimsemek gerekmektedir." Bir-Sek soz konusu oldugunda, meselenin, sistemin ryokertilmesi ya da Uretim ararylarmm kolektif temellugu degil, "sermaye dag1hm1" ya da "kapitalist millkiyete mudahale" oldugu fark edilmektedir. Marx, ilretim ararylannm "ozel millkiyetinin y1ktlmas1" ifadesinin Komunistlerin programm1 ozetledigini ve programm diger biltiln maddelerini tammlad1gm1 dil~ilnmekteydi (Komilnist Parti Manifestosu, 1848). Bir-Sek'in bizden bekledigi bunu tamamen farkh bir ary1dan takip etmemiz yonilndedir. 0 halde Bir-Sek kongresinde tarh~1lan neydi? ~mak

'IV. Enternasyonal Rus Seksiyonu mu?' Cannavo ~unlan yazd1: "IV Enternasyonal'in.16. kongresini anlatmaya Entemasyonal'in Rus seksiyonunun kaynagma donercesine yeniden kurulmasm1 konu~arak ba~layabiliriz: IV. Enternasyonal, 193 8 'de Leon Trotsky'nin onculilgilnde, 1920'ler ve 30'larda Rusya'da y1k1lan Stanlinizm'e kar~1 Sol Muhalefet'in milcadelesi ve yenilgisinin ardmdan kuruldu." Demek ki "IV. Enternasyonal'in Rus seksiyonu" bu kongrede olu~足 turuldu.

Birle~ik

Sekretaryanm 16. DOnya Kongresi'nin Ardmdan

IV. Entemasyonal i~t;:i sm1fmm en bilyiik yenilgileri ya~ad1g1 1938 y1lmda kuruldu: fa~izmin zirvede oldugu, bir diinya sava~ma dogru gidilirken ve kendi imtiyazlanm garantilemek ve geni~letmek ii;:in Stalinist teror sayesinde Bol~evik Parti 'yi tamamen ortadan kald1ran asalak bir btirokrat sm1fm Sovyet Birligi'ne -i~i;:ilerin devletini bir kanser gibi yiyerek- musallat oldugu bir zamanda. Sol Muhalefet'in silrekliligini savunan IV. Enternasyonal'in binlerce aktif "Bol~evik-Leninist" militant, sozde "tek tilkede sosyalizm" teorisi ad1 altmda SSCB 'nin i;:okil~iinil haz1rlayan btirokratik Stalinist klik kar~1smda sava~arak hayatlanm kaybetmi~lerdir. IV. Entemasyonal, politik devrim program1 ilzerinden, diger bir deyi~le, 191 7 Ekim devrimiyle edinilen kazammlann savunulmasmm -ve geni~letilmesinin- tek yolu olarak Sovyet i~i;:ilerinin, koyltilerinin ve geni;:liginin btirokratik kligi devirmeye i;:agnlmas1yla olu~turuldu. Politik devrim milcadelesinin temelinde yatan, er gei;: kendi imtiyazlanm ozel mtilkiyete donil~tilrmek ii;:in kapitalizmin yeniden in~as1mn yollanm arayacak olan btirokrasiye kar~1, 1917 Ekim 'iyle sermayenin kamula~tmlmas1 temelinde benimsenen toplumsal ili~kileri, toplumsal millkiyeti savunmaktir. Elbette, 1991 'den sonra politik devrim milcadelesi art1k aym ko~ul足 larda yfuiitillmemektedir. 0 y1l btirokrasi Sovyet Birligi'ni y1k1p kamu mallanm e~i gortilmemi~ bir talan ve ozelle~tirme saldms1 e~liginde uluslararas1 sermayenin i;:1karlan dogrultusunda bOlil~tilrdil. Fakat politik devrim milcadelesinin silreklilig1 1917 Ekim kazammlannm geri almmas1 (ve bu kazammlann korunmu~ pari;:alannm savunulmas1) kavgasmda ~ekillenmektedir. Fakat Bir-Sek Dilnya Kongresine kahlan ve "IV. Entemasyonal Rus seksiyonu" oldugu ilan edilen VPERIOD (iLERi) grubunun ozelligi nedir? VPERIOD grubu liderlerinin temel politik niteligi, daha onceden btirokrasi tarafmdan ozelle~tirilmi~ ve yagmalanm1~ devlet i~letme足 lerinin yeniden ulusall~ttnlmas1 talebine kar~1 son aylarda Rusya' da silrdurdtikleri milcadeledir. VPERIOD Sosyalist Hareket'in kendi internet sitesinde belirttigi gibi "j#etmelerin milli/e~tirilip mi/lile~tirilmeyecegi sorusu anahtar soru degildir. Modern Rusya 'da oze/ miilkiyet-devlet mii/kiyeti kar~1tlz足 g1 biiyiik oli;iide yanli~tlr.,, Amerikan Giri~imi Enstitiisil Rus <;ah~malan direktOriine gore, gei;:en y1l Rusya'da "ilretim neredeyse %20 oramnda dil~til - Nazi katliamt y11lan olan 1941ve1942'den beri gorillmemi~ bir azalma oram." Sanayi kentlerinin i;:okil~il "politik bir karg~anm illke i;:apmda patlak vermesini kolayla~t1rabilir'', t;:ilnkil "~ehirli nilfusun (25 milyon ki~i)

Sosyalizm

dortte biri tek bir sanayinin hakim oldugu iponokentlerde y~amakta ve Rusya 'nm GSMH'nm %40 'im i.iretmektedir''. International Herald Tribune'e gore, di.inya kapitalist pazarmm i9inde bulundugu kriz di.i~i.ini.ildi.igunde bu monokentlerin ortadan kalkmas'1 ka91mlmazdtr. Ve biz bunlann yeniden millile~tirilmesi .sorununu ortaya koymamah m1y1z?

Yeniden Millile,tirme i~in Mucadele Etmeli miyiz yoksa Etmemeli miyiz? VPERIOD ~oyle yaz1yor: "Rusya 'daki devlet miilkiyeti ozel miilkiyetin bir bi~imidir." Eger aralannda bir fark yoksa, o zaman i~yiler ozelle~tirme programma kar~1 91kmakta hatahydilar ... Eger fark yoksa, o zaman Rusya, Kazakistan, Moldovya vb. i.ilkelerin hiikilmetleri tarafmdan duyurulan yeni ozelle~tirmeler kar~1smda mi.icadele etmek yanh~ttr. Sadece tek bir omek: Rusya'da kadm veya erkek herhangi bir demiryolu i~9isi, RGD (Rusya Demiryollan, hala devlet millkiyetinde olan bir i~letme) ozelle~tirildiginde durumunun degi~meyecegine inanabilir mi? Eski SSCB'nin ekonomik, sosyal ve ki.ilti.irel 9okil~i.ini.in, bi.irokrasinin i.iri.inti olan ve 1991 'den sonra 路~pazar ekonomisi"ne geri donen Garba9ov, Yeltsin, . Voronin, Nazarbayev ve digerlerinin uygulad1g1 ozeMe~tirmelerin sonucu oldugu bir ger9ektir. .Qysa Sovyet i~yi ; ~m1fl, 1917 Ekim'iyle ortaya ylkail toplumsal ili~kiler 9er9evesinde (devlet i~letmeleri, sosyal kazammlar ve digerleri) olu~tu. Onun varhgm1 si.irdi.irmesinin devlet i~letmelerinin ve bu i~letmelerin (bannma, saghk ocaklan; kantinler, kre~ler, okullar ve digerleri) saglad1g1 gilvencelerin desteklenmesilie "bagh oldugu" soylenebilir. Yeniden millile~tirme i9in milcadele etmemek (diger bir deyi~le Ekim 1917 kazammlannm yeniden fethi i9in milcadele etmemek) eski SSCB 'deki i~9i sm1fm1 tehdit eden ger9ek soykmma e~lik etmek anlamma gelir. Bu yeniden millile~tirme sorununu gi.indeme getirmeli miyiz? Yoksa biz de VPERIOD'un internet sayfasmda dedigi gibi, "millile~tirme anahtar soru degildir", 9i.inki.i "as1l onemli olan ii9ilerin kendi i~letmelerinde yonetimsel kararlar ilzerinde kontrol saglayabilecek olup olmamalanndad1r. Ki bu bizi i~9ilerin i~letmelerdeki uzant1S1 olan sendikalanmn roli.i V'e yeri nedir sorusuna goti.irmektedir." mi demeliyiz?

Birle~ik

Sekretaryanrn 16. Dunya Kongresi'nin Ardmdan

Bu duru~a muhalif bir polemik esnasmda, Rabochie lzvestiya5 gazetesinde ~tkan bir makaleye gore: "i§<;i sendikalarmm ro/U bu mudur? Bag1ms1z i§<;i sendikalarz sadece i§t;ilerin kendi <;1kar/arzm savunmak i<;in kuruldular. Bun/arm i§letmelerin yonetimine dahil edilmesi demek, yonetime entegre o/malarz ve bOylelikle ozelle§tirmelerin uygulanmasma, i§ten pkarmalarm ve ucret kesintilerinin duzenlemesine zincirlenme/eri demek olacaktzr ... Rusya 'da FNPR 'nin6 iist pozisyonlarmda ya§ananlar, i§letmenin yonetimine entegre o/mu§ bir "i§<;i sendikasmm" ger<;ekte ne anlama geldigini gosteren <;arp1c1 bir ornek degil midir? Hayzr, a<;ik<;a soylemek gerekirse birka<; bin i§<;inin arasmdan pkan kii<;iik bir oncu grup devlet mulkiyetini geri kazanma perspektifi edinmeye ba§ladzlar. Bu mucadele i<;in de i§<;i smzfimn bag1ms1z i§<;i sendikalarmdan ba§/ayarak kendi orgiitlerini hizmetinde tutmasz gerekmektedir. Bu nedenle gazetemiz yeniden millile§tirmeyi, ozelle§tirme kar§1t1 mucadeleyi ve Ekim 1917 kazammlarmm yeniden kazamlmaszm kendi p/atformuna dahil etmi$tir."

VPERIOD liderleri "yeniden millile~tirme" slogamna ~iddetle kar~1 kalmay1p, ~u a~tklamay1 yap1yorlar:

~1kmakla

"Halkm, Rusya'da filizlenen muhalif fikirlerin ifade edilebilmesi ii;:in, sadece fikir yilrlltiiyor olmakla yetinilmemesi gerektigini, eyleme de gei;:ebilecegini anlamas1 onemlidir. Geri;:ekte, ~u anki Rus toplumu, eytemlerinin hilkllmetin tizerinde etkili olabilecegi ve gidi~att degi~tirebilecegi bilincinden tamamen yoksundur. " 7

Politik Devrim i~in Mucadelenin Guncelligi VPERIOD liderlerinin soyledikleri Rus i~~i sm1f1 i~in nasil bir a~ag1lamadir! Her zamanki gibi bilin~ten yoksun edilgen bir kitleye indirgenmektedir. Rusya Agustos 2007'den beri (ve ozellikle I Agustos 2007'de Togliatti'de dev Avtovaz otomobil fabrikasmda - o malar yeraltmda olan - "Edinstvo" bag1ms1z i~~i sendikasmm ~agns1 ilzerine 800 i~~inin eylemcilerin "tedbiren" tutuklanmasma ragmen birka~ saatlik i~ b1raktlg1 grevden beri) bir gazetenin bu donemden kil~ilmseyen bir tav1rla "grev modasr" olarak bahsettigine tamkhk etmektedir.

s Rabochie Izvestiya: "S1mfmilcadelesinin uluslararas1 ktirsilsU", IV. Enternasyonal'in

militanlanyla eski SSCB i~i;:i militanlannm e~it kat1hm1yla Eyltil 2008'den beri yaymlanan Rusi;:a gazete. FNPR: Rus Bag1ms1z i~i;:i Sendikalan Federasyonu. isminin tersine, btirokrasinin eski dikey "sendikalan" olan, devlet i~letmelerinin yonetimine entegre olmu~ "i~i;:i sendikalan"nm mirasi;:1s1 durumundadtr. "Ilya Budraitskis (VPERf OD Sosyalist Hareketi, IV. Entemasyonal - Bir-Sek Rus seksiyonu ilyesi) ve Mathilde Dugauquier (Beli;:ika LCR ilyesi) tarafmdan 38 yoJcunun olUmilyle sonui;:lanan Moskova Metrosu saldmlarmm ardmdan (Mart 2010) yaptlan kamuoyu duyurusu.

