Grondig 3 - 2014

42 - KOBELCO TERUG IN NEDERLAND 10 - LOONWERKER ALS GEWAS- ÉN BODEMSPECIALIST 50 - GRONDWERKER BEDIENT MACHINE 66 - TIPS VOOR BETERE GRASTEELT

Maart 2014

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

3

Kenners weten waarom!

zeer vroeg

vroeg

LG 30.211:

LG 30.218:

LG 30.224:

met 5% betere celwandverteerbaarheid

met 7% betere celwandverteerbaarheid

met 12% betere celwandverteerbaarheid

De meeste melk in het zeer vroege segment!

Nederlands betrouwbaarste en meest gevraagde maïsras!

middenvroeg

Nu al 20% méér voer van een hectare!

Met het oog op 2015, het jaar dat veehouders meer melk mogen produceren, wordt het belang van productieve en voerefficiënte maïs nog groter. Wie meer kVEM van een hectare wil halen en meer melk uit een kilogram drogestof, kiest voor de hoogwaardige rassen van LG Animal Nutrition. Bij deze maïs draait het om meer dan alleen zetmeel en verzilveren uw melkveeklanten ook de extra energie uit de restplant. LG Animal Nutrition-rassen zijn er voor elke teeltsituatie en regio: LG 30.211 voor het noorden en westen of bij late zaai, de nieuwe massale LG 30.224 voor het zuiden en oosten en LG.30.218 als nationale alleskunner.

Gratis koe bij LG-maïs!

Telers die dit seizoen LG-snijmaïs bij u bestellen ontvangen voor elke 10 eenheden een prachtige koe* cadeau!

Kijk snel op www.lganimalnutrition.nl hoe uw klanten mee kunnen doen. Daarbij maken ze bovendien kans op een CRV-waardebon van A 250,- vrij te besteden aan rietjes sperma *schaal 1:20 van een stier naar keuze.

EEN RUWVOER VOOR CTIE TOPMELKPRODU

DE BESTE IN ZIJN KLASSE!

Nieuwe DEUTZ-FAHR C9000 serie.

Kracht en betrouwbaarheid gecombineerd met stijl.

Superieure kracht en betrouwbaarheid van DEUTZ-FAHR gecombineerd met elegante styling door Giugiaro in de nieuwe C9000 serie, welke kenmerken en eigenschappen verenigd in een ongeëvenaarde productiviteit en multifunctionele mogelijkheden in een breed scala van toepassingen.

• 7.8 liter DEUTZ TCD L6 T4i motor met vermogens van 334 - 395 pk: maximaal vermogen en betrouwbaarheid • Vernieuwd invoerkanaal met interne pennenrotor en nieuw maaibord tot 9 meter: buitengewone oogstcapaciteit • Maxicrop dorssysteem met turbo seperator en dubbele graan retour (DGR) op de voorbereidingsbodem: overtreffende dorsresultaten in alle omstandigheden • Royaal bemeten vleugeldeuren en schuifdeuren: uitstekende bereikbaarheid voor onderhoud en controle • Nieuwe ergonomische cabine: superieur comfort, zelfs tijdens de langste werkdag De C9000 serie - technologie en innovatie helpt u uw werk nog beter uit te voeren.

Beschikbare modellen: C9205 TS - C9205 TSB - C9206 TS - C9206 TSB

Het gebruik van originele smeer - en koelmiddelen wordt aanbevolen DEUTZ-FAHR LUBRICANTS

DEUTZ-FAHR is een merk van deutz-fahr.com

Agritechnica 2013 onderscheiding voor technische innovatie.

Voor meer informatie bezoek onze website.

INHOUDSOPGAVE

Colofon Grondig is het vakblad voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland, de branche organisatie voor ondernemers in cultuurtechnische werken, grondverzet, meststoffendistributie en agrarisch loonwerk.

Leden van CUMELA Nederland ontvangen bij vakblad Grondig exclusief het katern Cumelactief.

Adres CUMELA Nederland Postbus 1156 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00 fax (033) 247 49 01

Trojka

CUMELA-infolijn (033) 247 49 99 / info@cumela.nl / www.cumela.nl

Adres Grondig / CUMELA Communicatie Postbus 1156 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 50 fax (033) 247 49 51 www.grondig.com / grondig@cumela.nl

Bladmanager Michiel Pouwels

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur) Gert Vreemann, Michiel Pouwels, Dorresteijn Ton Herbrink (eindredacteur)

Marijke

Vormgeving De 3 Poorten

Voorplaat CUMELA Communicatie

Advertentiewerving Lisette Kerkhof

Druk SMGB, Doetinchem

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn.

Kosten abonnement: Nederland € 85,- per jaar Buitenland € 111,- per jaar Collectieve abonnementen: op aanvraag

© Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260

4

GRONDIG - Maart 2014

REDACTIONEEL “We rijden met de trojka door het eindeloze woud.” Het is een liedje van Drs. P met een boodschap die je hoort als je na een lange beursdag in München naar huis belt met de mededeling “dat we vanavond nog even terugblazen”. Op de Duitse Autobahn, het ultieme rijgenot. “Doe je voorzichtig?” “Ja-ha.” Trappen geblazen.

“Trojka hier, trojka daar.” Even anders dan in Nederland, waar je bij haast altijd achteraan aansluit en amper tijd kunt winnen. Op zo’n rit vanaf München kun je flink wat tijd wegpoetsen. “Nog vierentachtig werst en o, wat zijn wij heden blij.” De rekening zie je op de teller. In plaats van vijfenhalf tot zes liter op honderd kilometer gaat de score richting zeven liter en daarboven. Voor ons te overzien, die vijftien liter extra op zo’n rit die niet vaak voorkomt. Het grootste deel kunnen we gelukkig declareren.

Even anders ligt dat voor de mobiele kraan. We ‘trojka’en’ wat af. Je kunt het de machinist niet kwalijk nemen dat hij ‘doortrapt’ om na een lange dag zo snel mogelijk naar huis te rijden. Bij een beetje afstand is hij toch drie kwartier tot een uur onderweg. Dat is twee uur extra op een dag. Oké. U krijgt echter wel de rekening, en die is fors. De mobiele kraan verbruikt het meest bij transport, omdat hij daarvoor niet is gemaakt. Het onderstel is niet superefficiënt voor transport en we slepen ook nog eens een bak met tools mee.

Anno 2014 kent zo’n machine nog steeds geen middendifferentieel. Ongelooflijk. Assen opdraaien, schade, afijn, u kent het.

In dit nummer van Grondig hebben we de ervaringen van gebruikers met de nieuwe Liebherr opgetekend. Die heeft een ‘beperkte’ transportsnelheid van afhankelijk van de uitvoering 30 tot 34 km/u. Dan geeft de verbruiksmeter al rond de achttien liter per uur aan. Dat is bij twee stevige ritten 30 tot 35 liter op een dag. De andere acht uur verbruikt deze machine in infrawerk rond de 45 tot 50 liter. Je snapt dat de gebruikers niet ‘klagen’ over de beperktere snelheid ten opzichte van enkele snellere merken. Een hogere snelheid betekent immers nog meer kans op schade en nog meer liters onbetaalde brandstof.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over winst in veiligheid. Iedereen wil behouden aankomen. “Een mooie stad, maar net iets te ver weg”, eindigt de songtekst van Drs. P. Voor wie onbelemmerd door-‘trojka’t’, kan het inderdaad in een dodenrit eindigen. Toch maar een beetje luisteren naar het thuisfront.

Redactie Grondig Michiel, Toon en Gert

Cumelabedrijf in actie

Maart 2014

ALGEMEEN 18 - Bedrijfsovername en de ouder-kindrelatie 22 - Economie 26 - Politiek Ondernemend: Jaap Melse 29 - Cao & zo 72 - Zijwegen: 50.000 uur met Volvo BM 860 TC

GROEN 36 - Barracuda-voorverkleiner 62 - Agrarisch nieuws 66 - Tips voor een betere grasoogst

De eerste meters van het jaar om de eerste klant van een overvolle mestput af te helpen. Mooi en spannend tegelijk bij Loonbedrijf B. Scheper in Westerbork, dat met een nieuwe Veenhuis Euro 1200-sleepslangbemester met Quanta-pompunit de eerste omgangen maakt. De eerste dag is een echte opstartdag, maar daarna draait de machine zoals het moet op de deels goed berijdbare en deels nog erg natte grond. De boer knikt tevreden. De mest wordt uitgereden onder omstandigheden waarop het anders op een aantal delen van de percelen niet had gegaan.

INFRA 16 - Riolering in beeld 17 - In kort bestek 30 - Sterk Werk: Loonbedrijf Hoedemakers BV 34 - ProSilva-uitrijwagen 50 - Radiografisch bestuurde graafmachine 58 - Mecalac 8MCR

GROND 12 - Vent & Visie: Accountant en melkveehouder Fokke Terpstra 40 - Grondverzetnieuws 42 - Kobelco terug op Nederlandse markt 46 - Caterpillar met Adblue 54 - Gebruikerservaring Liebherr 914

CUMELACTIEF (exclusief voor leden) 4 - ALV 2014 6 - Hoera, een klacht!

8 - Toolbox: VoedselKwaliteit Loonwerk 10 - Algemene voorwaarden 12 - Veelgestelde vragen

GRONDIG - Maart 2014

5

ALGEMEEN RUBRIEK NIEUWS

Fraude harder aangepakt Staatssecretaris Dijksma heeft forse maatregelen aangekondigd om fraude met mest tegen te gaan. De maatregelen betreffen vooral de verwerking van vaste mest. Met deze aanpak komt Dijksma tegemoet aan onder andere door CUMELA Nederland aangevoerde klachten over oneerlijke concurrentie op de mestmarkt.

Een heel belangrijke wijziging in de nieuwe Mestwet is de verplichting om vaste mest door een onafhankelijke monsternemer te laten bemonsteren. Tegelijk moet ook het transportmiddel, bijvoorbeeld de oplegger of container, worden voorzien van een vast opgebouwd AGR/GPS. Deze twee maatregelen moeten een einde maken aan de praktijk dat vaste mestmonsters, vooral uit mestscheiders, kunstmatig worden verhoogd in gehalten. Het effect daarvan is dat op papier

Collectieve pensioenregeling voor zzp’ers Voor zelfstandig ondernemers komt wellicht al per 1 januari 2015 de mogelijkheid om een eigen pensioen op te gaan bouwen.

Staatssecretaris Klijnsma heeft afgelopen maand een aankondiging daarvoor aan de Kamer gestuurd. Belangrijk kenmerk van deze pensioenregeling is vrijwilligheid. Deelnemers kunnen zelf bepalen hoeveel ze periodiek inleggen. Dit mag ook flexibel, gezien de wisselende inkomsten van zelfstandigen. Hoewel de regeling in eerste instantie is bedoeld voor zzp‘ers zullen waarschijnlijk ook andere zelfstandigen hieraan deel kunnen nemen.

De aankondiging is een vervolg op het pensioenakkoord van december jongstleden, waarin is afgesproken dat het pensioenvermogen niet aangesproken hoeft te worden om in aanmerking te komen voor bijstand. In het overleg met de vertegenwoordigers van zelfstandigenorganisaties hebben de staatssecretarissen Weekers van Financiën en Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangegeven dat het kabinet dit initiatief van harte ondersteunt.

De ingelegde gelden worden collectief belegd en beheerd. Er is sprake van een van tevoren bepaalde uitkeringsduur. De zelfstandigenorganisaties willen de regeling laten uitvoeren door een beleggingsinstelling zonder winstoogmerk, waarbij de uitvoeringskosten zo laag mogelijk worden gehouden.

6

GRONDIG - Maart 2014

veel fosfaat en stikstof wordt afgevoerd. Voor de veehouder die de mest afvoert, betekent dit dat hij veel meer mest op eigen land kan toedienen. Volgens LTO is dit één van de redenen dat in het zuidoosten van Nederland het nitraatgehalte in het grondwater nog steeds te hoog is.

In de brief die de staatssecretaris aan de Kamer heeft gestuurd, rept zij over het uitblijven van aangifte van frauderende bedrijven, hoewel daarvoor capaciteit is vrijgemaakt. Ze verwijt dit onder andere CUMELA Nederland en LTO. Dit tot verontwaardiging van Hans Verkerk, secretaris van de sectie Meststoffendistributie. “Wij hebben herhaaldelijk aangegeven dat het ministerie zelf kon zien welke bedrijven ongewoon hoge mestmonsters aanleverden. Daar had het zelf op kunnen controleren.”

Desondanks is Verkerk blij dat er deze maatregelen er nu komen. “Wij hebben als sectie deze voorstellen al in 2011 gedaan. De monsters hoeven dan niet meer per vracht te worden genomen, maar periodiek of per partij. Daardoor hoeven de kosten niet sterk te stijgen. Op deze manier weten de afnemers ook beter - en wellicht al vooraf - wat ze krijgen. Dat verhoogt het vertrouwen bij de afnemers en vooral ook bij de overheden in het buitenland. Dat vertrouwen is heel hard nodig om onze exportpositie te behouden en uit te bouwen.”

Weg kwijt Met verontwaardiging en verbazing heeft CUMELA Nederland kennis genomen van het besluit van staatssecretaris Dijksma dat zij een beperkte mogelijkheid zal geven om mest bovengronds aan te wenden.

Vorig jaar heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin werd gevraagd om een groep van honderd kringloopboeren toe te staan om bovengronds mest aan te wenden.

De staatssecretaris heeft hierover advies gevraagd aan de Technische Commissie Bodembescherming. Deze commissie is zeer negatief over deze uitzondering, omdat deze kringloopboeren er juist beter aan zouden doen om de mest emissiearm aan te wenden. Daardoor zou hun benutting van stikstof juist nog hoger worden en hun kringloop juist beter gesloten zijn.

CUMELA Nederland vindt deze uitzondering te gek voor woorden. In het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof wordt het gebruik van de sleepvoettechniek op klei- en veengrasland verboden omdat de amoniakemissie daarvan te hoog is. Er moet in de ogen van de overheid maar in de zode worden gesneden. En voor een onbepaald grote groep melkveehouders die aan een paar voorwaarden voldoet, wordt het bovengronds aanwenden van de mest nu weer toegestaan. Dat is in onze ogen het paard achter de wagen spannen. Staatssecretaris Dijksma en de Tweede Kamer lijken op dit punt de weg helemaal kwijt te zijn.

Fertimex

COMMENTAAR Samen

Fraai in de eigen huisstijlkleur blauw, met de opvallende benaming Fertimex. Met deze machine biedt Loonbedrijf Groot Zevert in Beltrum inspelend op vragen van klanten een nieuwe dienst aan, het tegelijk uitrijden van drijfmest en vloeibare mest. De zestienkuubs machine heeft hiervoor een gedeelde tank, waarvan twee kuub voor de vloeibare mest. Iets minder tankinhoud ziet Groot Zevert niet als een beperking bij de steeds lagere (voorjaars)giften. Aansluitend op de kringloopgedachte maakt Groot Zevert ook eigen kunstmeststoffen uit zijn innovatieve biogas-mestinstallatie. Joris Groot Zevert heeft zijn vinding de toepasselijke naam Fertimex genoemd.

Beste mechanisatiebedrijven Abemec Sevenum, Bakker Ulrum en Vlaming Zwaagdijk zijn genomineerd voor de titel ‘Beste landbouwmechanisatiebedrijf’. De verkiezing is een initiatief van PTC+ en het vakblad Landbouwmechanisatie. Met de verkiezing willen ze bijdragen aan een betere kwaliteit van de mechanisatiebedrijven en willen ze het imago van de sector verbeteren.

Mocht u de komende weken bij de bedrijven komen en daar gewichtig kijkende heren treffen, dan is dit de jury die werkt aan een eindoordeel.

Op 11 april wordt de winnaar bekend gemaakt.

Nieuwe leden Afgelopen maand hebben zich twee nieuwe leden ingeschreven bij CUMELA Nederland Alex Hiddink Grondwerken Winterswijk J. Hesp & Zonen De Weere

Agenda algemeen 13 maart.................... Slotbijeenkomst Maïsteelt in Stroken, Bunschoten 5 april ........................ Machinistenkampioenschappen, Noordeloos 22-24 mei ................. Technische Contact Dagen, Almere

“Wil je het kantoor nog zien voordat je je handtekening zet?”, vroeg de voorzitter toen ik me indertijd, na een aantal gesprekken ‘buiten het kantoor’, als jong broekie aan de CUMELA-organisatie wilde verbinden. Nee, dat was niet nodig. Het ging tenslotte om de inhoud van het werk en niet om het kantoor. Niettemin besloot het bestuur al spoedig om te verhuizen, want zo geweldig was het kantoor nu ook weer niet. Dat was een wijze stap, waardoor we letterlijk en figuurlijk de ramen en deuren meer konden openzetten. Om beleidsmakers te ontmoeten en met (bestuurs)leden te kunnen bouwen aan een stevige sectorpositie. En een stevig debat te kunnen voeren met derden over tegengestelde belangen.

Bij dat alles draait het steeds weer om mensen. Al heb je de beste techniek in huis en beschik je over een voortreffelijke accommodatie, dan nog kun je de ‘wedstrijd’ probleemloos verliezen. Gemakkelijke voorbeelden daarvan vinden we in de voetbalsport. Steeds weer gaat het om het teamspel. Weliswaar heb je allemaal een eigen rol, maar in alle gevallen gaat het erom dat je, door samen te spelen, wel doelpunten scoort. In de belangenbehartiging is dat vaak best lastig. Dan moet je soms een lange adem hebben en blijven zoeken naar openingen, terwijl je de ‘bal’ blijft rondspelen. Ik ben geen voetballiefhebber, maar voel me niet te goed om te kunnen leren van het teamspel. Zowel in de sport als in het maatschappelijk leven zouden we overigens best wat meer inspirerende ‘wedstrijden’ willen zien, waarin een faire houding in combinatie met slim, creatief spel tot boeiende resultaten kan leiden. En helaas, ook dat is waar, zijn er nog te veel situaties waarbij je het liefst even de andere kant op zou willen kijken.

Maar nu even terug naar de belangenbehartiging voor de cumelasector. In de afgelopen jaren zijn er doelpunten gemaakt en zijn er ballen naast geschoten. En al die tijd mocht ik deel uitmaken van een prachtig team. Collega’s, leden, bestuurders en ook derden waarmee we om de tafel hebben gezeten. Met grote gedrevenheid en meestal in een plezierige sfeer. En reken maar dat het ook wel eens heeft geknald, gewoon omdat de ‘bal’ naast werd geschoten. Met dat besef leg ik nu de pen neer, ook voor deze column. Best mogelijk dat u mij straks nog eens tegenkomt in een rol die wat meer op de achtergrond is gepland, maar in elk geval niet meer als pen- of woordvoerder van uw organisatie. Jammer? Nee! Het was immers geweldig dat ik voor u én met u mijn werk heb kunnen doen. Dank u wel! En, last but not least, u gaat met een geweldig team verder.

Jan Maris Algemeen directeur CUMELA Nederland

GRONDIG - Maart 2014

7

13

AH, EEN MAN VAN DE KLOK!

HÉ KEES, JE BENT WEER LEKKER OP TIJD THUIS!

JA, ZOALS HET KLOKJE THUIS TIKT…

IETS DRINKEN? LEKKER

KLOK KLOK KLOK

JE BENT ZO VROEG, JE WERKT ZEKER MET CALARIS TEGEN ONKRUIDEN IN MAÏS? JA NATUURLIJK, DAT IS ZO SNEL, GEMAKKELIJK, VEILIG, BREED EN LANG WERKEND, DAAR KUN JE JE KLOK OP GELIJK ZETTEN!

MET CALARIS IS HET ÉÉN EN AL SUCCES WAT DE KLOK SLAAT.

HÉ KEES, WAT HEB JE TOCH MET KLOKKEN?!?

KOEKOEK!

??

*Zolang de voorraad strekt.

Nu gratis unieke HAHA, VOLGENS MIJ Kees HEB JE VEEL Calaris klok!

TE VEEL TIJD VOOR JEZELF! Vraag ernaar bij uw hande handelaar!*

Het basismiddel tegen onkruiden in maïs.

• Flexibel en gemakkelijk • Veilig • Snel en breedwerkend • Lange duurwerking

www.calariskees.nl

Syngenta Crop Protection B.V., Postbus 512, 4600 AM Bergen op Zoom.

Tel. 0164 225 500, Fax 0164 225 502, www.syngenta.nl.

Syngenta stimuleert de aanleg van biodiversiteitsstroken.

Zie www.syngenta.nl/operationpollinator (of scan de QR code).

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor het gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/ TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

TM

VAKINFORMATIE

Toekomst als bodemen gewasspecialist Loonwerker aangewezen bedrijf om te zorgen voor groeizame bodem De loonwerker heeft de komende tijd prima kansen om zich te ontwikkelen tot de bodemspecialist die de veehouder optimale gewasopbrengsten kan garanderen. De behoefte aan meer ruwvoer creëert nieuwe kansen. Dat was de slotconclusie van het loonwerkcongres ‘Meer melk per hectare’ dat Agrifac en VisscherHolland in Steenwijk organiseerden.

Van sommige dingen kun je blijven schrikken en je je over blijven verbazen. Dat was vooral het geval bij het kaartje dat Alie Hissink van het BLGG liet zien tijdens het loonwerkcongres van Agrifac en VisscherHolland in Steenwijk. Daarop was te zien welke percelen in Nederland een te lage pH-waarde hebben.

Het beeld stond vorig jaar ook in Grondig en is feitelijk nog niet veranderd. Het laat zien dat er op heel veel plaatsen een bekalking nodig is om tot een betere opbrengst te komen, vertelde Hissink. “De pH is één van de belangrijkste factoren die bepalen hoeveel voedingsstoffen in de bodem beschikbaar komen voor de plant. Is de pH te laag, dan worden de voedingsstoffen aan het klei-humuscomplex (CEC) gebonden en zijn ze zo niet beschikbaar voor de groei.”

Opbrengst bepalend CEC en pH zijn de twee belangrijkste zaken die bepalen hoeveel een perceel gaat opbrengen, legde Hissink de ruim 200 aanwezige loonwerkers uit. “Het zijn getallen die op elk uitslagformulier van het BLGG, het laboratorium voor grond- en gewasonderzoek, te vinden zijn. Ze verschillen afhankelijk

10

GRONDIG - Maart 2014

van het type grond, maar altijd betekent een hogere waarde een hogere opbrengst dan een vergelijkbaar perceel met een lagere waarde. We zien ook dat dit binnen dezelfde typen grond enorm varieert. Dat geeft aan dat je dat eenvoudig kunt verhogen.”

Naast de pH speelt de hoeveelheid organische stof daarin een grote rol, want juist meer organische stof betekent een hogere CEC-waarde. Daar liggen voor loonwerkers dus grote kansen, stelde Hissink. “Het zijn twee zaken waarop loonwerkers bij uitstek invloed kunnen uitoefenen. Bekalken is van oudsher een loonwerkactiviteit, dus is het een kwestie van uitslagformulieren tevoorschijn laten halen en op basis daarvan een plan afspreken.

Het is ook iets waarvan we weten dat het direct meeropbrengst levert. Daar moet je als loonwerker mee aan de slag.”

Datzelfde geldt volgens haar voor de organische-stofvoorziening. “Ook dat is iets waar loonbedrijven bij uitstek invloed op hebben. Probeer die veehouder eens te overtuigen dat een groenbemester meer is dan een beetje graszaad uitstrooien om aan de wettelijke verplichting te voldoen. Juist een goede groenbemester legt niet alleen meststoffen als stikstof en fosfaat

vast, maar zorgt ook voor extra organische stof. Organische stof die een positieve invloed heeft op het CEC-getal.”

Onbenutte kansen De boodschap die Hissink had, was er één die regelmatig terugkwam in het congres. Veel sprekers refereerden aan de noodzaak om meer ruwvoer van het land te halen. Dat was voor de organisatoren Agrifac en VisscherHolland ook de reden om het congres te organiseren. Als leveranciers van de loonwerkers merkten zij dat enerzijds op veel plaatsen opbrengst blijft liggen doordat de teelt niet goed wordt uitgevoerd of dat bij de voederwinning fouten worden gemaakt. Aan de andere kant hoorden ze van hun vertegenwoordigers dat veel loonwerkers moeite hebben om die boodschap over te brengen, vertelde Fred Vriend, directeur van VisscherHolland. “In plaats van gewoon een open dag besloten we daarom een congres te organiseren om de bedrijven inzicht te geven in de problematiek.”

Een initiatief dat aansloeg, want ruim 200 loonwerkers kwamen naar Steenwijk om kennis op te doen. Iets wat directeur Peter Millenaar van Agrifac bevestigde in de gedachte dat er ook behoefte is aan kennis. “Het laat zien dat er wat moet gebeuren en dat er kansen zijn. Zeker omdat loonwerkers bij uitstek een gebied kunnen invullen dat nu te weinig aandacht krijgt: de bodem. Aan het voerhek zijn het de vertegenwoordigers van de veevoerfabriek die bepalen wat er gebeurt, maar die bouwen voort uit wat op het veld is geoogst. En juist daar hebben zij geen verstand van.

Dat kun je dus als loonwerker naar je toe trekken.”

Grotere bedrijven Het beeld dat op het veld in de ruwvoederwinning kansen liggen, werd bevestigd door sprekers die meer vanuit de financiële hoek de bedrijfsvoering bekijken. Zoals Martin Eising, sectordirecteur veehouderij van de Rabobank, die vaststelde dat de Nederlandse veehouders maar één doelstelling hebben, en dat is melken. “Dat zien we nu al, nu in de aanloop naar het wegvallen van het quotum in 2015 de productie al met zes procent groeit. Dat klopt met onze verwachting dat de productie de komende jaren met zeker één miljard kilogram melk zal toenemen, van twaalf naar dertien miljard kilogram. Op de lange termijn zou dat zelfs naar viertien miljard kunnen gaan.”

Die groei zal volgens de Rabobank ook gepaard gaan met een verdere afname van het aantal bedrijven van nu 18.000 tot 20.000 veehouders naar ongeveer 11.000 in 2020. Dat betekent dat het gemiddelde bedrijf dan meer dan één miljoen liter melk zal produceren. De consequentie daarvan is volgens Eising dat de veehouder steeds meer werk zal uitbesteden. “De groeiende bedrijven vragen om slagkracht en dat zal de loonwerker moeten bieden. Maar tegelijkertijd worden veehouders kritischer op kwaliteit. Zeker in jaren met lagere prijzen kunnen ze zich geen misstap meer veroorloven. Dat is iets waar je als bedrijf wel rekening mee moet houden.”

Eising waarschuwde ook voor de situatie die kan ontstaan als over twee jaar het melkquotum wegvalt. “Dat betekent dat de afschrijving op quotum verdwijnt. Iets wat op nagenoeg alle bedrijven een grote post is. Het risico bestaat dat, zeker als de prijzen goed blijven, accountants gaan adviseren om maar te investeren om geen belasting te hoeven betalen. De gedachten gaan dan al gauw naar mechanisering en automatisering, hoe-

wel het rendement twijfelachtig is. Wij vragen ons dan wel eens af wat er verkeerd is aan belasting betalen. Het betekent in elk geval dat je geld verdient.”

