Tuurlijk duitsland 2014 Niederlande

DsR14_NL1_1_Titel_• 28.01.14 17:52 Seite 1

februari 2014

CULTUURSTEDEN Bremerhaven | Passau | Metropool Ruhr

GENOT REGIO’S Schleswig-Holstein | Rijnland-Palts

64

PAGINA’S

VAKANTIE IDEEËN

ACTIEF ONDERWEG Nedersaksen | Noordrijn-Westfalen | Beieren

www.destination-duitsland.nl

DsR14_NL1_2-5_Tropical_Island_Inhalt_Layout 1 25.01.14 15:56 Seite 2

Tropical Islands Ideaal voor families

TROPICAL ISLANDS tropische vakantie in Duitsland Op nauwelijks 60 km ten zuiden van de hoofdstad Berlijn liggen de tropen: Tropical Islands - Europa's grootste tropische vakantiewereld biedt vermaak en ontspanning voor het hele gezin, het hele jaar door, 24 uur per dag.

…PORTRET

Tropical Islands Tropical-Islands-Allee 1 DE-15910 Krausnick Tel.: +49 (0)35477 60 50 50 Fax: +49 (0)35477 60 60 60 welcome@tropical-islands.de www.tropical-islands.de/en/

Tropisch vakantieplezier voor het hele gezin Het unieke tropenlandschap in Tropical Islands beslaat 66.000 m². Hoogtepunten hierin zijn ’s werelds grootste indoor-regenwoud met meer dan 600 verschillende plantensoorten, Duitsland’s hoogste waterglijbaan – zo hoog als 4 etages –, een betoverende lagune met waterval en grot, een tropische zee met 200 meter zandstrand, Europa’s grootste tropische saunalandschap met talrijke sauna’s, dampbaden en massage aanbiedingen, een tropendorp met originele gebouwen uit verre landen en lekker eten en drinken in 13 restaurants en bars.

Kinderen kunnen in de Tropino Kinderclub naar hartenlust spelen in de PowerpaddelPool, op een reusachtige kliminstallatie of met de minicars en botsboten. En ’s avonds kan men genieten van de absolute topshow ‘AKOYO-Showparels’ op het Wayang-podium in het tropendorp.

Overnachten in de tropen Talrijke comfortabele overnachtingsmogelijkheden worden in het Tropical Island Resort aangeboden.

In de hal zorgen exclusieve lodges en kamers in tropenstijl voor behaaglijke slaapcomfort. Bijna allemaal hebben ze een bad met douche en wc, een tv en een airconditioner. Het aanbod varieert van een avontuurlijke overnachting in de havenstad ‘Royal Harbour’ tot een nacht in de esthetische omgeving van een designer-kamer of een strandonderkomen met laguneblik – al vanaf € 105 per persoon per nacht te boeken.

Tenten in twee regenwoudcampings vullen de indoor-overnachtingsmogelijkheden aan – vanaf € 69 per persoon per nacht. De tenten staan middenin de tropische plantenwereld en zijn zo geriefelijk afgeschermd van de wegen rondom.

Op het resortterrein bevindt zich op loopafstand een camping met standaard en comfort staanplaatsen, en zijn er tipi-tenten van hout en stof te huur. De tropical Islands Camping voldoet aan de modernste eisen en komt overeen met een 5 sterren camping.

Vakantiebungalows van Novasol direct naast de hal en vakantiehuisjes op 15 autominuten afstand ronden het overnachtingsaanbod af. De bungalows zijn zeer goed uitgerust, met keuken, tuin en parkeerplaats.

De regenwoudtour Bezoekers kunnen zelf op expeditie gaan door het regenwoud: op 12 plekken leggen borden uit hoe complex het ecosysteem van het regenwoud is, en hoe indrukwekkend de biodiversiteit ervan.

Deze verschillende overnachtings-aanbiedingen kunt u direct boeken via onze website. Wij verheugen ons op uw bezoek!

© Tropical Island Management GmbH

Je hoeft niet ruim acht uur in een vliegtuig te zitten om te kunnen genieten van een droomtemperatuur van 26 C˚, een tropische zee, een heerlijk zandstrand, of een expeditie door een echt regenwoud – want de tropen liggen binnen comfortabele reisafstand in Duitsland, vlakbij de Duitse hoofdstad Berlijn. Het is een ideale plek om te ontspannen en te genieten – voor een korte trip of voor een langer verblijf. Wie het slechte weer wil ontvluchten zit hier goed.

© Autostadt GmbH

DsR14_NL1_2-5_Tropical_Island_Inhalt_Layout 1 28.01.14 16:06 Seite 3

INHOUD

P.09 Autostadt

INDUSTRIE & ARCHITECTUUR Nedersaksen en NoordrijnWestfalen zijn de laatste eeuwen sterk bepaald door industrie en technische vernieuwingen. Bezoekers kunnen deze ontwikkeling zien en begrijpen in belevingswerelden die zowel industriecultuur als architectuur omvatten.

16 DETMOLD Cultuurstad in het Teutoburger Woud

17 SCHLOSS HOLTE-STUKENBROCK Veelzijdige stad!

18 BAD DRIBURG Ontspannen in het Teutoburger Woud

09 AUTOSTADT

19 BAD WÜNNENBERG

Mobiliteit beleven

Natuur genezen en genieten

10 HERFORD

20 MOERS

Tussen gotiek en Gehry

Charmante stad van de Graven

12 GASOMETER OBERHAUSEN

21 PADERBORN

‘Schone Schijn’

Stad van de 200 Paderbronnen

13 ZECHE ZOLLVEREIN

GENIETEN IN SCHLESWIG-HOLSTEIN

Unieke industriecultuur beleven

© Bad Wünnenberg Touristik GmbH

06

P.19 Bad Wünnenberg

24

HISTORISCHE STEDEN DICHT BIJ 14 Ver weg van de grote steden liggen historische stadjes met een oude culturele geschiedenis en bijzondere sfeer: het andere gezicht van Noordrijn-Westfalen.

Voor genieters van maritieme specialiteiten is dit de perfecte plek om van de ene culinaire lekkernij naar de andere te gaan.

FIETSEN RONDOM BREMEN 26 BREMERHAVEN Met frisse wind en veel PK’s

27 KUNSTHALLE EMDEN 150 jaar Alexej von Jawlensky

P.28 Borkum

Hier kun je heerlijk op adem komen

29 OTTERNDORF Zoveel mogelijkheden voor plezier

Colofon

P.13 Zeche Zollverein

© Frank Vinken, Zeche Zollverein

30 TEUFELSMOOR Ontmoeting van natuur en cultuur

31 ÜBERSEE-MUSEUM BREMEN ‘Faszination. Ferne.’

32 WILDESHAUSER GEEST Reis in de tijd

Tuurlijk Duitsland verschijnt als bijlage van REIZEN Magazine #03/2014 Uitgever: Typeline Werbeagentur GmbH & Co.KG, Hanauer Landstraße 192, DE-60314 Frankfurt, Tel. +49 (0)69 95 14 490, hallo@typeline.de, www.typeline.de Omslagfoto: Burg Eltz aan de ‘Traumpfad Eltzer Burgpanorama’ (www.traumpfade.info) © Kappest/Traumpfade Vertaling: Mark van Lee. Overname van teksten en afbeeldingen is uitsluitend toegestaan na toestemming van de uitgever. Alle gegevens berusten op bronnen van de vermelde organisaties en ondernemingen. d. d.: januari 2014

»

© TourismusMarketing Niedersachsen GmbH

28 BORKUM

DsR14_NL1_2-5_Tropical_Island_Inhalt_Layout 1 28.01.14 16:06 Seite 4

Meer dan nende 150 span en es reportag features

DE MOOISTE FIETSROUTES IN NRW

VAKANTIEDOELEN IN RIJNLAND-PALTS

33 Een onvergetelijke fietsvakantie ligt op slechts twee uur met de auto vanaf de Randstad.

38 NATUURWANDELPARK DELUX Grenzeloos wandelplezier en extra touren voor ontdekkers in de zuidelijke Eifel

33 PETERSHAGEN Weserstad in het molenland

40 RIJNLAND-PALTS

34 BERGISCHES LAND

Een paradijs voor fietsers

In ons heuvelland voel je je thuis

41

De zonnige kant van het Sauerland

Deze fabelachtige landschappen hebben alles wat het hart sneller doet kloppen.

36 WINTERBERG

42 RHEINHESSEN

Elke dag tijdens een nieuwe avontuur

Cultuur en genoegens in het grootste wijnbouwgebied

35 MEDEBACH

37 WILLINGEN Intuïtief, interactief en mobiel – op je desktop, smartphone en tablet – vóór, tijdens en na je reis

43 PALTS

Vakantie in het Sauerland: natuurlijk veelzijdig

De zon in je hart en aan de hemel

.

Kiel







 

t

t Hamburg



Bremen 



Navigeer simpel via de innovatieve themacloud en de interactieve kaart van Duitsland naar het vakan‐ tiedoel van jouw keuze

.

Spring direct van het artikel naar de aanbie‐ dingen voor je reisdoel

.

www.destination-duitsland.nl



t Schwerin

  Münster t         Düsseldorf   

t Bonn

    Mainz   Trier  



Berlin

t Hannover t Magdeburg 







tLeipzig

t Eisenach



t Frankfurt 

t

Stuttgart

  Freiburg 

t Nürnberg 



Passau



t München 





tDresden

© Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH

DsR14_NL1_2-5_Tropical_Island_Inhalt_Layout 1 28.01.14 18:55 Seite 5

P.55 Erzgebirge P.40 Rijnland-Palts

44 RIJN-MOEZEL-EIFEL-LAND Veelzijdig Wandelparadijs

Harz, in het westen de Eifel – hier zet de natuur de toon.

51 BAD AROLSEN

Natuurbelevenis tussen Moezel en Rijn

46 SAARSCHLEIFENLAND

Barokstad aan het Twistesee

53 GRIMMA Parel in het Muldendal

Veelzijdig Wandelparadijs

54 WARTBURG HAINICH

47 ZELLER LAND

Actief in werelderfgoed-regio

Uitzichten over Moezel en Hunsrück

TRADITIES IN HET ZWARTE WOUD

55 ERZGEBIRGE Sportief, vitaal & hartelijk in ertsrijke natuur

48 Dit landschap vol legenden is een van de meest geliefde en veelzijdigste vakantieregio’s in Duitsland.

NATUUR EN KUNST IN BEIEREN

49 SÜDSCHWARZWALD

Wijnland in het centrum van Duitsland

56 MAINFRANKEN

Mooiste uitzichten en lucht

57 DONAU

50 ZWEITÄLERLAND

Vakantieplezier langs de stroom

Time-out in het hartje Zwarte Woud

58 PODIA VOOR GROOTSE KUNST

DUITSLANDS NATIONALE PARKEN

Het merenlandschap in de voor-Alpen en de kleurrijke expressionistische kunst vormen tezamen een dubbel interessant reisdoel.

51 FASCINERENDE WILDERNIS De Waddenzee in het noorden, de Alpen in het zuiden, in het oosten de Müritz en de Oder, in het midden de

© Frank Graetz

45 HUNSRÜCK

60 BEIERSE WOUD Droomtochten in toverwoud en fantastische mogelijkheden voor een actieve vakantie.

60 DREI IM WOID Een nieuw soort safari

62 PASSAU Samenloop van cultuur en levenslust

© Heinz-Dieter Wurm, Sauerland Tourismus e.V.

63 BAD FÜSSING Ontspannen en nieuwe krachten opdoen

63 JOHANNESBAD Altijd het beste zwemweer

© PantherMedia / Peter Jobst

P.35 Sauerland

P.62 Passau

Š Stefan Ziese

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 25.01.14 13:07 Seite 6

Ongewone impressies en nieuwe paden

STEDEN Van alledaags naar kunstwerk.

Voormalige industriegebouwen ontdekken als werelden van culturele belevenissen.

6

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 25.01.14 13:11 Seite 7

© Znetrum für Internationale Lichtkunst Unna/Werner Hannappel, Essen

© Roman Mensing / artdoc.de

Duisburg Tiger and Turtle – Magic Mountain Unna Centrum voor Internationale Lichtkunst Oberhausen Slinky springs to Fame

De vroegere industrieregio’s hebben

tastbare documentaire in veelzijdige belevingswerelden,

een transformatie ondergaan tot

waarin de bezoekers alles van nabij beleven en begrijpen,

cultuurregio. De industriële en

alsof ze midden in hun eigen geschiedenis rondlopen.

architectonische erfenis die achter-

Bijzondere themaroutes verbinden industrie-historisch,

bleef is nu een document geworden

architectonisch en toeristisch aantrekkelijke centra met

dat de historische veranderingen

elkaar. Industriemusea nodigen uit om voormalig belangrijke

laat zien. Zo ontstond vanuit de

productievormen te leren kennen, of door mee te

industriële overblijfselen een

experimenteren nieuwe perspectieven te ervaren.

7

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 25.01.14 13:11 Seite 8

Wolfsburg phæno

Alfeld Fagus-fabriek

INDUSTRIE & ARCHITECTUUR De erfenis van de moderne tijd Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen zijn de laatste eeuwen sterk bepaald door industrie en technische vernieuwingen. Bezoekers kunnen deze ontwikkeling zien en begrijpen in belevingswerelden die zowel industriecultuur als architectuur omvatten.

t ttttttt

Petershagen t t Wolfsburg t t Herford t Bielefeldt t Goslar

Bocholt Oberhausen Waltrop Bochum Witten Duisburg Hattingen Essen

Alfeld

Bauhaus en mijnbouw In Nedersaksen werden tegelijkertijd twee mijlpalen van de industriecultuur met de eervolle titel UNESCO-werelderfgoed bekroond: in Alfeld het

8

Fagus-werk van Bauhaus toparchitect Walter Gropius en in Goslar het ertsmijnbouwwerk Rammelswerk samen met het Oberharzer waterleidingsbedrijf. De Fagus-fabriek wordt algemeen gezien als oorsprongswerk voor de moderne kunst.

Het lukte de architect om een middelgroot bedrijf een compleet nieuw uiterlijk te geven dat afweek van alle tradities. Nu, 100 jaar later, vervult het tijdloze en tot monument verklaarde fabrieksgebouw nog steeds zijn doel en geldt ondertussen als succesvol voorbeeld van industriecultuur uit de 20e eeuw. Goslars binnenstad werd, samen met de mijn Rammelsberg, in 1992 opgenomen in de lijst van UNESCO- werelderfgoed, waaraan in 2010 het Oberharzer waterleidingsbedrijf werd toegevoegd als een van de grootste voor-industriële energieverzorgingssystemen ter wereld. Bijna 1000 jaar mijnbouwgeschiedenis worden in Goslar gedocumenteerd – een rijkdom die Goslar tot het ‘noordelijke Rome’ maakte en tot op heden het stadsbeeld bepaalt met kunstig versierde gevels.

Architectuur en avantgarde De architectonische vormgeving van museumgebouwen is altijd al een aantrekkelijke uitdaging geweest voor grote architecten. Onder het motto ‘museum & architectuur’ werd langs een as dwars door Duitsland een verbinding gecreëerd tussen de ideeën van internationaal beroemde toparchitecten en zes bijzondere musea voor kunst, geschiedenis en moderne wetenschap. Behalve het Duits Historisch museum en het Joodse museum in Berlijn, liggen deze allemaal in Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen.

© Wolfsburg Marketing GmbH, Hans P. Szyszka

Osnabrück

‘Kathedralen van de arbeid’ heeft men de fabrieken en hoogovens ooit genoemd. Met deze omschrijving duidde men twee ontwikkelingen aan: enerzijds greep de industrialisering zo diep in op de leefwereld van de mensen, dat hun hele denken en doen er door veranderde. Anderzijds zorgde de met industrialisering verbonden architectuur door haar concentratie op verwerkings- en productieprocessen voor een geheel nieuwe waarneming van vorm en materiaal – en daarmee ook voor die van de kunst. Nu, na de ingrijpende omwentelingen in de moderne tijd en na de structurele transformatie van industrieregio tot cultuurregio, is de industriële en architectonische erfenis een document dat de verandering in ons perspectief laat zien. Een tastbare documentaire die vorm gekregen heeft in veelzijdige belevingswerelden, waarin de bezoekers alles van nabij beleven en begrijpen, als hun eigen geschiedenis. Langs bijzondere themaroutes, zoals de Europese route voor industriecultuur of de ‘museum & architectuur’ as dwars door Duitsland, worden industriehistorisch, architectonisch en toeristisch aantrekkelijke centra met elkaar verbonden. Talrijke industrieen techniekmusea nodigen uit om de voormalig invloedrijke ambachtelijke kunst en productievormen te leren kennen, of door mee te experimenteren nieuwe perspectieven te ervaren voor toekomstige leefwijzen.

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 25.01.14 13:15 Seite 9

© PantherMedia/Joachim Opelka

Goslar UNESCO-werelderfgoed Rammelsberg

phæno Wolfsburg In Wolfsburg, vooral bekend door zijn auto-industrie, opent de experimenteeromgeving van het phæno een wereld vol verbluffende fenomenen, die speels ervaren worden door zelf uitproberen en zelf meedoen. Dit experimenteer landschap vroeg om een bouwkundig opzet die niet uitging van de gangbare pijlers, balken en plafonds, maar eerder een sculpturale plastische vorm uit één stuk als grondslag heeft. Phæno werd door de uit Irak stammende architecte Zaha Hadid ontworpen en kon na vier jaar bouwtijd – wat voorbij alle toen-

malige en hedendaagse technische mogelijkheden ging – in november 2005 worden geopend.

Indrukwekkend is de avantgardistische vormentaal van het gebouw: de diverse verschillend gevormde delen van het gebouw drukken kracht, dynamiek en dramatiek uit. Grove en scherpe partijen wisselen af met elementen die zacht en vloeiend verlopen.

De tentoonstellingsruimte bestaat uit een open hal waaromheen een architectonisch landschap vol zacht glooiende heuvels en dalen ligt, waarbij de buitenruimte zonder een zichtbare drempel of definieerbare grens overgaat in de binnenruimte.

»

AUTOSTADT Mobiliteit beleven Maak een uitstapje naar Neder-Saksen en bezoek in Wolfsburg het thema- en recreatiepark over auto’s.

Autostadt in Wolfsburg

© nils hendrik mueller/ www.nilshendrikson.de

Audi Pavillon

Autostadt GmbH Boekingscode: DHSH15T vrijuit.nl/autostadt.aspx Tel. 0900-8745848

Mensen, auto’s en wat ze beweegt’, zo luidt het motto van de Autostadt in Wolfsburg. In dit 28 hectare grote thema- en recreatiepark draait alles om het thema mobiliteit. De direct naast de Volkswagen fabriek en het centrum van Wolfsburg gelegen Autostadt biedt met wisselende attracties steeds weer nieuwe impressies en belevenissen, en is daarom in elk jaargetijde een interessante bestemming. In de zomer maken de buitengewone watershows het tot een paradijs voor korte vakanties en in de winter wordt het omgetoverd tot een unieke wereld met een kerstmarkt en een kleurrijke ijsshow. Naast de verschillende evenementen en voorstellingen zijn er nog meer spannende attracties voor u: bijvoorbeeld een avontuurlijke rit door het parcours in open terrein, of slagen voor de veiligheidstraining. En niet alleen volwassenen kunnen in de Autostadt plezier beleven aan het rijden, ook de kleintjes kunnen in de nieuw opgezette gezinswereld Mobi-Versum hun vaardigheden testen op verschillende rijdende apparaten of er hun kinder rijbewijs halen. Door zijn centrale ligging is de Autostadt ook ideaal uitgangspunt voor verdere excursies. Zo zijn bijv. de binnenstad, de designer outlets van Wolfsburg en het wetenschappelijk museum phæno binnen weinig minuten te voet bereikbaar

.

TIP

Nu een aanbieding van 3-dagen incl. 2 overnachtingen vanaf € 199,- pp, te boeken via internet of telefonisch!

9

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 28.01.14 09:36 Seite 10

Highlight BOOSTER Kunst Sound Maschine 15.02 – 01.06.2014 De tentoonstelling onderzoekt de culturele betekenis van draagbare soundsystemen en de toepassing ervan in de beeldende kunst. Tegen een achtergrond van spectaculaire installaties en sculpturen worden ook de globale wortels ervan zichtbaar gemaakt. www.marta-herford.de

Marta Herford Ongeveer 180 km verder westelijk wacht ons in het Oostwestfaalse Herford een van de meest innovatieve museumgebouwen ter wereld: Frank Gehry’s Marta Herford. Dit opzienbarende, op iconen lijkende gebouw is al een kunstwerk op zich, waarbinnen het concept van de wisselexposities een interessante dialoog oproept tussen de van oudsher gescheiden gebieden van kunst, design en architectuur. Nauwkeurig kijken, beter luisteren, met elkaar praten en discussiëren – het Marta is heel iets anders dan een hermetisch afgesloten museumtempel. Het museum beschouwt zichzelf als een schakel tussen kunstwerk en mens, als een ‘laboratorium met educatieve opdracht’, dat voor haar bezoekers en voor haar regio een belangrijke bijdrage wil leveren aan het culturele leven. Het massieve plastische gebouw wordt gekenmerkt door haar golvende, met regionale roodbruine bakstenen beklede wanden. De horizontale overspanning van het gebouw bestaat uit een golvend dak van roestvrijstaal, waarop cilindervormige geometrische figuren staan die aan schoorstenen doen denken. Ondanks dit onconventionele uiterlijk is het Gehry gelukt een tot monument verklaard fabrieksgebouw verantwoord in zijn museumcompositie op te nemen en het complex passend in de omgeving te integreren.

Tourist-Information Herford Linnenbauerplatz 6 | 32052 Herford | Tel. +49 (0)5221 189 15 26 info@tourist-herford.de | www.herford.de

R ond een van de oudste nonnenkloosters in Europa groeide vanaf 851 de stad Herford. Historische gebouwen als de Münsterkerk zijn indrukwekkende getuigen van oude tijden. En direct daarnaast documenteert het Marta Herford – een museum voor actueele kunst, architectuur en design – de eigentijdse moed, wil tot verandering en openheid naar de wereld.

Voor wie graag fietst, wandelt of kanovaart bieden de uitlopers van het Teutoburgerwoud optimale mogelijkheden

.

TIP

Ontdek de schatten van Herford in een expositie in Marta, of bij een stadswandeling met gids.

© Marta Herford, Helmut Claus

HERFORD Tussen gotiek en Gehry

Marta Herford

10

Kunsthalle Bielefeld Slechts een half uur verder met de auto ligt Bielefeld, dat in 2014 zijn 800 jarig stadsjubileum viert. In 1968 werd de Kunsthalle geopend, een museum en expositiegebouw voor internationale 20e eeuwse kunst. Het werd ontworpen door de New Yorker architect en kunsthistoricus Philip Johnson. Dit door de familie Oetker geschonken architectonische monument, in het centrum van de binnenstad, lijkt op zichzelf al een kunstwerk door zijn kubistische vormgeving. De gevel van roze Mainzandsteen oogt luchtig door de glaspartijen en asymmetrische geplaatste pijlers. Een ruim geproportioneerde driedelige trap voert binnenin het gebouw vanaf de ingangshal naar de twee bovenste etages. Vanaf boven heeft men een indrukwekkend overzicht over de schijnbaar in elkaar overvloeiende tentoonstellingsruimtes. Voor het 40 jarig jubileum van het museum in 2008 werd het ernaast gelegen beeldenpark opnieuw ingericht naar de originele plannen van Philip Johnson en daarmee is het nu ook een aantrekkelijk reisdoel.

Een bezoek aan het museum is altijd lonend door de grote speciale tentoonstellingen. Vier maal per jaar is er een nieuw programma met exposities van klassieke moderne kunst. Van 14. sep tot 23. nov toont het ‘Pandora-Project’ hedendaagse kunstschatten uit privé verzamelingen.

© Hermann Pentermann

Osnabrück Felix-Nussbaum-Haus

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 28.01.14 09:37 Seite 11

Š Marta Herford/Thomas Mayer, Philipp Ottendoerfer

Herford Marta

Bielefeld Kunsthalle Skulpturenpark

In OsnabrĂźck, waar Daniel Libeskind een museum heeft ontworpen voor de kunstwerken van de in Auschwitz vermoorde schilder Felix Nussbaum eindigt onze historische en thematische reis. Het architectonische concept creĂŤert een ruimtelijke context, waarin de tragische verbinding tussen leven en werk van de in 1904 geboren kunstenaar uitgroeit tot een allesbepalende indruk. Met een systeem van verbindende lijnen – tussen OsnabrĂźck, Berlijn, Brussel en Auschwitz – symboliseert de architectuur de voortdurende beweging en het toenemend gebrek aan oriĂŤntering in het leven van Nussbaum. Oplopende of aflopende vloeren, nietparallel lopende muren, ramen zonder rechte hoeken of gedeeltelijk transparante plafonds roepen een gevoel van doorlopende irritatie en alomtegenwoordige onzekerheid op. Geen van de direct betrokkenen heeft de ‘holocaust‘ van de joden in Europa zo grondig op artistieke wijze gedocumenteerd als Nussbaum. Voor hem werd in zijn uitzichtloze situatie het schilderen een vorm van verzet, omdat het zijn gevoel van menselijke waardigheid in stand hield en hem lange tijd de kracht gaf om te overleven.

Industrieregio wordt cultuurregio In OsnabrĂźck bevindt zich ook het museum voor Industriecultuur, met als centrale expositieruimte

het in 1871 gebouwde Haseschachtgebouw van de steenkolenmijn Piesberg. Met zijn architectuur van ronde bogen wordt het gerekend tot de mooiste bouwwerken van Duitsland in deze stijl. Het museum stelt zich als doel de geschiedenis van de industrialisering in de regio te onderzoeken en in tentoonstellingen te tonen. Van hier is het niet meer ver naar de metropoolregio Ruhr, die vrijwel als synoniem geldt voor de laatste honderd jaar industriecultuur en de transformatie daarvan tot cultuurregio. In de op twee na grootste metropoolregio in Europa, met 53 steden en 5,3 miljoen inwoners, herinneren 3500 industriemonumenten aan de tijden van hoogconjunctuur van de zware industrie. Het was het tijdperk van industriebaronnen als Krupp, Thyssen en Stinnes, die met kolen en staal het ‘Revier’ beheersten en tot een van de toonaangevende industriecentra van Europa maakten. Tegenwoordig zijn de mijnen of hoogovens, eens centra van de industriĂŤle productie, getransformeerd tot boeiende podia voor de herinnering hieraan. Bovendien vormen de ‘RuhrKunstMuseen’ met elkaar het dichtste museumgebied voor moderne kunst ter wereld.

Vijftien steden in de regio Ruhrgebied omvatten samen een netwerk van 20 musea voor kunst.