Sosyalizm

Ytizlerce, binlerce grev, sadece Rusya'da degil, yakm zamanda Ukrayna, Moldavya ve Kazakistan'da da fabrikalan etkilemeye devam etmektedir. Ktic;:tik bag1ms1z i~c;:i sendikas1 gruplan - c;:ogunlukla yeraltmdan- olu~uyorlar, bask1yla yok ediliyorlar ve sonra tekrar ortaya 91k1yorlar. Binlerce i~c;:iden onlarcas1, ytizlercesi gecikmi~ odemelerin yap1lmasm1, i~letmelerin kapatilmamasm1 ve i~ten c;:1kanlmalara son verilmesini talep eden bir harekete akm etmekteler. Aym zamanda -sadece birkac;: dtizine i~letme ic;:in soylenebilir olsa da- i~letmelerin "yeniden millile~tirilmesi" talebi duyulmaya ba~landt. Bu sadece birkac;: bin Avto Vaz c;:ah~ammn Agustos ve Ekim 2009 'da formtile ettigi bir talep degil, aym zamanda Alma Ata'da vagon onanm1 fabrikasmda ya da Janaozen komtir madenlerinde (Kazakistan), Kherson'da (Ukrayna) KhMZ fabrikasmda, Moldavya'da "Moldcarton" ve "Glodeni Zahar" fabrikalanndaki grevcilerin de talebiydi. Bu sloganm ortaya c;:1k1~1 ayn1 zamanda IV. Enternasyonal'in politik devrim milcadelesinin hakhhgmm da tescili anlamma geliyor Eski SSCB 'nin i~c;:i sm1f1, hayatta kalmak ve kendi s1mf mticadelesini a~amah olarak yeniden in~a etmek ic;:in, SSCB 'nin y1k1lmasmdan 20 ytl sonra bile, "Ekim kazammlannm kitlelerin bilicinde ya~ad1gm1" -bize gore- dogrulayan bu slogam formtile etmeye yonelmektedir. Ac;:1kc;:as1, hayatta kalmak ic;:in kitlelerin bunlan geri kazanmaktan ba~ka c;:aresi yoktur. Bu ne Bir-Sek'in ne de "yeniden millile~tirme" sloganma ~iddetle muhalefet eden VPERIOD'un politikas1dtr. Bu ac;:1dan bak1ld1gmda, Bir- Sek kendi stireciyle tam bir uyum ic;:indedir. SSCB 'nin dag1lmasmm hemen ertesinde, ttim i~c;:i hareketi liderleri (eski Stalinistler, sosyal demokratlar) kapitalist sisteme teslimiyetlerini hakh 91karmak ic;:in e~i benzeri gorillmemi~ bir ideolojik saldmya gec;:erek SSCB 'nin kapitalizmin tisttinltigu nedeniyle "dil~tti颅 gti" bahanesine sanldtlar Aym y1llarda, 1992 'de Bir-Sek Diinya Kongresi tarafmdan benimsenen "Programatik Manifesto"da denmektedir ki "Kapitalist sistem bir biitiin olarak ge9mi~ ony1/lara gore daha az itiraz goriir gibi. Kapitalist sistemin SSCB ve Dogu Avrupa 'da biirokratik tahakkiim altmdaki top/um/aria ozde#e~tirilen bir sosyalizm kar~1smda kesin zafer kazanm1~ o/dugu yan/1~ fikri yaygzndzr. Bu her ~eyden '9ok sosyalizmin itibar krizinden kaynak/anmaktad1r." 路 Ardmdan da, sosyalizmin -az c;:ok Stalinist btirokrasiyle ozde~le~颅 tirilen bir sosyalizm- itibar kaybmm sozde bunahm1 aynntih bic;:imde ac;:1klantr. 路 Bu ac;:1dan baklld1gmda, ~ubat 20 l 0 tarihli Bir-Sek Dilnya Kongresi son 20 y1lm gidi~at1yla tam bir uyum ic;:indedir ve art1k ac;:1kc;:a "kapita-

Birle~ik

Sekretaryanm 16. Donya Kongresi'nin Ardmdan

lizmin a~ilmas1" i9in 9agnda bulunmaktad1r. Sennayenin millksi.izle~ti rilmesine ve i~9i sm1f1 iktidan perspektifine yap1lan gondenneler dahi "zenginliklerin yeniden payla~hnlmast" ti.iril ne idilgu belirsiz bir talep lehine ana metinlerden 91kart1lmahd1r.

Oz-yonetim: Bir-Sek'in Krize Cevab1 1

VPERIOD grubunun hi9bir ~ey icat etmedigi dogrudur ve su9 onda degildir "Kapitalizmin a~11mas1" ve "kapitalist miilkiyete mildahale" 9agns1 yapan aym Bir-Sek Kongresi raportoril bakm neler yaz1yor: "Krizden etkilenmi~ bir dizi sektorde, i.iretimin artmlmasmm ve i~letmelerin yonetiminin -Arjantin ve Venezuela'da oldugu gibi- i~~inin kontroli.ine b1rak1lmas1 denenmektedir. Bu uygulamalar yaygmla~tmlmahdlr."

Sozi.i edilen "oz-yonetim" denemeleri ve kapitalistlerin tasfiye ettigi "geri almas1" felaketle sonu9lanm1~hr. Arjantin'de kendilerini "a~m sol" olarak tammlayan 9e~itli ak1mlar 2000-2001 devrim dalgasmm ardmdan "i~9ilerce yonetilen" fabrikalar hareketini ba~latt1lar, bilan90 ortadadir. Bu hareket ilzerine yap1lan 2009 tarihli bir roportajda, Arjantin'de 2001 'den beri i~9ilerin kontroliinde olan Zanon seramik fabrikasmdan (fabrikalarda "oz-yonetim" hakkmdaki goril~ilmilzi.i payl~mayan) bir i~9i ~u a91klamada bulunmu~tur: "i§gal edilen birr;okfabrika hayatta kalmayz ba§aramad1 ... Ne yaz1k ki, neo-liberal pazarm kurallarmdan ka{:amayzz, 9iinkii hiikiimete ayda 100. 000 metre seramik satmayz ba§aramazsak ayakta kalamayzz." Elbette, pazann "yasa"smdan ka9mak zordur. i~9i hareketi liderlerinin sorumlulugunu -art1k kendi kendilerinin "patron"u olmu~- i~9ilerin omuzlarma yiikleyen ger9ek bir 9ikmaz. Bir taraftan fabrikalarda "oz-yonetim" isteniyor, diger bir deyi~le "tek fabrikada sosyalizm" hedefleniyor, ote taraftan, bu i~letmelerin yeniden/millile~tirilmesi ve i~ten 91kartmalann yasaklanmas1 milcadelesinden, diger bir deyi~le, 9ah~anlan koruyacak temel onlemleri ilretimi garanti altma alamayan kapitalistleri millksiizle~tirerek alacak bir hiikilmet milcadelesinden uzun zaman 6nce vazge9en emek hareketi liderleri ti.im sorumluluklanndan anndmhyorlar Arjantinli i~9inin (bir kez daha fabrikalarda "oz-yonetim" hakkmdaki goril~ilmilzi.i payla~mad1gm1 soyleyelim) vard1g1 yegane sonu9 ~unu fark etmesidir: "Bizim de devlet kontroliine ihtiyac1m1z var ki boylelikle devlet ilretimimizi pazarlayabilsin ve bu §ekilde fabrikamn halka hizmetini saglasm ve devlet insanlarzn barznacagz konutlar in§a etsin. Bu nedenle halk i{:in yapzlacak 9alz§malarzn planlanmas1 9agrzsmda bulunuyoruz 9ilnkil Neuquen 'de seramigini bizim saglayacagzmzz 60. 000 konut eksigi var. Aym zamanda, devletten ilcretimizi gilvence i~letmeleri i~9ilerin

Sosyalizm

altma almaszm istiyoruz <;iinkii bugiln krizle birlikte fabrikanm iiretimi ve satz~lar gozle goriiliir ~ekilde dii~mii~tiir." E~i benzeri goriilmemi~ bir i~ten 91karma ve sanayisizle~tirilme dalgas1yla kar~1 ka~1ya kalan i~9iler i9in kurulmu~ bu hakiki "oz-yonetim" tuzag1 her illkede Bir-Sek politikas1 i9in bir ana tema halini alm1~tfr. Bu nedenle, 28-29 Mart se9imlerinde Saym Cannavo'nun orgiltii, kampanyas1m "krizdeki fabrikalann oz-yonetimi" talebi ilzerinde yogunl~tird1.

Bu, i~9ilere ve orgiltlerine fabrikalanm ve i~lerini korumalan i9in bir dayam~ma perspektifi kazand1rmanm tek yolu olan "i~ten 91karmalar yasaklansm" sloganma kar~1 duru~tur.

S1n1f Miicadelesine Kar~â&#x20AC;˘ ''Ozyonetim" Bu politika Bir-Sek tarafmdan dunyanm her ko~esinde geli~tirilmekÂ tedir. Fransa' da, Bag1ms1z i~9i Partisi 'nin (IV. Entemasyonal Frans1z seksiyonundan militaillarm etkiil oldugu POI) i~ten 91karmalarm yasaklanrnas1 i9in birle~ik bir yilriiyil~ dilzenlenmesi 9agnsm1 aylarca geri 9eviren Yeni Anti-kapitalist Parti (NPA) sozde oz-yonetim 9ozilmiinil hala bu perspektifin kar~1sma yerle~tirmektedir. NPA, 9okuluslulann kapatma tehdidiyle kar~1 kar~1ya kalan Dreu<''daki Philips fabrikas1hakkmda2010 Ocak aymda ~unlan yazd1: "Kendi i#etmelerinin kontro/Unii alarak, Philips EGP <;ali~anlari, aym 1970 '/erde LIP~eki/er gibi, i#erini savunurken miicadelelerinde yeni bir evre a<;maktadzrlar .. . NPA, Philips EGP <;alz~anlarmm fabrikalarzm kendi kontrollerinde yeniden a<;ma karanna tam destek vermektedir." NPA 13 Ocak'ta ~unlan ekledi: "9alz~anlar, eylemleriyle iiretmek i<;in kimseye ihtiya9/ari olmadzgmz gostermektedirler." Ger9ekte, Philips i~s;ileri, 1970'lerde (sonradan Birle~ik Sekretarya seksiyonu olan o zamanki Komilnist Birlik'in tam destegiyle) LIP'te birka9 ayhk bir oz-yonetimden sonra saat ~irketini iflasa silriikleyen talihsiz denemeyi hi9bir ~ekilde "taklit" etmek niyetinde degildi. Diger yilzlerce fabrikada oldugu gibi Dreux'de de i~s;iler kapatmayla tehdit edilip ~irket yonetiminden Macaristan'da ayda 450 Avroya (yakla~1k 560 US$) 9ah~ma "teklif'ini ald1klannda "Tek bir i~9iyi bile i~ten 91karmaya hayir" dayam~masm1 yaymalan i9in kendi sendikal orgiltlerini kullanmay1 denediler. Fabrikanm kapatilmas1 karanm bozan mahkeme karannm ardmdan dilzenlenen toplu gosteride daha onceden bu tiir bir miting dilzenlemi~ olan POI militanlan ~u a91klamada bulundular: "i~ gtlvencesinin tek yolu millile~tirmedir. Bu bor~ bizim degildir. Tiim i~ten ~1kannalar

durdurulsun. Emeklilik hakk1m1zdan ellerinizi

~ekin!

