1
2
3
What’s inside អារម្ភកថា Editorial Note
04 07
11
ទស្សន:ទូទៅ Pharmacy Overview
បំរុងប្រយត្ន័ស្តីពីសុខភាពមាត់ស្បូន: សង្គ្រោះជីវិតមនុស្សដោយការធ្វើតេស្ត Cervical Awareness: Saving Lives one test at a time
16
23
26
36
សម្អាតកាកសំណល់អាក្រក់ពីរាងកាយ ក្រោយថ្ងៃឈប់សម្រាក A Clean Break
បញ្ហានៃការគេងក្រោយពីថ្ងៃឈប់សម្រាក Post Holiday Sleeping Dilemma
តើទឹកដែលអ្នកញុំាមានសុវត្ថិភាពប៉ុណ្ណា? How safe is your drinking water? តារាកិត្តិយសរបស់ទស្សនាវដ្តី Healthwise
តារាដែលពោរពេញដោយប្រជាប្រិយភាព កញ្ញា ហុិន ចន័្ទនីរត្ន័ The Most Gracious Niroth
40
ជំងឺទឹកដក់ក្នុងភ្នែកៈ ការពិនិត្យសុខភាពភ្នែក Glaucoma Awareness: Seeing Eye to Eye
46
វេជ្ជបណ្ឌិត ANNA:
សុវត្ថិភាពនៃការរួមភេទអំឡុងពេលវិស្សមកាល Safe Sex During the Holidays
4
From the editor
January brings with it the start of a fresh year and here, at Healthwise Digest, we’re gearing up for a big 2016. In the coming months, you’ll see a continued focus on publishing timely health care issues, and features that are significant to the Cambodian lifestyle. This month’s latest issue points toward having “A Fresh Start”. 2015 is over and the past twelve months have flashed before our eyes almost instantaneously that we have yet to evaluate how we had spent our lives from the past year, look back and ask ourselves… “Do I need a fresh start?” People during this month have listed a number of resolutions to answer this question. Some chase their goals of getting a new job, a new car, a new mobile phone or a higher bank saving. Others’ fresh start meant ticking their bucket list of traveling, starting-up a business or getting married. And many have simply vowed to be healthier by getting more time of exercise. However, there are still numerous ways where one can attain a fresh start in terms of their health. Leaf through our pages and read our article on getting a quick Clean Break after the grand festivities of the holidays. While there are various ways people can cleanse their bodies from toxins, Healthwise Digest presents four major ways people can detoxify and place their bodies on the right track. We have also written a piece to help our readers,
who have problems returning to their sleeping routines after the holidays, what to do to return to their usual sleep rhythm. Also, we have compiled here two articles that commemorate January as Cervical Cancer Awareness and Glaucoma Awareness Month. Let me also take this time and remind you of our newest initiative, the Healthwise Cares. Healthwise Cares is a public engagement addendum that aims to deliver a number of high quality, health educational opportunities to the Cambodian workforce. A one-of-a-kind health care program, Healthwise Cares renders not only training on health issues but also numerous health screenings (blood pressure monitoring, Body Mass Index test, bone densitometry testing, etc.) that could certainly help its participants assess their present condition and regain their confidence on their health. In addition, we will be supplying our partner-companies with collaborative post reports to encourage dynamic discussion between their management and the staff. We really believe that a company with a healthy workforce is an indication of its growing success. If you are interested on knowing more about this program, we’d love to hear from you! Contact us at (+855) 67 990 199 or drop us a mail at healthwisedigest@dksh.com.kh.
Again, let’s push through 2016 with a healthy body and transform ourselves by taking the initiative to answer what things we need to do to achieve that great fresh start. Happy New Year everyone! ខែមករាបាននាំមកជាមួយនូវការចាប់ផម ្តើ នៃឆថ ្នាំ ដ ្មី ស ៏ ស ្រ ់ បំព្រង និងនៅទីនេះផងដែរទស្សនាវដ្តី Healthwise
Digest យើងខ្ញុំក៏បានកំពុងត្រៀមសម្រាប់ការងារដ៏ធំ ក្នុងឆ្នាំ 2016 នេះ។ ប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ អ្នកនឹងឃើញ ការផ្តោតសំខាន់លើការបន្តបោះពុម្ភផ្សាយពីបញ្ហានៃការ ថែរក្សាសុខភាពឱ្យបានទាន់ពេលវេលា និង ផ្នត់គំនិត សំខាន់ៗ លើរបៀបនៃការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជន កម្ពុជា។ អត្ថបទចុងក្រោយបំផុតនៅខែនេះ គឺ ចង្អុលបង្ហាញ ឆ្ពោះទៅរក
« ការចាប់ផ្តើមដោយភាពស្រស់ថ្លា » ។ ឆ្នាំ
2015 គឺបានរំលងផុតទៅ ហើយក្នុងរយៈពេលដប់ពីរខែ ដែលកន្លងផុតទៅនេះវាហាក់ដូចជាមួយប៉ព្រិចភ្នែកដែល យើងសឹងតែមិនទាន់បានវាយតំលៃពីរបៀប ដែលយើង បានចំណាយពេលរបស់យើងកាលពីមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ ក្រឡេកមើលទៅអតីតកាលហើយសួរខ្លួនឯង... " តើខ្ញុំ ត្រូវការ ការចាប់ផ្តើមដ៏ស្រស់ថ្លាដែរទេ? " មនុស្សម្នាភាគច្រើនក្នុងអំឡុងខែនេះ បានត្រៀមបញ្ជីនៃ ដំណោះស្រាយក្នុងការឆ្លើយនឹងសំណួរនេះ។ ការប្រមាញ់ គោលដៅរបស់គេមួយចំនួនដូចជា ការទទួលបានការងារ ថ្មី រថយន្តថ្មី ទូរស័ព្ទដៃថ្មី ឬ សន្សំលុយអោយបានច្រើន ក្នុងធនាគារ។ ការចាប់ផ្តើមដ៏ស្រស់ថ្លាមួយផ្សេងទៀត មានន័យថា ជ្រើសរើសគំរោងនៃការដើរកំសាន្ត ការចាប់ ផ្តើមឡើងជាមួយអាជីវកម្មថ្មី ឬ ការរៀបការ ។ មនុស្ស ជាច្រើនទៀតបានប្តេជ្ញាថានិង ធ្វើអោយខ្លួនឯងទទួលបាន សុខភាពល្អ តាមរយៈការចំណាយពេលវេលានៃការធ្វើ លំហាត់ប្រាណអោយបានច្រើន។ ទោះយ៉ាងណា មានវិធី
5
ជាច្រើន ដែលមនុស្សម្នាក់អាចទទួលបានការចាប់ផ្តើមដ៏ ស្រស់ថ្លាមួយ នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃសុខភាពរបស់ពួកគេ។
នាងខ្ញុំសុំឆ្លៀតឱកាសនេះសូមឱ្យខរំលឹកអ្នកពីការផ្តួចផ្តើម គំនិតថ្មីបំផុតរបស់យើង គឺ Healthwise
Care។
ភាពជេាគជ័យរបស់ខ្លួន។ ប្រសិនបើលោកអ្នកមានចំណាប់ អារម្មណ៍ចង់ដឹងបន្ថែមអំពីកម្មវិធីនេះ យើងរីករាយក្នុង
តាមដានជាមួយទំព័រនៃទស្សនាវដ្តី និង អានអត្ថបទស្តី
Health-wise Care
អំពីការបន្សាបជាតិពុលពីរាងកាយ ក្រោយការចូលរួមក្នុង
ក្នុងគោលបំណងដើម្បីផ្តល់នូវឱកាសនៃការអប់រំយល់ដឹង
យើងខ្ញុំដែលមានលេខទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនង (+855) 67
ពិធីបុណ្យជាច្រើន អំឡុងពេលនៃថ្ងៃឈប់សម្រាក។ ខណៈ
ផ្នែកសុខភាពដល់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់។ ផ្នែកមួយ
990 199 ឬ ផ្ញើរ អីុម៉េលមកកាន់
គឺជាការចូលរួមជាសាធារណៈ
ពេល ដែលមានមធ្យោបាយជាច្រើន ដែលមនុស្សអាច
នៃកម្មវិធី Healthwise
បន្សាបជាតិពុលចេញពីរាងកាយរបស់ពួកគេទស្សនាវដ្តី
ការបណ្តុះបណ្តាលអំពីបញ្ហាសុខភាពប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែថែម
Healthwise Digest បានធ្វើបទបង្ហាញពីវិធីចម្បង
Cares មិនត្រឹមតែផ្តល់ជា
ការរង់ចាំទទួលដំណឹងពីអ្នក! សូមទំនាក់ទំនងមកកាន់
healthwisedi-
gest@dksh.com.kh ។
ទាំងផ្តល់ការពិនិត្យសុខភាពជាច្រើនទៀតផងដែរ ( ការ
ជាថ្មីម្តងទៀត សូមជំរុញឆ្នាំ 2016 ជាមួយនឹងរូបកាយ
បួនក្នុងការបន្សាបជាតិពុលពីរាងកាយ ហើយផ្តល់អោយ
ត្រួតពិនិត្យសម្ពាធឈាម ការធ្វើតេស្តទម្ងន់ ការធ្វើតេស្ត
ដែលមានសុខភាពល្អ និងផ្លាស់ប្តូរខ្លួនយើងដោយការទទួល
រាងកាយនូវរបៀបនៃការទទួលទានប្រកបដោយសុខភាព
កំហាប់ឆ្អឹងជាដើម ) ដែលវាពិតជាអាចជួយ ដល់អ្នកចូល
យកការផ្តួចផ្តើមដើម្បីឆ្លើយតបនូវអ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើដើម្បី
ល្អ។ យើងបានសរសេរអត្ថបទមួយពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាក្នុង
រួមក្នុងការវាយតម្លៃអំពីស្ថានភាពសុខភាពបច្ចុប្បន្នរបស់
សម្រេចបាននូវការចាប់ផ្តើមដ៏អស្ចារ្យនេះ។
ការវិលត្រឡប់ទៅកាន់ទម្លាប់នៃការគេងរបស់ខ្លួនបន្ទាប់
ពួកគេ និង ស្តារនូវទំនុកចិត្តលើផ្នែកសុខភាពរបស់ពួក
ពីថ្ងៃឈប់សម្រាកដើម្បីជួយដល់មិត្តអ្នកអានក្នុងការវិល
គេផងដែរ។ លើសពីនេះទៀត យើងនឹងផ្តល់ដល់ក្រុមហ៊ុន
ត្រឡប់ទៅរកការគេងធម្មតាឡើងវិញ។ យើងក៏បានចង
ដែលជាដៃគូរបស់យើងជាមួយនឹងរបាយការណ៍បន្ទាប់ពី
ក្រងនៅទីនេះនូវអត្ថបទពីរដែលបានរំលឹកដល់ខែមកនូវ
បញ្ចប់ព្រឹត្តិការណ៍ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់ការពិភាក្សារវាង
ការយល់ដឹងអំពីជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន និង ជំងឺទឹកដក់ក្នុង
អ្នកគ្រប់គ្រង និង បុគ្គលិករបស់ពួកគេ។ យើងពិតជាជឿ-
ភ្នែកផងដែរ។
ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនមួយដែលមានបុគ្គលិកប្រកបដោយសន្ទុះ
រីករាយឆ្នាំថ្មីប្រិយមិត្តអ្នកអានទាំងអស់គ្នា!
នៃកំលាំងធ្វើការងារ គឺជាសញ្ញាបញ្ជាក់ពីការទទួលបាន
The Official Healthcare Magazine of DKSH
ABOUT US Publisher
DKSH Cambodia Ltd.
Editor-in-chief
Ernie Suzanna
Managing Editor
Allan Mitz Arato
Account Executive
Buth Chankakada
Medical On-Field Researcers
Peang Lyna, M.D. Deb Soden, M.D.
Layout Artist Photographer
Tep Chansambor
Columnist
Anna Roslyakova, M.D.
Advertising and Sales Direction
For Editorial and Subscri ption Inquiries: healthwisedigest@dksh.com.kh For Advertising Inquiries buth.chankakada@dksh.com.kh darn.chantho@dksh.com.kh +855 67 990 199 +855 31 333 0144
Allan Mitz Arato
This information does not replace the advice of a doctor. Healthwise disclaims any warranty or liability for your use of this information. Your use of this information means that you agree to the Terms of Use. How this information was developed to help you make better health decisions. © 2016 Healthwise, Incorporated. Healthwise, For people in charge of their health and the Healthwise logo are trademarks of Healthwise Digest and must not be used without permission of the Editorial Board.
Cover photo courtesy of Hin Chan Niroth healthwisedigest@dksh.com.kh HEALTHWISE Digest, 1st Flr., DKSH Cambodia Ltd. Bldg., No 797, Corner Preah Monivong Blvd. and St. 484, P.O. box 1051 Phnom Penh, Cambodia © No content may be reproduced without permission of Healthwise
6
7
Pharmacy Overview Climate change has been definitely stressed over the recent years. It has not only affected the geographical state of the planet we live in but also affected humanity in numerous significant ways. From the shifting patterns of disease, from extreme weather events, such as heat-waves and floods, and from the degradation of air quality, food and water supplies, and sanitation, climate change is certainly a force to reckon with, especially in the health area. In 2012, an estimated 7 million people died from air pollution-related diseases, making it the world’s largest single environmental health risk (World Health
Organization Climate Change and Health Country Profiles). It is predicted that climate
change will cause an additional 250,000 deaths per year from malaria, diarrhea, heat stress and under-nutrition between 2030 and 2050. Children, women and the poor in lower income countries will be the most vulnerable and most affected, thus widening health gaps
(World Health Organization Climate Change and Health Country Profiles).
Basically, there are two major ways climate change threatens our health: Extreme Heat has caused intense hot days and heat waves which claimed over thousand lives just in 2015 globally. In most parts of the world, especially in tropical countries, climate change is making hot summer days hotter and stretching their numbers into heat waves that never seem to end. The heat has affected a number of illnesses and deaths. Extreme heat waves cause the most harm among elderly people and young children. The Ministry of Health in Cambodia’s summer advisory this 2015 flagged that HEATSTROKE is the most severe form of heat illness in Cambodia where the body cannot take off the excessive heat by sweating
It is predicted that climate change will cause an additional 250 000 deaths per year from malaria, diarrhea, heat stress and under-nutrition between 2030 and 2050. Children, women and the poor in lower income countries will be the most vulnerable and most affected, widening health gaps.
Dengue Fever is definitely a disease people should watch out during climate change. As temperatures increase and rainfall patterns change - and summers become longer - these insects can remain active for longer seasons and in wider areas, greatly increasing the risk for people who live there. On a global scale: increases in heat, precipitation, and humidity can allow tropical and subtropical insects to move from regions where infectious diseases thrive into new places (Fever Pitch, Mosquito Born Dengue Fever). According to the country’s National Malaria Center, 7,799 cases of dengue during the first 34 weeks of 2015 have been recorded, a 350 percent increase from 2014’s 2,227 cases in the same period (Ouch Sony, 2015, The Cambodia Daily). However, fatality rate has dropped compared with 2014 despite high figures of cases.
because of dehydration and/or humid environment.
