Grondig 5 - 2017

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

10 - ZELFRIJDER VERVANGT TREKKER 28 - BERKY TRAC VOOR SLOOT- EN BERMWERK 46 - SLIMME BEDIENING VALTRA 60 - UITNODIGING VOOR AANBESTEDINGEN 64 - ASBESTDAKEN MOEILIJK VERZEKERBAAR

5 2017

DE NIEUWE 8400R VERBREEKT RECORDS IT Y CONNECTIV INSIDE

8400R PRESTATIE TREKKRACHT 275 250

275

225 200

John Deere 8400R¹

242

242

Concurrent 1²

Concurrent 2³

224 Concurrent 3⁴

kW

8400R DIESEL & ADBLUE VERBRUIK (DLG POWERMIX)

g/kWh 230

238+9

257+28.3

249+20.4

242+10.7

240 250 260 270 280 290

¹ DLG Test 9/2016, Test Nr. 2016-00253, www.dlg.org /afbeelding excl. Boost ² OECD Test 06.2015, Test-Nr. 2126,http://tractortestlab.unl.edu/ afbeelding excl. Boost; Profi 8.2016 www.profi.com ³ Profi 8.2013, www.profi.com ⁴ Profi 8.2015, www.profi.com

ONLY ONE CAN TAKE THE LEAD. Met trekkracht prestaties van 275 KW heeft de John Deere 8400R trekker een nieuwe benchmark neergezet. Dit is bijna 23% meer trekkracht vermogen dan de concurrent4. Tegelijkertijd, zet de 8400R een nieuw record neer met het laagste totale vloeistofverbruik van 247g/kWh1 in het veld.

Daarnaast heeft u met de nieuwe ‘Connectivity Inside’ Pakketten alles wat u nodig heeft om het beste uit uw John Deere trekker te halen: AutoTrac handsfree besturing, ISOBUS, JD Link, Remote Display Access, MyJobConnect (Ultimate pakket) en toegang to MyJohnDeere.com Nothing runs like a Deere!

JohnDeere.nl

Colofon Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra.

Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland.

U kunt zich via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres CUMELA Nederland Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl CUMELA-infolijn (033) 247 49 99 / infolijn@cumela.nl Grondig / CUMELA Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig Bladmanager Michiel Pouwels Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Ton Herbrink (eindredacteur) Vormgeving Practicum Print Management BV, Soest Voorplaat CUMELA Communicatie Advertentiewerving Lisette Kerkhof, lkerkhof@cumela.nl Druk SMGB, Doetinchem Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn.

REDACTIONEEL Eén lijn trekken Twee charmante dames in de klas. De één blond, de ander donker en af en toe ‘samenwerkend’ aan een proefwerk voor een betere score. Een leraar met een duidelijke voorkeur bestrafte de ene voor afkijken, terwijl de andere vriendelijk werd gevraagd of het allemaal lukte. U snapt de commotie in de klas. Dit werd niet gepikt en er werd werk van gemaakt. Of beiden een straf, of beiden ermee weg laten komen, maar zeker niet die willekeur. Dat voelt heel fout.

We moesten toch even denken aan deze markante gebeurtenis bij het maken van het verhaal over zelfrijders voor berm- en slotenonderhoud. Zicht en veiligheid bij transport zijn hier echte items. Het irriteert dan als je van een fabrikant hoort dat bij een inschrijving van een waterschap de voorkeur uitging naar een trekkercombinatie die én te breed én te hoog was. En dat terwijl hij een alternatief had aangeboden dat binnen de wettelijke transportkaders valt en waarbij de medewerker optimaal zicht heeft op het werk. Je verwacht van een waterschap als semi-overheid het goede voorbeeld.

We zijn er als sector mee gebaat dat overheden en handhavers één lijn trekken, zodat de ondernemers overal in Nederland weten waar ze aan toe zijn. Daarbij mag je ook verwachten dat overheids- en semi-overheidsinstellingen en hun opdrachten naadloos aansluiten bij de eisen vanuit de Wegenverkeerswet en aanvullende arbo-eisen ten aanzien van een juiste werkhouding voor werknemers.

Nu steeds meer fabrikanten van materieel voor het berm- en slootonderhoud de problemen onderkennen en nieuwe oplossingen zoeken, is het aan de overheid om het goede voorbeeld te geven. Door zelf materieel aan te schaffen dat aan de wettelijke eisen voldoet, maar ook door ondernemers die het wel voor elkaar hebben te belonen. Want laten we eerlijk zijn: als je ziet hoe ver een maaikorf vaak naar voren uitsteekt en wat je bij een maaizuigcombinatie voor de neus hebt hangen, snap je dat dit op termijn door de handhavers niet meer wordt gedoogd. Prima, maar dan wel graag bij iedereen. Net als in de klas moet ieder een gelijke behandeling krijgen, knap of niet: overheid, semioverheid of bedrijf. Paal en perk stellen aan die onveilige verkeerssituaties en ongewenste werkhoudingen, daar is iedereen uiteindelijk mee gediend.

Kosten abonnement Nederland € 89,- per jaar / Buitenland € 124,- per jaar.

Collectieve abonnementen: op aanvraag © Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap CUMELA Nederland Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wilt u het lidmaatschap van CUMELA Nederland beëindigen, dan dient u voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van CUMELA Nederland te Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

Redactie Grondig Toon, Gert en Marijke

GRONDIG 5 2017

3

SHREDLAGE® Topprestaties in de stal!

Bij het unieke SHREDLAGE® concept wordt de maïs grover (26 tot 30 mm) gehakseld. De corncracker rollen met een tegengestelde spiraalvormige groef wrijven de korrels fijn en maken de vezels van het materiaal ook in lengterichting goed los. Hierin onderscheidt CLAAS SHREDLAGE® zich van anderen.

Het resultaat: − structuur rijk voer voor verbeterde pens werking − verbeterde beschikbaarheid van zetmeel in de pens van de koe − betere gezondheid van de dieren − hogere melkproductie Deze speciale corncracker rollen vindt u alleen in de CLAAS JAGUAR. Meer informatie vindt u onder: shredlage.claas.com

kampsdewild.nl

INHOUD 3 Redactioneel 6 In Actie: Loonbedrijf W. Uitbeijerse 9 Commentaar 10 Trekker of zelfrijder 14 Sterk Werk: Loonbedrijf M. van Noort

Ondernemen met

mensen 18 22 28 32 36 38 42 46 49 49

Profileren: Anker Grondverzet Grondig.com Berky Trac voor sloot- en bermwerk Noremat op de Nederlandse markt Nieuwe Hemos-maaiarm Bokashi getest John Deere 1725NT-zaaimachine Valtra SmartTouch voor N-,T- en S-series Economie In kort bestek

51 Cumelaria 51 Gekruid 52 Geen stagiair is hetzelfde 56 Cumela.nl 57 voorzitter 58 Toolbox: graafwerkzaamheden en conventionele explosieven 60 Uitnodigingsbeleid, aanbesteden en groslijsten 62 Teruggave deel van dieselkosten 64 Asbestdaken steeds moeilijker te verzekeren 65 Adviespraktijk 66 Bedrijvig

Ondernemen met

vaktechniek

Ondernemen met

cumela

Grondig 6 ontvangt u vrijdag 21 juli!

GRONDIG 5 2017

5

ondernemen met

mensen

6

GRONDIG 5 2017

BEDRIJF IN ACTIE

Bodemvriendelijk en smal Voor de percelen op afstand en het transport van mest over korte afstand heeft Bram Uitbeijerse uit Waddinxveen een nieuwe getrokken tank gebouwd. Het zelf bouwen is Uitbeijerse niet vreemd, want hij is ook de geestelijk vader van de Slurry Swivel. Het slangaanvoersysteem voorop de trekker waarmee de trekslang over de cabine en dus over hekpalen kan zwenken. Zie deze rubriek in Grondig 3.

Nu heeft Uitbeijerse een nieuwe oplossing bedacht voor het transport van de mest naar de veraf gelegen percelen. Hij wilde daarbij af van de gewone getrokken tank, omdat deze breed is en zorgt voor een hoge wiel- en dus bodembelasting. “Je kunt wel naar tandemassen of vier wielen op een rij, maar dan zit je altijd met de breedte. Om ruimte te houden voor de besturing en brede banden zit je dan namelijk altijd aan de drie meter.”

Vooruitlopend op de nieuwe wetgeving, waarbij je voor het transport van goederen nog maar 2,55 meter breed mag zijn, ging hij aan de slag met een eigen ontwerp.

Basis voor deze tank is een oud Duits wijnvat uit 1960, voorzien van een kunststof coating. De stalen wanden van het vat zijn zes millimeter dik.

Voldoende om de tank zelfdragend te maken. Om de wielen ruimte te geven, moest de snijbrander er wel flink in. Voor draaien de wielen helemaal onder de tank. Voor het draaien greep hij terug op een zestig jaar oud principe dat in de oude getrokken platte wagens van Spijkstaal werd toegepast. In plaats van een schamel draait het wielstel in een buisconstructie. Hierdoor is veel minder ruimte nodig, waardoor de wielen kort op elkaar kunnen staan. In de huidige constructie is dat nog 55 centimeter.

De voordelen van de constructie heeft Uitbeijerse na twee weken proefdraaien al ontdekt. “Hij draait ontzettend kort, terwijl je toch geen zodebeschadiging krijgt. Ook bij het transport, waarbij je soms op smalle wegen moet rijden en percelen moet indraaien, werkt dit super.”

De tank weegt inclusief bemester negen ton. Zonder is dat zeven ton.

De inhoud van de tank is veertien kubieke meter, waarmee de maximale wielbelasting op zes ton ligt. Dat maakt het mogelijk om op relatief lage bandenspanning te blijven rijden,. Momenteel staat de spanning op 1,6 bar, maar die zou nog iets lager kunnen. Omdat de tank van binnen niet versterkt is, kon hij niet met het principe van vacuüm en druk werken.

Voorop ligt nu een verdringerpomp van Vogelsang met een capaciteit van 8000 liter per minuut. Dat betekent opletten voor chauffeur Michiel Koot, want in enkele minuten is de tank vol.

Voor het uitrijden is ook een simpele oplossing gekozen. Onder de tank ligt een hydraulisch aangedreven turbovuller van Joskin. Die heeft echter te veel vermogen, zo heeft hij al gemerkt. “De motor is te zwaar en moet daardoor op een te laag toerental draaien. Die zou zelfs kleiner moeten.”

Opvallend simpel is de bediening. Een kastje met twee schakelaars en een kruishendel is voldoende. De pompen worden daarbij vanaf de trekkerhydrauliek bediend.

Voorlopig heeft Uijtbeijerse hiermee weer wat bijzonders, al blijft het iets voor erbij. Ook bij hem geldt namelijk dat het grootste deel van de mest via het slangaanvoersysteem gaat. Voor die plekken waar je daarmee niet kunt komen, is dit echter een mooie bodemvriendelijke oplossing.

TEKST EN FOTO'S: TOON VAN DER STOK

GRONDIG 5 2017

7

Wij weten wat we verzekeren!

De verzekeringsspecialist in de cumelasector Als onderdeel van brancheorganisatie CUMELA Nederland weten we als geen ander waar u als ondernemer mee te maken heeft, met welk materieel u werkt en welke risico’s u daarbij loopt. Onze polisvoorwaarden zijn daar dan ook volledig op afgestemd.

“Schade? Ik ga het voor u regelen!”

Diesmer Mijnheer, schadebehandelaar

Onze voordelen ü Persoonlijk contact met onze specialisten ü Gemak en uitgebreide service ü Kennis van de cumelasector ü Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding ü Soepele afwikkeling bij schade

website: www.cumelaverzekeringen.nl | e-mail: verzekeringen@cumela.nl | telefoon: (033) 247 49 60

ondernemen met

mensen

COMMENTAAR Manuele intelligentie “Na jaren van crisis is de bouw veranderd in een banenmachine”, kopte de krant. Ten opzichte van het eerste kwartaal van 2015 zijn er 113 procent meer vacatures, meer dan het dubbele. Daardoor dreigt er een groot tekort aan vakmensen en dat belemmert bouwbedrijven in hun groei. Oftewel: van de ene crisis naar de andere. Van weinig vraag naar plotselinge oververhitting en dientengevolge van een overschot naar een tekort aan vakmensen. Laten we het nuanceren met het feit dat er in de bouwsector tussen 2008 en 2016 zeker 100.000 banen zijn verdwenen. 100.000 mensen die wellicht niet of moeilijk terugstromen, omdat ze hun heil als zzp’er of in andere sectoren hebben gevonden. Om u een idee te geven over onze cumelasector: de ruim 30.000 vaste medewerkers van 2008 stonden in 2016 nog steeds op de loonlijst.

Uiteraard met natuurlijk verloop en ook hier is er ingegrepen, maar in de traditie van familiebedrijven, waar de continuïteit van de onderneming boven alles gaat. Met behoud van vakmensen.

Onze collega-werkgevers in de bouw schatten dat we de komende vijf jaar 40.000 jongeren nodig zullen hebben, mede door de vergrijzing. Immers: twintig procent van de metselaars, monteurs, uitvoerders en machinisten is ouder dan 55 jaar, dus is er ook bij ons - behoefte aan instromers. Wat ons daarbij stevig hindert, is dat tijdens de crisis het aantal jongeren dat op het (v)mbo kiest voor opleidingen tot monteur, timmerman, metselaar, uitvoerder en machinist met veertig procent is afgenomen. Mede door die grilligheid van de bouw, die in crisistijd snel mensen wil lozen.

Ouders motiveren daarom hun kinderen om eerder te kiezen voor vmbo(t), havo en vwo dan voor praktijkgerichte vmbo- en mbo-opleidingen, die momenteel veertig procent minder leerlingen hebben.

Dat is jammer voor onze cumelasector, gezien het feit dat onze werkgevers in crisistijd hun vakmensen bewust wel willen vasthouden.

Michiel Pouwels Directeur belangenbehartiging CUMELA Nederland

Voorzitter Ton Heerts, tegenwoordig van de MBO Raad, vindt dat we - ouders, de kinderen zelf en als verantwoordelijke werkgevers - af moeten van het idee dat hoger opgeleid beter is voor kinderen. Mensen die met hun handen werken, werkkleding dragen en een ambacht beheersen, zijn beslist niet achterlijk, eerder manueel intelligent. “Ook voor de beroepen van morgen hebben we goed opgeleide vakmensen nodig”, meent Heerts. Tijdens de recent gehouden Dag van de Bouw repte bouwwerkgeversvoorzitter Maxime Verhagen over het afgeven van een werkgarantie om nieuwe medewerkers, instromers en leerlingen te werven voor het mooie bouwvak. Interessanter is natuurlijk om daarbij aan te tonen dat de sector ook in tijden van crisis bereid is om vakmensen te behouden, zoals in de cumelasector. Dat geeft pas vertrouwen en kan leiden tot instroom.

GRONDIG 5 2017

9

HOOFDARTIKEL Regelgeving knelt bij trekkers

ondernemen met

mensen

Nieuwe generatie zelfrijders voor berm- en slootonderhoud komt eraan.

Wetgeving, emissie-eisen, hoge belasting en ergonomie maken de trekker steeds minder geschikt voor het berm en slootwerk.

Fabrikanten spelen daarop in met het ontwikkelen van gespecialiseerde zelfrijders. Het aanbod stijgt snel. Daarmee levert de trekker weer een markt in op een gespecialiseerde zelfrijder. De problematiek en enkele nieuwkomers kort langsgelopen.

Hemos is één van de fabrikanten die druk werkt aan een nieuwe zelfrijder.

Honderden zo niet duizenden trekkers met maaiarmen rijden er rond in de Cumelasector. Daar geldt dat ze moeten voldoen aan de eisen van de Regeling voertuigen. Een regeling waar bij handhavers steeds meer aandacht is voor landbouwverkeer. Dat ziet ook beleidsmedewerker (land) bouwverkeer Hero Dijkema van Cumela Nederland. “Met deze maaiarmen bevinden we ons in een grijs gebied. De wetgeving zegt dat je goed ongehinderd zicht moet hebben, maar wat dat precies is, blijft onduidelijk. Een trekker is nu eenmaal een soort werktuigdrager. Een uitlaat of stijl hindert nu eenmaal ook het zicht. In dat gebied zit ook de maaiarm die voor de trekker ligt. We zien ook dat hiervoor nauwelijks bekeuringen uitgedeeld worden.”

Nieuwe wetgeving Nieuwe regelgeving die 1 april dit jaar is ingegaan levert wel een beperking op aan gebruikers van deze apparatuur. In een nieuwe bepaling is namelijk opgenomen dat verwisselbare gedragen uitrustingsstukken maximaal 3,5 meter voor het hart van het stuurwiel van de trekker uit mogen steken.

Dan hou je maar heel weinig ruimte over voor de neus. Steekt iets verder uit, dan moet de bestuurder maatregelen nemen om veilig over te kunnen steken. Mogelijke oplossingen zijn volgens Dijkema een camera voorop de machine waarmee je twee kanten op kunt kijken of 90 graden spiegels. “Heb je die niet, dan mag je nog wel de weg op, maar zul je iemand vooruit moeten sturen die kijkt of je veilig kunt oversteken of de weg oprijden vanuit onoverzichtelijke situaties.” Hoewel deze regeling al per 1 april is ingegaan, hoeven bedrijven nu nog niet bang te zijn dat ze een bekeuring krijgen, tempert Dijkema al te snelle ongerustheid. “De overtreding staat namelijk nog niet in de boetecatalogus. Dit betekent dat een agent de hele wet moet napluizen om een boete uit te schrijven. Per 1 januari 2018 wordt het echter wel opgenomen en is er wel een feitcode voor. Dan zal er ongetwijfeld ook gehandhaafd worden.”

Aanpassingen knelpunt Maar er is meer dat de maaiarm opgebouwd op de trekker onder druk zetten, constateren de fabrikanten van maaiapparatuur. Want de ruimte om een arm te monteren wordt steeds kleiner. Niet alleen omdat de trekkers compacter worden, maar vooral door de nieuwe emissienormen. De plek uitlaatgasnabehandelingsunits zijn massaal rechts bij de cabine gekozen. Het betekent dat er feitelijk geen plaats meer is voor de maaiarm.

Nagenoeg in alle gevallen betekent dit dat de uitlaatgasunit moet worden verplaatst. Bij zo’n ingreep raak je je toelating kwijt. Dus moet je na opbouw de trekker officieel weer laten keuren. In Nederland een minder knelpunt omdat we geen

10

GRONDIG 5 2017

Alternatieven blijven Niet iedereen zal genoeg uren maken voor een specialistische machine. Daarvoor blijven er alternatieven op de markt. Denk aan de Mecalac Greenjob en in dit verband de nieuwe JCB Hydradig. die in dit marktsegment nationaal en internationaal al orders gescoord heeft. En natuurlijk zijn er die minder uren maken en in dat verband kiezen voor een trekker met (losse aanbouw) of een mobiele graafmachine met aangepaste giek of specifiek met een rupsgraafmachine. Dat zal ongetwijfeld blijven en daarvoor zijn producten in de markt die voldoen aan de wetgeving.

toelatingskeuring hebben. Feitelijk mag het niet zonder die keuring. Verder spelen hier transportafmetingen. De 4 m hoogtebeperking is niet altijd haalbaar en in specifieke gevallen worden aslasten overschreden. In alle gevallen speelt dat bij veranderingen aan de trekker de CE geregeld moet worden tussen de leverancier en de trekkerfabrikant. Je moet wel weten of en hoe dit geregeld is. Een specifiek verhaal dat verschilt per trekker en per opbouw. Overschrijding van toegestane aslasten is op te lossen met een extra steunwiel.

Mitis dit niet alleen in werkstand benut wordt.

Arbo telt ook Een derde bedreiging voor de huidige maairarm zijn de Arbo regels. Want dat zal iedereen erkennen die wel eens vanaf een trekkerstoel zo’n arm heeft bediend, het zicht is zeker bij het maaikorven verre van optimaal. Half gedraaid in een trekkerstoel kun je afhankelijk van het merk nog over het spatbord heen kijken en zien wat er naast je gebeurd. Bij het klepelen valt dat vaak nog wel mee, omdat je dit vaak nog wat schuin voor je kunt doen, Corina van Zoest, Arbo deskundige van CUMELA Nederland waarschuwt dat je als werkgever ook verantwoordelijk bent en moet voorkomen dat iemand gezondheidsschade oploopt door bijvoorbeeld een verkeerde houding. "Je bent verplicht om maatregelen te nemen of iemand bijvoorbeeld regelmatig tijd te geven om even af te stappen en wat anders te doen." Bedenk ook welke risico's je loopt zegt ze. “Als werkgever ben je wel verantwoordelijk.

Daarbij zit niemand te wachten op mensen in de ziektewet door het werken in een verkeerde houding.”

mos die al een zelfrijders bouwt voegt daaraan toe dat een zelfrijder tegenwoordig in aanschaf en kostprijs concurrerend is aan een trekker met alles erop en eraan inclusief aanpassingen. Marco Hobelman van Hobelman Halle BV. geeft aan dat voor maaikorven een trekker niet geschikt is en dat dan sowieso een graafmachine al de voorkeur heeft. Dat is ook hun vertrekpunt voor hun nieuwe (wiel)mobiele Hooby.

Voeg daarbij de komst van de Berky en de Noremat VSV zelfrijders op onze markt en het is duidelijk dat de markt een omslag aan het maken is. Fabrikant Veldhuizen Wagenbouw kennende kunnen die ook zo nog met een verrassing komen.

En dan is er nog altijd de Unimog die vanuit dit oogpunt al jaren voor dergelijke maaitoepassingen gebouwd is. De spoeling wordt dikker. Ook dat is een helder signaal dat de trekker als drager van zware maai/korfcombinaties grenzen bereikt.

De specialistische extra smalle voertuigen voor snelwegen (vluchtstrookgeschikt) hebben we buiten dit verhaal gelaten.

Een ander alternatief is het gebruik van een extra verlengstuk op de rupsgraafmachine.

Vaak is de beschikbare hoeveelheid

TEKST: Toon van der Stok en Gert Vreemann

olie dan beperkend.

Zelfrijders op komst.

Leveranciers van maaiarmen willen problemen natuurlijk voor zijn. Dat is mede de reden dat we nu een aantal zelfrijders op ons af zien komen. CEO Peter Mouthaan van Dutch Power Company geeft bij het onthullen van de plannen voor de eigen zelfrijder Herder Concept One, is helder “Met een zelfrijder maken we een stap vooruit in ergonomie bij de bediening, maar kunnen we ook eenvoudiger aan de (verkeers) wetgeving voldoen. We denken ook dat een gespecialiseerde machine beter op zijn taak berekend is en dat zich dat terug betaalt in een langere levensduur en betrouwbaarheid.

Daarbij komt service en garantie dan in één hand, ook dat is een voordeel voor de gebruiker.” Foppe Mosterman van He-

GRONDIG 5 2017

11

ondernemen met

mensen

Nieuwe Hemos Excentrac bijna klaar Op dit moment werkt Hemos volop aan de volgende generatie Exentra zelfrijders voor dit segment. Hemos mikt op een universele machine voor berm-, sloten- en boswerk. Deze wordt uitgerust met de giekbevestiging op een draaikrans boven de vooras. Daarmee kan de giek afhankelijk van het werk naar keuze links, recht voor, rechts of achter (voor transport) versteld worden. Boven de draaikrans komt een ruime cabine op een aparte draaikrans, zodat deze los van de giekkrans gedraaid kan worden. Een belangrijke daarbij is de transportstand waarbij de giek met aanbouw achterop samenvouwt en de cabine naar voren draait voor onbelemmerd zicht bij transport over de weg. Verder krijgt de nieuwkomer twee geveerde assen die voorbereid zijn op snelverkeer en die door Hemos versterkt zij voor de zware inzet. De assen zullen net als de eerdere Excentrac uitgerust worden met vierwielbesturing met desgewenste volgordebesturing en uiteraard ook hondengang. De aandrijving is volledig hydrostatisch met voor Nederland primair 40 km/uur uitvoering. De machine zal dankzij een 20 cm smal kokerframe buitenwerks maximaal 2,55 m breed zijn op 80 cm brede banden met voldoende stuuruitslag. De machine krijgt de nieuwe generatie Hemos dichte gieken met het touchscreen. Optioneel kan deze bediening ook uitgebreid worden met geheugenfuncties voor de repeterende functies bij het maaikorven. Hemos voert deze automatiek dan zo uit dat je bij repeteren ten allen tijde met de bediening kunt corrigeren zonder de repeteerfunctie te verlaten. Hemos verwacht de eerste machine deze maand al gereed te hebben.

