Stap 3 Van welke subculturen maak ik deel uit?

STAP 3 Van welke subculturen maak ik deel uit?

Hoe verschillend of gelijk zijn jullie gekleed? Wie draagt een T-shirt en een jeans, wie een joggingbroek en een hoody? Iemand met geverfde haren of een markante outfit? Vinden jullie elkaar leuk omwille van gedeelde kleding of muzieksmaak? Of volgen jullie allemaal dezelfde vloggers? EXACTITUDES Versluis en Uyttenbroek hebben hun fotoreeksen Exactitudes genoemd: een samentrekking van de woorden ‘exact’ en ‘attitudes’. Door hun onderwerpen in een identiek kader te plaatsen, in gelijkaardige poses en volgens een strikte vestimentaire code, inventariseren ze op een bijna wetenschappelijk-antropologische manier de pogingen van individuen om zich van anderen te onderscheiden door een groepsidentiteit aan te nemen. De in het oog springende tegenstelling tussen individualiteit en uniformiteit wordt danig op de spits gedreven door hun objectief fotografisch gezichtspunt en stilistische analyse. Hoewel het artistieke aspect duidelijk de bovenhand neemt op het documentaire aspect, zijn de fotoreeksen handige gidsen om onbegrijpelijke subculturen toegankelijker te maken. ‘Jonge Exactitudes’ zijn duidelijk in de meerderheid – jongeren experimenteren nu eenmaal meer met stijlen en identiteiten dan ouderen. Naar: Expo Islam dat is ook onze geschiedenis, 2017 1 Gedreven door hun gemeenschappelijke interesse voor opvallende kledingcodes van verschillende groepen in de samenleving, brengen fotograaf Ari Versluis (°1961) en styliste Ellie Uyttenbroek (°1965) sinds 1994 talrijke identiteiten in beeld. a Lees de tekst die uitleg geeft bij hun werk. b Zoek op het internet een fotoreeks op van Versluis en Uyttenbroek die past bij jouw identiteit. Welke reeks heb je gekozen en waarom? c Zoek uit of er in de klas nog leerlingen zijn die dezelfde fotoreeks hebben gekozen als jij. Waarom hebben jullie dezelfde fotoreeks gekozen? HOOFDSTUK 7©VAN IN THEMA 4

2 De dominante cultuur is de cultuur die door de meeste mensen van een samenleving wordt gevolgd. Geef vijf kenmerken van de onderstaande dominante culturen. Denk aan de verschillende componenten van cultuur wanneer je deze vraag beantwoordt.

Vlaamse cultuur Arabische cultuur Aziatische cultuur

3 Subculturen hebben veel gemeen met de dominante cultuur, maar verschillen er op een aantal punten ook mee.

a Lees de tekst over het ‘Limburggevoel’. Beantwoord vervolgens de vragen onder de tekst.

HET LIMBURGGEVOEL Onderzoek van geograaf Ann Verhetsel (UAntwepen, 2017) heeft uitgewezen dat de Belg nog altijd erg ‘provincialistisch’ leeft. Voor Limburgers is dat zeer uitgesproken. Limburgers verplaatsen zich bij voorkeur binnen de provinciegrenzen. Ook winkelen en verhuizen doen ze het liefst binnen Limburg. Noord-Limburgers en Maaslanders die verhuizen, doen dat zelfs bijna altijd binnen hun eigen regio. Het dialect zou een verklaring kunnen zijn, samen met de gewoonten die door de eeuwen heen gegroeid zijn. 1→ Wat wordt bedoeld met het Limburggevoel? 2→ Hoe geeft het logo voor Limburg uitdrukking aan het Limburggevoel? b In hoofdstuk 1 leerden we dat bij adolescenten de zoektocht naar een identiteit nog volop aan de gang is. We zien in deze groep vaak subculturen ontstaan. Jongeren groeperen zich dan bijvoorbeeld volgens de kledingstijl die ze hebben. Soms hangt dit samen met een voorkeur voor bepaalde muziek, een sport of een game. 1→ Is dit vandaag nog steeds zo? Of dragen jongeren vandaag vaker dezelfde kleren dan vroeger? Geeft hoe je eruitziet aan wie je bent? 2→ Hoe zou je hiphop en de cultuur die eraan verbonden is, typeren? Welke kledingstijl, taal en muziek zijn verbonden met de hiphopcultuur? 3→ Hebben skaters een andere levensstijl dan andere jongeren? HOOFDSTUK 7 ©VAN IN

THEMA 4 4→ Leven leerlingen met een migratieachtergrond nog gedeeltelijk volgens de cultuur van hun land van herkomst, met eigen familietradities, godsdienst en kledingstijl?

