141

Page 1

‫گۆڤارێكی رۆشنبیری تایبەت بە ژنانە‪ ،‬لە(‪)15‬مانگ دەردەچێت‬ ‫ژمارە ‪141‬‬

‫بێریتان جودی‪:‬‬

‫ژن وەكو نەتەوێك كە لە هەموو الێك هێرشێك لە‬ ‫بەرامبەرمان دەكرێت‪ ،‬پێویستە خاوەن هەڵوێست بین‬


‫بە چ شێوازێك كوشتیان‪ ،‬كێ كردی؟ كێ كوشتی؟ كێ‬ ‫بكوژەكان ئازاد دەكات؟ كێ یاسا دروست دەكات؟‬


‫ژمارە ‪141‬‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫لەم ژمارەدا‬

‫تر‌وسکه‬

‫گۆڤارێكی رۆشنبیری‬ ‫تایبەت بە ژنانە‪ ،‬لە(‪)15‬‬ ‫مانگ دەردەچێت‬ ‫‪..........‬‬ ‫ژنێکی هۆشیار‌و رێکخستوو‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌کی‬ ‫دیموکرات‬ ‫‪..........‬‬ ‫خا‌وه‌نی ئیمتیاز‪ :‬ئه‌ستێره‌ دوو گەریالی ژن یەكێكیان لە باشووری كوردستان و‬ ‫عه‌بد‌ولجه‌بار‬ ‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬رابیعه‌ قاسم یەكێكیش لە رۆژهەاڵتی كوردستان‬ ‫‪..........‬‬ ‫چاپ‪ :‬چاپخانه‌ی که‌مال راپۆرت‪.....‬ئاستی دڕندایانەی پیاوان گەیشتووەتە لوتكە‬ ‫تیراژ ‪1000‬‬ ‫‪..........‬‬ ‫ژماره‌ی متمانه‌ی سه‌ندیکای راپۆرت ‪ ......‬چاالكیەكانی ‪4‬ی نیسانی ئەمساڵ بە‬ ‫رۆژنامه‌نو‌وسانی کوردستان‪:‬‬ ‫پێشەنگایەتی رەژاك بەرێوەچوون‬ ‫‪241‬‬ ‫‪..........‬‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌‌و‌وتار‌و دید‌و‬ ‫بۆچوونانه‌ی له‌ تر‌وسکه‌دا رێپۆرتاژ ‪ ......‬بریتان جودی‪ :‬لە باشووری كوردستان‬ ‫باڵ‌وده‌بێته‌‌وه‌‪ ،‬نو‌وسه‌ر خۆی‬ ‫كوشتنی ژنان بە هیچ شێوازێك قبوڵ ناكەین !!‬ ‫به‌رپرسیاره‌‬ ‫‪..........‬‬ ‫ئیمه‌یل‪:‬‬ ‫@‪www.truskajin‬‬ ‫لە بواری كۆمەاڵیەی‪ ،‬لێكۆلین‪ ،‬بیروا‪،‬‬ ‫‪gmail.com‬‬ ‫‪..........‬‬ ‫هەمەرەنگ‪ ،‬هونەری و سەرگۆزەشتە لەناو‬ ‫ژ‪ 0‬ت‪07705124058 :‬‬ ‫نرخ ‪ 1500‬دینار‬

‫تروسكە بخوێنن‬


‫بێجگە لە ژن و تێكۆشانەكەی كەس ناتوانێت دڵی ژنان خۆشی بكات‬ ‫ئا‪ /‬تروسكە‬ ‫زۆر جار گوێ لە كۆمەڵگای خۆمان و بەتایبەت‬ ‫پیاوان دەگرین كە هەر دەڵێن‪ :‬ئێمە جل‪ ،‬خانو‪،‬‬ ‫ناوماڵ‪ ،‬ئاڵتون‪ ،‬پێاڵو‪ ،‬سەیارەمان كڕی بۆ ئەوەی‬ ‫كە دڵی هاوژینەكەمان خۆش بكەین‪ ،‬هەروەها‬ ‫بردمان بۆ ناو بازاڕ و بۆ سەفەرێك و رێگامدا‬ ‫لەگەڵ خزمەكانی بچێت بۆ شوێنان‪ ،‬یاخود رێگام‬ ‫پێدا كە بە تەنیا بچێتە شوێنان‪ ،‬من مافی ژن‬ ‫دەناسم و مافم بە ژن داووە و ئازادیم پێداوە؛‬ ‫كاتێك باش سەیری ئەم جۆرە قسانە بكەین زۆر‬ ‫بە رۆنی دیارە كە دەسەاڵتێك بێ سنور لە ژێر‬ ‫ئەم دروشمانە شاراوەیە و بە قواڵی ژن دەكات‬ ‫بە كۆیلەی خۆی و هیچ رێگایەكی بۆی ناهێلێت‬ ‫تاكو نەفس بكێشێت‪ ،‬ئەمە خۆی خنكاندنی ژنە‪.‬‬ ‫لەالیەكی تر هەر بەو روانگەیە لێدەدات و رۆژانە‬ ‫بە جنێودان و بێ رێ��زی ك��ردن لە بەرامبەری‬ ‫هەستی بریندار دەك��ات و ئ��ەوەش وەك��و مافی‬ ‫خۆی دەزان��ێ��ت‪ ،‬چونكە ماڵی خۆی دەزانێت و‬ ‫قبوڵیش ناكات ك��ەس بێجگە لە ئ��ەو پەیوەندی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ هاوژینەكەی هەبێت و ی��ان خوشكی و‬ ‫دایكی هەبێت؛ چونكە ناموس و موڵكی ئ��ەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر ژن ئەم پێوانانە تێپەڕ بكات‪ ،‬بەبێ پرس‬ ‫مافی خۆی دەبینێت بكوژێت‪ .‬لێرەدا ئەو كەسەی‬ ‫كە بۆ بەدەست هێنانی ئەو ژنە خۆی بە كوشت‬ ‫دەدا ب��ە ئاسانی ل��ێ��دەدەت و دەك��وژێ��ت یاخود‬ ‫سەقەتی دەكات‪ ،‬هەروەها باوك‪ ،‬برا‪ ،‬خاڵیشمان‬ ‫بەم شێوازە هیچ جیاوازی ناكات لێمان دەدەن‬ ‫و دەمانكوژن‪.‬‬ ‫پێویستە ئەم رەوشە زۆر بە باشی هەڵسەنگێنین‬ ‫و ئ��ەو ئەقلیەتە ب��ك��وژە بناسین و س��ەرچ��اوەی‬ ‫لەم وەحشەتە لە كوێ هێزی خۆی وەردەگرێت‬ ‫بە هەموو ژن��ان بناسێنین؛ سیستەم و زهنیەتی‬ ‫دەسەاڵت خۆی بە توندوتیژی‪ ،‬كوشتن‪ ،‬بە موڵك‬

‫كردن‪ ،‬ترس دروست دەكات و دەسەاڵتی خۆی‬ ‫دەسەپێنێت‪ .‬دەسەاڵت غەریزەیەكە كە بۆ بەدەست‬ ‫هێنانی هەستی مرۆڤ دەكوژێت و بێ ویژدانی‬ ‫و بێ ئاكاری بەهێز دەكات‪ ،‬خۆپەرستی بەزەیی‬ ‫بەكەس نایەتەوە‪ .‬ئەوەی كە ئەمرۆ مرۆڤ تووشی‬ ‫بووە بەتایبەت زهنیەتی پیاوساالری بەناو دەكرێت‬ ‫ه��ەر ئ��ەو غ��ەری��زەی��ە دون��ی��ا ل��ە ب��ەرام��ب��ەر خ��ۆی‬ ‫ناگرێت و رۆژ لە دوای رۆژ بەدەست هێنانی‬ ‫هەر كەس لە سەر رێگای بێت داقورتێنێت و‬ ‫دەڕوات‪ .‬سەیری جیهانی ئەمڕۆ بكەین كە چۆن‬ ‫لە واتای خۆی دووری كەوتووە و تەنیا بەشێك‬ ‫لە راستیەكان ماون كە ئەویش زۆر كەم رەنگ‬ ‫بوونەتەوە‪ .‬سروشت لەناو دەچێت بۆچی؟ زۆر‬ ‫روونە‪ ،‬چونكە هاوسەنگی یاخود یەكسانی نێوان‬ ‫مرۆڤایەتی لەناو چ��ووە‪ ،‬ئ��ەوەش خ��ۆی لە خۆی‬ ‫دەبێتە هۆی ئەوەی كە سروشتیش لەناو بچێت‪.‬‬ ‫ئەگەر ئێمە وەكو ژن ئەو كێشەنەی كە باسمان‬ ‫ك��رد هەست پێ دەك��ەی��ن پێویستە بە زووترین‬ ‫كات لە بەرامبەر ئەو دڕندەیە كە لەناو زهنی‬ ‫مرۆڤایەتی خۆی بە جێكردووە لەناو ببەین‪ ،‬بۆ‬ ‫لەناو بردنی پێویستی بە ب��اوەڕ بەخۆ بوونمان‬ ‫هەیە‪ ،‬هەروەها ناسینی ئیرادە و بەرێكخستنمان‬ ‫هەیە؛ پیاوان كاتێك هار دەبن كە دەبینن ژن‬ ‫خاوەن هێزە و بەشێوازێكی سیستەماتیك خۆی‬ ‫بەڕێوەدەبات‪،‬هەر بۆیە گەورەترین هێزی ئێمە بە‬ ‫رێكخستن و پەروەردە كردنمانە و خاوەنداری لە‬ ‫خۆمان كردنە‪ ،‬كاتێك ئێمە بتوانین خاوەنداری‬ ‫لە خۆمان بكەین ئەو كات هیچ هێزیك ناتوانێت‬ ‫لە بەرامبەرمان بوەستێت‪ .‬ئ��ازادی ئێمە ئازادی‬ ‫ئابووری‪ ،‬سروشت و هەموو گیان لەبەرێكە‪.‬‬


‫راپۆرت‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫هێرشی بێ كۆتای لە سەر ژنان بەردەوامە و ئاستی دڕندایانەی‬ ‫پیاوان گەیشتووەتە لوتكە‬ ‫ئا‪ /‬شەیدا نادر‬ ‫شۆڕشی ژنان لە رێگای ئازادیدایە‬ ‫و رۆژ ل��ە دوای رۆژ ئ��ەم شۆڕشە‬ ‫نزیك سەركەوتن دەبێت‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫بەرامبەر ئ��ەم سەركەوتنە ئەقلیەتی‬ ‫پیاوساالری هێرشەكانی خۆی توند‬ ‫دەكات و هەوڵی رێگری لە ئازادی‬ ‫ژن دەدات كە بەو راپۆرتە دەتوانین‬ ‫بیسە لمێنین ‪:‬‬ ‫ل���ەم دوو م��ان��گ��ەدا ك��وش��ت��ن‪،‬‬ ‫س��وت��ان��دن و خ��ۆس��وت��ان��د‪ ،‬زۆر‬ ‫زیادبوون و جێگەی سەرسوڕمانە‪.‬‬ ‫لە هەرێمی باشووری كوردستان‬ ‫بە شێوازێكی زۆر دڕندانە پیاوان‬ ‫لە ژێر ناوی جیاواز ژن دەك��وژن‪،‬‬ ‫كە زۆر جار كەس ئاگای لێ نابێت‬ ‫و نازانرێت ئەو ژنانە چۆن و كێ‬ ‫ك��وش��ت��وون��ی‪ .‬ه��ەر ئ��ەو زهنیەتە كە‬

‫ل��ە ه��ەم��وو ج��ی��ه��ان و ب��ەت��ای��ب��ەت لە‬ ‫رۆژه��ەاڵت��ی ناوین و كوردستان لە‬ ‫بەرامبەر ئازادی ژن خۆیان ناگرن‬ ‫و هێرش دەك��ەن؛ نمونەی هەر بەر‬ ‫چاو لە ئەفغانستان و یەمەن روویدا‪.‬‬ ‫ل��ە ك��اب��ول��ی پایتەختی ئەفغانستان‬ ‫ك��چ��ێ��ك��ی گ���ەن���ج دوای ئ������ازار و‬ ‫ئەشكەنجەیەكی زۆر‪ ،‬بە شێوەیەكی‬ ‫زۆر دڕن���دان���ە ل��ەالی��ەن كۆمەڵێك‬ ‫پیاوی ئەو واڵت��ەوە سوتێنرا‪ .‬ژنانی‬ ‫كابول وەك هەڵوێست وەرگرتن لە‬ ‫بەرامبەر ئەو ڕەفتارە نامرۆڤانەیەدا‪،‬‬ ‫نەیانهێشت هیچ پیاوێك شانبداتە‬ ‫ژێ��ر تابوتی ئ��ەو ژن��ە‪ .‬فەرخوندەی‬ ‫‪ 27‬س��اڵ��ە‪ ،‬بەتۆمەتێكی ن��اڕاس��ت و‬ ‫ه��ەڵ��ب��ەس��ت��را و ك��ە گ��وای��ا ق��ورئ��ان��ی‬ ‫س�����وت�����ان�����دووە؛ دوای ئ��������ازار و‬ ‫لێدانێكی زۆر ل��ەالی��ەن كۆمەڵێك‬ ‫لە پیاوانی كابولەوە‪ ،‬بە شێوەیەكی‬ ‫زۆر دڕندانە ئاگریان تێبەردا‪ .‬بە‬ ‫گوێرەی شاهیدحاڵەكان فەرخوندە‬ ‫ل��ە ب��ەرام��ب��ەر زه��ن��ی��ەت پ��ی��اوس��االری‬

‫خ����اوەن ه��ەڵ��وێ��س��ت ب���وو و ه��ەوڵ��ی‬ ‫رەخ���ن���ە ك����ردن و ش��ك��ان��دن��ی ئ��ەو‬ ‫ئەقلیەتەی داوە بۆیە كوشتیان‪ .‬بەاڵم‬ ‫ه��ەن��دێ��ك پ��ی��اوی ب��ەن��او مامۆستای‬ ‫ئاینی لەژێر ناوی دین و قورئان‬ ‫«فەرخوندەیان» كرد بە ئامانجی‬ ‫هێرشەكانیان‪.‬‬ ‫هەروەها لە یەمەن كچێك بەناوی‬ ‫«رەوان» كە بە هۆی دابونەریتی‬ ‫دواك��ەوت��ووەوە درا بە پیاوێكی چل‬ ‫ساڵ و لەیەكەم شەوی گواستنەوەیدا‬ ‫ب���ە ه����ۆی ت���ون���دوت���ی���ژی���ی زاواوە‬ ‫ئ��ازارێ��ك��ی زۆری پ��ێ��گ��ەی��ش��ت��ووە و‬ ‫بەهۆیەوە گیانی لە دەستداوە‪.‬‬ ‫لە هەرێمی كوردستان‪ :‬‬ ‫ل��ە ش���اری سلێمانی ب��ە ه��ۆك��اری‬ ‫ج����ی����اواز س���ێ ژن ك�������وژران ك��ە‬ ‫یەكێكیان سوتێندرا ب��وو ب��ە هۆی‬ ‫ق��وڵ��ی ب��ری��ن��ەك��ەی گیانی ل��ە دەس��ت‬ ‫دەدات‪ .‬لە شاری هەولێریش دوو ژن‬ ‫ك��وژران و سێ ژن سوتێندران‪ ،‬لە‬ ‫كەركوكیش لە رۆژی جیهانی ژنان‬

‫‪1‬‬


‫راپۆرت‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫«سارا رەوندی»‬ ‫‪2‬‬ ‫هیچ پیاوێك لە بەرامبەر ئازادی ژنان خۆی ناگرێت و ناشتوانێت راستەوخۆ هێرش‬ ‫بكاتە سەر ژن‬ ‫كە ‪8‬ی ئادار بوو دوو ژن كوژران‬ ‫و دوای چەند رۆژی تر دوو ژنی‬ ‫ت��ر ب��ە ش��ێ��وازی ج��ی��اواز ك���وژران‬ ‫و س��وت��ێ��ن��دارن‪ ،‬ل��ە ش��اری ران��ی��ە و‬ ‫دەورو بەریشی سێ ژن سوتێندران‬ ‫و كوژران و ‪ 5‬ژنی تریش روبەڕوی‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی ب����وون����ەوە‪ .‬ل���ە ق���ەزای‬ ‫شارەزور ژنێك بە دەستڕێژی گولە‬ ‫ل���ەالی���ەن ه���اوس���ەرەك���ەی���ەوە ك���وژرا‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ە دەرب��ەن��دی��خ��ان��ی��ش دوو‬ ‫ژن ل��ە ن��ێ��وان دوو رۆژدا ك��وژران‬ ‫و ژن���ێ���ك���ی���ش خ�����ۆی س���وت���ان���د و‬ ‫تەندروستی خراپە‪ .‬لە سیدەكانیش‬ ‫دوو ژن سوتێندران كە یەكێك لەو‬ ‫دوو ژنە دوای ماوەیەكی كورت لە‬

‫نەخۆشخانە گیانی لە دەست دا‪ ،‬لە‬ ‫سۆران و چۆمانیش ژنێك كوژرا‬ ‫و یەكێیش خۆی دەسوتێنیت‪.‬‬ ‫بەهەمانشێوە لە شاری مەهابادیش‬ ‫ژن��ێ��ك��ی ت���ەم���ەن ‪ 18‬س����اڵ ل���ە ب��ەر‬ ‫ت���ون���دوت���ی���ژی ب���ن���ەم���اڵ���ەك���ەی خ��ۆی‬ ‫دەكوژێت‪.‬‬ ‫ئ����ەو ئ��ەق��ل��ی��ەت��ەی ك���ە دوع����ا‪،‬‬ ‫ف���ەرخ���ون���دە‪،‬دون���ی���ا‪ ،‬رەوان( ئ��ەو‬ ‫منداڵەی كە لە تەمەنی ‪ 8‬ساڵەیەوە‬ ‫درا ب���ە پ��ی��اوی��ك ت���ەم���ەن ‪40‬س����اڵ‬ ‫و ل��ەش��ەوی گ��واس��ت��ن��ەوەی ب��ە ه��ۆی‬ ‫توندوتیژی هەوسەرەكەی گیانی لە‬ ‫دەست دا)‪ ،‬ئۆزگەجان( ئۆزگەجان‬ ‫ئەو كچەی كە لەالیەن دوو پیاو كە‬

‫پیاوەێك ل��ە گ��ەڵ ك��وڕەك��ەی خ��ۆی‪،‬‬ ‫دەس��ت��درێ��ژی��ان ك���ردە س���ەرو دوای‬ ‫كوشتیان و س��وت��ان��دی��ان)‪ ،‬ئ��ارەزو‪،‬‬ ‫و ه����ەزاران ژن��ی ت��ری��ان ك��وش��ت و‬ ‫ك��ردی��ان ب��ە ق��ورب��ان��ی دەس��ەاڵت��ی��ان‬ ‫ل���ە ژێ����ر ن�����اوی ئ���ای���ن و ن���ام���وس‬ ‫و خ��ێ�ڵای��ەت��ی و ه��ەم��ووی��ان ی��ەك‬ ‫مەبەستیان هەیە‪ ،‬ئەویش ئەو كین و‬ ‫نەفرەتەی‪ ،‬كە لەبەرامبەر ئازادی ژن‬ ‫هەیانە بەدرێژای مێژوو بەكوشتنی‬ ‫ژن بەتاڵی دەكەنەوە‪ .‬كاتێك مرۆڤ‬ ‫س��ەی��ری ك��وش��ت��ن��ەك��ان و ی��اس��اك��ان‬ ‫دەك����ات‪ ،‬ه��ەروەه��ا پ��ێ��وان��ەك��ان��ی كە‬ ‫دی���ار دەك��رێ��ت ت��ەن��ی��ا ب��ۆ ژن��ان��ە و‬ ‫خودی پیاوان ئەوان دیاری دەكەن‬


‫راپۆرت‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫و ئەوانیش دەكوژن‪ ،‬كوشتنی دوعا‬ ‫ئ��ەو ك��چ��ە ئ��ێ��زدی��ەی س��اڵ��ی ‪ 2007‬و‬ ‫ف��ەرخ��ون��دە ب��ە ت��ۆم��ەت��ی س��وت��ان��دن��ی‬ ‫قورئان‪ ،‬بە شودانی دونیا و كوشتنی‪،‬‬ ‫ب���ە ش���ودان���ی رەوان و ك��وش��ت��ن��ی‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا كوشتنی ئ���ارەزو ئ��ەو ژنە‬ ‫تەمەن ‪ 27‬ساڵەیە لە دەربەندیخان‬ ‫بە ه��ۆی ئ��ەوەی كە میراسی باوكی‬ ‫بۆ مابووەوە‪ .‬كوێستان لە بەر ئەوەی‬ ‫كە نەویست شوو بە پیاوێكی قاتیل‬ ‫بكات بە چ شێوازێك كوشتیان‪ ،‬كێ‬ ‫كردی؟ كێ كوشتی؟ كێ بكوژەكان‬ ‫ئ��ازاد دەك���ات؟ ك��ێ یاسا دروس��ت‬ ‫دەك����ات؟ ه�����ەزاران ك��ێ��ی دی��ك��ە كە‬ ‫بڵێین دیسان وەاڵمەكەی زهنیەت و‬ ‫یاساكانی پیاو ساالرین و پیاوانن‬ ‫كە دەیكەن‪.‬‬ ‫ژن�����ان و رێ���ك���خ���راوان���ی���ش چ ل��ە‬ ‫ئەفغاستان و ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫و هەموو جیهان زنجیرە چاالكیان‬ ‫ئەنجامدا دژ بە زهنیەتی بكوژی‬ ‫پ���ی���اوس���االری‪ ،‬ت��اك��و ك��ۆت��ای��ی ب��ەم‬ ‫ئەقلیەتە بێنن‪ .‬چاالكوانانی ب��واری‬ ‫ژن����ان دەڵ���ێ���ن پ���ی���اوان ن��ات��وان��ن بە‬ ‫هێرشەكانیان لە سەر ژن��ان كۆتای‬ ‫ب���ە ت��ێ��ك��ۆش��ان و ش���ۆڕش���ی ژن���ان‬ ‫ب��ێ��ن��ن‪ ،‬پ��ێ��چ��ەوان��ە ژن���ان ه��ەت��ا ئ��ازاد‬ ‫ب��ن ب����ەردەوام دەب��ن و تێكۆشانیان‬ ‫دەگ���ەێ���ن���ن���ە ل���وت���ك���ە‪ .‬ل����ەو ب������وارەوە‬ ‫چاالكوانێكی ب��واری ژن��ان «رۆزا‬ ‫تاتانی» بۆ گۆڤارەكەمان دەدوێ��ت‬ ‫و دەڵێت‪ :‬توندوتیژی لە سەر ژنان‬ ‫شتێك نیە كە لە رۆژهەاڵت ناوەڕاست‬ ‫هەبێت‪ ،‬بێگومان لە هەر چوار الی‬ ‫دونیایە توندوتیژی و كوشتنی لە‬ ‫س��ەر ژن��ان ب��ەڕێ��وەدەب��ردرێ��ت؛ هەتا‬ ‫ئ���ەو ئ��ەم��ری��ك��ای��ەی ك���ە ب���ە ق��ی��ام��ەی‬ ‫رۆشنبیری و مودێرینیتەی دەزان��ی‬ ‫رۆژانە ژنان دەكوژرێن و توندوتیژی‬ ‫و دەستدرێژی و لەقەكردن دەبنەوە‬ ‫و لە ئەوروپاش بە هەمان شێوەیە‪.‬‬ ‫ب���ە ش���ێ���وازی���ك گ��ش��ت��ی س��ی��س��ت��ەم��ی‬ ‫ئەمڕۆمان سیستەمێكە كە بارگراوی‬ ‫ك��راوە بە پیاوەتی‪ ،‬سەیری كەن لە‬ ‫ه��ەم��وو مەیدەنەكانی ژی��ان��دا زەوت‬ ‫كراوە‪ .‬بێن سەیر كوشتنی ئۆزگەجان‬ ‫لە توركیە بە شێوازێكی وا دڕندانە‬ ‫دەس��ت��درێ��ژی��ان ك��ردە س��ەر و دوای‬ ‫سوتاندیان‪ ،‬ئەمە هەر وەكو كوشتنی‬

‫‪3‬‬

‫ف��ەرخ��ون��دە ب���وو ل��ە ئ��ەف��غ��ان��س��ت��ان و‬ ‫ل��ە هیندستان‪ ،‬ی��ەم��ەن‪ .‬ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستان رۆژانە ژن دەكوژرێت و‬ ‫لەناو دەب��ردرێ��ت‪ .‬لە هەموو ش��ار و‬ ‫شارۆچەكەكانی باشووری كوردستان‬ ‫ژنان دەكوژرێن و لەناو دەبردێن و‬ ‫دەبینین كە پیاوێك كچە ‪ 14‬ساڵەی‬ ‫خ��ۆی دەبستێت و س��ەگ ب��ەردەدەت��ە‬ ‫گ��ی��ان��ی و دوای چ��ەن��د س��اع��ەت بە‬ ‫دوازدە فیشەك دەی��ك��وژێ��ت‪ ،‬ئەمانە‬ ‫هەموو ئەو تابلۆ وەحشیگەریایە كە‬ ‫گەیشتۆتە قەیامەی كە هەر مرۆڤێك‬ ‫كە خۆی بە م��رۆڤ دەزانێت بەمە‬ ‫بڵێت بەسە و بوەستە‪ .‬هەروەها رۆژان‬ ‫لەدرێژەی قسەكانیدا وتی؛ هەوكات‬ ‫چ��االك��ی ‪8‬ی ئ���ادار ل��ەالی��ەن پارتی‬ ‫دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان روب���ەڕوی‬ ‫هێرش دەب��ێ��ت��ەوە‪ ،‬ژن��ان��ی چ��االك��وان‬ ‫پەیامی خوشەویستی هەمدەردیان پێ‬

‫ب��وو ب��دەن ب��ە ژن��ان��ی ش��ەن��گ��ال‪ .‬ئەو‬ ‫دارەی باوك و برا و هاوسەر دەدە بە‬ ‫رۆحی ژنان‪ ،‬هەمان دارە سیاسیەیە‬ ‫كە لە سنوری پارتی درا بە رۆحی‬ ‫ژن��ان��ی چ���االك���وان‪ ،‬ل���ەوان���ەی ل��ەب��ەر‬ ‫رای گشتی دونیا نەبوایا هێزەكانی‬ ‫پ��ارت��ی ژن��ێ��ك��ی��ان ك��وش��ت��ب��ا‪ ،‬چونكە‬ ‫بەالیەن ئاسایە كوشتنی ژنێك‪ .‬كە‬ ‫واتا كێشەكە‪ ،‬كێشەی دوا كەوتوی‬ ‫نیە كێشەی روانگەی ژیانە و كێشەی‬ ‫سیستەماتیكە و تێكۆشان و شۆڕشە‪،‬‬ ‫بۆیە ئ��ەوی دەبێتە چ��ارەی كوشتنی‬ ‫ژن‪ ،‬دۆزینەوەی رامانێكی راست و‬ ‫ئەخالقی و ویژدانی بۆ كۆمەڵگا و‬ ‫دامەزراندنی سیستەمێكی سەربەخۆ‬ ‫ب��ۆ ژن��ان‪ .‬س��ەب��ارەت بەخۆپاراستنی‬ ‫ژن��ان��ی��ش رۆژان ت��ات��ان��ی لەكۆتیدا‬ ‫گوتی؛ من دەتوانم بڵێم كە پێویستی‬ ‫ب����ە ه���ێ���زی���ك���ی س����ەرب����ازی وەك����و‬


‫راپۆرت‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪« 4‬رۆژان تاتانی»‬ ‫ئەو دارەی باوك و برا و هاوسەر دەدە بە رۆحی ژنان‪ ،‬هەمان ئەو دارە سیاسیەیە‬ ‫كە لە سنوری پارتی درا بە رۆحی ژنانی چاالكوان‬ ‫ی��ەپ��ەژە ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ۆ پاراستنی خۆیان‬ ‫و پێویستیان ب��ە ماڵێكی هەبێت‪.‬‬ ‫پێویستە زه��ن��ی��ەت��ێ��ك ئ���اوا بكرێت‬ ‫تاكو ژنان تێدا سیاسەت و ئابووری‬ ‫خۆیان دەست نیشان بكەن‪.‬‬ ‫ه�����ەروەه�����ا «س�������ارا رەون�������دی»‬ ‫چاالكوانی بواری ژنان لە ئەفغانستا‬ ‫بۆ گۆڤارەكەمان بەم شێوەیە دەدوێت‪:‬‬ ‫هیچ پ��ی��اوێ��ك ل��ە ب��ەرام��ب��ەر ئ��ازادی‬ ‫ژن��ان خ��ۆی ناگرێت و ناشتوانێت‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆ ه��ێ��رش بكاتە س��ەر ژن‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ل��ە ژێ��ر ن���اوی دی���ن‪ ،‬ن��ام��وس‬ ‫و ه���ەن���دێ���ك داب��ون��ەری��ەت��ی��ەك��ان��ی‬ ‫دواكەوتوو هێرش دەكەن كە نمونەی‬

‫ه��ەرە دڕن��دان��ەی ئ��ەوان ل��ە شێوازی‬ ‫كوشتنی فەرخوندە بوو‪ .‬ئێمە وەكو‬ ‫ژنانی ئەفغانی پێویستە ئ��ەوە باش‬ ‫بزانین كە ئەو هێرشە تەنیا هێرشەك‬ ‫ن��ەب��وو ل��ە س���ەر ف��ەرخ��ون��دە بەڵكو‬ ‫لەبەرامبەر هەموومان ك��را‪ ،‬ئێمە و‬ ‫ه��ەم��وو ئ��ەو ژن��ان��ەی ك��ە ل��ە دەس��ت��ی‬ ‫زه��ن��ی��ەت��ی پ���ی���اوس���االری دەن��اڵ��ێ��ن��ی��ن‬ ‫دەست بدەینە دەستی یەك و خوێنی‬ ‫فەرخوندە لە بەفیڕۆنەچێت و تۆڵەی‬ ‫فەرخوندە بە خۆ بەرێكخستن كردن‬ ‫و دامەزراندنی هێزی پاراستنی ژن‬ ‫و سیاسەتی سەربەخۆ هەڵگرین‪.‬‬ ‫هەروەها سارا لەدرێژەی قسەكانیدا‬

‫وت���ی؛ ئێمە پێویستە ل��ە تێكۆشانی‬ ‫ژن���ان���ی ك����ورد س���ود وەرب���گ���ری���ن و‬ ‫ب��ەش��داری ك��اروان��ی شۆڕشی ژنان‬ ‫ببین و ببین بە نەتەوەی راستەقینەی‬ ‫ژنان‪ ،‬كە هەمیشە وەكو نەتەوەیەك‬ ‫لەناو دەبردرێت‪.‬‬ ‫هەروەها لەكۆتایدا چاالكوانی ژنی‬ ‫ئەفغانی سارا رەوندی؛ دەست خۆشی‬ ‫ل��ە ژن��ان��ی ك��ورد ك��رد ك��ە ب��وون بە‬ ‫چاو و گوێ و رێگا بۆ هەموو ژنان‬ ‫و بەتایبەت ژنانی ئەفغانستان‪ ،‬بوونە‬ ‫بە سمبولی بەرخۆدانی و سەرهڵدان‪.‬‬


