Grondig 11 - 2014 by Vakblad Grondig

18 - STERK WERK; LEVEN VAN DE WIND 10 - VERZUIM DAALT DOOR ACTIEVE BEGELEIDING 26 - FENDT KATANA TEGENOVER CONCURRENTIE 54 - NIEUWE SERIE: VOORKOM STRESS

november 2014

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

DEUTZ-FAHR 6180, slechts

266 g/kWh

getest door DLG

DEUTZ-FAHR AGROTRON 6180 MEER MET MINDER.

DEUTZ-FAHR AGROTRON 6180.

“… de eerste plaats in zijn pk-klasse*”. De Profi-Powermix test, uitgevoerd door DLG, bevestigt het: de DEUTZ-FAHR Agrotron 6180 legt de lat met betrekking tot efficiënt brandstofverbruik hoog. Dankzij het Power Efficiency concept, dat zich richt op de optimalisatie van de motor, transmissie, hydrauliek en elektronica als geheel. Het verbruik van de Agrotron 6180 is de beste in zijn vermogensklasse, met een waarde van 266 g/kWh, bijna 10% minder dan de gemiddelde waarde binnen deze categorie. De nieuwe DEUTZ-FAHR 6180. Vermogen is efficiënter geworden. * 266 g/kWh (+20,4 g / kWh AdBlue) Resultaten van Profi-Powermix test werden uitgevoerd door het DLG Test Center en gepubliceerd in Profi 03/2014.

DEUTZ-FAHR is een merk van deutz-fahr.com

Opgerold staat netjes BALEN ZOALS U ZE WILT Variabel betekent flexibel en dat karakteriseert deze brede serie rondebalenpersen. Of het nu gaat om hooi, stro of natte silage, de Lely Welger RPC 445 Tornado staat garant voor de zwaarste balen. Flexibiliteit komt ook terug in de uitgebreide mogelijkheden die de pers biedt. U kunt vanuit de trekkercabine de persdruk, de baaldiameter, het aantal lagen net en zelfs de snijlengte bepalen. Interesse? Kijk voor een dealer in de buurt op www.lely.com of mail naar nederland@lely.com

HARVEST RESULTS. www.lely.com

innovators in agriculture

Colofon Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland. U kunt zich via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel. Adres CUMELA Nederland Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl CUMELA-infolijn (033) 247 49 99 / infolijn@cumela.nl Grondig / CUMELA Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig Bladmanager Michiel Pouwels Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Ton Herbrink (eindredacteur) Vormgeving De Drie Poorten Voorplaat CUMELA Communicatie Advertentiewerving Lisette Kerkhof, lkerkhof@cumela.nl Druk SMGB, Doetinchem Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn.

REDACTIONEEL Betrouwbaar

Koop je ‘Das Auto’ met het idee dat je dan met twee vingers in de neus een half miljoen kilometer betrouwbaar kunt dieselen. Als techneut rustig warm rijden, niet over de top jagen en oog hebben voor goed en tijdig onderhoud. Eh… de dealer had al voorzichtig gewaarschuwd: “De nieuwe diesels zijn niet zo langlebig.” Ach, je denkt op basis van het verleden... Juist. Drie ton verder blijkt inderdaad dat rendementen uit het verleden geen garantie voor de toekomst bieden. We moesten daar toch even aan denken bij het zien van de nieuwe Fendt Katana; een soort prestigeproject van de topman van Agco, die roots heeft bij Claas, last heeft van Claas-hakselaars bij Fendt-dealers et cetera. De sticker Fendt op dit Agco-product plakken, biedt geen garantie voor de toekomst. Immers, heeft Fendt sinds de overgang naar Agco niet de GTA-werktuigendrager en de Xylon als ‘niet-volumeproducten’ afgestoten? Terwijl familiebedrijf Claas de Xerion wel heeft doorgezet. Dat Fendt zich moet voegen naar het grote concern blijkt wel uit het verplicht delen van kennis en techniek met Massey Ferguson en Valtra. Zo gaat dat bij multinationals die op aandelen koersen. Daar is geen ruimte voor familiegevoel of projecten die geld kosten. Daarom is er ook een streep gezet door de TerraGator in Grubbenvorst, ooit groot gemaakt door een flexibele loonwerker die in zijn werkplaats machines op maat bouwde en snel anticipeerde op klantwensen. Na de overname door Agco bleven de bestuurders beloven dat het een kernproduct was voor het concern. Tot maart, want toen was het in één klap gedaan. Is de Fendt Katana hiermee kansloos? Er is altijd ruimte voor vernieuwing, ruimte voor ondernemers die in kansen geloven, flexibel opereren en investeren in de toekomst om dalen te overwinnen. Een ander type mens dan de managers die op het eind van het jaar alleen maar geïnteresseerd zijn in het antwoord op de vraag of de getalletjes kloppen. Maar ook als ondernemer met durf wil je wel een leverancier die betrouwbaar is. Juist daar hebben familiebedrijven een streepje voor. Krone bijvoorbeeld stuurde de werknemers van de opleggerfabriek tijdens de dip naar Spelle om ze aan het eten te houden en hun kennis in huis te houden. Dat bedrijf gaf keiharde terugkoopgaranties af bij de eerste klanten die het avontuur met de hakselaar aandurfden. Dat zal Fendt met de Katana ook moeten. Daarom heeft Agco de wil en de financiële ruimte nodig van de aandeelhouders om dit project tot een goed einde te brengen. Het schrappen van de TerraGator maakt de noodzaak daarvan meer dan duidelijk. Niet blind afgaan dus op de sticker Fendt, maar goede afspraken maken over garantie, restwaarde en terugkoop voordat u het verhaal aangaat, zodat u zeker weet dat de deal goed is afgedekt. Want alleen vertrouwen op het merk als garantie voor betrouwbaarheid werkt niet meer. Die les kunnen wij ook in onze zak steken voor de volgende ‘Das Auto’.

Kosten abonnement Nederland € 85,- per jaar / Buitenland € 111,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag © Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving. ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap CUMELA Nederland Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wilt u het lidmaatschap van CUMELA Nederland beëindigen, dan dient u voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van CUMELA Nederland te Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

GRONDIG - November 2014

Maand 2014 Redactie Grondig Toon, Gert en Marijke

INHOUD

u tvangt n o 2 1 ig Grond mber! e c e d 19 vrijdag

6 9 10 12 16 18

Bedrijf in actie: Van Raak Commentaar Verzuimverzekeringen Ondernemerslessen: Theo Straathof, Mijdrecht Vent & Visie: Herre Bartlema, NCOR Sterk Werk: Loonbedrijf Ton van Petten, Starnmeer

22 26 32 36 38 42 44 48 52

Profileren: Aannemersbedrijf Smits-Vos BV, Nederhemert Vijf hakselaars vergeleken BouWatch-beveiligingsunits Grondig.com Hemos Excentrike Alternatieven voor chemische onkruidbestrijding op verhardingen Bos-combi-kilver Nieuwe Massey Fergusons Zijwegen: Landini’s 130 uur

50 51 53 54 58 59 60 64 66

Economie In kort bestek Recht(t)erzijde Stress: “Iedereen had plezier in zijn werk, behalve ik” Cumela.nl Column voorzitter Toolbox: voorkomen van brandstofdiefstal CUMELA Inspiratiedagen 2015 Uitsmijter

Ondernemen met

mensen

Ondernemen met

vaktechniek

Ondernemen met

cumela

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

mensen

IN ACTIE

6 x 6 Sloothoppen Aan de toch al veelzijdige mogelijkheden van de Mecalac heeft Ahlmann Nederland er nog één toegevoegd. Door de montage van een extra aangedreven as voor de machine kan die over veel grotere sloten hoppen. Dat scheelt omrijden en heel veel tijd, merkt machinist Benny van Bael na 230 uur op de machine. Gemiddeld doet hij nu in drieënhalf tot vier dagen hetzelfde werk als met de vorige Mecalac in vijf dagen. “Ik bespaar enorm veel tijd doordat ik nu op heel veel plaatsen niet 400 tot 800 meter naar voren hoef te rijden om over te steken naar het volgende perceel”, aldus Benny. Dat telt voor deze medewerker van Van Raak, want hij moet dit seizoen zeker 1000 kilometer sloten schonen. De extra as op de Mecalac GreenJob 12MTX-S, die hydraulisch omhoog en omlaag kan bewegen, is binnen een half jaar ontworpen en gebouwd door Ahlmann. Het is echter meer dan alleen een as, want om onder natte omstandigheden goed uit de voeten te kunnen, moest deze ook worden aangedreven en moest er net als in de middelste as een sper in, om zo altijd aandrijving te houden. Daar zat het grootste te overwin-

GRONDIG - November 2014

nen probleem. Voor wat nu de middelste as is, moest een nieuw klok komen met een doorgaande aandrijving. Dat is gelijk ook één van de weinige onderdelen die speciaal zijn gemaakt. Voor het overige is ernaar gestreefd om zoveel mogelijk onderdelen te gebruiken die ook op een normale Mecalac te vinden zijn. Daarom zijn sommige pennen wat kort of juist lang, maar het zijn wel originele Mecalac-onderdelen, die overal op de plank liggen. Zo is ook de in- en uitschakeling van de extra aandrijfas gemaakt van bekende onderdelen. De as schakelt zelfs automatisch uit zodra hij in een bepaalde hoek geheven is.

Een filmpje van de slootoversteek is te zien op onze Facebook-pagina en op www.grondig.com.

De extra as heeft ook in het werk een groot aantal onverwachte voordelen, constateert Benny. “Ik ben nu veel stabieler. Daardoor kan ik zeker bij bredere watergangen, zelfs als ik schuin naar de sloot sta, toch gemakkelijk de maximale reikwijdte gebruiken om vuil op de kant te leggen. Anders kon je alleen maar werpen. Ook op het veld zijn er onverwachte voordelen. Dankzij de drie assen worden natte plekken veel gemakkelijker genomen. Vaak gaat dat om relatief kleine plekken en juist daar loopt de machine nu overheen, doordat de andere wielen de laagte opvangen. Door de lagere bodemdruk kom je er met drie aangedreven assen ook veel beter door.” Een andere speciale voorziening op de machine is de mogelijkheid om de cabine schuin naar voren te stellen. Een speciale vraag van Van Bael, omdat hij zo zijn rug spaart en beter in de sloot kijkt. Het zijn allemaal zaken die op de traditionele trekker met Herder-arm niet mogelijk zijn. Daarom zou hij ook nooit terug willen naar zo’n systeem. “Ik werk al jaren op een Mecalac en nu is het nog 500 keer beter. Dan wil je niet anders meer.” TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

GRONDIG - November 2014

Groen, grond en infra producten Lange gele sleutels

Klem voor mestslang

Met deze opvallende sleutels kunt u meer kracht zetten tijdens het los- of vastdraaien van 4” - 5” en 6” Storz koppelingen.

Deze klem is speciaal gemaakt voor het snel afklemmen van mesttoevoerslang bij breuk of kapotte koppeling.

Storz koppeling met boutvergrendeling

Reparatieslang

De bout vergrendelt de koppeling zodat deze niet los kan draaien tijdens het sleepslangen.

5” Gele transportslang voor het koppelen na lekkage. Het stuk gele slang wordt gemakkelijk herkend, kan hierdoor bij het ophaspelen er tussenuit worden gehaald om weer opnieuw te gebruiken.

Slangbrug

Kloos slangreparatie Kloos is een manchet met een innovatieve sluiting.

Leverbaar in 5”en 6” uitvoering.

Kijk op: www.buma.com/kloos

10 CM

Nieuw

SPECIALS in de MESTVERWERKING 6” Transportslang nu ook leverbaar in PUe ge uitvoering met een lengte

tot 200 meter! er!

Nijemirdum

Tel.: 0514 - 57 18 26

www.buma.com

info@buma.com

ondernemen met

mensen

COMMENTAAR Aandacht alstublieft! Twee weken geleden las ik een bericht met de kop “LTO: omslag in belangenbehartiging”. Mij interesseert dan meteen welke omslag LTO wil maken, maar het artikel bleef hangen in algemeenheden als “slim meebewegen in veranderende omstandigheden”, “de dienstverlening aanpassen” en “belangenbehartiging waar leden om vragen”. Nogal wiedes dat je dat van een brancheorganisatie mag verwachten. Maar het is ook niet onlogisch dat LTO zich op de vlakte houdt over deze (oeps) uitgelekte nota. Het is te vroeg om concreet te zijn over belangenbehartiging 2.0 voor agrarische ondernemers, want de nota is juist bedoeld om de brainstorm te laten waaien. Wat bijzonder confronterend is, is het perspectief dat de opstellers schetsen over de agrarische sector tot 2025. Zij verwachten dat het aantal varkenshouderijbedrijven daalt van 5000 naar 1000, dat bovendien het aantal melkveehouders met de helft afneemt tot bijna 9000, dat de glastuinbouw klappen krijgt en dat ketens (zuivel, varkens) een belangrijker rol gaan spelen.

Michiel Pouwels, directeur belangenbehartiging CUMELA Nederland

Die cijfers boeien me, want de ontwikkelingen bieden onze sector kansen én bedreigingen. Als er schaalvergroting plaatsvindt, ga je als loonwerker voor een kleiner aantal, maar wel grotere opdrachtgevers werken en mogelijk meer werk uitvoeren. Of die bedrijven twijfelen over zelf mechaniseren… Het noodzaakt de cumelasector én cumelabedrijven nadrukkelijk tot positionering en profilering bij opdrachtgevers om duidelijk te maken waartoe juist wij ‘op aard’ zijn. Er is immers niemand die zo (kosten)efficiënt, vakkundig, innovatief en professioneel het werk kan uitvoeren. Een paar weken geleden zat ik bij een aantal agrarische ondernemers aan tafel en die vertelden dat hun bedrijven worden platgelopen door hordes adviseurs van leveranciers. “En jullie loonwerker, komt die ook langs?”, vroeg ik hoopvol. Het bleef even stil en toen sprak er één: “Die zie ik maar één keer per jaar als hij voor de kerst een kalender achter de deur mikt…” Dat gaat natuurlijk niet over u, maar denk er toch maar eens aan als u vanaf half december met een gevulde kofferbak uw klanten bezoekt. Die klant wil geen kalender of een flesje. Hij wil vooral aandacht. Van u! Maak daarom meer tijd om te horen wat hem bezig houdt. Wat gaat er in zijn bedrijf of omgeving de komende jaren veranderen? Heeft dat invloed op uw diensten? Wat zijn voor hem de argumenten om voor uw bedrijf te kiezen? Hoe waardeert hij uw dienstverlening? Wat kan beter? Het zou zomaar kunnen zijn dat u in een goed gesprek raakt. En dat u duidelijk kunt maken dat u meerwaarde biedt en de beste partner bent in ruwvoerwinning, bemesting, grondbewerking, cultuurtechniek, grondverzet, transport en dergelijke. Kortom: investeer nog dit jaar in oprechte aandacht voor uw klanten. Het rendement zal hoog zijn.

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

mensen

VERZUIM

Verzekeren en meedenken Nieuwe werkwijze drukt schadelast met dertig procent Met een unieke werkwijze zijn de mensen van de afdeling verzuim van CUMELA Verzekeringen er in geslaagd de schadelast met dertig procent omlaag te brengen. Een spectaculaire daling, die is bereikt door een actieve werkwijze. Niet langer wordt er alleen verzekerd, bij ziekmeldingen staan ze de ondernemers ook nadrukkelijk bij in het bewaken van het verzuim. Als echte belangenbehartigers. De manier waarop de afdeling verzuim van CUMELA Verzekeringen omgaat met de afgescheurde achillespees van hun aanvoerder Ruben Hartog kun je gerust illustratief noemen voor de nieuwe aanpak van de verzuimportefeuille. Als groep zorgen ze ervoor dat hij door een collega wordt opgehaald en desnoods sjouwen ze hem met z’n allen naar binnen. Om te zorgen dat het verzuim zo kort mogelijk duurt en hij vooral niet lang thuis zit. Zo zien ze sinds vorig jaar ook hun rol als tussenpersoon voor cumelaondernemers. Niet langer alleen maar optreden als uitkeringsfabriek bij verzuim, maar ondernemers helpen om het verzuim zo kort mogelijk te houden en dus de uitkeringen te beperken.

enkele grip op hebt”, vertelt Diele. “Dan kun je dus ook niets doen om te komen tot betere cijfers.” Om meer grip op het verzuim te krijgen, besloot CUMELA Verzekeringen de verzuimmelding via een eigen portaal te laten lopen. Bijzonderheden komen dan direct naar voren. Zoals het verzoek om een spoedcontrole of de melding dat het een arbeidsconflict betreft. “In dat laatste geval gaan bij ons alle alarmbellen af”, benadrukt Diele. “Dan nemen we direct contact op met de werkgever om te horen wat de aard van het conflict is. Afhankelijk van dat gesprek kunnen we bijvoorbeeld adviseren om contact op te nemen met de afdeling sociale zaken van CUMELA Nederland. Of om snel te

“We stellen soms voor om zelf even met een bos bloemen langs te gaan. Dat is beter dan een spoedcontrole.” Natuurlijk kunnen ze zo niet bij hun klanten werken, wuift Hartog de vergelijking van zijn blessure met andere ondernemers weg. “Wij mogen helemaal niet meedenken in het ziekteproces. Dat is nu eenmaal iets tussen de werkgever en de werknemer, met daartussen bijvoorbeeld Arboned of Keerpunt, twee partijen die in onze sector de ziekmeldingen verwerken. Wat iemand mankeert, blijft altijd iets tussen werkgever en werknemer, maar wij proberen de werkgever sinds vorig jaar wel te begeleiden. Door veel contact te houden en de ondernemer te helpen bij het nemen van de juiste stappen.”

Eigen webportaal De nieuwe werkwijze waarop Hartog en Frank Diele, twee medewerkers van de afdeling inkomensverzekeringen, nu zo trots zijn, is vorig jaar ingevoerd. Dat begon met de opening van een eigen webportaal, waarop de werkgevers de verzuimmelding doen. Tot die tijd gebeurde dat rechtstreeks bij Arboned of Keerkpunt. “Als gevolg daarvan hadden wij dus geen enkel idee van de hoeveelheid verzuim en bij welke bedrijven dat was. Het enige wat wij deden, was aan het eind van de maand de verzuimcijfers verwerken en de uitkering aan de bedrijven verzorgen. Het gevolg is dat je er geen

GRONDIG - November 2014

starten met mediation. Vaak helpt dat om snel actie te krijgen, want juist dit soort zaken moet je niet te lang laten liggen.” Op dat punt wordt volgens Hartog al het eerste verschil gemaakt. “Bij de verzuimverzekeraar komt zoiets op de stapel en duurt het gauw een aantal dagen voor er actie volgt.” Een andere opmerking die bij de ziekmelding kan worden aangetroffen, is het verzoek om een spoedcontrole. Ook dat is iets wat de verzuimafdeling van CUMELA Verzekeringen direct oppakt. “Een spoedcontrole stelt nu eenmaal niet veel voor, maar je betaalt er wel voor. Wij bellen de ondernemer liever op en stellen hem voor om met een bos bloemen zelf even langs te gaan. Dat lijkt heel confronterend, maar helpt wel om snel duidelijkheid te hebben.”

Geselecteerde contactpersonen Een ander bijkomend voordeel van het werken met een eigen portaal waar de werkgevers de ziekmelding doen, is het bundelen van alle verzuimmeldingen. “Die komen nu apart binnen bij Arboned en Keerpunt en daar bij een aantal geselecteerde casemanagers die alle meldingen uit de cumelasector verwerken. Dat betekent dat ze bij mensen komen die weten om wat voor bedrijven het gaat en die weten met welke machines mensen werken. Als gevolg van onze werk-

zijn we zelfs zo van overtuigd dat we een garantie geven dat wie onze aanpak volgt en toch een boete krijgt, dat niet zelf hoeft te betalen.”

Tijdig beter melden

Het team van verzuim zorgde ervoor dat Ruben Hartog ook met een gescheurde achillespees gewoon door kon werken. Op de foto van links naar rechts Thea van Loenen, Frank Diele, Ruben Hartog, Sergio Petrone en Mirjam Slegt.

wijze zijn ze zelfs naar de TKD geweest om meer te leren over de sector en de machines waarmee wordt gewerkt. Voor ons is een voordeel dat we veel met deze mensen communiceren. Wij bellen dagelijks om alle dossiers waar actie nodig is even door te nemen. Dat zorgt ervoor dat alle zaken in beeld blijven.”

Agenda bijhouden Bij heel veel ziekmeldingen begint de rol van de verzuimmedewerkers van CUMELA Verzekeringen pas echt als de werknemer vijf weken ziek is. Dat is het moment dat binnen de Wet verbetering Poortwachter de eerste stappen moeten worden gezet in de actieve verzuimbegeleiding. Een moment dat bij veel kleinere bedrijven gemakkelijk kan worden gemist. Daar ligt ook de grote winst van het nieuwe systeem, stelt Hartog. “Bedrijven zijn vanaf vijf weken verzuim verplicht om een dossier bij te houden en diverse stappen te zetten om te proberen de werknemer indien mogelijk weer in het arbeidsproces te integreren. Op dat moment bellen we de werkgever en vragen we hoe het ermee staat. Vaak moet er dan een nieuw gesprek komen met de bedrijfsarts en wordt er gekeken hoe het verder gaat. Wij houden dat dan in de gaten en bellen enkele dagen na het gesprek weer wat er moet gebeuren. Op die manier zorgen we dat ook de

Toch zit de winst van de hele aanpak niet in het bewaken van het Poortwachter-traject, benadrukt Diele. “De grootste besparing bereiken we door het weer tijdig - vaak deels - weer beter melden van werknemers die weer gedeeltelijk aan de slag zijn. Dat is het moment dat werkgevers vaak vergeten het personeel weer beter te melden. Dat lijkt aantrekkelijk omdat de uitkering dan doorloopt, maar het gevolg is dat je hogere verzuimcijfers hebt . Daarmee benadeel je jezelf, want hoe langer de ziekte, hoe hoger de uitkering en dus ook de schadelast. En juist die schadelast bepaalt wat je het volgende jaar moet betalen. Natuurlijk begrijpen we dat iemand die weer twee dagen aan het werk is nog niet volledig verdient, maar je kunt iemand dan wel voor bijvoorbeeld 25 procent beter melden.” Diele en Hartog zijn ervan overtuigd dat hier de winst ligt voor alle verzekerden. “Door er veel scherper bovenop te zitten, hebben we vorig jaar onze schadelast met dertig procent omlaag gebracht. Dat is een ongekende prestatie bij de verzuimverzekeringen. Je ziet ook dat onze verzuimcijfers nog harder zijn gezakt dan het gemiddelde in Nederland.” (Zie grafiek.) 3,5 3 2,5 2

CUMELA Verzekeringen Nederland

1,5 1 0,5 0

Q1 2013

Q2 2013

Q3 2013

Q4 2013

Q1 2014

Q2 2014

Sinds de invoering van de nieuwe werkwijze dalen de verzuimcijfers bij CUMELA Verzekeringen harder dan in de rest van Nederland. *bron ArboNed

Maar is dat niet een voordeel voor de verzekeringsmaatschappij, die gewoon minder hoeft uit te keren? “Dat is zo, maar verzekeraars bekijken ook per tussenpersoon hoe het risico is en baseren daar de premies op. Door onze schade

“We zijn niet alleen tussenpersoon, maar ook een soort belangenbehartiger.” werkgever attent blijft op een goede afhandeling en helpen we hem als een soort medewerker verzuimbegeleiding.” Het attent houden van de werkgever op stappen die moeten worden gezet, is een belangrijk onderdeel van de nieuwe aanpak. Dat is belangrijk omdat vooral bij langdurige ziekte, die na twee jaar uitmondt in totale arbeidsongeschiktheid, een compleet dossier van groot belang is. “Kloppen er zaken niet, dan heb je zo een boete van een jaar langer doorbetalen aan je broek. Met onze aanpak zorgen we dat er gegarandeerd een compleet dossier bij het UWV komt. Daar

omlaag te brengen, gaan wij ervan uit dat we de komende jaren scherpe premies kunnen blijven bieden. Met voor de ondernemer nog een extra meerwaarde, want niet alleen betaalt hij bij ons een scherpe premie, we gaan ook een stap verder. We denken mee in het proces en helpen hem om op het juiste moment de juiste stap te zetten. Daarmee zijn we niet alleen tussenpersoon, maar ook een soort belangenbehartiger. En dat is uniek in de verzekeringswereld.” TEKST & FOTO: Toon van der Stok

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

mensen

ONDERNEMERSLESSEN

“Je koopt uren, geen machine” Theo Straathof, Mijdrecht Officieel is Theo Straathof geen loonwerker meer. Het gelijknamige bedrijf draagt alleen nog zijn naam, maar wordt geleid door een nieuwe eigenaar. Zelf is hij inmiddels zijn tweede bedrijf begonnen met spuitapparatuur voor de tuinbouw. De nieuwe wereld leert hem dat de cumelasector nog altijd veel aardiger is. “Daar zijn de verhoudingen nog menselijk, in de handel is het echt keihard en gunnen ze je helemaal niets.”