De grote verscheidenheid aan presentaties wordt indrukwekkend duidelijk met bv het Kunstmuseum

Highlight Westfaalse Landmuseum voor industriecultuur Het 1e en grootste museum voor industriecultuur nodigt op 8 plaatsen uit om de belevingswerelden van het voorbije industriĂŤle tijdperk te leren kennen: hoogovens ‘Zeche Zollern’ in Dortmund, ‘Zeche Hannover’ in Bochum en ‘Zeche Nachtigall’ in Witten, in Waltrop de ‘Scheepslift installatie Henrichenburg’, cokesoven ‘HenrichshĂźtte’ in Hattingen, het ‘Textielmuseum Bocholt’, steenfabriek ‘Ziegelei Lage’ en glasfabriek ‘GlashĂźtte Gernheim’ in Petershagen. www.lwl.org/LWL/Kultur/wim

Âť

ESSEN.STADTLUST. Het winkelen en meer Hotelarrangement s OVERNACHTINGEN IN STERREN SUPERIEUR HOTEL s 6EELOMVATTEND ONTBIJTBUFFET s 3TADSRONDRIT u%SSEN IN NOTULENh

s KOFl E OF GLAS #HAMPAGNE IN ,EO|S #ASA EMG - Touristikzentrale !M (AUPTBAHNHOF s AANSLUITING IN DE "ALIHA ,OUNGE %SSEN s /PENBAAR 6ERVOER %SSEN TICKET 4EL WWW ESSEN DE TOURISMUS Prijs: VANAF â‚Ź PER PERSOON IN TWEEPERSOONSKAMER "OEKINGSCODE 27 OfďŹ zieller Medienpartner der EMG - Essen Marketing GmbH

www.essen.de

11

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 25.01.14 13:16 Seite 12

Bochum Zeche Hannover

Bochum, het Museum Ostwall in Dortmunder U, het Museum Folkwang in Essen, de Ludwiggalerie Schloss Oberhausen en het Centrum voor Internationale Lichtkunst Unna. De ondersteuning van kunstenaars door moedige mecenassen kent een sterke traditie in het Ruhrgebied en is tekenend voor de hang naar onafhankelijkheid van steden en individuen. Kunstliefhebbers staat een keur aan kunstwerken te wachten, van de oudheid tot de 19e eeuw en van de Klassieke Modernisten tot hedendaags, en dat alles binnen een straal van enkele kilometers. Sinds meer dan 10 jaar verbindt

de 54 hoofdattracties tellende ‘Route van industriecultuur’ alle belangrijke industriële monumenten.

Een van de hoogtepunten van de route is de 117 m hoge ‘Gasometer’ in Oberhausen. Sedert hij circa twintig jaar geleden werd stilgelegd, heeft hij zich ontwikkeld tot een waarmerk van de stad, ja zelfs van het gehele Ruhrgebied, waar niet naast te kijken valt. In deze oude gashouder worden nu spectaculaire tentoonstellingen gehouden en vanaf het dak heeft u een schitterend uitzicht over de omgeving. Een andere gashouder, bij de voormalige hoogovens in Landschaftspark Duisburg-

© LWL-Industriemuseum/W. Fischer, A. Hudemann

Dortmund Zeche Zollern

GASOMETER OBERHAUSEN ‘Schone Schijn’ De Gasometer toont van 11 april t/m 30 december 2014 de verscheidenheid van schoonheid in de kunst.

Installatie ‘320° Licht’

.

Gasometer Oberhausen Arenastraße 11 | DE-46047 Oberhausen Tel. +49 (0)208 850 37 33 info@gasometer.de | www.gasometer.de

12

TIP

Openingstijden: dinsdag t/m zondag en op feestdagen: 10-18 uur, maandags gesloten; tijdens de NRW-vakanties alle dagen geopend.

Toegangsprijzen: volwassenen € 9, met korting € 6 gezinnen (2 volwassenen, t/m 5 kinderen) € 20.

© Gasometer Oberhausen

Gasometer Oberhausen

Schoonheid kent vele gezichten. Ze laat zich net zo goed bewonderen in de tijdloze eenvoud van Nefertiti als in de ondoorgrondelijke glimlach van de Mona Lisa. Kunstenaars van alle tijden hebben deze diversiteit aan schoonheid in hun schilderijen en beelden zichtbaar gemaakt. De tentoonstelling ‘Schone Schijn’ in de voormalige gashouder brengt belangrijke kunstwerken uit grote musea in de hele wereld op één plek bijeen. Ze neemt ons mee op een fascinerende reis door verschillende culturen en tijdperken van de mensheid, en voert ons van de antieken tot Picasso. Het kunstzinnige hoogtepunt bevindt zich in de 100 m hoge binnenruimte: de schoonheid van Europa ‘s hoogste expositieruimte is daar het uitgangspunt voor de installatie ‘320° Licht’, een fascinerend spel van vormen en licht. De toeschouwer beleeft een wisselwerking tussen de reële en virtuele ruimte, waarbij de Gasometer zich lijkt op te lossen in zijn eigen subtiele structuur, en tenslotte steeds weer terug keert tot zijn werkelijke vorm. Met bijna 20.000 m2 projectieoppervlak behoort de installatie tot ‘s werelds grootste en technisch meest veeleisende indoor-projecties

DsR14_NL1_6-13_IndustrieArchitektur_ProHerford_Essen_Autostadt_Gasometer_Zollverein_V3_Layout 1 25.01.14 13:16 Seite 13

Waltrop Scheepslift Henrichenburg

© LWL-Industriemuseum/M.Holtappels

Petershagen Glasblazerij Gernheim

Nord, heeft een heel andere bestemming gekregen: deze is omgebouwd tot een uniek duiksportcentrum. Een van de voormalige hoogovens doet dienst als uitzichttoren en de oude ertsopslagplaatsen zijn nu klimhellingen. In Essen, in het centrum van de Ruhrmetropool, is de opvallend aanwezige voormalige mijn ‘Zeche Zollverein’ door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst.

De schachttoren, ook wel de ‘Eiffeltoren van het Ruhrgebied’ genoemd, biedt nu onderdak aan een bezoekerscentrum en meerdere expositieruimten voor kunst en design. Het bijbehorende ‘Ruhr-

museum’ vertelt op boeiende wijze de kroniek van het Ruhrgebied. Op de route die de kolen volgden vertellen enorme machines en reusachtige installaties over de enorme productiviteit van deze mijn. Nog steeds ligt er kolengruis en de reuk van ijzer, rubber en olie getuigt van het verleden. In de cokesfabriek van Zollverein heeft u vanuit het café zicht op het bassin ‘Canale Grande’ onder de cokesovens. Ook het ‘Duitse Mijnmuseum’ in Bochum heeft u een fascinerende indruk van deze tijd. U kunt er een kijkje nemen in een echte mijn of genieten van het uitzicht vanaf de schachttoren

Meer informatie: www.erih.net www.fagus-werk.com www.industriekulturmuseumos.de www.phaeno.de/architekturroute www.rammelsberg.de www.route-industriekultur.de

.

Kliktips

ZOLLVEREIN Unieke industriecultuur beleven De ‘mooiste mijn van de wereld’, is tegenwoordig een levendig symbool van het Ruhrgebied.

Denkmalpfad ZOLLVEREIN ®

© Frank Vinken, Matthias Duschner

UNESCO werelderfgoed Zollverein

UNESCO-Welterbe Zollverein Gelsenkirchener Straße 181 | DE-45309 Essen Tel. +49 (0)201 24 68 10 info@zollverein.de | www.zollverein.de

D e kolenmijn en cokesfabriek Zollverein in Essen werd 2001 als ‘Industriecomplex Zeche Zollverein’ officieel opgenomen in de lijst van UNESCO werelderfgoederen. Sindsdien is het industriemonument Zollverein het eerste en tot nu toe enige werelderfgoed in het Ruhrgebied.

Tijdens een rondleiding over het ‘Denkmalpfad ZOLLVEREIN®’ kunt u de bovengrondse installaties van de vroeger meest productieve kolenmijn van Europa bezichtigen, evenals de stilgelegde productiehallen van de ooit grootste cokesoven van het continent. Hier wordt de geschiedenis van leven en werken met kolen begrijpelijk en navoelbaar. Het Ruhr Museum in de voormalige kolenwasserij etaleert de herinnering aan een dynamische regio. In deze vaste expositie vinden de bezoekers 6.000 tentoonstellingsstukken, die het tijdperk overbruggen van voorindustriële geschiedenis, via de industrialisering tot aan heden.

Van 30 april t/m 26 oktober 2014 tonen het Ruhr Museum en het LVR-Industriemuseum de grote tentoonstelling ‘1914’. In de indrukwekkende hallen van de menginstallatie van cokesfabriek Zollverein wordt het focus gericht op de maatschappelijke omwentelingen en moderniseringsimpulsen die gevolg waren van de eerste wereldoorlog

.

TIP ‘Denkmalpfad ZOLLVEREIN ’ – Uitgerust met helmen gaat u via ®

veilige paden onder begeleiding van een ervaren gids spoorzoeken door het reusachtige industriemonument.

13

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 25.01.14 13:26 Seite 14

SPECIAAL Historische stads- en dorpscentra

Hellenthal-Reifferscheid Burchtheuvel

Hattingen-Blankenstein Burcht Blankenstein

Het andere gezicht van Noordrijn-Westfalen

Een Bondsland als Noordrijn-Westfalen heeft vele gezichten. Niet alleen grote steden, kolenmijnen en staalindustrie bepalen het beeld. Een hele reeks historische stads- en dorpskernen zijn in hun oude landelijke luister behouden gebleven, vooral in kleine en middelgrote stadjes, die zowel in de ongerepte landelijke streken liggen alsook rond grote agglomeraties. Deze steden en dorpen hebben zich vol toewijding ingezet voor karakteristieke restauratie en voorzichtige vernieuwing van hun culturele erfgoed. In totaal 56 historische stadsen dorpscentra hebben zich verenigd in twee samenwerkingsverbanden, met als doel hun hoogwaardig culturele erfgoed verder te ontwikkelen en voor bezoekers toegankelijk te maken. Ga mee op onze tour en ontdek hun buitengewone charme.

Historische Ortskerne NRW Zülpicher Str. 1 DE-52385 Nideggen Tel. +49 (0)2427 80 933 ortskerne@hso-nrw.de www.hist-stadt.nrw.de

14

Van de Eifel tot in het Bergische Land Nauwelijks is men Duitsland’s bondsstaat Noordrijn-Westfalen binnengereden, bij het drielandenpunt Nederland-België-Duitsland vlakbij Aken, of de bergen van de Eifel doemen al op in het zuidoosten. Hier, aan de poorten van de Eifel, ligt het startpunt voor een boeiende reis per auto, die ons langs historische juweeltjes voert. ❶ Monschau, ooit hoofdstad van de lakenfabricage, is nu een kuuroord met zuivere lucht. Het goed behouden middeleeuwse stadsbeeld wordt vooral gekenmerkt door de paleizen van de lakenfabrikanten, zoals het beroemde ‘Rode Huis’. Het plaatsje ❶ DahlemKronenburg ligt in het bovenste deel van het Kylldal, in de grensstreek tussen België en RijnlandPalts. Sinds de tweede helft van de 19e eeuw bevindt zich hier een kunstacademie. De jaarlijkse

‘Kronenburger kunst- en cultuurdagen’ trekken mensen aan van ver buiten de regio. Nauwelijks 20 km noordelijker verheft zich het van verre zichtbare en schilderachtig gelegen kasteel van ❷ Hellenthal-Reifferscheid. In het huidige stadsbeeld van Kronenburg schitteren de machtige donjon, de kasteelruïne en de laatgotische kerk Sankt Matthias. Op een steenworp afstand ligt ❸ Schleiden-Olef dat een bijzonderheid in petto heeft: elke week tjoekt hier de historische stadsbus op zijn route door het Schleidener dal midden over het dorpsplein. De zuidoostelijke route loopt naar ❷ Bad Münstereifel. Ook hier staat u weer een opmerkelijk stadsbeeld te wachten, waarin het raadshuis en de Stiftskerk slechts twee van de vele bezienswaardigheden zijn. Voor recreatie en ontspanning kunnen de bezoekers terecht in het Kneipp-Heilbad, in de kuurtuin en in de parken.

Welke Eifel-route u ook kiest: grandioze uitzichten, schilderachtige stadjes en dorpen met belangrijke kerken en burchten liggen langs de route, ingebed in het unieke landschap van de Eifel. Als volgende staat ❹ Mechernich-Kommern op het programma.

Van de vele liefdevol gerestaureerde vakwerkhuizen moet dat aan de Kölner straat speciaal genoemd worden: het dateert uit 1548 en is een van de oudste huizen in deze streek. ❺ AkenKornelimünster, ook wel het ‘juweeltje aan de Inde’ genoemd, behoort tot de keizerstad Aken en werd al bewoond ten tijde van de geboorte van Christus. Vanaf 817 wordt dit benedictijnerklooster een belangrijk bedevaartsoord, want hier wordt het grafkleed van Christus als relikwie bewaard. In Kornelimünster begint ook de

© Historische Ortskerne NRW

Ver weg van de grote steden Aken, Düsseldorf en Keulen liggen historische dorpen met een oude culturele geschiedenis en bijzondere sfeer: middeleeuwse stadsmuren, kronkelende straatjes en artistiek gebouwde vakwerkhuizen.

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 28.01.14 15:29 Seite 15

© Historische Ortskerne NRW

Arnsberg Oudestad

‘Eifelstieg’, een lange-afstand wandelroute die pas na 300 km bij Trier aan de Moezel weer eindigt in het dal. Het ten zuidoosten van Aken gelegen ❻ Stolberg-Breinig wordt vanwege zijn harmonische dorpsgezicht ook wel aangeduid als ‘parel van het Münsterland’. Niet ver daarvandaan ligt de voormalige hertogstad ❼ Nideggen aan de noordrand van de Eifel. Door de wederopbouw in 1946, die de oorspronkelijke staat herstelde, straalt de stadskern weer als vanouds met zijn vakwerk-, ridder- en patriciërs huizen. ❽ Gräfrath ligt in het Bergische Land en is het noordelijkste stadsdeel van Solingen. Het zwart-wit-groene stadsgezicht geldt als typisch ‘Bergisch’. De binnenstad is een juweel met een fotogenieke marktplaats in het centrum ervan. Een goede gelegenheid voor een koffiepauze. Kunstliefhebbers vinden hier om de hoek in het voormalige raadhuis het Kunstmuseum Solingen, met belangrijke werken uit de 19e en 20e eeuw, van bijv. Lovis Corinth, Anselm Feuerbach, Hans Thoma en Franz von Stuck. Bergische barok is de onweerstaanbare trekpleister van het ten oosten van Remscheid gelegen stadje ❸ Lennep, waar de middeleeuwse binnenstad en de met kinderkopjes geplaveide straatjes de sfeer bepalen. In het stadscentrum zijn al 116 huizen tot monument verklaard, tot grote vreugde van de bezoekers. Hoogtepunt van een tocht

langs de historische plaatsen van het Bergische Land is het stadje ❹ Hückeswagen aan de Beverdal-stuwdam – de ‘parel van het Bergische Land’. De typische leistenen gevels in de oude binnenstad en het grafelijke kasteel uit de 12e eeuw bepalen het stadsbeeld. Een speciale attractie vormen de kasteelconcerten in een stijlvolle omgeving. Een ander alom bekend hoogtepunt in Hückeswagen is het grote binnenstadfeest op het tweede weekend van september, waar bezoekers van heinde en verre naar toe stromen. En wie graag sportief actief is kan hier, zoals overal in het Bergische Land, heerlijk fietsen. Een klein uurtje verder met de auto ligt ❾ Bergneustadt, een van de oudste stadjes van het Bergische Land. Tot ver buiten de grenzen kreeg deze stad bekendheid door de fabricatie van kanonnen in de 14e eeuw. En tenslotte ligt hoog boven de Sieg, op een rotspunt, het stadje ❿ Blankenberg met zijn kasteelruïne en de nog behouden poorttorens.

Hier is een uitstapje naar het wijnbouwmuseum in het historisch belangrijke Runenhaus de moeite waard.

Van zuidelijk Westfalen tot aan de Lippe Aan de rand van het Rothaargebergte, en in de buurt van de Rothaarsteig, is ⓫ Bad BerleburgElsoff een ideaal uitgangspunt om te wandelen in

Nijmegen

t Ri

t Münster

jn

t tDuisburg Venlo tDüsseldorf Keulen t t Bonn

Lippe

Ruhr

Historische dorpscentra Historische stadscentra

Nijmegen

t Ri

t Münster

jn

t t Duisburg Venlo t Düsseldorf Keulen t t Bonn

Lippe

Ruhr

»

Het ander hotel in Dusseldorf Dit hotel, gelegen in een idyllisch park in Kaiserswerth, biedt een gemoedelijk comfort in een historische ambiance.

De 55 stijlvol gemeubileerde kamers en de veelzijdige vergaderzalen beloven een bijzonder aangenaam verblijf.

www.hotel-mutterhaus.de

Das MutterHaus Hotel und Tagungszentrum GmbH Geschwister-Aufricht-Str. 1 (vroeger Alte Landstr. 179) DE-40489 Düsseldorf Telefoon: +49 211/6 17 27-0 Telefax: +49 211/6 17 27-15 04

15

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 28.01.14 15:16 Seite 16

TIP De historische stads- en dorpskernen heeft een nieuwe recreatiegids uitgegeven. De gids toont de mooie en bezienswaardige kanten van de deelnemende steden en nodigt uit tot een bezoek. www.hist-stadt.nrw.de

Hückeswagen Grafelijk kasteel

het Wittgensteiner Land. Ook nu nog torent de ooit aan de heilige Andreas gewijde dorpskerk hoog boven het plaatsje uit. Hier ervaart men een heilzame ontspanning, waarbij genieten van natuur en stad hand in hand gaan. Aan de zuidgrens van de Hochsauerlandkreis ligt ⓬ Hallenberg.

Vermeldenswaardig is hier het oude bakhuis uit het jaar 1646, waar ook nu nog volgens oude traditie brood gebakken wordt. ⓭ Eversberg, de bergstad middenin het Hochsauerland, ligt aan de rand van het Arnsberger Woud en behoort sinds 1975 tot Meschede. De stadskerk uit de 13e eeuw

geldt met haar gemixte stijl van gotiek en romaans als typisch voorbeeld van de ‘Sauerlandse barok’.

Uniek voor Westfalen is het middeleeuwse gewelvensysteem in het plaatsje ⓮ Nieheim, waar de Nikolausbeek, die onderaan de Holsterberg ontspringt, zich onder het dorp vertakt. Curieus en interessant zijn hier het Westfaalse Culinarium dat met het themamuseum ‘kaas, bier & brandewijn, brood en ham’ de bezoeker meevoert in een regionale wereld van smaken, en het Sackmuseum met een indrukwekkende presentatie van een duizend jaar oude geschiedenis aan verpakkingen.

© Schloss-Stadt Hückeswagen, Andreas Hub

Höxter Kiliani kerk

DETMOLD Cultuurstad in het Teutoburger Woud

Rathaus am Markt | DE-32754 Detmold Tel. +49 (0)5231 977 328 | Fax +49 (0)5231 977 447 tourist.info@detmold.de | www.detmold.de

16

Van de historische binnenstad met zijn vele monumenten raken bezoeker steeds weer onder de indruk. Vooral bepalend voor het gezicht van de oude binnenstad is het vorstelijke residentiekasteel, dat dagelijks bezichtigd kan worden en waarvan het park open is voor publiek. Vlak hierbij ligt het Lippische Landesmuseum, dat naast vele verhalen over de regio nog veel meer te vertellen heeft. Het LWL Openluchtmuseum ten zuiden van het oude stadsdeel laat zien hoe onze voorvaderen vroeger leefden op het platteland. Het symbool voor de hele regio is het hoog boven de stad uittorende Hermannsmonument. Het herinnert ons eraan dat in het jaar 9 na Chr. de Romeinen ergens in het Teutoburger Woud beslissend verslagen werden. Aan de voet van het monument ligt een klimpark waar jong en oud zich kunnen uitleven in de oude hoge bomen. Plezier voor de hele familie is ook een bezoek aan het Vogelpark en het Adelaarspark. Voor wandelaars en fietsers heeft de voormalige residentiestad een ruim aanbod aan tours. Zo fiets je bijv. over de ‘Europese fietsroute R1’ vanaf de Nederlandse grens via Detmold tot aan de Weser. En de Hermannsweg brengt wandelaars via een boeiende wandelroute vol belevenissen vanaf Rheine, dat vlakbij Enschede ligt, tot aan de voormalige residentiestad Detmold

.

TIP

Laat u door de prinses Pauline, de voormalige regentin van het Land Lippe, hoogstpersoonlijk tonen hoe men vroeger leefde in de stad.

© Stadt Detmold

Tourist Information Lippe & Detmold

…SP ECIALE TRI PS ➊

Het vorstelijk residentiekasteel

Detmold Het Hermanns monument

Ervaar: hoe de verwanten van het Nederlandse koningshuis in het vorstelijke residentiekasteel wonen – en nog veel meer!

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 27.01.14 11:02 Seite 17

© Historische Stadt- und Ortskerne in NRW

Bad Münstereifel Promenade aan de Erft

Renaissance in het Teutoburger Woud Helemaal in het oosten van Noordrijn-Westfalen ligt nog een sprookjesachtig middelgebergte: het Teutoburger Woud, waar de Romeinen 9 n. Chr. definitief het onderspit moesten delven tegen de Germanen. Tegenwoordig vormt het Teutoburger Woud de landschappelijke en historische kern van Oostwestfalen en Lippe, en is het ook voor nietGermanen een veilig gebied. Reizend per auto vormen de voormalige Hanzasteden ❺ Minden, ❻ Höxter en ❼ Warburg samen met ❽ Detmold een van noord naar zuid lopende keten van his-

Dahlem-Kronenburg Ridderkamer

torische steden, waar hart en ogen van bezoekers opengaan voor de schitterende geschiedenis die nog steeds beeldbepalend is voor deze steden.

Minden overweldigt bezoekers met de 1000 jaar oude dom en gebouwen uit alle voorbije eeuwen; in een klein gebied maakt men hier een reis door de tijd. Het pal voor de dom georganiseerde ‘Klassik Open Air’ is één van de hoogtepunten in de rijkelijk met festiviteiten gevulde evenementenkalender.

Volgende plaats op de route naar het zuiden is Detmold, dat vanwege het prachtige Residenzkasteel wel de ‘Wunderschöne’ wordt genoemd.

»

SCHLOSS HOLTE-STUKENBROCK Veelzijdige stad!

Heidelandschappen, de bron van de Eems en veel plezier met dieren biedt deze jonge stad aan het Teutoburger Woud.

Van deze Senne-beekjes gaat een unieke rust uit

…SP ECIALE TRI PS ➋

© Schloß Holte-Stukenbrock, Ludwig Teichmann

Schloß Holte-Stukenbrock

Midden in het Sennelandschap bij Bielefeld en Paderborn ligt Schloß Holte-Stukenbrock dat vanuit Nederland goed via de snelweg te bereiken is. Deze gemoedelijke stad, hoewel gelegen temidden van een als een waar natuurparadijs bekend staand heidelandschap dat goed gedijt op de karige grond, is toch verbazingwekkend rijk aan bossen. De vlakke en goed gemarkeerde fiets- en wandelpaden voeren langs zo’n dozijn schilderachtige beekdalletjes. Aan beekbronnetjes is hier geen gebrek.

Zo ontspringt in Schloß Holte-Stukenbrock ook de Eems, die na 375 km uitmondt in de Noordzee. Het kleine stadje zelf heeft veel activiteiten te bieden: tennis, paardrijden, golfen, tot ‘s avond laat joggen op een Finnenbaan – een natuurlijk aangelegde baan voor crosslopers, en direct daarnaast een zweefvliegveld. Het stralend gele kasteel met drie typische torens en vestingwerken ligt aan de oostelijke rand van het Holter bos.

Als opwindende tegenpool zorgt het Zoo Safaripark met meer dan 600 dieren voor plezier en spektakel voor het hele gezin! In dit recreatiepark zijn vele avonturen te beleven: shows, kermisattracties, een zwembadlandschap – de dag komt uren tekort

.

Stadt Schloß Holte-Stukenbrock Rathausstraße 2 | DE-33758 Schloß Holte-Stukenbrock Tel. +49 (0)5207 890 50 | Fax: +49 (0)5207 890 55 41 stadtmarketing.shs@gt-net.de | www.schlossholte-stukenbrock.de

TIP

De ‘Ems-Erlebniswelt’ is uitnodigend voor het beleven van bijzondere indrukken en activiteiten rondom de Eems. Ook ideaal als start- of finishpunt van een tocht over het Eemsfietspad van Eemsbron tot Noordzee, www.ems-erlebniswelt.de

17

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 28.01.14 16:00 Seite 18

TIP Ervaar nog meer over historische stads- en dorpskernen in Noordrijn-Westfalen en andere bezienswaardige juweeltjes op www.destination-duitsland.nl/ Historische-Juweeltjes

Kalkar Stadhuis

Detmold heeft niet alleen een prachtig stadsbeeld, maar is als muziek- en theaterstad en door de vele festivals om zo te zeggen ‘het hele jaar geopend’.

De met luisterrijk stucwerk versierde gevels van de burgerhuizen maken Höxter, in het dal van de Weser, tot centrum van de Weserrenaissance.

Het Adam-und-Eva-Huis is een van de prachtigste voorbeelden. Het is de moeite waard een omweg te maken naar de uitgebreide gebouwen van het voormalige klooster bij kasteel Corvey. Bij Warburg, helemaal in het zuidoosten van de streek, komt men in het schilderachtige Diemeldal.

Deze uit een oud en nieuw stadsdeel bestaande Hanzestad staat vanwege zijn oude kerken, de vele gerestaureerde huizen en de goed gerestaureerde stadsmuren bekend als één van de mooiste steden van Westfalen, en wordt daarom ook wel het ‘Rothenburg van Westfalen’ genoemd. Een bezoek aan Warburg kan prima samengaan met een bezoek aan één van de vele feesten daar, zoals het Meifeest, het Kälkenfeest in augustus, de Warburger oktoberweek of de kerstmarkt.

Want hier valt bijna altijd wel wat te vieren, het hele jaar door.

© Historische Stadt- und Ortskerne in NRW

Solingen Gräfrath Bergische koffiepauze

BAD DRIBURG Ontspannen in het Teutoburger Woud

Bad Driburg Gräfliche park

…SP ECIALE TRI PS ➌

Wandelen op gepremierde ‘Qualitätswegen’

Bad Driburger Touristik GmbH Lange Straße 140 | DE-33014 Bad Driburg Tel. +49 (0)5253 98 94-0 www.bad-driburg.com | www.facebook.com/baddriburg

18

Ontdek actief de ongerepte natuur vol verrassingen, de Westfaalse keuken en de vriendelijke gastheren en geniet na uitgebreide fiets- en wandeltouren van de ontspannen wellness aanbiedingen en de culturele bezienswaardigheden. Volgens het Europese instituut voor toerisme (ETI) staat Bad Driburg op de 1e plaats van kuuroorden in Noord-Rijn Westfalen. De gezellige voetgangerszone met aparte winkeltjes en de gevarieerde eetgelegenheden maken Bad Driburg zo uniek. Bijzonder bezienswaardig is het veelvuldig bekroonde Gräfliche park. Midden in dit 65 ha grote park bevindt zich de enige in Duitsland voor het publiek opengestelde tuin van de wereldberoemde tuinarchitect Piet Oudolf.

Een licht glooiend middelgebergte, geurende bossen en heerlijke uitzichten maken Bad Driburg tot een wandelparadijs dat direct gelegen is aan de Eggeweg-route, die al meermalen onderscheiden werd als ‘Qualitätsweg Wanderbares Deutschland’. Meer dan 60 wandelroutes en vele fietstour mogelijkheden rond Bad Driburg doorkruisen het Teutoburger Woud. Ze nodigen uit tot het ontdekken van de vele bezienswaardigheden in de regio, zoals bijv. het Hermanns monument en de Extern-stenen

.

TIP

‘Aktivurlaub’ met 5 overn. + ontbijt, wandeling met gids, E-bike voor een dag, dagkaart voor het thermaalbad, tips voor touren etc., vanaf € 189,- p.p. in 2p. kamer.