Herder komt met zelfrijder Herder uit Middelburg komt in haar jubileumjaar met een nieuw concept voor het onderhoud van bermen en sloten. Het Herder One Concept is ontstaan vanuit de gedachte dat arm en voertuig één worden, en één servicepunt hebben. Bij dit concept vormen maaiarm en drager en is het chassis zo geconstrueerd dat torsiekrachten goed opgevangen en verdeeld kunnen worden. Zeer zware assen zorgen voor een hoog toelaatbaar gewicht. De giek als middenbouw wordt de standaard, maar optioneel is een andere positie ook mogelijk, met meer dan 8 meter bereik. Verder zijn fronthef en front PTO als optie verkrijgbaar. Herder speelt ook in op kentekening. Zo wordt de zelfrijder op 600/70 R30 banden buitenwerks 255 cm breed bedraagt de transporthoogte 400 cm en is deze en maximaal 350 cm naar voren, gemeten vanaf het hart stuurwiel.

De zelfrijder krijgt een meedraaiende cabine, die onafhankelijk draaibaar is ten opzichte van het giekenstel. De cabine is extra ruim en krijgt Herder besturing voor gieken en de zelfrijder. De machine is geschikt voor de klepelmaaier en de maaikorf. Maar ook voor andere werktuigen, zoals vangrailmaaiers of onkruidborstels. De 224 pk sterke Concept One is vierwielaangedreven en krijgt vierwielbesturing waarbij in hondengang gewerkt kan worden. Herder wil het One Concept begin november introduceren tijdens het 70-jarig jubileum in de fabriek in Middelburg.

12

GRONDIG 5 2017

Hooby breedspoor wielversie in de maak Hooby fabrikant Hobelman-Halle is mede vanuit de ervaringen op het eigen cumelabedrijf overtuigd dat het werken met een maaikorf geen werk is voor een trekker maar voor een graafmachine. Argumenten daarvoor zijn het altijd meedraaien met het werk, goed zicht op het werk en tegenwoordig het belangrijke argument van het in lengterichting kunnen lossen. Dat laatste speelt niet alleen (verplicht) op wegen maar ook steeds vaker midden op het maaipad omdat boeren het maaisel dan gemakkelijker kunnen ruimen en omdat waterschappen meer kiezen voor het plaatsen van de afrasteringen aan de rand.

Hobelman-Halle bouwt al jaren gieken die hiervoor geschikt zijn en heeft er de gespecialiseerd rupsmobiele Hooby voor.

Hobelman-Halle heeft nu concrete plannen om een Hooby breedspoor wielversie te ontwikkelen met dezelfde kenmerken als hun rupsmobiele Hooby. Met speciaal geconfigureerde gieken zodat maaisel direct naast de machine, maar ook in de lengte achter de machine gelost kan worden, dezelfde vol automatische functies, volledige binnen draaier, vierwielbesturing met “hondengang”, 40 km/uur, Faunatronic, hoogte begrenzing, ca 11,5 ton eigengewicht en een laag zwaartepunt.

Hobelman denkt in dit geval aan ca. 10 m giekbereik en min.

6,5 m maaikorf. Om aan de wegenverkeerseisen te voldoen zal de maaikorf inklappen en de unit zo opvouwen dat deze binnen de wettelijke kaders gaat vallen. Hobelman streeft erna de eerste machines al komende winter klaar te hebben.

Meer zelfrijders Vanaf pagina 28 meer over de zelfrijder van Berky en nieuwe maaiarmen.

Noremat VSV naar Nederland De Franse fabrikant Noremat heeft in 2013 deze eigen Noremat VSV zelfrijder geïntroduceerd voor het maaien en onderhouden van bermen en openbaar groen. Importeur RAMM Equipment wil de machine op de beurs Groentechniek Holland introduceren. De machine is hydrostatisch aangedreven met een vast aangebouwde stuuras en een pendelende niet-gestuurde achteras. De achteras wordt afhankelijk van de stand van de maaiarm meer of minder gestabiliseerd. De giekophanging zit direct achter de cabine. In transport wordt de maaiarm achter de cabine opgevouwen en blijft daarmee binnen de voertuigbreedte van 2,45 m en onder de 4 m hoogte. Desgewenst is de VSV uit te breiden met Cat. II fronthef/-aftakas en achterhef/-aftakas. Normat heeft de motor bewust aan de zijkant tegenover de maaikant gezet zodat deze als contragewicht werkt. De machine heeft uitgebreide elektronica en automatiek voor het bedienen en de werking van de maaiunits. Noremat levert de zelfrijder met 85-110 kW (116-149pk) Perkins 4-cilinder Stage IV motoren. De machine weegt kaal 5,7 ton en is toegelaten voor een totaalgewicht van 32,5 ton in Frankrijk. Hij is buitenwerks 2,45 m breed bij bandenmaat 365/80R20. Snelverkeerversie is niet leverbaar.

De machine wordt standaard uitgerust met een 6,4 of 7,3 m Noremat maaiarm. Deze zijn niet uitgelegd voor maaikorven. Noremat biedt een uitgebreide range werktuigen om de VSV jaarrond in te kunnen zetten.

Er draaien inmiddels al ruim 120 machines in Frankrijk en Zwitserland.

GRONDIG 5 2017

13

STERK WERK Machines moeten draaien

ondernemen met

mensen

Loonbedrijf M. van Noort, Schalkwijk Na een jaar draaien met de nieuwste Mecalac Greenjob stond er 2960 uur op de teller. Het past bij de filosofie van Van Noort dat machines uren moeten maken om geld te verdienen. Het vraagt flexibiliteit, maar ook goed onderhoud, want stilstand past niet bij het bedrijf. Dus kan de Mecalac ook zo voor een weekeinde worden omgebouwd.

Het is avond, maar in de schuur bij loon- en verhuurbedrijf Martin van Noort is het nog een drukte van belang. Machines worden klaargezet, er wordt onderhoud verricht en aan de Mecalac 12 MTX Greenjob wordt druk gesleuteld. De machine wordt omgebouwd van het normale graafwerk naar het berm- en slootwerk. Het betekent het wisselen van de giek op de machine. De normale giek gaat eraf en de aangepaste Herder-arm komt erop. Het is een 8,70 meter lange arm die voor het werk dat hij uitvoert net voldoende is. “Je hebt hier niet veel brede watergangen, dus we kunnen overal bij.”

De keuze voor een Mecalac voor het berm- en slootwerk was een zeer bewuste, vertelt Martin van Noort als hij zich even aan het werk heeft ontworsteld. “Ik heb jaren bij Jos Scholman in NIeuwegein als zzp’er op de eerste generatie Meca-

14

GRONDIG 5 2017

lacs gezeten. Daar kon ik mee lezen en schrijven, maar ik kon ze ook blindelings repareren”, lacht hij. Hoewel hij precies wist wat de machine wel of niet kon, was er namelijk regelmatig wat te repareren. “Het was echter wel een machine die perfect paste bij het werk dat ik deed”, vertelt hij. Over het alternatief, een trekker met Herder-arm, hoef je bij hem niet te beginnen. “Dan ben je als machinist gewoon gehandicapt: je ziet niets en het zit voor geen meter. En het grote nadeel is dat je maar aan één kant kunt werken. Met de Mecalac kan ik links of rechts of zelfs voor of achter de machine werken”, legt hij uit. Ook de stabiliteit is volgens hem geen probleem.

“De machine staat op vier 70 centimeter brede banden. Dat maakt de stabiliteit perfect, zeker in vergelijking met een trekker.”

M. van Noort Loon- & Verhuurbedrijf, Schalkwijk Het loon- en verhuurbedrijf van M. van Noort is twaalf jaar geleden ontstaan als neventak op een agrarisch bedrijf in Schalkwijk. Eigenaar Martin van Noort begon toen als zzp’er bij Jos Scholman. Na enkele jaren werd het eerste personeelslid aangenomen. Vervolgens werd ook gestart met een eigen transportbedrijf. Het bedrijf rijdt inmiddels met vier eigen vrachtauto"s.. Het bedrijf werkt veel voor Jos Scholman in Nieuwegein met name met de zes Tackeuchi-minikranen.

Daarnaast heeft Van Noort veel eigen werk in de gladheidbestrijding en als onderaannemer van sloot- en bermwerk.

Daarvoor zijn twee Mecalacs aangeschaft.

Tip top

Onderhoud met eigen mensen

Toen het bij Scholman tijd was om de Mecalac te vervangen, kreeg Van Noort de mogelijkheid om deze zelf te kopen en zo zijn eigen bedrijf een boost te geven. Naast het werk bij Scholman had hij inmiddels namelijk een aantal andere mensen aan het werk. Bij Scholman, maar ook bij andere opdrachtgevers. “Door zuinig te leven, had ik inmiddels genoeg geld verdiend om me een eigen machine te veroorloven.

Ik was dus supertrots dat ik mijn eigen Mecalac kon kopen.”

Die trots kostte hem ook veel tijd, want wel drie keer per week ging hij naar Ammerzoden om te kijken of de machine wel helemaal naar wens werd opgebouwd. Het tekent zijn perfectionisme als het gaat om de machines. Alles moet tiptop in orde zijn. Dat is ook te zien in de schuur, waar een nieuwe Deutz-Fahr-trekker staat. Deze is voorzien van bumper, maar wel in aangepaste kleurstelling en met nog extra markeringslampen erop. Die zijn ook te vinden op de Mecalac, die op wens is voorzien van spatborden, ook weer met markeringslampjes en achterop een verdrijvingsbord, met extra ledlampen om achteropkomend verkeer te laten zien dat hier een machine aan het werk is. Hij vindt dit horen bij de uitstraling van het bedrijf. “Ik vind dat alles er goed uit moet zien, maar ook dat we zichtbaar moeten zijn. Dat bepaalt toch het beeld dat mensen van je krijgen. Daarom worden alle machines hier in het weekeinde schoongemaakt.

Voor het behoud, maar ook voor de uitstraling.”

Het resultaat van zijn investeringen in tijd en geld is te zien aan de groei van het bedrijf. Inmiddels heeft hij dagelijks rond de veertien mensen aan het werk, onder wie zes vaste werknemers en ongeveer vier zzp’ers. Daar komen dan nog zijn vader, broer en vrouw bij. Zijn broer neemt inmiddels een bijzondere plaats in, want hij heeft op hetzelfde terrein zijn eigen mechanisatiebedrijf en is - jawel - subdealer van Deutz-Fahr. Een mooie samenwerking, vindt Van Noort. “Wij kunnen elkaar helpen en ik heb altijd een goede monteur bij de hand.”

Die monteur past bij zijn filosofie dat goed onderhoud essentieel is. “Machines moeten zoveel mogelijk uren maken.

Daarvoor is goed onderhoud de basis. Wij houden ook alles bij. In onze onderhoudsboeken ligt alles vast. De VCA-keuring is daarom ook nooit een probleem. Het is binnen een paar kwartier gedaan, want we hebben alles bij de hand.”

Van Noort probeert het onderhoud zo te plannen dat de werkzaamheden er niet onder lijden, dus wordt dat vast uitgevoerd als een machine stil staat of in de avonduren op locatie. Waar mogelijk doet hij dat met eigen mensen. “Het is goed dat ze betrokken zijn bij de machine, ook al betekent dat soms een paar uur extra maken.”

Om machines rendabel te maken, probeert hij ze zo veel mogelijk en zo lang mogelijk in te zetten. Daar past een Mecalac voor het berm- en slootwerk prima bij, vindt hij. “Als we met dat werk klaar zijn, bouwen we hem gewoon weer om naar graafmachine. Het is zelfs gebeurd dat we dat in het seizoen hebben gedaan toen we in het weekeinde een machine te kort kwamen. Op vrijdagavond is hij toen omgebouwd, zodat we hem op zaterdagochtend gewoon konden gebruiken. Op zondag was het omgekeerd. Als je wat routine hebt,

Banden wisselen Machines maken bij Van Noort relatief weinig kilometers op de weg. Zodra ze wat verder moeten, zet hij ze op een dieplader. “Uiteindelijk zijn ze er namelijk niet voor gemaakt en kost het te veel aan bandenslijtage en brandstof”, vertelt hij. Op zijn banden is hij sowieso zuinig. Zo worden op de Mecalac de banden elke 500 uur kruislings gewisseld. Het zorgt voor een gelijkmatige slijtage en dus lange levensduur. Met een set Alliance-banden kan hij zo 10.000 uur maken voor ze aan vervanging toe zijn.

GRONDIG 5 2017

15

ondernemen met

mensen

Van Noort heeft een speciale bumper op zijn Deutz.

In eigen kleurstelling en met nog ­extra breedtelampen aan de zijkant.

Zeker langs de weg wil Van Noort dat hij goed zichtbaar is. Als hij met bermen of slootwerk bezig is, is de machine ruim voorzien van lampen om te laten zien dat er iets bijzonders aan het werk is.

Op de giek zitten zes dubbel­ werkende hydrauliekaansluitingen om elk gewenst hulpstuk te kunnen monteren.

De meeste tijd is Van Noort met de Mecalac aan het maaikorven.

Met een aan­ gepaste Herdergiek kan hij op negen meter van de machine ­werken.

Met natuurlijk altijd goed zicht.

kost dat ongeveer twee uur met drie mensen. Dat lijkt veel, maar we hadden wel weer 25 uur op de machine staan. Maar het is natuurlijk gekkenwerk. Gelukkig is dat nu niet meer nodig nu we een tweede Mecalac hebben.”

Die tweede Mecalac kwam er al binnen drie jaar, omdat er zoveel werk was voor de machine. Dat begon al in de eerste week dat de eerste in gebruik was. Zelfs bij leverancier Ahlmann konden ze niet geloven dat er binnen een week al 100 uur op de teller stond en het tijd was voor de eerste beurt.

Die verbazing is waarschijnlijk gebleven, want na een jaar stond er 2980 uur op de teller. Nu, tweeënhalf jaar verder, zijn dat er al bijna 7000. Daarmee is deze eerste generatie van de 12MTX-uitvoering grondig getest. Van Noort heeft ook zijn eigen hulpmiddelen om die uren te halen. Zo is hij waarschijnlijk de enige met een bladblazer in zijn machine. Die wordt twee keer per dag gebruikt om de radiateur schoon te blazen. “Anderen verklaren ons misschien voor gek, maar het werkt wel, want je ziet direct erna dat de motortemperatuur weer omlaag gaat.”

16

GRONDIG 5 2017

Herder-maaikorf van 4,50 meter of een 1,50 meter brede klepelmaaier met afvoerband. Het geheim is volgens hem de dubbele pomp waarmee deze machine als eerste is uitgerust. “Daardoor heb je toch 120 liter olie bij 280 bar voor het klepelen of maaikorven. Ook voor de bediening en het rijwerk is er dan nog voldoende capaciteit.”

Om de machine multi-inzetbaar te maken, is de giek voorzien van een groot aantal extra ventielen. Daarmee kan naast het knipmes bijvoorbeeld ook een draaikantelstuk worden bediend. “Dat wil ik er allemaal bij aflevering op hebben, zodat ik altijd multifunctioneel ben. De tweede machine is precies zo uitgerust, zodat ik de twee allebei op elk project in kan zetten.”

Multi-inzetbaar

Uiteraard is dat ook in de cabine perfect uitgewerkt. Alle functies zijn ondergebracht in de joystick of op het voetpedaal. Ook daarin heeft Van Noort geen concessies gedaan.

“We maken heel veel uren, dan moet dat perfect zijn. Dat is soms wel eens een gevecht met de leverancier, maar uiteindelijk komen we er wel uit. En hebben we een machine waarmee we geld kunnen verdienen.”

Het zijn maatregelen om de Mecalac met een motorvermogen van 96 kW (130 pk) optimaal te laten presteren met een

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

NIEUWE 6 SERIE RCSHIFT. SCHAKELTECHNOLOGIE MET HOOGSTE COMFORT.

6 Serie Agrotron. Nu met volautomatische comfortshift transmissie.

Voor vele inzetprofielen is het bedienings- en schakelcomfort van cruciaal belang. Met de nieuwe 6 RCshift serie (6 modellen van 156 tot 226 pk) heeft DEUTZ-FAHR het schakelcomfort in deze klasse opnieuw gedefinieerd.

De nieuwe volautomatische RCshift-transmissie biedt hetzelfde schakelcomfort als die van een personenwagen. Er is keuze uit drie rijstrategieĂŤn: handbediend, semi-automatisch voor veldwerkzaamheden en volautomatisch voor wegtransport. De maximale rijsnelheid wordet in ECO of SUPERECO modus bereikt bij een sterk gereduceerd motortoerental (50 km/u 1.480 omw/min). Extreem efficient zijn de nieuwe DEUTZ 6.1 Tier4 Final motoren. Extreem veilig rijdt u met de geveerde vooras en het unieke DEUTZ-FAHR remconcept. Bij het cabinecomfort kunt u kiezen tussen de Maxivision of Maxivision 2 cabine. Wanneer u snel en comfortabel schakelen wil, contacteer dan uw DEUTZ-FAHR dealer.

Ontdek meer op deutz-fahr.com.

DEUTZ-FAHR een merk van

PROFILEREN Van Malieveld tot Madurodam

ondernemen met

vaktechniek

Vernieuwen rioolstelsel onder Raamweg in Den Haag

Werk dat normaal anderhalf jaar zou duren uitvoeren in vier maanden, dat is de uitdaging die Dura Vermeer samen met Anker Grondverzet aanging bij de renovatie van het riool onder de Raamweg in Den Haag. Dat is de belangrijkste verkeersader naar de stad en naar publiekstrekkers als Madurodam en Scheveningen. Zes dagen in de week zijn er van zes uur ‘s ochtends tot tien uur ’s avonds zo’n dertig mensen aan het werk. Dankzij een strakke planning en een goede samenwerking ligt alles perfect op schema.

18

GRONDIG 5 2017

Project: Opdrachtgever: Hoofdaannemer: Onderaannemers:

Raamweg-Wassenaarseweg, Den Haag gemeente Den Haag Dura Vermeer Anker Grondverzet in Nieuwerkerk aan den IJssel en AH Bestratingen in Hendrik-Ido-Ambacht Aanneemsom: 4,3 miljoen euro, grondwerk Anker 1,3 miljoen euro Start werkzaamheden: 27 april 2017 Oplevering: 2 3 juni 2017 Raamweg, 23 juli 2017 kruisende wegen Werkzaamheden: vernieuwen rioolstelsel, opnieuw bestraten van Raamweg en kruisende wegen.

De projectleiding is bij Anker in handen van Gertjan Anker (links) en René Hoogendijk.

Ver voor Den Haag kondigen borden al aan dat wie Den Haag in wil te maken heeft met een probleem. De Raamweg, de doorgaande weg tussen Malieveld en Madurodam, is afgesloten. Overal zijn omleidingsroutes aangegeven. Desondanks is de file onderweg naar het project lang.

Het is de reden dat het plan voor de uitvoering van het werk bij de aanbesteding doorslaggevend was. Nadrukkelijk koos de gemeente in dit bestek voor het beste en niet het goedkoopste. Het resultaat van een nauwe samenwerking tussen Anker Grondverzet, stratenmaker AH en Dura Vermeer, vertelt projectleider Eddy van de Locht van Dura Vermeer. Samen boden ze aan om het project in vijf maanden te realiseren. “In dit soort projecten heb je elkaar nodig om tot het beste resultaat te komen. Daarom betrekken we bedrijven als Anker al in het beginstadium bij het maken van plannen. Samen werken we een plan uit en maken zo gebruik van elkaars specialiteiten. Dat doen we al jaren zo en dat werkt heel goed. Het gaat zelfs zo ver dat we ook gezamenlijk het eindbedrag bepalen waarvoor we inschrijven.”

In het project renovatie riool Raamweg gaat het om het vervangen van het oude bestaande rioolstelsel door een geheel nieuw GVK-riool. Dit zijn kunststof rioolbuizen die bestand zijn tegen rioolgassen. Een dure, maar duurzame oplossing, vertelt mede-eigenaar Gertjan Anker van Anker Grondverzet. “Deze buizen moeten minimaal honderd jaar meegaan”, zegt hij. Een enorme tijd, maar bij het werk bleek dat er nu nog buizen liggen die al meer dan 150 jaar oud zijn. Omdat het gaat om de vervanging van twee rioolbuizen, het hoofdriool en het riool voor de huisaansluitingen, waarbij de weg aan twee kanten open moet, heeft Den Haag ervoor gekozen om alle ondergrondse rioolbuizen te vervangen en de weg opnieuw te bestraten. Opvallend genoeg komt er geen nieuwe inrichting, omdat de huidige blijkbaar de beste verkeersdoorstroming geeft.

Duurzame oplossing Helaas heeft niet elke leidingbeheerder het voorbeeld van Den Haag gevolgd.

Hoewel de gemeente verschillende beheerders van het ondergrondse netwerk heeft gevraagd om eventueel noodzakelijke werkzaamheden of vernieuwingen uit te voeren, was dat volgens de beheerders niet nodig. Ten onrechte, zo bleek een dag voor het bezoek, want bij het trillen van het zandbed voor de bestrating werd er een gaslucht opgemerkt. “Waarschijnlijk doordat de oude gietijzeren gasleiding wat poreus is”, zegt Anker. “Daarmee hebben we wel een probleem, want morgen staat de asfaltploeg gepland en die kunnen we niet meer afblazen. Dat is het werk dat Dura zelf doet en dat moet doorgaan. Ook omdat we de garantie hebben gegeven dat de desbetreffende kruising aan het eind van de week weer open is. Stedin weet echter nog steeds niet wat het gaat doen."

Voor het overige vormen kabels en leidingen, behalve de loze leidingen, geen probleem. Dura Vermeer neemt keurig zijn rol als hoofdaannemer op en verzorgt de complete Klic-melding. “Dat doet Vermeer al jaren zo, daar hebben we geen enkel probleem mee. Ik krijg tegenwoordig zelfs een tablet met daarop alle kabels en leidingen.”

GRONDIG 5 2017

19

1 ondernemen Om het project zo snel met mogelijk op te leveren, wordt er in twee ploegen gewerkt. Elke dag van zes uur ‘s ochtends tot tien uur ’s avonds zijn er rond de dertig mensen aan de slag.

vaktechniek

2 Het werken in twee ploegen betekent vooral veel overleg bij de overdracht om twee uur ‘s middags, want alles moet zonder oponthoud verder.

1

2

3 Eén van de eigen vindingen van Anker om snel te kunnen werken, is de schuifkist. Hierdoor hoeft er veel minder grond te worden omgezet.

4 Telkens wordt precies de lengte van één buis vrij gegraven. Daarna wordt de buis aangevuld en de kist verder geschoven. Deze heeft al zeker 22 kilometer door Den Haag afgelegd.

3 Speciale sleepkist Anker heeft zich gespecialiseerd in dit soort werkzaamheden. “Voor ons geldt: hoe dieper, hoe liever”, lacht Anker. “Het ondergrondse werk is echt onze specialisatie, waar we goed in zijn. Straatwerk, zoals hier, kunnen we wel, maar laten we liever over aan de echte stratenmakers. Die kunnen het door efficiency hier verdienen”, legt hij uit. Voor Anker ligt de uitdaging in het snel en efficiënt vervangen van de leidingen, ook al liggen die vijf tot zes meter diep.

