Το βιβλίο εκδόθηκε με την υποστήριξη του Ρουμανικού Πολιτιστικού Ινστιτούτου.
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ
Σόλωνος 110, 106 81 Αθήνα
τηλέφωνο: 210 3637867
e-mail: bookstore@vakxikon.gr
e-shop: ekdoseis.vakxikon.gr
Τίτλος Πρωτοτύπου: Craii de Curtea Veche (Editura Cartea Românească, Bucharest, Romania, 1929)
Τίτλος Βιβλίου: Πορφυρογέννητα ρεμάλια της παλιάς ηγεμονικής αυλής
του Βουκουρεστίου / Αετίδες
Συγγραφέας: Mateiu Caragiale
Μετάφραση: Άντζελα Μπράτσου
Επιμέλεια - Διορθώσεις: Γιώργης Έξαρχος
Σχεδιασμός Έκδοσης & Εξωφύλλου: Εκδόσεις Βακχικόν
© Για την ελληνική γλώσσα, 2023 Εκδόσεις Βακχικόν
© Μετάφρασης: Άντζελα Μπράτσου
© Σκίτσο Eξωφύλλου: Mateiu Caragiale
ISBN: 978-618-5733-57-5
Εκδοτική Σειρά: Βακχικόν Πεζά/Ξένη Λογοτεχνία
Αριθμός Σειράς: 319/62
Πρώτη Έκδοση: Μάιος 2023
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Eλληνικού Nόμου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή (ηλεκτρονική, μηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.
ΕΚΔOΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚOΝ
Μέλος του Vakxikon.gr Media & Publishing Group
Βερανζέρου 13, 106 77 Αθήνα
τηλέφωνο: 210 3637867
e-mail: info@vakxikon.gr
web site: www.vakxikongroup.com
…au tapis-franc nous étions réunis1
και από την παραμονή είχα ορκιστεί στον εαυτό μου να επιστρέψω στο σπίτι νωρίς, παρ’ όλα αυτά, επέστρεψα
αργοπορημένος· την επόμενη μέρα το μεσημέρι.
Η νύχτα με βρήκε στο κρεβάτι. Είχα λησμονήσει τον υπολογισμό του χρόνου. Θα είχα κοιμηθεί μέχρι τη συντέλεια του
κόσμου, αν δεν είχε φτάσει μια «φασαριόζικη επιστολή», για την οποία έπρεπε να υπογράψω για την παραλαβή της. Όταν με ξυπνούν από τον ύπνο μου, έχω πονοκέφαλο και είμαι μαχμουρλής, γκρινιάρης, κακόκεφος. Οπότε, δεν υπέγραψα, ψέλλισα μόνο να με αφήσουν ήσυχο.
Ξανακοιμήθηκα, αλλά μόνο για λίγο. Η άνευ αξίας επιστολή έκανε και πάλι, την εμφάνισή της, συνοδευόμενη από το διαπεραστικό φως μιας λάμπας. Ο απατεώνας ταχυδρόμος το
1. «Στο καταγώγι συγκεντρωθήκαμε», Locien Protat, Λουί Προτά, (1819-1881), έξι φορές πρόεδρος της βακχικής Société du Caveau και συγγραφέας ερωτικής μυθοπλασίας-συγγραφέας ελευθεριαζόντων κειμένων.
βρήκε σκόπιμο να υπογράψει με το χέρι του αντί για μένα. Δεν
θα του ήμουν και ευγνώμων γι’ αυτό.
Μισώ τις επιστολές. Ένας Θεός ξέρει αν, από τότε που υπάρχω, έχω λάβει έστω και μία –εκτός από εκείνη από τον καλό μου φίλο Ούχρι2– η οποία να μου έφερε καλά νέα. Καταφοβάμαι τις επιστολές. Κάποτε τις έκαιγα χωρίς να τις ανοίξω.