Birle~ik

Sekretaryanm 16. Donya Kongresi'nin Ardmdan

Dayam~ma bu basit ve a<,:tk ~eyler iizerinden temellenmelidir. Ylinetim 16 toplumsal diyalog toplant1s1 diizenlemekle liviiniiyor: I tane ya da 16 tane top lumsal diyalog toplant1s1 yapmt~ olsunlar, biz yine de tek bir i~ten 91kannay1, tek bir ge9ici siireli uzakla~t1rmay1 kabul edemeyiz. Ayms1 emeklilik hakkt i<,:in de ge9erli: Kim bir takvimi, bunun siiresini ya da karar tarihlerini tart1~may1 kabul edebilir? ... "

Philips'te olanlar bir karar mutabakatmm sonucu degildir, plamn 9ekilmesi ve iptali i9in verilen dayam~ma miicadelesinin sonucudur. "i~ten 91karma yasaklansm" slogam i9in, Philips'te oldugu gibi diger her yerde i~ten 91karma planmm 9ekilmesi i<,:in, emeklilik sorunu i<,:in dayam~ma glisterebiliriz .... Philips'in sahibi yapt1g1 basm a<,:tklamasmda ~liyle diyor: "Mahkeme karanm kabul ediyoruz. Uretim pazartesi giinii ba~layacak." Kanuni i~leyi~in litesinde, bu bir sm1fmiicadelesidir. Bu, tek bir fabrikada bile olsa i~<,:i sm1fmm dayam~ ma kapasitesini glistermektedir .... Sanayinin kurallarmda mutabakata varmaya gerek yoktur, t1pk1 emeklilik planmm slizde reformu i<,:in takvimi tartt~maya gerek olmad1g1 gibi! Emeklilik haklanndan elinizi 9ekin, tiim i~ten 91karmalar yasaklansm, i~te bu kadar: dayani~31nm temeli budur!

i~in sansasyonel yliniine dokunmak i9in Macaristan'a yaptlacak nakiller i9in lineriler dile gctiriyorlar. Bui~ hukukunun gerektirdigi nakil yiikiimliiliiklerinin bir btiliimiinii olu~tumyor. Aslmda Sarkozy 9ah~ma hakktm ortadan kald1rmak istemektedir. A<,:1k9a sliylemeliyiz ki ay1planacak olan bir Franstz'm ayda 450 Avro kazanabilmek i9in Macaristan'a glinderilmesi degil, bir Macar i~<,:inin sadece 450 Avro kazamyor olmas1d1r."

"Oz-yonetim"in ge9ici. bir heves olarak (i~9ilerin kontrolii kisvesi altmda bile olsa) geri donmii~ olmas1 iiretim ara9larmm ozel miilkiyeti iizerinden temellenen sistemin ortadan kaldmlmas1 miicadelesinden vazge9menin iistiinii ortmek anlamma gelmektedir. i~te bu Pablocu Bir-Sek ile IV. Enternasyonal arasmdaki temel farkhr.

IV. Enternasyonal n:'i V.

Enter~asyonal

mi?

Bir-Sek'in son kongresinde ortaya atllan ~u temel Soiuya izlemi~ oldu gu ozellikle gerici pozisyonlanndan hareket edetek cevap bulmaya 9ah~mahy1z: Venezuela devlet ba~kam Hugo Chavez'in "V. Sosyalist Entemasyonal"i diizenleme onerisine ne cevap vermek gerekir? Chavez'in 9agns18, Amerikan emperyalizminin Venezuela'y1 bog maya 9ah~tig1 mengeneyi gev~etmek i9in bir giri~imi temsil etmek teydi. Fakat bu 9agn buna kar~1hk, i~9i hareketi zemininde yer alma d1g1 gibi, iiretim ara9lannm路 ozel miilkiye~i iizerirtdeki sistemi y1kmay1 ama9layan i~9i sm1fmm bag1ms1zhg1m temel ilkelerinden biri olarak alan I., II, III. ve IV. Enternasyonal'ler arasmdaki devamhhgm bir par yasm1 da olu~turma:maktay~i. 路

La Verite!Ger{:ek, Say1 67, Ocak 20 I 0, "Sabac\o .v.e IV. Entemasyonal".

Sosyalizm

Chavez'in "V. Entemasyonal"i olu~turma talebinin "ilkeleri"ni, kendi partisi PSUV'm resmi belgelerinde ifade edildigi ~ekliyle hatirlayahm: "Yolda~ Hugo Chavez Frias'm V. Sosyalist Enternasyonal'i, tiim diinyadaki sosyalist partiler, ak1mlar ve toplumsal hareketleri kapsayarak emperyalizmle miicadelede ortak bir strateji olu~turabilecegimiz, sosyalizm ve yeni bir tiir dayam~ma temelli ekonomik entegrasyon ii;in kapitalizmi a~abilecegimiz bir yap1 olarak toplama onerisinin ardmdan 19, 20, 21 Arahk 2009 tarihlerinde Caracas'da diizenlenen Uluslararast Sol Partiler Toplant1s1, yeni bir Entemasyonal ruh iddiast ta~1yan soz konusu oneriyi kendi tarihsel boyutunun 1~1g1 altmda desteklemeyi karara baglar."

Burada bir kez daha gortildiigii iizere mesele kapitalizmin y1k1lmas1 degil "a~1lmas1"dtr. Aym zamanda "yeni bir tiir dayam~ma temelli ekonomik entegrasyon"un ba~lattlmas1d1r. Okur La Verite/Ger9ek'in bu say1smda bu ifadeye atlfta bulunan ve ozel miilkiyet sistemini sorunsalla~tlrmayan Latin Amerika i9in Bolivarc1 Altematif (ALBA) tizerine hazirlanm1~ bir dosya bulacaktlr Bir-Sek liderliginin Chavez'in onerisine verdigi a91k9a co~kulu cevaba ragmen, bu konuyla ilgili olarak Bir-Sek'in i~lerinin o kadar da kolay olmad1g1 gortilÂľyor. Bir-Sek Diinya Kongresine resmi davetli bir gazetecinin verdigi rapora gore: "Chavez'in V. Enternasyonal'i kurmak adma yapt1g1 rahatstzhk verici. oneri kar~1smda Avrupahlar i;ok istekli degiller, Latinlerse i;ok daha co~kulular."

Diger taraftan, Bir-Sek kongresi, gazetecinin verdigi bilgiye gore, Bir-Sek'i "Anti-kapitalist Entemasyonal" olarak tammlama fikrini daha steak bulmaktayd1. "Bu ikinci Frans1z onerisi ~iiphesiz NPA 'nm Chavez 'in Enternasyonaline kat1lzmm1 saglayabilmek i{:in tasarlanmaktadzr, fakat bu da bir yzgm soruna neden olmaktadzr."

"Chavez'in Rahats1z Edici Onerisi" Bir-Sek'in "resmi" tavn, "V. Entemasyonal" onerisini s1mrlmm otesinde bir yO~kuyla kar~1lanmasm1 gerektirir. Bu konu iizerine Cannavo International Viewpoint' de ~unlan yazar: "Mesele Venezuela hilki.lmetinden gelen V. Enternasyonal'in miizakeresi ii;in toplamlmas1 gibi gilncel taleplere derhal cevap verilmesidir. Soz konusu onerinin propagandact dogas1 ve bir hukiimet ba~kamndan geliyor olmasmm gilt;li.igu kimsenin goztinden kai;mam1~t1r. Aynt zamanda bu defalarca vurguIanm1~t1r ki, bu varsaytm Enternasyonal kavramma, kapitalist kiireselle~me ve kriziyle yiizle~mekte onemli bir boyut, yeni bir itibar ve goriiniirliiluk kazandtrmaktadtr."

Bir-Sek lideri Eric Toussaint, kendince, bu "V. Entemasyonal" kavrammm nas1l olmas1 gerektiginin tamm1m yapar: "Arna bana kahrsa, onceki Enternasyonallerin oldugu gibi -ya da IV. Enternasyonal'in halen var oldugu du~i.inillurse, hep olduklan gibi- bir

Birle~ik

Sekretaryanm 16 .. Donya Kongresi'nin Ardmdan

orgiltlenme olmamah, yani, yiiksek seviyede merkezile~tirilmi~ parti orgiitlenmeleri gibi olmamah. Bence, V. Entemasyonal c;:ok merkezile~tirilmemeli, Entemasyonal baglarm ya da IV. Entemasyonal gibi bir orgiitlenmenin ayn~足 masma neden olmamahd1r.

V. Entemasyonal'e kat1labilirler ve kendi ozelliklerini korumaya devam edebilirler, fakat iiyelikleri, tiim baglanttlar ya da biiyilk hareketlerin ~u an iklim ya da toplumsal adalet, g1da bag1ms1zhg1, borc;:lar ic;:in c;:ah~makta olan koalisyonlardan daha ileri gitmeyi hedeflediklerini gosterecektir. Bir c;:ok baglant1 arasmda ortak amac;:lanm1z var. ki bu oldukc;:a olumlu bir ~ey. Fakat kahc1 bir cephe olu~tur.mayi ba~arabilirsek, ~ok daha iyi olacakttr. "Cephe" terimi V. Entemasyonal'in tammmda anahtar kelimelidir. Bana gore, V. Entemasyonal, bu durumda, partilerin, toplumsal hareketlerin ve entemasyonal baglant1larm silrekli cephesi olacakt1r."9