Management: Get rid of any stagnant water near your home where mosquitoes could breed (such as in empty flower pots, old tires, and empty containers). Also, apply mosquito repellants to protect yourself from any mosquito bites. Wear loose, light-colored, long-sleeved shirts and long pants.
Management: Regularly check the radio, TV, or online weather services to know details of heat advisories. The public are encouraged to stay indoor if necessary and wear loose clothes and hydrate themselves regularly. Turn on air conditioning while indoors. If A/C isn't available, move to lower, cooler parts of the building, open windows or seek out local cooling centers.
Despite these two major threats to human health, the public are advised to maintain their health through personal healthy habit. Remind yourself that a fit, healthy body is more resistant to health hazards that affect our bodies. Healthwise Digest encourages everyone to maintain a weight that is fitting for your height and build. Get a Body Mass Index screening and review your weight standing. Also, reduce the amount of
8
sugar, salt, fat and processed food when consuming foods. Again exercise is a key to a healthful and well-protected immune system. Limit your intake of alcohol and take the opportunity to rest and sleep whenever you have the time. ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃឱសថ
បំរែបំរួលអាកាសធាតុពិតជាជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំង ដល់
ប្រជាជនជុវំ ញ ិ ពិភពលោកក្នង ុ រយៈពេលប៉ន ុ ន ្មា ឆ្នច ាំ ង ុ ក្រោយ នេះ។ វាមិនត្រឹមតែផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់ភូមិសាស្ត្រនៃភព ផែនដីដែលយើងរស់នៅឡើយ គឺថែមទាំងប៉ះពាល់ដល់ មនុស្សជាតិក្នុងទម្រង់ជាច្រើន។
ដោយមានការផ្លាស់ប្តូរពីស្ថានភាពជំងឺ ការប្រែប្រួលអាកាស-
ធាតុ ដូចជា រលកកំដៅ និង ទឹកជំនន់ រួមទាំងការខូចខាត
គុណភាពខ្យល់ ការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារ និង ទឹកស្អាត អនាម័យសាធារណៈទាំងអស់នេះ ការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុ គឺ ពិតជាមានឥទ្ធិពលដល់ល័ក្ខខ័ណ្ឌសុខភាពប្រជាជន។
នៅឆ្នាំ 2012 ប្រជាជនប្រមាណប្រហែល 7 លាននាក់បាន
សម្លាប់ជីវិតមនុស្សជាងមួយម៉ឺននាក់ នៅទូទាំងពិភពលោក
ដែលធ្វើអោយវាមានហានិភយ ័ ដល់សុខភាពរបស់ពិភព-
ជាពិសេសនៅប្រទេសដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ត្រូពិច ការប្រែ-
ស្លាប់ ដោយសារជំងឺដែលទាក់ទងនឹងការបំពុលបរិស្ថាន
លោកធំជាងគេបំផុត។ វាត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនឹងបង្កអោយមានមនុស្ស 250000 នាក់
នឹងស្លាប់កាន់តែច្រើនក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដោយសារ ជំងឺគ្រុន-
ចាញ់ ជំងឺរាគរូស ភាពតានតឹង ការកើនកំដៅ និង កង្វះ
អាហារូបត្ថម្ភនៅចន្លោះឆ្នាំ 2030 និង ឆ្នាំ 2050។ កុមារ និង ស្ត្រីដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូល
ទាប នឹងក្លាយជាជនងាយរងគ្រោះបំផុត ហើយក៏ជាអ្នក ដែលរងផលប៉ះពាល់ច្រើនបំផុត និងមានគម្លាតសុខភាព
World Health Organization Climate change and Health Country Profiles ) (
ជាទូទៅមានការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុ 2 ប្រភេទដែលបាន គំរាមគំហែងដល់សុខភាពរបស់យើងគឺ: កម្តៅក្តៅខ្លាំង
កម្តៅក្តៅខ្លាំងធ្វើអោយអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំង ដែលបាន
បើគិតត្រឹមឆ្នាំ 2015។ ក្នុងតំបន់ជាច្រើននៅលើពិភពលោក ប្រួលអាកាសធាតុបានធ្វើអោយរដូវក្តៅកាន់តែក្តៅខង ្លាំ ។ សីតុណ្ហភាពក្តៅជះឥទ្ធិពលខ្លាំងដល់អត្រានៃការកើតមាន
ជំងឺ និង ការស្លាប់ជាពិសេសមនុស្សចាស់ និង កុមារ។ នៅ ចុងឆ្នាំ 2015 នេះ ក្រសួងសុខាភិបាលបានផ្តល់អនុសាសន៍ ដល់ប្រជាជនទាំងមូលអោយបានដឹងថា Heatstroke
គឺជាទម្រងធ ់ ន ្ង ធ ់ រ្ង បំផត ុ នៃជង ំ ប ឺ ង្កមកពីកដៅ ំ ក្តៅខង ្លាំ នៅ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលជាជំងឺម៉្យាងធ្វើអោយរាងកាយមិន អាចបំភាយកំដៅបានដោយការបែកញើស ហើយជាអ្វីដែល បង្កមកពីកង្វះជាតិទឹក/រ៉ែ បរិយាកាសជុំវិញខ្លួន។
ការគ្រប់គ្រង
ពិនិត្យមើលអោយបានទៀងទាត់តាមរយៈ វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ឬ អាកាសធាតុនៅតាមអនឡាញ ដើម្បីឱ្យដឹងពីសេចក្តី
លម្អិតនៃការព្យាករណ៍អាកាសធាតុ។ ប្រជាជនត្រូវបាន
9
លើកទឹកចិត្តឱ្យស្នាក់នៅក្នុងផ្ទះបើចាំបាច់ និង ស្លៀកសម្លៀក
Dengue Fever )។
ទៀងទាត់។ បើកម៉ាស៊ីនត្រជាក់ខណៈពេលដែលនៅផ្ទះ។
2015 ត្រូវបានកត់ត្រាថាមានការកើនឡើង 350% បើ
បំពាក់រលុងៗ និងតែងតែផ្តល់សំណើមដល់ខ្លួនឯងឱ្យបាន
ប្រសិនបើមិនមានម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ផ្លាស់ទីទៅកន្លែង ដែល
ទាបក្នុងផ្នែកមួយនៃអគារ រឺ ទុកកន្លែងត្រជាក់ បើកបង្អួច ឬ ស្វែងរកតំបន់ដែលត្រជាក់។
ជំងឺគ្រុនឈាម គឺជាជំងឺមួយដែលច្រើនជួបប្រទះក្នុងកំឡុង
ពេលនៃការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុ។ ខណៈពេលដែលសីតុ-
ករណីនៃជំងឺគ្រុនឈាមចំនួន
7.799 ករណីក្នុងអំឡុងពេល 34 សប្តាហ៍ដំបូង ក្នុងឆ្នាំ
ធៀបពីឆ្នាំ 2014 ដែលមានចំនួន 2.227 ករណីក្នុងអំឡុង ពេលដូចគ្នានេះ ( Ouch
Sony, 2015, The Cambodia Daily )។ ទោះជាយ៉ាងណាអត្រាមនុស្សស្លាប់
បានធ្លាក់ចុះបើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ 2014 បើទោះជាមាន តួរលេខខ្ពស់នៃករណីជំងឺគ្រុនឈាមក៏ដោយ។
ណ្ហភាពកើនឡើង របបទឹកភ្លៀង នឹង មានការផ្លាស់ប្តូរ
ការគ្រប់គ្រង:
សកម្មសម្រាប់រដូវកាលដ៏យូរនេះ ហើយវានឹងបង្កើនហានិ-
សត្វមូសអាចបង្កាត់ពូជបាន ( ដូចជា នៅក្នុងផើងផ្កាទទេ
និង រដូវកាលនៃរដូវក្តៅ សត្វល្អិតទាំងនេះអាចនៅតែ ភ័យសម្រាប់ប្រជាជន។ នៅលើមាត្រដ្ឋានសកលមួយ: ការ កើនឡើងកំដៅ ទឹកភ្លៀង និងសំណើមអាចអនុញ្ញាតឱ្យ
សត្វល្អិតនៅតំបន់ត្រូពិច និងក្បែរត្រូពិចក្នុងការផ្លាស់ទីពី តំបន់ ដែលមានជំងឺឆ្លងចូលទៅកាន់កន្លែងថ្មីដើម្បីបង្ក កំណើត (
Fever Pitch, Mosquito Born
មនុស្ស សាធារណជនត្រូវបានគេណែនាំពីវីធីដើម្បីរក្សា
សុខភាពរបស់ពួកគេ តាមរយៈការរក្សាទម្លាប់ឱ្យសុខភាព ល្អ ដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។ រំឭកខ្លួនអ្នកថា រាងកាយដែល
មានសុខភាពល្អអាចជួយអោយអ្នកធន់ទ្រាំទៅនឹងគ្រោះ-
ថ្នាក់សុខភាព ដែលប៉ះពាល់ដល់រាងកាយរបស់យើង។
Healthwise Digest សូមលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកគ្រប់
គ្នា ថាគួររក្សារូបកាយអោយមានលក្ខណៈសមាមាត្ររវាង ទម្ងន់ និង កម្ពស់។ ពិនិត្យតាមដានផលធៀបរវាងកម្ពស់
និង ទម្ងន់រួមនៃរាងកាយ។ ដូចគ្នានេះផងដែរ សូមធ្វើការ
កាត់បន្ថយចំនួននៃការទទួលទានជាតិស្ករ អំបិល ជាតិខ្លាញ់
កម្ចាត់ប្រភពទឹកនៅជិតផ្ទះរបស់លោកអ្នកជាកន្លែងដែល
និង ការទទួលទានអាហារវេចខ្ចប់។ ជាថ្មីម្តងទៀត ការធ្វើ
សំបកកង់ចាស់ៗ និង ធុងទទេដែលមានដក់ទឹក)។ ដូចគ្នា
រាងកាយអោយមានសុខភាពល្អ។ កំណត់ការសេពគ្រឿង
នេះផងដែរ សូមប្រើថ្នាំបាញ់មូស ដើម្បីការពារអ្នកកុំ អោយមូសខាំ។ ស្លៀកពាក់រលុងៗ ពណ៌ស្រាលៗ អាវដៃ វែង និងខោជើងវែង។
ទោះបីជាមានការគំរាមកំហែងពីកត្តាទាំងពីរដល់សុខភាព
លំហាត់ប្រាណគឺជាគន្លឹះមួយក្នុងការពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារ
ស្រវឹង និង ឆ្លៀតឱកាស ដើម្បីសម្រាក និង គេងនៅពេល ដែលអ្នកមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់។
10
HEALTH
11
Saving
Lives one test at a time Carcinoma of the cervix is the second most common cancer in women worldwide. Awareness regarding cervical cancer and its prevention is quite low if we are to talk about people from developing countries such as Cambodia. Most women do not have enough knowledge regarding the symptoms, risk factors, preventive measures and screening tests that are readily available in major clinics and hospitals in Phnom Penh. Most women are not aware that they have acquired it already since the disease leaves no marks of precancerous symptoms and can only be detected through standard screening tests. Luckily, cervical cancer is both preventable and treatable.
called human papillomavirus, or HPV. HPV is spread through sexual contact. Most women who are sexually active have been exposed to HPV. WHAT ARE THE ODDS? Certain risk factors increase the risk of a woman with HPV in acquiring cervical cancer. In analyzing eight studies on invasive cancer and two on carcinoma, conducted by International Agency for Research on Cancer (IARC), between 1985 and 1997, it was concluded that eversmokers have an excess risk of cervical cancer that persists after controlling for the strong effect of HPV and for other potential progression from infection to cancer (Jose Mutinho, Smoking and Cervical Cancer, 2011). While smoking greatly attributes to development of cervical cancer, women who are into polygamy and those with underlying sexually transmitted diseases have the highest risk.
The cervix is the lower end of a woman’s uterus. It connects the uterus and the vagina. Cervical cancer can develop when cells lining the cervix grow in a disorderly fashion. This cancer is usually caused by a virus WOULD IT MANIFEST?
Just as stated above, there are no concrete symptoms of cervical cancer. However, symptoms would arise when precancerous cervical cells become malignant and affect nearby tissue. The most common symptom for women would be abnormal bleeding such as spotting or bleeding between normal periods or after sexual intercourse. Sometimes, menstrual bleeding that lasts longer and heavier than normal could be a sign of cervical cancer as well as pelvic or back pain, pain during sexual intercourse, defecating and urinating pain, and leg swelling. It is highly recommended to follow a certain guideline to ensure that you are free- from the disease. At age 21, women should already be getting a Pap smear. For some women who will have this test for the first time, it can be a quite scary; nonetheless, the whole procedure is usually done within just a few minutes. The test should always be repeated every two years. This also goes to those who have encountered new sexual partners. Try to limit your
12
number of sexual partners and you will surely avoid partners with high-risk sexual histories. Pelvic examinations are helpful in identifying precancerous conditions in your cervix as well. The pelvic examination usually consists of a soft-tissue evaluation of the lower and upper genital tract, as well as the urethra, bladder, and rectum. It typically consists of visual external inspection, insertion of the speculum, performance of any tests or cytology, and then bimanual examination to determine the size and character of the uterus and ovaries. You may also avail of a vaccine called the HPV Quadrivalent (Types 6, 11 ,16
and 18) and Recombinant. Vaccines as such showed impressive protection against two types of HPV that cause 70% of cervical cancer cases. It is highly urged for girls ages 11 through 26 to get routine vaccination. The HPV vaccine is a significant advancement in the protection of women's health. It directly focuses on the infections, which contributes to cervical cancer. “The development of this vaccine is a product of extraordinary work by scientists as well as by FDA's review teams to help facilitate the development of very novel vaccines to address
unmet medical needs. This work has resulted in the approval of a number of new products recently which address significant public health needs," said Andrew C. von Eschenbach, MD, Acting Commissioner of US Food and Drug Authority. However, women and girls who suffer from severe allergic reactions such as anaphylaxis should first consult their health care professionals before taking an HPV vaccine. Furthermore, HPV vaccines are not recommended for pregnant women. Be protected, go to the following
13
ទៅលើក្រុមមនុស្សដែលមកពីបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍
ផង ដែរបូករួមទាំងមានឈឺក្រគាក និងចុកចង្កេះ ការឈឺ-
គ្រប់គ្រាន់ទាក់ទងនឹងរោគសញ្ញា កត្តាហានិភ័យ វិធានការ
និងធំ និង ហើមជើង។
ដូចជាប្រទេសកម្ពុជា។ ស្ត្រីភាគច្រើនមិនមានចំណេះដឹង
ការពារ និងការតាមដានការធ្វើតេស្តដែលមានភាពងាយ ស្រួលនៅតាមគ្លីនិកធំៗ និង មន្ទីរពេទ្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ ឡើយ។
ស្ត្រីភាគច្រើនគឺមិនបានដឹងថា ពួកគេបានកើតមានវារួច
ទៅហើយដោយជំងឺនេះមិនមានស្តែងចេញជារោគសញ្ញា
នៃការត្រៀមកើតជំងឺមហារីកនេះឡើយ ហើយយើងអាច ដឹងវាបានតាម រយៈការធ្វើតេស្តតាមស្តង់ដារតែប៉ុណ្ណោះ។ សំណាងល្អ ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនជាជំងឺដែលអាចការពារ និង ព្យាបាលបានក្នុងដំណាក់កាលដំបូង។
មាត់ស្បូន គឺស្ថិតនៅផ្នែកខាងចុងនៃតួស្បូន។ វាភ្ជាប់ពីស្បូន
និង ទ្វារមាស។ មហារីកមាត់ស្បូនអាចអភិវឌ្ឍ នៅពេល
ដែលកោសិកានៃមាត់ស្បូនកើនឡើងក្នុងរបៀបគ្មានសណ្ដាប់ ធ្នាប់។ ជំងឺមហារីកនេះជាធម្មតាត្រូវបានបង្កឡើងដោយ មេរោគ ម៉្យាងដែលគេហៅថា វីរុស HPV
( Human
Papiloma Virus )។ វីរុស HPV ត្រូវបានរីករាល ដាលតាមរយៈការប៉ះពាល់ផ្លូវភេទ ( រួមភេទ )។ ស្ត្រីដែល សកម្ម ក្នុងការរួមភេទច្រើន មានការប្រឈមមុខនឹងការ ឆ្លងវីរុស HPV ខ្ពស់។ តើមានអ្វីប្លែក?
