Grondig 8 - 2018

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

36 - MOBIELE GRAAFMACHINES COMPLETER 10 - T-RIJBEWIJS: VERKEERSINZICHT VALKUIL 32 - GEBRUIKERSERVARING HYDRADIG 46 - JOHN DEERE 9000 HAKSELAARS 68 - FISCUS BETAALT MEE

8 2018

De vooruitgang ervaren.

De mobiele graafmachines van Liebherr Meest efficiĂŤnte machines door innovatieve technologie Betrouwbare machines met maximale productiviteit en levensduur Hoogwaardige Liebherr componenten, eigen ontwerp uit eigen productie Veel aandacht voor ergonomie en goed zicht op het werk

Wynmalen & Hausmann Import N.V. Ressenerbroek 7 6666 MP Heteren Tel.: +31 26 47 90 531 E-mail: info@wynmalenhausmann.nl www.facebook.com/LiebherrConstruction www.wynmalenhausmann.nl

Colofon Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra.

Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland.

U kunt zich via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres CUMELA Nederland Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl CUMELA-infolijn (033) 247 49 99 / infolijn@cumela.nl Grondig / CUMELA Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig Bladmanager Michiel Pouwels Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Ton Herbrink (eindredacteur) Vormgeving Practicum Print Management BV, Soest Voorplaat CUMELA Communicatie Advertentiewerving Lisette Kerkhof, lkerkhof@cumela.nl Druk SMGB, Doetinchem Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn.

Kosten abonnement Nederland € 90,- per jaar / Buitenland € 125,- per jaar.

Collectieve abonnementen: op aanvraag

REDACTIONEEL Dieselvrije toekomst Op bezoek bij een cumelabedrijf hadden we onlangs een opmerkelijk gesprek na een discussie over de uitrusting van de mobiele graafmachine. In de pauze kwam het gesprek op de elektrische fiets. Eerst werden er geintjes gemaakt, maar al snel ging het tamelijk serieus over de voordelen en de noodzaak van het begrenzen van de snelheid voor de veiligheid. Een heel verschil met vroeger, toen we bij gemotoriseerd tweewielervervoer vooral spraken over opvoeren.

Het gesprek paste bij de belangrijkste ontwikkeling die we op de IAA-bedrijfswagenbeurs in Hannover constateerden (meer daarover op onze website). De boodschap: in stedelijke gebieden worden dieselvrachtwagens steeds meer geweerd. Het vervoer moet daar elektrisch, met motoren op waterstof of eventueel als tussenstap lng. Het alternatief is aan de rand van de stad goederen overslaan om ze in het stedelijke gebied met elektrisch aangedreven voertuigen verder te distribueren. Of met een hybride buiten de stad dieselen en in de stad puur elektrisch het laatste stuk. Op de IAA ging Iveco zelfs zo ver dat het een compleet dieselvrije stand toonde.

Het is een ontwikkeling waar we in onze sector nog weinig van merken. We zijn nog steeds bezig om onze dieselmachines completer en vooral efficiënter te maken door ze steeds rijker uit te rusten. Natuurlijk bespaar je met efficiëntie ook brandstof, maar van de stap naar alternatieven voor de dieselkrachtbron zoals de transportsector die aankondigde, merken we nog weinig. Het beperkt zich nu vooral tot het inzetten van alternatieve brandstoffen als GTL HVO en Traxx. Bij de kleinere machines zijn er al wel een aantal elektrisch aangedreven wielladers en minigraafmachines en bij de grotere graafmachines natuurlijk al enkele hybrides. Gelukkig accepteren de steden nu nog dat we met ons dieselmaterieel de stad in komen, maar op dat vlak zullen er in de toekomst ongetwijfeld beperkingen volgen. Zeker nu we al zien dat in Zuid-Holland bussen op waterstof gaan rijden en de eerste puur elektrische afvalwagens rondrijden en dito betonmixers op stapel staan.

Perspectieven die wellicht nog ver weg klinken, maar dat was een massaal gebruik van de elektrische fiets enkele jaren geleden ook. Inmiddels is deze al een belangrijke schakel in het distributieverkeer en bij het afleveren van bezorgmaaltijden. Het kan snel gaan.

Het is dus zaak op deze dieselvrije ontwikkeling in te spelen wanneer het mogelijk is.

Daarvoor zullen eerst de fabrikanten voor onze sector de nodige stappen moeten zetten naar elektrisch of waterstof, of als tussenstap lng. De IAA is daarvoor wellicht de waarschuwende aanzet. We zullen wat moeten en het kan snel gaan, want met een elektrische bakfiets vullen wij geen grote gaten.

© Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap CUMELA Nederland Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wilt u het lidmaatschap van CUMELA Nederland beëindigen, dan dient u voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van CUMELA Nederland te Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

Redactie Grondig Toon, Gert en Marijke

GRONDIG 8 2018

3

GRATIS onderhoud

Kosten besparen met de AXION 800.

Voordelig rijden met de AXION 800.

CLAAS biedt u gratis servicebeurten bij aanschaf van een nieuwe tractor uit de AXION 800 serie en dat gedurende 2000 draaiuren of 2 jaar lang; bepalend is welke termijn als eerste verstrijkt. Nog nooit heeft u zo voordelig gereden!

2000 uur of 2 jaar GRATIS

Service door uw CLAAS Dealer.

Uw AXION 800 wordt onderhouden door uw CLAAS dealer.

Alle voorschreven servicebeurten worden voor u verzorgd*, met originele CLAAS onderdelen. Profiteer nu van het beste onderhoud voor uw AXION 800!

100% CLAAS Service

claas.com

Deze actie is geldig t/m uiterlijk 31-12-2018. * Alle servicebeurten worden uitgevoerd volgens CLAAS specificaties, zoals deze zijn beschreven in de technische documentie. De actie omvat alleen de reguliere servicebeurten (zoals bij 600 en 1200 draaiuren) en voorgeschreven inspecties door de CLAAS dealer. Het dagelijks onderhoud, zoals het doorsmeren en uitvoeren van visuele inspecties volgens de voorschriften, is niet inbegrepen bij de actie. Vraag uw CLAAS Dealer voor meer informatie en de voorwaarden van deze actie. Drukfouten onder voorbehoud.

INHOUD 3 6 9 10 14 18

Redactioneel In Actie: cumelabedrijven onderaannemer voor ProRail Commentaar De balans van drie jaar trekkerrijbewijs Vent & Visie: Wijnand Sukkel, Wageningen Plant Research Sterk Werk: Van Vliet Waarder BV, Waarder

Ondernemen met

mensen 22 28 32 36 42 46 50 53 53

Profileren: Gebr. Hermans BV, Maasbree Grondig.com Gebruikerservaring JCB Hydradig De mobiele specialiteitenparade BreTrac de weg op Nieuwe 9000-serie hakselaars van John Deere Vernieuwde Lemken Rubin-compactschijveneggen Economie In kort bestek

Ondernemen met

vaktechniek 54 55 58 60 61 64 66 68 70 72 74

Cumelaria CAO & Zo Van buiten naar binnen: Erik Bouman, politie Oost-Brabant Cumela.nl Voorzitter Toolbox: stoppen met roken Werken aan de bodem Koers bepalen in een complexe omgeving Loon is meer dan netto salaris Laat de fiscus meebetalen bij sanering asbestdaken Bedrijvig

Ondernemen met

cumela Grondig 9 ontvangt u op vrijdag 9 november!

GRONDIG 8 2018

5

ondernemen met

mensen

6

GRONDIG 8 2018

BEDRIJF IN ACTIE

Vervangen ballastbed Een drukte van belang met grondverzetmachines en trekkers met gronddumpers rond het station in Ermelo in het weekend van 22 en 23 september. ProRail vervangt tussen Harderwijk en Putten het ­ballastbed van het spoor door nieuwe steenslag. Het oude bal­ lastbed is na een kleine 25 jaar ‘volgelopen’ met vuil en niet meer doorlatend genoeg voor water.

Het ballastbed vormt de ondersteuning van rails en dwarsliggers en zorgt voor de verdeling van de krachten in de rails over het baan­ lichaam: horizontale krachten door temperatuurverschillen in de rails, verticale krachten door passerende treinen en zijdelingse krachten veroorzaakt door temperatuurverschillen én passerende treinen. Tevens zorgt het ballastbed voor vering en demping van tril­ lingen en verzekert het een snelle afvoer van regenwater. Het bal­ lastbed bestond vroeger uit zand, schelpen of grind. Tegenwoordig wordt vanwege de grotere krachten op het spoor meestal steenslag (ballast, ook wel graniet genaamd) g ­ ebruikt. Door de hoekige vor­ men van de stenen grijpen deze in elkaar en blijven ze beter liggen.

Hoofdaannemer van dit werk is Strukton Rail, dat hier met onder­ aannemers Van de Mheen Rail uit Putten, Wetering uit Den Ham en Molhoek-CCT uit Werkendam werkte. Normaal maakt Strukton Rail gebruik van zijn speciale hooggemechaniseerde C750-ketting­­horwerktrein in combinatie met elf MFS-wagons. De kettinghor haalt de oude ballast met een ketting van onder de dwarsliggers en trans­ porteert deze naar een zeef. Het herbruikbare materiaal gaat direct terug het spoor in. Het overige materiaal wordt via transportbanden naar de MFS-wagons ­afgevoerd. Deze werktrein werd nu op een an­ der deel van het spoor g ­ ebruikt en daarom werd het werk in Ermelo met grondverzetmachines uitgevoerd.

In Ermelo waren diverse cumelabedrijven actief, die van vrijdag­ avond tot zondagnacht continu aan het werk waren. Het oude bal­ lastbed werd met de shovel van loonbedrijf W. Timmer & Zn. uit Ermelo verwijderd. Van Timmer reden er ook nog twee trekkers met gronddumpers. Verder reden er een trekker met drieassige VGM-dumper van loonbedrijf Van Etten BV uit Bergschenhoek en een drieassige Beco-dumper van Van de Mheen Grondwerken uit Putten. De vier gronddumpers reden de oude ballast naar een tijde­ lijk materiaaldepot in Putten. Als retourvracht werd nieuwe ballast meegenomen. Velthuis Grondwerken uit Epe voerde met de Bobcat het profileringswerk van het spoorcunet en ook het nieuwe ballast­ bed uit. Dit bedrijf voert al meer dan tien jaar werkzaamheden aan het spoor uit. Wetering heeft zich als loonbedrijf gespecialiseerd in het uitvoeren van spoorwegwerkzaamheden in heel Nederland.

De wielkranen met spoorwielen zijn speciaal uitgerust voor spoor­ werk. Ze zijn voorzien van hoogtebegrenzing op de giek, zijzwenk­ begrenzing en een lastmomentbegrenzer. Het werk duurde het gehele weekeinde en het treinverkeer lag helemaal stil. Het spoor en de overweg moesten maandagochtend om twee uur gereed zijn. ProRail had vervolgens nog een paar uur om de bedienings- en beveiligingssystemen te testen. De planning werd netjes gehaald: maandag om 5.55 uur reed de eerste stoptrein Zwolle-Utrecht weer.

TEKST & FOTO’S: Hero Dijkema

GRONDIG 8 2018

7

Wij weten wat we verzekeren!

De verzekeringsspecialist in de cumelasector Als onderdeel van brancheorganisatie CUMELA Nederland weten we als geen ander waar u als ondernemer mee te maken heeft, met welk materieel u werkt en welke risico’s u daarbij loopt. Onze polisvoorwaarden zijn daar dan ook volledig op afgestemd.

“Ik ga voor u tot het uiterste!”

Klaas Koelewijn, relatiebeheerder

Onze voordelen ü Persoonlijk contact met onze specialisten ü Gemak en uitgebreide service ü Kennis van de cumelasector ü Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding ü Soepele afwikkeling bij schade

website: www.cumelaverzekeringen.nl | e-mail: verzekeringen@cumela.nl | telefoon: (033) 247 49 60

ondernemen met

mensen

COMMENTAAR Back to the future…

“Is dit nu back to the past of is het echt een goede visie op de toekomst van de landbouwsector? Moeten we terug naar vroeger? Was vroeger alles beter?” Die vragen kwamen bij mij op toen ik onlangs een interview met minister Carola Schouten las over haar visie op de landbouwsector: Nederland als koploper in de kringlooplandbouw. Wat betekent dat voor de agrarische sector en specifiek voor onze leden in het agrarisch loonwerk?

Nederland is na de Tweede Wereldoorlog koploper geworden op landbouwgebied en is toonaangevend in de wereld. De productiecapaciteit van ons land is in sneltreinvaart verhoogd, mede door immer innoverende technieken. ­Inmiddels komen grote aantallen buitenlandse studenten hun kennis opdoen aan Wageningen University and Research. Niet alleen de Engelse naamvoering, maar ook vele andere termen op de website van WUR verraden de internationale bekendheid van de kennis van ons land op agrarisch gebied. We hebben dus wat hoog te houden!

Er zitten zeker goede punten in de visie van minister Schouten, zoals het ­stimuleren van het gebruik van dierlijke mest, het hergebruiken van agrarische afvalresten en het inzetten op duurzame ­energie en een duurzamer bodemgebruik. Het is goed om in de visie te lezen dat hier ook al volop wordt ingezet door de sector. In feite zijn ondernemers in de sector al jaren innovatief bezig op dit gebied.

Ook moet er een eerlijke prijs voor de agrarische producten komen. Je kunt immers niet groen worden als je rood staat. Dit is nog wel een ­dingetje, want niet alleen de Nederlandse consument is een prijskoper. We zijn als Nederland enorm internationaal georiënteerd: 70 tot 80 procent van onze agrarische productie wordt geëxporteerd. Nederlandse producenten moeten dus concurreren met de prijzen in andere landen. We kunnen dus niet als enige land een hogere prijs bewerkstelligen.

Als CUMELA hebben we bijna twee jaar geleden het thema ‘Bodem’ als speerpunt genomen. De zorg over het huidige gebruik van de bodem, de gevolgen voor het oppervlaktewater, het klimaat en de natuur wordt ook binnen de ­cumelasector gedeeld. We zetten met een beleidsmedewerker Bodem in op het vergaren van en delen van kennis met onze leden over alles wat met de bodem te maken heeft. En we willen als een serieuze partner worden betrokken bij beleidsvorming op dit onderwerp en ook dat onze ondernemers als koplopers gebruik kunnen maken van de stevige steun in de rug voor hun innovaties, experimenten en kringloopinvesteringen.

Na lezing van de gehele visie van de minister denk ik dat een aantal goede dingen uit het verleden worden gebruikt om de toekomst van de landbouw in Nederland veilig te stellen. Dus geen ‘back to the past’, maar ‘back to the future!’

De visie moet nog worden uitgewerkt in concrete maatregelen. Laten we als cumelasector zorgen dat we hier onze steen aan bijdragen.

Janneke Wijnia-Lemstra Algemeen directeur

GRONDIG 8 2018

9

HOOFDARTIKEL Verkeersinzicht grootste ­valkuil

ondernemen met

mensen

De balans van drie jaar trekkerrijbewijs De verkeersveiligheid met betrekking tot het landbouwverkeer verhogen, was ruim drie jaar geleden de belangrijkste reden om het T-rijbewijs in te voeren. Hoewel die periode te kort is om nu een duidelijke verbetering in de verkeersveiligheid te zien, heeft de invoering wel veel teweeggebracht.

Vooral het opdoen van verkeersinzicht is belangrijk bij de lessen voor het T-rijbewijs.

De landbouwtrekker daverde met zijn brede aanhanger dusdanig rakelings voorbij dat de fietser in kwestie bijna zijn evenwicht verloor. De columnist van het Reformatorisch Dagblad beklaagde zich er in augustus nog over in zijn krant.

Hij pleitte voor beperkende maatregelen voor het landbouwverkeer, waaronder het opschroeven van de minimumleeftijd voor het trekkerrijbewijs naar 21 jaar.

Hij werd meteen van repliek gediend door Arjan Breure van loonbedrijf Breure uit Klaaswaal. Die stelde dat het T-rijbewijs voor zestienjarigen zonder rijvaardigheid een hoge drempel is, waarmee wordt voorkomen dat onervaren bestuurders de weg op mogen, omdat zij het rijbewijs ­simpelweg niet halen.

10

GRONDIG 8 2018

Het is een goed voorbeeld van de discussie over verkeersveiligheid, landbouwverkeer en de kijk van de maatschappij hierop én de reden dat het T-rijbewijs op 1 juli 2015 is ingevoerd. Landelijk was er al jaren een dalende trend te zien in het aantal dodelijke verkeersongevallen, maar als het gaat om landbouwverkeer blijft dat aantal al jaren hangen op een gemiddelde van veertien. Dat daar iets aan moest worden gedaan, daarover waren alle betrokken partijen het wel eens.

“Het invoeren van het T-rijbewijs heeft nooit bij enige partij tot discussie geleid, zelfs niet bij LTO of de politiek. Dat blijkt al uit het feit dat het is ingevoerd voordat het kenteken er is”, stelt Hero Dijkema van CUMELA Nederland. “Een goed opgeleide chauffeur is van groot belang. Als CUMELA zijn we erg

Verhuur lestrekker geen succes

blij met de invoering. Hiermee laten we aan de samenleving zien dat de bestuurder goed is opgeleid. Dat is goed voor de verkeersveiligheid, maar ook voor het imago van de sector.”

Na drie jaar kunnen er nog geen harde conclusies worden getrokken wat betreft die verkeersveiligheid, stelt het Eindrapport Evaluatie Invoering T-rijbewijs, dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en in april werd gepubliceerd. Vanwege het beperkte aantal ongevallen per jaar en de vele factoren die dit beïnvloeden, is het niet realistisch op korte termijn een significante daling van het aantal ongevallen te verwachten. Daarbij speelt mee dat in verhouding nog maar een klein deel van de T-rijbewijshouders het nieuwe examen heeft afgelegd.

“Het T-rijbewijs staat nu ook in polisvoorwaarden.”

Wel heeft de invoering op andere vlakken gevolgen. Zo stellen verzekeraars in hun polisvoorwaarden dat de bestuurder van een trekker moet voldoen aan de wettelijke eisen. “Dat betekent dat hij een trekkerrijbewijs moet hebben om op alle openbaar toegankelijke terreinen te mogen rijden”, zegt Dijkema. “Dat is dus niet alleen de openbare weg, maar ook het erf, zolang er geen slagboom voor zit. Ook moet rekening worden gehouden met het feit dat je, als je op een zaterdagavond dronken achter het stuur wordt aangehouden en je autorij­ bewijs wordt ingevorderd, ook geen trekker meer mag rijden.”

Veel animo Naast de omzetting van ruim 10.000 trekkercertificaten naar een T-rijbewijs stond de teller wat betreft afgenomen praktijkexamens op 4 augustus dit jaar op 12.528. Het slagingspercentage ligt gemiddeld op 64 procent. Het ontbreekt dus niet aan animo. Momenteel zijn er 64 bevoegde opleiders in het land. Cor van Leeuwen is er daar één van. Hij was er meteen bij toen in december 2014 duidelijk werd dat het T-rijbewijs zou worden ingevoerd. Nu heeft hij het bijna te druk.

Zes dagen in de week is hij met leerlingen en zijn Claas Arion 620 met Veenhuis-kipper op pad. “Het was in eerste instantie de bedoeling dat ik twee tot drie dagen in de week les zou gaan geven en de rest van de week bij een loonwerker of in de verhuur aan het werk zou gaan als zzp’er (werk dat hij daarvoor ook al deed; red.), maar ik kom er niet aan toe.”

Ook enkele AOC’s bieden de rijopleiding aan. De loonwerkdocenten van het Wellant College in Houten zijn in november 2015 begonnen met het aanbieden ervan. “Alle leerlingen die vanwege hun opleiding op een trekker moeten kunnen rijden, hebben nu een rijbewijs nodig. We vinden het voor ons als school dan ook een verplichting om deze opleiding aan te bieden. Het is ook goede pr en een uithangbord voor onze opleidingen”, vertelt docent Arjan Kornegoor. Hij denkt dit als school beter te kunnen dan algemene rijscholen die het T-rijbewijs ‘er even bij doen’. Vijf docenten zijn een dag in

Het idee was een lestrekker aan te schaffen en die te gaan verhuren aan een autorijschool in de buurt. “Ik wilde een vinger aan de pols houden”, zegt loonwerker Maurice van Chastelet uit Dordrecht. “Ik was benieuwd hoeveel uitval er zou zijn, hoeveel jongens met adhd we zouden treffen en of we voor die categorie niet een oplossing konden vinden, zodat zij toch hun T-rijbewijs konden halen. Het zou zonde zijn als we die jongens zouden mislopen in de sector.”

Hij heeft het anderhalf jaar geprobeerd, maar uiteindelijk moest hij de trekker verkopen. “Ik vind het erg jammer, maar het was om twee redenen niet te doen.

Ten eerste zitten die jongens en meiden op school, dus ze kunnen alleen in het weekeinde of na vier uur ‘s middags. Dat paste vaak niet in het schema van de rijschool. Daarnaast is het ombouwen te veel werk. Ik wilde de trekker de helft van de week inzetten als lestrekker en de andere helft van de tijd gebruiken op ons bedrijf, maar dat betekende dat ik elke keer na het werk die trekker tot in de puntjes moest schoonspuiten en alle juiste toebehoren er weer aanschroeven. Al met al kostte dat te veel tijd.”

Achteraf denkt hij dat hij het zelf had moeten gaan doen: opleiden. “Als loonwerker snap ik wat een trekker kan en doet. Ik weet hoe het spelletje werkt. Rijinstructeurs van een autorijschool zijn toch vaak instructeurs die van de vrachtwagen komen en dit er even bij moeten gaan doen. Veelal hebben ze niet die affiniteit en ze hebben er geen lol in, want zo’n bijrijdersstoeltje is natuurlijk veel minder prettig vergeleken met het comfort van een grote vrachtwagencabine.”

Er is klandizie genoeg, weet hij. “Als ik een aanbeveling mag doen: begin met lessen op een afgesloten terrein voor een iets lager tarief. Veel zestienjarigen hebben gewoonweg nog geen ervaring, dus laat ze daar eerst maar wat aanklooien. Dat maakt het toegankelijker, denk ik. Het is perfect dat het T-rijbewijs er is gekomen, maar we moeten er wel voor zorgen dat er mensen blijven komen in onze branche.”

de week uitgeroosterd om als rijinstructeur te fungeren. “Wij denken dat we veel beter overweg kunnen met de trekker dan de gemiddelde rijschoolhouder, want wij zijn jongens van de praktijk. Daarnaast hebben we veel meer binding met de sector, dus we lopen dan al twee punten voor op die algemene rijschoolhouder. Daarnaast is het voor ons, docenten, ook een heel leuke afwisseling naast het lesgeven in de klas.”

In het noorden van het land biedt ook Terra rijlessen aan. De school heeft vier combinaties op de weg rijden. Terra werkt samen met twee rijschoolhouders en de andere twee combinaties worden ingezet met bevoegde zzp’ers. “We willen dit als school aanbieden, omdat we studenten zo goed, zo veilig en zo goedkoop mogelijk een trekkerrijbewijs willen aanbieden. Vandaar dat we met eigen lescombinaties de weg op wilden”, zegt docent Cor Fockens. “Er is veel animo voor.

Per locatie is het verschillend, maar sommige combinaties rijden drie volle dagen in de week, andere vier. De studenten ­komen zowel van onze opleidingen als van buiten de school.”

Gebrek aan verkeersinzicht De grootste groep leerlingen zijn zestienjarige (9860) en zeventienjarige (1608) scholieren, maar er zitten ook stratenmakers van vijftig bij. Gemiddeld heeft een leskandidaat vijftien lessen nodig voordat hij op mag voor examen. Dat aantal hangt erg af van de ervaring. De zogeheten hogeordevaardigheden hebben daarin een groot aandeel, stelt het eindrapport. De jonge leeftijd waarop bestuurders met een landbouwvoertuig op de openbare weg mogen rijden,

GRONDIG 8 2018

11

ondernemen met

mensen

Een aantal voorbeeldvragen uit het theorie-examen voor het T-rijbewijs.

Voorbeeldvragen T-rijbewijs 1. Je rijdt met een landbouwtrekker (LBT) met aanhangwagen op de weg.

Hoe zwaar mag deze maximaal zijn?

A B C

50000 kg.

40000 kg.

30000 kg.

Juiste antwoord A

2. Je rijdt met een landbouwtrekker (LBT). Je moet een noodstop maken en drukt het rechter rempedaal in.

Wat gebeurt er?

A B C

“Een lichte en een zware variant van het T-rijbewijs zou goed zijn.”

De landbouwtrekker (LBT) wijkt uit naar rechts.

De landbouwtrekker (LBT) rijdt rechtdoor.

De landbouwtrekker (LBT) wijkt uit naar links.

Juiste antwoord 3.

Je wil de ruiterAinhalen.

Het gebrek aan verkeersinzicht is een aandachtpunt dat ook bij CUMELA en het CBR bekend is. “Verkeersinzicht is een belangrijk thema, vooral bij de confrontatie met de fietser”, merkt Dijkema op. “Het denken ‘ze gaan wel aan de kant voor mij’ wordt in het T-rijbewijs wel afgeleerd. Daarom zijn er ook geen examenlocaties in de Flevopolder. Daar is de infrastructuur zo open dat er bijna geen confrontaties zijn met fietsers.

Vergeleken met het trekkercertificaat zijn er wat dat betreft al grote sprongen gemaakt. Het certificaat richtte zich vooral op het omgaan met de machine. Het rijbewijs is meer gericht op verkeersdeelneming.”

Het CBR heeft daar ook op ingespeeld door in september nieuwe vraagsoorten in te voeren bij de theorie-examens.

Hiermee wordt het inzicht in het verkeer beter getest.

Wat moet je doen?

A B C

Claxonneren en uitwijken.

Snelheid aanpassen en uitwijken.

Claxonneren en snelheid aanpassen.

Juiste antwoord B

4. Welke bestuurders moeten hier gebruik maken van de fietsstrook?

A B C

Alleen fietsers.

Fietsers en snorfietsers.

Fietsers, snorfietsers en bromfietsers.

Juiste antwoord B

Theorie 5. Wat betekent dit bord?

A B C

Verplichte rijrichting.

Eénrichtingsweg.

Verboden te keren.

Juiste antwoord B

12

GRONDIG 8 2018

brengt namelijk een extra risico met zich mee. Globaal gezien zijn er twee mogelijke oorzaken waardoor jonge beginnende bestuurders meer dan gemiddeld betrokken zijn bij verkeersongevallen. Ten eerste vertonen ze veel risicogedrag, doordat ze nog jong zijn. Ten tweede zijn ze onvoldoende vaardig, omdat ze nog te weinig rijervaring hebben.

Van Leeuwen kan dat beamen. “De grootste valkuil is het verkeersinzicht. De meeste leerlingen komen van de fiets af, hebben nooit actief de verkeersregels in acht genomen en zijn niet gewend rekening te houden met andere verkeersdeelnemers. Ik merk dat leerlingen die hun autorijbewijs al hebben met minder lessen toe kunnen. Zij hebben al ervaring met de weg en hebben al meer ervaring in het verkeer.”

Toch heeft ervaring met de auto ook zijn nadelen, merkt Kornegoor op. “Je moet deze leerlingen juist veel dingen afleren.

“Hun manier van kijken is vaak niet juist, ze mogen ‘maar’ 25 kilometer per uur en één hand aan het stuur is ook niet de bedoeling. Verkeersinzicht moeten ze leren door ervaring.

Dat betekent dat we als rijinstructeur samen met de leerling veel herhalen en achteraf verkeerssituaties bespreken. Dat werkt goed.”

Van tevoren werd juist gedacht dat die theorie een groot struikelblok zou zijn voor leerlingen die toch meer gericht zijn op de praktijk dan op het boek. Toch slaagt gemiddeld 74 procent voor het theorie-examen. Dat is bijna het dubbele vergeleken met het theorie-examen voor de auto (40 procent). De hoge score komt volgens het CBR allereerst doordat er is gestart met een wat lagere slaagnorm. Dat is een bewuste keuze geweest bij de introductie van dit nieuwe examen. Bij de invoering moesten de kandidaten 74 procent van de vragen goed beantwoorden om te slagen. Na 1 oktober 2017 is dit percentage geleidelijk opgevoerd naar 80 procent. Deze groep kandidaten is waarschijnlijk ook meer gemotiveerd dan kandidaten die examen doen voor de categorieën B en AM. T-kandidaten zijn intrinsiek gemotiveerd. Ze willen het rijbewijs zo snel mogelijk na hun zestiende verjaardag halen, omdat ze het nodig hebben voor hun werk, stage

of studie. Fockens ziet dat ook terug. “De studenten hebben echt een drive om dat examen te halen. Toch vind ik wel dat er aandacht voor de theorie moet blijven. Studenten op het mbo redden zich meestal zelf wel met de lesstof, maar voor vmbo-leerlingen is de theorie toch een struikelblok, merken we. Vandaar dat we ook klassikale lessen aanbieden.”