Het geheim is de zelf ontworpen sleepkist voor het ondergrondse leidingwerk. Het is een metalen constructie waarbij de twee wanden via een driehoekprofiel op de wand met tussen de twee wanden een buis op afstand worden gehouden. Deze kist wordt bij aanvang

20

GRONDIG 5 2017

4 van het werk aan het begin geplaatst, waarna de kraan er voor gaat staan en voor de kist een nieuwe stuk sleuf graaft. Dankzij de mogelijkheid om de kist te verschuiven, kan de grond die vrij komt direct weer achter in de kist op de nieuwe buis worden gebracht. Is er een stuk klaar, dan kan de machinist van de 30-tons Doosan met zijn bak de kist een stukje naar zich toetrekken tot er weer een buistracé vrij is. De buis wordt geplaatst en er kan weer verder worden gegraven. Een oplossing die past bij een bedrijf als Anker, stelt uitvoerder René Hoogendijk. “Wij moeten het verdienen door slim te werken. Bij het werken met de schuifkist bespaar je veel tijd doordat je de grond niet meer in een tussenopslag hoeft te gooien.

In één beweging graaf je een stuk verder en kun je erachter weer aanvullen. Alleen de eer-

ste dertig kuub die je moet verwijderen, moet je op het eind naar het laatste stuk van het tracé brengen. Een prachtig systeem, dat we al jaren toepassen. De oudste kist hier heeft al zeker 22 kilometer door Den Haag afgelegd.”

Logistieke uitdaging Hoogendijk is samen met Anker verantwoordelijk voor hun deel van het project. Omdat er in twee ploegen wordt gewerkt, is één van beiden altijd aanwezig. Dagelijks begint er een ploeg om zes uur ‘s ochtends die doorwerkt tot drie uur, waarna een volgende het overneemt van drie tot tien uur. Daarbij worden er niet vijf, maar zes dagen per week gewerkt. Een enorme logistieke uitdaging, want dagelijks zijn er alleen al voor Anker rond de veertien man aan het werk. Tel daarbij een

5 Het project is uitgevoerd in twee delen.

Eerst is de linkerzijde afgewerkt, daarna de rechterzijde. Daardoor was de aan- en afvoer telkens eenvoudig.

5

6

6 Het kabel- en leidingprobleem in beeld.

Naast een serie bekende kabels (vooral telecom) zijn er een groot aantal andere die grotendeels onbekend zijn. Gelukkig hier allemaal in hetzelfde tracé.

7 Eén van de verrassingen uit het project was een bocht in het hoofdriool. Ter plaatse moest een extra put worden gebouwd om het straatriool hierop aan te laten sluiten.

7 vergelijkbaar aantal van de stratenmaker en nog wat zijdelings betrokkenen, zoals de installateurs van de verkeerslichtinstallatie en duidelijk is dat planning alles is. Zeker omdat er continu overdracht is van werkzaamheden, waarbij ook de belangen van twee partijen kunnen botsen. Als hoofdaannemer is het namelijk Dura Vermeer dat wil dat de termijnen worden gehaald, terwijl Anker graag zo slim mogelijk wil blijven werken. “Dat kan wel eens botsen”, vertelt Hoogendijk. “Het houdt de boel echter wel scherp. Als je er uiteindelijk samen maar uitkomt”, zegt hij. Dat lukt volgens hem omdat de partijen ook bereid zijn rekening met elkaar te houden. Zo proberen beide partijen ook het optimale rendement te halen.

“Het is gewoon keihard werken”, vertelt Hoogendijk. “Maar wel zonder dom werk te doen”,

8 vult Van de Locht aan. “De kunst is om alleen dat te doen wat nodig is.”

Het grote voordeel van Anker is volgens beiden dat ze de beschikking hebben over veel hulpstukken. “Een kraan kun je overal halen, maar wij hebben juist heel veel uitrustingsstukken op voorraad liggen. Als het nodig is, hebben we die binnen twee uur op het werk. Dat maakt ook dat je altijd de beste en slimste oplossing kunt kiezen. Moet je gaan huren, dan lukt dat niet. Daarom wordt bij ons iets wat goed werkt altijd gekocht”, onthult Hoogendijk.

Conform de afspraken

8 Anker moet het hele werk op hoogte opleveren, inclusief stelbanden. Daarachter is het werk voor de stratenmaker of de asfalteringsploeg van Dura Vermeer.

onder de Raamweg al helemaal vernieuwd en wordt van begin tot eind gewerkt aan de afwerking. Dat moet contractueel op 23 juni ook klaar zijn. Nog een maand later moet ook het riool in een aantal zijstraten zijn vernieuwd.

Het zijn data die hard zijn gegarandeerd aan de gemeente Den Haag. En alhoewel er geen boete op het niet halen staat, is dat ook het doel dat Van de Locht en Hoogendijk willen halen. “Dat zijn de afspraken die we hebben gemaakt en dat gaan we halen, want dat is waar we samen voor staan.”

TEKST: Toon van der Stok FOTO’S: Nico van Haaren, Toon van der Stok

Het resultaat van de succesvolle samenwerking is halverwege de uitvoering goed te zien.

Precies twee maanden na de start is het riool

GRONDIG 5 2017

21

ondernemen met

vaktechniek

GRONDIG.COM

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Grondig.com zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Grondig.com. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

STARK LOADHANDLING ZET HAAKARM OP DE MARKT

KLEPELMAAIER VOOR BOBCAT-GRAAFMACHINE

PROFESSIONELE STILLE STIHL-ACCUBOSMAAIER

Onder de naam Stark Holland introduceert de Staphorster fabrikant Stark Loadhandling BV een eigen haakarm. Hiervoor is de afgelopen twee jaar uitgebreid testwerk uitgevoerd in samenwerking met Jan Veenhuis Machinefabriek in Raalte. Het gaat om een brede range haakarmen met hefcapaciteiten van 18 tot 40 ton. Stark Loadhandling BV zet in op flexibel maatwerk en degelijkheid. De haakarmen hebben systeemlengten van 4,70 tot 6,70 meter, geschikt voor containerlengten van 3,05 tot 7,80 meter. Stark Loadhandling levert ze als opbouw op maat via uw carrierleverancier.

Het bedrijf gaat ook haakarmen leveren aan de truckwereld en trailerbouw.

Bobcat heeft nieuwe klepelmaaieropzetstukken geïntroduceerd voor de compacte graafmachines.

De klepelmaaiers zijn bestemd voor het maaien en versnipperen van kreupelhout, takken, gras, struiken en kleine bomen. Er zijn twee Bobcatklepelmaaieropzetstukken leverbaar, de 30FM en de 40FM, met werkbreedtes van respectievelijk 762 en 1016 millimeter. Het 30FM-model is ontwikkeld voor de compacte graafmachines E32 en E35 van Bobcat, terwijl de 40FM-klepelmaaier is bedoeld voor de Bobcat-modellen E45, E50 en E55. Beide klepelmaaiers zijn geschikt voor het verkleinen van takken en bomen met een diameter tot tien centimeter.

Met de nieuwe FSA 130-accubosmaaier biedt Stihl een professioneel alternatief voor het benzinemodel, de FS 131.

Met een geluidsniveau van 78 dB(A) is de nieuwe professionele accubosmaaier extra stil en daarmee geschikt voor gebieden waarin een laag geluidsniveau wordt gevraagd.

De aandrijfas, het maaistuur, de steel en de aandrijving van de FSA 130 zijn dezelfde als die van het nieuwe benzinemodel, de FS 131. Dat betekent dat de Stihl-snijgarnituren op beide machines kunnen worden gebruikt. Met de ruggedragen accubosmaaier AR 3000 en het standaard grassnijblad claimt Stihl een looptijd tot 420 minuten. De accu wordt in een gordeltas of op de rug gedragen.

advertentie

Wij maken werk van je jongensdroom Herder introduceert het Herder One Concept. Het prototype ziet u hierboven staan. Het idee is ontstaan vanuit de gedachte dat arm en voertuig één worden, één superieure kwaliteit leveren, één servicepunt hebben voor het onderhoud en de nummer één oplossing bieden voor al het onderhoud aan bermen en sloten. De introductie vindt plaats tijdens de viering van het 70-jarig jubileum op 9 en 10 november 2017 in Middelburg. Wilt u hierbij aanwezig zijn of op de hoogte blijven van de ontwikkelingen, meldt u zich dan aan op sales@herder.nl.

U bereikt het meest met Herder Herder B.V. | Herculesweg 6, 4338 PL Middelburg | The Netherlands | T. +31(0)118 679500 | F. +31(0)118 638730 | E. sales@herder.nl | www.herder.nl

22

GRONDIG 5 2017

LICHTE SNIPPERCOMBINATIE

KLEINSTE KOBELCO

Voor het werk in omgevingen waar de bodemdruk zo laag mogelijk moet blijven, zoals sportvelden, heeft Jan Veenhuis Machinefabriek deze JVK 6.000-kipper gebouwd met JBM-hakselaar op een verlengd en verdiept chassis en met 620/40R22.5banden. De kipper heeft net voor de kipper een DIN-plaat waarop de hakselaar is gemonteerd. Dit maakt het mogelijk de hakselaar te verwijderen of te vervangen als deze minder lang meegaat dan de kipper. Door het verlaagde chassis heeft de houthakselaar een invoerhoogte van 75 centimeter. Met kap heeft de kipper een inhoud van elf kubieke meter.

Met een gewicht van 1035 kilogram en met ingeschoven rupsen een breedte van 68 centimeter is de SK08 de kleinste Kobelco op de markt. Dit is een supercompacte machine met een motor van 8 kW (11 pk) en een reikwijdte van 2,80 meter. De bovenwagen van de machine is zo kort mogelijk gehouden, waardoor deze maximaal 30,5 centimeter buiten de ingeschoven rupsen uitsteekt. Met een offsetgiek die een hoek van 85 graden kan maken, kan de machine 35 centimeter buiten de ingeschoven rups graven.

De maximale reikwijdte voor machine met bak is 2,80 meter. De maximum graafdiepte is 1,46 meter en de maximale graafkracht is 10 kN.

UPDATE PÖTTINGER-OPRAAPWAGENS Fabrikant Pöttinger heeft bij de opraapwagens updates doorgevoerd. Denk hierbij aan nieuwe dissel voor de Europrofi-, Torro- en Jumbomodellen, een verbeterde mechanische besturing, een ledverlichtingspakket en nieuwe bandenmaten. De Europrofi, Torro en Jumbo hebben een zwaardere dissel gekregen, met een toegestane oplegdruk van drie ton. Dat is een ton meer dan voorheen. Bij de series Primo tot en met Torro Combiline is de transportstandarbeidsstandautomatiek van de Jumbo’s nu ook leverbaar. De Torro- en Jumbo-modellen kunnen nu worden voorzien van Vredestein Flotation Trac 800/45R26.5- of Nokian Country King 800/45R26.5-banden. advertentie

n! e n Tooonrdelernantie

Tetrax2 In 10700 L, 13000 L, 14000 L en ook 16000L

v r ga a 3 ja

www.joskin.com X-Trem : Smal chassis (760 mm)

Tetrax2 : 4 wielen op 1 rij

Tel : +32 43 77 35 45

GRONDIG 5 2017

23

MORBARK NAAR EUROPE RECYCLING BV

CASE BREIDT D-SERIE UIT

Met deze nieuwste Morbark 3400XT Wood Hog Horizontal Grinder op de Ligna-beurs in Hannover lanceerde Europe Recycling BV in Stegeren vorige week officieel zijn nieuwe importeurschap voor de Benelux en Duitsland. Belangrijkste kenmerk van deze nieuwe Morbark 3400 XT is dat de transportbreedte beperkt is tot 2,53 meter.

Morbark ziet het daarmee als een universele machine, die overal ter wereld uit de voeten kan, ongeacht het model of de aandrijving waarvoor de klant kiest en ongeacht de uitvoering op rupsen of wielen.

ZETOR GAAT RUSLAND IN Letterlijk een grote stap zet Zetor door een partnerschap aan te gaan met het Russische Kovrov Electromechanical Plant (KEMP) in Kovrov, ten oosten van Moskou. De deal bestaat uit het leveren van componenten aan KEMP door Zetor en de assemblage van Zetor-trekkers in de fabriek van Kovrov voor de Russische markt. ANT-Zetor F4135 gaan de eerste trekkers heten, die volgens plan nog dit jaar uit de Kovrov-fabriek zullen rollen.

Daarvoor zijn al ruim honderd sets componenten van de Forterra 135 in Stage IIIa-uitvoering naar de fabriek in Kovrov getransporteerd.

Case introduceert deze nieuwe 118 kW (160 pk) sterke Stage IV-CX 245D. Om de machine compact te houden, is niet alleen het motorcompartiment zo klein mogelijk gemaakt en voorzien van een kort en hoog contragewicht, ook is de bevestiging van de giek aangepast. Door deze wijzigingen in de constructie heeft de machine een grotere graaf- en hefcapaciteit dan zijn voorganger in de C-serie. Kenmerkend aan de D-serie is verder het Case Intelligent Hydraulic System, waarin vijf verschillende controlesystemen zijn geïntegreerd. advertentie

G.M. Damsteegt B.V. heeft in de verhuur aan de “herderarm” diverse aanbouwdelen. Naast de standaard maaikorf en klepelmaaier hebben we de beschikking over een boomstobbefrees en een zaairotorcombinatie.

Dit zijn bij uitstek de machines om in te zetten op moeilijk berijdbare situaties en taluds.

Kraanverhuur, Grondverzet en Recycling

De specialist onder de specialisten is de afstand-bestuurbare werktuigdrager op rupsen. Deze machine kan op gebieden komen waar de tractor het laat afweten en wordt door ons vooral ingezet om taluds te bewerken. De machine kan worden uitgerust met klepel-maaier, grondfrees of rotorzaai-combinatie.

G.M. Damsteegt B.V. Westeinde 46 2969 BM Oud-Alblas Tel. 0184 69 27 67 info@gmdamsteegt.nl

www.gmdamsteegt.nl 24

GRONDIG 4 2017

WIRTGEN NAAR JOHN DEERE Voor een bedrag van 4,35 miljard euro neemt John Deere de Duitse leverancier van wegenbouwapparatuur Wirtgen over. Tot de Wirtgen-groep horen merken als Wirtgen, Vögele, Hamm, Kleemann en Benninghoven.

Vorig jaar had het bedrijf een omzet van 2,6 miljard euro. Met de aankoop van Wirtgen is John Deere meteen marktleider in de markt voor wegenbouwapparatuur. Om van de kracht van het bedrijf te profiteren, geeft John Deere aan het bedrijf in de huidige vorm te willen voortzetten.

KRAMPE: NIEUWE LICHTGEWICHT-VOLUMETRAILER

TWEEDE WERELDRECORD NEW HOLLAND-COMBINE Met het oogsten van ruim 439 ton sojabonen in acht uur tijd heeft de New Holland CR 8.90-combine een nieuw wereldrecord gevestigd. Ook voor tarwe heeft New Holland met de CR10.90 het wereldrecord in handen.

Het nieuwe record werd afgelopen maand gevestigd tijdens de sojaoogst in Brazilië: 4886 kilogram per hectare met zeventien procent vocht, terwijl het gemiddelde in Brazilië op 3600 kilo ligt. Per uur werd 55 ton sojabonen geoogst. De combines waarmee deze records werden gevestigd, waren uitgerust met de Twin Rotor-technologie van New Holland.

Krampe introduceert de KS 950-offroad-oplegger.

Door de 48-kuubs oplegger zo licht mogelijk te bouwen, weegt hij maar 7,1 ton. Krampe levert hem met wegbanden voor sneltransport of met offroadbanden tot en met 30.5 inch. De oplegger heeft offroadassen met flinke (360 millimeter) luchtbalgen en naar keuze schijf- of trommelremmen. Het frame is naar achteren versmald voor de wieluitslag voor brede banden. De oplegger is geschikt voor (agro)trucks met schotelhoogtes van 125 tot 158 centimeter. Voor trekkers is er een dolly leverbaar.

advertentie

ING FINANCIER %* VANAF 0,99

ONTDEK HET NU ZELF: BLAUW WERKT!

* informeer naar de voorwaarden

Hallo, wat kunnen wij doen voor u? Netjes dat we dit vragen toch, vindt u niet? Voor ons is dit vanzelfsprekend! Bij LEMKEN neemt u als loonwerkers een heel bijzondere plaats in. Wij zijn geïnteresseerd in uw mening en staan open voor suggesties en wensen! Juist daarom zijn onze landbouwmachines zoals ze nu zijn: efficiënt, veelzijdig en hoogwaardig. Overtuig uzelf! En ontdek wat veel loonwerkers al lang weten: Blauw werkt!

lemken.com

GRONDIG 5 2017

25

21 en 22 juni 2017 GARANT DE LOONWERKER STAAT KL VOOR ELKE TEVREDEN ANT! Doorlopend programma van 14.00 tot 21.30 uur met demonstraties om 14.00 uur en 19.00 uur.

Tips en adviezen tijdens de kennismarkt tussen 15.30 en 19.00 uur.

De aftrap van de demo zal plaatsvinden in de tent.

afrit 27

Rijssen - Holten Elsenerveldweg 8 - Rijssen

A1 volg vanaf hier de bordjes

partners: een initiatief van:

Perstouw

Online bestellen: buma.com info@buma.com 0514 571826

Wikkelnet

BALEN PERSEN Netvervangende folie

Groen producten

Grond producten

Infra producten

Ontdek De nieuwe koers voor onkruidbestrijding in mais • Zeer brede werking tegen grassen en breedbladige onkruiden in mais • Ideale basis voor iedere tankmix • Uniek tegen kamille en zwaluwtong, nevenwerking tegen haagwinde • Ingebouwd resistentiemanagement

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

ZELFRIJDER VOOR SLOOT- EN BERMWERK Kijk op klepelen en schonen

ondernemen met

vaktechniek

Vier jaar geleden reed het eerste proefmodel van de Berky Trac uit de fabriek van Berky in het Duitse Haren. Dit jaar is de eerste serie van vijf geproduceerd. Het is de eerste zelfrijder die speciaal voor het sloot- en bermwerk is geproduceerd. Een ontwikkeling die volgens directeur Frank Suelmann noodzakelijk is. “Ergonomisch, maar ook technisch is het werken met een maaiarm op een trekker niet vol te houden.”

Rijdend langs de watergang zie je direct de voordelen van het klepelen met de Berky Trac. De chauffeur kan perfect de twee klepelmaaiers in de gaten houden en door de grote ruit aan de zijkant is ook het vinden van het juiste spoor geen probleem. Hij is dan ook dik tevreden met de mogelijkheden van zijn nieuwe zelfrijder. En hoewel het maaiseizoen nog moet beginnen, staan er al ruim 400 uren op de klok, gemaakt in het voorjaar, toen de machine is ingezet bij het onderhoud van houtopstanden. Aan de speciale driedelige giek kan namelijk net zo makkelijk een zaagblad als een maaikorf of klepelmaaier worden gemonteerd.

Het waterschap Grosse Aue is de eerste die de nieuwe Berky Trac in gebruik heeft genomen. Het is de eerste van een serie van vijf die dit jaar wordt gebouwd na drie jaar lang testen met twee prototypen. Die zijn uitgebreid geprobeerd in de praktijk en op grond van die ervaring is nu de definitieve vorm ontstaan, met bijvoorbeeld een grotere cabine dan op het eerste exemplaar. Zelfs deze cabine is door het

28

GRONDIG 5 2017

bedrijf zelf gebouwd, omdat het bestaande cabines - zoals de veelgebruikte Claas-cabine - niet geschikt vond. Berky wilde vooral voor in het dak kijkruimte. Dat is volgens directeur Frank Suelmann nodig om de machine ook in de periode buiten het berm- en slootwerk rendabel te maken.

“We zien daarvoor zeker mogelijkheden in bijvoorbeeld het onderhoud van bos en bosplantsoen of bijvoorbeeld het knippen van hagen.”

Bewuste stap De ontwikkeling van een eigen zelfrijder is een bewuste stap geweest, vertelt Suelmann “We merkten dat het steeds moeilijker werd om onze gewone maaiarm aan de trekker kwijt te raken. Trekkers worden compacter en daarbij kwam nog de hele uitlaatgasreiniging. Bij alle fabrikanten is dat een grote unit aan de rechterzijde, precies daar waar wij onze arm monteren. Als je daar wat aan verandert, betekent dat ook dat je de hele trekker opnieuw moet keuren.”

Gespecialiseerd in sloot- en bermwerk

Een tweede reden om naar andere oplossingen te zoeken, waren de arbeidsomstandigheden van de machinist. Ook op een compacte trekker zit die in een slechte positie ten opzichte van het werk. “Dat is niet iets wat je dagenlang volhoudt, stelt de directeur vast. Er waren voor hem echter meer redenen om op zoek te gaan naar andere oplossingen.

“Bij een trekker heb je nooit de mogelijkheid om trekker en maaiarm goed op elkaar af te stemmen. Geen enkel merk geeft namelijk toegang tot het motormanagement. Je kunt dus nooit het motortoerental goed afstemmen op de vermogensbehoefte. Dan hebben we het nog niet over de maximale hoogte en het zicht als de arm voor de cabine ligt.”

Een derde punt dat een rol speelde bij de ontwikkeling was het toenemende gewicht van trekker en maaiarm. Als gevolg daarvan neemt de bodemdruk toe en is het soms nodig om een extra steunwiel te monteren. Zeker met de komst van een kenteken, waarbij de maximaal toegestane belasting vastligt, kan dat tot problemen leiden.

Tussen de wielen In overleg met een gebruiker besloot Berky daarop een eigen zelfrijder te ontwerpen. Het resultaat is de machine die nu praktijkrijp is. Die heeft vier even grote wielen op 600/60-30.5-banden en een motor die midden tussen de wielen ligt voor een laag zwaartepunt, maar wel met behoud van de bodemvrijheid. Met 44 centimeter is deze zelfs iets groter dan bij de meeste aanbouwarmen op een trekker, die meestal op 36 centimeter blijft steken.

Heel bijzonder is de keuze voor een gescheiden cabine en maaiarm. De maaiarm is gemonteerd op een draaischijf die boven de achteras zit en is 270 graden draaibaar. De cabine staat juist boven de vooras, ook op een eigen draaischijf. Tijdens het transport zit je daardoor net als bij een vrachtwagen boven de vooras en heb je ongehinderd zicht.

De cabine kan 350 graden draaien en heel bijzonder is de mogelijkheid om de besturing van de machine met één druk op de knop om te keren. In dat geval verandert de besturing volledig en zit je plotseling net als bij een trekker met de cabine boven de achteras. Aangezien de machine vierwielbesturing heeft, is het ook mogelijk om in hondengang te werken. De aandrijving is volledig hydrostatisch met vier aangedreven wielen. Op de weg is de maximumsnelheid 40 km/u.

Meedraaien In het werk is het mogelijk om de cabine automatisch te laten meedraaien met de giek. Handig als je bijvoorbeeld het slootvuil direct op een aanhanger laadt of als je hem buiten het seizoen als graafmachine wilt inzetten. Dat moet volgens Schuelmann goed kunnen, want op tien meter heeft deze nog een graafkracht van 600 kilo. Dat gaat tot zes ton vlak bij de machine.

De nieuwe zelfrijder is het nieuwe paradepaardje van Berky, een Duitse fabrikant in Haren, net over de grens bij Emmen. Het bedrijf is al jaren gespecialiseerd in apparatuur voor het reinigen van sloten en het maaien van bermen.

Naast maaiboten zijn de maaiarmen en bijbehorende apparatuur de belangrijkste p ­ roducten die het bedrijf maakt. Per jaar worden rond de 50 grote maai(verzamel)boten gebouwd en sinds dit jaar dus ook de zelfrijders. Daarnaast worden er nog rond de 1200 uitrustingsstukken gebouwd. Bij het bedrijf werken momenteel ongeveer 60 mensen. In Nederland treedt Green Technology Janssen uit Roermond op als handelsagent voor Berky. Het onderhoud wordt vanuit de fabriek in Haren verzorgd.

Zowel voor als achter kan de machine worden voorzien van een driepuntshefinrichting in combinatie met een aftakas.