Om dat soort situaties te voorkomen, adviseert Eising de loonwerkers om nu al bij de veehouders aan tafel te schuiven om te praten over de mogelijkheden om ze te ontzorgen. “Probeer mee te denken met de klant over de mogelijkheden om zijn groeistrategie mogelijk te maken. Door samen te werken en duidelijke afspraken te maken, kun je meegroeien met de ondernemer.”

Cijfer geven Bij die nieuwe tijd waarin veehouders groter en professioneler worden, past de loonwerker als specialist bodem, concludeerde op het eind Han Tellegen, onafhankelijk bedrijfsadviseur. “Als loonwerker moet je daar je rol opeisen. Probeer bij de veehouder de specialist te worden die zorgt voor een maximale opbrengst van zijn bodem. Maar doe dat wel als partner, dus bespreek ook regelmatig hoe het gaat. Vraag aan de opdrachtgever, in dit geval de veehouder, gewoon om een cijfer voor de samenwerking.

Splits dat ook in de kwaliteit van het werk en de manier van werken. Met zo’n cijfer kun je dan verder praten over hoe je het kunt verbeteren. Dat verplicht je ook aan elkaar.”

Het allerbelangrijkste in die nieuwe tijd is in de ogen van Tellegen het begrip hebben voor elkaar. “We weten dat de veehouders behoefte hebben aan meer voer per hectare. Het is aan de loonwerker om daarin te voorzien. Maar dat kan alleen als je van elkaar weet wat je verwacht en mogelijk is. Zorg daarom dat je weet wat de klant denkt en wat hij wil, maar vul dat niet zelf in. Het blijft altijd een kwestie van voldoende LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen.”

Tekst & foto’s: Toon van der Stok Twee getallen op het grondonderzoeksformulier zeggen alles over de bodemkwaliteit. pH-waarde en CEC-getal geven aan in hoeverre topopbrengsten mogelijk zijn.

Kostprijs per kilogram voer Het belang van een goede voederwinning is tegenwoordig groot nu de prijzen op een hoog niveau liggen. Zo werd eind januari al meer dan € 60,- per ton kuilgras betaald. Dat betekent dat je als loonwerker als je in een uur tijd 50 ton gras bij elkaar rijdt voor € 3000,- in de kuil rijdt. Kuilgras dat goed is voor een melkopbrengst van € 12.000,-. Voor maïs geldt ongeveer hetzelfde.

Wie dat in zijn achterhoofd houdt, weet dat goed werk belangrijker hoort te zijn dan een tarief van een tientje minder. De uitdaging is om duidelijk te maken dat je door een betere voederwinning een veelvoud van dat tarief kunt verdienen voor de veehouder.

GRONDIG - Maart 2014

11

Nu ruwvoer op de melkveebedrijven een kritische factor wordt, is het tijd voor een andere manier van werken, vindt melkveehouder en accountant Fokke Terpstra. In zijn ogen zou het goed zijn om niet langer te werken per uur of hectare, maar per kilogram droge stof die is ingekuild. Dat stimuleert in zijn ogen de loonwerker om als partner van de veehouder zoveel mogelijk ruwvoer van eigen land te halen.

Afrekenen per kilogram droge stof Accountant en melkveehouder Fokke Terpstra wil prestatie belonen

VENT EN VISIE

Eigenlijk heeft Fokke Terpstra deze dag maar weinig tijd voor een gesprek en een foto, want de woensdag is zijn boerderijdag. Dan moet daar het werk gebeuren. De andere vier werkdagen werkt hij bij accountantskantoor Countus. Daar is hij verantwoordelijk voor een groot aantal veehouderijklanten.

Terpstra, nu gekleed in een werkoverall en een werkjas die sporen van werk achter het voerhek dragen, kent de situatie op de veehouderijbedrijven als geen ander. Als econoom is hij degene die ziet hoe de kostprijs ligt en wat de mogelijkheden zijn om het resultaat op een bedrijf te verbeteren. Dat is voor hem ook de reden dat hij nog ruim dertig uur buiten het bedrijf werkt. “Ik kijk in mijn berekeningen naar de opbrengst per uur.

Sommigen kijken naar de opbrengst per kilogram melk of het netto resultaat van het bedrijf, maar ik wil weten wat ik per uur verdien. Dat bepaalt voor mij hoe ik mijn tijd moet inzetten.

Het rekensommetje is dan eenvoudig: is de uuropbrengst in de veehouderij lager dan als accountant, dan kan ik het werk in de veehouderij beter uitbesteden of beperken en elders mijn uren te gelde maken.”

Terpstra is waarschijnlijk de enige melkveehouder zonder trekker.

Door zijn focus op de verdienste per uur is Terpstra gericht op het minimaliseren van de hoeveelheid werk op zijn bedrijf.

“Mijn ideaal is dat ik dertig uur buiten de deur werk, dertig uur op het bedrijf en dertig uur tijd heb voor privé”, vertelt hij.

Om dat te realiseren heeft Terpstra het bedrijf dat hij in 2007 van zijn ouders overnam geautomatiseerd en het veldwerk uitbesteed. In de stal die momenteel wordt verbouwd om de komende jaren de omvang minimaal te verdubbelen, staat nu een melkrobot. Het voer wordt rechtstreeks vanuit de baal voor het hek geplaatst. Daarvoor heeft hij een minishoveltje, het enige gemotoriseerde werktuig op het bedrijf. Waarschijnlijk is hij de enige melkveehouder zonder trekker, want al het werk op het land wordt gedaan door de loonwerker.

Tot zijn verbazing was dat minder gemakkelijk dan gedacht.

12

GRONDIG - Maart 2014

“Ik merkte dat de loonbedrijven hier in de buurt daar nog niet op ingesteld zijn. Natuurlijk, inkuilen en mest uitrijden is geen probleem, maar de hele bemesting bij de loonwerker onderbrengen, lukte niet bij één bedrijf. Ik heb nu dus twee loonwerkers en dat is eigenlijk niet wat ik wil. Mijn bedoeling is namelijk dat de loonwerker helemaal verantwoordelijk is voor mijn ruwvoerproductie. Daar hoort ook de bemesting bij, om zo te komen tot een maximale opbrengst. Nu geef ik de loonwerker die met de spaakwielbemester komt een briefje mee met de hoeveelheid stikstof die ik op het land wil, maar moet ik erop vertrouwen dat hij het goed doet. Er is voor hem geen enkel belang om daar extra aandacht aan te besteden.”

Terpstra merkte ook dat het moeilijk was om zijn loonwerker de verantwoordelijkheid te geven voor het zorgvuldig winnen van ruwvoer. “Het eerste jaar heb ik het echt aan de loonwerker overgelaten, maar op de momenten dat ik er was, merkte ik dat het niet ging zoals ik wilde. Die jongens waren alleen bezig met zo snel mogelijk het gras wegkrijgen, en op welke manier maakte hen niet uit. Dan zag ik dat ze de wagen voor de balen gewoon midden op het land zetten, terwijl er een keurig betonpad ligt. Dat geeft onnodige bodemdruk en dat wil ik niet, want ik wil elke keer een maximale opbrengst, dus moet je verdichting zoveel mogelijk voorkomen. Zo ging het ook bij de kuilopslag. Niet netjes op het beton zetten, maar gewoon in het land en dan maar heen en weer. Zo is het ook bij het bemesten met de Vredo. Niet zo hard en snel mogelijk, maar graag netjes vierkant bemesten en zo rijden dat je de minste omgangen en sporen in het veld maakt.”

Tot zijn spijt heeft hij daarom de regie weer wat meer naar zich toe moeten trekken. “Ik probeer er nu weer meer bij te zijn en duidelijk aan te geven wat ik wil”, zegt hij. Het bewijst volgens hem dat er bij de loonwerkers nog een hele omslag moet worden gemaakt als ze meer de verantwoordelijkheid voor de voederwinning naar zich toe willen halen om de veehouder te ontzorgen. “Bij mijn loonwerker merk ik dat de bedrijfsleider het nu wel oppikt en dat ook de jongens die hier komen de boodschap begrijpen, maar ik merk ook dat het nog geen bedrijfsbeleid is. Te vaak is nog de planning leidend en niet de kwaliteit.”

Tijdens de studiedag van Agrifac en VisscherHolland deed hij daarom het voorstel om als loonwerker eens na te denken over het afrekenen per kilogram droge stof die in de kuil gaat. “Feitelijk is dat veel eerlijker, want dan stimuleer je ook om je best te doen om zoveel mogelijk gras of maïs van het land te halen”, aldus Terpstra. Zelf zou hij dat systeem graag inzetten om zijn productie te verhogen. “Momenteel ligt de productie op 12.000 kVem per hectare. Dat moet volgens mij naar 15.000 kVem kunnen. Dat heb ik ook nodig, omdat ik de komende jaren wil groeien, waarbij de melkproductie van 15.000 naar 20.000 kilogram per hectare moet”, vertelt Terpstra. Voor zijn bedrijf heeft hij uitgerekend dat de ruwvoerwinning nu ongeveer € 12,50 per ton droge stof kost.

“Dat zou ik best willen uitbetalen aan de loonwerker voor het gras dat hij van het land haalt. Als de productie dan met 25 procent omhoog gaat, betekent dit dat de loonwerker per hectare ook 25 procent meer omzet kan maken.”

Loonwerkers moeten zorgen voor een optimaal en maximaal gevulde kuilplaat.

Een dergelijke werkwijze past in zijn ogen ook in het nieuwe systeem waarbij de veehouderij gaat werken met de Kringloopwijzer. In dit systeem worden veehouders die veel ruwvoer van het land halen beloond met een grotere bemestingsruimte. “Daar kunnen loonwerkers op twee manieren van profiteren. Bedrijven die apparatuur hebben om de opbrengst te bepalen, kunnen de veehouder ruimte verschaffen. Tegelijk kan het een reden zijn om mee te denken met de veehouder om de opbrengst te verhogen. Dan kun je dus praten over extra bemestingen, nauwkeuriger en beter werken en bijvoorbeeld herinzaaien of doorzaaien. De aandacht gaat dan ook niet langer uit naar de prijs, maar naar de manier om te zorgen voor een optimaal en maximaal gevulde kuilplaat.

Daarmee raak je dan ook uit de eeuwige prijsdiscussie.”

Hoewel de kostprijs bij melkveehouders nu nog geen grote rol speelt, verwacht Terpstra dat dit wel gaat gebeuren. “De komende jaren zullen er ook weer momenten zijn dat de melkprijs veel minder is. Dan komt er veel meer aandacht voor de kostprijs. Zeker op de grote bedrijven die nu ontstaan. Door een zware financiering of hoge kosten moeten die dan echt gaan kijken hoe ze de kostprijs in de hand houden”, zegt Terpstra. Dat is in zijn ogen het moment dat de waarde van een goede loonwerker duidelijk wordt. “Want dan zul je zien dat de bedrijven die duidelijk kiezen, dus of echt eigen mechanisatie of zoveel mogelijk uitbesteden, de beste resultaten halen. De loonwerker die dat goed oppakt, zal daar de komende jaren van kunnen profiteren.”

Tekst & foto: Toon van der Stok

GRONDIG - Maart 2014

13

OOK IN DE BAN VAN BALEN?

BLIJF NIET BIJ PAKKEN NEER DE ZITTEN, GA SNEL DE MEEST UITGEBREIDE REEKS VAN DE EXPERT IN BALENPERSEN

Roll Baler 125 Afmeting: diameter 125 cm (vaste kamer)

BR6090 Combi Afmeting: diameter 125 cm (vaste kamer)

Roll Baler 125 Combi en 135 Ultra Afmeting: diameter 125 tot 135 cm (vaste kamer)

Big Baler Afmetingen: breedte 80 of 120 cm hoogte 70 of 90 cm

New Holland is wereldleider in de balenperstechnologie. Het merk introduceerde meer dan 7 decennia onophoudelijke evolutie en talloze innovaties die de efficiĂŤntie, productiviteit en het comfort van het balenpersen radicaal hebben veranderd.

NAAR UW DEA LER VOOR ALLE INF ORMATIE

Roll Belt Afmeting: diameter 90 tot 180 cm (variabele kamer)

BC5000 Afmeting: van 36/46 cm

‘Wie nu Tempo maakt, zaait nog dit Tempo maiszaaimachine Interesse in een voorjaar mais met maiszaaidemo? de grootste precisie U belt: wij zaaien! en capaciteit!’ precies wat nodig is

Kemper kennt keine Ketten. osten Verlaag de slijtagek van uw voorzetstuk.

Meer informatie: Fred van der Eijk +31 610 93 43 53 info@kemper-stadtlohn.de Tel. +31 (0)58 257 15 55 www.homburg-holland.com

www.kemper-stadtlohn.de | Telefoon: +49 2563 88 3101

“Faalkosten? In mijn bedrijf?

Volgens mij niet...”

Rendementen staan de laatste jaren onder druk. Het binnenhalen van opdrachten is belangrijk voor een goed resultaat. Ook een efficiënt en goed werkende organisatie draagt bij aan een goed rendement. Heeft u in beeld waar het in de organisatie beter kan? Het systematisch terugdringen van faalkosten heeft een groter financieel effect dan u denkt. De bedrijfskundig adviseurs van CUMELA helpen u op weg om de faalkosten in beeld te brengen. Hiermee weet u waar de schoen wringt en kunt u werken aan een beter resultaat.

U kunt een beroep op ons doen voor de volgende onderdelen: > Bedrijfsdoorlichting en managementondersteuning > Kengetallenvergelijking of financiële doorlichting > Kostprijsberekeningen > Investeringsplannen en financieringsaanvragen > Liquiditeitsbegrotingen > Ondernemingsplannen > Begeleiding bij verbetering van arbeid- en machinebenutting en rendement Meer informatie Meer weten? Bel voor een afspraak met uw bedrijvenadviseur of de CUMELA Infolijn: 033 – 247 49 99. Mailen kan ook: infolijn@cumela.nl.

Riolering in beeld Vervangingsmarkt zal op termijn toenemen Stichting Rioned heeft in 2013 op verzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten een onderzoek uitgevoerd naar de staat van de riolering in Nederland. Het koepelrapport ‘Riolering in Beeld 2013’ zet de belangrijkste uitkomsten op een rij: de inspanningen en prestaties van gemeenten op het gebied van hun zorgplicht voor afval-, grond- en hemelwater. Waar liggen er kansen voor de cumelasector?

In Nederland is een goede riolering over het algemeen erg vanzelfsprekend. Door de riolering leven we langer en gezonder.

Daarbij zijn het belang van het houden van droge voeten en droge bezittingen en het beschermen van de waterkwaliteit en het milieu bij gekomen. In ruim een eeuw tijd is het rioolstelsel in Nederland opgebouwd. Anno 2013 ligt er een zeer betrouwbare en robuuste basisvoorziening. Nederland heeft met 99,7 procent de hoogste aansluitingsgraad van Europa.

Alle rioolstelsels zijn aangesloten op rioolwaterzuiveringen die voldoen aan Europese richtlijnen. Ruim 95 procent van de Nederlandse huishoudens is aangesloten op vrijvervalriolering, 4,0 procent op mechanische riolering en 0,3 procent op decentrale voorzieningen en IBA’s (individuele behandeling van afvalwater).

De huidige opgaven voor de rioleringszorg zijn het op peil houden van de kwaliteit van de huidige riolering en het waar nodig meegroeien met de verwachte klimaatontwikkelingen, het duurzaam benutten en hergebruiken van energie, grondstoffen en water en het op verantwoorde wijze beperken van de kosten.

Vernieuwen of vervangen Vernieuwing blijft nodig en vraagt keuzes. Uit de benchmarkcijfers blijkt dat de gemeenten voldoende prioriteit geven aan rioolvernieuwing. De vervanging is in drie jaar tijd gestegen van 745 naar 825 kilometer per jaar. Dat is 0,87 procent van het vrijvervalstelsel per jaar. De riolering heeft gemiddeld een levensduur van zestig jaar, maar die varieert op basis van onder meer de bodemgesteldheid en de bovengrondse ontwikkelingen van dertig tot honderd jaar. De feitelijke vervanging komt goed overeen met de leeftijdsopbouw; gemeenten houden het riool dus kwalitatief op niveau. Ter vergelijking: in de periode 2003-2004 was de som van vervanging en renovatie 0,72 procent per jaar. De analyses laten ook zien dat de vervanging of renovatie zal moeten toenemen. In de tijdsperiode 2020-2029 zal het per jaar gaan om 1,2 procent van het totale stelsel, in 2030-2039 om 1,75 procent, in 2040-2049 om 1,85 procent en in 2050-2059 is de vervangingspiek naar verwachting gepasseerd en loopt het percentage licht terug naar 1,8 procent. Dat betekent een verdubbeling ten opzichte van het

Meer informatie Meer informatie over dit onderwerp vindt u in het rapport ‘Riolering in beeld’, benchmark rioleringszorg 2013, van Stichting Rioned.

16

GRONDIG - Maart 2014

huidige tempo. Deze cijfers zeggen iets over de gemiddelde vervangingsmarkt. Lokale verschillen in bodemsoort en bodemstructuur, denk aan zetting en bodemdaling, kunnen aanzienlijke technische en financiële consequenties hebben voor de rioleringszorg.

Gemeenten zetten steeds vaker reparatie in om het oorspronkelijke functioneren van een rioleringsonderdeel te herstellen en daarmee een omvangrijke vervanging of renovatie te voorkomen of uit te stellen.

Hemelwaterafvoer Rioolstelsels zijn niet ontworpen en dus ook niet geschikt om bij extreme buien het regenwater direct te verwerken. Een korte periode water op straat is bij zware buien een bewuste en noodzakelijke manier om hemelwater te verwerken, mits het water niet in gebouwen loopt of belangrijke wegen blokkeert. Ernstige hinder of schade is ontoelaatbaar. Alle gemeenten nemen daarom maatregelen om het risico op waterschade door hevige buien en langdurige regen te beperken. Daarbij houdt negentig procent rekening met nog zwaardere buien in de toekomst. Rioolvervanging zal de komende jaren dan ook tevens worden benut om het regenwater apart af te voeren.

Dit vraagt aangepaste rioolvoorzieningen (afkoppelen), maar ook de ontwikkeling van bergingscapaciteit in cunetten, wadi’s, bakken en vijvers.

Tekort aan vakmensen Vakmensen vormen de basis van de rioleringszorg. Bij veel gemeenten is de omvang van de vaste formatie vrijwel ongewijzigd ten opzichte van 2009, maar is de vaste inhuur en detachering van personeel sterk beperkt. Door bezuinigingen, vergrijzing en een kleine instroom van jonge mensen dreigt een toenemend tekort aan vakmensen bij de gemeenten. Die zoeken daarom samenwerking met waterschappen en marktpartijen. Hiermee anticiperen zij op de toenemende personele kwetsbaarheid, geven zij de kwaliteit van de rioleringszorg een impuls en proberen zij de kosten verder te beperken.

Naast planvorming en onderzoek vinden inkoop, uitvoering van operationele taken en (her)programmering van investeringen steeds meer gezamenlijk plaats. Gemeenten besteden zestig tot negentig procent van de uit te voeren beheertaken (zoals reparaties, reiniging en inspectie) uit aan gespecialiseerde bedrijven.

Eigen financiering De kosten die een gemeente voor de rioleringszorg maakt, worden in de meeste gemeenten gedekt door eigenaren en/ of gebruikers van woningen en bedrijven rioolheffing op te leggen. Daarnaast kan de gemeente een deel bekostigen uit de algemene middelen. Met de rioolheffing betaalt zij zowel de kosten van de investeringen in de riolering als de jaarlijkse beheerkosten voor de gemeentelijke zorgplichten voor afval-, hemel- en grondwater. Door deze eigen financiering (kostendekkendheid is wettelijk verankerd) is het beheer, maar ook de vervanging zekergesteld.

Tekst: Jan van der Leij beleidsmedewerker GWW

In deze rubriek behandelen we iedere maand een onderwerp op het gebied van aanbestedingen en het aannemen van werken. Heeft u ook een vraagstuk, laat het CUMELA Nederland weten.

IN KORT BESTEK Faalkosten zijn niet ongrijpbaar Beste Helmy, De jaarcijfers over 2013 zijn bekend. Wij hebben vorig jaar mooie werken aangenomen en ook naar tevredenheid uitgevoerd. Toch valt het rendement mij tegen. Is daar een verklaring voor?

Beste aannemer, Faalkosten zijn vaak een onderschat fenomeen en nog steeds een zeer actueel onderwerp. Berekeningen tonen aan dat deze kosten zwaar op de winst drukken.

Faalkosten zijn kosten die u onnodig ten behoeve van de uitvoering maakt. Het is niet zo dat dit te wijten is aan één persoon of afdeling.

Ze zitten verstopt in de totale organisatie.

De kleine marges maken het voor de cumelabedrijven belangrijk alert te zijn. Uit onderzoek blijkt dat faalkosten in de bouw gemiddeld zo’n vijf tot twaalf procent van de omzet bedragen. En dat terwijl de gemiddelde winst twee procent bedraagt. Als u uw faalkosten weet te drukken, verbetert niet alleen uw rendement, maar ook de kwaliteit van het werk alsmede uw concurrentiepositie.

WRealiseer u dat faalkosten grotendeels pas worden opgemerkt in de uitvoeringsfase, maar vaak ligt de eigenlijke oorzaak al eerder in het proces: bij de aanneming of verkoop, de voorbereiding, de planning en logistiek, de overdracht, de uitvoering en de oplevering. Ook onvoldoende mentaliteit en betrokkenheid zorgen voor onnodige kosten. Je vraagt je af: waarom doen we iets niet in één keer goed? Fouten maken mag, we zijn immers mensen. Wat niet mag, is ze negeren, verdoezelen of er geen lering uit trekken voor een volgende keer. Willen we faalkosten echt effectief aanpakken, dan is het van wezenlijk belang dat iedereen zijn steentje bijdraagt, van directeur tot uitvoerenden. Alleen op die manier kan worden achterhaald hoe bepaalde procedures effectiever kunnen, waarom de communicatie faalt en hoe we met de juiste instelling ons werk kunnen doen. Belangrijk is daarbij dat een medewerker serieus wordt genomen wanneer die iets als verkeerd of inefficiënt ervaart.

Alle medewerkers kunnen helpen om de faalkosten te verlagen.

Stimuleer ze daartoe en leer ze wat faalkosten zijn, wat de oorzaken zijn en hoe ze te verlagen. U zult zien dat dit ook bijdraagt aan een betere mentaliteit. Op 27 maart is er in Nijkerk een introductie over faalkosten.

Helmy Coenen Adviseur GWW

GRONDIG - Maart 2014

17

ONDERNEMERSCHAP

Papa, ik lijk steeds meer op jou!

De ouder-kindrelatie en de invloed daarvan op uw dagelijks leven én uw bedrijfsvoering Bij sommige mensen roept de gedachte aan het gezin waarin ze opgroeiden al de sfeer van warmte, welkom en veiligheid op, terwijl bij anderen een associatie met zeer pijnlijke ervaringen ontstaat.

Soms ook is er sprake van een mengeling van uiteenlopende gevoelens. Wat onze achtergrond ook is, de invloed van de ouder-kindrelatie doet zich ons hele leven gelden, zowel bewust als onbewust.

In een cumelabedrijf wordt veel en vaak in familieverband samengewerkt. Jong geleerd is oud gedaan. De meeste ouders zouden hun kinderen maar wat graag in hun voetsporen laten treden. Toch lukt het niet iedereen om de jeugd de liefde voor het vak met de paplepel in te gieten. De manier waarop normen, waarden, gewoonten en vaardigheden in de opvoeding worden overgedragen, hebben hier een allesbepalende invloed op. En goed bedoelde adviezen hebben niet zelden juist een averechts effect. Vaak wordt gedacht: hoe mijn vader of moeder het deed, zal ik het in elk geval niet doen. En toch lijken de patronen zich feilloos te herhalen. Enig inzicht in hoe dit werkt en de bewustwording van hoe u daar zelf mee omgaat, kan enorm verhelderend werken. En, u bent nooit te oud om te leren én te veranderen.

18

GRONDIG - Maart 2014

Ontstaan van een zelfbeeld Een mens groeit op in wisselwerking met zijn omgeving. De persoonlijkheid, het karakter, gewoonten en overtuigingen, eigenlijk alles wordt gevormd en komt tot stand in relatie tot de mensen waarmee en de omstandigheden waaronder iemand opgroeit en leeft. Cultuur, religie, en sociale omgeving hebben een grote invloed. De reactie van ouders op het handelen van het kind is echter in de grootste mate bepalend voor het doen en laten van het kind. Zij bepalen daardoor gek genoeg ook hoe het kind zichzélf ervaart. Heel zwart-wit gezegd gaat een kind zichzelf daardoor als het ware ervaren als iemand om van te houden of een hekel aan te hebben. Iets genuanceerder gesproken gaat het kind bepaalde aspecten van zichzelf waarderen en andere zaken van zichzelf afkeu-

Voorbeelden van groeibelemmerende boodschappen Boodschap

Voorbeeld

Groeibelemmering

Wees sterk.

Niet zeuren! Ga door! Geef niet op!

Doe je best!

Lijkt heel krachtig, maar de valkuil is dat vergeten wordt dat je ook oké bent als je eens niet sterk kunt zijn.

Wees perfect.

Papa, ik heb een 9 voor mijn proefwerk! Ach, dan heb je toch nog een foutje gemaakt.

Alleen als alles perfect is, ontstaat voldoening, een onmogelijk taak die leidt tot uitputting. Het moet altijd beter…

Maak voort.

Schiet op!

Ben je nu nog niet klaar!

De tijd nemen om over de beste oplossing na te denken wordt overgeslagen. Slordig werken.

Doe de ander genoegen.

Zorg voor de ander. Klant is koning!

Wij verkopen geen nee!

Je kunt pas goed voor de ander zorgen als er eerst goede aandacht en zorg is voor jezelf.

Besta niet.

Nu niet! Straks!

Hou je mond! Geen tijd.

Initiatief wordt niet beloond. Zorg en aandacht voor zichzelf worden vergeten. Zelfverwaarlozing van lichaam en geest.

Wees niet jezelf.

Als een kind de naam krijgt van een overleden broertje of zusje.

Het individu zelf wordt niet onderkend. Geeft ‘ongewenst’ gevoel.

Wees geen kind.

Een kind dat op jonge leeftijd de taak van een weggevallen of vertrokken vader of moeder overneemt.

Te grote verantwoording op jonge leeftijd. Puberteit wordt overgeslagen.

Groei niet op.

Vader tegen dochter: “Jij bent papa’s lieve meisje.”

De wil om aan het beeld van vader te blijven voldoen, belemmert het volwassen worden.

Kom niet dichtbij.

Ouders die geen intimiteit naar elkaar tonen in het bijzijn van kinderen.