Αυτή ήταν η μοίρα που περίμενε και τη νεοφερμένη επιστολή. Αναγνωρίζοντας τον γραφικό χαρακτήρα, είχα μαντέψει το περιεχόμενό της. Γνώριζα απ’ έξω το άγευστο πιάτο με το πλακί των συμβουλών και των ηθικών παρατηρήσεων που, σχεδόν σε κάθε αρχή του μήνα, μου σερβίρονταν από το σπίτι· συμβουλές να προχωρήσω αντρίκια στον δρόμο τού μεροδούλι και μομφή, γιατί δεν έκανα κουράγιο να ξεκινήσω κάτι επιτέλους. Και ως κατακλείδα, η παντοτινή ευχή τους: «ο Θεός
να με έχει υπό την ιερή του προστασία».
Αμήν! Αλλά στο χάλι στο οποίο βρισκόμουν, θα ήταν αδύνατον για μένα να ξεκινήσω προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Ούτε μέσα στο κρεβάτι μου δεν μπορούσα να κουνηθώ. Με
τους καρπούς των χεριών ξεβιδωμένους και με τη μέση σπασμένη, μου φαινόταν ότι βρισκόμουν σε κατάσταση πηχτής, σαν ζελατίνη. Μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι και μπήκε
μέσα μου ο φόβος να μη με χτυπήσει καμιά αποπληξία.
Δεν με είχε χτυπήσει, αλλά, τελικά, με νίκησε. Για ένα μήνα, αθόρυβα και χωρίς ανάσα, με ελπίδα και σχολαστικά, ζούσα συνέχεια μέσα στο ποτό, σε μια άσωτη ζωή, σε ένα ατέλειωτο τζόγο. Τα τελευταία χρόνια, είχα πληγωθεί πολύ από την κατάσταση στην οποία βρισκόμουν· το καραβάκι μου είχε χτυπηθεί από μεγάλα κύματα. Είχα υπερασπιστεί τον εαυτό μου με ακατάλληλο τρόπο και, πέραν κάθε φαντασίας αηδιασμένος από τα πάντα, λαχταρούσα να βρω τη λήθη σε μια ζωή γεμάτη σαπίλα.
2. Uhry Rudolf Uhrinowsky, διπλωμάτης, συνεργάτης της εφημερίδας L’independence Roumaine και φίλος του Ματέιου.
Μόνο που είχα βιαστεί λιγάκι και σύντομα αναγκάστηκα
να καταθέσω τα όπλα. Οι δυνάμεις μου με εγκατέλειπαν. Εκεί-
νο το βράδυ ήμουν σε τέτοια κατάσταση κούρασης που πί-
στευα ότι δεν θα μπορούσα να σηκωθώ ούτε αν έπαιρνε φω-
τιά το σπίτι. Ξαφνικά όμως, βρέθηκα να στέκομαι στη μέση
του δωματίου και να κοιτάω με δέος το ρολόι. Θυμήθηκα ότι
ήμουν καλεσμένος από τον Πανταζή3 στο τραπέζι.
Πόσο τυχερός ήμουν που με ξύπνησε· πολύ τυχερός! Κοί-
ταξα αυτή τη φορά την πατρική επιστολή με ευγνωμοσύνη·
χωρίς αυτήν, θα είχα χάσει τη συνάντηση με τον πιο αγαπημέ-
νο μου φίλο.
Ντύθηκα και βγήκα έξω. Ο καιρός έξω ήταν για κλάματα,
3. Το όνομα Πανταζής: πολύ παλαιό, βρίσκουμε έναν Λογοθέτη την εποχή του βοεβόδα Μιχαήλ του Γενναίου σε μια πράξη σχετικά με οικονομική συμφωνία. Τα αρχεία του ονόματος στη Βλαχία χρονολογούνται από τη μεσαιωνική περίοδο και μια λίστα από το 1895 για έναν συνεργάτη σε μια δικηγορική εταιρεία: «Cihosky-Pantazi-Procopiu».