Deze aftakas wordt hydraulisch aangedreven, zodat het toerental kan worden gekoppeld aan het meest gunstige motortoerental, afhankelijk van de belasting. Het maximum vermogen van de aftakas is 75 kW. Aan beide zijden kan ook een trekhaak worden gemonteerd en is op wens lucht- of hydraulische beremming mogelijk.

Bewust ligt onderin een relatief zware 129 kW (175 pk) sterke Perkins-motor, noodzakelijk om de twee afzonderlijke oliepompen aan te drijven. Alle hydrauliek komt van Bosch-Rexroth en Sauer Danfoss. De pompen hebben een olieopbrengst van 120 liter per minuut en een maximale werkdruk van 280 bar. Dat is voldoende voor een Herdermaaikorf van 4,00 meter of een klepelbak van 2,25 meter.

Optioneel is een hogedruksysteem leverbaar

Eigen assen Een geheel eigen constructie zijn ook de assen die onder het voertuig liggen. Achter is dit een starre as, aan de voorzijde is deze voorzien van hydraulische vering, waarmee de as tegelijk kan worden geblokkeerd tijdens het werk. De assen zijn bewust overgedimensioneerd om de extra krachten die erop komen tijdens het werken met de tien meter lange arm goed op te kunnen vangen. Berekend is dat het maximale gewicht dat erop kan drukken 16,5 ton is, maar de assen zijn belastbaar tot 60 ton. Toch heeft de machine zelf maar een eigengewicht van 9,5 ton. Omdat de machine is afgeregeld op maximaal 40 km/u is hij niet gekeurd en ook niet toegelaten voor snelwegen.

Uit eigen huis komt ook de hele aansturing van de machine.

Om tot een optimale afstemming van het soort werk op de motor te komen, heeft Berky eigen mensen in dienst. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld het motortoerental aan te passen aan de behoefte van het aangedreven werktuig.

Daardoor kan zo veel mogelijk in het optimale toerengebied van de motor worden gewerkt. Per werktuig zijn de instellingen op te slaan. Ook zijn er een aantal standaardwerkmodi voorgeprogrammeerd.

Service op afstand Gekoppeld aan de eigen software is ook een remotecontrolesysteem. Dat is belangrijk op een nieuwe machine, waarvan de serviceorganisatie soms ver weg kan zitten.

GRONDIG 5 2017

29

ondernemen met

vaktechniek

ZELFRIJDER VOOR SLOOT- EN BERMWERK Klanten die beslissen hieraan mee te doen, kunnen de mensen van Berky op afstand laten meekijken in de machine.

Niet alleen om de afstellingen te controleren als het voor het gevoel niet goed werkt, maar ook om problemen op te lossen of bijvoorbeeld vooraf uit te lezen wat de problemen zijn, zodat de servicemonteur vooraf de juiste onderdelen kan meenemen en ter plaatse het probleem kan oplossen.

Tijdens de proefrit blijkt hoe prettig het werken is met zicht op de werktuigen. Daarbij kun je kiezen of je werkt met een rijpedaal of dat je het rijden met de joystick regelt. Bij de Berky Cruisedrive kun je met de tempomat ook de snelheid

traploos instellen. Wel is het natuurlijk weer even wennen om zijdelings te sturen.

Voor wie dat zelf wil ervaren, komt er rond GroenTechniek Holland in september ook een demotour waarbij geïnteresseerden de machine kunnen testen. Op de beurs zal de machine ook te zien zijn. Dan kun je ook een afweging maken over de prijs, die rond de € 190.000,- zal liggen. Meer dan een trekker met maaiarm, maar daarvoor heb je wel een machine die veel meer kan en minstens zo effectief is.

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

1. Op transport heeft de chauffeur ongehinderd zicht en blijft deze onder de vier meter. Gevoelig voor beschadiging is de giek, die net boven de cabine uitkomt.

2. De draaikrans ligt direct boven de achteras.

De giek kan 270 graden draaien.

1

2

3

4

3. Aan beide zijden is er de mogelijkheid een driepuntshefinrichting en aftakas te laten monteren.

4. Bij de cabine zijn aan beide zijden trappen gemonteerd. Vanuit elke cabinepositie kun je dus eenvoudig instappen.

5. De motor ligt tussen de wielen en is door drie grote openslaande ­kappen altijd goed bereikbaar.

7

6. De cabine kun je altijd zo draaien dat je optimaal zicht hebt op je werk.

7. Met één druk op de knop is de rijrichting inclusief alle instellingen omkeerbaar.

30

GRONDIG 5 2017

5

6

BEZOEK DE MF DEMOTOUR JUNI & JULI 2017

ERVAAR 170 JAAR ERVARING

Massey Ferguson weet al 170 jaar wat boeren beweegt. Tijdens de MF Demotour 2017 kunt u de jongste generatie trekkers van Massey Ferguson zelf ervaren, met vermogens variërend van 70 tot 400 pk. Trekkers uit de Global serie en de hagelnieuwe MF 6700 S (‘Machine of the Year 2017’) zijn aanwezig, net als de nieuwe MF verreikers, maaiers, schudders en harken.

Kijk voor alle data en locaties op www.mechangroep.nl/demotour2017

VOOR EEN NIEUWE GENERATIE

VAN MASSEY FERGUSON

ondernemen met

vaktechniek

Gedragen alternatief RAMM Equipment BV zet Noremat op Nederlandse markt Een range gedragen maaiarmen voor in de driepuntshefinrichting van de trekker, die lichter zijn dan die van de bestaande spelers met aangebouwde combinaties voor klepelen en maaien, in een kwartier aan- en afkoppelbaar zijn en professioneel ogen. Dat is waarop het Franse merk Noremat mikt. We bespraken de lijn en bezochten Loonbedrijf Fiers in Luyksgestel, dat draait met een machine voor bosbouwwerk.

Voor zo ver u niet op de hoogte bent, vallen alle kwartjes op de plek als u de Noremat van Loonbedrijf Fiers in Luyksgestel ziet.

Deze machine is enige jaren geleden aangeschaft. Noremat is namelijk niet nieuw op de Nederlandse markt, maar de Franse fabrikant heeft eerder dit jaar besloten de distributie te verleggen naar het nieuwe RAMM Equipment (Reliable Agricultural & Municipal Machines). Het gaat hier om twee bekenden in deze wereld, Gerrit van Nieuwenhuijzen en Jeroen van de Ven. Gerrit doet de zaken in Noord-Nederland en Jeroen is actief in ZuidNederland. Beide heren zien kansen voor Noremat, omdat dit merk zich naar hun zeggen positioneert als leverancier van een professionele maaiarm die net een slag lichter is dan de in Nederland bekende zware maaiarmen voor zowel maaien en klepelen als maaikorven. Verder wijzen ze op argumenten als het niet overschrijden van aslasten, transportbreedtes en -hoogtes, het niet in het zicht zitten van delen tijdens transport en het niet hoeven veranderen van trekkers in verband met de CE-keur.

Daartegenover staat natuurlijk dat ondanks het in verstek goede zicht opzij (de maaier steekt met telescoopgiek net voor het achterwiel van de trekker uit) de maaier wel echt opzij werkt.

RAMM Equipment ziet kansen voor Nederland, omdat er volgens het bedrijf markt is voor een maaier die in deeltijd wordt gebruikt. Er zijn volgens het bedrijf best veel cumelabedrijven die maaiwerk voor bermen hebben zonder dat ze sloten hoeven te schonen, maar die daar geen 1200 uur of meer mee maken.

Die zoeken volgens beide heren een professionele maaier die snel kan worden aan- en afgebouwd en die bovendien compact en niet te zwaar is.

Brede range De Franse fabrikant heeft de maaiers in eerste instantie ontwikkeld voor de eigen markt. Daar is het sloten schonen met de maaikorf minder een item dan bij ons. Bovendien is de Franse wetgeving erg streng op aslasten en (transport) afmetingen en zien Franse gebruikers het ook als een machine die in deeltijd wordt ingezet. Daarom moet die dan ook gemakkelijk aan een willekeurige trekker kunnen worden gekoppeld. Vanuit die gedachte vermarkt het bedrijf al vele jaren een reeks maaiarmen met klepelmaaiers, waaronder dus ook versies voor het klepelen van houtopslag.

32

GRONDIG 5 2017

Anno nu levert Noremat een brede range maaiarmen voor in de driepuntshefinrichting. Er zijn zeven verschillende typen maaiarmen, waarvan de typen Dextra, Tonica, Optima en Magistra passen bij cumelabedrijven. Bij deze typen hebben we het over bereiken tot 5,40, 5,50, 6,00 en 8,30 meter. De aandrijving gebeurt via de aftakas met een eigen hydraulieksysteem in combinatie met een dubbele hydrauliekaansluiting. De maaiarmen zijn leverbaar in rechte uitvoering of met een offset van de tweede giek naar voren, desgewenst met telescooparm.

Het scharnierpunt van de eerste giek ligt uit het midden, terwijl een gebogen eerste giek voor extra doorlaatruimte zorgt. In transport opgevouwen achter de trekker blijft de machine binnen de 2,40 meter. De hydrauliekregeling gebeurt met een verstelbare axiaalpomp, waarbij maximaal tien procent extra wordt rondgepompt om zo de olie koeler te houden.

De machine heeft standaard verlichting en markering aan de achterkant en afzetpoten en er zijn diverse maaiunits leverbaar. Naast de standaardklepelmaaier heeft Noremat ook een dubbeldoel-gras/bosmaaier, een aparte bosmaaier, een slagmaaier, een heggenschaar en een onkruidborstel.

De Optima is de hardloper onder professionele bedrijven.

Naast bovengenoemde kenmerken moet je hier ook denken aan elektrisch-proportionele bediening en geheugenfuncties, een aanrijdbeveiliging aan voor- en achterzijde, een zweefcompensator en desgewenst extra afsteuning op de achteras van de trekker.

Noremat heeft een samenwerking met Lindner voor de Lintrac in Noremat-uitvoering en heeft ook een eigen zelfrijder, die dit najaar in Nederland wordt gepresenteerd. Op de website van RAMM Equipment vindt u de verdere details. Op GroenTechniek Holland zal het merk staan met de gedragen machines en waarschijnlijk ook met de zelfrijder.

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Vreemann, Noremat

Loonbedrijf Fiers: “Sterke troef in bosbouw” Loonbedrijf Fiers in Luyksgestel zet al enkele jaren een Dextra in met een dubbeldoel-Unibroyeur-klepelmaaier. Daarbij draait de klepelas voor gras overtop en bij montage van de bosbouwklepelas onderdoor. Bij de bosbouwklepelas kunnen de klepels bij obstakels tot in de klepelas uitwijken. Fiers heeft de machine vooral gekocht voor inzet in bos- en natuurgebieden. Het bedrijf ervaart de machine als een pre voor dit werk omdat je met de arm over omheiningen (noodzakelijk vanwege wilde zwijnen), greppels en obstakels kunt werken en omdat je flexibeler kunt rijden in natuurterrein. De klepelas verkleint houtopslag moeiteloos tot zo’n dertien centimeter. Een kwestie van van bovenaf laten zakken bij grof hout en de jaren daarna kun je jonge houtopslag rijdend in één keer verkleinen. Bij opdrachtgevers als Staatsbosbeheer bevalt de machine volgens Fiers goed. Bermen maaien speelt minder bij Fiers. In de gevallen waarin dit wel moet gebeuren (bijvoorbeeld drie meter langs omheiningen van natuurgebieden), zijn de assen in ruim een kwartier verwisseld. Die tijd staat ook voor het aanbouwen van de machine in de driepuntshefinrichting. Daarmee is het voor Fiers mogelijk om een op dat moment beschikbare trekker in te zetten. De machine wordt vooral in het najaar en in de winterperiode voor dit werk ingezet.

In transport klapt de maaier achter de trekker op en valt de combinatie binnen de gestelde breedte- en hoogtematen.

Noremat levert de maaiarmen des­ gewenst met een telescoopgiek met knik naar voren, zodat de maaier net voor het achterwiel van de trekker maait.

GRONDIG 5 2017

33

KWETSBAAR

Geen enkele landbouwer heeft het weer in de hand. En dat maakt hem kwetsbaar. Want weer of geen weer, het werk houdt niet op.

Net om die reden heeft Alliance banden ontworpen voor alle weersomstandigheden. Het maakt niet uit of het om tractoren, maaidorsers, karren of aanhangwagens gaat, we hebben een oplossing voor alle toepassingen en elk terrein. Fantastische kwaliteit voor een schappelijke prijs.

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

En zeker dat laatste spreekt elke landbouwer aan. Want als het erop neerkomt, halen ze allemaal het onderste uit de kan.

KIES SLIM. KRIJG WAAR VOOR JE GELD.

Alliance Tire Europe BV

De Entree 59, 1101 BH Amsterdam-Zuidoost, Netherlands Tel: +31 (0) 20 2184 770, Fax: +31 (0) 20 2184 771 Contact: info.europe@atgtire.com, www.atgtire.com

UW SPECIALIST IN BEWARINGEN EN LOODSEN Kistenbewaring

Bulkopslag

Hout en beton

T 073-503 25 27 F 073-503 27 04 info@steenbergen-bouw.nl

WWW.STEENBERGEN-BOUW.NL

Met Gulf kom je verder!

Nooit meer vervuilde koelpakketten In uw machine ?

Gulf Gulf Gulf Gulf

Bezoek onze website of bel vandaag nog!

Techno Air Benelux BV www.techno­air.com +31(0)85 7608777

Diesel Diesel Green GTL Fuel Smeermiddelen

T. 088 400 3400 info@gulf.nl www.gulf.nl

TECHNIEK Op 150-spoor door de gewassen

ondernemen met

vaktechniek

Nieuwe Hemos-maaiarm in de praktijk bij Albert Kreulen in Ens

Dat het een Hemos-maaiarm op maat zou worden, stond al vast. Zeker zo belangrijk voor Kreulen is de keuze voor een trekker met cultuurbanden op 150 centimeter spoorbreedte, waarmee hij door de gewassen kan. Hemos bouwde er op maat een HKTmaaiunit aan en voorzag deze van de nieuw ontworpen giek en nieuwe bediening die vanaf nu de nieuwe standaard zijn. We reden even mee.

“Bij deze boer moet ik de berm ook klepelen, de volgende wil dat ik alleen de taluds klepel.” Albert Kreulen kent de Noordoostpolder op zijn duimpje en kent ook vrijwel elke boer.

Eenvoudigweg omdat zijn dagelijkse bezigheid het maaien en schonen van sloten voor boeren is. “1100 uur per jaar maai en korf ik ongeveer, een mooie bezetting”, zegt hij. Hij is best tevreden over zijn specialisatie. Hij hoeft zo niet mee te doen aan de aanbestedingen langs openbare wegen en zit niet met het afzetten en regelen van verkeer en alles wat daarbij komt kijken. Een voorwaarde voor zijn specialisatie is wel dat hij een combinatie heeft waarmee hij bij de boeren op het land terecht kan en waarmee hij door gewassen kan rijden.

Daarom wilde hij per se een ‘drager’ op 150-spoor in combinatie met cultuurbanden en zo veel mogelijk bodemvrijheid.

“Dan is er voor mij maar één keuze: een trekker”, zegt hij. In dit geval een John Deere 6155R, die door Hemos is uitgerust

36

GRONDIG 5 2017

met een voor deze toepassing op maat gemaakte Hemos HKT. De afvoer van maaisel is niet zo’n item, omdat dat bij de meeste boeren gewoon kan blijven liggen.

Maximale bodemvrijheid Kreulen heeft bewust niet voor een Hemos Orca met overrijdframe gekozen, omdat wat hem betreft de combinatie er vast aan kan blijven zitten en een Orca zwaarder is en minder bodemvrijheid geeft. De eenvoudige Hemos HKT met 3,75 meter lange eerste en 3,25 meter lange tweede giek in combinatie met een 2,25 meter brede klepelunit met zijafvoerband en een 4,30 meter brede maaikorf is voldoende voor dit werk. Het woord ‘eenvoudig’ is betrekkelijk, want Hemos heeft de combinatie op maat gemaakt. Het frame is zo ontworpen dat het opzij aan het John Deere-frame is bevestigd voor zoveel mogelijk bodemvrijheid. De uitlaat van de John Deere 6155R is naar de

linkerzijde verplaatst om aan de rechterzijde voldoende ruimte te creëren voor de draaikolom met giekaanbouw. Om deze reden is ook gekozen voor een afneembaar steunwiel met een diameter van 1,05 meter. Op 320/90R54-achterbanden heeft de combinatie een bodemvrijheid van circa 50 centimeter en is die mede dankzij het steunwiel zonder contragewicht stabiel genoeg. Voor het maaikorven in het najaar wil Kreulen brede banden monteren. Hiervoor is het steunwiel met ophanging vrij eenvoudig te demonteren.

Hemos heeft zeer beperkt onder de trekker gebouwd. Het laagste punt van de giek is hierop aangepast. Door de lage montage van de eerste giek, waarbij de onderste giekpen op gelijke hoogte zit als de onderkant van het frame, blijft de bodemvrijheid gehandhaafd, is de combinatie tijdens het transport compact, heeft die een groot bereik en is die tegelijkertijd stabiel. Vanaf de giek lopen de slangen vanuit de eerste giek midden onder het hart van de giekdraaikolom onder de John Deere door naar de pompunit.

Met de lage montage van de eerste giek blijft de bodemvrijheid gehandhaafd, is de combinatie extra stabiel, tijdens het transport compact en is het bereik groot.

Weinig obstakels Het werkgebied in de polder kent strakke watergangen met weinig obstakels en dus heeft Kreulen weinig hinder van obstakels, zoals afrasteringspalen. Gezien de relatief lage ophanging van de eerste giek in combinatie met een vrij rechte giek zou dat een issue kunnen zijn. Zouden er wel veel obstakels zijn, dan zou Kreulen beter af zijn met een knikgiek of gebogen eerste giek. “We gaan zien hoe dit uitpakt.”

Bij de eerste klant waar we waren, gebruikte Kreulen de afvoerband. Die werpt het maaisel mooi bovenop. Je ziet dat hij ondanks de rechte sloten de aandacht er goed bij moet houden. Continu iets tegensturen en ondanks de strakke sloten toch met regelmaat wat bijregelen. Verder gaat het prima. Voor het transport naar de volgende klant draait de giek naar voren en hangt die daarbij op een steun. De voorasafstempeling uitschakelen en met beleid over de weg naar de volgende klant. De 2,25 meter brede klepelbak zit volgens Kreulen niet hinderlijk in het zicht. Hij steekt wel ruim vooruit. Albert geeft aan dat hij geen grote beperkingen ziet. Met maaikorf zal de oversteek wel wat groot zijn, maar aangezien in de polder de bermen vrij breed zijn en er dus goed zicht op het verkeer is, verwacht hij geen problemen.

Hemos monteert de nieuwe ParkerIQAN-Canbus met touchscreenbediening voor het instellen, aflezen en bedienen van de giek, desgewenst met automatische repeteerfuncties.

Albert Kreulen wil de draaistand van de stoel nog vergroten en overweegt een camera op de giek voor een betere werkhouding. Over het zicht op de klepelmaaier is hij tevreden.

Zicht op het werk Wat verder opvalt, is de nieuwe giekconstructie, waarbij de hydrauliekslangen geheel door de giek lopen. Ook bij de overgang van de eerste naar de tweede giek zijn de slangen volledig weggewerkt. Verder is de cilinder van de eerste giek nu aan de bovenkant geplaatst. Dit geeft een gladde, strakke giek, waardoor bij bomen de kans op beschadiging van leidingen minimaal is. Nevenvoordeel bij inzet van bijvoorbeeld een greppelfrees is dat de giek schoner blijft en gemakkelijker schoon te houden is.

Het zicht op de klepelbak is best goed. Albert draait de John Deere-stoel in de bekende verdraaide stand. Hij geeft aan dat dit voor hem nog niet genoeg is. “Ik zit nu nog te scheef voor een hele dag werken. We gaan dit nog aanpassen, zodat de stoel verder kan draaien”, vertelt hij daarover. Hij geeft ook aan dat hij plannen heeft om een camera op de giek te zetten voor

beter zicht op het werk. “Dan zie ik het voor me op het scherm en hoef ik niet de hele tijd opzij te kijken”, legt hij uit. Hij bedient de nieuwe Hemos manueel. De instellingen voert hij in en stelt hij bij met de nieuwe Parker-IQAN-Canbus-bediening.

Daarmee kan de giek worden bediend en worden ingesteld en afgelezen met het touchscreen. Optioneel kan deze bediening ook worden uitgebreid met geheugen voor de repeterende functies bij het maaikorven. Hemos voert dat dan zo uit dat je bij het repeteren te allen tijde met de bediening kunt corrigeren, als dat nodig mocht zijn. Hemos gaat deze nieuwe giekuitvoering ook in allerlei varianten leveren voor de andere producten, dus ook op de Orca’s en de zelfrijders.

TEKST & FOTO’S: Gert Vreemann

GRONDIG 5 2017

37

SAMENWERKEN MET CUMELABEDRIJVEN “We moeten het samen aan de voorkant regelen”

ondernemen met

vaktechniek

Bokashi-initiator Jasper ten Berge van Bij de Oorsprong uit Dalfsen heeft afgelopen jaar samen met cumelabedrijven een aantal bokashikuilen aangelegd. Volgens Ten Berge is de afzet geen beperking, maar moet het aan de voorkant wel goed worden geregeld. Hij wil dit graag samen met cumelabedrijven realiseren, zodat die het daarna zelfstandig kunnen doen.

Jasper ten Berge wil zijn kennis en kunde overdragen aan cumelabedrijven, zodat de bedrijven het zelfstandig kunnen rondzetten en hij zich kan beperken tot de levering van de toevoegingen.

38

GRONDIG 5 2017

Het is eigenlijk wel grappig: allemaal genodigden bij de officiële opening van de eerste bokashihoop in Markelo, zeer geïnteresseerd kijkend naar een hoop berm- en bladmaaisel die afgelopen najaar door Baks Borculo is ‘ingekuild’. Het ruikt een beetje zurig, maar ziet er verder gewoon uit als een hoop sloten- en bermmaaisel. Het bermmaaisel en de bladeren zijn op het oog niet in verre staat van ontbinding. Het uitrijden, na de speeches, krijgt daarom ook niet alle aandacht. De genodigden zien in dat er gewoon compost wordt uitgereden, zo spannend is dat niet.

Met een knipoog naar bokashi heeft Bij de Oorsprong daarom voor iedereen een lekker broodje ‘fermentatie’ geregeld. Dat gaat er natuurlijk wel in, evenals de verhalen van de participerende boer en de wethouder van de gemeente Hof van Twente.

Richard Teunissen van Baks Borculo glimlacht. Baks is er zeer tevreden over dat het bedrijf kan meewerken aan deze pilot en op deze manier meerwaarde kan bieden aan de gemeente.

Proefproject Baks Borculo heeft deze bokashihoop samen met Bij de Oorsprong uit Dalfsen (leverancier van de toevoegmiddelen om bokashi te maken) voor de gemeente Hof van Twente aangelegd. Hiervoor is berm- en slotenmaaisel uit de directe omgeving gebruikt. Ondanks de relatief kleine straal van een kilometer waarbinnen het materiaal mag worden aangevoerd, ligt er een behoorlijke hoop van circa 250 kuub. De hoop is onder begeleiding van Bij de Oorsprong laagsgewijs (30 centimeter dikke lagen) aangelegd, waarbij het vochtgehalte (zo nodig met een extra watergift met de waterwagen) binnen de gestelde grenzen van circa 30 tot 40 procent moet komen te liggen. Tijdens het laagsgewijs aanleggen van de hoop worden de micro-organismen en cellulose-afbrekende bacteriën toegevoegd, alsmede oergesteentemeel om de pH-waarde te stabiliseren. De hoop wordt daarna met

BVOR: vergelijking gemaakt Het is logisch dat bermmaaisel dat op de bokashimethode wordt verwerkt niet naar composteerders gaat. Als reactie hierop heeft de BVOR op de eigen site een vergelijking gemaakt tussen bokashikuilen en het composteren zoals dat bij de BVOR-leden gebeurt. De BVOR beroept zich daarbij op een onderzoek dat is uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut ‘Verwerken van maaisel voor landbouwkundig gebruik - waarde van compost, Bokashi en bermgraskuil als meststof’ (2015). Hier enkele kernwaarden daaruit.