© Bad Driburger Touristik GmbH

Dit kuuroord heeft voor fietsers, wandelaars en cultuurliefhebbers bijzondere belevenissen in petto.

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 27.01.14 11:03 Seite 19

© Warendorf Marketing GmbH, Hermann-Josef Pape

Warendorf Action op de marktplein

Steinfurt-Burgsteinfurt Kasteel met kasteelgracht

Geschiedenis aan Rijn en Ruhr ⓯ Herten-Westerholt ligt aan de noordelijke rand van het Ruhrgebied, omgeven door veel bos en groen. In de middeleeuwen was het een vooruitstrevend centrum voor handel en ambacht. Van deze levendige geschiedenis getuigen nu nog ruim 80 goed behouden vakwerkhuizen. Zo’n 40 km zuidelijker ligt een buurtdorp van Hattinger: het hoog boven de Ruhr gelegen ⓰ Blankenstein, waarvan het stadsbeeld bepaald wordt door de gedeeltelijk gereconstrueerde burcht en het nieuw ingerichte oude marktplein. Meer dan 60 beziens-

waardige unieke monumenten wachten hier op ontdekking. Op weg naar het zuidwesten strijken we langs de Noordrijn-Westfaalse metropool Düsseldorf met de stadswijk Kaiserswerth, die ouder is dan de bondslandhoofdstad en waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de 7e eeuw.

Vanaf hier is een omweg aan te bevelen naar ⓱ Korschenbroich-Liedberg met het in oorspronkelijke stijl behouden dorpsplein. Een overblijfsel uit voorbije dagen is een mijnschacht uit de 18e eeuw, toen hier nog twee zandmijnen waren. Dankzij het engagement van de burgers is het gelukt de

»

BAD WÜNNENBERG Natuur genezen en genieten In het gevarieerde landschap van het Sauerland is het drukke dagelijkse bestaan al snel ver weg en vergeten.

Bad Wünnenberg Blote-voeten-pad

…SP ECIALE TRI PS ➍

© Bad Wünnenberg Touristik GmbH

Aatal Stuwdam

Bad Wünnenberg Touristik GmbH Im Aatal 3 | DE-33181 Bad Wünnenberg Tel. +49 (0)2953 99 88 0 | Fax +49 (0)2953 74 30 info@bad-wuennenberg.de | www.bad-wuennenberg.de

M iddenin de bergen van noordelijk Sauerland, aan de voet van de Aabacher stuwdam, ligt Bad Wünnenberg. Behalve gezonde lucht vindt men in dit kuuroord Kneipp-kuren, instellingen voor fittness, gezondheid en de modernste medische voorzieningen in de Aatalkliniek. Het kuurpark en het aangrenzende natuurlijke Aadal liggen temidden van uitgestrekte bossen, waar 250 km aan gemarkeerde wandel- en fietspaden uitnodigen tot uitgebreide verkenningstochten. In Bad Wünnenberg kunt u wandelen op de mooiste paden van de regio, zoals het langeafstandswandelpad de Sintfeld-Höhenweg (ca. 144 km), de 5 Bäche-Weg (ca. 23 km) en de paden van de Vital Wandelwereld (10 - 13 km). Ook cultuurhistorisch heeft het kuuroord veel interessants te bieden met de Pestbegraafplaats, de wachttoren, het oude pakhuis en het oude gerechtshof. In het nog natuurlijke Aadal in Bad Wünnenberg valt veel te genieten en het is zeker een bezoek waard. Daarna kan avontuur worden afgewisseld met ontspanning: na een dag vol leuke activiteiten gezellig tot rust komen met een kopje koffie of thee, in de Kneipp-oase of bij een kneippse behandeling. Want iedereen kan iets doen aan zijn gezondheid, of, zoals het motto van dominee Kneipp luidt: ‘Voorkomen is beter dan genezen’

.

TIP

Het blote-voeten-pad is wellness, een weldaad voor de voeten.

Een anderhalve km lange stimulerende, vitaliserende reflexzonemassage voor vermoeide wandelvoeten.

19

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 28.01.14 16:00 Seite 20

Ende Kerninhalt Ende Publi

Lippstadt Stadhuis

Rietberg Orgelwerk

Nijmegen

t Ri

historische dorpskern ⓲ Alt-Kaster in de Erftregio te behouden en veilig te stellen voor de reusachtige baggerschoepraderen van de bruinkool dagbouwmijn. Het tegenwoordig tot de ‘kasteelstad’ Bedburg behorende plaatsje bouwde daartoe met een middeleeuws kasteel en stadswallen een uniek verdedigingscomplex. Naaste station op onze reis langs de historische stadjes is het landschappelijk prachtig gelegen ⓳ Wachtendonk. Tijdens een wandeling door het historische centrum van de zuidelijkste gemeente van de regio Kleve loop je onvermijdelijk tegen het ‘Haus Püllen’ aan. Het is

t Münster

jn

t tDuisburg Venlo tDüsseldorf Keulen t t Bonn

Lippe

Ruhr

Speciale Trips

een van de oudste monumenten, uit het jaar 1634, en biedt nu onderdak aan het natuurcentrum van natuurpark Schwalm-Nette. Vlakbij ligt het plaatsje ❾ Kempen, met de 1631 – 1637 gebouwde Paterskerk, de grootste uit één beuk bestaande kerk aan de Neder-Rijn. Tussen de Jodenstraat, de Nieuwstraat en de Tiefstraat ligt het middeleeuwse hart van dit stadje met oude vakwerkhuizen uit de 17e eeuw. Vanaf hier is het niet ver meer naar Moers, een belangrijk plaats aan de Oranjeroute, die met een lengte van 2000 km 25 Duitse en Nederlandse steden met elkaar verbindt

.

© Historische Ortskerne NRW

Bildunterkante

MOERS Charmante stad van de Graven

Moers – Stad aan de Oranjeroute Homberger Straße 4 | DE-47441 Moers Tel. +49 (0)2841 88 22 60 | stadtinfo@moers-marketing.de www.moers-stadtportal.de | www.moers.de

20

Behalve het slot met het historische park heeft Moers een oud stadscentrum dat met meer dan 300 grote en kleine winkels, cafés, restaurants en pleinen heel aantrekkelijk is voor jong en oud. In de kleine en grotere straatjes is steeds weer iets nieuws te ontdekken, en in de cafés en restaurants kan men na het ronddwalen uitstekend uitrusten.

Een stadswandeling wordt goed afgerond met een bezoek aan de historische kerk, het museum Peschkenhaus of aan de dwergensteeg.

Hoogtepunt is beslist een bezoek aan het kasteel Moers, met daarin het Grafelijk museum. Het voormalige kasteel met slotgracht van de Graven van Moers is een van de oudste ronde burchten uit de hoogtijdagen van de middeleeuwen die in het Rijnland behouden is gebleven. Direct aansluitend bij slot Moers ligt het kasteelpark. Het geniet een hoog aanzien, met de vele oude bomen, de rondlopende en elkaar kruisende paden en met de ruime weidegazons die het zo geschikt maken om te ontspannen. De Gravenstad Moers is bovendien de thuisstad van het oudste Comedy Festival in Duitsland: Een ander hoogtepunt is de wellicht mooiste en grootste stadskermis bij de Neder-Rijn, begin september, met meer dan 300 kermisattracties

.

TIP

Moers Festival 6 t/m 9 juni 2014. Vier dagen lang presenteren zich sterren uit de internationale jazz scène. Sinds 2008 woont een bekende ‘improviser in residence’ een jaar lang in de stad.

© Stadt Moers

…SP ECIALE TRI PS ➎

Stadscentrum met winkels en cafés

Moers Grafelijk museum in het slot

Romantische straatjes in het oude centrum en een historisch stadspark nodigen uit om ontspannen rond te zwerven.

DsR14_NL1_14-21_HistorOrtskern_Mutterhaus_Moers_Paderborn_PaderbornerLand_Layout 1 27.01.14 11:03 Seite 21

PADERBORN Stad van de 200 Paderbronnen Stadsverkenning, fietsen en wandelen langs de kortste rivier van Duitsland.

Paderborn Paderbronnen

…SP ECIALE TRI PS ➏

© Tourist Information Paderborn

Fietsen langs de Lippesee

Tourist Information Paderborn Marienplatz 2a | DE-33098 Paderborn Tel. +49 (0)5251 88 29 80 tourist-info@paderborn.de | www.paderborn.de

Er zijn veel steden die aan een rivier liggen, maar beslist heel weinig met een rivier die ontspringt in het stadscentrum. Paderborn is er een van! Op slechts een paar schreden van de winkelstraat borrelen in een wondermooi park zo’n 200 bronnen omhoog uit de aarde. Samen vormen ze de Pader, met 4 kilometer lengte Duitsland’s kortste rivier. Volgt men haar loop, wat het beste per fiets gaat, dan komt men bij kasteel Neuhaus, een schitterend renaissancegebouw met een prachtige baroktuin. Hier vertoont het landschap veel overeenkomsten met dat van het Münsterland, waardoor het heel makkelijk is om er te fietsen. Anders is het ten zuiden en oosten van Paderborn, waar het vlakke land overgaat in de hoogten van het Sauerland, Eggegebergte en het Teutoburger Wald.

De vijf Paderborner rondtouren (‘PB-touren’), tussen de 25 en 70 km lang, zijn ideaal om de verschillende landschappen rond Paderborn per fiets te ontdekken. Ook voor wandelliefhebbers heeft Paderborn leuke aanbiedingen: de Paderborner Höhenweg in stadsdeel Neuenbeken, de Karst-rondweg in stadsdeel Dahl en de Oude Pelgrimsweg in Haxtergrund ten zuiden van de stad. Het zijn alle drie rondwandelingen tussen 14 en 21 kilometer lang

.

TIP

Voor alle genoemde fietstouren en wandelingen zijn er informatiefolders met kaarten. Ook de GPS-gegevens van de touren zijn gratis verkrijgbaar.

Beleef het Paderborner Land!

De verborgen parel van Noord-Rijnland-Westfalen: ga nu op ontdekkingstocht!

• Fiets door prachtige landschappen • Wandel over fantastische routes • Ontspan in wellnessparadijsjes • Bezoek historische steden • Geniet van de heerlijke keuken • Bezoek interessante musea en tentoonstellingen

Vraag de gratis brochure aan.

Touristikzentrale Paderborner Land e. V. Königstr. 16, 33142 Büren/Duitsland Tel. +49 2951 970300, Fax 970304 info@paderborner-land.de www.paderborner-land.nl www.facebook.com/paderbornerland

21

DsR14_NL1_22-23_Intro Regionen_• 25.01.14 13:41 Seite 22

VAKANTIEREGIO’S Op pad langs levendige kusten, © PantherMedia / Thomas Uhlenberg

door landschappen vol geschiedenis en wild-romantische natuur

Vakantie in Duitsland betekent:

blauwwitte hemel. En zelfs heuse oerwouden zijn er te

genieten en veel beleven. Zoals bij

vinden: in de nationale parken in het midden van Duitsland.

de maritieme keuken in het noorden, Voormalige mijnbouwgebieden zijn getransformeerd tot of de heerlijke wijnstreken langs de fietsparadijzen die met historische stadjes en groene rivierdalen. Kunst en cultuur voeren oasen ontspanning brengen. Spoorzoekers ontdekken niet alleen de boventoon in de metro- verhalen over bijzondere mensen en tradities, die diep polen, maar bloeien ook volop onder verankerd zijn in het landschap en haar legenden.

22

DsR14_NL1_22-23_Intro Regionen_• 27.01.14 11:04 Seite 23

© PantherMedia / Herbert Esser

© www.greetsiel.de

Düsseldorf Kasteel Benrath Greetsiel Havenfeest Eifel Schapentrek

Samen feestelijk genieten van een stralende hemel, frisse lucht opsnuiven, ontspannen rondkijken – en gauw terug komen

23

DsR14_NL1_24-25_Schleswig-Holstein_HistKrug_BBramstedt_Layout 1 25.01.14 13:44 Seite 24

Flensburg Oluf-Samsons-Gang

Genieten en ontspannen tussen de zeeën

Highlight Husumer garnalendagen 18.-19.10.2014 De zee-bonte Husumer haven nodigt uit met garnalen, vis en een maritiem-muzikaal programma. www.husum-tourismus.de

Voor genieters van maritieme specialiteiten is dit de perfecte plek om van de ene culinaire lekkernij naar de andere te gaan. Hier wacht een zeebanket erop om te worden uitgeprobeerd – maar dit is tevens een land waar kruiden, kool en kaas voor unieke smaakervaringen zorgen. Van rustieke dorpskroegen tot toprestaurants laat SchleswigHolstein zich van zijn smakelijkste kant proeven.

Vers met vis Helemaal bovenaan in de liga van heerlijkheden staat het eiland Sylt. Op dit smalle noordelijk gelegen eiland van nog geen 100 km2 stralen ondertussen negen smaakvolle Michelin-sterren.

Hier overtuigt een eigentijdse keuken met originele accenten uit de regio en een knipoog bij het gebruik van typische ingrediënten. Een daarvan is een kleine Noordzeebewoner die indruk maakt

met zijn smaak: de garnaal. In de meest uiteenlopende variaties laat dit vers gepelde waterdier zich genieten. Maar natuurlijk is aan de Noord Friese kust het met garnalen belegde bruinbrood favoriet. Garnalen horen net zo bij Husum als de haven bij Theodor Storm. Daarom wekt het geen verbazing dat hier een heel weekend aan dit schaaldier wordt gewijd. Tijdens het bonte programma rond de haven kan men zien en vooral ruiken wat men zoal met verse garnalen in de keuken klaar kan toveren. Gerookt, gemarineerd, gebraden of gestoomd, de schatten uit de Noorden Oostzeese kustwateren bij Schleswig-Holstein smaken naar meer. Voor liefhebbers van het lekkerste tussendoortje van het noorden is er zelfs een reisgids om visbroodjes in alle variaties uit te proberen. Op een culinaire ontdekkingsreis langs Scharbeutz, Kappeln en Brunsbüttel vertelt

Een oase voor genieters, rustzoekers en individualisten!

Het Hotel voor Genieters Historischer Krug is even bekend om zijn goede keuken als om de ruim 30 jaar bestaande Beautyfarm, waar ayurvedische wellness in koninklijke ambiance aangeboden wordt. De prachtige ligging en de in Scandinavische landhuisstijl ingerichte kamers creëren alle voorwaarden voor genieten en ontspannen.

Genießer Hotel Historischer Krug Grazer Platz 1 DE-24988 Oeversee Tel. +49 (0)4630 940 0 info@historischer-krug.de www.historischer-krug

24

© PantherMedia/Markus Hoetzel, Sylt Marketing/Holger Widera

Schleswig-Holstein, het land tussen de Noord- en Oostzee, staat bekend om zijn frisse wind en stevige maritieme keuken. De beste voorwaarden om lichaam en geest even op adem te laten komen.

DsR14_NL1_24-25_Schleswig-Holstein_HistKrug_BBramstedt_Layout 1 25.01.14 13:45 Seite 25

Sylt Vuurtoren Ellenbogen

Schleswig-Holstein Frisse ingrediënten uit de regio genieten

Karakteristiek voor de regio – en gezond Karakteristieke gerechten voor de regio, bereid met frisse ingrediënten uit de regio en op ambachtelijke wijze – dat is het credo van de coöperatie ‘Feinheimisch’. Het gaat de leden van de vereniging – van restaurants tot producenten, van bakkers tot geitenhoeders – niet alleen maar om goed en lekker eten. Zij willen bijdragen aan het behoud van de biodiversiteit in het land en de ambachtelijke

productie van levensmiddelen stimuleren. In Dithmarschen bijv. leggen de boeren zich grootschalig toe op de kool. In dit grootste aaneengesloten kolenteeltgebied van Europa worden ieder jaar 80 miljoen kolen geoogst. Het koolmuseum ‘Kohlosseum’, in een voormalige zuurkoolfabriek, toont hoe deze groente geteeld en met de hand geoogst wordt. Oude en voor een deel al lang vergeten fruitsoorten kunnen in het fruitmuseum ‘Pomarium Anglicum’ in Winderstatt bewonderd worden. Meer dan 100 verschillende kaassoorten kan men over een afstand van 500 km ontdekken: jonge en oude, zachte en harde, zure, zoute, zoete en scherpe, echte stinkerds en heerlijk geurende: de variatie aan kaas kent geen grenzen in dit noordelijkste bondsland. Beweging, frisse lucht, gerechten, dranken en natuur – dat zijn de ingrediënten voor de sportieve activiteiten tijdens de ‘Genietersmarathon’ in Bad Bramstedt.

Ieder jaar in mei gaat het over 42 km door het prachtige landschap van het Holsteiner Auenland.

In de Roland Oase kunnen de uitgeputte fietsers dan na afloop een frisse duik nemen, voordat men naar de ‘prijsuitreiking’ gaat – want onder allen die de eindstreep halen worden drie manden vol lekkernijen verloot. Net zo gezellig en boeiend is een zondags-picknick midden in de Hollanderstad Friedrichstadt op 25 mei direct aan de gracht

Meer informatie: www.kaesestrasse-sh.de www.sh-geniesserland.de www.fischbroetchenreport.de www.feinheimisch.de www.friedrichstadt.de www.genussmarathon.net www.gourmetfestival.de

Kliktips

.

De idyllische kuur- en Rolandstad in het prachtige Holsteiner Auenland!

Gezellige boerderijcafés, ontspannende kanotouren, natuurrijke ruiter- en wandelpaden, een uitgebreid fietspadennetwerk, het bekende wildpark Eekholt, wellness in de ‘Tuin der zinnen’ met Kneipp-installatie – en een ruim aanbod aan overnachtingsmogelijkheden! © www.image-foto.de

© TASH/I. Wandmacher

het ‘Fischbrötchenreport’ waar ‘Mutti’ zelf nog braadt en waar de lekkerste exemplaren te vinden zijn. Bijvoorbeeld aan de visserijhaven in Büsum, waar ca. 20 verschillende variaties aangeboden worden, of in de Fischstube in Friedrichstadt, waar de cheffin nog zelf de garnalen in een recordtempo pelt. Met het bekende muziekfestival als stimulans werd in 1987 het ‘Schleswig-Holstein Gourmet festival’ in het leven geroepen. Dit vond voor het eerst plaats in de Historischen Krug in Oeversee, vlakbij Flensburg. De historische omgeving van deze in 1519 voor het eerst vermeldde kroeg leverde de juiste inspiratie om de verfrissende regionale keuken van internationale sterrenkoks te presenteren. Sindsdien geven jaarlijks de beste koks acte de presence in het hoge noorden en tonen daar met enorme creativiteit hun ambachtelijke kunnen.

Advies & informatie Tourismusbüro Bad Bramstedt (Rathaus) Bleeck 17- 19 • DE-24576 Bad Bramstedt Tel.: +49(0)4192/506-27 • Fax: +49(0)4192/506-80 touristinfo@bad-bramstedt.de • www.bad-bramstedt.de

25

DsR14_NL1_26-32_Bremerhaven_Bremen_Nordsee_WildeshauserGeest_KunsthalleEmden_Otterndorf-ÜberseeMuseumTeufelsmoor_Layout 1 28.0 1.14 09:38 Seite 26

Havenwelten

Bremerhaven Feestweek rond de oude en nieuwe haven

ZEESTAD BREMERHAVEN Met frisse wind en veel PK’s De Havenwelten van Bremerhaven brengen het verleden tot leven, openen nieuwe perspectieven en zijn vol romantiek.

Bovendien zijn ze weer de achtergrond voor oldtimers te water en te land.

H.-H.-Meier-Straße 6 DE-27568 Bremerhaven Tel. +49 (0)471 809 36 100 Fax: +49 (0)471 809 36 190 touristik@erlebnis-bremerhaven.de www.bremerhaven-tourism.de

26

retourtochten per zeilschip naar/van Bremerhaven aangeboden. En ook de reizen per schip naar Sail Bremerhaven 2015 zijn al te boeken. Bijzonder geliefd daarbij zijn de cruises naar ‘Sail-In’, waarbij de passagiersschepen de grote zeilschepen tegemoet varen bij hun aankomst voor de openingsparade. Nog voor dit alles, op 15 juni 2014, worden in het havengebied van Bremerhaven weer ongeveer 150 oldtimer voertuigen verwacht op de OLDTIMERwereld. Een breed spectrum aan allerlei soorten personenauto’s en motoren, tot aan bouwjaar 1983, staan dan klaar voor een gemeenschappelijk oldtimer-corso door de zeestad. Op dit evenement vindt er ook weer een uitwisseling plaats met de Porsche stamtafel Bremerhaven, die zijn sportwagens presenteert en uitnodigt voor bezichtiging. Motoren van verschillende klassen en jaargangen komen ook weer naar de traditionele visserijhaven-races.

Met Pinsteren, van 8 tot 9 juni 2014, start het unieke motorrace-op-de-weg spektakel voor de 57e keer, en wel vlakbij het toeristisch gebied ‘Schaufenster Fisschereihafen’. Naast deze cultraces op de ‘haringglibberbaan’ wordt er ook gehandeld in alles rondom de motor en vindt er een coureursfeest plaats. Er is vrij toegang tot de pit-tenten, zodat de machines ook van heel dichtbij bekeken kunnen worden

.

TIP

Cruise-aanbiedingen en schepen bekijken bij cruise-terminal Bremerhaven.

Lijst van scheepsaankomsten: www.cruiseport-bremerhaven.de

© Bremerhaven Touristik

Erlebnis Bremerhaven GmbH Bremerhaven Touristik

De Havenwelten van Bremerhaven is met zijn ligging tussen de city en Weserdeich niet alleen een perfecte plek voor zomerse openlucht-evenementen. In dit gebied voor toeristen liggen ook de belevenis- en wetenschapswerelden, zoals het ‘Klimahaus Bremerhaven 8° Ost’. Hier wordt bij het klimaat-thema medio 2014 een nieuwe uitbreiding geopend: het informatiecentrum voor offshorewindenergie, waar deze nieuwe klimaatgunstige technologie aan den lijve te beleven is. Vijf expositieonderdelen tonen de weg van rotorblad tot stopcontact in huis. Wind wordt er gepresenteerd als onuitputtelijke bron van energie. Ontwerpen, 3-D-tekeningen en wiskundige formules maken de enorme technische vereisten zichtbaar. En tenslotte aangekomen in de hal ‘Op Zee’ kunnen de bezoekers per helikopter een rondvlucht maken over een windmolenpark. De modellen waarmee men kan spelen en de videoprojecties geven bovendien een complete indruk hoe deze nieuwe technologie werkt, en wat ze voortbrengt.

Met de wind in de zeilen varen de grote zeilschepen uit de hele wereld in 2015 weer naar ‘Sail Bremerhaven’. Maar nog voordat dit internationale festival van windjammers van 12 - 16 augustus van start gaat, brengt de 40e Bremerhaven feestweek een leuk voorafje. Van 23 - 27 juli 2014 worden er rond de oude en de nieuwe haven feestelijkheden georganiseerd met ‘Open schip’ op de vele aanwezige schepen, rondzwerven en smullen, muziek en dans en natuurlijk zeiltochten. Naast de dagelijks aangeboden tochten van 3 uur met als hoogtepunt de vuurwerktocht op zaterdagavond, worden op de schoener ‘Albert Johannes’ ook

DsR14_NL1_26-32_Bremerhaven_Bremen_Nordsee_WildeshauserGeest_KunsthalleEmden_Otterndorf-ÜberseeMuseumTeufelsmoor_Layout 1 30.0 1.14 16:23 Seite 27

Bremen Stadmuzikanten

Bremerhaven Kleine Weser

Fietsen tussen veenlandschappen en Waddenzee

Zelfportret, 1912, olieverf op karton, Museum Wiesbaden

© BTZ Bremer Touristik-Zentrale/Ingrid Krause

Met wind in de rug langs de Noordzeekust, met wisselende wind door het Teufelsmoor of het veenlandschap, zonder wind door Bremen – in Noordwest Duitsland, niet ver van de Nederlandse grens, kun je naar hartenlust fietsen.

Met een stijf briesje moet je altijd wel rekening houden in het kustlandschap. Daartegenover heeft de fietser, net als in Nederland, geen last van bergen. Het honderden jaren oude cultuurlandschap, met haar wijde horizon en gekenmerkt door wind en water, nodigt uit tot ontdekkingsreizen en genieten met de fiets. De bewegwijzerde fietsroutes kruisen elkaar en zijn – afhankelijk van meer sportieve of meer culturele interesses – makkelijk samen te stellen tot fietstochten voor elke individuele voorkeur.

Met wind in de rug van Oost Friesland tot in het Oude land In de bocht waar de Eems uitmondt in de Dollard, loopt de grens tussen Nederland en Duitsland. En hier begint ook het Duitse deel van de North Sea Cycle Route. Het ongeveer 570 km lange traject

loopt door Nedersaksen vrijwel overal langs de kust. Het gaat van Leer via Emden en Norden naar het bij de Noordzee-inham Jadebusen gelegen Wilhelmshaven, en vervolgens naar Bremerhaven aan de monding van de Weser. Van daaraf gaat het verder naar de monding van de Elbe bij Cuxhaven, waar de laatste etappe langs de Elbe door het Oude Land naar Hamburg begint. Fietsers houden van wind in de rug, en op dit stuk is de kans op rugwind 2:1, want westenwinden overheersen aan de Noordzeekust. Fietsen op of langs de dijk is op zichzelf al een uitgesproken genoegen, maar bovendien zijn er onderweg talloze dorpen en plaatsen die uitnodigend zijn om te bezichtigen, uit te rusten of te overnachten. Zo is de Kunsthal in Emden met haar geweldige verzameling kunst uit de 20e eeuw niet alleen aantrekkelijk bij slecht weer.

Het Duitse expressionisme en de schilderkunst

Cuxhaven Bremerhaven

t Borkum tt t Otterndorf t t Teufelsmoor Emden Bremen t t Wildeshauser Geest

»

150 jaar Alexej von Jawlensky Bij de 150ste geboortedag van de wereldberoemde expressionist Alexej von Jawlensky presenteert de Kunsthalle 70 schilderijen uit zijn meest populaire productieve tijdperk. Naast zijn werk zijn er rond 30 werken van kunstenaars die hem aanzienlijk hebben beïnvloedt, zoals Cézanne, Corinth, van Gogh, Gauguin, Matisse, Munch e.a.

Entree: € 10,- [€ 8,- ] kind/jongere tot 15 jaar gratis Toegankelijk voor gehandicapten

KUNSTWIJZER KUNSTZEIGER Kunsthalle Emden 21.06. – 19.10.2014

Kunsthalle Emden Hinter dem Rahmen 13 DE-26721 Emden Tel. +49 (0)4921 97 50 50

Openingstijden: Di t/m vrij 10-17 uur Za, zo en feestdagen 11-17 uur Ma gesloten www.kunsthalle-emden.de

27

DsR14_NL1_26-32_Bremerhaven_Bremen_Nordsee_WildeshauserGeest_KunsthalleEmden_Otterndorf-ÜberseeMuseumTeufelsmoor_Layout 1 25.0 1.14 15:33 Seite 28

Highlight Het Otto Huus in Emden Aan Otto, de beroemdste komiek van Duitsland, is in Emden een eigen huis gewijd. Hier is alles te vinden wat de fans graag willen: boeken, Cd’s, komische strips, films, en natuurlijk vooral Ottifanten. www.otto-waalkes.com

van de nieuwe zakelijkheid vormen er de kern van de verzameling. De tocht vervolgt naar een van de allermooiste getijdehavens, bij de uitvalsbasis voor de Oostfriese garnalenvloot Greetsiel, waar ook de bekende tweelingmolens staan. Daarna fietsen we noordwaarts langs de noordkust van Oost Friesland met de aangrenzende Waddenzee, een UNESCO natuur-werelderfgoed. En aan de rand van de Waddenzee ligt de keten van Oost Friese eilanden, van Borkum en Juist tot Wangerooge.