‫راپۆرت‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪5‬‬

‫لە باشووری كوردستان كوشتنی ژنان بە هیچ شێوازێك‬ ‫قبوڵ ناكەین‬ ‫ئا‪ /‬تروسكە‬ ‫پارتی ئازادی ژنانی كوردستان‬ ‫(پاژك) وەكو دەزانین یەكەم پارتی‬ ‫ژن��ان��ە ل��ە ج��ی��ه��ان و رۆژه��ەاڵت��ی‬ ‫ناوین و بەتایبەت كوردستانە‪ ،‬كە‬ ‫ت��وان��ی��ووە ه��ێ��زی ژن��ان ل��ە ه��ەم��وو‬ ‫جیهان بسەڵمێنێت و تێكۆشانی‬ ‫ژنان بگەێنێتە لوتكە‪ .‬ئەم پارتیە‬ ‫لە ساڵی (‪ )1995‬یەكەم كونگرەی‬ ‫خۆی لە سەر ناوی یەكێتی ژنانی‬ ‫ئ���ازادی ك��وردس��ت��ان (‪)YAJK‬‬ ‫دادەمەزرێنێت و هەتا ‪8‬ی ئاداری‬ ‫ساڵی (‪ )1999‬هەنگاوێك ب��ەرەو‬

‫پ��ێ��ش دادەن���ێ���ت و ب��ە ئ��ارم��ان��ج��ی‬ ‫ك����ار و خ���ەب���ات���ی زی���ات���ر ن���اوی‬ ‫خ��ۆی دەگ��ورێ��ت و پ��ارت��ی ژنانی‬ ‫كرێكارانی كوردستا(‪،)PJKK‬‬ ‫ه���ەورەه���ا ب���ە ك����اری گ���ەوەه���ەری‬ ‫خ��ۆی و ب��ەرف��ەروان ب��وون��ی ك��ارو‬ ‫تێكۆشانیان لە ساڵی (‪ )2000‬ناوی‬ ‫خۆیان دەگورن بە پارتی ئازادی‬ ‫ژنانی(‪ ،)PJA‬هەتا ساڵی ‪2004‬‬ ‫ئیتر بریار دەدرێ��ت پارتی ژنی‬ ‫ئ����ازادی ك���وردس���ت���ان( ‪)PAJK‬‬ ‫وەك��و چ��ەت��ری ئ��اس��ای هێزەكانی‬ ‫ژن��ان ل��ە شوێنانی جیا جیاكانی‬ ‫تێكۆشانی ئازادیخوازی لە ئستو‬ ‫بگرێت‪ .‬ئەم پارتیە تا ئێستا (‪)9‬‬ ‫هەمین گونگریی خ��ۆی بەستووە‪.‬‬

‫ت����روس����ك����ە‪ :‬پ����ارت����ی ئ�������ازادی‬ ‫ژن���ان���ی ك���وردس���ت���ان (پ�����اژك) چ‬ ‫ه��ەڵ��وێ��س��ت��ێ��ك��ی ه��ەی��ە ل��ە ب��ەرام��ب��ەر‬ ‫ه��ێ��رش و ت��ون��دوت��ی��ژی��ەك��ان��ی ل��ە‬ ‫س���ەر ژن����ان و ب��ەت��ای��ب��ەت ژن��ان��ی‬ ‫ب���اش���ووری ك��وردس��ت��ان‪ .‬گ��ۆڤ��اری‬ ‫تروسكە ل��ەو ب��وارەوە رێپۆرتاژی‬ ‫ت��ای��ب��ەت ل��ە گ��ەڵ ب��ێ��ری��ت��ان ج��ودی‬ ‫ئ�����ەن�����دام�����ی ك���ۆردی���ن���اس���ی���ۆن���ی‬ ‫پ����������اژك دروس������������ت دەك����������ات‪.‬‬ ‫ب���ێ���ری���ت���ان ج�������ودی‪ :‬رەوش�����ی‬ ‫ژن��ان دەت��وان��ی��ن وەك��و قەیرانێك‬ ‫پێناسە بكەین‪ ،‬ئەو قەیرانەی لەو‬ ‫سیستەمەی كە ئەمڕۆ هەیە ناتوانین‬ ‫جیای بكەینەوە‪ ،‬چونكە سیستەم‬ ‫بە شێوازیك دامەزراوە كە ژنی‬


‫ك���ە چ س���زاێ���ك پ��ێ��وی��س��ت��ە ب���ۆی‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ەب��ێ ئ���ەوەی ك��ە ب��زان��رێ��ت‬ ‫ب��ۆ‪ ،‬دەی��ك��وژن ك��ە ئ��ەوە ب��ۆ خ��ۆی‬ ‫تاوانە‪ .‬گریمان كە ژن تاوانێكی‬ ‫ه��ەی��ە چ���ۆن دەب��ێ��ت م��رۆڤ��ێ��ك بە‬ ‫تاوانێك كە دیار نیە بكوژرێت؟‬ ‫ه���ەم���ووم���ان وەك�����و ژن وەك���و‬ ‫ن���ەت���ەوێ���ك ك���ە ل���ە ه���ەم���وو الێ��ك‬ ‫ه���ێ���رش���ێ���ك ل����ە ب����ەرام����ب����ەرم����ان‬ ‫دەك��رێ��ت خ���اوەن ه��ەڵ��وێ��س��ت بین‬ ‫و حیساب ل��ەو ك��ەس��ان��ە بخوازین‬ ‫كە بە بێ تاوان كوشتنمان فەرز‬ ‫دەك���ەن و ب��ە ب��ێ پ��رس ل��ەن��اوم��ان‬ ‫دەب��ن‪ ،‬نابێت لە بەرامبەر یەكتر‬ ‫وەك������و ژن ئ�����ەرك�����دار ن���ەب���ی���ن‪.‬‬ ‫ئێمە لەبەر ئەوەی كە رێكخستنی‬ ‫خ��ۆم��ان��م��ان دروس����ت ك���رد ب��ۆی��ە‬ ‫بووین بە پارتی و بە هێز بووین‪،‬‬ ‫ه��ەم��وو ژن���ان پ��ێ��وی��س��ت��ە پ��ش��ت بە‬

‫رییپۆرتاژ‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫كردووە بەموڵكی خۆی و كااڵیەك‬ ‫و هەر كاتێك پیاو پێی خۆش بێت‬ ‫‪ 6‬خۆشی بوێت و شاعیرانە نزیكی‬ ‫دەبێت و هەركاتێكیش پێی خۆش‬ ‫بێت دەیكوژێت‪ ،‬ب��ەت��ەواوی دوور‬ ‫ل��ە پ��ێ��وان��ە ئ��ەخ�لاق و وی��ژدان��ی‬ ‫ئ����ەم ك����اران����ە دەك�������ات‪ .‬س���ەی���ری‬ ‫ك���ەن م���رۆڤ چ��ەن��دە ب��ەئ��اس��ان��ی‬ ‫دەت���وان���ێ���ت م���رۆڤ���ێ���ك ب��ك��وژێ��ت‬ ‫ئ��ەوی��ش س���ەرچ���اوەی ژی���ان ب��ێ��ت‪.‬‬ ‫تروسكە‪ :‬بارودۆخی ژنان لە‬ ‫كۆمەڵگا و ئەو توندوتیژیانەی‬ ‫رووب����ەڕوی����ان دەب��ێ��ت��ەوە چ��ۆن‬ ‫هەڵی دەسەنگێنن؟‬ ‫بێریتان جودی‪ :‬ئەو هێرشانەی‬ ‫ك��ە ل��ە س��ەر ژن���ان ب��ەرێ��وە دەچ��ن‬ ‫و ب��ەت��ای��ب��ەت ك��وش��ت��ن��ی ژن���ان لە‬ ‫باشووری كوردستان كارساتێكە‬ ‫ك���ە ق���ب���وول ن���اك���رێ���ت‪ ،‬ك��ات��ێ��ك‬

‫مرۆڤ دەبینێت بە چەك و یان بە‬ ‫چاقۆ یان بە خنكاندن و یاخود‬ ‫سوتاندن و هەزار شێوازی تر ژنان‬ ‫دەكوژن‪ ،‬جێگەی سەرسوڕمانە كە‬ ‫ئ��ەم م��رۆڤ��ە چ��ەن��دە ل��ە س��روش��ت��ی‬ ‫خ���ۆی دوور ك���ەوت���وووە ك��ە ب��ەم‬ ‫شێوازە هێرش دەك��ات‪ .‬زۆر جار‬ ‫دەبینین ك��ە ب��ە ب��ی��ان��وی ئ��ەو ژنە‬ ‫لە گەل پیاوێك قسە دەكات و بە‬ ‫تەنیا چووە دەرەوە‪ ،‬ژنە پێویستە‬ ‫هەمیشە توندوتیژی لەبەرامبەری‬ ‫بكرێت لەوانەیە ئەوانە كۆمەڵێك‬ ‫شتی الوەكی بێت‪ ،‬بەاڵم هۆكاری‬ ‫كوشتنی ژن��ان��ە‪ .‬ك��ۆم��ەڵ��گ��ای ئێمە‬ ‫پێویستە گوێ لە ژن بگرێت و بە‬ ‫ب��ێ دادگ��ای ك��ردن ژن ن��ەك��وژن‪،‬‬ ‫بەداخەوە بە بێ ئەوەی كە بزانین‬ ‫ئ��ەو ژن��ە چی دەك��ات و گ��وێ لەو‬ ‫ژنان بگرن و بزانن تاوانی چییە و‬ ‫بە گوێرەی ئەوە بڕیارێك بدرێت‬

‫بێریتان جودی‪:‬‬ ‫ئازادی ژن لە‬ ‫باشووری كوردستان‬ ‫بە پشت بەستن بە‬ ‫هێزی پاراستنی ژنان‬ ‫مسۆگەر دەبێت‬


‫رییپۆرتاژ‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪7‬‬

‫لە باشووری واڵت‬ ‫ئەگەر ژن لە بواری‬ ‫سیاسی‪ ،‬كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫فەلسەفی‪ ،‬ئایدیۆلۆژی‪،‬‬ ‫سەربازی‪ ،‬ئابووری‪،‬‬ ‫هونەری‪ ،‬وەرزشی‬ ‫خاوەن سەربەخۆی خۆی‬ ‫ببوایا ئەمڕۆ رەوشی وا‬ ‫نەدەبوو‬

‫هێزی خۆیان ببەستن و بزانن كە‬ ‫ئێمە ب��ە هێزی خ��ۆم��ان دەتوانین‬ ‫ل��ە زهنیتەی پ��ی��اوس��االری رزگ��ار‬ ‫دەبین و رێگە لەو زوڵمە دەگرین‬ ‫كە بەرامبەرمان ئەنجامدەدرێت‪.‬‬ ‫لە باشووری كوردستان كوشتنی‬ ‫ژن���ان ب��ە ه��ی��چ ش��ێ��وازێ��ك ق��ب��وڵ‬ ‫ن��اك��ەی��ن و ش��ەرم��ەزار دەك��ەی��ن و‬ ‫ه���ەر چ��ی ل��ە دەس��ت��م��ان ب��ێ��ت بۆ‬ ‫ه���ۆش���ی���ار ك�����ردن و پ��اراس��ت��ن��ی‬ ‫ژنان لە باشووری واڵت دەكەین‪.‬‬ ‫ت���روس���ك���ە‪ :‬ب����ۆ ئ������ەوەی ژن����ان‬ ‫ه��ەم��ووی��ان پ��ێ��ك��ەوە ل��ەگ��ۆڕەپ��ان��ی‬ ‫خ��ەب��ات ب��ن چ��ی ب��ك��رێ��ت ب��اش��ە؟‬ ‫من بە هەموو ژنانی باشووری‬ ‫ك��وردس��ت��ان دەڵ��ێ��م ك��ە ب��ە ی��ەك‬ ‫رێزی و یەك هەڵویسَتی دەتوانین‬ ‫بە هێز بین و لە هەموو بوارێك‬ ‫خۆمان بەڕێوەببەین‪ .‬لە باشووری‬ ‫واڵت ئ����ەگ����ەر ژن ل����ە ب�����واری‬ ‫س��ی��اس��ی‪ ،‬ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪ ،‬فەلسەفی‪،‬‬

‫ئایدیۆلۆژی‪ ،‬سەربازی‪ ،‬ئابووری‪،‬‬ ‫ه�����ون�����ەری‪ ،‬وەرزش���������ی خ�����اوەن‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆی خ��ۆی ب��ب��وای��ا ئ��ەم��ڕۆ‬ ‫رەوشی وا نەدەبوو‪ .‬كاتێك باس‬ ‫لە رەن��گ و دەنگی ژن دەكرێت‬ ‫ب���اس ل���ەو خ��اڵ��ەن��ە دەك���رێ���ت كە‬ ‫ل��ە س����ەرەوە ب��اس��م��ان ك���رد‪ .‬ئێمە‬ ‫وەكو ژنانی كورد لە هەر بەشی‬ ‫كوردستان سەڵماندمان كە خۆمان‬ ‫وەكو ژن دەتوانین بە تێكۆشان‬ ‫ب��ۆ ئ���ازادی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا و واڵت و‬ ‫بەتایبەت ئ��ازادی خۆمان بكەین‪.‬‬ ‫ئ��������ازادی ژن ل����ە ب����اش����ووری‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ە پشت بەستن بە‬ ‫ه��ێ��زی پ��اراس��ت��ن��ی ژن��ان مسۆگەر‬ ‫دەب���ێ���ت‪ ،‬ب��ۆی��ە پ��ێ��وی��س��ت��ە ه��ێ��زی‬ ‫پ���اراس���ت���ن���ی ژن ل���ە ب���اش���ووری‬ ‫كوردستان دامەزرێت تاكو چیتر‬ ‫نەبینە شاهیدی كوشتنی ژن��ان‪.‬‬


‫چاالكیەكانی ‪4‬ی نیسانی ئەمساڵ بە پێشەنگایەتی رەژاك بەرێوەچوون‬

‫راپۆرت‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪8‬‬ ‫ئا‪/‬ژیلەمو جاف‬ ‫چ��االك��ی��ەك��ان��ی ‪4‬ی ن��ی��س��ان��ی‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ ل���ە ه���ەرچ���وارپ���ارچ���ەی‬ ‫كوردستان و لەوانەش باشووری‬ ‫ك������وردس������ت������ان‪ ،‬ب���ەرۆح���ێ���ك���ی‬ ‫ج��ی��اوازت��ر ل��ە س��ااڵن��ی راب���ردوو‬ ‫و ب��ەت��ای��ب��ەت ل���ەالی���ەن ژن���ان���ەوە‬ ‫بەجۆشەوە پێشوازی لێ كرا‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��اوا ب��وون��ی سیستەمی‬ ‫دەسەاڵت و پیاوساالری‪ ،‬كۆمەڵگا‬ ‫ل��ە چ��وارچ��ێ��وەی��ەك��ی ئ��ەخ�لاق��ی‪،‬‬ ‫ك��ارەك��ت��ەرێ��ك��ی س��ەرب��ەخ��ۆ و بە‬ ‫ئیرادە هاتە ئاستی كۆمەڵگایەكی‬ ‫ب��ێ ئ��ی��رادە و ب��ە م��ێ��گ��ەل ك��راو‪.‬‬ ‫لەم نێوەندەشدا ئەو جیالنەی كە‬

‫ل��ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ادا زی��ات��ر ل��ە ه��ەم��وو‬ ‫جیلەكانی دیكە چەوسێنرانەوە‬ ‫و ب����ەك����ار ه����ێ����ن����ران‪،‬ژن����ان و‬ ‫گ��ەن��ج��ان ب����وون ك���ە ل���ە ئ��اس��ت��ی‬ ‫پێشەنگایەتی و خ��وداوەن��دی��ەوە‬ ‫هێنرانە ئاستی ه��ەرە پ��ەس��ت و‬ ‫الوازی كۆمەڵگا‪ .‬ئێستا ل��ە نێو‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ادا ژن���ان وەك ك���ااڵ و‬ ‫مەكینەیەكی جنسی و منداڵبوون‬ ‫س��ەی��ر دەك���رێ���ن و گ��ەن��ج��ان��ی��ش‬ ‫وەك ه��ێ��زێ��ك��ی ه��ەڵ��ق��واڵوی بێ‬ ‫پ��ش��ت و ب��ێ��خ��اوەن و ه��ەرك��ەس‬ ‫بەدوای بەكارهێنانیانەوەیە وەك‬ ‫مەكینەی ئیش سەیردەكرێن(!)‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ەم پێلە ب��ێ روح��م��ەدا‬ ‫لە بیری نەكەین كە هەمووكات‬ ‫تێكۆشانی ئەخالقی و دیموكراتی‬

‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ا ب����ەردەوام ب���ووە‪ ،‬ب��ەس‬ ‫ب���ە ه���ۆك���اری ج���ی���اواز ج��ی��اواز‬ ‫ن��ەگ��ەی��ش��ت��وون ب����ەو ئ��ەن��ج��ام��ەی‬ ‫ك��ە ئ��ام��ان��ج ك���راوە‪ .‬زۆری��ن��ەی��ان‬ ‫ن���ەی���ان���ت���وان���ی���وە ب���ە ش��ێ��وەی��ەك��ی‬ ‫گشتی كێشە كە چ��او لێ بكەن‬ ‫و ه��ەڵ��وێ��س��ت��ەك��ان ی��ەك الی���ەن و‬ ‫ك��ەم م��اون��ەت��ەوە‪ .‬رێ��ب��ەری گەلی‬ ‫ك����ورد ب���ە ش���رۆڤ���ەك���ردن���ی ئ��ەو‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ەی ك��ە ت��ێ��دا دەژی���ا و‬ ‫ه��ەروەه��ا بە هەڵسەنگاندنی ئەو‬ ‫تاقی كردنەوە و هەوڵدانانەی كە‬ ‫تا پێش لەوە كرابوون‪ ،‬پێویستی‬ ‫بە شۆڕشێكی هەمە الیەنە دیت‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش��ێ��ك ل��ە ب����وواری ف��ك��ری‪،‬‬ ‫كۆمەاڵیەتی و تەنانەت سیاسی و‬ ‫ئەو تێگە مێژووییانەی كە هەتا‬


‫راپۆرت‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪9‬‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ا ب��ە گ���وێ و م��ێ��ش��ك��م��ان��دا‬ ‫خ���ش���ێ���ن���دراون و ب���ە راس��ت��ی��ان‬ ‫دەزان��ی��ن‪ .‬ب��ۆ پێك هێنانی ئەم‬ ‫ش���ۆڕش���ە س���ەرەت���ا دەب�����وا ئ��ەم��ە‬ ‫بزانرایە كە كام بەش‪ ،‬كام جیل‪،‬‬ ‫كام چین و تەنانەت كام رەگەز‬ ‫لە كۆمەڵگا‪ ،‬زیاتر لە هەموویان‬ ‫دەب���ن���ە ئ���ام���ان���ج���ی دەس������ەاڵت و‬ ‫ئ��ەم��پ��ری��ال��ی��زم��ی ئ���ەم س���ەردەم���ە‪.‬‬ ‫هەربەم بۆنەیەوە بوو كە رێبەری‬ ‫گ��ەل��ی ك����ورد ووت����ی؛ ه��ەت��ا ژن‬ ‫ئ��ازاد نەبێت كۆمەڵگاش ئ��ازاد‬ ‫ن��اب��ێ��ت‪ .‬چ��ون��ك��ە ژن گەیشتبووە‬ ‫ئ��اس��ت��ێ��ك ئ��ی��دی ل��ەس��ەر م��رۆڤ‬ ‫بوونی موناقشە دەك��را! وات��ە لە‬ ‫نێو ك��ۆم��ەڵ��گ��ادا هیچ پێگەیەكی‬ ‫نەبوو و تەنها بۆ خزمەت كردن‬ ‫چ��اوی لێ دەك��را‪ .‬دەوت��را (ژن)‬ ‫ئەوەی دەكەوتە بیری مرۆڤەكان‬ ‫‪،‬شتێك كە لە بوواری سێكسەوە‬ ‫سەرنجڕاكێشە‪ ،‬دەبێت كۆرپەی‬ ‫ت����ەن����دروس����ت ب��ێ��ن��ێ��ت��ە دون���ی���ا‬ ‫ب���ۆ ب������ەردەوام ك���ردن���ی ن��ەس��ڵ��ی‬ ‫ب��اوك��ی��ان‪ ،‬خزمەتكارێكی باشی‬ ‫پ��ی��او و ب��ەخ��ێ��وك��ەرێ��ك��ی ب��اش��ی‬ ‫منداڵ‪ ،‬مەكینەیەكی فەرمانكەر‬

‫و بێدەنگ و بێ خواست‪ ،‬ئەمە‬ ‫بووئەو تابلۆیەی كە دەهاتە پێش‬ ‫چاوی مرۆڤەكان‪ .‬بەاڵم ئەوەی لە‬ ‫راستیدا هەیە بنچینەی كۆمەڵگا‬ ‫و س��ەرەت��ای ب��ە ك��ۆم��ەڵ��گ��اب��وون��ی‬ ‫لەدەست وپەنجە هونەرمەندەكانی‬ ‫ئەو سەرچاوەیان گرتووە‪ ،‬زانست‬ ‫و فەلسەفە لەهەبوونی ئەو هاتووە‪،‬‬ ‫ژیان لەو سەرچاوە دەگرێت‪ .‬بۆیە‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی ژن ب��گ��ات��ەوە ئاستی‬ ‫پێگەی بنەڕەتی و ئەساسی خۆی‬ ‫لە ن��او كۆمەڵگادا‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫ش��ۆڕش��ێ��ك��ی ب��ەو ش��ێ��وە ه��ەی��ە كە‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ش��ت ن��ەك ب��گ��ۆڕدرێ��ت‬ ‫بەڵكو سەراوبن بكرێت‪ .‬بۆیە لەم‬ ‫ب����ووارەدا پ��ێ��ش��ەن��گ��ای��ەت��ی ف��ك��ری‬ ‫رێ���ب���ەر ئ���اپ���ۆ و پ��ێ��ش خ��س��ت��ن��ی‬ ‫پ��رۆژە لە ب��وواری ئ��ازادی ژندا‬ ‫وەك دەستپێكردنی شۆڕشێكە ‪،‬‬ ‫كە دەتوانین بڵەین لەالیەن یەك‬ ‫كەسەوە رێك خراوە ‪ ،‬و رێبەر‬ ‫ئاپۆ بەتەنیا خ��ۆی ستارتی ئەم‬ ‫شۆڕشەی ل��ێ��داوە‪ .‬ئ��ەم سەرەتایە‬ ‫ل��ە ه��ەف��ت��اك��ان��ەوە دەس��ت��ی پێكرد‬ ‫و هەتا ئێستا و لەدایك بوونی‬ ‫ئارین و دەستیناكان هات‪ ،‬هەتا‬

‫ش��ۆڕش��ی رۆژئ���اوای ك��وردس��ت��ان‬ ‫و پێشەنگایەتی ژن و ژیانەوەی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ا ب��ە دەس��ت��ی ژن ه��ات‪.‬‬ ‫بۆیە بە ئاسانی دەتوانین بڵێین‬ ‫ل���ەدای���ك ب���وون���ی رێ���ب���ەر ئ��اپ��ۆ‬ ‫لەدایك بوونی دووبارەی ژنانە‪.‬‬ ‫كەوایە بەرلە هەموو كەس ئەركی‬ ‫ئێمەی ژنانە پێشوازی لە لەدایك‬ ‫بوونی رێبەری گەلی كورد بكەین‬ ‫و ئەم رۆژە وەك رۆژی لەدایك‬ ‫ب��وون��ی خ��ۆم��ان پ��ی��رۆز ب��ك��ەی��ن‪.‬‬ ‫ل���ەم ب���اب���ەت���ەدا ت��ێ��ك��ۆش��ان��ەك��ان��ی‬ ‫ژن��ان گەیشتە ئاستێك كە ژنی‬ ‫كورد لەبەرامبەر دونیا راوەستا‬ ‫و ب��ەم��ەش ن��ەك ت��ەن��ی��ا ه��ەب��وون��ی‬ ‫خ����ۆی س���ەل���م���ان���د ب���ەڵ���ك���و وەك‬ ‫پ��ێ��ش��ەن��گ��ێ��ك خ���ۆی س��ەل��م��ان��د و‬ ‫هاتە ئاستێك كە هەموو دونیا‬ ‫وەك وزە و ت��ی��ش��ك��ێ��ك��ی ن��وێ��ی‬ ‫تێكۆشانی ئ���ازادی ژن سەیری‬ ‫دەك���ەن‪ .‬ئ��ەم��ەش ب��ە تێكۆشان و‬ ‫پێشەنگایەتی سەرەتا رێبەر ئاپۆ‬ ‫و گ���ەل و ژن���ی ك���ورد گەیشتە‬ ‫ئ��ەم ئاستە‪ .‬ب��ەم ب��ۆن��ەش��ەوە وەك‬ ‫بەشەكانی دیكەی كوردستان و‬ ‫هەموو ئەو شوێنانە لە باشووری‬


‫لەگەڵ ئەم پێلە بێ روحمەدا لە بیری نەكەین كە هەمووكات تێكۆشانی‬ ‫ئەخالقی و دیموكراتی كۆمەڵگا بەردەوام بووە‬

‫راپۆرت‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪10‬‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ش ی����ادی ل��ەدای��ك‬ ‫ب���وون���ی رێ���ب���ەری گ���ەل���ی ك���ورد‬ ‫پیرۆز دەكرێت بە پێشەنگایەتی‬ ‫رێكخستنی ژنان كە لە باشووردا‬ ‫رێكخراوی ئازادی ژنان(رەژاك)‬ ‫ە‪ ،‬و ل���ە ه���ەم���وو ن��اوچ��ەك��ان��ی‬ ‫باشووری كوردستاندا ئەم رۆژە‬ ‫پ��ی��رۆز ك���را‪ .‬پ��ی��رۆزب��ای��ی��ەك��ان��ی‬ ‫رەژاك بەبۆنەی ‪66‬مین ساڵیادی‬ ‫ل��ەدای��ك ب��وون��ی رێ��ب��ەری گ��ەل��ی‬ ‫ك��ورد ل��ە ب��اش��ووری ك��وردس��ت��ان‬ ‫بەم شێوەیە بوو؛‬ ‫لەخانەقین گوندی مێخاسیسەر‪،‬‬ ‫ك��ەرك��وك گ��ون��دی گ��ورگ��ە چ��اڵ‪،‬‬ ‫پێنجوێن گوندی باراوا و بناری‬ ‫قەندیل ‪ ،‬قەرەداغ گوندی چەمی‬ ‫س��م��ۆر و ل��ەه��ەول��ێ��ر س��ەی��ران��گ��ای‬

‫دڵۆپە ‪ ،‬ده��ۆك ‪ ..‬نێوان دهۆك‬ ‫و زاخۆ ‪.‬‬ ‫لێدوانێك لەالیەن رێكخراوی‬ ‫ئ��������ازادی ژن��������������ان(رەژاك)ەوە‬ ‫ب���ۆ پ���ی���رۆز ك���ردن���ی ئ���ەم رۆژە‬ ‫ب��ڵ�اوب����ووی����ەوە ك����ە ل����ە ه���ەم���وو‬ ‫گ���ۆڕەپ���ان���ەك���ان���دا خ��وێ��ن��رای��ەوە‪.‬‬ ‫دەق���ی ل��ێ��دوان��ەك��ەی رەژاك ب��ەم‬ ‫شێوەیە بوو؛‬ ‫ب��ە ل���ەدای���ك ب��وون��ی رێ��ب��ەر‬ ‫ئ��اپ��ۆ پ��ێ��ش��وازی ل��ە ب��ەه��اری‬ ‫ژنان دەكەین‪،‬‬ ‫بە ئازادبوونیشی پێشوازی‬ ‫لە ئازادی كوردستان دەكەین‬

‫س��ەرەت��ا چ��واری نیسان رۆژی‬ ‫ل��ەدای��ك ب��وون��ی رێ��ب��ەری گەلی‬ ‫كورد عەبدوڵاڵئۆجاالن لە هەموو‬ ‫گەلی كورد و مرۆڤایەتی پیرۆز‬ ‫ب��ێ��ت‪ .‬ل��ەدای��ك ب��وون��ی رێ��ب��ەری‬ ‫گ��ەل��ی ك���ورد ل��ەدای��ك بوونێكی‬ ‫نوێی مرۆڤایەتی‪ ،‬گەلی كورد و‬ ‫نەتەوەی ژنانی جیهانە!‬ ‫‪ 65‬ەم��ی��ن س��اڵ��ی��ادی ل��ە دای��ك‬ ‫ب���وون���ی رێ���ب���ەری گ���ەل���ی ك���ورد‬ ‫ل���ە ك��ات��ێ��ك��دا پ���ی���رۆز دەك���ەی���ن‬ ‫ك��ە ل��ەالی��ەك��ەوە دەی��ان��ه��ەوێ بە‬ ‫ش��م��ش��ێ��ری ئ��ی��س�لام��ی رادی���ك���اڵ‬ ‫رۆژه���ەاڵت���ی ن���اوەڕاس���ت ب��ك��ەن��ە‬ ‫پارویەكی ئامادەی سەر سفرەی‬ ‫ئ��ی��م��پ��رال��ی��زم و ب��ێ ن��اس��ن��ام��ەی��ی‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەیشەوە بە هەڵوێستی‬