LES 1 In een organisatie ben je veel sterker dan alleen “Soms twijfelen bedrijven uit onze groep wel eens. Wat moeten we nu als tuinbouwloonbedrijven bij zo’n belangenorganisatie die over agrarisch loonwerk en grondverzet gaat? Dan laat ik zien hoe het hier in de gemeente gaat nu we problemen hebben met de voorgenomen afsluiting van de brug over de Amstel, waarvan het gevolg is dat we ongeveer zestien kilometer moeten omrijden. Dan merk je dat je als individu, ook al heb je nog zo’n aardig bedrijf, bij een ambtenaar niets voorstelt. Dat verandert als Hero Dijkema als verkeersspecialist van brancheorganisatie CUMELA Nederland zich meldt. Daar is gewoon meer ontzag voor. Net zoals ambtenaren zenuwachtiger worden van een advocatenkantoor of een adviesbureau.” “Je merkt ook dat er lokaal weinig kennis van zaken is. Als je dan als CUMELA Nederland kunt verwijzen naar onderzoeken in Groningen of laat merken dat je de specialist bent, leg je gewicht in de schaal. Daarom moet je als bedrijf altijd lid blijven van een brancheorganisatie ook al heb je soms het idee dat je als groep met een kleine specialisatie wat ondergeschoven bent. Dat merken we nu in onze tuinbouwgroep nu er geen vervanger voor mij te vinden is. Dat is jammer, maar ook zonder bestuurslid in de sectie Agrarisch loonwerk weet ik zeker dat mensen als Maurice Steinbusch altijd in Den Haag voor onze belangen blijven strijden. En dat gebeurt niet als je als bedrijf afhaakt.”

LES 2 Als bedrijf werk je elf maanden voor de kosten en één maand voor jezelf “Dit zijn in een bedrijf altijd spannende weken, want dan wordt bepaald of het een goed jaar is of niet. Al heb ik daar in het loonbedrijf niets meer mee te maken, want die aandelen heb

GRONDIG - November 2014

ik allemaal overgedragen. Alleen woon ik nog wel op het erf en heb ik voor mijn nieuwe bedrijf ook een stuk van de schuur gehuurd, dus je ziet wel hoe het gaat. Tot nu toe ziet het er goed uit, want we hebben een zachte winter en een mooie zomer gehad, dus er kon gewoon worden doorgewerkt. Dat maakt dat je nog hoop kunt hebben op een goed jaar. Zo is het ongeveer bij alle bedrijven. Je werkt elf maanden om de kosten te verdienen en één maand voor jezelf. Maar heb je een strenge winter of een droge zomer, dan ben je die kwijt. Dat is niet erg, want dat is inherent aan de sector. Je hebt nu eenmaal jaren die minder zijn. Wij hebben ook wel gezocht naar zaken om op de stille tijd te anticiperen, maar je moet niet de zoveelste zijn die gaat zoutstrooien. We hebben al de tuinbouw, dus moeten we maar hopen dat daar het winterwerk blijft.”

LES 3 Het werk in de glastuinbouw is voorlopig gedaan “In onze sector klagen we wel eens over slechte rendementen, maar hier is het in de glastuinbouw nog veel beroerder. Die sector heeft de laatste jaren een enorme jas uitgedaan. Bij negentig procent van de bedrijven is het zover dat als je een bod doet, het ook verkocht is. De meeste tuinders zullen heel snel ja zeggen. Het gevolg is dat er nauwelijks nog werk is. Ja, het gewasruimen blijft, omdat de tuinders anders geen nieuwe teelt kunnen beginnen, maar ook dat proberen ze zo goedkoop mogelijk te doen. Nieuwbouw is al helemaal niet meer aan de orde en ander werk, zoals egaliseren of een nieuwe teeltbodem aanleggen, is marginaal. In het loonbedrijf blijven ze het werk doen om erbij te blijven, maar het is hangen en wurgen. Geld verdienen met de machines is helemaal een moeilijke zaak. Er staan er te veel in de schuur waarmee te weinig uren worden gemaakt.”

“Bij een klant moet je luisteren naar zijn probleem. Daar gaat het om, niet om de mooie techniek die je komt aanbieden.”

LES 4

LES 5

Je koopt geen machine, je koopt 10.000 draaiuren

Bedrijven die goed communiceren, hebben nauwelijks problemen met prijzen

“In de sector merk je dat veel mensen een machine kopen omdat ze het merk mooi vinden of menen dat het noodzakelijk is dat ze erover kunnen beschikken. Dat interesseert me helemaal niet. De kleur en zelfs de prijs maakt me niet zoveel uit. Waar het om gaat, is of je voldoende uren met de machine kunt maken. Mijn stelregel is dat je geen machine koopt, maar 10.000 uur werk. Als je de machine koopt, weet je dat je er gedurende de leeftijd minimaal een bepaald aantal uren mee moet maken. Natuurlijk koop je ook machines voor minder uren, maar het gaat erom dat je kunt uitrekenen of je er wat mee verdient. Dat begint met het aantal uren maal het uurtarief. Als je het aantal uren weet dat je wilt maken, weet je ook hoe lang je erover doet. Dan kun je ook de kosten bepalen en weet je of de aankoop zin heeft. Dan zie je dat de prijs van de machine en de kleur niet zoveel uitmaken. De kleur is belangrijk voor de machinist, want die moet er vooral plezier aan hebben om erop te zitten. Dat betaalt zich vanzelf terug.” “Bij de aankoop van een machine moet je jezelf vooral realiseren dat je werk koopt. Dus kun je je ook de vraag stellen: is het mogelijk om zoveel uur te maken als nodig is om er geld mee te verdienen? Mijn stelregel is altijd heel simpel: is dat werk er niet, dan komt de machine er niet. In het verleden hebben we daarom verschillende investeringen niet gedaan, want daar zijn we heel strikt in. Leg je de klanten dat uit, dan hebben ze er ook alle begrip voor. Als je ze maar helpt, bijvoorbeeld door ze door te verwijzen naar een collega.”

“In het agrarische werk hebben we bewust keuzes gemaakt. Zo houden we ons wel bezig met mest uitrijden en inkuilen met opraapwagens, maar hebben we geen hakselaar. Een hakselaar konden wij nooit rond rekenen. Mest uitrijden is geen vetpot, maar er blijft wel genoeg over. En het is belangrijk voor het klantcontact, want je komt vroeg in het voorjaar op het bedrijf en kunt veel bespreken. Gras rijden is belangrijk in het bedrijf. Dat geeft een speciale sfeer. We merken dat zelfs medewerkers die niet van boerenafkomst zijn daar erg betrokken bij zijn. Het duurt vaak wat langer, maar dan slaat het virus toch over en willen ze het allemaal meemaken. Daarom is dat werk belangrijk. Of dat werk rendabel is? Natuurlijk, maar dat moet je wel verkopen. Wij hebben ook wel eens een klant gehad die wilde dat we het werk gingen aannemen. Die heb ik even te woord gestaan en hij begreep algauw dat we niet mee gingen doen. Hij is weggeweest, maar inmiddels wel terug. Door de knieën gaan voor een grote klant is niet verstandig, want je bent snel afhankelijk. Uiteindelijk heb ik liever vijftig kleintjes dan twee grote.” “Hetzelfde heb je als een boer met een grote kar loonwerk gaat doen. Dan krijg je ook discussie over de € 80,- die je zelf vraagt en de € 55,- die hij rekent. Natuurlijk is het moeilijk, maar om dan naar € 75,- te zakken, helpt niet. Dan kost het je alleen geld. Waar het dan op aankomt, is jezelf verkopen, maar daar ligt het probleem van de sector. We laten ons snel in een

GRONDIG - November 2014

Theo Straathof Net afkomstig van de hogere landbouwschool besloot Theo Straathof in 1982 zijn eigen loonbedrijf te beginnen, met in het achterhoofd de gedachte dat hij daarmee de kennis die hij op school had opgedaan naar de boeren kon brengen. Hij startte met graslandverbetering en dat groeide uit tot een compleet loonbedrijf met veel werk in de tuinbouw, waar hij zijn kennis en apparatuur voor egaliseren kon gebruiken. Als techneut kreeg hij de vraag om na te denken over een onderbladspuit voor in de tuinbouw. Dat is inmiddels uitgegroeid tot een nieuw eigen bedrijf dat wereldwijd rijenspuiten verkoopt. Het loonbedrijf is inmiddels overgedaan aan een medewerker.

hoekje drukken en denken toch naar die € 75,- te moeten zakken. Maar je kunt veel beter de vraag stellen of de klant denkt dat hij er met die € 55,- over vijf jaar nog is. En of hij dan denkt terug te komen. Dat mag je ook best een beetje aandikken, bijvoorbeeld met de vraag waarom niet iedereen een Lada rijdt als het goedkoop moet. Dat is iets wat je kunt leren en je ook wat oplevert. Want als je rond kijkt, zie je dat bedrijven die goed communiceren vaak ook de beste prijzen hebben. Dat zal iedereen herkennen.”

LES 6 Doe een verkooptraining en leer je focussen op de klant Van mezelf dacht ik altijd dat ik wel aardig kon verkopen, maar dat veranderde toen ik in het buitenland met de spuitmachines aan de slag ging. Dan leer je pas echt verkopen. In het begin was dat zeer frustrerend. Dan reed ik naar huis en bedacht ik me dat ik toch weer te veel korting had gegeven, vaak omdat je vriendjes wilt worden met de koper. En omdat je weet dat je de beste technische oplossing hebt. Die wil je dan verkopen om hem te helpen. Terwijl het zo helemaal niet werkt. De klant wil niet de beste techniek, hij wil een oplossing voor zijn probleem. Ik merkte dat ik dat niet verkocht kreeg, want andere verkopers interesseerde de techniek niet. Die zijn alleen bezig om je van tafel te duwen.” “Om daarvan af te komen ben ik een verkooptraining gaan volgen. Vier dagen bij een oude relatie die me precies liet zien waar ik de mist in ging. Zeer verhelderend en leerzaam. Het belangrijkste wat je leert, is dat je je moet focussen op de klant. Als loonwerkers zijn we vaak techneuten en alleen maar bezig met de allernieuwste techniek. Dan begin je te praten over dingen waar de klant helemaal niets meer van snapt. De kunst is om bezig te zijn met het probleem dat hij heeft en

GRONDIG - November 2014

hem duidelijk te maken dat je daar de beste oplossing voor hebt. Dat betekent inspelen op zijn wensen en proberen afspraken te maken. Dan geef je een tegenstander geen ruimte. Zo moet je ook bestaande relaties benaderen. Feitelijk moet je altijd kijken of je er nog meer uit kunt halen. Dus als het gras weg is niet gelijk naar de andere klant hollen, maar even kijken of je vast een afspraak kunt maken over het mest uitrijden of even praten over de kwaliteit van het grasland.”

LES 7 Mensen kopen van mensen, gebruik die vertrouwensrelatie De laatste jaren heb ik wel gemerkt dat we in de loonwerksector nog menselijk werken. Als je het goed doet, is er veel begrip voor je situatie en ruimte om te zorgen dat je beiden wat verdient. In de machinebouw telt voor de meeste bedrijven maar één ding. Ze willen de machine verkopen en wat er daarna gebeurt, interesseert ze weinig. Gelukkig is dat bij ons nog heel anders. Tussen boeren en loonwerkers is er nog een echte vertrouwensrelatie. Die moet je gebruiken om je diensten te verkopen. Daar kun je ook veel meer uithalen, want boeren hebben behoefte aan een klankbord. Als sector moeten we vooral leren om niet langer te praten over de kosten van het loonwerk. Het gaat erom te laten zien wat de klanten verdienen met het werk dat we doen. Het is toch raar dat we in discussie raken over dat we honderd euro te duur zijn, terwijl we met veel meer apparatuur komen als de man die de computer komt maken. Die rekent tachtig euro en dat betalen we zo omdat hij ons probleem oplost. We moeten leren om duidelijk te maken dat we ook een probleem oplossen en dat de klant daar wat mee verdient. Dat is de kunst van het verkopen.” TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

Alpha VariTrack zelfrijdende spuitmachine

• • • • • •

Evo Comfort cabine 27 meter aluminium bomen Tank 2500 liter Deutz 6 cil 175 PK Tier 3B HC 9500 met touchscreen Laag eigen gewicht: 7.820 kg

156.000 precies wat nodig is

Toprange zelfrijders: HeroW, Alpha Varitrack en Alpha Evo

Tel. +31 (0)58 257 15 55 www.homburg-holland.com

ondernemen met

mensen

VENT EN VISIE

Hij is al jaren een strijder voor meer precisie bij de bemesting. Nu de normen omlaag gaan, is de doorbraak eindelijk in zicht, meent Herre Bartlema. Eind deze maand organiseert hij de eerste studie- en praktijkdag over precisiebemesting. Met nieuwe machines en een toelichting op de nieuwe bemestingsnormen die horen bij het werken met nieuwe methoden.

Tijd is rijp voor precisiebemesting Herre Bartlema van het NCOR Smart, dat is het kernwoord in het betoog van Herre Bartlema. Het smart dat bekend is geworden van de zogenaamde smartphone, maar dat nu overal opduikt waar het gaat om de toepassing van elektronica in de landbouw. Binnenkort is het ook onderdeel van de nieuwe naam voor het NCOR (Nederlands Centrum voor de Ontwikkeling van Rijenbemesting). Deze organisatie is opgericht in 2010 om alle kennis rond rijenbemesting te bundelen en te zorgen dat er goede rijenbemestingsadviezen komen. “Er was gewoon een groot gebrek aan kennis ontstaan doordat niemand zich hier mee bezig hield. Op allerlei gebieden gebeurde wel wat, maar de kennis werd nergens samengebracht. Dat hebben we de afgelopen jaren met het NCOR proberen te verbeteren, door eigen demonstraties te organiseren en door kennisbijeenkomsten te houden om bemestingsadviezen aan te passen aan de nieuwe praktijk. Zo hebben we gezorgd voor de nieuwe rijenbemestingsadviezen voor bijvoorbeeld maïs en suikerbieten die nu door het Blgg worden gebruikt.” Inmiddels wil Bartlema een stapje verder. “We moeten de krachten bundelen van al die organisaties en bedrijven die nu bemestingsonderzoek doen, maar dat voor de fundering van de officiële bemestingsadviezen beperkte waarde heeft. Meestal gaat het om eenjarige demonstratieproeven, niet willekeurig aangelegd en vaak zonder voldoende herhalingen van de objecten.” Om dat te veranderen, wil hij het NCOR omvormen tot het Smart Fertilization Development Center. “Dat moet het platform worden waar we alle ideeën bij elkaar brengen, de voorlichting smart kunnen organiseren en van waaruit we ook goed wetenschappelijk onderzoek op gang kunnen brengen, vooral in een katalyserende rol”, aldus Bartlema. Het geld dat nodig is, moet beschikbaar komen door bedrijven te vragen niet langer allemaal afzonderlijk proeven uit te voeren, maar om zoals gezegd de krachten te bundelen voor goed gezamenlijk wetenschappelijk en verantwoord onderzoek en voor effectieve voorlichting over de resultaten .

Congres Loonwerkers die meer willen weten over precisiebemesting kunnen op 28 november terecht in congrescentrum Hof van Wageningen aan de Lawickse Allee in de gelijknamige plaats. Vanaf 10.00 uur zijn er lezingen en is er een machineshow van precisiebemesters. Na een serie algemene inleidingen is er in het tweede deel een verdiepingsprogramma waarin bijvoorbeeld wordt ingegaan op de bemesting van maïs, gras en akkerbouwgewassen. Zie ook www.rijenbemesting.nl.

GRONDIG - November 2014

Bartlema verwacht dat een dergelijk initiatief nu moet kunnen slagen, omdat iedereen beseft dat de Nederlandse landbouw voor een uitdaging staat nu de veehouderij naar verwachting de komende jaren met twintig procent zal groeien. “Alle partijen hebben er belang bij dat we dat nu goed oppakken, zeker omdat de normen steeds verder omlaag gaan. De enige manier om het dan goed te doen, is zorgen dat we de meststoffen die we hebben zo goed mogelijk benutten. Dus met precisiebemesting zorgen dat de meststoffen alleen daar komen waar ze worden benut en misschien nog wel een stap verder. Dan kom je op het nog meer plaatsspecifiek bemesten om alles wat je hebt zo efficiënt mogelijk in te zetten.” De eerste stap die daarin wordt gezet, is volgens Bartlema het aan de kant zetten van de centrifugaalstrooier. “Die is voor de toekomst veel te onnauwkeurig, want ook met een kantstrooiinrichting komt er nog veel te veel naast de plaats waar je productie verwacht. Met de spaakwielbemester of nieuwe bemesters zoals de dit voorjaar gedemonstreerde sleufkouterbemester voor vloeibare kunstmest kun je veel nauwkeuriger werken, zeker als je dat combineert met een GPS-systeem waarbij bij overlap secties stuk voor stuk worden afgesloten. Daar zie je direct de productie stijgen door de betere en nauwkeuriger verdeling.”

“Meststoffen die we hebben, moeten we nu zo goed mogelijk benutten.” Met de vervolgstap is Bartlema ook al bezig. “Komend jaar gaan we proeven doen met een precisiebemester met daarvoor gemonteerd in de fronthef een scanner waarmee plaatselijk het stikstofgehalte wordt gemeten. Op die manier hopen we dat het mogelijk is om urineplekken en mestflatten over te slaan, zodat we weer mest overhouden voor de rest van het perceel. In de akkerbouw willen we vooral kijken naar de plaatsspecifieke bodemvoorraad en daar de bemesting op aanpassen.” Een andere grote verandering die leidt tot andere vormen van bemesten, is de komst van grote hoeveelheden spuiloog van de luchtwassers en het mineralenconcentraat dat ontstaat bij het indikken van mest. “Dat betekent dat er veel meer vloeibare meststoffen op de markt komen die door loonwerkers moeten worden uitgereden, want zij hebben de beschikking over de juiste apparatuur of kunnen daarin investeren”, zegt Bartlema. Hij is ervan overtuigd dat er steeds meer gebruik zal worden gemaakt van vloeibare meststoffen. “Kas, breedwerpig oppervlakkig toegediend, is in wezen het slechtste product dat je kunt gebruiken.

De productie is al milieuvervuilend, je kunt het slecht plaatsspecifiek verdelen en een deel van de stikstof verdwijnt door vervluchtiging als lachgas en ammoniak of door uitspoeling van de nitraatcomponent omdat die niet op het goede moment en op de juiste plaats beschikbaar is”, legt Bartlema uit. De komende jaren zullen we volgens hem toe moeten naar het veel bewuster inzetten van ammoniakale stikstof. “Dat is stikstof die veel beter gebonden is aan de bodem, dus niet uitspoelt en die tegelijkertijd door veel gewassen, zoals gras of aardappelen, gemakkelijk wordt opgenomen. Voorwaarde is wel een emissiearme toediening in de wortelzone. Op die manier gebruik je de stikstof dus maximaal.”

“Met vloeibare meststoffen is een goede boterham te verdienen.” Door de komst van nieuwe technieken, nieuwe meststoffen en lagere normen zal de hele bemesting veranderen, voorspelt Bartlema. “Nu hebben we nog adviezen waarbij we aangeven dat als je zoveel stikstof of fosfaat strooit, je een bepaalde gewasopbrengst kunt halen. Dat gaat straks veranderen, waarbij wordt aangegeven hoeveel opbrengst je mag verwachten als je een bepaalde toedieningstechniek gebruikt. Dat laat zien hoe je de beperkte hoeveelheid meststoffen die je op een bedrijf mag gebruiken zo efficiënt mogelijk inzet.” Die nieuwe manier van bemesten is onderdeel van een congres dat Bartlema eind deze maand organiseert over precisiebemesting. “Daar hebben we een speciaal programma voor loonwerkers om ze niet alleen te laten zien welke apparatuur er beschikbaar is, maar ook vertellen we in een serie lezingen wat er aan het veranderen is en hoe je daar als bedrijf op kunt inspelen. De eerste hoeveelheid meststoffen is er al met 20.000 ton stikstof uit spuiloog van luchtwassers en naar schatting nog 30.000 ton stikstof uit de industriële reststromen, bijvoorbeeld die van de mestverwerking. De prijs daarvan is zodanig dat je een goede boterham kunt verdienen terwijl je deze meststof uitrijdt bij veehouders of akkerbouwers. Het is alleen de kunst om dat te vertalen naar de bedrijven.” Voor Bartlema is duidelijk dat daarvoor de loonwerkers nodig zijn. “Het afzetten van die restproducten lukt niet als loonwerkers dat alleen moeten doen en regelen. Daarom roepen wij adviseurs ook op om daar een actieve rol in te pakken. Zij zullen de veehouders ook aangeven dat ze de loonwerker moeten inschakelen om tot een goede bemesting te komen met mooie meststoffen als spuiloog en mineralenconcentraat. Als de loonwerkers dat oppakken, is daar niet alleen werk te halen, maar kunnen we ook de opbrengst omhoog brengen. Daar heeft iedereen wat aan.” TEKST & FOTO: Toon van der Stok

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

mensen

STERK WERK

Werken met windkracht Loonbedrijf Ton van Petten, Starnmeer Ook van wind kun je leven. Dat bewijst loonwerker Ton van Petten, die is gespecialiseerd in het plaatsen van kleine windmolens. Hij werkt daarbij nauw samen met het bedrijf Windkracht, dat de molens levert en verkoopt. Samen zorgen ze dat de molens worden geplaatst, waar dat ook is. Voldoende voor een mooie samenwerking, waarbij twee bedrijven leven van de kracht van de wind. Ze zijn kenmerkend voor Nederland, de windmolens voor het uitmalen van water. Iedereen kent ze vooral van de oude houten watermolens, al worden windmolens nu vooral geassocieerd met het opwekken van energie. Maar er is ook een derde versie, de kleine houten of metalen windmolen die kenmerkend is voor de natte, vaak afgelegen gebieden en waarvan er nog honderden staan. Het zijn kleine molens die zorgen voor onderbemaling van relatief kleine poldertjes, zoals hier in het Wormerveld, waar Ton van Petten samen met Cor Bus van het bedrijf Windkracht bezig is om een nieuwe molen te plaatsen. Die is bedoeld om een stuk grond van ruim 2,5 hectare weer voldoende droog te leggen. De huidige ijzeren molen die er staat, is te klein, is versleten en heeft te weinig capaciteit. Het effect is te merken op het perceel. Het is zompig, het water staat in de greppels en gras staat er nauwelijks. Dat is in de

GRONDIG - November 2014

omliggende percelen, waar de bemaling wel in orde is, wel anders. Daar staat ondanks de lage ligging nog een mooie snee gras.

Bosman-molen De molen die Bus en Van Petten plaatsen, is verre van nieuw. Het betreft een zogenaamde Bosman-molen, die door Bus helemaal is opgeknapt en er weer als nieuw uitziet. Kenmerkend voor de Bosman-molen is de dubbele staart. De molen kan zich daarmee automatisch uit de wind zetten. Het mechanisme daarvoor is even simpel als effectief. Een stijgende vlotter zet een mechanisme om, waardoor de twee staarten een kwartslag draaien. Het gevolg is dat de molen een kwartslag draait en begint met malen. Daalt het niveau, dan gebeurt het omgekeerde. De staarten draaien en via de wind wordt de molen uit de wind geplaatst. Geen mens nodig.

Loonbedrijf Ton van Petten Het bedrijf van Ton van Petten is feitelijk een vervolg van het bedrijf dat zijn vader Piet van Petten begon. Die vertrok in 2000 naar Frankrijk en sinds die tijd is Ton ook weer actief in het agrarisch loonwerk. Dat bestaat nu vooral uit het persen van ronde balen en het slootwerk op de bedrijven. De belangrijkste tak van het bedrijf is het werk rond het waterbeheer in de natte polders boven Amsterdam. Dat varieert van het plaatsen van windmolentjes tot het trekken van duikers onder hoofdwatergangen door om twee lage poldertjes met elkaar te verbinden en zo de capaciteit van nieuwe molens compleet te kunnen gebruiken. In het verlengde daarvan liggen werkzaamheden voor het waterschap, waarbij het vooral gaat om het oplossen van problemen bij waterkeringen, duikers en dus windmolens. Meer informatie: www.loonbedrijftonvanpetten.nl.

Het restaureren, opknappen en verkopen van nieuwe molens is de specialiteit van Bus. Bij het plaatsen komt daar de kennis van het natte veenland van Van Petten bij. “Dit werk vraagt om een voorzichtige aanpak. In het veen kun je niet gewoon een dammetje leggen of even wat weggraven. Haal je de bodem eruit (de wat vastere laag onder het natte veen, red.), dan krijg je het niet meer dicht. Uiteindelijk gaat het erom dat je de bodem zo min mogelijk beroert.”