Kosten Afhankelijk van het aantal lessen liggen de totale kosten van het T-rijbewijs rond de € 1500,-. Een les kost gemiddeld tussen de € 80,- en € 100,-. Die kosten zijn een ander punt van discussie, want gooit de sector hiermee niet zijn eigen glazen in, zoals Breure in zijn reactie stelde? Steeds meer jongeren die geïnteresseerd zijn in de cumelasector kiezen toch voor een andere branche, omdat het T-rijbewijs duur en moeilijk te halen is, schreef hij. Fockens is het daarmee eens. “Het T-rijbewijs heeft een extra drempel opgeworpen. Op open dagen hoor ik wel eens dat als jongeren twijfelen, ze toch ­kiezen voor een andere opleiding door dat rijbewijs. Hun ouders willen bij twijfel geen € 1500,- tot € 2000,- neertellen voor een trekkerrijbewijs.”

Die kosten brengen andere hobbels met zich mee. “We hebben studenten die aan het eind van het tweede jaar nog steeds geen T-rijbewijs hebben, omdat ze het zelf moeten betalen en nog niet genoeg bij elkaar hebben gespaard.

Dat betekent dat die student in die twee jaar opleiding geen ­ervaring met machines opdoet. Wil je die achterstand wegwerken, dan moet die student wellicht nog stages inhalen en is hij dus pas later klaar met zijn opleiding.”

Op het Wellant College is Kornegoor minder pessimistisch.

“Omgerekend hebben we een gemiddeld uurtarief van € 100,-. Dat is veel, maar als je nagaat dat daar ook de verzekering, de diesel en de instructeur van moeten worden betaald, dan snappen de meesten deze prijs wel, zeker als je het vergelijkt met de kosten van een vrachtwagenrijbewijs”, zegt Kornegoor. Hij kent in de afgelopen drie jaar maar één leerling die van opleiding is veranderd omdat hij het trekkerrijbewijs te duur vond.

Om de kosten behapbaar te houden, hebben de sociale partners (CUMELA Nederland, FNV Agrarisch en Groen, CNV Vakmensen en Vakvereniging Het Zwarte Corps) een subsidieregeling in het leven geroepen voor leerlingen van de opleiding Groen, Grond & Infra. Als ze in de periode van een half jaar voor hun studie begint tot het einde van hun eerste studiejaar het rijbewijs halen, krijgen ze € 700,- vergoed. “Op die manier proberen we de kostendrempel te verlagen”, zegt Dijkema. Dat het T-rijbewijs te duur zou zijn en dat cumela­ bedrijven hierdoor instroom van nieuwe medewerkers missen, daar krijgt hij geen klachten over.

Licht en zwaar Een ander discussiepunt is het opsplitsen van het T-rijbewijs in een lichte en een zware versie, blijkt uit de evaluatie. “Het T-rijbewijs is sterk benaderd vanuit de grotere machines.

Mensen die nu op een klein voertuig werken, denk vooral aan werknemers in de bouw die op een minishovel of een -graafmachine werken, moeten ook een T-rijbewijs hebben”, zegt Dijkema. “Het zou mooi zijn als deze machines uitgezonderd kunnen worden, maar zolang er geen kenteken is, wordt

De ideale lestrekker De ideale lestrekker is nog niet zo maar gevonden. Zo schafte Cor van Leeuwen een lestrekker aan die door het CBR was aangeraden, een Claas Arion 550 met een ­powershift-versnellingsbak. “Je moet goed opletten wat je koopt. Na een half jaar heb ik die al ingeruild voor een tractor met een Vario-transmissie. Dat maakt het voor de leerlingen gemakkelijker. Ze moeten al op zoveel zaken letten. Dat schakelen heeft geen prioriteit. Er is maar één T-rijbewijs, dus of je nu met automaat of schakelbak hebt gelest, maakt niet uit”, aldus Van Leeuwen. Daarnaast heeft hij in de tussentijd de hydraulische remmen vervangen door luchtremmen, waardoor leerlingen de combinatie gemakkelijker kunnen aansluiten. Ook heeft hij nu een wagen met een gestuurde as in plaats van een vast tandemstel. “Hierdoor loopt de combinatie gemakkelijker door de bocht heen. Ook dat komt de leerling ten goede. Je moet continu blijven verbeteren”, aldus de rijinstructeur. Daarnaast heeft hij een reserve-lestrekker, voor het geval de andere uitvalt. Die verhuurt hij ook aan collega-rijscholen.

De docenten van het Wellant College rijden met een JCB 4160 Fastrac met trekkerbumper. “We hebben deze trekker echt uitgezocht op rijcomfort, gemak en ruimte in de cabine. Vooral dat laatste is voor de rijinstructeur van belang. Je moet toch bijna een hele dag op zo’n bijrijdersstoeltje zitten”, zegt Kornegoor. De trekker heeft een Vario-transmissie, voor en achter geveerde assen en twee luchtgeveerde stoelen. “Er zijn al andere rijschoolhouders bij ons wezen kijken. Ik denk dat wij de ideale lestrekker hebben.”

het lastig. Dan zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen dat voor machines onder de 3,5 ton een autorijbewijs voldoende is.

In België en Duitsland werken ze ook op die manier. We pleiten daarom voor een lichte en een zware variant. Medewerkers die bijvoorbeeld alleen op een minishovel in de bouw ­werken, zouden kunnen volstaan met een theoriecertificaat.”

Er moeten dus nog puntjes op de i worden gezet. “Hoewel er nog een aantal discussiepunten zijn, is de invoering van het T-rijbewijs een belangrijke stap geweest”, gaat Dijkema verder. “Het geeft een plus aan de landbouwsector en hiermee hebben we een goed verhaal naar de maatschappij. Op de langere termijn verwacht ik ook een verbetering van de verkeersveiligheid. Nu nog de snelheid naar 40 km/u en dan is het helemaal af.”

TEKST: Marjolijn van Woerkom FOTO’S: CUMELA Communicatie

GRONDIG 8 2018

13

ondernemen met

mensen

VENT & VISIE

Eind september werd in Lelystad de Proeftuin Agro-ecologie en Technologie geopend. Op 80 hectare werken onderzoekers hier aan een landbouw die biodiversiteit stimuleert, minder leunt op de inzet van gewasbeschermingsmiddelen en de uitspoeling van mineralen beperkt. Volgens coördinator Wijnand Sukkel is er nu al veel mogelijk. “Wie slimmer wil telen, moet denken vanuit de ecologie.”

“Wie slimmer wil telen, moet denken vanuit de ecologie” Wijnand Sukkel, onderzoeker agro-ecologie bij Wageningen Plant Research Tussen de grote, egale kavels van de Flevopolder valt het meteen op: een keur aan gewassen en groenbemesters wisselen elkaar af in smalle stroken op de Broekemahoeve, een 80 hectare tellend onderzoeksbedrijf dicht bij de hoofdvestiging van Wageningen Plant Research in Lelystad. Op deze plek wordt al jaren onderzoek gedaan naar verschillende grondbewerkingssystemen, mengteelten, strokenteelt en andere teeltmaatregelen die moeten bijdragen aan een ‘weerbare’ landbouw. Nu is de plek omgedoopt tot de Proeftuin Agro-ecologie en Technologie.

Wat is het doel van de Proeftuin?

“Veel van de projecten de we hier doen, passen in een overkoepelende visie op de landbouw, namelijk dat we moeten zoeken naar een regeneratief, veerkrachtig landbouwsysteem.

We moeten slimmer gebruik maken van natuurlijke processen en tegelijkertijd de prestaties op het gebied van klimaat en biodiversiteit verbeteren. Met het oprichten van de Proeftuin vestigen we hier extra aandacht op. We willen een plek worden waar onderzoekers, bedrijven en andere professionals met elkaar in gesprek gaan over de technieken die we in de toekomst nodig hebben.”

Wat is er mis met de huidige manier van telen in de landbouw?

“De manier waarop we nu voedsel produceren, is vooral ingegeven door wat we qua techniek kunnen. Op grote percelen met monoculturen kunnen we snel en goedkoop werken met grote machines. Dat is op zich heel efficiënt, maar we weten tegelijkertijd dat een monocultuur geen ideaal systeem is als het gaat om bodem en biodiversiteit. Zware machines verdichten de ondergrond en dat zorgt er weer voor dat opbrengsten stagneren en dat water moeilijker in de bodem kan dringen na stortbuien. Ook leunt het huidige landbouwsysteem heel sterk op de inzet van kunstmest en pesticiden en dat is op de langere termijn niet houdbaar, al was het maar omdat de komende tijd veertig procent van de toegelaten actieve stoffen gaat

14

GRONDIG 8 2018

verdwijnen en er maar weinig nieuwe bij komen. We kunnen minder ingrijpen. Daarnaast neemt de maatschappelijke druk toe om de zaken anders aan te pakken, omdat de kwaliteit van onze productiemiddelen - bodem, klimaat en biodiversiteit terugloopt. We kunnen dit landbouwsysteem niet lang meer volhouden. De oplossing ligt in de ecologie.”

Wat is agro-ecologie?

“Bij agro-ecologie kijken we naar de rol die natuurlijke processen spelen en kunnen spelen in de landbouw. Meer biodiversiteit, onder en boven de grond, kan bijvoorbeeld helpen om ziekten en plagen buiten de deur te houden. Denk aan het verbod op neonicotinoïden in suikerbieten. Met meer afwisseling in het veld door strokenteelt of mengteelten lopen problemen met schadelijke insecten, zoals luizen, veel minder snel uit de hand.

De populaties blijven gemakkelijker onder de schadedrempel.

Dat soort kennis willen we zoveel mogelijk boven water halen; wat kunnen we leren van de ecologie? Vervolgens moet dat het vertrekpunt zijn van waaruit je mechanisatie en technologie gaat ontwikkelen. We moeten weg van nog zwaarder en nog groter.”

“We kunnen het huidige landbouw­ systeem niet lang meer volhouden” Jullie kijken onder andere naar vaste rij­ paden en lichte robotjes. Is het realistisch dat ­telers zo’n compleet nieuw teeltsysteem gaan ­oppakken?

“Dat hoeft niet, je kunt best laagdrempelig aan de slag.

Bij strokenteelt bijvoorbeeld denk ik dat je met drie, zes of misschien negen meter brede banen al heel veel voordeel kunt behalen. Denk aan erosie door water of wind. Als hele velden braak liggen, krijgt de wind er vat op. Staat er om de zoveel meter een gewas, dan lukt dat niet. Ook kunnen ziekten en plagen zich minder snel uitbreiden op een biodivers perceel dan in een groot veld met een monocultuur. Verder zou je de

zode of stoppel van het ene gewas kunnen benutten als extra draagkracht om een ander gewas af te voeren van het land, bijvoorbeeld bij bieten of aardappelen. Zoiets is best haalbaar met de huidige mechanisatie, zeker nu GPS gemeengoed is geworden. Je kunt precies registreren waar welk gewas heeft gestaan. In ons onderzoek gaan we nog een paar stappen verder: wat gebeurt er bijvoorbeeld als je rij voor rij andere gewassen teelt?

Of zelfs op individueel plantniveau: het zogenaamde pixel-farming? Uit onderzoek weten we dat de opgetelde opbrengsten hoger zijn omdat planten op verschillende manier licht opvangen en in verschillende lagen van de bodem wortelen.”

“Mechanisatie moet je ontwikkelen met bodem en gewas als uitgangspunt” Hoe kan de landbouw minder afhankelijk worden van gewasbeschermingsmiddelen?

“Er is veel meer mogelijk dan we denken. Afgelopen jaar hebben we in een proef verschillende gewassen met een minimale inzet van gewasbeschermingsmiddelen geteeld. We konden daarbij met zestig tot negentig procent minder middelen toe, zonder aan opbrengst of kwaliteit in te leveren. Dat lukte door gebruik te maken van zaken als mechanische onkruid­bestrijding, ziektemonitoring, beslissingsondersteunende systemen en beeldherkenning. De meeste technieken zijn helemaal niet zo nieuw, want die zijn in de jaren negentig al ontwikkeld. Omdat chemie nog altijd goedkoper en simpeler is, zijn ze echter nooit echt doorgebroken.”

Er is in de landbouwsector de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor de bodem. Wat heeft dat opgeleverd?

“Ik merk bij boeren en loonwerkers heel veel bewustwording op het gebied van de bodem. Het is mooi om te zien dat er in een periode van tien jaar tijd heel anders tegenaan wordt gekeken. Er wordt meer rekening gehouden met de aanvoer van organische stof en er wordt geïnvesteerd in lagedrukbanden. En de honger naar kennis is groot. Ik zie dat nu ook met de strokenteelt. De ideeën worden bijna onder je vingers vandaan getrokken, terwijl er best nog veel onderzoek nodig is om bepaalde verbanden te onderbouwen. De voorlopers in de sector voelen aan dat er wat moet veranderen.”

Kijken jullie binnen de Proeftuin ook naar gras en maïs?

“Niet specifiek, al zit er wel grasklaver in het bouwplan. We doen op andere plekken in Nederland echter volop onderzoek naar zaken als ondergrondverdichting in grasland, het gebruik van vroegere maïsrassen, groenbemesters en slimme rotaties. De kennis die we daar vergaren, betrekken we ook bij de Proeftuin. Het beperkt zich niet tot Lelystad, want we doen bijvoorbeeld ook onderzoek op zand, omdat de groeiomstandigheden daar weer anders zijn. Het gaat erom dat alle kennis op een centrale plek wordt gebundeld en dat we daar met elkaar over van gedachten kunnen wisselen. Dat is belangrijk. We hebben er vijftig jaar over gedaan om ons huidige teeltsysteem te optimaliseren op het gebied van rassen, management en techniek. Dan komen veranderingen niet zomaar.”

TEKST & FOTO: Egbert Jonkheer

GRONDIG 8 2018

15

LUKOIL… UW PARTNER VOOR GESMEERD (GROND)WERKEN!

AANgEBODEN: KLEIN TRANSPORTBEDRIJF mET vAST wERK IN hOOFDzAKELIJK AgRARISchE PRODucTEN

Proble m met Ad en Inform Blue? eer na LUKOIL ar Optisp ray!

Ontdek de kracht van LUKOIL Diesel LUKOIL Greenlife Diesel LUKOIL Smeermiddelen LUKOIL Vetten LUKOIL Service

•

Vestiging Oost-Nederland

•

Ideaal voor een startende ondernemer!

•

Opleiding Beroepsgoederenvervoer niet direct noodzakelijk

•

Inbreng startkapitaal niet direct nodig

Uw reactie a.u.b. richten aan: Bent u geïnteresseerd in een vrijblijvende offerte of advies?

Wij garanderen u alvast een scherpe prijs en een perfecte service.

BEL OF E-MAIL ONS!

www.lukoil.nl

Regio Midden (Hardinxveld-Giessendam) 0184 - 61 73 00 of info.midden@eu.lukoil.com

Regio Zuid (Maastricht) 043 - 352 32 50 of info.zuid@eu.lukoil.com

www.lukoil-lubricants.eu

Ideaal v oor een

CUMELA Advies Afd. Bedrijf en Strategie o.v.v. bedrijfsovername Postbus 3860 BD Nijkerk Per e-mail: bedrijfsovername@cumela.nl

starten

de onde

rnemer!

NIEUWE GRAAFMACHINES VAN DE R-SERIE VERBETEREN HET BOBCATBOUWPROGRAMMA Bij Bobcat ontwikkelen we laders, graafmachines, verreikers en meer dan 100 aanbouwdelen om uw werk gedaan te krijgen.

BOUWOPLOSSINGEN OPNIEUW GEDEFINIEERD

Al meer dan 60 jaar bewijzen onze machines hun robuustheid op de werf. Maar in plaats van achterom te kijken, richten we onze blik vooruit om de toekomst voor u beter te maken.

De nieuwe compacte graafmachines van de R-serie van 2 tot 4 ton garanderen: de beste prestaties in hun klasse en nauwkeurige controleerbaarheid uitzonderlijk bestuurderscomfort en uitstekend zicht vanuit de cabine ongeëvenaarde stabiliteit voor zijn gewichtsklasse Kortom: Bobcat definieert opnieuw de industriestandaarden!

MEER INFORMATIE OVER HET BOBCAT-LEVERINGSPROGRAMMA EN DE R-SERIE VINDT U OP WWW.BOBCAT.COM

Bobcat is een bedrijf van Doosan. Doosan is een wereldleider in bouwmaterieel, stroom- & wateroplossingen, motoren en techniek die met trots al meer dan een eeuw ten dienste staat van klanten en gemeenschappen.

Bobcat en het Bobcat-logo zijn gedeponeerde handelsmerken van Bobcat Company in de Verenigde Staten en diverse andere landen. ©2018 Bobcat Company. Alle rechten voorbehouden.

Advert_Bobcat_Grondig_Construction-1_NL_200x134_(3).indd 1

25.09.2018 16:07:19

UITNODIGING! Locatie: Vredeweg 7 - Vredepeel (NL)

60 JAAR MASSEY FERGUSON

voor agrarische ondernemers, loonwerkers en gezinsleden

DIAMOND DAYS 2 5, 2 6 & 2 7 O K T O B E R 2 018

SAVE THE DATE! • Het Full Line programma van Massey Ferguson • Demonstraties met Massey Ferguson tractoren en machines, geavanceerde techniek en proefrijden • Bedrijfsbezoek Vrebamelkvee FOR A NEW GENERATION FROM MASSEY FERGUSON

Schrijf je in en ontvang een MF memoryspel: www.mechangroep.nl/MFDD60

STERK WERK Werken aan de pareltjes

ondernemen met

mensen

Van Vliet Waarder BV Dit cumelabedrijf is geen gewoon loonbedrijf. Een trekker met opraapwagen zul je er niet vinden. Ecologie is waar het bij­ loon- en aannemingsbedrijf Van Vliet Waarder BV in Waarder om draait. “We mogen de pareltjes in diverse natuurgebieden ­onderhouden”, vertelt eigenaar Adrie van Vliet.

Op het dak liggen zonnepanelen, bij de herbouw van de loods is een warmtepomp geinstalleerd en een houtvergassingskachel zorgt voor extra warmte als het nodig is. Deze wordt gevoed met hout dat vrijkomt bij het kappen van bomen en afvalhout van onder meer oude beschoeiingen.

Hierdoor hoeft er geen energie van elders meer te worden ingekocht en is het bedrijf CO2 neutraal. “Het hoort bij onze huisstijl”, zegt een bevlogen Adrie van Vliet als hij vertelt over zijn bedrijf.

Die huisstijl is ecologie, oog hebben voor de natuur. Samen met zijn vrouw Jolanda is hij eigenaar van loon- en aan­ nemingsbedrijf Van Vliet Waarder BV in Waarder. Het bedrijf is actief in een nichemarkt. Het machinepark bestaat uit gespe-

18

GRONDIG 8 2018

cialiseerde kleinere machines - maar ook inmiddels wat grotere - die goed passen bij de werkzaamheden die het ­cumelabedrijf uitvoert. “Van oudsher richten we ons vooral op maai- en slootwerk. Daarbij gaan we niet voor het ­massawerk, maar we zetten ons graag in voor de pareltjes ”, zegt Adrie.

Met die pareltjes bedoelt hij hoogwaardige natuurgebieden, zoals trilveengebieden, legakkertjes, petgaten en schraallanden, op plekken waar bijna niemand komt en die moeilijk begaanbaar zijn. Zo werkt het bedrijf al zo’n veertig jaar voor Staatsbosbeheer in de Molenpolder en Westbroek, zo’n 35 jaar in Polderreservaat Kockengen en voor het veertigste seizoen in de schraallanden in De Meije, waar het met lichte een- en tweeassige trekkers het maaiwerk doet.

Van Vliet Waarder BV Vader Kees van Vliet begon het bedrijf in 1965 met werkzaamheden voor de Nederlandse Gasunie. Om ook werk in de winter te houden, wist hij via Staatsbosbeheer werk in de bossen bij Amerongen en Leersum te krijgen. Daarna volgden de trilvenen, maaiakkertjes en schraallanden in Westbroek en de Molenpolder en werk voor het waterschap.

In 1987 kwam Adrie in als vennoot in het bedrijf en in 1995 ging zijn vader eruit en kwam zijn vrouw Jolanda in het bedrijf. De gebouwen op het terrein groeiden mee met het bedrijf. Zo werd er in 2011 een nieuw kantoor in hooibergvorm gebouwd en in 2012 een nieuwe loods met drie verdiepingen om ruimte te creëren zonder de de grenzen van het bouwblok te overschrijden. In 2017 werd één van de loodsen door brand deels verwoest. De herbouw duurde een jaar.

Het werken met het kleine machinepark is begonnen bij ­vader Kees van Vliet. “Mijn ­vader had een ouderwetse achtergrond. Hij was geen echte machineman. Handwerk vond hij geen probleem en ook wij voeren nog steeds veel werk met de hand en met kleine m ­ achines uit. Door zijn durf en inzet is hij bij organisaties als Staatsbosbeheer, Nederlandse Gasunie en waterschappen aan het werk geraakt, waarvoor wij nu dus nog steeds w ­ erken”, zegt Adrie. “Hoogwaardige ecologie onderhouden vind ik het mooiste om te doen: poelen uitmaaien, bermen maaien waar de kattenstaarten en koningsbloemen moeten blijven staan en e ­ ilandjes creëren waar orchideeën, moerasaardbeien en mossen weer de ruimte moeten krijgen.”

Vorig jaar heeft Van Vliet een zesjarig contract voor het ­beheer van bermen en watergangen in de eigen gemeente Bodegraven Reeuwijk binnengehaald, waarbij de ecologie en duurzaamheid één van de grootste doelstellingen is. “Dit contract is ons gegund samen met een collega-bedrijf, waarbij onze doelstelling tot verhoging van de ecologie en duurzaamheid de hoogste punten scoorde, onder andere door onze grote gebiedskennis.”

Het bedrijf is gespecialiseerd in het werken langs natuurvriendelijke oevers met speciale apparatuur zoals deze kipper met kraanopbouw voor het verwijderen van slootvuil.

Gespecialiseerd personeel Betrokken personeel is bij deze specialiteit van groot belang.

“Elke medewerker heeft een cursus Flora & fauna gedaan en iedereen heeft wel iets met ecologie”, zegt Jolanda. “Een honderd procent trekkerchauffeur zou hier niet goed uit de voeten kunnen. Hij moet ook een beetje groen kunnen denken”, legt ze uit. De negen vaste personeelsleden hebben ­allemaal hun eigen specialiteit en hun eigen daarbij be­ horende machine. In de zomer en in de herfst zijn de medewerkers vooral met maai- en slootwerk bezig, maar daarnaast heeft het bedrijf machines voor agrarische dienst­ verlening, grondverzet, baggerwerk, sloopwerk, plant­werk en het aanleggen van beschoeiingen, dammen, terreinverharding, ­riolering, bestrating, et cetera. In de winter worden er regelmatig natuurlijke oevers aangelegd.

De specialisatie maakt het vinden van het juiste personeel nog lastiger dan het al is. “We werken ook met een aantal zzp’ers, maar die hebben ook hun eigen specialisme”, zegt Van Vliet. “Als ik een klus heb waarbij iemand drie weken met de bosmaaier op pad moet, dan kan ik daar mijn eigen ­jongens niet voor vrij maken. Ik moet dan aankloppen bij

Voor het werken op drassig land is een Truxor amfibievoertuig aangeschaft zodat de insporing minimaal blijft.

een uitzendbureau, maar daar vind je vaak niet de juiste jongens met de juiste werkhouding en kennis van planten en machines. Dat maakt het enorm lastig. Het is jammer dat je niet zo even mensen met de juiste interesse uit de markt kunt halen. Dat is echt een probleem”, aldus Adrie. Daarom zet het bedrijf ook erg in op het behouden van mensen.

“Onze jongens zijn het allerbelangrijkst”, zegt Jolanda.

GRONDIG 8 2018

19

ondernemen met

mensen

Om het handmaaien te beperken is een Siemo obstakel maaier aangeschaft die op de shovel gebruikt kan worden.

“Zonder hen zijn we nergens. We zijn er voor hen en hopen hen de waardering te geven die ze verdienen. We hebben een leuke groep, die erg betrokken is bij ons bedrijf en bij elkaar.”

“De jongens hebben ook onderling veel contact met elkaar”, voegt haar man eraan toe. “Dat is eveneens belangrijk.

Hun werkzaamheden moeten goed op elkaar worden afgestemd. In de kantine wordt veel onderling overleg gepleegd om de werkzaamheden zo efficiënt mogelijk uit te voeren.

Als er tijdens de werkzaamheden een opmerking of aanvraag binnenkomt, hoef ik hen maar even te bellen en ze lossen het gezamenlijk op. Behalve dat dat iets zegt over hun onderlinge contact is het voor mij ook een meerwaarde richting de opdrachtgever, want die wil ik natuurlijk ontzorgen.”

werk en het handwerk krijg je echt de mensen niet meer aangetrokken, want het is zwaar werk. Zo loop je bij het maaien van de trilvenen vaak in het water”, zegt Adrie. Om de medewerkers te ontlasten en ze enthousiast te houden, heeft het bedrijf vorig jaar de Truxor DM 5045 aangeschaft. Met dit amfibievoertuig kunnen ze maaien op drassig land, zoals de trilvenen, maar ook in sloten waar het te ondiep is voor de maaiboot. “Deze machine past geweldig bij ons werk. We ­komen nu op plekken waar we nog nooit eerder hebben kunnen maaien. Dat biedt mogelijkheden.”

Behalve de Truxor heeft het bedrijf vorig jaar ook geïnvesteerd in een Siemo-obstakelmaaier. “Binnen de gemeente Bodegraven Reeuwijk, waar zo’n 11.000 knotwilgen en ­andere bomen staan, is dit een grote verlichting. Het werktuig is gemonteerd voorop een shovel en kan zo’n negentig ­procent van het gras rond bomen en obstakels maaien. Het restant dient dan nog wel met een bosmaaier te worden ­gedaan.”

Daarnaast huurt Van Vliet momenteel een rups-zuigmaaiercombinatie, een machine die in Zweden veel wordt gebruikt, maar hier nauwelijks voorkomt. “We willen de vegetatie zo min mogelijk beschadigen en insporing voorkomen, dus rupsbanden leken mij een uitkomst voor de natte gebieden waarin we werken”, vertelt de ondernemer. “Wij blijven ­telkens op zoek naar betere werkwijzen om drassig en nat terrein te betreden en te bewerken om het onder meer te verschralen en om het aantal soorten binnen de flora en fauna te vergroten.”

Dat de opdrachtgevers tevreden zijn, blijkt wel uit het feit dat het werk al maar toeneemt. “Staatsbosbeheer is een ­grote klant en besteedt steeds meer uit. We krijgen in Nederland gewoon steeds meer natuur, die ook moet worden ­onderhouden. Wij hebben daar wel die kennis en het juiste machinepark voor. We hebben overal een oplossing voor.”

Omvormen Personeel behouden is ook de reden dat ze het bedrijf langzamerhand aan het omvormen zijn. “Voor het kleinere maai-

Brand Het bedrijf heeft er een hectisch jaar op zitten. In september vorig jaar werd één van de loodsen getroffen door brand. Die begon in de kantine en breidde zich rap uit naar het magazijn en de werkplaats. “We werden wakker door het alarm en zagen rook uit de schuur komen”, vertelt Jolanda. “We hebben de brandweer gebeld en nog geprobeerd zelf te blussen totdat die er was, maar er was geen houden aan.” Ze hebben nog wel veel machines weten te redden die niet in de werkplaats stonden. Alleen de kelder met oldtimers bleef gespaard. ­“Gelukkig was er geen stagnatie in werk,, maar het kost je een hele hoop energie. Het leven ziet er dan ineens even heel anders uit.”

Na onderzoek bleek dat de brand was ontstaan in een kroonsteentje in één van de lampen die in de kantine hingen. “Het heeft veel impact gehad”, gaat Jolanda verder. “Want zo’n tachtig procent van de loods moest worden herbouwd. Alle installaties moesten opnieuw worden aangelegd: elektra, water, verwarming en alarm. Het zorgde voor veel rompslomp. Wel ben ik erg blij dat we er een contra-expert bij hebben gehaald. Zij nam onze ergste schrik weg en aan haar kon je alle vragen stellen. Zij is een zeer goede steun in deze roerige tijd geweest. Ik zou het iedereen aanraden die hiermee te maken krijgt.”

Begin oktober houdt Van Vliet een kleinschalige her­opening. Om de hectische periode af te sluiten.

20

GRONDIG 8 2018

TEKST: Marjolein van Woerkom FOTO’S: Marjolijn van Woerkom, Van Vliet Waarder

De innovatie op het gebied van precisiezaaitechniek:

LEMKEN AZURIT. AL HET GOEDE KOMT IN DRIEĂ‹N.

10%

Een tot

hogere opbrengst

Meer ruimte voor elke plant in de DeltaRow betekent betere groei en hogere opbrengsten in vergelijking met traditionele rijenzaai.