K1sacas1, Bir-Sek b~kanlanna gore, V. Enternasyonal sonunda 9ok9a "sosyal forum" halini alacak bir ~ey olmah. Bu s;ok daha istenilen bir ~ey olurdu i;tinkii aym Bir- Sek liderleri bir zamanlar en co~kulu destekleyicileri ve dtizenleyicileri olduklan "sosyal forumlar"m art1k b~anh olabilecegini dti~tinmilyorlar. Neyse ki art1k bu forumlann ne olduklan ai;1k9a gorilnmektedir: kapitalizmi "protesto" eden toplanttlar; yine kapitalistler tarafmdan finanse edilen. Bir STK olan III. Dtinyanm Bori;lannm Silinmesi Komitesi (CADTM) ba~kam oldugu gibi 2001 'den beri de "Uluslararas1 Dtinya Sosyal Forumu Konseyi" tiyesi olan Eric Toussaint, "Porto Alegre 'de bir9ok hiikiimetin katzld1g1 'On y1/ sonra' seminerinin Petrobras, Caixa, Banco de Brasil, Itaipu Binaciona/10 tarafindan desteklendigini g6recek olmak beni endi~elen足 diriyor. Ger9ekten endi~e/eniyorum. Daha az finansal ara9/i ama daha mi/itan ruhlu bir Forum gormeyi tercih ederim." demektedir. 200 l 'den beri Uluslararas1 Dtinya Sosyal F orumu Konseyi tiyesi olan Eric Toussaint gayet iyi bilmektedir ki sosyal forumlarm fonlanmas1 her zaman btiytik i;okuluslu ~irketler tarafmdan yap1lmaktad1T. Hiikilmetleri ve IMF, Avrupa Birligi ya da Dilnya Bankasi gibi uluslararas1 kurumlann ad1m anmaya bile gerek yok. Arna anla~Ilan o ki bu art1k biraz a~mya ka9m1~ goriinilyor, mitinglerindeki o ilk klVllc1m da kaybolmu~ gibi 11 . Bu ytizden harekete ges:meleri gerekiyor. Bu nedenle, Bir-Sek liderlerine en uygun olan toplumsal forumlarm yeni simgesi olacak bir "V. Enternasyonal"dir. Fakat Chavez'in "V. 9

Brasil de Fato, ~ubat 2010: Haftahk Brezilya gazetesi. 2003 Porto Alegre Dilnya Sosyal Forumu s1rasmda yaym hayatma ba~lad1. Tiim biiyilk Brezilya ~irketleri. Bir-Sek'in bir dizi forum ve kar~1-zirvenin par~as1 olmasma engel olmam1~ttr. Cannavo' nun da belirttigi gibi : "Bolivya Ba~kam Evo Morales'in c;:agns1yla Cochabamaba'da kiiresel 1smma konulu "Zirve" [bkz. Lucien Gauthier' in La Verite/ Gerc;:ek'in bu saytsmdaki makalesi], ~ok c;:e~itli Sosyal Forumlar - Asuncion'da Latinler 'in, istanbul'da Avrupa Sosyal Forumu ve 2001 Dakar Dilnya Forumu, onilmiizdeki May1s'ta Madrid'de Avrupa-Latin Amerika zirvesi ve Kas1m 2010 Lizbon NATO kar~1t1 zirve."

Sosyalizm

Entemasyonal"inden bekledigi tam olarak bu degildir. Bir- Sek liderle rinin rahats1zltg1 bundand1r. 12

PSOL Krizi Siras1nda "Yeni Anti-Kapitalist Partiler" Hatti Bir-Sek yoneticilerine gore, "genylik zaa:flan ve iy yeli~kileri ne olursa olsun Fransa'daki anti-kapitalist partinin dogu~u Avrupa politikasmm temel yeniligini olu~turdugundan geli~melerin esas eksenidir" · Nitekim konuyla ilgili olarak Cannavo ~u noktaya dikkatleri yeki yor: "Yeni anti-kapitalist partiler 'in 'i~<;l'hareketinin bunalzmzna ve yeniden in~asznm.gerekliligine veri/en yaygzn cevabz' i<;eren geni~ ve k'itlese/ etki/eriyle birlikte yapzlanmasz dikkatlice izlenmesi gereken bir · politik siire<;tir." Sans eseri olacak ki, dilnya kongresinin dilzenlendigi s1rada bu.yoneli~i gostermeleri iyin Bir~ Sek onderligi tarafmdan desteklener iki parti -NPA,_Haziran 2008'de Fransa'da kuruldu, ve Brezilya'da Sosyatizm ve Ozgiirlilk Partisi (PS0.1:-)- derin bir krize batiyorlard1. Brezilya'da PSOL kurulu~undan altl yil sonra dag1lm1~tir. Rio de Janerio'da (10 Nisan 2010), Ekim 20:10 B~kanhk Seyimlerine PSOL adaylanm seymek iyin yap1lan ulusal seyim-oncesi konferanst yerine iki ayn toplanh dilzenlendi. Bir tarafta, ihray edilmi~ PSOL lideri, eski i~yi Partisi (PT) sena tOril (aym zamanda, daha sonradan Pablocu Birle~ik Sekretarya Brezilya seksiyonu olan Sosyalist Demokrasi 'nin bir ilyesi), Martiniano Cavalcante'yi PSOL ba~bakan aday1 olarak destekleyen Vekil Luciana Genro'nun mtittefigi Heloisa Helena var. Fakat bunun her ~eyden yok "hayali" bir adayhk oldugunu soylemeliyiz;yilnkil geryekte Heloisa Helena, ~u an Ye~il Parti ilyesi olan, Lula'mn eski <;evre Bakam Marina Silva'mn adayhgm1 desteklemektedir. Bunun ka~1hgmda, Silva, Heloisa Helena'y1 grubundaki senator koltugu kazanmak iyin desteklemektedir. Ye~il Parti~nin "son moda" 9evresel bir soylemi . vard1r, ama geryekte eski Ba~kan Fernando Henrique Cardoso'nun (2002'de i~yi Partisi oylanyla iktidardan indirilen) burjuva partisinin · yan orgilttidilr. Diger tarafta ise, Enlace'i (mevcut Pablocu Bir-Sek seksiyonu), eski Vekil Baba'nm grubunu ve ba~kanhk seyimlerinde PSOL tern 12

Chavez'in V. Entemasyonal r,:agnsma olumlu cevap verenler bir tek Bir-Sek liderleri degildi . Omegin, Brezilya'da Serge Goulart'm teplsil ettigi ve beklenmedik bir politik krizle dag1lan bozguncu kilr,:ilk burjuva ak1m, "Uluslararast Maksist Egilim" (ex-Militant), yakmlarda ~u ar,:1klamay1 yaptl (17 May1s 2010): "Iv. Enternasyonal art1k bir orgiit olarak varlzgm1 siirdiirmemektedir. Onun adma konu§anlarzn (ki birka<; lane var) ne kitleleri ne dogru dii§iinceleri ne de lekesiz bir bayrak/arz vard1r. IV. E111ernasyona/'in bu teme/lerde yeniden kurulmas1 tiimiiyle imktins1zd1r."

Birle~ik

Sekretaryanm 16. Donya Kongresi'nin Ardmdan

silcisi Plinio Sampaio 'yu destekleyenleri bir araya getiren "du~man" konferans bulunmaktad1r. Eger partinin muhalif iki kanad1 arasmda "yasal bir aymm" yoksa, bunun tek nedeni Brezilya kanunlanmn se9im adaylanm biltiln y1l temsil ettikleri partinin ad1 altmda yer almaya zorlamas1dir. Fakat sava~, "etik" ve "radikal" bir parti olu~turulmas1 ihtiyacmdan yo la pkarak PT' den aynlan 9ok say1da militant i9in moral bozucu bir atmosferde her iki taraftan gelen "yolsuzluk" ve "9etecilik" su9lamalan e~liginde 9oktan ilan edilmi~ti. , . . ·•· · Hatta, ikinci su9lama tecrilbeyle sabittir. PSOL'm gorti~ilnil savunan haftahk gazete Brasil de Fato (6 Nisan 2010), Plinio ve Martiniano arasmdaki anla~ma noktasm1 kay1tlara ge9irdi: "Sosyalizm gilndemde degildir, radikallik ve demokrasi i<;in mi.icadeleye ihtiyaczmzz var."

PT Liderligininkine Benzeyen Bir Program Ger9ekte, PSOL tek birini atlamadan PT'nin film hatalanm tekrar lamay1 ba~ard1 (kitlesel parti tabam, ba~hca i~9i ve halk orgiltleri ile baglantI). PSOL'da devam etmekte olan bOlunme, PT'nin sm1f milcadelesi okulunda egitilen kadrolarm ve militanlann dag1lmas1 ve moral 9okilntilsil ya~amasmda en buyilk sorumlulugu ta~1yan art1k Enlace ismiyle tanman Bir-Sek Brezilya seksiyonunun 9ilrilme hikayesinde bir yan bOlilmdilr. Oyeleri arasmda Enlace'm gelecekteki yetkilileri olan Sosyalist Demokrasi, Lula hukilmetini 2002' den ba~layarak destekledi. Toprak reformunu reddeden ve topraks1z koylulerin bilyilk toprak sahiplerinin kiralad1g1 katillerce oldurulmesinin ilstilnil orten Lula'nm Tanmsal Reform Bakam, Sosyalist Demokrasi ilyesi, Miguel Rosetto utan9 verici bir rol ustlendi. Ne 2003 ne de 2010 Bir-Sek Dilnya Kongresinde hesab1 verilmeyen bu politika SD'nin 9ilrilmesi ve bolun mesiyle sonu9landI. Azmhk bir grup Enlace ad1 altmda Bir-Sek'de kaldI. SD ilyesi oldugu sirada Heloisa Helena'nm, PT vekili olarak Lula'nm birinci donem emeklilik kar~1-reformunu oylamay1 reddetmesi buyilk umutlar yaratm1~tI. Fakat Bir-Sek politikas1 (Rosetteo'nun hilkilmete katihmmm ilstilnil orterek) onu PT i9erisinde yilrilttilgil, par tiden kendi istegiyle 9ekilmeye muhalif duru~unu da i9ine ·alan milca deleden vazge9irmeye zorladI. Bir-Sek, bugiln Helena'y1, Enlace'den aynlan Marina Silva'nm "ye~il" adayhgmm ardmdan ko~maya gotilren "yeni parti" macerasma dogru itti. 2010 $ubat'mdaki son kongresinde, Enlace bir kararda Marina Silva'mn "9evresel ve sosyal altematif' olarak (Bir-Sek "ekososyalist" 9izgisinin devam1 olarak) ve "siyasi iktidann demokratikle~tirilmesi"ne 79

Sosyalizm

odakh bir platforma sahip olarak sunulan adayhg1 iyin ba~lang19 donemi boyunca istt;kliydi .