‫راپۆرت‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪11‬‬ ‫ب��ەرخ��ۆدێ��ران��ەی گ��ەل��ی ك���وردی‬ ‫دیموكراتخواز هەوڵی ئاواكردنی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ەك��ی دی��م��وك��رات��ی��ك و‬ ‫ن��اس��ن��ام��ەی��ەك��ی ئ���ازاد دەدرێ���ت‪.‬‬ ‫یەكێك لەو كاریزما و كەسایەتە‬ ‫پێشەنگانەی كە هەموو ژی��ان و‬ ‫ه��ەوڵ��دان��ی خ��ۆی ت��ەرخ��ان��ی ئ��ەم‬ ‫ئ��ام��ان��ج��ە ك���ردوە رێ��ب��ەری گەلی‬ ‫كورد عەبدوڵاڵ ئۆجاالنە‪.‬‬ ‫رێ��ب��ەری گ��ەل��ی ك��ورد نەتەنها‬ ‫ل����ەم ق����ۆن����اخ����ەدا‪ ،‬ب���ەڵ���ك���و ه���ەر‬ ‫لەمنداڵیەوە هەستی بە نەبوونی‬ ‫ناسنامەیەكی سەربەخۆ ك��رد و‬ ‫ه���ەروەه���ا ه��ەس��ت��ی ب��ە گ��ری��ن��گ��ی‬ ‫لێگەڕینی ئ��ازادی كرد‪ .‬هەربەم‬ ‫ب��ۆن��ەی��ەش��ەوە وت��ی»ئ��ەی زەم��ان��ە‬ ‫ی���ان ب��ە ئ����ازادی دەت��رازێ��ن��م��ەوە‬ ‫ی���ان ن���اژی���م»‪ .‬رێ���ب���ەری گ��ەل��ی‬ ‫ك�����ورد رۆژب�������ەرۆژ ل��ێ��گ��ەڕی��ن��ی‬ ‫خ���ۆی ل���ەس���ەر ه��ێ��ڵ��ی ح��ەق��ی��ق��ەت‬ ‫چ���ڕت���ر و ق���ووڵ���ت���ر ك������ردەوە و‬ ‫ئایدۆلۆژیای ئ��ازادی پێشكەشی‬ ‫نەتەوەو كۆمەڵگا‌و جیهان كرد‪.‬‬ ‫ك��ات��ێ��ك رێ��ب��ەرم��ان ه��ەس��ت��ی بە‬ ‫ون ب��وون��ی ئ��ەڵ��ق��ەی ئ���ازادی لە‬ ‫م��ێ��ژوودا ك��رد ك��ە ب��ە پێنووسی‬

‫ن����ادادپ����ەروەران����ەی پ��ی��اوس��االر‬ ‫نووسرابوو‪ ،‬ئەم خشتەڵە ونبووەی‬ ‫لە ناخی ژناندا بینی و ئازادی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ای ل���ە ئ������ازادی ژن���دا‬ ‫بینیەوەو وتی «هەتا ژن ئازاد‬ ‫نەبێت كۆمەڵگا ئ��ازاد نابێت»‪.‬‬ ‫ب���ۆی���ە ب���ن���اخ���ەی ئ���ای���دۆل���ۆژی���ای‬ ‫ئ���ازادی ژن��ی داڕش��ت و هەوڵی‬ ‫ئ�����اواك�����ردن�����ەوەی ك���ەس���ای���ەت���ی‬ ‫ژن���ی ئ�����ازادی دا‪ .‬چ��ون��ك��ە ل��ەو‬ ‫باوەڕەدایە كە هەرچەندە ئازادی‬ ‫ژن بناخەی هەرە ئەساسی ئاوا‬ ‫بوونی كۆمەڵگای ئ��ازادە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ژن لە ئەمڕۆدا لە بارودۆخێكی‬ ‫سەركوت كراو و بێ ئیرادەدایە‪.‬‬ ‫بۆیە دەڵێت»بێ ژن ژیان نابێ‪،‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ژنی ئەمڕۆش ژیان‬ ‫ن��اب��ێ��ت»‪ .‬ه��ەرل��ەب��ەر ئ��ەم��ەی��ە كە‬ ‫دەڵێین ل��ەدای��ك بوونی رێبەری‬ ‫گەلی كورد ژیانەوەی كۆمەڵگا‪،‬‬ ‫ژن و هەموو مرۆڤایەتیە‪.‬‬ ‫جارێكی دیكە لەدایك بوونی‬ ‫رێ��ب��ەری گ��ەل��ی ك��ورد ل��ە هەموو‬ ‫م������رۆڤ دۆس����ت����ان����ی ج���ی���ه���ان‪،‬‬ ‫تێكۆشەرانی ئ��ازادی‪ ،‬بنەماڵەی‬ ‫ش���ەه���ی���دان و ه���ەم���وو ژن����ان و‬

‫گ��ەن��ج��ان پ���ی���رۆز دەك���ەی���ن‪ .‬ل��ەو‬ ‫ب����اوەڕەدای����ن ئ��ەم��س��اڵ ب��ە تینی‬ ‫ش��ۆڕش��ی رۆژئ���اوای ك��وردس��ت��ان‬ ‫و رۆژه�����ەاڵت�����ی ن�����اوەڕاس�����ت و‬ ‫ب���ەرخ���ۆدان���ی رێ���ب���ەر ئ���اپ���ۆ و‬ ‫گ��ەل��ەك��ەم��ان دەب��ێ��ت��ە ساڵێكی بە‬ ‫ب��ەره��ەم و ساڵی ئ��ازادی رێبەر‬ ‫ئاپۆ‪.‬‬ ‫وەك رێكخراوی ژنانی ئازادی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ە رۆژی ل��ەدای��ك‬ ‫بوونی رێبەرەكەماندا جارێكی‬ ‫دیكە بەڵێن دەدەی��ن كە لە پێك‬ ‫ه��ێ��ن��ان��ی ئ��ەرك��ی پ��ێ��ش��ەن��گ��ای��ەت��ی‬ ‫ژنان بەتایبەت ژنانی باشووری‬ ‫كوردستان رۆڵ بگێڕین‪ ،‬شۆرشی‬ ‫ب��اش��وری ك��وردس��ت��ان ب��ك��ەی��ن بە‬ ‫شۆڕشی ژ ن‌و بیگەیەنینە لوتكەی‬ ‫سەركەوتن‌و ئازادی‪.‬‬ ‫بژی تێكۆشانی ئازادی ژنان‬ ‫بژی رێبەر ئاپۆ‬ ‫رێ��ك��خ��راوی ژن��ان��ی ئ���ازادی‬ ‫كوردستان(رەژاك)‬


‫دەستور و یاساكان با رەنگ و دەنگی ژنانیش بێت‬

‫ئا‪ /‬تروسكە‬

‫سیاسی‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪ 12‬م��ەب��ەس��ت��م��ان ل��ە ب��اس ك��ردن‬ ‫ل���ە رۆڵ�����ی ژن ل���ە س��ی��اس��ەت‬ ‫ب���ۆ ئ����ەوەی����ە ك���ە ئ����ەم����رۆ ل��ە‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان زهنیەتی‬ ‫دەس��ەاڵت��داری ل��ەوە تێگەیشت‬ ‫ك���ە چ��ی��ت��ر ژن ئ����ەو رەوش����ە‬ ‫ق��ب��وڵ ن��اك��ات و داوا دەك���ەن‬ ‫خ��ۆی��ان ل��ە س��ەر كێشەكانیان‬ ‫ب��ڕی��ار ب��دەن‪ .‬ئ��ەو لێژنەیە كە‬ ‫ل���ە پ���ەرل���ەم���ان دادەم����ەزرێ����ت‪،‬‬ ‫پێویستە نەتەنیا ه��ەوڵ ب��دەن‬ ‫كێشە و گرفتەكانی ژنان كەم‬ ‫بكەن‪ ،‬بەڵكو دەبێت لە هەموو‬ ‫بەشەكانی كۆمەڵگا كار بكەن‬ ‫تاكو رۆڵی ژنان چ لە بواری‬ ‫سیاسی‪ ،‬س��ەرب��ازی‪ ،‬ئ��اب��ووری‪،‬‬ ‫پەروەردەی‪ ،‬هونەری‪ ،‬وەرزشی‬ ‫ه�����ت�����د‪ ...‬ب����ۆ ژن�������ان زەم���ی���ن‬

‫ب��ڕەخ��س��ێ��ن��ن و ب��ە ش��ێ��وازێ��ك‬ ‫ئاكتیڤ ه��ەر ژن��ێ��ك بتوانێت‬ ‫رۆڵی خۆی بگێڕێت‪ .‬پێویستە‬ ‫ژنانی پەرلەمانتار لە باشووری‬ ‫كوردستان لە ژنانی باكوری‬ ‫ك��وردس��ت��ان س��ود وەرب��گ��رن و‬ ‫ل��ە گ��ەڵ ئ��ەزم��ون��ەك��ان��ی خۆیان‬ ‫دەتوانن ببن بە هێزی گەورە‪،‬‬ ‫لە باكوری كوردستان دەبینین‬ ‫ك��ە ل��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە زۆرت��ری��ن‬ ‫ك���ان���دی���دی ژن ه���ەی���ە‪ ،‬ئ��ەم��ە‬ ‫دەسكەوتێكی زۆر گرنگە و بە‬ ‫تێكۆشانی بێ وچانی ژنان لە‬ ‫هەموو بوراێك دروست بووە‪.‬‬ ‫ب��ێ��گ��وم��ان ت���ا ئ��ێ��س��ت��اش ل��ەو‬ ‫ب����ەش����ەی ك����وردس����ت����ان ژن����ان‬ ‫توانیویانە چ لە پەرلەمان بێت و‬ ‫چ لە گروپەكانی تری كۆمەڵگا‬ ‫خاوەن رۆڵی پێشەنگایەتی بن‪،‬‬ ‫ژنان لە باكوری كوردستان لە‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر زهنیەتی فاشیستی‬

‫ت��ورك ب��ەرخ��ۆدان��ی و شەڕیان‬ ‫ك������رد‪ .‬دەوڵ�����ەت�����ی ت������ورك ب��ە‬ ‫ه��ەم��وو ه��ێ��زی خ���ۆی هەمیشە‬ ‫ه��ەوڵ��ی دەدا ك��ە ژن���ی ك��ورد‬ ‫نەبێت بەهێز و ویستی رێگای‬ ‫ئ���ازادی���ان ل��ێ ب��گ��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ژن���ان ب��ە ف��ەل��س��ەف��ەی رێ��ب��ەری‬ ‫گ��ەل��ی ك���ورد رێ��ب��ەر ئ��ۆج��ااڵن‬ ‫ب��ەرگ��ری��ان ل��ەخ��ۆ ك���رد و بە‬ ‫ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی��ای ژن���ی ئ����ازادو‬ ‫ورەی ب���ەرز و ب��ە خ��ۆب��اوەڕی‬ ‫و گەیشتن بە هێزی ئیرادەی‬ ‫خ��ۆی��ان‪ ،‬ت��وان��ی��ان س��ەرك��ەوت��ن‬ ‫ب��ەدەس��ت بێنن‪ .‬وەك��و خۆیان‬ ‫ب��اس دەك���ەن‪ ،‬ئ���ەوان ب��ە چ��او‬ ‫ن���ەت���رس���ی ه���ات���ن���ە م���ەی���دان���ی‬ ‫سیاسەت و ئەمڕۆ بەبێ كۆتا‬ ‫دەن��گ دێ��ن��ن و ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫توركیا لە بەرامبەر سیاسەتی‬ ‫بكوژیان خۆیان و گەلەكەیان‬ ‫دەپارێزن‪.‬‬


‫سیاسی‬

‫گرنگە دەستور یاساكان‬ ‫رەنگ و بۆنی ژنیان‬ ‫پێوەبێت‪ ،‬تاكو ژنانی‬ ‫ئەنفال و هەڵەبجە‬ ‫و دایك و خوشك و‬ ‫هاوژینی پێشمەرگە‬ ‫ئاسودەبن و بزانن‬ ‫نیوەی كۆمەڵگا لەو‬ ‫یاسا و دەستورەدا رەنگ‬ ‫و دەنگی ئەوانیشی‬ ‫تیایە‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ئێمەش دەتوانین لەو تێكۆشانە‬ ‫س����ودی گ�����ەورە وەرگ����ری����ن و‬ ‫بەبێ ت��رس و ب��ی��رك��ردن��ەوە لە‬ ‫مووچە و كورسی و دەس��ەاڵت‬ ‫ب��ۆ هەبوونی خ��ۆم��ان سیاسەت‬ ‫ب��ك��ەی��ن و رێ��گ��ە ن���ەدەی���ن ك��ە‬ ‫زهنیەتی ب��ك��وژی پ��ی��اوس��االری‬ ‫بەمانكوژێت و لەناومان ببات‪.‬‬ ‫ئێمەش ئەگەر خاوەن سیاسەتی‬ ‫سەربەخۆی خۆمان ببواین وەكو‬ ‫ژن ئەوە رۆژانە نەدەكوژراین‪،‬‬ ‫چ���ون���ك���ە خ����اوەن����داری����م����ان ل��ە‬ ‫ی���ەك���ت���ری دەك������رد‪ .‬ه���ەروەه���ا‬ ‫ی���اس���ای���ەك���م���ان دەب������وو ت��اك��و‬ ‫خ��ۆم��ان پ��ێ ب��پ��ارێ��زی��ن‪ ،‬ئ��ەوان��ە‬ ‫ئ��ەرك��ی س��ی��اس��ەت��م��دارێ��ك��ە كە‬ ‫بتوانێت داوای مافی ژن بكات‬ ‫و نادادپەروەری قبوڵ نەكات‪.‬‬ ‫ئەوەی كە لە مێژووی باشووری‬ ‫كوردستان ژنان كردیان وەكو‬ ‫م��ی��راس��ی ت��ێ��ك��ۆش��ان ج��ارێ��ك��ی‬ ‫ت��ر ب��ەردەوام��ی پ��ێ ب��دەی��ن؛ لە‬ ‫باشووری واڵت پێویستمان بە‬ ‫سیاسەتمەداری بوێر هەیە لە‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬تاكو بتوانێت هێزی‬ ‫پ��اراس��ت��ن��ی ژن دام��ەزرێ��ن��ێ��ت‪،‬‬ ‫بتوانێت ببێت ب��ە زم��ان��ی ژن‬ ‫لە سیاسەتدا‪.‬‬ ‫ل�������ەو ه�����ەن�����گ�����اوان�����ەی ك���ە‬

‫لەئێسادا ل��ەالی��ەن��ی دەس��ت��ور و‬ ‫ی��اس��ای سەرۆكایەتی هەرێمدا‬ ‫گفتوگۆی دەرب���ارە دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە وەك ل��ە ی��اس��اك��ان��ی‬ ‫ئەحواڵی شەخسی و یاساكانی‬ ‫ت��ری��ش‪ ،‬پ���ەراوێ���ز ن��ەخ��رێ��ن و‬ ‫خێر بەژن نەكرێت‪ ،‬پێچەوانە‬ ‫ل���ەدەس���ت���ور م��اف��ەك��ان��ی ژن���ان‬ ‫گ��رەن��ت��ی ب��ك��رێ��ن‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەم��ەش‬ ‫دەب��������ێ ب����ن����ەم����ای دەس����ت����ور‬ ‫دی���م���وك���رات���ی و ئ�������ازادی و‬ ‫ی���ەك���س���ان���ی ب���ەب���ن���ەم���ا ب���گ���رێ‪،‬‬ ‫هەمانكات دەستور مۆركی پیاو‬ ‫س���االری پ��ێ��وە ن��ەب��ێ‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ل����ە ی���اس���ای���ی س���ەرۆك���ای���ەت���ی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی��ش��دا پ��ێ��وی��س��ت دەك��ات‬ ‫یەكێك لە جێگرانی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م ژن ب��ێ‪ ،‬ل��ەگ��ەاڵ ئ��ەوەی‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە پ��ێ��ك��ه��ات��ەك��ان��ی ت��ری‬ ‫ه��ەرێ��م��ی��ش ل��ەب��ی��ر ن��ەك��رێ��ن‪،‬‬ ‫ب��اوەك كابینەكانی حكومەت‬ ‫نەبێ ب��ە زۆر و ب��ەش��ەڕە شەق‬ ‫وەزی��رێ��ك��ی ژن دادەن���درێ���ت‪.‬‬ ‫گ���رن���گ���ە دەس����ت����ور ی���اس���اك���ان‬ ‫رەنگ و بۆنی ژنیان پێوەبێت‪،‬‬ ‫تاكو ژنانی ئەنفال و هەڵەبجە‬ ‫و دایك و خوشك و هاوژینی‬ ‫پێشمەرگە ئاسودەبن و بزانن‬ ‫ن��ی��وەی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا ل��ەو ی��اس��ا و‬

‫دەس���ت���ورەدا رەن���گ و دەن��گ��ی‬ ‫ئەوانیشی تیایە‪.‬‬

‫‪13‬‬


‫نەورۆز واتا بەرخۆدان !!‬

‫بیروڕا‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪14‬‬

‫ن‪ /‬رێیان عەلی‬

‫م��ل��ك��ەچ��ی ه���ی���چ زاڵ��م��ێ��ك‬ ‫نە بو وین‬ ‫ل��ەم ب���ارودۆخ���ەی ك��ە ئێستا‬ ‫باشووری كوردستانی تێدایە‪،‬‬ ‫هیچ كاتێك نەتوانراوە گەلی‬ ‫كورد و خەڵكی خاوەن ویژدان‬ ‫و ئ���ازادی���خ���وازی گ��ەل��ەك��ەم��ان‬

‫ل��ە ب��ۆن��ەك��ان��دا ب��ەت��ای��ب��ەت��ی لە‬ ‫جەژنی نەورۆزدا بێ هەڵوێست‬ ‫ب��ك��رێ��ت‪ .‬ه��ەروەه��ا ن��ەت��وان��راوە‬ ‫خ��ەڵ��ك��ی ك��وردس��ت��ان بەگشتی‬ ‫و ب�����اش�����ووری ك����وردس����ت����ان‬ ‫بەتایبەتی وەه���ای ل��ێ بكرێت‬ ‫ك��ە س���ەری ب��ۆ دووژم����ن ش��ۆڕ‬ ‫بكات‪ .‬گەلی كورد لەسەر ئەم‬ ‫ه��ەم��وو نەهامەتی و كارەساتە‬ ‫دڵتەزێنانەی كە بەسەری هاتووە‬ ‫ه��ەم��ی��ش��ە ل��ە ب��ۆن��ە و ئ��اه��ەن��گ��ە‬ ‫نەتەوەییەكاندا خ��ۆی��ان وەبیر‬

‫بووە و هیچ كات نەیانهێشتووە‬ ‫ب���ۆن���ە ن��ەت��ەوەی��ی��ەك��ان��ی��ان ون‬ ‫ب��ب��ێ��ت‪ .‬گ���ەل���ی ك��ورده��ەم��ی��ش��ە‬ ‫وەك��و گەلێكی ئ��ازادی��خ��واز و‬ ‫سەربەرز ژیاوین و سەرمان بۆ‬ ‫هیچ دووژمنێك دانەنەواندوەو‬ ‫ملكەچی هیچ زاڵمێك نەبووین‪.‬‬ ‫نەورۆز ه����ەم����وو ك���ات‬ ‫كراوەتە رۆژی ب��ووژان��ەوە و‬ ‫ژیانەوە‬ ‫س���ەرەڕای ئ��ەوەی كارەساتی‬ ‫وەك ك��ی��م��ب��اران��ی ه��ەڵ��ەب��ج��ە‪،‬‬


‫بیروڕا‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ك����ۆم����ەڵ����ك����وژی ق���ام���ی���ش���ل���ۆ و‬ ‫ن��م��ون��ەی ج���ی���اوازی دی��ك��ە ل��ەم‬ ‫ك��ات��ەدا رووی���ان���داوە زۆرێ���ك‬ ‫ل��ەب��ەرخ��ۆدان��ی��ەك��ان��ی��ش ه��ەرل��ە‬ ‫ن������ەورۆزدا ب����وون و ن����ەورۆز‬ ‫ه��ەم��وو ك���ات ك���راوەت���ە رۆژی‬ ‫ب��ووژان��ەوە و ژی��ان��ەوە‪ .‬ه��ەر بە‬ ‫چ��ەش��ن��ی راپ��ەڕی��ن��ە م��ەزن��ەك��ەی‬ ‫‪ 1991‬ك����ە پ���اش���ە ك���ش���ە پ��ێ‬ ‫ك����ردن����ی رژێ����م����ی رۆخ������اوی‬ ‫ب��ەع��س ل��ە خ��اك��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫و دام���ەزران���دن���ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫هەرێمی كوردستانی ب��ەدواوە‬ ‫ب��وو‪ .‬وات��ا ه��ەرك��ات خ��وازراوە‬ ‫كە واتای نەورۆز ون بكرێت و‬ ‫پێچەوانە بكرێتەوە‪ ،‬گەلەكەمان‬ ‫ب��ە هەڵوێستی خ��ۆی جارێكی‬ ‫دی��ك��ە ئ��اگ��ری راپ��ەڕی��ن��ی تێدا‬ ‫گ����ەش ك�����ردەوەت�����ەوە و رۆژ‬ ‫ب��ە رۆژ وات����ای ن�����ەورۆزی بە‬ ‫راستی خۆی نزیك كردۆتەوە‪.‬‬ ‫ه����ەرب����ەم ب���ۆن���ەی���ەش���ەوە ئ��ێ��م��ە‬ ‫وەك��و گ��ەل��ی ك��ورد و یەكێك‬ ‫لەگەالنی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫توانیومانە واتای نەورۆز لەگەڵ‬

‫ب��ەرخ��ۆدان‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ راپ��ەڕی��ن و‬ ‫لەگەڵ سەركەوتن پێكەوە وەبیر‬ ‫بێنینەوە‪ .‬ئێمە دژی هەموو ئەو‬ ‫تیۆریانەین كە نەورۆزمان لێ‬ ‫دەكەن بە كلتورێكی رۆمانسی‪.‬‬ ‫هەروەها دەڵێین نەورۆز لەگەڵ‬ ‫سەركەوتنی كاوە بەسەر قەاڵی‬ ‫زوحاكدا و داگیرسانی ئاگری‬ ‫س��ەرك��ەوت��ن دەس��ت��ی پ��ێ��ك��رد و‬ ‫ل��ە ن��ێ��و گ��ەالن��ی ب��ەرخ��ۆدان��ڤ��ان‬ ‫و ئ����ازادی����خ����وازدا ه����ەر ب��ەم‬ ‫شێوەیە وە بیر دەهێنرێتەوە و‬ ‫الیەقی هەمان پێناسەیە‪ .‬واتای‬ ‫ن������ەورۆز ب���ە ف�����ارس ك��ردن��ی‬ ‫ك��اوە و ب��ە ف��ەرەی��دون كردنی‬ ‫ك��اوە و بە بە سیخوڕ كردنی‬ ‫ك���اوە ل��ەن��ێ��و ك����وردان دات��ێ��ك‬ ‫ناچێت‪ .‬ن��ەورۆز وات��ا شۆڕشی‬ ‫ك���اوە و ئ��اگ��ری س��ەرك��ەوت��ن‪.‬‬ ‫ن����ەورۆز وات���ا رەن��گ��ی س��وری‬ ‫خوێنی شەهیدانمان‪ ،‬ن��ەورۆز‬ ‫وات���ا خ���ۆری زەردی پ��ی��رۆزی‬ ‫ژی���ان���ب���ەخ���ش‪ ،‬ن�������ەورۆز وات���ا‬ ‫سەوزی بەهاری واڵتمان ‪.‬‬

‫واتای نەورۆز بە فارس‬ ‫كردنی كاوە و بە‬ ‫فەرەیدون كردنی كاوە‬ ‫و بە بە سیخوڕ كردنی‬ ‫كاوە لەنێو كوردان داتێك‬ ‫ناچێت‬ ‫‪......‬‬ ‫نەورۆز واتا رەنگی سوری‬ ‫خوێنی شەهیدانمان‪،‬‬ ‫نەورۆز واتا خۆری زەردی‬ ‫پیرۆزی ژیانبەخش‪،‬‬ ‫نەورۆز واتا سەوزی‬ ‫بەهاری واڵتمان‬

‫‪15‬‬


‫كۆمەڵگای نوێ ناتوانرێت بە خانەوادەی ئێستا بخوڵقێندرێت‬

‫بیروڕا‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪16‬‬

‫ن‪ /‬سارا جەمال‬ ‫هەر كۆمەڵگایەك پێویستی بە‬ ‫شۆڕشی گۆڕان و وەرچەرخانی‬ ‫زهنییە‪ .‬پێویست بە رووخاندنی‬ ‫چ���ەم���ك���ی ن���ام���ووس���ی س��اخ��ت��ە‪،‬‬ ‫ی��اخ��ود دەس��ت��ك��ردە ك��ە بەسااڵنە‬ ‫گەلی ك��ورد دەچەوسێنێتەوە و‬ ‫دووچ���اری ت��راژی��دی��ای گ��ەورەی‬ ‫دەك��ات‪ .‬نامووس – ئەخالق –‬ ‫ش���ەرەف ب��ەر ل��ە ه��ەم��وو شتێك‬ ‫پ���ەی���وەن���دە ب���ە ئ��اس��ت��ی گ���ەل���ەوە‪.‬‬ ‫ه��ەڵ��ب��ەت ل���ە پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫م���رۆڤ���دا چ��ەم��ك��ێ��ك��ی ن���ام���ووس‬ ‫– ئ���ەخ�ل�اق – ش�����ەرەف م��ان‬ ‫ه��ەی��ە و دەش��ب��ێ��ت‪ .‬ب��ە ه���ەزاران‬ ‫س��اڵ��ە ك��ۆم��ەڵ��گ��اك��ەم��ان ب��ەم��ان��ەوە‬

‫ماوەتەوە‪ .‬بەاڵم چەمك و تێگەی‬ ‫ن��ام��ووس��ێ��ك ك��ە س���زای كوشتن‬ ‫ب��ەس��ەر ئ��اف��رەت��ان��دا دەدات كە‬ ‫ن���ی���وەی ك���ۆم���ەڵ���گ���ان‪ ،‬دژب�����ەری‬ ‫چەمكی بەها و نرخە گەوهەری‬ ‫و ئ��ەخ�لاق��ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ان��ەی‬ ‫گ��ەل��ی ك�����وردە‪ .‬گ���ەر ج��ارێ��ك��ی‬ ‫دیكە چەمكی ئەخالق و نامووس‬ ‫مان شایستە بە چەمكی ئازادی‬ ‫گ���ەل���ی ك�����ورد ب���ون���ی���ادن���ای���ەوە‪،‬‬ ‫ك��ۆت��ای��ی ب��ەو ت��راژی��دی��ای��ە دێ��ت‬ ‫كە كوشتن و خۆكوشتنی ژنان‬ ‫بەسەر كۆمەڵگایدا دێنن‪ .‬لەبەر‬ ‫ئ��ەوەی لە كۆمەڵگایەكی وەه��ادا‬ ‫ژن�����ان و پ����ی����اوان ت����وان����ای ب��ە‬ ‫ئ���ازادی و ی��ەك��س��ان��ان��ە گفتوگۆ‬ ‫و ت���اوت���وێ���ك���ردن���ی پ���ەی���وەن���دی‬ ‫و ژی���ان���ی ن���ێ���وان���ی���ان دەب���ێ���ت‪،‬‬

‫چ��ی��دی پ��ێ��وی��س��ت ب���ەوە نامێنێ‬ ‫ك��ە ه��ی��چ ژن��ێ��ك ی���ان پ��ی��اوێ��ك‬ ‫لەپێناو چارەسەری كێشەیەكدا‬ ‫خ��ۆی ب��ك��وژێ��ت‪ .‬پێویستی ب��ەوە‬ ‫نامێنێت كە ژنان ببنە قوربانی‬ ‫چەمكی «ناموس» دابونەریتی‬ ‫كالسیكی‪ .‬كوشتن و خۆكوشتنی‬ ‫ژن���ان ل��ە ه��ەم��ان��ك��ات��دا ك��وش��ت��ن‬ ‫و خ��ۆك��وش��ت��ن��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ە‪ .‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەش پێویستە بۆ چارەسەری‬ ‫ئەم كێشەیە هەموو كەسێك بەر‬ ‫لە هەموو شتێك ویژدانی خۆی‬ ‫هۆشیار بكاتەوە و چارەسەری لە‬ ‫خۆیدا دەس��ت پێبكات‪ .‬دەك��رێ‬ ‫تەنها بە پرسێكیش دەس��ت بەم‬ ‫ه��ەڵ��م��ەت��ە ب��ك��ەی��ن»چ��ی پێویستە‬ ‫لەسەرم تا جێبەجێی بكەم؟‪».‬‬ ‫گۆڕینی زهنیەتی دەوڵەتگەرا‬


‫كە تاوەكو زهنییەتی‬ ‫پیاوساالری نەگۆڕدرێت‬ ‫ناتوانین بەر لە‬ ‫كوشتن و خۆكوشتنی‬ ‫ژنان بگرین‬

‫بیروڕا‬

‫دەبێ ئەوە باش بزانین‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫و دەس����ەاڵت����گ����ەرای����ی پ���ی���اوان‬ ‫جێگایەكی زۆر گرنگی هەیە‪،‬‬ ‫دەب����ێ ئ����ەوە ب���اش ب��زان��ی��ن ك��ە‬ ‫ت��اوەك��و زهنییەتی پ��ی��اوس��االری‬ ‫ن��ەگ��ۆڕدرێ��ت ن��ات��وان��ی��ن ب���ەر لە‬ ‫ك��وش��ت��ن و خ��ۆك��وش��ت��ن��ی ژن���ان‬ ‫ب��گ��ری��ن‪ .‬ن��ات��وان��رێ��ت وات��ەی��ەك��ی‬ ‫راس��ت��ەق��ی��ن��ە ب��ە ئ��ەوی��ن ب��درێ��ت‬ ‫و ل�����ەو پ����ێ����ن����اوەدا ژی��ان��ێ��ك��ی‬ ‫پ���اك و دوور ل��ە ت��ون��دوت��ی��ژی‬ ‫پ��ەی��ڕەو ب��ك��رێ��ت‪ .‬ل��ەب��ەر ئ���ەوەی‬ ‫ك����ە س��ی��س��ت��ەم��ی پ���ی���اوس���االری‬ ‫خ��ۆی ل��ەخ��ۆی��دا ب��ەچ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫و ئ���ای���دی���ۆل���ۆژی دووروی�������ی‪،‬‬ ‫س����اخ����ت����ەك����اری‪ ،‬ت���ون���دوت���ی���ژی‬ ‫خەمڵێندراوە و بناخەكەی بەمانە‬ ‫دام���ەزراوە‪ .‬یپێویستە بتوانرێ‬ ‫ئ��ەو زیهنییەتە ب��گ��ۆڕدرێ��ت كە‬ ‫بەگشتی لەبەر هەندێ هۆكاری‬ ‫س�����ادە و س����اك����ار ژن دەب���ن���ە‬ ‫قوربانی‪ .‬رۆح��ی ئ��ازادی گەلی‬ ‫ك���ورد ب��ە ه����ەزاران س��اڵ دان��ی‬ ‫ب��ەخ��ۆی��دا گ���رت و ب��ەرخ��ۆی��دا‪،‬‬ ‫ن�����ەڕووخ�����ا و ن�����ەك�����وژای�����ەوە‪.‬‬ ‫ك���ەوات���ە ئ���ەم راس��ت��ی��ن��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫ئ���ای���دی���ۆل���ۆژی���ە ك����ە ه���ۆك���اری‬ ‫ه���ەم���وو س���اخ���ت���ەك���اری���ەك���ان و‬ ‫توندوتیژیەكانی لە نێو كۆمەڵگا‬ ‫ب���ە گ��ش��ت��ی و ل���ەس���ەر ژن��ان��ی��ش‬ ‫ب���ە ت���ای���ب���ەت���ی‌‪ ،‬ب��ی��ان��ی��ك��ردن��ێ��ك��ە‬ ‫ك��ە ل��ە ژێ��ر ن���اوی داب��ون��ەری��ت‪،‬‬ ‫نامووس ئایین دا بەسەر بەها‬ ‫و نرخە پ��ی��رۆزە ئازادییەكانی‬ ‫گ���ەل���ەك���ەم���ان���دا دەس���ەپ���ێ���ن���رێ‪،‬‬ ‫شتێكە و پ��ەی��وەس��ت ب��ە ئێمەوە‬ ‫ن��ی��ی��ە‪ .‬چ��ون��ك��ە پ���ەی���وەن���دی ب��ە‬ ‫ئ����ازادی‪ ،‬ئ��ەخ�لاق و ش��ەرەف��ەوە‬ ‫ن���ی���ی���ە‪ .‬چ���ەم���ك���ی ئ����ەخ��ل�اق و‬ ‫ناموس و خاوێنی گەلی كورد‬ ‫فەلسەفییانەیە و س��ەرچ��اوەك��ەی‬ ‫ب���ۆ زەردەش����ت����ی دەگ���ەڕێ���ت���ەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر چ���ی ل���ە دوای���ی���ەك���ان���دا‬ ‫ب����ەزەب����ری ش��م��ش��ێ��ر س����ەری ب��ۆ‬ ‫ئایینی جیاوازیش نەواندبێت‪،‬‬