Behoefte aan geborgenheid wordt niet onderkend.

Schaamte en/of verlegenheid ontstaat.

Wees niet belangrijk.

De ander gaat voor. Ik eerst!

Eigen belang raakt ondergesneeuwd.

Minderwaardigheidscomplex.

Denk niet.

Dominant gedrag: “Doe wat ik zeg!”

Roept grote weerstand op. Gedrag wordt desondanks vaak gekopieerd.

Doe niet.

Voortdurend waarschuwen: “Pas op, voorzichtig, kijk uit.”

Zelfstandigheid wordt ontmoedigd.

Leidt tot passiviteit.

Voel niet.

“Grote jongens huilen niet.”

Pijn of verdriet mag er niet zijn en wordt onderdrukt.

ren. Het zelfbeeld van iemand komt dus voor een belangrijk deel tot stand door de reactie van de omgeving op zijn of haar handelen. Zolang een kind in een omgeving opgroeit waar ouders zo op het kind reageren dat het zich geliefd en gekoesterd voelt, zal er vaak een positief zelfbeeld ontstaan.

Anders wordt het als ouders het kind door wat voor omstandigheden dan ook niet de geborgenheid en ruimte kunnen geven die het nodig heeft. Het kind zal zich in zijn handelen zo aan de ouders aanpassen dat het alsnog de liefde en zorg van de ouders wint. Daarmee legt het kind zichzelf beperkingen op die direct invloed hebben op hoe het kind zichzelf ervaart. Hieruit kan een negatief zelfbeeld ontstaan. Dit gecreëerde zelfbeeld heeft direct invloed op het handelen van

het kind in zijn verdere leven en zal daarmee het zelfbeeld bevestigen.

Een praktijkvoorbeeld Een loonwerkerszoon groeit op als jongste in een gezin van vijf kinderen. Aan de keukentafel is het tijdens het eten stil.

Vader luistert, moe van het harde werken, aandachtig naar het nieuws op de radio. Net als zoonlief trots aan vader wil vertellen wat hij vandaag op school heeft geleerd, snauwt vader: “Stil, het weerbericht!” Moeder sust de kleine koter: “Stil maar, jongen, eet maar door.”

Vader en moeder bedoelen het goed. De kleine moet immers leren dat het weerbericht belangrijk is voor een loonwerker GRONDIG - Maart 2012

19

ONDERNEMERSCHAP

en dat het goed is om je bord leeg te eten. Dit patroon staat niet op zichzelf, maar overkomt de kleine jongen in verschillende varianten met enige regelmaat. Het zelfbeeld van de jongste is gevormd! Hij prent zichzelf in: “Als ik niet te veel zeg en maar hard genoeg werk, vinden mensen me aardig.”

De rest van zijn leven ontneemt hij zich de kans om te leren hoe het is om meer voor zijn mening uit te komen. Als hij tijdens een vergadering een keer een vraag stelt en er wordt in de zaal gelachen, wordt zijn zelfbeeld nog eens bevestigd.

Hij wordt onzeker in grote groepen. Vergaderingen bezoekt hij niet meer. Door thuis maar hard genoeg te werken, krijgt hij wel de kans om het loonbedrijf van zijn vader over te nemen. Hij weet, kent en kan alles op het bedrijf. Maar zijn tien jongens in de kantine toespreken met een toolbox gebeurt met knikkende knieën. Corrigeren doet hij kortaf en bits. Ooit nam hij zich voor nooit te worden zoals zijn vader. Onbewust kopieert hij het gedrag echter feilloos. Hoe zou het straks zijn kinderen vergaan?

Uw kwaliteiten Noteer eens een aantal kwaliteiten van uzelf waar u tevreden over bent en een aantal waar u ontevreden over bent.

Ga vervolgens na hoe uw ouders deze kwaliteiten beoordeelden (het ontbreken van een oordeel is ook een oordeel!).

Ga vervolgens na hoe dat oordeel van uw ouders u heeft beïnvloed. Gegarandeerd dat u meerdere voorbeelden heeft genoteerd die voor u in uw privéleven én zakelijk leven nog dagelijks een belangrijk thema zijn. Voor sommige van deze kwaliteiten heeft u zich wellicht geschikt naar het oordeel van uw ouders. Of juist het tegenovergestelde: u bent zich in alle macht gaan verzetten tegen het oordeel van uw ouders, waardoor u op krampachtige en overdreven wijze wilt laten zien dat ze geen gelijk hadden of nog hebben. In beide gevallen is er sprake van een zogenaamde ‘groeibelemmerende boodschap’ van uw ouders aan u. In feite werd u - en wordt u nog steeds - belemmerd in het zelfstandig oftewel autonoom ontwikkelen van uw zelfbeeld. Er zijn legio voorbeelden van groeibelemmerende boodschappen die ouders hun kinderen kunnen meegeven. Bijvoorbeeld: “Wees sterk!” of “Doe je best!” Deze boodschappen kunnen verbaal, maar ook non-verbaal worden geuit. Natuurlijk houden ouders van hun kinderen en hebben ze het beste met hen voor. In beginsel zijn dus al deze boodschappen bedoeld om het kind te beschermen en te laten leren. Toch hebben ze helaas vaak een autonomie-rovend effect. Vraag u eens af hoe uw zelfbeeld er zou hebben uitgezien als u meer groeibevorderende boodschappen zou hebben gekregen. Voorbeelden van groeibevorderende boodschappen zijn “Jij bent oké als je niet sterk bent”, “Je mag er zijn” of “Wat ben je toch een lekker joch”. Is het dan zo slecht gesteld met de opvoeding die

‘Nestgeuren’ Nieuwsgierig geworden en wilt u meer weten? Lees het boek ‘Nestgeuren’ van schrijver Piet Weisfelt. Het boek is uitgegeven door Uitgeverij Nelissen en het ISBN is 97890244 13737.

20

GRONDIG - Maart 2014

u kreeg of nu geeft aan uw eigen kinderen? Nee, natuurlijk niet! Zij deden hun stinkende best en dat doet u nu ook. Maar met deze wetenschap kunt u besluiten op twee manieren te veranderen en een nieuwe weg in te slaan.

Allereerst kunt u zich, kijkend naar het ontstaan van uw eigen zelfbeeld, afvragen wat de werkelijke intentie was van uw ouders. Natuurlijk wilden ze u uw mond niet snoeren.

Probeer u eens voor te stellen hoe het zou zijn geweest als u in uw jeugd in reactie op de belemmerende boodschappen van uw ouders andere keuzes had gemaakt. Waar zou u nu hebben gestaan? Welke kwaliteiten zou u nu hebben ontwikkeld. En neem het besluit om het vanaf nu anders te doen.

Die kwaliteiten zitten nog steeds in u verborgen. U hoeft ze alleen maar tot wasdom te laten komen door het anders te doen dan hoe u het tot nu toe altijd deed. Dat is een enorme uitdaging en erg spannend, maar het kan. Echt!

Ten tweede is het van groot belang dat u zich bij de opvoeding van uw eigen kinderen bewust bent van de consequenties van eventuele groeibelemmerende boodschappen die u hen meegeeft, hoe goed bedoeld ook. Geef ze de vroeg genoeg de ruimte en tijd om zelf te ontdekken. Laat hun autonomie in stand. Te veel bescherming bieden kan beklemmend en juist averechts werken. Gaat u zelf maar na. Wat zijn de werkelijke kwaliteiten van uw kinderen en hoe luidt uw oordeel?

Zoek de weerstand op Dit alles lezende heeft zich wellicht inmiddels een wat ongemakkelijk gevoel van u meester gemaakt. Een gevoel van ontkenning of misschien juist wel van herkenning. Misschien probeert u zich eigenlijk ook wel wat te verzetten tegen de boodschap uit dit verhaal. Of gelooft u het zo net nog niet of ervaart u het als kritiek. Kritiek ontvangen van een ander is niet fijn. Maar wat is eigenlijk kritiek? En hoe reageert u daarop? Het is immers ook een kans om het anders en beter te doen. Als u iets wordt verweten wat volkomen onterecht is, omdat het op niets is gebaseerd, zal het u weinig deren.

Juist als u diep van binnen weet dat bij u de vinger op de zere plek wordt gelegd, zult u het meest fel reageren. Herkent u die pijn of dat ongemakkelijke ‘steen in de buik’-gevoel? Eén ding staat dan vast. Dat gevoel wilt u kwijt! De oplossing is simpel. Draai niet om de hete brij heen. Ga de uitdaging aan en zoek de weerstand op. Ga aan de slag met hetgeen waar u het meest tegenop ziet. Daar is het meeste te winnen!

Stef Bos Toen u de kop van dit artikel las, wandelde de melodie van het lied ‘Papa’ van Stef Bos waarschijnlijk zonder problemen door uw hoofd. Hoe kunstig is het toch dat een zanger zo’n wijze levensles in slechts enkele coupletten en refreinen kan vatten. Het besef van een kind dat tot de ontdekking komt dat het ondanks alle worstelingen met zijn ouders eigenlijk in steeds meer opzichten uiterlijk, maar vooral ook innerlijk op vader of moeder lijkt, is de eerste stap in de goede richting. En ja, ook ik ben die uitdaging aangegaan.

Tekst: Nico Willemsen bedrijvenadviseur

Samen sterk Voorjaarsbehandeling

Onder moeilijke omstandigheden wordt een product op de proef gesteld.

Kies voor zekerheid: Roundup® Ultimate laat u niet in de steek bij de bestrijding van onkruid in het voorjaar.

Doe de RendementCheck op www.roundup.nl en ontdek hoeveel u bespaart dankzij de inzet van Roundup® Ultimate.

IMPROVED Performance

480

Ca2+

1x 1x

www.roundup.nl T. 0800 023 41 65 Roundup® Ultimate is een gedeponeerd handelsmerk van Monsanto. Toelatingsnummer 13865N, 480 g/l glyfosaat.

Volg bij toepassing de gebruiksaanwijzing op het etiket.

Improved Performance dankzij de unieke samenstelling Zeer geconcentreerde, vloeibare formulering met 480 g werkzame stof Zeer goede werking, ook in hard water Eenmalige behandeling volstaat; géén nieuwe bespuiting nodig Zeer goede werking, zelfs bij ongunstige omstandigheden

CLEAN

Clean label: gunstige gebruiksvoorschriften en -voorwaarden

ECONOMIE

Koninklijke opening voor Lely De opening van de nieuwbouw door koningin Máxima markeert voor Lely een nieuwe fase in de bedrijfsvoering. Het bedrijf laat de bescheiden uitstraling achter zich en toont zich trots aan de buitenwereld. Niet direct voor de klanten, maar vooral om zich aantrekkelijk te maken voor personeel.

De nieuwbouw van Lely past in deze tijd. Het gebouw is energiezuinig, open en geeft uitstraling naar de buitenwereld. De nieuwbouw bestaat uit twee delen: een productiehal waar de melkrobots worden geassembleerd en een nieuw kantoorgebouw, beide aan elkaar verbonden om een goede communicatie binnen het bedrijf te waarborgen. Dat wordt verstevigd doordat midden in de productiehal ook de zogenaamde rode box te vinden is, de plek waar Lely nieuwe ontwikkelingen uitwerkt en uitprobeert.

Voor directeur Alexander van der Lely markeert de nieuwbouw een nieuwe fase in het bestaan van het bedrijf. “We willen het merk Lely een nieuwe uitstraling geven. Voor ons is het belangrijk dat medewerkers Lely zien als een modern bedrijf, waarvan ze het gevoel hebben dat het leuk is om daar te werken. Ons moet het helpen om hier de juiste medewerkers te vinden.”

Die nieuwe uitstraling naar de omgeving is nodig omdat

Lely de afgelopen jaren enorm is gegroeid en dus meer medewerkers nodig heeft, zo benadrukt Van der Lely. In feite past de nieuwbouw daarmee in de traditie van Lely, stelt de directeur. “Mijn vader had altijd als stelregel dat je voor elk probleem twintig ideeën en oplossingen kunt bedenken. Als je dat lukt, zit er altijd een goede tussen.

Zo hopen we dat dit gebouw ons aan goed en deskundig personeel helpt.”

De komende jaren wil Lely naast de nieuwbouw ook nog een campus ontwikkelen voor bedrijven die op aanverwante terreinen actief zijn. Dat kunnen toeleveranciers zijn, maar ook werknemers of andere kleine bedrijven die ontwikkelingen van Lely verder oppakken. Bijvoorbeeld omdat het wel perspectief heeft, maar niet past in de strategie van Lely. “We hebben hier een groot team van ontwikkelaars die prachtige dingen bedenken, alleen kunnen wij daar soms niets mee. Dan geven we anderen graag de gelegenheid om dat verder te brengen.”

Agrarische sector groeimotor De agrarische sector is en blijft een stabiele groeimotor voor de Nederlandse economie en heeft ook grotendeels een goed 2013 achter de rug. Het is de enige commerciële sector die sinds in 2009 de crisis uitbrak is gegroeid. De productiewaarde steeg vorig jaar met 3,5 procent. De goede prijsontwikkeling (gemiddeld plus 3,0 procent) was hiervan de belangrijkste oorzaak. De volumegroei was minimaal. Voor 2014 wordt uitgegaan van een iets hogere volumegroei (plus 1,0 procent) en een prijsdaling van 1,0 procent, zodat de waardegroei in 2014 nihil is. De positieve uitschieters van vorig jaar, de melkveehouderij en de akkerbouw, blijven ook in 2014 bovengemiddeld goed presteren. Andere sectoren profiteren van lagere voerkosten en verwachte verbeteringen in consumentenvraag en valutakoers. Dit blijkt uit het agrarisch kwartaalbericht van ING Economisch Bureau.

Ophaalbijdrage Barneveld en Markelo

Hoewel de ophaalbijdrage licht daalt, is de invloed van slecht weer en later uitrijden wel merkbaar. Door de geringe afzet blijven de prijzen op veel plaatsen stabiel. (bron: DCA-markt)

22

GRONDIG - Maart 2014

Ophaalbijdrage Deurne, Tilburg, Uden en Lichtenvoorde

Het verkorten van het uitrijseizoen op grasland lijkt begin februari zijn invloed te hebben op de ophaalbijdragen. Waar de laatste jaren een daling inzette, blijft deze nu uit. (Bron: DCA-markt)

KORT NIEUWS Trekkerverkoop iets gedaald

Via de Nederlandse importeurs zijn vorig jaar 3124 trekkers verkocht. Dat zijn er 170 minder dan in 2012. Een lichte stijging was er wel bij de compacte trekkers. Hier steeg het aantal afgeleverde stuks van 541 naar 604.

Ook in 2012 was New Holland de grootste, gevolgd door John Deere en Fendt. Groei was er dat jaar voor Deutz en Massey Ferguson, terwijl Case IH een forse stap terug deed. Ook McCormick groeide, maar bleef op een klein marktaandeel. Door concurrentieregels mogen deze cijfers namelijk pas na een jaar bekend worden gemaakt.

Kuhn koopt Montana

CUMELA-Kompas Analyse: hoger rendement grotere bedrijven Gemiddeld behalen grotere bedrijven een hoger bedrijfseconomisch rendement dan kleinere bedrijven. Dat blijkt uit bijgaande grafiek. Bedrijven met een bruto marge tot € 500.000,- behalen gemiddeld een rendement van minus 13,4 procent, terwijl bedrijven met een bruto marge groter dan € 2.500.000,- een rendement van minus 0,8 procent behalen.

De verschillen in rendement zijn groot. Het blijkt dat zowel grote als kleine bedrijven in staat zijn om een goed rendement te behalen. Het gaat hier om bedrijfseconomische winst, waarbij is gerekend met een vergoeding voor de niet-betaalde ondernemer en een vergoeding voor ingezet eigen kapitaal. Naar verhouding weegt de berekende vergoeding bij kleine bedrijven zwaarder door. Hiermee komt de continuïteit van kleine bedrijven, ondanks een bedrijfseconomisch verlies, minder snel in gevaar. De bruto marge is de omzet minus inkoop hulpstoffen en werk derden.

Wilt u weten hoe uw kengetallen zijn, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking CUMELA-Kompas Analyse. Neem hiervoor contact op met uw bedrijvenadviseur, bel met de infolijn via tel. (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

De Franse werktuigenfabrikant Kuhn heeft de Braziliaanse spuitenfabrikant Montana gekocht. Het bedrijf is in Zuid-Amerika één van de leidende fabrikanten op het gebied van spuitapparatuur. Het bedrijf bouwt in twee fabrieken in Brazilië en één in Argentinië gedragen en getrokken zelfrijdende spuiten. Vooral die laatste groep is voor Kuhn interessant, omdat de fabrikant deze nu zelf nog niet in zijn pakket heeft.

Rendement (%) Cumelabedrijven naar bedrijfsgrootte.

Belgische bouwmaterieelmarkt krimpt In België heeft de materieelmarkt vorig jaar te maken gekregen met een forse terugval. Sigma, de Belgische organisatie van importeurs, verwacht dat de markt met ruim vijftien procent is gekrompen. Doordat vooral bij de grotere machines de aantallen daalden, is de omzet zelfs met twintig procent gedaald. Dat beeld pakte extra negatief uit doordat 2012 juist een erg goed jaar was.

De waarde van mest: rundveedrijfmest

De daling van de waarde van rundveedrijfmest lijkt steeds sterker door te zetten. De waarde van een ton rundveedrijfmest met 4,3 kg stikstof (65 procent werkzaam), 1,9 kg fosfaat, 6,8 kg kali en 1,3 kg magnesium basis kunstmestprijzen, excl. btw. (Bron: LEI)

Daling zet door.

Het gaat nog steeds de goede kant op met de dieselprijs. Die prijs zakt nog steeds licht. Dat is goed nieuws nu het seizoen weer opstart. (Bron: CUMELA Nederland) GRONDIG - Maart 2014

23

Goed geraakt!

De juiste chemie voor contact- en bodemwerking BASF Nederland B.V., Divisie Agro, Postbus 1019, 6801 MC Arnhem. Telefoon (026) 371 72 71, www.agro.basf.nl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

“Alles draait om communicatie’

Politiek ondernemend

Jaap Melse, wethouder in de gemeente Veere De vierde aflevering van deze serie over de rol van de cumelasector in de politiek staat in het teken van de wethouder. Jaap Melse is wethouder in de gemeente Veere en heeft onder andere ruimtelijke ordening en economische zaken in zijn portefeuille. Een mooie combinatie, vindt hij zelf. Zijn agrarische achtergrond geeft hem daarbij een voorsprong.

Het einde van de wereld noemt hij het zelf, zijn Zeeuwse Walcheren. Open vlaktes, die worden doorkruist met fietspaden en die mini-campings als ijkpunt hebben, worden afgewisseld met dertien pittoreske plaatsen. Het grote buitengebied en de kleinschaligheid zijn belangrijke kenmerken van de gemeente Veere. Zo’n twaalf procent van de werkgelegenheid komt hier nog uit de agrarische sector. Met 350 bedrijven draagt de landbouw dan ook voor een substantieel deel bij aan de lokale economie. Ook Melse zelf komt uit een agrarische familie. “Gemengd bedrijf met zowel akkerbouw, veeteelt als loonwerk. Omdat er meerdere kinderen in het gezin waren, heb ik gekozen voor een niet-agrarische weg. Maar die achtergrond zit er nog steeds in en is een pre in mijn functie als wethouder.”

Melse dook in 2006 vanuit het niets op op de wethouderszetel.

Omdat hij altijd wel in de steunfractie van SGP/ChristenUnie had gezeten, werd hij tijdens de verkiezingen van dat jaar naar voren geschoven. “Ik had voor die tijd geen politieke ervaring.

Ik heb nooit in de gemeenteraad gezeten. Maar ik had zoiets van: als ik het doe, dan wil ik het goed doen, dus dan meteen maar wethouder.” Door zijn ervaring in het bedrijfsleven had hij de benodigde kwalificaties in huis. “Ik wil bestuurlijke verantwoording dragen. Ik ben geboren in Aagtekerke, heb hier altijd gewoond en gewerkt. Dit was het moment dat ik wat kon gaan betekenen voor mijn gemeente.”

In 2006 werd hij als wethouder verantwoordelijk voor onder andere welzijn, economische zaken en verkeer en vervoer.

Tijdens de verkiezingen in 2010 kwam de SGP/ChristenUnie als grootste partij uit de bus. Melse voerde de coalitieonderhandelingen en creëerde een coalitie van SGP/ChristenUnie, CDA en Pvda/Groen Links. Zijn partij kreeg de zware portefeuilles ruimtelijke ordening, economische zaken en verkeer en vervoer. Een goede combinatie, vindt Melse. “Het zijn onderwerpen waar de landbouw veel mee te maken heeft. Door deze portefeuilles onder te brengen bij één partij zorgt dat ook voor één aanspreekpunt. Dat is prettig.”

26

GRONDIG - Maart 2014

Op 19 maart vinden er gemeenteraadsverkiezingen plaats. In de aanloop daar naar toe belichten we een aantal ondernemers uit de sector die actief zijn in de politiek.

Wat is hun motivatie, wat hebben ze bereikt en wat is hun ambitie. De politieke kleur verschilt, maar uiteindelijk hebben ze allemaal vooral het sectorbelang als aandachtsgebied.

Want je kunt je ergeren aan belemmeringen voor landbouwverkeer, je kunt er ook zelf wat aan doen.

Verkeersveiligheid Ook in Veere is verkeer en vervoer een belangrijk politiek onderwerp. Zeker nu landbouwmachines steeds moderner en dus groter worden, is dit een groot punt van aandacht, maar ook een spanningsveld, meent Melse. “Rondwegen worden vaak gebouwd om dorpskernen te ontlasten, maar dit draagt niet bij aan de leefbaarheid van deze kernen. De ondernemer met een frietkot ziet zijn voormalige klanten de rondweg nemen en niet meer stoppen voor een frietje bij hem. Aan de andere kant: nu landbouwmachines steeds moderner en groter worden, willen we ook de verkeersveiligheid in de kernen kunnen waarborgen.”

Koudekerke kreeg wel een provinciale rondweg, maar daar mocht geen landbouwverkeer op. “Door samen op te trekken met partijen als ZLTO en omdat we de juiste politieke wegen weten te bewandelen, zijn we er uiteindelijk met de provincie uitgekomen. Door beide financieel bij te dragen, hebben we zes passeerstroken weten te realiseren, waardoor het landbouwverkeer over de rondweg kan en de dorpskern verkeersveilig blijft. Datzelfde geldt voor de landbouwroutes die door de provincie lopen. Door samen op te trekken, kun je een hoop bereiken.”

Interactieve communicatie Communicatie met de inwoners ziet Melse als hét middel om zijn gemeente vooruit te helpen. “Zo hebben we vorig jaar het bestemmingsplan buitengebied er unaniem doorheen gekregen. Dat is wel bijzonder als je ziet hoe groot het buitengebied is. Als gemeente hebben ingestoken op interactie. We hebben de mensen die er wonen en werken proactief benaderd. Met een boer die zijn bouwvlak wilde verruimen bijvoorbeeld.

Waar loopt hij tegenaan, wat verwacht hij van de gemeente, wat kunnen wij bieden? Helderheid is daarbij erg belangrijk, zowel helder ‘ja’ als helder ‘nee.’ Proactieve communicatie zorgt voor veel draagvlak.”

Behalve dat de ondernemer zich gehoord voelt, heeft ook de

gemeente daar baat bij. “Wij zien de agrarische sector als hoeders van ons landschap. Het is belangrijk dat dit gebied goed wordt beboerd. Wie anders kan het Walcherse landschap zo goed onderhouden als de boeren zelf? Voor ons is het in stand houden van de landbouw daarom een belangrijke pijler.”

Maar hoe past kleinschaligheid daarin? “Kleinschalige bedrijven voeren hier inderdaad de boventoon. Toch proberen we de agrarisch ondernemers zoveel mogelijk te ondersteunen en ruimte te bieden. Zo hebben we het maximaal aantal plekken op een minicamping uitgebreid van vijftien naar vijfentwintig plekken. Ook mogen agrarische bedrijven een vakantiewoning naast het bedrijf bouwen. Op die manier zorgen we voor nieuwe economische dragers waarmee deze sector ook vooruit kan.

Meer openstellen Het scheelt dat Melse zelf een agrarische achtergrond heeft, stelt hij. “Dat is echt een voordeel. Je weet hoe dingen werken en het praat gemakkelijker. Natuurlijk kan niet alles, maar daarin moet je een modus zien te vinden met elkaar.”

Toch zou de agrarische sector zichzelf ook wat meer mogen openstellen, vindt hij. “We hebben wel wat agrarische raadsleden, maar als ik bijvoorbeeld kijk naar de ondernemersverenigingen, dan zitten daar erg weinig agrarische ondernemers bij. Dat is jammer, want die verenigingen staan weer in contact met ons en met de stads- en dorpsraden. Via deze

kanalen horen we wat er speelt in de gemeente. Problemen zouden hierdoor sneller aan het licht kunnen komen, waarop wij weer kunnen anticiperen. Dus tegen die agrarisch ondernemers zou ik willen zeggen: laat je niet in een hoekje drukken, maar zorg dat je erbij bent.”

Tekst & foto: Marjolein van Woerkom

Naam: Jaap Melse Gemeente: Veere Partij: SGP/ChristenUnie Functie: wethouder en loco-burgemeester Beleidsterreinen: ruimtelijke ordening, economische zaken, openbare ruimte, verkeer en vervoer Tijd: dag en nacht, behalve zondag Politiek betrokken sinds: 2006 Benodigde eigenschappen: snel kunnen schakelen, proactief en helder communiceren, laagdrempelig en benaderbaar zijn Slogan: “We zijn ervoor de ondernemer en burger.”

Twitter: @Jaap_Melse

GRONDIG - Maart 2014

27

BIGAB® haakarmtrailers – De marktleider in Europa

GEPATENTEERD

– Kiphoek van 60°. Een toename van 12 graden vergeleken met het vorige model.

– Verbeterde kipsnelheid. Kipt twee keer zo snel als het vorige model.

– Laten zakken in de zwevende/vrije stand.

– Framevergrendeling/bogieblokkering voor veiliger/rustiger haken.

– Duplex hydraulische vergrendeling voor het frame.

– Trekstang met boutverbinding voor meer flexibiliteit.

– Volledig gezandstraald chassis, gelakt met tweecomponentenlak voor een hogere UV-BESCHERMING. Maakt de lak harder met een duurzame gloed.

Een product van Fors MW – Een sterkere schakel in de transportketen.

Importeur voor Nederland Fabrikant: E-mail: info@forsmw.com www.forsmw.com

6971 KM OEKEN (Brummen) Tel. 0031 575 476 555 info@hissink-oeken.nl www.hissink-oeken.nl

Er wordt sinds enige tijd gefraudeerd met facturen. Facturen worden onderschept, het bankrekeningnummer wordt veranderd en de factuur wordt doorgestuurd alsof er niets is gebeurd. Dit gebeurt door met een stempel of een sticker op de factuur te vermelden dat de crediteur een nieuw bankrekeningnummer heeft. Het juiste bankrekeningnummer is afgeplakt.

