Tuurlijk Duitsland by Typeline Verlagsvertretung GmbH & Co.KG

DsR12_NL_U1_Titel_final_• 20.12.11 18:32 Seite U1

februari 2012

SPECIAAL: ZWARTE WOUD

ACTIEVE VAKANTIES

Van Nedersaksen via Sauerland naar de Beierse Alpen

Op pad in de mooiste genietershoek van Duitsland

KUNSTMETROPOLEN Berlijn | Bremen Kassel | Münster

VAKANTIEREGIO’S Brandenburg | Ruhrgebied Teutoburger Woud www.tuurlijk-duitsland.nl

DsR12_NL_U2-01_Zollverein_Inhalt_NL_Layout 1 20.12.11 17:05 Seite U2

UNESCO-WERELDERFGOED ZOLLVEREIN

HET CULTURELE HART VAN HET RUHRGEBIED Industriecultuur / Musea / Kunst / Concerten / Dans / Events Gastronomie / Natuur

www.zollverein.de

DsR12_NL_U2-01_Zollverein_Inhalt_NL_Layout 1 03.01.12 09:56 Seite 1

INHOUD P 24 Brandenburg

04 KUNSTMETROPOLEN

Architectuur en musea van wereldfaam

06 BREMEN ÜBERSEE-MUSEUM De hele wereld onder één dak

21 TENGEN Rust, natuur en middeleeuwse flair

22 NIEDERSACHSEN

07 KASSEL Internationale kunst

Energie tanken en mobiliteit beleven

09 EISENACH Tussen reformatie

22 AUTOSTADT in Wolfsburg 23 BORKUM Droom van een

in de documenta-stad

en muziek

P17 Het Zwarte Woud

10 KOM NAAR DE RUHR

Dit mag je niet missen!

11 ZOOM ERLEBNISWELT Wereldreis op één dag

11 CRANGER KERMIS

Het grootste volksfeest in het Ruhrgebied

12 GASOMETER OBERHAUSEN Magische natuur en cultuur

13 MÜNSTER

Betoverend oud, opwindend jong

23 TEUFELSMOOR

Ontmoeting van natuur en cultuur

24 BRANDENBURG

Fietsen in de buurt van Berlijn

26 ORANIENBURG

Havelstad met Nederlandse wortels

27 TEUTOBURGER WOUD

Het land van Hermann

28 BAD DRIBURG

Vakantieregio’s 16 RIJNLAND-PALTS Fiets- en wandelparadijs

17 HET ZWARTE WOUD

Genieten en beleven

20 BAIERSBRONN Een duik in

de geheimen van de natuur

21 BODENSEE Het bloemeneiland Mainau

P 23 Borkum

eiland onder weidse luchten

Veen- en mineraalkuuroord in natuurpark

29 HERMANNSHÖHEN

De wandelroute verbindt de Hermannsweg en Eggeweg

Familievakantie 34 RUHPOLDING Vakantieparadijs tussen berg en dal

35 VAKANTIEGELUK Zo dichtbij!

30 BAD WÜNNENBERG ‘Hier voel ik me mens…’

30 BERGISCHES LAND In ons heuvelland voel je thuis

31 WINTERBERG Gelukservaringen in het groen

P30 Bad Wünnenberg

Tuurlijk Duitsland verschijnt als bijlage van REIZEN Magazine Nr. 02/2012 Uitgever: Typeline Werbeagentur GmbH & Co.KG, Hanauer Landstrasse 192, DE-60314 Frankfurt, Tel. +49 (0)69 95 14 49 0, hallo@typeline.de, www.typeline.de Omslagfoto: Paragliding in Schwangau, © PantherMedia.net/Andy Nowack. Nederlandse vertaling: Mark van Lee. Overname van teksten en afbeeldingen is uitsluitend toegestaan na toestemming van de uitgever. Alle gegevens berusten op bronnen van de vermelde organisaties en ondernemingen. d. d.: februari 2012

Steden

DsR12_NL_02-03_Introseiten-Kultur-Architektur_• 02.01.12 09:44 Seite 2

STEDEN Traditie en vernieuwing. Welkom in

Duitsland’s historische steden en moderne metropolen, waar pulserend leven en levendige geschiedenis versmelten. Raak eens in de ban van kunst en cultuur. Bezwijk eens voor de aantrekkingskracht van adembenemende architectuur, romantische sferen, boeiende feestelijkheden en aantrekkelijke winkelpassages: een inspirerend geheel voor een leuke ontdekkingsreis.

DsR12_NL_02-03_Introseiten-Kultur-Architektur_• 30.12.11 20:15 Seite 3

Sfeerrijke attracties. Pulserende centra voor kunst en cultuur. Altijd onderscheiden Duitsland’s steden zich door een geheel eigen karakter.

Historisch gevormd, dynamisch

1 Magdeburg Groene citadel 2 München Museum Brandhorst 3 Oberhausen Gasometer 4 Hannover Grot van Niki de Saint Phalle

in de elegante havenstadjes in het noorden. De

modern: Zo is het in scène-wijken in

domstad Keulen is aantrekkelijk met haar karnaval en

de legendarische hoofdstad Berlijn

streekeigen levensvreugde, Frankfurt met een

en bij de traditierijke parels in het

opwindende symbiose van wolkenkrabbers en

oosten. Het geldt voor de mediter-

middeleeuwse steegjes. Terzijde van de bekende

rane levenslust in München en de

bezienswaardigheden kun je naar hartelust flaneren

charmante steden in het zuiden.

langs prachtige lanen, rondslenteren in de schaduw van

Zo is het in Hamburg, de vrije

vakwerkhuizen, de nieuwste kleding kopen in luxueuze

Hanzestad aan de Elbe, die met

modetempels, kunst bewonderen in gerenommeerde

haar haven beschouwd wordt als

musea, en in concertzalen luisteren naar werken van

Duitsland’s deur naar de wereld, en

Duitse en internationale componisten

DsR12_NL_04-09_Kunstmetropolen_Kraichgau_Kronprinz_Mutterhaus_Moritzburg_ÜberseeMuseum/Kassel_Bachhaus/Wartburg_Layout 1 29.12.11 18:59 S

Düsseldorf MedienHafen

KUNSTMETROPOLENArchitectuur en musea van wereldfaam Al van oudsher worden bezoekers gefascineerd door de culturele verscheidenheid in Duitsland. Het brede en geschakeerde aanbod aan architectuur, musea en culturele manifestaties weerspiegelt zowel een boeiende geschiedenis als de aldoor veranderende tijdsgeest.

MARTa Herford: Op slechts 10 km van Bieleveld staat één van de meest innovatieve museumgebouwen ter wereld. In het inwendige van dit dekonstruktivistische ruimteontwerp van Frank Gehry wordt het concept van wisselexposities toegespitst op een intrigerende dialoog tussen kunst, design en architectuur.

Herford MARTa

Imponerend Bremen Bremen imponeert met een veelzijdig aanbod aan musea. Inhoudelijk ligt het zwaartepunt bij de impressionistische meesters. De Kunsthal in Bremen, in 2011 uitgebreid met twee vleugels die zijn ontworpen door de architecten Hufnagel, Pütz en Rafaelian, heeft een collectie waarin 600 jaar kunstgeschiedenis terug te vinden is. Daarvan genieten vooral de impressionistische schilderijen van Manet, Monet en Cézanne grote bekendheid, evenals voortreffelijk werk van moderne mediakunstenaars. Het in 2000 geopende Universum Bremen moest het opvallendste gebouw van de stad worden. Dit centrum voor de wetenschap, dat oogt als een grote walvis, werd ontworpen door de Bremer architect Thomas Klumpp, die de buitenkant bekleedde met 40.000 plaatjes edelstaal. Op een oppervlakte van 40.000 m2 krijgen de thema’s mens, aarde en kosmos hier gestalte. Moderne en barokke kunst in Hannover Hannover is het volgende station op onze reis. Eén van de bekendste bezienswaardigheden zijn de koninklijke tuinen Herrenhausen. De Grote Tuin is daar het pronkstuk en wordt beschouwd als

één van de belangrijkste baroktuinen in Europa. Kunstliefhebbers weten dat ze hier een klein juweeltje aantreffen: de grot van Niki de Saint Phalle. In de met glas- en spiegelmozaïeken vormgegeven grot staan plastieken van de Frans-Zwitserse schilderes en beeldhouwster, die met haar Nanafiguren internationale faam verwierf. Hannover onderscheidt zich überhaupt met het presenteren van moderne kunst. Bijvoorbeeld in het om de ‘Merzbau’ van Kurt Schwitters bekende Sprengelmusem, dat zich met expressionisme, kubisme en surrealisme vooral richt op de klassieke modernen. In het stadsbeeld valt speciaal de door toparchitect Frank O. Gehry ontworpen dekonstruktivistische Gehry-Tower op. Kunsthoofdstad Berlijn De Duitse hoofdstad Berlijn heeft een geweldig potentieel om te ontdekken. Culturele spil daarin is het beroemde Museumeiland, één van de belangrijkste museumcomplexen ter wereld. Sinds 1999 maakt het deel uit van het UNESCO werelderfgoed, als ’s werelds bouwkundig en cultureel meest unieke museumcomplex. De architect Karl Friedrich Schinkel, die grote delen van Berlijn vorm gaf, heeft ook het Museumeiland ontworpen: zijn in 1830 geopende Oude Museum is gebaseerd op het concept van een Griekse tempel. Sinds begin 2011 is de tot dan verspreid gehuisveste verzameling oudheidkundige kunst van de Staatsmusea in Berlijn hier ondergebracht. Naast de Oude Nationalgalerie met schilderijen en beeldhouwwerken uit de 19e eeuw, het Bode-

Highlight

De laatste jaren is er veel veranderd: wat er al was werd grondig gerestaureerd en schittert nu in een nieuw gewaad, en tegelijkertijd werden – en worden –er internationaal gerenommeerde architecten aangetrokken om spectaculaire nieuwbouw te creëren.

DsR12_NL_04-09_Kunstmetropolen_Kraichgau_Kronprinz_Mutterhaus_Moritzburg_ÜberseeMuseum/Kassel_Bachhaus/Wartburg_Layout 1 29.12 .11 18:59 S

Berlijn Kulturforum Potsdamer Platz

Nürnberg Het Nieuwe Museum

museum en het Pergamonmuseum met het legendarische Pergamonaltaar kan een bezoek aan het Nieuwe Museum niet worden overgeslagen. In dit museum, dat naar een ontwerp van toparchitect David Chipperfield opnieuw weer werd herbouwd in de oorspronkelijke vorm van 1855, vond de adembenemende buste van de Egyptische koningin Nofretete een nieuw tehuis. Aan de Potsdamerstraat staat de Nieuwe Nationalgalerie van Ludwig Mies van der Rohe, een architectonisch icoon van de klassieke modernisten, gebouwd in de vorm van een vierkant paviljoen van glas en staal. Het heeft speciale tentoonstellingen van hedendaagse kunst onder zijn dak, maar ook de klassieke modernisten tot aan de jaren zeventig. Een ander Berlijns hoogtepunt is het Joods Museum, waar Daniel Libeskind tekende voor de spectaculaire architectuur in de vorm van een gebroken Davidsster. De permanente tentoonstelling daar, met voorwerpen, documenten en multimedia, toont de tweeduizendjarige bewogen Duits-Joodse geschiedenis.

Media, mode en musea in Düsseldorf Bij een bezoek aan Düsseldorf aan de Rijn is de zogenaamde MediaHaven een verplicht programmaonderdeel. De vroegere Rijnhaven heeft de laatste twee decennia een drastische gedaanteverwisseling ondergaan: waar eens pakhuizen de contouren van het havengebied bepaalden staan nu door gerenommeerdearchi tecten ontworpen complexen. Daarbij zijn grote bouwmeesters als Steven Holl, David Chipperfield en Frank O. Gehry vertegenwoordigd naast toonaangevende regionale architecten. Dankzij de aanwezige kunstacademie beschikt de metropool ook over een heel assortiment interessante musea. Belangrijk voor Duitsland is onder andere de kunstverzameling NordrheinWestfalen, die met de gebouwen K20 en K21 verdeeld is over twee onderkomens. De eerste K20 - geeft een overzicht over de klassieke modernen en de Amerikaanse kunst vanaf 1945, en is ondergebracht in een spectaculair gebogen gebouw met een zwartglanzend granieten gevel, ontworpen door het Kopenhaagse architecten-

Highlight El Greco en de modernen Deze tentoonstelling, van 28-04 t/m 12-08-2012, in museum Kunstpalast te Düsseldorf plaatst deze kunstenaar voor het eerst in Duitsland in het centrum van de belangstelling.

Romantik Hotel Kronprinz Berlin

Hotel MutterHaus Düsseldorf

Alsof u bij vrienden logeert

anders dan andere hotels in Düsseldorf

Wat een ligging! Een klassieke Berlijnse villa, gebouwd in 1894, omgeven door indrukwekkende kastanjebomen, verrassend rustig gelegen, op enkele voetstappen van de Kurfürstendamm met zijn vele restaurants en luxe designwinkels. De Kronprinz verheugt zich op uw komst.