Elk op zich zijn ze de moeite van een omweg waard.

Bij slecht weer baden we inplaats van in zee liever

in recreatiebad ‘Ocean Wave’ in Norden-Norddeich, met saunalandschap en kinderspeelpark. Via Jever, waar bij een bezoek aan het Jeverse brouwerijmuseum bierproeven direct uit het vat te wachten staat, fietsen we verder in zuidoostelijke richting naar Wilhelmshaven. Tot de bezienswaardigheden in de havenstad Wilhelmshaven behoort de maritieme mijl met het aquarium, Waddenzeehuis, marine museum en piratenmuseum. Onze route draait rond het beschermde natuurgebied van Jadebusen, gaat richting noorden en dan naderen we al vrij snel de monding van de Weser met

© OTG/Imke Wemken

Oostfriesland Getijdehaven Neuharlingersiel

BORKUM Hier kun je heerlijk op adem komen

Borkum Het hele jaar hoogzeeklimaa Fietsen met hele gezin

Tourist-Information Borkum Goethestr. 25 | DE-26757 Borkum Tel. +49 (0)4922 933 403 | Fax +49 (0)4922 933 400 info@borkum.de | www.borkum.de

28

Eindeloze ruimte, fijn wit zand en de frisse branding van de Noordzee – het 26 km lange zandstrand op Borkum nodigt uit tot ontspannen wandelen en uitgebreid baden op vier bewaakte badstranden. Met 36 m2 is dit het grootste Oostfriese eiland, het dichtst bij Nederland gelegen.

Door de invloed van de golfstroom heerst hier het hele jaar door een hoogzeeklimaat met aangename temperaturen. Over de 130 km fiets- en wandelpaden kan men gevarieerde tochten maken door het fascinerende duinlandschap en het idyllische bos ‘Greune Stee’. Ook cultureel heeft Borkum heel wat te bieden: luisteren naar een kuurconcert op de gezellige promenade, in het eilandstadje typische Oostfriese specialiteiten kopen of thee drinken. Dankzij de grote afstand tot het vaste land is dit gerenommeerde Noordzee kuuroord een oase voor mensen met allergie voor pollen. De Europese stichting voor allergie onderzoek verklaarde met het ECARF-kwaliteitslabel Borkum zelfs tot het eerste allergievriendelijke eiland in Europa. Wie werkelijk iets goeds wil doen voor lichaam en geest, gunt zichzelf een Thalasso-therapie in het ‘Gezeitenland ~ Wasser und Wellness’. De Thalasso-therapie maakt bewust gebruik van de helende krachten van de Noordzee, wat dit verwenprogramma uniek maakt

.

TIP

Over de waarschijnlijk mooiste promenade aan de Noordzeekust – 1,9 km lang – kan men heerlijk flaneren en genieten van de gezellige drukte.

© Wirtschaftsbetriebe der Stadt NSHB Borkum GmbH, Thomas Gasparini, © TMN/Ursula de Blieck,

Zeeklimaat, eindeloze zandstranden en een interessant eilandstadje: ideaal voor en afstand van de dagelijkse sleur.

DsR14_NL1_26-32_Bremerhaven_Bremen_Nordsee_WildeshauserGeest_KunsthalleEmden_Otterndorf-ÜberseeMuseumTeufelsmoor_Layout 1 25.0 1.14 15:33 Seite 29

© TourismusMarketing Niedersachsen GmbH

Borkum Strandpromenade

Bremerhaven, waar een bezoek aan het Duitse scheepvaartmuseum is aan te raden. De fietstocht gaat in noordelijke richting verder langs de Nedersaksische Noordzeekust, naar Cuxhaven aan de monding van de Elbe. Het bezoekerscentrum van het nationale park Nedersaksische Waddenzee in Cuxhaven-Sahlenberg toont alles wat men weten wil over de Waddenzee, de kwelders, slikken en schorren. Nu gaan we stroomopwaarts langs de Elbe naar Hamburg. Zij aan zij met containerschepen bereiken we Ottendorf met de zorgvuldig gerestaureerde oude binnenstad, waar het histo-

Emden Ratsdelft met vuurtorenschip

rische raadhuis, de St. Severi-kerk en ook het streekmuseum in het ‘Kranichhaus’ bezoekers aantrekken. Op het volgend stuk van de fietstocht verdient van de vele mooie plaatsjes onderweg speciaal Stade onze aandacht. Bezienswaardig is er de bekoorlijke oude binnenstad met gekronkelde straatjes en de historische Hanzehaven. Bovendien bieden de musea, cafés en winkels allerlei soorten aangename afwisseling voor de fietser. We zijn nu aangekomen in het Oude Land, Duitslands grootste fruitteeltgebied met tien miljoen fruitbomen, dat zich uitstrekt tot aan Hamburg, waar we na een

»

OTTERNDORF Zoveel mogelijkheden voor plezier Geniet van een gezinsvakantie direct aan de Noordzee en de Elbe, bij alle soorten weer en onafhankelijk van de getijden.

© Bernd Otten, © Papenburg Tourismus GmbH (PTG) , Ostfriesland Tourismus GmbH

Kindervreugde op de wadden Noordzeebadplaats Otterndorf

Otterndorf Marketing GmbH, Tourist-Information Historisches Rathaus | DE-21762 Otterndorf Tel. +49 (0)475 19 19 131 | Fax +49 (0)475 19 19 141 www.otterndorf.de | touristik@otterndorf.de

In Noordzeebadplaats Otterndorf kan men op elk moment in het koele water duiken, onafhankelijk van eb en vloed. Direct achter de groene dijk van het Noordzeestrand ligt het recreatiegebied ‘See Achtern Diek’, met de beide zoetwaterbaden ‘Noord- en Zuidzee’. Hier vinden kinderen altijd een veilige zwemplek, of maken ze lol in het speciaal voor hun aangelegde modderbad, op het klimschip of met de talrijke attracties in de speel-en-plezier zone. In Otterndorf vormt de oude stad het middelpunt met gerestaureerde historische huizen. Ouders en grootouders kunnen in Noordzeebadplaats Otterndorf ook zichzelf iets gunnen en aangename uren doorbrengen in de zoutwaterbaden, rondslenteren door de met zorg gerestaureerde oude stad of de rivier de Medem landinwaarts opvaren, langs soppige uiterwaarden met mystieke moerasgebieden. In Noordzeebadplaats Otterndorf genieten vakantiegangers ook in de zomermaanden van de volkomen eigen plaatselijke idyllische sfeer. Veel moderne en gezellige vakantiewoningen – voor een deel in Scandinavische stijl gebouwd – en een op gezinnen ingestelde camping liggen direct achter de dijk, vlakbij het strand en de recreatievoorzieningen van de historische oude stad

.

TIP

Slenter eens over de Otterndorfer weekmarkt! Producten direct van de akker en helemaal vers. Op de Ihlienworter boerenvrouwenmarkt ruikt het naar gekruid spek, rijp fruit en groenten uit de streek.

29

DsR14_NL1_26-32_Bremerhaven_Bremen_Nordsee_WildeshauserGeest_KunsthalleEmden_Otterndorf-ÜberseeMuseumTeufelsmoor_Layout 1 25.0 1.14 15:33 Seite 30

Veenkanaal

oversteek over de Elbe met de veerpont ons doel bereikt hebben.

Duitse veenroute: kanalen door de veenheide Leer, de ‘poort naar Oost Friesland’ is een ideaal startpunt voor de veenroute. Deze in 1992 officieel geopende rondroute van ongeveer 170 km lengte doorkruist het Eemsland en het waterrijke zuidelijk deel van Oost Friesland. De route dankt haar naam aan de kolonisering van het hoogveen in de laatste 400 jaar, waarbij ontginningsoorden ontstonden zoals die ook in de provincie Groningen bestaan.

Ze worden gevormd door bevaarbare kanalen die voor ontwatering en transport in het veen werden uitgegraven. Langs deze kanalen, ‘wieken’ genaamd, rijgen de huizen van de veenontginners zich in een lange rij aaneen. Natuurlijk kent ook de veenroute geen noemenswaardige hoogteverschillen. Kenmerkend voor deze tocht zijn de vernuftig aangelegde veenkanalen, de sluizen en ophaalbruggen, evenals een serie windmolens.

Hoe zwaar de ontginning van het veen wel was blijkt uit de gevleugelde spreuk: het veen is ‘de eerste zijn dood – de tweede zijn nood – de derde

© TMN/Ursula de Blieck, PantherMedia/P. Eckert

Turfschip op de Hamme

TEUFELSMOOR Ontmoeting van natuur en cultuur

Teufelsmoor Tocht met de e-bike Tochtje met de turfschuit

Touristikagentur Teufelsmoor-Worpswede-Unterweser e.V. Osterholzer Str. 23 | DE-27711 Osterholz-Scharmbeck Tel. +49 (0)4791-930 480 info@teufelsmoor.de | www.teufelsmoor.nl

30

Tijdens een rondleiding door het veen kunt u veel over de flora en fauna ervaren. Van mei tot september kunnen e-bikes worden gehuurd.

Steeds meer gasten waarderen deze manier van voortbewegen, om in alle rust van de natuur te genieten. Tijdens de ‘KlimaTour Teufelsmoor’ komt u te weten, wat voor invloed de klimaatveranderingen op deze streek hebben en welke bijzondere betekenis het veen hierbij inneemt.

Voor deze en ook andere routes wordt – niet alleen voor e-bikes – GPS-verhuur aangeboden. In de late herfst kunt u in het Teufelsmoor genieten van een bijzonder natuurschouwspel: Tienduizenden kraanvogels maken in het veengebied een rustpauze tijdens hun jaarlijkse reis naar het Zuiden, en kunnen onder vakkundige begeleiding worden geobserveerd.

Vanaf het water heeft u weer een hele andere kijk op de natuur. Een tochtje met een turfschuit is een must voor elke bezoeker van het Teufelsmoor. In 2014 viert Worpswede het 125 jarig jubileum van de kunstenaarskolonie. De vier Worpsweder musea tonen voor dit jubileum de gemeenschappelijke grote zomertentoonstelling ‘Mythe en Modernen – 125 jaar kunstenaarskolonie Worpswede’. De tentoonstelling is geopend van 11.05. t/m 14.09. en wordt in de herfst en winter voortgezet met een expositie van hedendaagse kunst

.

TIP

De 140 km lange fietsroute ‘Weites Land’ loopt door prachtige landschappen en langs culturele hoogtepunten.

© Touristikagentur Teufelsmoor-Worpswede-Unterweser e.V./Anja Steffen

Het Teufelsmoor bij Bremen: genieten van kunst en cultuur in een magisch landschap.

DsR14_NL1_26-32_Bremerhaven_Bremen_Nordsee_WildeshauserGeest_KunsthalleEmden_Otterndorf-ÜberseeMuseumTeufelsmoor_Layout 1 27.0 1.14 11:05 Seite 31

Wedelfelder watermolen

© c-cap coloured, Ostfriesland Tourismus GmbH

Papenburg Zeilboot op het kanaal

zijn brood’. Fietst men van Leer, waar behalve de oude binnenstad ook de museumhaven de moeite waard is, met de klok mee, dan gaat de route meteen noordwaarts. In Großefehn, de uit veertien dorpen met vijf windmolens bestaande oudste veenontginning van Oost Friesland, kan men de veencultuur nog vrijwel ongerept ervaren. Bij de bloemenstad Wiesmoor bereiken we het noordelijkste punt. Hier kan een tocht over de veenkanalen gemaakt worden met een rondvaartboot. Ook kanotochten zijn overal in het veengebied geliefd.

Nu gaat het zuid- en zuidwestwaarts via Uplengen

en Apen naar Westrhauderfehn, waar men in het scheepsvaartmuseum de geschiedenis van uitputting en zwoegen van de veenarbeiders indrukwekkend kan beleven. In Papenburg aan de Eems zijn we bij het zuidelijkste plaatsje op de rondtoer aangekomen. Van hieruit fietsen we richting noorden via Weener terug naar Leer.

Van Teufelsmoor tot Waddenzee Wie niet wil of kan kiezen tussen veenlandschap, Noordzeekust en aantrekkelijke Hanzesteden, die kiest de ongeveer 450 km lange fietsroute ‘Vom

»

© Übersee-Museum Bremen, Foto: Matthias Haase

Het Museum schept met unieke voorwerpen uit de hele wereld een fascinerend beeld van verre werelddelen.

Beleven, wat de wereld beweegt

Übersee-Museum Bremen Haraiga maskers

ÜBERSEE-MUSEUM BREMEN „Faszination. Ferne.“

Übersee-Museum Bremen Bahnhofsplatz 13 | DE-28195 Bremen Tel. +49 (0)421 16 03 81 90 | Fax +49 (0)421 16 03 8 99 office@uebersee-museum.de | www.uebersee-museum.de

M et moderne middelen wordt hier de betrekking tussen mens en natuur gepresenteerd als een harmonisch te beleven geheel. Bezoekers kunnen onderduiken in de fascinerende onderwaterwereld van Oceanië en genieten van paradijselijke eilanden. Of ze kunnen in Azië, continent van tegenstellingen, bruisende megasteden als Shanghai bewonderen, maar ook de spirituele kalmte en tradities van dit werelddeel. In de tentoonstelling ‘Beleven wat de wereld beweegt’ richt het museum zich ook op globale thema's als migratie, klimaatverandering en wereldeconomie. En nog meer schatten wachten erop ontdekt te worden in de ernaast gelegen tentoonstellingshal ‘Übermaxx’, waar de verzameling van het in Europa unieke Volks-, Natuur- en Handelskundemuseum is gehuisvest. Sinds oktober 2013 is het museum weer een vaste expositie rijker: ‘Afrika’, een uitnodiging om op safari te gaan in de gevarieerde levensgebieden van dit continent. In vijf thema’s – dagelijks leven, woestijn, natuurlijke hulpbronnen, maatschappij, mens in wording – richt de expositie zich op kenmerkende aspecten van het Afrika in de 21e eeuw.

Pronkstukken uit de grote museumverzameling zijn de enorme diorama’s met dieren zoals giraffen, leeuwen en zebra’s, de Oud-Egyptische mummie van priester Harsiese, en kostbare bronzen beelden uit Benin

.

TIP

Vanaf 11.10.2014 werpt de speciale tentoonstelling ‘China onder Mao’ een bijzondere blik op de persoon als politicus en popicoon.

31

DsR14_NL1_26-32_Bremerhaven_Bremen_Nordsee_WildeshauserGeest_KunsthalleEmden_Otterndorf-ÜberseeMuseumTeufelsmoor_Layout 1 27.0 1.14 11:05 Seite 32

www.northsea-cycle.com www.deutsche-fehnroute.de www.teufelsmoor-wattenmeer.de www.kulturland-teufelsmoor.de www.vakantielandnedersaksen.nl

Kliktips

Teufelsmoor zum Wattenmeer’ die loopt in het gebied tussen Elbe, Weser en Noordzee, met daarbij de rivieren Wümme, Hamme, Oste, Geeste en Lune. Ook hier zijn vele varianten mogelijk, zodat traject en lengte van de route makkelijk kunnen worden aangepast aan de behoeften van de vakantiegangers. Zolang het logo met de kievit gevolgd wordt zit u goed. Als men start in Bremen gaat de route direct door het Teufelsmoor naar het noordoosten. Via Bremervörde komt men in Stade.

Na een kleine afzwaaier van de Elbe volgt de tocht de Elbe verder stroomafwaarts tot aan de monding bij Cuxhaven. Langs de Noordzeekust gaat het verder naar het zuiden tot aan de monding van de Weser in Bremerhaven. Stroomopwaarts langs de Weser keert de fietstour weer terug naar Bremen.

Eerste hoogtepunt van deze fietstoer is natuurlijk de oude Hanzestad Bremen, die uitnodigt tot een reis door 12 eeuwen geschiedenis. Midden in de historische binnenstad, in de directe omgeving van de wereldberoemde stadsmuziekanten, het raadhuis en de Roland, hangt een bijna dorpsachtige sfeer. De grote bloemen- en plantenmarkt lokt met geuren en kleurenpracht, en markthandelaren bieden verse producten aan voor alle soorten lichamelijk welzijn en genieten. Vanaf het marktplein gaat het de Böttcherstraße in, een smal straatje met over nauwelijks honderd meter een kakelbonte

Per kano door de natuur

Naturpark Wildeshauser Geest Tel. +49 (0)4431 85 351 | info@wildegeest.de www.wildegeest.de www.hunte-natur.de | www.steinzeitreise.de

32

aaneenschakeling van ateliers, werkplaatsjes, winkels en restaurants. Ook het museumaanbod in Bremen heeft een rijke inhoud. Een hoogtepunt is het ‘Übersee-museum’ bij het station, met een vaste expositie die overzeese leefgebieden, natuur, cultuur en handel in Azië, Oceanië, Amerika en Afrika omvat. Een ommetje naar Natuurpark Wildeshauser Geest, zuidwest van de Wesermetropool, is de moeite waard. Stenen getuigenissen als de bekende hunebedden en grafheuvels de ‘Visbeker bruid en bruidegom’, de ‘Kleinenkneter stenen’ en het met heide begroeide monument ‘Glaner bruid’ verhalen van de bewogen geschiedenis van de Wildeshauser Geest door de eeuwen heen. Op de tocht noordwaarts naar het Teufelsmoor bereiken we al gauw Worpswede, beroemd geworden door de hier in 1889 gestichtte kunstenaarskolonie. Een museumbezoek in Worpswede of een bezoek aan het klassieke openluchtconcert valt moeiteloos samen met de landschapsbeleving daar, die zo uniek is dat ze reeds de ‘Worpsweder meesters’ als Paula Modersohn-Becker, Fritz Mackensen en Fritz Overbeck fascineerde en inspireerde. En ook de fietser raakt in de ban van ruimtelijkheid van het landschap en het onvergelijkbare licht.

De route volgt nu met kleine afwijkingen de al beschreven Noordzeeroute in omgekeerde richting, stroomafwaarts langs de Elbe

.

WILDESHAUSER GEEST Reis in de tijd Ontdek in het gevarieerde landschap tussen Oldenburg en Bremen betoverende watermolens, machtige eiken in het oerbos Hasbruch en een meer dan 3.000 jaar oude stenen bruidegom. Beleef het unieke uitzicht vanf de ‘hoge berg’ over het Bremer bekken en geniet van de bijzondere natuur bij de Ahlhorner visvijver. Ga met Heinrich I. naar zijn burcht de Hühnenburg en breng een bezoek aan het fascinerende veenbelevingspad in Goldenstedt

.

TIP

Stad, land, veenfluistering: 3 dag-etappes van 50-65 km lengte.

3 overn.+ontb. in 2 pers. kamer met douche + wc in hotel.

© Zweckverband Naturpark Wildeshauser Geest

Meer informatie:

Worpswede Kunstenaarskolonie

© TourismusMarketing Niedersachsen GmbH (TMN) / Ursula de Blieck

Stade Binnenstad

DsR14_NL1_33-37_NRW_Petershagen_BergischesLand_Medebach_Winterber_Willingen_V03_Layout 1 25.01.14 13:53 Seite 33

SPECIAAL NOORDRIJN-WESTFALEN

Fietsplezier voor het hele gezin

Omgeven door een sprookjesachtige natuur

De mooiste fietstouren langs Rijn en Ruhr

© Tourismus NRW e.V, Archiv Eifel Tourismus GmbH

Op het stalen ros langs rivierlopen rijden… luisteren naar het ruisen van bomen… de blik over heuveltoppen laten zweven… of gewoon uitrusten in een prachtig decor – een onvergetelijke fietsvakantie ligt op slechts twee uur met de auto vanaf de Randstad.

Het is niet verwonderlijk dat NRW zo geliefd is.

Met zo’n 14.000 kilometer fietsroute netwerk dat alle steden en gemeentes in het bondsland met elkaar verbindt, is Noordrijn-Westfalen fietsland nummer één onder de Duitse deelstaten. Maar Noordrijn-Westfalen dankt zijn populariteit onder toerfietsers niet alleen aan deze goede en hoogwaardige fietsinfrastructuur. De enorme landschappelijke variatie is minstens zo belangrijk. De keuze is reuze. Van de vlakke trajecten in het Münsterland tot de uitdagende heuvels en bergen van de Eifel of het Teutoburger Woud, er is voor iedereen wat bij. Wie een meerdaagse tocht plant, vindt bij de 600 Bed+Bike bedrijven altijd wel een passend onderkomen. Kortom, een ideale bestemming om de batterij weer even op te laden! Ook het aanbod is groot en veelzijdig; e-bikers vinden perfecte faciliteiten in Noordrijn-Westfalen.

De beste fietsroutes in NRW De onbetwiste koningin onder de Duitse fietsroutes, de 100 Kastelen route, loopt over een afstand van ca. 960 km majesteitelijk door het gehele Münsterland. Omgeven door een sprookjesachtige natuur nemen romantische burchten, indrukwekkende slotkastelen en prachtige herenhuizen met fascinerende kasteeltuinen de reizigers mee in een tijdreis door de geschiedenis.

In het Bergische Land wordt het aanzicht van het cultuurlandschap vooral bepaald door heuvels en bergen, bossen, wijdse weilanden en lieflijke rivierdalen. De fietsroute Wasserquintett loopt op de grens van Rijnland en Westfalen over verkeersarme weggetjes. Haar naam dankt ze aan de vijf stuwmeren in de regio. Langs het gedeelte bij het Brucher- en het Lingese-stuwmeer bekoren vooral de fraaie uitzichten. Over een oud spoorwegtracé

© Stadt Petershagen

Petershagen in het molenland

Touristinformation Petershagen Mindener Straße 16 | DE-32469 Petershagen | Tel. +49 (0)5707 900 10 tourismus@petershagen.de | www.petershagen.de

Tourismus NRW e.V.

»

Völklinger Straße 4 DE-40219 Düsseldorf Tel. +49 (0)211 913 20 500 info@dein-nrw.de www.actief-nrw.com

PETERSHAGEN Weserstad in het molenland M et 11 historische molens in vol bedrijf brengt Petershagen het molenland Mühlenkreis alle eerbetoon. Bezienswaardig zijn ook de meer dan 50 historische gebouwen: oude weserkerken, een voormalige gevangenis, het weserrenaissance kasteel Petershagen en de ‘schuren’ wijk in de vroegere bisschopsstad. Langs de geliefde ooievaarsroute kan men het leefgebied van de witte ooievaar verkennen. En Petershagen is een geliefde rustplaats langs de Weserland-route en de Weserfietsroute

.

TIP Op de ‘Ontdekkerskaart’ vindt u 33 dingen die u in Petershagen niet mag missen.

33

DsR14_NL1_33-37_NRW_Petershagen_BergischesLand_Medebach_Winterber_Willingen_V03_Layout 1 25.01.14 14:30 Seite 34

gaat een lange lus door het rivierlandschap van de Wupper, waarna men via de Wuppertaldam weer omhoog fietst.

De in 2011 geopende Panorama fietsroute niederbergbahn is 40 kilometer lang en loopt van Heiligenhaus over Wülfrath en Velbert tot aan Haan door het neanderland en de regio Mettmann.

Op dit oude spoorwegtracé kan men heerlijk ontspannen fietsen en indrukwekkende bouwwerken van ingenieurskunst uit de 20e eeuw bewonderen.

De Rijnfietsroute van Bad Honnef tot Emmerich aan de Rijn is een geliefde fietsroute, die groten-

deels over geasfalteerde en goed gemarkeerde fietspaden loopt. Er valt hier heel wat aan geschiedenis te ontdekken, zoals oudheidkundige vondsten in het LVR-Archeologische Park Xanten, of de middeleeuwse stad Rees aan de Nederrijn of de langste hangbrug van Duitsland in Emmerich.

De Drie-rivieren-route verbindt Rijn, Erft en Ahr. Het is een spannende rondtour, die begint in de Beethoven stad Bonn en vanaf de monding van de Ahr door het ‘dal van de rode wijn’ voert. Op het stuk bij de Erft fietst men langs stenen getuigen uit Romeinse tijden, langs ommuurde steden en

© Münsterland e.V./Thorsten Brönner

Picknicken onderweg

Münsterland Op tijdreis door de geschiedenis

BERGISCHES LAND In ons heuvelland voel je je thuis

Wuppertal Zweefbaan Tour per fiets-lorrie

Glij eens hoog door Wuppertal met de wereldberoemde zweefbaan, of bewonder de Müngstener Brücke – met 107 meter Duitsland’s hoogste spoorbrug – of slenter eens door de historische stadjes RemscheidLennep, Solingen-Gräfrath en Wuppertal-Beyenburg. Een bezoek aan kasteel Burg aan de Wupper, het Duitse Zwaardenmuseum, het Duitse Röntgen-Museum of het Duitse Werktuigmuseum is slechts een greep uit de vele mogelijkheden om bij de ‘Bergische Drie’ een gevarieerde vakantie te beleven. Maar er is nog veel meer te ontdekken: want hier begon de geschiedenis van de industrialisering op het Europese continent. De vroegere hamersmederijen, slijperijen en weverijen zijn nu uitgegroeid tot wereldmarktleiders, terwijl de natuur weer tot rust is gekomen. Tegenwoordig kun je via ongebruikte spoorbanen heel gemoedelijk fietsen of wandelen door deze regio, waar cultuur en natuur zo goed samen gaan. In het beboste en met talloze beekjes doorsneden heuvellandschap tussen de drie steden Remscheid, Solingen en Wuppertal kom je voortdurend overblijfselen tegen uit de eerste tijd van de industrialisering

.

Bergisches Land Tourismus Marketing e.V. Kölner Str. 8 | DE-42651 Solingen Tel. +49 (0)212 88 16 06 65 info@die-bergischen-drei.de | www.die-bergischen-drei.de

34

TIP

‘Fiets-vrijuit’ op voormalige spoorbanen: ontdek de geschiedenis van de industriecultuur en geniet van de hartelijke Bergische gastvrijheid. € 58,00 p.p. (incl. 1 overnachting met ontbijt in 2-p.-kamer, 3-gangenmenu, lunchpakket). Meer informatie op www.die-bergischen-drei.de

© Wuppertal Marketing, Kristine Löw

De ‘Bergische Drie’ – Remscheid, Solingen en Wuppertal – bieden een schat aan mogelijkheden voor actieve uitstapjes.

DsR14_NL1_33-37_NRW_Petershagen_BergischesLand_Medebach_Winterber_Willingen_V03_Layout 1 25.01.14 13:54 Seite 35

© Tourismus NRW e.V.

Langs rivierlopen rijden

luisterrijke kastelen uit de glorietijd van de Rijnse adel. Oude stadjes en terrassen langs de Rijn nodigen uit met biertuinen en cafés.

Langs een van Duitsland’s meest afwisselingrijke rivieren maakt de Ruhrdalfietsroute het mogelijk om twee totaal verschillende regio’s te ontdekken.

Beginnend op de Ruhrkopf bij Winterberg volgt langs 230 km fietspad een scala aan de meest uiteenlopende belevenissen. Vanaf het Sauerland gaat de route stroomafwaarts over in het metropoolgebied Ruhr. Hier worden bezoekers onthaald op talrijke overgebleven industriemonumenten.