‫بەاڵم كوردان هەروا بە ئاسانی‬ ‫لە چەمكی ئەخالقدا تەعویزیان‬ ‫ن����ەداوە ب��ەه��ی��چ ك��ەس��ێ��ك‪ ،‬ه��ەر‬ ‫ل��ەم چەمكی ئ��ەخ�لاق��ەش��دا شتێ‬ ‫نییە ك��ە ل��ەب��ەر ن��ەف��ام��ی ی��اخ��ود‬ ‫س��ەرپ��ێ��چ��ی��ی��ەك��ی ب��چ��ووك رێ��گ��ە‬ ‫ب��ە كوشتنی ب��دات و ناشبێت‪.‬‬ ‫ل��ە داب��وون��ەری��ت��ی ه���ەرە دێ��ری��ن‬ ‫و داب��ون��ەری��ت��ەك��ان��م��ان��دا شتێكی‬ ‫وەها نەبووە و ئەوە پەیوەندی بە‬ ‫دابوونەریتی رەسەنی كوردانەوە‬ ‫نییە‪ .‬كوردان گەلێكی سۆزاوی‬ ‫و بەهەستن و خ��اوەن رۆحێكی‬ ‫ناسكن‪ .‬بەهیچ شێوەیەك دەست‬ ‫ن����ادات ئ���ەم رۆح����ە خ���ۆی ب��زر‬ ‫ك���ردب���ێ و پ��ێ��داگ��ی��ری ل��ەس��ەر‬ ‫خانەی ژیانی گەنج و الو بكات‪.‬‬ ‫وەك���و ك��ۆم��ەڵ��گ��ای ك���ورد‪ ،‬ئیتر‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە رووب�����ەڕووی خ��ۆم��ان‬ ‫ب��ب��ی��ن��ەوە و دان ب����ەوەدا بنێین‬ ‫ك��ە ئ���ەم خ��ان��ە ش��ێ��رپ��ەن��ج��اوی��ەی‬ ‫ن���اخ���م���ان ه����ی ئ���ێ���م���ە ن���ی���ی���ە و‬ ‫پ��ەی��وەن��دی ب��ە ه��ی��چ خ��ان��ەی��ەك��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتیشمانەوە نییە‪ .‬گەر بۆ‬

‫بنەڕەتەكانی خۆمان بگەڕێینەوە‬ ‫دەب��ی��ن��ی��ن چ��ەم��ك��ی ن��ام��ووس كە‬ ‫ب���ەس���ەر ژن���ان���دا س��ەپ��ێ��ن��راوە و‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی��ش ل��ە ق��وواڵی��ی��ەوە‬ ‫ب��ەك��وردان پەسند ك��راوە‪ ،‬هیچ‬ ‫پەیوەندییەكی بە ئێمەوە نییە‪.‬‬ ‫گ�����ەڕان ب���ە دوای ئ�����ازادی‪،‬‬ ‫یەكسانی و ئاشتی هیچ كاتێك‬ ‫ك���ۆت���ای���ی ن���اب���ێ���ت‪ .‬ی��ەك��ێ��ك ل��ە‬ ‫پرسیارە هەرە گرنگەكان ئەوەیە‬ ‫ك��ە ئ��ەو ژی��ان��ەی ل��ەدەس��ت چ��ووە‬ ‫و تێكچووە‪ ،‬جارێكی دیكە چۆن‬ ‫دەك��رێ��ت دەس��ت��ەب��ەر بكرێتەوە؟‬ ‫ب���ە رێ و رێ���ب���ازی ه���ەڵ���ە ك��ە‬ ‫ئێستا كۆمەڵگا پەیڕەوی دەكات‬ ‫و دەبێتە هۆكاری لەدەستچوونی‬ ‫ن����رخ و ب���ەه���اك���ان‪ ،‬ج��ارێ��ك��ی‬ ‫دیكە بە چ شێواز و رێبازێك‬ ‫دەت���وان���رێ���ت ب��ب��ێ ب���ە ب��ن��اخ��ەی ‪17‬‬ ‫ئەخالقی كۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫ت��������ا ئ�����������ەو ك��������ات��������ەی ك���ە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان��ی ن���ێ���وان ژن‬ ‫و پ��ی��او ك��ە س��ەرچ��اوەی ه��ەم��وو‬ ‫ن���ای���ەك���س���ان���ی‪ ،‬دەس�����ەاڵت�����داری‪،‬‬ ‫ملیتاریزم‪ ،‬فاشیزم‪ ،‬چینایەتی‬ ‫چارەسەری نەكرێت‪ ،‬گەڕان بە‬ ‫دوای ژیانێكی راست و ئەخالقی‬ ‫تەنیا لە خەیاڵەكاندا دەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەر ئ���ەوەی ب��ە دەس��ت��ی پ��ی��او‬ ‫سیستەمێك دام��ەزرێ��ن��داروە و‬ ‫لەسەرجەم گۆڕەپانەكانی ژیاندا‬ ‫بیر و بۆچوونە سەردەستەكەیان‬ ‫و س��ی��س��ت��ەم��ەك��ەی��ان ك��اری��گ��ەرە‪.‬‬ ‫ی���ەك���ێ���ك ل����ە رێ���ب���ازەك���ان���ی���ان‬ ‫ب����ۆ رێ����گ����ری ل����ە ت��ێ��ك��چ��وون��ی‬ ‫س��ی��س��ت��ەم��ەك��ەی��ان‪ ،‬دام��ەزران��دن��ی‬ ‫دەزگ���ای���ەك ب��ە ن���اوی دەزگ���ای‬ ‫‹›خ���ان���ەوادە›› ی��ە‪ .‬پ��ی��او ل��ەن��او‬ ‫ب���ن���ەم���اڵ���ەدا وەك����و دەس��پ��ۆت��ێ��ك‬ ‫خ���ۆی ب��ەس��ەر ه��ەم��وو ش��ت��ێ��ك��دا‬ ‫ف����ەرز دەك�����ات‪ .‬ئ���ەو س��ی��س��ت��ەم��ە‬ ‫پ��ل��ەدارە «ه��ی��رارش��ی��ە» ل��ە نێو‬ ‫بنەماڵەدا وەكو رێبازی خودایی‬ ‫ل���ە رێ���گ���ای پ���ەی���ڕەو و ی��اس��اوە‬


‫بیروڕا‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫بەسەر كۆمەڵگادا سەپێندراوە و‬ ‫كۆمەڵگاش پەسەندی دەكات‪.‬‬ ‫لەسەرەوەی هەموویاندا ژن و‬ ‫منداڵ وەكو كەرەستە و ئامرازێك‬ ‫بینراون و داوای��ان لێكراوە كە‬ ‫س��ەرج��ەم داخ��وازی��ەك��ان��ی پ��ی��او‬ ‫جێبەجێ ب��ك��ەن‪ .‬ئ��ەو ژن��ەی كە‬ ‫ك��ەوت��ە ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی پ��ی��اوەوە‬ ‫هاوكات بوو بە كۆیلەی ماڵەوە‪،‬‬ ‫ب����وو ب���ە ك��ۆی��ل��ەی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا و‬ ‫ئامرازێك بۆ جێبەجێ كردنی‬ ‫داخ��وازی��ی��ەك��ان��ی رەگ���ەزی پیاو‪.‬‬ ‫بەاڵم پیاویش هەموو بوارەكانی‬ ‫ژی���ان���ی ل���ە ك��ەس��ای��ەت��ی خ��ۆی��دا‬ ‫خ��ن��ك��ان��د و وەك���و م��اف��ی خ��ۆی‬ ‫ب��ی��ن��ی ك��ە ه��ەم��وو ش��ت��ێ��ك��ی ن��او‬ ‫گ��ەردوون بۆ خزمەتی خ��ۆی بە‬ ‫كاربهێنێت‪ ،‬ت��ااڵن��ی��ان ب��ك��ات و‬ ‫خراپی بكات‪.‬‬ ‫دەزگ����ا ی���اخ���ود دام������ەزراوەی‬ ‫ه�����ەرە ب���ن���اخ���ەی���ی ك����ە دەب��ێ��ت��ە‬ ‫ه��ۆك��ار سیستەمی پ��ی��اوس��االری‬ ‫ری���ش���ەی خ����ۆی داب���ك���وت���ێ���ت و‬ ‫ب��������ەردەوام ب���ێ���ت‪ ،‬ب���ێ گ��وم��ان‬ ‫دەزگ����ای ‹›خ���ان���ەوادە››ی���ە‪ .‬بە‬ ‫داخەوە ئەو كەسانەی دەیانەوێت‬ ‫‪ 18‬خ���ان���ەوادەی���ەك دام��ەزرێ��ن��ن‪ ،‬بۆ‬ ‫خ���ۆی���ان ب���ی���ر ل���ە ه���ی���چ رێ و‬ ‫رێ��ب��ازێ��ك��ی ج��ی��اواز ن��اك��ەن��ەوە و‬ ‫ن��اك��ەون��ە ژێ���ر ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ێ��ك��ەوە‪.‬‬ ‫ژی��ان��ێ��ك��ی ئ��اڵ��ۆز‪ ،‬ق��ەی��ران و بە‬ ‫ئێش و ئ��ازار ب��ۆ خ��ۆی��ان وەك��و‬ ‫چارەنوسێك پەسەند دەكەن‪.‬‬ ‫گ�����وای�����ا ه����ەن����دێ����ك ل����ەوان����ە‬ ‫ب���ە ئ��ەوی��ن��ێ��ك��ی م�����ەزن ژی���ان���ی‬ ‫هاوسەرگیری پێكدەهێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ە م��اوەی��ەك��ی ك��ورت��دا ژی��ان بۆ‬ ‫ئەوان وەكو زیندانێكی لێدێت‪.‬‬ ‫ك���ەس���ێ���ك وات���ەی���ەك���ی ق����وڵ ب��ە‬ ‫ئ��ەوی��ن و ئ��ەش��ق��ی خ��ۆی ن��ادات‪.‬‬ ‫نزیكایەتی وەها خراپ لە ئەوین‬ ‫دەك��رێ��ت ك��ە ئ��ەوی��ن دەك��وژێ��ت‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ەو ل��ە كاتێكدایە ك��ە ئەوین‬ ‫ت��ەن��ی��ا ب���ە ژی��ان��ێ��ك��ی ئ�����ازادەوە‬

‫دەك�����رێ�����ت ب���ك���ەوێ���ت���ە ب�����واری‬ ‫جێبەجێ كردنەوە‪ .‬ب��ەاڵم ئێستا‬ ‫لە نێو ژیانێكی كۆیالیەتیدا هیچ‬ ‫ش��وێ��ن��ێ��ك و ئ���اس���ەواری ئ��ەوی��ن‬ ‫نەماوە‪ .‬لەو ب��وارەدا دەزگاكانی‬ ‫راگەیاندنیش رۆڵێكی ئەرێنی‬ ‫ب���ۆ داب����ەزان����دن و ن��ەه��ێ��ش��ت��ن��ی‬ ‫ت���ون���دوت���ی���ژی ل����ە ك���ۆم���ەڵ���گ���ادا‬ ‫ناگێڕن‪ .‬ل��ێ��رەدا دەم��ەوێ��ت باس‬ ‫ل���ە م��ەس��ەل��ەی��ەك��ی دی��ك��ە ب��ك��ەم‪.‬‬ ‫ل��ەو دوای��ی��ان��ەدا كوشتنی ژن��ان‬ ‫ب��ە ن��اوی ئ��ەوی��ن��ەوە ل��ە ئ��ارادای��ە‪.‬‬ ‫پیاوێك هەڵدەستێك و ژنێك‬ ‫دەك���وژێ���ت‪ .‬ل���ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ا و لە‬ ‫راگەیاندنەكاندا بەمجۆرە باس‬ ‫ل����ەو ت���ون���دوت���ی���ژی و ك��وش��ت��ن��ە‬ ‫دەكرێت‪ .‬دەووترێت›› پیاوێك‬ ‫خۆشەویستەكەی خ��ۆی كوشت‪.‬‬ ‫پ��ی��اوێ��ك خ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەی بە‬ ‫چەقۆ پ��ارچ��ە پ��ارچ��ە دەك��ات››‪.‬‬ ‫م��ن��ی��ش ل��ێ��رەدا ئ���ەو پ��رس��ی��اران��ە‬ ‫ئاراستە دەكەم‪ ،‬ئایا هیچ كەس‬ ‫و یاخود زیندەوەرێك هەیە كە‬ ‫خۆشەویستەكەی خۆی بكوژێت؟‬ ‫ئایا ئەگەر وەاڵمی خۆشەویستی‬ ‫و ئەوین بە كوشتن و توندوتیژی‬ ‫بدرێتەوە‪ ،‬ئەی ئەو كاتە وەاڵمی‬ ‫رەق و كین بە چی دەدرێتەوە؟‬ ‫ئ���ای���ا ه���ی���چ ج���ی���اوازی���ی���ەك ل��ە‬ ‫نێوان ئەو خۆشەویستی و رەق‬ ‫و ك��ی��ن دا ه���ەی���ە؟ ب���ێ گ��وم��ان‬

‫ن��ات��وان��ی��ن ل��ێ��رەدا ب��اس ل��ە هیچ‬ ‫ج��ۆرە خۆشەویستی و ئەوینێك‬ ‫بكەین‪ .‬ب��ەاڵم دەك��رێ��ت ب��اس لە‬ ‫ك��وش��ت��ن��ی خ���ودی خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی‬ ‫و ئەوین بكرێت‪ .‬لێرەدا ئەوین‬ ‫دەك�����وژرێ�����ت‪ ،‬پ����ارچ����ە پ���ارچ���ە‬ ‫دەك��رێ��ت و ك��ۆم��ەڵ��گ��ا و دەزگ��ا‬ ‫راگ���ەی���ەن���دن���ەك���ان���ی���ش رۆڵ��ێ��ك��ی‬ ‫نەرێنی ل��ەو مەسەلەدا دەگێڕن‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ەو س��ی��س��ت��ەم��ی پ��ی��اوس��االری‬ ‫هەتا رێگا و زەمینە ن��ادات كە‬ ‫خۆشەویستی و ئەوین بە واتەی‬ ‫راستەقینەی خۆی لە كۆمەڵگادا‬ ‫شیرۆڤە بكرێت‪ .‬بە پێچەوانە و‬ ‫دوور ل��ە واقعیەتەكان شیرۆڤە‬ ‫دەكرێت‪ .‬زهنیەتێكی پیاوساالری‬ ‫ب��ەس��ەر ك��ۆم��ەڵ��گ��ادا زاڵ��ە و هیچ‬ ‫بیر و بۆچوونێكی راستەقینەی‬ ‫ئ����ەوی����ن و خ���ۆش���ەوی���س���ت���ی ل��ە‬ ‫ئ��ارادا نییە‪ .‬ئەگەر بە راستیش‬ ‫كەسانێك هەڵكەون كە بیانەوێت‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی و ئ���ەوی���ن���داری‬ ‫ب��ك��ەن‪ ،‬ئ��ەوا ل��ە ژێ��ر تێروانینی‬ ‫چ���ەوت���ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا و زه��ن��ی��ەت��ی‬ ‫پیاوساالریدا دەچەوسێندرێنەوە‬ ‫و ل��ە ك��ۆت��ای��ی��ش��دا ئ���ەو ك��ەس��ان��ە‬ ‫ب��ەرەو هەمان زەمینەی خ��وار و‬ ‫ل��ەڕێ ب��ەدەر ئ��اراس��ت��ە دەك��رێ��ن‪.‬‬ ‫ل��ێ��رەدا پێویستە ب��ە ب��اش��ی ئ��ەو‬ ‫زه��ن��ی��ەت��ە ه��ەڵ��س��ەن��گ��ان��دن��ی ب��ۆ‬ ‫بكرێت‪ ،‬لێكبدرێتەوە و شیرۆڤە‬


‫دەزگای خانەوادەدا‬ ‫گێرەشێوێنی‪ ،‬ئاڵۆزی‬ ‫و قەیرانێكی مەزن لە‬ ‫ئارادایە‬ ‫ل��ێ��ك��ۆل��ی��ن��ەوە و ئ��ەن��ج��ام��ەك��ان‬ ‫دەت��وان��ێ��ت س��ەرەت��ای��ەك بێت بۆ‬ ‫ئ��ەوەی ژی��ان بە راستی پێناسە‬ ‫بكر ێت ‪.‬‬ ‫سیستەمی خانەوادە كە وەكو‬ ‫‹›دەوڵ���ەت���ی ب��چ��ووك›› پێناسە‬ ‫دەكرێت و هەر وەكو دەوڵەتێكی‬ ‫بچووكیش هەڵسوكەوت دەكات‪،‬‬ ‫ی���ەك���ێ���ك ل���ە ب���ن���اخ���ەی���ی ت��ری��ن‬ ‫ئ���ام���رازەك���ان���ی ب��ەخ��ێ��وك��ردن��ی‬ ‫س���ی���س���ت���ەم���ی پ�����ی�����اوس�����االری و‬ ‫دەس���ەاڵت���ە‪ .‬پ��ی��او ل��ە سیستەمی‬ ‫خانەوادەدا كەسی یەكەمە‪ ،‬واتە‬ ‫وەك��و س��ەرۆك وەزی��ر‪ ،‬س��ەرۆك‬

‫بیروڕا‬

‫ئێستاكە لە‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ب��ك��رێ��ت و ب���ە گ���وێ���رەی ئ��ەم��ە‬ ‫هەستی خۆشەویستی و ئەوین‬ ‫لە نیشتمان پ��ەرە بستێندرێت‪،‬‬ ‫ن���ەك ب��ە زه��ن��ی��ەت و روان��گ��ەی‬ ‫پیاوساالری‪.‬‬ ‫ئ����ێ����س����ت����اك����ە ل������ە دەزگ���������ای‬ ‫خ�����ان�����ەوادەدا گ��ێ��رەش��ێ��وێ��ن��ی‪،‬‬ ‫ئ���اڵ���ۆزی و ق��ەی��ران��ێ��ك��ی م���ەزن‬ ‫ل��ە ئ��ارادای��ە‪ .‬خ��ان��ەوادەی��ەك كە‬ ‫ل��ەس��ەر ری��ش��ەی��ەك��ی دروس���ت و‬ ‫راس��ت��ەق��ی��ن��ەدا دان��ەم��ەزراب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ب�����ەرەو ه���ەڵ���دێ���رەوە دەڕوات‪.‬‬ ‫زۆربەیان لە تەنیشت هەڵدێرن‬ ‫و بەرەو كەوتن دەرۆن‪ .‬بەشێك‬ ‫ل��ەوان��ە ل��ەو هەڵدێرەدا دەكەونە‬ ‫خوارەوە و پارچە پارچە دەبن‪.‬‬ ‫ه��ەر ڕۆژ ش��ەڕ‪ ،‬ت��ون��دوت��ی��ژی و‬ ‫سوكایەتی و بێ رێ��زی دەبێتە‬ ‫پارچەیەكی ژیان كە لەسەرەتاوە‬ ‫بە هەڵە بناخەكەی دام���ەزراوە‪.‬‬ ‫ئ���ەم���ەو ل���ێ���رەدای���ە ك���ە وات����ەی‬ ‫ژی����ان پ����ووچ دەك���رێ���ت‪ .‬وەك���و‬ ‫ت��ەم��اش��اوان��ێ��ك ل��ەب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫رووخانی ژیان بێ هەوڵوێستن‪.‬‬ ‫ب���ەم���ج���ۆرە ژی���ان���ە ن����ەك ت��ەن��ی��ا‬ ‫ناتوانرێت ژیانێكی دیموكراتی‬ ‫بخوڵقێندرێت‪ ،‬بەڵكو ناتوانین‬ ‫ژیانێكی ئاساییش لە تێكچوون‬ ‫رزگار بكەین‪ .‬ئەوانەی لە هەوڵی‬ ‫گۆڕانكاریشدا ب��ن‪ ،‬بێ گومان‬ ‫ن��ات��وان��ن گ��ۆڕان��ك��اری بناخەیی‬ ‫ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫باشە‪ ،‬كۆمەڵگا و خانەوادەیەكی‬ ‫نوێ چۆن دەكرێت دابمەزرێت؟‬ ‫ئ��ەوان��ەی خ��ۆی��ان ن��ان��اس��ن چ��ۆن‬ ‫دەت��وان��ن ل��ە ژی��ان تێبگەن‪ .‬كێ‬ ‫دەتوانێت بانگەشەی ئەوە بكات‪،‬‬ ‫ژیانێك كە لەسەر بناخەیەكی‬ ‫خ��وار دام���ەزراوە‪ ،‬دەتوانێت بە‬ ‫راس��ت��ی و دروس��ت��ی ب����ەردەوام‬ ‫ب���ێ���ت‪ .‬ژی���ان���ێ���ك ك����ە ل���ەس���ەر‬ ‫بناخەی درۆ دام���ەزراوە‪ ،‬بە چ‬ ‫رێ و رێبازێك دەتوانێت خۆی‬ ‫بە واتەی راستەقینە بگەیەنێت؟‬

‫بێ گومان ئەگەر لە شوێنێكدا‬ ‫ئ����اڵ����ۆزی و ق����ەی����ران ه��ەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ل����ە ه����ەم����ان ش���وێ���ن دەرف����ەت����ی‬ ‫گۆڕانكاریش هەیە‪ ،‬واتە قەیران‬ ‫و ئاڵۆزی زەمینەی گۆڕانكاری‬ ‫دروس�������ت دەك�������ات‪ .‬ب������ەاڵم ب��ە‬ ‫ئ��ام��رازی س��ەران��س��ەر و بچووك‬ ‫ك��ەس��ێ��ك ن��ات��وان��ێ��ك خ���ۆی ل��ە‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان رزگ����ار ب��ك��ات‪ .‬بۆ‬ ‫گ����ۆڕان����ك����اری پ��ێ��وی��س��ت��ە ه���ەر‬ ‫تاكێكی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا ب��ەر ل��ە ه��ەر‬ ‫شتێك م��ێ��ژووی دام��ەزران��دن��ی‬ ‫خانەوادە لێكۆلین بكات‪ .‬لەبەر‬ ‫ئ��ەوەی ه��ەم��وو شتێك خ��ۆی لە‬ ‫م��ێ��ژوودا ش��اردۆت��ەوە و م��رۆڤ‬ ‫لەو شوێنەی خۆی بزر كردوە‪،‬‬ ‫جارێكی دیكە لە هەمان شوێن‬ ‫دەت����وان����ێ خ����ۆی ب���دۆزێ���ت���ەوە‪.‬‬

‫ك��ۆم��ار و پ��اش��ای��ەك��ی دەوڵ��ەت��ە‬ ‫ل��ە نێو خ��ان��ەوادەك��ەی��دا‪ .‬هەموو‬ ‫ب��ەرن��ام��ەك��ان��ی م��اڵ ب��ە گ��وێ��رەی‬ ‫ئەو دیار دەكرێن‪ ،‬قسەی یەكەم‬ ‫و كۆتایی هی پیاوە‪ .‬هیچ مافێك‬ ‫ب��ە ژن ك��ە وەك��و هاوژینێتی و‬ ‫بەشێكی دی��ك��ەی دام��ەزرێ��ن��ەری‬ ‫خ���ان���ەوادەی���ە‪ ،‬ن���ادرێ���ت‪ .‬ئ��ەم��ەو‬ ‫ل��ێ��رەدا‪ ،‬وات���ە ل��ە ن��ێ��و دەوڵ��ەت��ی‬ ‫بچووكدا‪ ،‬سیستەمی پیاوساالری‬ ‫و دەس��ەاڵت بە س��ەر كۆمەڵگادا‬ ‫زاڵ دەب��ێ��ت‪ ،‬ل��ەب��ەر ئ���ەوەی لە‬ ‫هەر خانەوادەیەكدا نوێنەرێكی‬ ‫ه���ەی���ە ك����ە داب���ون���ەری���ت���ەك���ان���ی‬ ‫خ�������ۆی ج���ێ���ب���ەج���ێ ب����ك����ات و‬ ‫ب����ەو ش���ێ���وەی���ە ب�����ەردەوام�����ی ب��ە‬ ‫س��ی��س��ت��ەم��ەك��ەی خ���ۆی دەدات‪.‬‬ ‫نابێت دەزگ��ای خانەوادە وەكو‬ ‫دەزگ��ای��ەك��ی ب��چ��ووك ببینرێت‪19 ،‬‬ ‫ه���ەڵ���ب���س���ەن���گ���ێ���ن���دری���ت‪ ،‬ب��ەڵ��ك��و‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە ب���ە ب��ن��اخ��ەی��ی��ت��ری��ن و‬ ‫ریشەییترین دەزگای سیستەمی‬ ‫پ�����ی�����اوس�����االری و دەس�������ەاڵت‬ ‫ب��ب��ی��ن��رێ��ت ك���ە ل����ەو رێ���گ���ای���ەوە‬ ‫بەسەر كۆمەڵگادا زاڵ دەبن‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر دەس����ەاڵت����داری پ��ی��او‬ ‫هەڵنەوەشێندرێت و بە بەردەوام‬ ‫تێكۆشانێك پ��ەی��ڕەو ن��ەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫مومكین نییە ك��ە هاوژیانێكی‬ ‫ئازادی ژن و پیاو بخوڵقێندریت‪.‬‬ ‫دەزگ�������ای ه���اوس���ەرگ���ی���ری ك��ە‬ ‫دەب��ێ��ت��ە ه��ۆك��ارێ��ك ژن وەك���و‬ ‫ك���ەرەس���ت���ەی���ەك ب���ف���رۆش���رێ���ت‪،‬‬ ‫پ���ێ���وی���س���ت���ە ب����ك����ەوێ����ت����ە ژێ����ر‬ ‫لێپرسینەو و رۆڵ��ی ژن لە نێو‬ ‫كۆمەڵگادا دیار بكرێت‪ ،‬ئەمەو‬ ‫هەر چەندە كە رۆڵی ژن وەكو‬ ‫نیوەی كۆمەڵگا دیارە‪ .‬پێویستە‬ ‫س��ەرل��ەن��وێ وات����ەی راس��ت��ەق��ی��ن��ە‬ ‫ب��ە ئ��ەوی��ن و ئ��ەش��ق ب��درێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫س����ەرەت����ا ب����ە ه���ەڵ���وەش���ان���دن���ی‬ ‫س��ی��س��ت��ەم��ی پ����ی����اوس����االری ل��ە‬ ‫زه��ن��ی��ەت��ی خ��ۆم��ان��دا ی��ەك��س��ان��ی‬ ‫پەیڕەو بكەین‪.‬‬


‫رێبەرئاپۆ‪ :‬دایە ئۆڤەیش راپەڕینێكی بێ وێنەی هێنایە دنیاوە‬

‫ئا‪ /‬تروسكە‬ ‫ب��ەش��ێ��ك ل���ە ن���ام���ەی رێ��ب��ەری‬ ‫گەلی كورد عەبدوڵاڵ‬

‫لێكۆ لین‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪20‬‬

‫ئ���ۆج���االن ب���ە ب���ۆن���ەی ك��ۆچ��ی‬ ‫دوایی «دایە ئۆڤەیش»‬ ‫ئ���ەم���ڕۆ “ ‪11‬ی ن���ی���س���ان” ی���ادی‬ ‫كۆچی دوایی دایكمە‪ ،‬نەك بەتەنها‬ ‫بۆ یادی كۆچی دوای دایكم‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بۆ یادی هەموو دایكێك ئەم پەیامە‬ ‫پێشكەش دەكەم‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی دای��ك��م ب��ەه��ی��وای ب���وو و‬ ‫پێی نەگەیشت‪ ،‬ئەوەی من بەهیوای‬ ‫بووم و پێی نەگەیشتم‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫پێكەوە ژیانێكی درێژ خایەنیشمان‬ ‫ن���ەب���ووب���ێ‪ ،‬زۆردژوار و ت��ون��دو‬ ‫ت��ی��ژب��وو‪ ،‬ئ��ەوب��ەگ��وێ��رەی خ��ۆی منی‬ ‫ن��ەدەن��اس��ی‪ ،‬منیش ب��ەگ��وێ��رەی خۆم‬ ‫هەوڵمدەدا واتای پێ بدەم‪.‬‬ ‫ت��اس��ەرئ��ێ��س��ق��ان ل��ەوە گەیشتبووم‬ ‫ك���ە راه��ی��ب��ەك��ان��ی س���ۆم���ەر دای��ك��ە‬ ‫خوداوەندو ژنی ئەوین «عەشتار»‬ ‫یان بردبووە پەرستگاكانی خۆیان‬ ‫و لەوێشەوە ب��ەرەو س��ەراو كۆشكی‬ ‫پ��اش��ا‪ ،‬ل��ەك��ات��ی م��ردن��ی خ��وداوەن��د‬ ‫ـ���ـ پ���اش���اك���ان���دا ل���ەگ���ە ڵ‌ خ��ۆی��ان��دا‬