. . .ve NPA Krizi Brezilya'daki bu kriz, 14 Mart 2010 se9imlerini takiben Fransa'da ya~anan NPA krizi ile 9ak1~h. Frans1z Haber Ajans1'ndan (AFP) bir haberci (9 Nisan 2010) ~unlan dile getirdi: "bir yandan ilye say1smda (8.000) "ani dil~il~" oldugunu inkar eden NPA liderligine gore NPA Ulusal Politik Konseyi (CNP) yakla~1k %10 oramnda gorevinden istifa etmi~tir, bunlann yans1 aym zamanda partiden de aynhm~tlr. Cuma gilnil AFP'in sorusunu yan1tlayan NPA Ost Komite ilyesi Ingrid Haynes, bOlgesel se9imlerin ardmdan 191 NPA CNP ilyeliginden s1khkla "politik farkhlar" nedeniyle "18 istifanm kaydedildigi" ve "bunlann yanya yakmmm" da partiden aynld1g1 beyanatm1 verdi. Haynes bir yandan "istifalann etki alanm1 tam olarak kestirmenin zorlugunu" fark ederken "Tahmini 8.000 ilyemizle birlikteyiz; ani dil~il~ yoktur" saptamasmda bulundu. "Bir ka9 ki~inin karar vermeden once [10-14 Kas1m - Ed. Notu] kongre i9in bekleyeceklerini" ay1kladi. Diger taraftan, NPA lideri partisinin "mali ay1dan zor bir durumda" oldugunu belirtti. NPA'mn il9te birini temsil eden "Uyum ve Alternatif' ak1mmm liderleri, bu deme9ler verilmeden az once, "tum sola ay1k toplumsal donil~ilm i9in, bir sonraki se9imler gibi toplumsal milcadelelerde birlikte politik formillasyon ve eylem i9in ulusal cephe konferans1"na 9agn yapan Patrick Braouezec gibi "politik figilrlerin" e~liginde karara imza atti. Saint-Denis eski Belediye Ba~kam ve Frans1z Komilnist Partisi liderligi eski ilyelerinden Patrick Braouezec'in, FKP ilyelerine partiden kitlesel olarak istifa etmeleri 9agnsmda bulunarak, dramatik bir ~ekilde partisinden aynld1g1 biliniyor. FKP'in ger9ek politik yoneli~iyle milcadele etmek yerine partilerin "geleneksel bi9imlerini" sorgulayan Braouezec, politik demokrasiye kar~1 silrmekte olan saldmmn ba~ aktorlerindendir. Ostelik, Braouezec ve NPA ana egiliminden liderler "partici anlay1~lar"a bir son verme yonilnde karar almaktad1rlar. Ote yandan, 7 Nisan'da, NPA liderlerinden -LCR ilyesi olmad1gmdan liderlik tarafmdan onemsenen- "alternatif kilreselle~meci" RaoulMarc Jennar istifa mektubunda ~unlan dedi: "NPA projesinin yenilgisini kaydetmekten ba~ka iyarem yok. 27 ve 28 Mart tarihlerinde CPN toplantismm sonunda ahnan karann donil~il yoktur: Karardaki 8 nokta degi~meyen politik iyizgiyi: a~m sol kliginin sekter gelenegi dogrultusunda birlikte hareket eden oncil grubun yakla~1mm1 desteklemektedir."

Raoul-Marc Jennar, "art1k birilerinin politik hareket i9in (19. yilzy1ldan kalma) "parti" formunu kendine sormasmm zamam geldigini"

Birle~ik

Sekretaryanm 16. Donya Kongresi'nin Ardmdan

sozlerine ekledikten sonra "tiim gruplarda hakim olan parti dini"ne kar~1 oldugunu bildirdi. Bu krizin nedenlerini anlamak ii;in, i~i;i sm1fmm (%55) kitlesel i;ekimserlikle temsilin tiim kurumsal politik formlanm toptan reddettigini ifade ettigi 14 Mart 2010 bOlgesel sei;imlerine donlip bakmak gerekmektedir. Sm1fsal ii;erigi (mavi yakahlann %69'u, beyaz yakah i~i;ilerin %64'il i;ekimser oy kulland1) hii;bir ~ilpheye yer vermeyen ve i~i;ilerin Sarkozy hilkilmeti ile bOlge konseylerinde Sarkozy ve Avrupa Birligi'nin politikalanm uygulayan "sol" partiler (Sosyalist Parti, Komilnist Partisi) arasmdaki "mutabakatl" reddini anlatan i;ekimser oylar. IV. Entemasyonal Frans1z seksiyonundan militanlarm etkin oldugu Bag1ms1z i~i;i Partisi (POI) tiim i;abasm1 Avrupa Birligi ile mali sermayenin talep ettigi "emeklilik reformu"nu dayatmay1 amai;layan hilkilmet ve emek hareketi liderligi arasmda vanlacak "mutabakat"a kar~1 duran bir politik kampanya ilzerinde yogunla~tirarak, bOlgesel sei;imlerde -tamamen taktiksel ai;1dan- aday desteklememeyi sei;mi~ ti.

"Cekimser Oylar Hukumet Politikas1na m1 Hizmet Eder?" Derinden bOlilnmil~ bir NPA, belli bolgelerde kendi aday listelerini, digerlerinde ise Komilnist Partisi ile ("Sol Cephe" denilen) bir ittifak i;eri;evesinde birle~ik listeleri destekledi. Tum yorumcular reddin bir ifadesi olarak i;ekimserligin kitleselle~ecegini aylarca onceden duyurmu~ken, NPA, liderlerinden gelen "Tek milcadelemiz i;ekimser oylarla" (Olivier Besancenot, TFl TV Kanab, 5 Mart) tiirilnden demei;lerini art1rmas1yla, olduki;a tepkisel ve sei;im odakh kampanyalar yilrlittil. Sei;im listesinde ilst stralarda yer alan bir NPA aday1 "(:ekimser oylar ... UMP hiikiimetinin ve miicadele ettigimiz kapitalist sistemin e§lik<;isi olarak belli bOlgelerdeki i§letmelere yardzmlari artzran SP 'nin politikasma hizmet etmektedir." diyerek, i;ekimserleri Sarkozy ve Sosyalist Parti'nin politikalanndan sorumlu olmakla sui;layacak kadar ileri gitti. ( 11 Mart, La Depeche du Midi) Tek bir bOlgede , NPA ~unlan soyledi: "(:ekimser oylar sadece, iktidarda yerlerini alan ve halk smiflarmm i<;inde bu/undugu durumun ba§hca sorum/usu o/an parti/erin i§ine yarayacaktzr. Protesto etmek i<;in c;ekimser kalmak, gerc;ekte protesto ettigine teslim o/manzn bir yoludur." (NPA 31, 12 Mart) NPA liderleri, hilkilmetin bolgesel konseyler i;eri;evesinde yilrlittilgil emek-kar~1tl politikasmm e~liki;isi bir politika d1~mda bir ~ey soyleyememe konusunda bir hayli yol kat ettiler. Bu nedenle, tiim bOlgelerde NPA'y1 gosteren sei;im listeleri ai;tki;a (denetleyebilecekleri ve ko~ullar 81

Sosyalizm

one silrebilecekleri bahanesiyle) "i~letmelere yard1m" program1 9agns1, diger bir deyi~le sermayeye yardrm 9agns1 yaptilar. Bourggogne'da "yard1mm i~letmelere istihdam i9in bolgesel kamu fonu altmda, 9ogun lugunu sendikacllarm, uzmanla.n n ve vatanda~larm olu~turdugu komis yonlarm denetimi altmda gelmesi" talep edildi. Pays de Loire bolgesinden "Hem toplumsal (istihdam, gi,ivencesiz meslekler), ~evresel (uretim ve nakliyat ko§ullarz) hem de demokratik (hesaplarm denetlenmesi, ~ali§anlarm veto hakkz) olana saygz duyma yan i#etmelere yardzm yok." onerisi geldi. Aym bolgede NPA, Stalinist parti ve "hafif' ula~1m araylannm (bisikletle, yayan) geli~tirilmesini isteyen 9e~itli "kilyiilmeci" grup tarafmdan birle~ik bir platforma imza ath. Beklenmedik i~ten ylkarma dalgasmm fabrikalanndan ettigi binlerce i~9inin (2009) bunu onayla yacag1 dii~ilncesiyle! NPA, sistemli olarak bOlgesel konseylere kim.senin bilmedigi erdemleri atfed~rek onlara pembe bir rol biyti. 8 Mart i9in bas1lan bir NPA bro~ilrilnde iddia edilen ~uydu: "Kadm haklarmm savunulmasmda bOlge bir ka/d1ra9 noktasz olabilir. Ayrzmczlzk/a mucadelede yardzm cz olabilir ... aynz zamanda, ozellikle karma kurslarm desteklemesiyle cinsiyet C§itsizligiyle ugra§acak mesleki bir egiti.m i9in b6lgesel hizmet verebilir." Fransa'da son 20 y1ldir, i~9i s1mfmm orgiitleri ve kazammlar1 sayesinde kendi ba~ma kurdugu · 9eryeve iyinden, Cumhuriyet ve ulusun birlikteligine kar~1, "bOlgeselle~tirme" ad1 altmda bir saldm yilriitiil mektedir. Se9im sonu9lanyla ilgili bir POI demecinde konu hakkmda ~unlar soylendi: "14 Mart aym zamanda V. Cumhuriyet'in kurumlan ile 'Bolg~ler Avrupas1'mn sm1rlan iyerisinde onlarca y1ld1r yer bulan rum bOlgeselle~me mimarisinin reddine tamk oldu. Sosyalist Parti liderleri ve milttefikleri ~oyle demektedir, 'Tarafim1zca yonetilen bolgeler halkm korumasmda toplumsal kalkan olmaya devam edeceklerdir.' Geryekte, bu partiler hukilmet kar~1t1 oylardan k1smen faydalanm1~ olsalar da blllgeselle~tirme i~yi!erin ve halkm gllziine beklentilerine cevap verecek ~ekilde gorilnmedi. Tam tersine! Avrupa Birligi'nin direktiflerini uygulayan merkezi bir hilkilmet ile b<llgeler arasmda rollerin payla~tmlmas1 yeryevesinde haklann beige bolge kaldmlmas1: yah~anlarm istedigi bu degil."

NPA, Sosyalist Parti (22 bolgenin 20'sinde onde giden) liderligini alenen su9lamaya devam ederken bir yandan da bolgesel "iyi yonetim" 9eryevesinin bir paryas1 olmaya devam etti. Ay1kyas1 bu tilr argilmanlar, NPA'mn silrekli vurgulad1g1 sand1ga gitme karanna ragmen 9ekimser kalan milyonlarca se9meni --Ozellikle i~9i sm1fm1- ikna etmedi. Durmadan %5'in ilzerinde oy almay1 hedef ledigini soyleyen NPA liderligi (%3 'tin altmda kalarak), "NPA'nm

Birle!iik Sekretaryanm 16. Donya Kongresi'nin Ardmdan

pozisyonunun sahiplenilmedigini" soyleyen ve orgiltiin ti9te birini temsil eden "Uyum ve Alternatif' ak1m1 ile birlikte sonuvlarm "iyi olmad1g1"m kaydetmek zorunda kaldi. NPA'mn, Sosyalist Parti liderliginin yonetimini su9larken, konseylerde koltuk edinmesine izin verecek olan Sosyalist Parti listeleri ile kendi listeleri arasmda "demokratik kayna~malar" gordtigunti aylar oncesinde duyurmu~ oldugu ger9egi goz onilnde bulunduruldugunda krizin daha da derin oldugu fark edilir. 路 Bu nedenle daha 18 $ubat'ta NPA liderligi ~unlan soyleyecekti: "Dogru yonde politikalar uygulayan yonetim yap1lanmn bir par~as1 olmaya hazir oldugurnuzu her zaman ifade ettik.. . . Birinci raundun ardmda, ah nan oy oranlanm kabul eden bir ~ogunlugun i~inde bulundugu demokratik bir dayam~ma on g6rillebilir. SP, oyle ya da boyle, oy kaybetmek ve b6lgeyi saga kaptmnak yerine kendi soluna kritik bir ortak bulmay1 tercih etmelidir."