Kwart van de tijd Sinds er de afgelopen jaren weer steeds meer aandacht komt voor de kleine watermolens en er bij allerlei projecten meer gebruik van wordt gemaakt, groeit ook het werk voor de samenwerkende Bus en Van Petten. “We merken dat Cor steeds bekender wordt en steeds meer opdrachten krijgt”, lacht Van Petten. “Daardoor groeit ook bij ons de hoeveelheid werk. Met alle voorbereidingen erbij ben ik nu al bijna een kwart van de tijd bezig met het plaatsen van de molens en al het andere werk er omheen.” Het is werk dat past in de strategie van Van Petten, die als bedrijf klein wil blijven en zich richt op specialistisch werk. “In het verleden heb ik heel veel kabel- en leidingwerk gedaan, maar daar zijn we al een tijd mee gestopt omdat er weinig meer mee te verdienen was. Daarna heb ik nog allerlei werk gedaan voor grotere aannemers, maar daar ben ik helemaal klaar mee. Het is werk dat alleen maar ergernis geeft. Eerst moet je met je prijs zakken naar een waardeloos niveau om het werk te krijgen. Daarna heb je gezeur over de uren en de weekstaten die moeten worden ingevuld. En is dat allemaal eindelijk rond, dan moet je nog drie maanden wachten op je

geld. Daar heb ik helemaal geen zin in.” Zijn ergernis wordt nog vergroot door veel van de uitvoerders met wie hij en zijn ingehuurde machinisten moeten werken. “De goede uitgezonderd hoor, want ik doe nu een project voor Beens langs het Noordhollands Kanaal en dat gaat wel goed, omdat er een goede uitvoerder zit. Zonder hem had ik het niet eens gedaan, want de meeste uitvoerders zijn een drama. Ze hebben geen idee wat er soms komt kijken bij het uitvoeren van het werk, zitten de hele dag in de keet en aan het eind van de dag, vlak voor ze naar huis gaan, krijg je nog een probleem om op te lossen.” Het zijn zaken die Van Petten vooral irriteren omdat er geen waardering voor het werk is. “Wij moeten voor slechte prijzen het werk doen en de machinisten opleiden, maar ruimte voor een goede boterham is er niet”, stelt hij vast. Bewust heeft hij daarom besloten om klein te blijven. “Personeel heb ik nooit gehad, ik werk alleen met zzp’ers. Ook nu heb ik er nog vijf aan het werk, maar voor mij hoeft dat niet. Het liefst wil ik samen met André Nat en Bart Koppenol, die als zzp’ers het meest voor me werken, verder. Dan kunnen we de mooie klussen doen die gewoon goed worden betaald en waarbij het werk wordt gewaardeerd.”

Werk in natte gebieden Van Petten zoekt voor zijn bedrijf vooral werk in het verlengde van zijn specialisatie, het werk in natte gebieden. Naast het plaatsen van de windmolens is dat bijvoorbeeld het slootwerk bij veel boerenbedrijven in zijn regio. “Een tijdlang hebben we dat helemaal niet gedaan, maar klanten bleven erom vragen en daarom ben ik er wel weer ingestapt. Het

GRONDIG - November 2014

Decorbouw In de wintermaanden heeft Ton van Petten een opvallende nevenactiviteit. Dan is hij regelmatig actief als decorbouwer voor grote Nederlandse producties. Zo kwam een onderdeel van het decor van Grease uit zijn werkplaats en is een deel van zijn creatie nu te zien in de voorstelling Anne Frank. Hiervoor heeft hij een bewegend treinspoor als decorstuk gemaakt. Werk dat mooi past in de stille wintermaanden en natuurlijk ook het gevolg is van een toevalligheid. In dit geval een decorbouwer die vlak achter het bedrijf zit en die aan Van Petten het constructiewerk uitbesteedt.

past ook wel mooi bij het werk dat we al doen. Vaak komt er ook werk bij, zoals een dammetje opknappen of een hek plaatsen rond een nieuwe molen. Dan hebben we weer profijt van onze specialisatie, want omdat ik mijn bus bijna een complete werkplaats heb, kan ik overal aan het werk. We hebben altijd een generator en bijvoorbeeld een snijbrander bij ons, dus ook in het veld kunnen we alles maken.” Ook het machinepark heeft Van Petten afgestemd op het plaatsen van de molens en het slootwerk. Dat is de reden dat er twee Neusons op het bedrijf zijn. De eerste is een mobiele kraan die veel voor het slootwerk en het klepelen wordt gebruikt; ook hier, vanwege de speciale voorzieningen op de kraan. “Neuson heeft twee gescheiden hydraulische circuits, waarbij er één voor de aandrijving van de wielmotoren is en de andere voor de hydraulische functies. Zo kunnen we tijdens het rijden toch gewoon het werk blijven doen.” De rupsmachine is een achttonner die op brede rupsen staat en speciaal is aangeschaft voor het plaatsen van de molens. “Hiermee kunnen we feitelijk overal komen, omdat we een lichte machine hebben die veel kan tillen. De Neuson is de enige die met zo’n laag eigen gewicht toch ruim drie ton kan tillen. Dat hebben we nodig om op dit soort plekken een molen en de pompput te kunnen plaatsen.”

Lange dagen In veel gevallen is het plaatsen van een molen een klus die in één dag kan worden gedaan. Dat is ook altijd het streven van Van Petten en Bus. “Het betekent wel eens lange dagen maken, maar feitelijk moet je in één dag weer weg kunnen zijn. Dat is ook het mooie van dit werk. In één dag tijd heb je iets gemaakt waar de klanten blij mee zijn. Dat geeft voldoening. Bang dat het werk weer opdroogt, omdat er geen geld is om molens te vervangen, is hij niet. “Kijk hier maar eens om je heen. Alleen hier zie je al tientallen molens staan, waarvan de meeste niet of nauwelijks werken. Nu veel natuurbeherende instanties ook geld willen verdienen met het agrarisch gebruik van deze gronden komt daar weer meer ruimte voor. En anders is er nog de natuurontwikkeling, want dat maken we nu ook al mee. Dat we molens plaatsen om gebieden juist natter te maken. Voorlopig zal er dus werk genoeg blijven.”

TEKST: Toon van der Stok FOTO’S: Toon van der Stok, Ton van Petten

GRONDIG - November 2014

Om op de moeilijk bereikbare percelen te komen, is het soms noodzakelijk om noodbruggen te leggen.

Voor het slootwerk gebruikt Van Petten een Neuson, omdat deze met twee gescheiden hydraulische circuits voldoende capaciteit heeft.

Kijken wat je doet en vooral zorgen dat je de boel netjes achterlaat. Dat is de manier om positief in beeld te blijven, vindt Van Petten.

Kipt niet, duwt niet, TRANSPORTEERT !

Snel, regelmatig en veilig lossen Geschikt voor elk type materiaal Beperkt leeggewicht

Tel: 0032 43 77 35 45 – www.joskin.com

BLAUW WERKT STIMULEREND DE PNEUMATISCHE ZAAIMACHINE SOLITAIR – VEELZIJDIG EN UNIVERSEEL

Gezamenlijke importeurs

LMC Gennep BV Voor oost NL. 0485 - 511 605 www. lmcgennep.nl

Jamo BV Voor west NL. 0184 - 642 112 www.jamo-lmb.nl

Nu ook silagevorken bij LMC Gennep BV

ondernemen met

vaktechniek

PROFILEREN

Ruimte voor kwaliteit Aannemersbedrijf Smits-Vos BV, Nederhemert Medio 2013 nam Smits-Vos in de gemeente Zaltbommel de aanleg van de retentievijver in plan De Waluwe II aan. Door het geleverde vakwerk en de positieve samenwerking met de gemeente kreeg Smits-Vos deel twee en deel drie ook in handen. Een goed voorbeeld dat er ook in deze tijd nog mooie klussen zijn waar je op basis van kwaliteit terug mag komen.

GRONDIG - November 2014

Freek Vos heeft veel uren op het project gemaakt, omdat het prestigieus is en de nadruk op kwaliteit lag.

Project: aanleg retentievijver, inrichting parkeiland De Waluwe II en aanleg wandel- en fietsboulevard in Zaltbommel Opdrachtgever: gemeente Zaltbommel Aannemer en uitvoerder: Aannemersbedrijf Smits-Vos BV, Nederhemert Werkzaamheden: aanleg waterberging, afvoeren en verwerken vrijkomende gronden, in profiel leggen parkeiland, aanleggen ondergrond wegen, paden, speeltoestellen en bruggen, aanleg en inzaai grasvelden, aanleg 425 meter wandel en-fietsboulevard Looptijd: augustus 2013 tot september 2014

“Zo wordt een grasveld met een boom een bloemeneiland als een droom.” Een tegel met deze tekst van dichter Vincent Krah uit Zaltbommel siert het parkeiland. Het is treffend voor de manier waarop de gemeente Zaltbommel van de vereiste waterberging voor de nieuwbouwwijk De Waluwe een positieve kans heeft gemaakt. Het resulteerde in de aanleg van een parkeiland, met voor elk wat wils: een hondenuitlaatweide, een kinderspeelplaats, een aanlegsteiger voor schaatsers, een visserskade, een bloemenweide voor bijen en natuurlijk wandelpaden. Met centraal de boulevard, een fiets-wandelpad dat de oude wijk verbindt met de nieuwe wijk De Waluwe II. Eind september is het eiland officieel geopend. Vanaf dat moment is het elke woensdagmiddag en zaterdag topdrukte op de speelplaats en is het eiland al een gewild ontmoetingscentrum.

Souplesse Eén van de gemeenteambtenaren die tijdens ons bezoek een controleronde doet, glimlacht van oor tot oor. “Het voldoet geheel aan onze doelstellingen en verwachtingen”, zegt de man. Hij neemt nog even een klein puntje door met Freek Vos, die naast het aannemen van deze klus ook de uitvoering voor zijn rekening nam. Het korte overleg is typerend voor deze klus: “Misschien toch maar niet met de mobiele kraan. Heb jij een betere oplossing, laat het even weten, dan komen we er wel uit.” Het begon simpel met een uitnodiging van de gemeente Zaltbommel aan Smits-Vos voor deelneming aan de onderhandse aanbesteding voor het aanleggen van een waterberging als vereiste retentie voor de nieuw te bouwen wijk De Waluwe II. De gemeente had al bedacht dit in de vorm van een eiland te doen. Exact uitgewerkte doelen waren er nog niet, wel redelijk definitieve schetsen. Smits-Vos kreeg deze klus in handen. Freek:

GRONDIG - November 2014

1. Het uitzetten en afgraven van af te voeren grond begon in een gewoon weiland. De bouw van de nieuwe wijk was al in gang gezet. 2. Een mooie klus vormde de aanleg van de damwand. Deze is aangelegd als tuinbegrenzing van te bouwen woningen. 3. De aanleg van de waterberging vormde in eerste instantie de grote klus. Af te voeren grond kon worden verwerkt op het bouwterrein van de nieuwe wijk.

4. Het hele project is met behulp van 3D-GPS uitgevoerd.

“Natuurlijk voor een redelijk scherpe prijs, maar ook met de vraag naar souplesse van beide kanten om tijdens de uitvoering de beste route te kiezen. Het moest goed”, vertelt de ondernemer. Dat paste Smits-Vos wel. “Natuurlijk staan de tarieven onder druk, maar wij zijn van mening dat kwaliteit het altijd wint en dat men uiteindelijk best bereid is daarvoor te betalen. Daar houden we ons strikt aan”, aldus Freek.

Fase één succesvol Dus mocht Smits-Vos in het weiland met daarin een oude walnootboom de waterberging aanleggen met daarin een 1,6 hectare groot eiland met een centrale plek voor de boom en voor een deel een vaste damwand voor toekomstige aangrenzende huispercelen. De vrijkomende grond, circa 28.000 kubieke meter, kon op het nog braak liggende bouwterrein worden verwerkt. Dat klinkt simpel, maar wie de streek kent, weet dat je te maken hebt met behoorlijk taaie klei, waar je in natte omstandigheden met een trekker met kipper weinig kunt doen. De gemeente speelde hierop in door Smits-Vos de ruimte te geven de gunstige momenten te benutten. Natuurlijk waren er wel hel-

GRONDIG - November 2014

4 dere targets. “We hebben op een gegeven moment toch met rupsdumpers moeten werken. Maar die ruimte is erg prettig en een stimulans het werk extra goed te doen.” Over toezicht had Smits-Vos niet te klagen. Het werk lag letterlijk onder de ogen van de oude wijk en van de eerste nieuwe bewoners, maar ook in het zicht van het gemeentehuis. De ambtenaren kwamen uiteraard met regelmaat kijken bij dit prestigieuze plan. Smits-Vos klaarde de waterberging binnen de gestelde eisen.

Logisch vervolg Daarna kreeg het werk het gewenste vervolg, de aanleg van de funderingsconstructie ten behoeve van de wandelpaden op het parkeiland. Freek: “Deels gegund op basis van het afgeleverde werk en de manier waarop er is samengewerkt. Dat is een enorme stimulans om weer het beste beentje voor te zetten. Ook voor onze mensen, die merken dat ze niet alleen onder permanent toezicht liggen, maar ook dat ze bezig zijn aan iets moois, waar ze de ruimte en de tijd van de gemeente en van ons krijgen om er ook echt iets moois van te maken.”

5. Het meeste transportwerk kon onder gunstige omstandigheden met trekker en kipper worden uitgevoerd. Voor een deel moest de rupsdumper komen opdraven. 6. Kenmerkend voor dergelijke projecten is dat er continu belangstelling is vanuit zowel de oude als de nieuwe wijk. Een reden te meer om vakwerk af te leveren. 7. Het grondwerk voor de speelplaats in volle gang. SmitsVos moest een keer een partij valbrekende ondergrond verplaatsen, maar ook dat was goed te regelen.

8. De finish was de boulevard die beide woonwijken met elkaar verbindt en die in de zichtlijn van het gemeentehuis van Zaltbommel ligt.

Mooie finish

beide wijken via het eiland verbindt. Een mooie klus, die ons ook goed paste. Uiteindelijk namen we ook dat werk aan.” Opnieuw waren er de ruimte en de tijd om deze klus in de zomertijd netjes uit te voeren. Wel was er een helder target. Op Burendag, 27 september, moest het zijn opgeleverd. Freek: “Mooi om te zien dat er ruim 300 belangstellende waren, onder wie veel wijkbewoners met kinderen. In het kader van Burendag waren er activiteiten georganiseerd en ook het bordje met de definitieve naam, Koning Willem Alexanderplein, is toen onthuld.” Dat er daarna nog enkele puntjes op de i gezet moesten worden, hoort erbij. Daar zit Freek niet mee. “Dit project is voor ons een voorbeeld dat er in recessietijd ook mooie projecten mogelijk zijn, waarbij je voor een faire prijs vakwerk kunt leveren. Het bevestigt ons uitgangspunt dat vakwerk de basis is om terug te mogen komen. En dit visitekaartje in de buurt is meteen een enorme stimulans voor onze medewerkers.”

Zo kwam deel twee ook naar volle tevredenheid van beide partijen gereed. Freek: “We dachten dat het hiermee voor ons klaar was, maar er moest nog wel een vier meter brede boulevard worden aangelegd, die

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Vreemann, Smits-Vos

Ook hier waren er heldere targets. Er waren bijvoorbeeld deadlines voor het asfalteren; dan moest Smits-Vos de onderlaag klaar hebben. Dat gold ook voor de voorbereidende werkzaamheden voor de twee bruggen en de speeltoestellen. Er was weer de flexibiliteit van de gemeente om in onderling overleg tot de beste oplossingen te komen. Freek: “Dat heeft goed gefunctioneerd. Uiteraard zijn er wel wat zaken aangepast - we hebben bijvoorbeeld een plek met valbrekende ondergrond moeten verplaatsen - maar dat was goed in te passen.” In dit deel kreeg Smits-Vos te maken met andere partijen die de bruggen bouwden, de speelplaats aanlegden en dergelijke. Ook hier bleek de gemeente weer een goede partner. “Eigenlijk hebben we er weinig mee te doen gehad. De gemeente had de volledige regie en regelde de afstemming goed.”

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

vaktechniek

GEBRUIKERSERVARING

Zware opgave Fendt Katana 65 zorgt voor reuring in hakselaarland Weer een hakselaar erbij in een krimpende markt. Fendt durft het aan met de Katana. Kansloos? Natuurlijk niet, want er staat Fendt op en Agco heeft een netwerk waarin de hakselaar kan instappen. Wij reden even mee om te zien of het Fendt-gevoel aanwezig is en bekeken meteen hoe de nieuwkomer zich verhoudt tot de andere merken. Conclusie: een zware opgave voor Fendt.

Simpel rekensommetje: circa 225.000 hectare maïs en 300 hectare per jaar per hakselaar geeft 750 hakselaars in het veld. Ruwe schattingen geven aan dat er bij 550 tot 600 hakselende loonwerkers ongeveer 850 hakselaars draaien. Aangezien een deel een tweede c.q. reservemachine heeft staan die niet vol wordt benut, komt de berekening aardig overeen. Veel van deze machines gaan tien jaar of langer mee. Dat blijkt ook uit de verkoopcijfers. Dit jaar lijken we af te stevenen op krap veertig verkochte hakselaars. Claas en New Holland strijden zoals gebruikelijk in een nek-aan-nekrace om de eerste plek (beide circa vijftien stuks). Dan komen er nog een aantal bij voor John Deere en Krone. De laatste tien jaar is Claas markleider, gevolgd door New Holland. Het laatste merk haalt hoge verkoopcijfers mede omdat hakselaars vaak sneller worden omgeruild dan bij andere merken. Voor dat relatief beperkte aantal machines moet een geolied servicenetwerk in stand worden gehouden, iets wat de merken Claas, John Deere en New Holland al tientallen jaren hebben. En dan is er natuurlijk Krone, de inbreker van de laatste jaren. In Spelle is afgelopen jaar een

GRONDIG - November 2014

nieuwe montagelijn geopend en is er een trainingscentrum gebouwd. Bij onze oosterburen heeft Krone een behoorlijk markaandeel, maar in ons land zijn de aantallen nog relatief klein. Krone geeft als oogstspecialist een groeiend marktaandeel van goed tien procent op. Zo moeilijk is het dus om marktaandeel te winnen. Eigenlijk hebben we genoeg merken en is er maar een beperkte markt. Dat zegt veel over de moed van Fendt om in te stappen. Fendt is als merk van de Agco-groep een wereldspeler van formaat die wel wat kan en het netwerk en de power heeft om een hakselaar in de markt te kunnen zetten. Voeg daarbij dat het vanuit strategisch oogpunt en vanwege prestige serieuze business van Agco is om deze hakselaar te vermarkten. Fendt begint net in Nederland, maar heeft in het buitenland - zeker bij onze oosterburen - al een aantal jaren hakselaars draaien en al de nodige ervaringsuren op de teller staan. Voor Nederland zal de verkoop plaatsvinden vanuit het nieuwe Agco-centrum in Achterveld, waar een productspecialist is aangesteld. “Achterveld” heeft al aangegeven graag met een paar keydealers de Fendt-hakselaar te willen gaan

Fendt heeft gekozen voor een extra lange invoer met zes walsen in combinatie met een hakselkooi met een grote diameter en een schijvenkorrelkneuzer voor een goede hakselkwaliteit.

De Katana heeft standaard een geveerde achteras met een intelligente hydraulische aandrijving. Voorwielen met 710/70R42banden kunnen er net niet op.

vermarkten in heel Nederland. Naast het demo-fabrieksteam bezocht Achterveld dit najaar met de eigen Katana 65-hakselaar al zo’n dertig loonwerkers.

Half vol, half leeg In het kader staan enkele praktijkervaringen en op de volgende pagina’s vindt u een vergelijking. Daaruit is een eerste indruk te halen. Je kunt uitgaan van twee visies. De eerste is dat het glas half vol is. Fendt toont lef met de Katana 65. De machine hakselt echt wel goed en is in hoofdlijnen goed te vergelijken met de concurrenten. Er is een grotere broer, de 85, en de kleinere 50 is al voorgesteld. Daarbij is het een Fendt met Fendt-bediening en is er sprake van een concern dat er veel aan gelegen is dit op de rit te krijgen. Bang om het avontuur aan te gaan, hoef je dus niet te zijn. Het echt opvallende unieke punt aan de Fendt is de ecoschakeling voor in het gras. Verder heeft de machine een grote trommel

Eerste kennismaking in Nederland Zo’n dertig loonwerkers konden de afgelopen maanden kennismaken met de Katana. Zij zijn uiteraard nieuwsgierig naar de nieuweling en verwachten (uiteraard) een hakselaar op Fendt-niveau, zoals ze dat bij de trekkers gewend zijn. Wij bezochten de loonbedrijven Meppelink in Dalerveen en Bleumink in Beltrum en hoorden ook andere ervaringen. Meppelink: “Wij hebben een Claas. Die doet het prima, maar wij zijn wel Fendt-fans. Het kan best zijn dat er op termijn één komt”, aldus de ondernemer uit Dalerveen. De Katana reed tussen de 6 en 8 km/u met een tienrijige Kemper-bek. De zeefproef gaf een mooie hakselkwaliteit aan (op negen millimeter gehakseld. Zie Grondig.com) en de korrels waren alle goed geraakt. Over het brandstofverbruik konden vanwege het uitproberen geen serieuze uitspraken worden gedaan. De eco-mogelijkheid ziet Meppelink wel zitten, maar in maïs gebruik je die normaal gesproken niet. Bleumink was vooral benieuwd of en waar de nieuwe Fendt het verschil maakt. De Katana toert met circa 7,5 km/u door de maïs. Het display geeft een verbruik aan van rond de dertig liter per hectare met circa 1900 motortoeren op de teller. Theo Bleumink: “Dat is vergelijkbaar met onze oude Claas 840. Dat geldt ook voor het geluidsniveau in de cabine. Dat hadden we lager verwacht. Maar hakselen doet hij verder goed en het eindproduct ziet er goed uit”, aldus Bleumink. Hij ziet echter zo geen punten waarmee Fendt het grote verschil maakt. Daarbij is de keuze in modellen gering en kan de hakselaar niet op 42-inch-banden worden gezet. Dat gevoel sluit aan bij de teneur die we proeven: hij hakselt goed, maar voor het echte Fendt-imago ontbreekt er nog wat.

en een lange invoer in combinatie met een schijvenkneuzer voor een goede hakselkwaliteit. Je kunt ook het glas half leeg zien. De hakselaar moet zich nog bewijzen, evenals het bijbehorende servicenetwerk en (op termijn) de afzet als tweedehands. Wat als de verkopen toch tegenvallen? Gaat de Agcostekker er dan gemakkelijk uit? De vaste hakselaarchauffeur zal moeten wennen aan de Fendt-bediening, omdat hij van een ander merk af komt. Fendt laat steken vallen op het gebied van de bandenmaat, het beperkte aantal modellen (nu alleen 65 of 85) en een beperkter aanbod op het gebied van intelligentie en registratie. Het begin is er, maar Fendt heeft nog wel wat te doen om hetzelfde gevoel op te roepen als bij de Fendt-trekkers. Voor u is het dan belangrijk om als u met Fendt in zee gaat goede afspraken te maken over service, garantie en de restwaarde. TEKST & FOTO’S: Gert Vreemann

GRONDIG - November 2014

GEBRUIKERSERVARING De vergelijking

ondernemen met

vaktechniek

Om te kijken hoe de Fendt Katana 65 zich onderscheidt, lopen we de hakselaar van voor naar achter door op een aantal punten en kijken we wat de concurrenten bieden. We hebben een aantal kenmerken samengevat in de tabel. Op Grondig.com vindt u een te downloaden veel uitgebreidere tabel. Voorzetstukken

Hakseltrommel

De Kemper-ma誰sbek en -pickup zijn er in Kemper-outfit, maar worden wel via het Fendt-netwerk geleverd. Fendt levert desgewenst ook een GPS-maaibord en een kolvenplukker. New Holland heeft Kemper-voorzetstukken in eigen outfit met eigen service. John Deere, eigenaar van Kemper, heeft nu automatische voorzetstukherkenning ge誰ntroduceerd en een nieuwe gras-pickup ontwikkeld voor de nieuwe serie. Krone en Claas hebben eigen voorzetstukken, waarbij Krone schermt met de gunstigste breedte-gewichtsverhouding en Claas aangeeft dat zijn Orbis 500 tot 700 kilogram lichter is dan de machines van de concurrenten.