Dit hotel, gelegen in een idyllisch park in de schilderachtige wijk Düsseldorf-Kaiserswerth, biedt een gemoedelijk comfort in een historische ambiance. De 55 stijlvol gemeubileerde kamers en de veelzijdige vergaderzalen (20-212 m2) beloven een bijzonder aangenaam verblijf. Gevarieerde keuken met verse ingrediënten in bio-kwaliteit. www.hotel-mutterhaus.de

www.kronprinz-hotel.de Kronprinzendamm 1 | DE-10711 Berlin Tel. +49 (0)308 96 030 | info@kronprinz-hotel.de

Geschwister-Aufricht-Str.1 | DE-40489 Düsseldorf Tel. +49 (0)211 61 727-0 | info@hotel-mutterhaus.de

DsR12_NL_04-09_Kunstmetropolen_Kraichgau_Kronprinz_Mutterhaus_Moritzburg_ÜberseeMuseum/Kassel_Bachhaus/Wartburg_Layout 1 29.12 .11 18:59 S

Münster Creatief-kade

Graphikmuseum Pablo Picasso: Twaalf jaar geleden werd in Münster het enige Picassomuseum van Duitsland geopend. De expositieruimen bevinden zich in twee historische gebouwen in wat vroeger de voornaamste straat van de binnenstad was. Sinds de opening zijn in totaal 50 exposities gehouden over het leven en werk van de misschien wel beroemdste kunstenaar aller tijden.

bureau Dissing & Weitling. De tweede – K21 – concentreert zich op kunst uit de 21e en laat-20e eeuw. Musea en meer in Münster De meer dan 300 musea in Münster nodigen uit tot een ontdekkingsreis – een reis die gaat van domschat tot grafisch werk van Pablo Picasso, van stadshistorie tot paardenmuseum. Münsters arsenaal aan musea omvat een rij hoogtepunten, bijvoorbeeld het museum voor lakwerkkunst met een omvangrijke verzameling uit Oost-Azië, Europa en de Islamitische wereld, of het Picassomuseum dat zich richt op het grafische werk van Picasso. Sinds 1977 duiken er bij de sculptuurprojecten Münster om de tien jaar wereldbekende

kunstenaars op, om hun eigen speciaal voor Münster gemaakte werk te presenteren. Veel van de getoonde werken zijn nu nog nadrukkelijk aanwezig in het stadsbeeld. Deze –en andere – openbare kunstwerken maken van Münster een beelden-stad. Voorbeeld hiervan zijn de ‘Giant Pool Balls’ van popart kunstenaar Claes Oldenburg, die de stad van de vrede van Westfalen omtoverde tot een gigantische biljarttafel. En van dit spel resteren nog drie gigantische betonnen ballen op de kades van de Aasee. Kunst en Cultuur in de metropool Ruhr Voor het eerst werd in 2010 een complete regio uitverkoren tot culturele hoofdstad van Europa. In totaal namen 53 steden deel aan dit project en ze

Highlight

Bremen Kunsthalle

ÜBERSEE-MUSEUM De hele wereld onder één dak

Übersee-Museum Bremen Bahnhofsplatz 13 | DE-28195 Bremen Tel. +49 (0)421 16 03 81 71 | Fax +49 (0)421 16 03 899 office@uebersee-museum.de | www.uebersee-museum.de

In het Übersee-museum worden zowel kleine als grote wereldreizigers en natuuronderzoekers op hun wenken bediend. Hier kunnen de bezoekers een dag lang ontdekkingsreiziger spelen en zo de vele vormen van de continenten ontdekken. De wereldreis begint in Oceanië, waar bezoekers de bonte onderwaterwereld en de paradijselijke eilandjes van de Pacific ontdekken. Van daaruit gaat het richting Azië. Daar kom je megasteden als Shanghai tegen, maar ook de rust en tradities van dit contrastrijke continent. Vervolgens gaat de route de Aziatische regenwouden binnen en verlaat die weer voor de jongste expositie van het museum: ‘Beleef wat de wereld beweegt’. Met interactieve middelen worden hier globale thema's van deze tijd behandeld, zoals migratie, klimaatsverandering en mensenrechten. Een brug brengt u naar een expositieruimte met de naam ‘Übermaxx’. Hier zijn de vele overige schatten van het museum te bewonderen. Als laatste station wordt thuisstad Bremen aangedaan: ‘Bremen – Handelsstad aan de rivier’ toont de Hanzestad als belangrijke poort naar de wijde wereld. In de indrukwekkende speciale tentoonstelling “Voodoo - kunst & mystiek uit Haïti’ tot 29 april 2012 duikt u in de magische wereld van voodoo

TIP

In de nieuwe speciale tentoonstelling (vanaf herfst 2012) kunnen bezoekers in de huid kruipen van 13 beroemde avonturiers, ontdekkingsreizigers en onderzoekers, zoals James Cook en Neil Armstrong.

Übersee-Museum Bremen

Wereldbol

Binnen een dag wandelt u door vele wereldculturen, gepresenteerd het Übersee-Museum Bremen.

DsR12_NL_04-09_Kunstmetropolen_Kraichgau_Kronprinz_Mutterhaus_Moritzburg_ÜberseeMuseum/Kassel_Bachhaus/Wartburg_Layout 1 30.12.11 20:15 S

lieten met doorslaand succes zien hoe een door kolen en industrie geteisterd gebied kan veranderen in een unieke kunstregio. Het aantal nieuw geopende musea en monumentale industriële gebouwen die een culturele functie kregen is nauwelijks te tellen. Daartoe behoren o.a. het museum Ostwall, het in 2010 geopende cultuurcentrum ‘Dortmunder U’ met kunst vanaf 1960, het Essener museum Folkwang met een verzameling moderne kunst en een vleugel vol werken van David Chipperfield, en het enige Lichtkunstmuseum ter wereld in Unna. In het Ruhr-museum loopt op dit moment (tot midden juni 2012) de expositie ‘Von A bis Z. Die Fotografische Sammlung des Ruhr Museums’. De bezoeker kan daar genieten van onbekende schatten, verrassende vondsten

Kassel Herkules in het Bergpark Wilhelmshöhe

Hannover Koninklijke tuinen Herrenhausen

Ruhrgebied Jahrhunderthalle Bochum

en natuurlijk het overweldigende complex van het UNESCO-werelderfgoed Zollverein. Middeleeuwen en modernisme in Nürnberg Meer dan 500 jaar geleden werd de universele kunstenaar Albrecht Dürer in Nürnberg geboren. In het voormalige woonhuis van de beroemdste inwoner van de stad is een museum gevestigd dat een boeiend kijkje geeft in leven en werk van de schilder. Een onderdeel daarvan is het ‘Graphische Kabinett’ dat in 2012 een nieuwe opzet kreeg: er zijn wisseltentoonstellingen uit Nürnbergs musea te bewonderen. Het in 2000 heropende Nieuwe Museum, midden in de historische binnenstad, presenteert een combinatie bestaande uit kunst vanaf de jaren 60 – bijvoorbeeld

Highlight Knikkerbanen in phæno in Wolfsburg Unieke kinetische kunst en fascinerende meespeelobjecten: tot 02-09-2012 draait in phæno alles rond knikkers. Breng de knikker aan het rollen en onderzoek spelenderwijs de wetmatigheden van de natuurkunde.

KASSEL Internationale kunst in de documenta-stad

Kassel Marketing GmbH Obere Königsstr. 15 | DE-34117 Kassel Tel. +49 (0) 561 70 77 07 | Fax +49 (0) 561 70 77 200 info@kassel-marketing.de | www.kassel-marketing.de

Oude meesters, sprookjes, avant-garde –al eeuwenlang wordt deze stad bestempeld met culturele superlatieven.

A l in de 17e eeuw werd hier Duitsland’s eerste theater geopend en in de 18e eeuw werd er het eerste openbare museum van Europa gebouwd. Doordat de belangrijke wereldtentoonstelling documenta in Kassel traditie geworden is, is de stad uitgegroeid tot de navel van de hedendaagse kunst en nu zelfs één van de belangrijkste plekken voor kunst in Europa. De artistieke leiding van dOCUMENTA (13) is in handen van Carolyn Christov-Bakargiev, die de tentoonstelling opvat als een open experimenteel veld, voorbij gevestigde concepten, traditionele ideologieën en ééndimensionale theorieën. Ca. honderd internationale kunstenaars en acteurs zullen op verschillende locaties in Kassel hedendaagse kunst in de meest wijde opvatting presenteren. Daaronder vallen beeldhouwwerken, schilderijen,in stallaties en performances, maar ook fotografie en film, tekst en op audio gebaseerd werk en tevens experimentele bijdragen. De dOCUMENTA (13) kiest voor verrassende expositieplekken, vooral in de openlucht, zodat de overlapping van verschillende tijdsmomenten en plaatselijke atmosferen te ervaren is. Zo’n plek is ook het barokke park Karlsaue, dat in het kader van de dOCUMENTA (13) intensief gebruikt zal worden

TIP

Van 9 juni t/m 16 september is de dOCUMENTA (13) in Kassel geopend. Dan staat de stad weer precies honderd dagen in het middelpunt van de internationale kunstscène.

DsR12_NL_04-09_Kunstmetropolen_Kraichgau_Kronprinz_Mutterhaus_Moritzburg_ÜberseeMuseum/Kassel_Bachhaus/Wartburg_Layout 1 29.12 .11 18:59 S

Dresden Frauenkirche en oudestad

Middeleeuwse belevenissen in Kraichgau tussen Rijn en Neckar: • Middeleeuwse markt in het UNESCO werelderfgoed Maulbronn 21 t/m 22-04-2012 • Peter- en Paulfeest: levendige middeleeuwen met historische burgerwachten en klinkende fanfares in Bretten 29-06 t/m 02-07-2012 • Kloosterconcerten Maulbronn 19-05 t/m 30-09-2012 Tal van tips voor feesten en rondleidingen in de KulTourKalender gratis onder www.kraichgau-stromberg.com of +49 (0)7252 96 33 0

KUNSTWIJZER KUNSTZEIGER 8

van Joseph Beuys en Neo Rauch – en designkunst vanaf 1945. Hedendaagse kunstenaars als Juergen Teller, Klara Black en André Butzer worden in Museum Kunsthalle getoond. Indrukwekkende installaties van kunstenaars uit de regio zijn op de locatie van de stilgelegde AEG fabriek te zien in museum ‘Auf AEG‘. Het Germaanse Nationalmuseum completeert zijn cultuurhistorische verzameling sinds 2010 met een nieuw geopende afdeling waarin zich werken van Dürer, Cranach en Rembrandt bevinden. Frankfurts skyline: een totaalkunstwerk Als de metropool Frankfurt in zicht komt wordt het snel duidelijk –hier wordt architectuur met een hoofdletter –of beter nog: heel hoog – geschreven. De meer dan 30 wolkenkrabbers ogen op zichzelf al als een kunstwerk. De Commerzbanktower von Sir Norman Foster is met zijn 259 m de hoogste, maar ook Helmut Jahn heeft met de markante Messeturm een monumentaal bouwwerk neergezet. Direct daarop volgen Frankfurter architecten als Christoph Mäckler en Albert Speer jun. Vrijwel jaarlijks verrijst een nieuwe wolkenkrabber in de skyline. Echte liefhebbers kunnen de in zichzelf verdraaide nieuwbouw van de Europese Centrale Bank (185 m) van het Weense architectenbureau Coop Himmelb(l)au op de voet volgen. Met 60 musea heeft Frankfurt ook de grootste museumdichtheid van Duitsland. Alleen al aan de museum-oever staan er 13 in historische of moderne gebouwen ondergebrachte

musea, waaronder ook het Städel –eind 2011 heropend met een unieke onderaardse uitbreiding – dat een hoogwaardige collectie Europese kunst vanaf de middeleeuwen tot heden omvat. Nieuwe en oude schoonheid in Dresden Deze Saksische hoofdstad, die vaak ook wordt aangeduid als het ‘Florence aan de Elbe’, is een droomstad voor liefhebbers van de barok. Hoewel grote delen beschadigd raakten in de 2e wereldoorlog krijgt de stad zienderogen haar oude schoonheid terug en vertoont ze weer haar architectonische luister, in bijvoorbeeld de gereconstrueerde Frauenkirche. Alsof er niets gebeurd is. Tot de beroemde gebouwen behoort ook de imposante Zwinger. Dit barokke gebouw uit de 18e eeuw dient als expositieruimte voor de verzameling porselein van de Saksische keurvorst August de Sterke. In de later toegevoegde aanbouw Semperbau zijn Raffaels ‘Sixtijnse Madonna’, de grootste Cranach-verzameling ter wereld en werken van Vermeer, Rembrandt en Titiaan te zien. Het Residentiële slot met zijn groene gewelven kan rustig sensationeel genoemd worden: na de heropening in 2006 fonkelt hier weer de schittering van goud, zilver en edelstenen, afkomstig van de Saksische keurvorsten en koningen. Ook het in 2010 volledig gerenoveerde Albertinum met skulpturen, en de Galerie Neue Meister zijn – evenals de kunstgalerei in Lipsiusbau met hedendaagse schilders en fotografen – beslist een bezoek waard.

Museum-kasteel Moritzburg Zeitz

Museum Schloss Moritzburg Zeitz

Deze vroegbarokke residentie van de hertogen van Saksen-Zeitz ontstond tussen 1657 en 1678. Tegenwoordig trekt hier het Duitse Kinderwagenmuseum bezoekers. Dit Zeitzer museum biedt bovendien onderdak aan vier andere permanente tentoonstellingen en een wisselende expositie. De tot het kasteelcomplex behorende dom St. Peter en Paul, met een romaanse crypte, geldt als één van de bezienswaardigheden aan de ‘Straße der Romanik’. En rondom kasteel Moritzburg ligt een van de mooiste tuincomplexen van Saksen-Anhalt.

Schlossstr. 6 DE-06712 Zeitz Tel. +49 (0)3441 21 25 46 Fax: +49 (0)3441 61 93 31 moritzburg@stadt-zeitz.de www.zeitz.de

Museum-kasteel Moritzburg Zeitz

Openingstijden: dinsdag t/m zondag 10 – 17 uur

Highlight

Frankfurt Skyline met Katharinen-kerk

DsR12_NL_04-09_Kunstmetropolen_Kraichgau_Kronprinz_Mutterhaus_Moritzburg_ÜberseeMuseum/Kassel_Bachhaus/Wartburg_Layout 1 30.12.11 20:21 S

Eisenach Wartburg / www.wartburg-eisenach.de

Het nieuwe Bachhaus

EISENACH Tussen reformatie en muziek

Geen plek is zo nauw verbonden met de geschiedenis van Duitsland als de Wartburg: behalve Martin Luther woonden hier ook Johann Wolfgang von Goethe en de studenten van de beroemde Wartburgfeesten en aan hun voeten zag Johann Sebastian Bach het levenslicht.

Herkenningspunt is de hoog boven de stad tronende bijna 1000 jaar oude Wartburg, een UNESCO werelderfgoed en ook de naamgever voor het automerk dat hier in de DDR tijd gebouwd werd.

De middeleeuwse burcht lijkt binnen zijn muren net een klein stadje, waar romaanse, gotische en renaissance stijlen verenigd zijn en vanwaar je een prachtig uitzicht hebt op de stad en het Thüringer woud.

Grote namen –beduidende werken Het zijn echter andere beroemdheden die Eisenach legendarisch maakten. Als eerste is daar de in 1685 geboren Johann Sebastian Bach, en ten tweede werd er in 1521 Martin Luther voor de schijn gevangen gehouden op de Wartburg. Incognito vertaalde hij hier het nieuwe testament voor de eerste keer in het Duits. Ook Eisenach’s beroemdste zoon, J. S. Bach, putte bij het componeren diepgaand uit zijn protestants gevormde geloof en greep terug op Luthers teksten.

Thema ‘Reformatie en muziek’ in 2012 Met de Wartburg, het Bachhaus, het Lutherhaus en vooral met de Georgenkerk beschikt Eisenach over locaties waar reformatie en muziek elkaar intensief ontmoeten. Ook zal het Leipziger Thomanerkoor diverse keren voor concerten in Eisenach te gast zijn en tijdens de 15e Eisenacher Telemann dagen in juli wordt een eerbetoon gebracht aan deze andere componist die lange tijd als concerten hofkapelmeester in Eisenach werkte.

Highlight Thüringer Bachweken 31 maart t/m 22 april 2012 De ‘Thüringer Bachweken’ is het grootste muziekfestival van Thüringen. In 2012 draait het festival rond het thema ‘reformatie en muziek’, met 51 concerten, kerkdiensten met cantates, lezingen en een symposium. Behalve gastoptredens van internationaal bekende musici en gerenommeerde ensembles wordt er ter afsluiting in de Erfurter dom een première gegeven die speciaal in opdracht van het festival is gemaakt.