Rijpadschakeling zonder verlies Bij het automatisch aanleggen van de rijpaden wordt een deelrij uitgeschakeld en wordt de inzaaihoeveelheid van de tweede deelrij verdubbeld. Zo ontstaat een rijpadbreedte waardoor men ook met bodemvriendelijke banden kan rijden zonder de zaaidichtheid te verminderen.

Centrale plaatsing kunstmest.

Door kunstmestplaatsing tussen de deelrijen met DeltaRow zorgt dit voor optimale bereikbaarheid van meststoffen voor de wortels van de plant.

70%

meer ruimte voor de plant door het zaaien in DeltaRow-verband Door een betere spreiding van het zaaizaad worden de groeiomstandigheden duidelijk verbeterd: de planten krijgen meer voedingsstoffen, meer water en meer licht.

Bij een gelijke bestandsdichtheid biedt de

DeltaRow azurit.lemken.com

elke maĂŻsplant meer ruimte.

ondernemen met

vaktechniek

PROFILEREN Een boom voor elke prins Loonbedrijf Gebr. Hermans BV werkt mee aan doorontwikkeling Prinsebos Niet alleen grote infrastructurele projecten spreken tot de verbeelding. Deze keer in Profileren geen ­miljoenen euro’s en glimmende brochures, maar vooral saamhorigheid. Met hoveniersbedrijf Vaessen en tientallen vrijwilligers van de carnavalsvereniging in Maasbree geeft loonbedrijf Gebr. Hermans het Prinsebos een facelift.

22

GRONDIG 8 2018

Project: initiatief doorontwikkeling Prinseböske Opdrachtgever: carnavalsvereniging D’n Hab Aanneemsom: liefdewerk. Voor materiaal een bijdrage van € 4000,Looptijd: zomer 2017 tot winter 2018 Werkzaamheden: kappen van bomen, zaaiklaar maken en zaaien van bloemstroken, aanleg van voetpaden, loopbrug, speelgelegenheden, picknickplek, bankjes, kikkerpoel en takkenrillen.

Arno Hermans: “Wij sponsoren het machinewerk graag. Ik ben de vierde prins in onze familie en komend jaar volgt de vijfde. Dat maakt het extra mooi om het samen te doen.”

Normaal gesproken is het rond deze tijd van het jaar drassig in het Prinsebos in het Limburgse Maasbree, maar dankzij de droge zomer kan loonwerker Arno Hermans vandaag een flinke slag slaan. Samen met een grote groep vrijwilligers werkt hij aan de herinrichting van dit kleine, maar bijzondere stukje bos. Elk jaar op de laatste zaterdag van oktober plant de in dat jaar toegetreden prins carnaval een boom in het Prinsebos, wat gepaard gaat met het ‘nuüdige sirremonieel’, zo vertelt het informatiebord op het terrein. Het is een traditie die al sinds 1994 bestaat. Bij elke boom staat een naamplaatje met daarbij een korte beschrijving van de desbetreffende prins en waarom juist deze boomsoort voor hem is uitgekozen, want de overeenkomst berust natuurlijk niet op toeval. Een mooie traditie, maar carnavalsvereniging D’n Hab had één probleem: het bos was vol. Hermans, dit jaar zelf prins carnaval: “We hadden maar een klein hoekje grond dat we van de gemeente mochten gebruiken, met als tegenprestatie dat we het zouden onderhouden. Gelukkig hebben we daar afgelopen jaar 2200 vierkante meter bij gekregen, dat we voor een deel opnieuw mogen inrichten. Het krijgt een wat meer parkachtig karakter en biedt ons voorlopig weer genoeg ruimte om nieuwe bomen te planten.” Samen met hoveniersbedrijf Herman Vaessen is Hermans al van het begin af aan betrokken bij het onderhoud van het bosje, waarvoor de oud-prinsenvereniging, de Aod Prinse Kômpenie, verantwoordelijk is. De Aod Prinse Kômpenie wist via het provinciale initiatief Groene Helden een bijdrage van € 4000,- in de wacht te slepen om het bos op te knappen en kwam met een plan dat het gebied toegankelijker moet maken voor een breed publiek. In dat plan staat uitgebreid beschreven hoe de oudprinsen het terrein met hergebruik van zoveel mogelijk materialen tot een publieksvriendelijk natuurgebied willen inrichten. Gemeente, provincie als waterschap waren meteen enthousiast.

Bijenvereniging Het Prinsebos bestond na de uitbreiding uit twee driehoekige stukken bos met daartussen verwilderde begroeiing en een sloot. Eerst is de wilde begroeiing verwijderd, het houtige opschot omgezaagd en zijn de takken versnipperd. Ook vandaag draait de versnipperaar en worden de snippers meteen gebruikt als verharding op de wandelpaden. Een trekker met een frees maakt het vrijgekomen open gedeelte zwart. Volgend voorjaar zaait Hermans hier een bloemenmengsel in. Dit moet de plek worden waar de nieuwe prinsen de komende jaren hun bomen kunnen planten uitnodigender maken voor bezoekers en bijen. Bijen hebben een prominente plek in de beheersplannen van de carnavalsvereniging. Op het perceel dat grenst aan de noordkant van het bosje staat namelijk de ‘bijenhut’, de ontmoetingsplek van de plaatselijke imkervereniging. Afgesproken is dat de Aod Prinse Kômpenie in het vervolg ook daar het onderhoud van het terrein zal doen en de omgeving verder zo bijvriendelijk mogelijk inricht. “Het betekent voor ons wat extra maai- en snoeiwerk, maar dat nemen we graag mee. Verder maken we nog een bijenhotel om het gebiedje ook voor wilde bijen

GRONDIG 8 2018

23

1 Een bord op het terrein ondernemen met geeft, in het Limburgs, informatie over het Prinseböske. Elk jaar plant de nieuwe prins carnaval een boom voor de afzwaaiende prins.

vaktechniek

2 Herman Vaessen (zittend op de brug) is de collega-ondernemer waarmee loonbedrijf Gebr. Hermans het onderhoud van het bos op zich heeft genomen.

Ook bij andere klussen werken ze regelmatig samen.

1

2

3 Vrijwilligers van de buurtvereniging en de carnavalsvereniging helpen mee met het aanleggen van een grote takkenril in het bos. Natuureducatie is één van de doelen van het nieuwe gebied.

4 Een verruigd stuk terrein is opgeschoond en gefreesd. Hier zaait Arno Hermans volgend jaar een bloemenmengsel in.

3

aantrekkelijker te maken”, zegt Hermans. Bij de keuze van de bomen wordt zorgvuldig gekeken naar de diversiteit. Omdat er verschillende bloeiende soorten zijn aangeplant, staan er gedurende het jaar altijd bomen in bloei en zijn de bijen altijd verzekerd van voldoende voedselaanbod.

Houten kunstwerken Het duurste onderdeel van de herinrichting en de meest precieze klus vandaag is het plaatsen van een grote houten loopbrug die het oude gedeelte met het nieuwe gedeelte verbindt. Het is een volledig uit rondhout opgetrokken brug, die met de kraan op vier betonnen pijlers wordt getakeld en met bouten wordt vastgezet. Dankzij de vele helpende handen - en een droge sloot - is de klus snel geklaard. Andere kunstwerken die vandaag worden geïnstalleerd, zijn een klimboom voor kinderen, enkele bankjes die ter plekke uit boomstammen worden gezaagd en een statafel. “Het is mooi om te zien dat het nu allemaal bij elkaar komt. Veel van de gezinnen die vandaag meehelpen, zullen er straks zelf gebruik van maken. Ook de buurtvereniging en enkele scholen in Maasbree zijn bij ons project betrokken.” Het maken van de takkenril is de klus die vandaag het meeste tijd vraagt. Met behulp van een aangedreven grondboor worden de palen in de grond gezet, waarna Hermans ze met de kraan op diepte drukt. Dan is het toch wel prettig dat er professionele apparatuur beschikbaar is. Het

24

GRONDIG 8 2018

4 meeste handwerk voor de vrijwilligers zit in het verslepen van de takken, die netjes tussen de palen worden opgestapeld. Ze bieden straks extra beschutting aan de dieren in het gebied.

Hobby en reclame De vijftig leden van de club zijn trouw in het onderhoud van hun bosje, want behalve het planten van een boom is ook het gezamenlijke onderhoud een deel van de traditie geworden. Twee zaterdagen per jaar gaan ze met elkaar het bos in om te snoeien, te maaien en te schoffelen. “We doen dat op de zaterdagmorgen voor de kermis in het dorp en op een zaterdag in september of oktober, daags voor het planten van de nieuwe boom. Al hebben we er afgelopen jaren wat extra zaterdagen in moeten stoppen”, zegt Hermans. Veel aansporing hebben de vrijwilligers daar niet voor nodig. “Het zit hier in de cultuur. Ik ben de vierde prins carnaval in onze familie en komend jaar wordt een neef van mij de vijfde. Dat maakt het extra mooi om het samen te doen. Natuurlijk kost het geld, maar we doen het graag.

Ik zie het als hobby en een beetje reclame. De wereld is behoorlijk verzakelijkt, maar er blijft toch ook altijd nog een gunfactor in het werk.”

TEKST: Egbert Jonkheer FOTO’S Twan Wiermans, loonbedrijf Gebr. Hermans

5 Het bos is een bonte mix aan soorten.

Prins Roy heeft zijn naam mogen verbinden aan deze winterlinde.

5

6

6 Afgelopen zomer zijn de contouren van het nieuwe gebied uitgezet. Hier wordt de kikkerpoel gegraven.

7 De beschikbaarheid van machines is belangrijk, maar het werk lukt niet zonder de inzet van heel veel vrijwilligers.

7

8

8 Zo moet het nieuwe gebied eruit komen te zien. Van een bosje verandert het langzamerhand in een parkachtig landschap.

Tip de redactie Heeft u zelf ook een mooi project in ­uitvoering.

Laat het ons weten via grondig@cumela.nl We komen graag een keer kijken.

Groene Helden Stimuleringsprijs De initiatiefnemers voor de herinrichting van het Prinsebos kregen via Groene Helden een prijs van â‚Ź 4000,- voor hun project. De prijs is in 2015 in het leven geroepen door het Instituut voor Natuureducatie en duurzaamheid in samenwerking met de provincie Limburg en is bestemd voor ondernemers die zich sterk maken voor groene en duurzame initiatieven. Voorwaarde is dat het om minimaal twee samenwerkende ondernemers gaat, die de lokale bevolking, organisaties en/of scholen bij hun missie betrekken. Het kan gaan om een nieuw project, maar ook het uitbouwen van een bestaand goed, maar kleinschalig initiatief komt in aanmerking.

GRONDIG 8 2018

25

Tracs

Krachtiger,stiller,zuiniger......

De VT4556 met Scania motor en NIR sensortechnologie !

Zodenbemesters

André de Waard - Tel: 06-53437311

Brengen de mest waar het hoort....bij de wortel!

• Voldoet aan de strenge mestwetgeving• Perfecte prijs-kwaliteit verhouding • Werkbreedtes van 5,20 tot 12 meter•Beste werkingskwaliteit in zijn klasse

Wiellader

Contacteer ons voor uw investering in het mestseizoen 2019

+31 (0) 488 411 254 info@vredo.com www.vredo.nl

DL550-5 De beste in het veld

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

Dé keuze van gebruikers UW SPECIALIST IN BEWARINGEN EN LOODSEN Kistenbewaring

Bulkopslag

Hout en beton

T 073-503 25 27

Doosan wielladers bieden uitstekende uitbreekkrachten, korte cyclustijden en bijzonder veel comfort. Onze laders zijn perfect geschikt voor alle toepassingen, bieden buitengewoon hoge prestaties en zijn economisch bij alle werkzaamheden, hoeveel materiaal u ook moet verplaatsen.

Doosan, al meer dan 40 jaar fabrikant van bouwmachines.

F 073-503 27 04 info@steenbergen-bouw.nl

WWW.STEENBERGEN-BOUW.NL

adv grondig 2016.indd 1

Advert_Doosan_Grondig_DL550_2018_NL_98x178_(3).indd 1 05-01-16 10:10

25.09.2018 15:59:09

Jan Veenhuis Machinefabriek B.V. Kipper opbouw

Jan Veenhuis Machinefabriek B.V. Heesweg 45 - 8102 NB RAALTE Tel: 0572 - 363629 Fax: 0572- 362133

www.jan-veenhuis.com info@jan-veenhuis.com

ondernemen met

vaktechniek

GRONDIG.COM

DE STERKSTE HAKSELAAR IS VAN KRONE

Krone blijft de koploper als het gaat om de hakselaar met het meeste vermogen. Deze maand werd de Big X 1180 geïntroduceerd, met een 850 kW (1156 pk) sterke 24,2-liter-Liebherr-V12 en een korrelkneuzer met rollen van ruim dertig centimeter doorsnee. Ook is er nu een voorzetstuk met een roterend mes. Nieuw bij Krone is ook de EasyLoad-vulautomaat, die nu alleen nog links en rechts werkt, maar binnenkort ook achter de hakselaar. Ook is er een nieuwe AgriNir-sensor, waarmee droge stof en voederwaarde kunnen worden bepaald. Bij de grotere

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Grondig.com zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Grondig.com. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

korrelkneuzer, de OptiMaxx 305, is de diameter van de rollen is met 22 procent gegroeid, tot 305 millimeter. Het wrijvingsoppervlak is elf procent groter dan tot nu toe en de omtreksnelheid werd twintig procent groter. Behalve OptiMaxx kent Krone ook OptiMaize. Hierbij is door een combinatie van het aantal messen op de kooi, het toerental van de kooi en de verschillende korrelkneuzers de haksellengte gemakkelijk aan te passen aan het doel van de te hakselen maïs.

NEW HOLLAND T6.180 CVT GELANCEERD New Holland verraste op AgroTechniek Holland met de T6.180 Auto Command. Daarmee heeft

het merk naast de viercilinder een zeer compacte zescilinder als variant. Deze trekker is tevens een concurrent van de pk-genoten uit de T7-serie. De T6.180 is net als de T6.175 in Night Eagleuitvoering leverbaar. De T6.180-zescilinder heeft net als de T6.175 nominaal 107 kW (145 pk) onder de kap en met powerboost en 129 kW (175 pk). De trekker heeft een wielbasis van 2,64 meter en staat standaard op 650/65R38-banden. Hij weegt operationeel net geen zes ton en is daarmee circa 800 kilogram lichter dan de T7.175- en T7.190-modellen.

STANDAARD LONG REACH VAN DOOSAN Af-fabriek kan Doosan nu een long reach leveren. Deze heeft een maximaal bereik van 15,35 meter en een graafdiepte van 11,65 meter. Het gewicht van de machine met verlengde giek en bak is 24,4 ton. De nieuwe DX225SLR-5 is een variant op de bestaande 22-tons graafmachine van het merk. Deze heeft een 124

advertentie

STABIEL. STERK. BETROUWBAAR. Hans van Driel B.V. Marconistraat 15 4004 JM Tiel Tel.: 0344 - 611 444 info@hansvandriel.nl

Strangeweg 22 7731 GW Ommen Tel.: 0529 - 452 690 info@hansvandriel.nl

Maastrichterweg 1a 6301 BH Valkenburg Tel.: 043 - 205 71 87 info@hansvandriel.nl

HANSVANDRIEL.NL kemp_9972_Adv_HvD_Atlas_150W_200x134_Grondig_02.indd 1

28

GRONDIG 8 2018

19-9-2018 12:06:28

kW (166 pk) Stage IV-Doosan-zescilinder. Net als alle nieuwe ‘-5’-graafmachines boven de twintig ton heeft de DX225SLR-5 een dikkere plaat aan de binnenzijde van de graafarm en de giek, waardoor de voorbouw sterker is geworden en minder spanningspunten kent. Alle ‘-5’ modellen zijn nu uitgerust met EM-bussen (Enhanced Macro-surface), die met smering beter bestand zijn tegen extreme omstandigheden dan standaard bussen.

de eerste hybrides op de IAA-bedrijfswagenbeurs in het Duitse Hannover. DAF, MAN en Scania introduceerden hiervoor nieuwe hybrides. Er stonden zelfs prototypen van elektrische betonmixers en afvalwagens. Inleiders voorzien dat er ook overslagpunten komen waar long line-trucks aan de randen van steden afleveren, waarna kleinere eenheden de goederen verder elektrisch transporteren. Dieselen zullen we nog wel even, is de inschatting, zeker nu deze motoren met Euro 6 letterlijk brandschoon zijn, maar ook hier verwachten inleiders dat er op termijn een grote rol komt voor de brandstofcel als vervanger. Ook hiervan zagen we de eerste exemplaren. Iveco had zelfs een dieselvrije stand. De grootste verrassing vormde Ford Trucks met deze conceptstudie en zijn nieuwe F-Max, waarmee het merk de prestigieuze titel Truck of the Year won.

IAA: DE HYBRIDE TRUCKS KOMEN De scheiding van het vervoer in stedelijke gebieden zal met het groeien van de steden en de bijkomende hogere milieu-eisen scherper worden.

Daarop inspelend lanceerden truckfabrikanten

ELEKTRISCHE EN HYBRIDE VERREIKERS VAN MANITOU Manitou en Deutz werken samen aan een elektrische en hybride verreiker op basis van het afgelopen jaar geïntroduceerde E-Deutz-concept.

Het eerste prototype van de Manitou MT 1135 is inmiddels gebouwd. De volledig elektrische Manitou MT 1135 is uitgerust met een 360-voltsysteem in combinatie met een 60 kW-elektromotor en een 30 kWh-batterijpakket. Voor de hybride variant is de bestaande 75 kW (102 pk) Deutz TCD-3,6-litermotor vervangen door een lichtere en kleinere 55 kW (75 pk) Deutz TCD-2,2liter, die samenwerkt met een 20 kW-elektromotor. Manitou ziet deze prototypen als een belangrijke ontwikkelingsstap voor de toekomst.

advertentie

WWW.VICON.NL

“Alles gaat vanzelf, gewoon gaan zitten en genieten” Vicon FastBale - de enige echte non-stop perswikkelcombinatie •

Compactste perswikkelcombinatie op de markt

•

Non-stop persen bespaart 15-18 seconden per baal

•

Geïntegreerde baalkeerder - eenvoudig per klant uitwisselbaar

•

Echte silagepers - std 25 messen en 800mm rotor

Bel onze specialist: 0321 387 123

GRONDIG 8 2018

29

NIEUWE ZETOR CRYSTAL HD

AGROTECHNIEK HOLLAND: POSITIEF VOORUIT De stemming op AgroTechniek Holland was positiever dan vooraf verwacht. De veehouders hebben blijkbaar over het algemeen nog genoeg ruwvoerreserves over van voorgaande jaren om dit droge jaar te overleven en tonen interesse. In het verlengde daarvan gaat onze sector dus ook gewoon door. Toch is de verwachting dat de investeringsdrift bij loonwerkers voor verschillende machines wat afneemt. Door de droge zomer zijn er minder uren gemaakt met persen, silagewagens en hakselaars. Dat kan bij sommige bedrijven wel eens betekenen dat ze een investering een jaartje uitstellen. Het was wederom echt een relatiebeurs, waar CUMELA Nederland met de ontbijtsessie goed scoorde en Agrifac de gouden sikkel won met het AiCPlus-camerasysteem.

Zetor-importeur Zetrac kan nu los met de Zetor Crystal nu de tweede generatie is gelanceerd, de Crystal HD. Deze is qua uitvoering gelijkgetrokken met de andere Zetor HD-modellen en sluit daarmee beter aan op de wensen van Nederlandse gebruikers dan de eerste Crystal-uitvoering. De Crystal HD wordt leverbaar met 110 en 125 kW (150 en 171 pk). Belangrijke verbeteringen ten opzichte van het eerste model zijn de circa tien centimeter hoger geplaatste geveerde cabine, de elektro-hydraulische bediening van de hydrauliek en de sterk verbeterde ergonomie in de cabine.

De nieuwste Crystals hebben een 6,1-liter-DeutzStage IV-krachtbron met daarachter een Carraro-30/30-transmissie met drietraps-powershift

en onder last schakelbare omkeer. Een geveerde Carraro-vooras met is ook leverbaar.

ELEKTRISCHE WIELLADER VOLVO Volvo heeft op de Volvo Innovation Summit in Berlijn een prototype getoond van een volledig elektrische wiellader. Deze zou acht uur regulier moeten kunnen werken op een lithium-ionaccu.

Het is echter nog steeds een studieobject, want deze zal nog niet worden verkocht. Er waren allerlei prototypen te zien van elektrisch aangedreven machines en vrachtauto’s. Volgens Volvo is dat de toekomst van de industrie, omdat deze machines geen emissie geven, stiller zijn en efficiënter. Om dat te bereiken, heeft deze wiellader bijvoorbeeld twee elektromotoren, één voor de hydrauliek en één voor de aandrijflijn.

advertentie

Efficiënt toolboxen en werkplekinspecties uitvoeren Veilig Vakwerk maakt het uitvoeren van werkplekinspecties en toolboxen veel eenvoudiger. Medewerkers ontvangen de juiste informatie op hun telefoon en kunnen direct aan de slag. Dit kan volledig digitaal, maar het is ook mogelijk om de geprinte versie te bewaren.

Veilig vakwerk zorgt voor tijdsbesparing en verbetering van het veiligheidsbewustzijn bij medewerkers.

Daarnaast is hiermee de gegeven veiligheidsinstructie aantoonbaar.

Start direct via veiligvakwerk.nl

rd Gereducee r o o v f e tari A L E M U C Nederland leden

In samenwerking met CUMELA Nederland, bedrijven uit de sector en Stigas.

NEDERLAND

30

GRONDIG 7 2018

NIEUW

Nu in de store s beschikbaar

Direct toepasbaar, overal beschikbaar

Digitale werkplekinspectie Dashbord op de pc met overzicht van uitgestuurde toolboxen en werkplekinspecties Automatisch archief en Rapportage

advertentie

ONLINE VEILINGEN VAN TROOSTWIJK AUCTIONS

ALLES HEEFT WAARDE

WIJ HELPEN U DIE TE VERZILVEREN! OOK WANNEER U MAAR ÉÉN MACHINE WILT VERKOPEN “SCHUITEMAKER”

VEILING: Agrarische machines, onderdelen en tuin en parkmachines KIJKDAG: zaterdag 6 oktober in Rouveen (NL) SLUITING: maandag 8 oktober

“KRONE”

VEILING: Agriculture machinery (from leasing) KIJKDAG: op afspraak in okr. Písek (CZ) SLUITING: donderdag 11 oktober

“CATERPILLAR”

VEILING: Construction, agriculture & horticulture KIJKDAG: zaterdag 13 oktober in Kockengen (NL) SLUITING: woensdag 17 oktober

“AVR”

“NEW HOLLAND”

VEILING: Construction, agriculture & horticulture KIJKDAG: zaterdag 13 oktober in Kockengen (NL) SLUITING: woensdag 17 oktober

STEF HOOIJMAN

ACCOUNTMANAGER AGRARISCHE, GROEN-, GRONDVERZETEN GWW SECTOR +31 (0)6 5354 1631

VEILING: Construction, agriculture & horticulture Horst aan de Maas KIJKDAG: zaterdag 20 oktober in Horst a/d Maas SLUITING: maandag 22 oktober

VEILING: Agriculture and earthmoving machinery KIJKDAG: 20 en 22 oktober te Deinze (BE) SLUITING: woensdag 24 oktober

GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR:

WWW.TROOSTWIJKAUCTIONS.COM

GRONDIG 8 2018

31

GEBRUIKERSERVARING JCB HYDRADIG Scoren in slotenwerk, infra volgt

ondernemen met

vaktechniek

JCB stelde drie jaar geleden de Hydradig voor als de revolutie in het infrawerk. In Nederland slaat deze in eerste instantie vooral goed aan voor het reinigen van sloten en het bermwerk. Inmiddels beginnen de voordelen van het infrawerken ook te landen.

Schuring in Nieuwediep gebruikt de Hydradig voor het slotenwerk en wij tekenden daar zijn praktijkervaringen op.

Een typerend voorbeeld van de inzet van de JCB Hydradig betreft het in berm- en slotenwerk gespecialiseerde Loon- en Grondverzetbedrijf Schuring in Nieuwediep. Anne Schuring startte deze tak vanwege zijn liefde voor het sloten schonen in het waterrijke gebied aldaar. Dat gebeurde jarenlang met de bekende Caesar, maar nu deze niet meer leverbaar is, is Schuring in zijn speurtocht naar een volwaardige vervanger op de Hydradig uitgekomen: een mooie lichte en compacte machine tegen een voor het slotenwerk betaalbare prijs.

Daar zijn ze bij Schuring heel helder in. Je kunt voor andere opties kiezen, maar per meter krijg je niet meer betaald. Dan is de JCB Hydradig volgens Schuring de keuze voor dit werk.

Voor ruwweg anderhalve ton heb je de machine op brede 710/40-22.5-banden, een eigen 4,30 meter brede maaikorf eraan en gaan. Gaan is bij Schuring de afgelopen driekwart jaar ruim duizend uur draaien, vrijwel puur in sloot- en bermwerk. Anne Schuring runt het bedrijf samen met zijn zoon Arno. Ze verrichten berm- en slootonderhoud voor boeren, gemeenten en hoofdaannemers. Anne zit meestal zelf op de JCB, maar draait ook nog geregeld op de Caesar.

32

GRONDIG 8 2018

Licht en compact De argumenten zijn voor Schuring helder. De JCB is met zijn circa elf ton een relatief lichte machine. De reikwijdte van circa 7,50 meter voor het slotenwerk is voor de omstandigheden aldaar groot genoeg. Voor het slotenwerk is er een maaikorf met de bekende verlengde lepelsteel aangebracht.

Extra contragewicht was niet nodig. Voor Schuring is dat relatief lage eigen gewicht belangrijk voor de agrariĂŤrs bij wie hij door de weilanden moet. Die hebben zo minder last van spoorvorming en verdichting en dat vertaalt zich direct in klanttevredenheid. Van minder bodemvrijheid (ten opzichte van de Caesar) heeft Schuring geen last. Toch zijn hier nog wensen. Schuring heeft een extra gat in de bovenste giek laten aanbrengen, omdat met de standaardgiek niet goed en dicht genoeg op de wielen kon worden gelost. Je kunt dan de giek niet helemaal meer strekken, maar dat is volgens de Schurings voor dit werk geen beperking. Zij zijn nu tevreden over het bereik en het lossen tegen de wielen. Opzij lossen of lossen in een volgwagen doen ze relatief weinig. Daar waar dat van toepassing (in de bebouwde kom) is, redden ze het

wel. Eigenlijk is de hele giekconstructie voor dit werk krap bemeten. Daarvoor zou het mooier zijn dat de ophanging van de giek wat verder naar achteren zou zijn geplaatst. JCB geeft aan dat dit op klantwens kan (zie kader), maar Schuring vindt dit niet nodig.

Het zicht op het slotenwerk is prima. Ook de bediening voldoet bij Schuring aan de gestelde verwachtingen.

Veiligheid Een tweede belangrijke argument is de veiligheid. Voor het werken langs de weg en in woonwijken is de JCB Hydradig vanwege zijn compactheid een graag geziene variant. Het is een echte binnendraaier, met rondom goed zicht doordat motor en toebehoren in de onderwagen zitten, waardoor de bovenbouw compact kon blijven. Dat komt de veiligheid ten goede en ook dat is voor de Schurings een belangrijk argument. Ze geven aan dat ze natuurlijk zelf niet zitten te wachten op trammelant en voor de opdrachtgevers is het ook een welkome troef, omdat ze zo minder klachten krijgen van omwonenden en passanten. Schuring merkt dat dit bij inschrijvingen een voordeel kan zijn. Anne en Arno Schuring zijn tevreden over het zicht rondom. Niet alleen voor de veiligheid, want het bevordert ook de werksnelheid. Wel wordt het zicht recht vooruit (bij transportwerk) wat beperkt door de relatief laag zittende bovenstijl in combinatie met de bovenaan scharnierende ruitenwisser. Het niet schoongemaakte deel van de ruit zit precies in het zicht. Omdraaien is ook niet helemaal de oplossing, omdat het dan niet schoongemaakte deel weer het zicht bij het slotenwerk beperkt. Voor het transport over de weg zit de giek in het zicht, al kun je wel goed opzij kijken, maar dat kan niet anders bij een vooraan opgehangen cabine. Daar mag JCB over nadenken. De maaikorf klapt wel mooi compact in.

Compactheid geeft in dit geval wel een goede bereikbaarheid voor het tanken en het luchtfilter.

Compact De compactheid heeft voor het werk zijn voordelen, maar daardoor zit ook alles heel compact weggewerkt in de onderwagen. Dat betekent tegelijk dat de toegankelijkheid voor onderhoud ook krap is. In zaken als de bekende ruime opbergplek voor een gereedschapskist en toebehoren is niet echt voorzien. Het ontbreekt daar (ten opzichte van een veertientons mobiele graafmachine) aan ruimte. En dus zit de gereedschapskit op de onderwagen gemonteerd. Bij de cabine zelf zie je dat ook terug. Achter de zitting is geen plek om een koelbox of iets dergelijks mee te nemen. Bij dit soort werk maak je toch vaak lange dagen en dan is die ruimte wenselijk. Vanuit dat oogpunt zou JCB de cabine wel dertig centimeter dieper mogen maken.