Kenmerk

Composteren

Bokashi

Organische stof

gestabiliseerd

verse koolstof aanwezig

omgevormd tot humus

afbraak in bodem

Landbouw­ kundige waarde

aanvoer organische stof stimulering bodemleven en bemeste waarde

Veiligheid

gegarandeerde afbraak

onduidelijk onkruiden en ziektekiemen (nog niet vastgesteld)

Wettelijke status

erkende meststof

geen erkende meststof

gedeeltelijke N-P­vrijstelling

landbouwfolie luchtdicht afgedekt. Ook moet worden ingespeeld op de C-N-verhouding van het aangevoerde product.

Puur boomblad heeft een wat te hoge C-N-verhouding. Nat bermmaaisel zit weer aan de lage kant. Ruwweg moet de CN-verhouding tussen de 15:1 en 25:1 liggen. Dat is te bereiken door de verhoudingen van de producten te variëren. Ook moeten er eigenlijk geen te lange en grove delen (bijvoorbeeld hele rietstengels) in zitten, omdat het contactoppervlak dan te beperkt is voor een snelle afbraak. Een technisch verhaal, waar Ten Berge helder over is. “Onze tak van sport is de cumelaondernemer te begeleiden bij het aanleggen van de kuil en de benodigde kennis hiervoor over te dragen, zodat het bedrijf op termijn zelf de vakkennis heeft om goede bokashikuilen aan te leggen.”

Bij deze proef heeft Bij de Oorsprong de aanleg geheel begeleid. Die heeft in het najaar plaatsgevonden. Na ongeveer drie maanden is de kuil gereed om te worden geopend en uitgereden, in dit geval mooi voordat het maïsland wordt klaargemaakt. In het najaar uitrijden van in de zomer gerealiseerde bermmaaiselkuilen gaat volgens Ten Berge echter ook prima.

Proces gaat door Bij het openen van de kuil ruik je dat er in die maanden een fermentatieproces heeft plaatsgevonden, vergelijkbaar met zoals vroeger zuurkool in een vat werd gemaakt. Na drie maanden is het proces nog lang niet klaar. Eigenlijk begint deel twee van het werk dan pas. In de drie maanden hebben de gisten en bacteriën zich sterk vermeerderd en het afval omgezet. Tijdens het uitrijden merk je dat aan het iets gemakkelijker uiteenvallen van het materiaal. Daar blijft het bij.

Daarna gaan de micro-organismen en wormen op het land doen waarvoor bokashi is opgezet: het afbreken van het

materiaal en het stimuleren van het bodemleven, zodat de meststoffen in de bodem via het bodemleven (dat die meststoffen consumeert en weer afgeeft) terecht komen. De aanwezige agrariër had afgelopen najaar een bokashihoop uitgereden op grasland. Hij gaf aan dat hij ‘het ergste’ vreesde, maar dat na drie weken alles verdwenen was en het weiland met bokashi significant donkergroener was en er beter bij stond dan het deel dat hij niet had bemest met bokashi. Dat is natuurlijk een momentopname. Bokashi claimt dat er met deze methode ten opzichte van composteren geen CO2verlies is, de energie- en voedingswaarde behouden blijft en alle input aan tonnen product ook de output is die op het land wordt uitgereden. Een opmerkelijk detail hierbij is dat onkruidzaden mee fermenteren. Een belangrijk gegeven, omdat de temperatuur onder de 40 graden blijft. Bij het bewuste perceel in Markelo zijn monsters genomen als onderdeel van een meerjarige proef om te kijken wat de invloed op het bodemleven en het organische-stofgehalte is.

Rendement De aanwezige wethouder van de Hof van Twente, Wim Meulenkamp, benadrukte het belang van het houden van de organische stof in de eigen regio, omdat agrarische gronden verschralen. Dit project past volgens hem goed in het project Mineral Valley, waarin tien Twentse gemeenten participeren. Allemaal zijn ze doordrongen van de noodzaak om de organische-stofbalans op landbouwgronden te verbeteren. Meulenkamp noemde dit een prima initiatief, dat past in deze gedachte. Ten Berge voegt eraan toe dat de CO2-besparing ook moet worden meegenomen. “Voor gemeenten die CO2-neutraler willen werken of presteren, scheelt het een aanzienlijke post transport naar een composteerder en terug, als dat al gebeurt”, aldus Ten Berge. Hij geeft aan dat het

GRONDIG 5 2017

39

ondernemen met

vaktechniek

transporteren - tot soms heel ver om het bij de goedkoopste composteerder af te zetten - een item is. “In het laatste geval ben je dan de grondstoffen uit de eigen regio kwijt.”

Ten Berge bespeurt onder gemeenten en bij waterschappen ook bereidheid, mede vanuit het oogpunt van de CO2-prestatie en het behouden van de grondstoffen in de eigen regio (kleine-kringloopgedachte). Hij voert daarover gesprekken met belanghebbenden. “In dit kader gaan we volgend jaar een groot project opstarten, waarbij van een grote gemeente alle bladafval wordt verzameld.”

Over de aantrekkelijkheid wordt niet getwijfeld. Ten Berge geeft aan dat op studieavonden is gebleken dat boeren allang de noodzaak inzien van bodemverbetering en dat aanwenden van bermmaaisel en bladeren zonder dat dit meetelt in de mestboekhouding altijd welkom is, mits de kosten natuurlijk binnen de perken blijven. Ten Berge geeft aan dat voor de bokashimethode de extra kosten voor de toevoegingen neerkomen op ongeveer € 6,- per ton. Daar komen dan het aanleggen van de kuil en het uitrijden nog bij. Reken daar ruwweg € 15,- voor en je zit binnen de tarieven voor het naar de composteerder brengen.

Het product moet natuurlijk wel schoon zijn. “Dat is een belangrijk aandachtspunt”, vertelt Ten Berge. “Bij de meeste bermen en watergangen is het geen item, maar daar waar veel zwerfaval ligt, zal dit eerst moeten worden verwijderd, anders gaat het maaisel niet mee. Bermmaaisel vlakbij eetgelegenheden aan de snelweg is vanuit dit oogpunt zeker niet geschikt”, aldus Ten Berge. Het werken in de eigen regio kan hierbij een controlerend effect hebben. De boer zal de loonwerker erop aanspreken en de loonwerker de gemeente of het waterschap.

Straal als knelpunt Grootste knelpunt is de straal waarbinnen je bokashihopen legaal mag aanleggen. Wettelijk is de straal waarbij je bermmaaisel mag verzamelen en uitrijden een kilometer. Daar houden de partijen zich aan.

Bij de Oorsprong is nu drie jaar bezig. “Te kort om harde cijfers te presenteren”, aldus Ten Berge. Desondanks ziet hij mogelijkheden genoeg regionaal meer van dit soort initiatieven te realiseren en zijn er al de nodige gestart en geïnitieerd. Hiervoor voert Ten Berge gesprekken met gemeenten, provincies en waterschappen. Baks Borculo gaat met deze ervaringen verder aan de slag “We weten nu hoe het moet en wat er moet worden geregeld. De palen zijn geslagen”, aldus Teunissen van Baks Borculo.

TEKST & FOTO’S: Gert Vreemann

Op het eerste gezicht gewoon een composthoop.

Je ruikt iets de zure fermentatielucht en ziet dat de hoop laagsgewijs is opgebouwd met toevoegingen.

Ten Berge neemt hier grondmonsters voor een meerjarig traject waarin de voortgang van het bodemleven en de bemestingstoestand worden geanalyseerd.

Bij het uitrijden valt het product iets gemakkelijker uit elkaar. Verder is het gewoon compost strooien zoals u dat kent.

Wat is bokashi?

Bokashi is in Japan ontwikkeld. In het Japans betekent het ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. Het wordt er traditioneel gebruikt om de ­microbiële diversiteit in de bodem te verhogen en planten te voorzien van bioactieve voedingsstoffen, zoals natuurlijke antibiotica en groeihormonen, vitamines en aminozuren. De methode komt voort uit de effectieve micro-organismetechnologie die werd ontwikkeld door professor dr. Teruo Higa van de Universiteit van de Ryukyus in Okinawa. Bokashi kan van nagenoeg elk type vers organisch materiaal worden gemaakt. In Europa is er in bijvoorbeeld Oostenrijk al veel ervaring opgedaan.

40

GRONDIG 5 2017

Maak van uw wiellader een motorgrader

Mekos dozerbladen: volautomatisch werkende profileer machines, voorzien van automatisering door middel van laser techniek, total station of gps. De Mekos machines zijn uniek, sterk en duurzaam, geschikt voor zand en korrelbanen. Werkbreedte tot 4 mtr.

(op getoonde producten zijn individueel patenten van toepassing)

Mekos Schagerbrug BV Tel. 0224-571555 www.mekos.net

Partners:

Die wil alleen maar laden

KRONE opraap- en transportwagen

35 modellen in vier verschillende series Geschikt voor tractoren van 80 tot 400 PK Laadvolume van 25 tot 56 m3 Brede EasyFlow pick-up zonder curvebaan = 58% minder slijtdelen en 30% hoger toerental Enorme snijrotor met gelaste brede hardox meenemers, trekt licht zelfs bij 37 mm snijlengte (hakselkwaliteit)

Zuid-Nederland: Ad van den Hurk 0653-241918

Noord-Nederland: Martijn van Middelkoop 0651-346841

www.krone-nederland.nl

ZAAIMACHINE GETEST Uitneembaar zaaien

ondernemen met

vaktechniek

Nieuwe John Deere 1725NT John Deere testte de afgelopen maanden op een aantal plaatsen de eigen precisiezaaimachine in de maïs. Het is een machine die past in de trend om op hogere snelheid te werken. Bij loonbedrijf Gebr. Freriks in Heelweg waren ze na 75 hectare zaaien lovend over de machine. Tijd voor een eerste kennismaking.

De stofwolken achter de machine verraden al dat hier op hoge snelheid wordt gewerkt wanneer we het perceel naderen waar de John Deere 1725NT op proef draait. Het is de eerste keer dat deze precisiezaaimachine in Nederland wordt getest. Deze machine past in de trend van precisiezaaien op hoge snelheid. Voor deze test heeft dealer Jan de Winkel een John Deere 6150R compleet uitgerust voor optimaal zaaiwerk. De trekker staat op dubbellucht, maar wel zo dat de wielen niet over de zaaistrook rijden. Voorop zit de kunstmesttank met een inhoud van 1800 liter die bij de combinatie hoort.

De achtrijige zaaimachine achter de trekker is een volledig eigen John Deere-ontwikkeling. Deze komt dus naast de Monosem-machines die John Deere na overname van deze fabrikant ook in het pakket heeft. Opvallend aan de machine is het modulebouwsysteem van het hele zaaielement. Alle onderdelen zijn daarbij stuk voor stuk na een simpele ontgrendeling te verwijderen. Hoe handig dat is, blijkt bij deze

42

GRONDIG 5 2017

testrit als precies voor het eerst er een storing optreedt. De sensor die in elk zaai-element aanwezig is, toont bij de start van het zaaien direct aan dat er in één element geen zaad wordt afgelegd. Chauffeur Frank en specialist Mark Beunk van Jan de Winkel starten hun onderzoek naar de oorzaak door de zaaibak te verwijderen. Die kan na het sluiten van de toevoeropening eenvoudig worden afgenomen. Daarna komt het zaaihuis vrij, dat ook met het verwijderen van één vergrendeling en het losmaken van de vacuümslang is te verwijderen. De trechter wordt leeggegoten in de bak, waarna ook de zaaischijf los kan worden gemaakt. Het zaaihuis is een ingenieuze constructie waarbij het zaad door onderdruk op de zaaischijf wordt gezogen. Het zaad wordt daarbij van onderaf meegenomen naar boven. Instelbare afstrijkers en opstaande randjes tussen de zaadopening moeten dubbelingen voorkomen. Boven in het zaaihuis zorgt een uitwipwieltje ervoor dat het zaad op het unieke deel van de zaaimachine valt. Bij John Deere valt het zaadje namelijk niet

1 Het zaad valt vanuit het zaaihuis direct op de zaaiband, die het helemaal meeneemt naar beneden.

1 3

2

4

naar beneden of wordt het zelfs naar beneden geblazen, maar vindt het transport plaats door een zaaibandje. Dit is een soort borstelband die in een eigen huis draait. Het zaadje zit vast tussen de borstelharen en wordt zo naar beneden getransporteerd. Vlak boven de grond wordt het zaadje dan uitgeworpen. Doordat de achterwaartse snelheid ongeveer gelijk is aan de rijsnelheid voorwaarts valt het zaadje bijna recht naar beneden, wat een gelijke zaaiafstand moet garanderen.

Twee weken na opkomst blijkt het resultaat. De opkomst is rond de 98 procent en de planten staan keurig op afstand.

Ook de afsluiting van de zaaielementen via GPS waar rijen elkaar kruisen blijkt perfect te hebben gewerkt.

De borstelband was tijdens deze kennismaking precies de plek waar het zaaien stokte. Eén zaadje was blijven steken in het transport, waarna de rest van het zaad zich daarachter ophoopte. Een misser die toevallig net optrad, maar die de rest van het zaaiseizoen niet meer voorkwam.

Juist om verstoppingen te voorkomen, is het zaaihuis uitgerust met een roestvrijstalen geleidingsplaat voor het zaad.

In deze plaat zit ook de sensor die de aanwezigheid van het zaad registreert. Voordeel van de borstelband is dat deze de sensor ook continu schoonborstelt. De borstel wordt daarbij met een veerspanner continu op spanning gehouden.

Elektrisch aangedreven De hele zaaimachine wordt elektrisch aangedreven. Per zaaielement zijn twee elektromotoren aanwezig; de eerste voor het aandrijven van het zaaiwiel, de tweede voor de zaaiband.

Omdat dit veel elektrisch vermogen vraagt, is de machine voorzien van een eigen aggregaat dat werkt zonder koolstofborstels. Dat is rechtstreeks op de aftakas gemonteerd en is goed voor 56 volt. Bewust is gekozen voor een hoog voltage om te kunnen werken met een relatief laag amperage.

Om de zaaimachine universeel inzetbaar te maken, is deze ook uitgerust met een eigen vacuümpomp. Deze wordt hydraulisch aangedreven. Ook is er een compressor, die ook via de hydrauliek wordt aangedreven. De vacuümpomp is voor de zaaiunit, de compressor is voor de drukbalgen op het zaai-

5

6 element. Hiermee kan de druk traploos worden ingesteld. Dit wordt gecombineerd met de bekende handmatige veerinstelling achter op het element. Daarmee kan de zaaidiepte worden geregeld.

Passend in de huidige tijd is de besturing van de machine.

Deze is volledig volgens de Isobus-normen uitgevoerd, waarmee deze achter elk merk trekker zou moeten passen.

Hoewel de machine dus ook op het scherm van de John Deere zou kunnen draaien, heeft Jan de Winkel ervoor gekozen een eigen scherm voor de zaaimachine te monteren, mede omdat dit ook geheel GPS-gestuurd is. Om dan overzicht te houden, is het handig om een wat groter scherm te hebben dan standaard op de trekker zit. De machine wordt met RTK-GPS aangestuurd. De chauffeur hoeft zich dus niet te bekommeren om het in- of uitschakelen op het kopeind of van zaairijen in een geer. Alles gaat automatisch en precies door de elektrische aandrijving van de zaaielementen.

Het is bij deze machine zelfs mogelijk om per zaairij vijf verschillende zaaidichtheden in te stellen. In de toekomst zou je daarmee op een perceel kunnen variëren in aantal zaden per vierkante meter, afhankelijk van de omstandigheden. Zo lang daar geen goed systeem voor is, is het handig om vijf zaaiafstanden in te programmeren en deze afhankelijk van ras of teeltdoel in te zetten.

Na 75 hectare testen is chauffeur Frank in elk geval dik tevreden met de machine. Vooral het werken op GPS in combinatie met het in- en uitschakelen bevalt hem. “Ik kan veel sneller door de bochten omdat het niet uitmaakt welke zaairij ik pak en waar ik hem op de grond zet. Samen met de hogere snelheid zorgt dat ervoor dat ik zeker één hectare meer per uur kan doen.”

In prijs is de machine vergelijkbaar met andere machines, aldus Jan de Winkel. “Voor deze uitvoering met kunstmesttank en RTK-GPS moet je rekenen op een bedrag van rond de € 80.000,-, met afhankelijk van de uitvoering een meer- of minderprijs.” Dit jaar hoopt De Winkel de demonstratiemachine te verkopen. Volgend jaar moeten er dan meer volgen.

2 Het zaad wordt van onderuit mee­ genomen. Ribbels en daarna instelbare tasters moeten dubbelingen voorkomen.

3 De zaaischijf op het zaaihuis. Een kap er overheen zorgt voor het vacuüm.

4 De zaadbakken zijn gemakkelijk afneembaar. Leeg maken is dus een eenvoudig karweitje.

5 Drie weken na de zaai staat de maïs al in het driebladstadium. De opkomst is rond 98 procent. Alle planten staan heel net op afstand.

6 Het effect van onkruidbestrijding.

Rechts meer gras door een bespuiting.

Links onbespoten.

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

GRONDIG 5 2017

43

Industriebanden & Landbouwbanden

Landbouwassen

NIEUW

ON-VOOR-STEL-BAAR

“Bel voor een vrijblijvende demonstratie”

Onvoorstelbaar groot is ons assortiment aanhangeronderdelen en banden voor Landbouw, Tuin & Park, Quad en Industrie. Door dat enorme assortiment hebben wij altijd voor u het beste, het snelst leverbare en het meest prijsvriendelijke artikel in huis. Vandaag besteld, is morgen in huis.

+31(0)592 37 27 19 info@middelbos.nl www.middelbos.nl

Bel: 085-2730993 www.planprof.nl

BEZOE K ONZE WEBSH OP

Specialist voor de CUMELA-sector!

Import en Groothandel

162 Adv_On-voor-stel-baar_98x64_Grondig.indd 1

info@planprof.nl

08-07-16 12:0

Adverteren in de volgende uitgave (21 juli) van Vakblad Grondig?

Reserveren is mogelijk t/m 10 juli.

Voor meer informatie: Lisette Kerkhof T 033 - 247 49 50 E lkerkhof@cumela.nl

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

Sterk in beweging 17-01 Stopper Grondig 1-8S.indd 1

®

8-6-2017 9:16:31

slijtdelen | hydrauliek | machines

Baggerpompen voor baggerwerk en groot volume pompen Veneroni groot volume pompen voor afwatering

DODA Idra baggerpompen in hardox uitvoering

agro@sim-holland.nl

Bekijk het complete aanbod en bestel op www.prodina.nl

SIM Holland B.V. Trapezium 250 3364 DL SLIEDRECHT T: 078-641 80 00 info@sim-holland.nl www.simholland.nl

Oosterwijzend 50 | 1616 LD Hoogkarspel 0228 562982 | www.prodina.nl | info@prodina.nl

: S R E P M U TREKKERB !

P O R O O V D I E H G I VEIL

veiligheid. s r e e k r e v e r el tot bete t u le s e d f Reimink is id e h k, Loonbedrij r in a m ei a R b o t ic h N Jan Zic

Tussenstand deelnemers 500

Wij rijden nu ook met een trekkerbumper: Loonbedrijf van den Hout, Diessen

Loon- en verhuurbedrijf Nelisse, Nieuwe-tonge

Beukema grondwerken B.V., Onderdendam

Loonbedrijf Timmerman, Staphorst

VOF Loonbedrijf Kriesels, Duiven

Loon- en verhuurbedrijf W. Rossen, Deursen-dennenburg

Loonbedrijf van der Looij B.V., Ell Dams Fourage B.V., Zundert Agrarisch loonbedrijf Haaijer B.V., Veelerveen Anker Grondverzet B.V., Nieuwerkerk a/d IJssel Loonbedrijf Sjoerd Nauta B.V., Grou

Timmermans Agri Service B.V., America Loonbedrijf H. Altena, Kloosterhaar Loon- en grondverzetbedrijf Schimmel B.V., Scherpenzeel

Vergroot de veiligheid, rij met een trekkerbumper.

CUMELA Nederland ondersteunt de aanschaf van 500 bumpers met een vergoeding van â‚Ź 500,-.

400 300 184

30

VEILIG

(land)bouwverkeer

Kijk op www.cumela.nl/trekkerbumpers voor de deelnemende leveranciers en de spelregels en voorwaarden.

VALTRA Aangenaam universeel

ondernemen met

vaktechniek

Valtra rolt SmartTouch uit over N-,T- en S-series Op de afgelopen Sima officieel geïntroduceerd op de zware S-serie, nu al uitgerold over de N- en T-series: de nieuwe SmartTouchbedieningsarm met 9-inch-touchscreen vol vernuft en bedieningsgemak. Samen met een uitbreiding van de series en bijpassende ontwikkelingen heeft Valtra hiermee een volgende ontwikkelingsstap afgerond. Een eerste indruk.

“Je denkt eerst na over het SmartTouch-pakket en kiest er dan de passende trekker bij in plaats van andersom” zo luidt de prikkelende opmerking van Valtra-marketingdirecteur Mikko Lehikoinen tijdens de Europese introductie op 1 juni in Beekbergen. Hij geeft aan dat de moderne ondernemer eerst nadenkt over de functies die hij nodig heeft en dan pas de passende vermogensklasse erbij zoekt. Die gedachte past bij de introductie van SmartTouch voor de S-, T- en N-series.

Valtra heeft de trekkerseries in dit opzicht gelijkwaardig en in vermogensrange aansluitend gemaakt. Het geeft aan dat Valtra sterk inzet op zijn nieuwe SmartTouch. Smart staat daarbij voor Sense (op gevoel, intuïtieve bediening), Multifunctional (spreekt voor zich), Art (uiterlijk en design) Rest (comfortabel met altijd de mogelijkheid de arm en hand goed af te steunen) en Technology (staand voor alles mogelijk wat nu te bedenken is). In het laatste geval zijn meerdere zaken programmeerbaar onder de bedieningsknoppen, zoals de keuzes van de bediening voor het rijden en de bediening van de hydrauliek,

46

GRONDIG 5 2017

maar ook draadloze gegevensoverdracht, communicatie en een voertuigvolgsysteem alsmede integratie van eigen GPSsystemen in samenwerking met Agco Fuse. Het ontbreekt nog aan de integratie van handsfree bellen. We moeten het met een vakje voor de mobiele telefoon doen. Verder zijn er grote stappen gezet.

Even ploegen Het begint uiteraard met het nieuwe 9-inch-touchscreen. Zonder studie even tikken en swipen en je ontdekt dat de afgebeelde Valtra met icoontjes voor de verschillende functie zelfs te draaien is. Icoontje voor de transmissie aantikken en simpel de settings voor memory 1 en 2 op respectievelijk 8 en 4 km/uur instellen.

Via de home-knop terug en dan de hydraulieksettings voor het wentelen van de ploeg in opbrengst en tijd vastleggen en deze functie onderbrengen op de multihendelbediening.

Dat had ook gekund op de nieuwe hydrauliekjoystick of op de ‘normale’ hydrauliekhendels in de armleuning; wat je wilt.

Deze SmartTouch levert Valtra identiek op de N-,Ten S-modellen bij de N- en T-modellen ook voor de powershift-trekkers.

De nieuwe rijhendel heeft ook een vooruitachteruitschakeling gekregen. De nieuwe aparte hydrauliekhendel heeft bovenop een extra bediening voor een derde functie.