Bu tiirden bir antla~may1 yapmaya yetecek %5'lik oyu toplamay1 NPA liderligi yine de 14 Mart ak~am1 SP b~kanhgmdaki (kampanya sirasmda "mticadele ettigimiz kapitalist sistemin e~likvisi" olarak itham ettigi) Solda Birlik listelerinin oylanmasm1 talep etti. Kulaga olduk9a radikal gelen konu~malar ile iyi bOlgesel yonetim 9er9evesinde "balk cephe"sine hizmet teklifleri arasmdak.i btiytik ve stirekli bir bo~luk. 路 <;ilrtimekte olan "Yeni Anti-Kapitalist Partisi" Bir- Sek liderleri tarafmdan dtinya kongresinin merkezinde tutulan bir ".model"dir. Boylesi bir politikamn (IV. Enternasyonal'i temsil ettigini iddia ederken IV. Enternasyonal 'le hi9bir ilgisinin olmad1g1 herkes9e kabul edilen) moral bozmak ve bolmek d1~mda bir sonucu olabilir mi? b~aramayan

Ceviri: $eniz GOlkan

YOkselen <;in, Kabaran

<;eli~kiler

YUkselen Cjin Kabaran CjctliÂ§kiler

Yasin KAYA

Bah kapitalizminin kahttmsal "<;in istilas1" korkusu yeni bir boyut kazamyor. Art1k korkulan sadece "dilnyanm atOlyesi" olan <;in'de ilretilen ucuz mallann dilnya piyasalanm ele geyirmesi degil. "Kur sava~lan" denilen silreyte ABD'nin para kurunu yilkseltmesi iyin <;in'e yaphg1 bask1lara ve <;in'in ABD'ye "as1l sen dolar arz101 arthrmay1 durdur" demesine tamk oluyoruz. <;in Merkezi ba~kam Zhou Xiaochuan'm geyen y1l soyledigi Amerikan dolanna bag1mh uluslararas1 para sistemini reforme etme yagns1, 1 bu y1l daha fazla tart1~1lmaya ve daha yok endi~e uyand1rmaya ba~ladJ. <;in dilnyanm en bilyilk ihracatyis1 haline gelirken, en bilyilk ti caret ortaklar1 ABD ve AB' de taleplerin dil~mesi yilzilnden altematif pazarlar anyor. Omegin, Afrika illkeleriyle ekonomik ili~kilerini gil~lenÂ diren <;in, Dogu Avrupa ve ~evresindeki bOlgelere ay1lmak i~in Yunanistan'da yeni liman satm ahyor; AB'nin b~1 beladaki diger illkeleri Portekiz, irlanda ve ispanya'ya bilyilk yatmmlar yap1yor, bunlara AB'nin ya da iMF'nin vediginden daha fazlas1m sunmay1 vaad ediyor; 2 "islam dilnyas1" ile milnasebetlerini artmyor. 3 1

Zhou Xiaochuan, "Reform the International Monetary System", 23 Mart 2009, <http://www.pbc.gov.cn/english//detail.asp?col=6500&ID= 178>. Gok~e, Deniz. "<;:in, Avrupa'y1 satm altyor", A~am, 22 Araltk 2010. "Islam Dtlnyas1 ile <;:in Arasmda Yeni Donem", Haber 7, 18 Araltk 2010, http:// www.haber7.com/haber/20I01218/lslam-dunyasi-ile-Cin-arasinda-yeni-donem. php.

Sosyalizm

rttk palazlanan Tiirkiye burjuvazisi de bu tiir korkulardan azade degil. Kafas1 kan~an Guler Sabanci, ABD-Cin arasmdaki gerilimi soguk sav~ donemine benzetiyor. Ezberi bozuldugu i9in korksa da, dogas1 geregi irrasyonel tiim sermaye aktorleri gibi Ttirkiye burjuvazisi de korktugu yeni ko~ullardan pay 91karmaya 9ah~maya haztr. Sabanci Holding Dogu Asya'daki ucuz i~ gtictinti kullanmak i9in tiretimini ve <;in'in btiytimesi beklenen i9 pazanndan yararlanmak i9in tiiketiminin bir k1s1mm1 Dogu'ya kayd1rmaya haztr. 4 Burjuvazinin ~ehveti hiiktimeti de sarm1~ durumda. Ge9tigimiz aylarda Ttirkiye ve Cin arasmda ekonomik ili~kilerin Yuan ve TL bazmda ytirtitiilmesi karanm da i~eren sekiz onemli anla~ma imzaland1. 5 Elvis Presley'in "Dogu'ya git gen~ adam" sarkisi bizim patronlar ve patronculann zihinlerine kaz1myor. Bu geli~meler nas1I yorumlanmah? Yeni bir durum yok, geli~meler Amerikan emperyalizminin yaygarasmdan m1 ibaret? Yoksa <;in'in emperyalist sistemdeki rolti degi~meye mi ba~lad1? Peki <;in'in bu haliyle mevcudiyeti emperyalizmin devam1 i9in ger~ekten tehdit mi? Eger oyleyse bu i~~i sm1fmm uluslararas1 miicadelesi i~in ne manaya geliyor? Bu tor sorular ba~ka memleketlerdeki sosyalistler arasmda sorulmaya b~land1. Fakat Tiirkiye'de <;in tizerine tart1~ma hentiz ciddi anlamda ba~lamad1. Bu geli~melerin Ttirkiye i~9i s101f1 i9in ne manaya gelecegi konusunda ise tart1~mas1 neredeyse yok. Bu yazmm gayesi bu fikir mesaisini Sosyalizm sayfalannda ba~latmak.

Emperyalizm ve Cin Geli~meleri

iki a~1dan okumaya ba~layabiliriz. Cin'in entegre oldugu kapitalizm i~in i~levi ile Cin' deki toplumsal ve siyasi yapmm kapitalist donti~timii a~1lanndan. Bu iki mesele de ancak emperyalist sistemin belirli tarihselligi i9inde dogru ~ekilde anl~1labilir. Bununla neyi kastettigimizi, okurlann zaten bildiklerini onlara tekrar etmek pahasma a9ahm. Emperyalizm kapitalizmin bir evresidir. Lenin 'in de belirttigi gibi merkezile~en para sermaye ile yoguola~an iiretken sennayenin birle~imi anlamma gelen finans kapitalin hakimiyeti altmdaki evredir bu. Metropollerdeki bu yogunl~ma ve merkezile~me silre9leri sermayenin kendini yeniden iiretmesini sm1rland1nn1~ttr. Bu sm1rlan a~mak i~inse metropollerde biriken olagantistii miktardaki sermayenin ihracma ba~颅 vurulmu~, sennaye ihrac1 i9in birbiriyle rekabet eden btiytik karteller, ulus-devletlerini askeri rekabete ve nihayetinde dtinya sava~lanna stiriiklemi~lerdir.Yani emperyafi~t merkezlerin iktidanmn kaynagmda ~tirtiyen

Gtller Sabanci: <;:in'e sadece ucuz i~t,:ilik ii;in de~il; once <;:in ii,:in gidiyoruz," Milliyet, 21 Eyliil 2008. ' . s "<;:in ile i;ok onemli 8 anla~ma" Patronlar Diinyas1, Ekim 8, 2010. http://www.patronlardunyasi.com/haher/Cin-ile-cok-onemli-8-anlasma-/92200.

路,, ,

Yukselen <;in, Kabaran

<;eli~kiler

meta degil sermaye ihnlc1 vardrr. Bir iilke diinyanm en biiyiik ihracat~1s1 olabilir ama bu onun emperyalist bir iilke oldugu anlamma gelmez. ikinci Dilnya Sav~1 sonrasmda, ozellikle de 1960 ve 1970'lerde Amerikan emperyalizminin nas1l i~ledigine bakarsak bu durumu daha net gorebiliriz. Avrupa'dan meta ihrac1 artarken, bu metalann ilretiminde etkin olan sermaye Amerikan sermayesi olmu~tur. Avrupa' da iiretim ABD'nin sermaye ihrac1 vesilesiyle mfunkiln olmu~, Bat1 Avrupa ve Amerikan sermayesi i~sel olarak birbirlerine kenetlenmi~lerdir. Bu i~sel ili~ki sayesinde Avrupa ekonomisi biiyiirken, Amerikan sermayesi degerlenebilmi~ ve yeniden Oretilip biiyiimil~tilr. Bu donemde diinya sava~lanmn oncesindeki biiyiik kartellerin yerini ~okuluslu ~irketler alm1~tlr. Birbirine kenetlenen Amerikan sermayesinin ve Avrupa sermayesinin vilcut buldugu bu dev kurumsal yapilar, uluslararas1 sistemin yorilngesini tayin edebilecek gilce ula~m1~lardir. Dillere destan 'neo-liberal' birikim silreci, yukanda degindigimiz birikim modelinin 1970'lerdeki krizine, kar hadlerinin sistemik dii~ilÂ ~ilne kar~1 in~a edilen bir projedir. Bu projenin i~~i s1mfi ve uluslar i~in ne manaya geldigi gerek bu sayfalarda gerekse ~~~itli sosyalist yaymlarda defalarca ~ozilmlendigi i~in bu yazmm kapsam1 d1~mda b1rak1lacakt1r. Buradaki amac1m1z 'neo-liberal' birikim silrecinin ancak <;in'in kapitalist diinya pazanna entegrasyonuyla ger~ekle~ebildigini savunmak ve bugiln <;in'in siyasal iktisadi yorilngesinin 'neo-liberal' birikim modelinin devamhhgm1 tehdit eden ~eli~kileri ~iddetlendirdiÂ gini gostermektir.

Cin'le Kapitalizm <;in 'in kapitalist pazara entegrasyonunun; dii~en kar hadlerini dengelemede iki temel i~levinin oldugu soylenebilir. Birincisi, gerek ~ehiderde gerek de kirsal bOlgelerde kamusal miilkiyetin imha edilmesiyle dogan i~gilcil arz1, ~okuluslu ~irketler arac1hg1yla <;in'e yonelen sermaye i~in biiyiik bir avantaj saglam1~tlr. Giivencesiz ve ucuza ~ah~tmlan i~~iler uluslararas1 ~irketlerin ilretim maliyetlerini dogrudan a~ag1 ~ekmi~tir. Aynca, <;in'deki ilcretlerin, dii~iikliigu sermayedarlar i~in diger iilkelerde ~antaj malzemesi olmu~tur. Dretim faaliyetlerini .<;in'e kaydmna olanagm1 bulan sermayedarlar, bu avantajlanm kendi iilkelerinde ilcretlerin bask1 altma almmas1 i~in kullanmi~lardir. 1kincisi, <;in'in diinyanm yeni atolyesine donil~tilrillmesi emperyal merkezlerdeki, bilhassa ABD'deki finansalla~ma silre~leri i~in kilit rol oynam1~tlr. Bunu birbiriyle ilintili iki ili~ki i~erisinde Âˇ tilm somutluguyla gorebiliriz. ilk ili~ki ABD'nin i~~i sm1fi ilcretlerini bask1 altmda tutarken, i~ talebi canh tutabilmesinin temelidir. Amerikan emperyalizmi merkez ilssilnde, yani ABD'de iiretken tesislerini birbir imha