Als het een bestaand rekeningnummer is, wordt het geld in veel gevallen gewoon overgemaakt. Er zijn al voorbeelden bekend dat het fout is gegaan. Krijgt u een factuur waarop staat dat er een nieuw bankrekeningnummer is, dan doet u er goed aan navraag te doen bij degene die u de factuur stuurde.

Ontslag door alcoholgebruik In 2011 is een medewerker van een cumelabedrijf op staande voet ontslagen, omdat hij onder invloed was van alcohol. Hij was werkzaam met een arbeidscontract voor onbepaalde tijd. In het arbeidsreglement (de huisregels) van de werkgever was onder het kopje ‘ongewenste gedragsvormen’ goed geregeld dat op alcoholmisbruik direct ontslag volgt. De medewerker kende de inhoud van het arbeidsreglement.

Tijdens het incident heeft de medewerker een blaastest ondergaan, waaruit bleek dat hij onder invloed was. Hij was van mening dat de werkgever het alcoholgebruik niet met enkele blaastestjes kan controleren, maar dat daarvoor een officiële bloedproef nodig is. Het gerechtshof onderschrijft deze stelling niet. Bewijs kan namelijk worden geleverd door alle middelen, tenzij de wet anders bepaalt. Naast de blaastesten heeft de werkgever ook bewijs geleverd door het horen van getuigen en nadere bewijsstukken. Het gerechtshof acht bovendien bewezen dat de medewerker vaker is gewaarschuwd. Met de kantonrechter is het gerechtshof van oordeel dat het ontslag op staande voet gerechtvaardigd was.

Cursus BHV op 5 maart Op woensdag 5 maart wordt in Nijkerk nogmaals de cursus BHV en BHV Herhaling georganiseerd. Een werkgever is verplicht om bedrijfshulpverlening (BHV) te organiseren, zodat bij gevaarlijke situaties op het werk letsel en schade bij werknemers en bezoekers zoveel mogelijk worden voorkomen. Elk bedrijf heeft één of meer bedrijfshulpverleners nodig. De cursussen kunnen bovendien meetellen voor code 95. Ga voor meer informatie en aanmeldingen naar www.cumela.nl.

WETTEN EN REGELS

Fraude met facturen

CAO & ZO Scheurtjes Het kabinet en de sociale partners hebben vorig jaar in het sociaal akkoord afspraken gemaakt over een hervorming van de arbeidsmarkt. De afgelopen maanden, sinds het verschijnen van het sociaal akkoord, neemt de kritiek in de pers toe. Steeds vaker wordt betwijfeld of het doel met deze wetsvoorstellen wel zal worden gerealiseerd. Eén van die doelen, meer vaste banen creëren door minder tijdelijke contracten toe te staan, zal naar mijn mening eerder leiden tot het sneller weer op straat zetten van mensen dan dat hen een vast contract wordt aangeboden. Binnen de CAO LEO moeten er nu, om de keten van tijdelijke contracten te verbreken, slechts acht dagen tussen de contracten zitten. In het wetsvoorstel zoals dat nu is ingediend, is het uitgangspunt ten minste zes maanden tussen de contracten, waarvan niet bij cao mag worden afgeweken.

Werkgevers die er bewust voor kiezen om geen vast contract aan te gaan, zullen zich door deze maatregel niet snel laten leiden tot een andere keuze. Eerder zal worden gekozen voor alternatieve vormen, zoals payroll, zzp, et cetera. Een min of meer gedwongen keuze.

Daarbij komt dat werknemers na twee tijdelijke contracten van één jaar recht hebben op een transitievergoeding. Een oplossing kan zijn het tweede contract niet af te sluiten voor een jaar, maar voor een iets kortere periode. Voor het tweede contract is dan echter wel de hoge wachtgeldpremie verschuldigd. Beide situaties leiden tot hogere loonkosten.

Diverse deskundigen voorzien deze problematiek. Zolang het beëindigen van vaste contracten met extra kosten en soms complexe procedures gepaard gaat, zullen werkgevers naar alternatieve mogelijkheden blijven zoeken.

Bij de behandeling van het wetsvoorstel wordt inmiddels gesproken over tijdelijke maatregelen om kleinere bedrijven (minder dan 25 medewerkers) te ontzien. De zorg bestaat dat voor deze bedrijven de levensvatbaarheid in het geding kan komen als zij forse ontslagvergoedingen moeten betalen. Voorgesteld wordt om bij ontslag om bedrijfseconomische redenen pas de dienstjaren te tellen vanaf 2013. Een Kamermeerderheid lijkt er ook te zijn om de wetswijziging inzake de beperking van het aantal tijdelijke contracten nog een jaar uit te stellen, namelijk tot juli 2015.

De negatieve effecten van het wetsvoorstel hebben we evenals meerdere belangenbehartigers uit het midden- en kleinbedrijf regelmatig op tafel gebracht. Er lijken wat scheurtjes te komen in het in beton gegoten akkoord tussen het kabinet en de sociale partners.

Hannie Zweverink Directeur belangenbehartiging CUMELA Nederland

GRONDIG - Maart 2014

29

Focus op passend kwaliteitswerk Loonbedrijf Hoedemakers BV, Ulestraten Wat begon met een verreiker voor het eigen agrarische loonbedrijf is uitgegroeid tot een serieuze zelfstandige tak. Het past namelijk in de filosofie van Hoedemakers: kwaliteit leveren voor een passende prijs, waarbij de meerwaarde in kwaliteit altijd voorop staat. Wat Hoedemakers vanuit deze filosofie niet past, laat het bedrijf graag over aan andere bedrijven.

STERK WERK 30

GRONDIG - Maart 2014

“Zuid-Limburg krimpgebied? Volgens ons wordt er nog van alles gebouwd en verbouwd. Onze verreikers staan in elk geval bepaald niet stil.” Met deze opmerking van John Hoedemakers in het achterhoofd bekijken we de afgelopen zomer aangeschafte Magni RTH 5.30-verreiker. “Alweer 800 uur op de klok”, vertelt Sander Hoedemakers tussen neus en lippen door, ten teken dat de machine vrijwel continu in bedrijf is. Dit keer draait de machine in Landgraaf bij een in aanbouw zijnd complex van zestig luxe appartementen boven een gezondheidscentrum. Even ‘uitgereikt’ om boven wat aan te pakken. Je ziet de machine zichzelf stabiliseren en hoe precies de machinist ‘inlepelt’. Verder zie je kunststof platen die de machine standaard bij zich heeft om af te stempelen en een grote kist met hijskettingen en toebehoren. Op alles voorbereid dus.

Vaardig pakt de machinist daarna de rijplaten op en manoeuvreert hij op de glibberige en ongelijke ondergrond behendig tussen de containers door. Die jongen heeft het in de vingers. En dat is precies waar John en Sander Hoedemakers de nadruk op leggen: kwaliteit.

Het bedrijf heeft daarom allerhande tools om de meerwaarde van de verreikers maximaal te benutten.

Akkerbouw als basis Loonbedrijf Hoedemakers is ontstaan uit een akkerbouwbedrijf. “Dat akkerbouwbedrijf is weer gegroeid, omdat dit een vaste basis is onder ons bedrijf en het mede bepalend is voor de kwaliteit die we leveren”, vertellen John en Sander Hoedemakers. Ze geven aan dat hun bedrijf daarmee een directe collega is van de akkerbouwers. “Je staat naast hen als het gaat om efficiëntere oplossingen bedenken voor het zaaien en poten, de gewasverzorging en oogstwerkzaamheden, scherper inkopen en een betere afzet regelen. Dat maakt je een betere gesprekspartner en de nadruk komt daarmee automatisch op kwaliteit te liggen”, aldus de broers. Ze zijn daar heel stellig in. “Het voordeel van de akkerbouwtak is dat het hier gaat om kwaliteit. Als je ziet dat er per uur voor € 6000,- aan aardappelen over de rooimat gaat, kun je begrijpen dat de boer het tarief zal zien in relatie met de geleverde kwaliteit. Als je dat gesprek goed aangaat en de boer voorrekent wat de financiële consequenties zijn van meer blauw, beschadigingen en verontreinigingen, is de prijs nooit een probleem.”

Hoedemakers gaat hier ver in. “De boeren kennen onze werkwijze en laten het kiezen van het oogsttijdstip vaak aan ons over. Wij kennen de percelen, de afzet en de omstandigheden. Het is onze verantwoordelijkheid om de juiste momenten te kiezen.”

Heldere consequenties Die keuze van inzetten op kwaliteit met een passend tarief heeft consequenties. “Wie geen passende prijs wil betalen, geven we vriendelijk een hand met de opmerking dat hij of zij dan beter naar een ander kan gaan”, zeggen John en Sander daarover. Verloop geeft deze strategie volgens de broers amper. “Dat bevestigt dat de gevolgde strategie past bij de wensen van de klanten.”

Het zorgt echter wel voor doelbewuste keuzes.

Het bedrijf beschikt over een flinke bietenrooier, een drietal maaidorsers en twee zelfrijdende vierrijige aardappelrooiers. Mest uitrijden voor de veehouderij en maïshakselen doen ze daarentegen niet. “Deze werkzaamheden zijn te veel een prijsgevecht geworden. Dan huren wij liever in of laten het aan collega’s over”, zegt John. Hij is van mening dat als collega’s echt met een goede onderbouwing het gesprek over kuilkwaliteit aangaan - en de consequenties daarvan op de capaciteit en de prijs per ton - er passender tarieven mogelijk zijn.

Loonbedrijf Hoedemakers BV Loonbedrijf Hoedemakers is voortgekomen uit het agrarisch akkerbouwbedrijf van Jack en Jean Hoedemakers. John (r.) en Sander (l.), zonen van Jack, hebben de bedrijfsleiding in 1990 overgenomen. John doet de planning en acquisitie, Sander runt de overige activiteiten en de werkplaats. Het huidige bedrijf omvat een eigen akkerbouwbedrijf van circa 200 hectare met de teelt van aardappels, suikerbieten en granen. De loonwerkactiviteiten omvatten vooral akkerbouwwerkzaamheden. Hoedemakers heeft zich ook gespecialiseerd voor de regionale wijnbouwactiviteiten en levert brouwgerst aan de Gulpener Bierbrouwerij. Rond de eeuwwisseling heeft het bedrijf zich verbreed met verreikers, grondverzet en gladheidbestrijding. Het bedrijf is VKL-gecertificeerd. Het heeft alle benodigde vergunningen en certificaten voor de verreiker-hijsactiviteiten. Hoedemakers heeft vijftien vaste medewerkers en een wisselend aantal losse arbeidskrachten. Meer informatie: www.hoedemakers.nl.

Verreikertak gegroeid Wat het bedrijf weer wel heeft opgepakt, is de handel in stro. En zo kwam net voor de eeuwwisseling de eerste starre verreiker op het bedrijf. John: “Toen merkten we onder klanten dat er markt was om met de verreikers snel en efficiënt problemen op te lossen. Wij roken gezond werk en hebben het vanaf 2002 serieus opgepakt.”

In ruim tien jaar is de vloot uitgegroeid tot zes machines, waarvan vijf roterend. Deze tak omvat nu ongeveer een kwart van de omzet van het bedrijf. Kenmerkend voor deze tak is dat een klant, vaak een uitvoerder, tijdelijk een probleem op te lossen heeft, waarvoor hij een faire prijs wil betalen. Die problemen kunnen heel divers zijn: het plaatsen van (grote) ruiten of glaswanden, op lastig bereikbare plekken beton storten, iets over een gebouw tillen, aanreiken van bouwmaterieel, saneren van astbestdaken, schilderen, bomen snoeien, renovatie van hoge gebouwen et cetera. Veel klussen zijn kort, zoals vandaag op de bouwGRONDIG - Maart 2014

31

plek een dag hand- en spandiensten, maar kunnen ook langer zijn. John: “Echt een harde lijn of trend is er niet, hooguit dat we dit jaar wat meer asbestsanering verwachten. Wij hebben daarvoor machines met overdrukcabine beschikbaar. Verder is het toch vooral de bouw en die gaat hier echt wel door”, aldus John. Hij geeft aan dat de bouw dan niet alleen nieuwbouw betreft, maar ook renovatie, herbouw, bouw van andersoortige woonvormen en bouwactiviteiten voor het bedrijfsleven. “Maar altijd gaat het om het kwalitatief goed oplossen van problemen. Daar ligt de focus.”

Hoedemakers ontzorgt klanten door niet alleen de bieten te oogsten, maar ook het tijdstip af te stemmen op het gewas, de weersomstandigheden en hier het ophaalmoment.

Grondverzet met partners Grondverzetactiviteiten zijn vanuit die filosofie nooit groots opgepakt. “Grote projecten, zoals nu de A2 in Maastricht, gaat via grote aannemers en inschrijvingen. Dat is een prijsverhaal”, zegt John. Het prijsverhaal geldt volgens hem voor het gros van het grondverzetwerk. Dat is de reden dat Hoedemakers het grondverzet bewust klein laat. “Wij hebben een goede relatie met enkele gespecialiseerde grondverzetbedrijven. Als we materieel nodig hebben, huren we die specialiteit in. Andersom draait ons (mobiele) materieel in onderverhuur voor dergelijke bedrijven. Dat hebben we prima in balans.”

Daarentegen hebben ze de gladheidbestrijding bewust wel stevig opgepakt. “Dat is een dienst die heel goed past in onze arbeidsfilm. Ook daar kunnen we bij bedrijven, gemeenten en particulieren meerwaarde leveren in werk en het leveren van strooizout. Vanuit dat perspectief strooien we niet voor Rijkswaterstaat”, zegt John. “Dit jaar is het even een dal in de gladheidsbestrijding, maar de winter is nog niet om”, stelt hij vast. Die slappe winter is juist weer goed voor de omzet met de verreikers.

Zo houden de zaken zich bij Hoedemakers stabiel in evenwicht. Net als de nieuwe Magni op de bouwklus.

De grondverzetactiviteiten beperken zich tot specifieke klussen voor eigen klanten, zoals hier het uitgraven van een bouwput. Voor grootschalige klussen huurt het bedrijf collega’s in.

Gladheidbestrijding is een belangrijke neventak, omdat deze heel goed past in de arbeidsfilm en dit werk, mede dankzij de handel in zout, ook financieel aantrekkelijk is.

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Vreemann, Hoedemakers

Hoedemakers Pro Naast Hoedemakers BV hebben John en Sander beiden hun eigen nevenactiviteiten. Zo runt John samen met een compagnon een eigen café in het centrum van Maastricht. Sander, in zijn vrije tijd deejay en licht- en geluidsman, heeft het gespecialiseerde bedrijf Hoedemakers Pro opgericht. Dat levert licht- en geluidsinstallaties voor evenementen en organiseert complete evenementen. Recent is een nieuw pand aangekocht, waarin naast de verhuuractiviteiten een complete opnamestudio komt. Hoedemakers Pro heeft drie vaste arbeidskrachten. Samen met een andere compagnon hebben ze ook nog een klein transportbedrijf voor distributiewerk en speciaal vervoer.

GRONDIG - Maart 2014

33

meststoffen

groei door kennis Kiemvoeding voor een vlotte start Quickstart meststoffen zijn speciaal ontwikkeld voor de kiemvoeding van fijnzadige gewassen. Fijnzadige gewassen hebben weinig voedsel bij zich en moeten relatief kort na de kieming al grote hoeveelheden mineralen uit de grond halen om te kunnen groeien.

Quickstart kiemmeststoffen zorgen ervoor dat fijne zaden direct beschikken over opneembare voeding. Quickstart kiemmeststoffen zijn verkrijgbaar bij de CropSolutions aangesloten bedrijven.

• Speciaal ontwikkeld voor fijnzadige gewassen: zaaiuien, peen én mais (quickstart mais) • Dosering direct op het zaad bij het zaaien • Vlotte start van gewassen dankzij direct opneembare voedingsstoffen • Hoger opkomstpercentage resulterend in een homogeen, hoogproductief gewas • Bewezen in proeven in binnen- en buitenland

Inlichtingen en bestellingen: www.cropsolutions.eu CropSolutions is een kwaliteitskeurmerk voor de plantaardige sector waarbij deelnemende toeleveranciers kennis delen, inkoop bundelen en groeiproducten leveren.

Werkbare uren winnen Eerste ProSilva 15-4ST-uitrijwagen op rupsen in Nederland TECHNIEK

Rien ten Berge uit Exloo heeft als eerste deze ProSilva-uitrijwagen op rupsen draaien. Hij speelt daarmee in op vaak natte omstandigheden in de winterperiode en op steeds hogere eisen die opdrachtgevers stellen op het gebied van insporing. We zagen de machine aan het werk in de buurt van Lelystad en ervaren de intelligentie van dit onderstel.

Het voorkomen van bodembeschadiging op natuurterreinen is een actueel onderwerp. Als je de site van Stichting Probos bekijkt, merk je dat er al diverse onderzoeken zijn gedaan om te kijken hoe het hout zo bodemvriendelijk mogelijk uit de bossen kan worden gehaald. Op diverse plekken worden al rupsen geëist. Dat geldt al helemaal als je veel werk hebt in natte gebieden of gebieden met gronden met een lage draagkracht, zoals in dit geval het uitrijden van hout dat bij de najaarsstormen is omgewaaid in een bos bij Lelystad van Staatsbosbeheer.

Rien ten Berge van het gelijknamige bosbouwbedrijf uit Exloo heeft deze klus in handen. Hiervoor zet hij de onlangs aangeschafte ProSilva 15-4 ST-forwarder in. Deze staat af-fabriek op

34

GRONDIG - Maart 2014

door ProSilva voor deze toepassing ontwikkelde en speciaal opgehangen rupsonderstellen. Het terrein is op het moment van ons bezoek op de lage delen dermate nat dat daar met normale wieluitrijders geen doorkomen aan is. Rien. “De eerste keer gaat nog wel, maar na een tijd krijg je dermate sporen dat je je gegarandeerd vastrijdt. Dat is niet gewenst door de opdrachtgevers en kost veel tijd en energie.”

Meerdere machines Op dat moment komt de nieuwe ProSilva in beeld, die Ten Berge bij importeur Robert Wellink in Groenlo heeft gekocht.

“Deze is natuurlijk flink duurder - hij kost ongeveer € 340.000,-, tegenover € 260.000,- voor een wielforwarder - en bovendien

zwaarder dan een wielvariant. Hij is ook duurder dan het bevestigen van stalen tracks om de wielstellen, zoals we ook doen”, aldus Ten Berge. Hij heeft negen van dergelijke setjes.

“Opdrachtgevers hebben het ervoor over als ze, zoals hier, een probleem op te lossen hebben”, vertelt de ondernemer.

Ten Berge geeft aan dat hij dan een passende meerprijs van toch snel € 30,- per uur kan doorberekenen. “Dat zal ook moeten, want deze machine zal niet het hele seizoen inzetbaar zijn. We zetten hem alleen specifiek in op plekken”, zegt hij. Dat is voor Ten Berge belangrijk. “Als het erom gaat, kom je in de omstandigheden dat er eerst letterlijk wordt aangemodderd. Dat kost tijd en brandstof. Als de wieluitrijwagens - mijn John Deeres - voluit blazen, kom je zo uit op ruim 200 liter diesel per dag. Deze machine verbruikt circa 120 liter per dag. Dat scheelt een flinke klap.”

Erger vindt hij dat je dan in situaties komt van even aanzien en dan toch besluit om niet verder te gaan. “Je bent dan zo een halve dag verder en daarna de rest van de dag kwijt.

Dan wordt een later tijdstip afgesproken, met weer alle risico’s van dien”, aldus Ten Berge. Hij voegt eraan toe dat hij deze machine heeft kunnen aanschaffen omdat hij weet dat opdrachtgevers de meerprijs ervoor over hebben en dat hij daarnaast nog zeven andere uitrijwagens op banden heeft.

“Het rupsonderstel geeft beperkingen ten aanzien van transport op verharde en deels verharde grond. Op plekken waar normale bandenuitrijwagens kunnen rijden, kun je het passende tarief niet vragen.”

Onder de kap huist een 175 kW (238 pk) Iveco N76motor. Het onderstel heeft regelingen voor vlakstelling, individuele drukregeling per rups en een elektronische differentieel.

De hydraulisch opgehangen, via wielmotoren aangedreven rupsen zijn zo vervaardigd dat de gebogen rupsplaten in principe in het bos niet te verliezen zijn.

Zelfregelend Vanaf de loswal rijdt vaste chauffeur Freddy Kuipers het bosperceel in. Na de eerste bocht zien we alleen water voor ons, zo nat is dat deel. De leeg 22 ton zware machine rijdt er dank zijn de circa tien vierkante meter rupsoppervlak probleemloos door. Reken vol (circa vijftien kuub geladen) op 32 ton en dan is het simpel uit te rekenen dat de bodemdruk veel lager is dan bij een wielvariant. Het voordeel uit zich vooral naar meerdere ritten. Ook dan is er geen noemenswaardige insporing.

In het bosperceel gekomen, ontkom je er met de brede rupsen niet aan om af en toe stobben te moeten nemen. Dan zie je hoe vernuftig deze machine in elkaar zit. Als een stob te hoog is en je er loodrecht tegenaan rijdt, stopt de machine automatisch om slippen of schade te voorkomen. Als hij erover kan, gaat het hele regelsysteem zodanig in werking dat de rups die het obstakel moet nemen wordt ontlast en omhoog beweegt, terwijl tegelijk de andere drie rupsen steviger worden neergedrukt en het draaipunt tussen trekker en wagen lockt om de last gelijkwaardig over de andere drie rupsen te verdelen. Dat gaat allemaal automatisch. Het regelsysteem van de hydraulisch via scharnierende draagarmen opgehangen rupsen met pendelvrijheid gaat zover dat de rups daarna niet voorover kan duiken. De chauffeur kan desgewenst zelfs de bodemvrijheid bijregelen tot zeventig centimeter of de machine maximaal laten zakken voor bijvoorbeeld de dieplader. Het onderstel heeft standaard dempers om het rijcomfort te vergroten. De machine is voor deze regelingen uitgerust met sensoren die de posities waarnemen. De chauffeur kan hiervoor zelf zijn settings kiezen. Toch

De uitrijwagen heeft standaard een Waratah CF785-laadkraan.

Het laadvlak is met een lengte van vier meter en een oppervlak van 4,5 vierkante meter vergelijkbaar aan dat van wielvarianten.

merk je wel degelijk dat er een rupsonderstel onder zit. De snelheid is beperkt, maar dat ziet Rien niet als een probleem.

“In dergelijke omstandigheden rij je met wielvoertuigen ook niet sneller.”

Ook een harvester Dit seizoen draait de ProSilva meteen volop. Inmiddels zijn diverse collega’s uit binnen- en buitenland al komen kijken of het wat voor hen is. Ten Berge gelooft in het concept, maar is wel sceptisch over de onderhoudskosten aan de rupsonderstellen. “Dat zal zich moeten bewijzen”, stelt hij vast. Hij heeft ook al een ProSilva-harvester op rupsen draaien, toch een teken dat de voordelen zwaarder wegen.

Tekst & foto’s: Gert Vreemann

GRONDIG - Maart 2014

35

Klaar voor vertrek TECHNIEK

OBMtec neemt nieuwe Barracuda in productie Omdat er voor het completeren van het aanbod geen passende machine te vinden was, ontwikkelde OBMtec zelf deze eigen Barracuda-voorverkleiner. Met de nodige ervaring en kennis van de markt bouwde het bedrijf een single shaft-machine met unieke eigenschappen. OBMtec heeft de machine praktijkklaar én klaar voor vertrek, want Morbark gaat hem op de Conexpo presenteren.

Morbark, huisleverancier van OBMtec, heeft de HT 1684-langzaamdraaier in het pakket. Die is uitgerust met dubbele, hydraulisch aangedreven rotors van 80 bij 190 centimeter en een 346 kW (470 pk) Cat-motor. OBMtec wilde opschalen, maar Morbark heeft geen zwaardere versie op stapel staan. Daarom besloot OBMtec twee jaar geleden zelf een machine te ontwikkelen. De eerste Barracuda-machine werd op de Bauma getoond en is daarna op punten verfijnd. Afgelopen herfst is de eerste machine in Nederland afgeleverd. Nummer drie was tijdens ons bezoek bijna klaar voor aflevering naar Scandinavië.

Dat is de uitvoering waarin de machine nu in productie gaat.

Single shaft De Barracuda heeft een drie meter lange, enkele rotor met een diameter van één meter. Deze is uitgevoerd met naar keuze twintig of dertig hamers. In verreweg de meeste gevallen zal de versie met dertig messen worden geleverd, omdat inmiddels uit praktijktesten is gebleken dat deze versie het beste en meest economische verkleiningsresultaat geeft. Door de enkele rotor is de kans op wikkelen in afval kleiner dan bij een

36

GRONDIG - Maart 2014

dubbele rotor en ook is een enkele rotor eenvoudiger en compacter. Dat laatste omdat de beide hydromotoren aan beide zijden in de rotor zijn ingebouwd.

Het unieke aan de machine zit hem in het tegenmes dat met de zijwand hydraulisch uitklapbaar is. Letterlijk, want de zijwand met tegenmes klapt niet alleen open, maar beweegt daarbij vanuit de borging naar buiten, zodat je er van opzij en vanboven vrij bij kunt om segmenten van het drie meter lange tegenmes te verwisselen of vrij eenvoudig op te kunnen lassen. Het veranderen van het eindproduct gaat via deze zijwand, alias positioneringsdeur. Voor het veranderen van de opening en de positie van het tegenmes hoef je alleen enkele positioneringsstukken te verwisselen. Die zijn standaard aanwezig in de houders. Hiermee zijn negen verschillende posities instelbaar. Dat is een kwestie van het plaatsen van de positioneringsblokken en het weer hydraulisch sluiten en vergrendelen van de zijwand. Dat is binnen twee minuten gepiept. Een belangrijk argument om de fijnheid of grofheid direct te kunnen bijstellen.

Meer onderhoudsgemak

Nieuwbouw

Dat geldt ook voor de verwisselbare zeven.

Die liggen onder de rotor op zeefhouders. Bij het uitklappen trek je de zeef uit de borging mee naar buiten, zodat deze vrij eenvoudig uit te nemen is met een shovel of kraan. De (andere) zeef schuif je er zo weer in en deze wordt bij het sluiten van de zijklep automatisch vergrendeld. Reken hier grofweg vijftien minuten voor. Het verwisselen van de tegenmes-segmenten is ook praktisch gehouden: per meter zes bouten lossen en de opsluitwiggen verwijderen, waarna het segment uit de sluiting kan worden gehesen.

Dankzij het openklappen van de zijwand is dat in een half uur met een shovel, kraan of bovenloopkraan te doen.

Op de rotor zitten spiraalsgewijs de twintig beitels met twee bouten op de beitelhouder. Reken hier op een uur sleutelen met de luchtsleutel. Voor het dagelijks onderhoud zijn alle controlepunten, filters en aftappunten vanaf de zijkant of onderkant bereikbaar.