Over de bediening en de prestaties bij het maaikorven is Schuring dik tevreden. De machine loopt mooi rustig en doet goed wat hij moet doen. Daarmee staat de JCB voor dit werk sterk in zijn prijs-kwaliteitverhouding. Het brandstofverbruik wordt niet continu gemeten, maar volgens Anne zit dit wel goed. De computer geeft aan dat het acht liter per uur is, mede doordat Schuring relatief veel transportkilometers draait. De machine werkt in een ruime straal om het bedrijf, maar gaat wel elke dag terug naar huis. Schuring geeft aan dat hij er normaal gesproken zo’n zes kilometer per dag mee ‘sloot’. Gezien de gangbare metertarieven is een duurdere machine wat hem betreft niet gewenst. Over onderhouds-

De cabine mag wat ruimer. ­Achter de zitting is geen ruimte voor een koelbox en de bovenste stijl zit te laag voor lange mensen.

kosten valt op deze leeftijd (ruim 1300 uur) nog niet veel te zeggen. Tus dusver zijn de Schurings prima geholpen door hun JCB-dealer, dus mag de JCB blijven.

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Vreemann, JCB

GRONDIG 8 2018

33

ondernemen met

vaktechniek

Ook infra

De JCB is met 40 km/u snel en de maaikorf klapt mooi c­ ompact op.

De Schurings ­rijden daarom elke dag naar huis. Dat zie je­terug in het brandstof­verbruik van circa acht liter per draaiuur.

Om dicht tegen de wielen te lossen, is een extra gat in de giek aangebracht. Daardoor kan de giek niet helemaal meer worden gestrekt, maar dat is voor dit werk geen beperking.

Nadeel van de compactheid is dat de onderwagen geen ruimte biedt voor gereedschap en dergelijke. Daar zul je dus zelf ­oplossingen voor moeten bedenken. Dat kan heel eenvoudig zo.

34

GRONDIG 8 2018

JCB Benelux bevestigt dat veel van de verkochte Hydradigs in Nederland in eerste instantie voornamelijk voor het berm- en slootwerk zijn aangeschaft. Hoewel de machine daar niet primair voor op de markt is gezet, is JCB daar al wel op ingesprongen met af-fabriek een uitrusting voor het maaikorven. Dealer Asjens heeft al een Hydradig voorzien van een A-frame met teruggeplaatste giek voor het slotenwerk. Voor het infrawerk begint de belangstelling aan te trekken. Met name in het westen van het land draaien er al een flink aantal in stedelijke gebieden. Dan komt de machine volledig tot zijn recht, zoals hier op de foto op de trambaan in Amsterdam. Hij is daar toegelaten omdat het een echte compacte binnendraaier is en omdat de machine zo compact is. Dan heb je de voorop gehangen scharnierende giek ook nodig. Dat zien opdrachtgevers en dan staan de bedrijven die deze machine hebben weer sterker bij inschrijvingen. In het grondwerk zijn de grote voordelen dat je op krappe bouwplaatsen goed kunt manoeuvreren vanwege de vierwielbesturing. De lange lage versnelling die tot zo’n 23 km/u gaat, is ook een voordeel. De combinatie van zijn compactheid ten opzichte van zwaardere mobiele graafmachines en zijn snelheid (tot 40 km/u) ten opzichte van compacte rupsgraafmachines geeft voordelen voor de ondernemer. Voor wie meerdere projecten heeft lopen, is het een machine die snel kan switchen en indien nodig ook nog een (bakken)wagen of kleine aanhanger meeneemt. Het verbruik ligt ruwweg van circa vijf liter per uur voor wie op locatie blijft tot circa acht liter per uur bij veel transportwerk met eventueel een bakkenwagen. JCB verwacht mede daarom in het grond- en infra marktsegment te groeien, al blijft het gevoel overheersen dat de giek voor deze machine wat aan de krappe kant is. Het zal ons niet verbazen als er toch een variant met een grotere giek en misschien een variant met een giekophanging naast de cabine komen. Zoals u in Grondig nummer 5 hebt kunnen lezen, is er via Hobelman in Halle al een specialistisch alternatief voor het berm- en slotenwerk en het grondwerk beschikbaar op dezelfde JCB-basis. Voor JCB staat het concept en scoort het merk er internationaal beter mee dan in Nederland. Het blijkt internationaal vooral ook een belangrijke concurrent voor de (eigen) laadgraafcombinatie.

De eerste updates zitten eraan te komen.

JCB-dealer Asjes bouwde al een Hydradig om met een naast de cabine geplaatste giek voor het maaikorven.

COMMITMENT TO

EFFICIENCY SQ Auto Connection systeem

Snelwisselen in seconden Hogere flow – Meer rendement Makkelijker te servicen!

Uitwisselbaar met Oilquick

AU

ST

ON

CONNECTI TO

E E LW R I S T

Tom van Baars +31 6 53 12 25 17 tom.vanbaars@steelwrist.com

www.steelwrist.com

Online bestellen: buma.com info@buma.com 0514 571826

Betonproducten

Betonplaten

Keerwanden

Stapelblokken

ondernemen met

vaktechniek

Veelzijdigheid geeft meerwaarde Mobiele graafmachine standaard steeds completer Het aantal opties dat standaard wordt gemonteerd of meegeleverd op een mobiele graafmachine, blijft maar groeien, met alle voordelen die dat met zich meebrengt voor u en voor de klant. Daardoor zijn deze flink duurder geworden. Aandacht voor de kostprijsontwikkeling in relatie tot de tarieven is hier op zijn plaats, want de tarieven stijgen (vaak) minder snel.

Een typerende foto deze demomachine van Staad, die ‘standaard compleet’ uitgerust met bakkenwagen klaar staat voor vertrek. Volgens Staad is hij representatief voor wat er tegenwoordig ‘standaard’ de werkplaats van Staad verlaat. Het laat treffend zien hoe veel completer onze mobiele graafmachines zijn geworden. Denk aan standaards als een dubbele giek, een draaikantelstuk, extra dubbelwerkende functies, brede banden, stevige spatborden, giekdemping, ledwerklampen, een flink dozerblad met trekhaak, een automatisch smeersysteem en betere tredes en opstappen. Klanten brei-

den dit pakket vaak uit met opties als een extra maaifunctie, extra werklampen op de giek, een extra gereedschapskist, een verdiepte bak voor sleepkettingen en touw, getint glas, een luxere stoel, een verchroomde uitlaat en een uitvoering in bedrijfskleuren. En dan specifieke extra’s als GPS-voorbereiding, een overdrukcabine en een hijsuitrusting. Staad heeft hiervoor een zeer uitgebreide lijst met opties en toebehoren om de mobiele graafmachine voor de klant op maat compleet ‘standaard’ te maken. Staad heeft daar zelfs een app voor, waarmee u heel handig de hele machine na kunt lopen om alle opties te bespreken.

Veel extra’s Staad is niet de enige. Welke importeur je ook belt, het antwoord is eensluidend. Elke importeur heeft een zeer uitgebreide lijst aan opties en toebehoren en die lijst blijft groeien.

Gebruikers en importeurs geven aan dat de prijs van een ‘gemiddeld standaard’ uitgeruste mobiele graafmachine daardoor de laatste vijf jaar flink is gestegen. De machines zelf zijn zo ruwweg twee procent per jaar duurder geworden. Het aantal ‘standaard extra’s’ is dito toegenomen. Dat geeft een prijsverhoging van rond de € 30.000,- voor zo’n standaard machine in vijf jaar tijd. In onze rondgang onder importeurs en gebruikers hoorden we dat de gemiddelde prijs van een mobiele graafmachine in de klasse van veertien tot vijftien ton is gestegen naar ruwweg € 180.000,-. Het draaikantelstuk (circa € 14.000,-) is hier als standaard gerekend en de dubbele (S60-)snelkoppeling met hydraulieksnelsluiting als optie. In een groot gedeelte van Nederland is de snelwissel al standaard en de acceptatie van die dubbele S60-snelwissel begint op te komen, eventueel met een snelsluitsysteem voor de hydrauliek. Dan ben je wel weer circa € 5000,- verder. Het aantal tools groeit dan weer mee om dit te benutten, zoals een egaliseerframe, een trilplaat of een bezem. Giekdemping is ook een optie die steeds vaker wordt gekozen vanwege de veiligheid en het comfort en in het verlengde daarvan ook extra camera’s en een betere voertuigsignalering. Een automatisch smeersysteem zien we ook veel vaker, evenals betere ledverlichting en extra werklampen op de giek. Verder zien we bijvoorbeeld fijnmazig gaas bij de ventilatieopeningen en een eventuele dure omkeerfan, voor wie in stoffige om-

36

GRONDIG 8 2018

De bakkenwagen De bakkenwagen is tegenwoordig standaard. Die schaf je ook aan in verband met de verkeersveiligheid. Dan ben je weer zo € 5000,- verder.

Het trekken van de wagen kost ook brandstof, terwijl woon-werkverkeer vaak niet wordt vergoed. Dan hebben we het nog niet over alle tools op de bakkenwagen. Drie bakken, een puinbak, een stenenklem en een palletvork zijn wel standaard, maar vaak ook nog een sorteergrijper en eventueel een IBC. Verder zijn eventueel nog zaken als een hijsgiek, maaikorven, een veegborstel, een egaliseerframe, een trilplaat, een vacuümlegger, een bosbouwklem, een sloophamer of een velkop. De wagen en de vele tools gaan twee of meer graafmachines mee, maar tellen wel degelijk mee in de totale kostprijs.

standigheden werkt. Allemaal voor eigen rekening. Je bent met een aantal van deze opties zo € 5000,- tot € 15.000,verder. En dan zijn er nog specifiekere zaken, zoals de opkomende GPS-voorbereiding (afhankelijk van de uitvoering ruwweg € 6000,- tot € 10.000,-), de overdrukcabine (afhankelijk van alleen stof tot P1/P3 met snuffelleiding ben je zo € 3500,- verder), een complete uitrusting voor hijswerk, een lastmomentbeveiliging in combinatie met extra stempels en een slangbreukbeveiliging (samen ook rond de € 30.000,-).

Slangbreukbeveiliging wordt preventief al steeds vaker stan-

Plezierig werken voor de machinist De machinist maakt de machine. Nu het werk alom aantrekt en machinisten schaarser worden en dus moeilijker te krijgen zijn, zijn de goede moeilijker vast te houden.

Het welzijn van de machinist speelt dus ook een belangrijk argument bij de overweging om de graafmachine voor hem of haar passend uit te rusten, met een luxere stoel, een verchroomde uitlaat, vloerbedekking, getint glas, een schoenenrek, bediening op maat, goede geluids-en communicatiemiddelen, goede klimaatregeling tot een sticker met de naam van de machinist of zijn vriendin… Je bent zo weer een paar duizend euro verder.

Als een machinist plezierig werkt, straalt hij dat ook uit naar opdrachtgevers. Bovendien ga je zo duurzamer met het personeel om.

daard gekozen. Het is dan ook te begrijpen dat er in Nederland mobiele graafmachines draaien die tegen de ton aan opties ten opzichte van de standaard machine hebben.

Tarief herijken De tarieven voor de mobiele graafmachine zijn altijd al scherp geweest, zeker in de afgelopen crisistijd. Afgaande op de geluiden liggen de tarieven nu nog steeds scherp rond de € 65,per uur, met streken waar het bij € 60,- per draaiuur ophoudt en streken waar er richting € 70,- wordt berekend. Daarmee zijn die tarieven in vijf jaar niet echt flink gestegen, terwijl er ondernemers zijn die vanwege de veelzijdigheid en het benutten van veel opties om echt alles te kunnen (ver) over de € 50.000,- aan opties heen gaan en mede daardoor de klussen veelzijdiger en effectiever in minder tijd klaren. Dat heeft natuurlijk ook consequenties. Smeer je de extra investering uit over 10.000 uur, dan is dat alleen al circa € 5,- extra aan afschrijving per uur. Daar komen de kosten van extra tools die we meenemen bij en natuurlijk de extra uitrusting voor op GPS werken, saneren, vacuümleggen, hijsen, sloop- en bosbouwwerk en verder nog de bakkenwagen. Ondernemers bevestigen dat de extra’s productiviteitsverhogend werken.

Voor zelf aangenomen werk leveren deze investeringen zo wat op. Voor wie die in de verhuur draait, ligt dat genuanceerder. De extra’s leveren dezelfde voordelen op, terwijl de ondernemer daar per draaiuur niet altijd evenredig voor wordt beloond. André de Swart van CUMELA Nederland raadt ondernemers daarom aan de kostprijsverhoging naast de tariefstelling te leggen en zo de berekeningen te herijken. Hij wijst er daarmee ook op dat er met deze graafmachines op jaarbasis vaak meer draaiuren worden gemaakt (van 1350 naar 1500 uren per jaar), het lagere brandstofverbruik van de nieuwste generaties en de steeds vaker gehanteerde langere levensduur (12.000-16.000 draaiuren) mee te rekenen, omdat deze zaken weer kostprijsverlagend werken. En dan zijn er nog de specials, die extra uitgerust zijn voor specifieke zaken, zoals 3D-GPS, overdruk voor saneren en een hijskeur-hijsuitrusting die zou moeten worden doorberekend.

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Vreemann, cumelabedrijven, leveranciers

GRONDIG 8 2018

37

ondernemen met

vaktechniek

Tien compleet uitgeruste mobiele graafmachines Op onze oproep naar compleet en/of specifiek uitgeruste mobiele graafmachines kregen we interessante inzendingen binnen. Hier een selectie van tien exemplaren om te laten zien hoe veelzijdig we in onze sector opereren en hoe compleet, specifiek en divers de machines in onze sector hun diensten leveren. Waarin een klein land voorop kan lopen.

38

GRONDIG 8 2018

Grondverzetbedrijf H. Slendebroek, Uddel Gradertronic en 2D-GPS

Aannemers- en verhuurbedrijf Pauwels Nijmegen Met hoogtebegrenzing

Grondverzetbedrijf H. Slendebroek heeft deze Doosan DX 170W-V aangeschaft, die is voorzien van Hobelman Gradertronic in combinatie met 2D-GPS. Slendebroek zet de machine universeel in en ziet met de combinatie van 2D-GPS en Gradertronic mogelijkheden om egaliseerwerk in bouwputten en dergelijke efficiënter en in één keer zonder omkijken af te werken. Het is een kwestie van op 2D-GPS één keer op diepte aantikken en dan exact afwerken en levellen met de mobiele graafmachine. Die is hiervoor standaard uitgerust met een vast draaikantelstuk, een Indexator RT60. Naast de efficiëntie bespaart het op diverse projecten ook een grondwerker. Op die manier moet de investering in Gradertronic zich terugbetalen. Slendebroek heeft de mobiele graafmachine sowieso heel uitgebreid uitgerust. Naast het bekende werk (brede banden, geveerde giek, verlichting op de onderwagen, hydrauliek voor een kipwagen, een tweedelige giek et cetera) is deze ook voorzien van een maaikorffunctie en een vacuümunit voor het leggen van platen. Het leggen van betonplaten is namelijk een specialiteit van Slendebroek.

Het bedrijf wil in techniek en uitrusting vooroplopen om de werken in één keer goed uit te voeren. Dat zijn de klanten gewend en met deze filosofie heeft het een trouwe klantenkring opgebouwd.

Om de opdrachtgevers met een brede range werkzaamheden van dienst te kunnen zijn, heeft verhuurbedrijf Pauwels in Nijmegen deze Atlas 160W heel compleet uitgerust. Bijzonderheden zijn de hoogtebegrenzing voor het werken onder hoogspanningslijnen, zoals de trolleybuslijnen in Arnhem, 3D-GPS-voorbereid om daar waar dat incidenteel (met een tendens naar meer) wordt gevraagd te kunnen leveren en een overdruksysteem voor sanerings-, sloop- en recyclingsopdrachten. Verder is de machine standaard uitgerust met een Steelwrist-draaikantelstuk met het Steelwrist SQ Autoconnection-snelwisselsysteem en Qil Quick-snelkoppeling voor de hydrauliek. Pauwels heeft daarbij de Atlas voorzien van een ophangbeugel om de snelwissel als deze (even) niet nodig is in op te hangen. Het geheel dient dan meteen als contragewicht. Het scheelt gewicht aan de giek, het draaikantelstuk zal minder slijten, de productie wordt verhoogd en het zal brandstof besparen. Voor extra stabiliteit is de Atlas 160W voorzien van steunpoten aan de achterzijde van de machine. Pauwels werkt in de verhuur voor veel grote opdrachtgevers en veel in stedelijke gebieden, vooral in en rondom Nijmegen. Het bedrijf biedt diensten aan als sloopwerk, rooien van begroeiing, saneringswerkzaamheden, bouwrijp maken, grondverzet, reconstructie en woonrijp maken.

Mekro Bestratingen, Hoogeveen Met vacuümsysteem Wynmalen & Hausmann wees ons op deze voor Mekro Bestratingen in Hoogeveen heel specifiek uitgeruste Liebherr A910 Compact. Bij deze compacte graafmachine is voor het oppakken en leggen van zeer ‘open’ bestrating een Hamevacvacuümsysteem opgebouwd, zonder dat de werking van de andere, proportioneel bediende hydraulische functies van de kraan daardoor worden vertraagd. Dit kon Wynmalen & Hausmann realiseren door het grote hydraulische vermogen van de Liebherr A910 te combineren met een af-fabriek leverbare optie voor het aandrijven van aanvullende hydraulische aanbouwdelen. Naast dit specifieke werk moet de machine namelijk ook inzetbaar blijven voor aangrenzende werkzaamheden, zoals grondwerk en het rooien van bestrating.

ontvanger worden gewerkt. Opvallend is de bewuste keuze voor dubbele montering. Volgens Verbruggen is het stabieler en bij een lekke band heb je er altijd één over. Problemen met het rijden in het terrein worden eigenlijk niet ondervonden. Verder is de 916 heel compleet uitgerust. Denk aan een Freshfilter-overdruksysteem, een Engcon-draaikantelstuk, een lange lepelsteel, Nemaaskospatborden en -gereedschapskist, een triple-verstelgiek, centrale smering, een schuifblad met omkeerbare trekhaak en een hijsoog op de lepelsteel. Verder is hij rijk uitgerust met aanbouwdelen, waaronder natuurlijk een brede bak, een dieplepel, een smalle bak, een puinriek, palletvorken, een stenenklem, een sorteerknijper en een hijsjib.

Roeters Kraanverhuur en Grondverzet, Zevenhuizen (Gr.) Bakkenreeks op maat

Daarbij is het Hamevac-vacuümsysteem zo op de bovenwagen geplaatst dat het zicht vrij bleef en het onderhoud goed uitvoerbaar is. De vacuümleiding is over de zijdelings zwenkbare giek aangebracht, Als verlengstuk van de machine zijn diverse hulpmiddelen ontwikkeld voor het efficiënt hanteren en leggen van bestrating. Deze hulpmiddelen kunnen met een universeel snelwisselsysteem aan de twee Liebherr-machines worden gekoppeld. In combinatie met een draaikantelstuk pakt Mekro hier letterlijk alles mee aan.

Bij compleet hoort ook een complete set bakken. Dat gaat bij Roeters Kraanverhuur en Grondverzet in het Groningse Zevenhuizen verder dan standaard bakken. Het bedrijf maakt zelf uitrustingsstukken en bakken enkel voor eigen gebruik voor zijn Volvo EWR150E. Dat hield ook in dat Roeters na de

Verbruggen GWW, Volkel en Milheeze 3D-GPS als grote toegevoegde waarde Verbruggen GWW in Volkel en Milheeze is een echt GWWbedrijf dat in de volle breedte werkzaamheden verricht, deels in de verhuur en deels in aangenomen projecten. Om overal en altijd uit de voeten te kunnen, is de Liebherr 916 van het bedrijf heel breed uitgerust. Eén van de belangrijkste onderscheidende zaken is de complete Earthwork-3DGPS-set van Trimble. Verbruggen werkt er veel mee voor opdrachtgevers, maar ook eigenlijk altijd op eigen werken.

Het verhoogt de efficiëntie en bespaart grondwerkers. Met dit GPS-systeem kan op 06 of op basisstation met radio-

GRONDIG 8 2018

39

ondernemen met

vaktechniek

keuze van de S60-snelwisselaar en het draaikantelstuk met S60-aansluiting bij Beco een serie bakken heeft laten bouwen volgens eigen specificaties en het werk dat het bedrijf uitvoert. Dat houdt in met een extra lange bak, omdat je dan beter onder leidingen kunt werken en fijner afwerkt. Dat weegt bij Roeters zwaarder dan opbreekkracht. De laatste toevoeging hierop is een brede kettingbak voor het werken in vette grondsoorten. De specificaties van de bakken heeft het bedrijf zelf opgesteld en door SMT laten beoordelen en -aanpassen. Roeters is werkzaam in de wegenbouw, het rioleringswerk en het saneringswerk. Tevens heeft het bedrijf zijn klussen in de buurt van Zevenhuizen bij agrarische en particuliere klanten, zoals het mixen van silo’s, het maaien van sloten, het ontgraven en aanvullen van bouwputten en de aanleg van tuinen en vijvers. Met het oog op de toekomst heeft Roeters zijn Volvo laten voorbereiden op GPS, met alle steunen en houders. Slangbreukbeveiliging zit er met het oog op veiligheid ook op. Volgens Roeters is dat een must.

Het bedrijf is secuur en zuinig op zijn materieel. Passend is deze volledig opnieuw gespoten in tweecomponentenlak en een laag blanke lak.

graafmachine heel compleet uitgerust. Denk aan ledverlichting met extra verlichting op de giek, voorbereiding op contourverlichting, een trekhaak in het schuifblad met kogel of gaffel, een wegneembare treeplank, stalen spatborden, een gedempte giek, een maaifunctie en om het af te maken een roestvrijstalen uitlaat.

Loon- en Verhuurbedrijf Kooyman BV, De Kwakel Netjes compleet met overdruk Een sprekend voorbeeld van wat we tegenwoordig onder ruim uitgerust verstaan, is deze Liebherr 914 van Loon- en Verhuurbedrijf Kooyman uit De Kwakel. Dit bedrijf zet de mobiele graafmachine universeel in voor allerlei werkzaamheden en heeft deze naar eigen zeggen ‘bijdetijds compleet’ uitgerust. Uiteraard is de machine voorzien van een tweedelige giek en giekdemping, snelkoppelingen op de hydrauliek en een Engcon-draaikantelstuk. Kooyman ziet het Freshfilteroverdruksysteem ook als standaard, omdat dit tegenwoordig een vereiste is bij saneringsprojecten.

Loon- en grondwerkbedrijf Kennes, Strijbeek-Bavel Met handige egaliseerframe.

Deze Hitachi ZX 145-6 draait bij loon- en grondwerkbedrijf Kennes voor een groot deel vast in de verhuur. Naast een bakkenwagen met de bekende bakken, een palletvork, een stenenklep en een sorteergrijper heeft Kennes standaard ook een Engcon-egaliseerbord bij zich. In de praktijk blijkt dat een heel handige extra toevoeging. Zeker voor straatwerk verhoogt het de efficiëntie en past het bij een complete dienstverlening. Kennes heeft de graafmachine voorzien van een Engcon-draaikantel met Engcon-snelwissel S60 plus snelwissel voor de hydrauliekaansluitingen. Kennes ziet dat als een must om bij graafwerk en werk waar opbreekkracht nodig is de draaikantel snel af te kunnen zetten. Dit is mede ook gedaan voor het maaikorven, waarvoor de graafmachine ook wordt ingezet. Voor beter zicht bij diverse werken is er een extra camera geplaatst op de giek. Verder is deze

Een goed voorbeeld van een extra dat niet altijd nodig is, maar dat je in de diversiteit van de opdrachten niet kunt missen. De machine staat op Nokian-650/45-22.5 -banden en is in de bedrijfskleuren gespoten. De machinist is net als Kooyman enorm trots en zuinig op zijn machine en zorgt ervoor dat deze er altijd netjes bij staat.

A, Tuytel Loon- en Verhuurbedrijf BV, Oud Alblas Met uitschuifbare hijsmasten Met hydraulisch uitschuifbare hijsmasten in combinatie met een lastmomentbeveiliging heeft A. Tuytel Loon- en Verhuurbedrijf twee heel compleet uitgeruste speciale achttientons Hyundai’s HW180 in gebruik genomen. Deze zijn compleet met die lastmomentbeveiliging en Stage IV-motor klaar voor onder meer inzet in de petrochemische industrie. De machines hebben een maximaal bereik van vier meter. In combinatie met de lastmomentbeveiliging kan hiermee tot een maximale last van drie ton worden gehesen. Voor de hijsklussen zijn ze naast het dozerblad voorzien van extra stempelpoten.

40

GRONDIG 8 2018

sneller en efficiĂŤnter worden uitgevoerd. Breure koos daarom voor een uitgebreide set uitrustingsstukken. Zo is er bijvoorbeeld ook een trilplaat. Deze plaat wordt veel gebruikt om bij aanvullingen of rioolsleuven te verdichten. Hiermee worden de grondwerkers en rioolmannen minder zwaar belast. Het egalisatieframe met aandrukrol is een ideaal hulpmiddel om de baan fijn te profileren en een bezem om de klus meteen schoon op te leveren. Breure verwacht met het nieuwe S-systeem ook veel minder slijtage van de machines. Het bedrijf beschouwt de pilot op alle fronten als geslaagd en gaat op termijn in nog meer systemen investeren.

Harteman Holding BV, Tiel Heel compleet Met de tweedelige giek kan ook bij hijswerk flexibeler worden gewerkt. De machine heeft standaard het Hyundai-viercamerasysteem. Het unieke aan dit AAVM-systeem is dat de computer met de input van de camera’s een bovenaanzicht geeft. Naast de uitrusting voor specialistische hijsklussen is de machine voorzien van opties als giekdemping, extra dubbelwerkende aansluitingen op de giek, 650/45R22.5-banden met bijpassende spatborden en een Freshfilter FFTube-overdruksysteem.

Breure Grondwerken, Roosendaal Met extra hulpstukken Duurzaam investeren in mensen. Dat is naast de praktijkvoordelen een belangrijk reden voor Breure Grondwerken in Roosendaal om de Doosan 170 als pilot uit te rusten met een dubbele QS60-snelwissel, Engcon DC2 en het automatische EC Oil-systeem. 85 procent van het werk bestaat uit aangenomen werk. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de aanleg of herinrichting van nieuwe of bestaande bedrijfsterreinen, wegen en distributiecentra. Dankzij de mogelijkheid om automatisch te wisselen van hulpstuk hoeven de grondwerkers minder fysiek zwaar werk te doen. Zo hoopt Breure de mannen te sparen, waardoor ze het werk langer volhouden. Daarbij ervaren het bedrijf en zijn klanten dat de werkzaamheden nog

Je kunt lange beschrijvingen geven. Bij deze Komatsu PW 160 van Harteman in Tiel is het noemen van de opties al voldoende om te laten zien hoe compleet een mobiele graafmachine kan zijn uitgerust. Harteman heeft daarvoor samen met leverancier Bia de uitvoerige optielijst doorgenomen en de machine zo uitgerust dat hij voor alle taken veelzijdig inzetbaar is. Bij de opties gaat het om standaardopties als een tweedelige verstelgiek, een schuifblad, een inwendige trekhaak, brede 710-banden, giekdemping, ledverlichting, koppelingen op de giek, automatische vetsmering, een sidecamera, een mechanische adaptor van S60 naar CW20, een complete set bakken, een hijshaak op de link gelast, metalen spatborden, een klep op de uitlaat en een bevestiging voor schep en bezem.

Daar komt dan nog extra verlichting bij, zoals een extra zwaailamp, led-toplichten tussen de bestaande lampen, oranje zijverlichting op bovenwagen, een tweede ledlamp op het contragewicht en verlichting in de motorkap. Dan zijn er ten slotte nog opties als een Steelwrist X20-draaikantelstuk, een BroAir-cabineoverdruksysteem met TACS, een compleet Topcon X53-i-systeem inclusief twee extra sensoren en voor de machinist een luxe luchtgeveerde stoel, standverwarming, een radio en een Parrot-installatie. Ook is de machine gespoten in de bedrijfskleur.

GRONDIG 8 2018

41

ondernemen met

vaktechniek

BreTrac de weg op Opvolger van de Kantonnier heeft een snelverkeerkenteken Over acht jaar eindigt het gedoogbeleid voor de Kantonnier en om daarop tijdig te kunnen inspelen, presenteerde Wim van Breda afgelopen maand met de BreTrac een opvolger. Die is gebouwd op het frame van een DAF-vrachtwagen en heeft gewoon een snelverkeertoelating voor de weg.

Veertien jaar na de introductie van de Kantonnier is er nu een opvolger. Die is ontworpen en gebouwd in een samenwerking tussen Wim van Breda, Van Ginkel Trucks, Herder, Jan Veenhuis en Wagenaar. Een belangrijke doelstelling is het op de weg brengen van een voertuig waarmee je langs de snelweg kunt werken. Het voordeel hiervan is dat je met een snelverkeerkenteken op de snelweg mag werken zonder dat deze helemaal hoeft te worden afgezet.