Door hartje Sauerland loopt de Sauerlandfietsring, een 84 km lang circuit over voormalige spoorwegtracés. Dit perfecte rondje voor tourfietsers en sportieve gezinnen verbindt de plaatsjes Finnentrop, Lennestadt, Schmallenberg en Eslohe met elkaar.

De Emsfietsroute volgt de Ems over een lengte van 375 km tot aan de Noordzee. Deze route, langs Duitsland’s kortste waterloop, begint direct aan de bron van de Ems tussen Hövelhof en Schloß Holte-Stukenbrock. Vanaf het bos- en heidelandschap van de Senne loopt de route

»

MEDEBACH De zonnige kant van het Sauerland Dit natuur- en wandelparadijs ligt, omgeven door groene weiden en bossen, aan de voet van het Rothaargebergte.

Medebacher Bergweg

© Touristik-Gesellschaft Medebach mbH

Medebach Zonnige uitzichten

Touristik-Gesellschaft Medebach mbH Marktplatz 1 | DE-59964 Medebach Tel. +49 (0)2982 92 186-10 | Fax: +49 (0)2982 92 186-11 info@medebach-touristik.de | www.medebach-touristik.de

Deze bekoorlijke landschappelijke omgeving heeft, behalve de geschiedenis en tradities van de historische Hanzestad Medebach met omliggende gemeentes, ook vele zonne-uren en talrijke sport- en recreatiemogelijkheden te bieden. Ideale omstandigheden voor een ontspannen en actieve vakantie in ongerepte natuur, bijv. in de Medebacher Bocht, een vogelreservaat van Europese betekenis. Als in de lente of zomer de eerste zonnestralen opkomen of als in de herfst de ochtendmist optrekt, dan toont de wandelregio Medebach zich van zijn mooiste en kleurrijkste kant. Vanaf de toppen zweeft de blik vrijwel eindeloos over groene of geschakeerde gemengde bossen. Bijvoorbeeld vanaf de Medenbacher Bergweg – een 64 km lange ‘kwaliteitsweg’ van ‘Wanderbares Deutschland’ – die negen mooie dorpen met elkaar verbindt, een route vol bezienswaardigheden. Veelzijdig zijn ook de meerdere themawandelingen – van geologische rondwandeling tot historische wegen tot wilde romantische natuurroutes. Medebach kent alleen maar routes die rijk zijn aan afwisseling, van lichte tot zware, voor wandelplezier van voorjaar tot herfst. Talrijke mogelijkheden voor uitstapjes in de omgeving, bijv. naar Winterberg of Willingen, maken het vakantieplezier compleet

.

TIP

Wandelaanbieding op de Medebacher Bergweg met 2 – 3 overnachtingen en ontbijt, vanaf € 99 per persoon.

35

DsR14_NL1_33-37_NRW_Petershagen_BergischesLand_Medebach_Winterber_Willingen_V03_Layout 1 25.01.14 13:55 Seite 36

TIP Ontdek oorspronkelijke lekkernijen: plaatselijke, authentieke, regionale producten en specialiteiten van NoordrijnWestfalen vindt u op www.tourism-nrw.com/culinary

door het Paderborner Land en de regio Gütersloh aan de voet van het Teutoburger Woud. Vervolgens gaat het langs de paradijselijke rivieroevers door het parklandschap van Münsterland, voordat de route de groene wijdte van het Emsland bereikt.

De Vennbahn, een nieuwe ster onder de spoorwegtracé-routes in Europa, loopt met in totaal 125 km van Aken via Monschau naar St. Vith in België en vandaar naar Troisvierges in Luxemburg.

Het grensoverschrijdende traject is een van de langste spoorwegtracé-trajecten in Europa.

Met 4 van de maximaal 5 sterren van de Duitse

fietsbond ADFC behoort de Lahntalfietsroute tot Duitsland’s meest aan te bevelen routes.

Vanaf de bron in het Rothaargebergte volgt de route de Lahn tot ze uitmondt in de Rijn. Daarbij passeert de 240 km lange route burchten, kastelen, historische stadjes en landschappen en het daarbij 600 hoogtemeters bergafwaarts.

Dit is slechts een greep uit het bijna onuitputtelijke aanbod aan fietsvakanties in Noordrijn-Westfalen.

Of u nu liever sportief klimt of gemoedelijk met een e-bike over vlakke spoorwegtracés trapt – hier is werkelijk iets naar ieders smaak

.

© Helmut Berns, Sauerland Tourismus e.V.

Onderweg naar het Bergisches Land

Krefeld Kasteel Linn

WINTERBERG Elke dag tijdens een nieuwe avontuur

Ferienwelt Winterberg Klimbos Natuurbelevingpad

Ferienwelt Winterberg Am Kurpark 4 | DE-59955 Winterberg Tel. +49 (0)2981 9250 0 | Fax +49 (0)2981 9250 24 info@winterberg.de | www.winterberg.de

36

Je voelt je één met de natuur, beweegt voort op eigen kracht en laat het landschap aan je voorbij trekken. Dat alles gebeurt bijna vanzelf op de goed gemarkeerde avontuurlijke wandel- en fietspaden. Dankzij de e-bikes is zelfs de beklimming van de 800 m toppen een makkie. Ambitieuze sporters vinden hier een omgeving die alle soorten uitdagingen voor hun eigen trainingsschema omvat. Wandelend, joggend en fietsend berg op en af, zo kun je trainingspunten toevoegen aan je lijst.

Actief en gezond – AktivZeit Winterberg combineert dit alles op unieke wijze en is een plezierige uitnodiging tot meedoen, tot ‘accu actief opladen’. De mooiste speeltuin ter wereld bestaat uit hout en groene bladeren, geheime werelden, verborgen schatten en natuurwonderen die bij elke stap ontdekt worden. Springen, ravotten, lol maken – daarvoor laten de kinderen graag hun spelcomputers staan. Een vakantie zonder extra kosten: klimbos, zomerrodelbaan, panoramabrug, natuurbelevingpad, natuurbad, cartbaan, huifkartochten en nog veel meer maken elke dag tot een avontuur. Met de WinterbergCard plus kost heel veel vakantieplezier helemaal niets. In de Vakantiewereld Winterberg doen 90 onder nemingen mee met dit slimme besparingssysteem

.

TIP

Volledig gratis! – De belangrijkste recreatievoorzieningen zijn gratis van 1 april t/m 2 november voor houders van de WinterbergCard plus. Meer informatie: www.winterbergcard-plus.de

© Ferienwelt Winterberg

Actieve- en familievakanties in vakantieparadijs Winterberg staan bol van vele mogelijkheden.

DsR14_NL1_33-37_NRW_Petershagen_BergischesLand_Medebach_Winterber_Willingen_V03_Layout 1 28.01.14 15:21 Seite 37

Gezins-avonturen Willingen

Willingen Sauerland Radwelt

WILLINGEN Vakantie in het Sauerland: natuurlijk veelzijdig

© Tourist-Information Willingen, Sauerland Radwelt

Heerlijk middelgebergte-landschap, gezond klimaat, comfortabele hotels, pensions en vakantieappartementen, gevarieerde gastronomie, talrijke recreatie- en sportfaciliteiten en interessante doelen voor een dagtrip: Willingen heeft alles om een vakantie te doen slagen.

Het gebied rondom Willingen is een dorado voor bike-fans. Voor mountainbikers zijn er gemarkeerde routes van licht tot zwaar, downhill- en freeride-parcoursen. E-bikes zijn bij jong en oud even populair. Boogschieten en beachvolleybal bieden nieuwe sportervaringen. De zomerrodelbaan en het avonturen-midgetgolf brengen plezier voor de het hele gezin. En ook voor regenachtige dagen zijn er passende activiteiten: zoals het lagune-zwembad met saunafaciliteiten, glijbaan en buitenbad, of de klimhal of het overdekte ijsstadion, allemaal het hele jaar door geopend. Talloze wellness-aanbiedingen van de hotels bekronen dit alles.

In de vakanties is er ieder jaar een extra programma voor kinderen. Bovendien krijgen gezinnen in deze periodes aantrekkelijke reducties, bijv. met de ‘Willinger Familienpass’. Daarmee kan men zeven dagen lang gebruik maken van het complete vakantieparadijs voor slechts € 43,- per persoon.

De pas is verkrijgbaar bij de Willinger Tourist-Info, op vertoon van de Sauerland Card / Kuurkaart.

Een geweldige topper voor de vakanties is het programma Family Adventure: met het ene hoogtepunt na het andere beleven kinderen de vakantie van hun leven.

Absoluut hoogtepunt zijn de vele wandelmogelijkheden in Willingen en omgeving. Bovendien hebben de gemeentes tal van evenementen georganiseerd rond het thema wandelen. Het is de combinatie van bos- en heidelandschap wat deze regio speciaal aantrekkelijk maakt voor wandelaars. Wandelend over de 64 km lange Uplandsteig die de Uplandgemeentes verbindt, of over een van de andere

rondwandelroutes, zijn er onderweg veel bezienswaardigheden te ontdekken, zoals de uitkijktorens op de Ettelsberg en de Dommel, het Kyrill-pad, de Diemelbron, de Mühlenkopfschans en de lijsteengroeve. Wandelaars met flinke ambities kunnen hun hart ophalen met de door de regio Willingen lopende 154 km lange Rothaarsteig van Brilon naar Dillenburg. En veel wandelroutes zijn ook geschikt voor fietsers.

Sinds bijna een jaar is vakantie houden in Willingen nog aantrekkelijker, want nu is er de gastenkaart ‘MeineCard Plus’. Dit is een ‘alles-inclusief-kaart’ die u vrij toegang biedt tot de meeste recreatievoorzieningen in Willingen en heel Noord-Hessen.

Ideaal, want ook de bus & trein (behalve interregio, ICE en IC) in heel Noord-Hessen zijn gratis in het gebied van de NVV. Vooral voor gezinnen is ‘MeineCard Plus’ enorm voordelig, omdat het bezoek aan recreatievoorzieningen meestal hoge kosten met zich meebrengt. Een gezin met twee kinderen bespaart met de gastenkaart al gauw 200,- € per dag. De gastenkaart krijgt men bij de deelnemende overnachtingsplaatsen als cadeau bij de aankomst. Op www.meinecardplus.de vindt men alle details

.

TIP

Zomeravonturen in Willingen (kan ook geboekt worden via Pharos Reizen van de ANWB) met leuk programma voor kids, teeners en het hele gezin, zoals indianenkamp, mountainbike-touren, Ettelsberg-olympiade, karaoke, voetbaltoernooi, boogschieten, kidseldorado Één week al vanaf € 179,00 p.p.

Tourist-Information Willingen Am Hagen 10 DE-34508 Willingen (Upland) Tel. +49 (0)5632 96 94 353 Fax: +49 (0)5632 96 94 395 willingen@willingen.de www.willingen.de

37

DsR14_NL1_38-39_Eifel_Deutsch-Luxemburgische_Touristinfo Version2_Layout 1 25.01.14 13:58 Seite 38

SPECIAAL EIFEL

Zuidlijke Eifel Een paradijs voor wandelaars

Duits-Luxemburgse rotslandschap

NATUURWANDELPARK DELUX Grenzeloos wandelplezier

Eifel Tourismus GmbH Kalvarienbergstr.1 DE-54595 Prüm Tel. +49 (0)6551 96 560 info@eifel.info www.naturwanderpark.eu www.eifel.info

38

Ontdek 23 rondwandelingen die het wandelen in het Natuurwandelpark delux zo boeiend maken.

Het zijn 14 Eifel- en 9 Duits-Luxemburgse wandeltours – bij elkaar 390 km wandelplezier zonder grenzen – op het drielandenpunt van Duitsland, België en Luxemburg. De rondwandelingen zijn ontworpen naar de criteria van het Duitse ‘Wandersiegel’ en zijn allemaal bekroond als Premiumweg.

Topkwaliteit die weerspiegeld wordt in de goede wegmarkeringen en het verloop van de route in de natuur. De Eifel- en Duits-Luxemburgse wandeltours bieden een compleet nieuw perspectief op natuurpark Noordeifel, natuurpark Our, natuurpark Zuideifel en het Duits-Luxemburgse natuurpark.

Het natuurpark Noordeifel maakt deel uit van het Duits-Belgische natuurpark ‘Hoge Venen Eifel’, wat een oppervlakte van ong. 2.700 km² beslaat.

Het natuurpark Our ligt aan de noordoostelijke rand van Luxemburg bij het drielandenpunt, en maakt deel uit van het eerste grensoverschrijdende natuurpark in Europa. Het natuurpark Zuid-Eifel werd in 1958 gesticht en is daarmee het oudste natuurpark in Rijnland-Palts en het op een na oudste in Duitsland. 23 Wandelingen in fantastische landschappen die vele verrassingen in petto hebben voor de wandelaar, bijv. weidse uitzichten over het Eifellandschap, over aangrenzende streken of over de rivierdalen van de Our of Sauer. Lopend over smalle paden wisselen binnen enkele kilometers liefelijke weiden af met grillige rotsformaties.

Meters hoge knoestige eiken omzomen een kant van de weg terwijl aan de andere kant een diepe afgrond gaapt. Kastelen nodigen uit tot interessante omweggetjes, evenals recreatieparken,

b.v. in Echternach, Vianden en Waxweiler. De rondwandelingen in Natuurwandelpark delux bieden passend wandelplezier voor iedereen. De makkelijkere touren – zoals het Bach-pfad, de Felsenweg 6 of de Nat’Our route 1 – zijn bijzonder geschikt voor gezinnen, groepen en beginnende wandelaars. Bij de routes met middel tot zware moeilijkheidsgraad – bijv. de Eifelgold-route, de Klausnerweg of de Felsenweg 2 – zijn de hoogteverschillen groter (soms meer dan 900 m), klimmen de paden steiler of ze tellen meer kilometers.

Want de rondwandelingen variëren in lengte van 12 km – zoals de Prümtalweg, het Irsenpfad of de Nat’Our route 5 – tot 30 kilometer aan toe (Felsenweg 4). De meeste routes zijn echter tussen de 15 en 20 km lang, wat gemakkelijk in één dag te doen is. Wandelaars hebben genoeg tijd om te genieten van de bezienswaardigheden langs de route of om een langere pauze in de Eifelstadjes in te lassen. Natuurwandelpark delux fascineert met romantische plekjes en grandioze verten. Kleuren en stemmingen wisselen met de jaargetijden en met het uur van de dag: nu eens verrukkelijk zacht en liefdevol, dan weer krachtig en wild. Een heel bijzondere natuurbeleving, een verrukking voor jong en oud, voor nieuwkomers en oudgedienden hier. Op pad dus!

.

TIP

Alle touren zijn op de website www.eifel.info/naturwanderpark-delux.htm opgenomen in een tourenplanner. Voor onderweg biedt de app Wandertouren Rheinland-Pfalz mobiele oriëntatie.

© Zweckverband Naturpark Südeifel, Fotograf: Charly Schleder

Routes voor rondwandelingen bij het drielandenpunt voeren door de ’Duivelskloof’, langs bruisende stroomversnellingen, passeren de ‘Eik van Napoleon’, leiden naar het ‘Eifelgoud’ of rechtstreeks naar de ‘Groene Hel’.

DsR14_NL1_38-39_Eifel_Deutsch-Luxemburgische_Touristinfo Version2_Layout 1 25.01.14 13:59 Seite 39

Kasteel Weilerbach

r en extra touren voor ontdekkers in de zuidelijke Eifel Het landschap aan de Duits-Luxemburgse grens wordt gekenmerkt door een rijk gevarieerde natuur van bijzondere schoonheid, grillige rotsformaties en met overblijfselen uit de geschiedenis.

© ZV Naturpark Südeifel, Charly Schleder, Irrel

Rotsformaties uit Luxemburgs zandsteen kenmerken rond het Ferschweiler plateau het landschap van de zuidelijke Eifel direct aan de Duits-Luxemburgse grens. Hier slingeren premium wandelroutes zich door het uniek gevormde landschap en volgen fietsroutes de dalen van de Prüm en Sauer. Bezoekers en vakantiegangers vinden er kastelen, burchten, monumenten uit de steentijd en veel meer. Uit de uitgebreide keuze uit wandelroutes zijn er twee bijzonder aan te bevelen: de route van kasteel Weilerbach naar Houllay (Felsenweg 1, 20 km) en de route van Ralingen naar Rosport (Felsenweg 4, 30 km). De eerste route, die wat inspanning vraagt, passeert de typische rotsformaties en bloeiende weiden en bossen vol met varens. Hier leven zeldzame dieren planensoorten, zoals bv. valken en orchideeën.

Bij de rotsformaties gelden de Wolfskloof, de rotsformatie Perekop en de Hohllay met amphitheater aan de Luxemburgse kant als heel bijzonder. Aan de Duitse kant is de Liboriuskapel heel bijzonder.

Van daar af heeft men een grandioos uitzicht over Echternach en het Sauerdal. En over de ‘varkensstal’, een ongeveer 300 m lange en 60 m brede kloof met nauwe in- en uitgang. De nalatenschap van de laatste abt van Echternach is nu een van de grootste bezienswaardigheden van de streek: kasteel en ijzergieterij Weilerbach. In 1780 liet Emmanuel Limpach, de laatste abt van Echternach, het elegante laat-barokke kasteel bij Bollendorf bouwen. Zijn kasteel diende tegelijkertijd als directiezetel van de eerder nieuw gebouwde grote ijzergieterij bij Weilerbach. De gedeeltelijk gerestaureerde overblijfselen van de snij-installatie,

smelterij, smederij en slakkenpers uit de 18e eeuw zijn nu nog te bezichtigen. De tweede route biedt een veelzijdig natuurbelevenis met bloeiende weilanden, statige beukenwouden en bizarre rotsformaties. Op de door de zon opgewarmde schelpkalkhellingen groeien wilde orchideeën. In de koelere kloven voelen mossen, korstmossen en varens zich goed thuis. ’s Nacht jaagt hier de oehoe en overdag de eveneens zeldzaam geworden slechtvalk. De route door de rotsformaties volgt met veel klimmen en dalen de bochten van de Sauer, met steeds weer verrassende uitzichten over het dal en de verten. Bij de Girster herberg is het uitrusten geblazen, want hier lijkt de tijd stil te staan. Ook Rosport, bekend door haar uitstekende mineraalwater, ligt op de route. Het ZelfDoen museum in het Tudorkasteel bij Rosport is bijzonder geliefd bij kinderen. Elk jaar zijn er vele wandelingen onder leiding van een gids waarbij u de schoonheid van onze regio kunt verkennen.

En voor elk trainingsniveau is er de juiste tour.

Wie meer wil weten over de vakantieregio’s ‘rotsenland’ Zuid-Eifel en het Trierer Land met het naastgelegen Luxemburg, kan het beste de nieuwe vrijetijdsgids raadplegen die gratis verkrijgbaar is bij de Duits-Luxemburgse Tourist informatie

.

TIP

Laatste week in augustus: wandelweek ‘Thuis in het Trier-Land’.

Eerste helft september: wandelweek in het natuurpark Zuidelijke Eifel.

3e Oktober: wandelen – op de ‘lekkere tour’ (culinaire wandeling).

Deutsch-Luxemburgische Tourist-Information Tel. +49 (0)6501 60 26 66 info@lux-trier.info www.lux-trier.info

Felsenland Südeifel Tourismus Tel. +49 (0)6525 93 39 30 info@felsenland-suedeifel.de www.felsenland-suedeifel.de

39

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 5.01.14 14:04 Seite 40

Eifel Weinfelder Maar

Rijnland-Palts Blik op kasteel Katz bij St. Goarshausen

RIJNLAND-PALTS Een paradijs voor fietsers De burchten en kastelen langs de Rijn, het schilderachtige dal van de Moezel, het vulkaanlandschap van de Eifel of de Duitse Wijnstraat in de Palts – dat zijn een paar klassieke vakantiedoelen in Rijnland-Palts die u uitstekend met de fiets kunt verkennen.

Löhrstraße 103 -105 DE-56068 Koblenz Tel. +49 (0)1805 757 46 36 (€ 0,14 /min. vanaf Duitsland’s vaste telefoonnet – max. € 0,42 /min. via mobiele netwerken)

info@rijnland-palts.nl www.rijnland-palts.nl www.facebook.com/ romantic.germany

40

vulkanen en kratermeren, tot de Moezel aan toe.

U kunt 58 interessante en verkwikkende fietskilometers verwachten op deze geheel geasfalteerde route. Bergen en dalen worden moeiteloos bedwongen via 40 bruggen en 4 tunnels. Twaalf zogenoemde ‘belevenislussen’ voeren u naar bezienswaardigheden niet ver van de route. En aan het eind van het fietspad ligt het prachtige wijnbouwlandschap van de Moezel op u te wachten.

Na de tour op het zadel is het tijd voor allerlei smaakvolle en geestrijke geneugten. Want Rijnland-Palts biedt niet alleen pure natuur, maar ook wijn, cultuur en een boel culinaire lekkernijen.

In totaal heeft u voor een genoeglijke afsluiting van uw dag de keus uit zes fascinerende wijnregio’s met hun oorspronkelijke wijndorpen, traditionele wijnlokalen bij wijnboeren of proeverijen op moderne wijngoederen en in vinotheken. Voor uw nachtrust kunt u terecht in talrijke Bett & Bike’s.

Deze bieden naast een bed en een stevig ontbijt ook een stalling voor de fiets, gereedschap voor kleine reparaties en toeristische informatie over uitstapjes in de omgeving. Informatie over een fietsvakantie in Rijnland-Palts vindt u op www.rijnland-palts.nl/fietsvakantie

.

TIP

De Rijn in Vuur en Vlam! Op 9 augustus 2014 worden 7 vuurwerken afgeschoten tussen Spay en Koblenz langs de Rijn en kunt u er Europa’s grootste scheepskonvooi met ca. 70 boten aanschouwen. In Koblenz wordt op de vesting Ehrenbreitstein het 30 minuten durende slotvuurwerk begeleid door meeslepende muziek.

© Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH

Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH

Als u Duitsland met de fiets wilt ontdekken valt er in Rijnland-Palts in het westen veel te beleven voor een toerfietser. Hier voelen echte fietsliefhebbers zich thuis – om het even of ze op een tourfiets, e-bike, mountainbike, racefiets, kinderfiets of tandem zitten. In Rijnland-Palts staan je behalve een netwerk van zo’n 8.000 km op kwaliteit gecontroleerde fietsroutes ook unieke persoonlijke belevenissen te wachten in een natuur- en cultuurlandschap dat enig is in zijn soort.

Bijvoorbeeld de 322 km lange Rijn-fietsroute: deze loopt door heel Rijnland-Palts en behoort tot de populairste fietsroutes van Duitsland. Behalve de drie plekken die op Unesco’s werelderfgoedlijst staan (bovenste Midden-Rijndal, de Limes en de dom in Speyer) imponeren vooral het grote aantal burchten en kastelen langs dit door mythen omgeven rivierdal. Daarbij biedt de fiets u uitstekende mogelijkheden om de romantische Rijn te ontdekken. Nergens anders kunt u uw fietstocht zo flexibel plannen qua duur en lengte als bij de Rijn. Dankzij de uitstekende treinverbindingen langs beide Rijnoevers kunt u elk willekeurig startpunt kiezen, en ook kunt u tussendoor gewoon op een van de boten stappen, die ook fietsen vervoeren.

U kunt ook kiezen voor de Maare-Moezel-fietsroute. Fietsen langs zacht glooiende hellingen met gemoedelijke dalen, grotendeels vlak en ver van verkeer – het fietspad dat is aangelegd op de opgedoekte spoorweg van Daun tot BernkastelKues is optimaal geschikt voor gezinnen met kinderen. Dankzij de geringe stijgingen kunt u vrijwel moeiteloos fietsen door het landschap van

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 5.01.14 14:04 Seite 41

Kröv Uitzicht op de Moezel-lus

Wandelen in het ravijn van de Ehrbach

De mooiste uitzichten voor actieve genieters Van de lieflijke rivierdalen langs de Ahr, Moezel, Rijn en Nahe, via de ruige bergkammen van de Eifel, Hunsrück en Westerwald tot aan de mediterrane Pfalz – deze fabelachtige landschappen hebben alles wat het hart sneller doet kloppen.

© Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH/Dominik Ketz

Waar is het eigenlijk het mooist in Rijnland-Palts?

Geen makkelijke vraag, want de diepblauwe kratermeren van de Eifel wedijveren met de paden hoog op de wijnhellingen langs de Moezelbochten, terwijl de romantische kastelen langs de Rijn even aantrekkelijk zijn als de amandelbomen in de Palts, de vinotheken van Rheinhessen of de fascinerende wandelpaden langs de Ahr, Lahn of Nahe. Onze tip: kijk eens rustig naar al deze mogelijkheden en laat je verrassen door alles wat hier te ontdekken valt.

In het spoor van de rode wijn Op de steile hellingen van het Ahrdal rijpt de excellente rode wijn waar deze regio bekend om staat. Met slechts 550 ha wijngaarden hoort de wijnstreek Ahr echt niet bij grootste van Duitsland.

Op meer dan 80% van het wijnbouwareaal worden rode druiven verbouwd. Op de ‘rodewijnwandelroute’, die tussen Altenahr en Bad Bodendorf de lussen van de rivier volgt, krijg je trek in de culinaire heerlijkheden die onderweg aangeboden worden in de wijnlokalen van gastvrije producenten. De ‘Ahrsteig’ maakt sinds de opening in 2012 de wandelaars enthousiast. Het afwisselingsrijke wandelpad loopt door weiden en schaduwrijke bossen en volgt de Ahr vanaf de bron in Blankenheim tot aan de uitmonding in de Rijn bij Sinzig. Tijdens het wandelen over uitzichtrijke hoogvlaktes en pittige rotspaden geven de diverse etappes behalve fantastische uitzichten en natuurbelevenissen ook een interessant kijkje in de gevarieerde geschiedenis van de streek – van Romeinse patriciërs huizen uit de oudheid tot aan de regeringsbunker in Ahrweiler.

Ontdek de ‘andere Heimat’ De Hunsrück is met de film van de bekende regisseur Edgar Reitz al lang een synoniem voor ‘Heimat’ geworden, en maakt daarmee mensen nieuwsgierig naar het boeiende landschap tussen Moezel, Rijn en Nahe. In de Duitse bioscopen draait sinds herfst 2013 de nieuwste film van deze regisseur, met als titel ‘Die andere Heimat’. Hierin wordt in rijke beelden de geschiedenis verteld van de mensen die van de Hunsrück naar Brazilië emigreerden. Het ooit zo schrale land met een ruig klimaat presenteert zich nu met innovatieve ideeën, bijv. voor het gebruik van windenergie.

Tussen Hochwald en Idarkopf verheft zich de Erbeskopf, de hoogste bergtop in Rijnland-Palts.

Op 816 meter hoogte kijkt men vanaf het nieuwe uitzicht platform, dat als een architectonisch kunstwerk de top siert, ver weg over het landschap van de Hunsrück. In de winter wordt de Erbeskopf omgetoverd tot het meest geliefde skigebied in de regio, met liften voor drie pistes en fantastische winterwandelwegen door besneeuwde bossen.

Onderweg in het edelstenenland Langs de Nahe fonkelt het: niet alleen maar in de slijperijen van agaatstenen of in de musea rondom Idar-Oberstein, maar ook in de glazen vol uitstekende wijnen van producenten langs de Nahe.