‫ئەمانیشیان ب��ەزی��ن��دووی��ی خستۆتە‬ ‫ن��ێ��و گ���ۆڕەك���ان���ی���ان���ەوە‪ .‬ب���اخ���ودا ــ‬ ‫پاشاش بن‪ ،‬من هیچ ئەوەم پێ هەزم‬ ‫ن��ەدەك��را ك��ە ژن وەك پ��ارچ��ەی��ەك‬ ‫ل���ە زەوق و ك��ەی��ف��ی س���ەرخ���وان‬ ‫ب��ەك��ارب��ه��ێ��ن��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ب���اش ل���ەوەش‬ ‫تێگەیشتبووم كە دایكە خوداوەندو‬ ‫ژنی ئەوین تا رۆژگاری ئەمڕۆمان‬ ‫دره������ەم دره������ەم م����ۆڵ����دەدرێ����ن و‬ ‫دەی��ان��خ��ۆن‪ ،‬بەرماوەكەیشی دەدرێ‬ ‫بەو دوو كۆیلەی كە پێی دەگوترێ‬ ‫ه���اوس���ەرێ���ت���ی و وەك ب��ەش��ێ��ك��ی‬ ‫ج��وان��ك��اری و خ��ۆ ن���ووان���دن درا‬ ‫ب��ەپ��ی��اوە ك��ۆی��ل��ەك��ان‪ .‬ل��ەگ��ەڵ ‌ئ��ەوەی‬ ‫وەك پ���ی���اوێ���ك و ل���ە دڵ�����دا ئ��ەم‬ ‫دیارییە پەسند ناكەم لەهەمانكاتدا‬ ‫ت��ا چ��ەن��د ب���ڕوا دەك���ەم ك��ە دەب��م��ە‬ ‫رۆڵەیەكی باش بۆ دایكە خوداوەند‬ ‫و ژن���ی ئ��ەوی��ن‪ ،‬زی��ات��رخ��ۆش��ب��ەخ��ت‬ ‫و ب�����ەغ�����رووردەب�����م‪ .‬ب��ەم��ش��ێ��وەی��ە‬ ‫هەستدەكەم بۆ جاری یەكەم لەقواڵیی‬ ‫مێژووەوە لەخاكی دایك تێدەگەم‪،‬‬ ‫ج��اری یەكەمە گرێكوێرەی ه��ەزار‬ ‫سااڵن شیدەكەمەوە‪ ،‬هەست دەكەم‬ ‫ك��ە ل��ەدای��ك��ب��وون��ەك��ەی ئ��ەم��ج��ارەی��ان‬ ‫جیاوازە‪.‬‬ ‫ئەوانەی پێداگری لەسەر مردنم‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ت����ەواوی پ��ی�لان��گ��ێ��ڕەك��ان��ی‬ ‫س��ەدەی بیستەم كێ دەب��ن با ببن‪،‬‬ ‫م���ن ب���ەرگ���ەی ه���ەم���ووی���ان دەگ����رم‪.‬‬ ‫لەدادگاشدا ئەوەشم پەسندكردبوو‬ ‫ك����ە ئ����ەم����ەم وەك پ���ەی���ام���ێ���ك ب��ۆ‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل���ەو دۆس��ت��ان��ە ن��اردب��وو‬ ‫ك�����ەوا ب�����ڕوای�����ان پ���ێ���م���ان ب�����وو و‬ ‫هەروەها ئەوانیش الیەقی پەیامێكی‬ ‫ب��ەو ش��ێ��وەی��ە ب���وون‪ .‬ئ���ەوەی ئ��ەوان‬ ‫بەسەرمندا سەپاندبوویان ئەوەبوو‬ ‫ك��ەب��ب��م ب���ە پ��اك��ەت��ێ��ك��ی ب��ۆم��ب��ی ل��ە‬ ‫بۆمبی هێرۆشیماكان مەترسیدارتر‬ ‫و بەسەرگەلەكەمدا بتەقێمەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من توانیم ئەم گرێكوێرانە بكەمەوەو‬ ‫بەپێچەوانەوە ئەو بۆمبە لە بەرامبەر‬ ‫ئ���ەوان���دا ب��ەك��ارب��ێ��ن��م‪ .‬ك��ات��ێ��ك كە‬

‫ه��ەڵ��ق��ەی ب��ۆم��ب��ەك��ەم رادەك���ێ���ش���او‬ ‫ت��ەواوی پارچەكانیم لێدەكردەوەو‬ ‫دەم��ك��ێ��ش��ا ب���ەن���ێ���وچ���اوان���ی ب��ۆم��ب‬ ‫گ���ەرو دروس��ت��ك��ەران��ی ب��ۆم��ب��اك��ە دا‬ ‫دەحەسامەوە‪ .‬من الیەنگری مرۆڤ‬ ‫ب��ووم و خ��وداوەن��دی زەب��رو زەنگ‬ ‫جارێكی دیكە دۆڕاندی‪.‬‬ ‫دوور ك����ەوت����ن����ەوەو راك������ردن‬ ‫ل���ەراس���ت���ی���ن���ە ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی���ی���ەك���ان‬ ‫ل��ەوە زەح��م��ەت��ت��رە ك��ە ش��ی��م��ان��ەی بۆ‬ ‫دەك��رێ‪ ،‬ئەمەش بەتایبەتی شیاوی‬ ‫ئ��ەو كۆمەڵگا رەس��ەن��ان��ەی��ە ك��ە تاك‬ ‫تێیدا هەبوونی هەیە‪ .‬لە دەوروبەری‬ ‫ت��ەم��ەن��ی ح���ەوت س��اڵ��ی��دا ه��اوش��ان‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ‌دای����ك����دا دەك���ەوێ���ت���ە ن��ێ��و‬ ‫قۆناخی پێشبڕكێی كۆمەاڵیەتییەوە‪،‬‬ ‫بەگوزارەی گەل‪ ،‬تا تەمەنی حەفتا‬ ‫ساڵی وەها بەردەوام دەبێ‪ .‬لەالیەنی‬ ‫زانستیشەوە ئەوە سەلمێنراوە كەوا‬ ‫دای��ك هێزی بنچینەیی كۆمەڵگای‬ ‫ب��وون��ە‪ .‬ل��ەروان��گ��ەی ك��ەس��ای��ەت��ی��م��ەوە‬ ‫ی��ەك��ەم��ی��ن ت���اوان���م‪ ،‬ب��ەش��ك��و گ��وم��ان‬ ‫روان���ی���ن���ە ئ����ەم م���اف���ەی دای�����ك و‬ ‫زوو ب���ڕی���اردان���م ل���ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ەری‬ ‫بوونمدابوو‪ .‬بەگوێرەی سەلماندنە‬ ‫زان���س���ت���ی���ی���ە ن���وێ���ی���ەك���ان‪ ،‬م����رۆڤ‬ ‫ب���وون���ەوەرێ���ك���ی ت��ای��ب��ەت��ی ن��زی��ك��ەی‬ ‫بیست ملیار ساڵییەو وەك مرۆڤێك‬ ‫بێ دای��ك و بێ هیچ ئەفەندییەك‬ ‫ب��ەت��ەن��ه��ا گ���ەورەب���وون���م ب��اب��ەت��ێ��ك��ە‬ ‫كەپێویستی بەلێكۆڵینەوە هەیە‪ .‬گەر‬ ‫تاقیكردنەوەی خنكاندنی دایكمم‬ ‫ل��ەالی��ەن شارستانییە گ��ەورەك��ان��ەوە‬ ‫ب��ەه��ەن��د وەرب��گ��رت��ای��ە‪ ،‬ئ���ەوا دەش��ی��ا‬ ‫رێ�����گ�����ەی ئ������ەو ت����راژێ����دی����ی����ان����ەی‬ ‫ب��ەس��ەرم��دا ه��ات��ن ئ���اوەاڵ ن��ەب��ووای��ە‪.‬‬ ‫بەاڵم دایكم دوا ئادگارو نیشانەی‬ ‫پاشماوەی بێچارەیی بوو لەبەرامبەر‬ ‫ل��ەن��ێ��و چ��وون��ی ك��ول��ت��ووری ه���ەزار‬ ‫سااڵنەی خوداوەند دا‪ .‬بەوتەمەن و‬ ‫رەوش��ی منداڵییەمەوە هێندی سڵ‬ ‫نەكردنەوەم لەم ئادگارە‪ ،‬شەرمیشم‬


‫لێكۆ لین‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫لە هەستكردن ب��ەئ��ازادی پێویست‬ ‫نەبینی خۆشەویستییەكی ئ��ەو تۆ‬ ‫ن��ەك��رد‪ .‬ب��ەاڵم ب��ۆ ت��اك��ە ساتێكیش‬ ‫ئ�����ەوەم ل���ەب���ی���رن���ەدەك���رد ك���ە ت��اك��ە‬ ‫م��ەرج��ی ژی��ان��م پ��اراس��ت��ن��ی ش��ەرەف‬ ‫و ن��ام��ووس��ی دای��ك��م��ە و ئ��ەم��ەش لە‬ ‫نێو ترسەكانمدا جێگەی دەگ��رت‪.‬‬ ‫شەرەفی دایكمم دەپ��اراس��ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب��ەگ��وێ��رەی خ���ۆم و ب��ەوش��ێ��وازەی‬ ‫كەخۆم بەڕاست و دروستم دەزانی‪.‬‬ ‫ل��ەپ��اش ئ���ەم وان��ەی��ە ئ��ێ��دی دای��ك��م‬ ‫ب��ۆ م��ن ن��ەم��ا‪ .‬ل��ەگ��ە ڵ‌ س��ڕان��ەوە لەو‬ ‫ع��ەالق��ەی��ەی ك��ە خ��وداوەن��د زی��ادی‬ ‫ك��ردب��وو ل��ەالم‪ ،‬بەپێویستم نەزانی‬ ‫ك��ە وا ل���ەب���ارەی م��ن��ەوە ب��ی��رل��ەچ��ی‬ ‫دەك������ات������ەوە‪ .‬ج���ی���اب���وون���ەوەی���ەك���ی‬ ‫زاڵمانەبوو‪ ،‬بەاڵم ئەمە راستینەیەك‬ ‫بوو‪ .‬نازانم گەربڵێم گوتەكانی بۆ‬ ‫من نزای خراپ بوونیان كاهینی‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم گ��وت��ەك��ان��ی ل��ەك��ات��ە ت��راژی��ك��ە‬ ‫قورس و زەحمەتەكانمدا بەردەوام‬ ‫دەهاتنەوە ی��ادم‪ .‬ئەمانە راستینەی‬ ‫وەها بوون كە زانیاری هەرە راست‬ ‫ب��ێ��ژ و دروس���ت ن��ەی��دەت��وان��ی ب��ەم‬ ‫ئاستە راستییەكان بسەلمێنێ‪ .‬ئەم‬ ‫راستییە گ��ەورەی��ەش ”زۆر ب��ڕوات‬ ‫بەهاوڕێكانتە و پشتت پێیان قاییمە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆر ب��ەت��ەن��ه��ا دەم��ێ��ن��ی��ت��ەوە”‪.‬‬ ‫ب�����ەاڵم راس���ت���ی���ن���ەك���ەی م��ن��ی��ش م��ن‬ ‫ل���ە گ���ەڵ ‌ه��اوڕێ��ك��ان��م��دا ك��ۆم��ەڵ��گ��ە‬ ‫ی��ەك��ەم دادەم���ەزران���د‪ .‬بونیادنانی‬ ‫چ���ی���رۆك���ی ژی����ان����م ب���ەوش���ێ���وەی���ە‬ ‫دەس���ت���پ���ێ���دەك���ات‪ .‬دای���ك���م ئ��ەگ��ەر‬ ‫بیویستایە ه��ی��چ كۆمەڵگایەكیشی‬ ‫نەبوو كە بیدا بەمن‪ .‬هەر زۆر لە‬ ‫زووەوە پەرشو ب�ڵاوە ببوو‪ .‬ئەوەی‬ ‫ك��ە ئ��ەو دەی��وی��س��ت بەدەستخستنی‬ ‫ژی��ان��ێ��ك ب���وو‪ ،‬ژی��ان��ێ��ك ك��ەخ��ۆی‬ ‫نەیتوانی ب��وو ب��ەدەس��ت��ی بێنێت و‬ ‫دەی��وی��س��ت ب��ی��دا ب��ەم��ن‪ .‬چ��ی��رۆك��ی‬ ‫ب��اوك��ی��ش��م گ���ەرج���ی���اوازی���ش ب��ێ‪،‬‬ ‫دیسان بەچیرۆكی دایكم دەچ��وو‪.‬‬ ‫كەسێك بوو كە لەنێ و پاشماوەی‬ ‫ب��ی��روب��اوەڕ ێ‌ ی��ان ئ��ەو م��ەزه��ەب��ەی‬ ‫كە راستینەی خێزانەكەمانی پێك‬ ‫دەهێنا پێداگیری لەخۆی دەكرد‪،‬‬ ‫ك��ەس��ێ��ك��ی ل��ە ه��ێ��زك��ەوت��وو‪ ،‬پ��ەرش‬ ‫و ب�ڵاو و ب��ەش��ێ��وەی میراتی ه��ەرە‬ ‫بێ باوە ێ‌ و بانگەشەی كولتووری‬ ‫ب���ۆ م�����اوەی ب���او وب���اپ���ی���ران ه��ەڵ��م‬

‫‪21‬‬

‫دەسەنگاند‪.‬‬ ‫هێشتا دەسااڵن بووم دەرگایەكمان‬ ‫ه��ەب��وو‪ ،‬ئێستاش ل��ەب��ەرچ��اوم��دای��ە‪،‬‬ ‫لەبەرشەڕی من و دایكم‪ ،‬شوێنێكی‬ ‫ئەو دەرگایە نەمابوو بەشەڕە بەرد‬ ‫ك��ون��م��ان ن��ەك��ردب��ێ‪ .‬دەی ئ��ەم��ەی��ان‬ ‫چۆن شیبكەینەوە؟‪ .‬ئەوەی بهاتایە‬ ‫و تەماشای دەرگاكەمانی بكردایە‪،‬‬ ‫پێدەكەنی و دەیگوت ”ئەمە دەرگای‬ ‫چییە”‪ .‬بەهۆی شەڕم لەگەڵ ‌دایكم‪،‬‬ ‫دای���ك���م م��ن��ی دەخ��س��ت��ە ژوورەوە‪،‬‬ ‫ب��ێ��گ��وم��ان دەی��ب��ردم��ە ت��ەوی��ل��ەك��ەوە‪،‬‬ ‫ش��ێ��وازی “پ���ەی���ڕەوك���اری” ئ��ەوی��ش‬ ‫بەمشێوەیە ب��وو‪ .‬س��ێ ج��ار دەستی‬ ‫خ���س���ت���ە ب���ی���ن���ەق���اق���ام و ب������ەرزی‬ ‫ك��ردم��ەوەو دەی��گ��وت “ب��ڵ��ێ تۆببە”‬ ‫ه����ەم س���ێ ج�����ار‪ .‬ه������ەروا ئ���اس���ان‬ ‫ن���ەب���وو‪ ،‬ه���ەت���اوەك���و دواه���ەن���اس���ەی‬ ‫دەردەه���ێ���ن���ام ه����ەر ب���ەری���ن���ەدەدا‪.‬‬ ‫جارجارێ كدەمگوت تۆببە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ه���ەرئ���ەوەن���دەب���وو ه���ەت���ا ك��ون��ێ��ك��ی‬ ‫بچووكم دەدۆزییەوەو یەكسەر خۆم‬

‫ه��ەڵ��دەدای��ە دەرەوەو رام���دەك���رد‪،‬‬ ‫پاشان ئەو دەرگاكەی دادەخست‪،‬‬ ‫منیش هەردوو دەرگاكەم بەردباران‬ ‫دەك���ردو پ��ەرێ��ش��ان��م دەك���ردو وەه��ا‬ ‫دەرب�����ازدەب�����وو‪ .‬ه���ەرل���ەوت���ەم���ەن���ەوە‬ ‫م��ن ب��ەوش��ێ��وەی��ەم‪ .‬دای��ك��م دەی��گ��وت‬ ‫”ك��ەس��ێ��ك دەرەق���ەت���ی ئ��ەم��ەن��ای��ەت”‬ ‫ی���ان “ك��ەس��ێ��ك دەرەق���ەت���ت ن���اداو‬ ‫كەسێك پێتەوە خ��ەری��ك نابێت”‪.‬‬ ‫ئ��ەوالی��ەن��ان��ەش��م ه��ەن م��ن بەئاشكرا‬ ‫دەی���ڵ���ێ���م ئ��ی��ت��رئ��ێ��وە چ����ۆن ه��ەڵ��ی‬ ‫دەسەنگێنن خۆتان دەزانن‪.‬‬ ‫لەبیرمە بۆ پارچە نانێكی تیری‬ ‫چۆن شەڕێكم لەگەڵ‌دایكمدا كردووە‬ ‫(ش��ەڕی ن��ان‪ ،‬شەڕێكی نموونەیی‪،‬‬ ‫لەنێو یادەوەرییەكانمدایە)‪ .‬دوای‬ ‫ن��ان��ی گ��ەن��م��ەش��ام��ی ك��ەن��ان��ی گ��ەن��م‬ ‫دەرك���ەوت‪ ،‬ئ��ەم��ە ب��ۆ م��ن ب��ەت��ەواوی‬ ‫ل��ێ��گ��ەڕی��ن��ێ��ك ب���وو و وەرگ��رت��ن��ی‬ ‫لەنانێكی تیری زیاتر‪ ،‬بۆ من وەك‬ ‫بڵێی ببوە ئامانجێك‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوەش‬ ‫ش��ەڕڤ��ان��ی��ی��ەك��ی گ�����ەورەم دەك����رد‪.‬‬


‫سەرگوزشتە‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ئ��ام��ان��ج��ی��ش ب��ێ��گ��وم��ان دای��ك��م ب��وو‪.‬‬ ‫دەب��وا ئ��ەوەی ك��ە دەی��ش��اردەوە یان‬ ‫ل��ەدەس��ت��ی��داب��وای��ە وەرم ب��گ��رت��ای��ە‪،‬‬ ‫ح���ەق���ی خ����ۆم ب����ووی����ان ن����ا‪ ،‬ئ����ەوە‬ ‫مەسەلەیەكی جیاوازە‪ .‬هەڵبەتە ئەگەر‬ ‫ئ��ەون��ان��ەی ك��ە دەم��وی��س��ت وەدەس��ت��م‬ ‫نەخستبا‪ ،‬دەردەكەوتمە سەر شاخ‪.‬‬ ‫ل��ەش��اخ��ەك��ان��ی��ش��دا ه��ەن��دێ رووەك‬ ‫ه��ەن��دك��ە دەزان��رێ��ن‪ ،‬ك��ۆك��ردن��ەوەی‬ ‫ئ���ەوان���ە و ك���ۆك���ردن���ەوەی ه��ەن��دێ‬ ‫ن��رخ و بەها ل��ە دارم��ی��وەو رووەك��ە‬ ‫چێنراوەكان ئامانج ب��وون بۆ من‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك��ی��ان ب��ەرەن��ج و ئەمەكێكی‬ ‫زۆر بەدەستمان دەهێنا‪ .‬ماوەیەك‬ ‫بەوشێوە تێپەڕی‪ ،‬دەتوانم بڵێم لەم‬ ‫م���ژارەش���دا ش���ەڕی پ��ێ��ش��ەن��گ��ای��ەت��ی��م‬ ‫ب�������ەڕێ�������وەدەب�������رد‪ .‬زوو دەس�����ت‬ ‫هاویشتنە هونەری سەرۆكایەتییانە‪،‬‬ ‫ت��ارادەی��ەك ل��ەك��ەم��ووك��و ێ‌ م��ان��ەوەی‬ ‫ب����اوك����م����ەوە س�����ەرچ�����اوە دەگ������رێ‪.‬‬ ‫باوكان بۆ منداڵەكانیان سەرۆكن‪،‬‬ ‫ب��و َمنیش ب��اوك��م س��ەرۆك��ێ��ك ب��وو‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ن��ەی��دەت��وان��ی ب��ەڕێ��وەی ببات‪.‬‬ ‫ب��ەردەوام بۆ ئ��ەوس��ەردەم��ە دەمگوت‬ ‫( بریا باوكی منیش وەك باوكی‬ ‫ه��ەن��دێ��ك��ی دی��ك��ە س��ەرۆك��ای��ەت��ی��م��ان‬ ‫بكات و بۆشاییەكان پڕبكاتەوە‪).‬‬ ‫ب��اش��ە ك��ە ب��اوك��ێ��ك��ی وەه���ام ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ب��اوك��ێ��ك��ی وەه���ام ن��ەب��ووای��ە‪،‬‬ ‫‪ 22‬ه������ەر ل����ەت����ەم����ەن����ی م���ن���داڵ���ی���ی���ەوە‬ ‫ن����ەدەك����ەوت����م����ە ن���ێ���و ل���ێ���گ���ەڕی���ن���ی‬ ‫س���ەرۆك���ای���ەت���ی���ی���ەوە‪ .‬دەم���گ���وت”ئ���ەم‬ ‫ب��اوك��ە ن��ات��وان��ێ ئ��ی��دارەم��ان بكات‪،‬‬ ‫ل��ەرەوش��ێ��ك��ی ن��ا ه��ەم��واردای��ە‪ ،‬زۆر‬ ‫بەدبەخت و داماوە‪ ،‬لەنێو ناتەواویو‬ ‫كەمووكوڕی زۆر گ��ەورە دادەژی”‬ ‫ب���ەڕاس���ت���ی���ش ه���ێ���ن���دەی ل���ەگ���ون���د‬ ‫دەمزانی‪ ،‬لەنێو خێزاندا هەر زۆر‬ ‫و ل��ەه��ەم��وو ك��ەس��ێ��ك زی��ات��ر رۆڵ��ی‬ ‫سەرۆكایەتیم دەبینی‪ .‬واب��زان��م لەم‬ ‫واتایەوە لەبارەی سەرۆكایەتی یەوە‬ ‫پەروەردەی تەواوم وەرگرتووە‪.‬‬ ‫ب����اوك����م ك���ەس���ێ���ك���ی زۆرخ�������راپ‬ ‫ن��ەب��وو‪ ،‬ئەویش زۆر ئومێدی بەمن‬ ‫ه��ەب��وو و زۆر پشت ئەستوور بوو‬ ‫بەمن‪ .‬دیسان زۆرتر من دڵی ئەوم‬ ‫ب��ەخ��ت��ەوەر دەك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم س��ەرەڕای‬ ‫ئەمەش بەردەوام لەبەرامبەریدا زوو‬ ‫زوو س��ەرم هەڵدەدا‪ .‬وات��ا نموونەی‬ ‫م��ن��داڵ��ێ��ك��ی خ���راپ���ی ن��ێ��و خ��ێ��زان��م‬

‫پ��ێ��ش��ك��ەش دەك�����ردن‪ .‬ن���ەك ب���ەوەی‬ ‫ك��ە ل��ە ق��س��ە ت��ێ��ن��اگ��ا ت��ش��ت��ی خ��راپ‬ ‫ب��ك��ات و ب���ەردەوام س��ەره��ەڵ��دەدات‪،‬‬ ‫بەڵكو بەپێچەوانەوە باوكم بەمنەوە‬ ‫زۆر دڵ��خ��ۆش��ب��وو‪ ،‬ئ��ەم��ەش��م هێشتا‬ ‫ب��ەب��اش��ی ل��ەب��ی��رە‪ .‬ج��ارێ��ك��ی��ان ل��ەب��ەر‬ ‫دارێ����ك����دا‪ ،‬ئ��ی��ت��ر ن����ازان����م م���ن چ‬ ‫ئیلهامێكم داب��وو ب��ەب��اوك��م‪ ،‬باوكم‬ ‫ب��ەدەوروب��ەری خ��ۆی گ��وت ”دەس��ت‬ ‫ل��ەوەن��ەدەن لەنێوچاوانیدا “ فەتح”‬ ‫نووسراوە” وا بۆی دەچم كە دیسان‬ ‫گ��وت��ن��ی ئ��ەم ق��س��ان��ە ب��ەس��ەرن��ج��دان��ی‬ ‫ك���اروك���ردارەك���ان���ی ن��ێ��و ژی����ان و‬ ‫ژی���ان���ی ب��ەره��ەم��ه��ێ��ن��ان��م��ەوە س���ەری‬ ‫ه���ەڵ���دەدا‪ .‬زوو ن��ەدەك��ەوت��م��ە ن��ێ��و‬ ‫ك��ار‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك دەك��ەوت��م��ە نێو‬ ‫ك��ارێ��ك��ەوە واب��زان��م ك��ارێ��ك��ی زۆر‬

‫ۆ تاكە ساتێكیش ئەوەم‬ ‫لەبیرنەدەكرد كە تاكە‬ ‫مەرجی ژیانم پاراستنی‬ ‫شەرەف و نامووسی‬ ‫دایكمە و ئەمەش لە‬ ‫نێو ترسەكانمدا جێگەی‬ ‫دەگرت‬ ‫پاك و خاوێنم دەكرد‪ .‬دەشێ ئەوەی‬ ‫كە كاریگەری كردبێتە سەر باوكم‬ ‫ئ��ەوالی��ەن��ەی من ب��ووب��ێ‪ .‬هێشتا ئەو‬ ‫گوتانەی ئ��ەوم لەبیرە كە دەیگوت‬ ‫( ت��و َدەڕۆی بۆ كوێ بڕۆ‪ ،‬فەتحی‬ ‫دەك��ەی��ت‪ ،‬ل��ە ن��ێ��وچ��اوان��ت��دا هێما و‬ ‫ئیشارەی فاتیحهەیە ) ئەمەم هێشتا‬ ‫لەبیرەو دیسان نازانم بۆ چی ئەم‬ ‫قسەیەی دەگ��وت‪ ،‬رێك نەدەكەوتم‪،‬‬ ‫ل��ەن��ێ��و ق��ۆن��اخ��ی ك���اردان���ەوەی���ەك���ی‬ ‫وەه���اداب���ووم‪ .‬ك��ارەك��ان��م ب��ەپ��اك و‬ ‫خ��اوێ��ن��ی دەك���رد‪ ،‬ئ��ەم��ە شتێكە كە‬ ‫قسەی لێوە ناكرێ‪ ،‬بەسەلیقەبووم‪،‬‬ ‫ب��ەئ��اس��ان��ی رێ���ن���ەدەك���ەوت���م‪ ،‬پ��ێ��گ��ەو‬

‫دەوروبەریشم وەهابوون‪ ،‬زۆر كارم‬ ‫ن��ەدەك��رد‪ ،‬ك��ەم و گەوهەرانە كارم‬ ‫دەكرد‪ .‬دیاردەی فەتحیش‪ ،‬شێواز و‬ ‫رێبازی فەتحكردنە‪ .‬هەستیاربووم‪،‬‬ ‫ل���ە ڕاس��ت��ی��ش��ی��دا م��ن��داڵ��ێ��ك��ی زۆر‬ ‫ئ��اق��ڵ��ی��ش ب���ووم‪ .‬ل��ەب��ی��رم��ە و هێشتا‬ ‫زۆر بە باشی لە ئەقڵمدا گرتوومە‪:‬‬ ‫فێری پێویستی سەرنجدانی مرۆڤ‬ ‫دەبووم‪ ،‬باوكم لە ئاستی عالمێكداو‬ ‫ب��ەگ��وێ��رەی پ��ێ��وان��ەو پ��ل��ەی عالمێك‬ ‫پ��ێ��وان��ەك��ان��ی دادەن������ا؛ دەی���گ���وت”‬ ‫پ�����ەڕی ج���گ���ەرەی���ەك ب���خ���ەرە ژێ���ر‬ ‫سەرینەكەت‪ ،‬گەرتۆ رێ��ك هەستت‬ ‫بەبەرزبوونەوەی سەرینەكەت كرد‪،‬‬ ‫ئەوا دەی سەلمێنی كەوا عارفێكی‬ ‫چاكی” هێشتا لەبیرم نەكردووە‪.‬‬ ‫پەڕی جگەرەیەك چەندە ئەستوورە؟‬ ‫ك���ە دەخ���رێ���ت���ە ژێ���ر س��ەری��ن��ەك��ەوە‬ ‫دەڵێیت ”سەرینەكەم بەرزبووە” واتا‬ ‫پێی دەزانی‪ .‬بەاڵم ئەمڕۆ بەگوێرەی‬ ‫هەندێك كەس نەك بەتەنها پەڕی‬ ‫جگەرە بەڵكو كۆتەرەیەكیش بخەیتە‬ ‫ژێ��ر س��ەری��ن��ی��ان‪ ،‬هیچ پێی ن��ازان��ن‬ ‫كەوا گۆڕاوە یان نا‪ .‬باوكم لە هەموو‬ ‫شەڕ و ئاژاوەیەكدا دەیگوت” راكە‬ ‫‪ ..‬راكە بڕۆ وا هەڕەشە بكە لەسەر‬ ‫گوندەكە و بڕۆ واجوێن ب��دە” من‬ ‫ئ��ەو رێ��ب��ازەی ئ��ەوم پەیڕەو نەكرد‪،‬‬ ‫گ���ەر ب��م��ك��ردای��ە‪ ،‬ه���ەر ل��ە زووەوە‬ ‫م��ردب��ووم‪ .‬پ���ازدە س��اڵ��ی تەمەنیشم‬ ‫ن��ەدەب��ی��ن��ی‪ .‬ب��اوك��ی��ش ئ��اغ��ای��ەك��ەو‬ ‫دەیەوێت شەڕی كۆنە بەڕێوەببات‪.‬‬ ‫ل���ەراس���ت���ی���دا ل���ە م���ن���داڵ���ی م��ن��دا‬ ‫شتێكی نائاسایی ئ��ەو ت��ۆ ن��ەب��ووە‪،‬‬ ‫گەر سەرنج بدرێ لە پاش رەوشی‬ ‫ژی���ان���ی ه���ەرك���ەس���ێ���ك���ەوە‪ ،‬واب���زان���م‬ ‫شتی ه��ەرەس��ەی��رو س��ەم��ەرە ئەمەیە‪،‬‬ ‫دای�����ك و ب�����اوك ن���ات���وان���ن زۆر‬ ‫شتێكی ئەو تۆ بدەنە منداڵەكەیان‬ ‫و ه��ی��چ ب��ەه��رەی��ەك��ی وەه��ای��ان نییە‬ ‫گ����ون����دەك����ەش دی����س����ان ش��ت��ێ��ك��ی‬ ‫پ���ێ���ن���ادەن‪ ،‬ب����ەت����ەواوەت����ی ئ��اوێ��ك��ی‬ ‫خواردنەوەشی نییە‪ ،‬خوێندنگایەكی‬ ‫ن��ی��ی��ە‪ ،‬ل��ەرەوش��ێ��ك��ی وەه��اش��دا نییە‬ ‫ك��ەوا خ��ەی��اڵ و خ��ەون��ی بەوشێوەیە‬ ‫بەهێزیش ببینێ‪ ،‬منداڵەكە لە زەوی‬ ‫و زارێكی وشكەاڵنیدا دەمێنێتەوە‪،‬‬ ‫دەشتوانرێ ‌پێی بگوترێ خەیاڵیش‪.‬‬ ‫‪.‬‬