Daarna even ploegen met een T254. Je kunt het puur met de nieuwe multihendel af, daarbij de elleboog afsteunend op de armleuning zonder dat je scheef zit. Uitheffen, kantelen en voor het veranderen van de rijrichting zitten twee knopjes onder in de multihendel. Dan moet de omkeerhendel links onder het stuur wel in neutraalstand staan. Dat moet je even weten en dat moet gemakkelijker kunnen. De bediening van rijrichting op de multihendel zou ook een neutraalstand moeten hebben, bijvoorbeeld door die knop in te duwen of naar beneden te bewegen. Met een draaiwieltje en de plus- of minknop kun je de tempomatsnelheid en het motortoerental bijregelen. Dat heb je zonder uitleg zo onder de knie. Fijn is dat de instelling van de werkdiepte nu met een schuif gaat in plaats van met een draaiknop. Deze heeft bovendien een tweede geïntegreerde kleine schuif die als memory-aanslag dient. Het is maar een detail, maar wel heel fijn.

Op de weg We hebben ook even met een T154 op de weg gereden.

Eigenlijk geldt hier hetzelfde verhaal: met de omkeer links onder het stuur vanuit de parkeerstand de vooruit selecteren en dan met de rijhendel tegen een aangename veerdruk in - je gaat niet wiebelen bij bewegingen en het gaat niet te zwaar vooruit drukken. Verder drukken is meer versnellen, loslaten is de actuele snelheid vasthouden. Je kunt met het draaiwieltje bijregelen. Met een zijwaartse beweging is de tempomat te selecteren. Afremmen doe je door terug te trekken. De mate van afremmen wordt bepaald door de mate van terugtrekken.

Van rijrichting veranderen kan simpel met de knop onder op de rijhendel. De trekker regelt het allemaal automatisch. Een kort verhaal, dat je vooral zelf moet ervaren. Opvallend daarbij is dat het niet uitmaakt of je met een powershift- of traploze N- of T-serie-trekker rijdt. De bediening is exact hetzelfde. Wat vooral blijft hangen, is dat de bediening logisch en toegankelijk is. Sterk punt is dat het voor de drie series gelijk is. Dat betekent dat u uw chauffeurs met de verschillende trekkers op pad kunt sturen zonder verdere uitleg. Dat past in het universeel inzetten van personeel en materieel.

Het touchscreen werkt met het moderne scrollen en swipen. Mocht je de weg kwijtraken, dan is er altijd de thuisknop. Via knoppen en een draaiknop kun je deze ploeginstellingen ook realiseren.

geïntegreerd. Denk aan geleide- en stuursystemen, Isobus, telematics, Agcontrol en het TaskDesk Pro-pakket. Daaronder valt ook ValtraSmart, dat er is voor de dealers/service en voor de gebruiker. Bij de dealer gaat het om service, servicealarms en foutdiagnose op afstand. Er worden ruim 120 verschillende gegevens gecommuniceerd tussen voertuig en dealer. Voor de klant gaat het vooral om de praktische kant, zoals alle technische info over de trekker, een gebruikshandleiding, alarmmeldingen over storingen en service en rapportage van prestaties en werkzaamheden. Dat sluit aan op de individuele settings en taken die je via het touchscreen kunt invoeren. Uw dealer krijgt daarvoor een uitgebreid digitaal ondersteuningspakket, waaronder een ValtraSmart-computer en een losse SmartTouchbedieningsarm. Kunt u het genot alvast proberen.

TEKST & FOTO’S: Gert Vreemann

Uitbreiding N-, T- en S-series en specials Naast het uitrollen van de SmartTouch-bediening heeft Valtra de series N, T en S gecompleteerd. De N-serie viercilindermodellen is doorgetrokken van 73 tot 149 kW (99 tot 201 pk), de T-serie van 114 tot 199 kW (155 tot 271 pk) en de S­ -serie van 199 tot 298 kW (270 tot 405 pk). Daarmee is het gat tussen de T en de S weggewerkt en is de overlap tussen de N- en T-serie vergroot, zodat de klant kan kiezen tussen een compactere N of een zwaardere T. Valtra benadrukt met klem dat het onder de naam ‘Unlimited’ samen met klanten specials (series A, N, T en S) met Valtra CE-keur blijft bouwen en ontwikkelen voor bijvoorbeeld bosbouw, infra, militaire toepassingen en stads- en groenwerk.

Communicatie Valtra heeft met Agco Fuse een eigen communicatiesysteem, waarbij dealers en gebruikers data draadloos kunnen overzenden en kunnen communiceren en waarin diverse functies zijn

GRONDIG 5 2017

47

ondernemen met

vaktechniek

ECONOMIE

IN KORT BESTEK Altijd naar de rechter bij bezwaar?

CUMELA Kompas Analyse Liquiditeit in 2016 verbeterd

Beste Jan,

Door betere resultaten en het opnemen van extra leningen verbeterde de liquiditeit op de cumelabedrijven vorig jaar aanzienlijk, ondanks forse investeringen van gemiddeld € 343.000,- per bedrijf. Basis voor de betere financiële positie is het positieve resultaat dat de bedrijven vorig jaar gemiddeld haalden (zie Grondig 4). De cashflow verbeterde door een hoger resultaat in combinatie met hogere afschrijvingen (zie tabel). Naast de cashflow kwam er werkkapitaal beschikbaar uit nieuwe leningen. Het saldo tussen aflossingen en nieuwe leningen bedroeg € 28.698,-. Met andere woorden: de langlopende schulden namen met bijna € 30.000,- toe. Dit is duidelijk minder dan in het jaar ervoor.

Ontwikkeling liquiditeit cumelabedrijven 2016 (euro's) 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Cash flow

Saldo nieuwe leningen en aflossingen 2016

Investeringen

Mutatie werkkapitaal

2015

Uitgaven

Ik heb een brief gekregen van de gemeente waarbij zij het voornemen uitspreekt een werk te gunnen aan een bedrijf dat echt niet capabel is. Dat bedrijf wil het werk zelf uitvoeren, maar kan volgens ons nooit de juiste referenties hebben. Volgens mij is de gemeente onjuist ingelicht. Moet ik nu naar de rechter stappen? Ik heb niet zo veel zin in die officiële heisa en zie op tegen de kosten.

Beste aannemer, Het is een misverstand om te denken dat u bij een voorgenomen gunning alleen maar naar de rechter kunt. U kun namelijk ook gewoon een klacht indienen bij de gemeente. Oordeelt die dat die klacht gegrond is, dan kan zij de voorgenomen gunning intrekken.

Dit mag de gemeente doen.

In een recente zaak bij de gemeente Rotterdam onderschrijft de voorzieningenrechter niet de stelling dat na het nemen van de (eerste) gunningsbeslissing daartegen nog slechts met een kortgedingprocedure kan worden opgekomen. Deze stelling vindt volgens hem geen steun in de wet. Sterker, waarom met spoed een dagvaarding uitbrengen als het voor een aanbesteder meteen duidelijk is dat een klacht terecht is. Het belang van de aanbesteder en dat van de klagende inschrijver om niet te worden geconfronteerd met onnodige gerechtelijke procedures is in dit oordeel van de rechter meegewogen.

Tegenover de extra financiële middelen die beschikbaar kwamen, stonden natuurlijk ook uitgaven. De belangrijkste zijn zoals altijd de investeringen. Die bedroegen vorig jaar gemiddeld € 343.395,- (zie tabel). Dit is minder dan in 2015, maar nog altijd flink meer dan de afschrijvingen. Daarnaast verdween er wat geld uit het gemiddelde bedrijf door extra onttrekkingen van € 11.720,-.

De mutatie werkkapitaal komt daarmee onder aan de streep uit op € 45.971,-.

De liquiditeit van cumelabedrijven is in 2016 dus behoorlijk verbeterd. Dit zien we ook terug aan de current ratio (vlottende activa/kortlopende schulden) die in 2015 1,5 bedroeg en in 2016 uitkomt op 1,4.

Dat door de klacht de Alcatal-termijn van twintig dagen wordt overschreden, is geen bezwaar. Immers, op een klacht die luttele seconden voor het verstrijken van de (Alcatel-)termijn zou worden ingediend, zou anders moeten worden beslist binnen nog minder seconden. Dat kan niet de bedoeling zijn. De Alcatel-termijn omvat geen opdracht - noch aan de voorzieningenrechter, noch aan de aanbesteder - om te beslissen binnen een bepaalde termijn, afgezien dan van de nodige voortvarendheid die mag worden verwacht bij het nemen van de beslissing.

Kasstroomoverzicht 2015 en 2016 (euro’s)

De voorzieningsrechter hecht wel waarde aan een deugdelijke motivering als dat vanwege de vertrouwelijkheid mogelijk is, hoewel daarvoor bij een voorgenomen gunning geen richtlijnen zijn. Dat is anders bij een gunningsbeslissing. In die situatie moet die goed worden gemotiveerd. Een latere aanvulling van de in de afwijzingsbrief genoemde relevante redenen is in beginsel niet mogelijk.

De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van 71 cumelabedrijven die hebben 2016

2015

Resultaat

102.373

73.135

Afschrijvingen

270.016

249.849

Cashflow

372.389

322.984

Saldo nieuwe leningen en aflossingen

28.698

116.317

Bij werkkapitaal

401.087

439.301

Onttrekkingen

11.720

16.466

Investeringen

343.395

411.829

Af werkkapitaal

355.115

428.295

Mutatie werkkapitaal

45.971

11.006

deelgenomen aan de kengetallenvergelijking CUMELA Kompas ­Analyse over de periode 2015-2016.

Wilt u weten hoe uw kengetallen zijn, doe dan mee aan de kengetallen­ vergelijking CUMELA Kompas Analyse. Neem hiervoor contact op met uw bedrijvenadviseur, bel met de infolijn (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Jan van der Leij Beleidsmedewerker GWW CUMELA Nederland

GRONDIG 5 2017

49

VERVAET De standaard in mestinjectie

Since 1974

Frans Vervaet B.V. - Hoofdplaatseweg 1b - 4521PE - Biervliet - Nederland - WWW.VERVAET.NL - info@vervaet.nl - 0031 (0) 115 48 17 10

P&O SCAN Personeel in dienst?

Dan heeft u te maken met veel regels en is aandacht voor personeelszaken van belang. Immers, tevreden en goed functionerende werknemers brengen uw bedrijf verder.

De CUMELA P&O scan helpt u om: ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

De mogelijkheden van de cao optimaal te benutten Wet- en regelgeving goed toe te passen Vakbekwaam personeel te binden en te boeien Grip te krijgen op personeelskosten En nog veel meer….

Geïnteresseerd, neem contact op met CUMELA Advies (tel: 033-2474900) of mail naar info@cumela.nl

NEDERLAND

CUMELARIA

GEKRUID Vlug naar de boot En zo is de eerste snede gras alweer bijna aan de kant op het moment dat ik deze column schrijf. En wat ging het deze keer van een leien dakje! Het is echt een geweldig voorjaar tot nu toe, met mooi weer en lange dagen. De sfeer onder de agrariërs is dan ook prima en daar word je als loonwerker erg blij van.

VIJFTIGJARIG JUBILEUM LOONBEDRIJF K. VAN DER GEEST Alle vlaggen hingen uit in Moerbeek. Loonbedrijf K. van der Geest in Lutjewinkel organiseerde op zaterdag 15 april namelijk een open dag ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van het bedrijf. Er kwamen veel klanten en relaties een kijkje nemen op deze zaterdag van het lange paasweekend. Op vrijdag 14 april was er ’s middags een receptie voor genodigden en ’s avonds een feestavond. De huidige ondernemers Marco en Sjors van der Geest spraken hun dank uit aan de drie medewerkers die ook al 25 jaar en langer op het bedrijf werken. Zij ontvingen de zilveren CUMELA-speld. Namens CUMELA Nederland sprak bedrijvenadviseur Ada Kieft de ondernemers en hun medewerkers toe. Marco en Sjors ontvingen vanwege het jubileum een gouden speld en mevrouw Corrie van der Geest een gouden ketting. Samen met collega-loonwerkers en de bestuursleden van Noord-Holland, Jack van Diepen, Maaike Groot, Kees Huiberts en Bram Dieleman, werden de ondernemers in de bloemetjes gezet.

GLIJNIS AL VEERTIG JAAR TROUWE KLANT J. Glijnis BV uit Zoetermeer heeft onlangs onder feestelijke omstandig­ heden een Kobelco SK55SRX-minigraafmachine in gebruik genomen.

Glijnis is namelijk al veertig jaar trouwe klant van Kemp en dit is alweer de vierde Kobelco. Als dank voor de trouw aan het merk ontving Glijnis niet alleen de Kobelco, maar werd het bedrijf door Kemp ook getrakteerd op een taart en een speciale miniatuur. Uiteraard ontbrak de mooie bos bloemen ook niet. Toch een mooi gebaar.

Op deze mooie dagen probeer ik ‘s ochtends vroeg op kantoor te beginnen om zo snel mogelijk de vele werkuren van onze jongens in te boeken. Alles zit nu bij iedereen nog vers in het geheugen, dus mochten er toch nog onduidelijkheden zijn, dan weet iedereen nog goed wat er is gebeurd.

Hierna snel de andere nodige zaken afhandelen, want zelf wil ik ook graag van het geweldige weer genieten. Het allerliefst ga ik met de boot het water op. Dit gaat echter niet, want we hebben onlangs onze boot verkocht, omdat we graag iets anders willen. Deze situatie kan uiteraard niet te lang duren.

Wij wonen namelijk aan de rand van de Friese wateren, dus wat is er mooier dan na een drukke werkweek even te ontspannen op het water. Zo wordt dus elke mogelijke vrije minuut besteed aan de zoektocht naar een nieuwe boot.

Er ontsnapt geen bootsite aan onze aandacht. Uren neemt dit proces in beslag. Zelfs tijdens kantooruren wordt er met regelmaat even stiekem gekeken of er inmiddels alweer nieuw aanbod is. En anders met de iPad op schoot in de tuin het internet afstruinen naar een geschikt exemplaar.

Bij boten is het echter al net zo als bij de aanschaf van een nieuwe machine: er is zoveel keus. Wordt het een sloep of toch een weekendboot? Benzine of diesel? Manlief kan inmiddels bijna geen boot meer zien, het is om gillend gek van te worden. Een trekker is nog sneller aangekocht. Maar ja, we willen ook de juiste keuzes maken. Inmiddels is er dan een bod op een boot uitgebracht en is het afwachten of we een deal kunnen sluiten. Kunnen we ondertussen nog even hard aan het werk, centjes verdienen en daarna vlug naar de boot...

Gretha Toering Toering Loon- en Grondverzetbedrijf

GRONDIG 5 2017

51

25 JAAR LOONWERKONDERWIJS Het draait niet alleen om de ‘klik’

ondernemen met

mensen cumela

Zeker nu de vergrijzing zichtbaar wordt, is het opleiden van een stagiair voor een leerbedrijf een belangrijk onderdeel om het personeel van de toekomst veilig te stellen. Toch is geen stagiair hetzelfde. Wat zijn de mogelijkheden van de diverse niveaus en studierichtingen? En wat kun je als werkgever verwachten van een stagiair?

Veelal gaat het zo: een leerling belt een leerbedrijf omdat hij een stageplaats zoekt. Hij wordt uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek en als de befaamde ‘klik’ er is, kan hij aan de slag. Toch is die ‘klik’ niet alleszeggend. Uiteraard is motivatie een grote pre, maar een niveau 1-leerling heeft een heel andere begeleiding nodig dan een niveau 3-leerling.

Jongens van de praktijkschool, niveau 1, vinden het vaak al prachtig als ze aan de schop of met een trilplaat in hun handen staan. Een niveau 3-leerling is een stuk zelfstandiger en kan na verloop van tijd gerust alleen op pad worden gestuurd. Een hbo’er komt voornamelijk voor een opdracht op kantoor.

Herbert en Tonny Hofmeijer van Hofmeijer Loonwerk en Grondverzet uit Voorst zien veel verschillende stagiairs komen en gaan, van de praktijkschool tot aan het SOMA College. “Voor ons is vooral de motivatie van de stagiair erg belangrijk”, zegt Tonny. “Het is inderdaad vaak de ‘klik’ die ervoor zorgt dat een jongen hier zijn draai kan vinden.” “Toch is het ook erg belangrijk om te beseffen wat de achtergrond en het niveau van de leerling is”, voegt Herbert eraan toe. “We hebben hier ook jongens van de praktijkschool en zij hebben gewoon een goede en intensieve begeleiding nodig. Ze krijgen een ‘eigen’ medewerker mee of ze doen klussen op en rond het erf. Jongens van niveau 3 zijn een stuk serieuzer en zijn al snel zelfstandig inzetbaar. Stagiairs worden hier trouwens al snel alleen op pad gestuurd. Ze moeten het toch zelf leren.”

Hbo’ers komen bij Hofmeijer op kantoor. “Toch moet je je ook hier niet op verkijken als werkgever. Een hbo’er mag dan wel een erg zelfstandig denkvermogen hebben, maar als hij de kostprijs van je machines moet berekenen en dat nog nooit eerder heeft gedaan, moet je hem als werkgever toch aan de hand meenemen. Ook dat kost veel begeleiding en dus tijd.” “Het is altijd afwegen wat voor werkzaamheden we onze stagiaires laten doen”, zegt zijn vrouw ten slotte. “Een leerling kan bij ons komen om te leren ploegen, maar zelfs niet al onze medewerkers kunnen dat. Goed kunnen ploe-

Het loonwerkonderwijs bestond vorig jaar een kwart eeuw. In die 25 jaar is er veel veranderd en nog steeds is er verandering gaande. Het onderwijs probeert daar continu op aan te sluiten, maar dat is geen eenvoudige taak. Daarnaast moet ook de moderne werkgever zijn werknemers blijven opleiden. Reden genoeg dus om aandacht te besteden aan de toekomst van morgen. Leren stopt nooit.

52

GRONDIG 5 2017

gen kost jaren ervaring. Dus we kunnen leerlingen wel een klein stukje laten doen, maar onze eigen medewerkers moeten ook die ervaring opdoen.”

Behalve niveaus zijn er ook grote verschillen tussen een BBLleerling en een BOL-leerling. De BBL’er komt letterlijk in dienst en moet ook in de winter aan het werk worden gehouden.

Een BOL-leerling komt eens in de week langs en krijgt alleen een stagevergoeding. “Wij vinden BOL-leerlingen prettiger om mee te werken”, zegt Herbert. “Een BBL’er wil eigenlijk gewoon aan het werk, maar heeft nog een leerplicht. Onze ervaring is dat een BOL-leerling meer theoretische basiskennis heeft en dus weet waarom hij een bepaalde bemesting op een maïsperceel uitvoert. Dat levert meer betrokkenheid bij het werk op. Dat zorgt weer voor een prettiger samenwerking.”

TEKST & FOTO’S: Marjolein van Woerkom

Naam: Ronald Wijnbergen (30) Werkzaam bij: Hofmeijer Loonwerk en Grondverzet als allround medewerker Plaats: Voorst Opleiding: mbo Medewerker agrarisch loonwerk, AOC Twello, later AOC Oost in Doetinchem Niveau: 3 “Een goede motivatie en mentaliteit zijn belangrijk” “Het is alweer dertien jaar geleden dat ik bij Hofmeijer terecht kwam. Ik had hier stage gelopen en dat beviel zo goed dat ik niet eens mijn opleiding niveau 3 heb afgemaakt, maar dat ik hier meteen als medewerker aan de slag ben gegaan. Ik kreeg hier de kans om de praktijk goed te leren.

De tijden zijn wel veranderd. Dertien jaar geleden kreeg je als stagiair meer de kans om met allerlei werkzaamheden op het bedrijf in aanraking te komen. Nu zijn de machines groter, geld speelt meer een rol en dus kun je een leerling niet meer zomaar overal heen sturen. Op een aangenomen klus is elk kwartier er één. In het cultuur-

Naam: Eise van der Molen (26) Werkzaam bij: Loonbedrijf Lolkema als planner Plaats: Tijnje Opleiding: Agrarische bedrijfskunde, Van Hall Larenstein, Leeuwarden Niveau: hbo “Ik dacht: er zit meer in” “Ik vond de mbo-opleiding Veehouderij niet genoeg. Ik dacht: er zit meer in, dus ik ben doorgegaan naar het hbo. De opleiding Agrarische bedrijfskunde trok me, omdat het een erg brede opleiding is en je er dus naderhand alle kanten mee op kunt. Daarnaast heb ik altijd in de agrarische wereld gewerkt, dus ik had kennis van het werken met machines. Dat deed ik al van jongs af aan. Tijdens mijn oplei-

ding werkte ik bij een loonbedrijf via AB. Mijn studie eindigde in juni 2016. Ik wilde graag ergens als planner aan de slag, maar zo’n functie was moeilijk te vinden. Twee pogingen om via AB als planner aan de slag te gaan, mislukten. Bij loonbedrijf Lolkema zochten ze een trekkerchauffeur, dus ik heb daarop gereageerd. Je wilt toch vastigheid. Enkele weken nadat ik hier aan het werk was, bleek dat de planner een andere baan had gevonden, dus kon ik zijn plaats

innemen. Het werk van planner vind ik erg leuk.

Het is een uitdaging, want elke dag gebeurt er wel weer iets wat ik spontaan moet regelen. Dat vraagt dat je creatief moet denken en daar houd ik van. Hoewel ik geen specifieke loonwerkopleiding heb gedaan, vind ik wel dat ik op school vaardigheden heb geleerd die ik nu kan toepassen in de praktijk. Zo heb ik leren mensen te overtuigen. Dat komt nu goed van pas als ik bijvoorbeeld jongens moet vragen langer te werken. Voor klanten geldt hetzelfde. Als er iets moet worden geregeld, probeer je daar samen uit te komen. Ook een vak als voorraadbeheer komt nu goed van pas.

Als hbo’er maak ik wel verschil, denk ik. Ik heb geleerd te denken op hbo-niveau. Dat betekent dat ik denk in oplossingen. Het is wel wennen om nu in de praktijk als planner de eindverantwoording te hebben, maar je moet doorzetten. Als je geen beslissingen durft te nemen, kun je beter wat anders gaan doen.

Soms spring ik in drukke tijden bij. De combinatie vind ik mooi. Vijf dagen op kantoor lukt mij ook niet.”

technisch werk kan een jongen van niveau 2 dan eigenlijk alleen nog maar met een kipper rijden, want oefenen op een grondverzetmachine kost te veel tijd en dus geld. Gelukkig hebben we wel veel eigen werk, dus dat biedt stagiairs bij ons nog wel wat ruimte. Ik vind wel dat er meer betrokkenheid vanuit de school mag zijn. Hier op het bedrijf komen stagiairs van verschillende scholen, maar er zijn maar nauwelijks docenten die komen kijken. Alleen van het SOMA College en de praktijkschool zie je ze. Dat vind ik een gemiste kans.

Op de opleiding heb ik niet heel veel geleerd. Je leert er de theorie en wel wat rondom hydrauliek en elektronica, maar gevoel voor een machine heb je wel of niet. Het meeste leer je toch in de praktijk, zoals maaien en inkuilen. Daarbij zijn een goede motivatie en mentaliteit belangrijk. Aan jongens die hier komen en denken dat ze alles al kunnen, hebben we weinig. Ze moeten nog wel wat van je willen aannemen, anders leren ze ook niets in de praktijk. Zelf ben ik in alle facetten van het loonwerk werkzaam, maar ik heb het idee toe te zijn aan een volgende fase. Wat ik nog kan leren in dit vak, loopt een beetje dood. Ik ga na de eerste snede dan ook iets anders doen: werken bij de Welkoop.”

GRONDIG 5 2017

53

ondernemen met

mensen

Naam: Corné Hochstenbach (21) Werkzaam bij: Frans van der Zanden BV en verhuurt zich in avonduren en piektijden aan loonbedrijf Sonnemans Plaats: Someren Opleiding: mbo Medewerker agrarisch loonwerk, Citaverde, Roermond Niveau: 2 “De opleiding is een goede basis om verder te kunnen” “Ik kom uit een akkerbouwfamilie en heb altijd al interesse gehad in machines en trekkers, vandaar dat ik de opleiding Loonwerk ben gaan doen. Hoewel de school met het openbaar vervoer lastig te bereiken was, heb ik wel specifiek voor deze school gekozen. Tijdens de open dag gaf die goede informatie en één van de leraren kende ik al. Ik heb er veel ge-

leerd. Dit kwam ook doordat onze school erg inzette op de praktijk. Zo oefenden we wekelijks met trekkers en machines. Ik heb er leren ploegen en machines leren afstellen. Je leerde er de basis. Specifieke werkzaamheden, zoals spitten of het omgaan met GPS, heb ik tijdens mijn stage geleerd.

