WYprodukowano w polsce
?
Artur Frankowski
„“
Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie. Stanisław Jachowicz
:
biografia # twórczość # silesiana # komunikat # golonka # ciekawostka #
Spis treści
# 08
Biogr afi a
Słynny polski projektant grafiki użytko-
Typografią interesował się od zawsze, lecz
wej, typograf, twórca krojów pism i ku-
dopiero po studiach postanowił, że będzie
rator wystaw poświęconych projektowa-
się tym zajmował zawodowo. Z początkiem
niu graficznemu. Urodził się w 1965 roku
lat 90 uczestniczył w zajęciach prowadzo-
w Zamościu, obecnie mieszka i pracuje
nych przez Macieja Buszewicza i Wojcie-
w Warszawie. Projektowaniem zajmuje się
cha Freudenreicha profesorów ASP co dało
od ponad 15 lat. Decyzję o zostaniu projek-
mu możliwość nauki podstawy typografii
tantem graficznym podjął po studiach poli-
praktycznej. Należy do międzynarodowego
graficznych na Politechnice Warszawskiej,
stowarzyszenia typograficznego ATypI oraz
gdzie w 2004 roku bronił interdyscyplinar-
Stowarzyszenia Twórców Grafiki Użytko-
ną pracę doktorską dotyczącą czytelności
wej. Obecnie profesor typografii i grafiki na
pism drukarskich. W 2013 roku obronił na
Wydziale Wzornictwa Przemysłowego Aka-
Wydziale Grafiki ASP w Warszawie pracę
demii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz
habilitacyjną poświęconą związkom liter-
współzałożyciel studia projektowo -typo-
nictwa i typografii w przestrzeni miejskiej
graficznego Fontarte.
z warsztatem współczesnego projektanta. Natomiast w 2015 roku ukończył klasę Expert Design Type (EcTd) w Plantin Institute for Typography w Antwerpii.
09
# 010
Twórczość
Głównie interesuje się teorią i praktyką projektowania graficznego, typografią, projektowaniem krojów pism i książek. Pierwsze pisma, które zaprojektował w połowie lat 90, były krojami ozdobnymi. Bardzo podobały mu się wtedy kroje projektowane przez Neville’a Brody’ego (FF Autotrace, FF Blur), Maxa Kisma-
012
na (FF Fudoni, FF Cutout) i innych modnych wtedy projektantów. Niestety, ze względów finansowych, nie miał możliwości ich używania, co skłoniło go do stworzenia swoich własnych projektów. Zaprojektował i współtworzył kilka krojów pisma, w tym Grotesk Polski, Komunikat FA, Merz FA, Silesiana, Modernista FA, NASZ Stencil.
Wiedzę zdobywał z literatury anglojęzycznej i studiując wzorniki pism. Duże wrażenie zrobiła na nim książka “Stop Stealing Sheep” Erika Spiekermanna i “E.M.” Ginger – piękna, prosta, a jednocześnie nowoczesna typografia, wyraziste przykłady, którą czytało się ją jak powieść. Jednak bardziej interesujące są dla niego książki “Counterpunch” Freda Smeijersa albo “Letters of Credit” Waltera Tracy’ego. Kiedy w jego ręce wpadł wzornik “Type for Books. A Designer’s Manual” z 1965 roku, z pięknymi przykładami takich krojów jak: Bulmer, Caslon, Fry’s Baskerville, Romulus Open czy Vendôme,wtedy zdał sobie sprawę, co to znaczy zaprojektować dobry krój.
013
Prelegent na konferencjach projektowych, m.in.: ATYPI w Helsinkach oraz Brighton, konferencji projektowania BODW (Business of Design Week) w Hongkongu i Międzynarodowej Konferencji Projektowania Książek w Shenzen. Jest autorem artykułów i książek
014
poświęconych projektowaniu, m. in.: Henryk Berlewi (z Magdaleną Frankowską, 2009) oraz Typespotting (2010). Współkurator wystaw poświęconych projektowaniu graficznemu: „Eye on Poland” w Chinach, Japonii, Korei Płd. i Indiach (2010-2016), „Enfant Terrible” w Brukseli (2013) i „CARTEL PL” w Boliwii (2013).
.
# 016
Silesia_na
Godejcie
...
