Zwycięstwo nad komunizmem

W SIERPNIU 1920 ROKU POD WARSZAWĄ ROZEGRAŁA SIĘ JEDNA Z NAJWAŻNIEJSZYCH BITEW W HISTORII POLSKI, KTÓRA PO LATACH ZOSTAŁA NAZWANA „CUDEM NAD WISŁĄ”. ZWYCIĘ‐STWO, KTÓRE ODNIOSŁA WTEDY NASZA ARMIA, UCHRONIŁO EUROPĘ PRZED NAPŁYWEM KOMUNIZMU.

Marsz na Warszawę

600 kilometrów pieszo. Tyle pokonały dwie dywizje Armii Czerwonej, by 13 sierpnia 1920 roku dotrzeć pod Warsza‐wę. Gdy dostały się do Radzymina, przełamały obronę dywizji pułkownika Boles ława Jaźwińskiego. Zdobyły miasto i ruszyły dalej, kierując się stronę Pragi. Dotkliwa strata polskiego miasta sprawiła, że armia generała Sikorskiego zmobilizowała się do rozpoczęcia działań zaczepnych na linii Wkry, w okolicy Modlina, by wróg nie dostał się do Warszawy.

Kolejnego dnia, w obszarze od Wiązow‐ny aż po Radzymin, wciąż trwa ły mniejsze bitwy. Obie armie nieustępli‐wie walczyły. Polacy skutecznie stawiali silny opór wojsku radzieckiemu, które nie odniosło wtedy sukcesów.

Pomoc Matki

15 sierpnia, w uroczystość Wniebowzię‐cia Matki Bożej, polskie dywizje, dowodzone przez generała Żeligow‐skiego oraz generała Rządkowskiego, zdecydowały się na atak. Walka trwała cały dzień. Dzięki niej odzyskany został Radzymin, a polskie oddziały wróciły na pozycje utracone w czasie zwycięstw Armii Czerwonej. Tym samym bolsze‐wicy musieli się wycofać. Świadkowie wspominali, że tego dnia na niebie miała ukazać się postać Matki Bożej.

Gdy nastał świt kolejnego dnia, pod Warszawą wciąż toczyła się bitwa. Sytuacja nadal nie była jasna. Polacy stawiali skuteczny opór, ale ostatecznie ich działania ciągle nie dawały wyraźne‐go rozstrzygnięcia, jednak jeszcze tego samego dnia atak, który przeprowadziła armia dowodzona przez generała Sikorskiego w okolicy twierdzy Modlin, doprowadził do opanowania Nasielska. Kolejne dywizje ruszyły na tyły wojsk radzieckich, które zostały okrążone.

Zwycięstwo

Siły radzieckie zaskoczył niespodziewa‐ny atak Polaków. Już pierwszego dnia polska armia zdobyła znaczną przewa‐gę. 3 Dywizja Piechoty Legionów zajęła Włodawę, 1 Dywizja Piechoty Legionów – odcinek Wisznice-Wohyń, a 21 Dywizja

Piechoty Górskiej odbiła Garwolin. 17 sierpnia cały obszar z Białą Podlaską, Siedlcami, Kłuszynem aż do Mińska Mazowieckiego znalazł się pod kontrolą Polaków. Wtedy część wojsk sowieckich zdecydowała się na odwrót. Nie mogąc przebić się na wschód, żołnierze przekroczyli granicę niemiecką, po czym zostali internowani.

Straty

W wyniku walki o Warszawę ciężkie rany lub śmierć poniosło niemal 25 tysięcy żołnierzy armii radzieckiej, 60 tysięcy z nich trafiło do niewoli w Pol‐sce, a 45 tysięcy zostało internowanych po odwrocie do Niemiec. Straty strony polskiej to niemal 5 tysięcy poległych, 22 tysiące rannych i ponad 10 tysięcy zaginionych.

W 2005 roku Centralne Archiwum Wojskowe wykazało, że szyfry Armii Czerwonej zosta ły z łamane przez porucznika Jana Kowalewskiego niemal rok przed rozpoczęciem walk, we wrześniu 19 19 roku. Tym samym „nieprzyjaciel sam informował dokład‐nie nasze dowództwo o swym stanie moralnym i materialnym, o swych stanach liczebnych i stratach, o swych ruchach, o osiągniętych zwycięstwach i poniesionych klęskach, o swych za‐miarach i rozkazach, o miejscu postoju swych dowództw i rejonach dyslokacyj‐nych swych dywizji, brygad i pułków” (zob. M. Ścieżyński, Radiotelegrafista jako źródło wiadomości o nieprzyjacielu, Przemyśl 1928, cyt. za A. Pepłoński, Wywiad w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920, Warszawa 1999, s. 227).

18 marca 1921 roku Polska i Rosja podpi‐sały w Rydze traktat pokojowy, który wyznaczył przebieg polskiej granicy na wschodzie oraz unormował stosunki polsko-radzieckie. Złamała go dopiero agresja ZSSR na Polskę 17 września 1939 roku w czasie drugiej wojny światowej.

MARIA PARUCH