Een vertegenwoordiger van John Deere kwam zelfs op het bedrijf om mij te leren hoe de GPS werkte. Omdat er in de winter weinig agrarisch loonwerk te doen is, heb ik zelf bij mijn leerbedrijf aangegeven dat ik ook wilde leren werken met grondverzetmachines. Op die manier verbreed je je kansen voor werk.

Mijn opleiding vond ik belangrijk om te doen. Het is een goede start om verder te kunnen. Ik ben in 2015 geslaagd en heb ervoor gekozen niet verder te gaan met niveau 3, omdat ik niet graag achter de boeken zit. Maar nu denk ik soms: had ik het maar wel gedaan. Dan had ik namelijk mijn spuitlicentie gehaald en had ik net wat meer gekund. Zelf heb ik nog daarna nog wel mijn vrachtwagenrijbewijs gehaald, waardoor ik na mijn opleiding aan de slag kon bij een bedrijf dat met vloeibare meststoffen reed. Nu doe ik iets heel anders, ik leg met een minigraver tuintjes aan bij particulieren en in drukke tijden verhuur ik me aan loonbedrijf Sonnemans. Dat ik nu zo veelzijdig ben, bevalt me goed. Ik heb daardoor veel afwisseling in mijn werk en ben van alle markten thuis.”

advertentie

WIJ ZIJN VERHUISD W W W . L M C G E N N E P. N L

www.lmcgennep.nl Locatie: Landtech te Veghel

Corridor 9 • 5466 RB Veghel • T: 0413 - 211733

54

GRONDIG 5 2017

Ontdek het Laudis effect:

krachtig, snel en veilig!

advies Aangepast gergras in v d la g g in bestrijd Dosering: 2,25 l/ha 1,5 l/ha Timing: 2-3 blad d la b 6 3-

Zeer krachtig maïsherbicide Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

• breed werkingsspectrum • gewasveilig • snelle werking • snel regenvast

ondernemen met

cumela

CUMELA.NL

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Cumela.nl zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws?

Ga naar Cumela.nl. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

WETSVOORSTEL KENTEKENING AFGESTOFT In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Melanie Schultz van Haegen dat zij het wetsvoorstel voor de kentekenplicht van (land) bouwvoertuigen opnieuw wil indienen. De invoering van een apkplicht voor snelle landbouwtrekkers per 20 mei 2018 maakt registratie van deze voertuigen noodzakelijk. Ook kan met een kenteken de snelheid naar 40 km/u worden verhoogd. CUMELA Nederland is verheugd over het voornemen van de minister. De snelheidsverhoging naar 40 km/u maakt betere en veiliger routes voor alle landbouwvoertuigen mogelijk. Een praktisch ontheffingensysteem met één loket is een lang gekoesterde wens van gebruikers. Het kenteken maakt het mogelijk om dit goed en effectief te regelen.

VOORLICHTINGSBIJEENKOMSTEN CROW 500 Sinds januari 2017 is de nieuwe richtlijn zorgvuldig grondroeren (CROW 500) van kracht. De oude richtlijn is behoorlijk op de schop gegaan. Daarom organiseren Bouwend Nederland, CUMELA Nederland, MKB Infra en Veras vier voorlichtingsbijeenkomsten in verschillende regio’s van het land. U kunt zich via de website nog aanmelden voor één van de laatste twee bijeenkomsten, op 22 juni in Katwoude of op 27 juni in Den Dungen.

MIJN KLANT IS MIJN FAN!

OOK OP CUMELA.NL

• Fiscale afspraken burenhulp geactualiseerd • Maximale afmetingen, massa’s en aslasten van (land)bouwvoertuigen • CUMELA Nederland sluit zich aan bij het taalakkoord • VOMOL nu ook in Drenthe • Wettelijke minimum(jeugd)lonen per 1 juli 2017

Ruim dertig jonge (toekomstige) ondernemers namen op de zonnige zaterdagmiddag 3 juni deel aan de Masterclass 2017, georganiseerd door het CUMELA-jongerenbestuur. De deelnemers volgden een acquisitietraining en bezochten het mooie gastbedrijf Meilof uit Hoogersmilde. De gebroeders Meilof, Sander en Jaap-Jan, lieten met gepaste trots zien wat voor een mooi bedrijf en blinkend gepoetst machinepark zij hebben. In de masterclass ‘Mijn klant is mijn fan’ werden de commerciële vaardigheden van de deelnemers bijgespijkerd. Er werd stilgestaan bij onder meer de juiste benadering van de diverse klanttypes.

Uiteraard vormde de barbecue de ideale afsluiting van de dag en een goede mogelijkheid om bij te praten en ervaringen uit te wisselen. Wil jij ook jouw commerciële vaardigheden bijspijkeren? Kijk op onze cursuspagina en geef je op voor de volledige cursus ‘Mijn klant is mijn fan’!

HANDHAVING WET DBA VERDER UITGESTELD TOT 1 JULI 2018 De handhaving van de Wet DBA is verder uitgesteld. Opdrachtgevers en zzp’ers krijgen tot 1 juli 2018 geen naheffingen en boetes. Huurt een opdrachtgever een zzp’er in en constateert de Belastingdienst achteraf dat er sprake is van een dienstbetrekking, dan krijgen zij tot in elk geval 1 juli 2018 geen naheffingen en boetes, tenzij zij kwaadwillend zijn. De handhaving van de Wet DBA is eerder al uitgesteld tot 1 januari 2018. Op die manier heeft het kabinet de tijd om te onderzoeken hoe het arbeidsrecht kan worden aangepast om beter aan te sluiten bij de praktijk. Het nieuwe kabinet zal te zijner tijd over de verdere uitwerking van de Wet DBA besluiten. In elk geval moeten opdrachtgevers en opdrachtnemers voldoende tijd krijgen om hun werkwijze zo nodig aan te passen.

56

GRONDIG 5 2017

VEELGESTELDE VRAGEN LEEST U OP CUMELA.NL

• Een bedrijfsongeval: en wat nu?

• Hoe vaak moet ik spuiwater monsteren?

• Gehoorkappen of otoplastieken?

• Hoe dienen de feestdagen in april en mei 2017 te worden beloond?

VOORZITTER Alle krachten bundelen bij exportgroei

TWEEHONDERDSTE TREKKERBUMPER IN ZICHT Het succes van de trekkerbumpercampagne gaat voort. In december 2016 berichtten wij al over het bereiken van de honderdste trekkerbumper. De tweehonderdste gesubsidieerde trekkerbumper is bijna in zicht. Hiermee blijkt dat veiligheid steeds vaker vooropstaat in de cumelasector! CUMELA Nederland heeft op dit moment 184 trekkerbumpers gesubsidieerd. De aanvragen zijn gedaan door 132 leden van CUMELA Nederland en door acht verschillende opleiders voor het T-rijbewijs.

CUMELA-EXCLUSIEFARTIKELEN Leden kunnen deze digitale Grondig-artikelen gratis lezen op Cumela.nl.

De artikelen zijn opgemaakt als pdf, zodat u deze eenvoudig kunt downloaden en printen.

• Risicobeoordeling kwaliteit. Een onderwerp van de nieuwe ISO-norm, maar geen nieuw begrip • Onderwijs: “Willen we goede jongens, dan moeten we daarin met z’n allen investeren.”

DAMESDAG NOORD-HOLLAND Twintig dames kwamen op 30 mei naar cumelabedrijf Roelofsen voor de Damesdag in Noord-Holland. ’s Morgens gaf Sjoek van der Maarl, veiligheidsdeskundige bij Stigas, een workshop over de veiligheid op cumelabedrijven, maar ook aan de onderwerpen ongevallen en aansprakelijkheid werd aandacht besteed. Na de lunch kreeg het gezelschap een rondleiding op het bedrijf van Roelofsen. Aansluitend vertrokken de deelnemers voor een vaartocht in het prachtige natuurgebied De Rijper Eilanden en de Eilandspolder. De schipper gaf zowaar een minicursus flora en fauna. Tevens was er op de boot gelegenheid tot netwerken en gezellig napraten over alle informatie van de dag.

Feyenoord is eindelijk kampioen en dat doet mij deugd. Tot de laatste competitiedag was het een kwestie van winnen of verliezen van het landskampioenschap. Zo gaat het ook met onze sector in het mestdossier. De mestexport zorgt gezien de geregistreerde exportcijfers - voor fosfaat al voor bijna evenwicht op de mestmarkt. Een prachtige prestatie van onze bedrijven. Een winnaar dus. Maar wat schrijft de Evaluatie Meststoffenwet 2016? De milieudoelen halen we niet met het huidige mestbeleid. Mestscheiding en fraude worden onder andere als oorzaak hiervoor aangewezen.

Echt onderbouwd met cijfers is het niet, maar het kwaad is alweer geschied. Onze sector dus als verliezer.

Niettemin moet de mestexport verder groeien en vooral professioneler worden. De sectororganisaties broeden al een hele tijd op de invulling ervan. De export van mestkorrels en hoogwaardige compost gaat goed. Voor deze bedrijven is mest een waardevolle grondstof voor een vraaggestuurde wereldwijde verkoop. Veel bewerkte exportmest is echter van te wisselende kwaliteit en gaat bovendien aanbodgestuurd de grens over. Dit blijft riskant.

In het verleden zijn er vaker initiatieven ontwikkeld om de mestexport in betere banen te leiden, maar echt succesvol zijn deze niet geworden. De uitvoering liep vaak stuk door een gebrek aan samenwerking en draagvlak bij de bestaande partijen in de mestmarkt. Bestaande verwerkers en exporteurs met gevestigde belangen reageerden defensief, met de hakken in het zand. In plaats van overleg en samenwerken, werd het meer een ‘survival of the fittest’ in de mestmarkt. In zo’n strijd zijn er altijd verliezers.

Van deze lessen uit het verleden moeten we leren. Er is nu een kans waarbij overleg en samenwerking binnen de mestketen opnieuw een uitdaging zijn. De afgelopen decennia hebben zelfstandige commerciële bedrijven al grote economische belangen opgebouwd in de exportmarkt. Ze zullen nieuwe collectieve plannen met argusogen bekijken en hun eigen belangen scherp in de gaten houden. Mijn oproep aan de sectororganisaties is: zoek nu overleg en samenwerking.

De bedreiging van de veehouderij van buitenaf is al groot genoeg.

Laten we als belanghebbenden bij een gezonde veehouderij nu alle krachten bundelen. We willen toch allemaal een beetje Feyenoord zijn in 2017?

Jaap Uenk Voorzitter sectie Meststoffen­ distributie

GRONDIG 5 2017

57

ondernemen met

cumela

TOOLBOX Graafwerkzaamheden en conventionele explosieven Tips en vuistregels voor de toolboxmeeting

Voor meer info over veilig werken, kijk op www.agroarbo.nl

Overal in Nederland bevinden zich nog conventionele explosieven uit de Tweede Wereldoorlog in de ondergrond en waterbodem, zoals niet-ontplofte vliegtuigbommen (blindgangers), granaten, mijnen en munitie.

Deze kunnen een groot risico vormen bij het uitvoeren van graafwerkzaamheden.

MOGELIJKE INVLOEDEN OP CONVENTIONELE EXPLOSIEVEN • Trillingen in de omgeving van het explosief: wanneer er een trilling plaatsvindt met een versnelling van 1,0 m/s2 of groter bestaat de mogelijkheid dat dit leidt tot een ongecontroleerde explosie van het explosief.

• In aanraking komen met het explosief: het in aanraking komen met een explosief kan worden veroorzaakt door bijvoorbeeld graafwerkzaamheden of contact van het explosief met een damwandplank of tijdens drukken, intrillen of heien.

• Bewegen van het explosief: bewegen van een explosief kan worden veroorzaakt door bijvoorbeeld graafwerkzaamheden of contact van het explosief met een damwandplank of tijdens drukken, intrillen of heien.

• In contact brengen van het explosief met zuurstof uit de buitenlucht: een explosief waarin witte fosfor is opgenomen, kan spontaan tot ontbranding komen als die in contact komt met zuurstof uit de buitenlucht. Dit kan re-

WAT ALS ER EEN CONVENTIONEEL EXPLOSIEF WORDT AANGETROFFEN? • Aanwezige werknemers moeten worden geïnformeerd • Het werk moet worden stilgelegd • De aannemer dient de politie te informeren • De politie geeft een melding door aan EODD

Vraag naar het onderzoek van de bodem voor je gaat graven Het historisch vooronderzoek explosieven is een bureauonderzoek waarin wordt vastgesteld of een projectgebied (waar grondwerkzaamheden zijn gepland) verdacht is op aanwezigheid van explosieven. Vanuit het Arbeidsomstandighedenbesluit is de opdrachtgever (bijvoorbeeld de gemeente of de provincie) verantwoordelijk voor het veilig kunnen werken van zijn opdrachtnemers.

58

GRONDIG 5 2017

sulteren in een ongewenste explosie van de springlading die in de meeste gevallen in het explosief is opgenomen.

De fosfor kan daardoor tot op grote afstand worden rondgeslingerd. In contact brengen met zuurstof kan worden veroorzaakt door ontgraven.

• De ruimploeg van de EODD komt vervolgens om het explosief onschadelijk te maken • Als een explosief onschadelijk moet worden gemaakt en er risico voor de openbare veiligheid kan ontstaan, informeert de politie de burgemeester en de ambtenaar openbare orde en veiligheid.

HET BIJ TOEVAL AANTREFFEN VAN EEN EXPLOSIEF In dat geval altijd direct stoppen met graven, de politie waarschuwen en zorgen dat omstanders de locatie verlaten. Het melden van explosieven is een wettelijke verplichting op grond van de Wet wapens en munitie.

VOORBEELDEN VAN CONVENTIONELE EXPLOSIEVEN Klein kaliber munitie

Handgranaten

Klein kaliber munitie is munitie die wordt verschoten uit handvuurwapens of mitrailleurs. Verschoten klein kaliber munitie vormt niet of nauwelijks een gevaar. De verschoten kogels bestaan uit metaal zonder explosieve stof, met hooguit een zeer kleine lading als lichtspoor.

Handgraten zijn over het algemeen relatief kleine lichamen, vaak gevuld met springstof en soms met explosief brandende explosieve stof, geheel of gedeeltelijk gevuld met (witte) fosfor. Bij handgranaten wordt veelal gebruik gemaakt van zeer gevoelige ontstekers, bijvoorbeeld ontstekers met voorgespannen slagpinveer, wrijvingsontstekers of chemische ontstekers. Door veroudering kunnen handgranaten extra gevoelig worden voor aanraking.

Klein kaliber munitie

Handgranaat

Geschuts- en mortiermunitie Geschuts- en mortiermunitie bestaat over het algemeen uit relatief kleine stalen lichamen, vaak gevuld met springstof en soms met explosief brandende stoffen, geheel of gedeeltelijk met (witte) fosfor. In de meeste gevallen zijn de granaten voorzien van een ontsteker om de granaat op de gewenste plaats of tijdstip tot uitwerking te laten komen.

Geweergranaten Een geweergranaat is een munitieartikel dat speciaal is ontworpen om met behulp van een handvuurwapen, soms in combinatie met een afvuur- c.q. scherpe patroon, te worden verschoten. Het lichaam van de geweergranaat is gevuld met een spring-, een chemische, een pyrotechnische of ander soort lading en al dan niet voorzien van een ontsteker met het doel te detoneren, brand te stichten, een rookscherm te leggen, et cetera, afhankelijk van de soortgeweergranaat en de vulling daarvan.

De risico’s zijn vergelijkbaar met die van handgranaten.

Geweergranaat

Geschuts- en ­mortiermunitie

TEKST: Peter Bredius, preventieadviseur Stigas FOTO’S: Defensie Expertise Centrum EODD, Stigas

GRONDIG 5 2017

59

ondernemen met

cumela

Inkopers: het zijn net mensen!

Over uitnodigingsbeleid, aanbesteden, groslijsten én contact met mensen “Hoe krijg ik werk van de gemeente?” is een veel gehoorde vraag van onze leden. Daarbij wordt nog te vaak gedacht dat je geen contact mag of kunt opnemen met de verantwoordelijke persoon, zoals een inkoper.

Het uitnodigingsbeleid van elke aanbestedende dienst is anders. Wil je werk krijgen, dan is het van belang je daarin te verdiepen en jezelf bij de opdrachtgever bekend te maken. Dat gebeurt niet vanzelf, daar moet je wel wat voor doen!

Aanbestedingsplatforms Aanbestedende diensten zijn verplicht de aankondiging van openbare werken te plaatsen op TenderNed. Op deze gratis site staan wel alle aankondigingen, maar (nog) niet alle complete bestekken. Sommige aanbestedende diensten publiceren hun volledige opdracht alleen (nog) op andere betaalde platforms. CUMELA pleit voor één digitaal platform. De meest bekende Nederlandse gebruikte websites zijn www.tenderned.nl, www.aanbestedingskalender.nl, www.negometrix.com, www.tenderguide.nl en www.ctmsolution.nl.

Nuttige websites • Expertisecentrum Aanbesteden: www.pianoo.nl • Onpartijdig klachtenadvies: www.commissievanaanbestedingsexperts.nl • Europees aanbestedingsplatform: www.ted.europa.eu/home

60

GRONDIG 5 2017

Voor overheidsopdrachten gelden Europese en nationale aanbestedingsregels. De Europese richtlijnen voor het plaatsen van overheidsopdrachten zijn omgezet in nationale regelgeving, zoals de Aanbestedingswet 2012 en het Aanbestedingsreglement Werken 2016 (ARW 2016). Daarnaast is de Gids Proportionaliteit voor overheden een verplicht te volgen richtsnoer. Veel aanbestedende diensten hebben bovendien eigen inkooprichtlijnen opgesteld, die in veel (dus niet alle) gevallen te vinden zijn op hun website.

De aanbestedingsregels en interne inkooprichtlijnen samen bepalen de juridische randvoorwaarden. Als de raming voor een werk van een ‘klassieke overheid’ (periode 2016-2017) boven de € 5.225.000,- (exclusief btw) komt, moet dat Europees worden aanbesteed. Aankondigingen van deze werken kunt u vinden op www.tenderned.nl en eventuele andere aanbestedingsplatformen (zie kader). Onder deze drempel kan er voor de grotere opdrachten nog worden gekozen voor een nationale openbare of nationale niet-openbare procedure. Voor de kleinere opdrachten kan een aanbestedende dienst kiezen voor de meervoudige onderhandse procedure (de opdrachtgever nodigt een aantal inschrijvers uit voor een offerte) of voor de kleinste werken enkelvoudig onderhands (één aanbieder wordt om een offerte gevraagd). Overheden moeten zich voor hun inkoopprocedure verantwoorden.

Onderhands aanbesteden Het voordeel van onderhands aanbesteden is dat de procedures relatief kort en minder kostbaar zijn. Ook heeft de opdrachtgever ruimte om de ervaringen met een aannemer in zijn uitnodigingsbeleid te betrekken. De aannemer heeft daarbij een reputatie hoog te houden om uitgenodigd te (blijven) worden. Voor aanbestedende diensten is het een uitdaging om deze procedures voldoende objectief en transparant te laten verlopen.

Bij deze procedure krijgt soms slechts een (te) klein deel van markt de kans een werk te maken. In het uitnodigingsbeleid van een aanbestedende dienst vindt u terug welke drempel-

bedragen en toelatingscriteria bij deze dienst gelden voor onderhands gunnen, bijvoorbeeld op het gebied van ervaringsvereisten, referentiewerken, MKB-vriendelijk aanbesteden, duurzaam inkopen, social return et cetera. Dit beleid is niet ‘in beton gegoten’. Aanbestedende diensten houden wel de ruimte om hiervan, goed onderbouwd en gemotiveerd, af te wijken. Treft u toelatingseisen aan die disproportioneel zijn, stel hierover dan gerichte vragen bij de nota van inlichtingen. Laat u in geval van twijfel bijstaan door een deskundig adviseur van CUMELA Nederland. Namens u of namens de sector kunnen we een opdrachtgever ter verantwoording roepen. Desnoods leggen we de kwestie voor aan de commissie van aanbestedingsexperts.

Liever laat u het natuurlijk niet zover komen. Bij onderhands aanbesteden is er namelijk nog steeds ruimte voor de toegevoegde waarde van het menselijk contact. Formeel is er tijdens de procedure geen mogelijkheid voor onderhandeling. Het persoonlijke contact met de inkoper, uw uitleg van uw specifieke kennis en toegevoegde waarde, is van belang om ervoor te zorgen dat u wordt uitgenodigd. Maak gebruik van álle mogelijkheden om de verantwoordelijke ambtenaren of bestuurders te ontmoeten.

Groslijsten Hoe u ervoor kunt zorgen dat u wordt uitgenodigd, verschilt per aanbestedende dienst. Het vereist soms ook enig doorzettingsvermogen dit geheel te doorgronden. Voor een werk dat onder de Europese drempelwaarde blijft, kan in beginsel worden gekozen voor drie selectiemethoden. Welke van de drie wordt gekozen, hangt af van de frequentie waarmee een werk op de markt komt. Voor het aankopen van kantoormeubilair zal veelal worden gekozen voor de zogenaamde eenmalige aanpak. Voor zeer regelmatige opdrachten wordt vaak gekozen voor een raamovereenkomst. Er wordt dan een overeenkomst gesloten met één of meer ondernemers waarin voor een bepaalde periode de voorwaarden worden vastgelegd voor de nog te plaatsen opdrachten, bijvoorbeeld met een ingenieursbureau dat bestekken schrijft.

Voor de werken die een cumelabedrijf aanneemt, is de groslijstmethodiek de meest voor de hand liggende. Met een groslijst houdt een aanbestedende dienst per vakgebied of sector een lijst bij met geïnteresseerde ondernemers en nodigt per opdracht één, enkele of alle ondernemers van de relevante lijst uit om een offerte in te dienen.

In de praktijk zal er vaak sprake zijn van een nadere specificatie.

Per categorie wordt een maximum aantal ondernemers vastgesteld, variërend van ongeveer vijf tot vijftien ondernemers.

Als u zich meldt als de categorie vol is, kunt u op een wachtlijst komen. Aanbestedende diensten horen de mogelijkheid om u aan te melden openbaar te maken, bijvoorbeeld door een advertentie. De bij hen bekende ondernemers krijgen hier meestal persoonlijk bericht van. U kunt natuurlijk ook gewoon vragen of de aanbestedende dienst met een groslijst werkt en hoe u zich moet aanmelden. Op basis van de door u beschikbaar gestelde bewijslast en diverse verklaringen beoordeelt de aanbestedende dienst de aanmelding. Op een groslijst staan is niet vrijblijvend. U kunt ook weer (tijdelijk) van die lijst worden

Marktontmoetingen In samenwerking met collega-brancheorganisaties organiseert CUMELA markt­ ontmoetingen. In diverse regio’s waren er al zeer vruchtbare ontmoetingen ­tussen aannemers en ambtenaren en bestuurders. Het is onze ambitie dit op meer plaatsen in Nederland te organiseren. Deze ontmoetingen tussen mensen is leerzaam en zorgt voor bekendheid van u en uw bedrijf bij relevante opdrachtgevers. Maak hier dus tijd voor vrij!

verwijderd, bijvoorbeeld als u aantoonbaar slecht presteert (past performance), uw afspraken niet nakomt, meerdere aanbiedingen achtereen verliest of meerdere malen niet reageert op de uitnodiging. Staat u eenmaal op een groslijst, dan kunt u worden geselecteerd op basis van: • loting. Ongewogen: u en uw collega’s maken theoretisch evenveel kans. Gewogen: goed presterende ondernemers krijgen een grotere kans; • roulatie: uitnodiging volgens een vast roulatiesysteem, iedereen komt aan de beurt; • bakjesprincipe (shortlist/longlist): ondernemers worden verdeeld over twee of meer (digitale kaarten)bakjes. Het eerste bakje (shortlist) bevat bijvoorbeeld ondernemers die al eerder naar tevredenheid projecten hebben uitgevoerd. Het tweede bakje (longlist) bevat ondernemers die voldoen aan de kerncompetenties en geschiktheidseisen. De aanbestedende dienst nodigt uit elk bakje een beperkt aantal ondernemers uit om een offerte in te dienen.

