Stap 2 Hoe ‘lees’ je het gedrag van anderen? Sociale cognitie

STAP 2 Hoe ‘lees’ je het gedrag van anderen? Sociale cognitie!

Kun je leren om mensen beter te begrijpen in hun manier van omgaan met jou en met anderen? Ja, dat kan, maar daarvoor heb je kennis over gedrag nodig. Die kennis noem je sociale cognitie. Bij het opnemen van prikkels (P) en het verwerken ervan (O) kun je dankzij die kennis makkelijker en vlugger gedrag, emoties, gedachten en bedoelingen begrijpen. Het gevolg is ook dat het gedrag van anderen meer voorspelbaar wordt voor jou. 1 Hoe lees je het gedrag van deze vrouw? Ze heeft drie keer de hand op het hart, maar als je alle informatie verwerkt en interpreteert (zoals mimiek, woorden, intonatie), is er een wereld van verschil. a Combineer de uitspraken met de foto’s.

‘Met de hand op het hart, je kunt me geloven. Ik ben eerlijk als ik zeg dat ik de taak morgen afgeef!’

‘Met de hand op het hart kan ik je zeggen dat ik deze uitspraak van jou helemaal niet neem.’ ‘Met de hand op het hart, oprechte excuses, ik was fout daarnet, sorry.’ 2 3 b Bespreek de antwoorden klassikaal. Allicht ervaar je dat niet alle klasgenoten dezelfde antwoorden geven. Sociale kennis is immers erg subjectief. Je kunt met een aantal mensen één sociale gebeurtenis op erg verschillende manieren interpreteren. Maar wie meer sociale ervaring en kennis heeft, slaagt er beter in het sociale gedrag correct te lezen. HOOFDSTUK 3 1 ©VAN IN THEMA 2

2 Welke voordelen heb je zelf al ondervonden als je het gedrag van anderen goed leest? Geef bij elk voordeel van sociale cognitie een voorbeeld dat je zelf hebt ervaren.

a Je kunt het gedrag van anderen voorspellen.

b Je kunt beter communiceren met de anderen, want je leest hun lichaamstaal goed.

c Als iemand iets gemeen bedoelt, zul je waarschijnlijk anders reageren dan wanneer iemand duidelijk goede bedoelingen heeft.

In de sociale psychologie gebruikt men het begrip sociale cognitie voor de mentale processen die een rol spelen wanneer je informatie over een ander (of over groepen mensen) in je opneemt, organiseert en interpreteert. Het is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen. Bij sociale cognitie nemen je hersenen informatie uit sociale situaties op en verwerken ze die. Zo begrijp je die situaties en de mensen die erbij betrokken zijn. Enkele voordelen van sociale cognitie: — Deze kennis (= cognitie) helpt je om het gedrag van anderen te voorspellen en om er een juist oordeel over te vormen. — Je kunt op een goede manier ervaringen uitwisselen. — Deze kennis helpt je om beter sociaal te functioneren. Zo kun je bijvoorbeeld uit het gedrag van de toehoorder aflezen of je de juiste woorden gebruikt, of je niet te snel praat, verkeerde of kwetsende dingen zegt … Sociale cognitie 3.2 HOOFDSTUK 3 ©VAN IN

THEMA 2

3 Leg het begrip sociale cognitie uit bij de analyse van de volgende situaties. Interpreteren de jongeren wat ze aan informatie krijgen en oordelen ze ook op basis daarvan?

SITUATIE 1

‘Toffe kerel, die nieuwe buurjongen’, zei Merel tegen haar vrienden. ‘Hij lijkt sportief, zoals hij in zijn tuin staat te oefenen om driepunters te scoren. Bovendien valt zijn muzieksmaak heel goed mee!’ SITUATIE 2 ‘Ik vraag me af wat de vervanger van de leraar Nederlands te vertellen heeft’, zei Nordin tegen zijn vrienden. ‘Ik wacht nog wat af om me een mening over hem te vormen.’ VIP De Duits-joodse psycholoog Kurt Lewin (1890-1947) had een grote invloed op de hedendaagse sociale psychologie. Een aantal van zijn bevindingen zijn nog altijd herkenbaar in hoe wij nu denken over het menselijk handelen: — Je gedrag is sterk afhankelijk van hoe je de wereld rondom jou waarneemt en interpreteert. — Gedrag is afhankelijk van de interactie tussen de persoon en de omgeving. — Sociaalpsychologische theorieën kunnen worden toegepast voor de oplossing van belangrijke praktische problemen. Dat zul je in het vierde jaar verder ontdekken. HOOFDSTUK 3©VAN IN THEMA 2