De Fendt heeft zes invoerrollen met een mooi pendelsysteem voor het voorzetstuk. Alle andere machines hebben ook een pendelend voorzetstuk. Krone heeft ook zes invoerrollen. Argumenten voor zes invoerrollen zijn een betere, rechte invoer, een langere reactietijd en drie keer aandrukken. Fendt claimt de langste invoerweg te hebben en mede daardoor heel goed te scoren op hakselkwaliteit. Tegenargument is dat twee invoerrollen bij dezelfde veerdruk sterker aandrukken, al zijn hier wel grenzen. Claas en New Holland hebben bewezen dat het met vier rollen kan. Hier wordt door de concurrentie opgemerkt dat hier en daar een extra messenkam onder de hakselkooi wordt gemonteerd om de hakselkwaliteit

De Fendt heeft in diameter net de grootste hakseltrommel. Bij een dik pakket is dit gunstiger vanwege het rechter afsnijden en je hebt meer kinetische energie (snijkracht) in de messen. Fendt claimt daarom de zwaarste trommel te hebben. De trommelbreedte moet afgestemd zijn op het vermogen. Je mag ervan uitgaan dat het merk dat voor elkaar heeft. Noemenswaardig is de unieke Krone Varistream, een geveerde achterwand van de trommel en de blazer. De voordelen daarvan moet je ervaren in (onregelmatig gewierst) gras en het scheelt mogelijk brandstof omdat het de pieken nivelleert. Traploze snijlengteverstelling hebben ze allemaal en het bereik is groot genoeg voor Nederland. Bij de Fendt zijn drie verschillende trommels leverbaar. De andere merken hebben drie of meer trommels, maar daar zit het voor ons niet op vast. De messen bij Fendt zijn het bekende werk, een dubbele V-vorm, net als bij New Holland, Claas en Krone. John Deere heeft een trommel met vier rijen messen. Bij Claas hoef je de minste bouten aan te draaien (twee per mes), bij John Deere drie en bij de andere hakselaars vijf per mes. Het tegenmes moet bij Fendt manueel worden versteld. Bij de andere merken gaat dit elektronisch vanuit de cabine. De slijpsteen wordt bij Fendt aan twee kanten bijgesteld voor minder hitte in het mes en een langere levensduur. Bij Fendt kun je de invoer losklappen voor de toegankelijkheid van de messenkooi. Dat openklappen hebben ze tegenwoor-

Fendt valt op met een eco/powerschakeling tussen de motor en de aandrijving van het hakselgedeelte. Het merk monteert als enige alleen een schijvenkneuzer. Gehaltemetingen voert de machine nog niet uit. De cabine en de bediening zijn voor Fendt-rijders herkenbaar.

De compleet nieuw ontwikkelde John Deere heeft niet alleen een nieuwe hakselflow, maar blinkt ook uit door talrijke goed doordachte details. Verder loopt John Deere met onder meer de NIRS-techniek voorop in gehaltemetingen en gebruikt het de eigen Kemper-voorzetstukken.

Invoer

te verbeteren. Claas en New Holland wijzen verder op de voordelen van een kortere bouw op de gewichtsverdeling, omdat het voorzetstuk dichter bij de vooras zit en het aggregaat ook lichter is. Claas heeft een mechanisch aangedreven voorzetstuk met snelsluiting. De andere machines drijven de voorzetstukken hydraulisch aan met synchronisatie van de invoersnelheid. Fendt, John Deere en Krone benoemen een aparte snelheidsregeling voor de grasinvoer. Cruise control hebben ze allemaal.

GRONDIG - November 2014

dig allemaal. waarbij op de John Deere zowel een V-opening (met voorzetstuk aangebouwd) als een complete deuropening aanwezig is.

Kneuzer Fendt schermt met de eigen schijvenkneuzer. Die heeft een groot kneusoppervlak, zorgt altijd voor een goed gekneusde korrel en vraagt vanwege een gelijke omtreksnelheid minder vermogen. Mocht er eens een steen door gaan, dan hoef je alleen een paar schijven te vervangen. Schijvenkneuzers zijn al jaren bekend. John Deere heeft het patent van Lacotac gekocht en op basis hiervan de eigen KernelStar-schijvenkneuzer (door)ontwikkeld. Deze heeft speciaal gevormde schijven voor het intensiever ‘openscheuren’ van de korrels, onafhankelijk van de ingestelde afstand. Krone heeft ook een eigen versie. Zowel John Deere als Krone geeft aan dat de markt hiervoor beperkingen kent, omdat de schijvenkneuzer gevoelig is voor afstelling (in extra lang of kort gehakseld gewas). Krone bespeurt een trend terug naar de rollenkneuzer, maar ontwikkelt de eigen schijvenkneuzer wel verder door. Het merk wijst in dit verband ook op de beperktere duurzaamheid. De bekende rollenkneuzers zijn bij Claas, New Holland en Krone in 25-centimeteruitvoering leverbaar. John Deere geeft 24 centimeter op. De korrelkneuzer kun je bij Fendt hydraulisch uitklappen, waarbij de grasschacht er meteen in zakt. Handig voor vlot tussendoor even gras hakselen in het maïsseizoen. Een snelwissel tussen maïs en gras hebben Claas, New Holland en John Deere ook. Bij Krone is het verwijderen van de kneuzer bij de 700 lastiger (naar onderen). De korrelkneuzer kan bij Fendt heel handig via een ingebouwde lier binnen een kwartier worden uitgebouwd. John Deere heeft dat ook in de nieuwe serie.

Blazen De blazers lijken sterk op elkaar en hebben allemaal ongeveer dezelfde diameter. In breedte heeft New Holland de grootste (75 centimeter) en John Deere de kleinste (62 centimeter). Een regelbare afstand met de achterplaat is aanwezig. Bij New Holland zakt als enige de blazer naar beneden voor een betere werking in het gras (kortere afstand tussen kooi en blazer). Zes meter hoogte en 210 graden zwenken is toereikend voor de pijp. Dat hebben alle merken en ze hebben ook allemaal wel verlengstukken. Dura-slijtdelen hebben ze of kunnen ze allemaal leveren. Alle fabrikanten hebben aandacht besteed aan een degelijke draaikrans. Fendt heeft deze hiervoor speciaal ontwikkeld. John Deere

Claas is al jaren marktleider en is de hakselaar altijd blijven doorontwikkelen. De 960 valt op met Dynamic Power-motorregeling en is de lichtste in het veld. Claas biedt veel mogelijkheden in telematica en automaatfuncties. Claas komt met grotere banden.

gebruikt de onderhoudsvrije krans van een mobiele kraan met vier programmeerbare posities. Autofill heeft alleen Fendt niet.Dat gaat via de bijrijder via een camera.

Power Een Agco Power-krachtbron zou leuk zijn voor de Fendt-hakselaar, maar het is een Mercedes geworden, zoals die ook in de Claas ligt. Prima. Die heeft bij Fendt geen in tien stappen variabele vermogensregeling, zoals de Claas. Krone werkt met een oversized MAN-motor met een gereduceerd motorvermogen om brandstof te besparen (niet op de tenen hoeven lopen) en niet aan de Stage IV-normen te hoeven voldoen. Voor de 700- en grotere modellen is hier ook een vermogensregeling voor eco en power. Fendt heeft hier als enige eco-schakeling op de tussenbak voor gras hakselen (en het hakselen van zogenaamde racemaïs) met gereduceerd motortoerental, met behoud van het kooitoerental. Hier maakt de Katana een verschil. Bij alle andere fabrikanten gaan de toerentallen van invoer, kooi, kneuzer en blazer omlaag bij het werken met gereduceerde motortoerentallen. In maïs niet zo’n item, omdat er in de praktijk voluit (rond de 1800 tot 1900 toeren) wordt gehakseld. Krone (optie) en New Holland leveren in dit segment een Caterpillar. Dat is fijn voor de export. John Deere heeft natuurlijk de eigen krachtbron. Deze heeft ook een toerentalregeling voor op de kopakker en bij transport en een gewasafhankelijke vermogensregeling, ProDrive. Een cruise control-regeling hebben ze allemaal.

Aandrijving Fendt, New Holland en John Deere hebben de motor in lengterichting met daarachter een haakse tandwielkast. Argumenten daarvoor zijn een beter zicht naar achteren (daar zijn als compromis ook camera’s voor), een betere warmtehuishouding aan beide zijden, een betere toegankelijkheid voor onderhoud en een lager zwaartepunt. Nadeel is dat de aandrijving de hoek om moet. Het is echter de vraag of een haakse overbrenging zoveel meer vermogen vraagt dan een eindreductie. Bij de merken met de motor dwars achterin zit er een overbrenging tussen motor en poelie. Het gaat om de totale efficiëntie en een overbrengingskast is daarvan maar één onderdeel. De motor dwars achterin heeft het voordeel van meer gewicht op de achteras, al wordt dit ook bestreden door de lengterichtingbouwers. Ook hier gaat het om het totaalplaatje.

New Holland is vooral ook bekend van de goede service-, financierings- en inruilmogelijkheden. Deze FR heeft een Caterpillar-motor, de andere hebben Iveco’s. New Holland heeft de breedste invoer en schermt ook met extra kracht vanwege de mechanische achterasaandrijving.

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

vaktechniek

GEBRUIKERSERVARING

De hakselaars Merk Type Motor Vermogen Variabel vermogen Voorzetstuk Voorperswalsen Hakseltrommel (b x d) Haksellengte Kneuzer Blazer (b x d) Max. bandhoogte voor Gewicht excl. voorzetstuk

Fendt

Claas

New Holland

John Deere

Krone

Katana 65

Jaguar 960

FR700

8600i

Big X 700

Mercedes

Caterpillar

John Deere

MAN

480 kW

504 kW

460 kW

505 kW

eco of power

Dynamic Power

nee

ProDrive

Eco/X Power

Kemper

Claas

Kemper

Krone

80 x 72 cm

75 x 63 cm

88 x 71 cm

85 x 67 cm

80 x 66 cm

4-42 mm

3-44 mm

2-44 mm

3-52 mm

2,5-29 mm

schijven

rollen

schijven of rollen

64 x 55 cm

68 x 54 cm

75 x 53 cm

62 x 56 cm

66 x 56 cm

205 cm

208,5 cm

215 cm

14,4 ton

12,5 ton

13,1 ton

14,3 ton

Banden Deze Fendt en de Claas kunnen net niet op 710/70R42-banden. New Holland heeft met 209 centimeter hiervoor wel de ruimte. John Deere en Krone kunnen de grootste banden kwijt. Op 710-banden komen deze kanonnen uit op een breedte van 3,20 tot 3,30 meter. Op 650R32banden komen ze op 3,00 meter uit.de Fendt haalt ruim 40 km/uur bij gereduceerd motortoerental. 40 km/u kunnen ze allemaal, deels met gereduceerd toerental . Zowel de voor- als de achterwielaandrijving is bij de Fendt intelligent hydraulisch geregeld; alleen als het nodig is en snelheidsafhankelijk, ook bij het keren. Via de terminal kan de hydraulische differentieelsper worden ingeschakeld. Claas heeft ook een intelligente automatische tractieregeling voor de achterwielen en levert als enige een luchtdrukwisselsysteem. De andere merken hebben ook tractieregelingen. Fendt en Krone hebben een geveerde achteras. New Holland schermt met een mechanisch aangedreven achteras die honderd procent lockt met de vooras als het erop aankomt. Claas claimt dat zijn machine met 12,5 ton de lichtste is. De Krone en Fendt zijn circa twee

Krone heeft met de VariStream - de verende achterwand van de hakselkooi en de blazer - een unieke troef. Tel daar de oversized MAN-motor nog bij. Krone heeft flink geïnvesteerd in een nieuwe productielijn, service en scholing als bewijs dat de hakselaar voor het merk belangrijk is.

GRONDIG - November 2014

ton zwaarder (exclusief voorzetstuk). Van de nieuwe John Deere is het niet helemaal duidelijk, omdat het merk het gewicht met brandstof en inclusief voorzetstuk opgeeft. Dat zal ook rond die 14,3 ton uitkomen. Claas en Krone schermen dan weer met lichtere voorzetstukken. Verhaal dat alleen in de praktijk op de weegbrug te testen is. Voor een volgende keer.

Elektronisch vernuft Ze hebben allemaal een ruime cabine die speciaal voor de hakselaar is ontwikkeld of afkomstig is van de maaidorser. De Katana kan worden uitgerust met Agco’s AgCommand-telematica. Hiervoor heeft de machine standaard een opbrengstmeetsysteem, Variodoc. Deze en andere (voertuig)gegevens kunnen via de terminal draadloos naar kantoor worden gestuurd. Automatisch afvullen regelt Fendt via een camera waarbij de bijrijder mee kan kijken. Fendt kiest voor deze methode omdat dat volgens het merk minder storingsgevoelig is dan een vulautomaat op de hakselpijp. Verder heeft de Fendt bekende elektronica en bedienings- en aansturingstechnieken uit de Agco-Fendt-stal, evenals GPS en DGPS. Door middel van wegen kan een plaatsspecifieke opbrengstbepaling worden gedaan. Gehaltebepalingen en drogestofmeting biedt Fendt nog niet aan. Fendt heeft dus ook geen automatisch variabele haksellengte, afgestemd op het gewas, zoals de andere fabrikanten die wel kunnen aanbieden. Claas is met Telematics heel ver en New Holland is onlangs ook ingestapt met een eigen telematicaprogramma. Krone heeft met ICAN ook telematica en automatiek en levert desgewenst ook opbrengst- en gehaltebepalingen. Krone heeft gekozen voor een communicatiesysteem via iPad en computer dat aansluit op diverse (bestaande) softwarepakketten van loonwerkers. Opbrengstbepalingen en deze doorgeven aan de klant worden een steeds belangrijker item. Met name John Deere is heel ver met het scannen en verwerken van gegevens (draadloos versturen en meekijken vanuit kantoor). John Deere heeft NIRS-technologie ontwikkeld met calibraties voor het meten van drogestofgehalte en kwaliteit (suiker, eiwit, zetmeel, NDF en ADF) voor maïs, gras en gehele-plantsilage.

Breng uw verzuimkosten omlaag! Met de CUMELA Verzuimverzekering is een flinke kostenbesparing mogelijk

Verzuim brengt vaak meer kosten met zich mee dan u zou verwachten en hier lijkt u ook niet zo veel aan te kunnen doen. Ziek is ziek, toch? Toch valt op uw verzuimkosten in de meeste gevallen veel te besparen. De voordelen van de CUMELA Verzuimverzekering Administratief gemak en een snelle uitkering Scherpe premie en uitstekende voorwaarden Persoonlijke ondersteuning door CUMELA Verzuimspecialisten Unieke werkwijze, met bewezen verlaging verzuim Perfecte aansluiting op CAO cumelasector Arbodienstverlening en re-integratie prima geregeld CUMELA Verzekeringen kent als geen ander de wereld van agrarisch loonwerk, grondverzet, infra- en cultuurtechnische werken. Doorgewinterd in de praktijk, wijs door schade en schande en uitstekend op de hoogte van wetgeving en modern risicomanagement. Daarom is CUMELA Verzekeringen bij uitstek in staat om verzekeringen te ontwikkelen voor u en uw onderneming, uw mensen, middelen en materieel.

Overstapservice, wij regelen het voor u

Benieuwd naar de kostenbesparing voor uw onderneming? Bel ons via 033 - 247 49 65 of stuur een mail naar verzuim@cumela.nl U zult merken dat onze topkwaliteit een verrassend scherpe prijs heeft.

Meer weten? Bel (033) 247 49 65 of mail naar verzuim@cumela.nl www.cumelaverzekeringen.nl

CUMELA Verzekeringen. Al uw belangen goed verzekerd!

VERZEKERINGEN BV

sten in i l a i c e p n infra e Vo o r s d n o r groen, g Bezoekadres: Nijverheidsstraat 13 te Nijkerk E-mail verzekeringen@cumela.nl Website www.cumelaverzekeringen.nl AFM vergunningsnummer 12004236

Correspondentieadres: Postbus 1156 3860 BD Nijkerk Tel. (033) 247 49 60 Fax (033) 247 49 61

ondernemen met

vaktechniek

MACHINEBEWAKING

Op heterdaad BouWatch: continu bewaking, maar dan op afstand Wat hebben geldtransport, de nucleaire top in Den Haag en bouwplaatsen gemeen? Visser in Assen leverde voor alle drie de BouWatch. Het slimme camerasysteem staat via een eigen meldkamer in directe verbinding met de politie. Dat vergroot de pakkans.

Wie ‘s avonds groen licht ziet branden bij een bouwplaats kijkt waarschijnlijk naar een BouWatch. De cameratoren houdt zijn directe omgeving 24 uur per dag in de gaten. Slimme software in de camera’s registreert verdachte bewegingen en geeft die online door aan de centrale meldkamer. “Daar zitten mensen die de beelden beoordelen en actie ondernemen”, legt Jelle Anema het systeem in het kort uit. Hij is accountmanager voor de BouWatch van leverancier Visser in Assen. Visser is een familiebedrijf dat groot is geworden met de handel in bouwmaterialen. Het idee voor de BouWatch is dan ook geboren in de praktijk. Klanten die vaak te maken hadden met diefstal ontbrak het aan een goede manier om hun spullen te beveiligen, vooral op afgelegen plekken, waar nauwelijks toezicht is. Anema: “Af en toe een beveiliger laten langsrijden, heeft geen zin. Eigenlijk wil je continu toezicht. Daar hebben we min of meer voor gezorgd door een detectiesysteem te koppelen aan een centrale meldkamer. Via een live-view-verbinding kan die snel worden ingeschakeld. Gemiddeld genomen wordt er dagelijks iemand door de politie aangehouden naar aanleiding van een melding van ons. Die grote pakkans schrikt dieven af.”

GRONDIG - November 2014

Hoeveel units Visser inmiddels in de verhuur heeft, wil het bedrijf niet zeggen, wel dat het bedrijf de tijdelijke beveiliging al vijfduizend keer heeft verhuurd in Nederland en de omringende landen. Niet alleen op de bouwplaats, maar in uiteenlopende situaties; van autodealers tot de verbouw van een station en van een gelddepot tot evenementen, zoals de nucleaire top in Den Haag.

Hybride Het beveiligingssysteem kan als het moet binnen een dag worden opgezet. Daar zijn alleen stroom en een dataverbinding voor nodig. Omdat netstroom in afgelegen gebieden meestal niet voorhanden is, wordt die vaak afgetapt van een aggregaat. Voor het overbruggen van het weekend levert Visser er een powerpack bij. Dit accupakket is voldoende voor vijf dagen stroom. Wanneer de accu’s niet vol genoeg zitten, bijvoorbeeld omdat het aggregaat geen brandstof meer heeft, krijgt de klant daar automatisch melding van. Ook kunnen de klanten ervoor kiezen om het hybride powerstation dat Visser sinds vorig jaar aanbiedt erbij te huren. Dit bestaat uit zonnepanelen in combinatie met een stille en zuinige dieselmotor.

Om continu beelden te kunnen doorzenden, is een goede dataverbinding een vereiste. BouWatch doet zaken met alle aanbieders en het systeem bepaalt automatisch welk netwerk het meest betrouwbaar is. Vervolgens wordt er contact gelegd met een beveiligingsbedrijf in de buurt, dat bij twijfel poolshoogte kan gaan nemen. Anema: “De mensen van onze centrale meldkamer in Apeldoorn beoordelen de beelden als eerste. Is het vals alarm, dan gebeurt er niks. Twijfelen ze, dan sturen ze de beveiliging erop af. Die kan vervolgens de politie inschakelen. Ziet de meldkamer meteen dat er onraad is, dan wordt de politie rechtstreeks ingeschakeld. Die kan direct meekijken met de beelden. En omdat de politie de coördinaten van de locatie al heeft, kan die meteen de dichtstbijzijnde politieauto erop afsturen.”

Jelle Anema: “Gemiddeld wordt er door ons systeem dagelijks een aanhouding verricht.”

Goede afspraken Het systeem is snel op te zetten en te verhuizen. “Sommige aannemers verhuizen de installatie zelf mee, net zo gemakkelijk als de Dixi. Toch vraagt ons systeem wel aandacht en overleg. We maken samen een plan van aanpak: hoe zet je het op, wat wil je allemaal in beeld brengen, hoe zijn de procedures, dat soort zaken. Wij zitten niet te wachten op veel valse meldingen en de klant wil een goed functionerend systeem, waar hij weinig omkijken naar heeft. Dan moet je goede afspraken maken.” De kosten van de BouWatch kan Anema alleen globaal aangeven. “Dat hangt ervan af wat de aannemer zelf doet, hoeveel masten en extra toebehoren er nodig zijn, het aantal weken

van huur, enzovoort. De eenmalige aansluitkosten liggen om en nabij de € 500,-. De verhuurprijs varieert afhankelijk van de opzet tussen € 50,- en € 750,- per week.” Dan nog even het groene licht. Waarom is dat eigenlijk groen? “Groen licht is het minst storend voor de omgeving. En inmiddels schrikt het dieven ook op afstand al af. Maar op plekken waar helemaal geen licht mag branden, gebruiken we ook wel thermische camera’s.”

TEKST: Egbert Jonkheer FOTO’S: Egbert Jonkheer, BouWatch

Jansen Wijhe: “Het werkt perfect.” Jansen Wijhe is een groot deel van het jaar bezig met graafwerk voor gasleidingen. Dat brengt het bedrijf op uiteenlopende locaties, van dicht bij de stad tot in afgelegen gebieden. Het materieel beveiligt Jansen Wijhe met een BouWatch. Uitvoerder Han Pronk heeft nu vier jaar ervaring met het systeem en is er goed over te spreken: “Het werkt simpel, maar je moet wel even goed over de opstelling nadenken. Je moet bijvoorbeeld geen machines in de zichtlijnen van de camera’s parkeren, maar dat is iets wat we in het werkoverleg doorspreken. Bovendien weten alle medewerkers dat zo langzamerhand wel. Als we verhuizen naar een nieuw terrein zetten de mannen van Visser daar een BouWatch neer. Het inregelen doen ze op afstand. Ik loop dan een rondje over het terrein, terwijl ze mij op afstand volgen met de camera om te kijken of alles goed in beeld is. De bouwkeet zetten we vaak midden op het terrein met de deur naar de camera. Shovels en dumpers zetten we langs de bouwhekken. Op die manier probeer je alles zo handig mogelijk op te stellen. Heel soms moet er een extra camera bij, omdat er bijvoorbeeld een boom of een gebouw in de weg staat.” Pronk is zelf één van de drie mensen die de beveiliging kan in- en uitschakelen. Wil hij buiten de opgegeven tijden het terrein op, dan belt hij even met

de meldkamer als hij aan de poort staat. Af en toe is er een valse melding. “Vooral ’s morgens wil er wel eens een vreemde chauffeur te vroeg op de bouwlocatie verschijnen. Dan krijg je een telefoontje van de meldkamer. Dat kun je niet altijd voorkomen en het is bovendien gauw opgelost.” Tot dusver zijn er nog geen spullen van de bouwplaats verdwenen. Ook zijn er nog geen aanhoudingen geweest. De meeste zorgen maakt Pronk zich nu om de apparatuur die ’s nachts noodgedwongen in het veld blijft staan, zoals een rupskraan langs een kilometers lang leidingentraject. Regelmatig slaan dieseldieven hun slag. “Als daar een goede oplossing voor is, dan hoor ik het graag.”

GRONDIG - November 2014

Tire technology in motion

High performance Banden Voor Bouw- & Industriële Machines

506 DUAL MASTER

528 DUAL MASTER

624 RADIAL

550 MULTIUSE

Staal Graafmachine

Staal Graafmachine & compacte lader

Stalen band Multipilaire machines

Alliance biedt een ruim gamma stalen radiaalbanden aan voor gespecialiseerde bouwen industriële machines. De belangrijkste banden in dit segment zijn de 506 & 528 Dual Master stalen radiaalband, 624 en de 550 MULTIUSE, 606 en 608. Deze banden zijn geschikt voor een ruim gamma machines en toepassingen. Deze wereldklasse banden werden ontworpen voor industriële tractoren, graaf- en laadmachines, skidsteer loaders, wheeled excavators, vorkliften voor zwaar terrein en veel meer. Meer dan 50 jaar aan innovatie en marktleider in ontwerp en productie van off- Highway banden zijn Alliance banden ontworpen om buitengewone prestaties te kunnen leveren in de meest uiteenlopende toepassingen, wat Alliance tot de beste keuze maakt.

www.atgtire.com

6 CONTINENTEN. MEER DAN 120 LANDEN. DE WERELDLEIDER IN OFF-HIGHWAY BANDEN.

Contact

benelux@atgtire.com

GEEN COMPROMIS

Steurgat-Bergsche Maas sterke dijken schoon water

Uitgifte dijkpercelen Waterschap Rivierenland geeft ruim 200 hectare dijkgronden uit

ALTIJD INZETBAAR HOLDER is het gehele jaar inzetbaar: o.a. voor onkruid borstelen, maaien, snoeiwerkzaamheden, blad ruimen, vegen, versnipperen en de winterdienst. Per saldo goedkoper: één aandrijfmachine voor alle voorkomende werkzaamheden!

Gebr. De Vor Achterveld BV Tel. 0342 45 95 41

•

info@devor.nl

•

www.devor.nl

Waterschap Rivierenland geeft in 2015 ruim 200 hectare dijkhellingen uit in het Rivierengebied. De gronden zijn te gebruiken voor intensieve begrazing door schapen en/of voor het winnen van veevoer. De uitgifte gebeurt door middel van een overeenkomst voor 1 jaar. De economisch meest gunstige inschrijver krijgt het perceel toegewezen. Belastingplichtigen van het Waterschap Rivierenland hebben voorrang bij de inschrijving.

