Grondig 2 - 2018 by Vakblad Grondig

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

40 - JOHN DEERE HIGH SPEED DOZER IS BODEMVRIENDELIJK 10 - OVER NAAR LUCHTREMMEN 14 - NAAR STOPPEN GROEI JE TOE 32 - VF-TECHNOLOGIE VAN VREDESTEIN 68 - ASBESTDAKEN GROTER RISICO

2 2018

ONZE HOOGPRODUCTIEVE MELKKOEIEN...

...VRAGEN OM MAÏS MET DE HOOGSTE VOEDERWAARDE

Profiteer ook van de topverteerbaarheid van LG 31-maïs en vergroot je marge per kg melk • Hoge voerbenutting • Maximaal zetmeel • Extra VEM’s uit celwanden • Betere penswerking • Meer info op lg31mais.nl

Elke keer beter, altijd de beste.

Nu leverbaar met biostimulerende STARCOVER TSSV2-COATING voor een optimale benutting van fosfaat én sporenelementen

Colofon Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland. U kunt zich via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel. Adres CUMELA Nederland Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl CUMELA-infolijn (033) 247 49 99 / infolijn@cumela.nl Grondig / CUMELA Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig Bladmanager Michiel Pouwels Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Ton Herbrink (eindredacteur) Vormgeving Practicum Print Management BV, Soest Voorplaat CUMELA Communicatie Advertentiewerving Lisette Kerkhof, lkerkhof@cumela.nl Druk SMGB, Doetinchem Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn. Kosten abonnement Nederland € 89,- per jaar / Buitenland € 124,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag

REDACTIONEEL Lokaal stemmen, landelijk invloed Eén van onze buurmannen zit in de gemeenteraad. Sterker nog, de laatste paar maanden is hij zelfs wethouder. Bij hem staat dan ook als eerste een bord in de tuin met de oproep om vooral op lijst 1 te stemmen. Dat is, zoals op zoveel plaatsen, een lokale partij, die opkomt voor de lokale gemeenschap en verder niets met de landelijke politiek te doen heeft. Van wat er in Den Haag gebeurt, trekt die partij zich niets aan. Dat is wel anders bij de vertegenwoordigers van de regeringspartijen CDA en VVD, partijen die in de meeste gemeenten nog wel op de kieslijst staan. Overal in het land duiken deze weken Kamerleden en ministers op om hun plaatselijke partijgenoten te ondersteunen. Natuurlijk komen ze om te benadrukken hoe goed het werk is dat lokaal wordt verricht, maar tegelijkertijd trekken ze graag lijntjes naar Den Haag, waar ze op landelijke schaal opereren en natuurlijk de plaatselijke politiek in meenemen. Die landelijke politici in de regio zijn een mooie gelegenheid om problemen uit de sector onder de aandacht te brengen, waarbij verkeer de hoogste aandacht heeft. In deze periode vlak voor de verkiezingen komt naar alle waarschijnlijkheid namelijk ook het nieuwe kentekenvoorstel van minister Cora van Nieuwenhuizen. Nog steeds is onduidelijk hoe dat er gaat uitzien en blijft het de vraag of er eindelijk een goede regeling komt voor het landbouwverkeer. Nog steeds denken Kamerleden dat ze dit ook kunnen regelen met slechts een kenteken voor trekkers die harder kunnen dan 40 kilometer per uur. Zie ook het interview met het Tweede Kamerlid Maurits von Martels in dit nummer. Provincies en andere wegbeheerders hebben echter al laten weten dan geen rondwegen open te stellen. Dat heeft als gevolg dat het landbouwverkeer verplicht op fietspaden, secundaire wegen en in dorpskernen blijft rijden, met alle risico’s van dien voor kwetsbare verkeersdeelnemers en voetgangers. Het komende verkiezingscircus is een mooie gelegenheid om dit via de lokale mensen van CDA en VVD onder de aandacht te brengen, helemaal als er Kamerleden of ministers uit Den Haag aanwezig zijn. Willen ze deze gevaarlijke situaties handhaven of kiezen ze voor veiligheid? En willen ze hun partijgenoten in Den Haag overtuigen om nu eindelijk eens voor een kenteken te kiezen? Juist de lokale partijleden uit uw omgeving die de situatie kennen, kunt u zo de situatie uitleggen. Als cumelasector zijn we met ondernemers en medewerkers minstens zo groot als de agrarische sector. Daarom is het verstandig om in die bijeenkomsten openlijk de vraag te stellen of het wel verstandig is om op partijen als CDA en VVD te stemmen als ze niet willen kiezen voor een goede regeling van het landbouwverkeer. Zo kun je met een lokale stem toch landelijk invloed uitoefenen. Er is namelijk altijd wel die lokale partij die wel wil meedenken en die ook een stem verdient.

© Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving. ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap CUMELA Nederland Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wilt u het lidmaatschap van CUMELA Nederland beëindigen, dan dient u voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van CUMELA Nederland te Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

Redactie Grondig Toon, Gert en Marijke

GRONDIG 2 2018

Optioneel: Hydraulisch aangedreven invoersysteem

De QUADRANT 5200/5300 -2,35 m pick-up met Power Feeding System (PFS) -Rijden tot aan de capaciteitsgrens voor meer pakken per uur -Absolute knoopzekerheid onder alle omstandigheden -Snij-inrichting ROTO CUT 25 messen, FINE CUT 51 messen of SPECIAL CUT 180 messen -56 persslagen per minuut (QUADRANT 5200) of 46 persslagen per minuut (QUADRANT 5300) -Met Automatic Pressure Control (APC) Vraag uw dealer voor meer informatie.

INHOUD 3 6 9 10 14 18

Redactioneel In Actie: Loonbedrijf Roothans Commentaar Over naar luchtremmen Ondernemerslessen: Cris Schilder Sterk Werk: Loonbedrijf Hoogland, Burgerbrug

Ondernemen met

mensen 22 28 32 34 38 40 44 48 51 51

Profileren: Jelle Bijlsma BV, Giekerk Grondig.com Michelin RoadBib Magna Tyres Vredestein VF-band John Deere High Speed Dozer Toekomstige teeltmaatregelen maĂŻs getest Chemievrij beheer van sportvelden Economie In kort bestek

Ondernemen met

vaktechniek 52 Cumelaria 53 Recht(t)erzijde 54 Kijk op de sector: Maurits von Martels, CDA-kamerlid en veehouder 58 Cumela.nl 59 Voorzitter 60 Toolbox: hoe maak je werk lichter? 66 Meest gestelde vragen over pensioen 68 Hoger financieel risico ondernemers door asbestdaken 72 Beter communiceren met klanten 76 Algemene verordening gegevensbescherming 80 Mooi Vak Man! is een groot succes 82 Bedrijvig

Ondernemen met

cumela

Grondig 3 ontvangt u vrijdag 6 april!

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

mensen

GRONDIG 2 2018

BEDRIJF IN ACTIE

Weken weg, weken thuis Stammen tot dertig centimeter doorsnee kan loonbedrijf Roothans uit Borkel en Schaft nu tot vijftig centimeter diep wegfrezen. Het bedrijf investeerde daarvoor in een FAE-bomenfrees. De werkdiepte van vijftig centimeter maakt dit in Nederland tot een unieke machine, weet eigenaar Frans Roothans. “Ik denk dat er in Nederland hooguit vier machines zijn die zo diep kunnen werken”, vertelt hij. De machine wordt vooral ingezet op bospercelen die zijn gekapt en opnieuw worden ingeplant of op boerenland waar een aantal jaren bijvoorbeeld coniferen of kerstbomen hebben gestaan. “Na het frezen kun je daar gewoon weer maïs zaaien.” Het frezen van stobben is al jaren één van de activiteiten waarmee Roothans zich onderscheidt. Vooral in de beginjaren waarin het bedrijf met de nu ingeruilde frees actief was, ging dat het hele land door. “Dat is nu wel een stuk minder, omdat er veel meer bedrijven op ingesprongen zijn. Die hebben dan de lokale contacten en geen transportkosten, waardoor ze al snel het werk gegund krijgen”, aldus Roothans. Toch is hij niet ontevreden over de inzet van de frees. “Het is alleen hollen en stilstaan. Soms is de combinatie weken weg, dan staat hij weer weken thuis.” Met de nieuwe frees hoopt hij wel weer op extra werk, omdat deze een stuk zwaarder is dan de vorige. De getallen zijn ook wel indrukwekkend. Zo weegt deze 2,50 meter brede frees ruim 4,5 ton en heeft hij een rotor met een diameter van 70 centimeter. Daarop staan relatief smalle beitels, die er in combinatie met een tegenmes voor zorgen dat al het materiaal fijn onder de machine vandaag komt. Die beitels moeten echter wel om de 200 uur worden vernieuwd. Een flinke kostenpost, want dan verdwijnt er € 5000,- van de bankrekening. Ook de frees zelf zorgt voor een forse post afschrijving dankzij een aanschafwaarde van € 80.000,-. Daarmee is het investeren nog niet klaar, want om veilig in het bos te kunnen werken, moet ook de trekker helemaal worden afgeschermd. Onder de trekker ligt een plaat van zestien millimeter om de onderzijde te beschermen. Daarnaast worden de tank en de hele uitlaatunit voorzien van een metalen bescherming. Omdat de trekker ook wordt gebruikt voor het klepelen van bosplantsoen is ook de achterzijde helemaal afgeschermd en is de achteruit vervangen door een exemplaar van kogelvrij glas. Dat maakt dat het tarief van € 225,- per uur volgens Roothans hard nodig is om het werk rendabel te maken. “Want we hebben bijvoorbeeld ook geïnvesteerd in speciale bosbouwbanden. Doe je dat niet, dan blijf je aan het repareren.” Roothans heeft twee Fendts 930 helemaal klaargemaakt voor dit werk. “Voor het frezen zelf zouden ze nog wel zwaarder mogen zijn, maar dan moet je naar een trekker uit de 1000-serie en dan wordt het veel te duur.” In de huidige uitvoering is de prestatie één tot tweeënhalve hectare per dag. “Dat is dan afhankelijk van het aantal stobben en hoe diep je moet werken.” TEKST: Toon van der Stok FOTO’S: Sander Huibers

GRONDIG 2 2018

Wij weten wat we verzekeren!

“Niet alleen de premie maar vooral ook de voorwaarden en het persoonlijk contact zijn belangrijk!” Willem van Duivenboden, verzekeringsadviseur

De verzekeringsspecialist in de cumelasector Als onderdeel van brancheorganisatie CUMELA Nederland weten we als geen ander waar u als ondernemer mee te maken heeft, met welk materieel uw werkt en welke risico’s u daarbij loopt. Onze polisvoorwaarden zijn daar dan ook volledig op afgestemd.

Onze voordelen ü Persoonlijk contact met onze specialisten ü Gemak en uitgebreide service ü Kennis van de cumelasector ü Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding ü Soepele afwikkeling bij schade

website: www.cumelaverzekeringen.nl | e-mail: verzekeringen@cumela.nl | telefoon: (033) 247 49 60

ondernemen met

mensen

COMMENTAAR AVG: geldt die ook voor mij? Even een wintersportbestemming of een paar schoenen zoeken op internet? De dagen en weken erna zie je op iedere andere webpagina advertorials verschijnen die betrekking hebben op jouw eerdere zoekopdracht. De één vindt dat vervelend, de ander wel handig. Maar toch, wat weet het internet over jou en mij… en wat wordt daar allemaal wel niet mee gedaan? Het geeft mij in elk geval niet altijd een goed gevoel. Hoe zit het met onze privacy? De afgelopen maanden is het steeds meer een gespreksonderwerp: de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)? Geldt die ook voor mij? De spotjes op de radio lijken de samenleving en ondernemers wel wakker te hebben gemaakt. Vanaf 25 mei 2018 geldt deze AVG voor alle landen binnen de Europese Unie. Natuurlijk kennen we in Nederland al veel langer regels om de privacy van personen te beschermen, zoals de Wet bescherming persoonsgegevens uit 2001 en de in 2016 ingevoerde plicht om melding te maken van datalekken. Die zijn hard nodig met de toenemende digitalisering van onze samenleving. Als het goed is, is het onderwerp bescherming van persoonsgegevens ook niet nieuw voor onze ondernemers. Toch spreek ik te vaak zowel privé als zakelijk ondernemers die nog onvoldoende beeld hebben bij wat de weten regelgeving nu precies inhoudt en wat die voor hen betekent. Iedere ondernemer die persoonsgegevens opslaat en gebruikt, moet aan de regels van de AVG voldoen. Ten opzichte van de bestaande regelgeving betekent de AVG nog meer verantwoordelijkheden voor de ondernemer en de mogelijkheid van hoge boetes, tot vier procent van de wereldwijde jaaromzet, afhankelijk van de soort overtreding.

Janneke Wijnia-Lemstra Algemeen directeur

In Nederland is de Autoriteit Gegevensbescherming belast met de handhaving van de regels uit de AVG. Op de website www.hulpbijprivacy.nl kunt u veel informatie en een stappenplan vinden. In dit nummer van Grondig hebben we ook informatie over de AVG voor onze leden opgenomen. Lees die goed door en investeer tijd, geld en energie om ook uw onderneming voor 25 mei 2018 AVG-proof te maken! P.S. Op dinsdag 27 maart 2018 vindt de jaarlijkse ledenvergadering van CUMELA plaats bij het SOMA College in Harderwijk. Met een mooi en leerzaam programma laten we de ‘Lef & Trots’ van de CUMELA-organisatie zien. Ik begroet u graag op deze middag!

GRONDIG 2 2018

HOOFDARTIKEL Over naar luchtremmen

ondernemen met

mensen

Nieuwe eisen zorgen voor nieuwe investeringen Vanaf 2018 moeten nieuwe aanhangwagens en landbouwtrekkers zijn uitgerust met een tweeleiding-remsysteem. Vaak zal dit een luchtdrukremsysteem zijn. Veel cumelabedrijven hebben daar de afgelopen jaren al in geïnvesteerd. Wie dat niet heeft gedaan, zal bij aanschaf van een nieuwe aanhangwagen ook een investering voor zijn trekker moeten doen. Vanaf 1 januari 2018 moeten alle nieuwe landbouwtrekkers, nieuwe landbouwaanhangwagens en nieuwe verwisselbare getrokken uitrustingsstukken (getrokken werktuigen) voldoen aan de Europese Verordening 167/2013. Deze verordening regelt de goedkeuring van en het markttoezicht op landbouwvoertuigen. Om dit goed te kunnen uitvoeren, moet een lidstaat wel een systeem van toezicht hebben. Nederland is het enige land in Europa dat geen kentekens heeft voor landbouwvoertuigen. Hierdoor is er in Nederland geen sluitend systeem voor goedkeuring en toelating van landbouwvoertuigen tot de weg. Een verordening is eigenlijk een Europese wet, waaraan alle lidstaten moeten voldoen. Daarom moet Nederland vanaf 2018 aan de nieuwe, zwaardere eisen voldoen. Buurlanden als Duitsland en België hebben al vele jaren een goedkeuringssysteem voor landbouwvoertuigen en kunnen de nieuwe eisen soepeler invoeren. Voor gebruikers, fabrikanten en importeurs van landbouwvoertuigen zijn de nieuwe voertuigeisen wel even wennen, te meer omdat tot voor kort het beeld was dat, zo lang de kentekening voor (land)bouwvoertuigen niet wordt ingevoerd, er niet actief wordt toegezien op de nieuwe Europese eisen.

Door de nieuwe regelgeving zal luchtgeremd de nieuwe standaard worden.

GRONDIG 2 2018

Verkoopverbod In de Regeling voertuigen is bepaald dat nieuwe landbouwtrekkers, aanhangwagens en getrokken werktuigen vanaf 1 januari 2018 moeten zijn goedgekeurd voor toelating tot het verkeer op de weg. Deze goedkeuring bestaat uit een EU-typegoedkeuring, een nationale kleine-serie-typegoedkeuring of een individuele goedkeuring. Verder geldt er een verbod om landbouwvoertuigen te verkopen of in het verkeer te brengen die niet zijn goedgekeurd voor toelating tot de weg. Fabrikanten en dealers mogen dus vanaf dit jaar geen landbouwvoertuigen meer verkopen die geen typegoedkeuring hebben, oftewel: zij moeten nu landbouwvoertuigen afleveren die aantoonbaar voldoen aan de wettelijke voertuigeisen. Dit maakt dat fabrikanten in productie zijnde voertuigen die in 2018 worden afgeleverd alsnog aanpassen aan de nieuwe eisen. Deze hebben met name gevolgen voor de remmen waarmee aanhangwagens worden uitgerust. Het probleem voor de trailer- en werktuigfabrikanten is dat zij geen voertuigen meer mogen afleveren die geen

tweeleiding-remsysteem hebben. Afnemers die geen trekker met luchtremmen hebben, kunnen nu hun nieuwe aanhangwagen niet meer remmen. Ze moeten dus of een nieuwe trekker met luchtdrukremmen aanschaffen of kiezen voor de opbouw van een luchtremsysteem op een aanwezige trekker. Op veel professionele cumelabedrijven zal dit geen grote problemen opleveren, denkt Wim Hengeveld, directeur van Massey Ferguson bij de Mechan Groep. “Deze eisen zijn al vanaf 2013 bekend en daar is de laatste jaren zeker op ingespeeld. Daarbij zie je dat van de professionele bedrijven die veel op de weg zitten het leeuwendeel de laatste jaren al heeft gekozen voor de aanschaf van trekkers met een luchtdrukremsysteem. Bij de grotere modellen behoort dit zelfs al tot de standaarduitrusting van de trekker. Die kun je al niet meer zonder krijgen.” Hoewel Nederland nu vastzit aan de nieuwe Europese eisen zijn er nog wel een paar kleine uitzonderingen op deze regels mogelijk. Door

Meer veiligheidseisen Vanaf dit jaar komen er ook meer veiligheidseisen aan aanhangwagens. Zo moeten landbouwaanhangwagens voor transport zijn voorzien van een bumper. Dit om klemrijden van auto’s en bestelauto’s onder een aanhangwagen te voorkomen. Deze eis voor een bumper kan in de praktijk nog wel problemen geven voor landbouwkippers die lossen in een stortbak. Een mogelijke oplossing is dan een verstelbare stootbalk. Verder moeten landbouwaanhangwagens voor transport met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 40 km/u zijn voorzien van zijdelingse afscherming. Dit om te voorko-

te kiezen voor de nationale kleine-serie-typegoedkeuring of een individuele goedkeuring voor toelating op de weg is het mogelijk om bij aanhangwagens wat ruimer om te gaan met de eisen rond afmetingen en aslasten en maximale beladingstoestand.

Categorieën aanhangwagens In de nieuwe regelgeving is er sprake van twee categorieën aanhangwagens voor de landbouw. Binnen deze categorieën zijn er nog subcategorieën, afhankelijk van het totaal van de technisch toelaatbare massa’s per as. Verder worden er twee snelheidscategorieën onderscheiden: die van aanhangwagens met een snelheid van niet meer dan 40 kilometer per uur en die voor snelheden boven 40 kilometer per uur. De remvoorschriften hangen weer af van de maximum toegestane massa van een aanhangwagen en de maximumconstructiesnelheid. Het verschil tussen beide categorieën is marginaal. Het enige verschil zit in de categorie R1 (maximumlast op de as of het asstel van niet meer dan 1.500 kg), want bij R2b geldt dat al boven de 750 kilogram een remsysteem is vereist. Een overzicht van deze eisen vindt u in tabel 1. Het remsysteem van landbouwaanhangwagens en getrokken werktuigen moet bestaan uit een tweeleiding-remsysteem (luchtdrukremmen of hydraulisch) of een oplooprem als de maximum toegestane massa (inclusief lading) niet meer is dan 8000 kilogram. Een hydraulisch eenleidingremsysteem is niet meer toegestaan, ook niet onder de 8000 kilogram. Trekkerfabrikanten mogen tot 2020 nog wel naast het tweeleiding-remsysteem een hydraulisch eenleiding-remsysteem monteren, een optie die fabrikanten als New Holland en Deutz-Fahr in elk geval aanbieden. Die laatste fabrikant heeft zelfs de optie dat je een hydraulisch tweeleiding-remsysteem op de trek-

men dat onbeschermde weggebruikers, zoals voetgangers, fietsers en motorrijders, onder de zijkant van de aanhangwagen vallen en onder de wielen terechtkomen. Deze landbouwaanhangwagens moet ook zijn voorzien van wielafscherming, waarbij de spatborden ten minste twee derde van de banden afschermen. Ook worden er eisen gesteld aan de mechanische koppeling tussen trekker en aanhangwagen. Op de koppeling van de trekker moet een typeplaat zijn gemonteerd met een EU-typegoedkeuring van de koppeling en gegevens over de maximale verticale en horizontale

belasting van de koppeling. De maximale oplegdruk op een koppeling mag maximaal 3000 kilogram bedragen. Uitzondering is de kogelkoppeling, waarbij de oplegdruk maximaal 4000 kilogram is.

Tabel 1. Eisen aan remmen van aanhangwagens met een maximum constructiesnelheid van niet meer dan 40 km/u vanaf 1 januari 2018. Voertuigcategorie Totale massa op assen Remvoorschriften Categorie R1a

≤ 1500 kg

- Geen rem verplicht -H ulpkoppeling (kabel, ketting) - Met rem, dan eisen R2

Categorie R2a

≤ 3500 kg

- Tweeleidingremsysteem (lucht of hydraulisch) of -O plooprem met inrichting die remmen bedient bij losraken

Categorie R3a

≤ 21.000 kg

- Tweeleidingremsysteem (lucht of hydraulisch) of - Totaal massa ≤ 8000 kg oplooprem met inrichting die remmen bedient bij losraken - Automatisch lastafhankelijk remsysteem

Categorie R4a

> 21.000 kg

- Tweeleidingremsysteem (lucht of hydraulisch) en - Automatische lastafhankelijk remsysteem

Categorie S1a

≤ 3.500 kg

- Geen rem verplicht - Met rem, dan eisen S2

Categorie S2a

> 3.500 kg

- Tweeleidingremsysteem (lucht of hydraulisch) of - Totaal massa ≤ 8.000 kg oplooprem met inrichting die remmen bedient bij losraken

Toelichting Categorie R: landbouwaanhangwagens voor transport, bijvoorbeeld kippers en silagewagens. Categorie S: verwisselbare getrokken uitrustingsstukken. Dit zijn aanhangwagens met werktuigfunctie, bijvoorbeeld een grootpakpers, getrokken cirkelhark of aardappelrooier.

Geen overval

Let ook op het constructieplaatje van een trekker om te zien hoeveel deze maximaal mag trekken.

Hoewel er begin dit jaar veel commotie over de nieuwe regelgeving ontstond, komt die geenszins uit de lucht vallen. Ook in Grondig is hier regelmatig over geschreven. Wie meer over dit onderwerp terug wil lezen, vindt in een dossier op de website meer dan 10 artikelen.

GRONDIG 2 2018

ker aanschaft waarmee je ook een eenleidingremsysteem kunt bedienen, al betekent dat wel wat extra aanpassingen aan de trekker, benadrukt directeur Wilco Jilissen. “Binnen dit systeem is de druk wat minder, waardoor de aanhangwagen slechter remt. Dat vangen we dan weer op door de trekker met andere remschijven uit te rusten, zodat de remkracht daar weer wat toeneemt.”

Remvertraging Andere eisen zijn dat bij aanhangwagens met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 30 km/u alle wielen geremd moeten zijn. Bij aanhangwagens geconstrueerd voor minder dan 30 km/u moeten minimaal twee wielen zijn geremd. Deze komen echter nauwelijks op de markt. Een belangrijke eis is dat het remsysteem automatisch lastafhankelijk werkt oftewel automatisch meer remvermogen bij meer lading. Nieuwe aanhangwagens met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 30 km/u moeten bij toelating een remvertraging halen van minimaal 5,0 m/s2. De combinatie trekker-aanhangwagen moet een remvertraging halen van ten minste 4,5 m/s2 als de tractor harder kan rijden dan 40 km/u. Tot dit jaar werden er in Nederland geen remvertragingseisen gesteld aan aanhangwagens. De enige eis is dat de combinatie trekker-aanhangwagen een remvertraging van ten minste 3,1 m/s2 moet halen. In de praktijk halen combinaties dat wel, maar vooral doordat de trekker zo goed remt. De trekker haalt gemiddeld een remvertraging van 7,5 m/s2. Uit remproeven met gronddumpers blijkt dat deze een remvertraging halen van gemiddeld 2,7 m/s2. Door slechter remmende aanhangwagens wordt de trekker meer belast en ontstaan er problemen met de remmen daarvan. Ook wordt het risico op scharen bij slecht remmende aanhangwagens sterk vergroot, zeker bij een noodstop.

Vervallen typegoedkeuring Om aan te tonen dat een voertuig voldoet aan Europese typegoedkeuringseisen geeft de fabrikant een zogenaamde Certificaat van Overeenstemming (CvO) af. Dit is geldig zolang het voertuig technisch hetzelfde blijft. Met de inwerkingtreding van de Europese Verordening 167/2013 is het niet meer vanzelfsprekend dat er na verkoop van een landbouwtrekker of aanhangwagen technische wijzigingen worden aangebracht. Niet door de eigenaar zelf, maar ook niet door het mechanisatiebedrijf of de dealer. Degene die de wijzingen aanbrengt, wordt namelijk automatisch gezien als de fabrikant van het voertuig, met alle aansprakelijkheden van dien. Door veranderingen aan het voertuig waarbij essentiële veiligheidseisen, zoals remmen, mecha-

GRONDIG 2 2018

Afmetingen en aslasten Nederland heeft voor de nationale kleine-serie-typegoedkeuring of individuele goedkeuring enkele uitzonderingen gemaakt voor de afmetingen en toelaatbare maximummassa op de assen.

Afmetingen Categorie R Maximummassa op niet-aangedreven assen Categorie R en S

Opbouw Banden 1 as 2 assen 3 assen 4 assen of meer

Europees Breedte 2,55 m 2,55 m Totaal 10 ton 18 ton 24 ton 32 ton

Nederland Breedte 2,55 m 3,00 m Totaal 10 ton 20 ton 30 ton 40 ton

Van landbouwaanhangwagens voor transport mag de opbouw maximaal 2,55 meter breed zijn, maar de breedte over de banden is maximaal 3,00 meter. Bij Europese typegoedkeuring zou de breedte over de banden ook maximaal 2,55 meter mogen zijn. De breedte van getrokken werktuigen is maximaal 3,00 meter, zowel over de opbouw als over de banden. De toegestane maximumlast op de assen is bij typegoedkeuring volgens de Nederlandse eisen hoger dan bij de Europese eisen. Europees hangt het totaal van de maximum aslasten ook nog af van de afstand tussen de assen. Door de Europese eisen komt er geen beperking in de maximummassa’s en aslasten van aanhangwagens.

nische koppelingen en maximumconstructiesnelheid, worden gewijzigd, vervalt de CvO van de fabrikant. Daarom is het ook niet zonder meer toegestaan om de maximumconstructiesnelheid van een 40 km/u-trekker te verhogen naar 50 km/u. In dat geval vervalt de CvO van de fabrikant. Een snelle landbouwtrekker die technisch harder kan rijden dan 40 km/u moet namelijk zijn voorzien van een systeem waarbij de rempedalen boven de 40 km/u automatisch worden gekoppeld. Deze voorziening zit niet op een 40 km/u-versie. Na monteren van voorzieningen waardoor de landbouwtrekker voldoet aan de eisen van een 50 km/u-versie kan de fabrikant een nieuwe CvO afgeven.

Keuzes maken De nieuwe Europese eisen dwingen kopers van nieuwe landbouwaanhangwagens en getrokken werktuigen een keus te maken. Wordt het een tweeleiding-luchtdrukremsysteem of tweeleiding-hydraulisch. De trekkerfabrikanten hebben op veel van de grotere modellen de laatste jaren al een luchtdrukremsysteem gemonteerd. In Duitsland zijn luchtdrukremmen al meer dan dertig jaar verplicht. Midden jaren tachtig moesten daar alle bestaande landbouwaanhangwagens worden omgebouwd van hydraulische remmen naar luchtdrukremmen. Dat gaat in Nederland niet gebeuren, want deze eisen gelden alleen

voor nieuwe aanhangwagens en getrokken machines die vanaf 2018 worden afgeleverd. Dat levert vooral problemen op voor bedrijven die nog geen trekker met een tweeleiding-remsysteem hebben. Zij zullen, als ze dit jaar een nieuw getrokken voertuig kopen, een voorziening moeten bouwen op één of meerdere trekkers. Of natuurlijk een nieuwe trekker aanschaffen met een dubbelwerkend luchtdrukremsysteem. Dat laatste is iets wat Wilco Jilissen van Deutz-Fahr lachend als beste optie ziet. Voor veel professionele bedrijven zal dit volgens hem echter niet nodig zijn. “De laatste jaren hebben bedrijven die een grotere trekker van boven de 132 kW (180 pk) kochten die keuze al gemaakt. Als je daar een drieassige kipper achter hangt, moet je ook niet anders willen.” Ook binnen de Mechan Groep is dit volgens Hengeveld al enkele jaren de lijn. “Wij adviseren dit de laatste jaren de klanten al. Voor ons hoort dat bij de zorgplicht die we hebben richting onze afnemers. Niet alleen vanuit de nieuwe regeling die nu is ingegaan, maar ook omdat je gewoon wilt dat combinaties goed remmen. Wij vinden ook dat je als professionele transporteur niet anders moet willen. Dan is je zorg toch vooral dat een aanhangwagen goed geremd is.” TEKST: Hero Dijkema, Toon van der Stok FOTO’S: Hero Dijkema

891012 3,7 456789101116118191161718191 21311314151613461112 2.255 789101112191235 311 4,5 16171 11.951 81912354678901912354 4101212311234611213141516123456181920212 56789,510111213141675,38910121516123456 613141161718192021222242526100012345678 2829303110.000234564891254891011181920212 GEEN 912234567891078910123 15 567891011 WOORDEN MAAR 2312 0 51623414567 6 89111125181920212 CIJFERS 314151171 1,5 819123546789021516 % brandstofbesparing

€ kostenbesparing

% meer koppel

kg CO2 reductie

% Minder NOx

% Minder fijn stof

% klimaatneutraal

KLANTEN GEBRUIKEN DAGELIJKS TRAXX

Jaar productontwikkeling

bacterieproblemen

unieke producteigenschappen

Bij 1,5% brandstofbesparing is de investering terugverdiend

Berekening op basis van een verbruik van 100.000 liter standaard EN590 diesel, uitgaande van een dieselprijs van € 1,00 per liter (excl. BTW). Dit is een rekenvoorbeeld, actuele prijzen verkrijgbaar op aanvraag.