Good to know

Een halve eeuw geleden kleurden de hippies de wereld, de subcultuur van het collectief, van vrije liefde. Met de hipster is nu – vijftig jaar later – dat cirkeltje rond. Voortgekomen uit c In de bijna zestig jaar tussen de hippie midden de jaren 1960 en de hipster vandaag, zijn er verschillende belangrijke subculturen geweest: disco, punk, gothic, grunge, emo … Stel een van deze subculturen voor aan de hand van kledij, uiterlijk en muziekgenre. het hyperindividualisme, en zelfbewust als hij of zij is, wil de hipster absoluut niet met medehipsters op een hoop gegooid worden. Tussen hippie en hipster zitten talloze subculturen, groot en klein, lokaal en internationaal. Die subculturen hebben gemene delers: een eigen soundtrack, een afkeer van de mainstream, het schoppen tegen de vorige generatie. Maar uiteindelijk worden die subculturen zélf de norm, uiteindelijk wordt die nieuwe generatie vanzelf oud, en uiteindelijk worden er nieuwe liedjes op de radio gedraaid. Zodra dat gebeurt, zoeken voorlopers in de groep nieuwe, originele manieren om zich te uiten. Vooral jongeren die naarstig bezig met het vormgeven van hun eigen identiteit. Dankzij de moderne massamedia van toen – oftewel kleurentelevisie – verspreidden die subculturen zich in de tweede helft van de vorige eeuw over de (westerse) wereld. En dankzij de beeldcultuur op het internet – Instagram, Pinterest, Facebook … – is de omloopsnelheid van subculturen nog veel groter geworden. Hipsters in het Vondelpark zijn nog nauwelijks te onderscheiden van de hipsters in Central Park. Niet dat je vóór de hippies geen subculturen had. Alleen waren nozems, beatniks en provo’s lokaler georiënteerd. De hippiecultuur wordt vaak aanzien als de eerste, grote, wereldwijd verspreide subcultuur met een eigen muziek, een eigen kledingstijl en haardracht, en een eigen esthetiek. En, niet onbelangrijk, met een gedeelde levensvisie. Bron: Trouw HOOFDSTUK 7©VAN IN THEMA 4

Dominante culturen, subculturen en tegenculturen

7.4

De dominante cultuur is de overheersende cultuur in een bepaalde samenleving. Het is de cultuur die gevolgd wordt door de grootste groep mensen van een samenleving en dus het breedst gedragen is.

Binnen een dominante cultuur bestaan er verschillende subculturen. Een subcultuur is een cultuur die veel gemeen heeft met de dominante cultuur maar toch andere opvattingen, waarden, levensstijlen ... heeft. Subculturen verwerpen de dominante cultuur niet. Dit zijn bijvoorbeeld mensen met een migratieachtergrond die nog gedeeltelijk vasthouden aan familietradities, godsdienst en kledingstijl van hun land van herkomst. De jongerencultuur is een subcultuur die vooral gericht op vrijheid, individualiteit, emoties, genot en muziek.

Tenslotte zijn er ook tegenculturen. Dit zijn culturen die zich verzetten tegen een bepaald onderdeel van de dominante cultuur. Tegenculturen gaan dus niet samen met de dominante cultuur, maar zullen die juist aanvechten. Feministen verzetten zich tegen de achtergestelde positie van de vrouw en dierenactivisten tegen de slechte zorg voor dieren. Groepen met een fundamentalistische interpretatie van de islam vormen een tegencultuur in de westerse samenleving.

HOOFDSTUK 7 ©VAN IN

THEMA 4