Bij meerdere geschikte en gelijkwaardige kandidaten zal de gunning via loting plaatsvinden. Nadere informatie over de voorwaarden, inschrijfdata en individuele percelen is te verkrijgen op de website www.waterschaprivierenland.nl. Ook kunt u contact opnemen met de heer W. Cornelisse op nummer (0344) 64 94 35 (van 12.00 - 14.00 uur) of de heer Veenhoﬀ via de e-mail t.veenhoﬀ@wsrl.nl.

Postbus 599 | 4000 AN Tiel | (0344) 64 90 90 www.waterschaprivierenland.nl

Zoek en vind: Holder Nederland

Uw nieuwe tank voor 2015? Snel leverbaar

WR/015/20_advertentie-pacht98x134_v2.indd 1

21-10-14 12:53

ondernemen met

vaktechniek

GRONDIG.COM

MICHELIN X TWEEL

GRAAFMACHINE-SIMULATOR BIJ KEMP Een echte publiekstrekker op de Infra Relatiedagen in Gorinchem was de graafmachine-simulator van Kemp. De nieuwe simulator is op initiatief van Kemp aangeschaft door de Reesink Academy. Dit is een opleidingsfaciliteit die door Reesink wordt aangeboden aan bedrijven. Door met een simulator te werken, verdienen bedrijven bonuspunten voor de CO2-prestatieladder, omdat het mogelijk is te trainen zonder dat de motor hoeft te draaien. De simulator bestaat uit drie schermen die rond de machinistenstoel zijn gemonteerd en daardoor een realistisch beeld geven van de beweging. In combinatie met een bewegend platform waarop de stoel staat en machinegeluiden geeft dit het gevoel in de machine te zitten.

De eigenschappen van een luchtband en die van een massieve band verenigd in één. Dat is volgens Michelin het geval bij de nieuwe X Tweel. Het betreft hier een luchtloze band die zich dankzij flexibele kunststoffen gedraagt als een luchtband. Michelin levert de X Tweel aan John Deere voor de 900-serie maaimachines en voor schrankladers, voor de laatste in gladde (voor op de weg) en profieluitvoeringen. Even googelen en je vindt op de X Tweel-site een veelzeggend filmpje.

SLANKE VARITRON 470 Ruim drie ton lichter, minder slijtdelen en goedkoper. Dat is het resultaat van een afslankoperatie voor de Varitron 470, de vierrijige zelfrijdende aardappelrooier van Grimme. Natuurlijk heeft zo’n afslanking ook wat concessies tot gevolg. De belangrijkste daarvan is de gedeelde tweede zeefmat. Grimme neemt het graag voor lief, want het levert een machine op die past in de huidige tijd met prijzen die onder druk staan. Door het opdelen van de zeefmat is ook de hele constructie van het frame rond het achterste deel van de machine eenvoudiger en lichter. Het gevolg is wel dat deze machine op wielen flink afwijkt van de rupsvariant.

GRONDIG - November 2014

DRIE NIEUWE CAT-MINIBINNENDRAAIERS

MAXTRAILER 400-SERIE VOOR KRAAN- EN BALLASTDELEN

Uit de nieuwe fabriek van Caterpillar in Athens (Amerika) komen drie nieuwe mini’s. Het gaat om binnendraaiers, met als belangrijkste vernieuwing een nieuw hydraulisch systeem met loadsensing-hydrauliek en een aangepast ventielenblok. De eerste aangepaste modellen zijn de 305.5E2, de 305E2 en de 308E2. De nieuwe modellen zijn een soort update van de bestaande E-serie. De basis van de machine is dan ook gelijk gebleven. Alleen in het hydraulisch systeem en de cabine zijn de nodige wijzigingen aangebracht.

Hertoghs Carrosserieën in Roosendaal presenteert de nieuwe Maxtrailer Max410, een vierassige oplegger speciaal voor het transport van kraan- en ballastdelen. Deze oplegger is sterk, heeft een ultrakorte achteroverbouw voor een gunstige belading, gecertificeerde tientons bindogen, een hardhouten vloer, is geschikt voor een vierassige trekker en heeft toch een extreem laag eigengewicht. Hierdoor heeft deze Maxtrailer zelfs met de aankomende strengere ontheffingsregels nog een nuttig laadvermogen van bijna 54 ton.

AMAZONE SPUIT DUIZEND HECTARE IN 24 UUR Met een oppervlakte van 1032 hectare behandeld in slechts 24 uur heeft de nieuwe UX 11200 van Amazone een nieuw wereldrecord gevestigd.

Amazone realiseerde dit record op het landbouwbedrijf Golzow in het Brandenburgse Golzow. De 12.000-liter-UX 11200 was uitgerust met een veertig meter brede Super-L-spuitboom. Tijdens de recordpoging is, afhankelijk van het weer en de veldomstandigheden, overdag met 13 tot 15 km/u en ’s nachts - vanwege de windstilte en dauwvorming op de planten - met 17 km/u gereden.

FELLA INTRODUCEERT DE TS 7850 PRO In het afgelopen seizoen heeft Fella de TS 7850-hark met zijaflegging gepresenteerd. Voor het komende seizoen is er al een nieuwe variant geboren, de TS 7850 Pro. Deze is dankzij CamControl op het gebied van bediening behoorlijk luxer en daarmee meer een loonwerkershark. De nieuwe TS 7850 Pro is hiervoor standaard uitgerust met een elektro-hydraulische bediening via de Fella-bedieningsbox. Bij de TS 7850 verloopt dat via het hydraulisch systeem van de trekker.

BESPAREN MET TRELLEBORG Tijdens het tweejaarlijkse ‘Visie op de toekomst’-evenement van Massey Ferguson in het Franse Beauvais (19 tot en met 29 augustus) voerde Trelleborg dagelijks veldtesten op graanstoppel uit met twee Massey Ferguson 7617 Dyna-6-trekkers met daarachter identieke cultivators. De ene trekker was uitgerust met Trelleborgs brede 710/60R38 TM1000 High Power-banden en de andere met standaard 520/85R38banden op de voorgeschreven bandenspanning. Op basis van het sneller afleggen van het traject en een lager brandstofverbruik berekende Trelleborg een besparing van € 750,- per 100 hectare voor de 710-banden. De gemiddelde brandstofbesparing onder wisselende omstandigheden bedroeg zestien procent

EERSTE RIJSCHOOL T-RIJBEWIJS Het CBR heeft de hoofdvestiging van Abemec in Veghel goedgekeurd als locatie voor rijinstructie en examenafname. Hiermee is de eerste door het CBR erkende Praktijk Opleidings Locatie (POL) voor het Trijbewijs een feit. De praktijklessen zullen plaatsvinden in een Fendt 513 Vario. Deze lestrekker is aangepast aan de eisen van het CBR en werd in september goedgekeurd om te gebruiken voor het T-rijbewijs. De rijinstructie wordt in eerste instantie gegeven door CBR-erkende instructeurs. Advertentie

FIN WINT 2014 CASE RODEO INTERNATIONAL Janne Leppänen uit Finland heeft de titel best Case Construction Equipment Operator overgenomen van Bart Jan Poppink, werkzaam bij het gelijknamige cumelabedrijf in Reutum. De Fin won de prestigieuze strijd overtuigend, voor de Deen Brent Martin en de Duitser Reiner Zant. Poppink werd eervol vierde. De andere Nederlandse deelnemer, Sander Schoonderwoerd, werd uiteindelijk zevende.

QUADRANT 3200/3300 Robuuste techniek. Hoge capaciteit.

kampsdewild.nl

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

vaktechniek

SLOTEN FREZEN

Investering in comfort en extra omzet De eerste ervaringen van Jan Kiel in Wagenborgen met de Hemos Excentrike Met de aanschaf van de Hemos Excentrike wil loonbedrijf J. Kiel in het Groningse Wagenborgen het in die streek nog weinig toegepaste sloten schonen met de slotenfrees op de kaart zetten. Dit jaar draaide hij voor het eerst met de Excentrike. De werkhouding blijkt onbetaalbaar veel beter dan in een trekker en Kiel scoorde nu al extra omzet.

Sloten frezen met de Hemos-werpradslootreiniger ziet Jan Kiel helemaal zitten. Je bespaart ten opzichte van het maaikorven één werkgang - maaisel frezen met de wallenfrees - en je baggert de sloot meteen uit, iets wat in het NoordGroningse klei-veengebied een serieus issue is. Daarnaast is de capaciteit groot en kun je desgewenst in het seizoen de sloten ook nog een keer uitbaggeren om de doorstroming in stand te houden. Jan Kiel wilde dat liever niet achter een trekker, zoals Hemos zijn werpradslootreinigers meestal verkoopt. “Trekkers kunnen de belasting eigenlijk niet aan”, zegt Jan. Zeker zo belangrijk voor hem is de werkhouding. Jan is al eens aan een rughernia geopereerd en hoopt dat niet weer mee te maken. De draaibare cabine op de Excentrike, doe recht zicht op het werk biedt, vormde voor hem daarom een heel belangrijk item. “De hele tijd gedraaid in een trekker zitten, hou je niet

GRONDIG - November 2014

vol. Je moet er dan echt elke twee uur even uit om de benen te strekken. Daar had ik geen trek meer in. Toen kwam Hemos met dit idee op de proppen, een driewieler op 1050-50R32banden met flink veel vermogen voor diverse werkzaamheden, waarbij het neuswiel in hondengang (trike) kan worden gezet en waar de motorunit als contragewicht dient. En dan zo uitgevoerd dat ik er ook een zes meter brede maaikorf, stobbenfrees, bosfrees, klepelmaaier, kniptang en dergelijke aan kan hangen. Zo is de Hemos Excentrike ontstaan.”

Pionieren Dit jaar is Jan Kiel als vanouds aan de slag gegaan met het maaikorven met de Excentrike en voerde hij andere werkzaamheden uit. Hij ging echter ook al bij de eerste boeren met de slootfrees aan de gang. “Je moet het uitleggen en ze moeten het zien, maar inmiddels heb ik de eerste klan-

ten over de streep. Vooral veehouders spreekt het aan. Die zien het ook zitten dat ik ‘s zomers de sloten nog een keer extra kan uitbaggeren. Bij akkerbouwers ligt dat wat lastiger, maar ook daar heb ik de eerste klanten inmiddels binnen. Ik verwacht in uren genoeg door te kunnen groeien om de machine samen met de andere werkzaamheden rendabel te maken.” Intussen is Jan bij een klant bezig om de werking te demonstreren. Je kunt rustig praten, want het geluidsniveau in de cabine is heel laag dankzij de plek van de 257 kW (350 pk) Mercedes-V8-motor, maar ook omdat deze in het werk maar 1300 tot 1400 toeren draait. “Je ziet hier extra veel bagger uit komen, omdat deze sloot altijd is gemaaikorfd”, vertelt Jan. De frees bedient hij met de multihendel, zodat de andere hand vrij is voor het sturen. De Excentrike heeft cruisecontrol en Jan freest hier met ongeveer 1 km/u. “Normaal doe ik met deze machine ongeveer één kilometer watergang per uur”, legt Jan uit. Hij geeft aan dat de Trike met zijn 10,7 ton niet zwaar is voor het schoeisel waarop hij staat. “Insporing is geen item met deze machine. Dat zien boeren”, zegt hij. Het kleine vierde wiel is er enkel als extra steun voor transport over de weg. “De machine hangt dan minder in balans, dus heb je dat wieltje nodig”, legt Jan uit. Desgewenst kan het linker (buitenste) achterwiel nog vijftig centimeter worden uitgeschoven. “Dat is bedacht voor het maaikorven met een zes meter brede maaikorf. Ingetrokken op smallere (800-) banden hoef je die voor transport over de weg niet boven de cabine te klappen. Dat scheelt veel viezigheid. Bij deze 1050’ers speelt dat niet. Ik schuif dat wiel eigenlijk nooit naar buiten”, vertelt de ondernemer. Op transport is de machine nu buitenwerks 2,80 meter.

Veel hydraulisch vermogen De Hemos Excentrike heeft drie hydraulisch aangedreven wielen en een flinke hydrauliekunit voor de diverse tools die Jan aan de 8,30 meter lange giek wil hangen. “Je kunt hem op de bekende Hemos-manier tot recht strekken, het bereik is groot genoeg voor drie meter brede sloten”, vertelt Jan. Er is 300 liter olie per minuut beschikbaar. Het financiële plaatje moet zich nog uitkristalliseren, maar Jan ziet dat wel zitten. “Vrijwel non stop, gezond en veel frisser achter het stuur doorwerken, is al een heel groot winstpunt”, stelt hij vast. Daarnaast kost deze Excentrike met rond de € 250.000,- niet eens zo veel meer dan een trekker met aanbouwgiek. Over de levensduur heeft hij geen twijfels. “Die Mercedes heeft het gemakkelijk en verder is het een machine die is gemaakt voor dit werk. Ik verwacht minder storingen en een langere levensduur dan bij een trekker met een achterop gebouwde slotenreiniger”, aldus Jan. En dan is er nog de troef van een bodemvriendelijke machine waarmee hij mogelijk extra klandizie aantrekt. Jan knikt en is al weer volop bezig meters te maken. Hij ligt op koers met zijn unieke Hemos Excentrike. TEKST EN FOTO’S: Gert Vreemann

Het excentriekgedeelte met dubbele draaikrans om het grotere rechter voorwiel in hondengang of eigenlijk trike-gang te zetten. Het kleine voorwieltje onder de motorunit is nodig voor het transport.

De machine is zo uitgevoerd dat er ook andere Hemostools aan kunnen, zoals een zes meter brede maaikorf, een stobbenfrees, een bosfrees, een klepelmaaier, een kniptang en dergelijke.

Heel apart is dat de complete motor met pompunit als contragewicht in hondengang extra ver naar buiten steekt. De Excentrike heeft een overbemeten Mercedes-V8krachtbron en flinke pompen.

Eén hand aan het stuur, de andere aan de joystickbediening en goed zicht op het werk bij een rechte zit. Arbotechnisch heel veel beter dan een trekker met aanbouw-slotenreiniger.

GRONDIG - November 2014

Diep getroffen zijn wij door de overweldigende belangstelling, in welke vorm dan ook, die wij hebben ondervonden, na het overlijden door een ernstig ongeval van mijn innig geliefde man, onze zorgzame vader, schoonvader, zoon, schoonzoon, broer, zwager en oom

Gerard Rauw Helaas is het voor ons onmogelijk om een ieder persoonlijk te bedanken. Daarom willen wij op deze manier laten weten dat uw aanwezigheid, de vele hartverwarmende brieven en kaarten ons erg goed gedaan hebben en een grote steun voor ons zijn. Hoewel de grote leegte en het gemis blijven, doet het ons goed te weten dat Gerard niet alleen voor ons, maar ook voor anderen veel heeft betekend. Achterberg, november 2014

Uit aller naam Margo Rauw - van Hoven

WILT U UW MACHINES ONLINE VERKOPEN ? Dan is TROOSTWIJK VEILINGEN B.V. úw partner. Wij organiseren online veilingen voor een (inter)nationaal publiek. Met kantoren door heel Europa en een uitgebreide database bereiken wij de koper(s) voor uw machines !

Ter overname aangeboden:

Klein loonbedrijf • • • •

WILT U DE WAARDE WETEN VAN UW MACHINES ? Bij TROOSTWIJK WAARDERING & ADVIES B.V. kunt u terecht voor een professionele taxatie door een Beëdigd RegisterTaxateur. Voor een persoonlijk advies kunt u contact opnemen met onze agrarisch specialist Stef Hooijman 06 53 54 16 31 e-mail: s.hooijman@twa.nl

Infrastructurele activiteiten Zuid-Holland Goed rendement Eigenaar voorlopig beschikbaar voor een goede overname van de vaste klanten

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Lucas Meertens

Troostwijk is hét grootste industriële online veilinghuis van Europa en draagt haar klanten al meer dan 80 jaar op handen !

www.TroostwijkAuctions.com

Wettelijke arbo-keuring… BMWT-Keur altijd deskundigheid …met de BMWTDe wettelijke Arbo-keuringsplicht vereist periodieke keuringen door deskundige, onafhankelijke keurmeesters die minimaal 1x per jaar plaatsvinden. Deskundigheid impliceert o.a. expertise van specifieke merken, fabriekstrainingen, de beschikking over actuele manuals en merkgerelateerde meetapparatuur.

De onafhankelijkheid wordt gewaarborgd door steekproefsgewijs toezicht door derden en de mogelijkheid van een second opinion. Dankzij het BMWT-Keur zijn al uw Arbo-veiligheidseisen op deze wijze volledig verzekerd. Meer weten, kijk op www.bmwt.nl

BMWT-KEUR

www.bmwt.nl

Zwaar en licht tegelijk? Ja, dat is mogelijk met de nieuwe TM1000 High Power banden van Trelleborg. Deze banden beschikken over een extra breed contactoppervlak, waardoor de bodemdruk nog verder wordt verminderd, zodat uw productiviteit en de gewasopbrengsten stijgen. Bovendien rollen de banden zo gemakkelijk, dat het brandstofverbruik en de uitstoot omlaag gaan, om zo een bijdrage te leveren aan een duurzame productie. www.trelleborg.com/wheelsystems/nl

ondernemen met

vaktechniek

ONKRUIDBESTRIJDING

Gemeenten zoeken schone-stoepleverancier Alternatieven voor chemische onkruidbestrijding op verhardingen kosten meer geld Vanaf 1 november 2015 moeten verhardingen zonder chemie onkruidvrij worden gehouden. Gemeenten zijn nog zoekende, zo bleek tijdens een bijeenkomst over dit onderwerp. Ze realiseren zich dat de klus duurder en ingewikkelder wordt. Maar hoe duur? “Een schone stoep voor een vaste vierkantemeterprijs zou het gemakkelijkst zijn.”

Nog een jaar en dan is het zover. Dan mag glyfosaat niet langer op stoepen en straten worden gebruikt en moeten beheerders van de openbare ruimte in de loop van 2016 massaal over op branden, stomen en borstelen. Drie adviesbureaus op het gebied van groenbeheer merkten dat er nog altijd veel koudwatervrees is onder gemeenten en organiseerden daarom afgelopen maand twee bijeenkomsten rond het inzetten van niet-chemische technieken. Gemeenten gaan verschillend met het aanstaande verbod om, merken zij. Een groep voorlopers heeft al jarenlang ervaring met meerdere alternatieve technieken en is door schade en schande wijs geworden. Enkelen zijn zelfs al jaren chemievrij. Anderen hebben ervoor gekozen om zo lang mogelijk door te gaan met chemische onkruidbestrijding, totdat het echt verboden is. Vanuit beide achtergronden zijn er vandaag bestuurders en beheerders naar de bijeenkomst in het stadion van PEC Zwolle gekomen. Gemeenten die al ervaring hebben, willen weten hoe andere gemeenten hun onkruidbestrijding aanpakken. En voor allemaal geldt dat ze argumenten bijeen willen sprokkelen om bij het gemeentebestuur te verdedigen dat de aanpak van onkruid meer geld gaat kosten. Het glyfosaatverbod komt wat dat betreft slecht uit, omdat het midden in een periode valt waarin er op veel plekken flink moet worden bezuinigd. In het beste geval hebben de beheerafdelingen al een beetje voorgesorteerd door extra budget te vragen of te reserveren voor alternatieve vormen van onkruidbestrijding.

“Niet duurder” Groeningenieur Jan Hekman, oprichter van het bedrijf Eco Consult, vindt dat die budgetverruiming sowieso hard nodig is. Volgens hem worden de kosten van chemische bestrijding structureel te laag ingeschat en liggen de kosten van alternatieve bestrijdingsmethoden nauwelijks hoger. Hekman adviseert onder andere gemeenten over de aanpak van onkruid op verhardingen. In die hoedanigheid ziet hij veel aanbestedingen voorbij komen. Gemiddeld genomen wordt er voor het niet-chemisch onkruidvrij houden van een vierkante meter verharding tussen acht en twaalf cent per vierkante meter gerekend, weet hij. “De kosten zijn sterk afgenomen doordat de techniek beter wordt. Bij glyfosaat wordt er vaak gepraat over een cent of vijf. Dat is onmogelijk. Tenminste, als je je aan de regels houdt. De DOBrichtlijn schrijft voor dat je niet spuit als het regent of er regen wordt voorspeld. Dat betekent dat je regelmatig stilstaat, terwijl je bij niet-chemische methoden vrijwel altijd door kunt gaan. Ik ben van mening dat je bij de juiste toepassing van glyfosaat op minimaal acht cent uitkomt. En reken je de kosten van waterzuivering mee - want afspoeling is nooit helemaal te voorkomen - dan kom je nog een paar

GRONDIG - November 2014

centen hoger uit. Eigenlijk ontlopen de kosten elkaar dus niet meer zo veel.” Dat betekent niet dat alternatieve onkruidbestrijding eenvoudig is, zegt Hekman daarbij. “Vaak is er een combinatie van technieken nodig om hetzelfde effect te bereiken. En bij bedragen van rond de tien cent per vierkante meter praat ik over een stabiele onkruidsituatie, waarbij het een kwestie van bijhouden is.”

Nat Dat laatste is een heel belangrijke aanvulling. Er zit namelijk veel variatie in de werkelijke kosten per vierkante meter. PRI Wageningen heeft in 2012 volgens de CUMELA-systematiek voor verschillende technieken de werkelijke kosten per vierkante meter op een rij gezet. In dat rapport wordt voor het handhaven van niveau B een bedrag van dertien tot negentien cent per vierkante meter genoemd als gemiddelde voor mechanische en thermische technieken. Onderzoeker Corné Kempenaar - niet op het congres aanwezig - zegt in een reactie achteraf dat groenaannemers en loonwerkers daar goed op bedacht moeten zijn. “Die tien cent is niet representatief voor de markt. Dat kan in gunstige situaties, als je kunt volstaan met twee behandelingen. Maar moet je drie of vier keer komen - en die kans is reëel - dan ga je daarop nat.” Juist vanwege de grote variatie zien gemeenten wel wat in een vaste vierkantemeterprijs voor meerdere jaren. De moeilijkheid is echter: alleen wie goed zicht heeft op de onkruidsituatie en ervaring met de nieuwe technieken heeft, kan een goede inschatting maken van de werkelijke kosten.

zijn van vijf procent chemisch weer naar 25 procent chemisch gegaan, puur vanwege de bezuinigingen.”

Vegen Ook de voorlopers komen dus nog niet uit de kosten. Over de vierkantemeterprijzen is dan ook het laatste woord nog niet gezegd. Wat de bijeenkomst vooral duidelijk maakt, is dat er de komende jaren een sterke behoefte is aan kennis van zaken en dat gespecialiseerde bedrijven nadrukkelijker in beeld komen. Gemeenten hebben geen man met een spuit meer nodig, maar een schone stoep. Ze opperen hardop dat dat kan betekenen dat vegen, kanten steken, bladruimen en zelfs het werk aan de verhardingen zelf als compleet pakket worden weggezet. Want als je het vegen er niet op afstemt, heeft het onkruid gelijk weer een voedingsbodem om te kiemen. En als de straat niet goed wordt onderhouden idem dito. Zij achten zichzelf - of hun aannemer - ertoe in staat slimme oplossingen te bedenken, want op de afsluitende vraag of gemeenten de overstap naar niet-chemisch zien zitten, antwoordt een ruime meerderheid met ‘ja’. TEKST: Egbert Jonkheer FOTO’S: Egbert Jonkheer, Toon van der Stok

Volgens Hekman kost het netjes chemisch onkruidvrij houden tussen de acht en twaalf cent per vierkante meter. Andere berekeningen komen nog fors hoger uit.

Locatiespecifiek “Om ervoor te zorgen dat gemeenten en aannemers goede afspraken kunnen maken, moet je eigenlijk elke situatie apart in beeld brengen”, zegt Hekman tijdens één van zijn workshops. “Je weet pas wat je kunt verwachten als je van elke locatie de onkruidgeschiedenis en de staat van de verharding weet. Wij proberen dat beter meetbaar te maken. Vervolgens kun je de onkruidsituatie koppelen aan de techniek. Die kennis is er. Grofweg is de heetwatertechniek beter geschikt voor het bestrijden van grote planten en hete lucht voor kleine planten en zaden. Het gaat echter om het maken van slimme combinaties.” Tijdens de workshop blijkt dat gemeenten zelf al kritisch naar hun eigen situatie kijken. Het gewenste onkruidbeeld is op veel plekken al naar beneden bijgesteld, omdat het simpelweg niet haalbaar is om alles perfect schoon te houden. En een stoep die altijd groen is, wordt blijkbaar weinig belopen en kan er simpelweg uit. Hetzelfde geldt voor moeilijk bereikbare of gevaarlijke plekken. Een medewerker van de gemeente Almelo: “Wij hebben besloten om hier en daar delen van middenbermen te asfalteren. Ze reden onze mensen de vouwen uit de broek als we ze onkruidvrij aan het maken waren. Veel te gevaarlijk”, concludeert hij. Dezelfde medewerker laat weten dat Almelo dit jaar weer meer is gaan spuiten. “We

Trends in onkruidbestrijding op verhardingen - Veel gemeenten oriënteren zich nog op chemievrije methoden en blijven tot het moment van het verbod in 2015 glyfosaat inzetten. - Gemeenten en andere groenbeheerders die al meer ervaring hebben met een niet-chemische aanpak combineren technieken. Een mix van technieken is nodig voor een goed resultaat. - Sommige gemeenten willen het vegen en onkruidvrij houden van verhardingen gecombineerd wegzetten, omdat het nauw met elkaar samenhangt. - Meerjarige afspraken over een vaste vierkantemeterprijs voor een afgesproken beeld hebben de voorkeur. - Er is een verdere verschuiving gaande van afspraken op basis van frequentie van werkzaamheden naar beeldbestekken. - Het beeld waarnaar wordt gestreefd, wordt waar mogelijk naar beneden bijgesteld. - Er wordt kritischer naar het soort en de staat van de verharding gekeken.