កត្តាហានិភ័យមួយចំនួនដែលបង្កើនហានិភ័យចំពោះស្ត្រី ជាមួយនឹងវីរុស HPV បង្កអោយកើតមានជំងឺមហារីក
ការពាររបស់វា គឺនៅមានកំរិតទាបណាស់បើយើងសំដៅ
ការតេស្ត Pap
Smear។ ចំពោះស្ត្រីមួយចំនួនដែលនឹង
មានការធ្វើតេស្តនេះជាលើកដំបូងនេះប្រហែលជាគួរឱ្យ
ខ្លាចណាស់ មិនថ្វីទេវិធីសាស្ត្រ ទាំងមូលជាធម្មតាត្រូវបាន ធ្វើក្នុងរយៈពេលតែប៉ុន្មាននាទីប៉ុណ្ណោះ។ ការធ្វើតេស្តនេះ
គួរតែត្រូវបានធ្វើម្តងទៀតជារៀងរាល់ពីរឆ្នាំ។ ការធ្វើតេស្ត នេះផងដែរត្រូវធ្វើ ចំពោះអ្នកដែលបានជួបប្រទះដៃគូរួម ភេទថ្មី។ សូមព្យាយាមដើម្បីកំណត់ចំនួនដៃគូរួមភេទរបស់ អ្នក ហើយអ្នកត្រូវតែប្រាកដថាអ្នកបានជៀសវាងពីដៃគូ
ដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ចំពោះប្រវត្តិរួមភេទ។ ការពិនិត្យ
អាងត្រគាក គឺមានប្រយោជន៍ ក្នុងការកំណត់លក្ខណៈនៃ កោសិកាមហារីកក្នុងមាត់ស្បូនរបស់អ្នកផងដែរ។ ការពិនិត្យ អាងត្រគាកជាធម្មតាមានការវាយតម្លៃទៅលើភ្នាសកោ-
សិកា ផ្នែកខាងក្រោម និង ខាងលើនៃប្រដាប់ភេទ ក៏ដូចជា បង្ហួរនោម ប្លោកនោម និង រន្ធគូថ។ ជាធម្មតាវាមានការ
ត្រួតពិនិត្យមើលឃើញពីខាងក្រៅ ដោយភ្នែកទទេរតាម
រយៈការស៊កបញ្ចូលនៃចម្ពុះទា ( Speculum ) លទ្ធផល នៃការធ្វើតេស្ត ឬ ការពិនិត្យជាលិកា ( Cytology )
និង ការពិនិត្យដោយដៃដើម្បីកំណត់ទំហំ និង លក្ខណៈរួម នៃស្បូន និង ក្រពេញអូវែ។
ច្រើនមុនបញ្ចូលគ្នា។ វ៉ាក់សាំងបែបនេះគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍
Quadrivalent ( ប្រភេទ 6, 11, 16 និង 18) និង សមាសធាតុផ្សំ
(IARC) រវាងឆ្នាំ 1985 និងឆ្នាំ 1997 វាត្រូវបានគេសន្និ-
ប្រឆាំងការពារ វីរុស HPV បានពីរប្រភេទដែលបណ្ដាល
នៃការកើតជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនដែលនៅតែបន្តកើតមាន
យ៉ាងខ្លាំងចំពោះក្មេងស្រីដែលមានអាយុចាប់ពី 11 ដល់
សម្រាប់ការវិវត្តសក្តានុពលពីការឆ្លងមេរោគទៅជាជំងឺ
ការយល់ដឹងទាក់ទងនឹងជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន និង ការ
រួចផុតពីជំងឺនេះ។ នៅអាយុ 21 ឆ្នាំ ស្ត្រីគួរត្រូវបានទទួល
ដោយភ្នាក់ងារអន្តរជាតិសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវជំងឺមហារីក
បន្ទាប់ពីការគ្រប់គ្រងសម្រាប់ការឆ្លងវីរុស HPV នេះ និង
ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន គឺជាជំងឺជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី 2 ដែល
ការណែនាំជាក់លាក់មួយដើម្បីធានាឱ្យបានថា អ្នកអាច
អ្នកអាចចាក់វ៉ាក់សាំងដែលហៅថា HPV
ដ្ឋានថាអ្នកដែលធ្លាប់ជក់បារីនឹងមានការប្រឈមមុខខ្ពស់
កើតច្រើនជាងគេបំផុត ចំពោះស្ត្រីនៅទូទាំងពិភពលោក។
វាត្រូវបានផ្ដល់អនុសាសន៍យ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការអនុវត្តតាម
មាត់ស្បូន។ ក្នុងការវិភាគការសិក្សាចំនួនប្រាំបីនៅលើជំងឺ មហារីករាតត្បាតនិងពីរនៅលើជំងឺមហារីកបានធ្វើឡើង
private and/or public hospitals in Cambodia to avail yourself with an HPV vaccine: • Khema Clinic & Maternity • Clinic & Maternity Chetra • First Center Poly Clinic • Sorphea Maternity Hospital • Calmette Hospital • Khmer-Soviet Friendship Hospital • Preah Kossamak Hospital • Nation Pediatrician Hospital
ចាប់ ក្នុងអំឡុងពេលរួមភេទ ឈឺចាប់ពេលបត់ជើងតូច
ឱ្យកើតមានជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន 70%។ វាត្រូវបានជម្រុញ 26 ឆ្នាំ ដើម្បីទទួលបានការចាក់ថ្នាំបង្ការ។
មហារីក ( Jose
Mutinho, Smoking and Cervical Cancer, 2011)។ ខណៈពេលដែលការជក់បារីច្រើន
HPV វ៉ាក់សុំាង គឺមានសារៈសំខាន់ ក្នុងការពារសុខភាព
ជំរុញអោយមានការអភិវឌ្ឍន៍កកើតនៃជំងម ឺ ហារីកមាត់
ស្បូន ស្ត្រីមេផ្ទះដែលប្តីមានដៃគូរួមភេទច្រើន និង អ្នកដែល
ដែលបណ្តាលអោយកើតមានជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន។ ការ
មានជំងឺកាមរោគក៏ជាក្រុមមនុស្សដែលមានហានិភ័យខ្ព
អភិវឌ្ឍន៍នៃវា៉ាក់សាំងនេះគឺ ជាផលិតផលដែលបង្កើតឡើង ជាពិសេសក្នុងការពារមាត់ កុំអោយកើតមហារីក ដែល
ស់បំផុតផងដែរ។
តើវានឹងបង្ហាញឱ្យឃើញអ្វី?
ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ មិនមានរោគសញ្ញាជាក់-
លាក់ណាមួយនៃជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនឡើយ។ ទោះយ៉ាង ណា រោគសញ្ញាអាចនឹងកើតឡើងនៅពេលដែលកោសិកា មាត់ស្បូនឈាន ក្លាយទៅជាមហារីក និង ប៉ះពាល់ដល់
ជាលិកានៅក្បែរនោះ។ រោគសញ្ញាទូទៅបំផុតសម្រាប់ស្ត្រី
នឹងមានភាពមិនប្រក្រតីនៃធ្លាក់ឈាមដូចជា កកជាដុំ ឬ ហូរឈាម ក្នុងចន្លោះនៃវដ្ដរដូវ ឬ បន្ទាប់ពីការរួមភេទ។
ពេលខ្លះ ការហូរឈាមរដូវ ដែលមានរយៈពេលយូរ និង ច្រើនជាងធម្មតា អាចជាសញ្ញានៃជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន
ស្ត្រី។ វាមានមុខងារចំបង ចំពោះក្នុងការពារការចម្លងរោគ
បង្កឡើងពីមេរោគ ម្យា៉ងដែលអ្នកឈ្មោះ Human
Pa-
pilloma Virus ។ លើសពីនេះទៀត HPV វ៉ាក់សុំាង មិនអាចប្រើលើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះបានទេ។
ដើម្បីការពារខ្លួនអ្នក សូមអញ្ជើញទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យឯក-
ជន និង រដ្ឋ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីទទួលបានការ ចាក់វា៉ក់សាំងការពារពីមេរោគ HPV
ដែលមានដូចខាងក្រោម
• • • •
គ្លីនិក & សម្ភព ខេមមា
គ្លីនិក & សម្ភព សុចិត្រា
មន្ទីរពេទ្យ សម្ភព សោភា មន្ទីរពេទ្យ កាល់ម៉ែត្រ
14
SCEAARLWSAYS
by Dr. Thay Kea
AR TREATABLE
Everyone prefers a healthy skin without a scar. Scar is a big issue for everyone. It happens after a cut, wound or accident. We categorize scars into four types: normal scar (a thin abrasion with light color), hypotrophic scar (below the skin surface), hypertrophic scar (above the skin surface but not hard and not bigger than the affected wound) and keloid (above the skin surface, hard and bigger than the affected wound). Preventing wounds from developing into scar is important. Treatment depends on the type of scar. Most importantly, we can use topical treatment on the scar formed from a straight cut. Straight cuts are normally sutured. If the specialist can do the stitch neatly, a scar is still present but it would be a small one. If the specialist did not suture it properly, then the scar will not look good and treatment of scar is difficult. After surgery, we focus on the topical treatment, wet compress, and clean with normal saline to improve skin renewal. The sterile dressing is kept to cover the scar after surgery. We also use the wet compress to keep the skin moisturized which help the skin soften and avoid crust. Most people wish to have crust on wound which is a sign of healing. But actually for dermatologists, we never want crust formations. The crust contract nearby cells which worsens the scar and when crust occurs, patients will have a sensation of itching. When itching happens, patients usually scratch the area and hence, worsen the scar.
��ក��ម
� ចព��ល�ន � �� គឺ �ង �យ��ជ�បណ�ិត �� �
មនុស����ប់�� ��ងចង់�ន����ក��តមិន�ន��ក��ម។ ��មស��ក
គឺ� ប��ដ៏ធំមួយសំ�ប់មនុស����ប់��។ ��ន�ើត�ើង ប��ប់ពី�រ�ច់ រ�ត់ ឬ រងរបួស �យ��ះ��ក់����ងៗ។ �ើង�ន��ង��ក��ក��ម �បួន����ទ: ��មស��កធម�� (�រ�ច់រ�ត់តិចតួច និង �នពណ៌
��ល) ស��ក hypo-trophic ( ស��ក ខូង ) ស��ក Hypertrophic (��ង�ើ��������ក ប៉ុ��មិនរ�ង និង មិនធំ�ងមុខរបួស��លរងផលប៉ះ
�ល់) និង ស��ក keloid (ស�ិត����ក�ង�ើ������ក រ�ង និង �នទំហំ ធំ�ង មុខរបួស��លរងផលប៉ះ�ល់ ) ។
�រ�រ�រ��មរបួស កុំ�យ��ស��ក���ក់ គឺ�ប��ដ៏សំ�ន់។ �រ ព���ល���័យ��ើ����ទ����ក��ម។ អ�ី��លសំ�ន់បំផុត�ះ គឺ�ើង�ចព���ល �យ��ំ�ប��ល�ក់ទងនឹងប����ម��ល�ន ប��ើត�ើងពី�រ�ត់��ង់(��មវះ)។ ��ម�ត់��ង់�ធម�����ម��រ។
��សិន�ើអ�កជំ�ញ��� ើ រ��រ��មរបួស�យ�ន��តល� ��មគឺ ���
�ន ប៉ុ���នឹង�សល់ស��ក តិចតួចប៉ុ��ះ។ ��សិន�ើអ�កជំ�ញមិន
�ន��រ��មរបួស�យ�ន��តល����ះ ��មស��កនឹង�នលក�ណៈ មិនល� �ើយ�រព���ល��មស��ក�ះ ក៏�ន�រលំ�កផង��រ។ ប��ប់
ពី�រវះ�ត់ �ើង��ើ�រព���ល��មរបួស �យ�រ��ើ��ស់��ំ�ប (Topical Treatment) បង់�ើម (Wet Compress ) �ើយ��ើ�រសំ�ត �យ��ើពពួក Normal Saline ក��ង�រជួយដល់�រប��ើត����កថ�ី។
បង់រុ���ល�ន�រស��ប់���គ���វ�នរក��ទុក�ើម��ី��ប�ើ��មរបួសប��ប់
ពី�រវះ�ត់។ �ើងក៏�ន��ើបង់ ��ល�ើម�ើម��ីរក������ក�យ�ន សំ�ើម ��លជួយឱ������កទន់ និង �ៀស�ងកុំ�យរបួស��ៀម។ មនុស��
�គ��ើន ចង់�យ��ម៉ ��ៀម ��ើមុខរបួស ��ល��យល់� ��ះ�
ស����របួសជិត�។ ប៉ុ���មពិត ស��ប់����ទ�� ជំ�ញ�ងជំងឺ�ើ����ក �ើងមិនចង់របួសវ�វត�ន៍����ម៉��ប��ះ��។ �រប��ើត���ម៉�ច��ើ�យ
ប៉ះ�ល់ ដល់�សិ���ល�����រ�ះ ��ល��ើ�យស��ក�ន់�����ក់ �ើយ���ល��ល��ម៉�ើត�ើង អ�កជំងន ឺ ឹង�ន�រម�ណ៍� រ�ស់។ � ��ល��ល�ន�ររ�ស់�ើត�ន�ើង �ធម��អ�កជំងឺនឹង��ះ��ើតំបន់ �ះ ���តុ��ើ�យរបួស�ន់�����ក់។
ទី�ំងរបស់គ�ីនិក�ើ����កភ�ំ��ញស�ិត�ផ�ះ��ខ 181 AB, ផ��វ 215, ភ�ំ��ញ ឬ �ក់ទង �ក��ជ�បណ�ិត �� � +885 23 882 100។ Locate Phnom Penh Skin Clinic at No. 181AB, St. 215, Phnom Penh or contact Dr. Thay Kea at +885 23 882 100.
