Denkstap 3 Besta je wel?

b Ga terug naar Denkstap 1 en herbekijk je antwoorden op oefeningen 2a en 2b (p. 40). Kun je toch twijfelen aan je zekerheid met de argumenten van Descartes? En blijft er nog iets over waaraan je niet kunt twijfelen?

1→ De titel en het refrein bevatten een quote van Descartes. Kun je daaruit afleiden wat de eerste zekerheid is die Descartes toch vindt? 2→ Aan welk argument om te twijfelen aan kennis kun je deze zin uit het liedje koppelen: Top of the world, but your world isn’t real. Your world’s an ideal? DENKSTAP 3 Besta je wel? Descartes lijkt aan werkelijk alles te kunnen twijfelen. Alles rondom je kan fake zijn. Het lijkt bijna onmogelijk om in al die twijfel een zekerheid te vinden. Toch slaagt Descartes erin om iets te vinden waaraan hij niet kan twijfelen. 1 Tot welke zekerheid komt Descartes? a In het nummer Therefore I Am van Billie Eilish zit een grote hint naar de zekerheid die Descartes toch nog vindt, ook al zou hij in een app zitten. Beluister het nummer op Spotify of bekijk de videoclip op YouTube. Beantwoord vervolgens de vragen. THEREFORE I AM (BILLIE EILISH) I'm not your friend or anything, damn You think that you’re the man I think, therefore, I am I'm not your friend or anything, damn You think that you’re the man I think, therefore, I am Stop, what the hell are you talking about? Ha Get my pretty name outta your mouth We are not the same with or without Don’t talk ’bout me like how you might know how I feel Top of the world, but your world isn’t real Your world’s an ideal©VAN IN

HOOFDSTUK 2

b Lees het fragment van Descartes.

Orden vervolgens de redenering onder de tekst om tot de eerste zekerheid van Descartes te komen.

2.9Cogito, ergo sum Ik twijfel, dus ik denk, dus ik ben een denkend ding. Maar onmiddellijk daarop besefte ik het volgende: terwijl ik aldus wilde denken dat alles onwaar was, kon het niet anders dan dat ik, die dacht, iets ben. En beseffend dat deze waarheid: Ik denk, dus ik ben, zo sterk en zo zeker was dat zelfs de meest buitensporige veronderstellingen van de sceptici niet bij machte waren haar aan te tasten, meende ik dat ik haar zonder enig bezwaar kon beschouwen als het eerste uitgangspunt van mijn filosofie. Bron: Over de methode, Descartes Cogito ergo sum: ik denk, dus ik ben. Tot die fameuze uitspraak kwam Descartes. Dat is de allereerste zekerheid die alle scenario’s overleeft. Je kunt twijfelen aan alles wat je weet, maar je kunt er niet aan twijfelen dat je twijfelt. Zelfs al twijfel je of je twijfelt, dan nog twijfel je. Descartes is er zeker van dat hij twijfelt. Daaruit leidt hij af dat om te twijfelen het noodzakelijk is om te denken. Maar er moet iets zijn dat denkt en dus bijgevolg moet er een denkend ding bestaan. Zo leidt de zekerheid van de twijfel tot de zekerheid van het bestaan van een denkend ding. Ik twijfel, dus ik denk, dus ik ben. Dat is het ware fundament van alle kennis voor Descartes. Een zekerheid die niet onderuit gehaald kan worden door enige twijfel. Descartes vertrouwt dus niet op zijn zintuigen om tot een zekerheid te komen. Hij doet dat door enkel gebruik te maken van de rede, het denken. Filosofen van wie de argumenten enkel op de rede berusten, noemt men rationalisten. Het woord 1 Ik twijfel aan alles. Dus ik ben er zeker van dat ik twijfel. Om te denken moet ik bestaan, dus ik besta zeker als een denkend ding. Maar ik kan er niet aan twijfelen dat ik twijfel. Als ik zeker twijfel, dan ben ik zeker dat ik denk. 6 Ik denk, dus ik ben. ©VAN IN is afkomstig van het Latijnse ratio, dat verstand betekent. Empiristen daarentegen stellen dat kennis enkel kan worden verkregen via de zintuigen. HOOFDSTUK 2