018
Silesiana to pierwszy i jedyny w Polsce
Śląski krój czerpie z przeszłości, z działal-
krój pisma powstający na potrzeby władz
ności literniczej Hieronima Wietora – zna-
samorządowych, reprezentujący Śląsk po-
komitego śląskiego wydawcy i typografa,
przez charakterystyczne cechy wizualne pi-
twórcy oryginalnej italiki (XVI w.). Z po-
sma - nośnika wszelkiej wiedzy i informacji.
wszechnego stosowania na Śląsku kurrenty
Krój pisma Silesiana wykonali Artur Fran-
(XVII, XVIII, XIX wiek), odręcznego pi-
kowski i Henryk Sakwerda na zamówienie
sma wywodzącego się z gotyckiej bastardy.
Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Precyzując założenia projektowe, ominięto
Śląskiego i Śląskiego Zamku Sztuki i Przed-
konwulsyjno-spiczastą formę kurrenty. Za-
siębiorczości w Cieszynie. Prace nad krojem
chowały się jednak jej proporcje. Stosunek
pisma rozpoczęły się w kwietniu, a zakoń-
wysokości „x” do górnych i dolnych wy-
czyły we wrześniu 2006 r. Województwo
dłużeń, dostosowując je do zasad złotego
Śląskie odkupiło od Śląskiego Zamku Sztu-
podziału (sectio aurea). Kształt Śląskiego
ki i Przedsiębiorczości licencję na font dla
kroju zbliża się do humanistycznej kursywy
potrzeb promocji regionu. Wychodząc na-
– bardziej, odpowiadającej melodii gwary
przeciw dużemu zainteresowaniu miesz-
śląskiej (czyt. staropolskiej).
kańców Zarząd Województwa 12 kwietnia 2007 podpisał aneks do umowy, pozwalający na powszechny dostęp do pisma.
Toć, że ja. Tłum. „Oczywiście, że tak.”
Pón Bóczku! Tłum. „ Panie Boże! ”
019 Kurrenta utworzona została na użytek ję-
Śląski krój przeznaczony jest do okazjo-
zyka niemieckiego. Przymusowo wdrażana
nalnych druków, listów dedykacyjnych,
w szkołach stała się jednym z instrumen-
dyplomów, zaproszeń, itp. wspomagają-
tów pruskiej polityki germanizacyjnej. Jak
cych promocję Śląska, z poszanowaniem
wiadomo kształt pisma drukarskiego i ty-
jego tradycji literniczych. Śląski krój czer-
pografii modeluje czas. Czas wyznaczony
pie z przeszłości, z działalności literniczej
na realizację projektu pisma był rekordo-
Hieronima Wietora – znakomitego śląskie-
wo krótki. Koncepcja pisma została zreali-
go wydawcy i typografa, twórcy oryginal-
zowana. Melanż historii i współczesności
nej italiki (XVI w.). Z powszechnego stoso-
dokonuje się w warstwie konceptualnej,
wania na Śląsku kurrenty (od XVII do XIX
konstrukcyjnej i realizatorsko-warsztatowej.
wieku), odręcznego pisma wywodzącego się
Jednocześnie pokazujemy odmienne sposo-
z gotyckiej bastardy.
by projektowania obu twórców, udostępniając publiczności przykłady ich indywidualnych działań.
ź
Ź
Ź
◂ wzorowany na odręcznym piśmie o gotyckich korzeniach ◂ polskie znaki diakratyczne ◂ szerokie piony ◂ wąskie poziomy i skosy ◂ dwuelementowa budowa ◂ ozdobne zakończenia
W antryju n a byf yju 022
stoi szolka tyju
Tłum. „ W przedpokoju na kredensie stoi szklanka herbaty.”
Kaj jo je i kaj je
moi koło ? Tłum. „ Gdzie ja jestem i gdzie jest mój rower ?”
023
024
Witomy
na Śląsku
...
Po szpilu, po szpilu
Nie wiadomo w ilu Obalili halba i kulali bal.
...
Fragment piosenki „Obalili halba” Tłum. „ [...] Po zakończonych rozgrywkach, nie sposób doliczyć się zawodników, przeprowadzili degustację destylowanego płynu w ilości 0,5 litra i turlali piłkę. [...]”