Bach, Luther en de muziek De tijdelijke expositie in het vermoedelijke geboortehuis van J.S. Bach gebruikt luisterpoints om de talrijke verbindingen tussen Bach en Luther te presenteren als een muzikaal feest. En elk uur wordt er op vijf instrumenten uit Bach’s tijd een klein live-concert gegeven. In de nieuwe aanbouw kun je in zwevende ‘Bubble-Chairs’ Bachs muziek beluisteren, of je in een ‘begaanbaar muziekstuk’ multimediaal laten meeslepen door de uitvoering van 4 van Bach’s composities. Daarna kun je heerlijk ontspannen in de barokke tuin van het museum of in ‘Café Kantate’.

KUNSTZEIGER Bachhaus Eisenach KUNSTWIJZER

25.2. - 11.11.2012

Bachhaus Eisenach Frauenplan 21 DE-99817 Eisenach Openingstijden: Dagelijks 10 - 18 uur (of na afspraak) Talen: Duits/Engels (Frans na afspraak) Entree: € 6 - 7,50 (vanaf 10 personen) € 4 (scholieren, studenten) www.bachhaus.de

DsR12_NL_10-11_Ruhr_• 29.12.11 15:26 Seite 10

Duisburg Landschapspark Duisburg-Noord

Bochum Duitse mijnbouw-museum

KOM NAAR DE RUHR Dit mag je niet missen! Het hele jaar door wisselen buitengewone tentoonstellingen, fantastische kunstprojecten en beroemde festivals elkaar af. Bezoekers van overal raken onder de indruk van Magie in de Gasometer Oberhausen, kunst in het werelderfgoed Zollverein en van gerenomeerde festivals als ExtraSchicht, de Ruhrtriennale, het klavierfestival Ruhr of de Ruhrfestspiele. Succesvolle projecten als !SING-DAY OF SONG en RuhrKunstMusea, opgezet in het jaar dat de Ruhr de culturele hoofdstad van Europa was, worden nu gecontinueerd. Behalve groots opgezette kunstevenementen heeft het Ruhrgebied ook op het gebied van kleinkunst en vermaak een hoogwaardig aanbod, o.a. in twee musicaltheaters, het Movie-Park en talrijke variététheaters En wie entertainment in maat XXL zoekt wordt hier ook op zijn wenken bediend: bijvoorbeeld met de legendarische Cranger kermis in Herne, die elk jaar ca. 4 miljoen bezoekers trekt, of Bochum Total – het grootste gratis rock-pop festival van Europa.

Ruhr Tourismus GmbH Centroallee 261 DE-46047 Oberhausen info@ruhr-tourismus.de www.ruhr-tourismus.de

Een groot blik vol wereldwonderen en een kolenberg aan cultuur De expositie ‘Magische Orte’ wordt wegens enorm succes t/m 21 oktober 2012 verlengd: in de Gasometer (‘het Blik’) wordt de verbinding tussen de vroegste geschiedenis van onze planeet en onze huidige tijd aanschouwelijk in

enorme foto’s en tentoongestelde objecten. Daarbij maakt de cultuurgeschiedenis een reis vanaf de oudste relikwieën tot nu. Het tentoonstellingsbezoek wordt afgerond met een grandioos panorama vanaf het dak van de 117 meter hoge gashouder in Oberhausen. Met de RUHR.TOPCARD krijgt de houder behalve één keer gratis toegang tot de Gasometer ook nog gratis toegang tot meer dan 90 andere recreatie-instellingen en attracties gelegen in de Metropool Ruhr, aan de Neder-Rijn en in Sauerland. Zo kan de bezoeker gratis geliefde bestemmingen herontdekken en nieuwe opzoeken in de onvergelijkbare mix aan dierentuinen, zwembaden, rondvaarten, hoogtepunten van industriecultuur, musea en andere unieke recreatiemogelijkheden. Met de RUHR.TOPCARD ga je op ontdekkingsreis in het enorme aanbod van de Metropool Ruhr

TIP

Bel ons voor ideeën en adviezen. Het team van ons servicecenter staat klaar om al uw vragen over de Metropool Ruhr te beantwoorden. Hotline voor klanten: Informatie en boeking: +49 (0)18 05/18 16 20 (0,14 €/min. vanuit het Duitse vaste net, prijzen voor mobiele max. 0,42 €/min)

De meeste mijnen zijn al lang stilgelegd – maar de monumentale gebouwen van de mijnindustrie in het Ruhrgebied zijn omgetoverd tot podia voor fantastische culturele evenementen: van vrijwel onbekend is deze plek nu uitgegroeid tot cultuurmetropool.

DsR12_NL_10-11_Ruhr_• 29.12.11 15:26 Seite 11

ZOOM ERLEBNISWELT Wereldreis op één dag Op spannende expeditie door drie continenten in de dierentuin van de toekomst.

Ontdek Alaska, Afrika en Azië midden in het Ruhrgebied – de ZOOM Erlebniswelt maakt als eerste dierenpark deze buitengewoon avontuurlijke expeditie mogelijk. In maart 2010 werd de ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen uitgebreid met de afdeling Azië, wat een investering vergde van € 91 miljoen. In het park is een natuurlijke, levensecht vormgegeven zoölogische beleveniswereld gecreëerd, waarin bezoekers oog in oog met de dieren kunnen staan zonder zichtbare hekken en hokken. Daardoor lijkt het wel een verkenningstocht door onbekende werelden. Tot nu toe hebben al meer dan 6 miljoen gasten deze spannende ontdekkingsreis gemaakt tussen de meer dan 800 dieren, die leven op een oppervlakte van meer dan 30 ha. Ondanks de oppervlakte is het mogelijk om de dieren, de natuurlijke leefomgevingen en de fascinerende vormen van vreemde werelddelen binnen één dag te bezoeken. En midden tussen de uitheemse flora en fauna kunnen hongerige avonturiers zich culinair ontspannen in de speciale themarestaurants. Naast de fascinerende dieren en spannende belevenissen is ook de vormgeving van de landschappen en levensruimtes enorm boeiend –een ‘wereldreis op één dag’, in hartje Ruhrgebied

ZOOM Beleveniswereld Alaska

Azië

ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen

TIP

Bleckstraße 64 | DE-45889 Gelsenkirchen Tel. +49 (0)209 95 45 0 www.zoom-erlebniswelt.de

Ontdekkingsexpedities, met interessante informatie over de dieren en de culturen, zijn mogelijk voor groepen vanaf 10 personen. Tevoren aanmelden noodzakelijk.

CRANGER KERMIS Het grootste volksf eest in het Ruhrgebied Van 2 t/m 12 aug 2012 vindt een bijzonder evenement plaats dat omstreeks de 15e eeuw als kleine paardenmarkt begon.

Kermismolens

Herne Cranger kermis

Cranger Kirmes, Festplatz Herne-Crange Heerstraße / Dorstener Str. | DE-44653 Herne Tel. +49 (0)2323 91 90 514 info@stadtmarketing-herne.de | www.cranger-kirmes.de

Er zijn veel kermissen in Duitsland, maar de Cranger kermis behoort met meer dan 4 miljoen bezoekers tot de topdrie van grote volksfeesten in het land. Het precieze tijdstip van de geboorte van de Cranger kermis is niet bekend, maar naar huidige maatstaven was het begin heel bescheiden. Ergens rond het jaar 1500 werd er voor het eerst een paardenmarkt in Crange gehouden, omstreeks Laurentiusdag (de 10e augustus). Na verloop van tijd kwamen er behalve paardenhandelaren ook goochelaars, dansers, tovenaars, waarzeggers, theatermakers en kermislui bij om de bezoekers te vermaken en verbazen. Tegenwoordig wordt deze jaarmarkt geopend met een spectaculair vuurwerk boven het Rijn-Herne kanaal en daarna wordt er 10 dagen lang feest gevierd. Rond 500 kermisexploitanten brengen op 111.000 vierkante meter alles wat het kermishart begeert, van nostalgie tot high-tech. In het reuzenrad, de botsautootjes of de looping: de Cranger kermis staat garant voor een avontuurlijke belevenis, voor de hele familie. Uniek zijn de familieschenkerijen in de binnenhofjes van omwonenden. Hier zet gemoedelijkheid de toon en de laatste nieuwtjes en roddels over de kermis gaan er rond

TIP

Bespaar veel met de ‘Fahr- en Schlemmerpass’, vanaf € 15,Daarbij inbegrepen zijn de Cranger-daalders – een eigen betaalmiddel van de kermis, waarmee op het hele terrein betaald kan worden.

DsR12_NL_12-13_Gasometer-oberhausen/Münster_Layout 1 29.12.11 15:27 Seite 12

Gasometer Oberhausen Magische Oorden

Sculptuur van een regenwoudboom

GASOMETER OBERHAUSEN Magische natuur en cultuur De 117 meter hoge voormalige gashouder is een baken en symbool voor de regio, een reusachtige getuige van het industriële verleden en nu ook een spectaculaire plek voor culturele belevenissen.

Arenastraße 11 DE-46047 Oberhausen www.gasometer.de

levendig aanwezig zijn. Zo’n 230 objecten en reusachtige foto’s vormen een tijdsbrug die de vroegste geschiedenis van onze planeet aanschouwelijk verbindt met het heden. Artistiek hoogtepunt is de 43 meter hoge sculptuur van een regenwoudboom, die de gigantische 100 m hoge binnenruimte van het voormalige gasreservoir in een ‘kathedraal van de natuur’ doet veranderen

TIP

MAGISCHE ORTE 8 April 2011 t/m 21 october 2012.Openingstijden: dinsdag t/m zondag en op feestdagen van 10 - 18 uur, ‘s maandags gesloten; in vakanties 7 dagen per week geopend. Toegangsprijs: volwassenen € 8, met reductie € 5, families (2 volw. en max. 5 kinderen) € 17

Gasometer Oberhausen

V anaf het dak van de Gasometer, dat met een glazen panoramalift te bereiken is, heb je een adembenemend uitzicht over het hele westelijk Ruhrgebied. Als locatie voor culturele manifestaties is de Gasometer een inspiratiebron voor kunstenaars van internationale allure. Exposities, theater, en muziek prikkelen hier alle zintuigen. De actuele tentoonstelling ‘Magische Orte’ brengt voor het eerst in één complete tentoonstelling de wonderen van natuur en cultuur als één geheel bijeen, als gelijkwaardige scheppingen op onze planeet. Spectaculair fotowerk, verbazingwekkende objecten uit het geologische verleden en indrukwekkende kunstwerken leiden ons door woestijnen en gebergtes, door oerwouden en betoverende tuinen, naar tempels en paleizen – naar elke plek op onze aarde waar scheppende energieën

DsR12_NL_12-13_Gasometer-oberhausen/Münster_Layout 1 30.12.11 20:16 Seite 13

Aasee plateaus

Münster Prinzipalmarkt

MÜNSTER Betoverend oud, opwindend jong

Münster’s charme is te danken aan het verrukkelijke mengsel van eerbiedwaardige geschiedenis en openheid voor moderne internationale inbreng.

M ünster is een levendige stad met vele gezichten: een modern scènecafé tussen middeleeuwse muren; het Picassomuseum verscholen achter de gevel van een oud adellijk huis; juweeltjes van barokke bouwkunst naast moderne architecturale hoogtepunten; meer dan 60 beeldhouwwerken die getuigen van de ‘sculptuur projecten’ die Münster tot het Mekka van de moderne kunst maken; gemoedelijke traditionele kroegjes naast stijlvolle eetcafés bij de haven. In de Friedenssaal van het historische raadhuis werd in 1648 met de Westfaalse vrede Europeese geschiedenis geschreven en in 1773 werd met de eerste Westfaalse universiteit de grondslag gelegd voor Münster als wetenschapstad – nu met ca. 50.000 studenten. Waarom Münster tot de ‘Historic Highlights of Germany’ wordt gerekend

KUNSTWIJZER

is te zien op de Prinzipalmarkt: de gevels van de koopmanshuizen creëren hier een prachtig silhouet, waaronder de arcades met exclusieve winkels het winkelen en rondslenteren aantrekkelijk maken. En direct om de hoek, in de schaduw van de Paulus Dom, is één van de mooiste weekmarkten van Europa te vinden. Overal in Münster tref je groene oases aan, die je in ‘Duitsland’s fietshoofdstad’ vooral per fiets makkelijk vindt: bij de Promenade, in de kasteeltuin of aan de Aasee

TIP ‘Schauraum – het feest van musea en

galerieën’ (30-08 t/m 02-09-2012): Münster wordt getransformeerd tot een laatzomernachtsdroom met lichtinstallaties, openluchtfestiviteiten, kunst, cultuur en gastronomie.

Münster Marketing Klemensstraße 10 DE-48143 Münster Tel. +49 (0)251 492 27 10 Fax +49 (0)251 492 77 43 tourismus@stadt-muenster.de www.tourismus.muenster.de

Gouden Pracht Schatkunst uit Westfalen

LWL-Landesmuseum

Kostbare kruizen en prachtige schrijnen: deze tentoonstelling presenteert in het LWL-Landesmuseum voor kunst en cultuurgeschiedenis en in de Domkamer van het bisdom Münster meer dan 300 kunstwerken uit de 10e tot de 16e eeuw, waaronder ook internationaal bruikleen. Met de glans wordt een belangrijk tijdperk weer tot leven gewekt.

Openingstijden: di –zo 10 – 18 uur do 10 – 21 uur maandags gesloten

Domplatz 10 DE-48143 Münster

www.goldene-pracht.de

LWL-Landesmuseum 26.2. – 28.5.2012 13

DsR12_NL_14-15_Introseiten_Aktivurlaub_• 29.12.11 19:01 Seite 14

VAKANTIEREGIO’S Natuurliefhebbers,

strandwandelaars, recreatiekapiteins en cultuurminnaars: welkom in Duitsland –hier valt wat te beleven

D uitsland heeft zowel in voorjaar samen garant staan voor heerlijke ervaringen. De als zomer een grenzeloos aanbod

mooiste wandelen fietspaden doorkruisen en verbinden

aan voorzieningen voor recreatie en talloze middelgebergtes, waar een verblijf in de natuur zo aantrekkelijk is. Maar waar je voornaamste interesse ontspanning. Romantische dagen voor een stel, actieve vakanties of

ook naar uitgaat – ontspanning en gezondheid in één

gezellige groepsreizen: Duitsland is

van de vele kuuroorden, of sport en avontuur op het

een uitgelezen vakantiebestemming, land of op het water, luieren in ongerepte natuur of een culturele ontdekkingsreis in Duitsland’s rijke door het prachtige natuurlijke

landschap en door de zeer goed

geschiedenis – voor iedereen is er een passend

ontwikkelde infrastructuur, die

gebied te vinden

DsR12_NL_14-15_Introseiten_Aktivurlaub_• 29.12.11 19:01 Seite 15

In beweging zijn en op krachten komen. De Duitse vakantieregio’s hebben alles in huis voor een afwisselende actieve vakantie: wandelen fietstochten door middelgebergtes of wijnheuvels, of zwempret voor de hele familie aan zee of meer.