Ο χαρακτήρας είναι ο Pantazi Ghica – συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας γνωστός με τα ψευδώνυμα Tapazin, G. Pantazi ή Ghaki, με το πραγματικό του όνομα, ο μικρότερος αδερφός του Ion Ghica (Ρουμάνος επαναστάτης, μαθηματικός, διπλωμάτης και πολιτικός, ο οποίος
διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ρουμανίας, πλήρες μέλος
της Ρουμανικής Ακαδημίας και πολλές φορές πρόεδρός της). Μαζί με
τον αδερφό του, ήταν ένας από τους νέους επαναστάτες που συμμετείχαν στο κίνημα του 1848. Ο Πανταζί ήταν ακόμη και γραμματέας
του Νικολάε Μπαλτσέσκου, υπεύθυνος για την προπαγάνδα στις κομητείες Μπουζάου και Πράχοβα. Μετά την καταστολή της Επανάστασης
του 1848, καταδικάστηκε σε εξορία. Επέστρεψε στη χώρα λίγα χρόνια αργότερα, ασχολήθηκε με την πολιτική και το 1866 διορίστηκε φιλελεύθερος νομάρχης. Σε ηλικία 51 ετών, ο Πανταζί αυτοκτόνησε, αφού κατάπιε μια χούφτα χάπια που του είχε συστήσει ο γιατρός για την κατάθλιψη. Επίσης: Οι τέσσερις κύριοι χαρακτήρες έχουν ονόματα που αρχίζουν με «π»: Πανταζί, Πασάδια, Πίργκου, συν τον Παραμυθά-αφηγητή, που στα ρουμανικά είναι «povestitorul». Ο αριθμός «τέσσερα»
ξεκινά στα ρουμάνικα με το ίδιο γράμμα: «patru».
είχε αρχίσει ήδη ο χειμώνας. Αν και δεν είχε βρέξει καθόλου, τα πάντα ήταν μούσκεμα· οι υδρορροές έκλαιγαν, τα κλαδιά
των γυμνών από φύλλα δέντρων έσταζαν, οι κορμοί τους και
οι μεταλλικοί φράχτες έσταζαν σαν κρύος ιδρώτας, αφήνοντας
χοντρές σταγόνες. Αυτός ο καιρός είναι που σε παρασέρνει πε-
ρισσότερο στο πιοτό· μέσα στην ομίχλη οι λιγοστοί περαστι-
κοί, που διαδέχονταν ο ένας τον άλλον, κυκλοφορούσαν όλο
και πιο σουρωμένοι. Ένας θεόψηλος τύπος, κατεβαίνοντας
από την υπερυψωμένη βεράντα κάποιας ταβέρνας, κατρακύ-
λησε και σωριάστηκε και δεν σηκώθηκε πια.
Γύρισα το κεφάλι μου με αηδία. Το κουτούκι που επιλέχτηκε
για εκείνο το βράδυ ήταν στην οδό Κόβατσι, οπότε και πήρα μια
άμαξα· σοφή κίνηση,
4. Το țuică παρασκευάζεται με απόσταξη από δαμάσκηνα που πρέπει να αφεθούν για να μουσκέψουν για 6-8 εβδομάδες, σε μεγάλα βαρέλια.
Μοιάζει με τη τσικουδιά.
5. Το όνομα Πασαντίας, υποδηλώνει τον οθωμανικό τίτλο «πασάς», είναι πολύ παλιό, το βρίσκουμε στη Βλαχία, όπου υπό δύο βοεβόδες (τον Ράντου και τον Μιρτσέα) ο Ράντου Πασαντία, μεγάλος παχάρνικος (γραμματέας των Ελλήνων ηγεμόνων της Μολδαβίας), αρχιθαλαμηπόλος [Αρχικά, είχαν ως κύρια ιδιότητά τους τη φροντίδα στους χώρους ύπνου των μοναρχών (τόσο στη Μολδαβική όσο και στη Βλαχική αυλή). Με τον καιρό, το γραφείο συνδέθηκε με την οργάνωση ακροατηρίου και στις δύο αυλές και, κατά τον 19ο αιώνα, έγινε το ισοδύναμο ενός υπουργού Εξωτερικών], λογοθέτης και Μέγας λογοθέτης κατά τα έτη 1526-1547, γραμμένο με διάφορες μορφές, πότε Ραντούλ Πασαντία, πότε Πασαντίε, πότε Πασαδίια. Αργότερα βρίσκουμε έναν άλλον Πασαντία, παχάρνικος επί βασιλείας του Βοεβόδα Βιντίλα. Ωστόσο, το όνομα ήταν πιο διαδεδομένο και το βρίσκουμε σε έγγραφο του 1565, σαν όνομα ενός σκλάβου τσιγγάνου.