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

vaktechniek

KILVEREN

Enorme efficiëntieslag Ervaringen van Gebr. Bork in Slootdorp met de nieuwe Bos-combi-kilver Joris Bos en Johan Bork bedachten het concept van de combi-kilver, waarna Johan er afgelopen seizoen succesvol mee draaide. De combi-kilver is feitelijk een dozerbak en een kilverbord in één. Vijftig procent efficiëntiewinst is wat de nieuwe machine Bork afgelopen seizoen heeft gebracht. Dat dit niet eerder is bedacht... Veranderend landschap De nieuwkomer is ontstaan omdat het egaliseren de laatste jaren is veranderd in reparatie-egaliseren. Johan is daar helder in. “In de beginperiode moesten we percelen op orde brengen. Je had dan soms flinke koppen van twintig centimeter of nog hoger. Daarvoor hebben we destijds die vijftienkuubs dozerbak laten bouwen”, aldus Bork. Hij geeft aan dat de dozerbak vlot wordt volgetrokken met vijftien kuub grond en dat deze dan gedragen heel efficiënt naar de lagere gedeeltes wordt gereden. “Een dozerbak is daarin heel efficiënt, maar het is geen kilverbord”, legt hij uit. Met de dozerbak kun je ook egaliseren, maar eigenlijk is deze meer voor het wat ruwer afleggen. Hij heeft zo wel zijn trucjes om toch goed op nullijn te lossen, maar ook dan is het nog steeds geen kilverbord.

GRONDIG - November 2014

Bork geeft aan dat er daarom nu massaal wordt teruggegrepen op het kilverbord alleen. “Het aantal te verzetten kuubs op een perceel is vaak te gering om de dozercombinatie erbij te laten komen. Kilveren moet je toch om alles keurig op de nullijn in het gewenste profiel te leggen en met zijn zes meter schiet dat met het kilverbord even sneller op. Dus pak je de iets grotere koppen met het kilverbord, ook al is dat niet de meest efficiënte werkwijze.”

De winst Grond verslepen met een kilverbord kost veel energie, omdat je constant weerstand van de grond hebt. Lossen ook, omdat je tegen de rijrichting in lost. Daarbij neem je relatief weinig mee. Met een zes meter breed kilverbord heb je het over een kuub of vier, hooguit vijf. Daarbij zet je met zo’n zes meter

De onderplaat met zijborden kan in zijn geheel naar voren (dozerstand) of naar achteren (kilverstand) worden geschoven.

kilverbord een Fendt 936 met meer dan die vijf kuub zo stil. “Denk dan ook aan slipverlies, hogere krachten, meer slijtage aan de rupsen en een lagere capaciteit.” Bork wilde daarom een machine die de eigenschappen van een kilverbord en die van een dozerbak combineert. Dat brengt ons bij de nieuwe machine. Dat is in feite een zes meter breed kilverbord, maar dan met een verschuifbare, iets stekend geplaatste onderplaat die naar voren geschoven ruim een meter grond opneemt. “In plaats van vier of vijf kuub kun je nu net als bij een dozerbak elf kuub meenemen en transporteren. Daarmee is aan de eis van een efficiënte transportwerking van de dozerbak voldaan. De bak heeft met zes meter de breedte om snel af te werken. Het kilvereffect wordt bereikt door de onderplaat tijdens het lossen terug te trekken. Op die manier wordt gedoseerd naar beneden gelost. De bak krijgt hiermee de gewenste kilverbordwerking voor nauwkeurig afleggen en minder weerstand. Voor het laatste afwerken kan de onderplaat helemaal worden teruggetrokken. Dan is het een pure kilverbak.”

De besparing Johan Bork heeft het afgelopen jaar volop met de nieuweling gedraaid in de Wieringermeer. Hij is helder over de winst. “Het geeft ons ten opzichte van de normale kilverbak ongeveer vijftig procent meer capaciteit bij een gelijk brandstofverbruik”, zegt hij. Je neemt ruimt twee keer zoveel mee in dezelfde tijd met hetzelfde uurverbruik. De winst is per omgang iets groter dan het dubbele, maar daar staat tegenover dat je de bak ook een deel voor het afwerken gebruikt. En ten opzichte van de dozerbak? “Dat kun je niet zo vergelijken. Die transporteert net zo efficiënt net zoveel grond. De besparing hier is dat je de dozerbak niet voor die paar hogere koppen of ruggen erbij hoeft te laten komen, omdat je het nu met één machine heel efficiënt af kunt.”

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Vreemann, Bos Konstruktie- en Machinebouw

Productie bij Bos Konstruktie- en Machinebouw BV Bos Konstruktie- en Machinebouw BV in Bolsward heeft de patenten op de vinding inmiddels rond. De eerste belangstellenden zijn bij Bork geweest en de eerste bakken zijn direct verkocht. Het Friese bedrijf geeft aan dat deze vinding in diverse groottes leverbaar zal worden. Naast grootschalige egaliseerwerkzaamheden ziet het bedrijf ook markt voor loon- en grondverzetbedrijven die met kleinere (drie tot vier meter brede) combi-kilverborden willen gaan werken en ook voor nog kleinere varianten voor de groen- tuin- en parksector voor het opknappen van kleinschalige terreinen en voor het efficiënt aanleggen en egaliseren van wegen, paden en pleinen.

De bak is net als bij een kilverbak prima geschikt voor het fijne afwerken. Door het terugtrekken van de onderplaat is er prima gedoseerd te lossen vanuit de dozerstand.

In transportstand klappen beide zijdelen op. De onderplaat en het kilverblad zijn in werkstand hydraulisch vergrendeld.

GRONDIG - November 2014

“Zeg je nee of groei je mee?” 6 en 7 januari 2015: Kom naar de CUMELA Jongerendagen! Ga je mee met de massa of kies je voor de niche? De wintereditie van de CUMELA Jongerendagen biedt de deelnemers twee boeiende dagen over ondernemen en keuzes maken. In deze tweedaagse maak jij je keuzes en geef je ze vorm in je eigen businessplan.

Dag 1 • “Je moet eerst een berg beklimmen voordat je van het uitzicht kan genieten”. Een indringend verhaal van Lou Snoek; van slachtoffer van de Volendamse cafébrand tot bedrijfsleider van een visgroothandel • Workshop Businessplan deel 1 door André de Swart. Aan de hand van praktijkvoorbeelden werk je aan jouw ondernemingsplan • Wat speelt er in de cumelasector? Gepresenteerd door Hannie Zweverink, algemeen directeur CUMELA Nederland • Een uitgebreide kennismaking en rondleiding bij Technische Handelsonderneming C. v.d. Pols en Zn BV te Zuidland Dag 2 • Ontbijt in hotel Carlton, Spijkenisse. • “Wat wil de firma van Werven zijn?” Wilfred van Werven, directeur van Van Werven Infra BV, vertelt hoe je jouw doel bereikt • Workshop Businessplan deel 2; André de Swart en Wilfred van Werven gaan met jullie in discussie over de gemaakte plannen van dag 1 • Arjo en Kees Klok zijn jullie gastheren bij de bedrijfsbezichtiging van Dick Klok Cultuurtechniek B.V. te Heenvliet

Ben je een jonge (toekomstige) ondernemer of bedrijfsleider tussen 18 en 36 jaar en wil je deelnemen aan de Jongerendagen? Geef je dan, eventueel je partner, op voor deze interessante en gezellige dagen! De kosten voor deze Jongerendagen-wintereditie bedragen € 128,10 per persoon (exclusief 21% btw). Dit bedrag is inclusief overnachting, maaltijden, consumpties op de eerste dag voorafgaand aan diner en zes consumpties tijdens diner. Geef je a.u.b. op vóór 24 december 2014 en wees er snel bij, want vol is vol! Aanmelden doe je eenvoudig en snel via cumela.nl.

26 november 2014

Uitnodiging

GERLASCO BV

Verhuur en verkoop van zeefbakken en breekbakken GERLASCO CRUSHER BUCKET

“de Kringloopwijzer”

12-45ton

• Verbetring ruwvoerproductie en mestbenutting • Meting opbrengst en droge stof • Presentatie meetdata 17.00 uur 19.00 uur

Fractie: 20-100mm Voor het op locatie verkleinen en/of verdichtbaar maken van o.a. puin, beton en steen.

- inloop - welkom

“kringloopwijzer en opbrengstmeting” door dhr. H.Krebbers (DLV-plant) “opbouw / weging en drogestofmeting” door Duport

ALLU ZEEFBAK D-serie 4-55ton

M-serie 50-160ton

2-27ton

30-90ton

Meldt U aan via:

Fractie: 15-100mm

www.duport.nl/kringloop

Voor het uitzeven van zand/ grond of het verkleinen/mengen van o.a. compost, klei/grond, kolen

Aanmelden voor: 19 november 2014 Archimedesstraat 9 - 7701 MK Dedemsvaart Tel. 0523-61 34 93 E-mail info@duport.nl

ZEVEN MENGEN-VERKLEINEN ZEVENMENGEN VERKLEINEN MENGENGerlasco BV, Tinnegieter 3, 4174 LG Hellouw info@gerlasco.nl - www.gerlasco.nl - 0418 584163

MEKOS MACHINEBOUW BRENGT U OP VOORSPRONG!

Unieke egaliseer machines welke voor u per stuk op maat gebouwd worden van klein tot onbeperkt groot: de Mekos Kilver en de Mekos Transport Dozer voorzien van een bodemplaat met hierop een hydraulisch schuifbord.

Partners:

Mekos Schagerbrug BV Tel. 0224-571555 www.mekos.net

ondernemen met

vaktechniek

Speciale serie van Massey Ferguson

Europese en wereldtrekkers Bietenzaaien bij Jimmink Kolhorn met de kersverse New Holland T6.160-trekker met Auto Command-transmissie. We reden even mee en ontdekten dat de nieuwe telg naadloos aansluit bij de T7 Auto Command-serie. Het gesprek ging over de kwaliteit van de trekker en over de nieuwe manier van bietenzaaien met de Kverneland Monopill met dubbele snijschijven.

Sinds 2008 beweegt Massey Ferguson zich ook op de markt van de trekkers van 221 kW (300 pk) en meer. In Nederland met redelijk succes, vindt productmanager Christiaan van Lonkhuyzen. In deze kleine markt slaagde het merk er toch in ruim 25 stuks te verkopen, met tevreden gebruikers als resultaat. Inmiddels is de productie van de 8600-serie gestopt en wordt deze opgevolgd door de 8700-serie. De stap naar de 7-serie zal de komende jaren in alle klassen worden gezet. De ‘7’ in de benaming staat dan voor de Stage IV-motoren.

Verdere veranderingen in de cabine zijn het vernieuwde dashboard met het grotere scherm, dat veel beter leesbaar is. Dat blijkt ook bij een testritje over het uitgezette parcours. Niet alleen is het scherm goed leesbaar, het geeft ook direct zicht op de belangrijkste instellingen. Met een druk op de knop kun je ook andere instellingen zien, maar het handige is dat het scherm daarna telkens automatisch teruggaat naar het ingestelde voorkeurscherm. Voor het overige zijn de aanpassingen ten opzichte van de vorige serie beperkt.

Andere joystick

Grotere pomp

Als eerste is dus de grote serie aan de beurt. Het concept was vorig jaar al te zien op de Agritechnica, maar nu kon er tijdens het Vision of the Future-evenement van het merk in Beauvais ook mee worden gereden. In de cabine is veel hetzelfde gebleven, maar zijn er ook een aantal belangrijke aanpassingen gedaan. Zo is er nu een uitvoering met de nieuwe joystick, die ook al op bijvoorbeeld de 7600 is te vinden. Deze multihendel heeft een aantal handige knopjes om snel tussen verschillende functies te kunnen switchen, bijvoorbeeld tussen rijden op rijpedaal of joystick. Ook kunnen de knopjes worden gebruikt voor de omkeerinrichting of het instellen van de cruise control of het kopakkermanagement.

Onderhuids zijn er natuurlijk wel de nodige aanpassingen, met als belangrijkste natuurlijk de nieuwe Agco Power-8,4liter-zescilindermotor die voldoet aan de Stage IV-norm. Natuurlijk gebruikt die daarvoor AdBlue, maar ook uitlaatgasrecirculatie om een zo efficiënt mogelijk brandstofverbruik te krijgen. Achter de motor ligt de Dyna-VT-bak, de bekende, van Fendt afkomstige traploze transmissie. Een belangrijke aanpassing is de vergroting van de hydraulische pomp om meer vermogen beschikbaar te krijgen. Dit wordt gecombineerd met grotere leidingen en een grotere oliekoeler om de olie op de juiste temperatuur te houden. Wat verder opvalt aan deze 8700 is de compacte uitvoering

GRONDIG - November 2014

als je hem vergelijkt met Amerikaanse broeders, zoals van John Deere of New Holland. Daar zit volgens MF ook het verschil met de in Europa gebouwde trekkers van boven de 294 kW (400 pk) van bijvoorbeeld Fendt, MF en Valtra. Waar de Amerikanen meer zijn gebouwd voor het veldwerk zijn deze ook geschikt voor het transportwerk dankzij die compacte uitvoering. Juist dat maakt ze Europees.

Wereldtrekker

Een prettig extra schermpje op het dashboard laat de belangrijkste instellingen zien.

Van een heel andere orde is de gloednieuwe 4700-serie van MF. Deze is ontwikkeld om overal in de wereld gemakkelijk aan de wensen van de klant te kunnen voldoen. Hoewel de trekker in eerste instantie vooral is bedoeld voor landen waar techniek nog niet zo’n grote rol speelt, heeft Agco er bewust voor gekozen een geheel nieuwe trekker te ontwikkelen, vertelt Rob Smith. “Je kunt wel zoals andere merken doen, het ontwerp van een oud model naar China of India brengen en dat gaan bouwen, maar dan werk je toch met oude techniek. Vaak zijn het ook modellen die al verschillende updates hebben ondergaan en daardoor niet meer logisch in elkaar zitten. Daarom zijn we helemaal opnieuw begonnen en hebben we het ontwerp zo gemaakt, dat we voor elk continent een uitvoering kunnen maken die past bij de eisen van de markt. Dat aanpassen aan deze tijd blijkt bijvoorbeeld uit de plaatsing van de aftakas en de ruimte daar omheen. In veel oude modellen zie je dat er onvoldoende ruimte is voor de moderne aftakaskoppelingen. Dat hebben wij opgelost door helemaal opnieuw te beginnen, zodat je er altijd alles achter kunt koppelen.” De basis van deze trekker wordt gevormd door een zesversnellingsbak met twee groepen en een omkeerschakeling. Voor sommige markten, zoals Afrika, is deze zelfs niet gesynchroniseerd, zoals bleek tijdens een proefrit op het evenement in Beauvais. Voor de meeste markten zal er echter een gesynchroniseerde bak komen, die geheel is ontwikkeld bij Gima, de transmissiefabriek van MF. Elementen daaruit zijn zeer herkenbaar als onderdelen van de huidige (Dyna-6-) powershift-transmissies, zo liet Van Lonkhuyzen zien in een opengewerkt model. “Dat toont aan dat je ondanks de eenvoudige uitvoering toch de modernste techniek gebruikt.”

Het nieuwe bedieningscentrum met links de joystick die ook op andere modellen al te vinden is.

De nieuwe 4000-serie geeft als je hem rijdt vooral een gevoel van ouderwets trekkerrijden, maar wel met nieuwe elementen, zoals een elektronisch inschakelbare aftakas.

Geen emissie-eisen Vergelijkbaar is dit bij de motoren. Afhankelijk van het continent waar de trekker heen gaat, voldoet deze aan bepaalde emissie-eisen, dus geen eisen in Afrika en Stage II in landen als China en India. Daar zal ook een Perkins-motor onder de kap liggen. Uiteraard zal de uitvoering die later in Europa op de markt komt een Stage IIIb-driecilindermotor krijgen uit de Agco Power-stal. Net als de transmissie en de motor is ook de rest van de trekker modulair: wel of geen cabine, alleen een rolbeugel of ook een zonnedak, wel of geen plateau enzovoort. Wel is hij waar mogelijk wel telkens uitgerust met moderne techniek, dus gewoon een elektronisch display voor een aantal functies en een aftakas die elektronisch wordt in- en uitgeschakeld.

De trekker is geheel ontworpen in Beauvais en de bouw zal plaatsvinden in een nieuwe fabriek in China en later in India. MF heeft hier hoge verwachtingen van, want de klasse van 44 tot 88 kW (60 tot 120 pk) waarin de modellen zich bevinden, vertegenwoordigt de helft van de wereldtrekkermarkt. Dat maakt de stap minder gewaagd dan het lijkt, want niet eerder is een model speciaal voor China, India of Afrika ontwikkeld. Dat is nog opvallender als je hoort dat hierin meer dan 300 miljoen euro is geïnvesteerd. Het resultaat is echter een echte wereldtrekker, die interessant is voor een miljoenengroep van klanten. TEKST EN FOTO’S: Toon van der Stok

GRONDIG - November 2014

ECONOMIE Vrees voor de nieuwe emissienormen

ondernemen met

vaktechniek

Voorzitter Eric Lepine van de CECE, de Europese organisatie van machinebouwers in de grondverzetbranche, vreest dat de nieuwe Europese emissienormen tot hoge kosten leiden. Dat geldt zeker als de nieuwe normen niet gelijktijdig met Amerika worden ingevoerd. De nieuwe emissienormen waren een veelbesproken onderwerp op het tweejaarlijkse congres van de CECE. Vooral het feit dat Europa hierin voor het eerst voorop zou gaan lopen op Amerika leidde tot veel onrust. Dat betekent namelijk dat de industrie speciaal voor Europa nieuwe machines zou moeten ontwerpen. Tijdens het congres kwam echter al een eerste bericht dat Amerika bereid zou zijn om aan te sluiten bij deze normen. Officieel is dat echter nog niet. De nieuwe normen werden in de week voor het congres, begin oktober, bekend gemaakt door de Europese Commissie. In die normen gaat het vooral om het verminderen van de uitstoot van roetdeeltjes. Op het gebied van de NOx komt er geen nieuwe normverlaging. Opvallend is dat in het voorstel in één jaar tijd alle machines om zullen moeten. Waar de machinebouwers nu drie jaar de tijd hebben om in verschillende vermogensklasses de stap te maken naar een nieuwe norm zal dat straks in 2020 in één jaar moeten. Ook geldt de vrijstelling voor motoren boven de 393 kW (535 pk) straks niet meer. Dan zullen alle motoren aan de eisen moeten voldoen. Zorgen zijn er bij Lepine ook nog over het ontbreken van re-

gels over vervangingsmotoren. Waar het nu nog mogelijk is om in een oude machine ook een oud type motor terug te plaatsen, ontbreekt die mogelijkheid in de nieuwe regelgeving. “Dat maakt het vervangen van een motor onmogelijk, want een nieuwe motor kun je niet in een bestaande machine inbouwen. Daar zal een oplossing voor moeten komen.

Optimisme Positief gestemd waren de machinebouwers wel over de gang van zaken in dit jaar. Dankzij een goed eerste half jaar verwachten de bedrijven dit jaar duidelijk in de plus te eindigen, al werd de stemming wel gedrukt door de omgeslagen stemming rond de zomer. Sinds die tijd stagneert de afzetgroei duidelijk. Toch is de verwachting dat er uiteindelijk tien procent meer machines worden afgezet, waarmee het niveau weer richting 2012 zou gaan. Dat was een mooi jaar, maar nog altijd dik onder het topjaar 2007. De hoop is volgens Lepine dan ook gevestigd op de nieuwe Europese Commissie. “Die belooft fors te investeren in de infrastructuur. Als ze dat waarmaakt, kunnen wij daar ook van profiteren.”

Giant groeit gigantisch Binnen twaalf jaar heeft Giant 10.000 wielladers en 25.000 aanbouwdelen gebouwd. Een zeer knappe prestatie, die afgelopen maand werd gevierd met een grote jubileumshow en weer een aantal nieuwe modellen, zoals een eigen skidsteer en telescoopladers. Dit jaar verwacht Giant ruim 1700 machines te gaan bouwen, een prachtige prestatie voor een bedrijf dat pas in 2003 begon met het bouwen van kleine wielladers. Met deze aantallen behoort het bedrijf in Europa nu tot de top-drie van fabrikanten van kleine wielladers en vergelijkbare apparatuur. Groter zijn nu nog Weidemann en Schäffer. Het grote succes is volgens directeur-eigenaar Toine Brock te danken aan de aanbouwdelen die het bedrijf ook maakt. “Klanten zoeken namelijk geen wiellader, maar een oplossing voor een probleem. Als wij daarvoor het juiste werktuig hebben, dan komt de wiellader er vanzelf bij.”

GRONDIG - November 2014

IN KORT BESTEK Wat ik niet weet....

CUMELA-KOMPAS ANALYSE: GOEDE ARBEIDSBENUTTING GEEFT GOED RENDEMENT

Beste Jan, In het bestek staat een bepaling die ik erg eenzijdig vind. Het gaat om het volgende: “De aanbestedingsstukken zijn met zorg opgesteld. Indien eventuele onvolkomenheden en/of onrechtmatigheden niet tijdig worden gemeld, kan daar nadien (na inschrijving) geen beroep meer op worden gedaan (rechtsverwerking). De inschrijver gaat door het indienen van een inschrijving ermee akkoord dat eventuele tegenstrijdigheden, onrechtmatigheden en/of andere onvolkomenheden in de aanbestedingsdocumenten in het voordeel van de aanbestedende dienst zullen worden uitgelegd.” Maar wat ik niet weet, kan ik toch niet vragen?

55,0% 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0%

Grondverzet

Gemengd

Laag

Agrarisch loonwerk

Cumelasector

Gemiddeld Hoog

Grafiek: Arbeidskosten per bruto marge (%) bij bedrijven met een laag, gemiddeld en hoog rendement.

Hoog renderende bedrijven hebben een duidelijk betere arbeidsbenutting, zoals blijkt uit bijgaande grafiek. Het verschil is het duidelijkst bij de grondverzetbedrijven. Deze bedrijven zijn minder zwaar gemechaniseerd, waardoor het aandeel arbeid in de kostprijs duidelijk hoger is (gemiddeld 47,3 procent van de bruto marge). Een goede arbeidsbenutting heeft hier dan ook een groter effect dan bij bedrijven met relatief hoge machinekosten, zoals gemengde en agrarische loonbedrijven. Door de relatief hoge machinekosten is het beeld bij gemengde en agrarische loonbedrijven wat minder duidelijk, maar zie je ook hier dat de bedrijven met de beste arbeidsbenutting de beste resultaten halen. De belangrijkste factor voor een goede arbeidsbenutting is een hoge omzet per man. Dit komt duidelijk naar voren uit de tabel. Opvallend is dat de agrarische loonbedrijven een hoge omzet per fte halen. Dit is het effect van veel en dure machines. Die leiden tot hoge uurtarieven en dus tot een hoge omzet per man, hoewel het aantal productieve uren dus lager is dan bij de grondverzetbedrijven. Daar ligt dan ook de mogelijkheid om de winst te verbeteren.

Bruto marge per fte (euro’s) bij bedrijven met een laag, gemiddeld en hoog rendement.