‫دیار جومعە ‪ /‬گەرمیان‬ ‫سەرگوزشتە‬

‫لە گەرمیان یادی كارەساتی ئەنفال كرایەوە‬ ‫و ح��ك��وم��ەت ی���ەك���ەم ‪ :‬ی��ەك��ی��ك ل��ە‬ ‫داواك��ری��ی��ە گ��رن��گ��ەك��ان��م��ان ئ���ەوە بە‬ ‫ج��ی��ن��ۆس��ای��د ن��اس��ان��دن��ی ك��ارەس��ات��ی‬ ‫ئەنفالە ‪ ,‬هەرچەند لە ئاستی هەریمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان و ع��ی��راق��دا ل��ەئ��اس��ت��ی‬ ‫پەرلمانداو سەرۆكایەتی كۆمار بە‬ ‫جینۆساید ن��اس��راوە ‪ ,‬ب��ەالم ئ��ەوەی‬ ‫ئیمە ئەمانەوە ناساندنیتی لە ئاستی‬ ‫نیودەولەتی ‪ ,‬وەئیمە نیگەرانین لەو‬ ‫كارە حكومەتی هەریم وەكو پیویست‬ ‫ئەوە كارەی نەكردوە‪.‬‬ ‫وەه���ەروه���ا وت���ی ی��ەك��ی��ك��ی ت��ر لە‬ ‫داواكاریەكانی ترمان یاسای ماف‬ ‫ئیمتیازەكانی كەس و كاری ئەنفال‬ ‫ك���راوەك���ان���ە ك���ە ت��اك��و ئ��ی��س��ت��ا ئ��ەم‬ ‫ی��اس��ای��ە ‪ 3‬ج��اره��ەم��وار ك���راوەت���ەوە‬ ‫ب��ەالم ن��ەت��وان��راوە وەك��و پیویست لە‬ ‫ئاستی بژیوی كەس و كاری ئەنفال‬ ‫ریكبخریتەوە ‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا وت���ی ی��ەك��ێ��ك��ی ت���ر ل��ە‬ ‫داواك��اری��ەك��ان��م��ان ئ��ەو ش��وی��ن��ەی كە‬ ‫ئیستا لێ وەستاوین‪ ،‬ماوەیەكی زۆر‬ ‫داوای مۆنۆمینتی ل��ی دەك��ەی��ن ‪,‬وە‬ ‫چەند جارێك داوامنكردوە درۆستی‬ ‫بكەن و وەكو ئەرشیفیك بمینیتەوە‬ ‫بۆ كەس و كاری ئەنفالكراوەكان ‪,‬‬ ‫وتی یەكێكی تر لە داواكاریەكانمان‬ ‫گ��رت��ن��ی ج��اش و م��س��ت��ەش��ارەك��ان��ە ‪,‬‬ ‫ئیمە وەكو ریكخراوەكانی گەرمیان‬ ‫ل���ەگ���ەل ح��اك��م ه���اوژی���ن ه��ەس��ت��ا بە‬ ‫دەست گیر كردنی ‪ 3‬مستەشاری لە‬

‫گەرمیان بەالم ئەوانی تر هەلهاتوون‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ئ��ەم��رۆ ‪ 2015-4-14‬ل��ە گ��ون��دی‬ ‫دێ��ب��ن��ەی س��ەر ب��ە ن��اح��ی��ەی رزگ��اری‬ ‫م��ەراس��ی��م��ی ك��ارەس��ات��ی ‪ 27‬هەمین‬ ‫سالێادی ئەنفال ‪ ,‬بە ئامادەبوونی‬ ‫ژم����ارەی����ەك زۆر ل���ە ك���ەس���وك���اری‬ ‫ئەنفالكراوان و بەرپرسانی حزبی‬ ‫و حكومی و هاوالتیان بەریوەچوو ‪.‬‬ ‫سەرەتا یادەكە بە وتنەوی سروودی‬ ‫نیشتمانی ئ��ەی رەق��ی��ب دەس��ت��ی پی‬ ‫ك��رد ‪ ,‬ب��ەالم ئ��ەوەی جی نیگەرانی‬ ‫ك��ەس و ك���اری ئ��ەن��ف��ال��ك��راوان ب��وو‬ ‫هەلنەسان بۆ ریزگرتن لە س��روودە‬ ‫نیشتمانیەكە ل��ەالی��ەن ع��ەل��ی باپیر‬ ‫ئەمیری كۆمەلی ئیسالمی و دلشاد‬ ‫گ���ەرم���ی���ان���ی ئ���ەن���دام���ی م��ەك��ت��ەب��ی‬ ‫س��ی��اس��ی ك��ۆم��ەل��ی ئ��ی��س�لام��ی ب���وو ‪,‬‬ ‫كە نیگەرانیكی زۆری الی كەس و‬ ‫كاری نەفالكراوان دروست كرد ‪.‬‬ ‫ل��ەس��ەرەت��ای م��ەراس��ی��ەك��ەدا لەالیەن‬ ‫س�ل�اح ك��وی��خ��ا وە س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری‬ ‫ئ�����ی�����دارەی گ����ەرم����ی����ان وت���ەی���ەك���ی‬ ‫پیشكەش ك��رد تیدا تیشكی خستە‬ ‫سەر ئەم كارە قیزەوەن و نامرۆڤانە‬ ‫كە دەرهەق بە میلەتی كورد كراوە‬ ‫‪.‬‬ ‫دوات��������ر وەزی���������ری ك�����اروب�����اری‬ ‫ش���ەه���ی���دان و ئ��ەن��ف��ال��ك��راوەك��ان��ی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەری���م���ی ك���وردس���ت���ان‬ ‫وتاری یكی خویندەوە‬ ‫ه�����ەروەه�����ا وت�������اری پ���ەرل���م���ان���ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەالی��ەن مەحمود س��االر‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫خویندرایەوە‬ ‫ه�����ەروەه�����ا وت������اری پ���ەرل���ەم���ان���ی‬ ‫ع���ی���راق ل���ەالی���ەن دك���ت���ور م��وس��ەن��ا‬ ‫ئ��ەم��ی��ن ئ��ەن��دام��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ی��راق‬ ‫خویندرایەوە‬ ‫ه������ەروەه������ا ه���������اوری پ���ی���ش���رەو‬ ‫س��ەرۆك��ی ك��ۆم��ەل��ەی داك��ۆك��ی گ��ار‬ ‫ل����ە م���اف���ی ق���ورب���ان���ی���ان���ی ك����ەس و‬ ‫ك����اری ئ��ەن��ف��ال��ك��راوان��ی گ��ەرم��ی��ان‬ ‫خویندرایەوە وتی ‪ :‬ئەمرۆ لە یادی‬ ‫‪ 27‬هەمین سالیادی كارەسات ئەنفال‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر گ��ەل��ەك��ەم��ان مەراسیمیكی‬ ‫ش��ای��س��ت��ە ب���ەری���وەچ���وە ‪,‬ئ��ی��م��ە وەك��و‬ ‫ك��ەس و ك��اری ئ��ەن��ف��ال��ك��راوەك��ان و‬ ‫ری��ك��خ��راوەك��ان ش��ەش خ���ال وەك��و‬ ‫داواك������اری دەخ��ی��ن��ە روو ب��ۆ گ��ەل‬

‫بۆ شارەكانی تر كوردستان ‪ ,‬كە ‪23‬‬

‫بەداخەوە بە هۆی بریاری سیاسیەوە‬ ‫ئ���ەو ت��اون��ب��اران��ە ل���ە ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫دەژین ‪.‬هەروەها وتی هەردوو حزبی‬ ‫یەكیتی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان و‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان كە‬ ‫ئەو دوو حزبە مەلەفی تاوەنبارانیان‬ ‫الی���ە وەك���و پ��ی��وی��س��ت ك���اری ل��ەس��ەر‬ ‫ناكەن ‪.‬‬ ‫ه�������ەروه�������ا ی����ەك����ی����ك����ی ت������ر ل���ە‬ ‫داواكاریەكانمان هینانەوەی رووفاتی‬ ‫ئەنفال كراوەكانە كە میكانیزمیك‬ ‫ه���ەی���ە ب���ۆ ه��ەل��گ��رت��ن و ه��ی��ن��ان��ەوە‬ ‫ئ��ەن��ف��ال��ك��راوەك��ان��م��ان��ە ك��ە وەزارەت���ی‬ ‫مافی مرۆڤی عیراق پێراسپیردراوە‬ ‫‪ ,‬وەزارەت����ی ك���اروب���اری ش��ەه��ی��دان‬ ‫بەدەر كردوە داوا لە نیونەرانمان لە‬ ‫پەرلەمانی عیراق دەكەین ئەو كارە‬ ‫بە وەزارەتی كاروباری شەهیدان و‬ ‫ئەنفالكراوەكان بسپینریت‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا دوای نمیشیكی كورتی‬ ‫ش��ان��ۆی ‪,‬دەس��ت ك��را ب��ە مەراسیمی‬ ‫پیشكەشكردنی گۆلی ریزگرتن بە‬ ‫ئەنفالكراوان لەیانە نوینەرانی حزب‬ ‫و الیەنەكان و كەسایەتی دیارەوە‬ ‫ه����ەروەه����ا ‪ ,‬ت���ەڤ���گ���ەری ئ����ازادی‬ ‫كۆمەلگای كوردستان بەو بۆنەیەوە‬ ‫برۆسكەی ماتەمینی خۆی ئاراستەی‬ ‫كەس و كاری ئەنفالكراوان كرد‬


‫سەرگوزشتە‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪24‬‬

‫لە رۆژئاوا ژیان بەژن دەستپێدەكاتەوە‬ ‫ن‪ /‬دەریا برادۆست‬

‫ئ��ەم��ە ل��ە ب��ەش��ێ��ك��ی ب��چ��وك��ە لە‬ ‫ب��ی��رەوەری��ەك��ان��ی گ��ەری�لای��ەك��ی‬ ‫ی��ەك��ی��ن��ەك��ان��ی پ��اراس��ت��ن��ی ژن��ی‬ ‫س���ت���ار(ی���ەژاس���ت���ار) ك���ە ه���ەر‬ ‫ل��ەس��ەرەت��ای دەس��ت پ��ێ كردنی‬ ‫شۆڕشی رۆژئاوا چۆتە خەباتی‬ ‫رۆژئ��اوای واڵت‪ .‬ئ��ەوەی كە لە‬ ‫نێو دڵی شۆڕشەوە گەڕابێتەوە‬

‫ب���ێ���گ���وم���ان ك���ۆم���ەڵ���ێ���ك ش��ت��ی‬ ‫ن��ەب��ی��س��ت��راو و سەرنجراكێشی‬ ‫پی دەبێت كە شایەنی بیستن‬ ‫و خ��وی��ن��دن��ەوەن! بۆیە ئێمەیش‬ ‫هەستاین بە وەرگرتنی بەشێك‬ ‫لە بیرەوەری و چاودێریەكانی‬ ‫یەكێك لەم گەریال ئازیزانەی‬ ‫ك��ە ب��وون��ە پ��ێ��ش��ەن��گ��ی ش��ۆڕش��ی‬ ‫ژن����ان����ی رۆژئ����������اوا و وەك����و‬ ‫س��ەرب��ازی ون ب��ە ف��ی��داك��اران��ە‬

‫خ���ەب���ات���ی���ان ك������رد‪ .‬ئ���ەم���ەش‬ ‫بەشێك ل��ە ب��ی��رەوەری��ەك��ان��ی‬ ‫ئەم گەریالیەمان؛‬ ‫ك��ات��ێ الپ���ەڕە خ��وێ��ن��اوی��ەك��ەی‬ ‫شەهیدم بینی لەژێر مەخزەنە‬ ‫خاڵییەكان ‪ ،‬خێرا دەستم بۆی‬ ‫ب���رد و خ��وێ��ن��دم��ەوە‪ .‬گ��ول��ـ��ـ��ل��ە‬ ‫ل���ە ن���اوەڕاس���ت���ی الپ���ەڕەك���ان���ی‬ ‫ل��ێ��ن��ووس��ەك��ەی تێپەڕ ك��ەوت��ب��وو‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ ل��ە ن��ووس��ی��ن��ەك��ە ل��ەگ��ەڵ‬


‫سەرگوزشتە‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪25‬‬ ‫گ���ەرم���ای���ی ئ����ەو ئ���اس���ن���ەی ك��ە‬ ‫ج����ەرگ����ی پ������ەڕە و دڵ�����ی ئ���ەم‬ ‫ك��چ��ەی پ��ێ��ك��اب��وو‪ ،‬س���ووت���اب���وو‪.‬‬ ‫ل���ەی���ەك���ەم پ����ەڕی ن������اوەوەی ك��ە‬ ‫ب��ۆم خ��وێ��ن��درای��ەوە نووسیبوی؛‬ ‫دەج��ەن��گ��م ب���ۆ ئ����ەوەی ب��ژی��م و‬ ‫ب��ژی��ەن��م‪ ،‬دەن���ووس���م ب���ۆ ئ���ەوەی‬ ‫ك��وێ��ران��ی ئ��ەم��ڕۆ ك��ە چ��اوان��ی��ان‬ ‫ك����راوەت����ەوە‪ ،‬ب��زان��ن رۆژێ لە‬ ‫رۆژان منیش هەبوونێك بووم‪،‬‬ ‫دەن���ووس���م ت��اگ��ول��ـ��ل��ەی��ەك��م م���اوە‪،‬‬ ‫دەن��ووس��م! ل��ەدووەم الپ��ەڕەی كە‬ ‫ب��ۆم خ��وێ��ن��درای��ەوە شیعرەكەی‬ ‫جگەرخوێنم بینی ك��ە دەڵ��ێ��ت؛‬ ‫واڵتی من تۆیی بوكا جیهانێ‪،‬‬ ‫هەموو باغ و بەهەشت و مێرگ‬ ‫و ك��ان��ی و‪ ...‬ه��ت��د‪ .‬ب��ەدەس��ت و‬ ‫خ��ەت��ێ��ك��ی خ���ۆش وەك ئ���ەوەی‬ ‫ل��ەس��ەر ب����ەردی س��ەن��گ��ەر ن��ەب��ێ‬ ‫و ل����ەس����ەر م���ێ���زێ���ك���ی ئ������ارام‬ ‫نووسیبێتی‪ ،‬زۆر بەداخ بووم كە‬ ‫نەمتوانی هەموویان بخوێنمەوە‬ ‫چ��ون��ك��ە ه���ەم���وو پ����ەڕەك����ان ب��ە‬

‫(گ��ول��ـ��ل��ەی ك��ی��ن) ك���ون ب��ب��ون!‬ ‫هەركە الپەڕەكانم دەخوێندەوە‬ ‫ه�����ەس�����ت�����م دەك������������رد ل�����ەگ�����ەڵ‬ ‫نووسەرەكەی قسە دەكەم چونكە‬ ‫ب��ۆن��ی ژی���ان ل��ە ن��ووس��ی��ن��ەك��ان��ی‬ ‫دەه���ات‪ .‬ه��ەرچ��ەن��د ب��ە گ��وێ��رەی‬ ‫رێ���ك���ەوت���ی ژێ���ر ن��ووس��ی��ن��ەك��ان‬ ‫ك���ە ئ���ەم پ������ەڕاوەی وەك رۆژ‬ ‫ن��ووس��ێ��ك ل��ەس��ەن��گ��ەرەك��ان پڕ‬ ‫كردبووەوە‪ .‬سەنگەری پێشەوەی‬ ‫ج���ەن���گ‪ ،‬ج���ەن���گ ل���ەب���ەرام���ب���ەر‬ ‫كەسانێك كە بە ش��ەرم دەبینم‬ ‫وەك مرۆڤ ناویان ببەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهیچ جۆرێك لەنووسینەكاندا‬ ‫ت��رس‪ ،‬دڵ��ەڕاوك��ێ و نیگەرانیم‬ ‫ن���ەدی و ه��ەس��ت��م پ��ێ��ی ن��ەك��رد‪.‬‬ ‫ئەگەر كەسێك نەیزانیبایە ئەوا‬ ‫هەرگیز دەرینەدەخست كە ئەم‬ ‫دێ��ڕە وات��اداران��ە لەسەنگەرێك‬ ‫ب����ە دەس����ت����ی ج����ەن����گ����اوەر ێَك‬ ‫نووسرابن‪.‬‬ ‫ل���ەن���او ق��ەم��س��ەڵ��ەك��ەی��دا‬ ‫گوللەیەك هەبوو‬

‫وای ب�����ۆ دەچ�������ن ك�����ە ئ���ەم‬ ‫گ����ێ����ڕان����ەوەی س��������ەرەوە ب���اس‬ ‫ل�����ەن�����اوەڕۆك�����ی رۆم��������ان ی���ان‬ ‫چیرۆكێكی ئەفسانەیی بكات‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ە راس��ت��ی��ەك��ە‪،‬ك��ە ب��ە چ��اوی‬ ‫خۆم بینیم و بە ه��ەزاران جار‬ ‫رووی����داوە ل��ە رۆژئ����اوا‪ .‬ل��ەس��ەر‬ ‫ت��ەرم��ی كچە شەهید ك��ە الپ��ەڕە‬ ‫خ��وێ��ن��اوی��ەك��ە و ل���ە گ��ی��رف��ان��ی‬ ‫قەمیسە س��ەوزەك��ەی گوللەیەك‬ ‫ه���ەب���وو‪ ،‬چ��ون��ك��ە ئ���ەم دەی��زان��ی‬ ‫ئەگەر بكەوێتە دەستی چەتەكان‬ ‫چ���ی ب���ەس���ەر دێ‪ ،‬ه����ەم وەك‬ ‫ش��ەڕڤ��ان��ێ��ك ه��ەم وەك ژن��ێ��ك‪.‬‬ ‫ئ���ەو رۆح���ی ل��ەن��او گ��ول��ـ��ل��ەی��ەك‬ ‫حەشار دابوو‪ ،‬وەك ئامانەتێك‬ ‫بیسپێرێتە خاكی دایك‪.‬‬ ‫ئ����ەم����ی����ر؛ گ����ول����ل����ەی ژن‬ ‫بەهەشتمان لێ حەرام دەكات‬ ‫پاش یەكەم هێرشی چەتەكان‬ ‫زان����ی����م ك����ە ژن����ان����ی رۆژئ������اوا‬ ‫چەندە ژیرن‪ ،‬زوو هەستیان بە‬ ‫مەترسیە گەورەكە كرد‪ .‬هێشتا‬


‫سەرگوزشتە‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫شەڕ لەگەڵ گروپە چەتەكان لە‬ ‫رۆژئ����اوا ب��ەت��ون��دی دەس��ت��ی پێ‬ ‫نەكردبوو‪ ،‬لەیەكێك لە ئەمیری‬ ‫گ��روپ��ە چەتەكان ك��ە كەوتبووە‬ ‫دەستی هەڤاالن پرسیم ؛ ئەگەر‬ ‫ل���ە ش���ەڕێ���ك دا رووب�������ەرووی‬ ‫ژن��ێ��ك��ی چ���ەك���دار ب��ب��ی��ەوە چی‬ ‫دەك���ەی���ت؟ ئ��ەم��ی��رەك��ە ب���ێ بیر‬ ‫كردنەوە ووتی؛ دەیكوژم‪ ،‬بەڵێ‬ ‫دەی���ك���وژم‪ .‬ع��ەی��ب��ە ئ��ێ��م��ەی پ��ی��او‬ ‫ب��ە گ��ول��ـ��ل��ەی ژن��ێ��ك ب��ك��وژرێ��ی��ن‬ ‫خۆ هەر بەهەشتمان لێ حەرام‬ ‫دەب��ێ! س��ەرەت��ای ش��ەڕی سوریا‬ ‫و رۆژئ�����اوای واڵت‪ ،‬س��ەرەت��ای‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی م��ەت��رس��ی ب��وو‬ ‫ب���ۆس���ەر ژن����ان‪ ،‬ب��ۆی��ە ئ���ەوەن���دە‬ ‫ئازا بوون كە لە نێوان ساڵێك‬ ‫دا سوپایەكیان دام��ەزران��د كە‬ ‫ل��ە ه���ەزاران ژن پ��ێ��ك دەه��ات‪.‬‬ ‫زۆرب����ەی ل��ە ش��ەڕڤ��ان��ە ژن��ەك��ان‬ ‫ل���ە م��ەی��دان��ی ج��ەن��گ��ەدا ف��ێ��ری‬ ‫ش���ێ���وازی ش���ەڕك���ردن دەب����وون‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك��ی��ان ت��ەن��ه��ا ‪15 _10‬‬ ‫رۆژ م��ەش��ق��ی��ان پ��ێ��ك��راب��وو وە‬ ‫ه��ەن��دێ ‪ 40_30‬رۆژ‪ .‬ئ���ەوەی‬ ‫بۆیان گرنگ بوو چۆن خۆیان‬ ‫‪ 26‬و خ��اك��ەك��ەی��ان ب��پ��ارێ��زن‪ .‬كچە‬ ‫ش��ەڕڤ��ان��ە گ��ەن��ج��ەك��ان زۆر ج��ار‬ ‫دەبوونە سەرچاوەی بەرخۆدانی‬ ‫گ������ەورەت������ر‪ .‬زۆر ج�����ار ب���ەو‬ ‫م��ەع��ن��ەوی��ەت��ەی خ��ۆی��ان ه��ێ��زی��ان‬ ‫دەدا ب��ە دەوروب���ەری خۆشیان‪.‬‬ ‫شەهیدانی وەك ئارین‪ ،‬نەورۆز‬ ‫ق��ام��ی��ش��ل��ۆ‪ ،‬ژی���ان رۆژه�����ەاڵت و‬ ‫دەستیناو بێریتان ئەم رۆحەیان‬ ‫هەمیشەیی ك��رد‪ .‬ه��ەرك��ەس بە‬ ‫رۆح����ی پ���اك���ی ئ�����ەوان س��وێ��ن��د‬ ‫دەخ��وات!ئ��ەو كچە ك��وردەی كە‬ ‫دوێ��ن��ێ ب��ە الواز‪ ،‬ت��رس��ن��ۆك و‬ ‫ب��ێ دەس���ەاڵت ت��ەم��اش��ای دەك��را‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ بۆتە نمونەی سەرفرازی‬ ‫و ب���وێ���ری و دڵ����س����ۆزی‪ ،‬ب��ۆت��ە‬ ‫ه��ێ��زێ��ك ب��ۆ پ��اراس��ت��ن��ی ه��ەم��وو‬ ‫ژن��ان‪ .‬ه��ەر بۆیە ئەگەر سەرنج‬

‫ب��دەی��ن‪،‬س��وپ��ا الوەك���ەی ی��ەپ��ەژە‪،‬‬ ‫ب���ۆت���ە ج��ێ��ی س���ەرن���ج���ی ه��ەم��وو‬ ‫ژنانی جیهان بەتایبەت ژنانی‬ ‫ن��اوچ��ەك��ە‪ .‬ئ���ەوەی زی��ات��ر جێی‬ ‫خۆشحاڵیم ب��وو بەشدار بوونی‬ ‫ك��چ��ە ع��ەرەب��ەك��ان ب���وو ب��ۆ ن��او‬ ‫یەپەژە‪ .‬ئەو كچە الوانە كە هیچ‬ ‫خێرێكیان لە خۆیان نەدیبوو‪،‬‬ ‫ل��ە ه��ەن��دێ ش��وێ��ن ك��چ��ەك��ان��ی��ان‬ ‫زوو بە شو دەدەن یان ئەیانخەنە‬ ‫بەر ئیش و كاری قورس‪ .‬هەر‬ ‫بۆیە كە تامی ئ��ازادی ئەچێژن‬

‫ئەو كچە كوردەی‬ ‫كە دوێنێ بە الواز‪،‬‬ ‫ترسنۆك و بێ دەسەاڵت‬ ‫تەماشای دەكرا‪ ،‬ئەمڕۆ‬ ‫بۆتە نمونەی سەرفرازی‬ ‫و بوێری و دڵسۆزی‪،‬‬ ‫بۆتە هێزێك بۆ‬ ‫پاراستنی هەموو ژنان‬

‫و ئ���ەو ژی��ان��ە دەب��ی��ن��ن ك��ە ژن‬ ‫خولقاندویەتی‪ ،‬لە دڵ و گیانەوە‬ ‫بە عەشق ئەكەونە نێو ژی��ان و‬ ‫زوو بااڵ دەكەن وەك ئەوەی لە‬ ‫قەفەس دەركەوتبن‪.‬‬ ‫چەمكی « ژن ناتوانێت»‬ ‫ببو بە زهنیەت‬ ‫س������ەرەت������ای راگ����ەی����ان����دن����ی‬ ‫هێزەكانی ژنان لەالیەن زۆربەی‬ ‫الیەنەكانی كۆمەڵگەوە شتێكی‬ ‫ق��ب��وڵ��ك��راو ن��ەب��وو و زووب���ەزوو‬ ‫ن���ەی���ان���دەت���وان���ی ئ���ەو دی��م��ەن��ان��ە‬ ‫ه��ەرس بكەن ك��ە ژن ل��ە ری��زی‬ ‫پ��ێ��ش��ەوەن‪ .‬چ��ون��ك��ە چ��ەم��ك��ی(ژن‬ ‫ن���ات���وان���ێ���ت)ب���ب���و ب���ە زه��ن��ی��ەت‪.‬‬ ‫زۆرێك لە پیاوان دەیانگوت با‬ ‫هەموو كوڕەكانم ببەن بۆ شەڕ‬ ‫ب��ەس ك��چ��ەك��ان ن��ا‪ ،‬ژن خەتی‬ ‫سوور بوو‪ .‬نامووس و شەرەفی‬ ‫نەزانەكان بوو‪ ،‬خزمەتكار بوو‪.‬‬ ‫نە وەكو پێشتر ژنانی رۆژئاوا‬ ‫چەكیان نەبینیبێت‪ ،‬بەڵكو زیاتر‬ ‫ل��ە ه����ەزار ژن���ی ئ���ەم پ��ارچ��ەی��ە‬ ‫ب���ەش���داری ری��زەك��ان��ی گ��ەری�لا‬ ‫ب����وون‪ .‬ب���ەاڵم ل��ە ن��زی��ك��ەوە ئ��ەم‬ ‫راستیە نەبینرابوو‪ .‬پاش ئەوەی‬ ‫ل��ە ش���ەڕە ه���ەرە دژوارەك���ان���دا‬ ‫ژن����ان س��ەن��گ��ەرەك��ان��ی خ��ۆی��ان‬ ‫ب���ەرن���ەدا و ت��ا دوای���ی���ن دڵ��ۆپ��ی‬ ‫خوێن شەڕیان كرد‪ .‬پاش ئەوەی‬ ‫لە رەوشە هەرە ناخۆشەكان دا‬ ‫برسیەتی‪ ،‬توونیەتی‪ ،‬و گەرما‬ ‫و س���ەرم���ای���ان دەب���ی���ن���ی‪ ،‬پ��اش‬ ‫ئ��ەوەی ژن��ان چەندین شەهیدی‬ ‫هێژایان پێشكەش كرد ئیتر ئەو‬ ‫روانگەیە شكا‪ .‬هەر ئەمەش بووە‬ ‫ه��ۆی ئ��ەوەی كە لە هەموو كار‬ ‫و خەباتەكانی تری كۆمەڵگادا‬ ‫رۆڵی ژنان بەرچاو دەربكەوێت‪.‬‬ ‫دەستم كرد بە كۆكردنەوەی‬ ‫شتی شەروانان‬ ‫لە دوای كۆتاهاتنی شەڕێكی‬ ‫دژوار دەستم بە كۆ كردنەوەی‬ ‫ش��ت��ی ئ��ەو ش��ەڕڤ��ان��ان��ە ك��رد كە‬


‫سەرگوزشتە‬

‫ژمارەی شەڕوانە ژنەكان چەند‬ ‫ش��ەڕوان��ێ��ك ج��ێ دەگ���رێ‪ .‬پاش‬ ‫ئ���ەوەی گ��روپ��ەك��ان دی��ار ب��وون‬ ‫ه��ەم��وو پ��ێ��داوی��س��ت��ی��ەك��ان��ی��ان بۆ‬ ‫داب��ی��ن دەك��رێ��ت‪ ،‬ئینجا دەس��ت‬ ‫دەك�����ەن ب���ە گ���ۆڤ���ەن���د گ���ێ���ڕان‪.‬‬ ‫زۆرب����ەی چ��االك��ی��ەك��ان ب��ەش��ەو‬ ‫ئ��ەن��ج��ام دەدران ه��ەرب��ۆی��ە لە‬ ‫دەوری ئ���اگ���ر گ���ۆڤ���ەن���دی���ان‬ ‫ئەگێڕا و چ��ای و خواردنێكی‬ ‫س��وك��ی��ان دەخ������وارد و ب���ەڕێ‬ ‫دەكەوت‪ .‬هەڵبەت لەهەر شوێنێ‬ ‫دووژم����ن ئ���ەم دەرف���ەت���ە ن���ادات‬ ‫ك��ە ش��ەرڤ��ان��ان گۆڤەند بگێڕن‪.‬‬ ‫بۆ نمونە شەڕێكی وەك شەڕی‬ ‫سەرێكانی و كۆبانێ و حەلەب‬ ‫كە دەرفەتی كۆبوونەوەش نابێ‪.‬‬ ‫هەموو چاالكیەكان س��ەرەت��ا بە‬ ‫ب��ێ��دەن��گ��ی دەس���ت���ی پ��ێ��دەك��ەن‬ ‫بەاڵم هەر كە هەلهەلە و تلیلی‬ ‫شەڕڤانە ژنەكان لەناو جەرگەی‬ ‫جەنگدا ب��ەرز دەب��ووی��ەوە ئێتر‬ ‫ل��ە ه��ەرالی��ەك��ەوە دروش��م��ی بژی‬ ‫ب��ەرخ��ۆدان��ی ی��ەپ��ەگ��ە و ی��ەپ��ەژە‬ ‫و ب���ژی س����ەرۆك ئ��اپ��ۆ دەن���گ‬ ‫دەدەنەوە‪ .‬یانیش ئەگەر دەرفەت‬ ‫ه���ەب���وای���ە س�����رود و گ���ۆران���ی‬ ‫شۆڕشگێڕیەكانمان بە بڵندگۆ‬ ‫دەگ��ەی��ان��دە سەنگەرەكانی شەڕ‬ ‫كە ئەمانەش ه��ەر وەك دەنگی‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫لە ش��ەڕەك��ەدا شەهید ببون‪ .‬لە‬ ‫ناو شتومەكی ئەو شەهیدانەدا‬ ‫ن��ووس��ی��ن و الپ�����ەڕە و ن��ام��ەی‬ ‫زۆر ه����ەب����وو ك����ە ب����ە زم���ان���ی‬ ‫ج��ی��ا ج��ی��ا ن���وس���راب���وون وەك؛‬ ‫ك��وردی(س��ۆران��ی‪،‬ك��ورم��ان��ج��ی)‪،‬‬ ‫ع���ەرەب���ی‪ ،‬ف���ارس���ی و ت��ورك��ی‪.‬‬ ‫ی���ەك���ەم���ی���ان ئ����ەم����ەی����ان ج��ێ��ی‬ ‫س��ەرن��ج��م ب����وو‪ ،‬ئ����ەوەی دووەم‬ ‫ه��ەم��وو دەف��ت��ەر و ك��اغ��ەزەك��ان‬ ‫پڕپڕ ببون لە نووسین هەتا لە‬ ‫نێوانی دێڕەكانیش نووسرابوو‪،‬‬ ‫ئ���ەوە س��ێ��ی��ەم ن��ام��ەی هەڤاڵێكی‬ ‫رۆژهەاڵتی بوو ئەوەی لە بیرم‬ ‫ماوە بەم شێوەیە بوو؛دایەگیان‬ ‫م����ن ع���ەش���ق���ی���ا ن���ی���م وەك ت��ۆ‬ ‫گ���وت���ت‪ ،‬م���ن ع��اش��ق��م‪ ،‬ع��اش��ق��ی‬ ‫ئ��ازادی‪ ،‬ملیۆنان كەس خۆشی‬ ‫دەوێ������م م��ن��ی��ش ه�������ەروا‪ .‬ه���ەر‬ ‫ل���ە الپ���ەڕەی���ەك���ی دی���ك���ەدا ئ��ەم‬ ‫هەڤاڵە كە شەهید ب��وو ئەڵێت؛‬ ‫ف��ەی��ل��ەس��وف��ێ��ك��ووت��ووی��ەت��ی؛ ل��ەم‬ ‫ج��ی��ه��ان��ە ش��ت��ێ��ك ش��ای��ەن��ی ئ��ەوە‬ ‫ن��ی��ە ك��ە م���رۆڤ خ��وێ��ن��ی خ��ۆی‬ ‫بۆ بڕژێنێ‪.‬ئەی زان��ا تۆ ئەڵێی‬ ‫من شایەنی ژیان نیم مەگەر تۆ‬ ‫ن��ازان��ی ئ��ەگ��ەر خوێنم نەڕژێنم‬ ‫بە زووترین كات دەمرم؟ ئەگەر‬ ‫ئێمەی الوان نەبین بە قەڵغان‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ی ش����ەرەف و ك��ەرام��ەت‬ ‫هەیە لە نێو چەند چركەدا ژێر‬ ‫پ��ێ دەك���رێ‪.‬ئ���ەی ف��ەی��ل��ەس��ووف‬ ‫م���ەگ���ەر ت���ۆ ن���ازان���ی���ت م��ن��اڵ و‬ ‫دای��ك��ان��ی ئ��ەم زەم��ی��ن��ە ب��ە ه��ۆی‬ ‫منە ئ��ارام دەخ���ەون‪ ،‬ئ��ەی زان��ا‬ ‫وەرە با وتووێژ بكەین بزانین‬ ‫كێمان زاناین‪.‬‬ ‫ش��ەڕڤ��ان��ان ب��ەرل��ە چ��االك��ی‬ ‫گۆڤەند دەگێڕن‬ ‫پ��ێ��ش ئ���ەوەی ش��ەڕڤ��ان��ان بچن‬ ‫ب��ۆ چاالكی(عملیات عسكریە)‬ ‫گروپەكان ئامادە دەكرێن وەك‬ ‫گروپی هێرش‪ ،‬گرۆپی پاراستن‪.‬‬ ‫لە ناو هەر گروپێ بە گوێرەی‬