Sosyalizm

ederken, iiretken sermayesini yogun olarak yurtdt~ma kaydmm~hr. Bu da i~sizlik ve ilcretlerin bastmlmasmt getirmi~tir. is: talep art1~mm ana belirleyeni olan ilcret art1~lannm yoklugunda, i~9i sm1fma sunulan kredi olanaklan i~levsel olmu~tur. i~s:i sm1fm1 krediler arac1hg1yla bor9land1rmak hem asalak finans sistemini gil9lendirmi~, hem de i~9i sm1f1 mensuplannm bireysel s;1karlarm1 finansal dilzenin selametine endekslemi~tir. <;urilyen kapitalizmin olagan krizinin ABD'deki gorilngiisil, i~te bu koku~mu~ dilzenegin silrdilriilemez hale gelmesidir. 1kinci ili~kisi ise, is; talebini kar~1lamak is;in <;in' den yogun ithalata b~layan ABD'nin (Bu temelde Amerikan sermayesi is;in, <;in'deki imalatta mevcut olan sermayesini Amerikan is; pazanna bu ~ekilde yonlendirerek sermaye birikimi saglamas1 demektir) giderek bilyilyen ticaret as;1gmm <;in tarafmdan finanse edilmesidir. Ticari as;1gm bir haddi a~ttktan sonra silrdilriilebilir hale gelmesi is;in finanse edilmesi gerekir. ABD'nin as;1g1mn finansmam ise <;in tarafmdan kar~1lanm1~ttr. ihracatlarmdan elde ettigi dovizleri yatmm ya da iicret art1~1 olarak kendi sm1rlan i9inde degerlendirme ses;enegi yerine (bu se9enegi ses;mek <;in'in goreli avantaj1 olan dil~ilk ilretim maliyeti ses;enegini kaybetmesi manasma gelebiljrdi), ABD hiikilmetinin basttg1 bonolan 路satm ahp, rezervlerine y1gmay1 se9mi~tir. Bu da Bretton Woods sistemi s;oktilkten sonra hi9bir metaya (omegin altma) dayah olmay1p uluslararas1 para birimi olan Amerikan dolannm hegemonyasm1 peki~tirmi~tir. Oyle ki, dolann selameti rezervlerine y1gd1g1 dolarlarla sevi~en <;in hilkilmeti is;in s;ok onemli hale gelmi~tir. Yani bir yanda dilediginde para basan ABD, diger yanda bu paralan topraga gomen <;in! Krizle etrafa pisligi sas;tlan bu ak1llara ziyan sas;ma sistemdir i~te. Tekrar etmek gerekirse, 9iiriiyen kapitalizmin efendisi Amerikan patronlannm kar hadlerini yukanya s;ekebilmesinde <;in'in rolu biiyilk olmu~tur. Fakat tam da bu sefalette oynad1g1 rol <;in 'i, kapitalizmin 'neo-liberal' birikim bis;iminin ugrad1g1 bu krizle 9okil~ilniln ardmdan ne gelecegini belirleyecek gils;lerden biri haline getirmi~tir.

Cin'in Kapitalist

Donu!}umu

Ges;tigimiz otuz y1lm sorusu ~udur. Nasti bir komilnist parti tarafmdan yonetilen <;in kendisinden ba~kasma hayn dokunmayan Amerikan emperyalizmine boyun eger? Elbette, bu soruya cevap vermek i9in sadece <;in' deki kapitalist donil~umlere bakmak yetmez; bu donii~ti颅 miln nilvelerini Mao zamanmdaki geli~melerde de aramak gerekir. Omegin, Stalinist bilrokrasinin <;in'i emperyalizm ve ulusal burjuvazisi kar~1smda yalmz birak1~mm sonus;lan, s;okene kadar varhgt bile <;in' e Amerikan emperyalizmine kar~1 dayanak saglayan Sovyetler Birligi 'nin onemi gibi sorular onemlidir. Bu tilr sorularda daha fazla

Yukselen <;in, Kabaran

<;eli~kiler

bilgi sahibi olmak isteyen okurlanm1za yaym1m1z Geryek'in uluslararas1 yaymlannda ve PGB Sosyalizm'de daha once yay1mlanan yaz1lan tavsiye ederiz. 6 Yazmm bu bOliimii <;in'deki Mao sonrasmdaki donil~ilmiin ana hatlannm betimlenmesine aynlm1~tlr. <;in'in l 970'lerin sonundan itibaren ba~layan eniperyalizme biitiinliiklli entegrasyonu siireci, biirokrasinin i~yi ve yoksul koylii kazammlanmn biirokratlann ihanetiyle yerlebir edilmesi silrecidir. Tum bu y1k1mlan me~ru k1lmak iyin ideolojik bir cihaza donil~tiiriilen "Maoizm" (ya da "sosyalizm") bu siireyte halkm elinden yalmm1~tlr. Bu ihanet ve h1rs1zhgm ardmdan gelen "ay1hm" ve "ekonomik biiyiime", <;in halk1 iyin imha ve sefalet demek olmu~tur. Fakat yazmm sonunda ay1klayacag1m1z gibi <;in hallo bu imhaya ve sefalete ka~1 sesini yikartmaya ba~lam1~; kendilerini emperyalizme yap1~tlrtmaya yarayacak ciklet markasma dondiiriilmeye yah~1lan sosyalizmi, geryek ~ekliyle yeniden sahiplenme miicadelesine b~lam1~tlr. $imdi mesele bu miicadeleye yon verip, onu biirokratik kastm ka~1smda biiyiitecek dogru sm1f onderligini in~a etmektir.

Kurumsal ve ideolojik ihanet <;in'in kapitalist donii~iimii Maoizm'in reel olarak biti~iyle ba~lam1~tlr. Maoizmin biti~i ise Mao'nun 1976 yilmda olmesiyle ... 1978 Arahk'mda 11. <;in Komiinist Partisi (<;KP) Merkez Komitesi, Deng Xiaoping onderliginde "sosyalist modemizayon" ad1 altmda planh ekonomiyle piyasa ekonomisinin birlikte uygulanmas1 karanm ahm~tlr. 1979 y1hyla birlikte d1~ ticaret ve finansm oniindeki engeller kaldmlm1~, ozel iktisadi sahalar kurulup yabanc1 sermayenin iilkeye penetrasyonu saglanm1~tlf. Yine bu y1l ABO ile diplomatik ili~kilerin yeniden kurulmas1 elbette tesadiif degildir. 1984 yilmdaki 12. Kongre'yle adma "planh meta ekonomisi" denilen kapitalizmin derinle~me siireci ba~latilm1~足 tir. Kamuya ait ~irketler kendi finansmanlanndan sorumlu tutularak, kar odakh faaliyet yapan i~letmelere donil~tiiriilmii~tilr. Aynca, kmal kesimlerde tamamen piyasa ~artlanna gore ilretim yapan Kasaba-Koyii;;letmeleri kurulmaya ba~lanm1i;;tir. Topraks1zla~an koyliileri emip inan1lmaz somiirii koi;;ullannda yahi;;t1ran bu ii;;letmeler, k1rsah bilhassa kom~u iilkelerin sermayesine aym1~t1r. Bu donemde, yabanc1 sermayeye uygulanan milli sermayeyle ortakhk kurma zorunlulugu kald16

Bkz. tngilizce: Pierre Lambert, "The political revolution has begun in China, a new stage in the world revolution (Cin'de siyasi devrim b~lad1, diinya devriminde yeni bir a~ama)," Tribune Internationale No.50 (Haziran 1989); Alain Denizo ve "' Olivier Doriane, "CHINA: After the Law on Private Ownership Was Passed by the Assembly (CiN: Ozel Miilkiyet Yasast Meclisten Ger;tikten Sonra)," La Verite - The Truth, no. 55 (Bahar 2007): 17-23; Tiirkr;e: PGB Sosyalizm, "IV. Entemasyonal Altmct DUnya Kongresi. Karar Ozetleri", PGB Sosyalizm, Sayt 36-7 (~ubat 2006): 27-30.

Sosyalizm nb.n1~,

yabanc1 sermayenin dogrudan penetrasyonunun onii a'Yilm1~tlr. 1992' deki 14. Kongre 'yle, "sosyalist piyasa ekonomisi" ad1 altmda 9iiriimil~ bilrokrasinin kapitalistle~me silreci h1zlanm1~hr. Parti ldierleri ve partiye yakm olan se9kinler, bir bir patronla~maya ba~lam1~lardir. <;KP i'Yinde gil9lenen patron-bilrokratlar, 1994' de i~ Yasas1m 91karttirabilmi~lerdir. Bui~ yasas1 sayesinde, ideolojik yav~akhkla "demir kase" dedikleri gilvenceli i~leri imha edebilmi~Jerdir. <;KP'nin patronla~mas1 2002 'deki 16. Kongreyle yeni bir ivme kazanm1~, "il9lil temsil" ad1 altmda patronlarm partiye giri~i desteklenmeye ba~lanm1~t1r. $imdi partinin i9inde iki bilrokratik kast bulunmaktadir. Bir tarafta, toplumsal ihtiya9lann giderilmesini onemseyenler (ve en azmdan oneIJ\siyor gozilkmenin onemine inananlar) ile patronluk d1~mda bir i~ yapmam1~, , ~irket karlannm tek gaye oldugunu ~avunan Asya-tipi-yuppiler... Yeni ', donemde bu taraflann milcadelesinin ~iddeti ve sonucunda 91kacak yonelimi elbette sm1f milcadelesi belirleyecektir. Ne olursa olsun <;KP'nin kapitalist donil~iim yolunda Maoizmi ve sosyalizmi ara9salla~tlrmas1 pilrilzsiiz olmam1~tlr. $u an bile Mao imgesinde vilcutla~an bir ideolojik milcadele yiiriimektedir. Bir u9ta, yanki ve yuppilerin dayatt1g1 Hitlervari Mao imgesi <;in toplumu i9inde bile ahc1 bulurken; diger u9ta, Mao imgesini devrimci bir imge olarak goren, bilrokratik kasta, "bani siz komilnisttiniz, bu nas1l komiinistlik" demek i9in bunu kullanan miicadeleler ba~lam1~tlr. Bu miicadeleler ge9mi~ sosyalist miicadele hatualanm taze tutmakta, devrimci i~9i s1mfl miicadelesi iyin en azmdan ideolojik bir dayanag1 muhafaza etmektedirler. Bu kurumsal ve ideolojik donil~iimden (ve bu alandaki miicadelelerden) bizce daha da onemlisi <;in'in sanayile~mesi ve sanayile~menin merkezinde yer alan topraks1zla~tirma siire9leridir. Zira bu siire9ler mevcut <;in proleteryasmm yeni olu~umunu ~ekillendirmi~tir; bunlarm dikkatli tahlili <;in i~9i sm1fi miicadelesinin oniindeki engelleri gorebilmeyi ve aynca dogan 9eli~kilerin miicadele iyin ne gibi ay1hmlar sundugunu tespit edebilmeyi saglayacakttr.

Toprak Sorunu Bugiin <;in' deki sanayi dursa, diinya sisterrii iyoker. <;in' deki sanayi ise toprak meselesiyle 路gobekteri baghdir. Oyle ki, topragm yeniden dag1tim1 ve kolektif miilkiyeti <;KP'nin 1949'da iktidara gelmesi i9in kilit rol oynam1~tir, bu yiizden hala <;KP'nin me~ruiyeti iyin hassas bir konudur. Aynca geni~ topraklara yayilan <;in halk1 i9in kirsal halcn merkezidir, kurakbkla gelen toplu oliimlerin hafizas1 tazedir. <;KP'nin emperyalizme hizmet edecek ~ekilde toprak sorununa dair att1g1 her ad1m, kisa vadede toplumsal me~ruiyetini sarsacak, daha uzun vadede ise kurakhk, aiyhk ve to:r>lu olilm ihtimallerini artbracakttr.