Werktuigdrager Een belangrijk verschil met de huidige Kantonnier is de onderbouw. Waar de Kantonnier speciaal was gebouwd voor het werken met een maaiarm en het afvoeren van het product heeft Wim van Breda nu gekozen voor een soort werktuigdrager die gedurende het jaar voor meerdere werkzaamheden is in te zetten. Denk bijvoorbeeld aan de opbouw van een strooiunit voor het winterwerk, een houtversnipperaar of een hoogwerkerarm voor snoeiwerk.

De basis voor de BreTrac is een DAF-vrachtwagen, die door Van Ginkel wordt omgebouwd tot een soort werktuigdrager.

42

GRONDIG 8 2018

Daarvoor gaat de DAF-cabine eraf en komt er een nieuwe cabine van Lochmann voor in de plaats. De zitpositie van de bestuurder is in het midden om zo rondom een perfect zicht te hebben. In de cabine worden wel alle DAF-besturingsonderdelen teruggeplaatst, inclusief dashboard. Dit heeft als voordeel dat elke DAF-dealer het voertuig kan onderhouden.

Zelfs de luxe bestuurdersstoel uit de vrachtwagen gaat over naar de nieuwe cabine.

Van Ginkel past ook de aandrijflijn aan door de vooras hydrostatisch aangedreven te maken. Dit geeft de mogelijkheid om tijdens het werk langs de weg helemaal hydrostatisch te rijden. Via het rijpedaal kan de snelheid worden gevarieerd van 0 tot 20 km/u. Voor het transportwerk loopt de aandrijving gewoon over de achterwielen via de twaalftraps ZF AStronic-automaatbak. In dat geval wordt de hydrostatische aandrijving volledig afgekoppeld. De ophanging van de as is wel aangepast, zodat ook de achteras kan meesturen. Het is het systeem dat ook Ginaf toepast voor de starre achteras.

Het grote voordeel merk je in het veld, waar de machine een mooi korte draaicirkel heeft.

Draagframe Op de onderbouw van de vrachtwagen is een Wagenaardraagframe gemaakt, waarop met behulp van twistlocks verschillende frames kunnen worden gemonteerd. Het frame is zo gemaakt dat de opbouw geen extra hoogte oplevert. De twistlocks zitten aan het frame en de opbouw kan er dus gewoon overheen schuiven. Een mooie oplossing zijn de hydraulische cilinders die aan het frame zijn gemonteerd. Daarmee kan de opbouw omhoog worden geduwd, waarna je eenvoudig de steunpoten kunt bevestigen en zo onder de opbouw kunt wegrijden. Op deze manier zou je simpel kunnen wisselen naar een ander type opbouw, zoals een strooiunit of een kraanopbouw. Deze moeten echter nog wel worden ontworpen, omdat dit volledig klantspecifiek is.

Voor de eerste versie die we konden bekijken, was een opbouw gemaakt met een Herder Grenadier. Deze kan volledig autonoom van de vrachtwagen werken dankzij een eigen 6,7-liter-FPT-zescilindermotor. Deze heeft een vermogen van 165 kW (225 pk). De eigen motor is een logisch gevolg van de keuze om de maaiunit demontabel te maken. Nu is er enkel een kabelverbinding tussen voertuig en cabine voor het bedienen van de maaiarm. Tijdens het werk kan de motor van het voertuig nagenoeg stationair draaien, waardoor ook het gecombineerde brandstofverbruik beperkt is. Aan de motor van de Herder zijn drie loadsensingpompen gemonteerd. Eén is er voor de giekbediening en de eventuele transportband of vijzelfunctie op de maaikop. De tweede is voor de aandrijving van het werktuig met een werkdruk van 200 of 320 bar. De derde pomp wordt gebruikt voor de afzuigventilator.

In de uitvoering zoals die nu is gepresenteerd, heeft de giek een werkbereik van 7,10 meter vanuit het hart van de draaikolom. Dat wil zeggen dat hij ongeveer zes meter naast het voertuig kan werken. Het is in elk geval voldoende om de klepelmaaier mooi voor de cabine te laten lopen, zodat er goed zicht is op het werk. Zowel in werkstand als in transportstand kan deze beneden de vier meter hoogte blijven, zodat ook viaducten probleemloos kunnen worden gepasseerd. In transport wordt de arm naar voren geklapt, waarbij de hele maaikop achter de cabine ligt. Er is zelfs een steunpoot, waarbij rekening is gehouden met een aangebouwde vangrailmaaier.

Veenhuis-snelverkeer In de huidige uitvoering hangt achter de BreTrac een Jan Veenhuis-opvangwagen. Deze is uitgerust met snelverkeerassen met luchtvering, een luchtdrukremsysteem en ABS. Er is gekozen voor een twintigkuubs bak omdat deze in het standaardassortiment van Veenhuis zit. Nadeel van deze oplossing is dat de hele combinatie lang wordt - in de nu getoonde uitvoering 14,50 meter - en dus wat minder wendbaar.

Voor de toekomst denkt Wim van Breda ook aan andere uitvoeringen, zoals een grotere opvangbak of een combinatie met een extra as en dan een bak direct achter de maaiarm.

Eerst wil het bedrijf de machine laten zien in de praktijk en met klanten overleggen in welke uitvoering ze deze graag op het erf willen.

De afzuigventilator is breder gemaakt om bij lagere toerentallen dezelfde capaciteit te hebben als de smalle variant. Hierdoor nemen de slijtage en het brandstofverbruik af en zullen dus de kosten per draaiuur afnemen. Herder bekijkt de mogelijkheden van dit type afzuigventilator op de Herdermaaiarmen voor opbouw op een trekker.

In de cabine is het grootste deel van het dashboard afkomstig van DAF. De be­ diening van de maaiarm is de standaarduitvoering van Herder.

Op het frame zijn vier cilinders gemonteerd om de opbouw eenvoudig te kunnen afzetten.

De Jan Veenhuis-aanhanger staat op snelverkeerassen en is gebaseerd op een standaardkipper van Jan Veenhuis. Als de BreTrac zich in het werk langere tijd heeft bewezen, wordt er verder gekeken naar andere varianten: groter, maar ook als opbouw op het draagframe.

Van Ginkel trucks zorgt voor de om- en opbouw van de aandrijving op de vooras en het stuursysteem op de achteras

Tot 2026 op snelweg Van de circa dertig Kantonniers die de afgelopen jaren zijn gebouwd, zijn er achttien een zogeheten High Speed-uitvoering (85 km/u). Deze zijn voorzien van een Duits kenteken, omdat deze in Nederland niet RDW-gekeurd konden worden. Dankzij een gaatje in de wet was het mogelijk om daarmee in Nederland als gekentekend voertuig te werken. Inmiddels is dit gat gedicht en is afgesproken dat deze voertuigen tot 2026 op de snelweg mogen worden gebruikt. De overige twaalf Kantonniers zijn begrensd op 50 km/u en hebben dus net als een trekker geen kenteken. De Kantonniers met snelverkeertoelating mogen na 2026 nog wel worden gebruikt, mits ze worden teruggezet naar een 50 km/u-landbouwvoertuig.

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

GRONDIG 8 2018

43

ONLINE VEILING in opdracht van belanghebbenden,

Construction, agriculture & horticulture MATERIEEL VERHUUR Wij hebben het aanbod en de expertise

Amfibische graafmachines* Rupsgraafmachine 16 ton Koppelpontons (set) Drijvende leidingen Duw- / werkboten HDPE buizen Beunbakken Chipper

GRONDVERZETMACHINES w.o. mobiele kraan Caterpillar M315 (‘15), mobiele kraan “Caterpillar” M315 (‘08), rupskraan “Komatsu” 180 LC (‘08), midikraan “Takeuchi” TB 285 v.v. draai-kantelstuk (‘13), minikraan “Takeuchi” TB 016, shovel “Alhmann” 150 AZ, container vrachtauto “Scania” v.v. kraan en NCH kabel systeem, “Zijtveld” sorteergrijper CW 30 (‘05), palletvorken cw 10/ cw 30, trilplaat “Wacker”, dieplader “Troboco” 5 ton; TRACTOREN w.o. “Fendt” 712 en 280P, “New Holland” TS 115 (‘00), “Kubota” B 7100, “Fordson” Super Majoor, maaikorf “Herder”; LANDBOUWMACHINES w.o. kipwagen “Beko” 140 gigant v.v. mais opbouw, kiper 5.5 ton en 4.5 ton, landrol “Jako” (‘10), balenklem SCH 1, 2 ladewagens; etc.

SLUITING: woensdag 17 OKTOBER vanaf 19u00

SPECIALIST IN NATUUR- EN WATERBOUW Zie de website voor ons complete verhuur overzicht * Incl. bediening, overig materieel is optioneel

Knoop Baggerwerken Mercuriusweg 22 9482 WL Tynaarlo Nederland

Bezichtiging: zaterdag 13 oktober van 10u00 tot 16u00 Portengen 57 - 3628 EC Kockengen (Nederland) Foto’s en catalogus nu beschikbaar op onze website

Telefoon: +31 (0)592 55 93 85 Website www.knoopdredging.nl

www.TroostwijkAuctions.com

DELVANO veldspuiten

Gemaakt vóór en door professionals Bel ons voor de dichtstbijzijnde dealer.

NV-SA

Informeer ook naar ons ruime aanbod gebruikte veldspuiten!

Zelfrijdende, getrokken en gedragen veldspuiten

Zuidweg 13-15 • 4413 NL Krabbendijke • T 0113 - 50 26 10 I www.gebrweststrate.nl • E info@gebrweststrate.nl Verkopers: Ko Smalheer, 06 - 53 24 90 27 Arjan Weststrate, 06 - 46 32 20 64

DEUTZ-FAHR 6-SERIE. DE BESTE TECHNOLOGISCHE MIX IN ZIJN KLASSE NU TIJDELIJK VERKRIJGBAAR MET GRATIS OPTIES. akket p ie t p o is t a r G ,00* vanaf € 9.000 Actielease: 0.49% den voor 36 maan

De 6165, 6175 en 6185 traktoren uit de 6-serie nu met een gratis optiepakket vanaf € 9.000,00*. Of u nu kiest voor een 4- of 6-cilinder motor, powershift, RCshift of TTV transmissie, u maakt uw trekker compleet door te kiezen voor een optiepakket naar uw keus. Standaard zijn de traktoren voorzien van zuinige Deutz motoren met resp. 157, 169 en 181 pk (nominaal vermogen), transmissies met zeer gereduceerd motortoerental tijdens transport (zelfs 1158 omwentelingen bij 40 km/u voor de 6185 RCshift), 4-toerige aftakas, Maxi-Vision cabine met airconditioning en InfocentrePro. Daarnaast biedt de 6-serie een scala aan opties waaronder tot max. 7 electrische ventielen, load-sensing pompen tot 170 liter per minuut, hefkracht tot 9700 kg, luchtgeveerde cabine, af fabriek gemonteerde fronthef en frontaftakas, geveerde vooras, GPS en iMonitor t.b.v. GPS-, trekker-, ISOBUS- en TIM-instellingen. Ga voor meer informatie naar uw dichstbijzijnde DEUTZ-FAHR dealer.

Aktie is geldig zolang de voorraad strekt. *informeer bij uw DEUTZ-FAHR dealer naar de condities

DEUTZ-FAHR een merk van

ondernemen met

vaktechniek

Hectarejager Nieuwe 9000-serie van John Deere Vier jaar na introductie van de 8000-serie komt John Deere alweer met een compleet nieuwe serie hakselaars, met in de top­ modellen een Liebherr-V12-motor, een nieuwe opzet van de kneusinrichting en een aangepaste Kemper-bek. Het moet van deze 9000-serie met maximaal 713 kW (970 pk) aan boord een echte hectarejager maken.

De vernieuwingen bij de hakselaars volgen elkaar momenteel snel op bij John Deere, want deed het bedrijf nog twaalf jaar met de 7000-serie, nu is het na vier jaar alweer tijd voor een nieuwe serie. Die stap werd weliswaar ook ingegeven door de nieuwe emissieregels, maar de vernieuwingen gaan veel verder dan alleen de motor. Dat maakt de 9000 weer een compleet andere machine dan zijn voorgangers.

Met deze hakselaars breidt John Deere ook het aanbod naar boven toe uit. Bewust, zo vertelde marketingmanager Wiggins. “Er zijn wereldwijd nog steeds veel boerenbedrijven, maar het areaal bij de grotere bedrijven groeit. Inmiddels hebben 150.000 van de elf miljoen boeren wel 60 procent van het areaal in handen. Die vragen om capaciteit en betrouwbaarheid.”

In Europa is John Deere de laatste jaren zeer succesvol, liet Wiggins weten. “Want hoewel de markt in aantallen sinds de introductie van de 8000-serie in 2014 daalde van 1600 naar 1200 stuks vorig jaar wist John Deere toch negen procent marktaandeel te winnen”, stelt hij vast. Ook in Nederland is John Deere succesvol met deze machine. Dit jaar wist de fabrikant al zeker achttien hakselaars te verkopen. Een bijzondere prestatie, want jaren moest het bedrijf het doen met vijf tot tien stuks.

46

GRONDIG 87 2018

Voor de nieuwe serie heeft John Deere zichzelf een aantal ­belangrijke doelen gesteld in de ontwikkeling. Allereerst moet de betrouwbaarheid verder toenemen. Dit is een vervolg op een actie die al bij de 8000-serie is ingezet. Doel is bij aflevering het aantal fouten per machine sterk te verlagen.

Volgens het bedrijf is dit gelukt en is het aantal reparaties na aflevering sterk gedaald.

De andere geformuleerde doelen hebben vooral met de prestaties te maken, zoals het verbeteren van het kneuseffect met tien procent en het verhogen van de productiviteit. Concreet geformuleerd in het doel om tien procent meer capaciteit per kilowatt te krijgen. Dat moet zich vertalen in een tien procent lager brandstofverbruik per ton geoogst product.

Lager toerental Om deze doelen te realiseren, is het concept van de machine fors veranderd. Een belangrijke aanpassing is het verlagen van het nominaal toerental naar rond de 1800 toeren.

De nieuwe motor is zelfs zo afgeregeld dat het maximum­ toerental niet boven de 1800 uitkomt. Het maximale vermogen is zelfs beschikbaar tot 1500 toeren en het maximale koppel ligt bij 1400 toeren. Deze veel lagere toerentallen zijn

Technische gegevens John Deere 9000-serie Type

9600

Motor

John Deere PowerTech, zescilinder in lijn

9700

9800

9900

Liebherr D9512, V12

Cilinderinhoud

13,5 liter

Maximum vermogen

460 kW/625 pk

566 kW/770 pk

640 kW/870 pk

713 kW/970 pk

Inhoud brandstoftank

1100 liter

1500 liter

1500 liter

1500 liter

Inhoud AdBlue-tank

48 liter

102 liter

102 liter

102 liter

Powerbelt (met kevlar versterkt) zesribs

achtribs

negenribs

negenribs

Snelheid hakseltrommel

1100 of 1200 tpm

Diameter kneusrollen

240 of 250 mm

Het Kempervoorzetstuk is speciaal voor gebruik met de nieuwe serie ontwikkeld om de capaciteit volledig te kunnen benutten.

24,2 liter

Een dertien inch groot touchscreen zorgt voor een helder overzicht van de instellingen.

1170 of 1350 tpm 240 of 250 mm

240 of 250 mm

250 mm

Maximale bandenmaat - bij 3,10 m transportbreedte

710/75R42

- bij 3,30 m transportbreedte

800/70R42

- bij 3,50 m transportbreedte

900/60R42

mogelijk doordat John Deere voor de nieuwe serie overstapt op Liebherr-motoren. Deze 24,2-liter-V12-motoren zijn van oorsprong door Liebherr samen met MAN ontwikkeld, maar die samenwerking is beëindigd en nu maakt Liebherr deze zelf. De keuze voor Liebherr is daarbij een bewuste, stelt Wiggins. “Het zijn industriemotoren die zijn ontwikkeld voor machines die veel vermogen moeten leveren. Vanuit het grondverzet weet Liebherr hoe belangrijk het is dat er altijd onderdelen en service beschikbaar zijn”, aldus Wiggins. Een belangrijke andere reden is dat het toevoegen van AdBlue in de uitlaatgasbehandeling voldoende is om de emissie­ normen te halen. Geen EGR of roetfilter dus, wat de kans op storingen en de kosten aanzienlijk verlaagt.”

De motor blijft zoals bij John Deere gebruikelijk in de lengte­ richting van de machine liggen. Een belangrijk voordeel daarvan is dat de motor dieper in het frame kan liggen, wat een lager zwaartepunt oplevert en betere koelmogelijk­ heden, omdat de lucht aan twee kanten langs de motor kan worden geleid.

De keuze voor een motor in de lengterichting betekent wel dat er een haakse overbrenging nodig is om de hakselunit aan te drijven. “De verbeteringen die in de 8000-serie zijn aangebracht, bewijzen zich echter en werken probleemloos, waarbij ook het onderhoud tot een minimum is teruggebracht.”

Aandrijving aangepast Het lagere motortoerental noodzaakte de ontwikkelaars van John Deere om de hele aandrijving aan te passen. Het wordt voor deze machines aangeduid met het Harvest­ Motion-

concept. De belangrijkste veranderingen komen door de ­lagere toerentallen, waardoor niet alleen de verhouding van de poelies anders moest, maar deze nu ook bestand moeten zijn tegen grotere krachten. Die veranderingen zijn aan de buitenkant direct te zien aan de aandrijfpoelie. Deze is zwaarder en er ligt nu een negenribs aandrijfriem op. Dat is noodzakelijk omdat de hakselkooi en kneusinrichting al 200 kW (272 pk) aan vermogen kunnen opnemen.

Door de wijziging is de snelheid van de hakselkooi zelfs verhoogd ten opzichte van de 8000-serie. Bij het nominaal toerental is deze ongeveer tien procent hoger. Dit betekent een hogere capaciteit of de mogelijkheid om met minder messen in de hakselkooi te werken, afhankelijk van het gewas en de omstandigheden. De doorvoercapaciteit is nu theoretisch maximaal 350 ton per uur. Dit is dan bij een snijlengte van 22 millimeter, waarbij in de maïs de capaciteit maximaal is.

Daarna neemt deze af omdat dan de kneuzer beperkend is.

Intensief kneuzen De kneuzer is overigens ook fors aangepast, onder andere door het monteren van tien millimeter grotere kneusrollen.

Deze zijn gegroeid van 240 naar 250 millimeter in doorsnee.

Klanten kunnen daarbij nu ook kiezen voor het XStream-systeem dat John Deere samen met Scherer heeft ontwikkeld.

Dit bedrijf stond in Amerika ooit aan de basis van het shredlage-systeem, dat werd overgenomen door Claas. Net als in dit systeem hebben de kneusrollen een snelheidsverschil tussen de rollen van maximaal vijftig procent. Deze kneuzer is te krijgen met twee verschillende rollen, een zaagtand en

GRONDIG 8 2018

47

ondernemen met

vaktechniek

Succes met HarvestLab Een belangrijk deel van het huidige succes in Nederland is volgens John Deere te danken aan het HarvestLab-systeem.

De NIR-sensor die niet alleen droge stof en voederwaarde meet, maar ook eiwitgehalte en zetmeel, blijkt voor veel Nederlandse loonwerkers een belangrijk argument om voor John Deere te kiezen. Inmiddels is er een tweede generatie, die een enorme hoeveelheidheid data meet. Registreerde de oude versie nog maximaal 32 megabyte aan data nu is dat al twee gigabyte.

Een enorme hoeveelheid, die wordt gebruikt om het systeem nog nauwkeuriger te maken door een betere vergelijking met de ijklijnen.

Het voordeel bij gebruik van dit systeem is dat de sensor afneembaar is en dus ook bij het uitrijden van mest kan worden gebruikt. Evengoed kan de sensor ook los worden meegenomen om bij klanten even een monster te nemen van vers gras, maar ook van ingekuild product. Op die manier kunnen de bedrijven nog beter een gesprek aangaan over ruwvoerkwaliteit.

In de nieuwe lijn kunnen de waarnemingen met AutoLoc direct aan de machine-instelling worden gekoppeld om de haksellengte direct aan te passen aan het drogestofpercentage. Ook kun je hiermee het doseren van toevoegmiddelen regelen, waarbij de hoeveelheid wordt aangepast aan de hoeveelheid materiaal die door de pijp gaat of aan het drogestofgehalte.

een zaagtand met spiraalgroef. Extra geharde tanden moet voorkomen dat er meer slijtage optreedt.

Bijzonder is dat de afstand tussen de kneusrollen alleen handmatig is te verstellen. Dit is gedaan omdat wanneer dit elektrisch wordt gedaan het niet mogelijk is om ze zo vast te zetten dat de enorme krachten die optreden kunnen worden opgevangen. De constructie is wel zodanig dat dit heel eenvoudig in de ruimte achter de hakselunit is uit te voeren. Het is een kwestie van ontgrendelen, verstellen en weer vastzetten.

Om de hogere krachten aan te kunnen, worden de lagers van de kneusrollen nu gedwongen gesmeerd. Er is een continue smering met olie die met behulp van luchtdruk langs de lagers wordt geperst. De overdruk voorkomt ook dat er vuil en stof in de lagers komen. Bij intensief gebruik is per dag ongeveer 400 milliliter olie nodig voor de smering. Bijzonder zijn de sensors die John Deere gebruikt om de temperatuur en daarmee de smering te controleren. In totaal zijn er op de 9000-serie vier sensors die in een aantal cruciale lagers controleren of de temperatuur niet te hoog wordt.

De hakselkooi zelf is niet veranderd. Deze is nog steeds opgebouwd uit losse messen die in vier rijen op de trommel staan. Dit geeft de gebruiker de mogelijkheid om eenvoudig het aantal messen aan te passen door exemplaren te verwij-

Een scherm op de stijl geeft het motortoerental en de snelheid weer.

48

GRONDIG 8 2018

De stoere dubbele uitlaat die bij de V12 motor hoort.

deren of toe te voegen. Het tegenmes is wel veranderd. Dat is extra hard, waarbij staal wordt gebruikt dat nu vooral in de mijnbouw wordt toegepast.

Nieuw voorzetstuk Om de capaciteit van de 9000-serie te benutten, is door Kemper ook een nieuw voorzetstuk ontwikkeld met zes grote trommels. Van deze 490 met zes grote invoertrommels lopen nu de eerste testmodellen. Voor de 9000-serie heeft deze een extra grote gewasdoorvoer om de 85 centimeter brede invoeropening volledig te benutten. Om de gewasstroom goed te geleiden, zijn er naast de invoer aan beide kanten meedraaiende kleine trommels. Aan de onderkant is deze voorbereid voor de Stalkbuster, een soort klepelmes dat onder de bek de stoppels kort slaat. Dit systeem wordt nu in beperkte mate getest, maar zal pas in 2021 volledig beschikbaar zijn.

Voor de Nederlandse klanten is de nieuwe serie met het Kemper-voorzetstuk vanaf volgende seizoen leverbaar. Dan zal moeten blijken in hoeverre deze hakselaar ook in gras de ambities kan waarmaken.

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

De indrukwekkende nieuwe powerbelt.

Geschikt om een maximaal vermogen van 270 pk over te brengen.

De hakselaar staat op 800/70 R 24 banden, een nieuwe maat van Mitas.

NIEUW

Efficiënt toolboxen en werkplekinspecties uitvoeren Veilig Vakwerk maakt het uitvoeren van werkplekinspecties en toolboxen veel eenvoudiger. Medewerkers ontvangen de juiste informatie op hun telefoon en kunnen direct aan de slag. Dit kan volledig digitaal, maar het is ook mogelijk om de geprinte versie te bewaren.

Veilig vakwerk zorgt voor tijdsbesparing en verbetering van het veiligheidsbewustzijn bij medewerkers.

Daarnaast is hiermee de gegeven veiligheidsinstructie aantoonbaar.

Start direct via veiligvakwerk.nl

rd Gereducee r o o v f e ri ta CUMELA Nederland leden

Nu in de store s beschikbaar

Direct toepasbaar, overal beschikbaar

Digitale werkplekinspectie Dashbord op de pc met overzicht van uitgestuurde toolboxen en werkplekinspecties Automatisch archief en Rapportage

In samenwerking met CUMELA Nederland, bedrijven uit de sector en Stigas.

NEDERLAND

Die wil alleen maar hakselen

www.krone-nederland.nl

KRONE BiG X

2 complete series veldhakselaars van 480 tot 1.110 PK Smalle en brede hakseltrommel; “gewasstroom op maat” voor kleine en grote hakselaars VariStream geveerde gewasstroom = minder brandstof en meer minder belasting Revolutionaire MaxFlow hakseltrommel; = meer ruimte onder het mes Diverse HD korrelkneuzers oa schijvenkneuzer; geschikt voor lange haksellengte “Structuur” hakselen Maïsvoorzetstuk EasyCollect; niet zagen maar knippen = minder vermogen

Zuid-Nederland: Ad van den Hurk 0653-241918

Noord-Nederland: Martijn van Middelkoop 0651-346841

ondernemen met

vaktechniek

Strakker in lijn Na zeventien jaar vernieuwt Lemken de Rubin In 2001 introduceerde Lemken de compactschijveneg Rubin 9. Dat werd een groot succes. Datzelfde succes verwacht Lemken ook van de opvolger, de Rubin 10, die het onlangs voorstelde op een persbijeenkomst in Frankrijk.

De Lemken Rubin 10 is een nieuwe compact­ schijveneg, met een werkbreedte tot zeven meter.

50

GRONDIG 78 2018

De Rubin-compactschijveneggen zijn ideale machines voor de stoppelbewerking. Ze zijn geschikt om de bodem ondiep te bewerken en brengen daarmee de vertering van graanen maïsstoppels goed op gang. Ze kunnen echter ook grote hoeveelheden organisch materiaal verkleinen, inwerken en mengen, zoals maïsstro, oogstresten van groentegewassen en een groenbemester. Met een opgebouwde zaaimachine kunnen ze tegelijk met de bewerking meteen het volgende gewas zaaien. De werkdiepte kan variëren tussen drie en veertien centimeter.

De grootste wijziging is de plaatsing van de schijven. Bij de Rubin 9 was het nog zo dat de eerste rij de grond naar links verplaatste en de tweede rij de grond weer terug werkte.

Dat gaf nogal wat zijdelingse krachten op de machine, zeker bij een diepere bewerking en een grotere werkbreedte.

Bij de Rubin 10 zijn de schijven symmetrisch geplaatst, zodat er geen zijdelingse krachten ontstaan. De machine trekt de trekker niet meer opzij en zeker in combinatie met GPS-besturing geeft dit een veel rustiger rijgedrag. Om de schijven in het midden, bij een kleine tussenafstand van 25 centimeter, toch goed kwijt te kunnen, zijn daar de middelste schijven niet in de rij, maar tussen de rijen geplaatst. De eerste en tweede rij zijn iets in verstek ten opzichte van elkaar geplaatst. De schijven zijn groter dan voorheen, 645 millimeter

in plaats van 620 millimeter bij de Rubin 9. De schijven zijn nu bovendien gemaakt van DuraMaxx-staal en daarmee ook harder dan voorheen. Deze beide factoren zorgen ervoor dat volgens Lemken de levensduur van de schijven met dertig procent toeneemt.

Individueel geplaatst De schijven zijn individueel aan het frame bevestigd. Spiraalveren houden de druk op de bodem. Deze bevestiging dient ook meteen als obstakelbeveiliging. De werkdiepte kan eenvoudig hydraulisch vanuit de cabine worden bijgesteld. Door middel van een duidelijk af te lezen schaalverdeling kan de chauffeur zien wat de ingestelde werkdiepte is.

Ook de werkdiepte van de eggen tussen en achter de rollen is gemakkelijk te verstellen. Dit gaat nu via spindels. De voorste eg, met tanden, zorgt ervoor dat de grond egaal de tweede rij schijven in gaat. De eg achter de tweede rij bestaat uit platen en heeft een nog sterker egaliserende werking.

Er zijn drie uitvoeringen. De starre uitvoering is er met werkbreedten van 2,50 tot 4,00 meter. Opklapbaar in de hef zijn ze er tot een werkbreedte van 6,00 meter. Nieuw bij deze versie is een steunwiel achter de machine. Tijdens transport en op de kopakker steunt hierop een gewicht van 900 kilo, waardoor de trekker minder hefvermogen nodig heeft en

Grote ploeg verbeterd

Solitair 12 met Azurit

Lemken presenteerde de halfgedragen ploeg Diamant 16 als opvolger van de succesvolle Diamant 11. Met de Diamant 16 kun je bovenover ploegen en door de voor. Hij is er met maximaal negen scharen. Nieuw is de manier om de treklijn eenvoudig te verstellen. Bij halfgedragen ­ploegen is het lastig om een juiste treklijn te krijgen, z­ eker bij een grotere werkbreedte en bij het in de voor ploegen. Bij een onjuiste treklijn ontstaan er veel zijdelingse krachten. Je stelt de treklijn nu heel gemakkelijk bij door de druk te veranderen op een cilinder op de kop van de ploeg. Lemken noemt dit systeem OptiLine. Een goed ingestelde treklijn kan tien procent brandstof besparen.