De koeler is aan de voorkant in zijn geheel goed bereikbaar na het openen van de voordeur.

Inmiddels heeft de machine in Engeland de vuurdoop gehad in een test voor een grote recycler waarbij diverse langzaamdraaiers waren uitgenodigd. In die test scoorde de machine bij het verkleinen van grof huisvuil voor de verbrandingsoven dermate goed dat hij een serieuze kandidaat is. De getallen waren niet beschikbaar. De eerste gebruiker, Mooij Recycling in Maasland, bevestigt de goede praktijkresultaten, het lage brandstofverbruik en de snelle instelbaarheid.

Ook de compactheid spreekt hem erg aan.

“Natuurlijk zijn we als eerste gebruiker nog wel zaken tegengekomen, maar dat mag. Hij kan niet alles, maar wel bijna alles verkleinen, meer dan andere langzaamdraaiers.” .

OBMtec heeftvervolgstappen in gang gezet.

Er wordt dit jaar een nieuwe assemblageloods gebouwd en er is een nieuw magazijn ingericht. Partner Morbark gaat in Amerika dezelfde machine onder eigen label assembleren en vermarkten. Deze moet voor de komende Conexpo in Las Vegas klaar zijn. Voorlopig blijft het bij dit ene type Barracuda, op wielen, rupsen of stationair.

Vier settings

Tekst & foto’s: Gert Vreemann

De Barracuda heeft een 450 kW (612 pk) Volvo Penta met alleen AdBlue, dus geen EGR, geen roetfilter en geen dieseloxidatiekatalysator. Een efficiënte motor zonder gedoe met roetfilters. In plaats van een Volvo kan de machine desgewenst ook met een 403 kW (540 pk) Caterpillar-C15 worden geleverd. OBMtec werkt met Linde-hydrauliek voor de aandrijving van de rotor. Met de Barracuda kan naar keuze op power- of op eco-stand worden gewerkt. Hiervoor zijn vier settings naar wens van de klant of naar de behoefte van het product programmeerbaar. Vol power betekent continu 1900 toeren doordraaien. Eco is divers, afhankelijk van de instellingen met minder toeren (1600 motortoeren) als het volle vermogen niet nodig is tot automatisch terugregelen naar 1000 tot 1100 motortoeren als de verkleiner niet wordt belast. Deze instelling werkt via drukopnemers in het hydrauliekcircuit en de regelunit zoekt zelf de optimale standen van de hydrauliekpompen en -motoren. Daarbij draait de rotor met in de praktijk rond de 32 toeren relatief langzaam, 42 toeren standaard. Volgens de ontwikkelaars zorgt deze combinatie samen met het goed en relatief gemakkelijk kunnen inregelen van de machine voor een gunstig brandstofverbruik.

De zijwand of positioneringsdeur met het tegenmes is in zijn geheel hydraulisch uitklapbaar. Je kunt dan gemakkelijk bij het tegenmes, de positie van het tegenmes wijzigen en de zeef verwisselen.

De enkele rotor met een diameter van één meter en een lengte van drie meter heeft standaard twintig messen.

OBMtec heeft ook een versie met dertig messen.

Als krachtbron is gekozen voor de Volvo Penta met AdBlue, die zonder EGR en zonder roetfilter de emissie-eisen haalt.

Er zijn vier werkmodi programmeerbaar.

De afvoerband heeft opbouwruimte voor een magneet.

OBMtec werkt met een gladde band onder de verkleiner met een ruime doorlaat om de beschadigingskans (scherp ijzer) te verkleinen.

GRONDIG - Maart 2014

37

Onderhoud aan olieafscheiders volgens het Activiteitenbesluit Halfjaarlijkse laagdiktemeting olie-water-slib Ledigen en reinigen van olieafscheiders en zandvangers Vijfjaarlijks onderhoud volgens NEN-EN 858-2 Verzorgen van alle vereiste rapportages en begeleidingsbrieven Verzorgen capaciteitsberekening van de olieafscheider Reparatie, onderhoud en vervanging van olieafscheiders Eigen verwerkingsinstallatie voor alle ingenomen afvalstoffen Teeuwissen is KIWA gecertificeerd voor onderhoud aan olieafscheiders Bestevaer 50, 1271 ZA Huizen Tel. 035 - 525 23 19 Fax 035 - 524 09 82 Mercuriusweg 39, 3771 NC Barneveld Tel. 0342 - 425 678 Fax 0342 - 425 677

www.teeuwissen.com

Tijd voor de volgende stap!

Vicon RF vaste kamer persen Vicon RV variabele kamer persen Vicon RF 3325 FlexiWrap perswikkel combinatie

Het professionele pakk

gebruiksvriendelijke eig Kverneland Group Benelux BV - De Dommel 38-40 - 8250 AD Dronten - T +31 321 387 110

Neem bijv. de onderhou

PLUS

Erfahren. innovativ. futtererntespezialist.

Vicon Trommel- und Scheibenm채hwerke

Vicon Wender und Schwader Vicon Rotex 550 opraapwagen

IsoMatch Tellus ISOBUS terminal met automatische laadVicon variable und Festk en losfunctie

Vicon Rotex Combi 800 dubbeldoel opraapwagen

ket van Vicon bestaat uit innovatieve producten met onderhouds- en

genschappen waarmee lange werkdagen perfect worden ondersteund.

udsvrije, hydraulisch aangedreven pick-up en automatische laad- losfunctie.

www.vicon.nl

Kverneland Group Deutschland GmbH, Coesterweg 25, 59494 Soest, Telefon 02921 3699-0, Telefax 02921 3699-408

Nieuwe Panther-singleshaft-shredders Europe Recycling Machinery in Stegeren introduceert een nieuwe serie Panther-single-shaft-shredders. Het gaat hier om stationair opgestelde, elektrisch aangedreven zware shredders voor het verwerken van een breed scala materialen. De serie is leverbaar met rotors van 1,50 tot 3,00 meter lengte met verschillende diameters.

In principe is de Panther geschikt voor allerhande afvalstromen. De machine is geschikt voor de verkleining van flexibele of gemiddeld harde holle producten. De snelwerkende, PLC-gestuurde swing pusher dwingt automatisch materiaal op de rotor, waardoor de materiaaldoorvoer wordt gemaximaliseerd. De capaciteit varieert tussen de 1500 en 9000 kilogram per uur, afhankelijk van het model, het type materiaal en de toepassing. Enkele opvallende kenmerken van de machine zijn de schokabsorberende vertragingskast, de draaibare messen met meerdere snijvlakken, de snelle verwisseling van verschillende zeefdekken en een rotor die bereikbaar is aan de voor- en achterzijde. De machine is getest, goedgekeurd en gecertificeerd conform de geldende CEveiligheidsnormen. In principe gaat het om een stationair opgestelde machine, maar op wens is die op een haakarmsysteem leverbaar.

Reus van een zuigwagen

Max 100 met wielkuilen

‘19.000 kuub per uur, 90% vacuüm’ staat er op deze nieuwe zuigwagen van Aannemersbedrijf A. de Reus in Vlaardingen. De twee Scania R 620 LB-10x4chassis zijn hiervoor affabriek geleverd met een dubbel aangedreven tandemstel en een hydraulisch gestuurde naloopas. Het vermogen van de Scania-achtcilindermotor is benodigd voor de dubbele pompen van de speciale Cappellotto-opbouw. Zowel het Scania-chassis als de opbouw is volledig ADR- en Atex-gekeurd. Uniek is dat met deze combinatie ook zwaar verontreinigde stoffen kunnen worden verwerkt.

Max Trailer is er met de Max 100 in geslaagd om een semi-dieplader te maken als dieplader. De dieplader ontstaat door de combinatie van de vaste wielkuilen tussen de eerste en de tweede as en de uitgekiende positie van de deling voor het uitschuiven, waardoor een tweede paar wielkuilen ontstaat. Met een demontabele, overrijdbare afdekking van de wielkuilen blijft deze Max-semi-dieplader volledig geschikt voor het overige semi-diepladerwerk.

Kleine cabine op Giant X-tra GRONDVERZETNIEIUWS 40

Wacker Neuson met dual power De kleinste cabine van Giant is nu ook geschikt voor de D263SW X-tra en D332SWT X-tra. Hiervoor is het frame tien centimeter verlengd. Eerder was deze cabine al beschikbaar op de Giant D263SW, D332SWT, D267 en D337T. Door de verlenging van de machine en het extra gewicht van de cabine wordt de kiplast van deze machine met ongeveer 200 kilogram vergroot.

GRONDIG - Maart 2014

Met de introductie van de 803-graafmachine met dual power-aandrijving speelt Wacker Neuson in op de behoefte aan elektrische aandrijving. Als alternatief voor de dieselmotor kan een externe elektro-hydraulische aandrijving door middel van ‘plug & play’ op de graafmachine worden aangesloten. De elektroaandrijving kan ook op andere graafmachines van Wacker Neuson worden aangesloten.

Bij emissievrij gebruik blijft het volledige vermogen van de 803 behouden.

Meer Melk uit eigen ruwvoer! www.eversagro.nl

Grass Profi

Adverteren in Vakblad Grondig?

De

graslandmachines

Evers van

Agro

verzekeren

van u

hogere en kwalitatief

betere

Voor meer informatie: Lisette Kerkhof T 033 - 247 49 50 E lkerkhof@cumela.nl

Graslandwoeler

Graslandverzorging.

gras

opbrengsten.

De Graslandwoeler en de Graslandbeluchter

zorgen

voor een betere waterafvoer en beworteling waardoor het

Graslandbeluchter

gras voedingsstoffen beter kan opnemen. De Grass Profi

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

verwijdert slechte grassen en onkruiden en draagt zorg voor het verjongen van de grasmat.

T: 0546 644 866 | E: info@eversagro.nl

Ferti-SPACE

TORNADO3 2 zware verticale strooiwalsen Enorme strooicapaciteit, eenvoudig, robust en toch nauwkeurig

FERTI-SPACE Standaard met 2 zware verticale strooiwalsen Nu nieuw : met strooitafels en horizontale walsen voor droge mest

Tel: +32 43 77 35 45 – www.joskin.com

Een niveau hoger Kobelco-machines keren terug op Nederlandse markt Het Kobelco-groen is sinds 1 januari terug op de Nederlandse markt, met Kemp als nieuwe importeur. De afgelopen maanden werden de eerste machines uitgeleverd en de eerste uren gemaakt.

Ard Smit, één van de eerste gebruikers, vindt het duidelijk een stap vooruit. Hij ervaart dat de Kobelco toch net een niveau hoger is dan de Kato. En, niet onbelangrijk, flink zuiniger.

Ooit was Ard Smit de allereerste gebruiker van de Katomachines toen die begin jaren negentig op de Nederlandse markt kwamen. Ergens in de Rotterdamse haven mocht hij proefdraaien toen ze net van de boot kwamen en werd hij de eerste machinist die op een Kato draaide. Nu, drie machines

Technische gegevens Kobelco SK 210 LC

TECHNIEK 42

Motor Hino JO5E-TJ-viercilinder met EGR Max. vermogen

117 kW (159 pk)

Oliepomp loadsensing, 2 x 220 liter plus 1 x 20 voor rijmotor Eigen gewicht

20.400 kg

Max. graafbereik

9,90 m

Max. graafdiepte

6,70 m

Max. uitstorthoogte

6,91 m

GRONDIG - Maart 2014

en 20.000 uur op een Kato verder, maakt hij de overstap naar een ander Japans merk. “Niet omdat ik zo gek ben van het merk. Dat maakt mij niet uit, want ik heb ook gekeken naar een Case, maar de importeur daarvan zit toch een stuk verder weg. De laatste jaren doe ik zaken met Kemp en dat bevalt gewoon goed. Een nuchtere organisatie, met mensen die weten dat je geld moet verdienen met een machine.”

Na ruim twee weken draaien op de Kobelco SK210 LC is Smit vooral enthousiast over het lage brandstofverbruik. “Vorige week heb ik een hele week op een graafklus gestaan, waarbij ik onder uit een watergang grond moest scheppen en in karren moest laden. Zwaar werk dus en kijk: het gemiddelde verbruik over die veertig uur bedroeg niet meer dan 8,1 liter per uur”, zegt Smit. Cijfers die wel wat vertekend zijn doordat hij daarna wat lichter werk heeft gedaan en de machine gewoon stationair draait tijdens ons gesprek en het voorafgaande overleg met de uitvoerder. “Maar ik heb erop gelet en ook tijdens het werk kwam ik niet uit boven de tien liter per uur.”

Heel verschil Dat is volgens hem een heel verschil met de Kato 820 die hij hiervoor had. “Daarvan lag het verbruik wel op vijftien tot zestien liter per uur”, aldus Smit. Helaas betekent dat niet dat zijn kostprijs nu flink omlaag is gegaan. “Ik draai eigenlijk alleen voor De Wilde en daar werk ik altijd exclusief brandstof.

Maar dit is wel reden voor overleg”, grijnst hij. “Want een deel daarvan heb ik wel nodig om de extra kosten terug te verdienen. Dus een paar euro per uur moet er zeker bij.”

Het extra geld is wel nodig om de hogere prijs ten opzichte van de Kato goed te maken. Smit schat dat de machine ongeveer € 10.000,- duurder is. “Maar dat zie je ook terug in de hele machine. In alles is het gewoon een niveau hoger.”

Het niveau hoger is vooral een gevolg van de keuze van Kemp om de machines zo compleet mogelijk uit Japan te laten komen. Dat wil zeggen met standaard slangbreukbeveiliging, een achteruitrijcamera en bijvoorbeeld standaard extra dubbelwerkende functies. Ook in de cabine is alles op een hoog niveau afgewerkt; met een verwarmde stoel, een overdrukfilter en een dakraam. Kemp heeft hiervoor gekozen om al af-fabriek complete machines te krijgen en niet achteraf allerlei zaken te moeten opbouwen.

Alle essentiële bedieningsknoppen zijn aan de rechterkant weggewerkt. Alleen de radio zit voor de bediening wat onhandig onder de armleuning.

Alle gebruikers loven de ruime cabine op de machine, met achter de stoel volop ruimte voor een koelbox. Standaard is er ook een dakraam.

Onbekende motor Een relatief onbekend onderdeel van de machine is wellicht de motor. Dit is een viercilinder van Hino, een dochteronderneming van Toyota die bij sommige vroegere gebruikers van Hitachi wellicht nog bekend is. Voor het samengaan met Fiat werden deze motoren namelijk ook in de Hitachi’s gebouwd. De motor werkt met EGR om de emissienormen te halen, in combinatie met een roetfilter. Opvallend is dat de motor tijdens het draaien stil is en op een relatief laag toerental blijft. Smit heeft de ervaring dat de ecostand van de machine daarin een grote rol speelt. “Als ik daarin draai, merk je dat de machine zelf het toerental en het benodigde vermogen slim regelt. Dan zie je de verbruiksindicator feitelijk nooit uit het groen gaan. Vorig week heb ik wel in een andere stand gewerkt en dan zie je dat hij soms wel in het rood loopt.”

Verbeterd hydraulisch systeem De nieuwe serie is uitgerust met een verbeterd hydraulisch systeem, waarbij druksensoren continu het drukverloop tussen regelklep en aansluiting controleren. Samen met een nieuwe hoogrendementspomp zorgt dit volgens Kobelco voor zeer lage verbruikscijfers, omdat de boordcomputer het motortoerental continu regelt tot het laagst mogelijke niveau.

Hoewel de Kobelco’s tot vorig jaar de basis vormden voor de New Holland-machines kun je volgens Smit duidelijk zien dat er nu weer een heel andere machine staat. “Het rijwerk is bijvoorbeeld heel anders uitgevoerd. Hier zit een grotere rijmotor op en ook de hele aandrijving is veel zwaarder. Daaraan merk je dat dit helemaal Japans is. Het is allemaal net iets nauwkeuriger en beter afgewerkt.”

Tekst & foto’s: Toon van der Stok

Ervaringen van andere gebruikers Kees Houdijk, Oudewater: “Hij bevalt buitengewoon goed” De allereerste die een Kobelco SK 210 in gebruik nam, was Kees Houdijk uit Oudewater. Hij heeft half februari 170 uur op de teller staan en stelt onmiddellijk dat de machine hem buitengewoon goed bevalt. De eerste weken was hij vooral bezig met zwaar schepwerk. Het betekent dat hij veel in de S- en zelfs H-stand draait. Dat is volgens hem te zien in het brandstofverbruik, dat op ruim twaalf liter per uur ligt. “Toch aanzienlijk lager dan bij de Kato, want daar ging ik met dit werk wel richting twintig liter per uur”, stelt hij. Houdijk merkt dat hij vooral moet wennen aan de zuiniger afstelling. “Soms heb je het gevoel dat de Kato vroeger wat sneller reageerde. Daarom is het ook zo lastig om in de E-stand te werken. Dan heb je helemaal het gevoel dat het niet wil. Maar het is de nieuwe trend en dat is logisch, want met de huidige brandstofprijzen telt dit wel. Ik hoop dat de opdrachtgever dat ook ziet.”

Gebr. Olieman, Reeuwijk: “De eerste indruk is positief” Voordat Olieman de stap naar Kobelco zette, werden bij het bedrijf nog drie andere merken getest. Allemaal legden ze het echter af tegen de Kobelco en het vertrouwen in de dealer. De eerste drie weken bevestigen de test dat de machine zuinig is. Hoewel Olieman het te vroeg vindt om een uitspraak te doen, merkt hij dat de machine in het huidige project waar die draait ook op een verbruik van rond de tien liter zit. “Maar dan staat de machine regelmatig op laag vermogen of stationair te draaien.” Wat vooral opvalt is de manier waarop de motor en hydrauliek reageert. “Dat is duidelijk anders dan bij andere merken. Je merkt echt dat deze pas vermogen gaat geven als dat wordt gevraagd.”

GRONDIG - Maart 2014

43

Trelleborg Apps.

N째1 voor uw productiviteit.

Download de Trelleborg Apps via de App Store of Google Play of via de website http://www.trelleborg.com/nl/wheelsystems/nl/

We nemen de koe als uitgangspunt. Want de koe moet

World wide earth moving equipment

rendement maken uit het beschikbare ruwvoer. Onze nieuwe aanpak RUWVOER+ biedt een juiste beoordeling en analyse van het ruwvoerproces.

Het goed op elkaar afstemmen van de schakels bodem, bemesting, gewas en in- en uitkuilmanagement geeft een hogere gewasopbrengst en verbetering van de

Equipment - Project support - Construction

rantsoenefficiëntie. Onze specialisten informeren u graag!

Ga voor meer informatie naar:

www.forfarmershendrix.nl

snijder.nl

Boeren met ambitie

Winstgevende Vredo Graslandverzorging 100

Verdeling %

Kieming %

80

60

% 40

20

0

A

Handzaaien

ZBFE zodenbemester

B

Zaadstrooier

C dubbele schijf

D

Wiedeg, zaadstrooier & achterrol

5,8 m Agri Twin doorzaaier

• Wilt u graag uw grasland winstgevender maken?

• En daarbij de kosten van de loonwerker dekken?

• Wilt u € 208,- netto winst* per hectare?

Voor meer informatie lees de Vredo Graslandopbrengst Flyer: Vóór

Na

dag 1

Na

dag 14

Na

dag 60

Alle dagen te-

!

* Winstvoorbeeld gebaseerd op Nederlandse prijzen van graszaad en loonwerker met Vredo Agri-Twin Doorzaaimchine Vredo is een zelfstandig familiebedrijf dat hoogwaardige producten ontwerpt, produceert en verkoopt welke een hoge toegevoegde waarde hebben voor de agrarische en groene sector. +31 (0) 488 411 254

info@vredo.nl

www.vredo.com

Caterpillar met AdBlue Motoren schoner en zuiniger afgesteld Voor het grondverzet breekt nu definitief de tijd aan dat AdBlue nodig is om de machines te laten draaien. De stap naar Stage IV betekent dat deze nabehandeling gemeengoed wordt. Afgelopen maand presenteerde Caterpillar een groot aantal nieuwe modellen met de nieuwste motortechniek. Dankzij een nieuwe afstelling werken die ook nog zuiniger.

TECHNIEK 46

De eerste machines die Caterpillar presenteerde met de Stage IVoplossingen zijn natuurlijk niet de meest verkochte in de cumelasector. Ook daarbuiten zijn ze dat in Nederland niet. Toch zijn ze interessant omdat ze laten zien wat we de komende jaren van Cat kunnen verwachten als ook de kleinere machines deze stap moeten maken.

De stap naar Stage IV is de laatste in de wetgeving rond schonere motoren. Er wordt weliswaar in ambtelijke kringen gesproken over nieuwe regels, maar beleid is dat nog niet. Het betekent dat we de komende jaren verlost zijn van telkens weer nieuwe modellen omdat er nieuwe en schonere motoren in moeten. Bij Caterpillar betekent de stap naar Stage IV de introductie van AdBlue op de machines. Waar in het grondverzet de meeste fabrikanten de normen nog wisten te halen door gebruik te maken van EGR is AdBluetoevoeging nu onontkoombaar. Op technisch gebied is het volgens directeur Paulo Fellin van Caterpillar maar een kleine stap, omdat er in het ontwerp van de motoren van de vorige generatie al rekening mee was gehouden.

GRONDIG - Maart 2014

Geen uiterlijke verandering Dat blijkt ook wel, omdat de machines uiterlijk geen nieuwe verandering hoeven te ondergaan. Onder de motorkap is al rekening gehouden met de ruimte die nodig is om de nabehandelunit te plaatsen. In alle gevallen betekent het dat er een AdBlue-unit komt waarin de uitlaatgassen worden behandeld om de stikstofoxiden te verwijderen. Afhankelijk van het type motor komt daar nog een al dan niet actief filter achter om de roetuitstoot naar het gewenste lage niveau te brengen. Voorlopig lijkt het erop dat in de grote klasse, die van motoren van 130 tot 570 kW (177 tot 775 pk), alle motoren zowel EGR als AdBlue krijgen, in combinatie met een dieseloxidatiekatalysator. In de klasse van 56 tot 130 kW (76 tot 177 pk) hangt dit van het type motor af of er een katalysator in komt of een dieselfilter, zo voorspelt Caterpillar.

In het ontwerp van Caterpillar zal het AdBlue-verbruik op ongeveer twee tot drie procent van het dieselverbruik liggen. Om in het tanken routine te houden, is de omvang van de tank afgestemd op het verbruik ten opzichte van diesel. Dit betekent dat elke tankbeurt

ook AdBlue moet worden getankt. Net als bij de gewone brandstof is achter de opvoerpomp ook een filter geplaatst om vervuiling te voorkomen. In principe hoeft dit pas na 5000 uur te worden vervangen. Op het dashboard verschijnt ook een tweede brandstofmeter. Deze geeft analoog aan de diesel het niveau in de AdBlue-tank aan.

Verbruik omlaag Wat een meevaller lijkt, is dat Cat erin is geslaagd om bij de eerste serie nieuwe motoren het brandstofverbruik verder omlaag te brengen, al is dat niet zo zeer een gevolg van de nieuwe motortechniek, maar meer van een verder verfijnde afstemming tussen motor en machine. Een belangrijk element daarin is het omlaag brengen van het toerental. Bij de presentatie van de nieuwe modellen bleek dat bij de meeste machines het maximum vermogen al bij 1600 tot 1700 toeren per minuut wordt bereikt.

Toch is dat minder simpel dan het lijkt, omdat dit ook in het hydraulisch circuit, het hart van de machine, om aanpassingen vraagt. Daar introduceert Cat nu nieuwe hydrauliekpompen, die een groter pomphuis hebben, zodat ze bij lagere toerentallen toch een grote oliestroom geven. De derde stap om het brandstofrendement te verbeteren, vindt Cat in de nieuwe ventielenblokken. Voor de graafmachines is een blok ontwikkeld dat vorig jaar al is voorgesteld, maar dat gerust revolutionair mag worden genoemd. Het is in staat de oliestroom die retour komt van cilinders direct opnieuw te gebruiken. In plaats van terug in het oliereservoir kan deze olie worden gebruikt om bijvoorbeeld de draaibeweging te ondersteunen of een andere cilinder uit te duwen. Dit blok was één van de elementen op de vorig jaar gepresenteerde 336-hybride-machine, maar komt nu ook op de andere modellen. Dat is de basis voor veel efficiency-winst.

Een vergelijkbare exercitie is uitgevoerd voor de wielladers.

Hoewel de bewegingen hier minder gecompliceerd zijn, is het toch mogelijk om olie te hergebruiken. Dat ventielenblok is minder ingewikkeld, maar levert wel een bijdrage aan een zuiniger machine. Tegelijk wordt ook hier een grotere pomp gebruikt om bij lagere toerentallen te kunnen werken.

Zowel bij de shovels als bij de graafmachines kan Caterpillar alle nieuwe elementen, zoals de AdBlue-unit en het dieselfilter in het uitlaatkanaal, kwijt onder de bestaande motorkap. Daar is in de vorige fase al rekening mee gehouden.

Naast kabels voor de stroomvoorziening zijn de elektromotoren vloeistofgekoeld en zijn er opnemers voor de registratie van de wielsnelheid.

Betrouwbaar Over de nieuwe generatie Stage IIIb-motoren is Martin Parker, verantwoordelijk voor de motorenontwikkeling, erg tevreden. De uitgeleverde machines hebben inmiddels meer dan 50 miljoen motor- en machine-uren gedraaid. Die zijn gemaakt door meer dan 85.000 machines met Stage IIIbmotoren. “Die machines volgen we nauwgezet via Product Link en wat we zien, is dat we minder problemen hebben dan verwacht. Het betekent dat ze zich goed houden.”

De afgelopen maanden hebben wereldwijd al 302 machines gedraaid met de Stage IV-motoren. Ook die hebben de eerste 330.000 uren gemaakt. Met tevreden gebruikers, stelt Parker. “Voor deze presentatie hebben we een aantal machines teruggehaald van gebruikers, maar allemaal willen ze die graag weer terug.”

Tekst & foto’s: Toon van der Stok

Onder de cabine, op de plek van de oorspronkelijke transmissie en achterbrug, zit deze 85 kW/650volt-generator met daarboven de Silverbox-regelunit.

GRONDIG - Maart 2014

47

De giganten De eerste Stage IV-graafmachines van Caterpillar zijn de 374 F en de 390 F, twee machines uit de categorie die in één keer van Stage IIIa naar Stage IV gaat. Deze machines zijn dus in één keer vernieuwd en hebben nu de nieuwe cabine, een nieuwe motorkap met ruimte voor motor en nabehandeling en een vernieuwd hydraulisch systeem met pompen met een hogere opbrengst bij lagere toerentallen. Voor deze machines claimt Cat een respectievelijk tien en vijf procent lager brandstofverbruik dan dat van de D-serie.