Recente wandeljuweeltjes zijn de 24 ‘vitaaltouren en droomlussen’, die zeer geliefd zijn als rondwandelingen die aansluiten op de ‘Soonwaldsteig’ en de ‘Saar-Hunsrück-Steig’. Vanaf de bron van de Nahe tot aan de Rijn lopen ze via paden uit de middeleeuwen rondom het betoverende en rustieke

Highlight Rijnland-Palts dag 18. – 20. juli 2014 Dit vrolijke rustige deelstaat feest vindt dit jaar plaats in Neuwied aan de Rijn. De naar verwachting 300.000 bezoekers kunnen zich verheugen op vijf muziekpodia, 14 actie-plekken, meerdere exposities en recepties, en een watershow op de Rijn. www.rlp-tag.de

»

41

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 5.01.14 14:05 Seite 42

vakwerkdorp Herrstein, of demonstreren langs de vitaaltour ‘steen, wijn & kleur’ hoe het milde klimaat en de bijzondere bodemstructuur de Nahewijn zo uniek maken. En in de sporen van de oude Kelten en de legendarische struikrover Schinderhannes trekt men door het romantische Hahnenbachdal.

Als een adelaarsnest ligt de middeleeuwse burcht Schmidtburg op een uitstekende rotspartij boven het dal. Hoog boven het Kellerbachdal, waar nog zoveel elders uitgestorven bloemen bloeien, bieden de uitzichttorens op rotspunten een geweldig panorama over het Soonwald.

De schoonheid van bloeiende amandelbomen Van oudsher zijn de bewoners van de regio Palts verwend met milde temperaturen, die een lange herfst en een vroeg voorjaar mogelijk maken.

Zodra in februari of maart de eerste roze amandelbloemen opengaan, komt alles in de natuur tot uitbarsting. De Romeinen brachten de amandelbomen, en natuurlijk de druiven, mee – en daarmee de liefde voor alles wat heerlijk is. In het Paltserwoud hoeft men zich geen zorgen te maken over een heerlijke rustpauze, want hier zijn meer wandelhutten met waard dan waar ook. En in sommige

© Romantischer Rhein Tourismus GmbH

Uitzicht vanaf het Günderode-huis

De Marksburcht in het Midden-Rijndal

Eindelijk tijd voor MAINZ en RHEINHESSEN

Rheinhessen Fietsen langs de wijngaarden Mainz Kersentuin

Rheinhessen-Touristik | Tourist Service Center Mainz Tel. +49 (0)6732 44 17 0 | Tel.: +49 (0)6131 24 28 88 www.mainz-rheinhessen.nl

42

Mainz aan de Rijn – dat staat voor 2000 jaar cultuur en levensvreugde.

De geboortestad van Johannes Gutenberg heeft attracties te bieden die uniek zijn in Duitsland: Het Gutenberg-museum met de originele Bijbel en de St. Stephan met de beroemde Chagall-ramen. En in het stadshart de 1000 jaar oude dom st. Martin en het oude centrum met de schilderachtige straatjes en gezellige wijncafés. De wijnhoofdstad van Duitsland ligt direct aan de romantische Rijn, omgeven door het grootste Duitse wijnbouwgebied: Rheinhessen. In het ‘Land van de 1000 heuvels’ rijpen de wijnen van een nieuwe generatie producenten: authentiek, met de hand verwerkt en in diversiteit nauwelijks te overtreffen. Gasten die een bezoekje brengen aan een van de talrijke vinotheken of gemoedelijke wijncafés krijgen niet alleen een glas uitstekende wijn geserveerd, maar ook een ruime hoeveelheid informatieve tips over wijn, en voor de mooiste uitstapjes en plaatsen. Rheinhessen met de fiets of per voet – dat zijn de beste manieren om de regio actief te leren kennen! Op de ongeveer 500 km aan fietsroutenetwerk of premiumwandelroutes is er voor elk wat wils: door boomgaarden en wijnhellingen, langs rivieren of door beekdalen, of van heuvel tot heuvel. Geniet eens van het contrast tussen stedelijke flair en de landelijke gemoedelijkheid

.

TIP

Mainz genieten met alle zintuigen – vanaf € 159 p.p. – of als dagtrip: Great Wine Capital Express – bustour met wijngeneugten.

© Landeshauptstadt Mainz/Uwe Feuerbach

Beleef een boeiend geheel van natuur, cultuur en genoegens in het grootste wijnbouwgebied van Duitsland.

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 8.01.14 15:26 Seite 43

Worms Nibelungen-festival

© Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH/Dominik Ketz

Wijnherberg aan de Nahe-fietsroute

daarvan kan men zelfs overnachten. Evenals de wijn hebben ook de wandelwegen in de Palts een bijzonder karakter, wat het best te ervaren is op de drie langeafstand wandelwegen. De speelse afwisseling tussen bos en wijn is kenmerkend voor de ‘Pfälzer Weinsteig’, die met 153 km lengte loopt van Neuleinigen tot de Duitse Wijnpoort. De ‘Pfälzer Höhenweg’ is 112 km lang en gaat over de Donnersberg door het Paltser Bergland. Dichte bossen, imposante rotsen en romantische dalen zorgen voor een speciale bekoring op de 140 km lange ‘Pfälzer Waldpfad’ wandelroute.

Tussen druiven en Romeinse bouwwerken De Romeinen hadden in de gaten dat de hellingen langs de kronkelende rivier bijzonder geschikt waren voor wijnbouw. De meest verbouwde druivensoort is de riesling. Zij plantten de eerste wijnstokken en maakten meer dan 2000 jaar geleden een begin met de wijnteelt. Dankzij de unieke ligging en de 400 miljoen jaar oude, in het devoon gevormde leisteenbodem, is de riesling uit de Moezel een van de beste witte wijnen ter wereld. Maar ook de niet minder beroemde müllerthurgau en weißburgunder en grauburgunder

tt t t t t

Ahrwei Ahrweiler eil iler Kobblenz

Ah Ahr

Moezel Moe oe oez Mettlach

Z Zell

Mainzz

Nahe

Pfalz faa fal

Saar ar

Rjin

»

© Pfalz.Touristik e.V.

Leinsweiler Pfälzer Weinsteig

PALTS De zon in je hart en aan de hemel

Pfalz.Touristik e.V. Martin-Luther-Str. 69 | DE-67433 Neustadt/Weinstraße Tel. +49 (0)6321 39 16 0 | info@pfalz-touristik.de www.pfalz.de | www.pfaelzer-wanderwege.de

De Palts heeft een overvloed aan alles wat de mensen elders missen: zonneschijn, heerlijk eten en een goede sfeer.

Het afwisselingsrijke landschap tussen wijn, bos en Rijn maakt van de Palts een paradijs voor wandelaars en fietsers en zorgt voor een onvergetelijke vakantie. Bezoekers die de wandelschoenen aantrekken kunnen in de Palts vele hoogtepunten tegenkomen op een van de drie bekroonde wandelroutes: het ‘Pfälzer Waldpfad’ met spectaculaire rotsen, dalen en kasteelruïnes, de ‘Pfälzer Weinsteig’ die bos en uitgestrekte wijnbouwhellingen verbindt, en de ‘Pfälzer Höhenweg’ die over de uitzichtsrijke hoogste toppen van de Palts voert. En ook 27 andere gecertificeerde premium-wandelroutes doen elk wandelhart sneller slaan.

Omdat het klimaat in de Palts zo bijzonder mild is, kunnen de wandelschoenen hier al aangetrokken worden wanneer op andere plekken de wandelpaden nog diep onder de sneeuw begraven liggen. Wie liever op twee wielen op pad gaat, kan zijn hart ophalen op de 1.500 kilometer gemarkeerde fietsroutes, al zal het moeilijk kiezen zijn uit bijv. de Kraut & Rüben-fietsroute of de Kaiser-Konrad-fietsroute, de Veloroute Rijn of de Pamina-fietsroute of de fietsroute Duitse Wijnstraat. Of sportieve ambities uitleven in het mountainbikepark Pfälzerwald, of comfortabel rijden op een e-bike – hier vindt iedereen zijn persoonlijke fiets-paradijs

.

TIP Nergens anders in Duitsland zijn er zoveel tentjes waar je heerlijk en gemoedelijk kunt bijkomen met plaatselijke specialiteiten en een heerlijk glas Riesling.

43

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 5.01.14 14:08 Seite 44

worden hier geteeld. De keuze is enorm: zo’n 5000 bedrijven produceren samen duizenden wijnen, die naar alle uithoeken van de wereld worden geëxporteerd. De rijke cultuur, de lekkernijen van de Moezelstreek en de fascinerende regio ontdekt men het best met de ‘Moselsteig’, de in april 2014 geopende wandelroute. Op het hele traject wisselt deze wandelroute van extra klasse, die zowel dicht langs als hoog boven de bochten van de rivier loopt, niet minder dan 14 keer van oever. Zo mist men geen mooie uitzichtpunten op de Moezelhellingen en passeert men vele wijndorpen. Daar

kan men op een door druivenranken omgeven binnenplaats of direct aan de oever van de rivier krachten verzamelen voor de volgende etappe van de route, of bij een glas Moezelwijn overleggen om hier nog wat langer te blijven. Onderweg ontdekt men de indrukwekkende bezienswaardigheden langs de voormalige Romeinse weg. Het hart van deze regio is Trier, rond 18 v.Chr. gesticht door keizer Augustus en daarmee de oudste stad van Duitsland. Het stadsbeeld wordt bepaald door de vele monumenten uit de oudheid, zoals de Kaiserthermen, de basiliek van Constantijn en de

© Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH/Dominik Ketz

Fietsroute Duitse Wijnstraat

Monrealer Ritterschlag

RIJN-MOEZEL-EIFEL-LAND Veelzijdig Wandelparadijs 26 ‘Traumpfade’ en één themapad maken wandelingen van topklasse mogelijk.

Wie graag heerlijke wandelingen van topklasse maakt, moet beslist de ‘Traumpfade’ in het ‘Rijn-Moezel-Eifel-land’ leren kennen. Ze behoren tot het beste wat Duitsland op gebied van wandelen te bieden heeft.

Een uitnodiging om met alle zintuigen te genieten – van smalle paden die slingeren over veerkrachtige bodem, van spectaculaire uitzichten, van een gevarieerd landschap met avontuurlijke steile hellingen, van bossen afgewisseld met wilde weiden, van romantische beekdalen en wondermooie uitzichten over het Rijn- en Moezeldal. Daarbij voeren de ‘Traumpfade’ u langs natuurmonumenten en culturele bezienswaardigheden die de tocht onvergetelijk maken. Hier kan men zijn eigen ‘wandelmenu’ samenstellen, waarbij elke tocht een hoogtepunt op zichzelf is. En toch voldoen alle varianten aan dezelfde kwaliteitsfilosofie.

Reeds drie keer werden de Traumpfade bekroond met de titel ‘Duitslands mooiste wandelroutes’. In 2008 werd het ‘Traumpfad Virne-Burgweg’ de winnaar, in 2011 versloeg het ‘Traumpfad Monrealer Ritterschlag’ de concurrentie en in 2013 werd het ‘Traumpfad Eltzer Burgpanorama’ de derde Duitse kampioen

.

Bahnhofstraße 9 | DE-56068 Koblenz Tel. +49 (0)261 10 84 19 | Fax +49 (0)261 30 02 797 info@traumpfade.info | www.traumpfade.info

44

TIP

De actuele brochure van de ‘Traumpfad-overnachtingen’ bevat meer dan 125 adressen met korte beschrijvingen. Uitgebreide informatie over de Traumpfade en een interactieve routeplanner vindt u op www.traumpfade.info

© Kappest/REMET

Rhein-Mosel-Eifel-Touristik, Projektbüro Traumpfade

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 5.01.14 14:08 Seite 45

© Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH/Dominik Ketz

Wandelen op de Ahrsteig

Wandelroute Saar-Hunsrück-Steig

legendarische Porta Nigra – allemaal UNESCOwerelderfgoed. In het ‘Rheinische Landesmuseum’ kunt u bovendien het beroemde wijnschip van Neumagen bezichtigen, een reliëf uit de periode rond het jaar 220, dat ooit het graf van een wijnhandelaar sierde. Aan de hand van de vondst van dit reliëf is ontdekt dat het dorp Neumagen-Dhron het oudste wijndorp van Duitsland is. In Trier bevindt zich ook de oudste Duitse wijnkelder, die keizer Constantijn rond het jaar 330 in de vorm van twee reusachtige voorraadschuren, zogeheten horrea, liet bouwen.

Rondom de Saarlus Ongeveer halverwege tussen Saarbrücken en de plek van uitmonding in de Moezel veroorlooft de Saar zich een romantische omweggetje van ca. tien kilometer om hemelsbreed een afstand van twee kilometer te overbruggen. Deze sprookjesachtige lus in de Saar bij Mettlach verschaft de hele regio in het noordwesten van het Saarland de naam Saarlus. Onvergetelijk is het uitzicht vanaf Cloef, een heuvel boven de rivierbocht met wandel- en fietsroutes langs beide oevers. Hier, in de bosrijke streek tussen de Saarlus en de

»

HUNSRÜCK Natuurbelevenis tussen Moezel en Rijn Prachtige landschappen, veel natuur en een eeuwenoude geschiedenis: hier voelt men zich thuis.

Hunsrück Wijde uitzichten

© Hunsrück-Touristik GmbH/Eike Dubois

Rust op het veld

Hunsrück-Touristik GmbH Gebäude 663 | DE-55483 Hahn-Flughafen Tel. +49 (0)6543 507 700 info@hunsruecktouristik.de | www.hunsruecktouristik.de

Ver van drukke steden vindt men hier uitgestrekte bossen, bloeiende weiden, diepe beekdalen en zacht glooiende heuvels in 2 natuurparken: Saar-Hunsrück en Soonwald-Nahe. Bezienswaardige kerken en kastelen getuigen van een eeuwenoude geschiedenis. Men kan er vakwerk- en leisteenhuizen bewonderen en genieten van de gemoedelijke sfeer in kleine stadjes als Simmern, Kastellaun en Kirchberg en authentieke dorpjes. Goedkope vakantiehuisjes en -appartementen of pensionnetjes ontzien de vakantieportemonnee bij gezinsvakanties. Daarbij maken boeiende attracties de Hunsrück als vakantiebestemming nog aantrekkelijker: zo vindt men in Morbach het Duitse telefoonmuseum, in Hermeskeil is een expositie te zien van meer dan 100 originele vliegtuigen en helikopters. Het hoogste punt van Rijnland-Palts ligt ook in de Hunsrück: de 816 m hoge Erbeskopf met vele mogelijkheden voor recreatie en wintersport. Bijzonder fraaie uitzichten bieden de wandelroutes, zoals de Saar-Hunsrück-Steig, de Soonwaldsteig en de rondwandelingen ‘Traumschleifen’. Bij fietsers zijn de fietspaden over voormalige spoorwegtracés met weinig hoogteverschil heel populair.

En wie graag midden in de natuur overnacht brengt de vakantie door op een van de campings in de Hunsrück

.

TIP Gezinsvakantie (2 volwassenen en 2 kinderen): 7 overnachtingen in een vakantiebungalow + programma. Prijs: € 565.

45

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 5.01.14 14:08 Seite 46

Wijnbergen bij het drielandenpunt

Meer informatie: www.gastlandschaften.de www.ahr-rotweinwanderweg.de www.traumsteige.com www.naheland.net www.die-andere-heimat.de www.tourismus.saarland.de

Kliktips

Mettlach Natuurgeest in het park van de Alte Abtei

meer westelijk gelegen Bovenmoezel, heerst de Saarlandse levensvreugde, die mede bepaald is door de historische ligging tussen Duitsland en Frankrijk. Slechts weinig regio’s in Duitsland bieden zo’n dichtheid en ongecompliceerd samengaan van hoogstaande sterrenkeukens en een geliefde regionale gastronomie die stevige plaatselijke specialiteiten op tafel brengt. Bijv. het Saarlandse nationale gerecht ‘Dibbelabbes’, een soort stoofpot met spek, prei, aardappelen, eieren en nog meer ingrediënten. Het wijngaardgebied bij de Saarlus is de parel van de wijnbouw rond

Moezel en Saarland. Het ligt bij het wijngebied ‘Moseltor’ pal tegenover Luxemburg, ver voor de monding van de Saar en voor Trier. Er wordt voornamelijk Elbling, een witte druivensoort, verbouwd. De Elbling staat bekend als een van de oudste druivensoorten in Europa, die al door de Romeinen aan de Moezel verbouwd werd.

Voor wijnlijfhebbers is een bezoek aan de vinotheek ‘Haus der Saarländischen Weine’ in de voormalige schuur van de oude maalmolen van Perl aan te bevelen. Hier kan men de wijnen van vrijwel alle Saarlandse producenten proeven

.

SAARSCHLEIFENLAND Natuur en cultureel erfgoed

Wijngenot aan de Saar-fietsroute De wereldberoemde Saarlus

Saarschleifenland Tourismus GmbH Poststr. 12 | DE-66663 Merzig Tel. +49 (0)6861 80 440 tourismus@saarschleifenland.de | www.saarschleifenland.de

46

N aar het voorbeeld van de beroemde Saar-Hunsrück-Steig zijn in het ‘Saarschleifenland’ talrijke rondwandelingen gecreëerd van een dag of halve dag. Ze verbinden de schatten van de regio met een uitgebreid netwerk van fantastische bekroonde wandelingen.

Wandelgenot op het hoogste niveau – dat heeft het Duitse ‘Wanderinstitut’ bevestigd door elk van de 84 routes te certificeren met het ‘Wandersiegel’. Deze ‘droomlussen’ zijn tussen de 6 en 20 kilometer lang en ontworpen als rondwandelingen. Vele ervan zijn direct verbonden met de Saar-Hunsrück-Steig, andere lopen in de buurt ervan.

Rivierpanorama's met zonovergoten wijnhellingen en stille bossen, machtige kasteelruïnes en lieflijke orchideeënweiden, steile rotspaden en paadjes door boomgaarden. De ‘droomlussen’ verbinden de mooiste landschappelijke schatten in de regio rond de bekende Saarlussen. En omdat een wandeling pas goed eindigt met een gezellig rustpunt, zijn er talrijke mooie plekken om te genieten en te verpozen.

Het drielandenpunt staat niet alleen bekend om zijn uitgelezen wijnen, maar ook om een verfijnde biercultuur. Talloze gastronomen doen de regionale keuken eer aan met passende stevig-hartige gerechten

.

TIP

Tuinen zonder grenzen – tot het unieke netwerk van tuinen in Duitsland, Frankrijk en Luxemburg behoren de ‘Tuin der zinnen’ in Merzig en het ‘Park van de vier jaargetijden’ in Losheim am See.

© Saarschleifenland Tourismus GmbH

Spannende ontdekkingstochten bij drielandenpunt Duitsland-Frankrijk-Luxemburg.

DsR14_NL1_40-47_RheinlandPfalz_Rheinhessen_Pfalz_Rhein-Mosel-Eifel_Hunsrück_Saarschleife_ZellerLand_Traben-Trarbach_Layout 1 2 5.01.14 14:09 Seite 47

Zeller Land Vrolijk door de wijnbergen

Uitzicht op Zell aan de Moezel

ZELLER LAND Mooie uitzichten over Moezel en Hunsrück

© Zeller Land/ Philipp Bohn

Het Zeller Land wordt bepaald door het mooie landschap van het rivierdal van de Moezel en de bebosde hoogtes van de Hunsrück. Hartelijk welkom in een van de mooiste en afwisselingsrijkste wijn- en vakantiegebieden van Duitsland.

Ontdek dit gebied waar de Zeller Zwarte Kat thuis is, met zijn 7 romantische Moezelwijn stadjes en 17 pittoreske Hunsrückdorpjes. Hier kunt u genieten van de unieke Moezel en Hunsrück romantiek en van de vele vakantie mogelijkheden.

Het is de synchronie tussen natuur en cultuur, tussen het allerdaagse en vakantie, tussen actief zijn en zich ontspannen dat deze regio zo bijzonder maakt. Talrijke wandel- en fietsrouten voeren door de prachtige natuur en naar de indrukwekken uitzichtspunten. Voor wandelaars biedt het Zeller Land vele mogelijkheden om op eigen houtje de adembenemende natuur en spannende cultuur te ontdekken. Ook fietsers komen niet te kort. Er is een attractief netwerk aan fietspaden dat door het vlakke rivierenlandschap voert en met de vele informaties over geologie, geschiedenis en cultuur zijn de touren voor jong en oude een belevenis.

Langs de Moezelpromenaden in de Moezelstadjes met hun bonte bloemenperken en parkbanken kan men direct aan het water heerlijk uitrusten en ontspannen. De zachte glooiing van de Hunsrück bieden stille bossen, wijdse weilanden en romantische beekdalen. En in de gemoedelijke restaurants, wijnproeverijen en wijnlokalen kan men heerlijk genieten van de culinarische aanbiedingen. Reeds eeuwenlang is deze regio door zijn uitstekende wijnen en het romantische rivierlandschap een veel bezochte vakantiestreek, die ook tegenwoordig meer dan ooit voor een belevenisrijke vakantie uitnodigd

.

TIP

Bezoek ons op een van de vele prachtige evenementen rondom: wandelen, cultuur, traditie en wijn!

Zeller Land Tourismus GmbH Balduinstr. 44 DE-56856 Zell (Mosel) Tel. +49 (0)6542 96 22-0 Fax: +49 (0)6542 96 22-29 info@zellerland.de www.zellerland.de

47

DsR14_NL1_48-50_Schwarzwald_Layout 1 27.01.14 11:07 Seite 48

Schiltach Häberlesbrug in de binnenstad

Freiburg Groene stad in Breisgau

ZWARTE WOUD Landschap vol legenden

Het Zwarte Woud is een mythisch landschap, een van de weinige die de laatste duizend jaar zijn overgebleven. Hier hangt werkelijke een magische sfeer die elke bezoeker omhult.

Highlight Gotisch bouwplaats – de Freiburger dom Het Augustinermuseum in Freiburg presenteert tot 25 mei 2014 een gerenommeerde verzameling kunst van middeleeuwen tot en met barok, en schilderkunst uit de 19e eeuw. www.freiburg.de/museen

+++ E E N ● 100

Van gruwelwoud naar sprookjesbos Zo’n 1400 jaar geleden was het Zwarte Woud nog een gruwelwoud, ondoordringbaar en onbewoond.

Toen kwamen de missionarissen en die begonnen in opdracht van de adellijke landheren zonder angst het bos te kappen. Overal in de diepe bossen, in de wilde ravijnen, op bergweiden en open plekken zouden heksen, duivels en boswieven hun duistere praktijken uitgeoefend hebben. In de grotten onder ruige rotswanden woonden bos- en watergeesten en demonen. In deze duistere atmosfeer speelt zich het sprookje ‘hart van steen’ van Wilhelm Hauff uit 1827 af. Hierin wordt vertelt hoe een jonge arme

W E R E L D V O L WA N D E L B E L E V E N I S S E N I N H A RT J E

km wandelroutennetwerk ● bedevaartskerk, Heimatmuseum, mijn ● smullen en wellness van A - Z

Z WA RT E

lessen in spek en kersentaart bereiden ● nieuw genieterspad “kruidkoekweg” ● ravijnenpad, Wehratal-belevenispad, Westpad ●

●

kolenman zich inlaat met bosgeesten om rijkdom en roem te vergaren. Wie op zoek is naar sporen van ‘kolenman’ Peter en andere figuren, moet Hauffs sprookjesmuseum in Baiersbronn bezoeken.

Dit dorp, dat tegenwoordig bekend staat als toplocatie voor genieters, heeft een verbazingwekkende verandering ondergaan: in de 18e eeuw werd hier een glasfabriek gebouwd die als een van de weinige drukbestendige champagneflessen kon produceren. Na de teloorgang van de glasindustrie verarmde deze streek. Pas in de tweede helft van de vorige eeuw knalden de kurken er weer. Met drie toprestaurants die samen 7 sterren hebben overschaduwt Baiersbronn nu vele grote steden.

Vlakbij ligt het graag als ‘hoofdstad van het Zwarte Woud’ bestempelde Freudenstadt, dat ook een bijzonder record kent: 47.836 m² meet de marktplaats, waarmee het de grootste van Duitsland is.

tochten op sneeuwschoenen, winterwandelen, langlauf... internationale sleehondenrennen laatste januariweekend

zwarte woud 48

●

rdelen ooser ka e t s ä G

veel voo

dtm W O U D +++ E E N W E R etEdLeDTo V O L WA rte N D E m Inklusiv

Tourist-Information Todtmoos 콯 0049-7674-9060-0 info@todtmoos.net . www.todtmoos.de

© panthermedia.net / Jürgen Wackenhut, PantherMedia / Daniel Schoenen

Het Zwarte Woud is een van de meest geliefde en veelzijdigste vakantieregio’s in Duitsland. De overweldigende natuur daar heeft vele beroemde persoonlijkheden voortgebracht. En veel tradities hier hebben diepe wortels in dit landschap vol geheimen.

DsR14_NL1_48-50_Schwarzwald_Layout 1 28.01.14 18:46 Seite 49

© PantherMedia/Peter Eckert

Breisach Stephansmünster

Grote namen en werken In het Zwarte Woud hebben meer belangrijke personen geleefd dan veel mensen denken. Vooral dichters en schilders voelden zich hier thuis. Johan Peter Hebel bijvoorbeeld, dichter en kalendermaker, die hier 200 jaar geleden leefde en wiens verhalen ook nu nog met veel plezier gelezen worden. En Hans Thoma, de beroemde schilder, kwam ter wereld in Bernau waar een museum aan hem is gewijd. Ook schilders uit een recenter verleden groeiden op in het Zwarte Woud: het schildersatelier van Christian Gotthard Hirsch (1889-1977)

in Höchenschwand was zowel leef- als werkruimte van de bekende kunstenaar. In het zuidelijke Zwarte Woud ligt de enige jaren geleden geopende Martin-Heidegger-rondwandeling, waar men de sporen van een van de beroemdste filosofen uit de 20e eeuw kan volgen. In 1922 kocht hij een eenvoudige blokhut op de Feldberg boven het plaatsje Todtnauberg. Hier bracht de jonge geleerde zijn vrije uren door, hier ontstonden de grondslagen van zijn denken. Vaak kwam hij met familie, maar vaak ook alleen, uit de universiteitsstad Freiburg naar het hoge Zwarte Woud om in

t Freudenstadt Freuden n nstad t t Rottweil Breisach t t ZweiTälerLand t FreiburgHöchenschwand Höchen e dttmoos t Todt t t Höche Caalw

»

SÜDSCHWARZWALD Mooiste uitzichten en lucht De mooiste uitzichten op de Zwitserse Alpen beleeft u vanaf het naar het zuiden licht aflopende hoogplateau.

Höchenschwand Heerlijk uitzicht over de Alpen

© Erich Spiegelhalter, Tourist Information Höchenschwand

7-Venenpad

Ferien Südschwarzwald Tourist-Info Höchenschwand Dr.-Rudolf-Eberle-Str. 3 | DE-79862 Höchenschwand Tel. +49 (0)7672 48 18 0 info@ferien-suedschwarzwald.de | www.ferien-suedschwarzwald.de

In het centrum van het zuidelijk Zwarte Woud zijn het klimatologisch zo gezonde kuuroord Höchenschwand en de recreatiestadjes Dachsberg, Ibach en Weilheim uitgangspunt voor uniek wandelplezier en grandioze natuurbelevingen. Meer dan 450 km aan gemarkeerde wandelroutes loopt er, met daarnaast een groot aantal paden met thema’s, educatieve opzet of om gewoon wat rond te kuieren. Of u nu de Hamweg bewandelt, de Rosenwandelweg verovert, van het uitzicht op de Panoramawandelweg geniet, of het Horbacher Veen als juweeltje ontdekt – alles is een genot voor de zintuigen! Onderweg geven informatieborden tekst en uitleg over alle wetenswaardigheden, zodat uw tocht door de natuur ook nog een leerzame reis kan worden. Wie graag actief sport en natuur beleeft kan dat volop op het Tenniscenter Zwarte Woud, op nordic walking-touren en fietspaden met prachtige uitzichten, op e-biketouren voor genieters en op mountainbike-trails voor sportievelingen.