Ook het OptiTrac-systeem, voor meer druk op de achterwielen, is geoptimaliseerd. Het systeem is uitgebreid met een drukontlasting op de kopakker. Dit maakt het mogelijk tijdens het ploegen nog meer gewicht over te brengen van ploeg naar achteras. De ploegdiepte is nu vanuit de cabine hydraulisch te verstellen. De ruimte tussen het dieptewiel en het frame is groter geworden en een nieuwe positie van het dieptewiel neemt een deel van de kracht op de trekker weg. De ploeg is verder voorzien van sterkere lagers en om met grotere trekkers te kunnen ploegen, maakte Lemken de offset groter bij het bovenover ploegen. De ploeg is voorzien van Dural of D ­ uraMaxx risters en is leverbaar vanaf 2019.

Om de capaciteit van de Azurit-precisiezaaimachine te verhogen, koppelde Lemken deze aan de Solitair 12 SW-kunstmestwagen. Met een voorraad van 5800 liter is een dagcapaciteit van 60 hectare mogelijk. Deze wagen wordt aangekoppeld aan de driepuntsbok van de trekker. Een topdrukcilinder zorgt voor een krachtoverdracht op de trekker en voorkomt een negatieve oplegdruk. Zowel de Azurit als de Solitair is Isobus-bediend. Dit kan tegelijkertijd met één CCI 1200-terminal. De Solitair beschikt over vier doseerunits. Elke unit voorziet twee maïsrijen van kunstmest. Die wordt afgelegd via twee in V-vorm geplaatste schijven. Er zijn verschillende bandenconfiguraties mogelijk, waaronder dubbellucht op rijafstand. Een laadvijzel is optioneel. De Azurit is aangebouwd aan een standaard enkelwerkende hef.

de ­achteras en -wielen minder worden belast. De geometrie is zodanig dat het wiel automatisch omhoog komt als de ­machine zakt en omgekeerd.

De opklapbare getrokken machine is er tot een werkbreedte van 7,00 meter. Om bij deze machine de transporthoogte onder de vier meter te houden, zwenken de buitenste schijven bij het op transport zetten van de machine automatisch naar achteren. Nieuw bij de getrokken uitvoering is de stro-eg voor de eerste rij schijven. Die zorgt voor een betere verdeling en dus menging van het stro door de bodem. De eg wordt hydraulisch op zijn plaats gehouden, met twee accumulators die in de trekbalk zijn verwerkt. De druk in de accumulators is met twintig bar niet hoog. Als er veel stroresten voor de eg komen, loopt de druk op en gaat de eg iets omhoog. Op deze manier zal hij de stroresten gelijkmatig loslaten en verdelen over de rijrichting. Nieuw op de getrokken versie zijn ook de steunwielen aan de zijkanten van de machine. Hierdoor heeft de machine in het veld een rustiger loop, waardoor de ­machine de werkdiepte beter vasthoudt.

1 De voorste rij schijven werkt naar buiten, de achterste rij weer naar binnen.

3 De middelste schijven zijn uit de rij geplaatst om zijdelingse krachten te minimaliseren.

2

3 4 De schijven worden op druk gehouden met voorgespannen spiraalveren.

4

5

5 Een heldere schaalverdeling voor het instellen vanuit de cabine.

6 De buitenste schijven zwenken naar achteren om onder de vier meter te blijven.

6 TEKST & FOTO’S: Arend Jan Blomsma

2 Een stro-eg, om de gewasresten beter te verdelen..

1

7

7 Leuk detail,logo in de lampen.

GRONDIG 8 2018

51

HET ADRES VOOR KRAANBANDEN n

Grote voorraad grondverzetbanden voor Doosan, Case, Volvo, Cat, etc.

n

24/7 Service op locatie (vier servicewagens)

n

Twee servicevestigingen in de Randstad Bij Rotterdam en Amsterdam

n

Ervaren medewerkers voor persoonlijk bezoek, Jaap Vollaard: 06-49901775

Omgeving Rotterdam: Bandenservice Zuid-West Industrieweg 20 3286 BW Klaaswaal T (0186) 573 300

Omgeving Den Haag/Amsterdam: Bandenservice Zuid-West Walserij 8a 2211 SJ Noordwijkerhout T (0252) 372 377

info@bandenservicezuidwest.nl • www.bandenservicezuidwest.nl

• ISOBUS FRONTTANK VOOR VLOEIBAREOF VASTE KUNSTMEST TOEPASSING • GEEN VERSPILLING VAN ZAAD EN KUNSTMEST

• E-DRIVE ZAAIRIJEN MET GEOCONTROL SECTIE AANSTURING • AUTOMATISCH IN- EN UITSCHAKELEN VAN DE RIJEN • 37.5, 50 OF 75CM RIJ-AFSTAND IS MOGELIJK

WHEN FARMING MEANS BUSINESS kverneland.nl

Kverneland Optima precies wat u zoekt!

ECONOMIE

ondernemen met

vaktechniek

IN KORT BESTEK Hoe krijg ik werk?

CUMELA Kompas Analyse: Slechtste rentabiliteit op agrarische bedrijven

Beste Nico, Hoe weet ik welke werken er van overheden, zoals gemeenten en waterschappen, op de markt komen en hoe kom ik daarvoor in aanmerking?

Rentabiliteitskengetallen naar type bedrijf 2016 en 2017 (%).

Beste aannemer,

15,0%

Er zijn meerdere manieren om u op de hoogte te stellen van door gemeenten en waterschappen aan te besteden werken.

10,0%

Aanbestedende diensten zijn verplicht de aankondiging van openbare werken te plaatsen op het gratis digitaal aanbestedingsplatform www.tenderned.nl. Daarnaast zijn er ook diverse andere (betaalde) platforms: www.aanbestedingskalender.nl, www.negometrix.com, www.tenderguide.nl en www.ctmsolution.nl. Door een filter in te stellen, kunt u per e-mail actief worden geïnformeerd over aanstaande werken van uw voorkeur.

5,0% 0,0%

2017

2016

2017

Grondverzet

2016

Gemengd

2017

2016

Agrarisch

Rentabiliteit totaal vermogen Rentabiliteit eigen vermogen Rente vreemd vermogen

De agrarische cumelabedrijven scoren het laagste rendement op het geïnvesteerde eigen vermogen. De grondverzet- en gemengde bedrijven scoren duidelijk beter. Dit blijkt uit een vergelijking van deze cijfers over de afgelopen twee jaar.

In Grondig 7 was al te zien dat de meeste bedrijven de afgelopen jaren een prima rendement behaalden op het geïnvesteerde eigen vermogen. Tussen de verschillende typen bedrijven blijken echter grote verschillen te bestaan, zo constateert bedrijfskundig adviseur van CUMELA Advies Dieuwer Heins. “Op dit moment zien we dat de rentabiliteit op het totaal vermogen in 2017 voor grondverzetbedrijven uitkomt op 8,0 procent, terwijl agrarische loonbedrijven uitkomen op minder dan de helft ervan, namelijk 3,6 procent. Zoals we vaker zien, vallen de gemengde bedrijven er tussenin. In 2017 behaalden deze een rentabiliteit van 5,4 procent.”

Collega André de Swart, ook bedrijfskundig adviseur bij CUMELA Advies, tipt een ander punt aan dat opvalt. “We zien dat de rentabiliteit op het totaal vermogen alsook op het eigen vermogen in 2017 bij de grondverzetbedrijven is toegenomen. Dit is anders bij de agrarische loonbedrijven en gemengde bedrijven. Hier daalde het rendement. Het past in het beeld waar we eerder dit jaar over schreven en heeft te maken met de economisch groei in Nederland, waar bedrijven in het grondverzet het meest van profiteren”, aldus De Swart.

Hij kijkt ook naar de rentekosten op het vreemd vermogen. “Wat we wel bij alle typen bedrijven terugzien, zijn de dalende rentekosten. Gemiddeld komen deze uit op 2,6 procent van het vreemd vermogen. Dat de rentekosten bij de grondverzetbedrijven iets lager liggen, kan te maken hebben met rendement, dat bij deze bedrijven gemiddeld beter is.”

De gegevens zijn afkomstig uit de kengetallenvergelijking CUMELA Kompas Analyse en zijn gebaseerd op de gegevens van 110 bedrijven die van 2013 tot en met 2017 hebben deelgenomen. Wilt u weten hoe uw kengetallen zijn, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking CUMELA Kompas Analyse.

Neem hiervoor contact op met één van de bedrijfskundig adviseurs, uw bedrijvenadviseur, de infolijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Steeds meer gemeenten en ook waterschappen publiceren op hun website ook een planning van hun aan te besteden werken en diensten.

Ook het inkoop- en uitnodigingsbeleid is vaak op de website van de aanbestedende dienst terug te vinden. Vooral omdat sommige werken vaak pas laat worden gepubliceerd, is dat handig voor uw eigen planning.

Diverse provincies, waterschappen, grote gemeenten of gemeenten die samenwerken in een inkoopbureau werken met een groslijst of een variant daarop. Daarmee wordt een lijst bijgehouden met geïnteresseerde ondernemers en worden per opdracht één, enkele of alle ondernemers uitgenodigd om een offerte in te dienen. Op basis van uw aanmelding beoordeelt de aanbestedende dienst of u op de groslijst komt.

Het is niet vrijblijvend. U kunt ook weer (tijdelijk) van die lijst worden verwijderd, bijvoorbeeld als u aantoonbaar slecht presteert (Past Performance), uw afspraken niet nakomt, meerdere aanbiedingen achtereen verliest of meerdere malen niet reageert op de uitnodiging.

Hoewel nog niet zo populair onder cumelaondernemers raad ik van harte de deelname aan marktontmoetingen aan. U ontmoet daar inkopers van opdrachtgevers en kunt zorgen dat u écht in beeld komt. Stap van de trekker of kraan en maak hier tijd voor vrij!

Dat een aanbestedende dienst niet met u mag praten over aanbestedingen is soms nog een hardnekkig misverstand. Gelukkig organiseren steeds meer aanbestedende diensten een speciaal inkoopspreekuur.

Vragen en opmerkingen over de inkoop en over lopende en/of komende aanbestedingstrajecten kunnen daar worden gesteld aan medewerkers van de afdeling inkoop. Ook buiten zo’n spreekuur is de dienst bereikbaar voor vragen en/of opmerkingen over inkoop.

Meer informatie: www.pianoo.nl of www.tenderned.nl

Nico Willemsen beleidsmedewerker GWW

GRONDIG 7 2018

53

ondernemen met

cumela

CUMELARIA

RUIM 135 JAAR DIENSTVERBAND BIJ SMITS IN MADE Rinus Flipsen is vanaf 1968 in dienst bij Fa. Th. Smits en Zn. in Made en weet van geen ophouden. Hij begon met een op een trekker gebouwde kraan en werkte daarna vele jaren op de mobiele kraan. Zelfs nu hij met pensioen gaat, wil hij graag nog wel eens worden gebeld. Ad Flipsen is na 46 jaar in dienst te zijn geweest als shovelmachinist ook met pensioen gegaan. Ad is een gouden shovelmachinist en werd vaak gevraagd voor zijn werk met de Volvo L90. Jan Delhij is 40 jaar in dienst en is nog niet van plan het bedrijf te verlaten. Als rupskraanmachinist is hij meester in het verzetten van grote hoeveelheden grond, maar ook het ‘fijnere’ werk is aan Jan besteed. Smits wil via deze weg deze mannen van harte feliciteren en bedanken voor hun inzet binnen het bedrijf. De firma uit Made is trots dat deze collega’s er al die jaren mede voor hebben gezorgd dat het bedrijf is geworden wat het nu is. Op de foto staan van links naar rechts Rinus Flipsen, Jan Delhij, Ad Flipsen en

VAN EIJCK MET MUD PATROL EUROPEES KAMPIOEN Zondag 9 september werd voor cumelabedrijf Van Eijck in Alphen een bijzondere dag. Niet alleen had de door het bedrijf gesponsorde STTA in Alphen de eer het Europees kampioenschap tractor pulling 2018 te organiseren, maar Van Eijck behaalde er met zijn Mud Patrol ook nog eens de Europese titel in de zeer competitieve pro stock-klasse. Mud Patrol stond ook al hoog in het Nederlands kampioenschap en sloot die competitie op de zaterdag ervoor al af met een succesvolle tweede plaats op de thuiswedstrijd en in de eindklassering.

Een mooi visitekaartje voor het cumelabedrijf met de tribunes en de viptent vol kennissen en relaties. En last but not least: de eigen trekkers in actie voor assistentie op en rond de baan.

DUBBEL FEEST BIJ WOLKEN IN SCHOONEBEEK

VEERTIGJARIG JUBILEUM LOONBEDRIJF VAN OOSTEN, MEEDEN Op zaterdag 22 september vierde Loonbedrijf Van Oosten uit het Groningse Meeden onder grote belangstelling het veertigjarig jubileum met een open dag. Henk van Oosten heeft samen met zijn vrouw Geesje een bloeiend en gevarieerd bedrijf opgebouwd. Inmiddels zijn hun kinderen Nanko en Karin ook al een aantal jaren actief in het bedrijf. Henk van Oosten zoekt als ondernemer altijd naar nieuwe uitdagingen. Duurzame energie en mestverwerking zijn hiervan mooie voorbeelden. Voor deze mijlpaal werden Henk van Oosten en zijn vrouw Geesje onderscheiden met de zilveren speld en het collier van CUMELA Nederland. Als bestuurder van het afdelingsbestuur van Groningen is Henk van Oosten al een aantal jaren actief in de regio voor CUMELA.

54

GRONDIG 8 2018

Loon- en Grondverzetbedrijf Wolken greep het vijftigjarig jubileum en de officiële opening van zijn nieuwe bedrijfslocatie aan om eens flink uit te pakken. Tijdens een bijeenkomst voor relaties op vrijdag 31 augustus opende Henk Brink, Gedeputeerde van de provincie Drenthe, samen met Mieke Wolken de nieuwe locatie. Brink roemde in zijn toespraak het familiebedrijf om de mooie ontwikkeling die het in vijftig jaar heeft doorgemaakt. Namens CUMELA feliciteerde directeur Janneke Wijn­ ia-Lemstra de familie Wolken en de medewerkers met het jubileum en kreeg Peter Wolken uit handen van bedrijvenadviseur Gerben Zijlstra de gouden CUMELA-speld uitgereikt. Op zaterdag 1 september hield het bedrijf een open dag voor alle belangstellenden, die door vele honderden mensen werd bezocht.

VIJF JAAR RAAIJMAKERS BEST GRONDVERZET & CULTUURTECHNIEK Alweer vijf jaar zijn Jos en Henny Raaijmakers werkzaam in de nieuwe situatie en op een nieuwe locatie van hun bedrijf, Raaijmakers Best Grondverzet & Cultuurtechniek. Een goede reden voor een feestje en een open dag. De machines waren in het werk opgesteld, zodat duidelijk zichtbaar was waarvoor de machine in de praktijk werd ingezet. Het zonnetje liet ze nog eens extra blinken. En als de kinderen goed worden verzorgd, hebben de ouders alle tijd om te netwerken. Een leuke dag om op terug te kijken.

KANTERS: AFSCHEID VERGT EEN GOEDE VOORBEREIDING Al jaren waren de gebroeders Kanters uit Beek en Donk aan het nadenken over de toekomst van hun bedrijf. Hun leeftijd en het ontbreken van een bedrijfsopvolger zijn uiteindelijk de redenen dat het bedrijf is overgedragen aan Troostwijk Veilingen. Stoppen is ook ondernemen, kan wel worden gesteld. Zaterdag 8 september was de kijkdag voor de online-veiling. De voorbereiding voor deze dag had heel wat voeten in aarde. De foto’s van de machines moesten perfect zijn en het terrein op orde. Vol trots toonden de gebroeders het materiaal. De veiling sloot op 10 september en nu is het voor hen wennen aan de nieuwe situatie, die vast ook weer kansen biedt.

CAO & ZO Boete wegens onvoldoende toezicht of niet?

Heeft u wel eens een boete ontvangen omdat u onvoldoende toezicht zou hebben gehouden op uw werknemer? Vaak heb ik (flinke) boetes gezien, omdat er sprake was van een arbeidsongeval ergens op het werk en de werkgever werd bestraft voor het onvoldoende toezicht houden op de werkzaamheden. Of een verkeersboete omdat uw medewerker ergens in het land een verkeersovertreding beging en u - wederom - onvoldoende toezicht hield. Een logische reactie van veel werkgevers is dan ook dat zo’n boete als onrechtvaardig voelt. Hoe moet u immers toezicht houden op al uw werknemers die verspreid in het land werkzaam zijn. En moeten de eigen verantwoordelijkheid en de professionaliteit van de werknemer niet worden meegewogen?

Als advocaat vond ik het altijd erg vervelend om uit te leggen dat het juridisch toch wat lastiger ligt. We zijn namelijk vaak geneigd om een boete te zien als straf voor iets wat je opzettelijk deed en waarvoor je schuldig kunt worden gehouden. Bij veel van dergelijke boetes speelt opzet of schuld echter nauwelijks een rol. Deze boetes zijn vaak bestuurlijke boetes, waarbij de redenatie is: de overtreding is begaan, dus u heeft onvoldoende toezicht gehouden.

Ik kan me voorstellen dat u dit leest met gefronste wenkbrauwen.

Dat kan toch niet waar zijn? Gelukkig kwam de hoogste rechtbank die over zulke boetes gaat, de Raad van State, kort geleden met een opvallende uitspraak, die meer recht doet aan het oneerlijke gevoel dat heerst. In deze kwestie ging het ook om een werkgever die een boete had gekregen voor het onvoldoende toezien op een werknemer. De werknemer had een fout gemaakt, waardoor volgens de tachograaf andere bestuurders hadden gereden en niet de desbetreffende werknemer. Dat is een overtreding van het Arbeidstijdenbesluit vervoer.

De rechtbank maakte er korte metten mee en overwoog “dat uit het enkele feit dat is gebleken dat voor de werkgever werkzame bestuurders onjuist gebruik hebben gemaakt van tachografen en bestuurderskaarten niet zonder meer volgt dat de werkgever onvoldoende toezicht heeft gehouden op het juiste gebruik van die tachografen en bestuurderskaarten.”

Een belangrijke uitspraak. Eigenlijk zei de rechtbank: “Beste minister, als je een boete wilt opleggen op grond van onvoldoende toezicht moet je dat ook bewijzen.” Hiermee werd voor het eerst de vreemde regel dat een overtreding van uw werknemers automatisch leidt tot een boete door­ broken.

Sander van Meer teamleider beleidsmedewerkers

GRONDIG 8 2018

55

VAN BUITEN NAAR BINNEN “Sommige collega’s leven de wet erg zwart-wit na”

ondernemen met

cumela

Erik Bouman, politie Oost-Brabant In hoeverre is CUMELA bekend buiten de sector? Hoe kijken overheden naar de sector? Hoe gaan grote aannemers om met cumelabedrijven? Waarin kan de sector zichzelf nog verbeteren? Daar zoeken we in deze serie een antwoord op. Erik Bouman van de politie Oost-Brabant kent de sector en de sector kent hem. “Het is belangrijk om het gesprek aan te gaan.”

We draaien net de A2 bij knooppunt Empel op als we ineens een trekker met aanhanger op de vluchtstrook zien rijden. “Ik ben bang dat je even mee moet”, zegt agent Erik Bouman. Hij houdt de trekker staande. De chauffeur stapt netjes uit en er wordt kort gepraat. De jongen geeft zijn rijbewijs af en volgt Bouman via de eerste afrit naar een stopplaats. “Zijn telefoon is leeg. De navigatie stuurde hem via de snelweg. Hij komt hier niet uit de buurt.

Hij weet dat hij fout zit. Excuses.”

Bouman loopt een rondje langs de trekker. Bij de veewagen hoort hij gelach. De trekkerchauffeur krijgt een rood hoofd. De agent sommeert hem de deur open te doen. Die is er niet. Met wat geduw en getrek gaat er uiteindelijk een zijschot open. Het is donker. Een bier- en zweetlucht komt ons tegemoet. Een krat bier op de grond, een tafel met bierflesjes en aangebroken zakken chips worden langzaam zichtbaar. Negen jongens stommelen één voor één de wagen uit. Bouman weet meteen naar welk festival ze afgelopen weekeinde zijn geweest.

De jongens vinden het maar wat grappig dat de politie ze staande houdt. De chauffeur probeert nog zijn handelwijze te verklaren, maar dat in deze veewagen dieren mogen worden vervoerd en dus ook mensen, want beide zijn levende wezens, gaat er bij de agent niet in. De chauffeur krijgt één proces verbaal voor het rijden met een trekker en aanhanger op de vluchtstrook en één voor het vervoeren van mensen in een veewagen. Hij zal een kaart moeten kopen om de juiste route zonder snelwegen terug naar huis te vinden. Zijn vrienden zullen met trein of taxi terug moeten. Als laatste wordt er nog even een foto gemaakt. Voor de grote verhalen achteraf.

Maar ja, hij was de weg kwijt en zijn navigatie deed het niet…

“Dan nog, dan nog. Als je ineens op de snelweg belandt met een voertuig dat er niet hoort, ga je stil staan langs de weg en je belt 112. Daar is dat nummer voor. Dan komen wij en begeleiden je naar een veilige omgeving.”

Een netwerk voor landbouwverkeer, zoals in de provincie Zeeland, zou dan ideaal zijn…

“Jazeker, al heb ik er een hard hoofd in dat dat lukt in Brabant. We hebben hier te maken met een provincie met heel veel kleine gemeenten en met andere wegbeheerders. Niet iedereen ziet landbouwverkeer als prioriteit. Een gemeente die aan een loonwerker een vergunning afgeeft met breedteontheffing voor een bepaalde machine ‘voor alle wegen’ heeft haar huiswerk niet gedaan. Als ik die gemeenteambtenaren daarop aanspreek en zeg dat die loonwerker nu dus ook met zijn Vervaet-bietenrooier van 3,50 meter breed op een woonerf mag komen, zeggen ze: ‘Nee, natuurlijk niet’. Ze hebben er echter wel een vergunning voor afgegeven en ik moet daar naar handelen.

Zeker nu loonwerkers vaak verder moeten rijden en ze in buurten komen die ze niet kennen, is het fijn als er zo’n netwerk is.

Daardoor weten ze dat ze op een bepaalde plek kunnen komen zonder verstrikt te raken in smalle of doodlopende wegen. Ten eerste komt dat de verkeersveiligheid ten goede en ten tweede is het voor de loonwerker economische winst. Je ergens vast rijden, kost tijd en tijd is geld.”

U kent het credo…

Hij had wel zijn trekkerrijbewijs…

“Ja, maar het toont ook meteen een tekortkoming aan binnen het T-rijbewijs. Het is goed dat dit is ingevoerd, maar er valt nog winst in te behalen. In de opleiding leert de jeugd de verkeersregels en de verkeerstekens, maar het inschatten van risico’s is een onderbelicht onderwerp. De risicoperceptie van jongeren is vaak toch anders dan van volwassenen. Als hij een aanrijding had gehad, waren die jongens in de veewagen zo met hun hoofden tegen de wanden aan geknald. Daar was dan niet veel meer van over geweest.”

56

GRONDIG 8 2018

“Ja ik ken de loonwerksector goed. Ik heb goede contacten met CUMELA en met loonwerkers hier in de buurt. Ik vind dat belangrijk. De politie staat toch vooral bekend als boeman, die aan elke loonwerker die passeert een boete uitschrijft. Sommige collega’s leven de wet inderdaad erg zwart-wit na, terwijl er een groot grijs gebied is, de geest van de wet. Die loonwerker heeft ook zijn economische belangen. Daarom is het belangrijk het gesprek aan te gaan en een tussenweg te vinden. Ik snap dat een loonwerker met een machine met een afschrijvingstermijn van tien jaar niet na zes jaar nieuwe kleppen op zijn kipper gaat plaatsen.

Wie is Erik Bouman?

Erik Bouman is politieagent bij het team Oost-Brabant.

Hij zit als motorrijder in het verkeersteam. Landbouwverkeer heeft hij zelf tot zijn specialisatie gemaakt. Hij schreef ooit een stukje over landbouwverkeer in het personeelsblad, waar TLN bovenop sprong en vragen ging stellen, zodat hij genoodzaakt was zich meer in de materie te verdiepen. Op een politievakdag kwam hij in contact met CUMELA Nederland en zo is de bal gaan rollen. Nu wordt hij veelvuldig gevraagd als het om landbouwverkeer gaat. Zo geeft hij lessen op het lokale mbo-college, maar ook op de politieacademie.

Die investering verdient hij nooit meer terug, maar we kunnen wel samen afspraken maken. Laad die wagen wat minder vol.

Die paar maïskorrels die eraf waaien, zijn misschien irritant voor de bestuurder die erachter rijdt, maar dat is meteen een reden voor hem om wat meer afstand te houden met zijn auto.”

Probeert u dat ook uw collega’s voor te houden?

“Er is bij collega’s veel onwetendheid over landbouwverkeer, merk ik. Binnen het landelijk politiebeleid is er weinig aandacht voor dit onderwerp. Dat komt doordat dit maar in enkele provincies problemen oplevert en dus niet als prioriteit wordt gesteld.

Brabant is zo’n provincie. Dat ligt vooral aan de infrastructuur: smalle wegen, grote bomen. Met steeds groter wordende machines die steeds verder weg moeten, levert dat knelpunten op. Ik probeer kennis te verspreiden. Zo schrijf ik geregeld voor ons landelijke politieblad, waarin ik de problematiek rondom het landbouwverkeer naar voren breng. Daarnaast word ik ook zo nu en dan door de politieacademie uitgenodigd om een les hierover te geven.”

Is alleen de sector verantwoordelijk voor de ­verkeersveiligheid omtrent landbouwverkeer?

“Nee, zeker niet. Ik merk dat loonwerkers erg positief staan tegenover verkeersveiligheid. Sommigen zien dit echt al als onderdeel van hun bedrijfsvoering. Van trekkerchauffeurs die met een bumper rijden, hoor ik terug dat ze meer ruimte krijgen van andere weggebruikers op de openbare weg. Dat is een goed teken, maar eigenlijk begint de verkeersveiligheid al bij de mechanisatiebedrijven en fabrikanten van landbouwmachines. Zij maken machines die niet geschikt zijn voor de openbare weg. Ik vind dat als een loonwerker een maaimachine koopt van drie meter breed daar standaard bebording en de verplichte verlichting op moeten zitten. Het is toch gek dat de loonwerker die apart moet aanschaffen? Die extra kosten zijn vaak niet in het investeringsbudget meegenomen. Een brancheorganisatie als Fedecom moet daar werk van maken, omdenken. Machines moeten niet alleen worden gezien als machines. Het zijn voertuigen.”

Een andere terminologie. Bereik je daar iets mee?

“Jazeker. Het geeft de machine een bepaalde status, waardoor je anders gaat handelen. Dat zie je ook terug in de discussie rondom het kenteken. Wij als politie vinden dat dat tien jaar geleden al had moeten worden ingevoerd. Het haalt het voertuig uit de anonimiteit. Dan pas wordt het gezien als verkeersdeelnemer.

Ongeremde aanhangers, gebroken bladveren, je moest eens weten wat wij onderweg allemaal tegenkomen. Met een kenteken zou er een herkeuring bij de RDW kunnen plaatsvinden, waardoor bij geconstateerde gebreken wordt gekeurd op een deugdelijk herstel, waardoor we dit soort onveilige situaties kunnen voorkomen.”

Wat zijn veel voorkomende gebreken die u ­tegen­­komt bij loonwerkers?

“De bebording is vaak niet in orde. De afgeknotte driehoek is of niet aanwezig of hij hangt in de cabine in plaats van achter de machine. Ook markeringsborden ontbreken nog te vaak, terwijl ze van groot belang zijn. Het geeft duidelijkheid in het verkeer.

GRONDIG 8 2018

57

ondernemen met

cumela

Nadat de trekker en kar naast de snelweg zijn ­gedirigeerd, gaat alles op de foto.

Na het horen van gelach wordt de kar geopend en treft Bouman niet alleen de ­passagiers aan, maar ook de restanten van een gezellig weekeinde.

Andere verkeersdeelnemers houden rekening met je en geven je meer ruimte, net zoals met die trekkerbumper. Daarnaast zou elke loonwerker op zijn bedrijf een spiegelafstelplaats moeten creëren. Hoe vaak spiegels wel niet verkeerd afgesteld staan, is ongelooflijk. Daar heeft ook de loonwerker zelf - zowel op de openbare weg als op het eigen terrein - profijt van.”

Wat kan de sector zelf doen om boetes te voor­ komen?