Afbouw voor derde-wereldlanden De komst van steeds modernere motoren betekent dat het moeilijker wordt om deze in de tweedehandsmarkt naar minder ontwikkelde markten te exporteren. Een belangrijk probleem daarin is de brandstofkwaliteit. Caterpillar werkt daarom nu aan extra units om de machines na export ook geschikt te maken voor gebruik in deze landen. Het zal in veel gevallen bestaan uit een extra brandstoffilter

en eventueel het verwijderen van een nabehandelunit. De motor zelf - inclusief EGR - blijft wel intact, aldus Caterpillar. Deze ombouwsets komen niet in Europa of Amerika beschikbaar, omdat het daar verboden is om in te grijpen in de motor. Het ombouwen zal dus door lokale dealers moeten gebeuren. Doel van dit ombouwpakket is uiteraard het in stand houden van een ruime afzetmarkt.

Aandrijflijn vernieuwd

TECHNIEK 48

Bij de wielladers zet Caterpillar de vorig jaar ingezette lijn van de 336 M door, met dit verschil dat de nu geïntroduceerde machines beschikken over een Stage IV-motor. Alle toebehoren vindt zijn plaats onder de motorkap, zodat er geen uitstekende delen zoals roetfilters zijn te vinden. De nieuwe generatie is de M-serie, die de K-serie opvolgt.

Belangrijke vernieuwingen zijn de grotere oliepomp, voor een hogere opbrengst bij lagere toerentallen van de motor, en een nieuw ventielenblok.

Uiterlijk lijkt de machine nauwelijks veranderd. Toch heeft deze door een kleine ingreep wel een iets ander karakter. De wielbasis is namelijk tien centimeter verlengd, waardoor de bak korter op de voorwielen komt, maar waardoor ook minder contragewicht nodig is, omdat het gewicht verder naar achteren komt. Het betekent dat de laadcapaciteit toeneemt, terwijl de machine 1,0 tot 1,5 ton lichter wordt. Ook de aandrijflijn is fors onder handen genomen. Standaard komt Caterpillar op deze machines met een lock-up-systeem voor het transportwerk. Door het uitschakelen van de koppelomvormer wordt in het transport een flinke brandstofbesparing bereikt.

De 966 M en 972 M komen ook in de XE-uitvoering op de markt. Deze modellen krijgen de nieuwe CVT-aandrijving van Cat, die vorig jaar al op de 966K is geïntroduceerd. Dit is een combinatie van een CVT en een directe aandrijving. Het is daardoor mogelijk om in de laadpositie bijna volledig mechanisch aangedreven te werken, terwijl bij hogere

GRONDIG - Maart 2014

snelheden de CVT zijn werk doet. Het voordeel is dat er geen koppelomvormer meer nodig is en dat het schakelen verdwijnt. De chauffeur kan met zijn rechtervoet rijden en links remmen. In de praktijk blijkt dat heel handig te functioneren. Het went snel en je kunt vooral in load en carry snel werken. In combinatie met de nieuwe motoren geeft dit systeem een brandstofbesparing die kan oplopen tot 25 procent.

DOMINONI GEEN COMPROMIS

MAISKOLVENPLUKKERS

Van 4 tot 12 rijen / uitvoering star en opklapbaar korrelmaïs --- C C M --- M K S ---- ........ plukken dus!

ALTIJD INZETBAAR HOLDER is het gehele jaar inzetbaar: o.a. voor onkruid borstelen, maaien, snoeiwerkzaamheden, blad ruimen, vegen, versnipperen en de winterdienst.

Per saldo goedkoper: één aandrijfmachine voor alle voorkomende werkzaamheden!

• Werkt uitstekend in liggende gewassen.

• Onderhoudsvrije plukrollen!

• Voor alle gangbare merken maaidorsers en hakselaars.

Gebr. De Vor Achterveld BV Tel. 0342 45 95 41

•

info@devor.nl

•

www.devor.nl

Zoek en vind: Holder Nederland

Importeur voor de Benelux COMARO Agrotechnisch Bureau Zelhem T: 0314 640367 F: 0314 620363 I: www.comaro.eu E: info@comaro.eu Google: new holland dominoni voor een filmpje

Mokka DOMINONI “De koning onder de plukkers.”

het pittigste maisras van 2014 Als melkveehouder wilt u optimaal profiteren van gunstige, pittige melkprijzen. Dit realiseert u door Mokka snijmais in uw voerrantsoen op te nemen. Mokka is goed voor veel zetmeel, droge stof én een hoge VEM opbrengst. Met Mokka produceren uw koeien maximaal melk met goede gehalten. Als middenvroeg maisras is Mokka bij uitstek geschikt voor de teelt in Midden- en Zuid-Nederland. Vraag bij uw leverancier naar mais met pit voor maximaal melk in uw tank: vraag naar Mokka! Bestel op tijd en wees verzekerd van pittige melkgeldnota’s!

méér mais méér melk met Mokka!

100 jaar T +31 (0) 597 59 1233 info@vandijkesemo.nl www.vandijkesemo.nl

Omdat het zo beter gaat Grondwerken Van ‘t Veld ontwikkelt radiografisch bestuurde graafmachine Omdat er behoefte aan was op het eigen bedrijf en een passende oplossing op de markt niet voorhanden was, ontwikkelde Teunis van ‘t Veld uit Putten samen met Lars Goossens deze radiografisch bestuurde graafmachine. Ze willen dit product ook voor geïnteresseerde collega’s gaan bouwen en hebben sterke argumenten voor dit concept. We beleefden de vuurdoop.

TECHNIEK

Altijd een mooi moment als de garagedeur open gaat voor de eerste echte kennismaking, halverwege februari. Op dat moment zijn de zaken rondom patenten afgerond en kan Teunis van ’t Veld zijn nieuwe telg eindelijk laten zien. De rupsen verraden dat er in het geheim al proeven zijn uitgevoerd, maar het geheel ziet er strak uit. Behoedzaam rijdt Teunis van ‘t Veld de 2,5-tonner zelf met de afstandsbediening naar buiten. Even kijken en dan op naar een naastgelegen maïsveld om te proeven wat de nieuwe telg kan. In no time is er een sleuf gegraven.

Je ziet geen verschil in souplesse en snelheid in vergelijking tot een normale graafmachine. De beide joysticks hebben een relatief kleine slag, maar de souplesse is verrassend. De reactiesnelheid vangt voorzichtig aan vanuit nul en loopt naarmate je verder beweegt passend progressief op. Dat maakt het mogelijk om de bak werkelijk tot op de millimeter nauwkeurig te manoeuvreren, maar ook voluit capaciteit te draaien. Letterlijk boven op het werk staand graaf je als vanouds, maar dan met een beter zicht op het werk. Missie geslaagd, dat is duidelijk.

Behoefte ontstaan Teunis van ‘t Veld heeft een eigen bedrijf in grondwerken, met een sterke specialiteit in het leggen van leidingen en kabels.

Het bedrijf voert veel graafwerkzaamheden uit die daarmee

50

GRONDIG - Maart 2014

te maken hebben. Teunis stelde vast dat de standaard altijd aanwezige grondwerker een relatief groot percentage van zijn tijd niet voor hoeft te steken. Ook zag hij dat de machinist niet altijd alles goed kon zien, wel eens risicovol stond en niet altijd een fijne arbeidshouding had. Ook stelde hij de logische natuurlijke reactietijd vast tussen grondwerker en machinist.

Dat moet anders kunnen, dacht Teunis. Die machinist kan beter bij het werk staan om zo zelf te stoppen en voor te steken en zo een grondwerker uit te sparen. Met dit idee speurde hij eerst de markt af naar geschikte oplossingen. Toen hij die niet vond, besloot hij zelf wat te ontwikkelen, met de uitdrukkelijke eis dat de bediening net zo fijngevoelig en vlot moest zijn als bij een standaard graafmachine. Bovendien zou het gebruik van meerdere functies geen invloed mogen hebben op de reactietijd en bewegingssnelheid. Ruim anderhalf jaar ontwikkelen en proberen samen met partner Lars Goossens verder is de eerste telg klaar, met als basis een 2,5-tons Hanix H26C.

Gelijkwaardige respons Het moeilijke zat hem in een zodanige regeling dat de machine met de afstandsbediening net zo reageert als met de standaard cabinebediening. Van ‘t Veld heeft dat bereikt door een ventielenblok te ontwikkelen dat in feite op de plek zit waar

normaal de proportionele bedieningsventielen zitten. Het voordeel hiervan is dat het systeem zo continu op voordruk staat, zodat er geen sprake is van een start-stop-drukopbouw of -afbouw of langzamer reageren als er meerdere functies tegelijk worden bediend. Dit ventielenblok wordt elektrisch met magneetkleppen aangestuurd via de regelunit. De ventielen bieden de mogelijkheid om de bestaande cabine en functies te handhaven. Teunis: ”Alle normale functies zitten op de afstandsbediening. In feite heb je dezelfde joystickbediening voor de giek en de bak, dezelfde bediening voor het rijgedeelte en het dozerblad en is er in dit geval nog een extra functie beschikbaar. De cabine is in zijn geheel weggelaten, omdat dit inbouwruimte en toegankelijkheid creëert.

Dat heeft nog als nevenvoordeel dat deze machine kan worden ingezet bij werken met beperkte doorgangshoogte. Het geheel is zo gebouwd dat de machine altijd weer kan worden teruggebouwd naar standaard.

Het hart van de ontwikkeling is dit ventielenblok, dat in feite zit op de plek waar de ventielen normaal worden aangestuurd.

Even rekenen Die ontwikkeling en de extra investering om de regelunit en afstandsbediening op te bouwen, kost natuurlijk een paar centen. “We moeten de zaak nog doorrekenen, maar het zal afhankelijk van het type kraan en de uitvoering rond de € 15.000,- tot € 20.000,- betreffen”, zegt Teunis. Dat is een berg extra voor een midi-kraan, maar de Puttenaar relativeert dat.

“Dit najaar hebben we circa drie maanden op een leidingklus gedraaid. Dat was continu langs wegen leidingen leggen.

Met deze machine zou ik op deze klus ongeveer € 240,- per dag besparen op een grondwerker. Omgerekend heb je de extra investering dan al nagenoeg terugverdiend.”

Teunis geeft aan dat dit niet helemaal de praktijk zal zijn, maar gaat ervan uit dat wie de machine selectief bewust inzet om de meerwaarde te benutten, deze investering binnen twee jaar moet kunnen terugverdienen. “Dan heb ik het alleen nog maar over het reguliere kabel- en leidingwerk.

Maar wat dacht je van graven op gevaarlijke plaatsen, werken in vervuilde grond - dat scheelt een overdrukcabine - en kunnen werken op plekken waar machines met cabine niet kunnen komen. Dan kun je extra meerwaarde halen uit deze investering. Daarbij wijst hij en passant op een gezondere werkhouding voor de machinist. “Die zit niet de hele dag voorover in een cabine en beweegt veel meer. Ook heb je nooit meer schade aan ruiten van de cabine en dergelijke.”

Tegenargument; de machinist voelt de machine niet meer .

De verschillende functies worden vanuit deze ontvanger aangestuurd. De aansturing hangt sterk af van het type aansturing van de graafmachine.

Breed pakket Deze eerste Hanix zal nu volop voor Teunis van ‘t Velds eigen bedrijf gaan werken. Nu wil hij samen met ontwikkelingspartner Goossens Techniek deze opbouw snel onder eigen label gaan vermarkten. Van ‘t Veld geeft aan dat de opbouw in principe geschikt is voor elke grondverzetmachine van één tot vijftig ton. De uitvoering zal sterk afhangen van de uitvoering van de machine zelf en van de wensen van de klant. Van ‘t Veld heeft inmiddels via zijn verzekeraar geregeld dat deze werkwijze voor kabel- en leidingwerk is toegestaan.

Tekst & foto’s: Gert Vreemann

Teunis van ‘t Veld ontwikkelde de radiografisch bediende 2,5-tons Hanix-graafmachine in eerste instantie voor het eigen bedrijf. Hij wil dit product op de markt gaan brengen.

GRONDIG - Maart 2014

51

[ ADVERTENTIE ]

Permanent onbeteelde terreinen lang onkruidvrij dankzij preventieve werking

“Toki heeft breed werkingsspectrum en lange duurwerking” kruid op het te behandelen oppervlak, is het het best om Toki toe te passen in combinatie met glyfosaat, weet Boot. De adviseur raadt hoveniers en groenvoorzieningsbedrijven aan om een bespuiting met Toki altijd te laten uitvoeren door een ervaren medewerker.

“Het is echt specialistisch werk. Het gaat erom de 1,2 kilogram per hectare goed te verdelen over het te behandelen oppervlak.”

“En gebruik een veldspuit met voldoende waterafgifte,” vult De Glopper aan.

Cees de Glopper

Bart Boot

Zeeland telt opvallend veel chemische bedrijven binnen de provinciegrenzen.

Het overgrote deel van het bedrijfsoppervlak van deze bedrijven bestaat uit grindbedden, waarop installaties geplaatst zijn. Met het oog op mogelijk brandgevaar doen de terreinbeheerders er alles aan om hun terreinen onkruidvrij te houden. Het onderhoud is veelal uitbesteed aan groenvoorzieningsbedrijven, die bij de uitvoering vaak vertrouwen op het brede werkingsspectrum en de lange duurwerking van Toki.

Braber Groenvoorziening uit Renesse is één van de groenvoorzieningsbedrijven, die veel bedrijven in de chemische industrie tot haar klantenkring mag rekenen. “Voor sommige opdrachtgevers houden wij al meer dan 30 jaar de bedrijfsterreinen onkruidvrij,” aldus Cees de Glopper, directeur van Braber Groenvoorziening. Met name de laatste jaren signaleert De Glopper een tweetal belangrijke veranderingen. “Allereerst worden we geconfronteerd met een toenemende druk op het aantal toegelaten onkruidbestrijdingsmiddelen. Daarnaast hebben we te maken met een nieuwe economische realiteit, waardoor tarieven onder druk staan.”

Lange duurwerking Mede als gevolg van deze twee ontwikkelingen is De Glopper blij met Toki. Hij is vooral goed te spreken over de lange duurwerking van Toki. De Glopper krijgt bijval van adviseur Bart Boot van Mol Agrocom - Boonman groentechniek. Boot

adviseert het Zeeuwse groenvoorzieningsbedrijf onder meer over onkruidbestrijding.

“Met het beperkte middelenpakket betekent onkruidbestrijding vandaag de dag nagenoeg altijd dat je achter de feiten aan moet lopen,” aldus Boot. “Met Toki ga je echter preventief te werk om onkruiden, grassen en mossen op permanent onbeteelde terreinen te bestrijden. Bij een juiste toepassing is de werkingsduur maar liefst zeven maanden.”

Ideale omstandigheden Omdat Toki slechts eenmaal per jaar mag worden toegepast, probeert De Glopper het middel altijd onder ideale omstandigheden toe te passen. Afhankelijk van het verloop van de winter betekent dit toepassing eind februari dan wel begin maart als het terrein nog onkruidvrij is. “Het is het beste om de bespuiting uit te voeren bij licht vochtig weer, als de bodem vochtig is, zodat het middel een filmlaagje kan vormen op de grond.” Als er reeds sprake is van bestaand wortelon-

Ph controleren Gelet op het relatief harde water in Zeeland wijst Boot op het belang om de pH van het spuitwater te meten. “Een pH tussen 5,5 en 6,5 is het beste voor een optimaal spuitresultaat. Als de pH hoger is, wordt de werkzame stof versneld afgebroken, wat de werking niet ten goede komt.”

Bedrijfseconomisch interessant In de nieuwe economische realiteit, waarin aanbestedingen en gunningen plaatsvinden op het scherpst van de snede, vindt De Glopper Toki ook vanuit bedrijfseconomsich perspectief een aanwinst. “We nemen steeds vaker opdrachten aan op basis van een beeldbestek. Als opdrachtnemer worden wij geacht het terrein van de klant, op basis van een vaste jaarlijkse vergoeding, te onderhouden op basis van het overeengekomen beeldbestek. Dan is het prettig te weten dat je dankzij Toki niet of slechts incidenteel een correctiebehandeling hoeft uit te voeren.”

Waar Toki gebruiken?

Toki mag worden toegepast op onverharde plaatsen en open verhardingen (oftewel gestort of waterdoorlatend materiaal als bijvoorbeeld grint, schelpen of grasbetontegels), waar plantengroei ongewenst is, zoals fabrieksterreinen, opslagplaatsen, los- en laadplaatsen, boerenerven, rondom gebouwen, onder hekwerk en omheiningen, onder vangrails, rondom verkeersborden en wegbebakeningen, op grensstroken langs paden en wegen (mits op open verharding), op grindpaden en op spoor- en trambanen.

Kijk voor meer informatie op www.agro.basf.nl

Wettelijke arbo-keuring…

BMWT-Keur altijd deskundigheid …met de BMWTDe wettelijke Arbo-keuringsplicht vereist periodieke keuringen door deskundige, onafhankelijke keurmeesters die minimaal 1x per jaar plaatsvinden. Deskundigheid impliceert o.a. expertise van specifieke merken, fabriekstrainingen, de beschikking over actuele manuals en merkgerelateerde meetapparatuur.

De onafhankelijkheid wordt gewaarborgd door steekproefsgewijs toezicht door derden en de mogelijkheid van een second opinion. Dankzij het BMWT-Keur zijn al uw Arbo-veiligheidseisen op deze wijze volledig verzekerd.

Meer weten, kijk op www.bmwt.nl

BMWT-KEUR

www.bmwt.nl

n e t e l s r Ve ? n e d n ba

Vernieuwen kan!

Voordelen bandenvernieuwing: • Goedkoper dan nieuwe banden • Dezelfde kwaliteit als nieuwe band • Profielgarantie • Milieubesparend • Maatwerk profielen mogelijk

www.obo.nl

Werktuigdragers van 7 - 12 ton bakmaat 6,00 x 2,55 mtr. laadvloerhoogte 18 cm 8,0 ton laadvermogen

huurprijs € 675,=/maand

Groenekan T. 0346 25 96 00 | Zwolle T. 0529 46 94 00 | www.veldhuizen.eu | info@veldhuizen.eu WerktuigdragerGrondig.indd 1

11-2-2014 13:48:09

Vertrouwde waarde Bloemhof in Staphorst over de Liebherr 914 Liebherr kent trouwe kopers. Om te kijken waarom klanten trouw zijn en of het rekenkundig goed zit, bezochten we Grondverzetbedrijf Bloemhof in Staphorst om de ervaringen van het bedrijf op te tekenen. We vroegen binnen het CUMELA-netwerk naar andere ervaringen. Voor veel Liebherr-gebruikers blijkt er net als bij Bloemhof meer te tellen dan alleen de kostprijsberekening.

GEBRUIKERSERVARING 54

Vier mobiele kranen van Liebherr heeft Grondverzetbedrijf Bloemhof in Staphorst draaien: een 900 C, twee 314’s en de nieuwe 914 als logische opvolger van een 314. Naast Bloemhof zelf draait ook oom Henk Bloemhof zelfstandig met twee Liebherrs, waaronder ook één van de eerste uitgeleverde 914’s in Nederland. In het verleden is Bloemhof al eens vreemdgegaan met een ander merk, maar daarvoor werd leergeld betaald. Bij de rupsen draaide het bedrijf voorheen met andere merken, maar sinds ruim twee jaar ook met een Liebherr 916, omdat volgens Bloemhof “Liebherr nu de goede rupskranen heeft voor een concurrerende prijs”.

De 314 uit 2002 is vorig jaar september met circa 15.500 uur op de klok ingeruild op deze nieuwe 914. De ingeruilde machine stond er naar eigen zeggen nog netjes bij, maar was niet honderd procent ongeschonden ingeruild. Er zaten GRONDIG - Maart 2014

scheurtjes in de hoofdgiek ter hoogte van de lepelsteel. Toch leverde de machine nog ruim € 24.000,- op. Daarmee maakt Liebherr volgens Albert en Henk Bloemhof de geclaimde hoge inruilwaarde waar. “De prijs is onderhandelen en afhankelijk van de uitvoering. Bij ons is die behoorlijk compleet, met bijvoorbeeld knikgiek, draaikantelstuk, trekhaak, automatisch smeersysteem, afscherming van dozerbladcilinders, 600-Alliances, spatborden en een lastcompensator op de hefcilinders, maar zonder overdrukcabine. We haalden voor de 314 rond € 8,25 per draaiuur aan afschrijving.”

Weinig trammelant Ook dat getal is voor de ondernemers relatief. “Je moet het in het totaalplaatje zien. Sterk punt van de Liebherrs is de betrouwbaarheid. Wij hebben er vrijwel nooit wat mee. Dat

werkt sterk kostprijsverlagend en het is ook goed voor je reputatie bij opdrachtgevers.”

De ingeruilde 314 met 15.500 uur op de teller heeft maar een paar mankementen gehad. Eén keer de koppeling tussen motor en pomp, een wiellager en in het begin was de kleine centrale doorvoer lek, waar toen onder garantie nieuwe afdichtingen in zijn gezet. Dat is alles. Met voor de Bloemhofs als bijkomend voordeel dat het bedrijf geen extra aanvullende garantie of onderhoudscontract hoeft af te sluiten. “Waarom zouden we? Het is een kwestie van de beurtjes zelf geven en af en toe de Liebherr-service laten komen om zaken uit te lezen of voor eventueel groter onderhoud”, zegt Albert. Liebherr levert standaard een jaarabonnement voor het eigen voertuigvolgsysteem (Lidat) bij de nieuwkomer.

“Vanaf maart laten we dat ingaan. Het kan zijn dat Liebherr een storing ontdekt voordat wij dat doen, maar dat zal zelden voorkomen.”

De machine heeft ook de mogelijkheid om een start-stopsysteem in te schakelen, maar dat moet nog worden geactiveerd. Verder wijzen de broers op het ontbreken van een roetfilter. “Dat scheelt ons ook kosten. Voor een roetfilter moet je toch al snel € 1,- per draaiuur rekenen.”

Ten opzichte van de 314 is de bediening fijner, is er meer ruimte achter in de cabine en is het geluidsniveau lager. De verplaatste dozerbladbediening is wennen en de raamsteun zit lastig bij het in- en uitstappen.

Een slechter zicht naar achteren wordt gecompenseerd met een achtuitrijcamera.

Op de computer kun je het brandstofverbruik relateren aan werkmodi. Start-stopsysteem en Lidat zijn aanraders.

Toch verbeterd De 914 zou met ruim zestien ton eigenlijk een 916 moeten heten. Dat zien de heren niet als een probleem. “De laatste 314 had hetzelfde onderstel en was nagenoeg net zo zwaar.

Vanuit dat oogpunt is het een natuurlijke opvolger”, zegt Albert. Dat hij wat zwaarder is, zien de broers eerder als een voordeel. “Iets forser geeft meer stabiliteit en met eigenlijk standaard een draaikantelstuk is dat geen overbodige luxe.”

De broers Bloemhof, onder wie vaste machinist Paul Bloemhof, merken een duidelijke vooruitgang. “De cabine is duidelijk ruimer, met flink meer ruimte achterin. De bediening is toch weer soepeler. Je stapt op de machine en draait er zo mee weg. Een achteruitkijkcamera is standaard en het is aanmerkelijk stiller in de cabine”, zeggen de broers. Verder wijzen ze op nog beter weggewerkte hydrauliekleidingen op de giek, nieuwe slimme haakse ventielenblokken op giekdelen, een gescheiden brandstof- en hydrauliektank en een goede toegankelijkheid voor dagelijkse controle en onderhoud. Minpuntjes zijn er ook. In de cabine zit een storende steun voor het openen van de voorruit, waar je bij het instappen tegenaan stoot. De bediening van het dozerblad zit nu links in plaats van rechts. Daar moet je echt aan wennen. Ook is de ‘kont’ flink hoger geworden, al maakt de achteruitkijkcamera dat weer goed.

Echt zuiniger De 914 wordt voor allerhande klussen ingezet, vooral in het werk aan straten en riolen. Op de teller staat inmiddels 742 uur en 1924 kilometer. Het gemiddelde verbruik vanaf het eerste draaiuur is niet beschikbaar, omdat het Lidat-systeem nog niet is geactiveerd. Op het display in de cabine staat wel het gemiddelde van de laatste zestien uur. Bij het klaarmaken en afwerken van terreinen, bermen en straatwerk na een rioleringsklus in Meppel, met redelijk wat rangeerwerk en woon-werkritten, kwam het verbruik uit op gemiddeld 7,2

De troef is de nieuwe Liebherr-motor, met onderblok van MAN, die de Deutz vervangt. Hij is zuinig en haalt de emissienormen met dieseloxidatiekatalysator, maar zonder roetfilter.

liter per uur. De broers geven aan dat ze het verschil met de 900 C op een dag met exact hetzelfde werk een keer hebben gemeten. Op die dag had de 914 op negen uur werken, inclusief heen- en terugreis van Staphorst naar Meppel, 56 liter diesel nodig, tegenover 90 liter voor de 900 C. Het verschil met de 314 is kleiner, maar volgens de ondernemers moet je rekenen op een verschil van circa 2,5 tot 3,0 liter per uur in het voordeel van de 914. Op het scherm kun je zien hoe lang de machine in welke werkmodus heeft gedraaid. Liebherr geeft zelf aan dat je in Nederland normaal gesproken in de ecostand kunt werken; Power of Power+ is alleen voor echt zwaar werk. Bij Bloemhof blijkt duidelijk dat bij deze klus de Power- of Power+-modus nauwelijks wordt aangesproken.

GRONDIG -Maart 2014

55

Van waarde Voor Bloemhof zijn het verwachte prestaties. Bang voor een kortere levensduur dan de vorige 314’s zijn de broers niet en bang voor een hoge kostprijs per uur evenmin. “Hij is in aanschaf wat duurder dan een aantal andere merken, maar als je de besparingen in afschrijving, brandstof, onderhoudskosten en het ontbreken van een roetfilter meeneemt, is de machine volgens ons wel concurrerend. En dan hebben we wel een fijne, betrouwbare machine.”

En dus zullen de huidige 314’s op termijn waarschijnlijk ook worden vervangen door 914’s. “Reden om over te stappen op een ander merk hebben we niet. De machine doet het goed, werkt probleemloos en onze relatie met de leverancier en de service van dat bedrijf zijn al even goed.

Dat is ook belangrijk voor de continuïteit van ons bedrijf. Dat telt voor ons heel zwaar bij de keuze voor Liebherr.”

Bekend werk in vergelijking met de laatste generatie 314’s is het onderstel met kenmerkend een verhoogd geplaatste, goed afgeschermde transmissie.

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Vreemann, A.Baars

Overige gebruikers

Sterke reputatie bevestigd Meestal is de nieuwe 914 de opvolger van de 314. De gebruikers spreken een groot vertrouwen uit in de kwaliteit van de nieuwkomer en roemen de (afwerkings)kwaliteit. Dat vertrouwen is gebaseerd op goede ervaringen met de 314: weinig problemen en weinig slijtage, een laag brandstofverbruik en een betrouwbare, stabiele importeur.