TRAXX DIESEL DE ZUINIGE, SCHONE EN BETROUWBARE DIESELBRANDSTOF DIE DOET WAT HIJ BELOOFT

Verlaagt uw brandstofverbruik

Reduceert uw CO2-uitstoot

Voorkomt verstopte brandstoffilters

Compenseert alle CO2-restuitstoot

De ene diesel is de andere niet. Sommige diesels beloven namelijk meer. En andere diesels dóen ook daadwerkelijk meer. Zoals TRAXX, de zuinige, schone en betrouwbare dieselbrandstoffen die speciaal zijn ontwikkeld voor bedrijven met moderne dieselmotoren en een eigen tankinstallatie. Onze brandstoffen TRAXX Diesel en TRAXX Zero zijn het resultaat van 15 jaar productontwikkeling, strenge testprocedures én hebben zich in de praktijk bewezen. Niet voor niets kiezen meer dan 10.000 bedrijven in heel Nederland dagelijks voor TRAXX dieselbrandstof. Benieuwd wat TRAXX voor uw bedrijf waard is? Neem snel contact op en kom dit met 1 gesprek te weten.

Vermindert uw uitstoot van NOx en fijnstof

Dalhuisen Olie B.V. Epe (regio Oost) T 0578 - 61 24 56 info@dalhuisen.nl

Bezorgd door leveranciers die Lean & Green zijn

Schouten Olie B.V. Alphen a/d Rijn (regio West) T 0172 - 42 32 00 info@schoutenolie.nl

Slump Oil B.V. Heerenveen (regio Noord) T 0513 - 65 70 10 info@slumpoil.nl

Van Kessel Olie B.V. Milheeze (regio Zuid) T 0492 - 34 12 21 verkoop@vankesselolie.nl

ONDERNEMERSLESSEN “Stoppen, je groeit er naar toe”

ondernemen met

mensen

Cris Schilder, Ens Zijn besluit om te stoppen, kwam voor iedereen als een verrassing. Het bedrijf draaide financieel goed en de klanten waren tevreden. Toch was het na 25 jaar genoeg voor Cris Schilder. Zijn besluit kwam weloverwogen. Toch klinkt in zijn argumentatie frustratie door. Over onbegrijpelijk overheidsbeleid en een agrarische sector die geen mogelijkheid biedt om een goed rendement te halen. Opgelucht is hij nu klaar voor een nieuwe onderneming.

Op het bedrijf hangen aan alle machines nog bordjes met nummertjes. Het is drie dagen na het sluiten van de onlineveiling en alles staat klaar om te worden opgehaald. Cris Schilder zit in het bijna verlaten kantoor om de zaken af te handelen. Samen met de boekhoudster, die nog tot 1 april blijft. Verder is het stil. De telefoon rinkelt niet meer en de kantine is verlaten. Alle tijd dus voor een gesprek over het besluit om het bedrijf te beëindigen.

LES 1 De vraag naar personeel maakt het nu gemakkelijk om te stoppen. “Eén van de belangrijkste zaken die een rol speelden bij mijn overweging om te stoppen was de toekomst van het personeel. Het zijn de medewerkers die dag en nacht voor je hebben klaargestaan. Ik wilde dus hoe dan ook zorgen dat zij een goed plekje kregen. Daarom heb ik bijvoorbeeld ook bij de veiling een voorbehoud gemaakt voor machines die bedrijven wilden kopen als ze de bijbehorende machinist in dienst namen. Dat is in een paar gevallen ook gebeurd.”

LES 2 Naar het besluit groei je toe “Ik kan niet precies een moment aangeven waarop ik de beslissing heb genomen. Het is een proces waar je in een aantal maanden naar toe groeit. Of dat meer dan een jaar geleden is? Nee zeker niet, het is pas in het voorjaar begonnen. Het is een opstapeling van dingen. Dat je merkt dat je wel een eigen bedrijf hebt, maar geen eigen baas bent. Dat je het gevoel hebt dat regels en klanten bepalen wat je moet doen. Klanten die je geen tijd gunnen om een efficiënte planning te maken en machines lang genoeg in te zetten om ze rendabel te maken. Dat in combinatie met regelgeving die je steeds meer als onrechtvaardig gaat zien, brengen je tot zo’n besluit. Dan ga je voor jezelf op een rijtje zetten of het kan. Naast het personeel kijk je dan vooral naar de financiën. Dat leek me ook geen probleem, omdat we de laatste jaren goed draaiden, maar je wilt toch zekerheid. Dus heb ik op een zaterdag een taxateur laten komen om

GRONDIG 2 2018

de waarde te bepalen. Niet van Troostwijk, want dat zou te veel opvallen, maar gewoon van een dealer uit de buurt. Personeel dat er wel was, heb ik gewoon gezegd dat het was voor een nieuwe financiering. Met die gegevens ga je dan verder in je gedachten. Voor het personeel kan het, financieel kan het, wat dan overblijft is de omgeving. Durf je voor de omgeving ook die beslissing te nemen? Toen mijn vader aangaf het helemaal te begrijpen, vielen de puzzelstukjes echter wel in elkaar.”

“Op een gegeven moment merk je dat je wel een eigen bedrijf hebt, maar geen eigen baas bent” LES 3 De overheid laat ondernemers bungelen “Wat ongemerkt wel een grote rol heeft gespeeld, is de hele regelgeving waarmee je te maken hebt. Vooral regels die in Den Haag worden bepaald en zo op je bordje belanden. Neem de regelgeving rond zzp’ers. Drie jaar geleden werd plotseling de VAR afgeschaft, maar dat gebeurde zonder dat er een goed alternatief was. Ja, er moesten contracten komen, maar hoe en wat wist niemand. Dus ga je met je branchevereniging aan de slag en stelt die een nieuwe overeenkomst op. Die laat je beoordelen door de Belastingdienst en dan krijg je te horen dat twee of drie punten niet voldoen. Prima, maar wat moet je daarmee als zelfs de Belastingdienst dan niet kan aangeven hoe het wel moet. Als ondernemer laten ze je dan bungelen. Natuurlijk, we kregen wel de garantie dat er geen boetes zouden komen, maar we zijn bijna drie jaar verder en is er nog geen goede regeling.” “Een ander voorbeeld is een akkefietje met de Inspectie SZW. Vorig voorjaar hadden we hier een ongeval. Een werknemer ging in de fout bij het verwisselen van een wiel, dat viel op hem en hij brak een been. Dan krijg je de Inspectie SZW op bezoek. Je laat zien wat je doet, het hangt hier vol met

Cris Schilder Ruim 25 jaar was Cris Schilder (42) actief in de loonwerksector, eerst op het bedrijf van zijn vader, daarna als eigenaar van Cintégro. Bij het bedrijf waren tien mensen in vaste dienst, maar in het seizoen werkten er soms meer dan 25. Het bedrijf werkte vooral in de Noordoostpolder en was vooral actief in agrarisch loonwerk. In de rustiger perioden werd er ook wat grondverzetwerk gedaan, vooral voor collega’s. In oktober vorig jaar maakte hij bekend zijn bedrijf te beëindigen. De machines zijn inmiddels geveild en Cris wil nu een nieuwe eenmanszaak beginnen. Waarin, dat wil hij nu echter nog niet bekendmaken.

instructies over hoe te handelen, we houden regelmatig een toolbox en iedereen, inclusief de betrokken werknemer, verklaarde dat het gewoon een fout was. Dat maakte dus niet uit. Resultaat: ik kreeg in eerste instantie een boete van meer dan tienduizend euro. Wat je dan helemaal tot het uiterste brengt, is als je hoort dat in dezelfde periode bij een bandenhandelaar ongeveer hetzelfde gebeurde, maar bij hem werd de zaak geseponeerd. Dus heb ik bezwaar gemaakt tegen mijn veroordeling en dus vraag je naar de motivatie. Dan krijg je een rapport van vijftig tot zestig pagina’s. Daar staan drie foutjes in. Het lijkt flauw, maar dan wijs je de inspecteur erop dat ook bij hem wel eens wat fout gaat. Niet erg, want dat kan iedereen overkomen. Als het echter bij mij op het bedrijf gebeurt, krijg ik direct een dikke boete. Maar ik kan niet in het seizoen, als er soms wel 25 mensen voor me aan het werk zijn, bij iedereen gaan kijken of hij alles wel volgens de regels doet. Nadat ik dat rapport had gekregen, had ik twee weken om te reageren. Dat doe je dan samen met je advocaat en dan hoor je niets meer. Het is nu zes maanden geleden en we weten nog niets. Echt, als zoiets je overkomt, kook je vanbinnen. Nu nog.”

LES 4 Alles moet direct, maar je hebt tijd nodig om geld te verdienen “Hoe moeten wij nog geld verdienen als we de tijd niet meer krijgen om machines efficiënt in te zetten. Machines worden steeds duurder, maar de tijd om ze terug te verdienen, wordt korter, doordat bij de akkerbouw alles nu en direct moet.

Terwijl wij het rendement moeten halen uit een efficiënte planning en liefst zo veel mogelijk werkdagen. Dat besef mis ik bij de klanten. Neem het compost strooien na de tarweoogst. Vroeger hadden we daar een week of drie de tijd voor. Nu is door de grotere combines de oogst in een week gedaan en wil iedereen dat het direct gebeurt. Dan bellen ze wel dat we kunnen komen strooien als het stro van het land is en de compost klaar ligt, maar wanneer dat is, weten ze niet. Daar kan ik niet op plannen, maar als het dan zover is, krijg ik het telefoontje dat ik moet komen. Als dan blijkt dat ik pas over drie of vier dagen kan, zijn ze verontwaardigd. Ze hadden toch vooraf gereserveerd. Natuurlijk kun je dan zeggen dat het tarief maar omhoog moet, maar dat is hier in de buurt ook geen optie. Juist die kritische klanten lopen dan naar een ander, want er is hier concurrentie genoeg en ik heb ze wel nodig om voldoende oppervlakte onder mijn machine te krijgen.”

LES 5 Afschrijvingen zullen alleen maar hoger worden “Een extra probleem dat ik zie om het rendement op peil te houden, zijn de stijgende machinekosten. Vooral door de elektronica stijgen de prijzen fors. Tegelijkertijd vraag ik me af of die machines in de toekomst wel hun restwaarde houden, want wie wil er over vijf of acht jaar zo’n machine met dan verouderde elektronica. Los van de vraag of ze in de markten waar veel van die machines nu naar toe gaan daar wel op zitten te wachten.”

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

mensen

Net na de veiling staan alle trekkers nog keurig in het gelid.

LES 6 Collega’s vinden het een dappere keuze “Nadat mijn besluit om te stoppen bekend was geworden, heb ik van collega’s in het hele land telefoontjes gekregen. Velen vonden het vooral een dappere keuze en gaven aan er zelf ook vaak over te denken. Alleen kunnen ze niet, omdat ze te zwaar gefinancierd zijn of omdat ze niet weten wat ze dan moeten. Of ze durven het niet voor de omgeving. En dus gaan ze door, terwijl de drive weg is. Het mooie is dat er niemand was die het niet snapte nadat ze mijn verhaal hadden gehoord. Dat gold ook voor klanten. Iedereen was verbijsterd toen het bericht kwam. Dat is toch een signaal dat we er goed in zijn geslaagd om dit in stilte voor te bereiden. Klanten zeggen uiteindelijk het vooral vervelend te vinden. Niemand ziet echter het totaalplaatje. Dat je als jongleur bezig bent om iedereen tevreden te houden, leveranciers, klanten, personeel, jezelf. Ik heb nu 25 jaar in het bedrijf meegedraaid en nadat mijn vader stopte het risico en de verantwoording genomen voor het personeel en het uitvoeren van het werk. Dat is genoeg geweest. Ik ga nu wat anders doen.”

“Veel collega’s vonden het vooral een dappere keuze en gaven aan er zelf ook vaak over te denken” LES 7 Personeel wordt uit de landbouw gejaagd “Een andere bedreiging voor onze sector zijn volgens mij de offers die we van ons personeel moeten vragen. Je merkt dat het steeds moeilijker wordt om ze uit te leggen waarom ze in het weekend of ’s avonds laat moeten werken. Vroeger was iedereen er blij mee, omdat het overwerk ruimte gaf voor bijvoorbeeld een nieuwe keuken, zeker toen nog lang niet alle partners werkten. Dat is veranderd en daardoor zitten medewerkers niet meer te wachten op dat werken buiten de normale uren. Die krijgen thuis of van vrienden de vraag waarom zij altijd moeten overwerken. Of waarom ze geen afspraken kunnen maken om de kinderen naar school te brengen of van school te halen. Dat zou nog niet zo erg

GRONDIG 2 2018

zijn als klanten laten merken mee te willen denken, maar dat wordt juist steeds minder. Ik heb het idee dat er vroeger meer werd vooruitgedacht. Dat ze voor ze gingen ploegen bedachten dat de sloten nog moesten worden leeggehaald. Nu zijn ze al bezig en zien dan dat de sloten nog moeten worden gedaan. Dankzij de mobiele telefoon krijg je dan direct de opdracht om te komen en wel direct.” “Ik maak echter veel vervelender situaties mee, zoals de afgelopen jaren bij het bietenrooien. Was ik bij de klant bezig en wilde ik om zes uur stoppen zodat de machinist op tijd thuis zou zijn en ik de volgende dag mooi kon aansluiten bij de volgende klant, waar we wat later moesten beginnen. Dat was onmogelijk, volgens de akkerbouwer, want we werkten altijd net als hij in de oogstperiode tot tien uur en daar had hij op gerekend. Dus het moest door. Het jaar erop kon het echter opeens niet en moesten we om zeven uur stoppen, omdat hij om half acht een vergadering had. Leg dat die werknemer dan maar eens uit. Of bedrijven die je vier keer belt om het bietenrooien in te plannen en dan niets willen, maar als er slecht weer nadert opeens eisen dat je de dag erna komt, ook al zit je vol. En wat ik heb meegemaakt dan gelijk een collega bellen. Dan kook je, hoor.” “Het probleem is dat mensen zo de landbouw worden uitgejaagd. We kunnen dat niet blijven volhouden. Jongens die je zelf hebt opgeleid, zie je dan vertrekken naar andere sectoren waar ze dit soort jongens willen, maar waar ze gewoon vaste werktijden hebben. Daar zouden onze agrarische klanten zich druk om moeten maken.”

LES 8 Een veiling moet je over je heen laten komen “Voor mij was een veiling uiteindelijk de beste manier om het bedrijf te beëindigen. Ik ben nog met twee collega’s bezig geweest, maar die wilden of konden niet voldoende betalen. Achteraf is de veiling een goede keus geweest, want het leverde meer op dan ik had ingeschat op basis van de taxatie. Opvallend, omdat de kopers ook nog de veilingkosten moesten betalen. Het moeilijke is dat niemand vooraf weet wat je kunt verwachten. We hadden op zaterdag de kijkdag en daar kwam onvoorstelbaar veel volk, naar schatting meer dan 2500 mensen. Het hele dorp stond vol met auto’s. Met vrienden hadden we afgesproken dat we zelf de catering zouden doen. Die konden het niet voorwerken (lachend). Eén is drie uur continu bezig geweest met koffie zetten. En we hadden 500 hamburgers. Die waren voor twaalf uur al op. We hebben toen het hele dorp leeggehaald. Nergens was meer een hamburger te krijgen.” “Het is mooi om er naar toe te werken en alles netjes klaar te zetten, maar daarna was het afwachten en het advies van Troostwijk volgen. “Een veiling moet je over je heen laten komen. Dat blijft zo tot het laatste moment. Pas als de laatste kavel gesloten is, weet je echt wat het heeft opgebracht. Als die sluit. is het echt voorbij.” TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

PRECISIELANDBOUW ZO MAKKELIJK IS HET OM DE EFFICIENTIE TE VERHOGEN

Geavanceerde intelligente systemen voor de landbouw van DEUTZ-FAHR. Verhoog uw efficiëntie met DEUTZ-FAHR, de leider in het uitrusten van trekkers en maaidorsers met geavanceerde precisielandbouwsystemen. Het automatische betrouwbare stuursysteem met één van de hoogste ISOBUS en TIM standaards op de markt verkrijgbaar. De volledig automatisch werkende DEUTZ-FAHR precisielandbouwsystemen leiden niet alleen tot meer efficiency maar ook tot meer werkcomfort. Voor meer precisie, bezoek uw DEUTZ-FAHR dealer of onze website deutz-fahr.com. Alle DEUTZ-FAHR precisielandbouwsystemen worden bediend met 1 monitor. Dit is uniek.

DEUTZ-FAHR is een merk van

STERK WERK Teeltspecialisten op duinzand

ondernemen met

mensen

Loonbedrijf Hoogland, Burgerbrug Op de duinzandgronden in de kop van Noord-Holland richt loonbedrijf Hoogland zich op de teelt van bloembollen, peen en eerstejaars plantuien. Specialistische gewassen dus, met daaraan gekoppeld niet-alledaagse klussen, zoals het tijdelijk onder water zetten van percelen om de grond te ontsmetten. Een bui van 60 millimeter, daar schrikken ze aan de kust van Noord-Holland niet van. Een dag wachten en je kunt het land weer op. Het is dan ook niet raar dat juist hier allerlei hoogwaardige gewassen worden geteeld. Behalve de oogstzekerheid speelt ook het gunstige microklimaat daarin een rol: zonnig en relatief mild. Bloembollen zijn het bekendste voorbeeld van die hoogwaardige teelten, maar het is ook één van de weinige plekken in Nederland waar in februari en maart nog volop verse peen wordt gerooid. Ook Jan Jaap en Gustaaf Hoogland houden zich op hun bedrijf bezig met deze zogeheten onderdekkersteelt. In het najaar worden de wortelen ruim met stro toegedekt om ze te beschermen tegen de vorst. In het voorjaar gaat het stro weer van de teeltbedden af en worden de wortelen gerooid. Supermarkten hebben een voorkeur voor het verse product. “De markt voor bewaarpeen zit al heel lang in een dip, maar met deze peen draaien we gewoon nog een goed saldo”, zegt Jan Jaap Hoogland, die vandaag tekst en uitleg

GRONDIG 2 2018

geeft over het bedrijf. Hij is het eerste aanspreekpunt voor het loonwerk en doet de planning. Zijn broer Gustaaf is de teeltman met de groene vingers. Behalve peen telen de broers voor eigen rekening 80 hectare eerstejaars plantuien, een ander niet-alledaags gewas. Eerstejaars plantuien zijn uien die heel dik worden gezaaid en als mini-uitjes weer worden geoogst. Andere telers poten deze uitjes het jaar erna, om ze te laten uitgroeien voor consumptie. Het geeft het gewas een voorsprong ten opzichte van uien die worden gezaaid, waardoor telers eerder aan de markt zijn. “Het is een teelt die vroeger vooral in de Noordoostpolder werd gedaan en die in de zoektocht naar schone grond ook hier terecht is gekomen.” Naast uien en peen zijn er dan nog de bloembollen. Die telen de broers grotendeels op contract voor andere bollentelers. Van de grondbewerking tot de oogst verzorgen ze dan de complete teelt voor een vooraf afgesproken prijs. Het is een wereld van de vaste relaties, waarin mensen elkaar allemaal

Loonbedrijf Hoogland, Burgerbrug Jan Jaap en Gustaaf Hoogland zijn de gezichten achter loonen teeltbedrijf Hoogland in het Noord-Hollandse Burgerbrug. Grondverzet en agrarisch loonwerk zijn samen goed voor vijftig procent van de omzet van de onderneming. Ongeveer twintig procent komt uit contractteelt en de overige dertig procent is eigen teelt. De broers telen bloembollen, peen en eerstejaars plantuien. Telen doen ze deels op hun eigen pachtboerderij van 48 hectare, maar voor het grootste deel op gehuurd land. De eerstejaars plantuien vormen met 80 hectare de grootste teelt. Bij Hoogland werken tien mensen in vaste dienst en daarnaast is er een pool van vaste zzp’ers.

kennen. Dan helpt het als je zelf ook teler bent, legt Hoogland uit. Vertrouwen is de basis, want er gaat vaak alleen al voor enkele tienduizenden euro’s per hectare aan plantgoed de grond in. Het is een lucratieve, maar risicovolle teelt, waarbij alles van begin tot eind moet kloppen.

Onder water Bij die specialistische teelten horen ook specialistische werkzaamheden. Een tot de verbeelding sprekende klus is het tijdelijk onder water zetten van percelen, of inunderen. Dit wordt gedaan om de grond weer vrij te krijgen van allerlei bodemgebonden ziekten. Het gaat vooral om nematoden, ‘aaltjes’, die aan de wortels van de gewassen knagen en bij een ernstige aantasting het product onverkoopbaar maken. Voor plantmateriaal, zoals bloembollen en plantuitjes, geldt een verplichte bemonstering op enkele aaltjessoorten. Schadelijke aaltjes mogen namelijk niet mee kunnen liften naar andere telers in binnen- en buitenland, waar ze een nieuwe besmetting kunnen veroorzaken. In het verleden waren er chemische oplossingen om van de aaltjes af te komen, maar door aangescherpte milieuregels is chemisch grondontstmetten zo goed als verboden. Vandaar dat andere methoden, zoals inunderen, weer volop in de

belangstelling staan. “Het gebeurt hier aan de kust al meer dan twintig jaar, maar we krijgen er de laatste jaren steeds meer werk mee. Dat geldt voor veel loonbedrijven”, aldus Hoogland. Hij schat dat afgelopen najaar alleen al tussen Alkmaar en Den Helder zo’n 700 hectare onder water heeft gestaan. Inunderen gebeurt in de zomer en nazomer, want het perceel moet meerdere maanden onder water staan bij een voldoende hoge temperatuur. De aaltjes stikken dan door zuurstofgebrek. Tot voor kort was de vaste aanpak voor inunderen: kilveren, een dijkje om het perceel leggen, drains opzoeken en ze enkele meters landinwaarts afsluiten met een ballon, en dan water erop pompen. Het probleem was alleen dat telers met de grond uit de dijkjes bleven zitten. “Die is dan alsnog besmet met aaltjes. Je kunt die grond na afloop niet zomaar uitsmeren over het perceel”, zegt Hoogland. Daar is nu een oplossing voor. Enkele jaren geleden meldde zich een klant bij Hoogland met een idee voor een kunststof damwand. De broers bouwden er zelf een machine voor. De golfplaatschermen zitten op een rol van dertig meter en worden met een sleuvenfrees op een diepte van 75 centimeter geplaatst. Boven de grond hoeft de laag water

Ontsmetten in Frankrijk In Nederland is het gebruik van het grondontmettingsmiddel metamnatrium (Monam) sinds enkele jaren aan strenge regels gebonden. Loonwerkers met grondontsmetting in hun pakket verloren hierdoor soms wel 90 procent van hun omzet. Dat dreigde aanvankelijk ook bij Hoogland te gebeuren. In Nederland ontsmet Hoogland niets meer, maar in Frankrijk des te meer. Dat begon met een aanvraag van vaste klanten en inmiddels zijn daar Franse telers bij gekomen. Een vast team van twee zzp’ers, vader en zoon, ontsmet voor Hoogland op jaarbasis ongeveer 1000 hectare groente- en bloembollenland in de omgeving van Bordeaux. Daarvoor staan twee spitcombinaties klaar, zodat het werk altijd door kan gaan.

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

mensen

Door volgroeide wortelen in het najaar af te dekken met stro kun je ze direct na de winter als verse peen rooien.

Met 80 hectare eigen teelt zijn eerstejaars plantuitjes een belangrijke poot onder het bedrijf.

Schuitemaker-opraapwagens met enkele decennia ervaring zijn in Noord-Holland nog volop in bedrijf. Hier wordt stro van bedden met narcissen geraapt.

maar vijf centimeter te zijn, maar als het flink waait, moet het scherm alsnog grote krachten opvangen. De plaatsing moet dus nauwkeurig gebeuren en dat geldt ook voor de afdichting. “Het systeem werkt perfect. Het enige probleem is dat we er haast te veel aanvragen voor krijgen.”

Samenwerken De werkzaamheden op het bedrijf kennen een vast ritme en laten zich doorgaans goed plannen. Afgelopen najaar viel het zelfs op de lichtste gronden echter niet mee om alle gewassen netjes van het land te krijgen. “Het was alle hens aan dek en we hadden iedereen hard nodig. Dat is toch wel een zorg voor de toekomst. De aanwas van jonge mensen valt ook in ons gebied tegen. Je hebt jongens nodig die de sector van binnenuit kennen, zeker met dit soort specialistische teelten.” Hoogland prijst zich gelukkig dat er van oudsher goed wordt samengewerkt tussen de loonbedrijven in het gebied. “Ik ken eigenlijk geen gebieden waar collega’s zo met elkaar omgaan als hier. Het kan heel goed zijn dat wij bij een klant de grond klaar leggen en dat een collega de bollen komt planten of andersom. Vaak zijn die dingen historisch zo gegroeid. Je pakt het werk niet van elkaar af en ook telers lopen niet voor een tientje naar een ander. Natuurlijk speelt er wel eens wat onderling, maar dat wordt uitgepraat. Je

GRONDIG 2 2018

Bloembollen vormen een lucratieve, maar risicovolle teelt, waarbij alles van begin tot eind moet kloppen.

hebt elkaar nodig. Als zich een nieuwe klus aandient, is de eerste vraag die je jezelf stelt: gaan we dat alleen doen of samen met collega’s? Hoe kunnen we die klant het beste van dienst zijn?” Het aantal samenwerkingsverbanden neemt de komende jaren verder toe, verwacht Hoogland. Hij onderstreept dat met een voorbeeld van een klus waar hij op dit moment aan rekent. Een investeerder uit de bollensector heeft zich gemeld. Hij wil de teelt van 35 hectare van een speciaal bolgewas, zantedeschia’s, volledig uitbesteden, van het huren van de grond tot het afleveren van de bollen. Dat is een flink areaal en vergt bovendien investeringen in speciale planten oogstapparatuur. “Telen op contract willen we niet. Het is een zeer gevoelig gewas, waarmee we nog geen enkele ervaring hebben. Dat risico is gewoon te groot. Ook de volledige teelt in loonwerk aannemen, kunnen wij echter niet doen. Wij hebben het voordeel dat we zelf telen. Dat maakt ons flexibel, maar 35 hectare van zo’n speciaal gewas doe je er niet zomaar even bij. Daarom pakken we dit nu samen op met collega-loonbedrijf M. Konijn. Wij planten, zij rooien, want dat past van beide kanten het beste. Ik vind dat mooi. Tot dusver deden we nog niet zoveel met elkaar.” TEKST: Egbert Jonkheer FOTO’S: Jonkheer, Hoogland

Hoe zorg ik voor een optimale kieming? Quickstart vloeibare meststoffen: kiemvoeding voor een vlotte start!

●

● ● ●

●

Vloeibare meststof toegepast in breedbladige gewassen zoals zaaiuien, peen, cichorei en mais Dosering direct op het zaad bij het zaaien Direct opneembare voedingsstoffen: vlotte start Hoger opkomstpercentage resulterend in een homogeen, hoogproductief gewas Bewezen in proeven in binnen- en buitenland

Maismaster is een merk van CropSolutions. Distributie vindt plaats via de bij CropSolutions aangesloten partners: Agrea, Agriant, AR Plant, CAV Agrotheek, CLTV, CZAV, Heyboer, De Samenwerking en Vitelia Agrocultuur

www.cropsolutions.eu

DELVANO veldspuiten

Gemaakt vóór en door professionals Bel ons voor de dichtstbijzijnde dealer.

NV-SA

Informeer ook naar ons ruime aanbod gebruikte veldspuiten!