“Het draait vaak om economisch gewin versus verkeersveiligheid. Loonwerkers krijgen voornamelijk een boete omdat hun voertuig niet aan de wettelijk gestelde veiligheidseisen voldoet.

Ze klagen daarover, maar ik denk dan: waarom bel je van tevoren niet? Ik sta open voor het gesprek en kom graag langs om het machinepark te beoordelen en punten aan te wijzen die kunnen worden verbeterd op het gebied van verkeersveiligheid.

Sommige loonbedrijven doen aan risicoacceptatie: tijd is geld en dus wil je door met het werk, maar ik zeg altijd: wij zorgen er dan wel voor dat dat economisch gewin wegvalt. Het geeft ook oneerlijke concurrentie. Een loonwerker die zijn kipper te hoog laadt, hoeft minder vaak te rijden en heeft dus minder kosten dan diegene die zich wel aan de regels houdt. Dat klopt niet.”

TEKST & FOTO: Marjolein van Woerkom

advertentie

MEKOS MACHINEBOUW BRENGT U OP VOORSPRONG!

Unieke egaliseer machines welke voor u per stuk op maat gebouwd worden van klein tot onbeperkt groot: de Mekos Kilver en de Mekos Transport Dozer voorzien van een bodemplaat met hierop een hydraulisch schuifbord.

Partners:

58

GRONDIG 8 2018

Mekos Schagerbrug BV Tel. 0224-571555 www.mekos.net

BESPAAR BRANDSTOF MET DE NIEUWE KROON-OIL AGRI ULTRA LIJN AGRISYNTH LSP ULTRA | AGRIFLUID | SP GEAR LS

DE NIEUWSTE GENERATIE LANDBOUW EN GRONDVERZET SMEERMIDDELEN VAN KROON-OIL »

Brandstof- en kostenbesparend

»

Levensduurverlengend

»

Volledig Euro 6 en Tier 4 normen compatibel

De bodem vraagt om Celli !

G 190

Lothar 305

Spitmachine

Alle lagers met oliebadsmering Nieuw: HD oliekeerringen Nu met deelbare krukas

Bieslook 15 6942 SG DIDAM

Overtopfrees

Hydraulisch verstelbaar pennenrek In één keer onderwerken van oude graszode Resultaat een mooi zaaibed

gerard.zweers@argi.nl 06 - 53 23 61 80

www.argi.nl like ons op Facebook

ondernemen met

cumela

CUMELA.NL

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Cumela.nl zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws?

Ga naar Cumela.nl. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

START CAMPAGNE ‘MODDER OP DE WEG? GAS LOS!’

MESTSECTOR LANCEERT GEDRAGSCODE KEURMEST

ROV Oost-Nederland heeft in samenwerking met CUMELA Nederland de moddercampagne ‘Modder op de weg? Gas los!’ in Oost-Nederland afgetrapt. Die aftrap vond op 13 september plaats bij Loonbedrijf ­Grefelman in Luttenberg. De gedeputeerde van Overijssel, Bert Boerman, onthulde het logo samen met Janneke Wijnia van CUMELA en wethouder Dennis Melenhorst van de gemeente Raalte. In Gelderland vond de aftrap plaats op 19 september bij Loonbedrijf Hofmeijer in Voorst. Daar werd het logo onthuld door gedeputeerde Conny Bieze, CUMELA provincie Gelderland-voorzitter Maarten Toonen Dekkers en wethouder Hans van der Sleen van de gemeente Voorst.

De campagne geeft weggebruikers tekst en uitleg over wat je moet doen bij modder op de weg: Rijd je in het buitengebied en zie je een geel waarschuwingsbord in de berm staan? Dan betekent dat dat er iets verderop modder op de weg ligt. Matig je snelheid, laat het gas los, blijf sturen in de richting waar je heen wilt en ga absoluut niet remmen.

De gezamenlijke mestsector heeft op AgroTechniek Holland de gedragscode KeurMest in gebruik genomen. Met de ondertekening geven veehouders, eindgebruikers, transporteurs en loonwerkers aan dat zij volgens de regels mest produceren, transporteren, aanwenden en/of verwerken. De ondertekening van KeurMest is vrijwillig, maar richting de toekomst toe niet vrijblijvend. Het is de eerste stap richting een gecertificeerde keten, onderdeel van het actieplan ‘Samen werken in een eerlijke keten’. Ondertekenaars van de gedragscode worden opgenomen in een register dat voor alle schakels in de mestketen open staat en inzichtelijk is. Bedrijven hebben daarmee meer zekerheid en bouwen vertrouwen op met die bedrijven die de gedragscode hebben ondertekend. Teken de gedragscode op de website www.keurmest.nl.

Al diverse cumelaondernemers hebben de gedragscode ondertekend.

DREIGING AFRIKAANSE VARKENSPEST: NEEM PREVENTIEVE MAATREGELEN Na de vondst van besmette zwijnen in België neemt de dreiging van Afrikaanse varkenspest in Nederland toe. CUMELA Nederland roept mestvervoerders op om extra waakzaam te zijn en extra hygiënemaatregelen in acht te nemen, in het bijzonder als zij mest door of in België vervoeren.

De volgende hygiënemaatregelen worden aanbevolen: • Voor het oprijden van veehouderijbedrijven banden en wielkasten ontsmetten.

• I n de buurt van het voertuig blijven en de stallen niet betreden.

•V oor het laden of lossen zoveel mogelijk slangen van het ­veehouderijbedrijf gebruiken.

•H anden en stuurwiel ontsmetten met een ontsmettingsgel.

60

GRONDIG 8 2018

Foto: Femke Teussink

VEELGESTELDE VRAGEN LEEST U OP CUMELA.NL • Wat is de ernst van een datalek en welke boete staat erop?

• Hoe ga ik, in het kader van de AVG, om met visitekaartjes?

• Mag ik nog loonstroken via e-mail naar mijn medewerkers sturen?

• Wat mag ik registreren als mijn werknemer zich ziek meldt?

VOORZITTER OOK OP CUMELA.NL • Uitleg SZW-beleidsregels ‘de zieke werknemer’ • Meld problemen met inleveren gewasbeschermingsmiddelen • Premies werkhervattingskas 2019 bekend • Belangrijkste actiepunten nieuwe VCA*-norm in beeld • Gladde wegen: modderborden en schoonmaken

BREURE SCOORT MET VEILIG LANDBOUWVERKEER Pas was het weer raak: een columnist die te keer ging tegen het landbouwverkeer, de jeugdige bestuurders en de grote voertuigen, dit keer in het Reformatorisch Dagblad. Onze regiobestuurder Arjan Breure uit Klaaswaal las het en voelde zich ten onrechte in de hoek gezet. Daar liet hij het niet bij, maar hij schreef recht uit het hart een reactie. De redactie van de krant besloot om er geen ingezonden brief van te maken, maar er groots ruimte voor te maken op de opiniepagina van de krant. Resultaat: een mooi twee pagina groot artikel waarin een collega-cumelaondernemer uiteenzet hoe we als organisatie bezig zijn met veilig landbouwverkeer. Een geweldig resultaat voor een gedreven bestuurder. Er zit ook een waardevolle les in.

DRENTSE MONDENWEG TOCH NIET AFGESLOTEN De afsluiting voor landbouwverkeer van de Drentse Mondenweg tijdens de oogstperiode is door de inzet van CUMELA Nederland, landbouwvereniging de Monden en LTO Noord van de baan. De provincie wilde van 3 september tot en met 26 oktober, tijdens de oogst, de provinciale weg tussen Tweede Exloërmond en Valthermond afsluiten. Naar schatting van de partijen moesten de ondernemers 40.000 extra kilometer rijden om hun producten van zo’n 2000 hectare bij de Drentse Mondenweg af te voeren.

Door de werkzaamheden anders te organiseren, is een afsluiting van de weg niet meer nodig.

SPORTVELDBEHEER IN 2020 CHEMIEVRIJ HAALBAAR EN BETAALBAAR? CUMELA Nederland, VHG en BSNC luiden de noodklok over de voortgang van de Green Deal Sportvelden: “De sector is er klaar voor, nu de beheerders nog!” De Green Deal Sportvelden is een samenwerkingsovereenkomst tussen diverse partijen met als doel om in 2020 geen gewasbeschermingsmiddelen meer te gebruiken op sportvelden. De drie brancheverenigingen maken zich ernstig zorgen. Zij hebben zich de afgelopen twee jaar ingezet om hierover voorlichting te geven en om goede chemievrije praktijkvoorbeelden te inventariseren. Daarbij stuitten zij op een verontrustende situatie. Met het verdwijnen van chemische middelen is namelijk een compleet ander terreinbeheer noodzakelijk. Mogelijk heeft dat een andere (mindere) speelkwaliteit tot gevolg, want engerlingen en weegbree laten zich niet zomaar verjagen. Bovendien is de kans groot dat het ook gepaard gaat met financiële consequenties. Sportbonden en veel terreinbeheerders zijn zich daarvan nog niet bewust of lijken zich hier althans weinig zorgen over te maken. Dat moet snel veranderen.

Maandelijks op deze plaats een column van één van de voorzitters van CUMELA Nederland. Deze editie Corné Vinke voorzitter sectie Agrarisch loonwerk.

Droogte: geluk of ongeluk?

Iedereen kan zich de oogst van 2017 nog herinneren. Veel regen, plannen was onmogelijk, improviseren, collega’s inhuren, dag en nacht werken, enzovoorts. Hoe anders is dan 2018. Hoewel er in sommige regio’s in Nederland in het voorjaar veel regen viel, was het op de meeste plaatsen al snel droog. Niemand had toen het idee dat er een lange periode van droogte en warmte aan zat te komen. Zo ergens eind mei, begin juni, toen de temperaturen dag in, dag uit de dertig graden aantikten, werd echter al langzaam duidelijk dat de regen van 2017 niet wenselijk was, maar deze droogte ook niet!

Inmiddels is het eind september en is het duidelijk geworden dat de droogte twee gezichten heeft. Aan de ene kant is het werk gemakkelijk planbaar en hoeven er minder overuren te worden gemaakt. Aan de andere kant is er ook minder werk door tegenvallende maïsoogsten, minder snedes gras en uien-, en aardappelpercelen die niet meer hoeven te worden gerooid. Daar komt nog bij dat veel werkzaamheden in de tijd naar voren zijn opgeschoven. Hierdoor kan bij sommige cumelabedrijven de vraag ontstaan: hoe ga ik handelen als de werkzaamheden voor mijn medewerkers de komende maanden eerder gereed zijn dan verwacht? Voor deze bedrijven zijn er twee oplossingsrichtingen te bedenken. Ten eerste is er de mogelijkheid om gebruik te maken van de ‘onwerkbaar weer’-regeling. Medewerkers kunnen gebruik maken van de WW-regelingen. Als werkgever heeft u echter wel een eigen risico van zes weken.

De andere manier is er één die meer bij onze sector past: creativiteit in het vinden van werk. Overal om ons heen wordt er gevraagd naar personeel. Misschien kunt u de monteur uitlenen aan een mechanisatiebedrijf, de man met CE-rijbewijs inzetten bij een transportbedrijf of uw aardappelrooiermachinist laten meewerken bij een grondverzetbedrijf. En als u voor deze uitleen een fatsoenlijk uurtarief kunt vragen, snijdt het mes aan twee kanten: u bindt uw medewerkers aan uw bedrijf en wellicht houdt u er een nieuwe zakenpartner aan over!

Mocht u hierover van gedachten willen wisselen, neem dan contact op met de infolijn of bedrijvenadviseur van uw brancheorganisatie.

Corné Vinke Voorzitter sectie Agrarisch loonwerk

GRONDIG 8 2018

61

• • • • • •

ZEER HOGE FLEXING TECHNOLOGIE VOOR DE LANDBOUWTRAILER 30% MEER DRAAGVERMOGEN BIJ NOMINALE BANDENSPANNING (2.8BAR) GELIJK DRAAGVERMOGEN BIJ 30% MINDER BANDENSPANNING GERINGE BODEMVERDICHTING SUPERIEURE INRIJDINGSBESTENDIGHEID DMV STAALGORDELS GESCHIKT VOOR ‘OFF- EN ON ROAD” TOEPASSINGEN Nederland Molcon Interwheels Zwake 5 NL-4451 HH Heinkenszand

DE EERSTE ECHTE KIPPERBAND MET

VF-TECHNOLOGIE!

ACTIE

Verjaardag 50STE

T: +31 (0) 113 56 95 00 F: +31 (0) 113 56 36 23 E: sales.nl@molconinterwheels.com

www.molconinterwheels.com

€ 27.499*

€ 28.599*

11 MODELLEN AAN FEESTELIJKE PRIJZEN!

€ 14.999* € 12.799*

€ 4.199*

SPECIALE VERJAARDAGSAANBIEDING 1968 - 2018

MEER INFO OP: JOSKIN.COM (* prijs € excl. btw / excl. keuringsset / excl. transportkosten)

W W W . L M C G E N N E P. N L

www.lmcgennep.nl Locatie: Landtech te Veghel

Corridor 9 • 5466 RB Veghel • T: 0413 - 211733

joskin.com

: S R E P M U TREKKERB !

P O R O O V D I E H G I VEIL

s e l l a n e v o b d i e h g Veili

el k, Laag-Kepp Gebr. Eugenlin

Wij rijden nu ook met een trekkerbumper:

Tussenstand deelnemers 500 390

Oomen Landbouw & Loonwerk, Almkerk

Loonbedrijf In ‘t Hulst, Ysselsteyn

Vos Ruinerwold bv, Ruinerwold

Loon- en grondverzetbedrijf van Hal, Voorst

Van der Poel, Zoeterwoude

Hoveniersbedrijf Nibbeling, Beers

Loonbedrijf Groot-Enzerink, Vorden

Mart Munsters BV, Deurne

Derks GWW, Nijmegen

Gebr. Eugelink, Laag-Keppel

Vergroot de veiligheid, rij met een trekkerbumper.

CUMELA Nederland ondersteunt de aanschaf van 500 bumpers met een vergoeding van â‚Ź 500,-.

30

VEILIG

(land)bouwverkeer

Kijk op www.cumela.nl/trekkerbumpers voor de deelnemende leveranciers en de spelregels en voorwaarden.

ondernemen met

cumela

TOOLBOX Stoppen met roken Tips en vuistregels voor de toolboxmeeting

Voor meer info over veilig werken, kijk op www.agroarbo.nl

Roken is een ernstige verslaving. Bij sommige partijen bestaat de ambitie om toe te groeien naar een rook­ vrije generatie. Dat wil zeggen nul procent rokende jongeren en rookvrij opgroeien. Omdat deze jongeren nooit beginnen met roken, hoeven ze ook niet te stoppen met roken. Voor degene die ooit zijn begonnen, is deze toolbox. Stoptober komt er weer aan.

STOPTOBER

VERSLAVING EN GEWOONTE

Stoptober is bedoeld voor rokers die erover denken om te stoppen. Deelname aan Stoptober biedt rokers de mogelijkheid om een succesvolle stoppoging te doen. 28 dagen rookvrij zijn betekent dat het doel is gehaald. Als het lukt om 28 dagen te stoppen, is de kans om altijd te stoppen groot! Kijk op www.stoptober.nl.

Nicotine geeft je ongeveer twintig minuten een goed gevoel.

Na twee uur zonder nicotine beginnen de ontwennings­ verschijnselen (gespannenheid, minder goede concentratie, chagrijnig). Na een nieuwe sigaret voel je je weer goed. Ook rookmomenten zorgen ervoor dat je gaat roken, bijvoorbeeld in de pauze, als beloning voor hard werken en bij het omgaan met emoties.

TABAK Tabak valt onder de genotmiddelen. Het heeft zowel stimulerende als kalmerende eigenschappen. Bij het roken komen ook verbrandingsproducten vrij. Er zijn ongeveer 70 kankerverwekkende stoffen bekend in tabaksproducten en tabaksrook. De meest bekende is teer, de veroorzaker van longziekten. Tabak bevat ook het verslavende nicotine. Dat is net zo verslavend als cocaïne en heroïne.

STOPPEN Heb je een reden nodig om te stoppen? Eén op de twee rokers overlijdt aan roken! Eén op de honderd sterfgevallen is het directe gevolg van meeroken.

Alle toolboxen zijn ook digitaal te gebruiken via de Veilig Vakwerk-dienst.

Ga voor meer informatie naar www.veiligvakwerk.nl.

64

GRONDIG 8 2018

BLIJVEN ROKEN

STOPPEN MET ROKEN

Grotere kans op kanker in mond, keel, longen, nieren, blaas Betere conditie, je hoest verdwijnt en alvleesklier en op hartfalen en aderverkalking Grauwe gerimpelde huid, gele vingers

Huid en haar zien er mooier uit

Gele tanden, slechte adem

Beter proeven en ruiken

Trage genezing bij operatie of wond Drie pakjes à € 6,90 per week = € 20,70 ofwel € 1076,per jaar. De kosten blijven stijgen.

Eén sigaret kost € 0,35.

Je kunt het geld opsparen of aan iets anders uitgeven

Overlast voor anderen, met name kinderen in ontwikke- Anderen roken niet mee, jij en je huis ruiken frisser ling overlijden door meeroken

TIPS EN VUISTREGELS • Bereid je goed voor: - Waarom wil je stoppen? Dit kun je straks gebruiken als het moeilijk wordt.

- Bedenk wat de moeilijke momenten zullen worden en wat je dan kan helpen.

- Probeer samen met je partner te stoppen. Vertel anderen dat je gaat stoppen. Dat helpt om begrip op te brengen voor je slechte humeur.

- Bepaal of je met of zonder hulp wilt stoppen - Bepaal een startdatum. Download de Stoptober-app.

- Gooi asbakken, aanstekers et cetera weg. Deze heb je niet meer nodig.

• W eet dat het begin het moeilijkst is. Verslavings­ver­schijn­ selen houden na 48 uur op. Nieuwe gewoonten aanleren kost tijd, maar is goed mogelijk.

• Als je trek hebt in een sigaret, wacht dan vijf minuten.

De trek verdwijnt, zeker als je afleiding hebt gevonden.

• Vermijd moeilijke situaties, zoals feestjes. Over een paar weken is dat veel gemakkelijker.

• Toch gerookt? Opstaan en weer doorgaan.

• Beloon jezelf! Stoppen met roken is een topprestatie!

WAT KUN JE VERWACHTEN ALS JE STOPT: 8 UUR

Nicotine en koolmonoxideniveaus zijn gehalveerd. Je bent boos en onrustig en hebt zin om te roken.

24 UUR

Grote schoonmaak longen, veel hoesten Alle koolmonoxide is uit je lichaam

48 UUR

Alle nicotine is uit je lichaam, pak nu het gewoontegedrag aan.

Ruiken en proeven zijn verbeterd

72 UUR

Je hebt meer energie Ademen gaat gemakkelijker

1 WEEK

Moeilijke fase, je hebt last van ontwenningsverschijnselen. Trek in een sigaret duurt enkele minuten en verdwijnt weer. Hou vol!

2 WEKEN

De zwaarste ontwenningsverschijnselen zijn voorbij! Je lichaam herstelt. Je conditie wordt beter.

1 MAAND

Je conditie is nog beter geworden, je rokershoest wordt steeds minder.

2 MAANDEN

Nu is het wennen aan het leven als niet-roker. Je hebt geen last meer van ontwenningsverschijnselen

1 JAAR

Gefeliciteerd! Je bent blijvend gestopt. Je risico op hart-en vaatziekten is gehalveerd!

De kansen op andere ziekten nemen steeds meer af

RESULTATEN STOPTOBER 2015-2016 67 procent van de deelnemers was twee maanden na Stoptober nog steeds gestopt. Degenen die wel weer rookten, rookten minder: van gemiddeld 17,1 naar 10,1 sigaretten per dag. Daarnaast waren de positieve overtuigingen ten aanzien van roken gedaald en de negatieve overtuigingen toegenomen.

TEKST: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo

GRONDIG 8 2018

65

ondernemen met

cumela

Werken aan de bodem Thema bodem krijgt structuur De bodem is de komende jaren één van de beleidsterreinen waarvoor extra aandacht is. Dat biedt kansen voor cumelaonder­ nemers, bijvoorbeeld door bodemverbeteringswerken, maar ook bedreigingen. De sector werkt namelijk met grote en zware machines. Hoe de sector en CUMELA Nederland daarop kunnen inspelen, leggen Maurice Steinbusch en Gerben Zijlstra uit.

Er lopen momenteel al veel projecten om anders naar de bodem te kijken.

Zoals in Flevoland, waar bezoekers van AgroTechniek Holland daar kennis van konden nemen.

66

GRONDIG 8 2018

Op 23 mei 2018 informeerde minister Carola Schouten de Tweede Kamer met haar plannen op het gebied van duur­ zaam bodembeheer. In deze brief geeft zij aan welke plannen ze heeft om de kwaliteit en het beheer van de landbouw­ gronden in Nederland te verbeteren. Het beleid van het ­kabinet is gericht op een duurzaam beheer van landbouw­ bodems in 2030. Zo kan de bodem optimaal functioneren en blijft de kwaliteit bewaard voor toekomstige generaties. Een groot deel van deze plannen leunt op het vergroten en ver­ spreiden van kennis over duurzaam bodembeheer. Voor het eind van de zomer moeten de ketenpartijen in de landbouw komen met een breed gedragen programma tot verbetering van landbouwbodems. Deze programma’s zullen nog in deze kabinetsperiode ten uitvoer worden gebracht. In haar brief daagt de minister met name ook de cumela- en mechani­ satiebranche uit om de ontwikkeling en toepassing van ­lichtere en slimmere machines te versnellen.

De aandacht van de politiek naar de bodem wordt groten­ deels ingegeven door het veranderende klimaat. Het ver­ anderende klimaat met heviger buien of langdurige droogte is van invloed op het bodembeheer. Tevens vindt er in een aantal gebieden bodemdaling plaats door veenoxidatie (zie kader). In het klimaatakkoord van Parijs zijn afspraken ge­ maakt over de reductie van de uitstoot van broeikasgassen en met name CO2. Als invulling daarvan wil Nederland 49 procent minder klimaatgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Hoe dit te bereiken, is onderwerp van gesprek aan de verschillende klimaattafels (zie kader). U kunt zich voorstellen dat er de komende jaren veel veranderingen op de sector af­ komen. Wat zijn hiervan de gevolgen voor cumelabedrijven?

Regionale bodeminitiatieven Afdelingen van CUMELA Nederland zijn betrokken bij een groot aantal regionale initiatieven op het gebied van bodem

Voorkomen en opheffen bodemverdichting in Gelderland In Gelderland is dit voorjaar een traject gestart met een drietal loonwerkers en hun klanten om te kijken of ondergrondverdichting kan worden voorkomen. Deelnemende partijen zijn naast de loonwerkers CUMELA Nederland, CLM, Countus en Wageningen UR. Onderdeel van de aanpak is om de bodemkwaliteit op een aantal percelen te volgen en proberen te verbeteren. Bedoeling is de kennis en ervaringen te delen met andere loonwerkers in Gelderland.

In de provincies Friesland, Groningen en Drenthe gaan soortgelijke projecten van start.

In uw eigen regio: haak aan!

Binnen het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer werkt het agrarisch bedrijfsleven samen met waterschappen en ­ministeries aan voldoende zoet water en schoon water. De praktijk is dat elke regio zijn eigen aanpak vergt als gevolg van de regiospecifieke uitdagingen, grondsoorten en landgebruik. Waterschappen neigen er steeds meer naar om het verbeteren van de waterkwaliteit te realiseren via het spoor van het verbeteren van de bodemkwaliteit (structuur, waterhuishouding, vruchtbaarheid en bodemleven).

Een overzicht van de trajecten in uw regio treft u aan op www.agrarischwaterbeheer.nl. Vaak zijn deze trajecten in eerste instantie gericht op de landgebruiker. Ook de loonwerker bieden ze echter kansen om nieuwe inzichten op te doen en zijn gebiedskennis op het gebied van aangepast bodem- en waterbeheer te delen.

en klimaat. Evenals de minister zien ook andere ketenpartners en waterpartijen in dat cumelabedrijven een grote rol spelen in de omgang met de bodem. Met de kennis van ­machines, precisielandbouw en regionale en lokale (bodem) omstandigheden zijn cumelabedrijven een belangrijke ­schakel in het bodembeheer. In dit artikel worden een aantal lopende initiatieven belicht. Er is veel aandacht voor kennisontwikkeling en anders omgaan met de kostbare bodem. In de praktijk blijkt er nog veel onbekend over bodemleven, -structuur en -chemie. Bovendien worden veel dagelijkse beslissingen over bijvoorbeeld oogsten of bewerken ge­ maakt zonder de bodem op de eerste plaats te zetten.

CUMELA zet samen met u in op de bodem. We hebben de komende jaren als sector een behoorlijke opgave, die zeker ook kansen biedt. Kansen op het terrein van bewerking, bemesting, drainage en waterhuishouding, maar ook bij de aanleg en het onderhoud van dijken, stuwen en natuur. De creatieve cumelaondernemer kan een rol opeisen als deskundige van het regionale bodembeheer. Uw klanten (boeren, waterschap en overheid) kloppen graag bij u aan voor oplossingen in een veranderende markt. We constateren dat in veel ­regio’s al veel gebeurt. Sinds 1 september is Gerben Zijlstra actief als beleidsmedewerker bodem. Hij komt graag met u in contact

Klimaattafel Landbouw en Landgebruik Half juli hebben de zogeheten klimaattafels hun bevindingen aangeboden aan minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat. De klimaattafels zijn de landelijke invulling van hoe Nederland kan voldoen aan het Parijs-akkoord, n ­ amelijk het terugdringen van de uitstoot van de broeikasgassen CO2 (koolstofdioxide), CH4 (methaan) en N2O (lachgas). Eén van de vijf tafels betreft Landbouw en Landgebruik. Op tafel ligt nu een advies dat na doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en na bespreking in de Tweede Kamer dit najaar verder wordt uitgewerkt met maatschappelijke partijen. Naast maatregelen met betrekking tot methaan en veehouderij (voeding, bemesting, stalaanpassing, warme sanering varkenshouderij, energiebesparing, terugdringen van voedselverspilling en energiebesparing) zijn de volgende maatregelen specifiek gericht op land­ gebruik: • Het vernatten van veenweidegebieden door een aangepast waterbeheer (80.000 hectare drukdrainage en onderwaterdrainage). Functieverandering van nietproductieve grond (landelijk 4000 hectare tot 2030) is niet uitgesloten.

• Tegengaan van de uitstoot uit de andere landbouwbodems door het verhogen van het organische-stofgehalte in de bodem, het meer jaarrond groen houden van de grond met vanggewassen of groenbemesters, beperkte grondbewerking en slimme rotaties.

• Vergroten van het areaal bos; aanleg van groen in het stedelijk gebied, langs infrastructuur en meer bomen en groen in het buitengebied.

Grote vraag is nog of landgebruikers kunnen worden beloond als zij maatregelen treffen waarmee koolstof aantoonbaar wordt vastgelegd in of op bodems.

Hoger waterpeil in veenweidegebieden In een groot deel van Nederland vindt landbouw (landgebruik) plaats op veengrond. Dit is voornamelijk te vinden in West-Nederland en Friesland. De uitdaging in deze gebieden is om het nu continue proces van bodemdaling tegen te gaan.

Dit kan door het oxideren (‘opbranden’) van de veenlaag tegen te gaan door het waterbeheer aan te passen. Het nat houden van het veenpakket betekent dat er minder afbraak van de organische veenlaag plaatsvindt en dus ook minder opgeslagen broeikasgassen vrijkomen. Voor Friesland zou dit een verhoging van de waterpeilen betekenen. Tegelijkertijd is het de uitdaging economisch aantrekkelijk landgebruik te behouden in deze gebieden voor boeren en cumelabedrijven.

De bewustwording dat het huidige landgebruik (teeltsysteem, waterbeheer en mechanisatie) op de langere termijn niet vol te houden is, neemt steeds meer toe.

Is westelijk Nederland al langer ‘gewend’ geraakt aan hogere waterpeilen, voor het Friese veenweidegebied betekent dit een flinke aanpassing. Wat betreft water­ beheer is er nu veel aandacht en interesse voor de technieken onderwaterdrainage en peilgestuurde drainage als alternatief voor het generiek verhogen van slootwaterpeilen. Op deze manier krijgt de landgebruiker zelf meer mogelijkheden om het grondwaterpeil te regelen. Voor cumelabedrijven wordt onder meer gedacht aan de noodzaak om zich op termijn meer te gaan oriënteren op onder meer lichtere apparatuur om op ‘vochtiger’ grond loonwerk te kunnen blijven uitvoeren.

wanneer u wilt meedenken over de praktische opgaven voor de cumelasector, maar wil ook met u sparren als u al bent ­betrokken bij projecten.

TEKST: Gerben Zijlstra , adviseur bodem en Maurice ­Steinbusch, secretaris sectie Agrarisch Loonwerk FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 8 2018

67

MANAGEMENTSYSTEMEN De koers bepalen in een complexe omgeving

ondernemen met

cumela

Nadenken over de toekomst, iedereen doet het regelmatig. Hoe vaak zet je het echter op papier, met kansen en bedreigingen?

