Vacatures

De toename van het aandeel hoogopgeleiden sluit aan bij de ambitie van Nederland en ook de Europese Unie om te groeien naar een meer hoogopgeleide bevolking. Dit komt bijvoorbeeld naar voren in de doelen die Europa voor 2030 heeft gesteld: in alle lidstaten zouden dan minimaal 45 procent van de 25- tot 35-jarigen hoogopgeleid moeten zijn. Het ach terliggende idee hiervan is dat hoogopgeleiden door onderzoek en inno vatie kunnen bijdragen aan Europa en Nederland als kenniseconomie. Daarnaast wordt de hoogopgeleide beroepsbevolking gezien als één van de factoren die bijdragen aan de wel vaart in Nederland.

Er zijn steeds meer hoogopgeleiden in Nederland. Waar in 1981 nog 1 op de 9 een hbo- of universitair diploma had, zijn dat er inmiddels 1 op de 3. Dat terwijl er grote krapte op de arbeidsmarkt heerst en álle beroepsgroepen nu kampen met een personeelstekort. In dit artikel lees je meer over de oorzaak en de gevolgen van deze verandering in de beroepsbevolking.

Door Lisa Schuurmans

Het aandeel mensen met een hbo- of universitair diploma in Nederland is de afgelopen tientallen jaren gestaag toegenomen, bleek uit een analyse van de beroepsbevolking die het CBS eerder publiceerde.

Het aandeel laagopgeleiden, waaronder mensen met basisonderwijs, een vmbo-diploma of een mbo-diploma op niveau 1, maakte in vergelijking met 1981 een omgekeerde ontwikkeling door, van bijna 58 procent naar bijna 26 procent. Het aandeel hoogopgeleiden nam juist toe tot 35,5%.

Personeelstekort

Maar ondertussen is er in alle be roepsgroepen sprake van een tekort aan personeel, bleek uit de spannings indicator van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). De spanning was het grootst bij on der meer ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs, verpleegkundigen en softwareontwikkelaars. Juist mid delbaar opgeleide vakmensen zijn nodig om de samenleving draaiende te houden. Hier speelt de discussie of in Nederland niet meer praktisch opgeleiden nodig zijn in plaats van theoretisch opgeleiden. Het lijkt er niet op dat in Nederland de groei van het percentage hoogopgeleiden afvlakt, als je de stijging van de afgelopen decennia bekijkt.

‘Hoger opgeleid’ lijkt de norm te zijn geworden. En dat leidt er ook weer toe dat er binnen beroepsklassen het aandeel hoogopgeleiden toeneemt.

Bijvoorbeeld bij de beroepsklasse techniek waar er sinds 2013 in de beroepsgroep ingenieurs veel hoogopgeleiden bij kwamen, terwijl het aantal middelbaar en laagopgeleide hulpkrachten in de beroepsgroepen bouw en industrie, schilders en metaalspuiters en productieleiders industrie en bouw juist afnam.

Gevolgen Het tekort aan personeel heeft steeds vaker invloed op de Nederlandse economie en welvaart.

Bedrijven moeten hun deuren sluiten, treinen vallen vaker uit en afgelopen zomer waren de wachttijden op meerdere luchthavens zo lang dat veel mensen hun vlucht mistten. Daarnaast staan de zorg en het onderwijs al lange tijd onder druk. Wat de gevolgen voor de langere termijn zijn en wat de verschuivingen voor de economie betekenen, is onduidelijk.