Duitsland’s mooiste plekjes. Elke vakantieregio of idyllische landstreek of levendige kleine stad heeft zijn eigen karakteristieke charme.

1 Niedersachsen Slot Clemenswerth 2 Schwarzwald Kaiserstuhl 3 Brandenburg

DsR12_NL_16+21_Rheinland-Pfalz/Westerwald_Bodensee/Tengen_Layout 1 02.01.12 10:56 Seite 16

Romantische Rijn Rhein-fietsroute met de Marksburcht

Eifel Eifelsteig bij de Nohfelder watervall

RIJNLAND-PALTSFiets- en wandelparadijs

Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH Löhrstraße 103-105 DE-56068 Koblenz Tel. +49 (0)1805 757 4636 (0,14€/min Duitse vaste net, max. 0,42€ mobiele)

info@rijnland-palts.nl www.rijnland-palts.nl

Rijnland-Palts is een fietsland waar elke fietser wel een leuke route vindt. Wie het bijvoorbeeld rustig aan wil doen fietst langs de oevers van een rivier, zoals de Rijn, Nahe of Moezel, langs steile wijnhellingen, tussen frisse weiden en door schaduwrijke bossen. Ook over de oude spoorwegtrajecten die door het middelgebergte van de Eifel en Hunsrück lopen fietst het gemoedelijk. Op de fiets door Rijnland-Palts voel je de betovering van prachtige landschappen en wordt je hartelijk ontvangen door gastvrije mensen. De zorgvuldig bewegwijzerde fietspaden garanderen aangename tochten door dit landschap, gekenmerkt door rivieren, dalen en wijnhellingen. Ook wandelliefhebbers vinden hier een enorme verscheidenheid aan goed gemarkeerde paden, die hoog boven rivieren lopen of

door ongerepte wouden, allemaal over uitgelezen droompaden. De kans is zelfs groot op een klein wandelwonder, want elke streek in Rijnland-Palts heeft een eigen gezicht met een ondefinieerbaar karakter en schoonheid. De wandelroutes, zoals de Rheinsteig, de Eifelsteig, de Droompaden of één van de andere bekende routes, zijn allemaal afgestemd op de wensen en voorliefdes van hartstochtelijke wandelaars. Het zijn wandelroutes met een predicaat, vanwege hun bekoorlijke kwaliteit

TIP In de regionale treinen kun je de fiets gratis

meenemen. En op de Rijn en de Moezel kun je ook overstappen op een rondvaartboot. Sommige rederijen zijn zelfs speciaal ingesteld op fietsers.

Vakantieregio Hoher Westerwald • Kwaliteitswandelroute `Westerwald-Steig´ en nog 250 km goed onderhouden wandelroutes • Meer dan 75 km gemarkeerde routes en het nordic-walking fitnesspark • Pittige en gezinsvriendelijke fietsroutes Vakantieregio Hoher Westerwald Tourist-Information Hoher Westerwald D 56477 Rennerod Fon: +49 2664 99 39 09 3 touristinfo@rennerod.de www.rennerod.de

Fietsen en wandelen in Rijnland-Palts is net zo gevarieerd als het land zelf.

DsR12_NL_17-20_Schwarzwald MA_• 21.12.11 14:40 Seite 17

Triberg Waterval

Feldberg Wandelen met een herder

HET ZWARTE WOUD:genieten en beleven Authentiek, vol contrasten en uitdagingen: het Zwarte Woud is op zichzelf al een unieke belevenis. Een afwisseling van dennen en gemengde bossen, brede valleien en steile ravijnen, vergezichten vanaf bergtoppen en zonovergoten wijnhellingen.

Het tot 1.493 meter oprijzende Zwarte Woud beslaat bijna tweederde van het vakantiegebied met die naam. Dit buitengewoon afwisselende gebied strekt zich uit van Karlsruhe en Pforzheim in het noorden tot aan Zwitserland in het zuiden, en van de Rijn in het westen tot aan de rivieren Nagold en Neckar in het oosten. Het vakantiegebied Zwarte Woud staat dankzij het aantrekkelijke landschap, zijn keuken en de goede wijnen ook bekend als ‘mooiste genietershoek van Duitsland’. Daarbij is het ook nog één van de meest gevarieerde wandelgebieden van Europa. Meer dan 24.000 km aan gemarkeerde langeafstands-

KUNSTWIJZER

wandelroutes en rondwandelingen doorkruisen het gebied. De hoge kwaliteit van de wandelpaden in het zuidwesten maakt dat zes routes het keurmerk ‘Qualitätswanderweg’ dragen en 13 het keurmerk ‘Premiumweg’. Wandelen voor levensgenieters en sporters Met de bedoeling om wandelaars zowel van het landschap alsook van eten, drinken en cultuur te laten genieten hebben de ‘Schwarzwald Wanderorte’ het etiket ‘Schwarzwälder Genießerpfade’ ontwikkeld. Op dit moment zijn er al 8 gekwalificeerde ‘Premiumwegen’ uitgezet die wandelaars

Schwarzwald Tourismus GmbH

Tel. +49 (0)761 89 64 693 Fax +49 (0)761 89 64 694 prospektservice@schwarzwaldtourismus.info www.schwarzwald-tourismus.info

Hermann Hesse-jaar 2012 in Calw

Hermann HesseMuseum

Op 9 augustus 2012 is het 50 jaar geleden dat dichter en schrijver Herman Hesse (1877 - 1962), winnaar van de Nobelprijs voor literatuur, stierf. Daarom worden er in zijn geboorteplaats Calw 50 evenementen georganiseerd ter herinnering aan deze beroemdste inwoner van de stad. Het Hermann Hesse museum zal de centrale locatie zijn voor de exposities en evenementen. Naast de herdenking van Hermann Hesse zelf zal ook de band met auteurs en kunstenaars uit zijn tijd worden belicht.

Marktplatz 30 DE-75365 Calw

Hermann Hesse-Museum

02.07. - 09.08.2012

Openingstijden: april - october di - zo 11-17 november - maart di - do, za - zo11-16 vr de hele dag rondleiding, na afspraak ma gesloten www.calw.de

DsR12_NL_17-20_Schwarzwald MA_• 21.12.11 14:41 Seite 18

over 6-15 km lange routes voeren waar culinair, cultureel en landschappelijk veel te beleven valt. Een voorbeeld daarvan is de Gernsbacher Sagenweg, waar oeroude legendes en geheimzinnige mythen opduiken. Voor langeafstandswandelaars is de ‘Westweg’ een echte aanrader. Deze als eerste aangelegde langeafstandsroute van Pforzheim naar Bazel stamtal uit 1900 en slingert door dichte bossen en over bergen met vergezichten. Speciaal voor wandelaarsmet sportieve ambities zijn routes voor ‘Speedhiking’ uitgezet. Op natuurlijke paden kan de wandelaar zijn uithoudingsvermogen trainen, waarbij lange stokken gebruikt worden om het lichaam in balans te houden. Uitgelezen gastronomie Wie zoveel doet voor een gezond lichaam mag ook wel eens zondigen –en waar kan dat beter dan in dit vakantiegebied, waar van alle tussen Rijn en Nagold, Lörrach en Pforzheim gelegen restaurants, cafés en hotels er bijna 350 voor hun buitengewone kwaliteit aan gerechten een onderscheiding krijgen (voor 2012) van één van de vijf belangrijkste Gourmet- en Gastrogidsen. In de ‘mooiste genietershoek van Duitsland’ stralen er 25 Michelin sterren boven 19restaurants,

decoreren 98 koksmutsen van Gault-Millau zo’n 53 keukens, en zijn er liefst 164 Feinschmeckerpunten toegekend aan 71 restaurants. Een aantal chef-koks heeft naam gemaakt door uitsluitend lokale producten te verwerken. Ze betrekken hun ingrediënten zoals verse groente en fruit, vlees van diervriendelijke productie, marmelade, honing en kaas direct van lokale producenten, alles onder het motto ‘uit de regio, voor de regio’. Cultuur en traditie Daar waar het middelgebergte aan de oostzijde via de Gäu en de Baar glooiend afdaalt naar de Schwäbische Alb, heeft 2012 voor cultuurliefhebbers een aantal bijzondere evenementen in petto. De steden Donaueschingen, Hüfingen und Bräunlingen treden in 2012 op als gastheer voor de traditionele ‘Heimattage Baden-Württemberg’. Een jaar lang wordt er in vele manifestaties en gedaanten een grote verscheidenheid aan regionale cultuur getoond. Tot de hoogtepunten zullen zeker de ‘Baden-Württemberg-dagen’ van 4t/m 6 mei en de Landesfesttage van 8 t/m 9 september gaan behoren. Het kleine stadje Calw aan de noordoostrand van het Zwarte Woud gedenkt in 2012 met vijftig evenementen de 50e sterfdag van Hermann Hesse. De meest gelezen Duitse schrijver van de

Hartelijk welkom... … in de oudste ‘gasthof’ van Titisee-Neustadt in het Zwarte Woud. In ons bergdorp Waldau, op 1127 meter hoogte, kunt u direct vanuit het hotel actief op pad. Wandelen, mountainbiken, langlaufen, skiën, rodelen… alles wat uw hart begeert. In de omgeving vindt u zwembaden, sport- en klimparken. Pas geopend: Zwemparadijs ‘Schwarzwald’ in Titisee. www.badeparadies-schwarzwald.de bent van harte welkom! Met vriendelijke groet,

Eugen Winterhalder Hotel - Schwarzwaldgasthof

Bergdorp Waldau bij Freiburg in het Zwarte Woud Sommerbergweg 1 | DE-79822 Titisee-Neustadt | Tel. +49 (0)7669-229-0/Fax -29 info@traube-waldau.de | www.traube-waldau.de

©TouristInformationSchluchsee;TourismusMarketingGmbHBadenWürttemberg/DüpperChristoph

TIP

Tentoonstelling: 900 jaren Baden De grote tentoonstelling ‘900 jaren Baden’, van 16 juni t/m 11november 2012 in het kasteel van Karlsruhe, laat zien hoe het kleine graafschap Baden zich door de Badische revolutie (1847/48) ontwikkelde tot een liberaal ’model-Baden’. Ter ere hiervan worden ook in vele andere steden exposities en evenementen georganiseerd.

Wutachschlucht Schluchtensteig

Murgtal Hooihutten

DsR12_NL_17-20_Schwarzwald MA_• 21.12.11 14:41 Seite 19

Schluchsee

20e eeuw werd op 2 juli 1877 in Calw geboren. Een bijzonder hoogtepunt in dit Hesse-festival is de ‘Gerbesauer Leeszomer’ van 2 juli t/m 9 aug. Familieplezier in het zuiden Wie bij de naam Natuurpark Zwarte Woud alleen maar denkt aan koekoeksklokken en bolletjeshoeden, weet niet wat hij mist. Want Natuurpark Zwarte Woud heeft oneindig veel meer te bieden dan deze twee typeringen. Het park, gelegen in het zuidwesten van Duitsland, is met zijn

370.000 ha net zo groot als het eiland Mallorca. In het westen –bij Müllheim en Schliengen –strekt het zich langs de Rijn uit tot bijna aan de Franse grens, in het zuiden grenst het bij de boven-Rijn aan Zwitserland, in het oosten vormt de lijn Wutachtal – Donaueschingen – Villingen de grens, en in het noorden eindigt het park bij St. Georgen in het Zwarte Woud, de waterval van Triberger en het Emmendinger voorgebergte. Voor gezinnen met kinderen zijn er bijzondere attracties om de natuur van dichtbij te beleven

TIP

Actiebos in TitiseeNeustadt: Tijdens een avontuurlijke reis door de boomtoppen van het hoge Zwarte Woud kan iedereen zijn krachten met de natuur meten. Vijf parkoersen dagen je met verschillende moeilijkheidsgraden uit. www.action-forest.de

Het wandelparadijs in har tje zuidelijke Zwar te Woud

Nieuw

zwarte woud

wildromantische wandelpaden ● bedevaartskerk, openluchtmuseum, mijnen ● smullen en wellness van begin tot eind ●

● ● ●

kursussen spekbereiden en Schwarzwaldertaart maken wandelingen met een thema ravijnenpad Schluchtensteig, recreatiepad Wehratal, Westweg

● ●

40 km wandelroutes voor de winter vele kortingen

11 van 20

r tmoose De Tod stekarte -Gä Inclusiv Tourist-Information Todtmoos 콯 0049-7674-9060-0 info@todtmoos.net www.todtmoos.de

Meer vakantie met de „Inklusiv-Gästekarte“

• gratis openbaar vervoer • gratis toegang • gratis skiën enz. Wandelen. wellness. wintersport. Mooiste bergdal in het natuurpark Zuidelijke Zwarte Woud Telefoon +49 (0) 76 75 / 16 00 30 • www.bernau-schwarzwald.de

DsR12_NL_17-20_Schwarzwald MA_• 21.12.11 14:40 Seite 20

Baiersbronn Opsnuiven en ervaren van de natuur

Drie chef-koks met sterren

BAIERSBRONN Een duik in de geheimen van de natuur Baiersbronn betekent: genieten en je lekker voelen. Even de dagelijkse sleur achter je laten en opgaan in de wondere wereld van de natuur. In Baiersbronn lukt dat al binnen een paar uur.