In Grondig 7 lieten we zien hoe je de context van de organisatie beschrijft. Dit keer de methode om de toekomst van je bedrijf in beeld te brengen om daar een koers op uit te kunnen zetten.

Hoe goed ben je in het toepassen van nieuwe technieken en kun je daar bij opdrachtgevers rendement uit halen?

Een mogelijkheid om de kracht van een bedrijf in beeld te brengen, is de SWOT-analyse Hierbij worden de sterke en minder sterke kanten van het bedrijf benoemd en in een schema gezet. Daarbij wordt er ook gekeken naar kansen en bedreigingen binnen en buiten het bedrijf. Een voorbeeld van de uitkomst van een SWOT-analyse vindt u in de illustratie. De genoemde zaken moet u allemaal in meerdere of mindere mate in uw bedrijf kunnen oppakken.

Kansen en bedreigingen voor bedrijven zijn er op vele gebieden. De technische ontwikkelingen gaan snel. Denk aan GPS, drukwisselsystemen automatische regelsystemen op landbouwmachines, digitale informatiestromen (werkbonnen) en de digitale bouwplaats. De vraag is in hoeverre kunt u dit oppakken.

Eisen van opdrachtgevers zijn in beweging. Bij aanbestedingen worden certificaten gevraagd op het gebied van duur-

zaamheid, CO2-reductie, Prestatieladder Socialer Onder­ nemen, social return en maatschappelijk verantwoord onder­nemen. Daarnaast moet bij de inschrijving vaak een plan van aanpak worden aangeleverd. Allemaal zaken die je als bedrijf moet implementeren en toepassen om in beeld te blijven. Tegelijkertijd wordt het steeds lastiger om voldoende en geschikt personeel te vinden. Bovendien worden aan de medewerkers meer en andere eisen gesteld. Anderzijds ­stellen medewerkers ook eisen, zoals een betere balans tussen werk en privé. Waar vroeger een volwaardig vakman in dienst trad, moet tegenwoordig de medewerker nog aanvullend intern worden opgeleid.

De marktverhoudingen verschuiven ook. Projecten worden groter en van uurtje-factuurtje gaat het meer naar verantwoordelijkheid voor een pakket werkzaamheden, bijvoorbeeld op basis van een bestek (als aannemer) of een deel van

SWOT-analyse Sterkte

Zwakte

Vakmanschap

Kantoorbezetting

Terreinkennis

Automatisering

Specialistisch materieel

Kennis RAW

Kansen

Bedreigingen

Grotere bestekken

Macht hoofdaannemers

Vraag naar ontzorgen

Boetebedingen Eisen opdrachtgevers

68

GRONDIG 8 2018

een bestek (als onderaannemer). Projectadministratie, over­ leg met opdrachtgevers en kennis van aanbestedingsregels zijn belangrijk om grip op de zaak te houden en niet onder te sneeuwen ten opzichte van opdrachtgevers of hoofdaanne­ mers. Zaken die je als bedrijf moet kunnen handelen.

Door die veranderingen worden ook de financiële risico’s groter. Hoge investeringen vragen om een intensieve benut­ ting van machines. De uit te voeren projecten worden groter, met als gevolg meer voorfinanciering voordat de eerste ter­ mijn wordt uitbetaald. Ten slotte is er meer sprake van een claimcultuur. Foutjes of onbekendheid worden sneller afge­ straft met boetes of schadeclaims. Het is de kunst om dat in het bedrijf goed te kunnen opvangen.

Keuzes maken Of er bij de genoemde veranderingen sprake is van een kans of een bedreiging is afhankelijk van de mate waarin het be­ drijf sterk genoeg is om op de verwachte kans of bedreiging in te spelen. Het zal niet meevallen om op alle ontwikkelingen alert in te spelen. We hebben namelijk te maken met schaar­ ste: in financiële middelen, in organisatorische mogelijk­ heden, in kennis en in personele capaciteit. Er zullen dus keu­ zes moeten worden gemaakt. Als bedrijf is het goed om daar eens in de zoveel jaar bij stil te staan, het liefst met een extern adviseur die helpt om een goede analyse te maken. Binnen CUMELA Advies merken we dat we om de juiste keuzes te ­maken vaak antwoorden zoeken op de volgende vragen.

• Op welke ontwikkelingen moet het bedrijf inspelen om de boot niet te missen?

• Welke doelen willen we met het bedrijf bereiken?

• Wat is haalbaar in financiële zin, maar ook qua competenties en organisatorisch.

• Welke alternatieven sluiten elkaar uit?

• Willen we zelf projecten aannemen of machines met ­be­diening verhuren?

Eigenlijk komt het altijd neer op de vraag: welk bedrijf willen wij zijn en wat willen wij bereiken?

Strategie De kunst is om in antwoord op deze vraag een strategie te bepalen die consistent is. Daarin zijn vele mogelijkheden. We noemen een aantal voorbeelden.

• Als een bedrijf als hoofdaannemer werken wil aannemen, zal er voldoende kennis en capaciteit moeten zijn voor een deugdelijke projectadministratie en een strakke aansturing van de projecten.

• Als een bedrijf de koers van een prijsvechter wil varen, zal het strak op de kosten moeten letten en terughoudend moeten zijn op het gebied van productontwikkeling.

• Als een bedrijf alle relevante certificaten wil behalen om als voorloper meer kansen af te dwingen, zal het de manage­ mentcapaciteit daarop moeten afstemmen en ook de com­ municatie met potentiële klanten daarop moeten richten.

• Als het bedrijf bekend wil staan als een kwaliteitsbedrijf waarvan de medewerkers blind vertrouwen krijgen van de klanten, dan horen daarbij ook een passend tarievenstelsel, aandacht voor training en opleiding en het juiste materieel.

Is eenmaal helder wat voor een type bedrijf je wilt zijn, dan kun je ook de strategie bepalen. Daarbij wordt de te volgen koers vastgelegd op het gebied van producten, diensten­ pakket en kwaliteit, doelgroepen en opdrachtgevers, regio­ aanduiding, prijsstrategie, promotiestrategie en personeel en organisatie.

“Wat voor een bedrijf willen we zijn en wat willen we bereiken?”

Koers controleren Wanneer de strategie duidelijk is en in het denken als onder­ nemer is verankerd, zal het minder moeite kosten om bij alle ontwikkelingen die op het bedrijf afkomen de juiste keuzes te maken. In die zin is de geformuleerde strategie in feite een hulpmiddel voor alle betrokkenen in het bedrijf om richting te geven aan de te ondernemen acties. Door jaarlijks de ­strategie te bespreken, kan worden gepeild of het bedrijf nog op koers ligt en of de strategie nog voldoende actueel is. Zo kan het bedrijf ook in een complexe omgeving een stabiele, passende koers blijven varen. Natuurlijk kun je dat alleen doen en voor je bedrijf formuleren, maar uit ervaring weten we dat ogen van buiten helpen om de blinde vlekken te zien.

Wie open en van buitenaf naar zijn bedrijf wil kijken, doet er daarom goed aan een extern adviseur in te schakelen, liefst iemand met kennis van de sector. Die weet namelijk nu al wat er op bedrijven afkomt.

TEKST: Ad Karelse, adviseur bedrijfskundige zaken FOTO: CUMELA Communicatie

Tips van de adviseur • Houd een bijeenkomst met een aantal personen uit de organisatie en bespreek hoe de SWOT-analyse van uw bedrijf er uitziet. Bepaal daarna met elkaar de ­strategie.

• Wilt u ondersteuning bij de strategiebepaling van uw bedrijf? CUMELA Advies helpt u graag.

• Plannen voor het behalen van het certificaat CO2-Prestatieladder? CUMELA ­Advies ondersteunt u op praktische wijze voor de tredes 1 tot en met 5.

• Kijk op de website www.cumela.nl voor de Veilig Vakwerk-app voor digitale werkplekinspectie en digitale toolboxen. Sinds begin 2018 zijn deze hulp­middelen ­tegen geringe kosten beschikbaar.

• Voldoet u al aan de nieuwe versie VCA 2017/06? CUMELA Advies ondersteunt u op praktische wijze.

Actualiteiten • Partijen grond samenvoegen mag alleen door bedrijven met het certificaat BRL 9335 en de erkenning Kwalibo. De controles daarop in het land nemen toe.

• Laat door CUMELA Advies de Mestscan uitvoeren, zodat u weet hoe uw mest­ administratie ervoor staat.

• Is uw organisatie AVG-proof? Bel met CUMELA of kijk op de CUMELA-website hoe u kunt voldoen aan de eisen van de nieuwe privacywetgeving.

GRONDIG 8 2018

69

ondernemen met

cumela

Loon is meer dan nettosalaris Kijk ook naar secundaire zaken Het vinden van nieuw personeel is tegenwoordig vaak een lastige klus. Werknemers stellen eisen, maar kijken vaak alleen maar naar het nettosalaris. Dat is maar een deel van de arbeidsvoorwaarden. Andere zaken bepalen ook de aantrekkelijkheid. In dit overzicht zette we op een rij wat de belangrijkste arbeidsvoorwaarden zijn van een aantal cao’s die in onze sector veel worden gebruikt.

Sollicitanten uit andere sectoren komen ook in beeld. Veelal vragen zij eenzelfde salaris als in hun huidige baan. Maar is dit dan bruto of netto? Veelal laten zij dan hun huidige loonstrook aan u zien. Dan wordt het lastig, want hoe beoordeelt u deze loonstrook en waar moet u nog meer op letten? Loon is namelijk slechts één van de arbeidsvoorwaarden die horen bij een dienstverband.

In feite is dit een overbodige vraag, omdat u een werknemer moet indelen in de functiegroep die behoort bij de werkzaamheden die een werknemer gaat uitvoeren. U hoort dus de CAO LEO als uitgangspunt te nemen als u een werknemer in dienst neemt. In de praktijk komen werknemers vaak met een nettoloonvraag. Waar werknemers niet aan denken, zijn de andere arbeidsvoorwaarden. U zult hen dan duidelijk moeten maken dat er meer arbeidsvoorwaarden zijn en niet alleen het loon.

Arbeidsvoorwaarden Van belang is dat het salaris één van de arbeidsvoorwaarden is die u uw personeel biedt. Naast het salaris heeft een werknemer recht op pensioen, vakantiedagen, atv-dagen en vakantietoeslag. Zeker niet minder belangrijk is de vraag hoeveel uren per week de werknemer moet werken.

Als u een vergelijking wilt maken, zult u ook naar deze arbeidsvoorwaarden moeten kijken. Daarom treft u in de tabel de meest relevante arbeidsvoorwaarden van de aanpalende cao’s aan. Let op: dit is een verkorte weergave uit de verschillende cao’s en dient alleen als een eerste vergelijking.

Daarnaast is het van belang welke inhoudingen de werkgever doet op het brutoloon van een werknemer. Ook hier zijn er verschillen tussen de verschillende cao’s. Met name de werknemersbijdrage aan de pensioenregeling kan zorgen voor een verschil in nettoloon bij hetzelfde brutoloon.

Voor personeel kunnen extra vrije dagen ook veel waard zijn.

70

GRONDIG 8 2018

De arbeidsmarkt is gespannen. Ook in onze sector is het niet eenvoudig om nieuw personeel te vinden. We kijken daarom niet alleen naar de gebruikelijke sollicitanten, die een opleiding hebben gevolgd in de richting van gemechaniseerd medewerker loonwerk of algemeen medewerker loonwerk.

TEKST: Jacqueline Tuininga, adviseur personeelsmanagement FOTO: CUMELA Communicatie

Meest in het oog springende verschillen CAO LEO

CAO Bouw voor bouwplaats­ werknemers

CAO Hoveniers

CAO Beroeps­ goederenvervoer

Arbeidstijd

38 uur

40 uur

37 uur

40 uur

Vakantiedagen

26

25 (5 uitbetaald via Tijdspaarfonds)

25

24

Atv-dagen

13

20 (10 uitbetaald via Tijdspaarfonds)

0

3,5

Vakantietoeslag

8,33%

8% (uitbetaald via Tijdspaarfonds)

8%

8%

Feestdagen

betaald vrij

betaald vrij

betaald vrij

betaald vrij

Seniorendagen

ja

wordt afgebouwd

nee

ja; wordt afgebouwd

Dienstverbanddagen ja

nee

ja

ja

Jubileumuitkering

ja

nee

ja

nee, wel vrije dag

Duurzame inzetbaarheid

collectief via de sector

4,06% (wordt uit­betaald via Tijdspaarfonds)

collectief via de sector

uitbetaling verlof­ dagen via persoonlijk keuzebudget)

Kort verzuim voor in de cao genoemde omstandigheden

betaald vrij

maximaal 3 dagen, ­uitbetaald via Tijdspaarfonds.

Doorbetaald rouw- en bevalling/ kraamverlof

betaald vrij

betaald vrij

Overwerk

boven 38 uur

boven 40 uur

boven 37 uur

boven 40 uur

Vergoeding overwerk, 130% niet zijnde in nacht of op feestdagen

125%

130%

130

Reiskostenvergoeding ja, > 5 km

ja

ja

ja

Loon bij ziekte

100%/90%/85%

100%/70% (alsnog 100/100 bij succes ­re-integratie)

100%/90%/85%

100% 104 weken onder voorwaarden

Seniorenregeling

ja

ja

ja

nee

Werknemersbijdrage pensioen

4,61%

12,3%

4,61%

10,16% + 0,6%

Pensioenopbouw in 2018

1,875%; pensioen op 68 jaar

1,738%; pensioen op 67 jaar

1,875%; pensioen op 68 jaar

1,788%; pensioen op 68 jaar

GRONDIG 8 2018

71

ondernemen met

cumela

Laat de fiscus meebetalen Saneren van asbestdaken Om het risico voor de gezondheid te beperken, zijn asbestdaken vanaf 1 januari 2024 verboden. Voor de bedrijven die het in een vroeg stadium aanpakken, is een subsidie beschikbaar. Ook zonder subsidie kan het echter aantrekkelijk zijn om snel te beginnen.

De fiscus kan namelijk soms meer bijdragen dan de subsidieregeling.

De komende jaren zullen ook in de cumelasector nog veel asbestdaken moeten worden gesaneerd. Wie nu nog rekent op subsidie komt waarschijnlijk bedrogen uit, want de potjes zijn bijna leeg. Toch is er nog een prima mogelijkheid om de overheid te laten meebetalen. Door in een goed jaar de kosten te nemen, kun je de fiscus tot 50 procent laten meebetalen.

Voor het saneren is het goed om ook eens te kijken naar de gebouwen. We merken dat veel ondernemers de sanering uitstellen, omdat ze vinden dat de gebouwen niet ideaal gesitueerd zijn. Soms zijn ze niet logisch ingericht of zijn ze te laag. Saneren wordt dan uitgesteld met de gedachte dat je niet nu een dak gaat vervangen als een gebouw over vijf jaar tegen de vlakte gaat. Ons advies is om een lange-termijnplan te maken voor je bedrijfsinrichting (rekening houdend met de toekomstige behoefte). In een dergelijke situatie kan een paar jaar (maximaal twee tot drie jaar) uitstel wel verstandig zijn. Bedenk echter wel dat het lang kan duren voor een nieuw plan is goedgekeurd. Nu al starten geeft de mogelijkheid om met de gemeente in overleg te gaan en plannen ­rustig uit te werken. Ga met een goede schets van de wensen bij de gemeente langs en geef aan dat je bezig bent met het saneren van asbestdaken, maar dat je dit wilt combineren met nieuwbouw. We hebben nu al de ervaring dat gemeenten daar positief in mee willen denken.

Fiscaal aantrekkelijk Het saneren van asbest is onderhoud aan gebouwen. Dit betekent dat de kosten voor onderhoud direct ten laste van het resultaat kunnen worden gebracht en hiermee wordt het resultaat (en indirect de belasting) verlaagd. Saneringskosten passen dan ook bij een goed renderend jaar. Als het belastingtarief hoog is (in de inkomstenbelasting 51,95 procent), kan de Belastingdienst ruim de helft van de sanering voor zijn rekening nemen. In de besloten vennootschap is de bijdrage maar 20 tot 25 procent van de kosten, afhankelijk van het ­bedrag aan vennootschapsbelasting dat wordt betaald.

Natuurlijk is het nu al laat om bijvoorbeeld nog dit jaar een sanering te regelen. In dat geval is het mogelijk om nu al een voorziening voor groot onderhoud op te voeren. Hiervoor gelden wel regels. Als je bijvoorbeeld over twee jaar wilt saneren en er is nog geen voorziening, dan mag hiervoor een

72

GRONDIG 8 2018

groot deel van de kosten worden opgevoerd (inhalen van de voorziening). Hierbij geldt wel dat er een goed onderbouwde offerte moet zijn en er een termijn is benoemd waarop de sanering zal plaatsvinden (concreet saneringsplan). Ook deze voorziening mag ten laste van het resultaat worden gebracht.

Op deze manieren kun je dus al op voorhand de belasting ­laten meebetalen en voorkom je dat het net in een slecht jaar valt en de fiscale bijdrage minimaal is.

Sommige bedrijven hebben in 2017 of 2018 een renteswapuitkering ontvangen. Deze uitkering wordt bij het resultaat gerekend. Een dergelijke post is ideaal om een sanering mee te betalen. Er is liquiditeit en de extra winst - en dus de belastingaanslag - wordt hierbij gedrukt.

EIA-subsidie Als een ondernemer overweegt te asbest saneren, is het een optie om na te denken over het isoleren van het dak (bijvoorbeeld het werkplaatsgedeelte). Isolatieplaten die aan bepaalde eisen voldoen, worden gesubsidieerd via de EIA. Bij de EIA mag je 54,5 procent van het investeringsbedrag van de fiscale winst aftrekken. Het netto voordeel is 10,9 procent in de besloten vennootschap tot 28,3 procent bij het maximale ­tarief van de inkomstenbelasting.

Banken en verzekeraars Sommige bedrijven stellen het saneren uit, omdat ze denken dat het wel mee zal vallen, maar de gevolgen kunnen uit onverwachte hoek komen. Banken en verzekeraars geven nu al aan dat nieuwe bedrijven niet gefinancierd of in dekking kunnen worden genomen als er een asbestdak op een gebouw ligt. Voor bestaande afspraken wordt de soep nu nog niet zo heet gegeten, maar dit verandert per 2024, wanneer het verbod van kracht wordt. U loopt dan als ondernemer zelf het risico voor de situatie. In de praktijk komen we nu situaties tegen dat bedrijven graag willen overstappen van verzekeraar, maar als gevolg van de asbest geen enkele mogelijkheid hebben. Dit is heel frustrerend.

De verzekeraars verhogen op dit moment niet zo zeer de premie, maar verlagen in de regel de uitkeringen. Argumentatie hierbij is dat daken sowieso voor 2024 moeten worden vervangen, dus keren verzekeraars nog slechts een deel van de herbouwwaarde uit. Hoe dichter we bij 2024 komen, hoe ­lager de uitkering (maximaal vijf procent).

Daarnaast blijken niet alle ondernemers goed verzekerd te zijn tegen extremen. Denk hierbij aan forse hagelbuien en windstoten waardoor asbest in de omgeving is vrijgekomen.

Het wordt sterk geadviseerd om de polis hier nogmaals op na te lopen met uw eigen verzekeringsagent.

Als ondernemers aan banken vragen om de saneringskosten te financieren, wordt er terughoudend gereageerd. In de praktijk is het dus lastig om de sanering gefinancierd te krijgen.

Voorbeeldberekening sanering 1000 vierkante meter ­asbestdak De kosten voor het saneren en een nieuw dak bedragen ongeveer € 25.000,- na aftrek van de subsidie van € 4,50 per vierkante meter. Als je de helft van de kosten kunt drukken door fiscale optimalisatie en de rest in 25 jaar afschrijft, zijn de jaarlijkse kosten bijna net zo hoog als de huidige verzekeringskosten voor asbest. Voor dezelfde jaarkosten loop je bij het saneren fors minder risico. Kom dus in actie!

Subsidie De huidige subsidie bedraagt € 4,50 per vierkante meter verwijderd asbestdak, met een maximum van € 25.000 per adres. Let op: dakbeschot of andere asbesthoudende toepassingen komen niet in aanmerking voor deze regeling.

De uitputting van het budget verloopt snel. Het oorspronkelijke budget van € 11,3 miljoen voor 2018 was al snel overschreden. Het verhoogde budget (23 miljoen voor 2018) is wederom overschreden. Aanvragen kunt u wel blijven indienen.

Volledige aanvragen worden door RVO op 1 januari weer in behandeling genomen met het budget dat dan beschikbaar komt.

Het totale subsidieplafond van 2016 tot en met 2019 bedroeg 75 miljoen. Op 11 september 2018 was er nog maar 7,9 miljoen beschikbaar. Kortom, de subsidieregeling is minimaal en hoe langer je wacht, hoe groter de kans dat de subsidie aan de resterende bedrijven voorbij gaat. De verwachting is dat het reguliere budget 2019 al vroeg in het jaar 2019 uitgeput zal zijn. Wacht dus niet langer!

Veel bedrijven geven aan dat ze verwachten dat er wel andere subsidies voor in de plaats zullen komen. Onze verwachting is echter dat de regelingen zullen worden versoberd en per saldo minder voordelig zullen zijn. Ook is de kans groot dat er geen vervangende subsidie komt. Tegelijk zien we de kosten voor sanering per eenheid fors stijgen. Het was twee jaar geleden goedkoper om zonder subsidie te saneren dan nu met subsidie. Dit effect zal de komende jaren alleen maar toe­ nemen. Wacht om deze reden dus ook niet langer!

Voorkomen is beter Ons advies is om op korte termijn een plan voor het on­ roerend goed te maken. Belangrijke vraag is: is het een optie om alleen asbest te saneren of moet je de gebouwen ook aanpassen? Het is zaak om uw eigen kosten te kennen om een juiste afweging uw eigen bedrijf te maken om van het asbestrisico af te komen. Kom in actie!

Als u verdere vragen heeft kunt u deze per e-mail sturen aan adswart@cumela.nl onder vermelding van ‘Asbest’.

TEKST: André de Swart, adviseur bedrijfseconomische zaken FOTO: CUMELA communicatie

GRONDIG 8 2018

73

ondernemen met

cumela

BEDRIJVIG

Actualiteiten

NIEUWE LEDEN

• De achttien gemeenten die in West-Brabant het GGA-gebied vormen, hebben samen met de wegbeheerders en gebruikers opnieuw een overleg opgestart over de plaats van het landbouwverkeer op de weg. Tijdens de eerste bijeenkomst heeft de bedrijvenadviseur van CUMELA Nederland een pleidooi gehouden voor het opzetten van een routenetwerk naar Zeeuws model. Hier lijkt draagvlak voor te zijn. Er werd zelfs al geopperd om bij gebleken succes dit model in de gehele provincie Noord-Brabant te gaan toepassen. Daardoor krijgen we ook in de provincie Noord-Brabant grip op het landbouwverkeer.

• ‘Help mijn bedrijf groeit’ is een nieuwe workshop voor ondernemers die alle ballen in de lucht houden. Het is een initiatief van de bedrijvenadviseur in Zuid-Holland. Binnen een half uur na opening van de inschrijving was de eerste aanmelding al binnen.

• De Vrouwen VIP-dagen in november in Egmond aan Zee staan in het teken van waarde(n)vol ondernemen. Een aantrekkelijk programma op een aantrekkelijke locatie, dus de aanmeldingen stromen binnen.

Werkt u als vrouw in een cumelabedrijf of bent u partner van een cumelaondernemer, meld u dan aan via www.cumela.nl.

De afgelopen periode hebben vier bedrijven zich ingeschreven als lid van CUMELA Nederland:

• JOHN BUNNIK • DORRESTIJN VEENENDAAL • GUDE GRONDVERZET • BURO BAARS INFRA EN ADVIES

74

GRONDIG 8 2018

VEENENDAAL VINKEVEEN NIEUWLAND

• Praat met uw bedrijvenadviseur eens over de toekomst van u en van uw bedrijf. Gebruik uw bedrijvenadviseur als sparringpartner. Hij of zij kan objectief met u meedenken.

• Infolijn: de GGD Gelderland belt en informeert over kuilgassen. Bel direct de brandweer als de maïskuil opbolt.

• Het nieuwe schooljaar zorgt voor instroom van BBL’ers. Weet u wat u moet regelen voor uw BBL’er? Informeer bij uw bedrijvenadviseur of bel de infolijn op (033) 247 49 99.

Vertrouwen in de toekomst is werk in uitvoering Dit zei onze koning Willem-Alexander in zijn troonrede. Het is heel goed mogelijk dat u dit niet heeft gezien of gehoord. Het was namelijk prachtig werkzaam weer op de derde dinsdag in september, dus vrijwel zeker was u druk bezig met uw eigen werk in uitvoering. Een andere zin die bij mij bleef hangen van de troonrede was de volgende: “En er is de vraag die niet in een rekenmachine past: leven we in Nederland wel voldoende met elkaar en niet te veel naast elkaar? Bouwen aan een hechte samenleving gaat iedereen in ons land aan.”

Regelmatig merk ik dat de ondernemers in de cumelasector prijs stellen op persoonlijke aandacht. Zo sprak ik een ondernemer met vragen over een nieuwe financiering, waarbij de bank hem had voorgesteld om een gesprek te voeren via de computer. Met elkaar sparren over de verschillende financieringsmogelijkheden doe je echter nog steeds bij voorkeur aan tafel. Bij een andere ondernemer informeer ik na de zomerperiode naar de zoektocht naar een andere accountant. Weer een andere ondernemer staat op het punt zijn eerste personeelslid aan te nemen. Graag kom ik langs om onder andere de cao en de verschillende arbeidsovereenkomsten door te nemen.

Meegaan met een bezoek aan de gemeente als het gaat over knelpunten van (land)bouwverkeer. Een bedrijfsbezoek op de werklocatie, een rondje meerijden op de trekker en bijpraten over de actualiteiten. Ik merk dat onze leden deze belangstelling waarderen en dat op deze punten de verbinding ligt

ZEGVELD

t­ ussen de collega’s van CUMELA en de aangesloten bedrijven.

Daarnaast ben ik het afgelopen jaar een aantal keren aanwezig geweest bij jubilerende bedrijven en jubilerende werknemers.

Het is mooi als een bedrijf zich kan presenteren met de keurig opgepoetste machines voor alle werkzaamheden die het bedrijf verricht. Ik zie aan de veelal bescheiden ondernemers dat een persoonlijke felicitatie, een woordje bij de officiële opening door een bedrijvenadviseur of een directielid van CUMELA enorm wordt gewaardeerd. En de kers op de taart: de persoonlijke waardering, van werkgever naar werknemer. Een persoonlijk woordje van mens tot mens, even stilstaan bij zoveel jaren trouwe dienst. Mooi om te horen hoeveel draaiuren er zijn gemaakt of hoeveel kuub grond er is verzet. Een warm gevoel en natte ogen ontstaan wanneer er wordt verteld dat er in al die jaren ook veel lief en leed is gedeeld. Het is heel persoonlijk als deze situaties met elkaar worden gedeeld. Dit zorgt bij werknemers voor een sterke binding met uw bedrijf.

Laten we elkaar vooral opzoeken en vinden bij uw ondernemersvragen, met elkaar werken aan de verbinding tussen mensen in uw bedrijf en in uw en onze omgeving. Ik heb vertrouwen in de toekomst, ook al blijft dit werk in uitvoering.

Ada Kieft, bedrijvenadviseur

RAZENDSNEL RIJDEN Wilt u morgen al rijden met uw nieuwe John Deere traktor?

Neem dan vandaag nog contact op met uw dealer en vraag naar de aantrekkelijke voorraadmodellen.

FINANCIERING VANAF

0,99%*

*Alleen geldig op voorraad modellen en zolang de voorraad strekt. De financieringsactie is geldig t/m 31 oktober 2018. Vraag uw dealer naar alle voorwaarden en condities. Uitsluitend voor zakelijke klanten in Nederland. Fouten, aanvullingen, modificatie en herroeping voorbehouden.

Alle aanbiedingen zijn onder voorbehoud van acceptatie door John Deere Financial, ‘s-Hertogenbosch. John Deere Financial is een handelsnaam van BNP Paribas Leasing Solutions N.V.

“WIDE SPREAD” met lage onderhoudskosten AROCS 46-45 WSG - 13 liter 330 KW - totaalgewicht 46 ton - laadvermogen 27 ton - draaicirkel 20 meter

VELDHUIZEN heeft een onderhoudsarm “Wide Spread” asstel ontwikkeld voor bouwvoertuigen.

Om het hoge laadvermogen te combineren met lage onderhoudskosten, veert het asstel op de originele bladveren.

Ook gebruiken wij geen kwetsbare hydraulische en elektrische systemen.

Onze “Wide Spread” oplossingen zijn leverbaar voor DAF, Iveco en Mercedes in 3, 4 en 5 assige uitvoering.

Groenekan T. 0346 25 96 00 | Zwolle T. 0529 46 94 00 |

www.veldhuizen.nl

| info@veldhuizen.nl