• ranking: ondernemers die het beste scoren op specifieke criteria of competenties die passen bij de opdracht worden uitgenodigd.

De praktijk Voor aanbestedende diensten is het nog steeds een zoektocht welk uitnodigingsbeleid en welke selectiemethodiek het best bij hen past. Een groslijst toepassen is geen verplichting. Wel moet de aanbestedende dienst zijn werkwijze en de criteria kunnen onderbouwen. De systematiek moet objectief zijn en verband houden met de inhoud van de opdracht. De Aan­ bestedingswet 2012 en de Gids Proportionaliteit zijn daarbij leidend. In het uitnodigingsbeleid komen vaak ook zaken aan bod als past performance, social return of het stimuleren van de regionale economie en MKB-vriendelijk aanbesteden. Een goede vertaling van dit beleid naar een praktisch uitnodigingsbeleid, passend bij de behoeften en mogelijkheden van de cumelasector, valt of staat echter bij hun wérkelijke kennis van het vakgebied en de ondernemers. Daarom is het zo belangrijk dat u zich kenbaar maakt bij de mensen die hierover de beslissingen nemen. Ook CUMELA Nederland ontmoet namens u ­inkopers van aanbestedende diensten. Aanbestedings- en contractvorm zijn dan onderwerp van gesprek, met als inzet dat zij de kennis van groen, grond en infra bij de cumelaondernemer kennen én waarderen.

TEKST: N ico Willemsen, secretaris sectie Grondverzet en cultuurtechniek FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 5 2017

61

ondernemen met

cumela

Teruggaaf van deel van dieselkosten Ontbreken verplichte bijmenging geeft lagere kosten Diesel verbruikt door (land)bouwvoertuigen valt buiten de verplichtingen die gelden voor hernieuwbare (duurzame) energie.

Er hoeft geen biodiesel aan te worden ‘toegevoegd’, waardoor deze diesel iets minder kost. Er zijn brandstofleveranciers die een deel van deze lagere kosten delen met de afnemer. Wij leggen uit hoe dit systeem werkt.

In Nederland is de zogenaamde regelgeving Energie voor Vervoer van kracht geworden. Deze is gebaseerd op de Europese richtlijnen 2009/28/EG en 2009/30/ EG. Doel is om het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen te bevorderen. Voorbeelden van deze energiebronnen zijn wind, zon, waterkracht, biogassen en biobrandstoffen. Verder moeten de brandstoffen voldoen aan duurzaamheidseisen en moet de CO2-uitstoot van brandstoffen worden verminderd.

Uitzondering jaarverplichting Alleen brandstoffen die worden geleverd aan weg- en spoorvoertuigen in Nederland vallen onder de jaarverplichting voor hernieuwbare energie. Leveringen van brandstoffen aan niet voor de weg bestemde mobiele machines zijn uitgezonderd van de jaarverplichting. Hieronder vallen alle landbouwtrekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid,

Verplicht stijgend aandeel De Nederlandse Emissieautoriteit houdt toezicht op het gebruik van hernieuwbare energiebronnen voor brandstof voor het vervoer. Bedrijven die brandstoffen leveren voor het vervoer in Nederland moeten een jaarlijks toenemend aandeel hernieuwbare energie leveren. Dit is de jaarverplichting Hernieuwbare energie vervoer.

De jaarverplichting heeft betrekking op benzine, diesel, vloeibare biobrandstoffen en/of vloeibare hernieuwbare brandstoffen die zijn geleverd aan weg- of spoorvoertuigen in Nederland. Voor 2017 is het verplichte aandeel hernieuwbare energie in vervoer vastgesteld op 7,75 procent van de energie-inhoud. Het verplichte aandeel loopt in de jaren erna geleidelijk op naar 10,0 procent in 2020.

62

GRONDIG 5 2017

zoals zelfrijdende werktuigen en grondverzetmachines. Alle voertuigen waarin tot 2013 rode diesel mocht worden getankt, vallen buiten de verplichting van het systeem van hernieuwbare brandstoffen. De brandstofleverancier hoeft in die diesel geen biobrandstof bij te mengen. Ook hoeven er voor diesel geleverd aan de offroadsector geen zogenaamde Hernieuwbare Brandstofeenheden (zie kader) te worden aangekocht.

Lagere kosten Barend van Kooten, directeur van Den Hartog BV in Groot- Ammers, legt uit hoe het systeem in elkaar steekt. “In theorie liggen voor een brandstofleverancier de kosten van diesel geleverd aan de offroadsector lager dan die van diesel voor het wegtransport. Er hoeft geen biodiesel, die duurder is dan minerale diesel, te worden bijgemengd. Er hoeven ook geen ook Hernieuwbare Brandstofeenheden voor diesel in de offroadsector te worden ingeleverd. Een brandstofleverancier moet dan wel aantonen dat de

diesel is geleverd aan niet voor de weg bestemde machines.”

Voor de brandstofleveranciers geeft teruggave dus wel extra administratieve verplichtingen. De Nederlandse Emissieautoriteit controleert de leveranciers op de geregistreerde leveringen aan de eindverbruiker.

Creditering dieselkosten Brandstofleveranciers kunnen de diesel door het ontbreken van de genoemde verplichting goedkoper produceren. De afgelopen jaren heeft een aantal leveranciers een deel van de lagere kosten van diesel voor offroadgebruik daarom gecrediteerd aan de eindgebruiker. Dit is echter geen verplichting; teruggaaf gebeurt dus op vrijwillige basis. Barend van Kooten: “Wij doen dat wel en hebben daarom onze klanten actief benaderd met het verzoek om opgave te doen van het jaarverbruik van diesel in voertuigen in de offroadsector. Wij willen namelijk graag een voordeel voor onze klanten halen. Daarvoor moeten zij echter wel

Hernieuwbare Brandstofeenheden een ondertekende verklaring aan ons verstrekken. Daarop crediteren wij € 10,per 1000 liter diesel.”

Diverse brandstofleveranciers hebben hun afnemers inmiddels hierover geïnformeerd en gevraagd om een opgave te doen van de hoeveelheid diesel die is verbruikt door landbouwtrekkers en mobiele machines. De teruggave varieert per brandstofleverancier, maar ligt gemiddeld tussen de 0,8 en 1 cent per liter diesel. Hoeveel brandstofleveranciers de brandstofkosten crediteren en hoeveel dat niet doen, is niet bekend. Bij brandstofleveranciers die de afnemers actief benaderen, is het duidelijk dat zij meedenken met de klant.

Bij brandstofleveranciers die dit niet doen, is voor de afnemer niet duidelijk of zij worden gecompenseerd. Het kan zijn dat alle diesel die zij verkopen is afgedekt met Hernieuwbare Brandstofeenheden, dat alle administratieve verplichtingen en risico’s niet opwegen tegen het voordeel of dat zijn voorleverancier met een

In de benzine-en dieselbrandstofmarkt worden de biobrandstoffen bijgemengd en hiervoor worden certificaten uitgegeven, zogenaamde Hernieuwbare Brandstofeenheden. De brandstofdepots voorin de keten, die ook een status hebben als Accijns Goederen Depot en dus de accijns afdragen aan de overheid, moeten middels het aankopen van Hernieuwbare Brandstofeenheden de biobijmenging op papier regelen. Het hoeft dus niet gelijk te lopen met de fysieke brandstof die hij verkoopt, als aan het eind van het jaar maar aantoonbaar is dat alle diesel die is verkocht aan weg- en spoorvoertuigen is afgedekt met Hernieuwbare Brandstofeenheden overeenkomstig het percentage bio-verplichting. Als bedrijven meer biobrandstoffen bijmengen dan hun jaarverplichting kunnen ze deze extra ontstane Hernieuwbare Brandstofeenheden verkopen aan andere bedrijven. Voor diesel afgeleverd aan de offroadsector hoeven geen Hernieuwbare Brandstofeenheden te worden ingeleverd bij de Nederlandse Emissieautoriteit. Wel moet de brandstofleverancier aantonen dat de afgeleverde diesel is verbruikt door niet voor de weg bestemde machines.

status als Accijns Goederen Depot deze administratieve verplichtingen en risico’s niet wil hebben. Wanneer u niet bent benaderd door uw brandstofleverancier kunt u daar navragen hoe deze omgaat met levering van diesel voor (land) bouwvoertuigen.

Uitzondering mobiele machines eindigt De uitzondering van de jaarverplichting voor diesel voor mobiele machines geldt naar verwachting alleen nog voor 2017

en is ook niet te corrigeren op voorgaande jaren. Het voornemen van de overheid is om ook de geleverde diesel voor de offroadsector vanaf 2018 onder de jaarverplichting Hernieuwbare energie vervoer te laten vallen. Dit zal dan het einde betekenen van de vrijwillige teruggaaf door brandstofleveranciers.

TEKST & FOTO: Hero Dijkema, beleidsadviseur (land)bouwverkeer en vervoer

advertentie

www.hissink-oeken.nl

Buurtweg 42 6971 KM Oeken tel. 0575 476 555

GRONDIG 5 2017

63

ondernemen met

cumela

Asbestdaken steeds moeilijker te verzekeren Verschillende verzekeraars passen de polisvoorwaarden aan In 2024 moet al het asbest van alle Nederlandse daken zijn verdwenen. Dat lijkt nog behoorlijk ver weg, maar verzekeraars zien dat anders, zeker omdat de risico’s bij deze daken groot zijn. Verschillende verzekeraars beperken daarom de gebouwenverzekering en dekken alleen nog de restwaarde. Wie risico’s wil mijden, doet er daarom goed aan de vervanging snel op te pakken.

Naar schatting ligt er momenteel nog zeker 120 miljoen vierkante meter asbest op de daken. Juist omdat er nog zoveel is, menen sommigen dat er nog wel uitstel komt en dat het dus zo’n vaart niet zal lopen. De overheid geeft echter aan hieraan streng vast te willen houden. Verder zijn er ook nog de verzekeraars, die asbest steeds meer als een onacceptabel risico gaan zien, waarvan de gevolgen moeten worden beperkt. Met name bij schade aan het dak of brand kan dit leiden tot veel lagere uitkeringen. Ook dat kan een reden zijn om snel actie te ondernemen.

Vergoeding dagwaarde Momenteel merken we bij CUMELA verzekeringen dat verschillende verzekeraars hun polisvoorwaarden aanpassen.

Naar verwachting volgen snel ook de meeste andere verzekeraars. Wat verandert er dan? De standaard grondslag voor schadevergoeding bij schade aan gebouwen is de herbouwwaarde. Een aantal verzekeraars kiest er nu voor om voortaan de dagwaarde te vergoeden bij schade aan het asbestdak. De definitie van herbouwwaarde is simpel gezegd het bedrag dat nodig is voor herbouw van het verzekerde gebouw, op dezelfde plek en naar constructie en indeling gelijkwaardig.

Uiteraard komen in de praktijk varianten hierop voor.

Stappenplan sanering asbestdaken

Geschatte kosten

1. Asbestinventarisatie 2. Eigenlijke sanering (wegnemen en afvoeren) 3. Vrijgave 4. Herstel

minimaal € 375 tot € 675 € 13 per m2 dak minimaal € 375 tot € 675 € ???

Interessante websites www.infomil.nl/onderwerpen/hinder-gezondheid/asbest/asbest-in-daken www.asbestversnelling.nl www.asbestvanhetdak.nl

64

GRONDIG 5 2017

De definitie van dagwaarde is normaal gesproken de waarde van het gebouw in het economisch verkeer direct voorafgaand aan de schade. Vergoeding op basis van de dagwaarde levert bij schade aan asbestdaken een bijzondere situatie op. In de literatuur wordt ervan uitgegaan dat de levensduur van asbestdaken circa dertig jaar is. Inmiddels is het bijna 25 jaar geleden dat er in Nederland een verbod van kracht werd om asbest (op daken) toe te passen. Wat is dan nog de dagwaarde van het dak voordat het in vlammen opging of werd beschadigd? Een snelle rekensom leert dat het dan om gaat om een dagwaarde van maximaal circa zeventien procent van de oorspronkelijk waarde (als we lineair afschrijven). Bij een dak van enkele tienduizenden euro’s is dat een serieus gat in de dekking.

ADVIESPRAKTIJK Gedeeltelijke schade Een vorm van schade die we veel zien bij onze klanten is het beschadigen van het gebouw door een aanrijding met werkmaterieel. Wanneer daarbij één of enkele asbestplaten zijn beschadigd, kan dit tot flinke discussies leiden. Beschadigd asbest kan en mag in veel gevallen niet worden gerepareerd. Inmiddels lopen er procedures over de vraag of er dan maar een volledig dak moet worden vergoed. Een verzekering op basis van herbouwwaarde bepaalt immers dat het dak zo goed mogelijk moet worden herbouwd naar een situatie die qua constructie vergelijkbaar is aan de situatie van voor de schade. Het spreekt voor zich dat dat geen dak is met een hap eruit of een gat erin. Ook om dit soort discussies te voorkomen, passen steeds meer verzekeraars stevige afschrijvingsregelingen toe op het te vergoeden schadebedrag.

Varianten Inmiddels zien we in de praktijk meer varianten in polisvoorwaarden opduiken. Interpolis kiest ervoor om alleen nog de vervangingswaarde te vergoeden bij de beschadiging van het asbestdak. In de praktijk zal het betekenen dat er rekening wordt gehouden met de kwaliteit en leeftijd van het beschadigde materiaal. Kortom: afschrijving naar gelang de leeftijd.

Verder zien we bijvoorbeeld vaste afschrijvingspercentages en de aftrek ‘nieuw voor oud’ steeds meer verschijnen.

De overheid wil graag het vervangen van asbest daken versnellen. Sinds 2016 geldt daarom een subsidieregeling. Hiervoor is tot 2020 in totaal 75 miljoen euro beschikbaar. Voor het jaar 2017 is het subsidiebedrag vastgesteld op 25 miljoen euro. Per vierkante meter wordt er € 4,50 subsidie gegeven, met een maximum van € 25.000,-. Overigens zijn er ook provinciale en plaatselijke regelingen en initiatieven. Soms kan het lonend zijn de sanering te combineren met de verduurzaming van het gebouw door het toepassen van dakisolatie of het plaatsen van zonnepanelen.

Niet afwachten Het is erg belangrijk om je op dit gebied zorgvuldig te laten voorlichten.

In eerste instantie is het van belang om te weten welke bepalingen op de eigen gebouwenverzekering van toepassing zijn. Zijn de voorwaarden zodanig dat er risico’s voor de continuïteit van het bedrijf ontstaan, dan ligt het voor de hand dat je als klant aan je adviseur vraagt om een andere verzekeraar. Vervelend genoeg lijkt het erop dat steeds meer verzekeraars gelijksoortige aanpassingen in de voorwaarden doen. Daarnaast zijn alle verzekeraars inmiddels uitermate terughoudend bij het accepteren van nieuwe verzekeringen voor gebouwen met asbestdaken. In sommige gevallen kunnen er alleen nog zaken worden gedaan als je in elk geval een saneringsplan hebt. Alles is er hiermee op gericht om bedrijven in beweging te brengen en niet langer af te wachten. Maak daarom een plan en laat u goed voorlichten over de mogelijkheden om gebruik te maken van subsidies bij de sanering van uw dak. Niet in actie komen is eigenlijk géén optie meer.

TEKST: R alph de Hart, manager administratie en organisatie CUMELA Verzekeringen

FOTO: CUMELA Communicatie

Leergeld Wij zijn de sector van de aanpakkers en de doeners. We hebben aan een half woord aan de telefoon genoeg en komen gelijk in actie voor de klant. Uitgebreide offertes die eerst heen en weer worden gestuurd voordat de opdracht is geregeld, kom ik niet vaak tegen. Vergaderen doen we niet of nauwelijks, dat kost allemaal maar tijd en geld. Trouwens, als je mensen aan het werk zijn, is er toch niemand. Functioneringsgesprekken houden we alleen als het nodig is. En loopt het echt uit de hand, dan kunnen we nog altijd een adviseur van De CUMELA bellen om iemand te ontslaan, kom nou…

Onze vaak pragmatische aanpak heeft ook een keerzijde. Tijdens mijn werk als coach kom ik regelmatig in wespennesten terecht: dikke herrie op het erf tussen familie onderling of met medewerkers. We zijn allemaal zulke doeners dat we vergeten met elkaar even stil te staan en ons af te vragen hoe het (echt) gaat.

Soms speelt er al jaren ongenoegen op het bedrijf, die plotseling ontvlamt door net die ene druppel. Menig langs elkaar heen lopende familie wordt gespleten na zo’n kaboem-moment. Het jarenlang dooretterende gevoel van ongenoegen is waardeloos voor alle betrokkenen. Even Hollands gedacht: een beetje goed conflict zit al zo op tienduizend euro of meer, nog buiten de mediationkosten á € 108,- per uur (geen gratis uren...). Als je de sfeer en omgang op je bedrijf of binnen je familie niet meer acceptabel vindt, trek aan de bel! Spreek elkaar aan of zoek er hulp bij als je het lastig vindt. Wanneer heeft u uw partner of vennoot op een passend moment de ‘Hoe vind jij dat het gaat’-vraag gesteld? Dat bedoel ik...

Neem de tijd voor een goed gesprek met elkaar. Een mooi voorbeeld van hoge kwaliteit verbinding en contact komt van een ondernemer uit de provincie Zeeland. Eens per maand bespreekt het ondernemersechtpaar het wel en wee op het bedrijf met alle gezinsleden, vennoot of niet; zowel jong als oud schuift aan. Zo blijft de betrokkenheid op peil en worden ideeën met elkaar gedeeld en gewaardeerd. Natuurlijk is er ook discussie, maar die mag er zijn. Ik wens u veel succes met het leggen van goede en passende verbindingen binnen uw bedrijf!

Lajos Bax, adviseur ondernemings­communicatie

GRONDIG 5 2017

65

ondernemen met

cumela

BEDRIJVIG

Activiteiten­rapport • Het eerste konvooi met landbouwvoertuigen is donderdag 1 juni

• Timmermans Agri Service uit America en Gebr. Reintjes uit Veulen

over de Zeelandbrug gereden. Gedeputeerde Harry van der Maas reed voorop en werd daarbij een beetje geholpen door bestuurslid Jan van de Velde.

• VOMOL is officieel gestart in de provincie Drenthe. De eerste 120 leerlingen uit de gemeente De Wolden hebben les gekregen over het veilig omgaan met opvallend landbouwverkeer.

• De werkgroep Citaverde uit Roermond is in september 2014 samen met CUMELA Nederland en een aantal CUMELA-leden opgericht om de communicatie tussen leerling, leerbedrijf en opleiding op een hoger plan te brengen. Inmiddels is gestart met het rouleren van de deelnemers uit de werkgroep om een groot draagvlak in de regio te creëren.

• Het programma van de landelijke vrouwendagen van CUMELA is bijna gereed. Die worden dit jaar georganiseerd op 21 en 22 november. Suggesties voor een nieuwe naam voor de vrouwendagen zijn welkom!

hebben met het team Big Challenge 23 Agrifac deelgenomen aan de Alpe d’Huzes. Helaas kon Carla Timmermans, de aanleiding en organisator van de Big Challenge, het zelf niet meer ervaren. Zij is op 8 mei overleden.

NIEUWE LEDEN

De afgelopen periode hebben vier bedrijven zich ingeschreven als lid van CUMELA Nederland:

• Ter Steege ENTER • Pinckers Gulpen VOF INGBER • Maatschap Jacobs Verhijden OSPEL • Streppel Grondverzet ALMEN

Netwerken voor netwerken De laatste tijd hoor je ook in onze branche steeds vaker het woord netwerken. Dat komt wellicht omdat het begrip netwerken voor meerdere zaken kan worden gebruikt. Meestal wordt met netwerken het uitbreiden van de contactenkring bedoeld, met als doel optimaal gebruik te maken van deze relaties om bijvoorbeeld opdrachten binnen te halen, personeel te werven of belangen te behartigen. Ook bij verkeerszaken hoor je echter steeds vaker de term netwerk. In dat geval wordt een netwerk van wegen bedoeld die speciaal zijn geselecteerd om een specifieke groep verkeersdeelnemers af te wikkelen. Om de ontwikkeling van landbouwnetwerken te bevorderen, kan netwerken helpen. Ik zal dit even nader toelichten.

Steeds meer wegbeheerders (gemeenten, provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat) brengen structuur aan in hun verkeersbeleid. Het vaststellen van een aantal netwerken is hiervoor een prima hulpmiddel. Naast netwerken voor fietsers, openbaar vervoer, vrachtverkeer en dergelijke is het belangrijk dat er ook voor landbouwvoertuigen netwerken worden vastgesteld.

Voor het vaststellen van een landbouwnetwerk is praktische input noodzakelijk. Dat geldt ook voor het benoemen van mogelijke knelpunten voor landbouwverkeer in dat netwerk. Hier blijken onze leden, die immers goed op de hoogte zijn van plaatselijke omstandigheden, een prima invulling aan te kunnen geven. Dat geldt ook voor het prioriteren van de vastge-

66

GRONDIG 5 2017

stelde knelpunten. Nadat een netwerk met knelpunten is vastgesteld, komen er nieuwe knelpunten bij. Om die dynamiek in goede banen te leiden, zijn continu input en coördinatie nodig.

Ook daar kan de sector een prima bijdrage leveren.

Kortom, om tot een goed resultaat te komen, is het belangrijk dat de plannenmakers ons weten te vinden. Om ons te kunnen vinden, dienen ze ons eerst te kennen en daar kan netwerken bij helpen. In mijn werkgebied zijn al diverse landbouwnetwerken vastgesteld (gehele provincie Zeeland) of in ontwikkeling (Westen Midden-Brabant). Alleen in de Kempen worden tot nu toe de verkeerszaken nog per gemeente en soms ad hoc afgehandeld.

Datzelfde geldt voor meerdere streken in Nederland.

De ervaringen tijdens en na het vaststellen van landbouwnetwerken zijn bijzonder positief. Samen een probleem aanpakken vergroot het wederzijds begrip, bevordert de eendracht en zorgt voor draagvlak voor de gevonden oplossingen. Dat is prettig werken en daarom een goede reden om daar alle beschikbare netwerken voor in te zetten. Dus mocht u een wegbeheerder in de Kempen (of elders in Nederland) kennen die openstaat voor het opzetten van een verkeersnetwerk, dan horen wij dat graag van u!

John Augustijn, bedrijvenadviseur

S 65 7.1 :T W EU NI

VOOR €69.700 ACTIEMODEL UITGERUST MET: • Geveerde cabine

• Transparant dakraam

• 40 km/u eco

• Airco

• 3 toerige aftakas

• 10 werklichten

• 3 hydraulische ventielen

• Gewichtendrager

• Dynamische voorspatborden

• 650/65 R38 achterbanden MITAS

• Luchtgeveerde stoel

• Zwaailicht

Actie geldig tot 30/06/2017

Afgebeelde foto kan afwijken van het actiemodel.

ZOVEEL KRACHT, 165 pk

“WIDE SPREAD” met lage onderhoudskosten DAF FAD 460 WSG - 340 KW - totaalgewicht 43 ton - laadvermogen 27 ton

VELDHUIZEN heeft een onderhoudsarm “Wide Spread” asstel ontwikkeld voor bouwvoertuigen.

Om het hoge laadvermogen te combineren met lage onderhoudskosten, veert het asstel op de originele bladveren.

Ook gebruiken wij geen kwetsbare hydraulische en elektrische systemen.

Onze “Wide Spread” oplossingen zijn leverbaar voor DAF, Iveco en Mercedes in 3, 4 en 5 assige uitvoering.

Groenekan T. 0346 25 96 00 | Zwolle T. 0529 46 94 00 |

www.veldhuizen.nl

| info@veldhuizen.nl