15
័យ
កល វ�ទ��ល ��រ���ស ��� គ ។ � ម � និង �គ ភ�ំ��ញ ំងឺ�ើ����ក ���ក និង�ម ឯក��សជ ជំងឺ�ើ� ក ិ � � ន ី � � គ ់ ត ិ � ស � ណ ) និង�� �ក��ជ�ប ល ( UHS �សុ�ភិ� វ�ទ����
If you have any type of scar that I mentioned above, you should come to see a dermatologist to get a prescription that suits your condition. You should not squeeze or scratch the affected area. For topical treatments, choose the product that can help the skin soften, and one that do not contain too many chemical substances. Prefer ones with natural composition. You can try an over-the-counter (OTC) product that contains Vitamin E, Vitamin C, Aloe Vera and Paraffin. The scar that you should immediately treat is the keloid type. Aside from aesthetic concern, a big scar or scar that occurs on the joint surface can interrupt our life by limiting our movement. Finally I recommend to people who have scar to go and see a dermatologist. If the wound or lesion is healed and you need a scar care product, we can refer you one. We can also treat keloid scars using many methods such as surgery by skin graft, laser, drug injection and topical treatment to minimize the appearance of the scar.
គំរូ���
រ��រ�
�ល�
�តប�
�ប់ពីវះ�
ត់
��សិន�ើអ�ក�ន����ទ����ក��ម��លខ��ំ�ន�ៀប�ប់�ង�ើ�មួយ អ�កគួរ��មក ជួបពិ��ះ�បល�មួយ�����ទ���ើ����ក�ើម��ីទទួល�ន��ជ�ប���យ�ន�កសម
នឹង��ន�ពជំងឺរបស់អ�ក។ អ�កមិនគួរ���ច់ ឬ��ះ��ើស��ក��ក��ម��លរងផល ប៉ះ�ល់�ើយ។
ស��ប់�រព���ល�យ��ំ�ប ចូរ��ើស��សផលិតផល���ល�ចជួយឱ������ក ទន់ និង ផលិតផល��លមិន�នផ��ក�រ�តុគីមី��ើន����ទចូល�� ។ ផលិតផល��ល
ល�បំផុត គឺ�ផលិតផល��លផ��ំ�ើងពីធម��តិ។ អ�ក�ច�កល��ង��ើ�មួយផលិតផល ��លមិន�ំ�ច់��ជ�ប��( OTC ) ��ល�នផ��កវ��មីន E វ��មីន C Aloe Vera និង
��ង���ហ�ី។ ��មស��ក��លអ�កគួរ����ើ�រព���ល��មៗគឺ����ទ keloid ។ �� ពី�រ���យ�រម�អំពី�ភ័ណ��ព ��មស��កធំ ឬ ��ម��ល�ើត�ើង��ើស��ក់ �ចរ��នដល់ជីវ�តរបស់�ើង�យ�រ��នដល់�រ��ើចល�។
�ចុង��យ ខ��ំសូមផ�ល់អនុ�សន៍�យអ�ក��ល�ន��ម�ជួបពិនិត�� និង ពិ��ះ�បល់ �មួយ�����ទ��ឯក��សជំងឺ�ើ����ក។ ��សិន�ើរបួស ឬ �រ�ច់រ�ត់��វ
�ន�សះ���ើយ �ើយអ�ក���វ�រផលិតផល��រក����មស��ក �ះ�ើង�ច���ំ
�យ��ើ��ស់�ន�ន់��ល���។ �ើងក៏�ចព���ល��ម keloid �យ��ើ��ស់ វ�ធី�������ើនដូច� �រវះ�ត់�យប៉ះ����ក ��៊�រ �រ�ក់��ំ និង �រព���ល
Got scars? We are more than happy to advise you. Contact us at +855 66 555 340
�យ��ំ�ប�ើម��ី�ត់បន�យទំហំ����ម�ះ។
16
GIVE YOURSELF A CLEAN BREAK THIS
2016
The holidays could have already brought you the extra stuffing you do not want to bring with this New Year—a fatter belly or a week’s hangover still messing up your days. These things would naturally make you feel sluggish, bloated, tired and lazy. This results from the poor functioning of your liver, which has been working thoroughly most of the time by flushing out excess toxins from your body. Fortunately, there’s something you can do about it. Ever heard of “Detoxification”? There are specific powerhouse foods that you need to consume to step up a notch and remove any remaining impurities from your body. Some might provide assistance in your weight loss when your belly have turned stouter from the recent month’s festivities and surely will help your immune system perform better. LIVER-FRIENDLY PROGRAM Well, you have to start first with creating your very own liver-friendly program. No, it is not a gym routine. It is a type of diet that focuses on your liver’s
function. Basically, this diet consists of fresh fruits and vegetables. You read it right—fruits and vegetables. Fruits and vegetables are rich in vitamins and minerals that refresh your liver so it’s easier for you to consume foods in the next coming months. It is also highly recommended for you to purchase organic veggies to maintain a free toxic liver. Of course you may still need to eat meat as our body still needs necessary protein and potassium. However, try reducing the number of meat consumption while you are in such diet as meats require longer chemical processing time in the liver. Same goes to alcohol and caffeine, which are
mainly stressing your liver. THE WONDERS OF MILK THISTLE A Milk Thistle is an herbal supplement that detoxifies and protects vital liver functions. Used for over two millenniums as a natural treatment for liver disorder, the milk thistle is also used in treating bile duct and spleen disorders. The herb contains a complex of bioflavonoid molecules known collectively as silymarin. Silymarin, which are now produced in capsule supplements, have the ability to protect the liver cells by enhancing the removal of harmful toxins. Its robust properties also regenerate injured liver cells. You may go online and purchase
17
HEALTH
18
silymarin (or milk thistle) capsules or supplements which are eadily available for shipping. Furthermore, milk thistle is used to manage alcoholic cirrhosis, chronic active hepatitis, fatty liver, fibrosis and cirrhosis, hepatic toxicity caused by steroid usage, high cholesterol levels, and therapeutic agent for the prevention of Alzheimer’s disease and high blood sugar levels, even weak digestion. BOWEL MOVEMENT Proper bowel movement is also highly recommended for cleansing. Without proper bowel movement, you may have a risk of toxin absorption that can affect your body. Fiber is important for good regular bowel movements. Fiber is a type of carbohydrate that the body can’t digest into sugar molecules. It passes through the body undigested, which in turn helps regulate the body’s use of sugars, helping to keep hunger and blood sugar in check. Soluble fiber, found in oatmeal, nuts, beans, lentils, apples and blueberries, can help lower glucose levels as well as help lower blood cholesterol. Insoluble fiber, found in wheat, whole wheat bread, whole grain couscous, brown rice, legumes, carrots, cucumbers and tomatoes, helps food move through your digestive system, promoting regularity and helping prevent constipation. You may also add linseeds to your food. They are a great source of gluten/ wheat free fiber, which promote bowel movement by increasing the water content and bulk volume of our stools. Linseed oil for your juice or garden salad dressing is also available in organic food shops. A plant that contains a great deal of omega 3 fats, it certainly helps improve bowel regularity. WATER TO OPTIMIZE Water is needed to flush out wastes and toxins from our body. When we ran out of water or are dehydrated, our boy systems do not function properly, which certainly affect our day-to-day
activities. Just as the liver is crucial to the digestive process, the kidneys are necessary for helping the body remove water and waste. The kidney that in about 20 percent of the body’s blood, cleanses it of unwanted substances and then produce urine, which flushes the wastes in a form of fluid. When the kidneys don’t get enough water and can’t function properly, the liver gets called upon to fill in and take on the role of eliminating toxins from our systems and when the liver is busy replacing our kidney’s primary task, it doesn’t metabolize stored fats. ថ្ងៃឈប់សម្រាកអាចធ្វើអោយអ្នករវល់ខុសធម្មតាទៅហើយ ដូចនេះអ្នកមិនចង់នាំភាពរវល់នេះដល់ឆ្នាំថ្មីនោះឡើយ។
ទំហំក្បាលពោះធំជាងមុន រឺ ការដើរលេងនៅចុងសប្តាហ៍
នៅតែធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរបស់អ្នក។ រឿងទាំង នេះនឹងធ្វើអោយអ្នកមានអារម្មណ៍មិនល្អ ហើមពោះអស់
កំលាំង និង ខ្ជិលច្រអូស។ នេះជាលទ្ធផលបង្កមកពីដំណើរ ការមិនប្រក្រតីនៃសរីរាង្គថ្លើម ដែលខំប្រឹងបំពេញមុខងារ
និង ហ្មត់ចត់ស្ទើរតែគ្រប់ពេលវេលា ដើម្បីបញ្ចេញជាតិ ពុលពីរាងកាយរបស់អ្នក។
ជាសំណាងល្អអ្នកអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន។ ធ្លាប់លឺ
ពាក្យ “ការបន្សាបជាតិពុល” ដែរឬទេ? មានអាហារដ៏មាន ឥទ្ធិពលជាក់លាក់ដែលអ្នកត្រូវទទួលបានដើម្បីបង្កើតផ្លូវ
តូចមួយ និងបញ្ចេញសារធាតុមិនល្អចេញពីរាងកាយរបស់ អ្នក។ អាហារខ្លះអាចផ្តល់ជាជំនួយ ក្នុងការសម្រកទង្ងន់ របស់អ្នក នៅពេលក្បាលពោះរបស់អ្នកកាន់តែធំឡើងៗ ពិធីជួបជុំជាច្រើនកាលពីខែចុងក្រោយនេះហើយ វាប្រាកដ
នឹងជួយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយរបស់អ្នក ក្នុងការបំពេញ មុខងារឱ្យបានល្អប្រសើរ។
ការបង្កើតផែនការផ្តល់សុខភាពល្អដល់ថ្លើមរបស់អ្នក
ជាការពិតណាស់ អ្នកត្រូវចាប់ផ្តើមដំបូងជាមួយនឹងការ
បង្កើតផែនការធ្វើអោយសរីរាង្គថ្លើមឱ្យមានសុខភាពល្អ។ វាមិនមែនជាការហាត់ប្រាណជាប្រចាំឡើយ។ វាជាប្រភេទ
នៃរបបអាហារម៉្យាងដែលផ្តោតលើមុខងារថ្លើមរបស់អ្នក។ ជាទូទៅរបបអាហារនេះមានផ្លែឈើស្រស់ និង បន្លែ។ អ្នក បានដឹងហើយមែនទេថា បន្លែ និងផ្លែឈើ គឺសម្បូរវីតាមីន និង សារធាតុរ៉ែ ដែលធ្វើអោយថ្លើមរបស់អ្នកចូលចិត្ត ជា
ហេតុធ្វើអោយមានភាពងាយស្រួល ក្នុងការទទួលទាន អាហារនៅក្នុងពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខទៀត។ យើងសូម
ណែនាំអោយអ្នកជ្រើសរើសតែបន្លែសរីរាង្គក្នុងការទទួល ទានដើម្បីកុំអោយមានជាតិពុលដល់ថ្លើម។
ជាការពិតណាស់អ្នកនៅតែត្រូវការបរិភោគសាច់ ដោយ
សាររាងកាយរបស់យើងនៅតែត្រូវការប្រូតេអីុន និង ប៉ូតា-
ស្យូមជាចាំបាច់។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកក៏មិនត្រូវទទួល
ទានវាច្រើនពេកដែរ ដោយសារសាច់សត្វជាប្រភេទអាហារ ដែលត្រូវការដំណើរការគីមីបំបែកនៅក្នុងថ្លើមយូរ។ រីឯ
ការសេពគ្រឿងស្រវឹង និង កាហ្វេក៏ទាមទារអោយសរីរាង្គ របស់អ្នកធ្វើការខ្លាំងដែរ។
ភាពអស្ចារ្យនៃរុក្ខជាតិ Milk
Thistle
Milk Thistle ជាប្រភេទអាហារបំប៉ន ដែលបណ្តេញ
ជាតិពុល និង ការការពារមុខងារចម្បងរបស់ថ្លើម វាត្រូវ បានគេប្រើជាឱសថធម្មជាតិអស់រយៈពេលរាប់ពាន់ឆ្នាំមក
19
ហើយក្នុងការព្យាបាលជំងឺថ្លើម។ Milk
thistle ក៏ត្រូវ
បានប្រើផងដែរ នៅក្នុងការព្យាបាលជំងឺបំពង់ទឹកប្រមាត់
និង លំពែង។ ឱសថនេះមានម៉ូលេគុល Bioflavonoids ដែលគេស្គាល់ជារួមថាជា silymarin។ Silymarin
ដែលបច្ចុប្បន្ននេះត្រូវបានផលិតទៅជាថ្នាំគ្រាប់ នោះមាន សមត្ថភាពដើម្បីការពារកោសិកាថ្លើមដោយលើកកម្ពស់
ការកំចាត់ជាតិពុលដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព។ វា
ក៏មានលក្ខណៈសម្បត្តិក្នុងការជួសជុលកោសិកាថ្លើមដែល រងរបួសផងដែរ។ អ្នកអាចចូលទៅការប្រព័ន្ធ Online ហើយបញ្ជាទិញថ្នាំគ្រាប់ Silymarin ឬ ក៏អាហារូបត្ថម្ភ ដែលមានផ្ទុកសារធាតុខាងលើ និង ងាយស្រួលក្នុងការ
ដឹកជញ្ជូន។
Milk thistle ត្រូវបានប្រើដើម្បី គ្រប់គ្រងជំងឺក្រិនថ្លើមដោយសារគ្រឿងស្រវឹង ( AlcoholicCirrhosis ) ជារលាកថ្លើមសកម្មរុំារ៉ៃ ខ្លាញ់ លើសពីនេះទៅទៀត
ក្នុងថ្លើមជំងឺរឹងគ្រិនថ្លើម ពុលថ្លើម ដែលបង្កឡើងដោយ
ការប្រើ-ប្រាស់ថ្នាំ Steroid កម្រិតកូលេស្តេរ៉ុលខ្ពស់ និង
ជាភ្នាក់ងារព្យាបាល សម្រាប់ការពារជំងឺបាត់បង់ការចងចាំ ( Alzhermer ) និង កំរិតជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់ និង សូម្បីតែវិបត្តិនៃការរំលាយអាហារ។ ចលនាពោះវៀន
ចលនាពោះវៀនក៏មានតួនាទី ក្នុងការលាងសម្អាតផងដែរ។
បើគ្មានការធ្វើចលនាពោះវៀនអោយបានត្រឹមត្រូវ អ្នក
អាចមានគ្រោះថ្នាក់នៃការស្រួបយកជាតិពុល ដែលអាច
ប៉ះពាល់ដល់រាងកាយរបស់អ្នក។ អាហារកាកសរសៃដែល ជាភ្នាក់ងារសំខាន់សម្រាប់ចលនាពោះវៀនទៀងទាត់ល្អ។
អាហារកាកសរសៃ គឺជាប្រភេទនៃកាបូអីុដ្រេត ដែលរាង
កាយមិនអាចរំលាយទៅជាម៉ូលេគុលស្ករបាន។ វាមិនត្រូវ
បានរំលាយក្នុងក្រពះឡើយ ដែលជាហេតុក្នុងការជួយគ្រប់-
គ្រងការប្រើប្រាស់ជាតិស្ករក្នុងរាងកាយ ជួយក្នុងការរក្សា
ភាពអត់ឃា្លន និង ជាតិស្ករក្នុងឈាមអោយស្ថិតក្នុងការ
គ្រប់គ្រង។ អាហារកាកសរសៃ ដែលអាចរំលាយមានក្នុង
20
All in the name of education for Health.