Rosenplatz 3 DE-72270 Baiersbronn Tel. +49 (0)7442 84 14 0 Fax +49 (0)7442 84 144 8 info@baiersbronn.de www.baiersbronn.de

hangen aan de Baiersbronner gourmethemel. Drie chef-koks onthalen hun gasten op culinaire hoogstandjes. En de culinaire veelzijdigheid in Baiersbronn omvat nog meer. In de originele cafés, berghutten en hotelrestaurants wordt een hoge kwaliteit aan delicatessen uit de streek geserveerd, zoals Maultaschen, Buhlbacher Forellen of de Schwäbische Zwiebelrostbraten. Natuurlijk zijn er ook veel restaurants die naast de regionale keuken internationale gerechten aanbieden. Zo is er voor ieders smaak iets passends

TIP

‘Baiersbronner Kruidenmandje’ ·2 overnachtingen met ontbijt in tweepersoonskamer met bad of douche/wc ·kruidenmenu in één van de zes kruidenrestaurants ·kruidenrondleiding ·Baiersbronner kruidenzout ·weldadige Alpirsbacher kruidenthee ·wandelgids ·Zwarte Woud Konus-bezoekerskaart · € 129,- per persoon in een pension · € 175,- per persoon in een ***hotel

Baiersbronn Touristik

Het Zwarte Woud, in het zuidwesten van Duitsland, bezit een schat die iedereen zelf kan ontdekken: Baiersbronn is de grootste en meest bosrijke vakantieplaats van de deelstaat BadenWürttemberg. In Baiersbronn en de negen charmante deelgemeentes is niet alleen veel te beleven, maar je wordt er vooral gezonder. En dat gebeurt gewoon vanzelf, in een landschap dat uniek is in afwisseling en schoonheid. En als je mond daarbij van verbazing open valt: geen probleem, want zelfs de lucht is hier van buitengewone kwaliteit.Waar je ook gaat of staat in Baiersbronn, de gasten worden hier altijd op en top verzorgd. Baiersbronn is een weldaad voor je hele wezen, en die weldaad heeft hier een veelomvattende inhoud: van de natuur, de wandelroutes, de berghutten, de uitzichten tot en met de hotels. Onthaasten, uitrusten en weer in balans komen – gewoon weer bij jezelf thuis komen. Dat is Baiersbronn. ‘Spa’ betekent hier ook werkelijk ‘herstel voor lichaam en geest’. Hier vind je de lang gewenste rust en evenwicht, een ontspannen tijd en welzijn, die in het hectische dagelijks leven zo ver weg lijken. Genieten van de natuur, diep ademhalen, in alle rust kijken naar het landschap – dat is onthaasten. Lekker eten kent in Baiersbronn al een lange traditie. Maar de Baiersbronner gastvrijheid heeft ook nog iets speciaals in petto. Zeven Michelin-sterren

DsR12_NL_16+21_Rheinland-Pfalz/Westerwald_Bodensee/Tengen_Layout 1 29.12.11 15:29 Seite 21

Birnau Bedevaartskerk

Mainau Het bloemeneiland

BODENSEE Het bloemeneiland Mainau

Palmen aan de oeverpromenades, wijngaarden, uitgestrekte weides en appelbomen aan de oeverregio, alpentoppen en heuvelachtig achterland aan de horizon vormen het veelvuldige beeld van de internationale Bodenseeregio in het vierlandenpunt. Over meer dan 500 km2 strekt de vakantieregio Bodensee zich uit in het vierlandenpunt van Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en het vorstendom Liechtenstein. Dienovereenkomstig veelvuldig is het vakantieparadijs. Ervaar fraaie middeleeuwse steden en barokke cultuuroorden en ontdek de moderne architectuur: de historische metropool Konstanz, de zeppelinstad Friedrichshafen, het aan de idyllische wijngaard gelegen Meersburg, het door monumentenzorg beschermde schiereiland Wasserburg of het indrukwekkende havencomplex in Lindau. Überlingen biedt met de lange oeverpromenade en prachtige plantsoenen ontspanning direct aan het meer. De vruchtbare bodem en de vele zonnige dagen zorgen voor een optimale basis voor de groei van lekker fruit en groente bij de Bodensee.

Tengen Kasteel Blumenfeld

Blomen, bomen en barokke pracht Een overvloed aan weelderige bloemen het hele jaar door, een park met meer dan 150 jaar oude bomen, de barokke pracht van kasteelgebouwen en kerken, daarbij het mediterrane karakter – dat is Mainau, het bloemeneiland in de Bodensee. Graaf Lennart Bernadotte († 2004), achterkleinkind van Friedrich I. van Baden, veranderde het verwilderde park in een bloemen- en plantenparadijs. De huidige Bernadotte-generatie streeft ernaar om voor alle bezoekers uit de hele wereld steeds weer opnieuw een oase van natuurschoonheid, harmonie en ontspanning te scheppen. Met een de jaargetijden volgend bloemenevenement en een van de grootste vlinderhuizen van Duitsland is Mainau een van de geliefdste toeristische attracties van de Bodensee.

Highlight Het Mainau-bloemenjaar: 23 maart t/m 21 oktober 2012 Onder het motto ‘verlangen naar de zon – eiland in het zuiden’ viert het bloemeneiland zijn traditionele bloemenjaar. De bezoeker kan genieten van exotische botanische bijzonderheden en van vrolijke feesten met muzikale en culinaire lekkernijen.

TENGEN Rust, natuur en middeleeuwse flair

Stadt Tengen © Stadt Tengen

Konstanz Imperia

Marktstraße 1 | DE-78250 Tengen Tel. +49 (0)7736 92 33 0 | Fax +49 (0)7736 92 33 40 stadt@tengen.de | www.tengen.de

Tengen combineert de sfeer van een plattelandsstad met de charme van de Badischer levensstijl. Hier is vrijwel alles mogelijk om te ontspannen: van actieve vakantie tot heerlijk niks doen. Prachtige wandelwegen ontsluiten het Hegauer landschap, met uitzichten op het Bodenmeer en bij föhn-wind zelfs op de Alpen. Ook cultuurliefhebbers komen hier aan hun trekken: de opgegraven en gerestaureerde Romeinse herenboerderij in Tengen-Büßlingen is de op één na grootste in Baden-Württemberg en Beieren. De gevarieerde sportmogelijkheden, zoals zwemmen, tennissen (het hele jaar door), voetbal, geclassificeerde nordic-walking routes en speelplaatsen maken het aanbod compleet

TIP Blumenfeld, kasteel uit de tijd van de Duitse Orde: De omstreeks 1300 gebouwde burcht werd in 1499 verwoest en in twee etappes weer als kasteel voor de Obervogt van Blumenfeld herbouwd.

DsR12_NL_22-23_Niedersachsen/Autostadt_Teufelsmoor/Borkum_Layout 1 29.12.11 15:30 Seite 22

Niedersachsen

Fietsland

Autostadt in Wolfsburg

Prijsvraag Beantwoord de volgende vraag online onder www.vakantielandnedersaksen.nl en win een info-paket incl. kaarten van het fietsland Niedersachsen: Welke fietsroute passeert de steden Gifhorn, Celle en Wolfsburg?

TourismusMarketing Niedersachsen GmbH Essener Str. 1 DE-30173 Hannover Tel. +49 (0)511 270 488 0 Fax +49 (0)511 270 488 88 info@tourismusniedersachsen.de www.vakantieland-nedersaksen.nl

Autostadt GmbH StadtBrücke DE-38440 Wolfsburg www.autostadt.de

Vele wegen leiden naar het reisland Niedersachsen waar je op veel wegen contact kunt maken met het land. Het vervoer hangt samen met de gewenste activiteit en mobiliteit en dit is ook het motto van de ‘Autostadt’, het thema- en recreatiepark over het automobiel. Een vakantie op twee wielen in fietsland Niedersachsen Stap op je eigen of gehuurde fiets en rij over de prachtig aangelegde fietspaden van Niedersachsen. De mooiste landschappen, plaatsen en bezienswaardigheden in deze vakantiestreek worden met elkaar verbonden door vele goed gemarkeerde fietsroutes, zowel voor dagtoeren als lange afstand. Er is een ruime keuze aan tochten: voor jong en oud, gemoedelijk of sportief,v oor individualisten, groepen of de hele familie. Liefst twee van Duitsland’s populairste langeafstandsfietsroutes lopen door Niedersachsen: de Elbe- en de Weserradweg. Een aantrekkelijke verbinding tussen beide is de ca. 250 km lange Allerradweg, die langs historische steden als Celle en Gifhorn loopt en dwars door de stad Wolfsburg. Hier is een onderbreking van de fietstocht met een bezoek aan het themapark Autostadt aan te raden

TIP

Alle informatie is ook te vinden op www.radland-niedersachsen.de De nieuwe fietskaart van Niedersachsen, plus boekje met aanbiedingen en veel nuttige informatie, is telefonisch of per e-mail in het Duits of Nederlands te bestellen bij de TMN.

De Autostadt in Wolfsburg Autostadt is een thema- en recreatiepark over auto’s, aantrekkelijk voor kinderen, jongeren en volwassenen. Het motto ‘Mensen, auto’s en wat ze laat bewegen’ wordt hier wel heel letterlijk opgevat. Het centrale thema van Autostadt, ‘Mobiliteit’, wordt zichtbaar en tastbaar in verschillende attracties, voorstellingen en evenementen, allemaal gepresenteerd in een doorlopend vernieuwde opzet. Dit meest bezochte automuseum ter wereld opende in 2011, ter ere van de 125e verjaardag van het automobiel, in het ZeitHaus de nieuwe tentoonstelling Design IKONEN. Hier zijn voertuigen te bewonderen die vooral door hun vormgeving tot ware mijlpalen in de geschiedenis van de auto gerekend worden. Na elf succesvolle jaren gaat de Autostadt voor het eerst in elf jaar de evenementen- en tentoonstellingsruimte uitbreiden: bezoek in het voorjaar van 2012 de opening van het Porsche paviljoen

Automobiel aanbieding: · dagkaart voor de Autostadt · rondleiding van 120 min. met nadruk op ZeitHaus · panorama rondvaart van 60 min. op het Mittellandkanaal (weersafhankelijk) Prijs per persoon volwassenen € 19,reductiehouders en kinderen € 16,- (tot 17 jaar)

TIP

Nog meer aanbiedingen voor de Autostadt in Wolfsburg vindt u in hun nieuwe jaarcatalogus 2011/2012. www.autostadt.de

NIEDERSACHSEN Energie tanken en mobiliteit beleven

DsR12_NL_22-23_Niedersachsen/Autostadt_Teufelsmoor/Borkum_Layout 1 29.12.11 15:30 Seite 23

BORKUM Droom van een eiland onder weidse luchten Het klimaat van de open zee zorgt voor een weldadig herstel en een wonderbaarlijke afstand tot de alledaagse sleur.

N ergens aan de Duitse Noordzeekust kun je zo diep ademhalen als hier. Mensen met allergieën of ademhalingsklachten ervaren zogezegd op Borkum elke ademhaling als geneeskrachtig. Zo kom je ongemerkt vanzelf weer op adem tijdens een wandeling langs het schijnbaar oneindige Borkumer zandstrand, of tijdens een heerlijke fietstocht over de in totaal 120 km aan wegen, of in een strandkorf met gesloten ogen luisterend naar het ruisen van de branding en het gekrijs van de meeuwen. De vakantie bereikt een toppunt van heerlijkheid met een bezoek aan de wellnessafdeling van recreatiebad ‘Gezeitenland’. De Thalasso traditie, met aanwending van de geneeskrachtige ingrediënten van de zee, wordt op Borkum omvangrijk toegepast. Een bezoek aan één van de bezienswaardigheden van het eiland is bijna vanzelfsprekend. De beklimming van de 308 treden van de nieuwe vuurtoren wordt beloond met een prachtig uitzicht over het hele eiland. In de oude stadskern zijn overblijfselen uit de tijd van de walvisvaarders te zien en het tot museum omgebouwde lichtschip ‘Borkumerriff’ in de haven dient als informatiecentrum voor het Nationale Park, met interessante tentoonstellingen

Borkum Recreatie op het strand

Borkum

Tourist-Information Borkum Am Georg-Schütte-Platz 5| | DE-26757 Borkum Tel. +49 (0)492 29 33 710 | Fax +49 (0)492 29 33 719 info@borkum.de | http://nl.borkum.de/

TIP

Sinds het voorjaar van 2011 is het klimpark Nordsee Kletterpark Borkum geopend. Tussen 4 en 10 meter hoog kunnen moed en behendigheid uitgeprobeerd worden.

TEUFELSMOOR Ontmoeting van natuur en cultuur Het Teufelsmoor, net ten noorden van Bremen, is een paradijs voor fietsers en cultuurliefhebbers.

Teufelsmoor Fietsen langs culturele hoogtepunten

Tochtje op een turfschuit

Touristikagentur Teufelsmoor-Worpswede-Unterweser e.V. Osterholzer Str. 23 | DE-27711 Osterholz-Scharmbeck Tel. +49 (0)4791 930 480 info@teufelsmoor.de | www.teufelsmoor.nl

L angs de goed markeerde fietspaden ontdekt de fietser liefdevol vormgegeven melkcafeetjes, de ‘Melkhüs’, waar uit zuivel gemaakte regionale lekkernijen geserveerd worden. Voor meerdaagse toeren zijn vooral de langeafstandsfietspaden, zoals die ‘vom Teufelsmoor zum Wattenmeer’, geschikt. In het VVV kantoor zijn GPS-apparaten met voorgeprogameerde touren te leen. Het weidse landschap met de vele waterwegen kan ook vanuit een kano direct beleefd worden. Wie liever niet zelf peddelt, kan het zich gemakkelijk maken op een turfschuit. Deze platbodems met hun bruine zeilen waren lange tijd het enige vervoersmiddelin de venen. Een tochtje op een turfboot behoort tegenwoordig tot het vaste programma van bezoekers aan het Teufelsmoor en is goed te combineren met een ritje in de Moorexpress. Dit treintje rijdt langs één van de mooiste trajecten in de regio en neemtfietsen mee in een speciaal fietsrijtuig. Voor fietsers met interesse voor kunst is een oponthoud in het kunstenaarsdorp Worpswede aan te bevelen. De musea in deze voormalige woonplaats van vele belangrijke im- en expressionisten organiseren in 2012 een gemeenschappelijke tentoonstelling over de veelzijdige kunstenaar Heinrich Vogeler

TIP

De 140 km lange fietsroute ‘Weites Land’ loopt door prachtige landschappen en langs culturele hoogtepunten, zoals het kunstenaarsdorp Worpswede.