Na alle inspanningen kan het lichaam in de talrijke wellness inrichtingen verwend worden, voordat het van culinaire fijnproeverij gaat genieten.

In het zuidelijke Zwarte Woud kunt u alles beleven – van actieve vakantie tot en met absolute rust en ontspanning

.

TIP

Talrijke producenten van ham, brandewijn, kaas en groenten bieden hun producten vanaf eigen bedrijf te koop aan – als bijdrage aan ‘landschapsbehoud met mes en vork’!

49

DsR14_NL1_48-50_Schwarzwald_Layout 1 25.01.14 14:13 Seite 50

Meer informatie: www.schwarzwaldtourismus.info www.schwarzwald.net www.baiersbronn.de www.schwarzwaelderskimuseum.de www.calw.de

Kliktips

zijn hut hoog boven het dal van Todtnauberg te wonen en te filosoferen, te wandelen in het bos of op de heuvelachtige hellingen te skiën. Het hoge Zwarte Woud staat bovendien aan de wieg van de Duitse skisport. In Hinterzarten woont nog steeds een van de meest succesvolle sporters van het Zwarte Woud: Georg Thoma werd in 1960 olympisch kampioen en creëerde in zijn woonplaats een skimuseum waarin hij zelf rondleidingen gaf. Een eerder tweeslachtige verhouding tot zijn geboortestreek had, zoals bekend, de schrijver en Nobelprijswinnaar voor

literatuur Hermann Hesse. De in1877 in Calw in het Nagoldtal geboren dichter schreef met ‘Unterm Rad’ een vertelling over een begaafde leerling die breekt door de strengheid van zijn leraar. Hij verwerkte daarin ook zijn eigen afkomst en zijn belevenissen in de kloosterschool van Maulbronn.

Ook hier herinnert een wandeling aan de plaatsen in Hesses leven: ze begint bij het geboortehuis van de dichter aan het marktplein en loopt via zijn standbeeld op de Nikolausbrug verder langs de Nagold, en voert dan naar het voormalige Benedictijnen klooster in Hirsau

.

© PantherMedia / Reinhard Sester

Het Zwarte Woud Paraglider over de Ortenau

ZWEITÄLERLAND Time-out in het hartje Zwarte Woud

ZweiTälerLand Verre uitzichten voor wandelaars Gevarieerde vakantie voor gezinnen

ZweiTälerLand Tourismus Im Bahnhof Bleibach | DE-79261 Gutach im Breisgau Tel. +49 (0)7685 19 433 | Fax +49 (0)7685 90 88 989 info@zweitaelerland.de | www.zweitaelerland.de

50

De zeven gemeentes Bieberach, Elzach, Gutach im Breisgau, Gütenbach, Simonswald, Waldkirch en Winden im Elztal hebben zich verenigd tot vakantieregio ZweiTälerLand, waar een betoverend Zwarte Woud landschap gezichtsbepalend is. Het gebied begint 15 km ten noorden van Freiburg en het hoogste punt, de Kandel, reikt tot 1.241 m boven zeeniveau. Verre uitzichten, dichte bossen, ravijnen en watervallen: dat staat u te wachten op de 800 km gemarkeerde wandelwegen in het ZweiTälerLand. Zowel wandelingen van een halve dag als langere dagtouren zijn mogelijk op de 108 km lange kwaliteitswandelweg ‘Zweitälersteig’. ZweiTälerLand biedt voor ervaren wandelaars veel afwisseling en voor beginners een perfecte wandelstart. Ook gezinnen vinden in het ZweiTälerLand fantastische vakantiemogelijkheden, waaronder boerderijvakanties, op kinderen gerichte wandelingen en fietstochten en openluchtzwembaden. Een boomkroonpad waar men de toppen van de Zwarte Woud bomen op ooghoogte kan bewonderen, de Schwarzwaldzoo waar men dieren uit het Zwarte Woud tegenkomt, talrijke speelplaatsen, en ponyrijden zijn slechts een greep uit de activiteiten, waardoor vervelen in Twee-Dalen-Land niet voorkomt

.

TIP Wandelen zonder bagage op de ‘Zweitälersteig’ – 4,5 of 6 nachten vanaf € 276 pp. Voor informatie en boekingen: Tel. +49 (0)7685 19 433 of www.zweitaelersteig.de

© ZweiTälerLand/Clemens Emmler

Laat de sleur van alledag ver achter u in het prachtige landschap van de twee dalen: Elz- en Simonswäldertal.

DsR14_NL1_51-55_Nationalparke_BadArolsen_Wartburg_Hainich_Naumburg_Grimma_Erzgebirge_Layout 1 25.01.14 14:16 Seite 51

Sächsische Schweiz Wehlnadel en Basteimassief

Lynxproject Harz

FASCINERENDE WILDERNIS in Duitslands nationale parken

© www.saechsische-schweiz.de/Rico Richter, IMG Sachsen-Anhalt mbH

Je hoeft niet perse het Amazonegebied te doorkruisen of de Kilimanjaro te beklimmen om de kracht van de natuur te ervaren. Er zijn in Duitsland maar liefs 14 nationale parken die een avonturiershart sneller doen slaan: ze zijn wild, natuurlijk en fascinerend.

Niemand hoeft in Duitsland ver te zoeken om landschappen te ontdekken waar de mens nog nauwelijks heeft ingegrepen. De Waddenzee in het noorden, de Alpen in het zuiden, in het oosten de Müritz en de Oder, in het midden de Harz, in het westen de Eifel – hier zet de natuur de toon en is het aan de mens die natuur te beschermen en haar schatten te bewaren. De parken bieden levensruimte aan fascinerende planten en dieren – van auerhoen tot snoekbaars. ‘De natuur natuur laten’ luidt het motto. De nationale parken verschillen van natuurparken en biosfeerreservaten in het gegeven dat ze tegen menselijke invloed beschermd worden en zich ook in de toekomst vrij daarvan kunnen ontwikkelen. In 1970 werd met het Beierse Woud het eerste Duitse nationale park gesticht en ondertussen zijn het er in totaal 14. Een paar daarvan stellen we aan u voor in onze reisreportage.

Nationaal park Kellerwald-Edersee In het rijk van eeuwenoude beuken Het nationale park Kellerwald-Edersee ligt midden in de meest geliefde vakantieregio van NoordHessen. Met een oppervlakte van 5738 hectare beschermt dit park een voor Europa belangrijke biotoop die, samen met de beukenbossen in de nationale parken Jasmund en Müritz in Mecklenburg-Vorpommern en Hainich in Thüringen, in 2011 tot UNESCO werelderfgoed werd verklaard. De enorme beukenbossen van het park, waarin nog stukken oerwoud liggen, worden vanwege hun omvang en natuurrijkdom gerekend tot de waardevolste bosgebieden van Europa’s middelgebergte.

Machtige zilvergrijze stammen met schaduwrijke boomkronen bepalen het beeld. Wespendieven, zwarte en rode wouwen cirkelen boven de boomtoppen. De bossen van het nationale park bieden

© Touristik-Service der Stadt Bad Arolsen

Bad Arolsen Residentie kasteel

Touristik-Service der Stadt Bad Arolsen Große Allee 24 | DE-34454 Bad Arolsen www.bad-arolsen.de

Highlight Tannhäuser en de Sängerkrieg op de Wartburg Wagner-liefhebbers kunnen vanaf Pasen 2014 weer de uitvoering van de grootse romantische opera van Richard Wagner op het authentieke oorspronkelijke podium in de feestzaal van de Wartburg beleven. www.wartburg-eisenach.de

»

BAD AROLSEN Barokstad aan het Twistesee 30 km ten noorden van het Kellerwoud ligt het residentiekasteel van de Fürsten zu Waldeck und Pyrmont, waar de latere koningin Emma van Nederland geboren werd en opgroeide. Haar nazaten bewonen nog steeds een gedeelte van het kasteel. Het gebied heeft een goed gemarkeerd netwerk aan wandelpaden en vele bezienswaardigheden, zodat er veel te ontdekken en te beleven valt. Het Twistesee biedt mogelijkheden om te zwemmen, vissen, varen, waterskiën en golfen

.

TIP

Met de aanbieding ‘Barok en meer’ kunt u Bad Arolsen tijdens een weekend leren kennen. Vanaf € 118 p.p. in tweepersoons kamer.

51

DsR14_NL1_51-55_Nationalparke_BadArolsen_Wartburg_Hainich_Naumburg_Grimma_Erzgebirge_Layout 1 25.01.14 14:16 Seite 52

Nationaal park Kellerwald-Edersee

Sächsische Schweiz

Nationaal park Hainich Werelderfgoed met Wartburg en oerwoud Het boeiende van deze regio is dat hier wereldgeschiedenis en cultuur samen met een uniek natuurgebied op een en dezelfde plek liggen. Zo kunnen stadstoeren gecombineerd worden met uitstapjes in het ‘oerwoud midden in Duitsland’.

Al bijna duizend jaar troont de imponerende burcht Wartburg hoog boven Eisenach. Ze behoort sinds 1999 tot het UNESCO werelderfgoed, als symbool van Duitse geschiedenis en cultuur. Zodra de bezoekers de machtige zalen binnentreden opent zich een 900 jaar oud geschiedenisboek: hoofse kunst uit de middeleeuwen, de handelingen van de heilige Elisabeth, Luthers vertaling van het Nieuwe Testament, het feest van de Duitse studentenverenigingen en Richard Wagners ‘Tannhäuser’ – schitterende herinneringen aan deze geschiedenis

zijn in het museum in de Wartburg te bekijken.

Bovendien is het een uniek decor voor talrijke evenementen en concerten. Heerlijke fiets- en wandelwegen verbinden de Wartburg met het omringende veelzijdige landschap: de HerkulesWartburg-Radweg splitst zich af van de WerratalRadweg en loopt vandaar direct naar Wartburg.

Op slechts een ‘oer-steenworp’ afstand daarvan ligt het nationale park Hainich. Dit is het grootste aaneengesloten loofbomengebied van Duitsland, waar het boomkroonpad met het nationaalparkcentrum en het wildekattendorp HĂźtscheroda slechts een paar van de attracties zijn.

Nationaal park Harz – van lynxen en heksen Het nationale park Harz ontstond in 2006 uit de fusie van twee reeds bestaand parken: het in 1990 gestichte ‘Hochharz’ (Saksen-Anhalt) en het in 1994 gestichte ‘Harz’ (Nedersaksen). Daardoor ontstond het eerste deelstaat-grensoverschrijdende nationale park, met een oppervlakte van bijna 25.000 hectare. Scherpe granietrotsen, knoestige bergsparren, murmelende beken en mistige venen laten samen oude sagen en geheimen tot leven komen; geen wonder dat hier al vanaf oudsher heksen wonen. Ook nu gaat het er nog des duivels aan toe in de Harz: de walpurgisnacht in de Harz wordt in meer dan 20 plaatsen in

NAUMBURG op weg naar UNESCO�Werelderfgoed Hier laten de middeleeuwen zich wel van hun mooiste kant zien.

Naumburg ligt midden in het geo�natuurpark ‘Saale�Unstrut�

Triasland’ tussen Leipzig (45 km) en Weimar (30 km).

Hier valt voor cultuurminnaars en ac eve vakan egangers veel te ontdekken. De historische binnenstad is in oorspronkelijke staat behouden en gerestaureerd. Meesterwerken uit de jd van de middeleeuwen zoals de wereldberoemde Naumburger Dom en het grootste Bach�orgel ter wereld in de st. Wenzelkerk zullen u enthousiast maken. Burchten en kastelen, steile wijnhellingen, watermolens en een ongerepte natuur, zijn kenmerkend voor het duizenden jaren oude cultuurlandschap rond de Saale en Unstrut. We verheugen ons op uw bezoek!

www.naumburg�tourismus.de 52

Š Paavo Blafield, Wartburg-Stiftung Eisenach

Saale-Unstrut/ Harz Naumburg Grimma

t t t t t t t Kellerwald- Hainich Edersee t Erzgebirge Bad Arolsen

in alle jaargetijden unieke en veelzijdige natuurbelevenissen. Om een pure beleving van deze groeiende wildernis niet te verstoren wordt in dit park grotendeels afgezien van informatiepanelen.

In plaats daarvan kan men de natuur via gemarkeerde routes op eigen houtje ontdekken. In totaal 20 rondwandelroutes starten er vanaf 14 wandelparkeerplaatsen. Elk pad heeft zijn eigen dierenof plantensymbool.

DsR14_NL1_51-55_Nationalparke_BadArolsen_Wartburg_Hainich_Naumburg_Grimma_Erzgebirge_Layout 1 25.01.14 14:20 Seite 53

Vanaf Hainich kan de Wartburg gezien worden

© PantherMedia/Joachim Opelka

de regio gevierd. Ook andere gasten uit het verleden worden weer vaker gezien. Op het moment leven ongeveer 30 lynxen in de Harz.

Sinds een paar jaar worden deze schuwe wilde katten hier uitgezet, nadat ze bijna 200 jaar geleden geheel uitgeroeid waren. Het gemeenschappelijke ‘Lynxproject Harz’ maakte het mogelijk deze dieren hier weer een plek te bieden.

In de lynxverblijven aan de Rabenklippe bij Bad Harzburg kan men de dieren vanaf een platform observeren. Wie een hele middag aan de lynx wil wijden, koopt het best een lynxticket: inbegrepen zijn een rit naar het lynxobservatieverblijf, een lezing in de lynxtentoonstelling, het exclusief voederen van de lynxen en een aansluitend afzakkertje in de bosherberg vlakbij.

Geo-natuurpark Saale-Unstrut-Triasland Natuur beleven – geschiedenis ontdekken In het zuiden van Saksen-Anhalt ligt het natuurpark ‘Saale-Unstrut-Triasland’. Met een oppervlakte van ca. 103.737 hectare omvat het de regio’s Burgenlandkreis, Saalekreis en een paar gemeenten in Thüringen. Hier zijn landschap, cultuur en geschiedenis versmolten tot een unieke eenheid. Bossen, rivierlandschappen, droge kalkgraslanden met orchideeën, wijnhellingen, burchten, kastelen, kloosters, leuke kleine stadjes en lieflijke

Harz UNESCO-werelderfgoed Oberharzer Wasserregal

dorpjes – het natuurpark heeft voor iedereen wel iets interessants om te ontdekken en te beleven.

De natuurliefhebber ontdekt hier een flora en fauna die door de natuurlijke gesteldheid een mediterraan karakter heeft. Voorbeelden daarvan zijn de 25 verschillende wilde orchideeën en de vele soorten vleermuizen.

Nationaal park Sächsische Schweiz een sprookje uit steen Zo’n 100 miljoen jaren geleden ontstond uit de zee in het Krijttijdperk het romantische landschap van het Elbzandsteengebergte. De Elbe en haar zijarmen slepen de opgedroogde bodem van de Krijtzee uit en veranderde het in een bizar landschap van kwartszandsteen, dat langzaamaan verder tot zand uiteenvalt. Met zijn twee delen, de Sächsische Schweiz en Boheemse Schweiz, vormt Duitslands enige nationale park dat uit rotsformaties bestaat een natuurgebied van universele betekenis. Het vormenrijke bos- en rotslandschap, met een bijzondere microklimaat en diversiteit aan biotopen, herbergt talrijke zeldzame dieren en plantensoorten. Daarnaast heeft het ook een esthetische waarde en is het van belang als recreatie- onderwijsgebied. De torens van zandsteen en bizarre rotsformaties, scherpe steenkliffen met knoestige dennenbomen,

Grimma Brug en slot

© TVSBuHL

Kulturbetrieb Grimma Stadtinformation Markt 3 | DE-04668 Grimma | Tel. +49 (0)3437 98 58 285 stadtinformation@grimma.de | www.grimma.de

Meer informatie: www.nationalparkkellerwald-edersee.de www.nationalpark-hainich.de www.kultur-liebt-natur.de www.nationalpark-harz.de www.naturpark-saale-unstrut.de www.nationalparksaechsische-schweiz.de

Kliktips

»

GRIMMA Parel in het Muldendal N auwelijks 20 km ten zuidoosten van Leipzig ligt een klein paradijs: de meer dan 800 jaar oude stad Grimma. Romantisch gelegen aan de oever van de rivierstromen van de Mulde, trakteert ze haar bezoekers op talrijke sportieve en culturele evenementen. Wie de geschiedschrijving raadpleegt zal tot zijn verbazing ontdekken dat de beroemde Leipziger uitgever Georg Joachim Göschen zijn drukkerij en uitgeverij vestigde in ‘een van de mooiste omgevingen ter wereld’

.

TIP

Wandelaars en fietsers vinden in het Saksische Burgenland uitstekende voorzieningen en afwisselingsrijke routes.

53

DsR14_NL1_51-55_Nationalparke_BadArolsen_Wartburg_Hainich_Naumburg_Grimma_Erzgebirge_Layout 1 25.01.14 14:17 Seite 54

Memleben Klooster en keizerpalts

oude beukenbossen en diep ingeslepen ravijnen zijn sinds 1990 als nationaal park beschermd.

Terwijl de idyllische natuur de waarneming en prikkelt en de dagelijkse sleur doet vergeten, vertellen gebouwen en monumenten in het hartje van Saksen spannende geschiedenissen. Zo is het ‘Heideland’ ten noordoosten van Leipzig uniek door het heidelandschap met plassen, de heerlijke bossen, kristalheldere beekjes en geurende weiden. Verder zuidelijk wacht het ‘Saksische Burgenland’ erop om ontdekt te worden. Oogverblindend pronken de mooi aangeklede stadjes met

hun oude vakwerkhuizen en nauwe straatjes aan de oever van de Mulde. Statige burchten, luisterrijke kastelen en sierlijke tuinen nodigen uit tot spoorzoeken in de geschiedenis. Daarentegen verhaalt het Ertsgebergte in het zuiden van Saksen van een geschiedenis die 800 jaar mijnbouwtraditie omvat.

Deze hoeveelheid aan erfgoed uit de mijn- en bergbouwcultuur is aanleiding voor een initiatief om de bergstreek Ertsgebergte te laten erkennen als UNESCO-werelderfgoed. Daardoor zal deze fascinerende regio eindelijk ook wereldwijd de belangstelling krijgen die ze al lang verdient

.

© G. Roscher, IMG Sachsen-Anhalt mbH/F. Boxler

Natuurpark Erzgebirge/Vogtland Fichtelbergspoor

Actief in werelderfgoed-regio WARTBURG HAINICH

Eisenach Wartburg Wandelen in de werelderfgoed-regio

Welterberegion Wartburg Hainich e.V. Am Schloß 2 | DE-99947 Weberstedt Tel. +49 (0)36022 980 836 | info@welterbe-wartburg-hainich.de www.welterbe-wartburg-hainich.de

54

Als bezoekers in Hainich onder de reusachtige beuken hun ogen dicht doen, horen ze de ruisende bladeren verhalen fluisteren over moedige ridders, edele vrouwen en vermetele minstrelen. Verhalen die vanaf de Wartburg komen overwaaien. Afwisselende wandel- en fietsroutes voeren direct van de burcht naar Hainich. Dit grootste aaneengesloten loofbosgebied van Duitsland wordt niet voor niets betiteld al ‘oerwoud’.

Op het werelderfgoed gebied mag de natuur haar gang gaan, zonder ingrijpen van de mens. Voor bezoekers levert dit onaangetaste gebied een natuurbelevenis op die tegenwoordig zeldzaam geworden is. Met het meer dan 500 meter lange boomkroonpad, het wilde katten dorp Hütscheroda of de themawandelroutes is de Hainich evengoed een droombestemming voor jonge gezinnen als voor de doelgroep 50+, voor actieve vakantiegangers zowel als voor wellness zoekers, voor avontuurlijk aangelegden zowel als voor cultuurminnaars. De toeristische aanbiedingen van de werelderfgoed-regio omvatten arrangementen voor alle doelgroepen en behoeften. Luxueuze jeugdherbergen, betaalbare pensions en vakantiewoningen, maar ook kwaliteitshotels nodigen met een zorgvuldig samengestelde reeks voordeelaanbiedingen uit tot een zorgeloos verblijf

.

TIP

Over een lengte van 130 km en 7 afwisselende etappes kronkelt de Hainachlandweg door de mooiste omgeving van Thüringen.

© Anna-Lena Thamm, Nationalpark Hainich/Thomas Stephan, Tino Sieland

De mooiste culturele plaatsen en een onbedorven natuur liggen hier slechts op steenworp afstand van elkaar.

DsR14_NL1_51-55_Nationalparke_BadArolsen_Wartburg_Hainich_Naumburg_Grimma_Erzgebirge_Layout 1 25.01.14 14:18 Seite 55

Erzgebirge Rust bij de stuw

Kammweg Erzgebirge-Vogtland

ERZGEBIRGE Sportief, vitaal & hartelijk in ertsrijke natuur

© TV Erzgebirge/Rene Gaens

Het Erzgebirge – de natuurlijke grens tussen Saksen en Tschechië – is 300 miljoen jaar oud en uniek in Europa. Dit Oost-Duitse middelgebergte werd voorheen vooral bepaald door haar mijnbouwcultuur.

Nergens in Duitsland vindt je zoveel overblijfselen van de mijnbouw uit de middeleeuwen en vroege renaissance, zoveel gebouwen en kunstwerken die met het mijnbouwwerk te maken hebben als in het Erzgebirge. Het veelzijdige landschap en de rijke natuur maken het Erzgebirge tot een unieke beleveniswereld. Ontelbare getuigenissen van mijnbouw, zoals mijnschachten, mijnen, fascinerende bergstadjes en prachtige kerken vormen een voor Europa zo uniek cultuurlandschap dat het Erzgebirge op weg is te worden opgenomen op de UNESCO lijst van werelderfgoederen. Met de wandelschoenen stevig vastgebonden kunnen de 5.000 km gemarkeerde wandelroutes door het natuurrijke landschap en romantische rivierdalen verkend worden. Wandel bijvoorbeeld eens op een van de mooiste wandelpaden van Duitsland: de officieel bekroonde Kammweg ErzgebirgeVogtland. Ga even weg van alles op deze 289 km lange route die van Altenberg-Geising in het OostErzgebirge door het Vogtland naar Blankenstein in Thüringen gaat.

Het Erzgebirge trekt echter niet alleen wandelaars aan. Ook voor mountainbikers is het Erzgebirge vanwege zijn glooiende stijgingen en dalingen en de vele boswegen een eldorado. Het trailcentrum Rabenberg is Duitslands eerste Mountainbike (MTB)-singletrail-park. En volgend jaar wordt in het Erzgebirge de unieke en grensoverschrijdende Stoneman Miriquidi mountainbikeroute geopend.

Maar het Erzgebirge heeft ook talrijke routes in petto voor rustige fietstochten – dankzij het nieuw aangelegde e-bike verhuurnetwerk nu ook met een combinatie van spier- en motorkracht. Meer dan

20 verhuurstations bieden in samenwerking met de servicepartner Little John Bikes een grote keuze uit hoogwaardige en moderne huurfietsen – van e-bike tot en met mountainbike. Zoveel activiteit veroorzaakt eetlust, trek in de traditionele heerlijkheden van het Erzgebirge, zoals ‘Raacher Maad’ (aardappelburger) en ‘Schieböcker’ (kaasspecialiteit). De plattelandsherbergen in het Erzgebirge bereiden deze voedzame traditionele gerechten ook nu nog naar origineel recept.

Heerlijk ontspannen kan men in de vier officieel erkende kuuroorden. Hier borrelen al sinds eeuwen de oudste thermaalbronnen in Saksen. Dit geneeskrachtige water is in combinatie met verschillende wellness aanbiedingen een balsem voor lichaam en ziel, en een uitgelezen gelegenheid om sport en wellness te verbinden. Ontspannend is ook een uitstapje naar de hoog in de lucht tronende Fichtelberg – het makkelijkst te bereiken met de oudste kabelbaan van Duitsland, de FichtelbergSchwebebahn in Oberwiesenthal. Sinds 1924 gaat deze dagelijks helemaal omhoog naar de top, waar het mooiste uitzicht is over het Erzgebirge – over deze streek waar lichaam en geest in harmonie komen en je kunt herstellen met sport, wellness, bezienswaardigheden en rust

.

TIP Wie het Ertsgebergte niet op zijn eentje wil ontdekken, kan samen met anderen deelnemen aan de rondwandeling met gids ‘Echt Erzgebirge’. Deze wordt in mei en september gedurende één week aangeboden door het Tourismusverband Erzgebirge.

Tourismusverband Erzgebirge e.V. Adam-Ries-Str. 16 DE-09456 Annaberg-Buchholz Tel. +49 (0)3733 188 00 88 Fax +49 (0)3733 188 00 20 info@erzgebirge-tourismus.de www.erzgebirge-tourismus.de

55

DsR14_NL1_56-57_Mainfranken_Wertheim_Donautal_Layout 1 25.01.14 14:24 Seite 56

Wijnproeven aan de Main

MAINFRANKEN Wijnland in het centrum van Duitsland

Highlight Wertheim Village Met meer dan 110 luxe boutiques hoort het bij de grootste ‘Chic Outlet Shopping Villages’ in heel Europa. Wertheim Village biedt een geweldige keus aan internationale merken, met het hele jaar door tot 60% gereduceerde prijzen. www.wertheimvillage.com

Tegenwoordig is dit wijnland een gebied om te genieten, wandelen en fietsen, en daarbij sporen te ontdekken die een duizend jaar oude cultuur heeft achtergelaten op de kruispunten van oude handelsroutes en pelgrimswegen. Nergens wordt een zo goede Silvaner wijn geproduceerd als in Franken, waar al 1200 jaar lang druiven geteeld worden. Ontelbare wijnfeesten en evenzovele wijnlokalen en proeverijen, waar de wijnboeren hun eigen wijnen met kleine gerechten aanbieden, zijn in de stadjes aan de Fränkische Main tot in de herfst te beleven. Een bijzondere belevenis is het stadje Volkach, met het uit de middeleeuwen stammende ommuurde centrum. Deze wijnstad aan de Mainlus heeft historische wijnlokalen, vele interessante gebouwen en is een ideaal uitgangspunt voor wandelingen en fietstochten. Iets verder stroomafwaarts is de oude universiteitsstad Würzburg

Beleef de vakantieregio Wertheim – daar waar zo veel mogelijk is!

56

een ‘must’ voor cultuurliefhebbers: de dom, de vesting Marienburg en de tot het UNESCOwerelderfgoed behorende residentie met zijn wereldberoemde Tiepolo-fresken zijn slechts een paar hoogtepunten in deze grote stad, die op beide oevers van de Main ligt. Het ‘Steen-wijn-pad’, een vier kilometer lange panorama rondweg, geeft fantastische uitzichten en informatie over vrijwel alles rond druivensoorten en hun teelt. Volgt men de rivier verder stroomafwaarts, dan komt men bij het idyllische middeleeuwse stadje Wertheim met zijn burcht hoog boven de Main en Taubermonding.