មា�ធញ្ញាតិ គាាប់សណ្តាក Lentils ផ្លាោ៉ាម និង ទំពាំងដាលអាចជួយបន្ថយកំរិត
ាតិស្កអរពាមទាំងជួយកាត់បន្ថយកូលាស្តារ៉ុលក្នុងឈាម។ រើឯអាហារកាកសរសាមិនអាច
រំលាយបាន រកឃើញនៅក្នុងសាូវសាឡី នំបុ័ងសាូវ សាឡី គាាប់ធញ្ញាតិ អង្កអរសំរូប ការ៉ុត តាសក់ និង ប៉ាងោះ ដាលអាចជួយអោយអាហារផ្លាស់ទីតាមរយៈបាព័ន្ធរំលាយ អាហាររបស់អក ្ន ពាមទាំងជួយជំរុញអោយមនចលនាទៀងទាត់ និង ទប់សា្កាត់ការទល់ លាមក។
អ្នកអាចបន្ថាម Linseed ទៅក្នុងអាហាររបស់អ្នក។ ពួកគា គឺាបាភពមួយនាាតិ
ស្អិត Gluten/ សាូវសាឡី ដាលគា្មានាតិសរសា ដាលជំរុញចលនាពោះវៀន ដោយ បង្កអើនបរិមណទឹក និងធ្វើអោយលាមកទន់។ បាាង Linseed សំរាប់បន្ថាមក្នុងភាសជ្ជៈ ឬ សាាចលើសាឡាត់របស់ផងដារ គឺអាចរកបាន នៅក្នុងហាងលក់អាហារសរើរាង្គ។ រុក្ខ-
ាតិដាលសំបូរាតិខា្លាញ់អូមាហាា្គ 3 យ៉ាងចាើននាះពិតាជួយបង្កអើនភាពទៀងទាត់នា ចលនាពោះវៀនរបស់អ្នក។
ទទួលទានទឹកដើមាបីបង្កអើនបាសិទភាព ្ធ
ទឹកគឺាតមាូវការចាំបាច់សំរាប់លាងសម្អាតកាកសំណល់ និង ាតិពុលចាញពីរាងកាយ
របស់យើង។ នៅពាលដាល យើងបាត់បង់ាតិទឹកនះបាព័ន្ធរាងកាយមិនអាចដំណើរ
ការបានល្អឡើយ ដាលពិតាប៉ះពាល់ដល់សកម្មភាពរបស់យើងពីមួយថ្ងាទៅមួយថ្ងា។ ដូចទៅនឹងសរើរាង្គថ្លើម ដាលមនសារៈសំខាន់ដល់ដំណើរនាការរំលាយអាហារដារ គឺ
តមាងនម គឺាសរើរាង្គចាំបាច់សមាាប់ជួយដល់រាងកាយបញ្ចាញចោលទឹក និង កាកសំណល់។ តមាងនមជមាុះសារធាតុដាលមិនតាូវ 20% នាឈាមក្នុងរាងកាយទាំងមូល
ផលិតទឹកនម ដាលរុញបញ្ចាញកាកសំណល់ នៅក្នុងទំរង់ាសារធាតុរាវ។ នៅពាល ដាលតមាងនមមិនទទួលបានទឹកគាប់គាន់ និង មិនអាចដំណើរការបានតាឹមតាូវនះ
ថ្លើមតាូវទៅបំពាញលើតួនាទីកុ្នងការលុបបំបាត់ាតិពុលពីបាព័នរាងកា ្ធ យរបស់យើង ដាលធ្វើអោយថ្លើមរវល់ ក្នុងការជំនួសភារកិច្ចចមាបង របស់តមាងនម ដាលាហាតុ
ធ្វើអោយថ្លើមមិនអាចបំបាកសារធាតុខា្លាញ់ដាលកកកុញក្នុងរាងកាយបាន។
2016 CSR PARTNERS
21
6
Betex មានសារធាតុពិ��ស3 យ៉ាង : Thiamine វ�តាមីន B1 , Pyridoxal Phosphate វ�តាមីន B6 និង Cyanocobalamine វ�តាមីន B12 ��លជួយដល់ការលូតលាស់យ៉ាងល����ើរ។ ��ពីការលូតលាស់យ៉ាងល�របស់រាងកាយ Thiamine ជួយដល់សុខភាពភ�ាស�សិកា។ វ�តាមីន B6
ជួយដល់ការប��ើត��ប់ឈាម��ហមរ�ឯវ�តាមីន B12 មានមុខងារដូចនឹង Thiamine និង ជួយព��ា�ល
ការ���កស�ាំង។
Betex គឺ��វ�ន��នាំស��ប់��ី��ល��ើ��ស់ថ�ាំពន��ារកំ�ើត��មទាំងបុរស���ី��ល�ើប និង វះកាត់រួច និង���ី��លបំ��ះកូន។
��ប់ថ�ាំ Betex មិន��ឹម��កាត់បន�យភាព�ឿយហត់ និង អស់កម�ាំង�ើយវា�នជួយដល់ភាពសុំា ��
រាងកាយពីការឆ�ង�����គ។
Betex Tablet is an EXTRAORDINARY 3-in-1 supplement that contains three essentials: Thiamine (Vitamin B1), Pyridoxal Phosphate (Vitamin B6) and Cyanocobalamine (Vitamin B12), that wholly promote stable growth and development. Thiamine keeps mucous membranes healthy. Vitamin B6 promotes red blood cell formation. Vitamin B12 treats pernicious anemia. Betex is also recommended to women taking oral contraception or estrogens, men and women who have currently undergone surgery and also women who breastfeed. Betex Tablet not only reduces fatigue and depression but also improves your resistance and reinforces your immunity from infection and diseases. Market Expansion Services by www.dksh.com
េបីចង់បានឱសថមានគុណភាពល� សូមទិញឱសថមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAMR1 5146IP-08 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo ពី្រកសួងសុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ស ី េ្រមច ៧៩៩/១៥ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី ០១ ែខ ០៧ ឆា� ំ ២០១៥ របស់្រកសួងសុខភបា ិ ល នង ិ អស់សុពលភាព េនៃថ�ទី ៣០ ែខ មករ ឆា� ំ ២០១៦ ។ េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់ឱសថ សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
The only antifungal product with a Triple effectiveness against mycosis
Market Expansion Services by www.dksh.com
េបច ី ង់បានឱសថមានគុណភាពល� សូមទិញឱសថមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAM R1 4359IP-07 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo ពី្រកសួងសុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ីសេ្រមច ....... អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី ..... ែខ ...... ឆា� ំ .. របស់្រកសួងសុខភិបាល និង អស់សុពលភាព េនៃថ�ទី ... ែខ ..... ឆា� ំ ....... ។ េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់ឱសថ សូមរយករណ៍មកន ាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
consumer satisfaction. Clinically-tested hypoallergenic formula improves acne scars in 4 weeks.*
*Satisfaction study by dermascan on 25 subjects in france 2011
The acne scar removal and prevention product that also LIGHTENS dark marks
22
The holiday escapades are now at ease and people are now slowly returning to their normal daily pace. There are no more round-the-clock folks’ guffaws and additionally, the sleepless days are over. As such, returning to the old state of waking up early for a routine’s work is harder than ever imagined.
23
Post Holidays
Sleeping Dilemma Most people resuming their daily lives this New Year find it hard to regain their sense of sleep and body clock. The holidays throw our schedules off, which in turn confuses our sleeping rhythm. Many people that need to go back to work after the holidays can feel lack of energy and insomnia.
Another thing that may be worth sacrificing is limiting your caffeinated drinks. For most people who are used to drinking 2-3 coffees a day, you might want to reserve drinking a cup only in the morning. By avoiding having this in late afternoon or evening, you won’t be starting a lack of sleep cycle.
A pivotal way to start regaining your sleeping rhythm is to use "light" substitutes in the morning and "darkness" substitutes in the evening. Upon waking up, it is best to soak up some bright light outside. People can combine this with some outdoor exercise. If going outside isn't possible, spend some time in front of an artificial light box. That will help reset your clock, your circadian rhythms (Russell
People are also encouraged not to resort to “quick fixes” when they are experiencing post-holidays sleeping issues. Drinking a huge amount of caffeine in the morning or gulping alcohol and sleeping pills at night are the “quick fixes” people thought of as a remedy. However, these are not the answer. Readjustments in the body clock happen slowly and naturally
Rosenberg, Ph.D., CEO of the Atlanta School of Sleep Medicine). Sleep 8-9 hours in an
entirely dark room. This meant using dark curtains, wearing an eye mask, and shutting off any electronic device or appliance you have. Light stimulates the pineal gland so even the smallest amount of light can reduce the depth of your sleep.
of your health care provider or physician) these two herbs to your diet:
disrupts sleep patterns, so avoiding this allows a deeper, more quality of sleep.
Passion Flower The botanical name for this flower is Passiflora incarnate and is an herbal with far-reaching calming effects. The leaves and flowers have a mild flavor, and has a reputation for reducing anxiety and sleeplessness caused by anxiety. It helps people mellow out by boosting the brain’s levels of a chemical called GABA (Gamma Amino Butyric Acid), which lowers your brain activity—decreasing overactive brain cells that often prevent us from getting and staying asleep. One trial proved that people who drank an herbal tea containing passionflower over seven days saw improvements in the quality of their sleep. However, the benefits seemed to be short-term, and it may be most helpful to those with mild sleep irregularities (Ngan A1, Conduit R, 2011, A
However, when you have already tried the aforementioned and still found it hard to get your sleep on track, you may want to add (with direct endorsement
Chamomile Chamomile, a white-pedaled flower
(Rubin Naiman, Ph.D., sleep specialist and clinical assistant professor of medicine at the University of Arizona's Center for Integrative Medicine). Alcohol
double-blind, placebo-controlled investigation of the effects of Passiflora incarnata (passionflower) herbal tea on subjective sleep quality).
24
reminiscent of a daisy, is typically dried and steeped into a tea that helps to sooth and relax the body. It helps promote a healthy sleep cycle and overall wellbeing. One of the active compounds in the chamomile plant is apigenin; studies have found that this compound reduced locomotor activity. Flavonoids, mucilages and coumarins are also present in chamomile and may have a calming effect on the body, allowing for a more restful sleep. In a double-blind, placebo-controlled clinical study conducted by the University of Pennsylvania and
published – in 2012 – in Alternative Therapies in Health and Medicine, people diagnosed with mild to moderate anxiety and depression were given 220 mgs of chamomile extract daily for 8 weeks. Utilizing both the Beck Anxiety Inventory System and the Hamilton Anxiety Rating, researchers found that 57 percent of the group using the chamomile had a significant reduction in their symptoms (A randomized, double-blind, placebocontrolled trial of oral Matricaria Recutita (Chamomile) extract therapy of generalized anxiety disorder).