DsR12_NL_24-26_Branden-/OranienBurg/Ostwestfalen Lippe_• 02.01.12 10:57 Seite 24

Potsdam Glienicker Brücke

Rathenow Havelradweg

BRANDENBURG– Fietsen in de buurt van Berlijn

Meer informaties www.friederisiko.de www.preussisches-arkadien.de www.filmmuseum-potsdam.de www.hbpg.de www.radeln-in-brandenburg.de Verdere fantastische vakantie ideeën vindt u onder: www.vakantie-in-brandenburg.nl

H et is alom bekend: rond Berlijn lopen vlakke goedgemarkeerde fietspaden, in een aantrekkelijk landschap met weiden, velden, bossen en schilderachtigedo rpjes. Daar komt nog bij dat veel routes met sterren zijn onderscheiden door de AlgemeneDuitse Fietsclub. Negen daarvan lopen geheel of gedeeltelijk door Brandenburg. Landschappelijk gezien is de ‘Elberadweg’ bijzonder aan te bevelen,vooral het deel rondom Wittenberge (ong. 160km noordwestelijk van Berlijn). Dit direct aande Elbe gelegen Prignitz stadje begroet de bezoekers al van verre met liefst 5 torens: de Stenenpoorttorenmet haar kantelen, de Potloodtoren van de evangelische kerk, de stadhuistoren met zijn helmvormige koepel, de Singer-klokkentoren (overigens de op één na grootste klokkentoren vanEuropa) en de forse watertoren. Wat verderop aan de Elbe, in Kranhaus, kun je heerlijk eten of een kopje koffie drinken. Als je daarna richting zuiden rijdt ga je stroomopwaarts, maar toch stijgt het niet veel. Je fietst hier door het rivierenlandschap van de Elbe, een UNESCO biosfeerreservaat. Met Berlijn aan de horizon kun je genieten van de frisgroene weilanden die de rivier omzomen. In een blauw lint van water spiegelt het zonlicht. Schapenwolkjes drijven langs de hemel. Een landschap waar je niet genoeg van krijgt. In de nazomer bieden tuinders op kleine tafeltjes langs de weg pas geplukt fruit te koop aan. Dat verkwikt de reiziger, net zoals een bad (met je voeten) in de rivier. In Rühstädt kun je lekker uitrusten. Dat doen dan ook de ooievaars, van mei tot midden

augustus. Elk jaar weer worden er tussen de 30 en 40 paren waargenomen. Tijdens de ooievaarsfeestavond in Rühstädt kun je meer over deze grote vogels te weten komen tijdens een twee uur durende rondleiding met gids. Daarbij kun je de vogels ’s avonds zien terugkeren op hun nest. Ter afsluiting is er een barbecue. Daarna kun je in kasteel Rühstädt uitstekend overnachten. Vanaf hier kun je in meerdere dagetappes op je gemak verder fietsen langs de Havelradweg. De route loopt via Havelberg (hier komen de Elbe en de Havel samen) en Rathenow (de optiekstad van Brandenburg) naar Brandenburg aan de Havel (de stad die dit land zijn naam gaf) en eindigt bij Potsdam. Een bezoek aan de ‘Holländische’ wijk daar is de moeite waard. Je kunt er gemoedelijk koffie drinken bij de ‘Expressionisten’, in cafés in rustige hofjes, of een stevige maaltijd nemen in de Vliegende Hollander, of heerlijk winkelen in kleine winkeltjes in de pittoreske bakstenen huisjes. Aan Frederik komt in 2012 geen einde Op 24 januari wordt voor de 300e keer de geboorte van Frederik de II gevierd. Dit jubileumjaar is voor Potsdam en Brandenburg eenmooie aanleiding om deze Koning van Pruisen eens goed in het zonnetje te zetten. De tentoonstelling ‘Friederisiko, Friedrich der Große’, georganiseerd door de stichting Preußische Schlösser und Gärten, zal daarbij zeker één van de hoogtepunten zijn. Vanaf 28 april t/m 28 oktober 2012 te zien in het Nieuwe Paleis en kasteelpark Sanssouci. De drang tot het nemen van risico’s was zeker een

Brandenburg is gezegend met goede fietspaden en vele waterwegen. Langs de Elbe en de Havel ligt een zeer gevarieerd landschap met goed gemarkeerde paden. Een ideaal gebied voor een afwisselende en actieve vakantie.

DsR12_NL_24-26_Branden-/OranienBurg/Ostwestfalen Lippe_• 29.12.11 19:01 Seite 25

Avondlijke stemming aan de Elbe

markante karaktertrek van Frederik: de tentoonstelling laat een tot op heden onbekend gezicht van de Pruisenkoning zien – evenals een aantal onbekende ruimten in het door hem zelf ontworpen Nieuwe Paleis. Het is de grootste Frederik-tentoonstelling ooit, samengesteld naar de nieuwste inzichten in zijn leven. Het filmmuseum Potsdam, in de voormalige paardenstal van de Pruisenkoningen, laat het leven van de ‘oude Fritz’ zien in een voor dit jaar thematisch aangepaste expositie: ‘Friederich II. – über Gebühr berühmt’, van 25-1 t/m 30-12-2012. Centraal thema daarin is hoe de koning gestalte kreeg in speelfilms en televisieproducties. Ook zijn er van elke verfilming op zich kostuums en rekwisieten te zien. In het Huis van de Brandenburgisch-Preußische Geschiedenis is de expositie ‘König & Kartoffel, Friederich der Große und die preußischen Tartuffoli’ te bewonderen, van juli t/m oktober 2012. Potsdammer paleisnacht 2012 In het sfeervol verlichte park Sanssouci, het voormalige zomerparadijs van de Pruisische koningen, kan men van 17 t/m 19 augustus 2012 tussen de paleizen en in thematische tuinen

Oranienburg Fietsroute Berlin –Kopenhagen

bijzondere figuren in levende gedaante ontmoeten: sprookjesvertellers, levende beelden, muzikanten, elfachtige figuren, fantasierijke steltenlopers, en herders in pastorale spelen. Een ideale atmosfeer voor de meer dan 350 kunstenaars die op de ruim tien podia en openluchttheaters een uitgebreid programma neerzetten. Bij paleis Sanssouci wordt klassieke en romantische koormuziek gespeeld en worden hoofse dansen uit de rococo en barok opgevoerd. Bij de Orangerie speelt het Berlijns kamerorkest de mooiste walsen van Johann Strauß en Peter Tschaikowsky. Een bijzondere belevenis belooft het optreden van het ‘Ballet Baroque’ te worden, met als decor de waterval bij de orangerie. Het Brandenburgse jeugdsymfonieorkest brengt op het podium voor het Nieuwe Paleis het afscheidsconcert van zijn wereldtournee. Hoogtepunt van het feest is ook dit jaar weer het schitterende vuurwerk dat zich om middernacht boven het Nieuwe Paleis ontvouwt. Een wandeling door het park met zijn feestelijk verlichte paleizen en 15 km aan verlichte wegen wordt een bijzondere belevenis met straatmuzikanten, kleine klassieke ensembles en andere artiesten. Gastronomie van topklasse maakt van deze avond tenslotte een culinair feest.

TIP

Van het land op het water: wie met een camper of caravan reist, kan die in de steenfabriek Ziegeleipark Mildenberg laten omtoveren tot een freecamper. Je rijdend huis wordt dan op een drijvend platform geladen en daarmee getransformeerd tot een varende woonboot. Trossen los, schip ahoi en vaar wel! www.freecamper.de

Met een zigeunerwagen de natuur in. Het paard trekt, de mens stuurt. Met zijn tweeën, maar ook met kinderen, kun je zo het hectische dagelijkse leven achter je laten. Span het paard in en rij met 1 PK door de natuur, zonder jezelf in te spannen. De vijf meter lange huifkar is voorzien van zit- en ligplaatsen voor twee tot vier personen. Alle wagens beschikken over een kleine keuken met stromend water. www.celine-caravan.de

OPENINGSTIJDEN dagelijks (behalve dinsdag) 10 – 19 uur vrijdag en zaterdag 10 – 20 uur VOORVERKOOP VANAF JANUARI 2012 www.friederisiko.de

FREDERIK DE GROTE 28 APRIL – 28 OCTOBER 2012 TENTOONSTELLING IN HET NIEUWE PALEIS EN PARK SANSSOUCI POTSDAM

Watersport op de Lehnitzsee

TIP

Muziek- en theatervoorstellingen, kunst, lichtjesavonden en meer: in de zomermaanden zijn er wekelijks bijzondere hoogtepunten te beleven rondom kasteel Oranienburg.

In de voetsporen van de Oranjes Vanaf Potsdam loopt de fietsroute Havelradweg gelijk op met de Oranjeroute naar het noorden. De mooiste manier om alles op deze route te ontdekken is per fiets Wie de Oranjes achterna reist, kan een stop in Oranienburg niet overslaan. In 1652 ontstond hier een kasteel in Hollandse stijl. Kuurvorst Friedrich Wilhelm liet het voor zijn gemalin Louise Henriëtte van Oranje bouwen. Na Oranienburg gaat de route via landelijke

gebieden verder. Liefhebbers van bijzondere industriële cultuur kunnen in Zehdenick hun hart ophalen in de steenfabriek Mildenberg. Oude baksteenovens – zogenaamde ringovens – staan daar op het reusachtige terrein. Hier werden, naar verluidt, de ‘bouwstenen’ voor Berlijn gemaakt. Een bezoek aan de tentoonstelling geeft een goede indruk hoe het dag in dag uit toeging in een steenfabriek. Ook zijn er werkplaatsen, machines en een fabriekstreintje te zien. Elk jaar wordt in mei een groot stoomspectakel georganiseerd – een topper voor techniekliefhebbers. Weer op krachten komen kan in het restaurant Alter Hafen, waar allerlei heerlijke regionale producten worden geserveerd. Slechts een stukje verder, in Tornow, kun je het fietszadel verruilen voor houten planken in de vorm van een vlot. Bij Rentafloss (www.rentafloss) kun je de omgeving gerieflijk vanaf het water leren kennen. Zo’n vlot kan voor minstens 24 uur gehuurd worden, en een vaarbewijs heb je niet nodig. De volgende dag gaat het dan verder naar het noorden naar Himmelport en Fürstenberg aan de Havel. Schaduwrijke bossen en heldere meren: een zwempauze is onontkoombaar. De haren drogen weer vanzelf op de fiets in de wind. En vol frisse energie gaat het dan verder –tot aan de grens van Brandenburg en daar voorbij.

DsR12_NL_24-26_Branden-/OranienBurg/Ostwestfalen Lippe_• 29.12.11 19:02 Seite 26

ORANIENBURGHavelstad met Nederlandse wortels

Kasteelpark Oranienburg stadsfeest met vuurwerk

Touristinformation Oranienburg Bernauer Straße 52 | DE-16515 Oranienburg Tel. +49 (0)3301 70 48 33 | Fax +49 (0)3301 70 48 34 info@tourismus-or.de | www.oranienburg.de

K loppend hart van de stad is het kasteel Oranienburg met twee interessante musea. Het is het oudste barokke kasteel van Brandenburg en was zetel van de eerste Pruisenkoning Friederich I. Zijn moeder, Louise Henriette van het huis Oranien Nassau, gaf de stad haar naam en bracht in het midden van de 17e eeuw vele Hollandse tradities naar Brandenburg-Pruisen. De 30 hectare grote kasteeltuin weerspiegelt deze Nederlandse achtergrond in de aantrekkelijke veelvormige tuinarchitectuur. Het is een uitgestrekt juweel van een park, ook leuk voor gezinnen. Aangrenzend aan het park ligt op een paar meter van het kasteel de kasteelhaven. In museum Sachsenhausen en bij de gedenkplaats (www.gedenkstaette-sachsenhausen.de) wordt de geschiedenis van het nationaalsocialistische concentratiekamp Sachsenhausen (1936-1945) en het Sovjet interneringskamp (1945-1950) verwerkt. Naast doorlopende en tijdelijke tentoonstellingen vinden hier ook regelmatig speciale evenementen plaats, zoals filmvertoningen en lezingen. Jaarlijks trekt de stad meer dan 1,4 miljoen gasten door haar geschiedenis, de natuur en de tot verre bekende recreatiemogelijkheden zoals het recreatiebad, de dierentuin en de boerenmarkt

TIP

De nieuwe ‘Kasteelhaven’ in de Havel biedt met ligplaatsen, servicehaven en caravanplaatsen toeristisch comfort in de historische binnenstad van Oranienburg.

Slechts een paar kilometer ten noorden van Berlijn ligt Oranienburg, rijk aan cultuur en recreatie.

DsR12_NL_27-29_Detmold_• 29.12.11 15:31 Seite 27

Bad Salzuflen Stadsgezicht

Schiedersee Waterfietsen

TEUTOBURGER WOUDHet land van Hermann

Elk jaar weer is dit de ervaring van meer dan 12 miljoen gasten: het land van Hermann is prachtig en uniek. Het is een vakantiegebied waar je niet alleen heerlijk kunt bijkomen en genieten van het landschap, maar waar ook geschiedenis en cultuur rijkelijk aanwezig zijn.

In Duitsland is er bijna geen gebied waar zoveel bezienswaardigheden dicht bij elkaar te vinden zijn als in het land van Hermann. Het Hermannmonument en de Externsteine zijn hiervan slechts twee voorbeelden. Naast musea, burchten, kastelen en natuurmonumenten liggen hier binnen een straal van 100 km zeven historische binnensteden. Beslist een bezoek waard zijn Lüdge en SchiederSchwalenberg in het zuidoosten, Blomberg, HornBad Meinberg, de residentiestad Detmold en de oude Hanzestad Lemgo in het centrum, en het traditierijke kuuroord Bad Salzuflen in het noordwesten. In elk van de zeven steden is de eigen stadsgeschiedenis zichtbaar in o.a. de rijkdom aan weelderig versierde voorgevels, fraai gedecoreerde puntgevels en opmerkelijke architectuur. Dit alles is ook te ontdekken via uitgestrekte fietstochten en wandelingen. Want het land van Hermann ligt midden in het natuurpark Eggegebergte/Teutoburger Woud en is een geliefd wandelen fietsgebied. Het langeafstandswandelpad ‘Hermannsweg’ en de ‘Europese wandelroute E1’ zijn slechts twee mooie voorbeelden van afwisselende tochten die de voetsporen van de geschiedenis volgen. De kleinere wandelpaden zijn ook heel boeiend. Op de fiets kun je via de ‘Fürstenroute Lippe’ alle historische binnensteden aandoen, waarbij heerlijke afdalingen de kleine klimmetjes doen vergeten. De Wellnessfietsroute vormt een 500 km lange verbinding tussen de grote plaatsen met thermale baden en Kneippkuuroorden in deze streek. De tocht gaat langs de Weser in zuidwestelijke richting naar Detmold en loopt in het westen naar Bad Salzuflen.

Bad Salzuflen –frisse zeelucht inbegrepen Bad Salzuflen ligt in het prachtige bosen heuvellandschap van het Teutoburger Woud. Wilt u genieten van de rust en de natuur, dan bent u hier op de juiste plek. Bad Salzuflen, vroeger een belangrijk zoutwinningcentrum, is nu vooral bekend als kuuroord met heilzame zoutwaterbronnen. Iedere dag stroomt er 600.000 liter zout water door de imposante gradeerhuizen in het centrum van de stad, waar u altijd een frisse zeelucht kunt opsnuiven. In het voor Europa unieke ErlebnisGradierwerk bij het Kurpark is het inademen van de zilte lucht een bijzondere belevenis. De zoutnevelkamer met zachte muziek en een sterrenhemel in steeds wisselende kleuren werkt wonderbaarlijk ontspannend. Sinds het eerste kuurseizoen in 1818 staat de heilzame natuurkracht van de zoutwaterbronnen van Salzuflen centraal in het aanbod van dit kuuroord. Het zoute water kent vele toepassingen: baden, drinken en inhaleren. De imposante parken liggen er uitnodigend bij voor lange wandelingen. Fietst u liever, dan zult u genieten van de vele gemarkeerde fietsroutes rond Bad Salzuflen. Vanuit de groene omgeving fietst u zo het oude stadscentrum in. Rijk versierde vakwerkhuizen uit de 16e eeuw met kunstig houtsnijwerk en ornamenten aan de gevels vormen het decor voor een tussenstop in een van de vele cafés en restaurants. Een verrassende diversiteit aan zoute attracties wacht op de bezoeker in het VitaSol. In dit uitgebreide thermaalbad verdwijnt uw dagelijkse stress als sneeuw voor de zon. Behalve een ruim aanbod aan wellnessvoorzieningen vindt u er een aantrekkelijk saunapark met

Lippe Tourismus & Marketing AG Rathaus am Markt DE-32756 Detmold Tel. +49 (0)5231 62 10 20 hermann@lippe.de www.land-des-hermann.de

Staatsbad Salzuflen GmbH Parkstraße 20 DE-32105 Bad Salzuflen Tel. +49 (0)5222 18 31 83 info@bad-salzuflen.de www.bad-salzuflen.de

Tourist Information Lippe & Detmold

Rathaus am Markt DE-32756 Detmold Tel. +49 (0)5231 97 73 27 tourist.info@detmold.de www.detmold.de

DsR12_NL_27-29_Detmold_• 30.12.11 16:42 Seite 28

TIP Feest van de

Horn-Bad Meinberg Externsteine

Finse sauna’s en een natuurlijke zwemvijver – Bad Salzuflen heeft heel wat te bieden.

zoutkokers: 4 t/m 6 mei 2012 Drie feestdagen lang trakteert Bad Salzuflen de bezoekers: verscheidene podia met muziek voor ieders smaak, culinaire lekkernijen langs de smulmijl en meer dan 100 kraampjes, waaronder vele in een middeleeuws jasje.