Wandelaars kunnen op de Wijn-Tauber-wandelroute zo’n 20 kilometer rondom de stad wandelen. Iets verderop stroomt de Main langs Miltenberg en Klingenberg, stadjes met charmante historische centra. Bovendien wordt Klingenberg hoog gewaardeerd om zijn bijzonder goede rode wijn

.

www.tourismus-wertheim.de · +49 (0) 9342 - 93509 - 0

© Congress-Tourismus-Wirtschaft Würzburg/A. Bestle

Culinair genieten, culturele indrukken en geweldige landschapsbelevenissen: dat alles valt samen op een tour die gaat door een schilderachtige Duitse wijnlandschap aan de Fränkische Main tussen Volkach en Klingenberg.

DsR14_NL1_56-57_Mainfranken_Wertheim_Donautal_Layout 1 25.01.14 14:25 Seite 57

Günzburg LEGOLAND ®

Donaudal Donau doorbraak in de Schwäbische Alb

Vakantieplezier langs de Donau

© Schwäbische Alb Tourismusverband e.V., Axel Weiss, LEGOLAND® Deutschland

Vanaf haar bron bij Donaueschingen tot aan de drie-rivieren-stad Passau stroomt de Donau door interessante steden en regio’s in Zuid-Duitsland.

Daarbij ontmoet ze aantrekkelijke vakantie- en fietsroutes.

De Donau roept dromen op. Wie op een brug staand een in het water drijvend blad nakijkt, kan in zijn fantasie door vele landen en culturen reizen, tot de Zwarte Zee aan toe. Als verkeersader verbindt de Donau Midden-Europa met de landen van Oost-Europa. Legenden, sprookjes en sagen omranken haar lange geschiedenis, vanaf de jagers uit het stenen tijdperk via Romeinse heerschappij, keizers en koningen, burgers en handelsmongolen doorlopend tot aan onze hedendaagse Europese eenheid. De volledige rijkdom aan culturele bezienswaardigheden en de flora en fauna waar ze als levensader doorheen stroomt, is het best te ontdekken via een van de routes die het hele panorama zichtbaar maken, en een hele wereld langs en op de rivier tot leven brengen.

De Donaufietsroute tussen Ulm en Ingolstadt De Donaufietsroute is de klassieker onder de langeafstand fietsroutes en loopt vanaf het startpunt aan de Donaubron bij Donaueschingen over 600 km naar de Zwarte Zee. Even gevarieerd als

Donaufietsroute

de grote rivier zelf zijn de verschillende etappes en regio’s die de route onderweg passeert. Bijzonder aan te bevelen is wel het 3e traject, wat vanaf Ulm 150 km lang naar Ingolstadt loopt. Over geasfalteerde wegen gaat het van de geboortestad van Albert Einstein, met de hoogste kerktoren ter wereld, via de kinder- en gezinsvakantiestreek Günzburg verder door het gebied van Beieren.

Langs de Donauoevers passeert men dan Gundelfingen en komt aan in de oude hertogelijke stad Lauingen. Beklim hier vooral de Schimmelturm, want van daaraf heeft men een ruim uitzicht over de stad en de langsstromende Donau, tot aan de naburige stad Dillingen. In Donaueworth kruist de route de vroeger belangrijke handelsroute tussen Nürnberg en Augsburg. Ongeveer vanaf Marxheim gaan lichte glooiingen, uitlopers van de Fränkische Alb, een rol spelen in het parcours, wat echter nauwelijks afbreuk doet aan de ontspannen rit over de goed onderhouden gladde wegen. De Duitse Donau is een vakantielandschap vol avontuur, voor iedereen die cultuur en natuur erg waardeert

Donaudal -

Highlight LEGOLAND® Duitsland Beleef exclusief één seizoen vanaf 10 april 2014 in de LEGO® Studio’s de allereerste LEGO bioscoopfilm van speelfilmlengte THE LEGO MOVIE, en begeleid Emmet en zijn crew op hun lastige missie! Een vrolijk en spannend avontuur voor het hele gezin. www.legoland.de

.

beleven

fietsplezier

07. september, 10.00 – 18.00 uur recreatief fietsen op afgesloten en gemarkeerde routes

… camperplaatsen op www.donautal-radfahren.de

57

DsR14_NL1_58-59_Inzell_Murnau_Layout 1 25.01.14 14:34 Seite 58

Staffelsee Hoog over het Blauwe Land

Schilderachtige podia voor grootse kunst

Daar waar destijds de kunstenaars schilderden, leefden en discuteerden over hun ideeën, staan nu belangrijke musea voor expressionistische kunst.

Het merenlandschap in de voor-Alpen en de kleurrijke expressionistische kunst vormen tezamen een dubbel interessant reisdoel. De fascinerende wisselwerking tussen landschap en kunst kan indringend ervaren worden op een reis die de sporen van de schilders volgt.

Highlight Holzknechtmuseum in het unieke Holzknechtmuseum in Ruhpolding zie je alles van het leven en de geschiedenis van de houthakkers. Er is een groot openluchtterrein met oude houthakkershutten, er zijn wisselende tentoonstellingen, rondleidingen voor kinderen en nog veel meer. www.holzknechtmuseum.com

Het ‘Museum van de Fantasie’ in Bernried Het Museum van de Fantasie ligt direct aan het Starnberger meer, midden in het idyllische Höhenrieder park. De kerncollectie bestaat uit een verzameling expressionistische werken van LotharGünther Buchheim, als schrijver bekend geworden door de roman waarop de bekroonde film ‘Das Boot’ gebaseerd is. Topschilderijen van expres-

sionisten als Erich Heckel, Ernst Ludwig Kirchner of Max Pechstein behoren tot de pronkstukken van het museum, dat in 1999 gebouwd werd naar een ontwerp van de wereldberoemde architect Günther Behnisch. Het langwerpige deel van het gebouw, dat gedeeltelijk in de berghelling gebouwd werd, eindigt in een 12 meter boven het meer zwevend platform. Door het focus op de expressionisten van de Dresdner ‘Brücke-Gruppe’ vult het museum de collecties aan van de vooral aan de ‘Blauen Reiter’ gewijde andere musea in de omgeving.

Het stadmuseum Penzberg Ten zuiden van het Starnberger meer – niet ver van de betoverende Ostermeren – ligt Penzberg.

In het stadmuseum is de expressionistische kunstenaar Heinrich Campendonck vertegenwoordigd met een eigen collectie. De Krefelder

www.inzell.de

Beleef B l fd de Beierse B i charme h in het sportiefste familiedorp wandelen, fietsen, ontspannen...

Inzell ligt tussen Chiemgau en het Berchtesgadener Land en wordt omringd door groene weiden, hoge bergen en kristalheldere wateren. overdekt zwembad met sauna, gastschaatsen in de Max Aicher Arena, kabelbanen, skiën etc.

Een actieve vakantieweek voor het gezin inclusief Inzell Card plus

58

vanaf € 229,-

Meer informatie Inzeller Touristik GmbH DE-83334 Inzell Tel. +49 (0) 8665/9885-0 www.inzell.de, info@inzell.de inzell im chiemgau

© Tourist Info Murnau/Josef Beck, Luis Gervasi

In de voor-Alpen werd begin 20e eeuw kunstgeschiedenis geschreven. Franz Marc en Wassily Kandinsky richtten de ’Blauen Reiter’ op. Samen met vrienden begonnen zij aan de grote expressionistische doorbraak in de moderne kunst.

DsR14_NL1_58-59_Inzell_Murnau_Layout 1 28.01.14 18:52 Seite 59

Kochel am See

München Alte Pinakothek

© panthermedia.net / Brigitte Götz

Campendonck leefde van 1911 tot 1922 in de omgeving van Penzberg en is de jongste van de ‘Blauen Reiter’ rondom Marc en Kandinsky.

Omdat het Penzberger museum op dit moment verbouwd en vergroot wordt, is een deel van hun collectie van Campendonck’s schilderijen in 2014 te bewonderen in het nabijgelegen Kocheler Franz Marc museum. Bezienswaardig zijn de twee glas-in-lood vensters van Campendonck in de Christkönigskerk in Penzberg.

Franz Marc museum in Kochel am See In Kochel am See heeft de uit München afkomstige Franz Marc van kinds af aan veel tijd doorgebracht.

Bekend werd de medeoprichter van de ‘Blauen Reiter’ door zijn diermotieven met bonte kleurenpracht. Sinds 1986 is het Franz Marc museum, met de verzameling van de Franz Marc stichting, gevestigd in het centrum van Kochel. Hier kan men in steeds nieuwe exposities het werk van de in 1966 gestorven kunstenaar in al zijn facetten aanschouwen.

De ‘Blaue Reiter’ in Slotmuseum Murnau In Murnau, aan het Staffelmeer, kwamen in de zomer van 1908 de kunstenaar paren Gabriele Münter met Wassily Kandinsky en Marianne von Werefkin met Alexej Jawlensky bij elkaar om

samen te schilderen. Gefascineerd door het Murnauer landschap dat hen als kunstenaar zo prikkelde, leefden Kandinsky en Münter van 1908 tot 1914 in het plaatsje aan het meer, waar ze met revolutionaire stappen de esthetische weg naar expressionisme en abstractie bewandelden. Het Slotmuseum Murnau toont sleutelwerken uit deze periode: van Alexej Jawlensky, Marianne von Werefkin en het sterk door hen beïnvloedde kunstenaarsechtpaar Kandinsky en Münter. De kern van de verzameling bestaat uit meer dan 80 schilderijen, tekeningen en grafisch werk van Gabriele Münter uit al haar werkfasen.

Regensburg

e t t Vietechtach Gra Grafenau Graf Passau t Bad Füssing t Inn M München t B Be Bernried t Penzbe Inze In Inzell enzberrg t Murnau Mu rnau t t tKKochel h l

Donau au

Een uitstapje in het Passauer Land Een deur naar de voorgeschiedenis van het expressionisme opent zich in de Münchener ‘Villa Stuck’.

Franz von Stuck kwam van oorsprong uit het Beierse Tettenweis, in het Passauer land niet ver weg van de Oostenrijkese grens. In Passau, met haar bekoorlijke binnenstad aan de samenloop van Inn en Donau, werd de 150e geboortedag van Stuck in 2013 gevierd met een grote tentoonstelling van de Landkreisgalerie Passau in slot Neuburg. Met een internet-tentoonstelling heeft de Landkreis bovendien hedendaagse kunstenaars gestimuleerd commentaar te leveren op het werk en de kleurrijke persoonlijkheid van de schildervorst

.

Natuur, kunst en cultuur beleven

Reeds Wassily Kadinsky liet zich inspireren door Murnau en zijn schilderachtige landschap in het Oberbayerische Alpen voorland.

• • • • •

EuroArt kunstenaars stadje tussen München en Garmisch-Partenkirchen zwemmen, fietsen en wandelen tussen bergen en meeren kunsterfenis Blaue Reiter in het Schlossmuseum en Münter-haus Murnauer Moos – grootste veengebied aan de rand van de Alpen in middeneuropa Koning Ludwig kastelen en andere bezienswaardigheden in de omgeving

Tourist-Information Murnau • DE-82418 Murnau • www.murnau.de

59

DsR14_NL1_60-63_BayerischerWald_Viechtach_Grafenau_Passau_BadFüssing_Johannesbad_V02_Layout 1 25.01.14 14:41 Seite 60

Beierse Woud Ontmoetingen op zijn beers

BEIERSE WOUD Droomtochten in toverwoud ‘Toverwoud’, zo noemt de Bayer zijn Beierse Woud. Want hier zijn nog dieren die elders al lang zijn uitgestorven, mensen die vol passie hun land koesteren en fantastische mogelijkheden voor een actieve vakantie.

Snuiftabakmuseum Grafenau In het waardige en monumentale voormalige ‘Spital’ van de stad Grafenau, waar sinds de 15e eeuw de armen en zieken van de stad verpleegd werden, kan men alles over dit typische Beierse genotmiddel ervaren.

Het boomkroonpad in het nationale park Op 25 meter hoogte boven de grond slingert een loopbrug door de toppen van het Beierse Woud.

Over een lengte van 1300 meter wandelt men tussen boomtoppen en door boomkruinen, en voelt men zich een beetje als een vogel of eekhoorntje.

Hoewel de loopbrug zo comfortabel breed is dat men er zelfs met kinderwagen en rolstoel over heen kan, geeft het een bijzonder gevoel om zo hoog tussen de boomkronen te bewegen. De bladeren ritselen vlakbij je oren, je voelt hoe de wind de takken streelt en je geniet van prachtige uitzichten over het land, vooral vanaf de koepel die rondom een groep dennen- en beukenbomen gebouwd is. In een grote spiraal loopt men 40 m omhoog en heeft daarbij onderweg niet alleen zicht op de boomkronen, maar bij elke nieuwe etage ook een wijdser uitzicht op het zacht glooiende

Jonge wolven in het nationale park

heuvellandschap rondom. Steeds opnieuw ontdekt men in de verte dorpjes uit een plaatjesboek, met stralende kerktorens in het centrum en rondom heel veel bos: het Beierse en Böhmische woud, verenigd in een groene zee van honderden kilometers. Op heldere dagen kan men zelfs kijken tot aan de noordelijke hoofdkammen van de Alpen.

Tussen dennentoppen en lynxenverblijven Direct aan de voet ligt het Hans-Eisenmann-Haus.

Dit nieuw opgezette gebouw is het startpunt voor bezoekers van het nationale park Lusen, en een plaats waar men de tijd kan vergeten. Naast een leesgalerie, een spannende actieplek voor kinderen en het zonnige terras van het café Eisenmann worden hier alle aspecten van het nationale park tot in details begrijpelijk gemaakt, waaronder geschiedenis, botanica en geologie. Buiten sluipen

© PantherMedia/Marcus Bosch

Highlight

DREI IM WOID Een nieuw soort safari W ilt u op uw vakantie in de natuur tijdens een safari wel eens beren, lynxen, wolven & kornuiten in hun natuurlijke omgeving van dichtbij bekijken?

De drie steden Freyung, Grafenau en Waldkirchen - direct aan de rand van het Beierse Woud gelegen - maken dat mogelijk! Het ‘Wildernis-WoidPakket’, waarbij een reeds gepakte wandelrugzak klaarstaat in uw slaapverblijf, brengt u direct naar de wilde dieren in het nationale park

Bayerwaldstädte „Drei im Woid“ Rathausgasse 1 | DE-94481 Grafenau | Tel. +49 (0)8551 588 195 woidpackerl@gmail.com | www.drei-im-woid.de

60

TIP

De rondleidingen en toegangskaarten zijn bij de pakketprijs inbegrepen, in combinatie met 3 overnachtingen incl. ontbijt – dit alles voor een prijs van slechts € 95.

© Xaver Klaußner

.

DsR14_NL1_60-63_BayerischerWald_Viechtach_Grafenau_Passau_BadFüssing_Johannesbad_V02_Layout 1 25.01.14 14:42 Seite 61

© PantherMedia/Konrad Steininger, Bayern Tourismus Marketing GmbH

Uitrusten bij het stille Rachelmeer

lynxen en wilde katten door het struikgewas van hun buitenverblijven. De natuur begrijpelijk maken: dat was ook het idee achter de wildtuin in Furth im Wald. Met uiterste zorg werd hier een respectabel stuk wildernis geschapen. Dit om op eenvoudige maar indrukwekkende wijze bezoekers met eigen ogen het plaatselijke landschap met dieren- en plantenwereld te laten ervaren. Bijzonder spannend is een bezoek ‘in’ de vijver. Net als bij aquaria in grote dierentuinen daalt men in de Wildtuin af in de diepte, om oog in oog te staan met snoeken, baarzen en bittervoorns. De door grondwaterbronnen gevoede vijver is tot twee en een halve meter diep en geeft een kijkje in een wereld die zo nabij is en toch zo onbekend. Hobbyvissers raken daarbij regelmatig in vervoering, want zelden krijg je zoveel vissen tegelijk te zien.

Van stille meren en wilde waters Niet zo veel verder ligt een echt groot meer. In 2009 ontstond hier de 175 ha grote Drachensee.

Een opvangbekken voor hoog water, waarin het water van de rivier de Chamb verzameld wordt, en dat met een zogenoemd vier-zones-concept bekend staat als een voorbeeld van een recreatiegebied waar een harmonisch samenspel tussen mens en natuur gecreëerd is. Hier kwaken de eendjes, ruist de wind door het riet en hoort men ondertussen

Bodenmais Silberberg

steentjes plonzen die kinderen in het meer werpen.

Over vele heuvels gaat het dan richting zuidoost.

Links ligt de langgerekte heuvelrug van de Hohen Bogen, die het Beierse Woud begrenst in de richting van het Böhmische Woud. Recht vooruit ligt de Grote Arber, met 1456 m de hoogste berg van het Beierse Woud. De Grote Arber is samen met zijn kleinere broertje en het grote en kleine Arbermeer ’s winters een geliefd skigebied dat vaak de internationale ski-elite te gast heeft voor een ski-worldcup. ’s Zomers komen hier wandelaars en mountainbikers hun conditie versterken. Een van de mooiste bestemmingen op de Arber-flanken zijn de Risslochwatervallen, te bereiken vanaf Bodenmais. Van verre hoort men al het geruis van het water dat zich een weg baant over de gladgeslepen rotsen in de kloof. In de buurt reizen nog spookachtig de resten van boomstammen in de hemel, in 2007 als lucifers afgebroken door de orkaan Cyrill. Wat later wordt het venig, de bodem veert onder de voeten als op een trampoline.

Piepkleine bloemetjes groeien in het gesteente.

Kauwtjes eisen hun deel van de picknick op de top. Wat later, in het dal, zijn het de schattige geitjes in Beierse Woud Dierenpark Lohberg die om voer bedelen en met hun nieuwsgierig gedrag de show stelen van de eigenlijke sterren als auerhoen, lynx en wolf.

Eldorado voor wandelaars en e-bike’s - Beierse Woud

UÊÎÊV> « }ÃÊ Ê`iÊ >ÌÕÕÀ UÊ}À ÌiÊ iÕâiÊÕ ÌÊIIIÉIIII vakantiewoningen en vakantiehuisjes UÊ}>ÃÌÛÀ iÊ i iÀÃiÊ Ìi Ã] restaurants en café‘s UÊ}iâ ÃÛÀ i `i iÊ«À âi UÊ>> L i` }i ÊÛ ÀÊ Ê Ü> `i i ]Êi L i ]Ê langlaufen en skiën

R U I M T E

O M

Highlight ‘Steenwerelden’ Hauzenberg Deze kleine stad in de buurt van Passau was heel lang het centrum van de Europese granietdelving.

Sinds 2006 boeien hier de ‘Steenwerelden’: monumentale architectuur, spannende ensceneringen en informatieve exposities in het fascinerende decor van een oude steengroeve. www.stein-welten.de

Informatie en boekingen: Tourist-Information Viechtach Stadtplatz 1 DE - 94234 Viechtach Tel.: +49/9942-1661 tourist-info@viechtach.de www.viechtacher-land.de

T E

V O E L E N

61

DsR14_NL1_60-63_BayerischerWald_Viechtach_Grafenau_Passau_BadFüssing_Johannesbad_V02_Layout 1 25.01.14 14:42 Seite 62

Passau Het oude raadhuis

Glaskunst uit het Beierse woud Beieren staat wereldwijd bekend om zijn tradities, ongerepte natuur en schitterende berglandschap.

Oost-Beieren is ook het centrum van een zeer oude ambachtelijke kunst: de glasblaaskunst.

700 geleden ontstonden in het Beierse Woud al de eerste glasblazerijen. De traditionele techniek is tot op heden nog nauwelijks veranderd. De 300 km lange toeristische route ‘Glasstraße’ biedt u alle gelegenheid om de glasproductie van dichtbij te bekijken. De route voert van Neustadt an der Waldnaab, een modern centrum voor loodkristal,

via Waldsassen naar het cultuurrijke Passau. Deze stad ligt aan drie rivieren en heeft een 17e-eeuwse binnenstad met een oude burcht. Met grote precisie houden de glasblazers hun lange blaaspijpen met de taaie kwartsmassa in de hitte van de oven. Als het geheel gloeiend heet is, halen ze het er weer uit, draaien het rond en blazen erin, waardoor het unieke voorwerp vorm krijgt. Glas uit Oost-Beieren is zeer geliefd. In het Glasmuseum in Passau ziet u de enorme diversiteit in vorm en kleur. Het museum bezit bijna 30.000 objecten, waaronder een unieke collectie Boheems glas

.

© Passauer Land/K. Leidert, PantherMedia/E. Nacke

Passauer Land Donauleiten

PASSAU Waar cultuur en levenslust samenvloeien

Passau Picknick aan de Innoever Het barokke stadsbeeld vertoont een zuidelijke flair

Tourist-Information Passau Rathausplatz | DE-94032 Passau Tel. +49 (0)851 9 55 98-0 | Fax: +49 (0)851 35 107 tourist-info@passau.de | www.tourismus.passau.de

62

Drie rivieren uit drie verschillende windstreken – uit het westen de Donau, uit het zuiden de Inn en uit het Noorden de Ilz – creëren rond het drie-rivieren-punt in Passau een omgeving van unieke schoonheid. Het stadsbeeld in Passau vertoont een zuidelijke flair, omdat Italiaanse barokbouwmeesters toonaangevend waren bij de wederopbouw na de twee verwoestende stadsbranden in 1662 en 1680. In het centrum van de binnenstad verheft zich de majestueuze dom St. Stephan, die het grootste domorgel van de wereld huisvest. Hoog boven de stad troont in het noorden de burcht Veste Oberhaus aan de Donau-kant en in het zuiden de bedevaartskerk Mariahilf aan de Inn-kant. Van oudsher zijn water en scheepsvaart bepalend geweest voor het leven in de stad Passau.

De plaatselijke rederij biedt ‘drie-rivieren’-stadsrondvaarten, langere boottochten en gala-touren aan, zo kan men de stad uitstekened vanaf het water verkennen. De ‘drie-rivieren-stad’ is ook een belangrijk knooppunt in het netwerk van nationale en internationale langeafstandsfietsroutes, en daarmee een echt fietsparadijs. Bovendien zijn er veel wandelmogelijkheden. Naast de wandelroutes door het stadsgebied, ligt Passau o.a. ook aan de Donausteig en de Goldsteig

.

TIP

Passau kan terug kijken op meer dan 2.000 jaren stadcultuur.

Beleef de geschiedenis en haar verhalen tijdens een barokke stadsrondleiding door de boeiende straatjes van de romantische binnenstad.

© Passau Tourismus e.V.

De ‘drie-rivieren-stad’ in het zuidoosten van Duitsland is prachtig om te bezichtigen en men kan er ook actief vakantie vieren.

DsR14_NL1_60-63_BayerischerWald_Viechtach_Grafenau_Passau_BadFüssing_Johannesbad_V02_Layout 1 28.01.14 10:49 Seite 63

BAD FÜSSING Ontspannen en nieuwe krachten opdoen In Bad Füssing ligt de bron van uw gezondheid: de weg naar een nieuwe kwaliteit van leven.

Bad Füssing Natuurlandschap aan de Inn

© Moritz Attenberger, Kur- & GästeService Bad Füssing

Saunahof

Kur- & GästeService Bad Füssing Rathausstraße 8 | DE-94072 Bad Füssing Tel. +49 (0) 8531 975-580 | Fax +49 (0) 8531 21367 tourismus@badfuessing.de | www.badfuessing.de

Ontspannen, genieten, gezond worden – waar is dat beter mogelijk dan in een plaats waar Beierse traditie, een prachtig landschap en bijzondere geneeskrachtig water onafscheidelijk met elkaar verbonden zijn. Als het meest geliefde geneeskrachtige bad in Europa, in het hart van het Passauer land, verwent Bad Füssing haar gasten met drie thermaal baden, een uniek gezondheidspakket en een vrijwel onbegrensd evenementenaanbod. In het bijzonder de enorme waterlandschappen rond de thermen trekken velen aan. Therme 1 met de saunavoorzieningen, de Europa bron, het Johannesbad en 24 hotels, sanatoria en klinieken verwennen hun gasten met 12.000 m2 wateroppervlakte en 100 therapie-, ontspannings- en bewegingsbassins. Alle jaargetijden zijn even geschikt om tot rust te komen, te herstellen en nieuwe krachten op te doen.

Bad Füssing omringt u met zorg en draagt actief bij aan de voorwaarden voor uw gezondheid. Het aanbod aan gezondheidsmiddelen in Bad Füssing is uniek – het spectrum van genezende methoden loopt van traditioneel tot hightech medicinaal. Europa ‘s meest geliefde geneeskrachtige bad bied zijn gasten bovendien een breed spectrum aan natuur-, sport- en vrijetijdsbeleving

.

TIP

Het vlakke Inndal rondom de thermen van Bad Füssing vormt een ideaal terrein voor rustige fietstochten, gecombineerd met een weldadig bad in het legendarische geneeskrachtige bronwater.

JOHANNESBAD Altijd het beste zwemweer Verheug u op uw actieve- en wellness-vakantie in Duitslands gezondheidsstad nummer één.

Bad Füssing Johannesbad Kurhotel Königshof

© Günter Standl

Johannesbad Hotel: Kurhotel Königshof Richard Wagner Str. 1 | 94072 Bad Füssing Tel. + 49 (0) 8531 232 909 www.johannesbad-hotels.de | info@johannesbad-hotels.de

Wat is er mooier dan in het warme bronwater helemaal ontspannen te genieten van de eerste zonnestralen en met ziel en zaligheid uit te rusten op een ligbed. Precies dat kunt u ervaren in de Johannesbadthermen, in 13 bassins (binnen en buiten) met verschillende temperaturen tussen de 27 en 39°C. Met haar van overheidswege erkende helende bronnen behoort ze met 4.500 m2 wateroppervlak tot de grootste thermen van Europa. Bad Füssing biedt haar gasten het hele jaar door een kleurig programma met meer dan 2000 evenementen en een veelheid aan boetieks, cafés en restaurants. In het centraal gelegen kuurhotel Königshof staat hen in de lounge een hartelijke gastvrijheid te wachten, lekkere gerechten in het stijlvolle restaurant, moderne kamers, zwembad met saunavoorzieningen, schoonheidssalon en hotelbar. Niet alleen voor wie ontspanning zoekt is Bad Füssing de ideale vakantiebestemming, maar ook voor actieve sportievelingen. Meer dan 430 km fiets- en wandelpaden nodigen uit tot ontdekken van het schilderachtige cultuuren natuurlandschap aan de Beiers-Oostenrijkse grens. Interessante doelen voor dagtrips zijn Passau (30 km) en Regensburg (140 km) en Salzburg (70 km)

.

TIP

Relaxtime: 3x overnachting in 2 p. kamer, 3x halfpension incl. tafeldranken, vrije toegang Johannesbad Therme, 1 x massage: vanaf € 209,-. 5 overnachtingen vanaf € 339,-

63

Hubertus Alpin Lodge & Spa

Fürst Jaromar Hotel Resort & Spa

DsR14_NL1_64_ Wellness-Hotels_Layout 1 25.01.14 14:44 Seite 64

Tijd voor jezelf?

Dan wordt het tijd voor een wellnessvakantie!

U zoekt een op-maat-gemaakte wellness ervaring? Yoga in het prachtige landschap van Allgau in Zuid-Duitsland, thalasso zeewater behandelingen aan de Oostzee of flink wandelen in het Zwarte Woud? Wellness-Hotels & Resorts is hét aangewezen adres voor een groot aanbod aan wellnessactiviteiten. Of u nu iets zeer bijzonders zoekt of gewoon standaardbehandelingen. Ontspannen en energie opladen: dat bieden onze vijftig 4- en 5-sterren hotels die met zorg geselecteerd zijn en veelal gerund worden door zeer betrokken families.

Daar knap je van op.

Vraag de gratis brochure op via +49-(0)211-679 69 69 | wellnesshotels-resorts.com | post@wh-r.com