ថ្ងៃឈប់សម្រាកបានរំលងទៅដោយរលូនជាមួយនឹងភាព
រីករាយជាហេតុធ្វើអោយអារម្មណ៍នៃការត្រលប់ចូលធ្វើការ
វិញនៅមិនទាន់មានភាពស្វាហាប់ ដូចទៅនឹងការវិលត្រឡប់
ទៅរកសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃដែលត្រូវភ្ញាក់ពីព្រលឹមទៅធ្វើ ការ វាមានការពិបាកជាងអ្វីដែលគិតស្រមៃ។
មនុស្សភាគច្រើន ការវិលត្រលប់មករកទម្លាប់នៃការរស់នៅ ប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេសំរាប់ឆ្នាំថ្មីនេះ គឺមានការលំបាកដើម្បី ទទួលបានអារម្មណ៍នៃការគេង និង ពេលវេលាសម្រប-
សម្រួលនៃរាងកាយរបស់ពួកគេមកធម្មតាវិញ។ ថ្ងៃឈប់ សម្រាកបានផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់ប្រចាំថ្ងៃដែលវាបណ្តាលអោយ ទម្លាប់នៃការគេងរបស់យើងមានការផ្លាស់ប្តូរ។ មនុស្ស
ជាច្រើនដែលត្រឡប់ទៅធ្វើការវិញបន្ទាប់ពីថ្ងៃឈប់សម្រាក
25
អាចមនអារម្មណ៍ថាអស់កម្លាំង និងងងុយគាង។
កាតមាូវទម្លាប់នារាងកាយកើតឡើងយឺត និង ាលក្ខណៈ
ពាឹក និង ងងឹតសំរាប់ពាលលា្ងាច។ បនា្ទាប់ពីភា្ញាក់ឡើង វា
Naiman, PH.D., Sleep Specialist and Clinical assistant professor of medicine at the University of Arizona’s Center for Integrative Medicine) ។ ការ
យើងអាចបាើវិធីទាំងនាះរួមាមួយនឹងការហាត់បាណនៅ
ញុំាវាចាើន នះគុណភាពនាការគាងរបស់អ្នកកាន់តា
វិធីសំខាន់ក្នុងការចាប់ផ្តើមសា្តារឡើងវិញ ចំពោះចងា្វាក់នា
ការគាងរបស់អ្នក គឺតាូវបាើវិធីជំនួសដោយពន្លឺសំរាប់ពាល
ធម្មាតិ ( Rubin
គឺាការល្អបំផុតដើមាបីសាូបយកពន្លឺមួយចំនួននៅខាងកាា។
សាពគាឿងសាវឹងរំខានដល់ការគាង ដូច្នាះជៀសវាងការ
ខាងកាា។ បាសិនបើអ្នកមិនអាចចាញកាាបានទា សូម
បាសើរាងមុន។
សិបាបនិមិត ្ម វានឹងអាចជួយកំណត់ឡើងវិញនូវទម្លាប់បាចាំ
ទោះយ៉ាងណ នៅពាលដាលអ្នកបានពាយោយមរួចទៅហើយ
នាបាទាសមួយៗ ( Circadian
លំបាកក្នុងការគាង អ្នកបាហាលាអាចចង់ដឹងបន្ថាម
ចំណយពាលវាលាមួយចំនួន នៅខាងមុខនាបាអប់ពន្លឺ ថ្ងារបស់អ្នក ការប�ាាបមាួលដោយការផ្លាស់ប្តូរពាលវាលា
Rythms ) ( Russell Rosenberg, Ph.D., CEO of The Atlanta School of Sleep Medicine)។ គាងអោយបាន
ចំពោះអ្វីដាលបានរៀបរាប់ខាងលើ ហើយនៅតាមនការ
( ាមួយនឹងការគាំ�ា ដោយផ្ទាល់ពីអ្នកផ្តល់សាវាថាទាំ
សុខភាពរបស់អ្នក ឬ គាូពាទាយ ) ឱសថទាំងពីរនាះរួមា របបអាហាររបស់អក: ្ន
ករណ៍អាឡិចតាូនិច ឬ ឧបករណ៍ណមួយ ដាលអាចបញ្ចាញ
ផ្កាតណ�ា ( Passion
ដាលមននាទីគាប់គាងលើអារម្មណ៍ និង ការគិតគូរ ដូច្នាះ
វាមនបាសិទ្ធភាពក្នុងការជួយអោយចិត្តមនភាពស្ងប់សា្ងាត់។
របស់អកបា ្ន នដារ។
ការកាត់បន្ថយបញ្ហាថប់អារម្មណ៍ និង គាងមិនលក់ដាលបង្កអ
រឿងមួយទៀតដាលអាចនឹងតាូវគិតគូរដោយយកចិត្តទុក
បានភាពស្ងប់តាមរយៈការជំរុញកមាិតនាសមសភាគគីមី
កាហ្វាអីុន ( caffeinated )។ សមាាប់មនុសាសភាគចាើន
Amino Butyric Acid ) ដាលបន្ថយសកម្មភាព
រកាសាការញុំាតាមួយកាវប៉ុណោ្ណាះ នៅពាលពាឹក។ ដោយ
ខួរកាបាលធ្វើការខា្លាំងពាកដាលការពារយើងពីការគាង /
ពាលលា្ងាច អ្នកនឹងមិនមនបញ្ហាវដ្តនាការគាងឡើយ។
ញុំាតារុកា ្ខ តិ ដាលមនផ្ទុកស្លឹកផ្កា Passionflower
" Quick
Fixes ” នៅពាលដាលពួកគាបានជួបនឹង
ពួកគាមនការកើនឡើង។ ទោះយ៉ាងណ អត្ថបាោជន៍
ហ្វាអីុនចាើននៅពាលពាឹក ឬ ញុំាាតិអាល់កុលចាើន និង
បាោជន៍បំផុតដល់អ្នក ដាលមនភាពមិនបាកាតីនាការ
ពន្លឺ។ ពន្លឺរំ�ចកាពាញ pineal ( ាកាពាញអង់ដូគាីន សូមាបីតាបំណាកតូចមួយនាពន្លឺក៏អាចរំខានដល់ការគាង
Flower ) ឈ្មាះសមាាប់ផ្កានាះគឺ Passiflora incarnate ។
ស្លឹក និងផ្កាមនរសាតិសាល និង មនមុខងារសមាាប់
ដាក់ គឺការកំណត់លើការទទួលទានភាសជ្ជៈដាលមនាតិ
ក្នុងខួរកាបាល ដាលគាហៅថា GABA
ដាលញុំាកាហ្វា 2-3 កាវក្នុងមួយថ្ងា អ្នកបាហាលាចង់
ខួរកាបាលអោយមនការថយចុះ ( បន្ថយសកម្មភាពកោសិកា
ការជៀសវាងពីការមនបញ្ហានាះ នៅពាលរសៀល ឬ
គាងមិនលក់ ។ ការសាកលាបងមួយបានបងា្ហាញថា អ្នកដាល
( Gamma
ក្នុងរយៈពាល 7 ថ្ងា ឃើញថាគុណភាពនាការគាងរបស់
បញ្ហានាការគាងកាាយពីថ្ងាឈប់សមាាក។ ញុំាាតិកា-
ហាក់ដូចា ទទួលបានរយៈពាលខ្លី ហើយវាអាចមន
ថា្នាំងងុយគាង ទាំងអស់នាះគាហៅថា " ការជួសជុលយ៉ាង
គាង ( Ngan A1, Conduit R, 2011, A Double-blind, Placebo-controlled investigation of the effects of passifora incarnate ( Passionflower) herbal tea on
រហ័ស " ( Quick
Fixes ) ដាលបាាជនគិតថា វាការ
ពាយោបាលបាបងាយៗមួយ។ ទោះាយ៉ាងណទាំងនាះ គឺ
មិនមានាវិធីដោះសាាយ ដាលសាកសមនះទា។ ការ
ផ្កា Chamomile ាបាភាទផ្កាមាយោ៉ាង ដាលមនសន្លឹក ផ្កាពណ៌ស តាូវបានធ្វើអោយស្ងួតដើមាបីធ្វើាស្លឹកតាដាល
មនតួនាទីជួយសមាួលសាច់ដុំ ធ្វើអោយមនអារម្មណ៍ថា សាាលខ្លួន។ វាអាចជួយលើកកម្ពស់វដ្តនាការគាង និង
ដាលមននៅក្នុងផ្កា Chamomile គឺ apigenin តាម ការសិកាសាបានរកឃើញថា សារធាតុនាះបានកាត់បន្ថយ
សកម្មភាពរបស់ locomotor ( សរសាបាសាទដាល បញ្ជាដល់ការធ្វើចលនាពីកន្លាងមួយទៅកន្លាងមួយទៀត ) សមសធាតុ flavonoids
mucilage និង coumarins
ក៏មនវត្តមនផងដារ នៅក្នុងផ្កា chamomile ដាល មនបាសិទ្ធិភាពជួយអោយរាងកាយមនភាពស្ងប់សុខ និង
ឡើង ដោយជំងឺថប់អារម្មណ៍។ វាជួយឱាយបាាជនទទួល
មនុសាសតាូវបានលើកទឹកចិតផងដា ្ត រ មិនឱាយងាកទៅរក
ផ្កា Chamomile
សុខុមលភាពទូទៅ។ មួយក្នុងចំណោមសមសធាតុសកម្ម
8-9 �៉ាងក្នុងមួយថ្ងានៅក្នុងបន្ទប់ដាលងងឹត។ មនន័យ
ថា ការបាើវាំងនន�្មាងងឹត ពាក់របាំងភ្នាក និង បិទឧប-
subjective sleep quality)។
ជួយអោយការគាងកាន់តាមនភាពល្អបាសើរ។
នៅក្នុងការសិកាសាមួយដោយបាើ placebo ក្នុងការគាប់ គាងពាយោបាល ដាលធ្វើឡើង ដោយសាកលវិទាយោល័យរដ្ឋ
Pennsylvania និង បានោះពុម្ភក្នុងឆ្នាំ 2012 នៅ
ក្នុងការជំរើសជំនួសនាការពាយោបាល និង វាជ្ជសាស្តា មនុសាស ដាលបានធ្វើរោគវិនិច�័យឃើញថា មនកមាិតសាាល ទៅ
មធាយមនាជំងឺថប់អារម្មណ៍ និង ជំងឺធា្លាក់ទឹកចិត្តតាូវបានផ្តល់ អោយបាើតាដាលចំរាញ់ចាញពីផ្កា Chamomile ចំនួន
220 mg បាចាំថ្ងារយៈពាល 8 សបា្តាហ៍។ អ្នកសាាវជាាវ
បានរកឃើញថា 57% នាកាុមអ្នកបាើបាស់ តាដាល ចមាាញ់ចាញពីផ្កា chamomile នាះ អាចជួយកាត់បន្ថយ
A randomized, double-blind, placebo-blind, placebo-controlled trial of oral Matricaria Recutita ( Chamomile) Extract therapy of generalized anxiety disorder )
រោគសញ្ញារបស់ពួកគាបាន (
26
27
How safe is your drinking water?
Dangerous chemicals may be lurking in your drinking water. This depends on several factors, which include the source of water, the treatment provided by the supplier, and the quality of the pipes in your community. Though some chemicals may be harmless given a specific quantity, a huge amount might pose a risk to people
28
You may have been aware of the prevailing number of typhoid cases in Asia where nearly 22 million cases and 216,500 deaths have been recorded annually. Although Cambodia has managed other waterborne disease such as cholera throughout the years, typhoid fever has been classified as a major waterborne disease in the country (CIA, 2015, World Fact Book). We all know that water is an essential component to living. Our bodies need water to function properly. No, it’s not the best-selling soda in the market or the alcoholic beverage on a Friday night. But people don't need any other liquid to survive. We need water
when we consume food and we need water to cleanse out our bodies’ wastes. As vital as it is in our system, water also contains many of the nutrients that make us healthy and keep us alive. However, some chemicals in water are also perilous. Most of these excess chemicals in water are "runoffs", or leftover human materials, which are plastics and cans thrown in the vast bodies of water. So how safe is your drinking water? There are hundreds of chemical used by bottling industries worldwide. Dangerous chemicals may be lurking
in your drinking water. This depends on several factors, which include the source of water, the treatment provided by the supplier, and the quality of the pipes in your community. Though some chemicals may be harmless given a specific quantity, a huge amount might pose a risk to people: Fluoride has many beneficial characteristics. An optimal level of fluoride in water is safe and effective in preventing tooth decay by at least 25% in both children and adults. By only drinking water, your cavity is already protected. And it also cleans our teeth. Though it can also be quite toxic as it is used in the extremely toxic nerve agent
29
trihalomethane. Trihalomethanes are suspected to have negative effects on birth such as, low birth weight, intrauterine growth retardation in term births, as well as gestational age and preterm delivery. There are also some evidences showing these by-products to be mutagenic and carcinogenic, the greatest amount of evidence being related to the bladder cancer (M. R.
these specific guidelines:
Inorganic mercury is the most common form that is present in drinking water but is not considered to be very harmful to human health, in terms of the levels found in drinking water. However, kidney damage may also result from exposure to inorganic mercury through other sources such as vaccines and dental amalgam. Exposure to mercury can cause tremors, psychotic reactions, and suicidal tendencies (What
Protection Agency. Factoids: drinking water and ground water statistics for 2007).
Lead is a poisonous metal that can damage the blood, brain, and disrupt nervous system communications. Exposure to lead through water is generally low in comparison with exposure of lead through air or food. Lead from natural sources is present in tap water to some extent, but analysis of both surface and ground water suggests that lead concentration is fairly low. The main source of lead in drinking water is (old) lead piping and lead-combining solders. Removing old piping is costly and lead continues to dissolve even from old pipes. The amount of lead that may dissolve in water depends on acidity (pH), temperature, water hardness and standing time of the water (World Health
C. Do your own water testing If in circumstance you may not fully consider the result from your supplier’s government test report, you may do your own water testing to double your family’s protection against water-borne diseases. There are private and public water laboratories that will definitely help you monitor the water you drink but also recommend you applicable ways to filter or maintain toxic-free water.
Mohamadshafiee, L. Taghavi, Health Effects of Trihalomethanes as Chlorinated Disinfection by Products: A Review Article).
Other Toxic Chemicals in Water Affect My Health?, Global Healing Center).
sarin gas. Copper This material, used in water pipes, can cause a buildup of amyloid beta, a protein that appears to spark brain changes associated with Alzheimer's disease (C. Paddock PhD, Copper in Diet linked to Alzheimer’s Disease). Chlorine is a chemical element that is essential to human life. However, in anything other than trace amounts, it becomes a toxic gas that irritates the respiratory system. It kills bacteria, but water treated with this chemical can combine with organic matter, like decaying vegetation, to form
Organization, 1993, Guidelines for Drinking Water Quality).
Arsenic is an element that has been used for centuries as a deadly poison. Naturally occurring high concentration of arsenic in deeper levels of groundwater contributes to arsenic contamination. High amounts in drinking water can cause lung damage comparable to decades of smoking tobacco; exposure to even low to moderate amounts can impair lung function (The University of Chicago Medicine
Press Release, 2013, Study adds lung damage to harmful effects of arsenic).
Between all these, you have the power to prevent diseases related to the water you choose to drink, by following
A. Check with Your Supplier You may want to ask your supplier to provide you with a copy of the test done by the government on the water they distribute. Water agencies are always required to pass a yearly screening and test. This furnished copy of the goverment test will help you check whether there are any contaminants present in your water and will help prevent any health risks to you and your family (Environmental
B. Start your own research Based on the furnished consumer testing copy, you may want to do a comprehensive research on the minerals and chemicals found in your water. Do not feel agitated upon reading a lot of chemical since ample amount are still a basic to water filtration system. You can find online interesting information on emerging contaminants.
អ្នកប្រហែលជាធ្លាប់បានដឹងរួចមកហើយពីកើនឡើងនៃ ជំងឺគ្រុនពោះវៀន និង ជំងឺអាសន្នរោគនៅក្នុងប្រទេស។
ករណីឆ្នាំ 2009 វាមាន 39 ករណីបន្ទាប់មកកើនឡើង
ដល់ 588 ករណីក្នុងឆ្នាំ 2010។ ទោះបីជាជំងឺអាសន្នរោគ នៅប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងក៏ពិតមែនតែ ជំងឺគ្រុនពោះវៀន ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាជំងឺមានប្រភព ចេញពីទឹក ( CIA, 2015, Wold
Fact BooK )។
យើងទាំងអស់គ្នាបានដឹងហើយថា ទឹក គឺជាសមាសធាតុ
សំខាន់ ក្នុងការរស់រាន្តមានជីវិត។ រាងកាយរបស់យើងត្រូវ ការទឹក ដើម្បីដំណើរការបានត្រឹមត្រូវ។ មិនមែនជាភេសជ្ជៈ ដែលមានជាតិហ្គាស ដែលក់ដាច់បំផុតនៅលើទីផ្សារ ឬ
ស្រាបៀរឡើយ។ មនុស្សមិនត្រូវការសារធាតុរាវក្រៅពីទឹក
ដើម្បីរស់ឡើយ។ យើងត្រូវការទឹកដើម្បីចំអិនអាហារនិង ងូតទឹកសំអាតកាយរបស់យើងអោយមានអនាម័យល្អ។
ទឹកពិតជាមានសារៈសំខាន់ហើយវាក៏សំបូរដោយសារធាតុ ចិញ្ចឹមដែលធ្វើអោយយើងមានសុខភាព និង បន្តជិវិតរស់ នៅ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏មានសារធាតុគីមី ដែលមានគ្រោះ-
ថ្នាក់ មួយចំនួននៅក្នុងទឹកផងដែរ។ ភាគច្រើននៃសារធាតុ គីមី ដែលកើនឡើងច្រើន នៅក្នុងទឹកគឺ សារធាតុដែលបង្ហូរ
30
ចេញពីឲ្យសំភារៈប្រើប្រាស់របស់មនុស្សដូចជា កំប៉ុង ឬ ជ័រ បា្លស្ទិត ដែលបោះចោលនៅក្នុងទឹក។
ដូច្នេះតើទឹកដែលអ្នកទទួលទានរាល់ថ្ងៃមានសុវត្ថិភាព កំរិតណា?