025
# 026
Komunikat
Czesc jestem strzeminski font „Strzeminski�
027
FA Komunikat to eksperymentalny i geometryczny krój pisma oparty na prostych elementach: okręgu, jego częściach i liniach prostych. Krój pisma przekazuje ducha przyszłości, dynamizmu i nowoczesności. Zestaw czcionek FA Komunikat ma trzy grubości: zwykły, pogrubiony i czarny. Projekt FA Komunikat
028
powstał w oparciu o szkic unikalnego napisu z 1932 r. Autorstwa Władysława Strzemińskiego, polskiego malarza abstrakcyjnego, artysty i typografa. Pochodzący z 1930 roku „Komunikat” jest jeden z jego awangardowych eksperymentów z krojem pisma. Zaproponowane przez niego nowe liternictwo było tak radykalne, że na pierwszy rzut oka zupełnie nieczytelne.
Odcyfrowanie zapisu możliwe było tylko w obrębie proponowanego przez Strzemińskiego systemu, po bliższym się z nim zapoznaniu poszczególne kształty zaczynały nabierać znaczeń. Twierdził, że nowoczesne formy listów ekonomicznych powinny być znormalizowane i oparte na liniach i łukach. Napisał, że czytelność jest kwestią przyzwyczajenia i po praktyce nowe formy listów byłyby bardzo dobrze czytelne dla wszystkich. „Komunikat”, mimo wizjonerskich nawoływań Strzemińskiego, nie był krojem powszechnie stosowanym. W 2004 r. Artur Frankowski ożywił oryginalny projekt, tworząc zestaw znaków, poszerzony o cyfry, znaki interpunkcyjne i daktyle.
029
# 030
Golonka
murarz tynkarz akrobata
fryzjer szewc zegarmistrz naprawa obuwia krawiec
fotograf
piekarnia pokoje
GOLONKA
ślusartswo
kosmetyka
sklep spożywczy
do wynajęcia Automatyka
mechanik domowe obiady
kurczak z rożna alkohol
BAR
napoje
prasa
papierosy
pralnia pizza lody rtv i agd magiel naprawa ZŁOTNIK
zapraszamy
031
Ten wernakularny krój pisma ma kształt „baru” i warszawskich litery z lat 80-tych. Golonka FA (Golonka wieprzowa) została przygotowana przez Artura Frankowskiego na wykład pt. „Typespotting. Literowanie w przestrzeni publicznej Warszawy”. Prezentował różne aspekty typografii w miejskim otoczeniu. Badał on takie tematy, jak: system informacji o mieście, typografia „alternatywna”, projekty liter reklamowych w neonach oraz napisy o architekturze.
032 Golonka to font stworzony na podstawie liternictwa odkrytego na oknach warszawskiego baru. To font darmowy, taki bonus, aby inni ludzie mogli tego używać. Nazywa się Golonka, bo to jeden z napisów, który pojawił się na wspomnianym szyldzie z lat osiemdziesiątych. Robienie własnych fontów jest pewnego rodzaju luksusem, bo jest to tworzenie własnego języka wizualnego, którym możemy mówić. Nie jesteśmy skazani jedynie na to, co ktoś zaprojektował, możemy precyzyjnie dobrać krój, który najbardziej nam pasuje do danego projektu.
Zakład masarski
Golonko
© 2020 TYPO-GRACZE Wyprodukowano w Polsce Wydane przez Instytut Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Koncepcja publikacji Emilia Skowronek emiliaskowronek98gmail.com Projekt graficzny, skład i przygotowanie do druku Emilia Skowronek Redakcja i korekta Grzegorz Izdebski Wydrukowano na papierze Munken Lynx Rough 100g/m2 Złożono krojami Spectral, Silesiana, Golonka, Strzeminski
Projekt zrealizowano w ramach przedmiotu „Projektowanie publikacji” w Instytucie Sztuk Plastycznych w Cieszynie pod kierunkiem mgr. Grzegorza Izdebskiego. Dobór tekstów z dziedziny projektowania graficznego, typografi oraz literatury stanowi subiektywny wybór autora publikacji. Autor publikacji nie posiada żadnych praw własnościowych ani majątkowych względem fragmentów tekstów i fotografii jednocześnie oświadcza się, że zebrane materiały zostały użyte wyłącznie w celach dydaktycznych bez zamiaru do dalszego rozpowszechniania w celach zarobkowych. | www.us.edu.pl
pl pl