De overstap op een andere motor (een eigen Liebherr-krachtbron op basis van een MAN-onderblok) zien de gebruikers niet als een risicofactor. Ze zijn goed te spreken over het ontbreken van een roetfilter (plus bijkomende besparingen) en prijzen de machine vanwege het lage brandstofverbruik en de fijne bediening. Velen geven aan als vanouds te koersen op circa 15.000 uur of meer. Het kleine aantal storingen wordt alom als pluspunt genoemd, evenals weinig (verwachte) slijtage op pennen en bussen. Het start-stopsysteem is niet door alle gebruikers geactiveerd. Bij degenen die dat wel hebben gedaan, bevalt het goed, vooral omdat je de tijdsduur kunt programmeren. Het Lidat-voertuigvolgsysteem vinden de gebruikers lang niet allemaal nodig, maar van een gratis abonnement wordt wel gebruik gemaakt.

Voor de rest betreft het echt incidentele opmerkingen als een elektronische storing in de aanloop, een ondermaatse stoel voor zo’n merk

GEBRUIKERSERVARING 56

GRONDIG - Maart 2014

en minder opbreekkracht van de bakcilinder ten opzichte van de kracht van de machine. De loftuitingen overheersen. Supermachine, gewoon af, werkt zeer direct en het dozerblad is onderhoudsvrij. De gebruikers noemen nadrukkelijk de goede uitstraling van het merk.

De indicatieprijs voor een nieuwe, compleet uitgeruste machine (met knikgiek, 600-Alliance-banden, draaikantelstuk, automatische smering et cetera) bedraagt rond de € 150.000,-. Volgens enkelen is de 914 daarmee tot € 30.000,- duurder dan enkele concurrenten. Er zijn ook gebruikers die op basis van de inruilwaarde uitgaan van een lagere aanschafprijs (circa € 135.000,-). De reacties geven aan dat de inruilwaarde van een Liebherr wat hoger kan zijn, maar dat je toch ruwweg € 20.000,- ten opzichte van enkele concurrenten moet terugverdienen. De mening dat dit ruimschoots wordt terugverdiend door zuinigheid en lage operationele kosten wordt bevestigd. Eén gebruiker gaf aan dat volgens hem de hogere aanschafprijs t in de verhuur niet terug te verdienen is. De meesten geven aan dat het snel terugverdient is. Ruwweg gerekend 2-3 liter/uur minder brandstof op 1200 -1500 uur is 3000 - 5500 Euro per jaar besparen .

Voor het brandstofverbruik worden getallen opgegeven van ruwweg 5,5 tot 8,0 liter per draaiuur, afhankelijk van de werkzaamheden en het aandeel transport. De gebruikers geven aan dat de 914 twee tot vier liter per uur zuiniger is dan de 314 en in gevallen gelijkwaardig tot meer (oudere machines) bespaart ten opzichte van concurrenten. Een 914 met ruim 1100 uur op de klok scoorde gemiddeld 5,7 liter per uur in stratenwerk. Deze werkte meer dan de helft van de tijd in Power-modus. In de bietencampagne scoorde de machine 8,2 liter per uur. Het hele jaar met een 5,50 meter brede Herder-maaikorf vergde gemiddeld zeven liter per uur. Transport is volgens enkele gebruikers met circa zestien tot twintig liter per uur wel een relatieve slokop, maar in het infrawerk is de machine met net onder de zes liter per uur juist heel zuinig. De Liebherr loopt maximaal circa 30 tot 34 km/u, afhankelijk van de banden en de afstelling. De gebruikers zien deze lagere rijsnelheid niet als een beperking, omdat dit brandstof bespaart en de slijtage van de aandrijflijn beperkt.

We nemen de koe als uitgangspunt. Want de koe moet rendement maken uit het beschikbare ruwvoer. Onze nieuwe aanpak RUWVOER+ biedt een juiste beoordeling en analyse van het ruwvoerproces.

Het goed op elkaar afstemmen van de schakels bodem, bemesting, gewas en in- en uitkuilmanagement geeft een hogere gewasopbrengst en verbetering van de rantsoenefficiĂŤntie. Onze specialisten informeren u graag!

Ga voor meer informatie naar:

www.forfarmershendrix.nl

Boeren met ambitie

The Power of Green KRONE Swadro Het complete programma met harken van 3,5 tot 20 meter werkbreedte Beste bodemaanpassing door cardanische ophanging van de elementen KRONE Jet-effect = gewas zonder zand bij het heffen en laten zakken van de elementen DuraMax geharde curvebaan met 3 jaar garantie Onderhoudsvrije elementen: smeren? – Nee niet nodig bedankt!

Maschinenfabrik Bernard KRONE GmbH Voor Noord-Nederland Martijn van Middelkoop 0651 346841

Voor Zuid-Nederland Ad vd Hurk 0653 241918

Maatje Bigfoot 33 procent meer draagvlak voorkomt schade en insporing bij maaiwerk

Mecalacs 8MCR lijkt zo’n typische graafmachine voor de cumelasector: innovatief, veelzijdig inzetbaar en geen dertien-in-een-

TECHNIEK

dozijnmachine die iedereen al heeft.

Begin februari leverde Ahlmann Nederland een Mecalac 8MCR af aan de Wasser- und Bodenverbänden in de plaats Otterndorf.

Dit Duitse waterschap wil de compacte 7,6-tons graafmachine op rubberrupsen inzetten voor het maaien van sloten en het schonen van watergangen. Lekker bijzonder, horen we u al denken, maar met alle ‘verbouwingen’ aan de 8MCR’s die ze bij Ahlmann Nederland hebben meegemaakt, is ook deze machine weer een bijzondere. Het waterschap Otterndorf vroeg namelijk om extreem lage bodemdruk, maar met behoud van Mecalacs troef: de hoge rijsnelheid van 10 km/u. Het waterschap wil de machine inzetten voor het maaien van sloten en het reinigen van watergangen in het haast moerassige veengebied in Noord-Duitsland. Het wil voorkomen dat er daarbij te veel insporing ontstaat.

Niet in het midden De technische mannen van Ahlmann Nederland - onder aanvoering van directeur Arjan van den Oord - zochten de oplos-

58

GRONDIG - Maart 2014

sing aanvankelijk in bredere, stalen rupsen met pads. Dat zou echter betekenen dat je de diameter van het sprocket- en het loopwiel zou moeten verkleinen om hetzelfde lage zwaartepunt te behouden. Bovendien leveren stalen kettingen een forse gewichtstoename op en dat was niet het uitgangspunt.

Doorslaggevend was misschien wel dat de meerprijs - voor de stalen kettingen en de kunststof pads - niet in verhouding stond met wat ze in Ammerzoden voor ogen hadden. In een helder moment werd de oplossing bedacht die nu is gerealiseerd. In plaats van de standaard 45 centimeter brede ketting komt nu een 60 centimeter brede rubber rups. Die ligt echter juist niet centraal op de rollen en de geleiders: aan de buitenzijde komt er 12,5 centimeter bij, aan de binnenzijde is ruimte voor 2,5 centimeter. Om ervoor te zorgen dat de rupskettingen aan de buitenzijde van de rupsbalken worden ondersteund, ontwikkelde Ahlmann Nederland per rijwerk twee aan twee pendelend opgehangen rubberwielen op de balken. Die zorgen er ook voor dat de kettingen soepel lopen en dat de bo-

Goed zichtbaar zijn de pendelend opgehangen wielen die op de oversteek van de rupsketting drukken. De rupsloopwerken hebben elk hun eigen, onafhankelijke hydraulische pomp.

Van standaard 45 centimeter naar 60 centimeter rupsbreedte zonder dat de onderwagenconstructie is verbreed. Je kunt de machine gemakkelijk terugbouwen naar standaard.

Technische gegevens Mecalac 8MCR

De Mecalac 8MCR is leverbaar met naar keuze een 7,80 of een 8,30 meter lange Herder-maaiarm. Aan de Bigfoot komt een 4,30 meter brede maaikorf.

dem zo goed mogelijk wordt gevolgd, om zo de bodemdruk lager te houden.

Ook hydraulisch oké Bijkomend voordeel is dat je over de zijkant meer hijscapaciteit hebt en stabieler staat met een maaiarm met korf. In het geval van het waterschap uit Otterndorf is daarom gekozen voor een 8,30 meter lange ‘Ahlmann-made-by-Herder’-maaiarm waaraan een 4,30 meter brede korf wordt gehangen. De oplossing met de wielen lijkt simpel, maar je moet bedenken dat er tot op heden geen rubber rupskettingen met een breedte van 60 centimeter voor minigravers worden gemaakt. Stad en land werden afgezocht, maar nergens was iets te vinden.

Uiteindelijk belandde Ahlmann via-via bij een overzeese fabrikant van rupskettingen die op specificatie mallen ontwikkelde. Specifiek voor de extra rubberwielen is aan de binnenzijde een dikker en glad loopvlak gecreëerd, voor optimale drukverdeling en rijcomfort. Om beter te kunnen zwenken en om

Werkklaar gewicht

7,2-7,6 ton

Bodemdruk

0,31 kg/cm2

Motor

Deutz TD 2,9 4L

Vermogen

55 kW (75 pk) bij 2000 tpm

Hydraulisch systeem - Opbrengst - Werkdruk Graafbereik

dubbele variabele pomp 2 x 100 liter per minuut 360 bar 6,70 meter (maaiveld)

Max. laadhoogte

3,50 meter (frontshovel)

Ook leverbaar

Mecalac 6MCR (5,7 ton) Mecalac 10MCR (9,4-10 ton)

beschadigingen van het grasland tegen te gaan, zijn de zijkanten van de nokken afgeschuind en door het dubbel-U-profiel van de nokken blijft de machine ook op slootkanten of taluds staan zonder weg te glijden. En als je dan toch je eigen mal hebt, is het aardig om daar ‘Ahlmann Bigfoot’ in te laten gieten, zodat het jouw ‘eigen’ rupsen zijn. De rupsbalken zijn verder onveranderd: met dezelfde geleiderollen en het sprocketwiel.

Volgens Van den Oord is de Mecalac bij uitstek geschikt voor deze transformatie omdat de machine voor elk rijwerk een aparte pomp heeft, volledig gescheiden en onafhankelijk van elkaar aangestuurd. Dat betekent dat je in bochten blijft draaien en dat je per rijwerk het volle hydraulische vermogen - lees: rijkracht - beschikbaar hebt. En over ‘beschikbaar hebben’ gesproken: in de werkplaats van Ahlmann Nederland zagen we nog een set brede rubber kettingen liggen voor de 8MCR…

Tekst en foto’s Michiel Pouwels.

GRONDIG - Maart 2014

59

erland

els van Ned te grasmengs

De bes

edin e iS x a iM a a z r o o D enige coating die echt werkt, nu

dig. iSeed de r minder zaad no oo rd aa w g lin el nieuwe samenst

iSeed graszaad: De enige coating die altijd werkt!

• Snellere kieming • Sterkere planten • 30% meer planten

axs enGdioplld el TealtlerrbaesM o’s nu in 1 mengs te tetra’ De

Postbus 1Postbus • 4420 Kapelle • Tel.•+31 (0)113 347 911 (0)113 330 • www.innoseeds.nl • info@innoseeds.nl 1 •AA4420 AA Kapelle Tel. +31 (0)113 347 911••Fax Fax +31 +31 (0)113 330 110110 • www.innoseeds.nl • info@innoseeds.nl

Ketelweg 26 3356 LE Papendrecht tel. 078 - 641 80 00 fax 078 - 641 80 80 mail: info@sim-holland.nl info: www.simholland.nl

Sterk in beweging

De Reck Kuilverdeler en de SIM Agrotip Kuilverdichter Reck Jumbo Kuilverdelers Krachtig en robuust Capaciteit op de kuil Hydraulisch of aftakas

SIM Agrotip Kuilverdichters Zwaar dus sneller werken Verdicht 10% per m続 Werkbreedtes van 2,10 tot 4,0 meter

Groen, grond en infra producten Lange sleutels

SLEEP-

EN

SLANG T R O P S en TRAN d ig h e d

waars or de z o v t k a gema

tan te oms

Storz koppeling met boutvergrendeling

Klem voor mestslang

Nijemirdum N

|

Tel.: 0514 - 57 18 26

|

www.buma.com

|

info@buma.com

Challenger vernieuwt Terragator 835 Ogenschijnlijk gelijk, maar ook weer helemaal niet: Challenger in Grubbenvorst heeft de TerraGator 835 een flinke update gegeven om de nieuwe 265 kW (361 pk) sterke 8,4-liter-Agco Power-Stage IV-motor te kunnen monteren. Daarnaast is de gehele machine onder handen genomen om in productie en onderdelenvoorziening een hogere efficiëntie te krijgen.

AGRARISCH NIEUWS Weer de Agco Fendt CVT-transmissie, een 15,5-kuubs kunststof tank, de bekende mestregeling met de Falcon-computer, dezelfde cabine en dezelfde bediening. Bekend werk dus, maar de machine is toch later dan ge-

pland (Agritechnica) geïntroduceerd. Dit komt doordat de testperiode samen met motorleverancier Agco Power wat meer tijd vroeg.

De fabrikant haalt de emissie-eisen door de motor heter te maken ten opzichte van Stage

Knikbesturing Valtra N Recente studies hebben volgens Valtra uitgewezen dat kniktrekkers in het voorladerwerk 35 tot 40 procent sneller zijn dan standaardtrekkers.

Reden voor Valtra om de kniktrekker weer in het leveringsprogramma op te nemen. Bij de nieuwste versie is knikbesturing gecombineerd met fuseebesturing van de vooras. Dit maakt de trekker uiterst wendbaar en biedt ook mogelijkheden voor het rijden in hondengang. De besturing is geautomatiseerd. De mate van kniksturing neemt af naarmate de rijsnelheid toeneemt. Op hoge snelheden werkt alleen de voorasbesturing. De bestuurder kan de verhouding tussen knikbesturing en voorwielbesturing aanpassen naar gelang de situatie. Knikbesturing is leverbaar als een optie op de N123, N143 en N163 Direct-modellen.

62

GRONDIG - Maart 2014

IIIa en na de motor de NOx op te lossen met AdBlue. Volgens de motorleverancier is de krachtbron hierdoor circa zeven procent zuiniger geworden. Uitgebreide testresultaten zijn nog niet voorhanden. Wel is bekend dat het prototype in testen in Duitsland met een 5,60 meter Kongskilde op voornamelijk kleigrond op 332 uur een gemiddelde van 17,8 liter per uur scoorde, inclusief transport.

De machine zelf is tien centimeter langer geworden in de voortrein, omdat daar tien centimeter dikkere koelers komen. De 835 heeft verder een grotere hydrauliekpomp om met minder motortoeren te kunnen werken. Er kan nu bij 1000 motortoeren worden gevuld.

Het aanzuigen kan ‘standaard’ met de zes- of negenkuubs Borger-pomp, maar desgewenst ook in combinatie met een turbovuller. Het hele chassis en de opbouw zijn onder handen genomen om in de fabriek een hogere standaardisering en een grotere efficiëntie te realiseren. Ook worden er meer onderdelen van de grotere broers gemonteerd. De machine zal circa vijftien procent duurder zijn dan zijn voorganger. Challenger ziet internationaal groeiende afzetmogelijkheden voor deze machine, met (Tebbe-)opbouw voor zowel vloeibare als voor vaste mest.

Kverneland FHP Plus Kverneland breidt het aanbod klepelmaaiers uit met de FHP Plus. De machine is robuust gebouwd voor het professionele segment en daarmee ook geschikt voor licht houtachtige opstanden. De FHP Plus heeft een nieuwe zijdelingse transmissie bestaande uit vijf V-snaren met automatische spanner en een vrijloop. Daarnaast is de FHP Plus voorzien van een nieuwe rotor met een grote diameter (450 millimeter), precisiebalancering en een hoge rotorsnelheid (1998 toeren per minuut). Er kunnen verschillende messen worden gemonteerd.

De FHP Plus is leverbaar met werkbreedtes van 2,00 en 2,30 meter. De machine heeft een hoekverstelling van min 65 tot plus 90 graden. De offset bedraagt 1,20 tot 3,50 meter.

KORT NIEUWS Lemken Karat KTA

Inspelend op de vraag naar een lichtere Karat met de werkbreedte van de zware, grote halfgedragen Karat heeft Lemken op basis van de aanbouw-Karat een halfgedragen KTA-versie ontwikkeld met transportas achter de machine. Deze halfgedragen versie heeft de 70 centimeter tandrijenafstand van de gedragen versie in plaats van de 100 centimeter van de zware broers, maar is wel leverbaar met werkbreedtes van vier of vijf meter.

Agrifac Premium Proven Agrifac levert nu ook Premium Proven gebruikte machines. Agrifacs jonger dan vijf jaar met een volledig gedocumenteerde servicehistorie komen daarvoor in aanmerking. Deze zijn dan gecontroleerd door gespecialiseerde Agrifac-monteurs en worden verkocht met een jaar garantie en service en support van Agrifac. De eerste machines worden inmiddels op de Agrifac-site aangeboden.

rame, zodat strak langs de silowand kan worden gereden. De Sim Agrotip-kuilverdichter heeft wielen met een rand. Dit geeft volgens de leverancier een betere verdichting. De drie meter brede versie weegt 5300 kilogram. Sim Holland levert de Agrotip in werkbreedtes van 2,10 tot 4,00 meter.

Vervaet-app Hij is al een tijd in de lucht, maar was nog niet compleet: de Vervaet-app. Nu is dat wel het geval. De app bevat alle nieuwsberichten en alle producten. Je kunt snel en handig door al de gebruikte machines bladeren, inclusief het aanbod van de landbouwmechanisatiebedrijven (in totaal rond de 400 machines).

Hij is beschikbaar voor zowel Apple iPhone als alle Android-smartphones. Zoeken op: ‘Vervaet’.

iF-design award voor Pantera Agrotip-kuilverdichter Sim Holland brengt deze Agrotipkuilverdichter op de markt. Deze kenmerkt zich door een relatief hoog gewicht en het ontbreken van een apart (opklapbaar) zijf-

Amazone heeft met de nieuwe Pantera 4502 het prestigieuze iF-label gewonnen. De iF-design awards worden al meer dan zes decennia toegekend voor opmerkelijke designprestaties. De jury keek hierbij naar de combinatie van design en functionaliteit.

advertentie

GRONDIG - Maart 2014

63

Lastige onkruiden vragen om de kracht van Peak of Casper ®

Peak, tegen lastige breedbladige onkruiden • IJzersterk op o.a. kamille en zwaluwtong • Goede werking op haagwinde • Zeer veilig voor de maïs • Flexibel en makkelijk in het gebruik

®

Casper, de oplossing tegen haagwinde • Sterk op haagwinde en lastige breedbladige onkruiden • Werkt tot diep in de onkruidwortels • Veilig voor de maïs • Draagt bij aan een snelle onkruidbestrijding

Peak en Casper zijn ideaal te combineren met o.a. Calaris®, Callisto®, Milagro® en Gardo® Gold.

Syngenta Crop Protection B.V., Postbus 512, 4600 AM Bergen op Zoom.

Tel. 0164 225 500, Fax 0164 225 502, www.syngenta.nl.

Syngenta stimuleert de aanleg van biodiversiteitsstroken.

Zie www.syngenta.nl/operationpollinator (of scan de QR code).

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor het gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/ TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

TM

Call the experts© voor brandstofzuinige graafmachines.

Nieuwe Komatsu ‘Dash 10’ graafmachines De nieuwe generatie ‘Dash 10’ rupsgraafmachines van Komatsu zijn gebouwd rond de Stage IIIB / Tier 4i emissie-eisen. Deze nieuwe Komatsu-machines bieden u onder andere een lager brandstofverbruik, een groter hefvermogen en een verbeterd comfort voor de machinist. Een verbeterde efficiëntie en gemakkelijk bereikbare onderhoudspunten dragen verder bij aan een maximale productie en reduceren de operationele kosten.

BIA België Rameistraat 123 3090 Overijse

Tel.: +32 (0)2 689 28 11 Fax: +32 (0)2 689 28 29 www.bia.be

BIA Nederland Skagerrakstraat 6 7202 BZ Zutphen

Tel.: +31 (0) 88 303 2200 Fax: +31 (0) 88 303 2299 www.bia-bv.nl

Meer en beter ruwvoer Tips voor een betere grasoogst Na de maïs in het februarinummer van Grondig is het nu tijd voor de tips en adviezen om veehouders te helpen de grasoogst te verbeteren. Natuurlijk is de rol van de loonwerker hierin kleiner, maar toch zijn er ruim mogelijkheden om ook hier extra opbrengst te creëren. Voor de veehouder, maar ook als loonwerker in het eigen bedrijf.

VAKINFORMATIE 66

Geel is een mooie signaalkleur en zeker in grasland kleurt het fleurig. Mensen die door het buitengebied rijden, vinden de paardenbloemen prachtig, maar daarmee moet het ook ophouden. Voor loonwerkers kan het een signaal zijn om weer eens bij de desbetreffende veehouder achterom te rijden of wellicht via een mailtje de diensten aan te bieden. Een bespuiting in het voorjaar was hier namelijk op zijn plaats geweest, want paardenbloemen zijn mooi, de voederwaarde is dat niet.

Onkruidbestrijding in grasland is één van de factoren die nogal eens over het hoofd wordt gezien als het gaat om goed graslandbeheer. Paardenbloemen zie je dan nog wel, maar veel andere onkruiden zijn een stuk minder opvallend.

Onderzoek van Dow AgroSciences heeft laten zien dat onkruiden de graslandproductie met tien tot vijftien procent kunnen drukken. Niet alleen in kilogrammen opbrengst, maar ook in voederwaarde.

GRONDIG - Maart 2014

Naast de onkruidbestrijding is ook het herinzaaien of doorzaaien een belangrijk thema. De laatste jaren is het vernieuwen van grasland op een relatief laag pitje komen te staan.

Veehouders hadden vaak gras voldoende en lieten dit achterwege omdat er geld werd geïnvesteerd in andere zaken, zoals grotere stallen. Nu die stallen vol komen, stijgt ook de vraag naar ruwvoer. Mede door het koude en natte voorjaar en daarna de droge zomer werd in 2013 snel duidelijk dat bij de huidige productie van het gras- en maïsland de grenzen snel zijn bereikt.

Nu de voorspelling is dat de melkproductie twintig procent omhoog zal gaan, betekent dit ook dat er een vergelijkbare hoeveelheid voer extra nodig zal zijn. Dat hoeft niet alleen in extra productie te worden gevonden. Uit allerlei onderzoek blijkt ook dat er in het hele proces tussen maaien en voeren nog grote verliezen ontstaan. Zo kunnen de inkuilverliezen oplopen tot tien procent. Wie dat weet te halveren, heeft al

Top-tien adviezen en tips voor de grasoogst 1. Graslandvernieuwing is een must Ga percelen beoordelen met de veehouders. Geef aan wat ze kunnen verdienen met vernieuwing. Een optie kan zijn bijzaaien of doorzaaien van het grasland. Dat geeft in elk geval jaarlijkse toevoer van moderne genetica.

2. Ga het veld in Beoordeel samen grasland op botanische samenstelling en volg het verloop. Heeft u die kennis niet, investeer daar dan in.

3. Kies een mengsel of ras dat past Neem bewust de keuzemogelijkheden door met de veehouder, bijvoorbeeld voor blijvend grasland of juist voor tijdelijk, voor weiden, maaien of gemengd gebruik. Een passend mengsel scheelt zo maar tien tot vijftien procent opbrengst per jaar.

4. Banden, banden, banden...

Voorkom bij het bemesten mesten, oogsten en inzaaien structuurbederf, door het gebruik van brede banden en een lage bandenspanning en het werken onder voldoende droge omstandigheden. Nieuw ingezaaide percelen zijn het meest gevoelig voor structuurbederf, omdat deze nog los zijn. Sla nieuw ingezaaide percelen bijvoorbeeld het eerste jaar over met zware machines. Draai zo min mogelijk op percelen en maak rechte banen.

5. Verdeel de mest nauwkeurig Voor een optimale productie op het hele perceel is het noodzakelijk dat de mest zowel in de lengte als in de breedte constant wordt verdeeld. Voeg bij dikke mest of in de zomer als het kan extra water bij. Breng waar mogelijk altijd mest in de grond; dit voorkomt extra

ammoniakemissie en verhoogt de benutting van stikstof. Gebruik bij voorkeur GPS. 6. Aanvoersnelheid bij het inkuilen afstemmen Zorg bij het inkuilen voor voldoende aanrijcapaciteit. Vuistregel is minimaal een kwart van de verse aanvoer per uur in kilogrammen aanrijgewicht op de kuil. Dus bij vijftig ton product per uur altijd minimaal 12,5 ton op de kuil.

7. Voederwinning planmatig oppakken Beperk bedrijven in de oppervlakte die tegelijk wordt ingekuild.

Echt maximaal is zes uur werk op een kuil. Bespreek dit met klanten.

Overweeg een reductietarief voor klanten die ’s morgens vroeg willen beginnen. Dit voorkomt ook te hoge drogestofgehalten en dus broei in de kuil.

8. Onkruidbestrijding.

Controleer de weilanden tijdig op onkruiden en overleg met de veehouder welke bestrijding het best is uit te voeren 9. Evalueer het werk Neem in de winter de tijd om het inkuilresultaat te bespreken, liefst met de uitslag van het kuilonderzoek erbij. Vraag vooral waar verbeteringen mogelijk zijn. Dit geldt ook voor veel andere onderwerpen.

Bespreken is beter dan oplossen achteraf; weet van elkaar wat je wilt.

10. Zorg voor kennis Voor de ruwvoerteelt heeft de veehouder feitelijk alleen de loonwerker als specialist en adviseur. Zorg daarom dat u kennis hebt en ook echt kunt adviseren. Daarmee kunt u het verschil maken.

een kwart van de benodigde hoeveelheid extra voer binnen.

Als je weet dat inkuilverliezen vooral ontstaan door onvoldoende vastrijden en te droge kuilen zie je waar de oplossing ligt. Er moet ruimte komen om langer en beter vast te rijden en het proces moet beter worden afgestemd.

Natuurlijk is het de opdrachtgever die hier bepalend is. Die belt te laat, maait te vroeg, schudt te veel of wil te weinig betalen, maar daar ligt de uitdaging. In de loonwerksector is capaciteit genoeg, alleen moet die wel goed worden ingezet.

Daar kun je als eigenaar ook mee aan de slag. Je kunt proberen meer afspraken te maken, uit te leggen dat het geld voor extra vastrijden nodig is en ook winst oplevert.

In dit artikel de belangrijkste tien tips en adviezen om de voederwinning een positieve impuls te geven. Daarachter nog een aantal andere tips van de adviseurs die hebben bijgedragen om deze top-tien samen te stellen.