សារធាតុគីមីរាប់រយប្រភេទត្រូវបានគេប្រើនៅទូទាំងពិភព-
លោក ដើម្បីផលិតជាដបសំរាប់ដាក់ទឹក។ សារធាតុគីមី
ដែលមានគ្រោះថ្នាក់អាចនឹងត្រូវបានលាក់ខ្លួននៅក្នុងទឹក ផឹករបស់អ្នក។ វាអាស្រ័យលើកត្តាជាច្រើន ដែលរួមមាន
ប្រភពទឹក ការចម្រុះដោយក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ទឹក និង គុណភាពនៃប្រព័ន្ធទីកន្លែងសមាគមន៍របស់អ្នក។ បើទោះជា
សារធាតុគីមីមួយចំនួនអាចនឹងមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ក៏ពិតមែន តែក្នុងបរិមាណជាក់លាក់ណាមួយនឹងអាចបង្កអោយមាន ហានិភ័យដល់សុខភាពរបស់មនុស្សដូចជា:
ហ្លុយអ៉រាយមានលក្ខណសម្បត្តិ ដែលមានប្រយោជន៍ជា
ច្រើន។ ហ្លុយអ៉រាយ ដែលមានក្នុងទឹកកំរិតត្រឹមត្រូវមាន សុវត្ថិភាព និងមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបង្ការជំងឺពុកធ្មេញ
យ៉ាងហោចណាស់ 25% ចំពោះកុមារ និង មនុស្សពេញ
វ័យ។ ការទទួលទឹកគឺអាចការពារធ្មេញបាន។ ហើយក៏ ជាអ្នកសំអាតធ្មេញរបស់យើងផងដែរ។ ទង់ដែង
សារធាតុនេះត្រូវបានប្រើនៅក្នុងបំពង់ទឹក ដែលអាចបង្ក អោយមានការបង្កើត Amyloid
Beta ជាប្រូតេអីុន
ដែលលេចឡើង និង ធ្វើអោយផ្លាស់ប្តូរសមត្ថភាពខួរក្បាល ដែលទាក់ទងនឹងជំងឺភ្លេចភ្លាំង ( Alzheimer’s
Disease )។
ក្លរីន
ក្លរីនជាសារធាតុគីមីមួយផ្សេងទៀតដែលមានសារៈសំខាន់
ចំបាច់ដល់ជីវិតមនុស្ស។ ទោះជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើជ្រាប
ចូលក្នុងខ្លួនក្នុងបរិមាណច្រើន វានឹងក្លាយជាឧស្ម័នពុលដែល
យាយីដល់ប្រព័ន្ធដង្ហើម។ វាជាអ្នកសម្លាប់បាក់តេរី ប៉ុន្តែ ទឹកដែលបានចម្រោះដោយប្រើសារធាតុគីមីនេះនឹងអាច
បញ្ចូលគ្នាជាមួយនឹងរបស់មានជីវិតដូចជាស្លែដើម្បីបង្កើត ទៅជា Trihalomethane ។ Trihalomethanes គឺត្រូវបានរំពឹងទុកថា វាអាចផ្តល់ផលអវិជ្ជមានដល់សុខ
ភាពទារកក្នុងផ្ទៃ ដូចជា ទារកកើតមិនគ្រប់គ្រាន់ទម្ងន់។
ទារកក្នុងផ្ទៃលូតលាស់យឹតយ៉ាវ នឹងកើតមិនគ្រប់ខែ។ មាន
ភស្តុតាងផ្សេងទៀតបង្ហាញថា វាអាចបង្កអោយកើតមាន
ជំងឺមហារីក ជាពិសេស មហារីក ផ្លោកនោម( M. R.
Mohamadshafiee, L. Taghavi, Health Effects of Trihalomethanes as Chlorinated Disinfection by Products: A Review Article)។ បារត
បារតគឺជាទម្រង់ទូទៅបំផុតមួយ ដែលមានវត្តមាននៅក្នុង
ទឹកស្អាត ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានចាត់ទុកថា ច្បាស់ជាមានគ្រោះ ថ្នាក់ដល់សុខភាពរបស់មនុស្ស ចំពោះវត្តមានរបស់វាដែល
មានក្នុងទឹកផឹកឡើយ។ យ៉ាងណាម៉ិញ ការខូចខាតតម្រង នោមអាចបណ្តាលមកពីការប៉ះពាល់ទៅនឹងជាតិបារតតាម
រយៈប្រភពផ្សេងទៀត។ ការប៉ះពាល់ទៅនឹងបារតអាចបង្ក
អោយមានអាការៈញ័រ វិកលចរិក និង ទំនោរផ្លូវចិត្តចង់
ធ្វើអត្តឃាត។ តាមរយៈវត្ថុធាតុដើមដូចជា វ៉ាក់សាំង និង សមាសភាគសំរាប់ប៉ះធ្មេញ Amalgam ប៉ះពាល់ជា-
មួយបារត អាចជំរុញអោយមានជំងឺរញីររញ័រ ប្រតិកម្មផ្លូវ ចិត្ត និង ការសម្លាប់ខ្លួន។ សំណ
សំណ គឺជាលោហៈធាតុពុលឈានមុខគេដែលអាចបំផ្លាញ
គ្រាប់ឈាម ខួរក្បាល និង រំខានដល់ទំនាក់ទំនងប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ។ ការប៉ះពាល់ជាមួយសំណតាមរយៈទឹក វា
មានផលប៉ះពាល់ទាបបើធៀបនឹងផលប៉ះពាល់ដែលកើត
ឡើងតាមរយៈខ្យល់ និង ម្ហូបអាហារ។ ប្រភពសំណដែល មានក្នុងធម្មជាតិមានវត្តមាននៅក្នុងទឹកម៉ាស៊ីនមួយចំនួន
ប៉ុន្តែការវិភាគទឹកដែលមាននៅខាងលើ និង ក្នុងដីបង្ហាញ
ថាបរិមាណសំណគឺមានកំរិតទាបល្មម។ ប្រភពសំខាន់នៃ
ការនាំមុខនៅក្នុងទឹកផឹកគឺជាបំពង់ដែក ( ចាស់ )។ ការ
ដោះដូរបំពង់ដែកចេញ គឺមានតំលៃថ្លៃ ហើយសំណនៅតែ
បន្តរលាយចេញពីបំពង់ចាស់ទាំងនោះចូលក្នុងទឹក។ បរិ-
មាណសំណដែលអាចរំលាយនៅក្នុងទឹក គឺ អាស្រ័យលើ ទឹកអាស៊ីត ( pH ) សីតុណ្ហភាព កំលាំងទឹក និង ពេលវេលា ( អង្គការសុខភាពពិភពលោក, WHO )។ អាសេនិច
សារធាតុអាសេនិចគឺជាធាតុមួយដែលត្រូវបានប្រើជាច្រើន
សតវត្សរ៍មក ហើយជាថ្នាំពុលសំរាប់សម្លាប់ជីវិត។ តាម
លក្ខណៈធម្មជាតិកំរិតនៃ សារធាតុគីមី Arsenic មានច្រើន
នៅក្នុងដីជ្រៅ។ បរិមាណដ៏ច្រើនរបស់វានៅក្នុងទឹកអាច
បង្កអោយមានជំងឺសួត ដែលស្រដៀងទៅនឹងអ្នកជក់បារី
រាប់សិបឆ្នាំដែរ ហើយការប៉ះពាល់វា ក្នុងកំរិតពីទាបទៅ មធ្យមក៏អាចអោយខូចមុខងាររបស់សួតផងដែរ។ ពត៌-
មានទាំងអស់អាចធ្វើអោយអ្នកមានអំណាច ក្នុងការទប់ ស្កាត់ជំងឺកើតចេញពីទឹកដោយធ្វើតាមគោលការណ៍
31
ណែនាំជាក់លាក់ទាំងនេះ: (The University of Chicago
Medicine Press Release, 2013, Study adds lung dam-
ដោយផ្អែកលើច្បាប់ចម្លងការប្រើប្រាស់ទឹករបស់អ្នក អ្នក
ប្រហែលជា ចង់ធ្វើការស្រាវជ្រាវអោយបានជាក់លាក់
age to harmful effects of arsenic) ។
ចំពោះសារធាតុខនិជ និងសារធាតុគីមីដែលបានរកឃើញ
ត្រួតពិនិត្យប្រភពផ្តត់ផ្គង់ទឹករបស់អ្នក
បរិមាណដ៏ច្រើននៃសារធាតុគីមី ដែលមាននៅក្នុងទឹកមិន
អ្នកជាមួយនឹងច្បាប់ចម្លងនៃការធ្វើតេស្ត ដែលបានធ្វើ
លាក់ និង ស្តង់ដារ ចំពោះប្រព័ន្ធទឹកស្អាតដែរ។ អ្នកអាច
ភ្នាក់ងាររដ្ឋាករណ៍ទឹកត្រូវបានទាមទារអោយអនុម័តការ
ណេតអំពីជំងឺដែលកំពុងកើតមាន។
នៅក្នុងទឹក។ កុំមានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាចនៅពេលអ្នកឃើញ
អ្នកប្រហែលជាចង់សួរអ្នកផ្គត់ផ្គង់ទឹក ដើម្បីផ្តល់អោយ
ថា វាមានតួលេខខ្ពស់យ៉ាងណាឡើយ ក៏វាជាកំរិតជាក់-
ដោយរដ្ឋាភិបាលលើទឹកដែលពួកគេចែកចាយនោះ។ ទី
រកឃើញចំនុចគួរអោយចាប់អារម្មណ៍លើបណ្តាញអីុនធើ-
ពិនិត្យ និង ធ្វើតេស្តជារៀងរាល់ឆ្នាំដើម្បីគ្រប់គ្រងគុណភាព
ទឹក។ ច្បាប់ចម្លងដែលមានការបញ្ជាក់នឹងជួយអោយអ្នក
ការធ្វើតេស្តលើគុណភាពទឹកដោយខ្លួនអ្នក
ពិនិត្យមើលថាតើមានការចម្លងរោគណាមួយ ដែលមាន
ប្រសិនបើនៅក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលអ្នកមិនអាចទុកចិត្តរ
សុខភាពចំពោះអ្នក និង គ្រួសាររបស់អ្នកបានដែរ ឬ ទេ។
ពេញលេញនោះ អ្នកអាចធ្វើតេស្តពីគុណភាពទឹកដោយ
ចាប់ការស្រាវជ្រាវផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក
ដើម្បីប្រឆាំងនឹងជំងឺដែលបង្កឡើងដោយទឹក។
នៅក្នុងទឹករបស់អ្នក ហើយវានឹងជួយទប់ស្កាត់ហានិភ័យ
បាយការណ៍លទ្ធផលពីការធ្វើតេស្តរបស់រដ្ឋាករទឹកបាន
ខ្លួនឯងដើម្បីផ្តល់ការការពារទ្វេរដងដល់ក្រុមគ្រួសារអ្នក
មានមន្ទីរពិសោធន៍ផ្នែកប្រព័ន្ធទឹកឯកជន និងសារធារណៈ
ដែលមិនត្រឹមតែអាចជួយត្រួតពិនិត្យទឹកដែលផឹកប៉ុណ្ណោះ ទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងផ្តល់អនុសាសន៍អោយអ្នកនូវវិធី ដែល
អ្នកអាចធ្វើបានដើម្បីចម្រោះ ឬ រក្សាគុណភាពទឹកមិនអោយ មានជាតិពុល។
32
33
See the Whiteness. Feel the Shine េឃីញភាពសស�ាតយល់ពភ ី ាពភ�ែឺ ចងចាំង
BEAUTY PEARLS
EXTRA WHITE FRESH MINT
FRESH WHITE ARTIC MINT
EXTREME WHITE COOL MINT
េបីចង់បានេ្រគឿងសំអងមានគុណភាពល� សូមទិញេ្រគឿងសំអងមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAM N4559CN-13 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo ពី្រកសួង សុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ
្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ីសេ្រមច ៦០៦/១៥ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី11 ែខ ឧសភា ឆា� ំ 2015 របស់្រកសួងសុខភិបាល
និង អស់សុពលភាពេនៃថ�ទី 20 ែខ ឧសភា ឆា� ំ 2016។
េបមា ី ន្របតក ិ ម�រ ំខនរបស់េ្រគឿងសំអង សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន DKSH
ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
Market Expansion Services by www.dksh.com
CHURCH & DWIGHT AUSTRALIA
GEL FOR ORAL APPLICATION
THE PAIN
SHUT
PANSORAL �ជំនួយដល់�រព��លរយៈ��លខ�ី��ល�ក់ទង
�នឹងប��រ�ក និង ដំ��ើ��ស����អូម�ត់ Adjunctive therapy for short-term and related inflammatory conditions of the oral mucosa ulcer pain.
Expert EXPERTin INdental DENTALcare CARE
េបីចង់បានេ្រគឿងសំអងមានគុណភាពល� សូមទិញេ្រគឿងសំអងមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAM00-1409 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo ពី្រកសួង Market Expansion Services by www.dksh.com
សុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ីសេ្រមច ៨២០/១៥ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី06 ែខ កក�ដ ឆា� ំ 2015 របស់្រកសួងសុខភិបាល និង អស់សុពលភាពេនៃថ�ទី 20 ែខមករ ឆា� ំ 2016។ េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់េ្រគឿងសំអង សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អីុែម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ
www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
34
Angkor Wat Bike Race 4 Kids Siem Reap December 2015
Now on its 10th year, the Angkor Wat Bike Race 4 Kids is a charitable event created to raise funds to support its cause partners such as the Cambodian Center for the Protection of Children's Rights (CCPCR). Among the CCPCR's goals that the Bike Race aid are sheltering children survivors of human trafficking, child labor and domestic violence. The event held its registration at the Angkor Fashion Plaza in Siem Reap on 3-4 December 2015. DKSH Cambodia, one of the event's major supporters, held its healthcare activation at the registration site. Among the healthcare labels that participated are Omron, Hawpar, Medinova, Janssen Cilag, and Pierre Fabre.
All in the name of education for Health, DKSH.
