Το βιβλίο εκδόθηκε με την υποστήριξη του Φλαμανδικού Ινστιτούτου (Flanders Literature flandersliterature.be)
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ
Σόλωνος 110, 106 81 Αθήνα
τηλέφωνο: 210 3637867
e-mail: editions@vakxikon.gr
e-shop: ekdoseis.vakxikon.gr
Τίτλος Πρωτοτύπου: Notities voor een poetica van de tijd (Kleinood & Grootzeer, Bergen op Zoom, Τhe Netherlands, 2013)
Τίτλος Βιβλίου: Σημειώσεις για μια ποιητική της εποχής
Συγγραφέας: Willem M. Roggeman
Μετάφραση: Στέλλα Πεκιαρίδη
Επιμέλεια - Διορθώσεις: Γιάννης Παπαδόπουλος
Σχεδιασμός Έκδοσης & Εξωφύλλου: Εκδόσεις Βακχικόν
© Willem M. Roggeman
© Για την ελληνική γλώσσα, 2023 Εκδόσεις Βακχικόν © Μετάφρασης: Στέλλα Πεκιαρίδη © Πίνακα Εξωφύλλου: Pol Mara, “Broadway Evening”, watercolour on paper, 65 x 50 cm, 1964
ISBN: 978-618-5733-61-2
Εκδοτική Σειρά: Βακχικόν Ποίηση/Ποίηση απ’ όλο τον κόσμο Αριθμός Σειράς: 364/93
Πρώτη Έκδοση: Μάιος 2023
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Eλληνικού Nόμου (Ν. 2121/1993
όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο αντιγραφή, φωτοανατύπωση
και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή (ηλεκτρονική, μηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.
ΕΚΔOΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚOΝ
Μέλος του Vakxikon.gr Media & Publishing Group
Βερανζέρου 13, 106 77 Αθήνα
τηλέφωνο: 210 3637867
e-mail: info@vakxikon.gr
web site: www.vakxikongroup.com
Επειδή η ποίηση πηγάζει ακριβώς από εδώ
απ’ το σβησμένο σύνορο του αναγνωρίσιμου.
Κινείται σε μια νύχτα προλεκτική ακόμη
και διαρκώς προπορευόμενη από κάθε πνεύμα.
Ο αναγνώστης είναι μια περίεργη ατραξιόν
που έρχεται σε αμηχανία μέσα από τα ίδια του τα μάτια.
Αποφεύγει ψευδόμενος κάθε ανθρώπινη εργασία,
σιωπά μες στη διαφεύγουσα σε κείνον φαντασία.
Τρελαμένος μασάει έναν στίχο
Μα χάρη στην αυστηρά ασύμμετρη ανάγνωσή του
η παρακμή γίνεται υποφερτή καθότι πιο αργή
και ανεκτή σαν το περιπαικτικό πεπρωμένο.
Έβαψε ακόμη όλες τις λέξεις σ’ αυτό το ποίημα
λευκές, με την παλιά τους σημασία αποκατεστημένη, απελευθερωμένη από τις πολλές παρερμηνείες που έχουν υποστεί, τις κρυμμένες εν τέλει κάτω από τα ροδόδεντρα.
Στον δρόμο κάποιος πέφτει πάνω σε ένα ποίημα.
Προφανώς αυτό αναζητά έναν αναγνώστη
που να μπορεί να το εξηγήσει, ελπίζοντας για το τέλος
της νύχτας, εκεί όπου η γλώσσα ξυπνά.
Οι στίχοι ηχούν τέλειοι σαν τελετουργικό
με τον σταθερό ρυθμό των παλιών λέξεων
οι οποίες ονειρεύονται καινούρια φωνήεντα και τελείες
που κόβουν αιχμηρά στο τέλος κάθε αράδας.
Το ποίημα θέλει τόσο πολύ να επιστρέψει στο σχολείο
Όπου οι άνθρωποι μαθαίνουν ποίηση και όπου ο Έρμαν Γκόρτερ1
εξακολουθεί να εργάζεται ως δάσκαλος υπάκουων παιδιών
που φρόνιμα κλείνουν κάθε πρόταση με μια λέξη που κάνει ρίμα.
1. Herman Gorter (1864-1927): Ολλανδός ποιητής και σοσιαλιστής, από τα ηγετικά μέλη του λογοτεχνικού κινήματος των Tachtigers, που τη δεκαετία του 1880 ίδρυσαν
την καινοτόμα λογοτεχνική επιθεώρηση De Nieuwe Gids
ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ
Θορυβώδεις αληθινοί φρύνοι χοροπηδούν
στον φανταστικό κήπο της Μάριαν Μουρ2.
Βγάζει τα γυαλιά της ανάγνωσης και κοιτάζει μυωπικά
από ένα υπαρκτό παράθυρο επινοημένους θάμνους.
Έπειτα γράφει πολύ απλές λέξεις,
ταπεινό υλικό σε ακατέργαστη ακόμη κατάσταση
που με τρόπο εκπληκτικό και ανεξήγητο
σχεδόν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα.
Φορά το καπέλο της κι εξαφανίζεται αφηρημένη
στις λευκές ενδιάμεσες αράδες του ποιήματός της.
2 Marianne Moore (1887-1972): Αμερικανίδα μοντερνίστρια ποιήτρια, κριτικός και μεταφράστρια.
Ό,τι είναι γραμμένο, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.
Πρώτα οι άνθρωποι βρέθηκαν μπλεγμένοι στη σιωπή, έπειτα τους ξαμόλησαν σ’ έναν κήπο γεμάτο ονόματα.
Οι λέξεις δραπετεύουν από τη γλώσσα τσιρίζοντας,
έξω από το κλουβί της ορθογραφίας και της γραμματικής
και ξαπλώνουν στο γρασίδι που γελά περιφρονητικά
σ’ ένα παρκάκι που τραγουδά απαλά το αλφάβητο.
Χτυπώντας τα φτερά της εκεί πεθαίνει η προτελευταία πεταλούδα.
Μια επιστολή αναζητά παντού τον παραλήπτη της.
Έτσι ακούγεται ο ποιητής αποδώ και στο εξής, αβοήθητος μα σιγά σιγά καθησυχασμένος
από τον θροΐζοντα στοχασμό ενός δέντρου
από τον ασημένιο ψίθυρο του ανέμου
από το υγρό ψέλλισμα της βροχής κι
ωστόσο δίχως πνοή, δίχως νόημα.
Έπειτα οι λέξεις επιστρέφουν στη γλώσσα τους, αυτό σημαίνει κάθε λέξη στη γλώσσα της.
Αυτό που μένει πάντοτε είναι αυτή η μαραμένη αλήθεια.