Detmold, cultuurstad in het Teutoburger Woud In het hart van het Teutoburger Woud vinden zowel natuur- als cultuurliefhebbers alles van hun gading. Detmold heeft indrukwekkende bezienswaardigheden, een interessant cultureel aanbod, en nog veel meer. Het LWL Freilichtmuseum bijvoorbeeld, het grootste openluchtmuseum van Duitsland over het leven op het platteland in vroeger tijden. En het oude stadscentrum, met het ‘Lippische Landesmuseum’ en het residentieel paleis van de vorsten. Redenen genoeg voor een interessante wandeling door de binnenstad! Echte aanraders voor dierenliefhebbers zijn het adelaarcentrum ‘Berlebeck’ en

‘Vogelpark Heiligenkirchen’. Vanaf het Hermannsmonument, hét symbool van deze regio, heeft u een prachtig uitzicht over het Teutoburger Woud. In het nabijgelegen klimpark kunnen jong en oud zich uitleven in de oude bomen. Detmold, de oude residentiestad in natuurpark Teutoburger Woud/ Eggegebergte, is ook een ideale reisbestemming voor wandelaars en fietsers. In dit deel van het Teutoburger Woud liggen volop wandelen fietsroutes. De populaire Hermannsroute, de route over de kam van heuvels die samen met de Eggeroute de Hermannshöhen vormen, voert niet alleen langs het Hermannsmonument, maar ook langs het adelaarcentrum. Wandelt u over de Europese langeafstandsroute E1, dan komt u midden door het oude stadshart van Detmold

LTM AG, Staatsbad Salzuflen, Stadt Detmold

Detmold Het prinselijke residentiekasteel

BAD DRIBURG Veen- en mineraalkuuroord in natuurpark

Bad Driburg Bad Driburg Het grafelijke park

Bad Driburger Touristik GmbH Lange Str. 140 | DE-33014 Bad Driburg Tel. +49 (0)525 39 89 40 | Fax +49 (0)525 39 89 424 info@bad-driburg.com | www.bad-driburg.com

M idden in Natuurpark Teutoburger Woud/Eggegebergte ligt het enige Duitse geneeskrachtige thermaalbad in privébezit. Al meer dan 225 jaren is dit kuuroord in bezit van de graven von OeynhausenSierstorpff. Zij hebben een unieke combinatie van creatieve architectuur en bekroonde tuinen geschapen. Hoogtepunt in het grafelijke park is de door de Nederlander Piet Oudolf ontworpen tuin waarin heel het jaar heesters bloeien. Omringd door liefelijke heuvels met prachtige gemengde bossen is Bad Driburg bijzonder geschikt voor sportieve activiteiten, zoals fietsen, wandelen, nordic walking, langlaufen en golf. Meer dan 60 wandelroutes, waaronder de beroemde Jakobsweg en de idyllische heuvelrugroute Eggeweg met heerlijke uitzichten, lopen door de deels nog ongerepte natuur. Ontspannen kan in het warme (32 °C) geneeskrachtige bronwater van de Driburger thermen die voor hun saunaopzet in 2011 de hoogste onderscheiding van de Duitse Saunabond kregen. Weldadige modderbaden en massages, shoppen in de talrijke speciaalzaakjes in de gezellige winkelstraat en smullen in de vele Westfaalse restaurantjes en cafés: dat alles maakt een verblijf in Bad Driburg zo bijzonder

TIP

Keuze uit meer dan 30 kennismakingsaanbiedingen: bijv. een weekend thermaalbadplaats vanaf 88 €, of de modderweek incl. 7 overn. +ontbijt, modderbaden en massages v.a. 448 €.

Privébadplaats in Grafelijk bezit met thermale bron in veenrijke natuur met idyllische wandelen fietspaden.

DsR12_NL_27-29_Detmold_• 29.12.11 15:31 Seite 29

TEUTOBURGER WOUDOp pad op de Hermannshöhen

Velmerstot

De Hermannshöhen wandelroute verbindt de Hermannsweg en Eggeweg. Deze ‘kwaliteitsroutes’ behoren tot de ‘Top Trails of Germany’.

Teutoburger Wald Tourismus Projektbüro Hermannshöhen | Jahnplatz 5 DE-33602 Bielefeld | Tel. +49 (0)521 96 733-25 info@teutoburgerwald.de | www.hermannshoehen.de

Over de smalle bergkam van het Teutoburger Woud loopt de 220km lange wandelroute Hermannshöhen, van Rheine in het Münsterland tot Marsberg in het Sauerland. Onderweg passeert men ontelbare bezienswaardigheden, zoals burchten, kloosters, kastelen, historische stadjes en natuurmonumenten… het mooiste ligt steeds om de hoek. De weg is vernoemd naar de Germaanse vorst Hermann, die 2000 jaar geleden in het Teutoburger Woud de Romeinen versloeg. Daaraan herinnert ook het 50m hoge Hermanns monument hoog boven Detmold. De twee natuurparken TERRA.vita en Teutoburger Woud/Eggegebergte worden gekenmerkt door weidse heuvellandschappen met weelderige gemengde bossen, bronnen en beekjes en ongerepte veen- en heidegebieden. De rijkdom aan natuurgeneesmiddelen als geneeskrachtige modder en mineraalbronnen is zo groot dat het gebied ook wel Duitsland’s ‘geneeskrachtige tuin’ genoemd wordt. Overal onderweg treft de wandelaar voorzieningen aan van uitstekende kwaliteit: de gastvrije restaurantjes en de talrijke wandelhotels die perfect zijn ingesteld op de behoeftes van wandelaars maken de wandeling tot een waar genoegen

TIP

Het nieuwe informatiecentrum bij de Externstenen maakt aanschouwelijk hoe deze 35 m hoge rotsformaties 70 miljoen jaar geleden zijn ontstaan, en toont wat er verder mee gebeurde.

Beleef het Paderborner Land! De verborgen parel van Noord-Rijnland-Westfalen: ga nu op ontdekkingstocht! • Fiets door prachtige landschappen • Wandel over fantastische routes • Ontspan in wellnessparadijsjes • Bezoek historische steden • Geniet van de heerlijke keuken • Bezoek interessante musea en tentoonstellingen

Vraag de gratis brochure aan.

Touristikzentrale Paderborner Land e. V. Königstr. 16, 33142 Büren/Duitsland Tel. +49 2951 970300, Fax 970304 info@paderborner-land.de www.paderborner-land.nl www.facebook.com/paderbornerland

DsR12_NL_30-31_Bergischesland/Bad-Wünnenberg/Rothaarsteig/Winterberg_Layout 1 29.12.11 15:31 Seite 30

BAD WÜNNENBERG ‘Hier voel ik me mens…’

M iddenin de bergen van noordelijk Sauerland, aan de voet van de Aabacher stuwdam, ligt Bad Wünnenberg. Behalve gezonde lucht vindt men in dit kuuroord Kneipp-kuren, instellingen voor fittness, gezondheid en de modernste medische voorzieningen in de Aatalkliniek. Het kuurpark en het aangrenzende natuurlijke Aadal liggen temidden van uitgestrekte bossen, waar 250 km aan gemarkeerde wandelen fietspaden uitnodigen tot uitgebreide verkenningstochten. In Bad Wünnenberg kunt u wandelen op de mooiste paden van de regio, zoals het langeafstandswandelpad de Sintfeld-Höhenweg (ca. 144 km), de 5 Bäche-Weg (ca. 23 km) en de paden van de Vital Wandelwereld (10 - 13 km). Ook cultuurhistorisch heeft het kuuroord veel interessants te bieden met de Pestbegraafplaats, de wachttoren, het oude pakhuis en het oude gerechtshof. In het nog natuurlijke Aadal in Bad Wünnenberg valt veel te genieten en het is zeker een bezoek waard. Daarna kan avontuur worden afgewisseld met ontspanning: na een dag vol leuke activiteiten gezellig tot rust komen met een kopje koffie of thee, in de Kneipp-oase of bij een kneippse behandeling. Want iedereen kan iets doen aan zijn gezondheid, of, zoals het motto van dominee Kneipp luidt: ‘Voorkomen is beter dan genezen’

Bad Wünnenberg Blote-voeten-pad Aatal Stuwdam

Bad Wünnenberg Touristik GmbH Im Aatal 3 | DE-33181 Bad Wünnenberg Tel. +49 (0)2953 99 88 0 | Fax +49 (0)2953 74 30 info@bad-wuennenberg.de | www.bad-wuennenberg.de

TIP

Het blote-voeten-pad is wellness, een weldaad voor de voeten. Een anderhalve km lange stimulerende, vitaliserende reflexzonemassage voor vermoeide wandelvoeten.

In het gevarieerde landschap van het Sauerland is het drukke dagelijkse bestaan al snel ver weg en vergeten.

BERGISCHES LAND In ons heuvelland voel je thuis

Wuppertal Zweefbaan Solingen Slot Burg

G lij eens hoog door Wuppertal met de wereldberoemde zweefbaan, of bewonder de Müngstener Brücke – met 107 meter Duitsland’s hoogste spoorbrug – of slenter eens door de historische stadjes RemscheidLennep, Solingen-Gräfrath en Wuppertal-Beyenburg. Een bezoek aan kasteel Burg aan de Wupper, het Duitse Zwaardenmuseum, het Duitse Röntgen-Museum of het Duitse Werktuigmuseum is slechts een greep uit de vele mogelijkheden om bij de ‘Bergische Drie’ een gevarieerde vakantie te beleven. Maar er is nog veel meer te ontdekken: want hier begon de geschiedenis van de industrialisering op het Europese continent. De vroegere hamersmederijen, slijperijen en weverijen zijn nu uitgegroeid tot wereldmarktleiders, terwijl de natuur weer tot rust is gekomen. Tegenwoordig kun je via ongebruikte spoorbanen heel gemoedelijk fietsen of wandelen door deze regio, waar cultuur en natuur zo goed samen gaan. In het beboste en met talloze beekjes doorsneden heuvellandschap tussen de drie steden Remscheid, Solingen en Wuppertal kom je voortdurend overblijfselen tegen uit de eerste tijd van de industrialisering

Bergisches Land Tourismus Marketing e.V. Kölner Str. 8 | DE-42651 Solingen Tel. +49 (0)212 64 57 09 64 info@die-bergischen-drei.de | www.die-bergischen-drei.de

TIP

Tochtjes met zweefbaan, trolleybus, trein, bus –Dagkaart voor alle openbaar vervoer in Wuppertal, Remscheid en Solingen (zweefbaan, trolleybus, trein, bus) + korting bij de kabelbaan en de Bergische Museumsbaan; 1x overnachting in 2 p. kamer met ontbijt speciale prijs: per pers. € 39,50 (2 p. kamer) / € 50,- (1 p. kamer)

De ‘Bergische Drie’ –Remscheid, Solingen en Wuppertal – bieden een schat aan mogelijkheden voor actieve uitstapjes.

DsR12_NL_30-31_Bergischesland/Bad-Wünnenberg/Rothaarsteig/Winterberg_Layout 1 29.12.11 15:31 Seite 31

WINTERBERG Gelukservaringen in het groen Actieve- en familievakanties in vakantieparadijs Winterberg staan bol van vele mogelijkheden.

Winterberg Fietsend berg op

Ferienwelt Winterberg Am Kurpark 4 | DE-59955 Winterberg Tel. +49 (0)2981 9250 0 | Fax +49 (0)2981 9250 24 info@winterberg.de | www.winterberg.de

TIP

Volledig gratis! De belangrijkste recreatievoorzieningen zijn gratis van 1 mei t/m 3 october voor houders van de WinterbergCard plus. Te verkrijgen bij veel bedrijven.

Wellicht verliest u hier uw hart, maar nooit uw orienteringsvermogen. 154 kilometer

de berg is 3931

*14Ct./Min. dt. Festnetz, dt. Mobil max 42 Ct./Min.

Uitzicht van de bergtop

Het hart slaat sneller, een frisse wind stroomt door de longen, een douche van energie staat open. De wind brengt een weldadige koeling. Je voelt je één met de natuur, beweegt voort op eigen kracht en laat het landschap aan je voorbij trekken. Dat alles gebeurt bijna vanzelf op de goed gemarkeerde avontuurlijke wandelen fietspaden. Dankzij de e-bikes is zelfs de beklimming van de 800 m toppen een makkie. Ambitieuze sporters vinden hier een omgeving die alle soorten uitdagingen voor hun eigen trainingsschema omvat. Wandelend, joggend en fietsend berg op en af, zo kun je trainingspunten toevoegen aan je lijst. Actief en gezond – AktivZeit Winterberg combineert dit alles op unieke wijze en is een plezierige uitnodiging tot meedoen, tot ‘accu actief opladen’. De mooiste speeltuin ter wereld bestaat uit hout en groene balderen, geheime werelden, verborgen schatten en natuurwonderen die bij elke stap ontdekt worden. Springen, ravotten, lol maken – daarvoor laten de kinderen graag hun spelcomputers staan. Een vakantie zonder extra kosten: klimbos, zomerrodelbaan, panoramabrug, natuurbelevingpad, bullracer, cartbaan, huifkartochten en nog veel meer maken elke dag tot een avontuur

Schmallenberger Sauerland... Zin in een kleine time-out? Verheug u op ontspannen dagen in een streek, waarop natuur, leisteen en vakwerkhuizen hun stempel hebben gedrukt. Wandel over de nieuwe paden van onze ‚gouden‘ dorpen of over de voor Duitsland unieke WaldSkulpturenweg. Laat u zich verwennen en geniet van de verfijnde, culinaire lekkernijen. Tip: kennismakingsdagen Sauerland, incl. 2 overnachtingen met ontbijt en avondeten al vanaf 99,- € per persoon.