‫ه��ەل��ه��ەل��ەی ش���ەڕوان���ە ژن��ەك��ان‬ ‫دووژمن تێك دەدەن‪.‬‬ ‫ه��ەروەك ئ��ەوەی ژن ــ ژیانە‪،‬‬ ‫ئەگەر شەڕڤانێكی ژن لە هەر‬ ‫س��ەن��گ��ەرێ��ك��دا ب��ووای��ە(ش��ای��ەن��ی‬ ‫گوتنە بڵێم ئێمە ماڵەكانمان وەك ‪27‬‬ ‫سەنگەر بەكار دەهێنان) لە كام‬ ‫چۆڵەوانی بووایە ئەوا ئاوەدانی‬ ‫دەكردەوە‪ .‬ئەگەر بۆ شەوێكیش‬ ‫ب��ووای��ە‪ ،‬ئ��ەوا دەوروب��ەری خۆی‬ ‫پ���اك دەك������ردەوە‪ .‬ش��ەڕك��ردن��ی‬ ‫شەڕڤانە ژنەكایش هەروا رێك‬ ‫و پێك و پاكە‪ .‬چونكە مرۆڤ‬ ‫ل��ە ژی��ان��ی ئ��اس��ای��ی خ��ۆی چ��ۆن‬ ‫ب��ێ��ت ل��ە ش��ەڕ و ل��ەن��او زۆر و‬ ‫زەحمەتیش هەروایە‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر ب���ە چ��اوێ��ك��ی گ��ش��ت��ی‬ ‫ل��ە رەوش����ی ئ��ێ��س��ت��ای رۆژئ����اوا‬ ‫بڕوانین‪ ،‬بێگومان ئەگەر هێزی‬ ‫ژن نەبووایە ئەم بەرخۆدانە بەم‬ ‫ئاستە ب��ەرزە نەدەگەشت و بەم‬ ‫ش��ێ��وەی��ەش ك��اری��گ��ەری ن��ەدەب��وو‬ ‫لە رووی دەرەوەش و لە رووی‬ ‫ن��اوەوەش‪ .‬هەربۆیە دەبێت هەر‬ ‫ژن��ێ��ك ئ��ەم��ە ب��زان��ێ��ت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫خ�����اوەن ه��ێ��زێ��ك��ی رێ��ك��خ��س��ت��ن‬ ‫ك��راو نەبین ئ��ەوا چارەنوسمان‬ ‫ل���ە ژن���ان���ی م��وس��ڵ و ش��ەن��گ��ال‬ ‫باشتر نابێت‪.‬‬


‫ئەوەی كە تێدا دەژین چارەنوسمان نیە!‬ ‫ن‪ /‬ئەكین جودی‬

‫ل���������ەم س��������ااڵن��������ەی دوای‬ ‫توندوتیژی و كوشتنی ژنان‬ ‫ل��ە رای گشتی ب��ە شێوازێكی‬ ‫ب��ەرف��راوان جێگایكی دی��اری‬ ‫هەبووە‪.‬‬

‫كۆمەالیەتی‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ل��ە ئ��ەم��ری��ك��ا ه��ەت��ا ئ��ەف��ری��ق��ا‪،‬‬ ‫ل���ە ئ��اس��ی��ا ه���ەت���ا ئ����ەوروپ����ا و‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست یەكێك‬ ‫ل����ە رۆژە س����ەرەك����ی����ەك����ان‪،‬‬ ‫ك��وش��ت��ن ی����ان ل���ەن���او ب��ردن��ی‬ ‫ژن��ان��ە‪ .‬ك��وش��ت��ن و ف��رۆش��ت��ن��ی‬ ‫ه���ەزاران ك��چ و ژن��ان��ی ك��ورد‬ ‫ب���ە دەس���ت���ی ت��ی��رۆری��س��ت��ان��ی‬ ‫‪ 28‬داع��ش و دەستدێژی كردنە‬ ‫س��ەر ئ��ۆزگ��ەج��ان ل��ەالی��ەن دوو‬ ‫پ����ی����اوەوە ل����ە ت��ورك��ی��ا و ب��ە‬ ‫ت��ۆم��ەت��ی س��وت��ان��دن��ی ق��ورئ��ان‬ ‫ب��ە دوای ئ���ازار و ئەشكەنجە‬ ‫ك���وش���ت���ن���ی و س���وت���ان���دن���ی‬ ‫ف��ەرخ��ون��دە ل��ە ئ��ەف��غ��ان��س��ت��ان‪،‬‬ ‫ك���ردارێ���ك���ن ك���ە ل���ە م��ێ��ش��ك��ی‬ ‫هەموومان دەرناكەوێت و هەر‬ ‫ماوەتەوە‪.‬‬ ‫ه�����ەرچ�����ەن�����دە ك����وش����ت����ن و‬ ‫ت���ون���دوت���ی���ژی ل���ە س����ەر ژن���ان‬ ‫رۆژەڤێكی دروس��ت كردبێت‪،‬‬ ‫دیسان زۆر الواز م��اوەت��ەوە؛‬ ‫ل���ە ه��ەن��دێ��ك واڵت����ان چ��ەن��دە‬ ‫یاسا هەبێت بۆ ژن‪ ،‬هێشتا‬ ‫ب��ە روون���ی دی���ارە ك��ە ل��ە زۆر‬ ‫واڵت����ی����ش ی���اس���ا ب����ۆ پ���ی���اوان‬ ‫دان�����راوەت�����ەوە‪ .‬ی���اس���اێ���ك ك��ە‬

‫ب��ە ن���اوی ش��ەری��ع��ەت دان���راوە‬ ‫زۆر ئ����اش����ك����رای����ە‪ ،‬راس���ت���ە‬ ‫ری��ف��ۆرم��ی��س��ت��ەك��ان ه��ەوڵ��ی��ان��دا‬ ‫ی���اس���ای���ەك ب���ۆ ژن دروس����ت‬ ‫ك���ەن ك��ە رێ��گ��ری ل��ە كوشتن‬ ‫و ت��ون��دوت��ی��ژی ل��ە س��ەر ژن��ان‬ ‫بگرن‪ ،‬بەاڵم كێشە كێشەیەكی‬ ‫زه��ن��ی��ە و زۆر ق���وڵ���ە‪ .‬ه��ەت��ا‬ ‫س���ی���س���ت���ەم���ی و زه���ن���ی���ەت���ی‬ ‫پ��ی��او س���االری و دواك���ەوت���وی‬ ‫دەس��ەاڵت��داری تێپەڕ نەكەین‪،‬‬ ‫توندوتیژی رۆژ بە رۆژ روو‬ ‫ل��ە زی��اد ب��وون دەك��ات و بە‬ ‫هیچ شێوازیك دەربازنابێت‪.‬‬ ‫هەر وەكو باسم كرد لە زۆر‬ ‫واڵتان توندوتیژی و كوشتنی‬ ‫ژن��ان گفتوگۆ ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫لە زۆر واڵتانیش ئ��ەم رەوش��ە‬ ‫ن��اب��ی��ن��رێ��ت و پ��ێ��چ��ەوان��ە ئ��ەی‬ ‫شارنەوەو بەناوبانگی دەكەن‪.‬‬ ‫ل��ەو ش��وێ��ن��ان��ەی ك��ە بێدەنگی‬ ‫ه�����ەڵ�����ب�����ژێ�����ردراوە ب����اش����وور‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ە‪ ،‬ك��وش��ت��ن��ی ژن��ان‬ ‫ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ه��ەر‬ ‫دەڕوات روو ل���ە زی���ادب���وون‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ب��ەاڵم ن��ەح��ك��وم��ەت نە‬ ‫راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان هەڵوێستیان‬ ‫هەیە و ب��اس ل��ەو كارەساتانە‬ ‫دەكەن‪ .‬لە هەرێمی كوردستان‬ ‫نزیكەی ‪ 3255‬ژن رووبەڕووی‬ ‫توندوتیژی بوون و كوژران كە‬ ‫ئەمە سەرچاوەی دكتۆرەكانی‬ ‫ه������ەرێ������م������ی ك������وردس������ت������ان‬ ‫راگەیاندراوەتەوە‪ .‬هەموو ئەو‬ ‫ژن��ان��ەی كە ك��وژراون لەالیەن‬ ‫بنەماڵە و خزم و كەسوكاریان‬ ‫ب����ە ب���ی���ان���وی ب����ۆخ����ۆی خ���ۆی‬

‫كوشتوە بێ دەنگیان دەكەن‪.‬‬ ‫ب���ە گ����وێ����رەی راگ���ەی���ان���دی‬ ‫ف���ەرم���ی ح���ك���وم���ەت ‪ 302‬ژن‬ ‫خ���ۆی���ان���ی���ان س����وت����ان����دووە و‬ ‫گیانیان لە دەس��ت داوە‪ ،‬هەر‬ ‫ل���ەو س��ەرچ��اوەی��ە ه���ات���ووە كە‬ ‫ه��ەول��ێ��ر ل���ە س��اڵ��ی��ك��دا ‪،137‬‬ ‫سلێمانی ‪ ،92‬ده��ۆك ‪ 73‬ژن‬ ‫كوژراون‪ ،‬ئەم ئامارە فەرمی‬ ‫و دیارنیە كە وەكو تر ئاماری‬ ‫مردنی ژنان لە چ ئاستێكدایا‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ختەنە كردنی ژنان‬ ‫ل��ە زۆر ش��ارەك��ان��ی ب��اش��ووری‬ ‫ك��وردس��ت��ان ه��ەی��ە ك��ە ئ��ەوە لە‬ ‫حالێكدایە ك��ە ل��ە پەرلەمانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان ی���اس���ای ف��ەرم��ی‬ ‫دەرچ��ووە بۆ ختەنە نەكردنی‬

‫هەر چەندە كوشتن‬ ‫و توندوتیژی لە‬ ‫سەر ژنان رۆژەڤێكی‬ ‫دروست كردبێت‪،‬‬ ‫دیسان زۆر الواز‬ ‫ماوەتەوە‬


‫و توندوتیژی لە‬ ‫سەر ژنان رۆژەڤێكی‬ ‫دروست كردبێت‪،‬‬ ‫دیسان زۆر الواز‬ ‫ماوەتەوە‬

‫كۆمەالیەتی‬

‫هەر چەندە كوشتن‬

‫دەنگی هیچ ناتوانن بكەن‪ .‬هیچ‬ ‫دەسكەوتێك بەبێ تێكۆشان و‬ ‫قوربانیدان بەدەست ناهێنرێت‬ ‫و سەركەوتن دروس��ت ناكات‪،‬‬ ‫پێویستە ه��ەم��وو ژن م��ێ��ژووی‬ ‫خۆیان لێكۆلین بكەن و بزانن‬ ‫مێژووی ژن مێژووی تێكۆشانە؛‬ ‫ل���ە ن��اس��ی��ن��ی م��ێ��ژووەك��ەم��ان‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە ه��ێ��ز وەرگ����ری����ن و‬ ‫جارێكی تر ئەو شتانەی كە لە‬ ‫مێژووی راب��ردوو لە دەستمان‬ ‫دا بەدەست هێنانی گرنگە‪ .‬ئەو‬ ‫كۆمەڵگەیە كە تێدا بەئیرادە و‬ ‫هێزی خۆی بەشدار نەكردبێت‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ەك��ی م����ردووە و بۆ‬ ‫ئ����ەوەی ك��ە ج��ارێ��ك��ی��ت��ر رێ��گ��ە‬ ‫لە ب��ەردەم گۆڕانكاری لەناو‬ ‫كۆمەڵگا بكرێت پێویستە سەر‬ ‫ل���ەن���وێ ژن رۆڵ����ی ه��ەب��ێ��ت و‬ ‫بەشداربێت‪ .‬هەروەها پێویستە‬ ‫ل��ە كوشتن و توندوتیژیەكان‬ ‫حیساب ب��خ��وازێ��ت و رێگا بە‬ ‫رەواك��ردن��ی ن���ەدات‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫دەب���ێ���ت ب���ە زۆرت����ری����ن ك���ات‬ ‫ح���ك���وم���ەت پ���ێ���داچ���وون���ەوێ���ك‬ ‫ج��ددی بكات و بۆ نەهێشتنی‬ ‫ئ����ەو رەوش������ە ك�����اری ج���ددی‬ ‫ب��ك��ات‪ .‬ل��ە ب��ەرام��ب��ەر ئ���ازادی‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ژن���ان‪ ،‬ب���ەاڵم ب���ەداخ���ەوە ی��اس��ا‬ ‫هیچ ك��اری��گ��ەری نیە و ك��اری‬ ‫پێ ناكرێت‪ .‬ئ��ەم رەوش��ە بۆتە‬ ‫ه���ۆی ئ����ەوی ك���ە رۆژان�����ە ژن‬ ‫ببێت بە قوربانی‪ ،‬پێویستە ئەم‬ ‫رەوشە لە بەرچاو بگیردرێت‪.‬‬ ‫وەكو تر بەچوونی ژن بۆ ناو‬ ‫بازاڕ چاوەڕوانی پێشەنگایەتی‬ ‫ل���ەو ژن���ە ك���ردن راس���ت ن��ی��ە‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە زەم��ی��ن��ەی ك��ار ك��ردن‬ ‫بە قەد ئ��ەوەی كە هیچ نەبێت‬ ‫الوازە‪ .‬وەك���وت���ر ئ���ەو ن��زی��ك‬ ‫بوونەی كە پیاو لەناو خێزان‬ ‫لە بەرامبەر ژن دەكات و ئەو‬ ‫توندوتیژیەی كە بەڕێوەدەبات‬ ‫ل���ە ئ��اس��ت��ێ��ك��دای��ە ك���ە ب��ەب��ێ��ت��ە‬ ‫ه���ۆی ئ���ەوەی ك��ە ل��ەی��ەك جیا‬ ‫بن ‪.‬پێویستە ب��اش بزانین كە‬ ‫ئەوەی كە وەكو ژن تێدا دەژین‬ ‫چارەنوسمان نیە! دەبێت ژنان‬ ‫ل���ە ب���ەرام���ب���ەر ئ����ەو رەوش����ەی‬ ‫ك��ە ت��ێ��دا دەژی����ن ب��ێ دەن��گ��ی‬ ‫هەڵنەبژێرن و سەر دانەنوێنن‪،‬‬ ‫چونكە بە س��ەرن��ەوان��دن و بێ‬

‫ژن ن��اب��ێ��ت ك��ەم��ت��رخ��ەم نزیك‬ ‫ب��ن و ه��ەم��وو ت��اك��ی و پ��ی��اوان‬ ‫و زه���ن���ی���ت���ەی پ���ی���او س����االری ‪29‬‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ژن����ان ب���ۆ ك��ۆت��ای‬ ‫ه��ێ��ن��ان ب���ەو زه��ن��ی��ەت��ە دەب��ێ��ت‬ ‫ت��ێ��ك��ۆش��ان��ێ��ك ج���ددی ب��درێ��ت‬ ‫و پ���ەروەردەی���ەك ب��ۆ ه��ۆش��ی��ار‬ ‫كردن بكرێت‪ .‬بۆ ئەو ژنانەی‬ ‫ك��ە رووب�����ەڕووی ت��ون��دوت��ی��ژی‬ ‫ب��وون��ەت��ەو شوێنێك بكرێتەوە‬ ‫تاكو بتوانن تێدا خاوەنداری‬ ‫لە خۆیان بكەن و چاویان لە‬ ‫دەستی كەس نەبێت؛ هەروەها‬ ‫ئ��ەو یاسایە كە ژن و پیاو لە‬ ‫یەكتر جیا دەكات سەرەڕاست‬ ‫بكرێت و یاسایەك یەكسانمان‬ ‫هەبێت ت��اك��و بتوانین خۆمان‬ ‫ب��ەو ی��اس��ای��ە ب��پ��ارێ��زی��ن‪ .‬وەك��و‬ ‫ت��ر پ��ێ��وی��س��ت��ی ه��ەر مرۆڤێك‬ ‫بە پاراستنی جەوهەری هەیە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ژن����ان پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان ب��ە‬ ‫دام���ەزران���دن���ی ه��ێ��زێ��ك ه��ەی��ە‬ ‫ب��ۆ پ��اراس��ت��ن��ی��ان‪ ،‬ب��ۆن ئ��ەوەی‬ ‫ب��ت��وان��ی��ن رێ��گ��ری ل��ە كوشتنی‬ ‫ژنان بكەین تەنیا رێگا ئەوەیە‪.‬‬ ‫ئ��اوا دەت��وان��ی��ن كۆمەڵگایەكی‬ ‫ی��ەك��س��ان و ب���ێ ت��ون��دوت��ی��ژی‬ ‫دروست بكەین‪.‬‬


‫ژیاننامە‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪30‬‬

‫دەریا و ڤیان دوو شەهیدی پێشەنگی ئازادی ژنان‬ ‫ئا‪ /‬تروسكە‬ ‫دوو گ��ەری�لای ژن یەكێكیان‬ ‫ل���ە ب����اش����ووری ك���وردس���ت���ان و‬ ‫ی���ەك���ێ���ك���ی���ش ل�����ە رۆژه�����ەاڵت�����ی‬ ‫ك����وردس����ت����ان وەك س��ی��م��ب��وڵ��ی‬ ‫ژن���ی ئ�����ازادی ك����ورد ن��ەب��ەردی‬ ‫و ق��ارەم��ان��ی ژن��ی��ان ب��ۆ ه��ەم��وو‬ ‫جیهان سەلماند‪ .‬دەریا زێباری‬ ‫شەڕڤانێكی هێزەكانی یەژاستار‬ ‫بوو و لەمەتینا شەهیدبوو و ڤیان‬ ‫پەیمان شەڕڤانێكی یەكینەكانی‬

‫پاراستنی ژن ی��ەپ��ەژە ب��وو و لە‬ ‫رۆژئاوای كوردستان لەئەنجامی‬ ‫رووب��ەرووب��وون��ەوە لەگەڵ گروپە‬ ‫چەتەكانی داعش شەهیدبوو‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە ناوەندی راگەیاندن‬ ‫و چاپەمەنی هێزەكانی پاراستنی‬ ‫گەل هەپەگە دەربارەی ناسنامەی‬ ‫گ��ەری�لای��ەك��ی ژن ك���ە ل��ەس��اڵ��ی‬ ‫‪ 2012‬ش��ەه��ی��دب��ووە‪ ،‬لێدوانێكی‬ ‫ن�������وس�������راوی ب����ڵ���اوك��������ردەوە‪،‬‬ ‫ت���ی���ای���دا ڕای���گ���ەی���ان���دوە‪،‬گ���ەری�ل�ا‬ ‫پ����ەروی����ن ڕەم�������ەزان ن���اس���راوب���ە‬ ‫(دەری��ازێ��ب��اری) ل��ەس��اڵ��ی ‪2008‬‬ ‫داب��ەش��داری ڕی��زەك��ان��ی گ��ەری�لا‬

‫بووە‪.‬‬ ‫دەرب�����ارەی چ��ۆن��ی��ەت��ی ش��ەه��ی��د‬ ‫ب��ووی دەری��ا زێباری هێزەكانی‬ ‫پاراستنی گەل هەپەگە ئاشكرای‬ ‫دەك��ات‪ »:‬هەڤاڵ دەری��ا ناوێكی‬ ‫سەرهەڵدێر لە دژی ه��ەر جۆرە‬ ‫پ��اش��ك��ەوت��وی��ی س���ەر ژن���ان ب��وو‪،‬‬ ‫خ��ەب��ات��ی ئ���ەو ب���ۆ ئ�����ازادی ژن‬ ‫وەك‪ ،‬تێكۆشانێكی پێویست كە‬ ‫ن��ات��وان��ێ��ت دەس���ت���ب���ەرداری بێت‬ ‫دەب��ی��ن��ی و ب��ە ش��ێ��وەی��ەك��ی ب��اش‬ ‫خ��ۆی پ��ەروەر دەك��ردب��وو‪،‬گ��ۆڕان‬ ‫و پ��ێ��ش��ك��ەوت��ن��ی ل��ە ك��ە س��ای��ەت��ی‬ ‫خ���ۆی���دا ئ�����اوا ك����ردب����وو‪ ،‬وت���ێ‬


‫ژیاننامە‬

‫گ���ەی���ش���ت���ن���ە ك�����ان�����ی ل�����ەگ�����ە ڵ‬ ‫هەڤااڵنیدا ئاڵوگۆڕ دەك��رد‪،‬ئ��ەو‬ ‫ب��ە تایبەت م��ەن��دی و كەسایەتی‬ ‫خ��ۆی ن��اس��راوو خۆشەویستبوو‪،‬‬ ‫هەڤاڵ دەریالە ‪ 7‬ئەیلولی ‪2012‬‬ ‫ل��ە ن���اوچ���ەی م��ەت��ی��ن��ای س���ەر بە‬ ‫ه��ەرێ��م��ی پ��اراس��ت��ن��ی م��ی��دی��ا‪ ،‬لە‬ ‫ئ���اك���ام���ی ه��ێ��رش��ێ��ك��ی س���وپ���ای‬ ‫توركدا شەهید دەبێت»‪.‬‬ ‫هەپەگە ڕادەگەیەنێت كە ئەوان‬ ‫ب���ەڕێ���زەوە ی���ادی ش��ەه��ی��د دەری��ا‬ ‫زێ���ب���اری دەك����ەن����ەوە و پ��ەی��م��ان‬ ‫دەدەن ك��ە دڵ���س���ۆزی ڕێ��ب��از و‬ ‫تێكۆشانی ئەوبن‪.‬‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫كچە هونەرمەند و شەرڤانی‬ ‫ی��ەك��ی��ن��ەك��ان��ی پ��اراس��ت��ن��ی ژن‬ ‫ی���ەپ���ەژە ( ڤ��ی��ان پ��ەی��م��ان )‬ ‫شە هید بو و‬

‫‪31‬‬

‫شەڕڤانی یەپەژە(ڤیان پەیمان)‬ ‫خەڵكی ڕۆژه��ەاڵت��ی كوردستانە‬ ‫لە بەرخۆدانی كۆبانێدا‪ ،‬شەهید‬ ‫بوو‪ ،‬ڤیان پەیمان لە بەرخۆدانی‬ ‫ش����ك����ۆم����ەن����دی ك����ۆب����ان����ێ����دا ب��ە‬ ‫بەرخۆدان‪ ،‬دەنگو ئاوازی خۆی‬ ‫ناو بانگی دەركردبوو‪.‬‬

‫ڤیان پەیمان” لە‬ ‫سااڵنی شۆرشگێری‬ ‫خۆیدا‪ ،‬سەرە ڕای‬ ‫تێكۆشانی سەر بازی‪،‬‬ ‫بەدەنگی زەالل و خۆشی‬ ‫خۆی‪ ،‬خزمەتی بە كلتوور‬ ‫و هونەری كوردی دەكرد‬

‫(ڤ��ی��ان پ��ەی��م��ان)خ��ەڵ��ك��ی ش��اری‬ ‫م��اك��ۆی رۆژه��ەاڵت��ی كوردستانە‬ ‫ون���اوی سیانی (گ��ول��س��ت��ان تالی‬ ‫ج��ن��گ��ان��ل��ۆ)ی��ە و ن����اوی دای��ك��ی‬ ‫( ف��ات��ی��م��ا)ی��ە‪ .‬چ���ەن���دی���ن س��اڵ��ە‬ ‫ب�����ەش�����داری ن���ێ���و ڕی����زەك����ان����ی‬ ‫تێكۆشانی ئ���ازادی ب���ووە‪ .‬ڤیان‬ ‫پ��ەی��م��ان ل��ە رۆژی ‪6‬ی م��ان��گ��ی‬ ‫چواری نیسان لە گوندی میچۆی‬ ‫ش����اری س��ەرێ��ك��ان��ی رۆژئ�����اوای‬ ‫كوردستان لە ئەنجامی رووبەرو‬ ‫بوونەوە لەگەڵ گروپە چەتەكانی‬ ‫داعش شەهیدبوو‪.‬‬ ‫ڤیان لە هێرشی چەتەكاندا بۆ‬ ‫سەركۆبانێ لە ڕیزی هەرەپێشەوە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ه��ەڤ��ااڵن��ی��دا ب��ەش��داری��ی‬ ‫بەرخۆدانی كرد‪.‬‬

‫دەگ�����ووت�����رێ�����ت ك�����ە “ڤ����ی����ان‬ ‫پەیمان”لە ش��ەڕدا بریندار بووە‬ ‫و سەرە ڕای هەموو هەوڵدانەكان‬ ‫دواتر شەهیدبووە‪.‬‬ ‫“ڤ���ی���ان پ���ەی���م���ان” ل���ە س��ااڵن��ی‬ ‫شۆرشگێری خۆیدا ‪،‬س��ەر ەڕای‬ ‫تێكۆشانی سەر ب��ازی‪ ،‬بەدەنگی‬ ‫زەالل و خ��ۆش��ی��خ��ۆی‪ ،‬خ��زم��ەت��ی‬ ‫ب��ە ك��ل��ت��وور و ه��ون��ەری ك��وردی‬ ‫دەكرد‪.‬‬ ‫“ڤیان” بە دەنگە كوردانەكەی‬ ‫خ����ۆی‪ ،‬گ���ۆران���ی ح���ەی���ران���ی ب��ە‬ ‫شێوەیەكی جواندە چ��ڕی و‪ ،‬بە‬ ‫گۆرانییەكانی خۆی كە بۆ ڕێز‬ ‫گرتن ل��ە ی��ادی ف��ەرم��ان��دە ع��ادل‬ ‫وك��ۆب��ان��ێ��ی گ���ووت���ب���وو‪ ،‬ل����ەدڵ و‬ ‫مێشكی گ��ەل��ی ك���ورددا جێگای‬


‫هۆكاری زۆر بوونی خۆكوژی ئافرەتان‬

‫كۆمەالیەتی‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪32‬‬

‫ئا‪ /‬نیشتمان بەرزنجی‬ ‫ئ��ەگ��ەر ب��ڕوان��ی��ن��ە ژی��ان��و ئ��ەو‬ ‫س����ەردەم����ەی ژن�����ان و ك��چ��ان��ی‬ ‫واڵتەكەمان تێدا دەژین دەبینین‬ ‫رێ���ژەی خ��ۆك��وژی ب��ەڕادەی��ەك��ی‬ ‫زۆر زۆر ل���ە ه��ەڵ��ك��ش��ان��دای��ە‪.‬‬ ‫هۆكارەكانی تێكچوونی دەروونی‬ ‫كۆمەڵگا یان تێكچوونی دۆخی‬ ‫ئ��اس��ای��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا ج���ی���اوازن‪.‬‬ ‫ش��ای��ەن��ی ب��اس��ە ك���ە ه���ەر گ��ێ��رە‬ ‫و ك��ێ��ش��ەی��ەك��ی ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی‪،‬‬ ‫ئابووری‪ ،‬شەڕ یان هەر شتێكی‬ ‫دی���ك���ە ك���ە ك���اری���گ���ەری ل��ەس��ەر‬ ‫دۆخ��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��اك��ەم��ان هەبێت‪،‬‬ ‫رووب�����دات ی��ەك��ەم ج��ی��ل��ێ��ك كە‬

‫پ��ێ��ی ك��اری��گ��ەر دەب��ێ��ت ژن���ان و‬ ‫جوانانن‪ .‬هۆكاری زی��اد بوونی‬ ‫دی�����اردەی خ���ۆك���وژی ل��ە واڵت��ی‬ ‫ئێمەدا دەگەڕێتەوە لەالیەكیشەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ نەریت و دۆگما‬ ‫ت���ون���دە ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی���ەك���ان‪.‬وەك‬ ‫ئ��اگ��اداری��ن ب��ارودۆخ��ی ئێستای‬ ‫كوردستان و ناوچەكە نائاساییە‪.‬‬ ‫ه��ەرب��ەم ه��ۆی��ەش��ەوە ل��ە ب���وواری‬ ‫پ���ەروەردەی���ی‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی‬ ‫كۆمەڵگا‪ ،‬ئ��اب��ووری‪ ،‬چاكسازی‬ ‫ك��ل��ت��وری و ه��ەر شتێكی دیكە‬ ‫كە یارمەتی داهاتویەكی ئاسایی‬ ‫و دی��م��وك��رات��ی��ك دەدات‪ ،‬ل��ەم‬ ‫ك��ات��ەدا ب��ە ش��ێ��وەی��ەك��ی ئ��اس��ای��ی‬ ‫ناتوانرێت ب��ەڕێ��وە بچێت‪ .‬بۆیە‬