YOkselen <;in, Kabaran <;eli~kiler

Topragm kolektif miilkiyetinin par9alanmasma Hanehalk1 Sorumluluk Sistemi ile 1980 'lerin ba~mda ba~lanm1~; 1986 'da yilrilrliiliige girip, 1999'da revize edilen Toprak idare Kanunu ile toprak mill kiyetinin yasal hakk1 kolektif iktisadi te~kilatma Gitijingji zuzhi), idare hakk1 ise koylii kolektiflerine (nongmin jiti), koy komitesine (cunmin weiyuanhui) ve koyliiler grubuna (cunmin xiaozu) verilmi~tir. Topragm idaresindeki bu 9ok ba~hhgm yaratt1g1 belirsizliklerden de yararlanan yerel biirokratlar, koyliilerin ellerinden topraklarm1 yok pahasma alm1~ ve onlan ya koylerinin 9evrelerindeki ya da biiyiik ~ehirlerdeki fabri kalara siiriiklemi~lerdir. Aynca hem tanmm kapitalistle~me siirecinde (bilhassa adma agribusiness dedikleri sektordeki i~letmeler eliyle) hem de yiiksek sanayile~me h1z1yla biiyiiyiip kirsaldaki topraklan i9ine alan ~ehirle.~me siirecinde koyliiler topraklanm birbir biirokrat agalara ve biiyiik ~irketlere kaptirm1~lard1r. Topraks1zl~manm me~ruiyetini sars tttg1 <;::KP'nin ise buna cevab1 2002 'de yiiriirliiliige giren Kirsal Toprak Kanunu ile bir toprak piyasas1 olu~turmak ve koylillere topraklanm "piyasa degerinde" satma "frrsattm" vermek olmu~tur. Elbette ardmdan gelen siire9, piyasala~manm balk i9in kar~1hg1 olan millksiizle~me ve proleterle~me siirecidir.

Sanayi Proletaryas1 <;in'in 1970'lerin sonunda ba~latt1g1 kapitalist sanayile~me stratejisinin iki boyutu vardir. Bir yanda topragm gorece ucuz oldugu kasaba ve kqylerde, topraks1zla~an koyliileri biiyiik somiirii oranlanyla 9ah~ttr足 mak i9in emen, bu sayede ithalata doniik ucuz mallar ilreten i~letmelere yol verilmesi ... Diger yanda kamuya ait fabrikalarm onemli k1smmm kapattlarak, i9lerinden "'illi Taktm"a se9ilenlerin muhafaza edilmesi, piyasa ~artlanna gore ilretirn yapan (i~9i ilcret ve kazammlanru ttrpan layan) bu ~irketlere finansman kap1lanmn a91lmas1 (halkm kaynaklannm pe~ke~ 9ekilmesi) ... Kamuya ait fabrikalann kapattlma silreci ise diinya i~9i sm1f1 i9in bir ders niteligindedir. Kamu i~9ileri dawai denilen ilretim ve ya~am alanlannm kayna~ttg1 birimlerde 9ah~Irlarken; yeri geldiginde iki i~te 9ah~arak daha fazla para kazanma "ozgiirlilgu", yeri geldiginde kendi millkilnil edinebilme vaatleriyle kandmlm1~lar, olmad1 devlet ~iddetiy le kazammlarmdan mahrum brrak1lm1~lar; dawai'leri par9alanan i~9iler ."ernek piyasasmm" i9ine attlm1~lard1r. Bu donii~ilm aym zamanda i~ sahas1 etrafmda orgiitlenen birirnlerin (saghk, egitirn .. ) bir bir kapatll mas1; i~9ilerin birlikte ya~amaktan gelen ortak ah~kanbklart ve s1mfsal aidiyetlerinin kopanlmas1 demek olmu~tur. Bu bilyiik toplurnsal donii ~ilm aym zamanda sermayenin ihtiya9 duydugu "bireysel ihtiya9lan" da yaratm1~ttr. Dil~iiniin. i~i ve evi arasmda 2 dakika olan, giinliik 91

Sosya/izm

.ah:;;veri:;;ine, saghk ocagma, okuluna yiirliyerek gidebilen i:;;iyiler ve aileleri neden otomobile ihtiyaiy duysun? <;in sermayesinin btiytimesi ve yabanc1 sermayenin tilkeye dalrnas1 iiyin kilit sektorlerden biri olan otomotiv sanayi bOyle bir ortamda nas1l btiyiiyebilir? i~te <;in'deki tiretim odakh toplumsal sistemin paryalanmas1, kapitalizme ozgti bireysel ihtiyaylan yaratm1~ttr. Boylece, sadece tiretim araylanmn imhas1 ya da sermayenin ellerine btraktlmas1yla degil, tiretim etrafmda ~ekillenen toplumsal ya~amm radikal ~ekilde donti:;;ttirtilerek sermayeye uygun bir ya:;;am tarz1 yerle~tirilmesiyle ytirliyen kapitalizm iyselle~tirilmi:;;tir. Bu ikili sanayi stratejisiyle dogan yeni i~yi s1mf1yla Mao zamanmdaki <;in i~yi sm1fmm tecrlibeleri arasmda btiyiik farklar vard1r. Aym zamanda mevcut i~yi s1mfmm kompozisyonu, iyoklu sanayile:;;me ve yok evreli topraks1zl~hrma stireyleri yiiztinden heterojenle~mi~tir. Bu btiytik dtinyanm iyinde iki i~yi tipi yaygmdtr. Bir yanda deneyimsiz, orgtitstiz, gtivencesiz goymen ya da ktrda iyah~an ya da k1rdan kente yakm zamanda goy etmi~ i:;;yiler, diger tarafta en iyi ihtimalle Komtinist Parti'nin bir aparah olan sendikada (Ttim-<;in Sendika Konfederasyonu) orgtitlti, nzalan komtinist donti~timden kar edecekleri vaadiyle alman i:;;iyi sm1flan ... <;in baglammda orgtitsel mesele, bu farkh i:;;iyi gortingtilerini sm1fsal oz temelinde biraraya getirmektir. Daha once yaymlar1m1zda aktard1g1m1z Honda i~iyilerinin grevi orneginde oldugu gibi go9men i~yiler deneyim kazanmaktadtrlar, sendikalarma a~ag1dan tazyik ugulamaktad1rlar. Benzer ~ekilde kapitalist donti~timtin y1k1c1 ozelliklerini ya~ayan gorece gtivenceli ve orgtitlti kesim de art1k ba~kald1rmaktad1r. Bu ba~kaldmlan Ttirkiye 'de de dikkatle izlenmeli, <;in 'Ii i:;;yilerle baglanttlar kurulup, deneyim aktanm1 yapilmahdir. IV. Enternasyonal bu stireci b~latm1~ttr, uluslararas1 i~yi mticadelesinin insanhg1 路barbarhktan kurtarabilecek tek gti9 oldugunu savunan tiim Ttirkiye sosyalistlerini de bu stirece davet etmektedir.

Trendier ve Olas1hklar Neo-liberal birikim stirecinin sonunu getirecek emperyalizmin bu krizi <;in'in iysel dinamikleri; <;in'deki dinamikler emperyalizmin gelecegini nastl etkileyecektir? Birincisi, <;in'in ihracatm1 emen ABD'de finansal sistemin 9okmesiyle i:;;iyi s1mfma daha fazla bor9 verilememesi ve Avrupa'da mali krizlerin "tasarruf tedbirleri" ile a:;;1lmaya 9ah~1lmas1 sonucunda talep dti~mektedir. <;in'in bu yiizden alternatif piyasalara yonelmesi ya da iiy pazarma tiretini yapmas1 gerekmektedir. i9 pazar iiyin tiretim yapmak iyinse iy talebin arttmlmas1 gerekir, bunun iiyinse i~yi iicretlerinin artmasi. Uluslararas1 <;ah~ma Orgtitti raporuna 7 gore <;in'de ve Asya bol7

Uluslararast Emek OrgUtil, Global Wage Report 2010/11 Wage policies in times of

YOkselen <;in, Kabaran

<;eli~kiler

gesinde reel ticretlerde art1~ ba~lam1~ttr. Fakat ticret art1~lan patronlann kar hadlerinin dti~mesi anlamma gelmektedir; rekabet edebilmek i9in ucuz tiretim maliyetlerine yaslanan patronlar i9in ticret art1~1 rekabet gtictintin azalmas1 demek olacakttr. <;in'de tiretim yapan uluslararas1 ~irketler ve <;inli patronlann bu stirece kolayhkla mtisade etmesi beklenemez. K1sacas1, emperyalist kapitalizmin i9sel 9eli~kilerinden biri daha gtinytiztine 91km1~ttr. Emperyalizmin bu i9sel 9eli~kisinden otomatik olarak devrimci bir sonu9 91kmaz. Omegin <;in i~9i sm1f1 da Amerikan i~9i sm1fma benzer ~ekilde (ama 9ok daha dti~tik boyutlarda) ticret art1~1 olmaks1zm finansal sistemin i9ine 9ekilebilir, bor9lu ttiketicilere donti~ttirtilebilirler. Ya da ticret talepleri, bu taleplerin sm1fsal zeminini oyacak ~ekilde ttiketim ideolojisi ile birle~tirilebilir; ticret art1~lan kamusal ihtiya9lanna degil, suni ihtiya9 tiretimine tabi k1lmabilir. Bunun ontine ge9ebilmek i9in devrimci talepler sistemi geli~tirilmeli, ticret taleplerinin devrimci taleplere donti~ttirtilmesi i9in programatik ad1mlar attlmahdir. ikincisi, <;in miktan iki bu9uk trilyon dolara dayanan dolar rezervlerini sermaye ihracma yonlendirmeye ba~lam1~ttr. Zaten Gtineydogu Asya'ya, Afrika'ya, Avrupa'nm bazt kesimlerine vs. sermaye ihra9 etmektedir. Artan ~ekilde Avrupa'daki dengesizlikleri kullanmak istemektedir. Avrupa'daki merkez tilkeleri ve 9evre tilkeleri arasmdaki sistemik adaletsizlik stirdtirtilemez hale gelmi~tir, AB par9alanmaktadtr. <;in 'in Avrupa-i9i ~konomik ili~kilere eklemlenme stireci dikkatle izlenmelidir. Zira AB 'nin par9alanma stireci i~9i s1mf1 onderligi krizindeki Avrupa'da sag1 kuvvetlendirmektedir. Omegin ticaret fazlas1 veren Almanya'daki i~9iler ekonomilerinin kottiye gitmesinden Yunan i~9ileri sorumlu tutabilmektedirler. <;in'in Avrupa'daki varhgmm Avrupa i~9i s1mf1 saflannda yaratabilecegi milliyet9i reflekslerin ontine ge9mek i9in Avrupa ve <;in i~9i sm1f1 arasmda baglarm kuvvetlendirilmesi gerekmektedir. U9tincilsti, yakm vadede Amerikan emperyalizminin "<;in emperyalizmi" ile ikamesinden bahsedilemez. Zira ekonomik gticti azalsa da ABD'nin askeri gticti <;in'inkinden 9ok daha fazladtr. Fakat, sermaye ihrac1 stirecini h1zlandiran <;in ile mevcut emperyal merkezler arasmda stratejik 9eki~melerin olmas1 beklenebilir. Bu 9eki~melere ABD'nin verecegi cevap siyasi kaoslar yarattp jeo-politik gtictinti ve askeri harcamayla ekonomisini gti9lendirmeye 9ah~mak olacakttr. Bu noktada bilhassa Ttirkiyeli sosyalistlerin dikkatle incelemesi gereken: geli~meler Ttirkiye'nin ve <;in'in Afrika ve Orta Dogu bolgesindeki ekonomik varhklanl:u artttrma stire9leriyle Amerikan emperyalizminin ili~kisidir. Crisis (Cenevre, 2010).