Stap 2 Kan ik mijn interpretaties vertrouwen?

STAP 2 Kan ik mijn interpretaties vertrouwen?

Observeren is het samenspel van zintuigen, zenuwbanen en hersenen. Wat we van een waarneming maken en wat we erover zeggen is het werk van de hersenen. Dat hebben we niet altijd onder controle. 1 Let op je emotionele ingesteldheid. Lees het verhaal van de vader van Inte en beantwoord de vragen. Interpreteren De vader van Inte is beroepsmuzikant en moet tijdens het weekend tot laat in de nacht muziek spelen. Op zondagochtend vindt hij zijn twee speelse dochters bijzonder lastig en ongedisciplineerd. Hij laat hen dat ook duidelijk merken. Wanneer hij echter een weekendje vrij heeft, vindt hij hen heel amusant, wel een beetje druk maar toch amusant. Op die zondagen moet Inte niet wachten tot maandagmorgen om haar agenda met een nota te laten tekenen door haar vader. 1→ Hoe verklaar jij het wisselende communicatiegedrag van de vader van Inte? 2→ Herken je dat bij jezelf? Besef je dat zelf of moeten anderen je erop wijzen dat je niet op een correcte manier met hen praat? 2 Bekijk niet alles vanuit je eigen persoon. Let op vooroordelen. Bekijk het filmpje over change blindness bij het onlinelesmateriaal. 1→ Welke verklaring geef je aan wat telkens opnieuw gebeurt? HOOFDSTUK 5©VAN IN 2→ Beschrijf iemand waar je naar opkijkt, een favoriete artiest of sporter bijvoorbeeld. THEMA 3

3→ Beschrijf iemand die je niet kunt uitstaan.

4→ Welke adjectieven gebruik je in beide beschrijvingen?

3 Ken je voorkennis.

a Omdat je voorkennis hebt, kun je de volgende tekst toch lezen. Eens proberen?

Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel.

Misschien is mijn kleinkind ziek. Of zit ze verveeld met iets. Oma keek goed na of je het fruit al dan niet opat. Je at het middageten niet op. Oma zag het. A interpreteren (je eigen gedachten over wat je observeert) B waarnemen (prikkels opnemen en verwerken in de hersenen)

C gedrag/gebeurtenis D observeren (doelgericht waarnemen, objectief) b Analyseer de volgende situatie. Geef de tekstdelen de juiste volgorde door de cijfers 1 t.e.m. 4 eronder te zetten. Verbind daarna de juiste letter van A tot D met het juiste tekstdeel. Toen je bij oma aankwam om een dagje bij haar te zijn, had moeder oma al verwittigd zonder daar iets tegen jou over te zeggen: ‘Kijk eens of ze wel eet, want ze doet zo raar’. Tijdens het middageten zag oma dat je je gehaktballetjes in tomatensaus niet had opgegeten. Ze had ze nochtans speciaal voor jou klaargemaakt omdat je dat graag eet. Daarom lette ze er extra goed op of je het fruit wel opat dat ze voor jou tegen vier uur met liefde had klaargezet. Achteraf zei oma tegen je moeder dat ze zich afvroeg of je misschien ziek bent of dat je met iets in je maag zit. HOOFDSTUK 5 ©VAN IN

THEMA 3

4 Hetzelfde gedrag kan vanuit een verschillende context worden benoemd. Gedragskenmerken van een ander krijgen een andere betekenis naargelang ze worden geïnterpreteerd door mensen die meestal positief oordelen dan door mensen die globaal genomen negatief oordelen. Hetzelfde gedrag krijgt dus kleur door de omgeving en de context.

a Plaats de onderstaande woorden bij het passende gedragskenmerk en de juiste context.

geestig – heimelijk – meewerkend – tactvol – roekeloos – knap – sluw – berekend – onderdanig – sereen – vrijmoedig – cynisch – met zelfrespect – moedig – verwaand – bot

Gedragskenmerk Positieve context Negatieve context

kalm satirisch discreet fier gehoorzaam vol durf handig openhartig

Pff, aansteller ... HOOFDSTUK 5

Die trick is echt lit! ©VAN IN THEMA 3

5 Laat in je beschrijving van gedrag de oordelen weg.

a Duid bij de onderstaande uitspraken aan of het een waarneming is of een interpretatie/een oordeel. b Duid de woorden die een uitspraak tot een oordeel maken, aan in de zinnen.

Uitspraak Waarneming Interpretatie/oordeel Gisteren was Jens zonder reden boos op mij. Gisterenavond beet Michèle op haar nagels terwijl ze televisie zat te kijken. Sam vroeg niet naar mijn mening tijdens de vergadering. Mijn vader is eigenlijk een goede man. Janis werkt te veel. Vic is agressief. Loubna was die dag de eerste in de rij. Mijn zoon poetst zijn tanden te weinig. Luke vertelde me dat ik er niet goed uitzag in gele kleren. Mijn tante klaagt als ik tegen haar praat. Bij het proces dat we interpretatie noemen, gaat het om een eigen betekenis geven aan iets. Het gaat daarbij vaak om een oordeel dat uitgesproken wordt, een benoeming van gedrag. En dat is niet neutraal. Het is bepaald door de persoon die interpreteert. Hij of zij doet dat onder andere vanuit: — een emotionele ingesteldheid op dat moment; — een zelfgevoel; — voorkennis en vroegere ervaringen; — mogelijke vooroordelen. De sociale psychologie onderzoekt hoe mensen het gedrag van anderen interpreteren. Hoe mensen eigenschappen of bedoelingen toeschrijven aan mensen op grond van wat men van hen ziet en hoort (attributie) en hoe dit vaak tot misverstanden leidt. Het proces van waarneming tot interpretatie leidt tot heel wat denkactiviteiten. In elk van die activiteiten kan er weleens iets fout lopen. Interpreteren 5.2 HOOFDSTUK 5 ©VAN IN

THEMA 3