Zelfrijdende, getrokken en gedragen veldspuiten

Zuidweg 13-15 • 4413 NL Krabbendijke • T 0113 - 50 26 10 I www.gebrweststrate.nl • E info@gebrweststrate.nl Verkopers: Ko Smalheer, 06 - 53 24 90 27 Arjan Weststrate, 06 - 46 32 20 64

ondernemen met

vaktechniek

PROFILEREN Graven in de Wadden Jelle Bijlsma BV werkt aan zoet-zoutverbinding in Friesland Fan swiet nei sĂ˘lt: van zoet naar zout. Die leus hoort bij het Project Vijfhuizen, aan de Friese Waddenkust. Daar wordt aan weerskanten van een nieuw gemaal gewerkt aan een betere afvoer van regenwater en krijgt tegelijkertijd de natuur de ruimte. Jelle Bijlsma BV verzorgt er het grondwerk.

GRONDIG 2 2018

Project: realisatie zoet-zoutverbinding, Vijfhuizen Opdrachtgevers: Wetterskip Fryslân & It Fryske Gea Aanneemsom: vier miljoen euro Looptijd: januari 2017 tot oktober 2018 Werkzaamheden: binnendijks: verbreden vaargangen, aanleggen van nieuwe waterlopen, fietspaden, bruggen en wegen buitendijks: uitgraven slenk, aanleggen kades, realiseren van brug, uitkijkpost, golfbreker en vispassage en graven van een afwateringskanaal

Hoofduitvoerder Sipke Koopmans wil zodra de weers- en bodemomstandigheden het toelaten zo veel mogelijk meters maken. “Buiten het broedseizoen moet het gebeuren.”

Iedereen kent de indrukwekkende beelden nog wel van de reddingsactie waarbij amazones een kudde paarden dwars door het water naar hoger gelegen grond leidden. Op een steenworp afstand van die plek zijn medewerkers van Jelle Bijlsma BV uit Giekerk bezig aan een nieuwe verbinding tussen de Waddenzee en de zeedijk. Vandaag beginnen ze aan het sluitstuk van het graafwerk: het uitgraven van een 800 meter lang verbindingskanaal van het nieuw te bouwen gemaal naar de slenk, die in open verbinding komt te staan met de Waddenzee om het water uit de polder af te voeren. De kades van de nieuwe slenk zijn al op hoogte. Vandaag wordt er ook een begin gemaakt met het storten van beton voor de brug op de plek waar het kanaal en de slenk elkaar ontmoeten. Over deze brug kan de eigenaar van de buitendijkse percelen straks bij zijn koeien komen. Pal naast de brug komt een golfbreker, omdat de Waddenzee tot op deze plek vrij spel heeft. Althans, straks. Zolang het hele project nog niet klaar is, blijft de slenk afgesloten door de oude buitenkade. In maart vorig jaar begon Bijlsma aan de omvangrijke klus, die bestaat uit twee delen: het buitendijkse werk, in een stuk Waddengebied dat onder beheer staat van It Fryske Gea, en het binnendijkse werk, in opdracht van Wetterskip Fryslân. Binnendijks draait het vooral om het aanleggen van een brede vaarverbinding tussen het dorp Hallum en het nieuwe gemaal, plus de aanleg van wegen en fietspaden.

Rupsdumpers onmisbaar Het gros van het werk is grondverzet. “In totaal verplaatsen we 230.000 kuub klei en 75.000 kuub zand, met een gesloten grondbalans”, vertelt hoofduitvoerder Sipke Koopmans. In maart vorig jaar begon Bijlsma binnendijks met het baggeren van de watergangen vanaf het dorp Hallum, waar de vaarroute werd verbreed van acht naar vijfentwintig meter. Hoewel het toen nog droog was, kwamen de rupsdumpers van het bedrijf meteen goed van pas. “Onze werkstrook was het deel dat moest worden ontgraven. Dat betekent dat je vaak door hetzelfde spoor moet, vlak langs de walkant. Via tijdelijke bruggen konden we wel rondrijden.” Buitendijks kon Bijlsma pas beginnen met graven na afloop van het broedseizoen, dat loopt van half maart tot half juli. Niet lang daarna gingen de hemelsluizen open. “Op zich schrikken wij niet van een beetje water, maar afgelopen najaar en winter was het natuurlijk wel extreem nat. En dan sta je ook nog eens in buitendijks gebied.” Een vloot rupsdumpers en 764 rijplaten van drieënhalf bij vijf meter moesten er aan te pas komen om de benodigde grond voor de kades aan te voeren. Van de terreinbeheerder, It Fryske Gea, kreeg Bijlsma op een gegeven moment toestemming om de kades op te hogen met grond uit de slenk. Toen er een vliegtuigbom omhoog kwam, viel die optie echter meteen weer af. Er moest grond worden verreden. “De rijplaten golfden onder de rupsdumpers, maar we hebben het gered.”

GRONDIG 2 2018

1 Vanaf het dorp Hallum ondernemen met tot aan de zeedijk is de vaarweg verbreed van acht naar vijfentwintig meter en voorzien van natuurvriendelijke oevers.

vaktechniek

2 Om ook onder minder gunstige omstandigheden te kunnen werken, gebeurt het inzaaien van kades en taluds met de PistenBully. 3 In de buitendijkse weilanden worden drinkbakken geplaatst voor het vee. Een dertien kilometer lange leiding zorgt voor de aanvoer van zoet water.

4 Voor het vervoer van materiaal zijn Terra Gators uitgerust met laadplatforms, zoals hier voor het vervoer van betonnen drinkbakken.

3 Tijdelijke dijkovergang Koopmans is goed te spreken over de samenwerking met de opdrachtgevers en met aannemer Jansma, die het gemaal in de zeedijk aanlegt. Eén keer per maand houden alle betrokkenen afstemmingsoverleg. De grootste wijziging ten opzichte van het oorspronkelijke EMVI-bestek was de manier van transport van grond over de zeedijk. “Het oorspronkelijke idee was om de klei die we binnendijks afgraven met transportbanden over de dijk te brengen. De plannen lagen er, maar het bleek niet haalbaar. In overleg hebben we besloten om een tijdelijke asfaltweg over de zeedijk aan te leggen. Dat was best even een discussiepunt, want we hadden wel punten gekregen voor het idee met de transportbanden. Uiteindelijk bleek dit voor alle partijen echter een betere oplossing.” De bouw van het gemaal ligt op schema. In oktober moeten de grote vijzels van de installatie gaan draaien. Net als bij de brug bij de slenk

GRONDIG 2 2018

4 komt ook in het gemaal een vispassage. Een zoete lokstroom vanuit het gemaal moet straks kleine vissen, zoals glasaal en stekelbaars, vanuit de Waddenzee aantrekken. Via een bassin kunnen de vissen de binnendijkse wateren bereiken. Andersom kan de vis via de visvriendelijke pomp en vijzels naar de Waddenzee trekken.

Broedseizoen Voordat de vijzels hun water kunnen spuwen, moet de slenk echter in open verbinding staan met de zee. De oude buitendijk, die hem nu nog afsluit, kan pas worden weggegraven als de kades zijn aangereden en begroeid zijn met gras. Nu het weer eindelijk is opgeknapt, maken Koopmans en zijn mannen een inhaalslag. Ze streven ernaar om voor half maart het buitendijkse werk zo goed als af te ronden. “We hebben twee weken extra de tijd gekregen, op voorwaarde dat we de vogels

5 In oktober moet ook deze kade langs de slenk goed bezakt zijn en begroeid zijn met gras. 6 Gezicht vanaf de brug bij de slenk richting de zeedijk. Met meerdere kranen tegelijk wordt de sloot nu in stappen verbreed tot een 25 meter breed afwateringskanaal.

7 De bouw van het gemaal in de zeedijk gebeurt door aannemer Jansma. Zowel het buitendijkse werk als het binnendijkse werk van Bijlsma sluit hier letterlijk op aan.

8 Tussen half maart en half juli mag er in het buitendijkse kweldergebied niet worden gewerkt, vanwege broedvogels.

8 met speciale apparatuur verjagen. Een uitzondering, want in een Natura 2000-gebied is er niet veel mogelijk. Hopelijk is het net voldoende om de klus te klaren.” Na half maart verleggen ze hun focus weer naar het binnendijkse werk, waar nog beschoeiingen, fietspaden, bermen en wegen moeten worden aangelegd. Dat werk ligt op schema. Werd er in 2017 gedurende de bouwvak nog volop doorgewerkt, dit jaar verwacht Koopmans dat dat niet nodig is. Het meest spannend vindt hij of de kades in oktober groen zullen zijn en voldoende stevigheid zullen hebben om de druk van het water te weerstaan. “Er is een plan B. Desnoods maken we een tijdelijke wateruitlaat in de bestaande dijk. Het gemaal moet in oktober hoe dan ook draaien.”

Zicht op grond Medewerkers en materieel van Bijlsma zijn al langer verbonden aan het online-platform Grip. Locatie, uren, brandstof: allerlei gegevens werden op die manier al centraal vastgelegd. Met het werk voor het omvangrijke project Vijfhuizen is daar de registratie van grondverplaatsingen aan toegevoegd. Dat werkt ideaal, vindt projectleider Sipke Koopmans. “Medewerkers houden het laden en lossen bij en kiezen een categorie waarin de grond valt. Zo hebben we altijd zicht op waar welke grond ligt en of het om teelaarde, vette klei of zand gaat”, aldus Koopmans. De registratie leverde ook extra punten op in de aanbesteding.

TEKST & FOTO’S: Egbert Jonkheer

GRONDIG 2 2018

W W W . L M C G E N N E P. N L

www.lmcgennep.nl Locatie: Landtech te Veghel

Corridor 9 â&#x20AC;˘ 5466 RB Veghel â&#x20AC;˘ T: 0413 - 211733

Betimax

Hoogte vanaf de grond : 14 cm & anti-slip bodem uit hars

joskin.com

Specialist in mestinjectie Betere benutting meststoffen

T 0546 644866

eversagro.nl

Laten we toasten … … op de beste! Top Quality Maïs

MILLESIM       

FAO 240

Silomaïs / CCM / Geplette maïs Middenvroegrijp Stabiele top korrelmaïsopbrengst Als silomaïs top voederwaardeopbrengst Goede stay-green Goede oogstzekerheid Goede tolerantie tegen bladvlekkenziekte

Het meest gezaaide maïsras in BENELUX de laatste 5 jaar!

Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 Tel. NL +31-(0)76 50 30 003 www.kwsbenelux.com

SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

ondernemen met

vaktechniek

GRONDIG.COM

AGRIFAC: NIEUWE FABRIEK, NIEUWE SPUIT Dubbel feest bij Agrifac afgelopen maand . Niet alleen werd de nieuwe fabriek geopend, ook werd de tweede generatie van de Endurancespuit gepresenteerd. De nieuwe fabriek op het eigen bedrijfsterrein is geheel gasloos en bijna energieneutraal. De Endurance 2 heeft een aangepast onderstel, waardoor het mogelijk is de spoorbreedte te vergroten naar 4,30 meter. Gebleven is het Stabilo-onderstel van Agrifac, waar nu banden tot 2,30 meter onder kunnen. Nieuw is ook de overstap naar Cummins-motoren. De cabine blijft van Claas, maar voor de bediening heeft Agrifac nu een eigen console ontworpen.

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Grondig.com zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Grondig.com. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

Die heeft één groot scherm, waarop zowel de bediening als de route over het veld is te zien. Voor registratie en ondersteuning vanuit de fabriek is de nieuwe spuit verbonden met de cloud. Daar komt een speciaal platform waar gebruikers alle gegevens van hun spuit en spuitwerkzaamheden kunnen uitlezen.

afgestemd op de stuurhoek. De Outcross is uitgerust met een hydrostatische aandrijving met een velden transportgroep tot 35 km/u. De machine heeft een 1,1-tons driepuntshef, een 540-toerenaftakas en bijpassende hydrauliek. De laadbak is opgegeven voor een laadcapaciteit van circa twee ton.

TORO: OUTCROSS 9060

NIEUWE MERCEDES-BENZ SPRINTER GELANCEERD

Een gespecialiseerde trekker voor alle werkzaamheden op sportvelden en golfbanen is waar Toro op inzet met de nieuwe Outcross 9060. Het gaat hier om een 2,3-3,0-tons vierwielbestuurde werktuigendrager met een 44 kW (60 pk) Yanmar-viercilinderdiesel. Volgens Toro blinkt hij uit in bedieningsgemak, waardoor hij toegankelijk is voor wisselend personeel. De trekker heeft permanente vierwielaandrijving en vierwielbesturing, waarbij de wielaandrijving wordt

Het design van de nieuwe generatie MercedesBenz Sprinter is gebaseerd op dat van de Mercedes-personenwagens. Nieuw is de variant met voorwielaandrijving, die verkrijgbaar is met een nieuwe handgeschakelde zesbak of met de nieuwe negentrapsautomaat. In totaal zijn er 1700 varianten leverbaar, variërend van een sobere uitvoering voor het bouwsegment tot aan een luxe SUV met moderne snufjes uit de MercedesBenz-personenwagens. De Sprinter is leverbaar met wielbases van 3,25 meter en 4,33 meter met een opbouw naar wens,

advertentie

GRONDIG 2 2018

in combinatie met een enkele of een dubbele cabine. Hij is er als gesloten bestelwagen of Tourer. De chassiscabine, chassisdubbelcabine en Tractor Head zijn gebleven. Dat geeft de gewenste opbouwmogelijkheden voor onze sector. Daarnaast zijn er diverse cabinevarianten, carrosserielengten, aandrijflijnen, gewichtsklassen, laadruimhoogten en uitrustingsopties.

STAATSBOSBEHEER, STIHL EN BROVER ONTWIKKELEN CONCEPT DUURZAAM BOSBEHEER Staatsbosbeheer, leverancier Stihl en bedrijfswageninrichter Brover ontwikkelden een concept met alles erin voor duurzaam bosbeheer. Staatbosbeheer zet daarbij in op elektrisch gereedschap. Hiervoor ontwikkelden ze samen een ingerichte bestelwagen vol elektrisch gereedschap. Via zonnepanelen op het dak en een mobiele omvormer

in de laadruimte wordt tijdens het rijden voldoende stroom opgewekt om een hele dag met de beschikbare accuâ&#x20AC;&#x2122;s aan de slag te blijven. De beheereenheid van natuurgebied Vechtdal in de buurt van Ommen gaat de pilot draaien met de bestelwagen.

VIERWIELBESTUURDE KRAMER-WIELLADER Op de Intermat presenteert Kramer een nieuwe wiellader in de negentons klasse. Bijzonder van deze geheel nieuw ontwikkelde machine is de vierwielbesturing. Veel details wilde Kramer nog niet prijsgeven van de nieuwe machine, die op de Intermat wordt gepresenteerd. De geheel nieuw ontwikkelde machine heeft de complete bediening op de rechter joystick, de nieuwe Eco Speed Pro-transmissie en een speciale vierwielbesturing. Die is nu voor het eerst leverbaar in de negentons klasse. Op de stand van Wacker Neuson en Kramer zullen ook twee nieuwe kleine wielladers van 2,5 en 3,5 ton van Kramer te zien zijn.

NIEUWE HANKOOK SMARTWORK-BOUWTRUCKBANDEN Hankook biedt de SmartWork-vrachtwagenbandenserie voor het bouwverkeer nu aan met verschillende loopvlakken. De bandenfabrikant levert deze nu ook als eerste montage aan Scania. Het gaat hier om de eerste beschikbare maten. De complete nieuwe serie SmartWork-banden zal dit jaar officieel door Hankook op beurzen worden gelanceerd. In eerste instantie gaat het om zeven maten in de 22,5- en 24-inch-serie, stuurasbanden (SmartWork AM06, SmartWork AM09 en SmartWork AM15+) en banden voor de aangedreven assen (SmartWork DM06 en SmartWork DM09). Deze maten zijn nu ook via 150 verkooppunten van Hankook in de Benelux leverbaar. De officiĂŤle lancering van de complete SmartWork-serie volgt later dit jaar.

advertentie

GRONDIG 2 2018

VERNIEUWDE BERGMANNDUMPER UITGELEVERD

KROON-OIL BV INTRODUCEERT LUBE CHECK

Hans van Driel BV heeft onlangs aan Fokkert in Lemele een Bergmann 4010 HK-dumper uitgeleverd. Het gaat hier om de vernieuwde generatie. De vernieuwde 4010 HK is voorzien van een nieuwe cabine met gebogen glas, waardoor het zicht aan weerskanten beter is. De extra zitplaats voor een bijrijder is gehandhaafd. De cabine is voor een dergelijke machine zeer luxe en kan worden uitgevoerd met een verwarmde voorruit en spiegels. Airco en een luchtgeveerde stoel zijn standaard. Een 180-graden-omkeerinrichting voor stoel, besturing en bedieningsconsole is leverbaar. De Bergmann is nu ook in R-uitvoering leverbaar met een 90 graden draaibare kipperopbouw, waarbij de bak kan worden voorzien van een uitschuifbare klep om verder van de rupsen af te kunnen lossen.

Lube Check is een uitgebreid programma van smeermiddelenanalyses voor motoroliĂŤn, industrieproducten en specials. Het invullen van de benodigde formulieren gebeurt online en is geautomatiseerd. Kroon-Oil ziet in onze sector kansen, omdat Lube Check is gekoppeld aan een wereldwijd opgebouwde databank per voertuigtype. Hierdoor kan een onderbouwd voertuigconditieadvies worden gegeven over de staat van een machine of voertuig. Lube Check voorziet in een uiteenlopend analyseaanbod, van primair tot een heel uitgebreide olieanalyse met deeltjestelling. Doordat de analyses geheel digitaal worden afgehandeld, bouwt het systeem tegelijkertijd aan een historie per machine of voertuig. Desgewenst kan Kroon-Oil ook koelvloeistoffen en brandstoffen analyseren binnen Lube Check.

VOLVO TRUCKS ZOEKT VEILIGSTE CHAUFFEUR VAN NEDERLAND Om het aantal ongevallen terug te brengen en de bewustwording voor een veiliger weggedrag te vergroten, start Volvo Trucks Nederland samen met TVM een zoektocht naar de veiligste vrachtwagenchauffeur van Nederland. De competitie bestaat uit een online-kennistest die loopt tot half april. Vervolgens strijden de honderd veiligste chauffeurs van Nederland op een speciale kennisdag in Beesd tegen elkaar om de hoofdprijs, een bezoek aan de Volvo Trucks-fabriek in New River Valley in de Verenigde Staten. Waarom zou die chauffeur niet uit onze sector komen? Ga naar www.nkveiligstechauffeur.nl voor de kennisquiz. advertentie

GRONDIG 2 2018

BERNER-VEILIGHEIDSOPLOSSINGEN VOOR GEVAARLIJKE STOFFEN Berner Producten in Landgraaf komt met diverse bedrijfsoplossingen voor de veilige opslag en het interne transport van gevaarlijke stoffen. Denk met name aan een brandveiligheidskast voor chemische producten. De kast van Berner is robuust en met deuren die bij brand automatisch sluiten, waarna de kast negentig minuten brandwerend is. De geïntegreerde aan- en afvoerluchtkanalen zorgen voor een aansluiting op het mechanische ventilatiesysteem. De kast is ‘FM approved’, wat betekent dat deze overal ter wereld voldoet aan de veiligheidseisen.

GELE BALEN VOOR KIKA Gele balen zullen dit jaar een opvallende verschijning zijn in het landschap. Deze nieuwe kleur laat zien dat de gebruiker KiKa steunt. Per rol folie gaat er € 9,- naar dit fonds, dat onderzoek naar kinderkanker steunt. De actie is opgezet door VisscherHolland, dat twee jaar geleden opzien baarde met roze folie. De extra opbrengst daarvan was destijds voor de bestrijding van borstkanker. Dit jaar komt het bedrijf met gele folie, waarvan een deel van de opbrengst wordt afgedragen aan Kika. Per rol dragen producent Trioplast, leverancier VisscherHolland en de afnemer elk € 3,- af aan de organisatie. De gele wikkelfolie van Trioplast is speciaal voor deze actie ontwikkeld. De folie is gelijk aan de Trioplus.

TECHNOLIT KOMT MET ROBUUSTE PERSLUCHTSNELKOPPELING Werkplaats specialist Technolit uit Vorden introduceert met de Gambit DSK 72 een handige, extra robuuste persluchtsnelkoppeling. Deze kun je met één hand aansluiten. Het bekende ‘sissen’ bij aansluiten of slijtage is zo verleden tijd. Door het gebruik van hoogwaardig metaal is de interne slijtage minimaal. De aansluitingen zullen op den duur dus geen druk verliezen als gevolg van slijtage. Ook verliezen ze geen extra lucht wanneer ze op de grond vallen. Aandachtspunt is wel dat de aansluitnippels moeten passen. Het is volgens Technolit verstandig om meteen de bijbehorende nieuwe nippels te monteren. De Gambit DSK 72 is leverbaar voor slangen in de maten 1/2, 3/8 en 3/4 duim.

advertentie

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

vaktechniek

Minder slijtage door meer rubber Michelin komt met RoadBib-trekkerbanden speciaal voor op de weg Michelin speelt met de RoadBib-trekkerband in op de vele uren die loonwerkers met hun transportcombinaties op de weg zitten. De band is er speciaal voor trekkers van 147 kW (200 pk) en meer en specifiek ontwikkeld, omdat deze banden ongeveer tachtig procent van de kilometers op de weg maken. levensduur van de traditionele band van 4000 uur zou deze band dus minimaal 5000 uur moeten meegaan. De langere levensduur is niet het enige voordeel van de band, volgens de fabrikant. Door een doorlopende middenring heeft de band ook een lagere rolweerstand en daarmee een lager brandstofverbruik plus een groter rijcomfort. Traditionele banden hebben ongeveer veertig procent van het oppervlak op het asfalt. Bij deze banden is dat zestig procent meer. En omdat de band zestig procent meer rubber op de weg heeft, is de handling beter en daarmee ook de verkeersveiligheid. De band kleeft beter aan het asfalt en heeft daardoor een betere wegligging en luistert goed naar het stuur.

Enige set

De enige set RoadBibs in de Benelux ligt onder een John Deere van Goud Grondverzet in het Zeeuwse Waarde.

GRONDIG 2 2018

Nogal wat trekkers bij loonwerkers zijn onderdeel van vaste transportcombinaties en komen het hele jaar niet voor de kipper, tank of haakarmcarrier vandaan. Deze combinaties zitten vaak een behoorlijk deel van de uren op de weg. Dat zag ook bandenfabrikant Michelin. Die berekende dat een trekker die vijftig procent van zijn uren op de weg zit ongeveer tachtig procent van zijn kilometers op de weg maakt. Dat heeft gevolgen voor de banden, die daardoor sneller slijten dan banden die veel in het veld zitten. Michelin ontwikkelde daarom een band die veel meer rubber op de weg heeft dan de traditionele trekkerband. De band krijgt de naam RoadBib. Omdat deze band meer rubber op de weg heeft, duurt het langer voordat al dit extra rubber is weggesleten. De band heeft ook een andere rubbercompound, die hem slijtvaster maakt. Ter vergelijking, traditionele trekkerbanden hebben tweemaal 20 of tweemaal 21 nokken die de grond raken, de Michelins hebben er tweemaal 52. Volgens een interne test van Michelin, waarin het merk de RoadBib vergeleek met de eigen MachXBib, moet deze band minimaal 25 procent langer meegaan dan een traditionele trekkerband. Bij een

Dergelijke transportbanden zijn er wel meer op de markt, van Alliance en Nokian. De banden van deze merken zijn echter alleen geschikt voor trekkers tot 132 kW (180 pk). Michelin ziet kansen voor trekkers met hogere vermogens. Het heeft becijferd dat er in de Benelux, Scandinavië, Duitsland, Engeland en Frankrijk meer dan 8000 loonwerkers zijn met trekkers die meer dan 1000 uur op de weg lopen. De Michelin RoadBib is er voor trekkers van meer dan 147 kW (200 pk) en Michelin mikt daarmee ook op de combinatie met drieassers. De band is nog niet op de markt; de introductie is gepland voor de tweede helft van dit jaar. Er komen dan vooralsnog twee maten, de 710/70R42-achterband en de 600/70R30voorband. Michelin toonde de banden vorige zomer voor het eerst aan de pers tijdens de European Driver Challenge op het onderzoeks- en testcentrum in het Franse Ladoux, in samen werking met John Deere en Joskin. De Franse fabrikant is nog volop aan het testen met de banden, vooral in Frankrijk en Engeland. Het enige setje in de Benelux loopt in Zeeland, bij Goud Grondverzet in Waarde. De broers Kees en Martin Goud runnen daar een grondverzetbedrijf met ongeveer achttien man personeel. Kees: “Banden zijn voor ons belangrijk. We streven er naar dat onze trekkerbanden toch wel minimaal 6000 uur meegaan. We zijn secuur op de bandenspanning

De broers Martin (links) en Kees Goud runnen een grondverzetbedrijf en doen veel transport met hun trekkers.

en ook op de rijstijl van de jongens. Op de grotere trekkers liggen voornamelijk Michelin-banden en omdat Michelin weet dat we veel transport doen, kwam het merk bij ons met deze nieuwe banden. Die liggen nu ongeveer 800 uur onder een John Deere 7230R voor een 24-kuubs VGM-drieasser. De Michelin MachXBibs die daaronder lagen, staan nu zo lang op zolder. De verminderde slijtage van deze nieuwe banden spreekt me wel aan. Zo in een eerste oogopslag is de slijtage goed. Michelin verwacht ook een lager brandstofverbruik, maar daar kunnen we nog niet veel van merken. Dat hangt natuurlijk ook af van de klus. Vorig jaar hadden we een grote klus waarbij we goed konden vergelijken, maar toen lagen deze banden er nog niet onder.”

Chauffeur Adrie Ruissen is goed te spreken over de Michelin RoadBib. “Ze hebben me nog nooit laten zitten.”

De band komt beschikbaar als 710/70R42achterband en 600/70R30- voorband.

Goede vooruitzichten Martin: “Op de weg doen de banden het goed en in het zand ook. Daar graven ze minder snel dan de trekkerbanden met hun hoge nokken en ze verdelen hun trekkracht beter. In de klei, zeker als het wat natter is, lopen ze echter sneller vol en dan ben je gezien. Daarvoor zijn de banden dan ook niet ontwikkeld en het komt bij ons niet zo vaak voor. We zitten bij sommige klussen wel negentig procent op de weg.” Kees vult nog aan: “Onze trekkers draaien gemiddeld tegen de 2000 uur per jaar, dus we kunnen flink wat informatie opdoen. Chauffeur Adrie is een rustige chauffeur. Die moet wel in staat zijn deze banden tot een lange levensduur te brengen.”

De band heeft veel meer nokken dan een traditionele band en een doorlopende middenring.

Chauffeur Adrie Ruissen is bijzonder tevreden met de nieuwe banden. “Toen ze net nieuw waren, hoorde je wel een roffeltje, maar nu hoor ik dat niet meer. Het is een beetje een vreemd aanzicht en de collega’s hebben het ook wel eens over de gazonbanden, maar ze rijden prima. Ook in het veld doen ze het goed, want ze hebben me nog nooit laten zitten. Dat is natuurlijk ook een beetje hoe je ermee omgaat. Als je meteen vol gas geeft, kunnen ze wel vollopen, maar als je ze even de tijd geeft om te lossen, heb je genoeg trekkracht. Ik ben er goed over te spreken.” Zoals gezegd komt Michelin in de tweede helft van dit jaar met de banden op de markt. De prijzen zijn nog niet bekend, dus daarover kunnen de gebroeders Goud zich nog geen mening vormen. Dat ze voordelen in de nieuwe RoadBib zien, is duidelijk, maar de proefperiode is nog te kort om er duidelijke conclusies aan te verbinden. De vooruitzichten zijn echter goed. TEKST & FOTO'S: Arend Jan Blomsma Op dit soort combinaties mikt Michelin: een trekker van meer dan 147 kW (200 pk) en een drieassige aanhanger.

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

vaktechniek

Made in Holland Magna Tyres produceert nu ook banden in Hardenberg Produceren in Nederland in plaats van in Azië, het klinkt in deze tijden nogal ongewoon. Bandenfabrikant Magna Tyres, met het hoofdkantoor in het Brabantse Waalwijk, heeft de stap gezet. En het lijkt een logische stap, luisterend naar de baas van Magna Tyres. Op de nieuwe locatie in Hardenberg was nog wel ruimte. Het Nederlandse bedrijf Magna Tyres in Waalwijk gaat banden produceren in Nederland. Tot nu toe liet het bedrijf industrie-, grondverzet- en landbouwbanden maken via joint ventures in Azië. Het was echter de grote wens van het bedrijf om banden te gaan produceren in Europa, het liefst in Nederland. Daarmee zou het beter kunnen concurreren met de grote bandenfabrikanten, die hun productie ook (deels) in Europa hebben. Met de overname van bandenvernieuwer OBO in Hardenberg begin 2017 kreeg Magna een deel van de infrastructuur voor de bandenproductie in handen. In elf maanden tijd werd deze fabriek heringericht en uitgebreid en begin 2018 kwamen de eerste Magna-banden uit de mallen. Deze uitbreiding was belangrijk voor Magna, want door de sterke vraag naar de producten worstelde het bedrijf met levertijden.

