INTRO

Kinderen en jongeren worden opgevoed om lid te worden van de samenleving waarin ze opgroeien. Ze worden gesocialiseerd waardoor ze worden ingewijd in de cultuur van die samenleving. Cultuur is echter per definitie een dynamisch gegeven en niet statisch. Geregeld worden kledingvoorschriften in het schoolreglement in vraag gesteld door de leerlingen: een petje, een religieus symbool, uitdagende kleding van meisjes én jongens, seizoens- of modegebonden kleding … Leerlingen klagen dan dat het schoolreglement in kwestie niet meer van deze tijd is en seksistisch is. ONDERWIJS EN SOCIALISATIE Een van de functies van het onderwijs is socialisatie. Scholen geven kennis, gebruiken, normen en waarden door waarmee ze leerlingen voorbereiden op hun rol als burger in de samenleving. De samenleving verwacht dat mensen zich in een bepaalde situatie en context ook op een bepaalde manier gedragen en kleden. Kledingvoorschriften zijn dan nodig om leerlingen te socialiseren. Ze verschillen van school tot school en er zijn verschillen tussen de voorschriften in scholen voor algemeen onderwijs en beroepsonderwijs. Sommige scholen hebben striktere en formelere voorschriften dan andere scholen. Ook gendernormen spelen een rol. Alhoewel de meeste scholen vandaag uniseks reglementen hebben, blijven er toch verschillende interpretaties mogelijk. Meisjes zijn meer dan jongens geneigd zich ‘bloot te geven’ als het warmer wordt, waardoor scholen de noodzaak voelen om blote billen, schouders en buiken te verbieden. Hoe meisjes zich kleden wordt meer geseksualiseerd dan bij jongens. Beatrix vindt het niet kunnen dat ze geen blote buik mag hebben, maar dat jongens wel hun onderbroek boven de broek mogen dragen. Ze vindt dat dit getuigt van een dubbele moraal en van seksisme. Maar mochten jongens zich op school meer en meer vertonen met ultrakorte shorts, ‘marcellekes’ of ontbloot bovenlijf, dan zouden scholen dit ook verbieden in hun reglementen, toch? Naar: De Standaard (Mieke Van Houtte) Leerlingen vinden de kledingvoorschriften in het schoolreglement vaak te strikt. a Ben je het hiermee eens? b Lees nu de tekst over onderwijs en socialisatie. Is je mening veranderd na het lezen van deze tekst? HOOFDSTUK 8 1 ©VAN IN THEMA 4

2

Culturele tradities worden doorgegeven en andere verdwijnen of passen zich aan nieuwe modetrends aan.

HOOFDDOEK ALS STIJLVOL ACCESSOIRE Scholen willen geen meisjes in bikini op school, maar evenmin jongens in zwembroek. Kledingvoorschriften hebben dus een functie. De voorschriften evolueren mee met de tendensen in de samenleving. Zestig jaar geleden zou bijvoorbeeld niemand in Vlaanderen van een vrouw met een hoofddoek gedacht hebben dat het een moslima met een hijab was. Tot in de jaren 1970 was de hoofddoek ook in België een veelvoorkomend kledingstuk bij vrouwen. Het was normaal dat vrouwen een hoofddoek omdeden om de straat op te gaan. In het midden van de 20ste eeuw werd de hoofddoek een accessoire dat elegantie en stijl uitstraalde. Dat imago werd in de hand gewerkt door filmsterren zoals Audrey Hepburn of Marilyn Monroe en stijliconen zoals Jackie Kennedy, die gespot werden met een hoofddoek los rond het hoofd geslagen en een grote zonnebril. Tot het Tweede Vaticaans Concilie in 1965 waren vrouwen ook verplicht hoofdbedekking te dragen in een katholieke kerk, wat ze in sommige landen nog steeds doen. In het Vaticaan is, strikt gezien, een sluier en zwarte kledij nog steeds verplicht voor hooggeplaatste vrouwen die de paus ontmoeten. In principe mogen enkel katholieke koninginnen wit dragen bij een ontmoeting met de paus. Paus Franciscus heeft echter duidelijk gemaakt dat deze dresscode niet meer verplicht is. a Draag jij soms een hoofddoek, sjaal of bandana? b Mannen en vrouwen dragen hoofddoeken om verschillende redenen. Verken via de ontdekplaat bij het onlinelesmateriaal een aantal van hun motivaties. Noem twee van de voornaamste redenen. c Wat zorgt er volgens jou voor dat bepaalde gewoontes in een cultuur van generatie op generatie worden overgeleverd of juist niet worden doorgegeven? HOOFDSTUK 8 ©VAN IN

THEMA 4