‫ل��ەالی��ەك��ی��ش��ەوە ه���ەر ن���ەری���ت و‬ ‫باوەڕیەك كە دەیهەوێ لەكاتی‬ ‫وەه���ادا خ��ۆ ب��ەس��ەر ك��ۆم��ەڵ��گ��ادا‬ ‫زاڵ بكات كاریگەری دەبێت لە‬ ‫دۆخ��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��اك��ەم��ان��دا‪ .‬وەك‬ ‫لە ئێستاشدا دەبینین ئیسالمی‬ ‫رادیكال لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ك��وردس��ت��ان��دا پ��ەل��ی‬ ‫ب�ڵاوك��ردۆت��ەوە و ئ��ەم��ەش ب��ووە‬ ‫بەیەكێك لە هۆكارەكانی زیاتر‬ ‫بوونی توندوتیژی سەر ژنان و‬ ‫كوشتن و خۆ كوشتنی ژنان‪.‬‬ ‫دەزگا و رێكخراوەكانی ژنان‬ ‫رۆڵیكی چاالكیان نییە‬ ‫ل��ەم ب���ارودۆخ���ەدا ك��ە ه��ەواڵ��ی‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی ب��ەرام��ب��ەر ژن���ان و‬


‫كۆمەالیەتی‬ ‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫ل��ەن��اوچ��وون��ی��ان ب��ۆت��ە هەواڵێكی‬ ‫ئ���اس���ای���ی و ه����ەم����وو رۆژێ�����ك‬ ‫دەب���ی���س���رێ���ت ل����ێ����رەدا ی���ەك���ەم‬ ‫پرسیار رووبەڕووی رۆشنبیران‬ ‫دەب��ێ��ت��ەوە و لەئاستی ی��ەك��ەم دا‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ران ب��ەرپ��رس��ی��اری ئ��ەم‬ ‫دۆخەن‪ ،‬هەم لەبوواری هەوڵدان‬ ‫ب��ۆ چ��اك��س��ازی ك��ل��ت��وری و ه��ەم‬ ‫رەخ���ن���ە ك����ردن ل���ە ب��ەرپ��رس��ان‬ ‫و س���ازك���ردن و پ��ێ��ك هێنانی‬ ‫پرۆژە بۆ چاكسازی كۆمەڵگا و‬ ‫شەڕ لەگەڵ یاسا نادروستەكان‬ ‫و گەندەڵی لەبوواری پێكهێنانە‬ ‫ی���اس���ای���ی���ەك���ان���دا‪ ،‬ب���ەت���ای���ب���ەت‬ ‫سەبارەت بە دۆخی ژنان‪ .‬هەر ئەم‬ ‫پرسانە دەزگا و رێكخراوەكانی‬ ‫ژنانیش دەگ��رێ��ت��ەوە!! دەزگ��ا و‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ژن��ان رۆڵیكی‬ ‫چاالكیان نییە‪.‬‬ ‫رێژەكان هیچ نەبێت با وەك‬ ‫خۆی بمێنێتەوە‬ ‫یان ئەگەر رۆڵێكی چاالكیان‬ ‫ل��ەم ب����ووارەدا ه��ەی��ە ب��ۆچ��ی ئ��ەم‬ ‫دی��اردەی��ە ك��ەم نابێتەوە؟ بۆچی‬ ‫رێ��ژەی خۆكوشتنی ژن��ان رۆژ‬ ‫ب���ەرۆژ ل��ە ه��ەڵ��ك��ش��ان��دای��ە بۆچی‬ ‫ك��ەم نابێتەوە‪ .‬ب��ا دەزگ��اك��ان و‬ ‫حكومەت ئەوەندە لەم ب��ووارەدا‬ ‫ئ��ی��ش ب��ك��ەن ه��ی��چ ن��ەب��ێ��ت ئ��ەم‬ ‫رێژەیە وەك خۆی بمێنێتەوە!‬ ‫ب�����ۆ وەاڵم دان�����������ەوەی ئ���ەم‬ ‫پ��رس��ی��ارە ب��ە پ��ێ��وی��س��ت��ی دەزان���م‬ ‫رای هەندێك لە خویندكارانی‬ ‫زان��ك��ۆ وەرگ�����رم‪( .‬ب��ێ��ری) كە‬ ‫خویندكاری زانكۆیە هەندێك‬ ‫پ��رس��ی��ارم��ان ئ��اراس��ت��ە ك��رد ب��ەم‬ ‫جۆرە وەاڵمی داینەوە؛‬ ‫وەك خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك��ی زان��ك��ۆ‬ ‫زۆر بوونی دی���اردەی خۆكوژی‬ ‫ل��ە ن��ێ��وان ئ��اف��رەت��ان ب��ۆچ��ی‬ ‫دەگێڕیتەوە؟‬ ‫بێری‪ :‬ب��ەرای من زۆر بوونی‬ ‫خ��ۆك��وژی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ زۆر‬

‫ه��ۆك��ار ل���ەوان���ەش تێنەگەیشتن‬ ‫لە نێوان تاكەكانی نێو خیزان‬ ‫ی���ان ئ���ەو زۆر ب����وون و ه��ەڵ��ە‬ ‫ب���ەك���ار ه��ێ��ن��ان��ەی ت��ەك��ن��ۆل��ۆج��ی��ا‬ ‫ج���ۆراوج���ۆرەك���ان���ە‪ .‬راس��ت��ە ئ��ەم‬ ‫ب��ەرەو پێشەوە چوونە باشە بۆ‬ ‫ك��ران��ەوەم��ان ب���ەڕووی جیهاندا‬ ‫ب���ەاڵم ب��ەداخ��ەوە ب��ە شێوەیەكی‬ ‫زۆر هەڵە بەكار دەهێنرێت لە‬ ‫واڵتی ئێمەدا‪ .‬هەروەها «بێری»‬ ‫ئ����ەوەش����ی خ��س��ت��ە روو ك���ە ب��ە‬ ‫س���زا ن��ەگ��ەی��ان��دی ت��اوان��ب��اران��ی‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی ب��ەرام��ب��ەر ژن���ان‪،‬‬ ‫ه��ۆك��ارێ��ك��ی ت���ری زی��ادب��وون��ی‬ ‫توندوتیژیە‪.‬‬ ‫رێكخراوەكانی ژنان تا چەند‬ ‫ه��اوك��ار ب���وون ل��ە چ��ارەس��ەر‬ ‫ك��ردن و ك��ەم ك��ردن��ەوەی ئەم‬ ‫دیاردەیە؟ یان بە جۆرێكی تر‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ژن��ان رۆڵیان‬ ‫ه���ەب���ووە ل���ەك���ەم ك���ردن���ەوەی‬ ‫خۆكوژی ژنان؟‬ ‫ب�����ەڕای م���ن رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی‬ ‫ژن����ان رۆڵ��ێ��ك��ی وای����ان ن��ەب��ووە‬ ‫ل���ەك���ەم ك���ردن���ەوە و چ���ارەس���ەر‬ ‫ك��ردن��ی ئ��ەم دی���اردە ق��ی��زەون��ەی‬ ‫ن���او ك��ۆم��ەڵ��گ��ا‪ .‬دەپ���رس���م ب��اش��ە‬ ‫ئ��ەگ��ەر ئ��ەم رێكخراوانە ه��ەن و‬ ‫ب��ون��ی��ان ه��ەی��ە وەك���و رێ��ك��خ��راو‬ ‫ب���ۆچ���ی رۆژ ل����ە دوای رۆژ‬ ‫حاڵەتی دڵتەزێنمان زیاتر گوێ‬ ‫لێ دەبێت؟كچ و ژنانی ئێمە‬ ‫رۆژانە خۆیان لەناو دەبەن‪ .‬من‬ ‫دەڵ��ێ��م ب��ارێ��ك��خ��راوەك��ان چیتر‬ ‫ب��ێ��دەن��گ ن��ەب��ن ب��اه��ەرچ��ی زووە‬ ‫بێنە دەن���گ ب��ا رێ��ژەك��ە ل��ەوەی‬ ‫ك��ە هەیە زی��ات��ر نەبێت‪ .‬لێرەدا‬ ‫پێویستە ئەوەش بڵێن كە دەبێت‬ ‫كچان و ژن��ان��ی ئێمەش وشیار‬ ‫ببینەوە و پەنا بۆ بێچارەیی و‬ ‫خۆكوشتن نەبەن‪ .‬لەبەر ئ��ەوەی‬ ‫ئ���ەگ���ەر وا ه��ەس��ت ب��ك��ەی��ن ك��ە‬ ‫ئەمە كۆتا چارەسەری كێشەیان‬

‫بێت‪ ،‬نەخێر دوای��ی��ن رێگە نیە‬ ‫بۆچارەسەركردنی كێشەكانمان‬ ‫چەندەها چارەسەری گونجاومان‬ ‫هەیە ك��ە پێویستە بیگرینەبەر‪.‬‬ ‫ل����ەوان����ە ب���اش���ت���ری���ن چ���ارەس���ەر‬ ‫گفتوگۆ كردنە كە پێم وایە ئەمە‬ ‫دەمانگەیەنێتە باشترین رێگە‪.‬‬ ‫هەروەها وەرگرتنی چارەسەری‬ ‫دەروون��ی الی كەسانی ش��ارەزا‪.‬‬ ‫ب���ەڕای م��ن ئ��ەگ��ەر ب��ێ��ت و ه��ەر‬ ‫ژن���ێ���ك ی���اخ���ود ك��چ��ێ��ك��ی ئ��ێ��م��ە‬ ‫بیهەوێت خۆی لەناو ببات باپێش‬ ‫ئ��ەوە س��ەردان��ی نەخۆشخانەكان‬ ‫بكات ب��ۆ ئ��ەوەی سەیرێكی ئەو‬ ‫ك��ەس��ان��ە ب��ك��ات ك��ە وی��س��ت��وی��ان��ە‬ ‫خ����ۆی����ان ل����ەن����او ب���ب���ەن ب���ەه���ەر‬ ‫هۆكارێك بێت بەاڵم لەبەر هەر‬ ‫ه��ۆك��ارێ��ك��ی��ش ب���ووە رزگ��اری��ان‬ ‫ب�������ووە ل����ە ن���ەخ���ۆش���خ���ان���ەك���ان ‪33‬‬ ‫چ���ارەس���ەر وەردەگ������رن ئ��ەگ��ەر‬ ‫پرسیاریان لێ بكەیت لەوانەیە‬ ‫س����ەدان پ��ەش��ی��م��ان��ی ب���خ���وازن و‬ ‫ب��ڵ��ێ��ن ك��ە ب��ۆچ��ی ئ���ەم ك��ارەی��ان‬ ‫ك�����ردووە ی���ان���زۆر پ��ەش��ی��م��ان��ی��ن‬ ‫ل��ە ئەنجام دان��ی ئ��ەم ك��ارەم��ان‪.‬‬ ‫ب���ۆی���ە ب���ا ب���ەه���ەم���ووم���ان ه���ەوڵ‬ ‫ب��دەی��ن ب��ۆ ب���ەرەو پێش چوونی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ەك��ی دی��م��وك��راس��ی‬ ‫بەرەو پ��ەروەردە كردنی ژنێكی‬ ‫رۆشنبیر و چاالك‪.‬‬

‫بە سزا‬ ‫نەگەیاندی‬ ‫تاوانبارانی‬ ‫توندوتیژی بەرامبەر‬ ‫ژنان‪ ،‬هۆكارێكی‬ ‫تری زیادبوونی‬ ‫توندوتیژیە‬


‫ئێستا ئازادی گەالن لەدەستی ژناندایە!‬

‫كۆمەالیەتی‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪34‬‬ ‫ن‪/‬فیدان عەبدولڕەحمان‬ ‫ژن����ان ل���ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی ئ��ێ��م��ەدا‬ ‫رووبەرووی چەندەها توندوتیژی‬ ‫دەب������ن������ەوەی ك����ە ل����ەس����ەردەم����ی‬ ‫راب�������وردوودا پ���ەی���ڕەو ك����راوە و‬ ‫ئ��ێ��س��ت��اش پ���ەی���ڕەو دەك���رێ���ت‪ .‬لە‬ ‫ژێ���ر ن����اوی ئ���اب���ڕو و ن��ام��وس��دا‬ ‫چ��ەن��دەه��ا ژن��م��ان ك���وژراون ی��ان‬ ‫بێسەروشوێن كراون‪.‬‬ ‫ل��ەو ك��ۆم��ەڵ��گ��ەدا ل��ەس��ەر ب��وون��ی‬ ‫پ���ەی���وەن���دی ن���ێ���وان ك���چ و ك��وڕ‬ ‫ئ����ەو ه��ەڵ��وێ��س��ت��ەی ل���ەب���ەرام���ب���ەر‬ ‫ك����چ����ان ه����ەی����ە ب�����ەرام�����ب�����ەر ب��ە‬ ‫ك��وڕان نییە‪ .‬ك��ات��ێ ك��وڕ لەگەڵ‬ ‫ك��چ��ان پ��ەی��وەن��دی��دەب��ەس��ت��ن پێیان‬ ‫خ��ۆش��دەب��ێ��ت و وەك پ��ی��او ب��وون‬

‫و گەورە بوونیان سەیر دەكرێت!‬ ‫ب���ەاڵم ك��چ��ێ��ك ك��ات��ی پ��ەی��وەن��دی‬ ‫دەب���ێ���ت ب���ە ن��اش��ری��ن��ت��ری��ن ش��ێ��وە‬ ‫س��ەی��ری دەك��رێ��ت و ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر دەگ��ی��رێ��ت‪ .‬ت��ەن��ان��ەت‬ ‫دژای���ەت���ی دەك���رێ���ت ك���ە ك���چ بە‬ ‫خ���ۆش���ەوی���س���ت���ی ه���اوس���ەرگ���ی���ری‬ ‫ب���ك���ات‪ ،‬ئ���ەم���ە ب���ە م���اف���ی ك��چ��ان‬ ‫نابینرێت‪ .‬راستە ئەخالق شكۆی‬ ‫كۆمەڵگایە ‪ ،‬بەاڵم دەبێت ئەخالق‬ ‫راست پێناسە بكرێت و بۆ هەموو‬ ‫بەشەكانی كۆمەڵگا یەك پێناسەی‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪.‬دەب��ێ��ت ئ���ەخ�ل�اق ل��ەگ��ەڵ‬ ‫داب و نەریتە رەگەزپارێزەكاندا‬ ‫تێكەڵ نەكرێت‪.‬‬ ‫م���ن ل����ێ����رەدا پ���رس���ی���ارێ���ك ل��ە‬ ‫ب���ن���ەم���اڵ���ەك���ان دەك��������ەم؛ ب��ۆچ��ی‬

‫پ��ێ��ت��ان خ��ۆش��ە ك��وڕەك��ان��ت��ان بە‬ ‫خۆشەویستی هاوسەرگیری بكەن‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ۆ ب��ۆك��چ��ەك��ان��ت��ان ه��ەم��ان‬ ‫هەڵوێستتان نییە؟ پێویستە چۆن‬ ‫سەیری كچ و كوڕی خۆت دەكەی‬ ‫وەه������اش س���ەی���ری ك���چ وك����وڕی‬ ‫خەڵك بكەی‪ .‬خۆشەویستی نێوان‬ ‫مرۆڤەكان یەكێكە لەو هەستانەی‬ ‫ك����ە دەب���ێ���ت���ە رێ���گ���ا خ���ۆش���ك���ەر‬ ‫ب���ۆ دروس�����ت ب���وون���ی ئ���ەخ�ل�اق‪.‬‬ ‫ك��ەوای��ە ل��ێ��رەدا خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ش‬ ‫دەب��ێ��ت راس���ت پ��ێ��ن��اس��ە ب��ك��رێ��ت‬ ‫و ل���ە روان���گ���ەی رەگ���ەزپ���ارێ���زی‬ ‫و ج��ن��س��ی��ەوە س��ەی��ر ن��ەك��رێ��ت‪ ،‬و‬ ‫نەخرێتە ئاستی پەستی پەیوەندی‬ ‫منداڵ دروست بوون!‬ ‫ئ���ێ���م���ەی ك���چ���ان وەك ك���اال‬


‫لەگەڵكچان بكرێت‬ ‫كە هەست بە‬ ‫یەكسانی بكەن‬

‫كۆمەالیەتی‬

‫دەبێت وا مامەڵە‬

‫ج��دی��م��ان ه��ەب��ێ��ت و پشتگیری‬ ‫ب���دەی���ن���ە ئ�����ەو رێ���ك���خ���راوان���ەی‬ ‫ژن�����ان ك���ە ب���ە ج����دی ك����ار ب��ۆ‬ ‫ژن����ان دەك����ەن و ب���ەش���داری لە‬ ‫كاروخەباتەكانیان دا بكەین‪.‬‬ ‫م����ن پ��ەی��ام��ێ��ك��م ب����ۆ ب��ن��ەم��اڵ��ە‬ ‫ب��ەڕێ��زەك��ان ه��ەی��ە؛ چ��ۆن مامەڵە‬ ‫لەگەڵ كوڕەكانتان دەكەن ئاواش‬ ‫مامەڵە لەگەڵ كچەكانتان بكەن‪.‬‬ ‫ت��ەن��ان��ەت دەب��ێ��ت هەستیارتریش‬ ‫هەڵسوكەوتیان لەگەڵ بكرێت كە‬ ‫هەست نەكەن فەرامۆش كراون‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت وا م��ام��ەڵ��ە ل��ەگ��ەڵ��ك��چ��ان‬ ‫بكرێت كە هەست بە یەكسانی‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫ج�������اری وا ه����ەی����ە رێ���گ���ری‬ ‫لەكچەكان دەكرێت بۆ خوێندن‬ ‫ل���ەالی���ەن ب����اوك و ب���راك���ەی���ەوە‬ ‫ل��ێ��رەدا داه��ات��وی��ەك��ی س��ەران��س��ەر‬ ‫و ناسەركەوتوو هەڵدەبژێرن بۆ‬ ‫ك��چ��ەك��ەی��ان و م��اف��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫و ت��ێ��ك��ۆش��ان ب���ۆ داه��ات��وی��ەك��ی‬ ‫روون���ی پ��ێ ن���ادەن‪ .‬ك��ەوای��ە من‬ ‫ل��ێ��رەدا پ��رس دەك��ەم؛ ك��ەدەزان��ن‬ ‫ن��ات��وان��ن داه��ات��وی��ەك��ی ب���اش بۆ‬ ‫ك��چ��ەك��ان��ت��ان داب���ی���ن ب���ك���ەن و‬ ‫ناتوانن هەست بە بەرپرسیاری‬ ‫ب��ك��ەن ل���ەب���ەرام���ب���ەری���ان‪ ،‬ب��ۆچ��ی‬ ‫ه��ەر ل��ەس��ەرەت��اوە دەیانخەنە ئەم‬ ‫رێ��گ��ای��ە؟ زۆرب����ەی ج���ار ك��چ��ان‬ ‫رووب��ەرووی ئەم قسانە دەبنەوە؛‬ ‫ت��ۆ ه��ەر فێر ن��اب��ی‪ ،‬ت��ۆ نابی بە‬ ‫هیچ‪ ،‬تۆ فێریش ببیت پێویستی‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫مامەڵەمان لەگەڵ دەكرێت ‬ ‫كێشەی ئێمەی ژن تەنها ئەمە‬ ‫ن��ی��ی��ە ب��ەڵ��ك��و ل��ەس��ەر بچوكترین‬ ‫شت تاوانبار دەكرێین‪ .‬زۆربەی‬ ‫كچانمان ب��ەزۆر بەشوو دەدرێ��ن‬ ‫ل��ە ت��ەم��ەن��ێ��ك��ی زۆر ب��چ��ووك��دا‪،‬‬ ‫هەرچەندە لە ئێستادا ئەمە روولە‬ ‫ك��ەم ب��وون��ەوە دەك���ات‪ .‬ب��ەاڵم لە‬ ‫هەندێك شوێن هێشتا دەكرێت‬ ‫و ب����اوی م����اوە‪ .‬زۆرب�����ەی ك��ات‬ ‫ئێمەی كچان وەك كااڵ مامەڵەمان‬ ‫لەگەڵ دەكرێت پێویستە ئێمەی‬ ‫ژن��ان بەرامبەر ئ��ەم هەڵوێستانە‬ ‫ب��ێ دەن���گ ن��ەب��ی��ن ‪ .‬ب��ۆ رزگ��ار‬ ‫ك��ردن��ی ژن���ان ل��ە ك��ۆی�لای��ەت��ی و‬ ‫ب���ن���دەس���ت���ی‪ .‬دەب����ێ ت��ێ��ب��ك��ۆش��ی��ن‬ ‫كەلەو هەلومەمەرجە دەركەوین‪.‬‬ ‫ل���ەس���ەردەم���ی ئ���ێ���س���ت���اداژن���ان و‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ژن���ی ك����ورد خ���اوەن‬ ‫ه���ێ���زێ���ك���ی راس����ت����ەق����ی����ن����ەن ل��ە‬ ‫جیهاندا و ئیدی خاوەن قسەن‪.‬‬ ‫ئەوە لەبەر چاوە لە كوردستاندا‬ ‫ل���ە زۆرب�����ەی ش��وێ��ن��ەك��ان ژن���ان‬ ‫لەسەنگەرەكانی ب��ەرگ��ری��دان بۆ‬ ‫خاكەكەیان ژنیش شان بەشانی‬ ‫پیاو لەبەرخۆدان و خەباتكردن‬ ‫دان‪.‬‬ ‫ئ���ەوە دەب��ی��ن��ی��ن ل��ە رۆژئ����اوای‬ ‫ك���وردس���ت���ان ژن�����ان پ��ێ��ش��ەن��گ��ی‬ ‫تێكۆشان و سیمبوڵی خۆڕاگرین‪.‬‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ا س��ەن��گ��ەر ن��ی��ی��ە ژن���ی لێ‬ ‫نە بێت ‪.‬‬ ‫بۆیە دەبێت ئێمەش بەرامبەر‬ ‫ه�����ەر ك���ێ���ش���ەی���ەك ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی‬

‫ب����ە ك�����اری ت����ۆ ن���ی���ی���ە! ئ��ەم��ان��ە‬ ‫هەمووی گوزارشت لە پێگەیەكی‬ ‫ب��ەو ش��ێ��وەی ژن دەك��ات ك��ە بێ‬ ‫هێز دەبینرێت‪ ،‬ئەركێكی جدی‬ ‫و ت��ەن��دروس��ت��ی ل��ەن��او كۆمەڵگا‬ ‫ب��ۆ رەوا نابینیرێت‪ ،‬ب��ە ئیرادە‬ ‫نابینرێت‪ ،‬بە خاوەن هەڵوێست و ‪35‬‬ ‫بەرپرسیاری نابینرێت وهتد‪!...‬‬ ‫ه������ەر ل����ە دروس��������ت ب���وون���ی‬ ‫م��رۆڤ��ەك��ان��دا چ��ۆن ت��وان��ای فیر‬ ‫ب���وون و ت��ێ��گ��ەی��ش��ت��ن ل��ە پ��ی��اودا‬ ‫دروست بووە ‪ ،‬وەهاش لە ژندا‬ ‫درووس����ت ب���ووە و ل��ە ب���وواری‬ ‫ب��ای��ۆل��ۆژی��ەوە ژن ه��ی��چ ك���ەم و‬ ‫ك��وڕی��ی��ەك��ی ل��ە پ��ی��او ن��ی��ە ب��گ��رە‬ ‫زیاتریشە‪ .‬بۆیە مافی هیچ الیەك‬ ‫نابێت پێشێل بكرێت‪ .‬من دەڵێم‬ ‫ن��اب��ێ��ت ل��ەم��ەوال ب��ەگ��وێ��رەی ئ��ەو‬ ‫داب ونەریتە هەاڵنەی كە پێشتر‬ ‫پەیڕەو دەكرا هەڵسوكەوت لەگەڵ‬ ‫ژن���ان ب��ك��رێ��ت ‪ ،‬چ��ون��ك��ە ئێستا‬ ‫دەب��ی��ن��ی��ن ژن خ���ۆی ل���ەو دۆخ��ە‬ ‫دەرخستووە كە هەندێ داهاتوی‬ ‫داب��ی��ن ب��ك��ەن و رێ��گ��ای پیشان‬ ‫ب�����دەن‪ ،‬ی���ان ئ�����ەوەی ك���ە م��اف��ی‬ ‫ئ��ازادی ب��ەدەس��ت��ی كەسێك یان‬ ‫جیڵكەوە ب��ێ��ت‪ .‬بەڵكو دەبینین‬ ‫ژنان ئێستا بوونەتە پێشەنگانی‬ ‫رێ���گ���ای ئ�����ازادی داه��ات��وی��ەك��ی‬ ‫گ��ەش ‪ ،‬ئ��ەم��ەش نەتەنیا خۆیان‬ ‫ب���ەڵ���ك���و ئ�������ازادی و داه����ات����وی‬ ‫گەالنیش لەدەستی ئەوان دایە‪.‬‬


‫هۆنەری‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪36‬‬


‫هۆنەری‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪37‬‬


‫به‌هۆی كه‌می كۆڵیسترۆڵ و سۆدیۆم و كالۆری تیایاندا میوه‌ گرنگه‌ بۆ ته‌ندروستی مرۆڤ‬

‫هەمەرەنگ‬

‫چوار شەممە ‪15 - 4 - 2015‬‬

‫‪38‬‬

‫ئا‪ /‬تروسكە‬ ‫سەرچاوەی تەندروستی‬ ‫ب���ه‌ه���ۆی ك��ه‌م��ی ك��ۆڵ��ی��س��ت��رۆڵ و‬ ‫سۆدیۆم و كالۆری تیایاندا میوه‌‬ ‫گ��رن��گ �ه‌ ب��ۆ ت �ه‌ن��دروس��ت��ی م���رۆڤ‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا ب �ه‌ م���ادده‌ی خ��ۆراك��ی و‬ ‫ڤیتامین و كانزاكان ده‌وڵه‌مه‌نده‌‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ خواردنه‌وه‌ی كوپێك ئاوی‬ ‫میوه‌ بۆ ته‌ندروستی گرنگه‌‪.‬‬ ‫ه�ه‌ن��دی ه��ۆك��اری ت��ری گرنگ‬ ‫بۆ ئه‌و ه‌ی میو ه‌ بخۆین‪:‬‬ ‫ ل����ه‌ ج������ۆره‌ ج���ی���اوازه‌ك���ان���ی‬‫شێرپه‌نجه‌ ده‌تپارێزێت‪.‬‬ ‫ مه‌ترسی توشبوون به‌ نه‌خۆشیی‌ه‬‫درێژخایه‌نه‌كان كه‌مده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ ب��ۆ ت �ه‌ن��دروس��ت��ی دڵ ب��اش �ه‌ و‬‫م���ه‌ت���رس���ی ل���ێ���دان���ی ج���ه‌ڵ���ده‌ی دڵ‬

‫كه‌مد ه‌كاته‌و ه‌‪.‬‬ ‫ میوه‌ به‌ پۆتاسیۆم ده‌وڵه‌مه‌نده‌‪،‬‬‫ئ�ه‌م م��ادده‌ی�ه‌ تێكچونی ئێسكه‌كان‬ ‫وگ�����ه‌ش�����ه‌ی ب��������ه‌ردی گ���ورچ���ی���ل���‌ه‬ ‫كه‌مد ه‌كاته‌و ه‌‪.‬‬ ‫ میوه‌ به‌ ریشاڵ ده‌وڵه‌مه‌ند‌ه‬‫ك �ه‌پ��ێ��وی��س��ت �ه‌ ب���ۆ ج���وڵ���ه‌ی ئ��اس��ای��ی‬ ‫ریخۆڵه‌كان و رێ��ژه‌ی كۆڵیسترۆڵ‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌ جۆری دووه‌می‬ ‫شه‌كره‌ ده‌تپارێزێت‪.‬‬ ‫ به‌ره‌نگاری قه‌ڵه‌وی ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬‫به‌ ڤیتامینه‌كان ده‌وڵ�ه‌م�ه‌ن��ده‌و دژ‌ه‬ ‫ئ��ۆك��س��ان�ه‌ ك �ه‌ ده‌ت��وان��ێ��ت ی��ارم�ه‌ت��ی‬ ‫ب���ه‌رگ���ری ل���ه‌ش ب����دات و گ �ه‌ش �ه‌ی‬ ‫خانه‌ ته‌ندروسته‌كان زیادده‌كات‪.‬‬ ‫ رۆژانه‌ خواردنی میوه‌ له‌ش له‌‬‫به‌كتریاو ڤایرۆسه‌كان ده‌پارێزێت‪،‬‬ ‫وه‌ م �ه‌ت��رس��ی ك��ۆك �ه‌و س �ه‌رم��اب��وون‬ ‫كه‌مد ه‌كاته‌و ه‌‪.‬‬ ‫ م��ی��وه‌ س���ه‌رچ���اوه‌ی گ��رن��گ��ی‬‫ش���ه‌ك���ری س��ودب��ه‌خ��ش��ن‪ ،‬ه���ه‌روه‌ه���ا‬

‫باشترین و نوێترین جێگره‌وه‌ن بۆ‬ ‫خۆراكی ناته‌ندروست‪.‬‬ ‫ئه‌و شتانه‌ی گرنگه‌ له‌ بیرمان‬ ‫بێت ‪:‬‬ ‫ پ���ێ���ش خ����واردن����ی م���ی���وه‌ ب �‌ه‬‫ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك��ی گ���ون���ج���او ب���ش���ۆره‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ مادده‌ی زیانبه‌خشی له‌سه‌ر‌ه‬ ‫ك���ه‌ ده‌ت���وان���ێ���ت زی�����ان ب���ه‌ ل��ه‌ش‬ ‫بگه‌یه‌نێت ‪.‬‬ ‫ م��ی��وه‌ی زۆر م �ه‌ك��ڕه‌‪ ،‬چونك‌ه‬‫ب��ۆ م��اوه‌ی �ه‌ك��ی زۆر ده‌م��ێ��ن��ێ��ت�ه‌وه‌ و‬ ‫خ��راپ ده‌ب��ێ��ت ل �ه‌ ش��وێ��ن��ی تایبه‌ت‬ ‫هه‌ڵیبگره‌ بۆ ئه‌وه‌ی خراپ نه‌بێت‪.‬‬ ‫و ه‌رگێڕانی له‌ ئینگلیزیه‌وه‌‬


‫جژنان هێوی‪ :‬بۆ ئازادی شەڕ دەكەین و شەهید‬ ‫ئەركە ژنانی ئازادیخوازی كوردستان(كەركوك)‬ ‫بوونمانرێكخراوی‬ ‫چاالكی‬


‫هەڤاڵ دەریا ناوێكی سەرهەڵدێر لە دژی هەر‬ ‫جۆرە پاشكەوتویی سەر ژنان بوو‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.