Ook landbouwbanden Elf jaar geleden startte Magna Tyres en het bedrijf groeit gestaag. Zo werken er inmiddels 250 mensen en in 2017 produceerde het bedrijf 50.000 grondverzetbanden, die het wereldwijd afzet. In 2016 kwam het bedrijf ook op de markt met landbouwbanden. Ook deze zullen deels in Hardenberg worden geproduceerd. Magna’s CEO Michael de Ruijter zegt het volgende over de opmerkelijke stap om de productie op te starten in Europa: ”Iedereen produceert in Azië, maar de perceptie van een in Europa geproduceerde band is beter. Daarvoor zien we niet alleen kansen in Europa, maar bijvoorbeeld ook in Noord-Amerika. We hebben hiermee ook geen last met de anti-dumpingmaatregelen tegen goedkope Chinese producten”, aldus De Ruijter. Het prijsverschil tussen produceren in China of in Nederland is volgens hem niet eens zo groot. “Toch blijven we een stuk goedkoper dan de grote fabrikanten. Dat is voor de klanten een belangrijke reden om in onze banden te investeren.” Magna start in Hardenberg met de productie van drie verschillende maten banden, twee grondverzetbanden en één landbouwband. Inmiddels staan er echter al een aantal mallen in bestelling om meer maten te gaan produceren. “We mikken in 2018 op 1000 banden voor de grondverzettoepassingen”, stelt De Ruijter. “In 2019 willen we er daarvan 3000 maken en verkopen en binnen vijf jaar willen we op een jaarproductie van 10.000 banden zitten.” De landbouwbanden zijn voor Magna voorlopig nog additioneel. “Die mallen zijn wat kleiner en passen in de apparatuur die we nu hebben. Daar willen we er in 2018 1350 van bouwen en op termijn jaarlijks 3500. In Azië produceren we onze trekkerbanden en de intentie is om ook deze productie te zijner tijd naar Nederland te halen. Daarin werken we echter stap voor stap.”

Tweefasenproductie Het productieproces van Magna wijkt iets af van dat van andere bandenfabrikanten. Magna produceert namelijk in twee fasen. Het maakt de karkassen volgens eigen specificaties in een joint venture in China. Deze komen als halfproduct naar Nederland en vormen de basis voor de productie in Hardenberg. Het karkas bestaat niet alleen uit de staalgordels, maar ook uit een laag rubber. Het is een soort slickband, dus zonder profiel. Voor het transport zit er een afdeklaag omheen, die

GRONDIG 2 2018

De karkassen maakt Magna niet in Hardenberg, maar worden geproduceerd door een joint venture in China. In deze vorm komen ze in Hardenberg aan.

Eén van de nieuwe investeringen van Magna in Hardenberg betreft deze extruder. Die maakt het rubber kneedbaar en brengt het aan op het karkas.

er in Hardenberg wordt afgehaald. Het karkas wordt verder opgeruwd, om zo een betere hechting van het rubber mogelijk te maken. Vervolgens brengt een extruder een laag rubber aan op het karkas. De extruder verhit het rubber en maakt het kneedbaar en geschikt om te vulkaniseren. OBO investeerde hiervoor in een nieuwe, snelle en grotendeels geautomatiseerde extruder. Deze is in staat ongeveer negen kilogram rubber per minuut aan te brengen op een karkas. Daarna gaat de band in de vulkanisatiepers. Het vulkaniseren gebeurt onder druk en bij hoge temperatuur. Het brengt een chemisch proces op gang waarbij de verschillende koolstofketens aan elkaar gaan hechten. In de pers passen verschillende mallen. Elke mal produceert zijn eigen maat en profiel. Het profiel zit in negatief in de mal. Het is de kunst om het proces van vulkanisatie zo te sturen dat de band overal even goed is gevulkaniseerd, of ‘gaar’, in het jargon van de producent. Omdat in het loopvlak meer rubber zit dan in de zijkant kost het vulkaniseren daar meer tijd. Dan kun je voor de zijkanten een trager vulkaniserend rubber gebruiken of je koelt de zijkanten een beetje af. De druk is in de hele pers wel gelijk. Magna mengt het rubber niet zelf, maar koopt het in bij rubberleveranciers in Europa, naar eigen specificaties. Daarbij komt de kennis van rubber vanaf de oorsprong van het bedrijf goed van pas.

Klaar voor meerdere levens De banden die nu in Hardenberg worden gemaakt, zijn radiale banden met een volledig stalen karkas. Het zijn maten in het populaire 25-inchsegment. De M-Terrain 26.5R25-diepprofielband is vooral bestemd voor mijnbouwvoertuigen. Deze zal in Nederland dus niet veel afzet vinden. De MAO2-band voor loaders en dumpers zal hier meer worden verkocht. Hij is er nu alleen in de maat 29.5R25, maar in de loop van het jaar hoopt Magna er de 23.5 en 26.5 aan toe te voegen. En dan is er de AG24-landbouwband in de populaire maat 24R20.5. Deze maat is in het verleden vooral door één van de premium-concurrenten populair gemaakt, maar er is nog steeds veel vraag naar. Het prijsniveau van de Magna-banden ligt op ongeveer 85 procent van dat van het duurste merk. Daarbij doet Magna op het gebied van slijtvastheid volgens eigen zeggen niet onder voor andere premiummerken. Daardoor zijn de banden per draaiuur goedkoper, aldus Magna. Magna geeft aan dat de karkassen van de band uitstekend geschikt zijn voor retreading, in goed Nederlands ver

nieuwing. Daardoor kunnen ze een tweede of derde leven aan. Hier komt dochteronderneming OBO om de hoek kijken, de specialist op het gebied van bandenvernieuwing. TEKST & FOTO’S: Arend Jan Blomsma

In smalle strookjes brengt de extruder het rubber aan op het karkas. Deze kan maximaal negen kilogram rubber per minuut op het loopvlak aanbrengen.

De Magna M-Terrain in de vulkanisatiepers. Hierin heeft het proces plaatsgevonden, waarbij de koolstofketens aan elkaar zijn gaan hechten.

In de vulkanisatiepers passen verschillende mallen. Elke maat en elk profiel heeft zijn eigen mal.

GRONDIG 2 2018

www.forrez.nl Forrez Nederland is officiële importeur van Nokian Heavy Tyres. Continue innovaties en vernieuwingen maken van Nokian dé bandenspecialist voor alle landbouw- en industrie toepassingen. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen via telefoonnummer: +31(0)416 69 33 55 of per email: nederland@forrez.com.

excavator UW IE

N Forrez Nederland • Middelkampseweg 7 • 5311 PC Gameren T +31(0)416 69 33 55 • F +31(0)416 34 72 72 • nederland@forrez.com

MEKOS MACHINEBOUW BRENGT U OP VOORSPRONG!

Unieke egaliseer machines welke voor u per stuk op maat gebouwd worden van klein tot onbeperkt groot: de Mekos Kilver en de Mekos Transport Dozer voorzien van een bodemplaat met hierop een hydraulisch schuifbord.

Partners:

Mekos Schagerbrug BV Tel. 0224-571555 www.mekos.net

Alstublieft, opgeruimd staat netjes!

Tegen grassen en moeilijke breedbladige onkruiden in maïs

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

ondernemen met

vaktechniek

Slijtvast en zuinig getest Vredestein VF-band geeft extra flexibiliteit en stabiliteit Als derde fabrikant introduceerde Vredestein onlangs een band met de VF-technologie. De DLG testte de band en concludeerde dat deze Vredestein Traxion Optimall in het veld in elk geval beter presteert dan de VF- en IF-banden van andere merken.

Met de IF- en VF-technologie hebben fabrikanten als Bridgestone, Trelleborg en Michelin een nieuw segment toegevoegd aan de bandenmarkt. Deze banden kenmerken zich door een grotere flexibiliteit en vooral door een groter draagvermogen. Dat betekent dat je bij een gelijkblijvende belasting op een lagere bandenspanning kunt werken, met als resultaat een lagere bodemdruk. Op de Agritechnica introduceerde Vredestein zijn eigen band met deze VF-technologie, de Traxion Optimall. Als eerste maat is beschikbaar de 710/75R42 in combinatie met de 650/60R34 of 650/65R34, wat gelijk laat zien op welke trekkerklasse de fabrikant zich richt. Het zijn banden die horen bij trekkers van 199 kW (270 pk) en meer. Daar komt deze technologie ook het beste tot zijn recht, meent Guido Boerkamp, senior manager van de ontwikkelingsafdeling. “Dit zijn banden voor de echte loonwerktrekkers die veel uren maken en ook veel op de weg zitten. In het seizoen komen ze echter ook veel in het veld en daar is het belangrijk dat ze bij een zo laag mogelijke druk kunnen werken en veel tractie hebben. Waarbij we blijven waarmaken waar klanten ons van kennen: een hoge slijtvastheid en dus een lange levensduur, wat leidt tot de laagste kosten per gebruiksuur.”

Zijkant soepeler

DLG-test Afgelopen najaar heeft het Duitse testinstituut DLG de banden van Vredestein vergeleken met twee andere banden met de IF- of VF-technologie. In deze onafhankelijke test is in het veld met behulp van een remtrekker een grondbewerking gesimuleerd. Alle drie de geteste sets banden waren daarbij afgesteld op de laagst mogelijke druk bij de gegeven belasting. In deze test bleek de Vredestein in het gebied tussen nul en twintig procent slip duidelijk het best te presteren. Dit resulteert in een iets lager brandstofverbruik dan de andere geteste VF-band en een duidelijk lager verbruik dan de IF-band. Die betere prestaties betekenen dus ook een hogere prestatie in hectares per uur en dus lagere bewerkingskosten. Volgens de DLG was het verschil zeven procent ten opzichte van de IF-band en ongeveer anderhalf procent ten opzichte van de andere VF-band.

GRONDIG 2 2018

De nieuw ontwikkelde band heeft in vergelijking tot de bekende Traxion-banden van Vredestein een andere opbouw van de zijkant en de schouder. Belangrijke aanpassingen zijn te vinden in de schouder, wang en hiel van de band. De zijkant is soepeler, maar met een sterkere rubbercompound, waardoor deze op hogere snelheid toch met een relatief lage druk kan rijden. Het geoptimaliseerde loopvlakcontour zorgt ervoor dat de band beter afplat bij een lage druk en dat het mogelijk is de volle breedte van de nokken te gebruiken voor een optimale trekkracht. Om de band op de weg toch stabiel te houden, is rond de hielzone juist extra stevigheid in de band gebracht. Het feit dat de nieuwe VF van Vredestein bij lagere snelheden op het land bij gelijkblijvende last op lagere spanning kan worden bereden, maakt deze bij uitstek geschikt voor trekkers met een luchtdrukwisselsysteem. Gebleven is de gekromde vorm van de nok die het doorlopende profiel in het hart van de band geeft. Voor veel gebruikers is dit volgens Boerkamp van groot belang, omdat dit de band stil maakt en zorgt voor een zeer comfortabel afrolgedrag. “In Duitsland hebben we zelfs een klant die alleen met onze Traxion-band ’s nachts door het dorp mag rijden.”

In de fabriek in Enschede komen de eerste nieuwe banden inmiddels uit de oven. Op de foto de halffabrikaten.

Gijs van der Woerd:

“Veel meer tractie” Eerste montage De productie van deze band moet de nieuwe positie die Vredestein nastreeft in de bandenmarkt verder versterken. Het bedrijf wil namelijk niet alleen belangrijk zijn in de vervangingsmarkt, maar ook een duidelijke plek krijgen bij de eerste montage. Contracten daarvoor zijn er al met New Holland en Claas, terwijl de gesprekken met John Deere in een afrondend stadium zijn. Het past in de strategie van Apollo Vredestein om in de Europese bandenmarkt niet alleen bij de trailerbanden, maar ook bij de trekkerbanden een belangrijkere rol te gaan spelen. Dat is ook goed te zien aan het aantal maten radiaalbanden dat inmiddels beschikbaar is. Zo zijn er 76 verschillende radiaalbanden voor aangedreven assen van trekkers beschikbaar, 47 voor trailers, 24 voor oogstmachines (waaronder de hakselaars en combines) en achttien voor het agro-industriesegment (telescoopladers). Mede door dit groeiende aanbod wordt Vredestein volgens Boerkamp steeds interessanter voor fabrikanten om het merk ook als eerste montage aan te bieden. “Dat speelt zeker in het segment waarin we nu de Traxion Optimall aanbieden. Die fabrikanten krijgen wel de vraag van klanten, maar willen alleen zaken doen als je een breed aanbod hebt. Voor ons is dat belangrijk, omdat je daar volume kunt maken.” Vredestein verwacht van de Traxion Optimall veel vraag bij de eerste montage. “Je merkt dat juist bij ondernemers die veel geld investeren in een trekker er ook ruimte is voor een goede set banden. Die weten wat banden kosten en daar hebben wij vanuit de vervangingsmarkt al een goede naam. Bedrijven kennen Vredestein dan als het merk dat lang meegaat en dat is iets wat telt in de kostprijs.”

Nieuwe dimensie Met de nieuwe serie voegt Vredestein met de unieke combinatie van extra flexibiliteit en stabiliteit een nieuwe dimensie toe aan het segment van de VF-banden. Vooral doordat deze weer een stap verder gaat in de eigenschappen. Zo kan de band 0,4 bar harder worden opgepompt dan die van de concurrentie en is het draagvermogen hoger. Omgekeerd kun

Eén van de testgebruikers van de nieuwe Vredestein Traxion Optimall is Gijs van der Woerd van het gelijknamige loonbedrijf. Hij heeft de banden onder een New Holland T7.315 liggen en daar sinds vorig najaar al veel ervaring mee opgedaan. Vooral over de tractie bij de grondbewerking is hij erg te spreken. “Je merkt dat deze band veel beter afplat, waardoor je telkens minimaal vier nokken op de grond hebt. Bij het ploegen of bijvoorbeeld het diepwoelen maakt dat een groot verschil met onze standaard ploegband met hoge nokken. De slip is daardoor veel minder en dankzij de lage druk waarop je kunt werken, is de insporing ook duidelijk minder.” Omdat de trekker ook is ingezet bij transportwerk heeft hij daar ook de verschillen kunnen merken met andere VF-banden die hij onder zijn trekkers heeft liggen. “Een groot voordeel is dat je deze banden kunt oppompen tot 2,5 bar. Daardoor zijn ze veel stabieler en zal volgens mij de slijtage ook veel minder zijn”, aldus Van der Woerd. De andere VF-banden kon hij maar tot 1,6 bar oppompen bij wegtransport en dat was voor zijn gevoel onvoldoende. “Zeker bij een volle lading merk je dan dat ze toch wel heel veel doorbuigen op de wangen. Ze kunnen het vast aan, maar hoe lang is dan de vraag. Plus dat je dan veel meer slijtage hebt, omdat je met een zachte band op de weg rijdt.” Als er meer maten beschikbaar komen, verwacht hij wel er in te investeren. “Bij trekkers boven 300 pk kun je feitelijk niet zonder deze technologie. Alleen dan kun je ook op het veld de kracht maximaal benutten en toch zorgen voor een lage bodemdruk.”

je volgens Boerkamp zeggen dat de druk bij deze band bij dezelfde belasting tot ongeveer 25 procent lager kan dan bij andere VF-banden. “Daarmee onderscheiden we ons ook van de concurrentie.” Inmiddels lopen de eerste banden van de Traxion Optimallserie uit de fabriek in Enschede. Dat moet ook, want er is al een kleine wachtlijst van afnemers. Naar het eind van het jaar toe zullen ook andere XL-banden in de Traxion Optimall-serie beschikbaar komen. Gepland zijn nu nog zeven andere maten. Daarmee moet het segment trekkers van 199 tot 312 kW (270 tot 425 pk) worden afgedekt. TEKST: Toon van der Stok FOTO’S: Toon van der Stok, Vredestein

GRONDIG 2 2018

JOHN DEERE HIGH SPEED DOZER Snel schuiven en goed afwerken

ondernemen met

vaktechniek

De John Deere High Speed Dozer HSD 764 zie je in Nederland niet veel. Onlangs is er weer één bijgekomen bij de Drenth Groep en dat brengt het totaal nu op twee stuks. De bouw van de John Deere HSD wijkt nogal af van die van een traditionele bulldozer.

Rick Drenth en Henry Kuper zijn de eigenaren van de Drenth Groep in Emmen. Het bedrijf is gespecialiseerd in het fijn profileren van onderbanen voor de wegenbouw. Het heeft hiervoor tien graders en vier shovels aan het werk en haalde recent een John Deere High Speed Dozer (HSD) vanuit Canada naar Nederland. Eigenaar Rick Drenth heeft het idee dat hij er sneller mee kan werken en dat de onderbaan beter in conditie blijft. “Dankzij de rupsen wordt de ondergrond niet dol.” Drenth verwacht de John Deere echter breed in te kunnen zetten en heeft al ideeën voor andere klussen. “De machine moet gaan draaien bij bijvoorbeeld het aanleggen van landschapselementen en golfterreinen en bij dijkverzwaring. Op die manier willen we ons takenpakket verder verbreden.” Henry Kuper heeft de machine, die relatief weinig uren op de klok had, gevonden bij een dealer in Canada. “We hebben hem niet gezien voor we hem kochten, maar omdat hij bij een John Deere-dealer stond, durfden we het wel aan. We hopen het eerste jaar 800 tot 1000 uur met de machine te maken.”

De John Deere High Speed Dozer is in de eerste plaats een dozer, maar hij kan ook het werk van een grader prima aan.

GRONDIG 2 2018

Bodemvriendelijk De HSD heeft per kant twee korte rupsen. De besturing gaat door middel van knikbesturing en dat is volgens Drenth een stuk bodemvriendelijker dan het wringingsprincipe van de traditionele machines. Daar komt bij dat ook de rubber tracks een stuk bodemvriendelijker zijn dan stalen tracks van de traditionele bulldozers. Het knikpunt heeft een maximale uitslag van 45 graden. De HSD dankt zijn naam aan een maximale snelheid van 28 km/u. Dat geeft de HSD niet alleen de mogelijkheden om traditioneel schuifwerk te doen, maar ook het uitvlakken en afwerken - normaal een taak voor een grader - kan de HSD aan. Door de combinatie van rubber rupsen en knikbesturing verstoort de machine de afgewerkte baan nauwelijks als hij erover rijdt. Hoewel de bouw van de machine uniek is, zijn niet alle onderdelen uniek. Maar liefst zestig procent van de componenten van de HSD haalde John Deere van de loaders en bulldozers die het ook produceert. Het rupsonderstel ontwikkelde de

Rick Drenth (links) en Henry Kuper zijn de eigenaren van de Drenth Groep en haalden de HSD ongezien naar Nederland.

De machine heeft een goede bodemvolging dankzij veel kniken pendelmogelijk heden. De maximale knikhoek is 45 graden.

fabrikant samen met Camoplast (inmiddels Camso) specifiek voor de HSD. Het is een rups met een combinatie van frictie en positieve aandrijving. Dat wil zeggen dat de nokken aan de binnenkant van de rups passen in de uitsparingen op het aandrijfwiel. De rupsen zijn 61 centimeter breed en elke rups heeft een contactoppervlak van 8206 vierkante centimeter. Dat zorgt er voor dat de 15,5 ton zware machine toch een uiterst geringe bodemdruk heeft en dat hij een forse tractie kan ontwikkelen. De rupsen worden hydrostatisch aangedreven, met afzonderlijke wielmotoren. Dat maakt het mogelijk dat in bochten de binnenste motoren langzamer draaien dan de buitenste, waardoor de bocht makkelijker wordt genomen en de slijtage aan de rupsen beperkt blijft. De rupsen hebben een goed contact met de ondergrond, dankzij de verschillende pendelmogelijkheden. In de eerste plaats zitten die in het knikstuk, zodat voor- en achterkant onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. Dan hangt de achterkant in een A-frame, dat de rupsen extra bewegingsvrijheid geeft. Ten slotte kunnen de rupsen in de rijrichting alle vier de bodem volgen. De hydraulische spanners op de omkeerwielen fungeren op de weg als schokbrekers. Tijdens het werk zijn ze star, om nauwkeurig te kunnen afwerken.

Goed zicht op blad Voor de aandrijving zorgt een 6,8-liter-zescilinder van Deere Power Systems die maximaal 154 kW (210 pk) levert. Deze is voor de hydrostatische aandrijving gekoppeld aan vier variabele loadsensingpompen en vier rijmotoren. Voor de overige hydraulische functies hangt er ook nog een loadsensingpomp achter met een opbrengst van maximaal 265 liter per minuut. Achter op de machine zitten er twee dubbelwerkende ventielen, waarvoor 129 liter beschikbaar is. Zo kan de dozer ook een wals of eenvoudig kilverbord trekken. De cabine staat voor op de machine, voor een perfect zicht op het zesvoudig verstelbare en 3,89 meter brede blad. De

Voor machinist Adrie Fuhler is de machine een mooie uitdaging: “Ik zie het wel zitten met deze machine.”

De zesvoudige bladverstelling wijkt niet af van die van traditionele bulldozers. De deurtjes maakte Drenth er zelf aan.

cabine heeft een groot glasoppervlak en daardoor zie je de voorkant van de rupsen en de omgeving van het blad. Omdat de motor achterop staat, met ook de koeling nog tussen motor en cabine, is het geluidsniveau met 72 dB(A) laag. De bediening is grotendeels betrokken van de andere John Deere-grondverzetmachines. Het sturen gaat via het traditionele stuurwiel, maar het kan ook met de linker joystick. Via de TMC-monitor (Total Machine Control) kan de machinist veel instellingen met een knopdruk aanpassen aan zijn eigen wensen of aan het werk dat hij wil doen. De Drenth Groep heeft de machine zelf voorzien van Topcon-3D-GPSbesturing. Daarvoor is de machine af-fabriek grotendeels voorbereid.

Langer door De vaste machinist op de machine is Adrie Fuhler. Hij komt van de shovel en ziet dit als een mooie nieuwe uitdaging. “Ik heb er nu een kleine week op gedraaid en het is nog even wennen en ontdekken. Het is me wel al duidelijk dat je hiermee in de natte grond veel langer kunt doorgaan dan met een grader, want die kan zijn vermogen hier niet kwijt. De bediening van de machine is niet zo veel anders. Rechts bedien ik het blad en links het rijden. Ik stel een toerental in en als ik moet keren, rem ik even bij en wordt het toerental automatisch verlaagd. Als ik even een kop moet schuiven, regelt de machine de snelheid automatisch terug en als de kop weg is, pakt hij zijn oorspronkelijke snelheid weer op. Het is wel lekker dat de motor helemaal achterop staat, want in de cabine is het mooi rustig. Vooral bij het achteruit rijden, is het wel even wennen. Omdat de cabine voor het knikpunt staat, ben je de motor even kwijt. Het valt me echter zeker niet tegen, ik zie het wel zitten met deze machine.” TEKST & FOTO’S: Arend Jan Blomsma

GRONDIG 2 2018

De vooruitgang ervaren.

Liebherr R 946 rups graafmachine Stage IV / Tier 4f: in dienst van uw prestaties Meer vermogen Eenvoudiger onderhoud Nieuwe opties voor meer comfort en veiligheid Kwaliteit tot in het kleinste detail

Wynmalen & Hausmann Import N.V. Ressenerbroek 7 6666 MP Heteren Tel.: +31 26 47 90 531 E-mail: info@wynmalenhausmann.nl www.facebook.com/LiebherrConstruction www.wynmalenhausmann.nl

ondernemen met

vaktechniek

Onderzaai vergt kennis Teeltmaatregelen in maïs hebben niet altijd effect Hoe kun je ook vanaf 2019 maïs blijven telen en voldoen aan de extra eisen om de bodem gezond te houden. In het Drentse project Grondig Boeren met Maïs zijn verschillende teeltmaatregelen al in de praktijk getest. De resultaten zijn wisselend. Het vergt niet alleen veel kennis, maar ook het kiezen van het juiste moment is belangrijk.

Als een groen bemester op het juiste moment ge zaaid is, kan deze zich na de oogst snel ontwikkelen

GRONDIG 2 2018

In het project Grondig Boeren met Maïs wordt voor het Drentse zandgebied al zes jaar en in Vredepeel (zuidelijk zand) sinds 2017 geprobeerd om bij alle beperkingen die gelden rond de maïsteelt toch een optimale opbrengst te realiseren. Daarbij is er veel aandacht voor de organische-stofvoorziening en de mogelijkheid om de beschikbare hoeveelheid drijfmest zo goed mogelijk te benutten. Op centrale demovelden op de proefboerderijen Vredepeel en Marwijksoord en op verschillende zogenaamde satellietbedrijven worden allerlei teeltmethoden in de praktijk geprobeerd. Deze teeltmethoden zijn in meerdere onderwerpen te splitsen. Voor een goede organische-stofbalans wordt enerzijds geprobeerd de afbraak te beperken door minder intensieve grondbewerking en anderzijds gekozen voor het optimaal inzetten van een groenbemester of zelfs het aanvoeren van extra organische stof. Daarbij is ook aandacht voor vruchtwisseling. Verder is er aandacht voor het zo efficiënt mogelijk inzetten van de mest en dus het aanpassen van de bemesting.

Nitraatactieprogramma Vanaf volgend jaar zullen telers extra aandacht moeten besteden aan het telen van een goede groenbemester. In het zesde Nitraatactieprogramma, dat momenteel ter beoordeling in Brussel ligt, is namelijk de verplichting opgenomen om te zorgen dat er op een maïsperceel uiterlijk 1 oktober een groenbemester is ingezaaid. Een lastig moment, want een flink deel van de maïsoogst vindt na 1 oktober plaats. Wie aan de regels wil voldoen, heeft grofweg twee mogelijkheden. De eerste is om een extra vroeg ras gaan telen, zodat de maïs zeker op 1 oktober is geoogst en je dus in elk geval tijdig een groenbemester kunt inzaaien. Het alternatief is het kiezen voor onderzaai van een groenbemester in de loop van het groeiseizoen. Het is een systeem dat al langer bekend is, maar waarvan de laatste jaren weinig gebruik is gemaakt. Toch zijn er in het project Grondig Boeren met Maïs wel prima resultaten mee geboekt, vertelde onderzoeker John Verhoeven op een bijeenkomst van het project in Marwijksoord.

“Verschillende bedrijven hebben inmiddels goede ervaring met zaaien van een groenbemester in de loop van juni, al zijn er wel duidelijk jaarinvloeden. Je moet namelijk wel het juiste weer hebben. Eerst droog om onder goede omstandigheden te kunnen zaaien en daarna wat vochtig om het zaad te laten kiemen. Dat moet ook tijdig gebeuren om te zorgen voor een goede beginontwikkeling voordat het gewas helemaal dicht is en het gras gaat lijden onder de schaduwwerking.”

Rietzwenk wisselend In de proeven van afgelopen jaar blijkt dat met name Engels en Italiaans raaigras het goed doen in de onderzaai. Rietzwenk is ook geprobeerd, maar de resultaten zijn meer wisselend. Verhoeven: “We zien dat met name Italiaans raaigras vaak goed onder de maïs vandaan komt. Wel is het dan noodzakelijk om daar met de onkruidbestrijding rekening mee te houden. Vooral het gebruik van bodemherbiciden moet dan worden beperkt”, aldus Verhoeven. Helemaal zonder hoeft niet, zo blijkt uit verschillende proeven, want zeker als je het zaaien combineert met het schoffelen lijkt de groeiremming mee te vallen, is de ervaring van cumelaondernemer Harry Koonstra uit Vinkenbuurt. Hij is al enkele jaren bezig met de onderzaai van gras in de maïs en gebruikt daarvoor een rolschoffel. Die combineert hij met het zaaien van de groenbemester. Zelf is hij dan terughoudend met het gebruik van bodemherbiciden, maar bij bedrijven waar collega’s spuiten, is dat wel eens anders en daar lijdt de groenbemester dan onder. Met het zaaien van een groenbemester net na of gelijk met het zaaien van de maïs zien de onderzoekers in het project Grondig Boeren met Maïs wisselvallige resultaten. Op satellietbedrijven waar in het verleden bij het zaaien van de maïs het traag kiemende rietzwenk is gebruikt, blijkt de kieming soms toch te goed, met als resultaat groeischade in de maïs. Ook al wordt de ontwikkeling van het rietzwenk met de onkruidbestrijding onderdrukt, toch blijkt in een enkele proef de opbrengst van de maïs tegen te vallen. Dat wordt veroorzaakt door belemmering van de groei, vermoedt Verhoeven. “Het gras ontwikkelt zich dan sneller dan de maïs en gaat daarmee direct concurreren. Daarom geven sommige telers de voorkeur aan onderzaai.” Het advies van collega-onderzoeker Herman van Schooten is dan ook dat telers en loonwerkers die zich dit jaar willen oriënteren op de mogelijkheden om volgend jaar nog latere rassen te telen nu kijken naar de mogelijkheden van onderzaai als de maïs in het zesbladstadium is. “Het voordeel van dit systeem is dat je in het najaar ook een betere groenbemester hebt, het nadeel is dat je bij een oogst onder natte omstandigheden weer veel kapot kunt rijden.” Een prima alternatief voor het onderzaaien van een groenbemester is volgens hem om te kiezen voor een vroeg ras. “Bij veel veehouders is massa helemaal niet zo belangrijk. Daar gaat het vooral om de kwaliteit. Dan kun je dus beter kiezen voor een vroeg afrijpend ras, waarmee je wel een hoge voederwaarde met veel zetmeel haalt. Dan heb je veel meer een krachtvoervervanger die past in het ruwvoerrantsoen. Je mist alleen wat opbrengst, maar dat blijkt in de praktijk ook mee te vallen. Vaak gaat het maar om drie tot vijf procent.”