Tel. 0049-2792-97400. www.schmallenberger-sauerland.nl

Beleef en wandel door een van de mooiste landschappen van Duitsland. De 154 km lange Rothaarsteig biedt schitterende landschappen, talrijke culturele attracties en een systeem v an wegmarkeringen, dat u betrouwbaar van naar iedere bestemming voert. Meer onder: 0049-1805-154555 of www.rothaarsteig.de. www.rothaarsteig.de. De WEG van de ZINTUIGEN

DsR12_NL_32-33_Introseiten_Familie-Freizeit_• 29.12.11 19:02 Seite 32

Familievakantie Duitsland heeft Brede zandstranden, kristalheldere meren, majestueuze toppen, frisgroene weilanden – in het natuurlijke landschap van Duitsland voelt iedereen zich thuis, van kleinkind tot grootouder.

T ijdens een familievakantie in Duitsland kan iedereen zijn eigen avonturen beleven. Aan zee of bij een meer, op een boot of op een luchtbed of op de fiets: de natuur tussen Noordzee en Alpen is een uitnodiging tot avontuurlijke belevenissen. Een grote variatie aan mogelijkheden maakt het voor klein en groot mogelijk iets prettigs te vinden: lekker rustig zonnebaden of een uitputtende fietstocht, of een tocht in een roeiboot, bergen beklimmen, zwemmen en wandelen, of een gezamenlijke ontdekkingsreis maken naar burchten en kastelen, grotten en ravijnen, eilanden en baaien. Elke streek heeft vele boeiende attracties. Veel plaatsen zijn helemaal ingesteld op een recreatieaanbod voor alle generaties. Hier bent u welkom voor plezierige vrijetijdsbesteding

en natuurbeleving, en ook uitgelaten kinderen

ongekende mogelijkheden om een onvergetelijke familievakantie te beleven

DsR12_NL_32-33_Introseiten_Familie-Freizeit_• 29.12.11 19:03 Seite 33

worden hier hartelijk onthaald. Avontuur, amusement en sensatie voor de hele familie zijn er te vinden in gewaagde achtbaantochtjes, zwembadglijbanen en aantrekkelijke showprogramma’s in de geliefde recreatieparken, ontdekkingsreizen naar eilandjes, klimmen op rotsen, tarzan spelen – de hele familie beleeft plezier aan een actieve

vakantie in Duitsland’s natuur

Plezier en ontspanning voor de hele familie. Het uitgebreide recreatieaanbod in voorjaar en zomer staat garant voor geslaagde vakantiedagen in landschappen uit prentenboeken.

©DZT

1 Brandenburg Fläming 2 Gelsenkirchen Zoom Erlebniswelt

DsR12_NL_34-36_Ruhpolding/Berchtesgadener_Familien/Kraichgau/Impresseum/Vluyn/StWendeler_• 29.12.11 15:32 Seite 34

Ruhpolding Zwemmen in het Weitsee

Een pauze in de Beierse Alpen

RUHPOLDING Vakantieparadijs tussen berg en dal

Tourist Information Ruhpolding Hauptstraße 60 DE-83324 Ruhpolding Tel. +49 (0)866 38 80 60 Fax +49 (0)866 38 80 620 tourismus@ruhpolding.de www.ruhpolding.de

H et romantische bergdorp Ruhpolding in de Beierse Alpen wordt omgeven door bergtoppen en zacht glooiende bergweiden. Zuivere, ongerepte natuur: kristalheldere meren, bergen die trots ten hemel rijzen, donkergroene bossen gekruid met het aroma van mos. Het Ruhpoldinger keteldal, met zijn diep in de bergen uitlopende zijdalen, lijkt gemaakt voor fietsers, zowel voor families met kinderen als voor sportieve mountainbikers. Via een schijnbaar onbegrensd net van routes kun je het unieke berglandschap verkennen. Wandelingen zijn er in alle soorten en maten en ze bieden schitterende uitzichten. Zoals op de Rauschberg, waar een panorama van 360° een blik geeft op 600 Alpentoppen en de Chiemsee. Natuurlijk bereik je de top het meest ontspannen met de kabelbaan. Het recreatiepark Ruhpolding

herbergt talrijke attracties, zoals een sprookjeswereld, een draaimolen, een achtbaan, glijbanen en een klimpark. In Ruhpolding is nog meer te ontdekken: het wellness- en recreatiebad Vita Alpina, de midgetgolfbaan, de manege, het tennispark, de boogschutterbaan en een 18-hole golfbaan. Het Holzknechtmuseum toont het harde leven van de houthakkers en de kunst van het klokkengieten. Traditionele Beierse gebruiken zijn te zien op de klederdracht- en berghuttenavonden, die ook culinair genot bieden

TIP

Een bijzonder geschenk voor vakantiegasten: met de gratis recreatiekaart, de extraUrlaubSPass, kun je gratis naar binnen in de belangrijkste recreatie-instellingen.

vanaf € 59,50 pp/per nacht

Korte vakantie vanaf €139,-

Berghotel Rehlegg 4 ’s: www.rehlegg.de

4 Overnachtingen in pension + Boottocht Königssee + Hirscheck-kabelbaan + Salzbergwerk Salzbergwerk: www.salzzeitreise.de

Königssee: www.seenschifffahrt.de

www.bglt.de

Vervelen is onmogelijk in Ruhpolding! Met zoveel recreatiemogelijkheden komt iedereen aan zijn trekken.

DsR12_NL_34-36_Ruhpolding/Berchtesgadener_Familien/Kraichgau/Impresseum/Vluyn/StWendeler_• 29.12.11 15:32 Seite 35

Schwarzwald Picknick

Zirndorf PLAYMOBIL FunPark

Eindelijk is het weer zover: het is vakantie! De kinderen willen naar het strand, papa wil eens flink fietsen en mama heeft zin in cultuur. Kan niet? Toch wel! In Duitsland, het vakantieparadijs voor jong en oud.

Zwemmen, pootjebaden, strandvolleybal – geen probleem aan de 2400 km lange kust van Duitsland. Ieder gezin vindt hier zijn eigen plekje. Houdt u van wadlopen, dan bent u aan de Oost-Friese Noordzeekust aan het juiste adres. Zodra het eb wordt en het water zich terugtrekt, kunnen kinderen zich met hun emmertje en schepje urenlang vermaken op het wad. Of met hun ouders een blotevoetenwandeling maken, bijvoorbeeld naar het beschermde natuureiland Minsener Oog. En wat denkt u van de grote steden van Noord-Duitsland, zoals Hamburg? Maak eens een gezinsrondvaart in de haven en ontdek ‘Speicherstadt’ en de havens, en geniet mee van de verhalen over piraten en verborgen schatten. Op zaterdag zijn kinderen extra welkom in de Kunsthalle in Hamburg. De kleintjes gaan op pad met een medewerker van het

museum en ontdekken spelenderwijs wat er allemaal te zien is. Kinderen vanaf 8 jaar mogen met een videocamera het museum in. In SerengetiPark Hodenhagen, ten zuiden van Bremen, waant u zich in de Afrikaanse wildernis. U observeert de wilde dieren van heel nabij: giraffen, tijgers, leeuwen,neushoorns, olifanten. Dat is pas avontuur, en bijna net zo echt als op de savanne! ‘Deep in Africa’ is een thema in Phantasialand, een recreatiepark op slechts een uur rijden van de Limburgse grens. Maar op uw wereldreis doet u niet alleen Afrika aan: in Talocan tuimelt u zo in een onstuimige stroom van vuur en water en maakt u kennis met Azteekse goden. En wilt u ook wel eens klimmen en slingeren als Tarzan? Die kans krijgt u in de drie tree2tree-klimparken tussen de » boomtoppen.

Highlight Holzknechtmuseum In het unieke Holzknechtmuseum in Ruhpolding zie je alles van het leven en de geschiedenis van de houthakkers. Er is een groot openluchtterrein met oude houthakkershutten, er zijn wisselende tentoonstellingen, rondleidingen voor kinderen en nog veel meer. www.holzknechtmuseum.com

Tussen Rijn en Neck ar ... ligt het wijnland van de 1000 heuvels Op weg naar het zuiden komen uw ogen, oren en smaak niets te kort. Weiden, bos, en een omgeving waarin je je thuis voelt: ideaal voor uw kampeervakantie! De gratis Gastgeberverzeichnis (gids met verblijfsadressen) bevat een heleboel staanplaatsen en originele onderkomens zoals wijnboeren en wellnesshotels. Voor boeken van aanbiedingen, kaartmateriaal en tips: +49 7252 9633-0

Hoogtepunten ■ Recreatiepark Tripsdrill ■ Auto & techniek museum Sinsheim ■ UNESCO werelderfgoed klooster Maulbronn ■ Barokkasteel Bruchsal ■ TherMarium Bad Schönborn

www.kraichgau-stromberg.com

DsR12_NL_34-36_Ruhpolding/Berchtesgadener_Familien/Kraichgau/Impresseum/Vluyn/StWendeler_• 30.12.11 16:42 Seite 36

Zirndorf Herfstmarkt

Vrijetijdscentrum Bostalsee Idyllisch gelegen in het landschap van het Middelgebergte van het natuurpark Saar-Hunsrück, ligt de Sankt Wendel regio en het 120 hectaren grote Bostalmeer. Twee grote zandstranden en ligvlaktes om te zwemmen, beach-volleyball of zandkastelen te bouwen. Vrije tijd met waterfietsen, surfen en zeilen, spelletjes, wandelen of fietsen. www.bostalsee.de

U vindt ze bij de Gasometer in Oberhausen, in Revierpark Wischlingen bij Dortmund en in Sportpark Wedau bij Duisburg. Neukirchen-Vluyn ligt op de linkeroever van de Rijn, 5 km ten westen van Moers. Het vormt de schakel tussen de regio Neder-Rijn met haar prachtige landschap en de dynamische regio Rijn/Ruhr. Bovendien ligt het aan de Niederrheinroute, de langste fietsroute van Duitsland. In en rond de kastelen en burchten in het dal van de Midden-Rijn – ook UNESCO-Werelderfgoed – staan u spannende ridderavonturen te wachten. Uw kinderen dromen er vast van om eens ridder of jonkvrouw te zijn. In veel burchten worden speciale kinderrondleidingen gegeven. Akkers, weiden, meren en beboste oude vulkanen: de wandelroutes in het Sankt Wendeler Land zijn net zo veelzijdig als het landschap zelf. Hier liggen enkele van de mooiste ‘premiumwandelwegen’ van Duitsland, met goede wegmarkering en uitstekende service onderweg. Kleine bordjes met beschouwende teksten langs de pelgrimsroutes nodigen uit tot meditatie. Themaroutes als de Sculpturenroute en de Planetenroute voeren u naar bijzondere wandelbestemmingen. Tussen Heidelberg en Heilbronn, aan de zuidelijke uitlopers van het Odenwoud, ligt Sinsheim, het hart

van de regio Kraichgau. Het Auto- en Techniekmuseum neemt u mee op een tijdreis naar de wereld van vlieg- en voertuigen. Hier kan je niet alleen spectaculaire vliegtuigen bekijken, maar ook pronkstukken van de techniekgeschiedenis, en wel in een unieke verscheidenheid. Eén ding hebben alle regio’s met elkaar gemeen: ze hebben een groot hart voor kinderen. Vakantie in Duitsland is actie, plezier en ontspanning tegelijk. Familievakantie in Zirndorf Voor de poorten van Neurenberg ligt het charmante stadje Zirndorf aan de Duitse Speelgoedroute. Het museum hier is een attractie voor de hele familie: het staat vol met in Zirndorf gemaakt speelgoed van blik en met de allereerste playmobil figuren. Een aparte belevenis is een bezoek aan het Playmobil FunPark, waar je de door de levengroot aanwezige speelgoedwereld van Playmobil loopt. Romantisch aan de oever van de rivier Bibert ligt het Bibert Bad met vele waterattracties. Ook fietsers en wandelaars kunnen in en rond Zirndorf hun hart ophalen. Langs de routes liggen vele speeltuinen en gezellige cafeetjes. En in het midden in de natuur gelegen nieuwe klimpark Weiherhof kun je naar hartelust klimmen. www.zirndorf-marketing.de/en/tourism

Kampeer-

en doe-vakantie in het Sankt Wendeler Land

• 5-sterren-campingplaats aan het Bostalmeer met comfort- en camper-standplaatsen • watersport aan het Bostalmeer en vele evenementen • premiumwandelen in een heerlijk landschap: 10 uitstekende wandeltochten tussen 12 en 19 km • fietsen op 300 km uitnemend goed aangegeven routes

Verdere informatie: Tourist-Information Sankt Wendeler Land Am Seehafen, D-66625 Nohfelden-Bosen Telefon +49 (0)6852 90 11-0 tourist-info@bostalsee.de www.sankt-wendeler-land.de

Ontmoeting van Rijn en Ruhrgebied Talrijke sport- en recreatiemogelijkheden en uitgebreide wandelen fietspaden: • Mijnafvalberg Noord-Duitsland (102 m.) met kunstwerk ‘Hallenhaus’, hemelstrap en panoramaweg • Recreatiebad met saunalandschap • Waterkasteel Bloemersheim Stadt Neukirchen-Vluyn • Mijndorpen ‘Alte/Neue Kolonie’ Stadtmarketing und Tourismus Tel.: 02845/391-228 stadtmarketing@neukirchen-vluyn.de www.neukirchen-vluyn.de

Highlight

Camping met zijn tweeën

DsR12_NL_U3_Locaboat_Layout 1 20.12.11 17:37 Seite U3

Met zijn tweeën, met vrienden of met het hele gezin

Bootvakantie op de

Pénichette

Trossen los en ahoi! Laat je droom uitkomen en wees je eigen kapitein.

Zonder vaarbewijs*

3 vertrekhavens in Duitsland – Fürstenberg, Ketzin (bij Berlijn) en Untergöhren / Land Fleesensee. Boten in heel Europa: Duitsland – Frankrijk - Nederland - Ierland - Italië - Polen. Compleet uitgeruste boten voor 2 tot 12 personen.

* behalve vanaf/naar Ketzin

www.locaboat.com

Hubertus Alpin Lodge & Spa

Fürst Jaromar Hotel Resort & Spa

DsR12_NL_U4_Wellness-Hotels_Layout 1 20.12.11 17:05 Seite U4

Individueel. Verfrissend. Duurzaam.

Wellnessvakanties. Heerlijke momenten in het leven. Zoekt u een individuele wellnessbelevening? Zoals Yoga in de Allgäu, Thalasso aan de Oostzee, wandelen in het Zwarte Woud of ﬁetsen in de Zwitserse Thurgau? Dan zijn de Wellness-Hotels & Resorts het eerste adres vor een wellnessvakantie in een hotel. Of u nu iets bijzonders zoekt of iets vertrouwds: in onze zorgvuldig geselecteerde, meestal door oorspronkelijke eigenaar geleide hotels met 4 of 5 sterren en kwaliteitskeurmerk, doet u nieuwe energie op midden in de natuur.

Wellness-Hotels & Resorts. Daar knap je van op.

Gratis kleurencatalogus onder tel. +49-(0)211-679 69 69 | w-h-d.de | w-h-i.eu