GRONDIG - Maart 2014

67

Individuele tips Paul Ferket, Reesink Technisc he

tock Herman van Schooten, Wageningen UR Lives Research

planmatig op. In 1. Pak samen met de veehouder de ruwvoerteelt lijk gras van de komende tijd is het essentieel om zoveel moge en wegen. Dat eigen land te halen. Investeer daarom in meten zien dat er geeft op termijn vanzelf verbetering, want dat laat n. werke verschillen zijn. Daar kunt u dan aan de grasland2. Melkcontrole is heel normaal. Bied als loonwerker controle aan. halte) of bij 3. Kies in grondruilgebieden (lager organische-stofge r of denk klave ) (rode met lagere bodemvruchtbaarheid voor gras g in engin ontm en daarover na. Let bij het zaaien op zaaidiepte

VAKINFORMATIE

de zaaibak. ar heeft (dier4. Bemest als het gewas het nodig heeft. In het voorja Dat is als de heeft. er’ ‘hong lijke) mest rijden vooral zin als het gras en dan word ls bodemtemperatuur voldoende hoog is; de worte heeft. s wit. Controleer dat eens. Het laat direct zien dat u kenni dat een ig zodan altijd Maai ines. mach 5. Let op de instelling van nd met verba in lijft overb stoppel van minimaal zes centimeter hark. en der schud snelle hergroei. Let ook op de afstelling van Kijk ling. afstel Ruw as in de kuil is vaak gevolg van een verkeerde uit om te meachterom bij een stilstaande machine en stap even in de kuil. niet n, blijve te ten en te kijken. Grond hoort in de wei zit langs de ilo’s 6. Kuil hol in in plaats van bol. De helft van de sleufs ook geen zijkant niet vast. Als dat gebeurt, heeft wanden zetten zin.

Rob van de Lindeloof, Agrifi rm

1. Vernieuw grasland tijdig: wis sel af met maïs: je kunt dan prima kweek en stra atgras bestrijden, zodat het grasland langer meega at.

2. Werk met homogene mest en bekende gehaltes.

Dan weet je ook wat je bemest en kun je de gift afstemmen op de behoefte.

3. Investeer in deskundig per soneel. Voorkom dat het uw medewerkers alleen om de snelheid gaat.

Laat ook bij hen kwaliteit voorop staan en zorg dat ze die boodschap vertellen aan de opdrachtgever.

4. Gebruik eventueel toevoegm iddelen tegen broei en schimmels. Zeker bij moeilij ke omstandigheden zorgt dit voor een betere kwaliteit. Dat kan financieel altijd uit.

5. Vooral bij de eerste snede komt het erop aan.

Zorg juist in die periode voor vold oende flexibele arbeid die op afroep beschikbaa r is. Zeker bij dreigend weer kan dat vertrouwen geven bij de klant.

68

GRONDIG - Maart 2014

Handel

1. De samenwerking tussen opd rachtgever en loonwerker is niet meer vanzelfsprekend. De huidige jonge ondernemer wil zich profileren en neemt vlot afscheid van de historische samenwerking. Het vra agt grote creativiteit van de loonwerker, maar bereid u er maar op voor: misschien moet u zelf ook wel een verande ring inzetten!

2. Nodig als loonbedrijf de vee houders uit en laat ze in de winterperiode met het loonbe drijf kennismaken. Laat merken dat u meer in huis hee ft dan alleen chauffeurs die trekker kunnen rijden langs een draadje. Word adviseur op laarzen, daaraan is in dit stadium behoefte.

3. Wordt u als loonwerker doo r de veeboer benaderd om bepaalde nieuwe werkzaamhed en te gaan doen (bijvoorbeeld sojateelt), betrek de boer dan bij de nieuwe werkzaamheden. Voor beiden is het een interessant leerproces en geeft het betrok kenheid tot de volgende opdracht.

4. Maak tarieven inzichtelijk, stap van hectaretarieven naar uurtarieven waar dat is gew enst of vereist. Dat geeft vaak de mogelijkheid om net wat extra aandacht aan het werk te besteden. Het doet ook recht aan het werk.

Wim Boudeling, Dow AgroSciences Jos Groot Koerkamp, Limagrain

1. Werk aan de kwaliteit van het ruwvoer. Met de VEM-opbrengst van maïs en gras kunnen de veehouders melken. Bepaal in overleg de juiste kwaliteit van gras en maïs om zo hoogwaardig ruwvoer te kunnen waarborgen voor de teler.

Een tool kan zijn het LG Animal Nutrition-lab, dat tijdens de oogst de kwaliteit kan meten.

Vraag dat er eens bij.

2. Inkuilmanagement: overleg samen met de veehouder over de kwaliteit en het drogestofpercentage dat hij wil. Let op dat de droogtijd niet te lang wordt. Dit gebeurt in Nederland te vaak.

3. Kijk bij graslandvernieuwing naar een goede grondbewerking. Egaliseer de grond waar nodig. Een goede en vlakke bodem is de basis voor een goede teelt.

Gras heeft een hogere voederwaarde dan onkruid “In opdracht van Dow AgroSciences heeft BLGG vers gras en onkruiden geanalyseerd op de voederwaarde. Onkruid is in dit geval een mengsel van paardenbloem, zuring en muur. Onkruid en gras komen uit hetzelde perceel weiland.

We hebben dit laten doen in 2010 en 2012. We zien dat er in gras gemiddeld 24 procent meer energie (VEM) zit dan in onkruiden. In vers gras zit verder 43 procent meer darmverteerbaar eiwit (DVE). Ook zit er in gras 31 procent meer droge stof dan in onkruid. Dit betekent dat bij onkruid de voederwaarde van het weiland slechter wordt. Deze slechtere voederwaarde zal de melkproductie, de voerefficiëntie en de conditie van de koe negatief beïnvloeden. Verder zien we dat in onkruiden 58 procent minder structuurwaarde zit. Structuur is belangrijk voor de pensprikkeling van de koe. Op veel bedrijven is de hoeveelheid ruwvoer aan de krappe kant en dan is het zeker belangrijk om voldoende structuur en voederwaarde in het rantsoen te behouden.”

Voederwaardevergelijking tussen onkruid en vers gras (door BLGG in opdracht van Dow AgroSciences). Gemiddelde uitkomst van analyse in 2010 en 2012.

Onkruid

Vers gras

Verschil

VEM (voederwaarde) DVE (darmverteerbaar

775 63

962 90

24% 43%

eiwit) Structuurwaarde Droge stof

1,2 101

1,9 133

58% 31%

Een hogere drogestofopbrengst in weiland door onkruidbestrijding In 2010 en 2012 heeft Dow AgroSciences opbrengstbepalingen laten doen om te zien wat het effect van onkruidbestrijding op de drogestofopbrengst van het weiland is. In 2010 werd in de objecten waar een onkruidbestrijding was uitgevoerd een meeropbrengst van 26 procent droge stof gemeten. In 2012 werd in de objecten waar onkruidbestrijding was uitgevoerd een 23 procent hogere drogestofopbrengst gemeten. De boodschap is duidelijk: onkruid verhindert de productie van het gras. Natuurlijk hangt de opbrengstderving door onkruiden af van de hoeveelheid onkruid op het perceel. Geregeld een onkruidbestrijding uitvoeren, is belangrijk, omdat het op steeds meer bedrijven noodzakelijk is om zo veel mogelijk ruwvoer op eigen grond te produceren.

Tip van Herman van Schoten Een drone aanschaffen Denk als loonwerker eens aan andere diensten voor de melkveehouder.

Afwisselend maaien en weiden vraagt van boer en loonwerker extra flexibiliteit. Probeer daarin mee te denken. Verder kunt u misschien denken aan speciale diensten bij beweiden (koeien ophalen, wegbrengen, weideslepen et cetera). En ook bij beweiden zijn boeren op zoek naar opbrengstschattingen.

Zo zou een loonwerker voor zijn klanten kunnen investeren in meetapparatuur of in een soort drone en de cijfers per perceel dan (als dienst) kunnen doorsluizen naar de melkveehouder, bijvoorbeeld wekelijks.

GRONDIG - Maart 2014

69

Wat dekken we eigenlijk niet?

De CUMELA Compleet-machinepolis Wij verzekeren al uw werkmateriaal goed en betaalbaar.

Ook als schade ontstaat tijdens graafwerkzaamheden bieden wij een zeer complete dekking:

in heel West-Europa ongeacht het gebruik directe schade en gevolgschade is verzekerd en zonder KLIC-clausule U meldt en wij regelen de schade voor u. Snel, deskundig en zonder gezeur.

CUMELA Verzekeringen kent als geen ander de wereld van agrarisch loonwerk, grondverzet, infra- en cultuurtechnische werken.

Doorgewinterd in de praktijk, wijs door schade en schande en uitstekend op de hoogte van wetgeving en modern risicomanagement. Daarom is CUMELA Verzekeringen bij uitstek in staat om verzekeringen te ontwikkelen voor u en uw onderneming, uw mensen, middelen en materieel.

Vraag onze adviseurs naar de CUMELA Compleet-machinepolis. Want voor hetzelfde geld bent u gewoon beter verzekerd bij CUMELA Verzekeringen.

Meer weten? Bel (0)33 247 49 60 of mail naar verzekeringen@cumela.nl. www.cumelaverzekeringen.nl

CUMELA Verzekeringen. Al uw belangen goed verzekerd!

CUMELA Verzekeringen: de beste keuze!

VERZEKERINGEN BV

sten in i l a i c e p n infra e Vo o r s d n o r groen, g Bezoekadres: Nijverheidsstraat 13 te Nijkerk E-mail verzekeringen@cumela.nl Website www.cumelaverzekeringen.nl AFM vergunningsnummer 12004236

Correspondentieadres: Postbus 1156 3860 BD Nijkerk Tel. (033) 247 49 60 Fax (033) 247 49 61

WILT U UW MACHINES ONLINE VERKOPEN ?

Dan is TROOSTWIJK VEILINGEN B.V. úw partner.

Wij organiseren online veilingen voor een (inter)nationaal publiek. Met kantoren door heel Europa en een uitgebreide database bereiken wij de koper(s) voor uw machines !

Vroegbestelkorting

tot 8% !

Hoe eerder U bestelt, hoe meer U bespaart!

Masterdrill:

Pneumatische zaaimachine, met dubbel Schijfs-zaaischaren.

Nieuw:

WILT U DE WAARDE WETEN VAN UW MACHINES ?

WXH 400 rister, trekt licht en geeft een brede open voor. Vario of vaste drie punts of On-land uitvoering.

Profi-Drill:

Bij TROOSTWIJK WAARDERING & ADVIES B.V. kunt u terecht voor een professionele taxatie door een Beëdigd RegisterTaxateur.

Rotor kopeg:

Stalen zaaihuis, 3 fasen nokkenrad, dubbel Schijfszaaischaren en optie Drillmat met spuitspoor schakeling.

Arterra serie tot 8.00m Conische lager, 34cm lange tanden.

Rayon zuid

Rayon noord

// Mark van der Heuvel

// Jan Roelofs

// T. 06 - 511 73 646

// T. 06 - 514 07 223

Voor een persoonlijk advies kunt u contact opnemen met onze agrarisch specialist Stef Hooijman 06 53 54 16 31 e-mail: s.hooijman@twa.nl Troostwijk is hét grootste industriële online veilinghuis van Europa en draagt haar klanten al meer dan 80 jaar op handen !

www.TroostwijkAuctions.com

Op 1 januari 2015 moet elke stationaire dieseltank voldoen aan de eisen van de KIWA.

Tap diesel & AdBlue® uit een CLAAS vaatje!

CLAAS kunststof mobiele dieseltanks:

CLAAS kunststof AdBlue® tanks:

CLAAS kunststof stationaire dieseltanks:

• zijn ADR gekeurd (430 ltr. en 900 ltr. versie) • leverbaar in 430 ltr. en 900 ltr.

• sterke constructie maar licht van gewicht!

• mobiele tank met een elektrische pomp 12 of 24 Volt DC met capaciteit van circa 30 l/min.

• 4 meter verdeelslang en automatisch afslaand tankpistool en pistoolhouder • leverbaar in 430 ltr. en 900 ltr. uitvoering

• • • • • •

voldoen aan KIWA eisen leverbaar in 1.200 ltr., 2.500 ltr. en 5.000 ltr. minder snel bacterievorming t.o.v. stalen tanks minder condensvorming t.o.v. stalen tanks jaarlijkse water/slib meeting niet nodig gegarandeerd roestvrij

kampsdewild.nl Informatie en levering via de CLAAS dealer.

588167 KdW adv Tanksv2.indd 1

17-02-14 09:41

Een klein feestje voor ingewijden op een bosperceel van Staatsbosbeheer nabij Roggebotsluis. Op

ZIJWEGEN

deze woensdag in januari passeert de Volvo BM 860 van Gebr. Teunissen uit Wekerom met zijn - al die jaren - vaste chauffeur Willem Ploeg de magische grens van 50.000 uur. Reden voor ons om uit respect en als passende waardering het verhaal van Willem op te tekenen.

50.000 uur!

Willem Ploeg en zijn Volvo BM 860 TC “Kunnen we gaan, het is vijf over één. Ik ben al vijf minuten over tijd.” Ietwat ongeduldig maant Willem mij vriendelijk doch met een enigszins dringende ondertoon om in te stappen. Hij wil verder, want zoals altijd is hij voornemens zijn dagelijkse target van minimaal 140 ‘stères’ te halen. Opdrachtgever Rien ten Berge van het gelijknamige bosbouwtechniekbedrijf in Exloo laat Willem merken dat het nu even minder mag. Even later heb ik mij naast Willem in de krappe cabine gewurmd. Overal is te zien dat de machine flink op leeftijd is. “Snel de deur dicht, want ik wil het graag warm houden”, zegt hij. Het vriest en de kachel kan het net aan.

Willem Ploeg is in 1973 in dienst gekomen bij Gebr.

Teunissen te Wekerom. De laatste tien jaar wordt hij vast ingehuurd door Rien ten Berge. Rien laat merken dat Willem voor hem een betrouwbare kracht is. “Hij is stipt, werkt continu door, kan de moderne combinaties bijhouden en scoort zelfs hogere dagproducties dan minimaal gesteld. 200 kuub op een dag haalt Willem regelmatig.”

Rustig doorwerken De motor start vlot en klinkt ouderwets als een Volvo D50. Even later schakelt Willem de 4/4-bak (twee groepen, high-low-powershift en een koppelomvormer met lock-up) met de grote hendel onder het stuur en rijdt soepel weg. Aan niets is te merken dat deze machine al 50.000 uur achter de kiezen heeft.

De vierwielaandrijving wordt op dezelfde hendel al rijdend ingeschakeld en Willem gaat het bos in voor de volgende vracht. Ogenschijnlijk als vanzelf laveert Willem behendig en zonder stoppen of oponthoud tussen bomen, stroken en stobben door.

Hij maakt nauwelijks onverwachte bewegingen en nagenoeg niets wordt er geraakt. Keren en dan op de terugweg laden. Uitgestapt zie ik hoe scherp hij langs de vele stobben, bomen en obstakels is gereden. Met de overbemeten Jonsered-laadkraan zijn de twee meter lange delen in een mum van tijd geladen. Veel tijd voor foto’s maken gunt Willem mij niet. Het plichtsbesef wint het alweer. Hij werkt niet gehaast of wild. Hij rijdt en laadt altijd met beleid, maar werkt wel continu door en let scherp op om

72

GRONDIG - Maart 2014

ongemakken te voorkomen. Dat is zijn formule en wellicht ook de reden dat deze combinatie na 50.000 uur nog prima voldoet en nog altijd de huidige targets haalt.

Vanaf nieuw Willem begon zijn carrière op een Volvo BM-trekker met uitrijdwagen.

In 1975 schafte Gebr. Teunissen deze 12,5-tons Volvo BM 860-dumper in uitrijwagenuitvoering nieuw aan. “Met de 150 pk Volvo D50-zescilinder een hele vooruitgang. Het was wat om in die tijd met zo’n machine te mogen werken”, zegt Willem. “Stammen werden uit het bos gesleept. Wij reden ze van daaruit naar de verzamelplek.”

Met de komst van de moderne harvesters gaan de uitrijcombinaties de bospercelen in. “Daarvoor is deze Volvo BM toen 2,40 meter ingekort. Met zo’n vijf meter laadlengte kan ik een dubbele rij stammen tot drie meter prima laden en ben ik wendbaar in het bosperceel”, vertelt Willem. Dit is de enige grote wijziging die de Volvo BM in zijn leven heeft ondergaan.

Willem Ploeg is vanaf 1975 onafgebroken de vaste chauffeur en machinist gebleven. Onderhoud doet hij altijd zelf. “Daar zijn de zomermaanden voor”, zegt hij daarover. Natuurlijk heeft de Volvo al wel het nodige meegemaakt.

Er zit inmiddels de derde krachtbron in.

Verder is de bak bij 40.000 uur los geweest omdat er een as was gebroken en is de aandrijfas een keer vernieuwd.

Voor de rest was er alleen regulier onderhoud en wat klein herstelwerk. In

het seizoen is het onderhoudswerk minimaal. “Eigenlijk heb ik bijna nooit wat”, vertelt hij. Alhoewel, het heeft hem zelf bij het reviseren van de motor een vingerkootje gekost en Willem is er vanwege gezondheidsproblemen even tussenuit geweest. Teunissen daarover: “Willem is toen goed opgevangen door Rien ten Berge en heeft de draad weer volledig kunnen op pakken.”

Comfort De cabine is ouderwets simpel. Airco ontbreekt, dus loopt de temperatuur ’s zomers flink op. Daarvoor heeft Willem twee ventilatoren in het dak geplaatst.

Hij zit daar niet zo mee. “Het enige nadeel is het hoge geluidsniveau. Na elf jaar kreeg ik een ruis in de oren. Toen heb ik oordoppen laten aanmeten”, vertelt hij. De ruis is helaas gebleven.

Enige modernisering is een scherm waarmee Willem met een camera direct achter de wagen kan kijken. “Dat is een fijne toevoeging”, stelt hij vast. “Ik heb ook wel eens met de modernere machines gedraaid, maar die joysticks werken toch net anders dan ik gewend ben.”

Willem is inmiddels de vracht al aan het lossen. Met speels gemak wordt die strak en vlot aan de bult gezet. Daarna meteen door, want het plichtsbesef heeft het alweer gewonnen. “Nog twee jaar moet hij het volhouden, want dan ga ik met pensioen. Dan kan ik hem zo het museum inrijden.”

Het chassis en de bak zijn met de komst van moderne harvesters 2,40 meter ingekort. Er zit een extra grote Jonsered-laadkraan op voor het snel laden van de circa zestien kuub hout.

Voor Willem is het hoge geluidsniveau het enige echte minpunt. Het spartaanse karakter vindt hij geen probleem. De enige moderne toevoeging is het scherm met achteruitkijkcamera.

Tekst & foto’s: Gert Vreemann

Willem Ploeg uit Wekerom stapte in 1975 voor het eerst in deze toen gloednieuwe Volvo BM 860 TC, aangeschaft door zijn werkgever Gebr. Teunissen in Wekerom.

Sindsdien heeft hij er als enige chauffeur mee gereden en al het onderhoud gedaan.

Willem werkt nog steeds voor Gebr.

Teunissen en heeft afgelopen najaar samen met de medewerkers van Gebr. Teunissen en Ten Berge Bosbouwtechniek plus oudcollega’s zijn veertigjarig jubileum gevierd.

Willem hoopt over twee jaar met 43 dienstjaren ‘op zijn teller’ tegelijk met zijn Volvo BM met pensioen te gaan.

Willem heeft een voorkeur voor de mechanische bediening van de Jonsered-laadkraan. Hij heeft moderne joystickbediening wel geprobeerd, maar die beviel hem niet.

De derde motor, een keer de bak los om een gebroken as te vervangen en een keer de aandrijfas van het tandemstel vervangen, is het enige grote onderhoud geweest.

GRONDIG - Maart 2014

73

uitsmijter

Gewasbescherming

Als u op de juiste manier omgaat met gewasbeschermingsmiddelen bent u goed beschermd tegen de vervelende eigenschappen die ze hebben voor mensen. Zorg dat u weet waar u mee bezig bent!

1. Hoe draag je beschermende handschoenen?

A. Over de mouw.

B. Onder de mouw.

2. Wat betekent dit symbool op de verpakking?

A. Brandbaar.

B. Op de lange termijn gezondheidsgevaarlijk.

C. Giftig.

D. Milieugevaarlijk.

3. De aanbevolen adembescherming is een volgelaatsmasker met koolstoffilter. Hoe lang gaat zo’n filter mee?

A. Het filter moet na maximaal acht uren worden vervangen.

Wilt u meer weten over het veilig werken met gewasbeschermingsmiddelen, bekijk dan de arbocatalogus over dit onderwerp op www.agroarbo.nl. Op de website van CUMELA Nederland is de handige toolbox Gewasbeschermingsmiddelen te vinden. U komt er via ‘Alle informatie’, ‘Personeel en arbeid’ en ‘Toolboxen’.

B. Het filter moet worden vervangen zodra de gebruiker merkt dat de werking terugloopt.

C. Het filter moet na maximaal acht gebruiksuren worden vervangen of na een maand, als het filter tenminste juist is opgeborgen.

4. Wat is de veiligste volgorde om de persoonlijke beschermingsmiddelen af te doen?

A. Handschoen - masker - overall - laarzen.

B. Handschoen - overall - laarzen - masker.

C. Masker - overall - laarzen - handschoenen.

D. Masker - handschoen - overall - laarzen.

5. U heeft gewerkt in een pas bespoten gewas. Nu is het pauze. U wast uw handen met water en zeep. Wat is de meest geschikte temperatuur van het water?

A. Warm water.

B. Lauw water.

C. Koud water.

Antwoorden: 1B, 2B, 3C, 4C, 5B (bij warm water gaan poriën open staan en bij koud water werkt zeep niet zo goed)

Rust is alleen door actie te verkrijgen

Mestgassen Iedereen weet dat mestgassen gevaarlijk zijn, maar hoe gevaarlijk die

(breken van de koek, mixen, et cetera) kan deze hoge concentratie H2S

zijn, is veelal niet goed bekend. Helaas gebeuren er toch jaarlijks be-

(en ook andere gassen) zeer snel vrijkomen. Ook verdringt H2S zuurstof

drijfsongevallen door deze gassen.

in de ruimte. Dat geldt ook voor een aantal andere gassen (veelal zwaar-

De eigenschappen van de gassen die de noodlottige ongevallen ver-

der dan lucht), waardoor het levensgevaarlijk wordt.

oorzaken, zijn anders dan menigeen van een gas verwacht. Zo kunnen bij mestgassen onder meer waterstofsulfide (H2S), blauwzuurgas,

Nu hoor ik nog wel eens dat loonwerkers al jaren zelf de mesttanks

kooldioxide, ammoniak en methaan vrijkomen. Blootstelling aan hoge

(mengmestverspreider of tankwagen) in gaan voor kleine reparaties en

concentraties H2S kan hartritmestoornissen, toevallen, ademstilstand

er nog nooit wat is gebeurd. Dan zeg ik op mijn beurt dat zij dan al jaren

en bewusteloosheid veroorzaken, in ernstige gevallen met dodelijke

geluk hebben gehad, maar dat ze dit gezien het hoge risico dat ze lopen

afloop. In een lage concentratie ruikt H2S naar rotte eieren, maar in

niet meer op die manier zouden moeten doen. Waarom pas de werk-

een hoge concentratie ruik en zie je niets en daarin schuilt nu het grote

zaamheden aanpassen als het een keer goed mis gaat op het bedrijf of

gevaar. Een H2S-meter gebruiken wanneer er nog mest aanwezig is in

in de nabijheid daarvan?

de silo, tank of kelder heeft weinig zin. De reactiesnelheid van een H2S-

Wilt u meer weten over mestgassen en de juiste maatregelen, bekijk dan

meter is langer dan de tijd waarin het noodlottige effect op de mens

de arbocatalogus op www.agroarbo.nl onder ‘Mechanisch Loonwerk’.

zich voordoet. Bij een blootstelling aan een hoge concentratie H2S zal al binnen enkele seconden de dood kunnen intreden, terwijl de H2S-meter

Peter Bredius

pas seconden later een alarm geeft. Door een beweging van de mest

Stigas-preventieadviseur en hoger veiligheidskundige

Duizenden euro’s voordeel…. r TLS vo,-o* 1 € ia

Vamil / Mng ri Financiejk** mogeli

Comfor pakket *t

Vamil / Financie Mia ri mogelijk ng **

6125R, 6150R of 6210R met comfortpakket* Comfortpakket 1:

Comfortpakket 2:

- Automatische airconditioning - CommandArm - AutoPowr

- Automatische airconditioning - CommandArm - DirectDrive

Voor € 2.999,- *

Voor € 1.999,- *

TLS voor €1,- bij aankoop van een nieuwe 6125M of 6150M*

Bekijk onze aantrekkelijke financiering vanaf 0,29%**.

Nieuwsgierig naar onze nieuwe producten? Kom alles te weten over de nieuwe John Deere producten en bekijk alle video’s nu op www.johndeere.nl/2014 of bezoek uw John Deere dealer. * Prijzen exclusief BTW, exclusief klaarmaakkosten. Geldig t/m 30 april 2014. Getoonde modellen kunnen afwijken van de werkelijke uitvoering. Vraag uw dealer naar de voorwaarden. ** Neem voor meer financieringstarieven en de Vamil / Mia regeling contact op met uw John Deere dealer.

De financieringsvoorwaarden zijn geldig van 01-11-2013 t/m 30-04-2014. De financieringsinformatie is vrijblijvend, hieruit ontstaan geen contractuele verplichtingen. Uitsluitend voor zakelijke klanten in Nederland. Fouten, aanvullingen, modificatie en herroeping voorbehouden. Eventuele kosten die zouden kunnen ontstaan, zijn buiten beschouwing gelaten. Alle aanbiedingen zijn onder voorbehoud van acceptatie door John Deere Financial, ’s-Hertogenbosch. John Deere Financial is een handelsnaam van Deere & Company verzorgd door BNP Paribas Leasing Solutions N.V..

JohnDeere.com

Ronaldinio Fao 240

Scoren is zeker!

Na 6 jaar nog altijd de meest gezaaide maïs in Europa. ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Middenvroeg rijp (Fao 240) Gebruiksdoel: middenvroege silomaïs, CCM/geplette maïs Super jeugdontwikkeling De hoogste zetmeelopbrengst (korrelopbrengst)/ha over de jaren heen, opnieuw de top in alle goed opgezette proeven Zeer hoge drogestofopbrengst als silomaïs, opnieuw de top in alle goed opgezette proeven Top voederwaarde (zetmeelconcentratie) (Energie-index 54) Zeer goede stay-green Zeer goede stevigheid Zeer goede tolerantie bladvlekkenziekte

Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 Tel. NL +31-(0)76 50 23 517 www.kwsbenelux.com

KWS Maïsmanager app Actuele maïskennis in zakformaat of op PC

Download de App, bezoek de website

www.kws-maismanager.nl | www.kws-maismanager.be

KWS MAÏS ME ER nd ME ZETMEEL van het la ER E NERGIE in de stal ME E R RENDEMENT