Rijenbemesting Een tweede wijziging in de maïsteelt die in het actieprogramma is opgenomen, is de verplichte rijenbemesting met drijfmest bij snijmaïs vanaf 2021. Dit betekent of zaaien met een zaaimachine achter de mesttank of de mest uitrijden met behulp van GPS, waarna op precies dezelfde rij maïs wordt gezaaid. Het is een systeem dat de afgelopen jaren is getest en tot wisselende resultaten leidt. In het PPS-traject Ruwvoer en Bodem is op een uitgebreid proefveld op proefbedrijf Vredepeel het systeem aangelegd (standaard bouwlandinjectie, drijfmest in de rij en ruitzaai). In 2016 bleef de rijenbemesting wat achter, terwijl die in 2017 gelijk was aan de standaardmethode. Het verschil verklaren de onderzoekers vooral uit de wisselende groeiomstandigheden. “Door het extra rijden met zwaardere machines over de geploegde grond kun je verdichting krijgen. Vorig jaar was het voorjaar droog en had je daar minder last van. Daardoor was er vorig jaar geen verschil tussen standaard, ruitzaai en drijfmest in de rij. Deze twee jaren hebben in elk geval laten zien dat het systeem van drijfmest in de rij nog niet probleemloos kan worden toegepast. Het eist niet alleen een goede afstemming van de machines, maar zeker ook goede weersomstandigheden. Lukt dat niet, dan kost het opbrengst en kun je ook stellen dat de benutting van de stikstof minder is en je zelfs meer kans op uitspoeling hebt.”

Niet altijd positief Van Schooten ziet in het huidige onderzoek op Vredepeel ook geen positief effect van de rijenbemesting. Dat het in de proeven in het verleden gemiddeld wel goed uitkomt, is volgens hem mogelijk een gevolg van de gekozen onderzoeksmethode. “Om de omstandigheden vergelijkbaar te houden, is bij veel proeven ook bij de standaardmethode met bouwlandinjectie de mest aangewend na de hoofdgrondbewerking, zodat er ook daar vergelijkbare rijsporen waren. Dan krijg je wel een positief effect van de rijenbemesting, maar vergelijk je niet met de praktijk, waar je niet meer met zware apparatuur over de geploegde grond rijdt. Vergelijk je het daarmee, dan geeft rijenbemesting lang niet altijd een positief resultaat.“ Hoe moeilijk het is om verschillen te realiseren, blijkt ook wel uit de proeven met ruitzaai die in het project zijn gedaan. Hierbij wordt de maïs op 37,5 centimeter en in driehoeksverband gezaaid. In Vredepeel was er twee jaar achter elkaar geen verschil tussen ruitzaai en de standaard zaaimethode. “Terwijl we in Rolde met ruitzaai een ton meeropbrengst haalden. Daarom gaan we die systemen dit jaar in elk geval weer onderzoeken, want uiteindelijk draait het daarom: zoveel mogelijk kwalitatief goede maïs bij de beschikbare stikstof. Alleen zo kun je de uitspoeling echt beperken, want alle stikstof die is opgenomen, betekent minder kans op uitspoelen.”

TEKST: Toon van der Stok FOTO: PPO

GRONDIG 2 2018

TWINSEEDER Technische gegevens Werkbreedte: 3.00 m. Aantal uitlopen: 14 Diameter ringenrollen: 60 cm Gewicht: 825 kg. Verkruimelrollen Tank inhoud 850 liter

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

Breedwerpig zaaien zonder verstoppingen

UW SPECIALIST IN BEWARINGEN EN LOODSEN Kistenbewaring

Bulkopslag

Hout en beton

T 073-503 25 27 F 073-503 27 04 info@steenbergen-bouw.nl

De SamEx Twinseeder is een zaaicombinatie voor het breedwerpig zaaien van gras, granen of groenbemester. Door de 14 uitlopen wordt het zaad dicht voor de ringenrollen gezaaid en hierdoor aangedrukt. Doordat zaaikouters ontbreken treedt er geen verstopping op door stro of zoderesten. De opgebouwde pneumaat zaaimachine zorgt voor een zeer nauwkeurige afgifte, met een instelmogelijkheid van 1 tot 500 kg/ha. Het breedwerpig zaaien geeft een sterkere graszode voor blijvend grasland en zorgt ook voor optimale resultaten op sportvelden en golfbanen. De Samex Twinseeder kan als solomachine ingezet worden, of in directe combinatie achter een frees, rotoreg of cultivator.

SamEx Benelux

Oranjekanaal zz. 17, 9415 PR Hijken Tel + 31 (0)653428536 • + 31 (0)650436447 info@wasse.nl • www.samex.nl

WWW.STEENBERGEN-BOUW.NL

adv grondig 2016.indd 1

Om verdere groei en stabiliteit in de Engelse markt te kunnen garanderen 05-01-16in10:10 heeft Vervaet besloten te participeren haar partner J. Riley Beet Harvesters uit Norwich (UK). Riley is een gekende naam op de Engelse markt en heeft sinds meer dan 25 jaar honderden Vervaet bietenrooiers en Hydro Trikes op de markt gezet en heeft een mooie bedrijfslocatie met kantoor, professionele werkplaats en zo’n 15 mensen in dienst. In de bietenrooiers is Vervaet sinds jaren marktleider in Engeland. Op termijn zal het bedrijf als Vervaet UK door het leven gaan. Om Vervaet UK op termijn zelfstandig te kunnen laten draaien zijn we op zoek naar een gemotiveerde en zelfstandige:

Salesmanager / Bedrijfsleider UK Denkt u geschikt te zijn voor deze uitdagende functie?

Jij: • Beheerst de Engelse taal in spreken en schrijven; Nederlands is een pré. • Hebt ervaring met verkoop van kapitaalgoederen; bij voorkeur in de agrarische sector. • Bent in de eerste instantie verantwoordelijk voor de verkoop van Vervaet producten door het gehele Verenigd Koninkrijk. • Hebt ervaring met leidinggeven. • Bent bereid kortbij het bedrijf in Norwich te huisvesten. • Kunt op termijn en bij succes participeren in het bedrijf en de directie op je nemen. • Bent resultaatgericht, proactief en flexibel. • Kan goed omgaan met mensen en kan mensen motiveren Ons aanbod bestaat uit prachtig werk in een mooie omgeving met vooral veel uitdagingen en vrijheid. Als jij ons kunt overtuigen dat je de juiste persoon bent willen we graag een verbintenis met je aangaan. Een perfect salaris, prestatiebeloning en auto van het bedrijf zijn bespreekbaar. Interesse? Stuur een korte brief met jouw CV naar hrm@vervaet.nl of bel 0622299839 voor meer info

Ontdek De nieuwe koers voor onkruidbestrijding in mais • Zeer brede werking tegen grassen en breedbladige onkruiden in mais • Ideale basis voor iedere tankmix • Uniek tegen kamille en zwaluwtong, nevenwerking tegen haagwinde • Ingebouwd resistentiemanagement

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

ondernemen met

vaktechniek

“We gaan voor honderd procent chemievrij in 2021” Uitdaging voor de beheerders van sportvelden in Almere Chemievrij beheer van sportvelden is in de gemeente Almere geen verre toekomstmuziek meer. Integendeel. Uitgangspunt is de gifspuit alleen in incidentele gevallen te hanteren en zoveel mogelijk natuurlijke en biologische bestrijdingsmethoden toe te passen. De toezichthouder buitensport van de gemeente, zijn adviseur en de aannemer zijn vol vertrouwen over het beheer zonder gewasbeschermingsmiddelen vanaf 2021: “We gaan het redden.” Als iemand in staat is het veelbesproken onderwerp van chemievrij beheer van verschillende kanten te duiden, is het Jacco Meijerhof wel. Hij combineert het adviseurschap voor de gemeente Almere met zijn werk voor aannemersbedrijf Hofmeijer Civiel en Cultuurtechniek BV uit Voorst. Toezichthouder buitensport Tonnis Smith van het gemeentelijk sportbedrijf: “Jacco speelt een belangrijke rol in ons team met zijn adviezen en het uitzetten van aanbestedingen en schrijven van bestekken. Jacco weet als ervaringsdeskundige heel veel van de materie en buigt zich over de grote lijnen van het beheer van de sportvelden.” Smith werkt daarnaast samen met aannemer Berdi Sport & Groen uit Nagele in de Noordoostpolder. Dat bedrijf verzorgt het volledige terreinbeheer in de stadsdelen Almere Haven en

GRONDIG 2 2018

Almere Buiten. Twee andere aannemers zijn verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van de overige sportaccommodaties in de stad. Smith: “Het wordt een hele opgave om chemievrij te werken. Almere is een gemeente die duurzaamheid heel hoog in het vaandel heeft staan. Wij willen dus ook graag onze nek uitsteken in het chemievrij beheer, omdat we zo duurzaam mogelijk willen werken. De vraag is hoe we het chemievrij beheer in de praktijk vormgeven. Het antwoord daarop moet komen van de werkers en praktijkjongens in het veld, de aannemers. Gelukkig is er nog even tijd om het ei van Columbus uit te vinden. We verwachten dat het in elk geval voor meer handwerk zorgt.”

Prestatiecontract In Almere werken aannemers op basis van een zogeheten geïntegreerd prestatiecontract. Rienk Bernhard, mede-eigenaar van Berdi Sport & Groen: “Hierbij liggen de verantwoording en de organisatie van het beheer en onderhoud van onder meer twintig natuurgras- en kunstgrasvelden op het gebied van voetbal, American football en handbal bij ons als aannemer. Dat werkt prettig en geeft veel vrijheid, zonder veel tijdrovend overleg over de aard van de werkzaamheden”, aldus Bernhard. Hij benadrukt dat het beheer in Almere zoveel mogelijk chemievrij gebeurt. “Als het echt niet anders kan, schakelen we over naar chemische middelen, bijvoorbeeld bij een heel hoge onkruiddruk of bij het bestrijden van engerlingen, larven die in de bodem voor veel schade zorgen. Als we komend voorjaar engerlingen moeten bestrijden, gaan we dit biologisch benaderen met aaltjes. We gebruiken chemie alleen als escape en gaan voor een zo natuurlijk mogelijk beheer, dus met machines en door het beluchten, verticuteren en snijden van het gras. Het chemievrij beheer gaat vanaf 2021 gepaard met nog striktere en hardere afspraken. De meeste aannemers beseffen dat dit écht om aandacht vraagt.”

Op de goede weg Adviseur Meijerhof benadrukt dat Almere de sportvelden vanaf 2021 honderd procent chemievrij wil beheren. “Dat is de uitdaging waar we voor staan. We zijn er al nadrukkelijk mee bezig. Dat maakt de omslag in denken en handelen vanaf 2021 gemakkelijker”, stelt Meijerhof. “We accepteren niet zonder meer dat we de problemen met engerlingen, schimmels of uitbraken van andere ziekten alleen met de gifspuit kunnen oplossen. Er moeten hier toch natuurlijke of biologische alternatieven voor zijn, bijvoorbeeld door machines anders af te stellen. Dat moeten we goed uitzoeken. Blijken alternatieven écht niet voorhanden, dan gaan we voor 95 procent chemievrij. Zaak is om er in elk geval alles aan te doen om voor die honderd procent te gaan.” Hij vervolgt: “We zijn in Almere op de goede weg. Belangrijk is dat we niet op onze lauweren gaan rusten en de komende jaren stappen blijven zetten voor een nog duurzamer onderhoud. Als het aankomt op chemievrij beheer in 2021 redden wij ons wel. Dat geldt ook voor de andere gemeenten die lid zijn van de belangen- en brancheverenigingen die deelnemen aan initiatieven als de Green Deal Sportvelden. Ik vrees wel problemen in kleinere gemeenten. Feit is dat sport daar toch vaak op een lager pitje staat en het budget voor het beheer en onderhoud niet overhoudt. Daarom zijn veel verenigingen verzelfstandigd en nemen terreinbeheerders en vaak ook goedwillende vrijwilligers het onderhoud voor hun rekening. Zij missen veel specifieke kennis, terwijl juist het kennisniveau van fieldmanagers omhoog moet om goed beheer zonder chemie mogelijk te maken.”

Kosten Het bedrijf van Bernhard verricht groot onderhoud bij een aantal sportclubs. “Of die zich gaan conformeren aan de Green Deal en tijdig serieus werk maken van het chemievrij beheer?

Ik steek er mijn handen niet voor in het vuur. Ze beseffen vaak niet wat er op hen afkomt. Alleen al qua kosten, al kan ik dat niet onderbouwen met exacte bedragen. Het onderhoud zonder gewasbeschermingsmiddelen wordt duurder. Het is van groot belang dat eigen diensten van gemeenten of adviesbureaus bij het schrijven van bestekken en sluiten van meerjarige overeenkomsten nu al nadrukkelijk rekening houden met het invoeren van chemievrij beheer. Dat gebeurt nog veel te weinig. Ze lopen hierin achter of zijn niet goed op de hoogte. Daar maak ik me grote zorgen over. Het borgen van de Green Deal begint bij een goede invulling van de bestekken en contractvormen.”

Goede voorbereiding Adviseur Meijerhof gaat uit van het credo ‘een goede voorbereiding, is het halve werk’. “Opdrachtgevers, zoals de gemeente Almere, stimuleren duurzaam beheer én maken beleid om de sportvelden zo natuurlijk mogelijk te onderhouden. We willen met het oog op de Green Deal ook stappen maken. We werken aan gezonde bodems en gezonde grasmatten, die goed bestand zijn tegen onkruid, schimmels en uitbraken van ziekten. Het is eigenlijk simpel: als de velden qua kwaliteit nu al een acht verdienen, heb je straks vanaf 2021 - als er geen weg meer terug is - minder extra kosten voor het beheer. Het probleem ligt daarom vooral in kleinere gemeenten waar de velden een matig zesje scoren en de financiële middelen beperkt zijn. Conclusie is volgens mij daarmee dat de kwaliteit van veel sportterreinen onder druk staat. Verspreid over Nederland gaat het daarbij over duizenden sportvelden.” TEKST: Stefan Latijnhouwers FOTO’S: Berdi Sport & Groen

Afspraken over chemievrij beheer Sinds 2016 is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op een harde ondergrond buiten de landbouw niet meer toegestaan. Dat geldt voor ge asfalteerde sportvelden, trottoirs en tribunes bij sportaccommodaties. Eind 2017 is dit verbod uitgebreid naar onverharde terreinen buiten de landbouw, zoals plantsoenen of bossen bij sportaccommodaties. Een uitzondering geldt voor de buitensport om zo de speelkwaliteit en veiligheid voor de sporters op de velden te waarborgen. Volgens de sportbranche was een verbod van chemie op de velden in 2017 namelijk niet haalbaar. De betrokken organisaties pleitten daarom eerder al voor een soepelere overgang op een later tijdstip. In de Green Deal Sportvelden, die ook CUMELA Nederland heeft ondertekend, is afgespro ken dat de aanleg en het onderhoud zonder chemische gewasbeschermings middelen officieel een feit is vanaf 2021.

GRONDIG 2 2018

2018 Actie * ONKRUIDBESTRIJDING IMPROVED Performance

SNELLE OPNAME

GRATIS

ZEER GOEDE WERKING

480

TELLO drone bij aankoop van 200 L vat Actieperiode: 01.01.18 t/m 31.07.18

480 G WERKZAME STOF REGENVAST NA 1 UUR

T. 0800 023 41 65 |

www.roundup.nl

* Informeer bij uw leverancier. Zolang de voorraad strekt. Levering van de drone(s) geschiedt in de loop van groeiseizoen 2018. Roundup® Ultimate is een gedeponeerd handelsmerk van Monsanto. Toelatingsnummer 13865N, 480 g/l glyfosaat. Volg bij toepassing de gebruiksaanwijzing op het etiket.

KWETSBAAR

Geen enkele landbouwer heeft het weer in de hand. En dat maakt hem kwetsbaar. Want weer of geen weer, het werk houdt niet op. Net om die reden heeft Alliance banden ontworpen voor alle weersomstandigheden. Het maakt niet uit of het om tractoren, maaidorsers, karren of aanhangwagens gaat, we hebben een oplossing voor alle toepassingen en elk terrein. Fantastische kwaliteit voor een schappelijke prijs. En zeker dat laatste spreekt elke landbouwer aan. Want als het erop neerkomt, halen ze allemaal het onderste uit de kan.

KIES SLIM. KRIJG WAAR VOOR JE GELD.

DZ 2100 / 2.00 mtr. 10 cm rijafstand

Agri Twin 4.40/5.80 mtr. 7,5 cm rijafstand Het nieuwe doorzaaien

(G)oud en vertrouwd

Wij gaan bij Vredo graag met de tijd mee, de gebruiker vraagt van onze machine in minder tijd, meer opbrengst tegen een constante hoge kwaliteit. De laatste generatie doorzaaiers met het Vredo doorzaaiprincipe is tot in de perfectie doorontwikkeld en heeft daardoor: • • • •

De hoogste efficiënte benutting van zaad; Dubbele werksnelheid door dubbele werkbreedte; Nóg beter zaaibeeld en daardoor betere ontkieming; Aantrekkelijk design.

De “oude” Vredo heeft daarmee zijn opvolger in bijvoorbeeld de DZ 344.07.5 Agri Twin gevonden, ontdek het nieuwe doorzaaien en

Investeer nu in uw Graslandopbrengst 2018! +31 (0) 488 411 254 verkoop@vredo.com

www.vredo.com

Alliance Tire Europe BV

De Entree 59, 1101 BH Amsterdam-Zuidoost, Netherlands Tel: +31 (0) 20 2184 770, Fax: +31 (0) 20 2184 771 Contact: info.europe@atgtire.com, www.atgtire.com

Vredo ontwikkelt, produceert en verkoopt:

De beste in het veld MestTracs

Zodenbemesters

Snijfilters

Doorzaaimachines

ondernemen met

vaktechniek

ECONOMIE

CUMELA Kompas Analyse: betaalde arbeidskosten gestegen met ruim twee procent

IN KORT BESTEK Zorgvuldig graven óók zaak van de opdrachtgever Beste Nico, In een nieuw RAW-bestek van de gemeente moet ik het opzoeken en eventueel omleggen van kabels en leidingen afprijzen, terwijl ik nog niet over Klic-informatie beschik. Volgens het bestek geldt de oude richtlijn zorgvuldig graven CROW250. Wat moet ik doen?

Beste aannemer,

Wanneer we bovenstaande grafiek bekijken, trekken we de volgende conclusies: • De betaalde arbeidskosten zijn in de afgelopen vijf jaar gestegen. • De arbeidskosten per arbeidskracht voor grondverzetbedrijven, gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven zijn gelijk. • Jaarlijks zijn er grote verschillen in bruto marge per fte tussen bedrijven in het grondverzet en agrarisch loonwerk. In Grondig 1/2018 en in Grondig 8/2017 hebben we de kengetallen per fte beschreven voor grondverzetbedrijven en agrarische loonbedrijven. Om die reden is het goed om de verschillen tussen grondverzetbedrijven, gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven nog eens nader te bekijken. We zagen al dat er nauwelijks verschil is in arbeidskosten tussen hoog en laag renderende bedrijven en nu blijkt dat dit ook geldt voor de verschillende typen bedrijven. In 2016 kwamen de betaalde arbeidskosten per fte uit op € 43.664,-. In 2012 bedroegen de arbeidskosten per fte gemiddeld nog € 39.628,-. Het betekent dat de betaalde arbeidskosten in vijf jaar tijd zijn gestegen met ruim € 4000,-, een stijging van ruim twee procent per jaar. Kijken we naar de bruto marge per fte, dan blijkt dat deze gemiddeld is gestegen van € 105.084,- in 2012 naar € 112.295,- in 2016. Een stijging van ruim € 7200,-, bijna 1,4 procent. Hiermee blijft deze achter ten opzichte van de arbeidskosten. Duiken we dieper in de getallen, dan zien we dat de bruto marge van jaar op jaar bij de agrarische loonbedrijven duidelijk hoger is en bij de grondverzetbedrijven juist lager. De agrarische loonbedrijven hebben in 2016 een bruto marge per fte van € 123.884,-, terwijl dit voor de gemengde bedrijven en grondverzetbedrijven uitkomt op respectievelijk € 114.283,- en € 102.783,-. De verklaring hiervoor is eenvoudig. Bij de kapitaalintensievere agrarische loonbedrijven is het aandeel machinekosten in het uurtarief duidelijk hoger. Waar de grondverzetbedrijven gemiddeld per fte gemiddeld € 34.000,aan machinekosten hebben, is dit bij de agrarische loonbedrijven gemiddeld € 59.000,-. De machinekosten bestaan uit afschrijvingen, onderhoud & reparatie, brandstof, verzekeringen, inhuur en algemene machinekosten. De grote verschillen betekenen dat het bij de beoordeling van kengetallen verstandig is om rekening te houden met de aard van de werkzaamheden van het bedrijf. Tot slot zien we in de grafiek terug dat het jaar 2014 door onder meer de goede weersomstandigheden een erg goed jaar voor bedrijven in de cumelasector is geweest. De bruto marge lag in dat jaar duidelijk hoger. Wilt u weten hoe uw kengetallen zijn, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking CUMELA Kompas Analyse. Neem hiervoor contact op met één van de bedrijfskundig adviseurs, uw bedrijvenadviseur, de infolijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

De aanbestedende dienst maakt hier twee fouten. Sinds 1 januari 2017 is namelijk de nieuwe richtlijn zorgvuldig graven CROW500 van kracht en die vervangt de CROW250. Deze nieuwe richtlijn richt zich op de gehele graafketen en niet meer alleen op de machinist en de grondwerker. Verder gaat de gemeente door u het risico van de kabels en leidingen te laten inschatten voorbij aan de verantwoordelijkheid die zij zelf heeft en ook houdt als ze het uitbesteedt. De gemeente moet u sinds de CROW500 vooraf van juiste kabel en leidinginformatie voorzien. Volgens de CROW500 is de aanbestedende dienst de initiatiefnemer. Die is verantwoordelijk voor het doen van een oriëntatieverzoek bij het Kadaster, waarna eventueel door proefsleuven of andere betrouwbare opsporingstechnieken kabels en leidingen correct en betrouwbaar in beeld worden gebracht. Op basis van een risico-inventarisatie wordt dan een maatregelenplan opgesteld. Netbeheerders worden in deze fase door de gemeente ook bij het project betrokken. Mocht dan blijken dat kabels en leidingen moeten worden omgelegd, dan wordt dit al in een vroegtijdig stadium vastgesteld en eventueel uitgevoerd, zonder dat dit in een latere fase tot stagnatie in het werk en onnodige (discussie over) kosten leidt. Let op: deze nieuwe werkwijze ontslaat u niet van het doen van een Klic-melding. Alleen op basis daarvan mag worden gegraven. Bovendien bepaalt de CROW500 dat u ingehuurde machinisten en grondwerkers volledig moet informeren met een werkinstructie. Dat is écht meer dan de opmerking van de uitvoerder: “Hier zit niks, graven maar.” Dat is úw verantwoordelijkheid! Mijn advies: wijs in de nota van inlichtingen op de CROW500. Vraag om de gegevens van het oriëntatieverzoek, de risico-inventarisatie en het opgestelde maatregelenplan. Calculeer en offreer op werkelijke en bekende risico’s. Maak een goede werkinstructie voor het graafteam. Ga ook met uw vaste opdrachtgevers, ook voor lopende contracten, in gesprek over deze gewijzigde regelgeving en hun verantwoordelijkheid voor het zorgvuldig graafproces. U kunt de CROW500-richtlijn bestellen via www.crow.nl/publicaties. Meer informatie vindt u op www.kabelenleidingoverleg.nl.

Nico Willemsen beleidsmedewerker GWW

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

cumela

CUMELARIA

VIJFTIG JAAR LOONBEDRIJF BRANDSMA IN WOLSUM Vijftig jaar geleden startte Hendrik Brandsma met melkritten met trekker en wagen. Al snel kwamen daar andere agrarische werkzaamheden bij. Inmiddels is Loonbedrijf Brandsma een allround loonen grondverzetbedrijf en is dochter Marije

Brandsma samen met compagnon Tette Vellinga verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding. Tijdens de twee open dagen ontving de familie Brandsma de gasten met veel trots op het bedrijf. Zaterdag 3 februari ontving Hendrik Brandsma uit handen van het bestuur Friesland en bedrijvenadviseur Gerben Zijlstra een welverdiende gouden speld.

STUDIECLUB KRING SCHAGEN: THEMA (LAND)BOUWVERKEER EN BODEM Bijna vijftig belangstellenden kwamen woensdag 17 januari 2018 naar de studie clubdag van Kring Schagen. Hero Dijkema praatte de aanwezige CUMELA-leden bij over de (nieuwe) eisen aan (land)bouwvoertuigen. Er komt inmiddels heel wat bij kijken. Na de pauze hield John Holleman een interessant betoog over de bodem. Zijn boodschap: met het onderwerp bodem staan we aan

het begin van een nieuwe en andere rol als gesprekspartner bij de klanten. Het middagprogramma werd afgesloten door Ingrid Commandeur van Proeftuin Zwaagdijk. Zij gaf uitleg over deze proeftuin en vertelde over een aantal proeven die zijn geënt op de bodem. Na afloop van de studieclub dag was er voldoende tijd en stof tot napraten in café ’t Geveltje.

NEGENTIG JAAR WESTRA Nog tien jaar naar dé mijlpaal, maar negentig jaar is natuurlijk ook respectabel. Westra vierde het met een open dag op 26 januari in Franeker. Het bedrijf is uitgegroeid tot een grote onderneming met vier vestigingen en 55 vaste werknemers. Westra is inmiddels heel breed geworden en is een voorloper op het gebied van techniek en in activiteiten. Denk aan 3D-GPS-techniek, een grondbank, een loswal, windenergie en zonnepanelen.

Inmiddels is de volgende generatie (de broers Pieter en Feite) ook al in het bedrijf gestapt. Westra is actief binnen CUMELA en heeft al veel betekend in de Commissie Sociale Zaken, in scholingsverband en op het gebied van veilig landbouwverkeer. Als dank en waardering ontvingen Matthijs en Corry Westra uit handen van Janneke Wijnia, algemeen directeur van CUMELA Nederland, een CUMELA-speld en een CUMELA-hanger.

ZESTIG JAAR LOONBEDRIJF GREFELMAN Loonbedrijf Grefelman bestaat zestig jaar en dat werd gevierd met een zeer goed bezochte open dag. Mede-oprichter Herman Grefelman en de huidige eigenaren Eduard en Renate Grefelman ontvingen de gouden CUMELAspeld. Tijdens de uitreiking werd het nog een keer aangehaald: Eduard en Renate vullen elkaar goed aan en vormen samen met de medewerkers een goed team. Dat het bedrijf meegaat met de tijd blijkt wel als we kijken naar de investeringen in shredlage-hakselen en opbrengstmeting en het gebruik van de digitale werkbon. Het bleef nog lang gezellig in Luttenberg.

GRONDIG 2 2018

RECHTERZIJDE DAGJE UIT IN ZWOLLE Kees den Engelen van het gelijknamige loonbedrijf uit Dordrecht was één van de gelukkige winnaars van twee vrijkaarten voor Indoor Tractorpulling Zwolle. Voor hem, zoals hij dat aangeeft, een mooie kans om samen met zijn vriendin Kirsten van Andel eens ‘het grote werk’ te zien in een ander deel van Nederland. Zelf doen ze met hun circa 600 pk sterke Fiat 1300 Super mee in de agri-sportklasse in het zuidwesten van Nederland. Kirsten rijdt ook en is dus bepaald niet bang voor een beetje ‘vuurwerk’ in Zwolle. Samen maakten ze er een uitje Zwolle van met een diner en een overnachting. Ze hebben genoten en kijken terug op een geslaagd weekeinde.

VEILIG OMGAAN MET OPVALLEND LANDBOUWVERKEER Op dinsdag 6 februari vond in Nuenen een bijeenkomst in het kader van Veilig Omgaan Met Opvallend Landbouwverkeer plaats. 78 leerlingen van basisschool De Wentelwiek leerden meer over de gevaren van (land)bouwverkeer en hoe zij hier in het verkeer mee om moeten omgaan. De cumelabedrijven Leenders, Loon- en Grondverzet uit Mariahout, J. Bouw uit Beek en Donk, en H. Kuijpers uit Son verleenden hun medewerking aan dit project.