Grondverzet Gemengd Agrarisch loonwerk Cumelasector

Laag 88.413 106.761 121.186 101.495

Gemiddeld 97.804 103.572 120.336 105.491

Hoog 107.224 114.262 125.967 113.326

Beste aannemer, Ik ben het helemaal met u eens. Uitgangspunt is naar mijn mening dat de eerste verantwoordelijkheid voor een aanbestedingsdocument bij de aanbestedende dienst rust. Deze heeft in tegenstelling tot u als inschrijvende partij ruimschoots de tijd om over de opzet en de formulering van het bestek na te denken. Misschien heeft de dienst zich zelfs wel laten bijstaan door ter zake kundige adviseurs. Er is wel een kentering in de jurisprudentie waarneembaar. Onduidelijkheden zijn niet zonder meer uitsluitend voor rekening van de aanbesteder. Een inschrijver moet vóór inschrijving, bijvoorbeeld in de inlichtingenronde, onduidelijkheden aan de orde stellen (zaak Grossmann). Van u mag daarin een proactieve houding worden verwacht. Maar wat u niet weet, kunt u niet vragen. De Rechtbank van Amsterdam heeft recent nog eens bepaald dat de eisen van redelijkheid en billijkheid niet met zich meebrengen dat een inschrijver in een precontractuele fase bij de aanbesteding de opdrachtgever moet waarschuwen voor mogelijke onjuistheden in de door de opdrachtgever verstrekte gegevens, tenzij hiervoor concrete aanwijzingen zijn (Rechtbank Amsterdam, 11 augustus 2010, ECLI:NL:RBAMS:2010:5044). De inschrijver is niet verplicht om de ontwerpberekeningen na te rekenen en het is ook volstrekt onmogelijk om binnen de beschikbare tijd van de aanbesteding een volledig ontwerpproces te doorlopen. De tweede zin van het citaat komt ook mij onredelijk over, maar kan worden overeengekomen; het is dus rechtmatig. In de wet (artikel 6:248 van het Burgerlijk Wetboek) is echter een bepaling opgenomen die van toepassing is op alle overeenkomsten. Een overeenkomst wordt niet alleen uitgelegd door wat partijen met elkaar overeengekomen zijn, maar ook door redelijkheid en billijkheid (zie hiervoor). Denk aan algemeen erkende rechtsbeginselen, de in Nederland levende rechtsovertuigingen en de maatschappelijke en persoonlijke belangen die in de gegeven situatie van toepassing zijn. In de praktijk blijken rechters zeer terughoudend te zijn in het invullen van deze bepaling, zeker waar het gaat om overeenkomsten tussen ter zake kundige partijen.

Wilt u weten hoe uw kengetallen zijn, doe dan mee aan de ken-

Jan van der Leij

getallenvergelijking CUMELA-Kompas Analyse. Wilt u informatie, stuur dan een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Beleidsmedewerker GWW

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

vaktechniek

ZIJWEGEN

Landini’s 130 uur Hoe vier je een 130-jarig jubileum op een opvallende manier. Het antwoord op die vraag vond Landini door aan die mijlpaal een duurtest van een trekker te koppelen. Die ging 130 uur non-stop over een rallycircuit en zorgde ondertussen ook voor de nodige euro’s voor een door een aardbeving verwoeste school.

Op het tafeltje van de organisatie klikt een digitale klok de uren weg. Op het moment dat de Nederlandse delegatie arriveert, zijn we nog niet op de helft. Toch is de sfeer na bijna veertig uur regelen en organiseren al wat losjes geworden. Italiaans losjes, kun je wel zeggen, want hoewel er van tevoren een strak tijdschema is gemaakt om alle rijders die deelnemen aan deze duurproef in te delen, komt daar niets van terecht. Elke rijder die zich meldt, wordt op de oefenbaan klaargestoomd en mag dan bij een pitstop het stuur van de feesttrekker overnemen. Het levert een hoop gedoe op om iedereen uiteindelijk op tijd in de trekker te krijgen en de beloofde rondjes te laten maken. Het doel van de prestatietocht is duidelijk: Landini neerzetten als een merk dat betrouwbaar is en zonder problemen alle uitdagingen aan kan. Die 130 uur mag geen uitdaging zijn, al gebeurt het feitelijk nooit dat een landbouwtrekker 130 uur non-stop draait. Nu wel, door ook tijdens het tanken, het wisselen van bestuurder en bij controlebeurten de motor continu te laten draaien. De uitdaging zit daarnaast vooral in het grote aantal verschillende bestuurders dat in die 130 uur achter het stuur plaatsneemt, van ervaren trekkerrijders tot anderen die dat feitelijk nooit doen. En dus gaat de trekker

GRONDIG - November 2014

soms met hoge toerentallen en lage snelheid over het circuit. Bij elkaar nemen 77 verschillende bestuurders plaats in de comfortabele, actief luchtgeveerde Grammer-stoel, die speciaal voor het evenement is ingebouwd. Deze rijders zijn afkomstig uit vijftien verschillende landen, wat het geheel een bijzonder tintje geeft. Iedereen mag de trekker over het 5,8 kilometer lange parcours sturen, met daarin pittige hoogteverschillen. Voor het evenement is Landini namelijk neergestreken in Il Ciocco, een buitensportcentrum in Toscane. Waar normaal de Mitsubishi-4x4-auto’s worden getest of motorrijders trainen, zijn het nu de trekkers die het beeld bepalen. Dan blijkt ook dat een circuit waar je met de auto grote moeite mee zou hebben voor een trekker geen uitdaging is. Wie maar tijdig schakelt, gas bij geeft of juist los laat, komt er gemakkelijk overheen. Al blijft het even wennen als je hoog gezeten in de trekker een helling met een stijgingspercentage van meer dan twintig procent af moet. Dan zet je je toch schrap. Voor de duurtest heeft Landini één van de nieuwste types geprepareerd, een Landini 7.215 met een zescilinder met een vermogen van maximaal 156 kW (212 pk). Aangezien het Italiaanse merk nog geen volautomaat heeft, is het spelen met de ZF-viertraps-powershift-transmissie om

RECHT(T)ERZIJDE De digitale klok klikt de seconden weg die nog te gaan zijn.

Een forse draai gevolgd door een stijging is voor de trekker in elk geval geen probleem.

Tussen de rondjes van de Landini door zochten ook motorrijders hun weg over het circuit.

het parcours te nemen. Dat gaat allemaal probleemloos, als je maar op tijd de goede knoppen indrukt om ook tussen de verschillende versnellingen te schakelen. Dan merk je ook dat het leuk is om met een trekker over een circuit met wat uitdagingen te rijden, waarbij je dankzij de eigen vierwielaandrijving overal zo overheen schiet. In totaal legt de trekker in 130 uur 992 kilometer af. Geen spectaculaire afstand met gemiddeld 7,6 kilometer per uur. Dat had ongetwijfeld te maken met de onervarenheid van veel bestuurders. Voor die afstand was 800 liter diesel en 38 liter AdBlue nodig. Ruim zes liter per uur, wat per uur zeer behoorlijk lijkt, maar laat zien dat je per kilometer wel veel verbruikt. Per liter rij je dan namelijk maar 1,25 kilometer. Toch is het rijden van veel kilometers één van de uitdagingen van de 130 uur, want voor elke kilometer doneert Landini samen met de sponsors van het evenement een bedrag aan een school in Fabbrico, het gebied dat in 2012 zwaar is getroffen door een aardbeving. Bij elkaar leverde de hele actie ongeveer € 8000,- op. Voor Landini is de winst misschien wel groter: veel publiciteit en het bewijs dat 130 uur achter elkaar geen probleem is. Als je maar van het contactsleuteltje afbleef. Dat mocht pas weer om toen ook de elektronische klok op nul stond.

Wie goed doet… Wie naar ‘De Rijdende Rechter’ op tv kijkt, weet dat de kijker wordt uitgedaagd om in de huid van de rechter te kruipen en een oordeel te vellen. Ik vraag u hetzelfde te doen. Stel, een cumelabedrijf doet erg veel aan voorlichting en scholing over arbeidsomstandigheden en is VCA-gecertificeerd, net als de medewerkers. Er is een RI&E, er zijn toolboxmeetings enzovoort. Stel nu verder dat een ervaren medewerker bezig is met gras hakselen. Omdat de machine vastloopt, schakelt hij de machine uit. Hij opent een inspectieluikje, verhelpt de storing en start de machine. Vervolgens draait hij het inspectieluikje weer vast en ziet daarbij een plukje gras. De medewerker steekt zijn hand door het inspectieluikje om het gras weg te halen en loopt daarbij letsel op. De machine was wel uitgeschakeld, maar de waaier had nog een naslag. Het bedrijf ontvangt vervolgens een boete vanwege het feit dat de machine tijdens onderhoudswerkzaamheden niet is uitgeschakeld en drukloos en/of spanningsloos is gemaakt. Hoe zou u als rechter oordelen? Vindt u dat het bedrijf inderdaad een boete moet krijgen of heeft het bedrijf binnen de grenzen van het redelijke er alles aan gedaan om arbeidsongevallen te voorkomen. Ik gok erop dat het merendeel zal oordelen dat een boete niet terecht is, maar u voelt misschien wel aan dat de rechter anders oordeelde. Vaststaat dat de verplichting om de machine uit te schakelen en drukloos en/of spanningsloos te maken niet in acht is genomen. De waaier had immers een naslag. Naar vaste jurisprudentie wordt er dan ook van uitgegaan dat de overtreding aan het bedrijf kan worden toegerekend. In dit geval vond de rechter echter wel dat de boete met 25 procent moest worden gematigd, omdat het niet eerlijk zou zijn dat een bedrijf dat zich zo inspant om veilig te werken dezelfde boete zou krijgen als een bedrijf dat niets doet. De uitspraak was een opvallende. Niet eerder kwam ik deze argumentatie van een rechter tegen. Het verbaasde mij daarom ook niets toen ik deze week een brief ontving waaruit bleek dat de Inspectie SZW in hoger beroep is gegaan. Benieuwd of dan overeind blijft dat inspanningen toch beloond moeten worden.

Sander van Meer Advocaat CUMELA Advies

TEKST EN FOTO’S: Toon van der Stok

GRONDIG - November 2014

STRESS “Iedereen had plezier in zijn werk, behalve ik”

ondernemen met

cumela

De telefoon mee op vakantie. Toch even bellen of whatsappen. Welke cumelaondernemer kent het niet? Toch zorgt het voor onrust en komt er weinig van ontspanning terecht. De zaak alleen runnen, is daarom soms lastig en kan leiden tot stressgerelateerde klachten. Loon- en grondverzetbedrijf Gebr. Hartenhof BV uit Assen liet het niet zover komen en koos voor een tweede persoon op kantoor erbij.

Op vakantie ging het gezin Hartenhof hoogstens één week, bij uitzondering soms twee weken per jaar. Storingsdiensten zorgden geregeld voor gebroken nachten en op het verjaardagsfeestje van zijn zoon stond Berend-Jan Hartenhof voortdurend te bellen met kladblok en pen in de hand. “Op een gegeven moment liep het mij bijna over de schoenen”, zegt de cumelaondernemer nu, vier jaar later. “Ik had 20 tot 25 man onder me, deed alles alleen op kantoor en had elke avond die storingstelefoon bij me. Ik had een gevoel van onmacht. Als ik het niet deed, deed niemand het. Iedereen had plezier in zijn werk, behalve ik.”

GRONDIG - November 2014

Hij wist op tijd aan de bel te trekken. “Ik voelde dat dit anders moest, want als ik door zou gaan, zou ik eraan onderdoor gaan. Er moest een tweede persoon bij als back-up”, vertelt hij. De vraag was in eerste instantie wie. “Ik wilde iemand intern, want die weet van het reilen en zeilen op dit bedrijf. Werk op kantoor voor veertig uur had ik niet, dus het moest ook iemand zijn die zelf op een machine weg kon”, zegt hij. Zijn twee broers met wie hij het familiebedrijf runt, kwamen er niet voor in aanmerking, vanwege een andere functie-inhoud. Zijn vrouw kon wel handen spandiensten verrichten, maar voor werkzaamheden als uren uitzoeken was iemand nodig die meedraait in de praktijk.

Wat zegt Stigas?

Marlies Kamps, adviseur arbeid en organisatie bij Stigas

Wanneer dingen u te veel worden, is het tijd stil te staan. Verandering begint namelijk met het je ervan bewust zijn. Dat is iets wat niet altijd vanzelf gaat. Steeds door blijven gaan is fantastisch, iets waar we heilig in gaan geloven. Totdat ‘vlammen’ omslaat in ‘afbranden’. Heel knap wat deze ondernemer gedaan heeft: stilstaan, bij zichzelf aan de bel trekken en de juiste acties inzetten. Met goed resultaat, voor zichzelf en zijn medewerkers. Wanneer u als werkgever laat zien dat u bewust bezig bent met in balans blijven, dan geeft u daarmee tevens een positief signaal aan uw medewerkers. Tip: communiceer duidelijk wat en waarom er iets gaat veranderen. Als één van uw medewerkers een andere rol (erbij) krijgt, betekent dat iets voor de relatie met zijn collega’s. Besteed daar tijd en aandacht aan.

Geen spijt De keuze viel uiteindelijk op kraanmachinist Martijn Koops (28). Een half jaar eerder was Martijn ook tijdelijk op kantoor terecht gekomen vanwege een slijmbeursontsteking in zijn schouder, waardoor hij een paar maanden zijn werk als kraanmachinist niet kon uitoefenen. “Martijn vond het werk leuk, hij was niet bang de telefoon te beantwoorden, kon meedraaien en was handig met computers”, stelt Hartenhof. “Ik heb geen dag spijt gehad van deze beslissing”, zegt Martijn nu. “Ik wist dat ik niet voortdurend meer op die kraan kon zitten zonder last te krijgen van mijn schouder of knieën, dus ik moest deze kans grijpen”, legt hij uit. Elke maandag begint hij met het verwerken van de urenbonnen. Donderdag of vrijdag maakt hij de facturen in orde. Welke werkzaamheden er tussendoor komen, is elke dag weer een verrassing. “Vooral de afwisseling vind ik erg leuk. Ik hoef geen veertig uur op kantoor te zitten, maar een lange tijd op de kraan houd ik lichamelijk gezien ook niet uit.” De andere medewerkers hebben wel even moeten wennen aan het feit dat ze naar een jonger iemand moesten luisteren. “Als ik een oproep krijg via de storingsdienst en er vier

man in de werkplaats lopen, wijs ik er één aan als Berend-Jan er niet is. Dat leidde af en toe tot discussie. Nu gaat dat beter.”

Betere balans Voor Hartenhof zelf is het nu veel prettiger werken. “De balans tussen werk en privé is beter geworden. Ik heb drie jonge kinderen, maar vaak zat ik ’s avonds nog de uren van de jongens te verwerken. Nu hoeft dat niet meer. De druk is er nu af. Daardoor maak je ook minder fouten.” Het is bovendien een goede oplossing, stelt hij, omdat hij nu sneller kan schakelen. “Is er opeens een extra kraan nodig, dan kunnen we daar beter op inspringen. Ook in geval van storingen is een tweede persoon handig”, aldus Hartenhof. Daarnaast kon hij dit jaar voor het eerst drie weken lang op vakantie, naar Canada. “Omdat ik wist dat het thuis goed zou komen, had ik de rust om te genieten en kon ik mijn werk loslaten. Ik heb één sms gestuurd: ‘Alles goed daar?’ Ik kreeg één sms terug: ‘Ja hoor’. En daarmee was het klaar.” TEKST & FOTO’S: Marjolein van Woerkom

Toolkit voor stress CUMELA Nederland is in samenwerking met Stigas bezig met het opzetten van een digitale toolkit om stresssituaties op het werk te herkennen en te ondervangen. “Voor werknemers is er wel van alles geregeld, maar de werkgever is tot op heden onderbelicht gebleven”, zegt Corina van Zoest van CUMELA. “Stress wordt onderschat, maar het komt vaak genoeg voor. De weten regelgeving wordt strikter, klanten kunnen veeleisend zijn, personeel heeft meer kennis en stelt eisen, een bedrijfsovername brengt spanningen met zich mee, noem maar op. Met de toolkit willen we bewustwording creëren en hand-

vatten bieden. Vaak worden ondernemers opgeslokt door de werkdag en klagen ze niet, maar het is goed om eens stil te staan bij wat je nu werkelijk zelf wilt. Als je goed in je vel zit, straal je dat uit naar je omgeving. Het funeste van stress is dat je door en door kunt gaan, totdat je er uiteindelijk letterlijk bij neer valt. Het is dus goed symptomen tijdig te onderkennen en op tijd actie te ondernemen. De toolkit is daarbij een duwtje in de rug.” De toolkit is binnen enkele maanden op de site van CUMELA te raadplegen.

GRONDIG - November 2014

PLUS

BIGAB® haakarmtrailers – De marktleider in Europa

BIGAB – ER IS MAAR ÈÈN DE ECHTE

BIGAB 10–14

BIGAB 17–20

BIGAB 20–24

Importeur voor Nederland 6971 KM OEKEN (Brummen) Fabrikant: info@forsmw.com • www.forsmw.com

GRONDIG_200x134_141027.indd 1

Tel. 0031 575 476 555 info@hissink-oeken.nl www.hissink-oeken.nl

2014-10-21 11:30

fendt.com

Highlights â&#x20AC;&#x201C;aanbouwmogelijkheden Fendt oplossingen die een Fendt 100% Fendt maken. Bekijk onderstaand naar twee van de vele Fendt highlights van de geniale 500 Vario:

DODK/ODK koppelingen

Fendt highlights Bijzonder. Beter. Een Fendt onderscheidt zich omdat hij door Fendt ingenieurs tot in het kleinste detail doordacht is. Het resultaat heeft geleid tot oplossingen die op het eerste gezicht misschien niet altijd opvallend zijn, maar er in de praktijk voor zorgen dat u meer werk verzet! Vergelijk en let op de details die het verschil maken. Investeer in de beste totaaloplossing!

Fendt is een wereldwijd merk van AGCO.

Zowel via de DODK- als de ODK-koppelingen kunnen hydrauliekventielen van werktuigen onder druk worden aangekoppeld. Hierdoor kunnen werktuigen snel en eenvoudig worden aan- en afgekoppeld. De zelfsluitende ventielkleppen beschermen tegen vervuiling zoals door stof of water.

Externe bediening

De Fendt Vario heeft voor de hefinrichting en de achterste aftakas tevens een externe bedieningsmogelijkheid. Zo koppelt u werktuigen gemakkelijk achter de trekker. Bovendien kan m.b.v. TMS het motortoerental worden verhoogd en de aftakas met de gewenste snelheid beginnen te draaien. Zo voorkomt u overbodig werk, bijvoorbeeld elke keer bij het vullen van de mesttank.

Importeur Importeur Importeur Importeur Importeur Importeur voor voor voor voor Limburg, voor voor Limburg, Limburg, Limburg, Limburg, Limburg, NoordNoordNoordNoorden Noorden Midden NoordenMidden en Midden Midden en Nederland: en Nederland: Midden Nederland: Midden Nederland: Gebr. Nederland: Gebr. Gebr. Nederland: De Gebr. De Vor DeVor De Achterveld VorAchterveld Gebr Vor Achterveld Gebr Achterveld . De b.v., . De b.v., Vor b.v., tel.: Vor b.v., tel.: Achterveld tel.: 0342-459 Achterveld tel.: 0342-459 0342-459 0342-459 541, b.v., 541, 541, www.devor.nl b.v., 541, www.devor.nl tel.: www.devor.nl tel.: www.devor.nl 0342-459 0342-459 541, 541, www.devor.nl www.devor.nl

Importeur Importeur Importeur Importeur Importeur Importeur voor voor voor voor Noord-Brabant, voor voor Noord-Brabant, Noord-Brabant, Noord-Brabant, Noord-Brabant, Noord-Brabant, Zeeland, Zeeland, Zeeland, Zeeland, Het Zeeland, Het Zeeland, Rijk HetRijk Het Rijk vanRijk van Het van Nijmegen, Het van Nijmegen, Nijmegen, Rijk Nijmegen, Rijk van Hetvan Het Land Het Nijmegen, Land Het Nijmegen, Land van Land van van Maas van Maas Maas Het & Maas Waal: Het && Land Waal: Waal: & Land Abemec Waal: van Abemec Abemec van Abemec Maas b.v., Maas b.v., b.v., tel.: & b.v., tel.: tel.: Waal: 0413-382 & tel.: Waal: 0413-382 0413-382 0413-382 Abemec 465, Abemec 465, 465, www.abemec.nl 465, b.v., www.abemec.nl www.abemec.nl b.v., www.abemec.nl tel.: tel.: 0413-382 0413-382 465, 465, www.abemec.nl www.abemec.nl

ondernemen met

cumela

CUMELA.NL

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Cumela.nl zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Cumela.nl. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

E-LEARNING MODULE MESTGASSEN ONLINE Eerder dit jaar concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat de gevaren van mestgassen worden onderschat. Veiligheid heeft volgens de raad de afgelopen decennia te weinig aandacht gekregen bij de ontwikkelingen rond de opslag en verwerking van mest. Voor de sociale partners in de cumelasector was dat aanleiding om de kennis en het risicobesef onder werkgevers, werknemers en leerlingen te vergroten door het aanbieden van een interactieve e-learning mestgassen. De lesmodule op www.mestgassen.nl bevat aangrijpende interviews met veiligheidsdeskundigen, slachtoffers en nabestaanden van slachtoffers. De e-learning is zo ontwikkeld dat deze eenvoudig te gebruiken is tijdens toolboxmeetings met werknemers. Daarnaast is een docentenhandleiding opgesteld om de module te gebruiken in het lesprogramma van agrarische opleidingen.

GRATIS TOOLBOXVOORLICHTINGEN OP UW BEDRIJF Na het succes van vorig jaar worden er opnieuw veertig gratis voorlichtingsbijeenkomsten weggegeven. Dit jaar kunt u kiezen uit machineveiligheid (CE/zelfbouw) en/of gewasbescherming (persoonlijke bescherming en hoe ga je om met omwonenden). Inschrijven is mogelijk voor bedrijven die onder de CAO LEO vallen. U kunt zich tot 1 december 2014 inschrijven door een e-mail te sturen naar cvzoest@cumela.nl. Deze voorlichtingsbijeenkomsten worden gefinancierd vanuit de Colland-subsidies.

NIEUWE LEDEN De afgelopen periode hebben zich tien nieuwe leden ingeschreven bij CUMELA Nederland. Loonbedrijf en Grondverzet G.P. de Boer Zuid-Scharwoude Roodbeen BV Well Dekker Handelsonderneming Den Ham (Ov.) Hoveniersbedrijf Nibbeling Beers Begeo Handelsonderneming & Dienstverlening Toldijk J. de Ridder BV Soesterberg Geluk Infra Den Bommel Grondverzet Geldrop Geldrop Berdi Sport & Groen Nagele Loonbedrijf De Ruijter Polsbroek

CUMELA-EXCLUSIEFARTIKELEN • CAR-verzekeringen in de cumelasector • Inhouding rijbewijs: wat te doen? • We praten veel, maar begrijpen we elkaar ook? • Vijftien vragen en antwoorden over het Europees schadeformulier

GRONDIG - November 2014

HEEFT U UW DIESELOPSLAGTANK AL VERVANGEN? Per 1 januari 2015 moet u beschikken over een Kiwa-gekeurde dieselopslagtank die is voorzien van een tanken installatiecertificaat. Heeft u nog geen Kiwa-gekeurde dieselopslagtank? Wacht niet op uitstel, want dat zal er niet komen! De medewerkers van CUMELA Nederland ontvangen berichten van gemeenten en de regionale uitvoeringsdiensten, ook wel omgevingsdiensten genoemd, dat er streng zal worden gecontroleerd en dat het een speerpunt van de milieucontroles in 2015 wordt. Dit kan betekenen dat er op 2 januari 2015 een controleur c.q. handhaver bij u op de stoep staat en dat uw dieselopslagtank - wanneer deze niet aan de eisen voldoet - per direct buiten gebruik dient te worden gesteld. Dat geldt ook als het - zoals in veel gevallen - gaat om een tank met een kleine hoeveelheid.

AFGEWERKTE OLIETANKS NIET VERVANGEN Op 16 oktober is de ontwerpwijziging voor opslag van afgewerkte olie in bovengrondse tanks voorgepubliceerd. De wijziging treedt naar verwachting per 1 januari 2015 in werking. Met de wijziging is voor afgewerkte olietanks geen (her)keuringscertificaat meer nodig. Dit betekent dat veel afgewerkte olietanks die nu onder het overgangsrecht vallen ook na 1 januari 2015 in gebruik mogen blijven.

DECLAREREN COLLAND BBL-SUBSIDIE Als u een BBL’er een leer-werkplek biedt, is er vanuit Colland Arbeidsmarkt subsidie beschikbaar. Subsidie voor BBL-opleidingen kan alleen door werkgevers worden aangevraagd. Om voor de subsidie in aanmerking te komen, is het van belang om de declaratie tijdig in te dienen. Uw declaratie kan digitaal worden ingediend via het Colland Administratie Systeem. De toegang daartoe is te vinden op www.collandarbeidsmarkt.nl. BBL-opleidingen en praktijktrainingen moet u jaarlijks declareren. Dit kan uiterlijk op 31 december van het jaar volgend op een volledig schooljaar. Voor meer informatie over het indienen van declaraties heeft CUMELA Nederland een uitgebreide handleiding beschikbaar, die u kunt downloaden op Cumela.nl.

VOORZITTER Maandelijks op deze plaats een column van één van de sectievoorzitters van CUMELA Nederland. Deze maand Jaap Uenk, voorzitter van de sectie Meststoffendistributie.