Ontslag van een werknemer Al tien jaar sta ik cliënten met bijzonder veel plezier bij. En mijn hart gaat altijd weer sneller kloppen wanneer een werkgever mij belt en zegt: “Ingrid, ik heb een werknemer vanmorgen op staande voet ontslagen.” Dan weet ik: werk aan de winkel! Waarom is ontslag op staande voet eigenlijk zo’n heet hangijzer? Nou, de werknemer staat op straat, zonder inkomen, en stapt direct naar de kantonrechter. En dan? Dan wordt het ontslag grondig tegen het licht gehouden. Elke letter van de ontslagbrief wordt getoetst, elke waarschuwing in het personeelsdossier of juist het ontbreken ervan, maar ook alle persoonlijke omstandigheden van de werknemer. Het kan zelfs zo zijn dat een ontslag op staande voet afketst door privéomstandigheden. Of de ontslagbrief is niet goed, want ook dan houdt het ontslag geen stand. De werknemer heeft dan bij de rechter twee opties: óf hij wil zijn baan terug, of hij wil geld zien. In het eerste geval vraagt de werknemer de rechter om zijn baan. Ook al is de arbeidsrelatie dan vaak al kapot, toch moet je de werknemer weer toelaten op de werkvloer. Ook een ziekmelding ligt op de loer. Dit soort situaties laat zich maar moeilijk oplossen. De werknemer kan ook om geld vragen. Hij vindt het wel best dat de arbeidsovereenkomst eindigt en wil geld zien. Dan moeten we het rekenschriftje erbij pakken. De transitievergoeding moet worden betaald, de opzegtermijn en als duveltje uit het doosje de billijke vergoeding. Normaal wordt die laatste alleen toegekend in zeer uitzonderlijke situaties. Ontsla je echter een werknemer onterecht op staande voet, dan móet je betalen. Over de hoogte moeten we onderhandelen, want daar is geen formule voor. Tot slot heb ik nog een paar tips. Een gegeven ontslag kun je niet meer eenzijdig intrekken, dus win altijd vooraf advies in. Laat de ontslagbrief door een deskundige opstellen, want je kunt die later niet meer verbeteren of aanvullen. En als laatste: draal niet, want dat kan negatief uitpakken.

Ingrid Bouwman Arbeidsrechtadvocaat bij JagerKuiper Advocaten

GRONDIG 2 2018

VAN BUITEN NAAR BINNEN “Geen problemen met kentekening, mits…”

ondernemen met

cumela

Maurits von Martels, CDA-kamerlid en veehouder In hoeverre is CUMELA bekend buiten de sector? Hoe kijken overheden naar de sector? Hoe gaan grote aannemers om met cumelabedrijven? Waarin kan de sector zichzelf nog verbeteren? Daar zoeken we in deze serie een antwoord op. Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht duiken we deze keer de politiek in: Tweede Kamerlid van CDA-huize en melkveehouder Maurits von Martels. Negen maanden geleden denderde hij vanuit het niets met ruim 20.000 voorkeursstemmen de Kamer in. Het resultaat van een uitgekiende campagne om via gerichte stemmers, ondanks zijn 44e plaats op de kandidatenlijst, toch in de Kamer te komen. In zijn kamer op het Binnenhof, met aan de wand één koeienschilderij en op zijn bureau een verkeerslicht passend bij hem als woordvoerder verkeer, vertelt hij er met zichtbaar plezier over. Over hoe je met slim campagnevoeren toch je eigen kiezers voor je weet te winnen.

uitgangspunt is dat de verkeersveiligheid verbetert, maar met kentekening ban je niet alle gevaren uit. Dat moeten mensen ook beseffen. Eind deze maand komt er een nieuw voorstel van de minister. Zij heeft dan alle partijen opnieuw gehoord. Ik ben ervan overtuigd dat die kentekening er komt, maar ik vind niet bij voorbaat dat dit voor alle trekkers moet gelden. Daarin moet ik me nog verder verdiepen en kijken of er bijvoorbeeld een grens kan worden getrokken bij trekkers boven en onder de 40 kilometer per uur.”

Wat was het geheim van uw campagne?

Botsen uw boerenbelangen wel eens met uw politieke belangen?

“We hebben een tweesporenbeleid gevoerd, zowel regionaal als in de agrarische sector. Ik heb goede mensen om mij heen verzameld om campagne te voeren, want daar had ik zelf als wethouder en melkveehouder slechts in beperkte mate tijd voor. Ik ben veel in lokale en regionale kranten aan het woord geweest en er is een filmpje van mij op Facebook gedeeld, dat meteen 300.000 kijkers trok. Een politicus in een melkveestal trekt nu eenmaal de aandacht en doet het goed bij boeren, burgers en buitenlui. De mensen in de regio kenden me als wethouder in de gemeente Dalfsen. Hen kon ik bereiken met mijn ambitie, omdat ik het tijd vond voor wat anders. Politiek vind ik spannend en interessant. Het gaat om het overtuigen van mensen.”

Hoe doet u dat? “Alles draait om argumenten. Dat vind ik essentieel. Ik wil de feiten op tafel krijgen, de consequenties afwegen en dan mijn mening vormen. We zijn dan ook meer een belangenafweger dan een belangenbehartiger. Daarom bevalt het CDA, een middenpartij, mij zo goed. Het is altijd wikken en wegen. Ik wil niet ‘rechts’ of ‘links’ zijn, want dan duw jezelf al in een bepaalde richting. Daar zijn de dossiers te complex voor.”

Zo ook het kentekendossier voor landbouw voertuigen? “Mijn voorgangers waren uitgesproken tegen. Ik zelf heb persoonlijk geen problemen met kentekening van trekkers, mits het maar niet gepaard gaat met extra eisen en kosten. Het

GRONDIG 2 2018

“Dat valt nog wel mee, ik denk juist dat mijn achtergrond helpt. Doordat je weet wat er speelt in de agrarische sector kun je alles beter op waarde schatten. Neem nu bijvoorbeeld de mest-, berm-, en kalverfraude. De ophef was buitenproportioneel, maar ook hier denk ik dan: eerst de feiten op tafel. Genoemde incidenten doen de sector natuurlijk geen goed, maar ik snap ook dat het voor sommige boeren een overlevingsstrategie is geweest. Financieel hebben boeren het gewoonweg niet gemakkelijk. Het beleid wordt niet gedragen en dat leidt tot ontduiking. De rotte appels moeten worden opgespoord, maar het is ook van belang dat de NVWA zelf wordt doorgelicht en wordt verbeterd. Zonder handhaving heeft regelgeving geen zin.”

Bent u met de trekker op de weg dan ook een verkeersovertreder, omdat u harder rijdt dan 25 kilometer per uur? “Natuurlijk gebruiken wij ook de openbare weg. Zeker als we met de voermengwagen naar het jongvee gaan, dat op afstand staat.” Met een glimlach: “Maar wij rijden nooit zo hard.”

Hoe kijkt u naar de cumelasector? “Ik heb dubbel contact met de sector. Zowel beroepsmatig als het gaat om verkeersveiligheid en kentekening, maar ook thuis schakel ik de loonwerker veelvuldig in. Die rijdt mest uit, maait, hakselt en zaait. Loonwerkers zijn specialisten.

Wie is Maurits von Martels?

Ik kijk daar met veel bewondering naar. Het is altijd hollen of stilstaan. Ze moeten durf hebben om gigantische investeringen te doen, maar ook een capaciteit hebben die lonend is. Ze hebben kennis van zaken, ze moeten om weten te gaan met medewerkers. Het is echt passie die hen drijft om 24 uur per dag, soms zelfs zeven dagen per week, klaar te staan.”

Dat wringt welllicht met uw politieke belangen. Zestien tot twintig uur achter elkaar werken mag wettelijk gezien niet… “Als Kamerlid besef ik de risico’s, maar ik vind het aanvaardbaar voor zo’n korte periode in het jaar. Ik spreek de minister daar dan ook niet op aan. Er zijn momenteel urgentere zaken waarmee we ons bezighouden.”

Heeft u al iets bewerkstelligd? “Ja, toch wel, hoewel ik er toch maar relatief kort zit. Het is hard werken, maar dat ben ik wel gewend als boer. De grootste successen zijn al geboekt tijdens de formatie: er komt een bedrijfsovernamefonds waaruit jonge boeren worden ondersteund om de overname van het gezinsbedrijf en investeringen in innovatie te financieren. Landbouw heeft ook weer een eigen minister en ministerie. Daar zullen we deze kabinetsperiode mee bezig zijn. Hopelijk kan ik ook een bijdrage leveren om ervoor te zorgen dat er weer wat meer ’rust in de tent komt’ en er in de komende jaren minder vaak paniekvoetbal hoeft te worden gespeeld. Er komt verder twintig miljoen euro beschikbaar om de NVWA te versterken en de NVWA wordt doorgelicht.”

Maurits von Martels kwam in 2017 met 21.510 voorkeurstemmen voor het CDA in de Tweede Kamer. Hij onderhoudt de portefeuilles Infrastructuur en waterstaat, glastuinbouw, gewasbescherming, biotechnologie, dierenwelzijn (nietproductiedieren), dierproeven, milieu (niet-landbouwgerelateerd), externe veiligheid en biobrandstoffen. Daarvoor was Von Martels betrokken bij de gemeentepolitiek in Dalfsen. In 2006 werd hij gemeenteraadslid voor het CDA en in 2010 werd hij benoemd tot wethouder. Thuis op Huize Hessum in Dalfsen runt hij een melkveebedrijf met 103 melkkoeien en 55 hectare land, waarvan 42 in eigendom. Op zondag melkt hij nog steeds zelf. Hij noemt het “de drukste dag in de week”.

de landbouwwoordvoerders CUMELA. De sector is een specialisatie in het dossier landbouw, dus je kunt niet verwachten dat iedereen je kent. Bij het ministerie van Landbouw is CUMELA wel een begrip.

Wat kan CUMELA doen om beter in beeld te komen?

Is de cumelasector wel in beeld in politiek Den Haag?

“Ik heb regelmatig spreekuur met LTO-leden, maar dat zouden we ook voor cumelabedrijven kunnen opzetten. Ik vind één-op-ééngesprekken veel prettiger dan staand voor een grote zaal. Dat blijft te algemeen. Daarnaast blijft lobbyen erg belangrijk. Eigenlijk hoef je alleen de coalitiepartijen en voor de zekerheid een oppositiepartij te overtuigen en dan ben je er al. Stop er niet meer energie in dan nodig is. En zorg ervoor dat je in beeld blijft. Stuur bijvoorbeeld met enige regelmaat een nieuwsbrief. Laat zien wat je doet voor je leden en wat je standpunt is in sectorgerelateerde kwesties. Natuurlijk krijgen we heel veel e-mail, maar het wordt allemaal bewaard. Als een cumelaonderwerp op een gegeven moment actueel wordt, kunnen we teruggrijpen op die nieuwsbrieven. Dan nemen we dat weer mee in onze belangenafweging. Ook in de belangenbehartiging gaat het namelijk om het overtuigen van mensen.”

“Wat betreft kentekening heeft CUMELA al veel aan de bel getrokken. Er is dus gezaaid en er moet nu worden geoogst. De kiemkracht is er. Over het algemeen kennen echter alleen

TEKST: Marjolein van Woerkom, Toon van der Stok FOTO: Toon van der Stok

GRONDIG 2 2018

BRILJANT IN ZIJN EENVOUD

NIEUW ACTIE MO DEL

Getoonde afbeelding kan afwijken

M35 Base strooier 1250 Liter trechter Base Hydraulische bediening

Geldig tot 31 maart 2018

Strooivingers*: 4650.12 (12-18 m) of 4650.20 (20-24 m) * andere strooivingers tegen meerprijs!

BENT U GEĂ?NTERESSEERD? KIJK OP WWW.MECHANCULTUURTECHNIEK.NL MEC_18_0041_Bogballe_v5_c.indd 1

16-02-187 15:08

Gedreven door: grondbewerking

Vakkennis

Correcte Service PNEUMATIC PRECISION SEED DRILLS

precisie zaaitechniek

Snelle onderdelenvoorziening

haakarm systemen

Oplossingsgerichtheid

Chr. Willemsen GmbH

Loyaliteit

ccm molens

Bieslook 15 6972 SG DIDAM

gerard.zweers@agri.nl 06-53236180

www.agri.nl

Lastige onkruiden vragen om de kracht van Peak of Casper ®

Peak, tegen lastige breedbladige onkruiden • IJzersterk op o.a. kamille en zwaluwtong • Goede werking op haagwinde • Zeer veilig voor de maïs • Flexibel en makkelijk in het gebruik

Casper, de oplossing tegen haagwinde • Sterk op haagwinde en lastige breedbladige onkruiden • Werkt tot diep in de onkruidwortels • Veilig voor de maïs • Draagt bij aan een snelle onkruidbestrijding

Peak en Casper zijn ideaal te combineren met o.a. Calaris®, Callisto®, Milagro®40 en Gardo® Gold.

Syngenta Crop Protection B.V., Postbus 512, 4600 AM Bergen op Zoom. Tel. 0164 225 500, www.syngenta.nl. Syngenta biedt diverse oplossingen die telers helpen hun bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren. Zie www.syngenta.nl/stewardship Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor het gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

ondernemen met

cumela

CUMELA.NL

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Cumela.nl zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Cumela.nl. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

27 MAART: ALV EN DE LEF & TROTS-NETWERKBORREL Dinsdagmiddag 27 maart vindt in het SOMA College in Harderwijk de jaarlijkse algemene ledenvergadering van CUMELA Nederland plaats. Deze middag wordt tevens de Veilig Vakwerk-app gelanceerd, hoort u meer over de mogelijkheden van de P&O-scan en de Mestscan en

raten we u bij over de gevolgen van de nieuwe privacywetgeving. p Aansluitend vindt de Lef & Trots-netwerkborrel plaats. Praat bij met uw collega’s en stel uw ondernemersvragen aan één van de vele specialisten van de C UMELA-organisatie. Via de website meldt u zich aan.

GROENE WELLE VIERDE CUMELAACADEMIE De mbo-opleiding Groen, Grond & Infra van Groene Welle uit Zwolle heeft het predicaat cumelaAcademie verkregen. Dit predicaat laat zien dat de opleiding van deze studenten precies aansluit bij de praktijk van het huidige cumelabedrijf. Groene Welle is de vierde opleiding in N ederland die het predicaat heeft gekregen. Dit betekent dat de school zijn opleiding zo heeft ingericht dat cumelaondernemers en CUMELA Nederland ervan overtuigd zijn dat die studenten aflevert op de arbeidsmarkt die thuishoren op het moderne cumelabedrijf

VEELGESTELDE VRAGEN LEEST U OP CUMELA.NL

OOK OP CUMELA.NL

•H oe vraag ik de subsidie voor de trekkerbumper aan? • Wij gebruiken de motorkettingzaag zeer incidenteel. Moet dit dan toch in onze risico-inventarisatie en -evaluatie worden opgenomen? •W elke btw-tarieven moet ik sinds 1 januari 2018 toepassen?

• Tekst CAO LEO beschikbaar • Opschorting handhaving Wet DBA • E-learning voor preventiemedewerkers • Bekijk kosteloos de e-learning Bodem, Bemesting en Teelt! • Aftermovie CUMELA Inspiratiedagen 2018

HONDERDEN LEDEN BEZOEKEN ONTACTDAGEN De afgelopen weken vonden er tien Contactdagen plaats, waarop honderden leden konden worden verwelkomd. Dit provinciaal evenement is voor veel ondernemers het ideale moment om collega’s te ontmoeten, te netwerken en de laatste ontwikkelingen uit de sector te horen. Er werden interessante bedrijfsbezoeken afgelegd bij Van de Bilt zaden en vlas,

GRONDIG 2 2018

voetbalclub NAC, ForFarmers, Dominicus Kuipers Mechanisatie, Krone, Dun Agro, GP Groot Inzameling en Recycling BV, Wigchers Internationaal Transport en Lelystad Airport. Verder stonden naast de ledenvergadering ook thema’s als bodemvruchtbaarheid op de agenda. Er zijn nog twee contactdagen gepland: Zuid-Holland op 17 maart en Utrecht op 7 juni!

VOORZITTER MINDER CLUSTEREN Mooi dat staatssecretaris Mona Keijzer onderschrijft dat de overheid moet zorgen dat minder opdrachten worden geclusterd en dat aanbestedingen sneller op de markt komen. Dan moet zij er echter wel op toezien dat vooral lagere overheden dit ook oppakken. Mona Keijzer nam de Actieagenda Beter Aanbesteden in ontvangst van de gelijknamige werkgroep. In deze werkgroep hebben ondernemers- en p ublieke organisaties gezamenlijk gekeken hoe het aanbesteden succesvoller is te organiseren. In totaal heeft deze werkgroep 23 actiepunten opgesteld die moeten leiden tot het succesvoller inschakelen van de MKB-bedrijven bij overheidsaanbestedingen.

Maandelijks op deze plaats een column van één van de voorzitters van CUMELA Nederland. Deze editie Herbert van Regteren is voorzitter Jongerenbestuur CUMELA Nederland.

Social media Je kent het wel. Het is vrijdagmiddag half vier en de telefoon gaat. Een machinist aan de telefoon. “Ik ben op een knullige manier langs het fietspad in de sloot gegleden”, vertelt hij. Tot dat moment is het geen probleem. We regelen de berging en hopen dat de machine er schadevrij uitkomt. Het is vier uur, de schoolbel gaat en vijf minuten later staan er op de plaats van het voorval honderd kleine journalisten, allemaal gewapend met smartphones met daarop WhatsApp, Facebook, Snapchat en alles wat ik nu vergeet te noemen. In het uur dat daarop volgt, verspreiden de foto’s en de filmpjes zich door heel Nederland. Nog hetzelfde uur krijg ik de foto’s doorgestuurd in de groepsapp van het Jongerenbestuur. Moet je nagaan: het voorval gebeurt in het hoge Noorden, de medebestuurder komt uit het Zuiden. Is dit dan de kracht van social media?

ALLE DEELNEMERS VAN BEDRIJFSLEER 2 GESLAAGD! De cursisten van Bedrijfsleer 2 hebben hun examen alweer achter de rug. Na het inleveren van een gedegen bedrijfsplan en nadat ze een uur lang tijdens het mondeling examen onder vuur werden genomen, konden de cursisten opgelucht ademhalen: allemaal geslaagd! Ook dit jaar stroomden veel Bedrijfsleer 1-cursisten door naar Bedrijfsleer 2.

De meeste cumelabedrijven zitten op social media en we weten allemaal hoe moeilijk het is om met positieve b erichten een groot bereik te halen. Je kunt ook nog een bericht boosten door er geld voor te betalen. Bij gevallen als het boven genoemde is dat niet nodig, want je komt in heel Nederland gratis in beeld. Slechte reclame is immers ook reclame. Het is een schrale troost, maar we maken dit allemaal wel een keer mee. Deze berichten blijven echter maar kort hangen, want ze zijn binnen een paar dagen weer vergeten. De maandag na het voorval posten we weer vrolijk op onze socialmediakanalen een bericht van onze werkzaamheden, met gepaste lef en trots!

CUMELA-EXCLUSIEFARTIKELEN •G a in gesprek met uw klant •G ebruik de indexering • Het kan maar één keer goed: werken aan een gedegen bedrijfsoverdracht •B etaaltermijn en incassokosten • Taskforce Green Deal Sportvelden effent het pad voor chemievrij beheer in 2021

Herbert van Regteren Voorzitter Jongerenbestuur

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

cumela

TOOLBOX Hoe maak je werk lichter? Tips en vuistregels voor de toolboxmeeting

Voor meer info over veilig werken, kijk op www.agroarbo.nl

Je belast je lichaam dagelijks. Dat is goed, want daar wordt een lijf sterk van. Als je het te zwaar belast, kun je echter klachten krijgen. Een gezonde werkhouding en het gebruik van hulpmiddelen maken het werk lichter. Hierdoor wordt de kans op klachten kleiner. We bespreken de vormen van lichamelijke belasting die het snelste klachten geven.

TILLEN EN DRAGEN Door een verkeerde houding of door de zwaarte van een last kan tillen schade opleveren aan spieren of gewrichten. Denk bijvoorbeeld aan ‘spit’. Dat is niets anders dan een verkramping van de rugspieren een door verkeerd gebruik van de rug. Het gaat niet alleen om de zwaarte van de last, ook het vaak achter elkaar tillen of tillen in een kromme, gedraaide houding geeft gemakkelijk klachten.

Laat dus nooit je voeten staan maar draai altijd mee met je benen en voeten.

GRONDIG 2 2018

Tips: • Voorkom klachten en gebruik hulpmiddelen, zoals een heftruck, een krik of een wielenwisselaar. • Til nooit meer dan 23 kilo alleen en maximaal 46 kilo met z’n tweeën. • Ga recht voor de last staan en til met twee handen. Houd de last zo dicht mogelijk tegen je lichaam, tussen knie- en schouderhoogte. • Houd je rug zo recht mogelijk en laat de benen het werk doen. Dus als je iets van de grond af optilt, buig je je knieën om lager te komen. Je rug blijft recht. • Het is beter om vaker met een lichte last te lopen dan één keer een heel zware last. • Verkort loopafstanden en haal obstakels uit de weg.

Houd je rug zo recht mogelijk en laat de benen het werk doen.

DUWEN/TREKKEN

PAUZE

Als je te lang, te hard of te zwaar duwt of trekt, kan dat klachten geven. Denk bijvoorbeeld aan het trekken van slangen of het duwen van karren.

Heb je zwaar werk gedaan? Neem dan even pauze. Draai of buig je rug even de andere kant op, zodat alle spieren ook weer even kunnen bijkomen.

Tips: •Z org dat de ondergrond zo glad mogelijk is • T rek of duw niet onnodig zwaar. • Als je moet trekken, zorg dan dat je eigen lichaamsgewicht meehelpt door de juiste kant op te hangen.

DRAAIEN Het draaien van de rug kan vervelende klachten geven. De kans op klachten wordt vergroot als je met een gedraaide rug bukt met een gewicht in je handen. Tips: • Draai altijd mee met je benen en voeten. Laat dus nooit je voeten staan als je iets naast je neer moet zetten, maar maak een stap in die richting en zet het dan pas neer. • Ga ook recht achter je werk staan als je moet lassen of slijpen, zodat je rug zo recht mogelijk is. • Gebruik zoveel mogelijk je benen en houd je rug recht (alsof er een stok in zit). Rugspieren zijn (uit)houdingsspieren. Ze hebben de functie om jou gedurende de hele dag rechtop te houden, maar missen de functie om een grote hoeveelheid kracht te leveren. Beenspieren hebben dat wel en die zijn heel goed te trainen. Een kwestie van wennen en doorzetten!

Buig of draai je rug niet maar laat je benen het werk doen.

REPETERENDE BEWEGINGEN Als je steeds dezelfde bewegingen maakt, worden constant dezelfde gewrichten en spieren belast. Hierdoor krijg je pijn. Tips: • Zorg voor pauze en maak dan even heel andere bewegingen. •B eoordeel of het op een lichtere manier kan.

TEKST: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo BEELD: Fysioconnect

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

cumela

Aan de slag met de AVG Voorbereiden op nieuwe wetgeving Vanaf 25 mei 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Deze nieuwe Europese privacywet moet beter aansluiten op het digitale tijdperk. Dit betekent dat er meer nadruk wordt gelegd op de eigen verantwoordelijkheid van de organisaties om de privacy te beschermen. Ook cumelabedrijven zullen moeten aantonen dat ze zich aan de wet houden. Dat vergt een goede voorbereiding. In Nederland is de Autoriteit Persoonsgegevens verantwoor delijk voor de handhaving van de nieuwe regels. Om indruk te kunnen maken, hebben zij de mogelijkheid om in geval van overtreding maatregelen te nemen en zelfs boetes op te leggen tot maximaal vier procent van de jaaromzet van een onderneming. De Autoriteit Persoonsgegevens is echter ook verantwoordelijk voor voorlichting en ondersteuning en heeft daarom een stappenplan opgesteld ter voorbereiding van de nieuwe regels (zie kader). Het blijkt dat elk cumelabedrijf in meerdere of mindere mate te maken heeft met (bijna) alle tien stappen van de AVG. Een aantal stappen vraagt om concrete actie. Deze zullen we hier bespreken, terwijl we de overige stappen op de website zullen toelichten. Komende maanden zullen wij u verder informeren via artikelen en nieuwsberichten op de website, zoals een lijst met de meest gestelde vragen en de antwoorden daarop.

iemand in de organisatie aan te wijzen die zich verdiept in de AVG en de betekenis ervan voor het bedrijf. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft een campagnewebsite opgericht waar u veel informatie kunt vinden (https://hulpbijprivacy.nl).

Stap 1 AVG: wie pakt het op?

Voor veel cumelabedrijven zal de verwerking van persoons gegevens bestaan uit de verwerking van gegevens van: • Personeel en uitzendkrachten - Bij werving en selectie - Bij in- en uitdiensttreding - Bij functioneren en ontwikkelen (onder meer opleidingen en cursussen) - Salarisadministratie - Verzuim en verlof - Uitvoeren werkzaamheden volgens de Wet ketenaansprakelijkheid • Inhuur van zzp’ers • Contactpersonen van opdrachtgevers en leveranciers • Gegevens van eenmanszaken en vennootschappen onder firma

Binnen de AVG hebben bedrijven een verantwoordingsplicht. Dit betekent dat u moet kunnen aantonen dat u in overeen stemming met de AVG handelt. Het is daarom verstandig om

In tien stappen voorbereid op de AVG Om u voor te bereiden op de AVG heeft de Autoriteit Persoonsgegevens de tien belangrijkste stappen voor u op een rijtje gezet. Stap 1: bewustwording Stap 2: rechten van betrokkenen toepassen Stap 3: overzicht verwerkingen opstellen Stap 4: data protection impact assessment (DPIA) Stap 5: privacy by design & privacy by default Stap 6: functionaris voor de gegevensbescherming Stap 7: meldplicht datalekken Stap 8: verwerkersovereenkomsten opstellen Stap 9: leidende toezichthouder: Autoriteit Persoonsgegevens Stap 10: op de juiste wijze toestemming vragen Voor meer informatie over wat de tien stappen betekenen voor een gemiddeld cumelabedrijf treft u een overzicht aan op www.cumela.nl/10stappenAVG.

GRONDIG 2 2018

Stap 3 AVG: opstellen register van verwerkingsactiviteiten De AVG vraagt bedrijven om een register van verwerkings activiteiten op te stellen. Dit betekent in kaart brengen welke persoonsgegevens u verwerkt, maar ook met welk doel u dit doet, waar deze gegevens vandaan komen en met wie u deze deelt. Bent u gecertificeerd voor bijvoorbeeld ISO 9001 of VCA*, dan beschikt u over een handboek of Integraal Manage ment Systeem. Het register kunt u opnemen in uw handboek. In één van de kaders hebben we een voorbeeld opgenomen van een verwerkingsregister.

Het is vooral zaak om in het eigen bedrijf na te gaan welke persoonsgegevens u verwerkt, of dit past binnen de nieuwe privacyregels en of u hiervoor de werkwijze dient aan te pas sen. De ervaring tot nu toe leert dat bedrijven die hiermee aan de slag gaan al snel concluderen dat ze meer gegevens verzamelen dan gedacht en dus dat er ook de nodige zaken moeten worden geregistreerd.

Wanneer mag ik persoonsgegevens verwerken?

Belangrijke begrippen

In de wet worden zes grondslagen genoemd voor de verwerking van persoons gegevens. Geldt één van onderstaande zes grondslagen, dan mag u persoons gegevens verwerken: • Het uitvoeren van een overeenkomst waarbij de betrokkene partij is, bijvoor beeld in het kader van een arbeidsrelatie, een huurovereenkomst of een over eenkomst tot het uitvoeren van werk. • Een wettelijke verplichting, bijvoorbeeld bij loonaangifte of een gerechtelijk bevel. • Vitaal belang van de betrokkene, bijvoorbeeld wanneer een medewerker onwel wordt. • Het uitvoeren van een publiekrechtelijke taak. • Een gerechtvaardigd belang van de organisatie, waarbij de belangen van de organisatie worden afgewogen tegenover die van de betrokkene. • Toestemming van de betrokkene, waarbij van belang is dat de toestemming voldoet aan de eisen die de AVG hieraan stelt.

Verwerkingen: alle handelingen die een organisatie kan uit voeren met persoonsgegevens, zoals verzamelen, kopiëren, opslaan, verspreiden, publiceren, delen en uitwisselen. Persoonsgegevens: alle gegevens waarmee direct of indirect een natuurlijk persoon (mens) kan worden geïdentificeerd. Verwerker: handelt in opdracht van de verantwoordelijke en mag alleen verwerkingen doen waarvoor hij uitdrukkelijk opdracht krijgt. Er is geen hiërarchische verhouding tussen de verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker. Een verwerker is dus nooit in loondienst bij de verwerkingsverantwoordelijke. Verwerkingsverantwoordelijke: een natuurlijk persoon of instantie (rechtspersoon) die vaststelt welke persoons gegevens er worden verwerkt én wat het doel is van die verwerking.