CEETTAR KRITISCH OVER AGCO

Ook in andere Europese landen is door loonbedrijven verwonderd gereageerd op het besluit van Agco om de productie van de TerraGator in Grubbenvorst te beëindigen. Het daadwerkelijke staken van de productie volgde immers zeer kort op de bekendmaking en dat is de klanten rauw op het dak gevallen. Al eerder spraken medewerkers van CUMELA Nederland over de gang van zaken met het management van Agco. Inmiddels heeft de CEETTAR, de Europese koepelorganisatie van brancheorganisaties van loonbedrijven, ook contact opgenomen met Agco om haar zorgen uit te spreken over de ontwikkelingen en om de fabrikant te wijzen op zijn morele plichten.

VEELGESTELDE VRAGEN LEEST U OP CUMELA.NL • Wat zijn de regels met betrekking tot het trekken van een aanhanger met autorijbewijs B? • Welk btw-percentage geldt er bij het afsluiten van een vervangende verwerkingsovereenkomst? • Waar kan ik een chauffeur voor beroepsvervoer inhuren? • Een opdrachtgever vraagt om een pasje Veilig Hijsen met houdbaarheidsdatum. Maar de houdbaarheidsdatum is toch niet wettelijk verplicht?

OOK OP CUMELA.NL • Eerst kenteken, dan snelheidsverhoging naar 40 km/h • Forse afname aantal graafschades • Aankondiging controle door Inspectie Leefomgeving en Transport • Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw gedeeld eerste op het gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen • Forse boetes voor import van rode diesel

Mestverwerking: kwestie van duidelijkheid tot 2025 Velen van u zullen dit hebben gedacht op 8 maart. Ik hoor u denken: hoe krijgen ze het bedacht om binnen te gaan zitten, terwijl het geweldig weer is om de mest in de grond te rijden. En als ondernemer begrijp ik dat. Het zal ook zo blijven dat u de afweging moet maken: naar de ALV, ja of nee? Voor diegenen die er niet waren een korte samenvatting. In de morgen waren er workshops, na de middag een korte en bondige jaarvergadering. We begonnen zoals gewoonlijk met terugblikken en vooruitkijken. In 2013 had de cumelasector het niet gemakkelijk, maar door onze veerkracht deden we het ‘bovenmodaal’ goed. 2014 biedt goede vooruitzichten, de economie begint een evenwichtiger beeld te vertonen. Niet alleen de export zorgt voor dynamiek, ook de binnenlandse economie haakt volgens CBS-ramingen aan. Cijfers laten zien dat de verwachtingen voor de groei met 0,75 procent mager zijn, maar de beweging zet waarschijnlijk in 2015 door met 1,25 procent. Te danken aan bedrijfsinvesteringen, die naar verwachting met 4,75 procent zullen toenemen en volgend jaar met nog eens 3,25 procent. Dit zwengelt de economie aan, het consumentenvertrouwen groeit en de consumptieve bestedingen stijgen voorzichtig. Het begrotingstekort in Nederland blijft dit en volgend jaar waarschijnlijk onder de grens van drie procent. Waarschijnlijk betekent dit niet verder bezuinigen, maar we geven nog altijd twaalf miljard meer uit dan we binnenkrijgen en daaruit concludeer ik dat lastenverlichting voor het bedrijfsleven er voorlopig niet in zit. Jammer, want die zou bijdragen aan nieuwe werkgelegenheid, bestedingen en verder economisch herstel. Op deze vergadering werd Hannie Zweverink unaniem gekozen als nieuwe algemeen directeur van CUMELA Nederland. Na het cijferwerk, de contributiebijdrage en de rondvraag werd het tijd voor de afscheidsbijeenkomst van Jan Maris. Met sketches, muziek en toespraken gaven we Jan het afscheid dat hij verdiende. Waarom? Omdat Jan samen met Hannie CUMELA Nederland écht heeft neergezet: een sterke, daadkrachtige en financieel gezonde organisatie. Welke brancheorganisatie kan zich meten met onze vereniging? Dicht bij de leden, met kennis van zaken, bereikbaar en op de hoogte van wat er speelt binnen de bedrijven. Helemaal anders dan bij andere brancheorganisaties. CUMELA Nederland heeft geen mannetjes met grote ego’s en geen kantoor op de Zuidas. Er wordt hard gewerkt, net als bij de sectorbedrijven. Daarom voelt het voor ons zo goed. En dat is voor het grootste gedeelte de verdienste van Jan! En voor Jan - die nu niet meer moet, maar mag - komt volgend jaar net als voor u de vraag: naar de ALV, ja of nee?

Jaap Uenk, Voorzitter sectie Meststoffendistributie

GRONDIG - November 2014

ondernemen met

cumela

TOOLBOX Voorkomen van brandstofdiefstal Tips en vuistregels voor de toolboxmeeting

Voor meer info over veilig werken, kijk op www.agroarbo.nl

Voor iedereen is duidelijk dat minder brandstofverbruik winst (in allerlei opzichten) oplevert. Het is jammer dat terwijl je daar heel bewust mee bezig bent, er brandstof wordt gestolen. Daar gaat je besparing. Tot en met 2012 was 38 procent van de cumelabedrijven de dupe van brandstofdiefstal. Tijd om het tij te keren!

Corina van Zoest-Meester

HOE VOORKOM JE DIEFSTAL?

PROGNOSE BRANDSTOFDIEFSTAL

Verplaats je in de boef als je machines wegzet. Wanneer maak je het een dief gemakkelijk en wanneer niet? Bespreek met elkaar wat op het bedrijf diefstalgevoelige momenten zijn. Houd hierbij rekening met het feit dat de meeste brandstof op locatie wordt gestolen. Beoordeel vooraf of het mogelijk is om machines weer mee naar huis te nemen of ergens neer te zetten waar meer mensen zijn.

Als de trend zich doorzet, zal in de komende jaren meer dan ĂŠĂŠn miljoen liter brandstof per jaar worden gestolen. Door de al maar stijgende dieselprijzen is het de moeite meer dan waard en bovendien is de diesel goed te gebruiken of te verkopen. Er lijkt sprake te zijn van criminele bendes die zich hebben gespecialiseerd in het stelen van brandstof en die ook zorgen voor de nodige afzetkanalen.

Adviseur arbo

GRONDIG - November 2014

Waar(uit) wordt brandstof gestolen? VANAF WELKE LOKATIE?

WAARUIT GESTOLEN? Overig 2%

Overig 2%

Auto 8%

Opslagtank 16%

Bedrijf 27%

Op lokatie 71%

GWW 39%

IBC 19%

Trekker 16%

SCHADE EN VERGOEDING

TIPS EN VUISTREGELS

De meeste brandstof wordt op locatie gestolen. De schade als gevolg van brandstofdiefstal bestaat uit braakschade, milieuschade, stilstand en natuurlijk de kosten van de brandstof zelf. De ergernis is niet in geld uit te drukken. Slechts in zes procent van de gevallen wordt de dader achterhaald, maar dat betekent niet dat de schade wordt terugbetaald. De politie kent geen prioriteit toe aan deze diefstal. Zelden zal er een vergoeding vanuit de verzekeraar worden gegeven. Voorkomen van diefstal is hier het sleutelwoord.

Machines, trekkers en werkmaterieel

Brandstof gestolen In de nacht van maandag op dinsdag is van een terrein aan de Industrieweg een grote hoeveelheid brandstof gestolen. Uit een graafmachine, een landbouwtrekker en een vaste brandstoftank werd in totaal 1385 liter diesel ontvreemd. Daarnaast werden er accuâ&#x20AC;&#x2122;s en een radio meegenomen. De voertuigen stonden opgesteld op een afgesloten bouwterrein. De daders hebben zich toegang tot het terrein verschaft door de slotbeugel van het hek door te knippen. Om bij de buit te komen, hebben zij de sloten en ruiten van de machines beschadigd. De totale schade wordt geschat op â&#x201A;Ź 4000,-. Van de daders ontbreekt nog elk spoor.

1. Zorg dat de tankdop is afgesloten, om leegzuigen van de tank te voorkomen. 2. Als je de machine achterlaat, doe dat dan met een tank die zo leeg mogelijk is. 3. Haal na werktijd de spanning van de dieselpomp of laat de pomp door het alarm uitschakelen. 4. Plaats de machines zo dat het moeilijk is om bij de tankdop te komen: dicht naast elkaar, ver bij het hek vandaan, de bak van een andere machine op een strategische plaats bij de tankdop. Geef de dief de indruk dat alles is gedaan om brandstofdiefstal te voorkomen. 5. Sluit beluchtingsopeningen af. 6. Sluit het bouwterrein zorgvuldig af.

IBC of een andere mobiele brandstofopslag Neem een IBC bij voorkeur mee naar huis of zet deze binnen neer. Lukt dat niet, let dan op het volgende: 1. Zet de bak of giek van de kraan op de IBC. 2. Zorg bij afwezigheid dat er zo weinig mogelijk brandstof in zit.

Eigen terrein 1. Laat machines niet onnodig buiten staan. 2. Sluit gebouwen af, doe hekken dicht en zet het alarm en de verlichting aan.

GRONDIG - November 2014

KAWECO DOUBLE TWIN

kampsdewild.nl

Vele banden maken licht werk, dat is het motto van de KAWECO DOUBLE TWIN Shift. De 4 wielen van het onderstel lopen naast elkaar en maken daarbij ruimte voor het spoor van de tractor. Zo ontstaat één aaneengesloten spoor, waarbij de bodem slechts één keer bereden wordt. De DOUBLE TWIN Shift combineert het draagvermogen van een tandemasser met de wendbaarheid van een enkelasser. De PRO-JECT graslandbemesten is dankzij de unieke rubberlagers nagenoeg onderhoudsvrij. De RADIUM silagewagen is niet meer weg te denken bij de hakselaar. Dankzij de conische bak lost hij altijd, ook na langere transportafstanden. De THORIUM dubbeldoelwagen, herbergt alle eigenschappen van de RADIUM en combineert die met een efficiënt invoeraggregaat. Wist u dat KAWECO ook een perfecte dumper bouwt?

589317 e - KdW adv KAWECO Double Twin Grondig.indd 1

! e t s e b e d d r Omgekee Buurtweg 42 6971 KM Oeken tel. 0575 476555

www.hissink-oeken.nl

10-04-14 13:52

www.bouwatch.nl

ondernemen met

cumela

INSPIRATIEDAGEN

CUMELA Inspiratiedagen 2015: voor álle leden U heeft er vast al over gelezen of gehoord: de CUMELA Inspiratiedagen, een tweedaagse bijeenkomst op 13 en 14 januari. Boordevol interessante workshops en sprekers en - op veler verzoek - met twee bedrijfsbezoeken. Plaats van handeling: Golden Tulip De Heerlickheijd van Ermelo. De afgelopen maanden hebben we hard gewerkt om een compleet en gevarieerd programma samen te stellen. Een programma dat inspireert en bagage meegeeft. Hier volgt alvast een tipje van de sluier.

Dinsdag 13 januari

Op dinsdag 13 januari wordt onder andere Van Werven in Oldebroek bezocht.

Na de ontvangst in de Heerlickheijd van Ermelo stappen we in de bus en bezoeken we twee lidbedrijven: de Van Werven Groep in Oldebroek en Loon- en Grondverzetbedrijf Van de Put in Oosterwolde (Gld.), twee bedrijven die zich - elk op hun eigen manier - onderscheiden. Van Werven Oldebroek is vanuit twaalf vestigingen actief in binnen- en buitenland en dagelijks zijn er zo’n 500 mensen aan het werk. Van Werven zet in op grondwerken, wegen waterbouw, bosbouw, afvalinzameling, transport, verwerking van biomassa en kunststofrecycling. Tijdens de Inspiratiedagen ontvangen de directeuren Ton van der Giessen en Cor van Werven ons op de locatie aan de Verlengde Looweg in Oldebroek. Een paar kilometer verderop, in Oosterwolde, is het loon- en grondverzetbedrijf van de familie Van de Put gevestigd, een

GRONDIG - November 2014

cumelabedrijf dat al ruim zestig jaar actief is in de wijde regio. Van de Put is een typisch familiebedrijf, waar veel van onze leden zich in zullen herkennen. Gerrit-Jan, Gerda en hun zoons Carlo en Lambert zijn voor hun opdrachtgevers een breed inzetbare partner op het gebied van agrarisch loonwerk, grondverzet, mest- en materiaaltransport en bestratingsmateriaal. Wat niet onvermeld mag blijven: de verzameling oldtimertrekkers van de familie Van de Put. Daarvan zal menig loonwerkershart sneller gaan kloppen! Tussentijds wordt geluncht en bij terugkomst bij De Heerlickheijd van Ermelo kunt u meteen deelnemen aan één van de drie interessante workshops die zijn samengesteld door de secties Grondverzet en cultuurtechniek, Meststoffendistributie en Agrarisch loonwerk. Deze workshops staan in het teken van marktontwikkelingen, beleid en speerpunten voor het jaar 2015. We sluiten de dag af met een diner waar in een gezellige informele sfeer. ’s Avonds is er alle gelegenheid voor gezellig napraten en netwerken met collega’s in de bar, waar u ook kunt snookeren en biljarten.

Woensdag 14 januari Op woensdagochtend heeft u de mogelijkheid om twee van de maar liefst zes workshops te kiezen. Wellicht nemen uw partner en bedrijfsopvolger ook deel aan de Inspiratiedagen, dan kunt u aan nog meer workshops deelnemen. De workshops in het kort: • Door en voor CUMELA-jongeren: Google Glass in de cumelasector. Welke mogelijkheden biedt dit nieuwe informatiemedium ons? Kunnen we er kabels en leidingen mee zien liggen? Of berekenen wat de oppervlakte van een perceel is? Erik Callenbach van OrangeTalent laat zien welke mogelijkheden Google Glass de cumelasector biedt. • De CUMELA-vrouwen vervolgen hun Vrouwendagen met de hen bekende ‘Van-alles-wat-workshop’. ‘Actualiteiten in de cumelasector’ door bedrijvenadviseur Gerben Zijlstra; natuurlijk ook voor u toegankelijk. • Help! Trekker vastgereden. En de foto staat natuurlijk al op internet. Kan ik er iets tegen doen? Ja, dat kunt u! Het begint namelijk bij uzelf: bij uw onmisbaarheid. In deze workshop - verzorgd door Wija Koers van Wija Internetmarketing, al 21 jaar internetondernemer en gevestigd midden in agrarische gebied - gaat u samen bezig met de vraag: ‘Hoe help ik ons bedrijf aan nieuwe business via internet’? • De sectie Meststoffendistributie presenteert ‘De kunst van het bemesten’. Koos Verloop van het Ruwvoerplatform legt uit waarom juist de loonwerker dé aangewezen partij is om de boer bemestingsadvies te geven. Hier ligt echt een kans voor de loonwerker! • De sectie Agrarisch Loonwerk bekijkt de suiker- en grasraffinage van een andere kant: niet meer in de fabriek, maar met een mobiele machine op het erf van de akkerbouwer. Johan Sanders (professor en innovatiemanager bij Wageningen Universiteit en Researchcenter) en Gerrit Gerritsen (engineeringmanager van ingenieursbureau IPSS Engineering) willen dit in 2015 ten uitvoer brengen. Zij komen hun enthousiasme en ervaringen met u delen en willen graag de discussie met u aangaan. Wat hebben zij voor ogen? Biedt dit perspectief voor de cumelasector? Is dit proces geschikt voor andere biomassa? Wordt u onderdeel van een kleinschalige bioraffinageketen? Het begint met het deelnemen aan deze workshop.

Zij naar de Vrouwendagen, hij naar de Inspiratiedagen! In 2015 organiseren we voor het eerst de CUMELA Vrouwendagen in combinatie met de Inspiratiedagen. Het programma van de Vrouwendagen is tot en met het ontbijt op dag twee hetzelfde als voorgaande jaren. De eerste dag is alleen voor vrouwen en behoudt zijn unieke besloten karakter. De tweede dag stappen we over naar De Heerlickheijd van Ermelo en sluiten we aan bij dag twee van de Inspiratiedagen. Daar is het programma voor alle leden toegankelijk. U kunt dus met uw partner samen reizen. Hij kan de eerste dag naar de inspiratiedagen. Op dag twee volgt u samen het programma van de Inspiratiedagen. Het alleen reizen hoeft nu dus geen drempel meer te zijn!

• De sectie Grondverzet en Cultuurtechniek hoort graag uw mening over PSO, oftewel de Prestatieladder Socialer Ondernemen. Dit is een passend en op de cumelasector afgestemd alternatief voor het lastige fenomeen ‘social return’ in aanbestedingen. De Vereniging Stadswerk (waarbij veel gemeentes zijn aangesloten) komt uitleggen waarom zij een groot voorstander van PSO is. Praat mee tijdens de workshop!

Het andere bedrijfsbezoek is naar het loon- en grondverzetbedrijf van de familie Van de Put in Oosterwolde.

In de wandelgangen en tussen de workshops door zijn er de minimarkt en het CUMELA-Kenniscentrum. Op de minimarkt vindt u leuke én interessante kraampjes over bijvoorbeeld gezond eten. In het CUMELA-kenniscentrum kunt u ‘speeddaten’ met CUMELA-adviseurs en kunt u vragen stellen op het gebied van brandstofopslag, bestemmingsplannen, financiële planning en verzekeringen. Een prima gelegenheid om uw vraag aan een specialist voor te leggen en binnen een paar minuten weet u of er wel of geen actie moet worden ondernomen. Zodat uw bedrijf ‘ijzersterk naar morgen’ gaat. En voor de liefhebbers van miniatuurmodellen: er zijn er prachtige werkende miniaturen (inclusief hydrauliek!) van modellandbouwers te bewonderen. ’s Middags opent CUMELA Nederland-voorzitter Wim van Mourik het nieuwe jaar met een vooruitblik op wat komen gaat en hoe de cumelasector daarop kan anticiperen. De voorzitter van de CUMELA-Jongeren wil graag de mogelijkheid benutten om alle aanwezigen te laten delen in de speerpunten die de jongeren in 2015 op de agenda hebben staan. En alsof dat nog niet inspirerend genoeg is dan zal de inleiding van Jos Burgers u zeker motiveren aanwezig te zijn. Hij vertelt u, aan de hand van mooie voorbeelden en situaties waarom u nooit korting zou moeten geven. Burgers houdt ons de spiegel voor maar leert ons ook dat de klant weliswaar koning is maar dat we onze huid duur kunnen verkopen. Dat wil je natuurlijk niet missen. Meld u aan… U ontvangt uiteraard nog een (digitale) uitnodiging voor deze inspirerende happening, maar u kunt zich nu al aanmelden. Dat kan op www.cumela.nl/inspiratiedagen. Daar leest u ook alle overige informatie over de Inspiratiedagen, bijvoorbeeld over de overnachtingsmogelijkheden bij De Heerlickheijd van Ermelo. TEKST: Theo Felten

GRONDIG - November 2014

uitsmijter

al, Als ik v p. a ik o dan st a, Als ik st op. l ik dan va

E-learning mestgassen Mij is als Stigas-preventieadviseur en hoger veiligheidskundige gevraagd om mee te werken aan een interactief E-learning-programma over mestgassen. Natuurlijk wilde ik daar graag een bijdrage aan leveren. Ik vind dat we er alles aan moeten doen om te voorkomen dat er elk jaar nog steeds slachtoffers vallen door blootstelling aan mestgassen. Door het doorlopen van dit E-learning-programma krijgen ondernemers en medewerkers een goede kijk op de gevaren en welke maatregelen er moeten worden genomen. De maatregelen die een bedrijf moet nemen en een checklist voor de dagelijkse praktijk staan uitgewerkt in de arbocatalogus. In het E-learning-programma komen ook een loonwerker die zelf al eens buiten bewustzijn uit een mesttank is gehaald, de nabestaanden van ĂŠĂŠn van de slachtoffers van het mestongeval in Makkinga en iemand van de brandweer aan het woord. Allemaal praten ze in de E-learning vanuit hun eigen praktijkervaring. Ik adviseer dan ook iedereen die wel eens met mest werkt of in een ruimte gaat werken waarin mest heeft gezeten om dit E-learning-programma op www.mestgassen.nl te doorlopen. Zorg dat u weet wat de exacte gevaren zijn en de daarbij te nemen maatregelen!

Peter Bredius Stigas-preventieadviseur en hoger veiligheidskundige

GRONDIG - November 2014

Bedrijfsongeval bij het ombouwen van de aardappelrooier naar uienraper Na het demonteren van de zeefmat en de diaboloset van het frame van de aardappelrooier werd de diaboloset, van meer dan honderd kilogram met een hijsjib, bevestigd aan de lepels van de heftruck, uit het frame van de aardappelrooier gehesen en voor de magazijnstelling op de vloer gelegd. Omdat de diaboloset kan rollen over zijn eigen rollen, werd deze over de vloer de magazijnstelling ingetrokken. Daarbij is deze waarschijnlijk ergens achter blijven haken, waardoor het zwaartepunt - de plaats waar de medewerker het geheel aan vasthield - op de grond is gevallen (zie linkerfoto). Doordat de medewerker de diaboloset nog beet had, zijn de vingers van de medewerker tussen de diaboloset en de vloer gekomen. Dit bedrijfsongeval heeft tot persoonlijk letsel en ziekteverzuim geleid.

Advies Dit soort bedrijfsongevallen kunnen worden voorkomen door de diaboloset na demontage uit de aardappelrooier direct op een pallet te leggen, een sjorband er overheen te trekken en dan de pallet met diaboloset in zijn geheel met de heftruck onder in de magazijnstelling te zetten. Maak duidelijke (aantoonbare) werkafspraken hoe werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en houd hier ook toezicht op. Betrek medewerkers bij het kiezen van de meest verantwoorde werkwijze. Door medewerkers hierbij te betrekken, krijg je draagvlak en zullen zij de werkwijze ook eerder toepassen. Herhaal voorlichting en instructie wanneer u merkt dat medewerkers het werk toch op een andere, onveilige, manier uitvoeren. Maak onveilige werkwijzen bespreekbaar en wacht niet tot het een keer mis gaat.

KOOP NĂ&#x161; TEGEN DE SCHERPSTE PRIJS! Profiteer van maximaal voordeel bij de aanschaf van uw Kuhn machine met een tijdige gegarandeerde levering.

FINANCIERINGSACTIE

0% RENTE Door gebruik te maken van onze financieringsactie, welke tot 16 december 2014 loopt, profiteert u ter gelegenheid van ons 60-jarige samenwerkingsverband met Kuhn van 0% rente op uw financiering. Informeer nu bij uw Kuhn dealer naar beide acties om zoveel mogelijk voordeel te behalen.

Reesink Technische Handel b.v., Woudhuizermark 79, NL-7325 AC Apeldoorn, Tel.: 0575 - 59 94 69, info@rth.reesink.nl

WWW.RTH.NL

Intelligentie die kosten bespaart

Section Control voor € 1,-*

De op GPS gebaseerde sectieafsluiting schakelt automatisch boomsecties in en uit wanneer u een vooraf gedeﬁnieerd perceel of de kopakker oprijdt of verlaat. Sectieafsluiting helpt de bedrijfskosten te verlagen door overslagen en overlapping sterk terug te dringen. Door de ontvanger en het display van John Deere te gebruiken, krijgt u Parallel Tracking op de koop toe. Voor volautomatische besturing hoeft u slechts een activeringscode aan te schaffen voor uw voor AutoTrac voorbereide John Deere trekker. Dit is één in een reeks van belangrijke prestatiekenmerken van de John Deere veldspuit. Maak vandaag nog een proefrit bij uw dealer, en voel zelf het verschil. Vind uw dealer op www.JohnDeere.nl/dealerlocator

• Section Control voor €1,-* • Vraag uw dealer naar de VROEGKOOP aanbiedingen! • Financiering mogelijk:

- Financiering vanaf 0,99% bij 21 maanden** - De eerste afbetaling geschiedt na 9 maanden, tot die tijd bent u alleen rente verschuldigd. - Actie is geldig van 1 november 2014 tot 31 januari 2015

*Section control actie is geldig voor bestellingen van nieuwe spuiten in de periode van 3 september t/m 31 december 2014 ** Financieringsactie is geldig van 1 november 2014 tot 31 januari 2015. De ﬁnancieringsinformatie is vrijblijvend, hieruit ontstaan geen contractuele verplichtingen. Uitsluitend voor zakelijk klanten in Nederland. Fouten, aanvullingen, modiﬁ catie en herroeping voorbehouden. Eventuele kosten die zouden kunnen ontstaan, zijn buiten beschouwing gelaten. Alle aanbiedingen zijn onder voorbehoud van acceptatie door John Deere Financial, ’s-Hertogenbosch. John Deere Financial is een handelsnaam van BNP Paribas leasing Solutions N.V.

M700 of M700i getrokken veldspuiten

800i of 800i TF getrokken veldspuiten

M900(i) of R900i getrokken veldspuiten

JohnDeere.com