Stap 5 AVG: nagaan of de ICT-beveiliging op orde is Een belangrijke manier om het lekken dat persoonsgegevens te voorkomen, is ervoor te zorgen dat u op gebied van ICT uw zaken voor elkaar heeft. De AVG vraagt om te beschrijven welke organisatorische en technische maatregelen u heeft genomen om de persoonsgegevens die u verwerkt te beveiligen. Het roept vragen op zoals: welke programma’s er worden gebruikt voor onder meer de boekhouding, het relatiebeheer, de projectadministratie en het e-mailverkeer? Welke persoonsgegevens worden er verwerkt? Staan programma’s op een eigen server of wordt er bijvoorbeeld in de cloud gewerkt? Hoe gaat u om met back-ups? Hoe is het wachtwoordbeleid? En tot slot: hoe is de beveiliging geregeld? Heeft u een goede firewall? Uitgebreide total security-software? Is de wifi veilig? En hoe gaat u om met de beveiliging van mobiele telefoons?

Stap 7 AVG: opstellen procedure voor datalekken U was al verplicht om melding te maken van een datalek bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Met de invoering van de AVG dient u nu ook in een procedure vast te leggen hoe u omgaat met datalekken. Er is sprake van een datalek als een e-mail bij de verkeerde ontvanger terecht komt of bijvoorbeeld een usb-stick met daarop persoonsgegevens zoek raakt.

Stap 8 AVG: afsluiten verwerkersovereenkomsten Wanneer u uw gegevensverwerking uitbesteedt aan een verwerker heeft u een verwerkersovereenkomst nodig om hierover aanvullende afspraken te maken. Denk hierbij aan de salarisadministratie, ziekteverzuimsystemen, klantenservice of ICT. In april 2018 zullen we op de website hiervoor een model publiceren dat u hiervoor kunt gebruiken.

Begeleiding bij implementatie AVG Wilt u begeleiding bij het inventariseren van wat de AVG betekent voor uw organisatie, dan kunt u daarvoor terecht bij CUMELA Advies. De adviseurs helpen u bij het maken van een inventarisatie waarmee u inzichtelijk krijgt welke maatregelen verstandig zijn om te nemen. Daarnaast zorgen zij ervoor dat u bij een eventuele controle kunt aantonen hoe u omgaat met de verwerking van persoonsgegevens. Wilt u meer weten? Stuur dan een e-mail aan advies@cumela.nl.

Voorbeeld verwerkingsregister activiteiten Onderwerp Doel gegevensverwerking Grondslag voor verwerking Categorie personen Welke persoonsgegevens?

Waar worden gegevens bewaard? Datum waarop u gegevens moet wissen? Categorie ontvangers Technische en organisatorische maat regelen die u heeft genomen om verwerking van persoonsgegevens te beveiligen.

Verbetermaatregelen

archivering en verzending salarisstroken verlonen medewerkers uitvoeren van een (arbeids)overeenkomst werknemers - NAW-gegevens - bruto en netto loon - BSN et cetera personeelsdossier digitaal na zeven jaar gegevens worden alleen verstrekt aan de medewerker - virusscanner op alle computers - firewall - inlogcode en wachtwoord, dat periodiek wordt aangepast - digitale map met loonstroken is alleen toegankelijk voor directeur en financieel medewerker - back-up controleren beveiliging administratie

Geralde van de Bunt, adviseur juridische zaken

GRONDIG 2 2018

NU OOK IN NEDERLAND! Europa’s specialist in zadeldak hallen, stallen & loodsen • Binnen 30 minuten uw eigen specifieke ontwerp incl. bouwtekeningen • Unieke staalconstructie & ontwerpmethodiek voor de beste prijs/kwaliteit verhouding • Energie neutraal dus klaar voor de toekomst

Voor meer informatie en /of scherpe offerte bezoek www.conexx.nl

Adverteren in de volgende uitgave (6 april) van Vakblad Grondig? Thema: Gewasbescherming/Grondverzet Voor meer informatie: Lisette Kerkhof T 033 - 247 49 50 E lkerkhof@cumela.nl

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

Koppelingen Online bestellen: buma.com info@buma.com 0514 571826

SLEEP- EN TRANSPORTSLANG Bezoek onze webshop voor een uitgebreid overzicht van koppelingen en andere toebehoren.

Slangbrug

Groen producten

Grond producten

Infra producten

Doorzaaien met graszaadcoating geeft betere resultaten

geeft gras een boost • • • • •

Sterkere en snellere vestiging Gemiddeld 30% meer gekiemde planten Verbeterde groei van de kiemplant Verbeterde stresstolerantie De stikstofcoating voedt het zaad, niet het onkruid

Geb ruik daa Door ForageM rom zaaiM ax ax P roNit ro

Onbehandeld Engels raaigras

DLF BV • Postbus 1 • 4420 AA Kapelle • Tel. +31 (0)113 347 911 • www.dlf.nl • info@dlf.nl DLF • H. van Veldekesingel 150 - bus 30 • 3500 Hasselt • Tel. +32 (0)11/32.13.65 • www.dlf.be • info@dlf.be

ondernemen met

cumela

Pensioen, iets van toen? De 13 meest gestelde vragen over pensioen Pensioen is geen onderwerp van toen, het is actueel, wordt regelmatig besproken in de media en heeft ook een rol in het regeerakkoord. Toch zijn er nog veel misverstanden. Hier 13 vragen en antwoorden en opde website vindt u er nog 11.

VRAAG 1 Krijgt de werknemer gelijktijdig pensioen en AOW? AOW is een uitkering die in principe iedereen die in Nederland woont ontvangt. Hierop zijn wel een aantal uitzonderingen. De leeftijd waarop AOW wordt verstrekt, is inmiddels opgelopen van 65 jaar naar 66 jaar in 2018. De AOW wordt met twee procent per jaar opgebouwd. In vijftig jaar leidt dat tot een uitkering van honderd procent. De AOW-uitkering gaat in op de dag dat de werkende de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt. De komende jaren loopt deze nog verder op. Op de website van de Sociale Verzekeringsbank kan de AOWleeftijd worden gecheckt. Een werknemer hoeft niets te doen om de AOW te ontvangen, want de uitkering wordt automatisch toegekend. De arbeidsovereenkomst eindigt onder de CAO LEO aan het eind van de loonperiode waarin de werk nemer AOW-gerechtigd wordt. Als de werknemer geen actie onderneemt, ontvangt hij zijn BPL-pensioen vanaf zijn 67e verjaardag (2017) of 68e verjaardag (2018). De pensioenrichtleeftijd is immer 67 jaar in 2017 en wordt 68 jaar in 2018. De pensioenfondsen hebben de opgebouwde rechten omgezet naar eerst 67 jaar en in 2018 naar 68 jaar. De waarde van de pensioenuitkering wordt dus verhoogd, omdat vanaf 68 jaar de uitkering korter hoeft te worden uitbetaald. Wil de werknemer zijn pensioen gelijk laten lopen met zijn AOW-uitkering, dan moet hij dat bij het pensioenfonds aangeven.

VRAAG 2 Dus de werknemer kan niet eerder dan bij 67 of 68 jaar een pensioenuitkering ontvangen? Nee, dat is niet juist. De pensioenfondsen kunnen niet omgaan met de wisselende AOW-leeftijd en hebben daarom voor de pensioenrichtleeftijd gekozen als standaard. De waarde van de pensioenen is dus bij de omzetting van 65 naar 67 jaar verhoogd en dit zal nogmaals plaatsvinden in 2018 als de pensioenrichtleeftijd 68 jaar wordt. De werknemer kan vanaf 60 jaar BPL Pensioen vragen om tot uitkering over te gaan. De hoogte van de uitkering wordt dan naar beneden bijgesteld.

GRONDIG 2 2018

VRAAG 3 Is het BPL-pensioen altijd even hoog? Nee, de werknemer kan ervoor kiezen om bijvoorbeeld eerst een hogere uitkering te ontvangen (bijvoorbeeld tussen 63 jaar en de AOW-leeftijd) en daarna voor een lagere uitkering (omdat de werknemer daarna ook AOW ontvangt). Andersom kan ook.

VRAAG 4 Is een BPL-pensioen altijd voltijds? De werknemer kan een keuze maken of hij een voltijdpensioen wil ontvangen of een deeltijdpensioen. Een bepaalde periode een deeltijdpensioen gevolgd door een voltijd pensioen is ook mogelijk.

VRAAG 5 Begint het BPL-pensioen altijd op de pensioenrichtleeftijd? Vanaf 2018 kan de werknemer er ook voor kiezen om zijn pensioen pas te laten ingaan op bijvoorbeeld 70-jarige leeftijd.

VRAAG 6 Is het Anw-gat nog verzekerd via BPL Pensioen? Het Anw-gat is inderdaad nog verzekerd via BPL Pensioen. Het fonds heeft er een andere naam aan gegeven, want het heet nu ‘tijdelijk extra partnerpensioen’.

VRAAG 7 Is het BPL-pensioen een omslagstelsel? Nee, iedere werknemer en zijn werkgever betalen premie die wordt gebruikt voor de pensioenopbouw van die werk nemer. Het geld verdwijnt niet, het blijft op naam van de werknemer in het fonds. Om die reden heeft een werknemer die de sector verlaat de keuze om zijn bij BPL opgebouwde rechten mee te nemen naar een ander pensioenfonds. Overigens is de AOW wel een omslagverzekering; de AOWuitkeringen die nu worden genoten, worden opgebracht door de huidige werkenden.

VRAAG 8 Hoe weet de werknemer hoeveel pensioen hij heeft opgebouwd?

VRAAG 12 Hoe gaat het met de pensioenopbouw als de werknemer arbeidsongeschikt wordt?

Elke werknemer ontvangt jaarlijks een Uniform Pensioen overzicht. Hierop is te lezen hoeveel pensioen is opgebouwd en welk bedrag wordt opgebouwd als de werknemer blijft werken tot de pensioenrichtleeftijd. De werknemer kan ook inloggen op mijnbplpensioen.nl of kijken op www.mijnpen sioenoverzicht.nl. Deze laatste website laat niet alleen zien wat er bij BPL Pensioen is opgebouwd, maar ook wat er bij andere pensioenfondsen is opgebouwd. De werknemer kan ook bellen met de Pensioendesk: 050-522 30 00.

Als de werknemer arbeidsongeschikt wordt, gaat de pen sioenopbouw door, maar dan zonder betaling van premie. Als de werknemer ziek wordt, heeft hij 104 weken lang recht op doorbetaling van zijn loon door de werkgever. Tijdens deze 104 weken gaat de pensioenopbouw door. Als de werk nemer na 104 weken nog niet kan werken, is hij arbeidsonge schikt. Hij komt dan in aanmerking voor een WIA-uitkering. WIA staat voor Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. De hoogte van de WIA-uitkering hang af van het loon en van de vraag in hoeverre de werknemer nog wel kan werken. Het UWV bepaalt dit en geeft dit aan in percentages. Bij arbeids ongeschiktheid gaat de pensioenopbouw door. Het pen sioenfonds betaalt dan een deel van de pensioenpremie. Hoe groot dat deel is, is afhankelijk van de mate van arbeidsonge schiktheid en of de werknemer een WIA-uitkering ontvangt.

VRAAG 9 Wat is een voorwaardelijk pensioen? Eerder waren er verschillende mogelijkheden om eerder met pensioen te gaan (vut en prepensioen). Deze regelingen be staan niet meer. BPL Pensioen heeft deze gelden daarom voor een bepaalde groep werknemers apart gezet. De werknemer moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen om hierop aanspraak te kunnen maken. Hij kan dit geld gebruiken om eerder met pensioen te gaan of om een hogere uitkering te ontvangen als hij met pensioen gaat. De voorwaarden voor een voorwaardelijk pensioen zijn: • De werknemer is geboren tussen 1950 en 1966. • De werknemer was deelnemer van BPL Pensioen op 31 december 2006 en op 1 januari 2007. • De werknemer blijft deelnemen aan de pensioenregeling tot 31 december 2021 of als hij eerder met pensioen gaat tot de eerdere pensioendatum. Deelnemen betekent dat hij in loondienst werkzaam is bij een bedrijf dat is aangesloten bij BPL Pensioen. Het maakt niet uit of dat in voltijd, deeltijd of als oproepkracht is. • De werknemer mag niet langer dan zes maanden werkloos zijn (geweest) tijdens deelname aan de pensioenregeling van BPL Pensioen.

ARBEIDSONGESCHIKTHEID

VOORTZETTING

65 procent of meer

100 procent

45-65 procent

50 procent

35-45 procent

25 procent

Minder dan 35 procent

0 procent

VRAAG 13 Kan de werknemer ouderdomspensioen uit ruilen voor partnerpensioen? De werknemer kan inderdaad een deel van zijn opgebouwde ouderdomspensioen uitruilen voor extra partnerpensioen. Dit kan voor de werknemer interessant zijn als er voor zijn partner weinig partnerpensioen is opgebouwd. De werk nemer kan deze keuze maken als hij niet meer deelneemt aan de pensioenregeling van BPL Pensioen en als hij met pensioen gaat. Ook deze keuze kan de werknemer inzichtelijk maken via de Pensioenplanner.

VRAAG 10 Moet een werknemer zijn pensioen aanvragen? Een half jaar voor het bereiken van de AOW-leeftijd krijgt de werknemer van BPL Pensioen een brief. In deze brief staat hoe het pensioen kan worden aangevraagd. Als de werknemer eerder met pensioen wil, moet hij zelf contact opnemen met BPL Pensioen. Dit moet uiterlijk drie maanden voordat hij het pensioen wil laten ingaan.

VRAAG 11 Wat gebeurt er als de werknemer overlijdt? Als de werknemer overlijdt, krijgt de partner partnerpensioen en krijgen de kinderen wezenpensioen. Daarnaast heeft BPL Pensioen een regeling voor tijdelijk extra partnerpensioen. De partner krijgt dit extra partnerpensioen als de AOW-leef tijd nog niet is bereikt en de werknemer op het moment van overlijden deelnam aan BPL Pensioen.

Meer vragen? In de digitale nieuwsbrief van 2 maart leest u nog 11 veel gestelde vragen met antwoorden over pensioen. Ontvangt u de digitale nieuwsbrief van Grondig nog niet? Meld u gratis aan voor deze nieuwsbrief via grondig@cumela.nl.

TEKST: Jacqueline Tuinenga, adviseur personeelsmanagement

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

cumela

Hoger financieel risico ondernemers door asbestdaken Verzekeraars worstelen met de asbestproblematiek Verzekeraars zien de laatste tijd een toename van de schadelast bij schade aan asbestdaken. Dit komt onder meer door de recente storm- en hagelschades. Volgens de verzekeraars zijn vele daken in technisch slechte staat en hebben ze nog maar een beperkte levensduur, met name omdat wordt verwacht dat asbestdaken in 2024 worden verboden. Ze zijn daarnaast huiverig voor de risico’s.

Een asbestdak kan, naast opruimkosten en saneringskosten, ook gevolgen hebben voor uw verzekerbaarheid en de schaderegeling. Namens CUMELA Verzekeringen wil ik u graag informeren over de actuele stand van zaken. Vanaf 2024 zijn asbestdaken naar verwachting verboden. Veel verzekeraars spelen daar alvast op in. Dit betekent een financieel risico voor u als verzekerde, met mogelijk gevolgen voor de rentabiliteit en continuïteit van uw onderneming. Begin 2016 lag er in Nederland nog circa 120 miljoen vierkante meter asbest op onze daken. Het blijkt dat er een versnelde sanering plaatsvindt, mede gestimuleerd door subsidieregelingen. Voor de aankondiging van het asbestdakenverbod was het aantal vierkante meters dak dat jaarlijks werd gesaneerd circa vijf miljoen vierkante meter. De Tweede Kamer heeft al aangegeven dat een asbestverbod strikt moet worden gehandhaafd, ter bescherming van mens en milieu. Het is de bedoeling dat gemeenten vanaf 2024 het verbod op asbestdaken door middel van boetes (dwangsommen) gaan handhaven.

Verzekerbaarheid De meeste verzekeraars zijn nu al zeer terughoudend in het accepteren van nieuw aangeboden risico’s als er sprake is van asbest. De risicoprofielen voor bedrijven met asbest zijn verscherpt. Verzekeraars verhogen de premies en passen de voorwaarden aan, met een verslechtering voor de verzekerde als gevolg. Veel verzekeraars vragen bovendien naar een actuele asbestinventarisatie en een asbestsaneringsplan. Verder hebben verzekeraars de vergoeding bij schade aan asbestdaken aangepast, want de daken moeten er in hun opinie toch af. De consequenties hiervan worden zo langzamerhand duidelijk.

GRONDIG 2 2018

Voor alle duidelijkheid: er zijn geen wettelijke verplichtingen over hoe schade aan asbestdaken moet worden vastgesteld. Elke verzekeraar hanteert eigen spelregels. Verzekeraars houden bij de schadevaststelling nadrukkelijk rekening met de beperkte levensduur van de daken vanwege het overheidsbesluit (dat nog in wetgeving moet worden gegoten) dat er vanaf 2024 geen asbestdaken meer mogen zijn. Gebouwen zijn normaal gesproken verzekerd op basis van herbouwwaarde. Vooruitlopend op het asbestverbod hebben veel verzekeraars echter een bepaling opgenomen waarbij bij schade aan gebouwen met asbesthoudende daken de schade aan het dak op basis van de dagwaarde wordt vastgesteld. Maar hoe stelt de verzekeringsmaatschappij die dagwaarde nu vast bij een asbestdak?

Voorbeeld richtlijn Laten we daarvoor eens kijken naar een voorbeeld van een richtlijn die een verzekeraar hanteert. Voor gebouwen met asbesthoudende dakbedekking stelt die de schade aan het dak vast op basis van dagwaarde. Dit gebeurt altijd door een expert. De maatschappij volgt hierbij het TNO-rapport ‘Beoordelingssystematiek voor het bepalen van de levensduur van asbestcement daken’. Op basis van de leeftijd van de beplating en de puntenscore uit het beoordelingssysteem van dit rapport wordt de restlevensduur bepaald. Omdat een asbesthoudend dak een levensduur van 55 jaar (het maximum, volgens TNO) heeft, hanteert de maatschappij voor elk jaar van de restlevensduur een vergoeding van 1,82 procent (100 : 55). Bij een goede kwaliteit van het dak, waarbij de functionaliteit in orde is (bepaald op basis van het beoordelingssysteem van TNO), hanteert de maatschappij de volgende minimale restwaarde:

Praktijkvoorbeeld schade asbestdak Graag neem ik u mee naar een voorbeeld uit onze praktijk. Bij een hevige storm waait een deel van de asbest dakbedekking van een bedrijfspand. Als er géén sprake was geweest van asbest zou de schade eenvoudig kunnen worden hersteld door het vervangen van de weggewaaide dakplaten. Het herstellen van de schade aan het deel met asbest is echter complex en brengt veel extra kosten met zich mee. Daardoor word je als eigenaar van het gebouw door de schade eigenlijk gedwongen om direct het hele dak te saneren. In dit praktijkvoorbeeld zijn de kosten van de totale vervanging van het dak € 90.000,-. De expert van verzekeraar houdt bij de schadevaststelling rekening met de verwachte technische levensduur van het asbestdak en de wettelijke levensduur; in 2024 moet het dak zijn vervangen. De expert van de verzekeraar stelt vast dat het halve dak is beschadigd. De verzekeraar wil dit vergoeden met een korting van 70 procent (!), rekening houdend met de technische en wettelijke levensduur, met het naderende verbod als richtlijn. De vergoeding van dit dak wordt uiteindelijk € 90.000,- (totale vervanging dak) x 50 procent (de helft van het dak is beschadigd) x 30 procent (correctie op basis van de richtlijn van de verzekeraar) = € 13.500,- uitkering op dagwaarde. U kunt als ondernemer de vervanging niet uitstellen. De geleden schade zal in deze situatie een behoorlijke impact hebben op uw liquiditeit. Een investering (vervanging van het dak) in de toekomst zal nu naar voren moeten worden gehaald. Op advies van CUMELA Verzekeringen is inmiddels een contra-expert namens de verzekerde bezig met de zaak, waarbij de dagwaarderegeling zelf een vast gegeven is.

Stormschade in combinatie met asbestdakbedekking.

Aantal punten uit de beoordeling kwaliteit

Minimale vergoeding als percentage van de herbouwwaarde

Tot en met 8 punten

30%

9 tot en met 13 punten

20%

dat een verzekerde zich (na goedkeuring door de verzekeraar) bij schade mag laten bijstaan door een eigen expert, een zogenaamde contra-expert. Die werkt in opdracht van de verzekerde en behartigt ook alleen diens belangen. De kosten van de contra-expert worden meestal vergoed door de verzekeraar.

14 tot en met 19 punten

15%

Voorkomen is beter

Een concreet voorbeeld: een asbestdak heeft een ouderdom van 41 jaar en heeft een kwaliteitsscore van twaalf punten. Volgens de tabel van TNO is de restlevensduur van het dak zeven jaar. De berekening wordt dan als volgt: 7 x 1,82 procent = 12,74 procent. Gelet op de twaalf punten wordt er geen 12,74 procent, maar de minimale vergoeding van 20 procent van de herbouwwaarde vergoed.

Het asbestverbod komt steeds dichterbij. Ons advies is om de ontwikkelingen niet af te wachten, maar in actie te komen. Onderzoek de subsidiemogelijkheden, laat een asbestinventarisatie uitvoeren door een erkend bedrijf en maak zo snel mogelijk een saneringsplan. Meer vragen naar aanleiding van dit artikel? De collega’s van CUMELA Verzekeringen staan u graag te woord. Bel (033) 02 47 49 60 of stuur uw vraag naar verzekeringen@ cumela.nl.

Contra-expertise Nadat de schade is gemeld, komt er in de meeste gevallen namens de verzekeraar een expert langs om de schade vast te stellen. Zeker in het geval van een behoorlijke asbestschade, waarbij de vaststelling van de dagwaarde voor discussie gaat zorgen, is het aan te bevelen om een contra-expertise te laten uitvoeren. In de meeste gebouwenverzekeringen is geregeld

Marcel Elferink, Teamleider verzekeringsadviseurs CUMELA Verzekeringen

GRONDIG 2 2018

www.TKD.nl 31 mei, 1 en 2 juni 2018 Nobelhorst Almere

SPITMACHINES VOOR HET BETERE SPITWERK

Farmax LRP Profi

Farmax KRG Diepspitter

De nieuwe generatie Farmax spitmachines gemaakt in de fabriek uit Denekamp (NL) en zijn ontwikkeld voor de professionele akkerbouwer en loonwerker. De Farmax spitmachines zijn leverbaar in diverse werkbreedtes en uitvoeringen. Farmax SRP Farmax DRP-Perfect Farmax LRP Profi Farmax Rapide 2 Farmax LRG Diepspitter Farmax KRG Diepspitter

vanaf 30 Pk. vanaf 80 Pk. vanaf 120 Pk. vanaf 140 Pk. 0.50 – 1.00 mtr. 0.85 – 1.30 mtr.

Voor informatie en folders:

Wasse B.V. Oranjekanaal zz. 17, 9415 PR Hijken Tel: + 31 (0)593-52406 • www.wasse.nl Verkoop: Gerry Wasse + 31 (0)653428536

NEDERLAND

ondernemen met

cumela

Slim vragen en goed luisteren Beter communiceren met klanten Een goede dienstverlening is één van de sleutels voor een succesvol bedrijf. Maar hoe ontdek je of je dienstverlening ook datgene is wat klanten verwachten. Open en helder communiceren kan helpen. Hoe je dat doet, leest u in dit artikel vol tips.

Het juiste gevoel is belangrijk voor een goede dienstver lening. Welke verwachting heeft de klant van uw bedrijf? Om aan de klantverwachting te kunnen voldoen, is inzicht nodig in wat uw klant wel en juist niet wil. Inventariseer regelmatig de verwachtingen bij uw klant. Stel open vragen, zoals: “Wat vond u van de door ons verrichte werkzaamheden?” Of: “Hoe is de uitvoering van het werk het afgelopen jaar verlopen?” Deze vraag levert meer op dan de vraag “Was alles naar wens?”. Op deze manier werkt u steeds aan het verbeteren van het juiste gevoel met uw klanten. De betrokkenheid van uw medewerkers is hierbij belangrijk. Het moet een steeds terugkomend proces zijn in het hele bedrijf.

Taal

‘Hoe communiceer je?’ was één van de grote thema’s op de afgelopen Vrouwendagen van CUMELA Nederland.

GRONDIG 2 2018

Een ander belangrijk item is de taal die we spreken ten op zichte van anderen en onszelf. Met onze woorden sluiten we vriendschappen, sluiten we deals en maken we ruzie en pro blemen. Het is ook hier belangrijk dat u open vragen stelt. De open vraag begint met een vraagwoord: wie, wat, waar, wan neer, hoe. Een vraag die met één van deze vraagwoorden be gint, is onmogelijk met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden. De an der kan natuurlijk wel proberen een antwoord van één woord te geven, maar meestal verleid je de ander tot het geven van meer en betere informatie.

Een ander voorbeeld: je zegt tegen een medewerker: “Je hebt goed werk geleverd, maar zou je de volgende keer kunnen letten op...?” Gebruik geen ‘maar’! Het woord ‘maar’ laat je het compliment vergeten. Dus: “Je hebt goed werk geleverd. En zou je de volgende keer kunnen letten op …? En: wees een OEN, gebruik LSD, neem ANNA mee, laat OMA thuis en smeer NIVEA. Wellicht dat deze woorden om een nadere toelichting vragen (zie kader).

Gemak Gemak dient de klant. Als bedrijf wilt u het uw klant gemak kelijk maken. Dit om de klantbinding te versterken. Onder gemak verstaan wij: • Bereikbaarheid: investeer in een telefooncentrale die voor ziet in uw behoeften. Zorg er ook voor dat u via meerdere kanalen bereikbaar bent, zoals via e-mail, een website, soci al media en wellicht ook WhatsApp. Wijs iemand aan om dit te beheren. Is uw bereikbaarheid duidelijk zichtbaar? Voor u is het bijvoorbeeld logisch dat uw klant niet meer na 18.00 uur belt, maar heeft u dit ook duidelijk aantoonbaar naar buiten gecommuniceerd?

TIPS VOOR GERICHT COMMUNICEREN 1. Wees een OEN: Open, Eerlijk, Nieuwsgierig Stel, een klant heeft een probleem. Sta dan open voor de ander, geef deze een kans iets uit te leggen en wees oprecht nieuwsgierig. Gebruik de kracht van het benoemen. • Ontzorgen: hoewel het woord ‘ontzorgen’ een modewoord is, heeft het een mooie betekenis. Uw klant ontlasten, ondersteunen en werk uit handen nemen, is de kern van de meeste cumelabedrijven. • Tijdsbesparing: door het uitbesteden van bijvoorbeeld het aanvragen van documenten voor bepaalde werkzaam heden, zoals een vervoersdocument of Klic-melding, kan uw klant tijd besparen. • Betrouwbaarheid: voor het bedrijf is het van groot belang dat klanten u als betrouwbare partner zien. Keurmerken, certifi ceringen en dergelijke zijn goed voor het vertrouwen in uw bedrijf. Laat zien wie u bent, met foto’s van medewerkers (en dus niet alleen machines!) en van het bedrijf op de website.

Snelheid Een goede dienstverlening vereist een snelle uitvoering of snel antwoord. De communicatie is tegenwoordig ook snel ler in vergelijking met vroeger. De meeste klanten verwach ten een snelle reactie. Dag en nacht. Moet uw klant te lang wachten? Dan heeft dit invloed op de klanttevredenheid. Kijk kritisch naar uw eigen bedrijf. Hoe lang duurt het voordat uw klant wordt geholpen? En komt u uw afspraken na?

Positieve blik Als u aan het ontzorgen van klanten, medewerkers of uzelf wilt gaan werken, helpt het om met een positieve blik te kijken naar situaties die we in het leven tegenkomen. Dit betekent dat u het uitpluizen van problemen loslaat en kijkt naar wat wel werkt! • Als iets werkt, doe er meer van! • Als iets niet werkt, leer ervan en doe iets anders. • Er zijn altijd uitzonderingen op een probleem. • Geen enkel probleem komt altijd voor. • Richt u op wat er goed gaat. Wij , mensen, bekijken alles vanuit onze eigen waarnemin gen, onze eigen ervaringen. Soms komen we daardoor in een ‘doodlopende straat’ terecht. Het kan helpen om eens met een andere blik te kijken naar eenzelfde situatie. Het is verras send hoe veel positiever u kunt kijken naar ‘tegenoplopers’ en met hoe veel meer energie u aan de slag kunt.

Bijvoorbeeld: een klant betaalt de rekening niet, omdat uw medewerker een schade heeft veroorzaakt die niet bij u is gemeld . Stel een aantal open vragen, zoals: “Wat is er aan de hand?” “Waarom betaalt u de rekening niet?” en “Wat is er gebeurd?” Toon begrip en benoem het probleem. “Ik vind het heel vervelend dat het zo gelopen is. Onze medewerker had de schade bij ons moeten melden, zodat we de schade direct samen hadden kunnen beoordelen.” Stel de vraag: “Hoe gaan we dit oplossen?” De klant geeft aan wat hij graag zou willen en van u verwacht. U kunt hier in uw antwoord rekening mee houden en op inspelen.

2. Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen Sta alvorens een conclusie te verbinden aan een verhaal van de ander echt in de luisterstand, vat samen wat de ander heeft gezegd en wellicht niet heeft gezegd en blijf nieuwsgierig naar wat er nog meer te weten valt te komen. Bijvoorbeeld: u hoort een klant ergens midden in een gesprek zeggen: “Je moet wel eens keuzes maken.” Hij vervolgt het gesprek met “Maar ja, dat hoort er nu eenmaal bij” en begint dan over heel wat anders. Eigenlijk zegt uw klant dat hij het maken van keuzes lastig vindt of dat hij kort geleden een lastige keuze heeft moeten maken. Doorvragen is dan de oplossing. De klant merkt dan dat u echt goed luistert. Welke keuzes bedoelt hij? Waarom is dat lastig? In hoeverre kunt u hem daarbij helpen?

3. Neem ANNA mee: Altijd Navragen, Nooit Aannemen Neem niet zomaar aan dat je begrijpt wat iemand bedoelt. Vraag bij twijfel altijd even na of het klopt, de samenvatting uit de LSD helpt daarbij. Bijvoorbeeld: een klant geeft aan dat het werk niet goed is uitgevoerd. U denkt meteen te weten wat het probleem is en heeft uw conclusie al getrokken: deze klant heeft altijd wat te zeuren. Als u luistert, samenvat en doorvraagt (LSD) met vragen als “Vertel?”, “Wat is er aan de hand?” en “Hoe is het verlopen?” komt u erachter wat de klant werkelijk bedoelt.

4. Laat OMA thuis: Oordelen, Meningen, Adviezen Als iemand iets vertelt, roept dit direct beelden op in ons referentiekader. Zodra we het in hokjes plaatsen, labelen we het gedrag en is de kans groot dat we er ook een oordeel of mening aan plakken. Omdat we er wat van vinden, hebben we vaak ook onze adviezen direct klaar. OMA zorgt er echter ervoor dat u geen open luisterhouding meer heeft. Wat u vindt over een ander zegt veel meer over uzelf! Bijvoorbeeld: een klant geeft een mening over een machine. De nieuwe machine functioneert niet naar behoren. U heeft er direct een beeld bij. Is dit het juiste beeld? Stel de vraag: “Wat bedoelt u precies? Hoe zou hij volgens u moeten werken?”

5. Smeer NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander Als iets niet duidelijk is of als je iemand al lang kent, vul je al snel andermans bedoelingen zelf in. Dit voorkom je door na te vragen en meer LSD toe te passen. Bijvoorbeeld: als u zes medewerkers in het bedrijf vraagt een aantal woorden te noteren over een bepaald onderwerp, geven ze alle zes een ander antwoord. Ze zijn verschillend. Ieder geeft een antwoord op basis van zijn ervaringen, interesses en belangen. Vul niet in voor een ander...

TEKST & FOTO: Irma Gottenbos

GRONDIG 2 2018

Maaien, snoeien, onderhoud objecten

EfficiĂŤnt groenbeheer

Plannen Werk verdelen Melden Slootvuil Voortgang Rapportage Digitale kaart

Oo k offline

Alle gegevens voor de uitvoering en controle van werkzaamheden in het veld

nieuwlandgeo.nl/maaien 18-02 Nieuwlan 1-4S-2.indd 7

Stilstaan? Staat niet in ons woordenboek!

22-02-18 - (w8) 13:02

Vraag uw KAWECO dealer naar onze actieprijzen

Profiteer van extra voordeel bij aankoop van een KAWECO RADIUM met mechanisch aangedreven assen.

Actie geldig tot uiterlijk 30-4-2018. Vraag uw KAWECO dealer voor meer informatie en opties of neem contact op met Nick Selman, KAWECO Rayon Manager NL: 06-55 89 87 25. Drukfouten onder voorbehoud.

Adv_KAWECO_Radium_200x134_Grondig_fc.indd 1

kaweco.com

16-2-2018 16:35:58

Calaris , het vertrouwde middel waarmee Kees zo klaar is ®

Calaris, hét basismiddel tegen onkruiden in maïs. • Flexibel en gemakkelijk • Veilig • Snel en breedwerkend Bij gladvin gergras • Vroeg s • Lange duurwerking puit en: 2-3 blad m aïs • Hogere dosering: 1,5 l/ha

www.calariskees.nl

ondernemen met

cumela

Ken uw kengetallen Kiezen tussen koersen en dobberen Jaarlijks leveren ruim 450 bedrijven hun jaarrekeningen in voor CUMELA Kompas Analyse. Op deze manier kunnen ze hun bedrijfsprestaties anoniem vergelijken met die van collega’s. Het geeft hen inzicht in waar ze het beter of minder goed doen dan een vergelijkbaar bedrijf. Zeven ondernemers vertellen waarom ze meedoen en hoe het hen helpt om de koers van het bedrijf te bepalen. Inmiddels komen bij CUMELA Nederland alweer de eerste jaarrapporten binnen van bedrijven die er hard aan werken om snel te kunnen zien hoe het afgelopen jaar verlopen is. Zij moeten even wachten op de eerste vergelijkingscijfers, maar eind deze maand zijn ook die beschikbaar. Dan is er een eerste indicatie hoe de bedrijven in 2017 hebben gepresteerd. Over 2016 zijn inmiddels meer dan 350 rapporten verwerkt. Deze bedrijven krijgen zo informatie over hoe ze het doen ten opzichte van de collega’s. Het mooie is dat ze zo een veel beter beeld krijgen van hun eigen onderneming ten opzichte van de collega’s. Zonder die cijfers is het dobberen, je hebt geen idee waar je het beter of slechter doet dan een ander. Met de vergelijking zie je de verschillen en kun je koersen naar een beter resultaat. Zeven ondernemers vertellen hoe ze de cijfers gebruiken en wat het hen heeft opgeleverd.

Hendrie en Henriët Loman “Meer aandacht voor de langetermijnvisie van het bedrijf” Twee deelnemers die al langere tijd meedoen, zijn Hendrie en Henriët Lo man. Ze zijn positief: “De gesprekken over de kengetallen van ons bedrijf zijn voor ons erg waar devol. Ze dwingen je om na te denken over belangrijke onderwerpen in het bedrijf, ook voor de langere termijn. Je kijkt op een andere manier naar je bedrijf. Je ziet bijvoor beeld hoe de kostenontwikkeling is in vergelijking met de sector. Als ondernemer ben je toch veel bezig met de dagelijkse gang van zaken. Je zult ook aandacht moeten hebben voor de langetermijnvisie van het bedrijf. Een ge sprek met een bedrijfskundig adviseur van CUMELA Advies over de kengetallen van ons bedrijf helpt hierbij.” Hendrie en Henriët Loman van Loonbedrijf Loman in Luttenberg. Het bedrijf verricht met name agrarisch loonwerk en grondverzet. Er zijn vijf werknemers in dienst.

GRONDIG 2 2018

Albert Schimmel “Met CUMELA Kompas Analyse gaan cijfers leven!” Al meer dan tien jaar doet Albert Schim mel mee aan CUMELA Kompas Analyse: “Wij deden veel zaken in ons bedrijf op gevoel. Ongeveer tien jaar geleden kwam ons bedrijfs resultaat niet helemaal overeen met ons gevoel. We waren hartstikke druk geweest en toch viel het uiteindelijke resul taat tegen. Je wilt dan boven water krijgen wat er niet goed is gegaan”, aldus Albert. De oplossing kwam van zijn vrouw Wilma, die op dat moment de cursus Bedrijfsleer volgde. “Collega’s die ook de cursus volgden, waren erg enthousi ast over CUMELA Kompas Analyse. Dit was voor ons aanlei ding om ook mee te gaan doen.” Albert en Wilma zijn enthousiast over de feedback die ze krijgen: “De cijfers worden door de adviseurs van CUMELA Advies anders belicht dan door de accountant. Door de ken nis van de sector en de kengetallen kun je dieper ingaan op de cijfers. Aan de hand van kostenverhoudingen gaan we in op de benutting van arbeid en machines. Je krijgt een veel beter gevoel met de cijfers uit de jaarrekening. De cijfers gaan echt leven en we kunnen er wat mee in ons bedrijf. We kunnen de vinger ermee op de zere plek leggen.” Albert en Wilma noemen een tweede argument om mee te doen: “Voor ons is ook het jaarlijkse gesprek met de advi seur bedrijfskundige zaken belangrijk. Met elf werknemers hebben we een relatief klein bedrijf. Het betekent dat alles uiteindelijk op onze rug terecht komt, zoals de planning, aansturing van de jongens en de administratie. Je doet dingen omdat je ze al jaren zo doet. Tijdens het gesprek over onze organisatie en kengetallen word je aan het den ken gezet. Ook is het prettig om te zien dat de uitkomsten overeenkomen met je gevoel. Een extern adviseur helpt dan om niet alleen in het goede gevoel te blijven, maar ook gemotiveerd te blijven om verbeterpunten op te pakken.” Albert en Wilma Schimmel van Schimmel Overberg BV Het bedrijf verricht met name agrarisch loonwerk en grondverzet. Er zijn elf werknemers in dienst.

Renate en Eduard Grefelman “CUMELA Kompas Analyse bracht ons rust” Renate en Eduard Grefelman zijn onder meer door gesprekken over CUMELA Kompas Analyse aan de slag gegaan met een aantal verbeterpunten op het bedrijf. Renate vertelt: “Een aantal jaren geleden hebben we bijvoorbeeld besloten om echt te gaan werken aan het verbeteren van de machinebenutting. Samen met CUMELA Advies hebben we toen een meerjaren-investerings- en -financieringsplanning opgesteld. Voor het doen van investeringen kijken we nu niet alleen de technische aspecten, maar veel meer ook naar de financiële kant. We hebben nu een jaarlijks vastgesteld budget voor investeringen in machines en materiaal. We kunnen gerust stellen dat het rendement en onze liquiditeit hiermee zijn verbeterd. Als we nu investeren, weten we dat hiervoor de financiële ruimte aanwezig is. Hierdoor hebben we geen zorgen meer over wanneer we rekeningen kunnen betalen. Dit geeft ons zoveel rust! Bijkomend voordeel is dat we nog scherper onderhandelen bij de aanschaf van machines, omdat we binnen ons investeringsbudget willen blijven. Ook zijn we beter voorbereid op onze gesprekken met de bank over de financiering van investeringen. De bank is de laatste jaren erg positief.” Renate en Eduard Grefelman van Fa. Grefelman in Luttenberg. Het bedrijf is actief in met name agrarisch loonwerk en grondverzet. Er zijn twaalf mensen aan het werk.

Koersen met de adviseur bedrijf en strategie! Verdieping op CUMELA Kompas is mogelijk door middel van een gesprek met één van onze bedrijfskundige adviseurs. Vanuit de kengetallen wordt de vertaalslag gemaakt naar de toekomst van uw bedrijf op korte en langere termijn. Afhankelijk van de situatie komen onder meer de volgende onderwerpen aan bod: • Uitleg kengetallen • Wat betekenen de kengetallen op mijn bedrijf? • Sterke punten van het bedrijf en wat kan er beter • Hoe pak ik zaken aan in mijn bedrijf? • Rendement en liquiditeit • Investeren en financiering • Lange-termijnontwikkelingen • Het familiebedrijf in balans • Bedrijfsopvolging en -overname

Marcel Postel Over CUMELA Kompas Analyse • Uw deelname is volstrekt anoniem! • CUMELA Kompas Analyse is onderdeel van het lidmaatschap • Uw kengetallen worden vergeleken met het sectorgemiddelde van een vergelijkbare groep bedrijven. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de bedrijfstypen grondverzet/cultuurtechniek, veehouderij, akkerbouw, gemengd agrarisch, tuinbouw, (mest)transport en gemengd. Hiermee is elk cumelabedrijf binnen CUMELA Kompas Analyse te vergelijken. • Ook krijgt u inzicht in het gemiddelde van de 25 procent hoogst renderende b edrijven, het gemiddelde van bedrijven met dezelfde omvang en het gemiddelde van alle bedrijven. • Wanneer u meerdere jaren meedoet, is de ontwikkeling van de kengetallen van uw bedrijf door de jaren heen te volgen. • De bank waardeert het als bedrijven deelnemen aan CUMELA Kompas Analyse

“Het is leerzaam om in gesprek te gaan met collega’s over kengetallen” Marcel Postel gebruikt de kengetallen ook voor zijn deelname aan één van de vijf studiegroepen ‘Sturen op kengetallen’ voor cumelaondernemers: “Het is heel leerzaam om met collega-ondernemers van gedachten te wisselen over zaken die binnen het bedrijf spelen. We gaan heel open met elkaar om en echt de diepte in. We bespreken elkaars kengetallen en de wijze waarop deze in de praktijk zijn te beïnvloeden. Ik kan elke ondernemer aanraden om mee te doen aan een dergelijke studiegroep.” Gerard Lohuis, boekhouder op het bedrijf, zit kort op de cijfers. “We hebben al vroeg in het jaar onze jaarrekening gereed. We dagen collega’s uit om hun cijfers snel beschikbaar te stellen voor CUMELA Kompas Analyse. Hiermee kunnen ondernemers hun cijfers direct na afsluiting van het jaar vergelijken met de sectorkengetallen. Dit is belangrijk om snel te kunnen bij sturen. Via onze eigen administratie hebben we maandelijks inzicht in de balans en winst- en verliesrekening. Periodiek bespreken we de tussentijdse cijfers indien gewenst met onze adviseur van CUMELA Advies.” Marcel Postel en Gerard Lohuis van Postel loonwerk en transport in Tilligte. Cumelabedrijf Postel is actief in onder meer agrarisch loonwerk, grondverzet, transport, mechanisatie en heeft een eigen (gemeentelijk) afvalinzamelpunt. Er werken ongeveer 25 vaste werknemers en vijftien oproepkrachten.

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

cumela

Sander Tacken

Niels en Martin Jansen

“Andere kijk op cijfers!”

“Onze machinebenutting is verbeterd en ligt nu boven het sectorgemiddelde”

Voor Sander Tacken heeft deelname aan CUMELA Kompas Analyse een duidelijke meerwaarde: “Als ondernemer kijk je ook zelf naar de cijfers met de accountant. Door deelname aan CUMELA Kompas Analyse krijg je nieuwe informatie. Je weet wat er in het bedrijf goed gaat en beter kan. Het is prettig om daar via de kengetallenvergelijking een extra bevestiging in te krijgen. Aan de hand van de rapportage ga je na waarom de kengetallen bij jou hoger of juist lager zijn dan vergelijkbare bedrijven. Het gaat om het verhaal achter de getallen. De kengetallen geven een goed beeld van wat er goed gaat in mijn organisatie en waar kan worden bijgestuurd. Ik doe al jaren lang mee en daarmee krijg ik ook een mooi beeld hoe de kengetallen zich op mijn bedrijf ontwikkelen. Het is verstandig om als ondernemer je eigen koers te varen en in die zin heb je niet direct iets aan een vergelijking met andere bedrijven. Toch geeft CUMELA Kompas Analyse je als ondernemer veel sectorinformatie. Dit geeft nieuwe inzichten waarmee je in je eigen bedrijf verder kunt. Het helpt hierbij dat binnen de vergelijking onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende typen bedrijven. Hiermee voorkom je dat wij als akkerbouwloonbedrijf worden vergeleken met bijvoorbeeld een grondverzetbedrijf.” Sander Tacken van Taco Agro BV in Meterik. Het bedrijf is gespecialiseerd in de aardappelen- en industriegroententeelt. Er werken ruim achttien arbeidskrachten bij het bedrijf.

Weten waarover je praat. Dat is voor Niels en Martin Jansen de reden om al meer dan tien jaar lang mee te doen aan CUMELA Kompas Analyse. “Je weet nu veel beter hoe je draait en waaraan je als ondernemer kunt werken om je bedrijfsresultaat te verbeteren. De kengetallenrapportage wees in het verleden uit dat onze machinebenutting beter kon. Hier hebben we de afgelopen jaren aan gewerkt. Dit zien we terug in het rendement. We hebben nog steeds een nieuw machinepark en een bovengemiddeld resultaat. Dit geeft ons ruimte om te blijven investeren. Bij ons zijn de afschrijvingen iets hoger dan gemiddeld. Dit compenseren we door fors lagere kosten voor reparatie en onderhoud.” Niels en Martin Jansen van Jansen Heeten BV. Er werken op het bedrijf ongeveer twintig werknemers. Het bedrijf is actief in het agrarisch loonwerk en grond verzet.

Kengetallen Deelname aan CUMELA-Kompas Analyse geeft u inzicht in de volgende kengetallen: • Kostenverhoudingen • Machinebenutting • Arbeidsbenutting • Financiële positie • Rentabiliteit • Investeringen

Mandy Hendrickx “Kijken naar bedrijven met een hoog rendement” Een waardevolle aanvulling op de jaarrekening. Dat is de visie van Mandy Hendrickx over de deelname aan CUMELA Kompas Analyse: “De vergelijking met bedrijven uit dezelfde branche geeft inzicht in waar wij ons bedrijf kunnen verbeteren of optimaliseren. Hierbij kijken wij vooral naar de grootste verschillen met de hoogst scorende bedrijven uit de analyse. Over deze verschillen gaan wij in gesprek met de adviseur bedrijfskundige zaken van CUMELA. Hiermee krijgen wij inzicht in wat deze bedrijven anders doen en waarin wij ons kunnen verbeteren. Het optimaliseren van onze bedrijfsvoering vinden wij belangrijk, omdat we daarmee het resultaat verhogen. Dit geeft ons onder andere meer mogelijkheden om te investeren.” Mandy Hendrickx van Hendrickx-Horn in Horn. Het bedrijf is een gespecialiseerd in groen-, gronden infraprojecten. Er werken circa twaalf personen.

GRONDIG 2 2018

Deelnemen? Wilt u meer weten of nu al deelnemen, neem dan contact op met uw bedrijvenadviseur, de infolijn of stuur een e-mail aan kengetallen@cumela.nl. Kijk voor meer informatie ook eens op www.cumela.nl/bedrijf-en-economie/ kengetallen

TEKST: Dieuwer Heins, adviseur bedrijfskundige zaken

VOOR ALLES EEN MASSEY FERGUSON

FOR A NEW GENERATION FROM MASSEY FERGUSON

Kijk voor alles op www.masseyferguson.nl

ondernemen met

cumela

Mooi gedaan! Mooi Vak Man! is een groot succes Trekkerchauffeurs, kraanmachinisten en grondwerkers zijn meesters op de vierkante (kilo)meter. Ze hebben een mooi vak en willen dat zo lang mogelijk blijven uitoefenen. Daarom hebben ze de afgelopen jaren ongetwijfeld mooivakman.nl, mooivakcoach.nl of de Facebook-pagina bezocht voor tips en advies om gezond en plezierig te blijven werken, nu en in de toekomst.

Mooi Vak Man! en de Mooi Vak Coach zijn initiatieven van de vier sociale partners in de cumelasector, CUMELA Nederland, Vakvereniging Het Zwarte Corps, CNV Vakmensen en FNV Agrarisch Groen. Samen ontwikkelen we activiteiten om werknemers en werkgevers in de loonwerksector zo lang mogelijk veilig, gezond en met plezier aan het werk te houden. Ons doel is het bevorderen van een goede communicatie en de dialoog tussen werkgever en werknemer over thema’s als veilig werken, gezond en met plezier werken, scholing en ontwikkeling en een goede balans tussen werk en privé. Werknemers gaan zich verantwoordelijk voelen om gezond aan het werk te blijven en werkgevers zullen dit stimuleren en hun

GRONDIG 2 2018

personeelsbeleid hierop afstemmen. Zo houden we de sector succesvol.

Activiteiten Allereerst hebben we twee bijzondere websites gemaakt: mooivakman.nl en mooivakcoach.nl. Informatief, maar met een knipoog, in een taal die de mannen en vrouwen in de loonwerksector aanspreekt. Er zijn tips, adviezen, testjes, informatie en zogenaamde ‘funberichten’, zoals filmpjes en quizvragen, allemaal leuk en luchtig gebracht om de doelgroep te enthousiasmeren om met de thema’s aan de slag te gaan. Werknemers en werkgevers in de loonwerksector worden er

naar toe geleid via hun eigen bladen of nieuwsbrieven, via de bedrijvenadviseurs van de sociale partners en via Stigas, maar ook door het inzetten van (Facebook-)campagnes om de naamsbekendheid te vergroten en het bezoek aan de website te stimuleren. Tot slot hebben we deelgenomen aan beurzen en evenementen, zoals de Technische Kontakt Dagen.

Mooie resultaten De activiteiten hebben op een positieve wijze bijgedragen aan het succes en de bekendheid van de campagne, want inmiddels kent 35,29 procent van de werknemers onze initiatieven. Bij de werkgevers is dit 82,61 procent (eind 2014 was dit nog 50,70 procent). Werknemers en werkgevers beoordelen Mooi Vak Man! hoger dan eind 2014. Zij voelen zich meer aangesproken en vinden het informatiever. Zowel werkgevers als werknemers geven aan dat ze het goed vinden dat Mooi Vak Man! er is. De initiatieven slaan dus aan en werknemers en werkgevers zijn enthousiast. We kunnen dan ook een paar mooie resultaten laten zien: • Vanaf mei dit jaar is het aantal bezoeken aan mooivakman.nl gestegen van 865 naar 9635 in oktober 2017. • De tijd die bezoekers gemiddeld op mooivakman.nl en mooivakcoach.nl doorbrengen, is met vijftig procent toegenomen tot anderhalve minuut. • Werknemers geven aan dat ze het leuk vinden om persoonlijke verhalen van anderen in de sector te lezen. De rubriek ‘Vakmensen aan het werk’ scoort dan ook het best van alle, met gemiddeld 264 reacties per bericht op Facebook.

• We hebben meer volgers op Facebook. Onze Facebook-community is gegroeid van 288 likes in november 2016 naar 5493 in oktober 2017.

Blijven werken aan de toekomst van de sector Wat mooi is, kan natuurlijk nog mooier. Daarom blijven we werkgevers en werknemers ook de komende periode ondersteunen om gezond en met plezier aan het werk te blijven en stimuleren we hen om met elkaar in gesprek te gaan. Uit de meting van februari 2017 blijkt dat werknemers en werkgevers vinden dat zij allebei verantwoordelijk zijn voor de gezondheid van de werknemer. Met de tips van de Mooi Vak Coach helpen we hen het gesprek hierover aan te gaan. Dat die tips nodig zijn, blijkt uit diezelfde meting. We zien namelijk een verschil in hoe werknemers en werkgevers het voeren van een gesprek over dit onderwerp ervaren. Werkgevers geven aan dat werknemers goed het gesprek kunnen voeren over gezondheid (5,2 op een schaal van 1 onvoldoende tot en met 6 uitstekend). Werknemers geven hier echter gemiddeld een 3,9 voor. Mooi Vak Man heeft ook bijgedragen aan het inzicht en het besef dat ‘bijblijven’ belangrijk is. Van de werknemers is 73,89 procent bereid zich bij te scholen om in de toekomst andere functies te kunnen voeren. Dat is tien procent hoger dan eind 2014. Met de bereidheid van de werkgevers om te investeren in hun werknemers kunnen we blijven werken aan de toekomst van onze sector.

Meer weten? Kijk eens op mooivakman.nl, mooivakcoach.nl of op de Facebook-pagina van Mooi Vak Man! Daar vind je bijna alles wat je wilt weten. TEKST & FOTO”S: Mooi Vak Man!

GRONDIG 2 2018

ondernemen met

cumela

BEDRIJVIG

NIEUWE LEDEN

Actualiteiten • Bestaande

en nieuwe eisen aan landbouwvoertuigen vormen een belangrijk onderwerp tijdens de studieclubavonden. Er is nog veel onbekend onder onze leden. • Het gewijzigde btw-tarief veroorzaakte een stormloop van vragen aan de infolijn, zelfs meer dan 35 telefoontjes op één dag. • De datum van de contactdag Zuid-Holland is definitief donderdag avond 15 maart geworden. • Tot nu toe hebben we meer dan 550 deelnemers verwelkomd op de contactdagen. We waren te gast op indrukwekkende locaties en hoorden vele inspirerende sprekers. • De provincie Utrecht gaat zich inzetten voor familiebedrijven in het MKB. We houden u op de hoogte over de mogelijkheden voor uw familiebedrijf. • We organiseren steeds meer VOMOL-projecten! Voor Noord-Holland, Gelderland, Drenthe en Limburg zijn de eerste aanvragen voor 2018 verstuurd. • De gemeente Zederik bereidt zich voor om de ontheffingen voor (land)bouwvoertuigen bij de RDW onder te brengen. Samen met de cumelasector wordt er gekeken waar de ontheffing nodig is.

De afgelopen periode hebben zeven bedrijven zich ingeschreven als lid van CUMELA Nederland. • Wilgehof Machineverhuur OUDEWATER • Beemster Drone WESTBEEMSTER • H.S. Agri BV ZUIDLAARDERVEEN • J. Spruijt Verhuur WESTBROEK • Nortier Verhuur OOSTBURG • Vink Aannemingsmaatschappij BV BARNEVELD • Hofmans BV VELDDRIEL

Wat doet uw accountant? Van Dale’s woordenboek: Accountant: iemand die van accountancy zijn werk maakt. Accountancy: het inrichten, bijhouden en controleren van de boekhouding van ondernemingen. Is dit het enige wat u van uw accountant verlangt? In dat geval kunt u misschien prima af met een accountant die voor u de jaarrekening opstelt en deze netjes toestuurt. De vraag die wij als bedrijvenadviseurs vaak van leden krijgen: is mijn accountant wel de juiste? Op deze vraag is maar één antwoord mogelijk, namelijk: doet de accountant wat u van hem of haar verwacht? Zo ja, dan heeft u de juiste. Enkele vragen die u zich kunt stellen om uiteindelijk bij de goede accountant uit te komen, heb ik alvast op een rijtje gezet. 1. Vertrouwt u uw accountant? Deze persoon is immers degene die uw financiële gegevens inzichtelijk heeft en zal hierin het beste met u voor moeten hebben. 2. Verwacht u allerlei adviezen van mijn accountant over mogelijke kansen en bedreigingen? Zo kan uw accountant u bijvoorbeeld wijzen op subsidies die mogelijk zijn voor een leerling die bij u in dienst is of u bijvoorbeeld waarschuwen voor de hoge hypotheekkosten.

GRONDIG 2 2018

3. Ontvangt u direct relevante informatie van uw accountant? Om u van allerlei adviezen te kunnen voorzien, moet de accountant up-to-date blijven en een goed netwerk hebben. Heeft de accountant u bijvoorbeeld geïnformeerd toen de btw-regels veranderden? 4. Is uw accountant modern genoeg voor u? Wanneer u zelf uw tijd ver vooruit bent, maar de accountant graag alles per post ontvangt, past u dan nog bij elkaar? 5. Snapt u altijd wat uw accountant bedoelt? Wanneer u voor de adviezen van uw accountant betaalt, moet u er ook direct mee aan de slag kunnen. Heeft u twijfels? Bespreek het met uw bedrijvenadviseur of bel met de infolijn op 033-2474999.

Thijs Veneklaas Slots bedrijvenadviseur

er s i u r C e g ra o F 0 2 9 New FR

e k r Steestaties Pr

NTDEK HET NIEUWE VLAGGENSCHIP: FR FORAGE CRUISER

ONTDEK HET NIEUWE VLAGGENSCHIP: FR FORAGE CRUISER

NIR-SENSOR MOGELIJK OP ALLE MODELLEN!

NIEUWE FPT INDUSTRIAL V20. KRACHT ZONDER COMPROMISSEN

Meting van droge stof, ruwe eiwitten, ruwe vetten, zetmeel, NDF, ADF en ruw as.

+ Enorm vermogen van V8 911 pk + Efficiënte HI-eSCR-technologie + Productiviteitsverhogende koppelstijging + Geoptimaliseerde motormanagementmodi + Versterkte hoofdaandrijving

Powered by STERKER INVOERSYSTEEM. Sterk presterende gewasinvoer. Krijg meer ingevoerd. Krijg meer gehakseld. GROTERE VEELZIJDIGHEID. Nieuwe DuraCracker™ gewasverwerker met conventionele of spiraalvormige rollen, afgestemd op moderne, intensieve kuilvoederactiviteiten. BETERE PRESTATIES. Zware stuuras geschikt voor grotere banden, voor nog meer productiviteit.

NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111

www.newholland.com

KUHN ZAAIMACHINE www.rth.nl

KUHN VENTA 3030 ZAAIMACHINE ISOBUS bediening Breed doseerbereik zonder sleutelen Opbouw op rol SEEDFLEX dubbelschijfszaaikouter Zeer eenvoudig instelbaar Reesink Technische Handel B.V. Woudhuizermark 79, NL-7325 AC Apeldoorn T +31 (0)575 59 94 69 E info@rth.reesink.nl W rth.nl

Bel of mail voor een passend advies met één van onze specialisten, zij staan u graag te woord.