The Angkor Wat Bike Race 4 Kids was joined by hundreds of bikers (bike clubs, individuals, tourists, locals and families). Advocating the event's goal of continuous sportsmanship and camaraderie, DKSH has continually supported the organizer's endeavours.
35
36
The most-gracious
Niroth
This 2016, we bring you a victorious winner of one of Freshie contestants, who has climbed her way through Cambodia’s show business. Hin Chan Niroth is now a formidable host and actress in one of the country’s leading TV stations. Let’s read through and know her story and how she takes care of her health. On her personal life and career At 25 years old, she’s already reaping the fruits of her success. Born in Phnom Penh from parents working in the private and public sector, Niroth joined the Freshie contest “Sangha Light” on 2007 after seeing an announcement, when she was in Grade 11. After becoming the Top Freshie girl, she started working as an emcee at TV3. After a couple of years, she moved to Bayon TV to pursue her hosting job and eventually became an actress. “All my relatives were not artists but I really loved hosting and I was so happy because I attained my dream,” she said. As for passing the contest, Niroth, just like any other newbies in the industry, tried hard to learn
37
the different craft. “I have to try very hard on training in both modern and traditional dances, as well as in singing and modeling. Even though I don’t have any background on these, I see to it that I give my all since everything is so new to me.” “The contest lasted long, in the end, I faced minor health issues. I got weak,” she added. However, this didn’t stop her. She made sure that despite the training, she’ll get enough exercise every morning. Though she always finishes training late in the evening, she ensures having enough time to sleep. On her health Niroth follows her own health care routine. She finds time exercising every morning and if she’s busy, she exercises in the afternoon, even for 30 minutes. “Aside from home exercises, I always go to a sports club to steam one every week,” she revealed. She also expressed her meal routine as an artist stating that even though she’s busy at work, she tries to have her meals eaten regularly and on-time. “I am not a picky eater, I eat vegetables and fruits. I like eating carrots, potato and especially green veggies,” she imparted. Niroth eats fresh fruits before hitting the gym or exercising. She stressed that she needed enough energy and vitamins from fruits to make her day complete. “I love drinking fruit juices such as carrot, apple, and lemon juice. They are healthy drinks and help to nourish my skin. I also drink water regularly to help me replenish my system. To care for my skin, I have to steam, use lotion and drink more water especially in the morning. I always drink a glass of water before brushing my teeth.” “If any of our readers want to follow me and/or my fellow artists’ habits, they should ensure that they start by maintaining their health. Show business is not an all glam industry. You sacrifice your time and at times your health. Taking care of our health should be
the first priority. They should also be professional by being punctual, friendly and not arrogant. With that in mind, they should hone their talents even if it is hard, they should not give up on their dreams,” Niroth concluded. ឆ្នាំ 2016នេះ យើងបាននាំមកជូនលោកអ្នកនូវអតីតបេក្ខ-
ជនជ័យលាភី ក្នុងការប្រលង Freshie ហើយជាអ្នក ដែលទទួលបានជេាគជ័យលើអាជីពការងារផងដែរ។ ឥឡូវនេះកញ្ញា ហ៊ិន ចាន់និរត្ន គឺជាពិធីការីដ៏ឆ្នើម និង ជា តារាសម្តែងប្រចាំស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ឈានមុខគេមួយនៅ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សូមអាននូវអត្ថបទខាងក្រោមដើម្បី ដឹងពីរឿងរ៉ាវ និង របៀបនៃការថែរក្សាសុខភាពរបស់នាង។ ជីវិតផ្ទាល់ខ្លួន និងអាជីពរបស់នាង នៅវ័យ 25 ឆ្នាំនេះ និរត្ន គឺទទួលបានជេាគជ័យយ៉ាងខ្លាំង សំរាប់អាជីពការងាររបស់នាង។ នាងកើតនៅរាជធានី ភ្នព ំ ញ េ នៅក្នង ុ គសា ្រួ រដល ែ អ្នកជាធ្វើការនៅក្នង ុ វិសយ ័ ឯកជន និង សាធារណៈ។ និរត្នបានចូលរួមក្នុងការប្រកួត
Freshie ដែលមានឈ្មោះថា " Sangha Light "ឆ្នាំ
2007 បន្ទាប់ពីបានឃើញសេចក្តីប្រកាសមួយ នៅពេល ដែលនាងរៀនថ្នាក់ទី 11។ បន្ទាប់ពីបានក្លាយជាបេក្ខនារី
ជ័យលាភីពីការប្រលង Freshie នាងបានចាប់ផ្តើមធ្វើ
ការជាពិធីករនៅ ទូរទស្សន៍ប៉ុស្តិ៍លេខ3។ រយៈពេលពីរបី ឆ្នាំក្រោយ មក នាងបានផ្លាស់ទៅធ្វើការអោយស្ថានីយិ៍ ទូរទស្សន៍បាយ័ន ដើម្បីបង្កើនភាពរីកចំរើនផ្នែកអាជីពពិធី កររបស់នាង ហើយនៅទីបំផុតនាងបានក្លាយជាតារាសម្តែង មួយ រូបផងដែរ។ នាងនិយាយថា “សាច់ញាតិរបស់ខ្ញុំទាំងអស់មិនមែនជាអ្នកសិល្បៈទេ តែខ្ញុំពិតជាស្រឡាញ់អាជីព ជាពិធីករនេះណាស់ ហើយខ្ញុំក៏មានចិត្តសប្បាយរីករាយ ខ្លាំងណាស់ព្រោះខ្ញុំបានសម្រេចនូវក្តីសុបិន្តមួយនេះ”។
ក្នុងនាមជាបេក្ខនារីជ័យលាភី និរ័ត្ន ក៏ដូចជាអ្នកផ្សេងទៀត ដែលទើបចូលប្រឡូកនៅក្នុងវិស័យនេះផងដែរ គឺបានខិត ខំព្យាយាមរៀនសូត្រនូវភាពប៉ិនប្រសព្វក្នុងវិស័យសិល្បៈ។
“ខ្ញុំមានការព្យាយាមយ៉ាងលំបាកនៅលើការបណ្តុះបណ្តាល ទាំងរបាំបែបសម័យ និង បុរាណ ក៏ដូចជានៅក្នុងការច្រៀង និងការដើរម៉ូតផងដែរ។ ទោះបីជាខ្ញុំមិនមានជំនាញផ្នែក សិល្បៈពីមុន តែខ្ញុំបានព្យាយាមមើលនិងអនុវត្តយ៉ាងយក ចិត្តទុកដាក់ពីព្រោះអ្វីគ្រប់យ៉ាងគឺវាថ្មីសម្រាប់ខ្ញុំទាំងអស់”។
“ការប្រកួតនេះគឺប្រើពេលយូរ ហើយនៅវគ្គបញ្ចប់ ខ្ញុំបាន ជួបប្រទះនឹងបញ្ហាសុខភាពស្រួចស្រាវ គឺរាងកាយរបស់ ខ្ញុំបានចុះទន់ខ្សោយ” នាងបានបន្ថែម។ ទោះយ៉ាងណា
បញ្ហាទាំងនេះមិនបានបញ្ឈប់នាងនោះទេ។ នាងបានធ្វើ ឱ្យប្រាកដថាទោះបីជានាងត្រូវទទួលការហ្វឹកហាត់ក៏ដោយ
ក៏នាងនៅតែធ្វើលំហាត់ប្រាណឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ជារៀងរាល់ព្រឹកដែរ។ បើទោះបីជានាងតែងតែបានបញ្ចប់ការងារ យឺតនៅពេលល្ងាច នាងនៅតែរក្សាពេលវេលាក្នុងការគេង អោយបានគ្រប់គ្រាន់។ បញ្ហាសុខភាពរបស់នាង និរត្នតែងតែធ្វើតាមវិធីថែទាំសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់នាង ជាប្រចាំ។ នាងបានធ្វើលំហាត់ប្រាណជារៀងរាល់ព្រឹក ហើយ ប្រសិនបើនាងរវល់ នាងក៏នៅឆ្លៀតធ្វើការហាត់នាពេល រសៀលយ៉ាងហោចណាស់ក៏ 30 នាទីដែរ។ នាងបាន បង្ហាញថា ក្រៅពីការធ្វើលំហាត់ប្រាណនៅផ្ទះ ខ្ញុំតែងតែ ទៅកាន់ក្លិបកីឡាដើម្បី
Steam
ជាប្រចាំ ម្តងក្នុងមួយ
សប្ដាហ៍ ។ នាងបានបង្ហាញប្រាប់នូវទម្លាប់នៃទទួលទានអាហាររបស់ នាងក្នុងនាមជាសិល្បករ នាងបានបញ្ជាក់ថាបើទោះបីជា នាងមានភាពមមាញឹកនៅក្នុងការងារយ៉ាងណា នាងនៅតែ ព្យាយាមញុំាអាហារអោយបានទៀងទាត់ និង ទាន់ពេល វេលា។ នាងបានបង្ហើបប្រាប់ថា “ខ្ញុំក៏ជាមនុស្សចូលចិត្ត
ញុំាសាច់ដែរ ប៉ុន្តែភាគច្រើនខ្ញុំព្យាយាមញុំាបន្លែ និង ផ្លែ ឈើអោយបានច្រើនជាងសាច់។ ខ្ញុំចូលចិត្តញុំា ការ៉ុត ដំឡូងបារាំង និងជាពិសេសបន្លែពណ៌បៃតង។” និរត្នតែង
តែបរិភោគផ្លែឈើ នៅមុនពេលដែលនាងធ្វើលំហាត់ ប្រាណ។ នាងបានសង្កត់ធ្ងន់ថានាងត្រូវការថាមពល និង វីតាមីនគ្រប់គ្រាន់ពីផ្លែឈើ ដើម្បីធ្វើអោយនាងអាចមាន
ភាពរឹងមាំបានពេញមួយថ្ងៃ។ “ខ្ញុំចូលចិត្តញុំាទឹកផ្លែឈើ ដូចជា ការ៉ុត ផ្លែប៉ោម និងទឹកឪឡឹក។ ពួកគេ គឺជាភេសជ្ជៈ ដែលនាំមកនូវសុខភាពល្អ និង ជួយឱ្យស្បែករបស់ខ្ញុំមាន សុខភាពល្អផងដែរ។ ខ្ញុំតែងតែញុំាទឹកឱ្យបានទៀងទាត់ ដើម្បីជួយអោយប្រព័ន្ធនៃរាងកាយរបស់ខ្ញុំធ្វើការបានល្អ។ ដើម្បីថែរក្សាស្បែក ខ្ញុំតែងតែ Stream ប្រើឡេលាប
ស្បែក និង ជាពិសេស ញុំាទឹកអោយបានច្រើននៅពេល
ព្រឹក។ ខ្ញុំតែងតែញុំាទឹកមួយកែវមុនពេលដុសធ្មេញ” ។ និរត្នបានផ្តល់ជាមតិមួយចំនួនទៀតថា “ប្រសិនបើអ្នកអាន
របស់យើងទាំងអស់ចង់ធ្វើតាមខ្ញុំ និង/ឬ សិល្បៈកររបស់ យើង ពួកគេគួរតែធានាអោយបានថា ពួកគេអាចរក្សា សុខភាពរបស់ពួកគេបានល្អ។ វិស័យសិល្បៈ គឺមិនមែន តែងតែអាចអោយយើងមានភាពល្បីល្បាញបាននោះទេ។ អ្នកត្រូវបូជាទាំងពេលវេលា និង សុខភាព។ ការថែរក្សា សុខភាពរបស់យើងគួរតែជាអាទិភាពដំបូង។ ពួកគេគួរ តែមានជំនាញវិជ្ជាជីវៈមួយដោយមានភាពមឺុងម៉ាត់ រួសរាយ រាក់ទាក់ និង មិនវាយឫក។ អ្វីទាំងអស់នេះ ពួកគេគួរតែ សម្លៀងនូវទេពកោសល្យរបស់ខ្លួន បើទោះជាវាមានការ លំបាកបន្តិចក៏ដោយ ពួកគេមិនគួរបោះបង់ចោលនូវក្តី ស្រមៃរបស់ខ្លួនឡើយ”។
38
ចិត� ូ ល ច �រក ិ ង ន � យ �ត �ី ន�� ុ � � អ
វ �ូ �ឡី � h
Curas
Anyone can make baby products. But at Curash, your baby’s wellness is our top priority. Curash, one of Australia’s leading baby care brands, utilizes thorough research and testing to create products that are 100% natural and made with ingredients like oatmeal that does not dry out skin or lead to skin irritation. So, give your baby’s skin the care that can only come from Curash Oatmeal. We’re sure you and your baby will love it. អ�ក�ល់���ចប��ើតផលិតផលស��ប់�រក�ន។ ប៉ុ�� Curash ��ត
��រក�
�ចម�ង��ើសុខុ�ល�ពកូន តូចរបស់អ�ក។ Curash �ផលិតផល
���កក�ល និង
baby care �ន មុខ��មួយក��ង����សអូ��ាលី �ើង�ន��វ�វនិង
���ក�រក��លស��ត
ពិ�ធ��ងហ�ត់ចត់�ើម�ីប��ើតផលិតផលពីធម��តិ 100% ផលិត��ញ
�ើយ�យ��ត�កម�
ពី�រ�តុផ�ំដូច���ូវ�ឡី ��ល មិន��ើឲ����កស��ត ឬបង�ឲ����ក
�ម��បធម��តិ
រ�ស់។ ដូ��ះ ក��ង�រ���ំ���កកូនតូចរបស់អ�ក�ះគឺ�ន�� Curash មួយប៉ុ��ះ។ ��ះ�ើងដឹងច�ស់�អ�ក និង កូនតូច របស់អ�កនឹង��ញ ចិត�។
Market Expansion Services by www.dksh.com
េបីចង់បានេ្រគឿងសំអងមានគុណភាពល� សូមទិញេ្រគឿងសំអងមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAM N4559CN-13 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo
ពី្រកសួងសុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ីសេ្រមច ៨៣៥/១៤ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី13 ែខ វ ិច�ិក ឆា� ំ 2014 របស់្រកសួងសុខភិបាល និង អស់សុពលភាពេនៃថ�ទី 11 ែខ ឧសភា ឆា� ំ 2015។ េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់េ្រគឿងសំអង សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អីុែម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ
www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
Market Expansion Services by
39
គឺ�ផលិតផល��ល�ន��សិទ��ពក��ង�រព���ល មុនវ�ុល��រ�ស រ� មុនធម��
FED UP IN WASTING TIME FINDING THE RIGHT ACNE PRODUCT ? ��នអ�ី��លយុវវ័យ���វ�រម�អំពីមុន�ៀត��
No worry about Acne any more for you
�ើមុន����ទមួយ���ល�ើត�ន� �ើ��មុខ និងដងខ��នរបស់�កអ�ក?
For all your acne needs:
មុន�ើកមុខ�ន��ប់ក��ល�� (Blackheads) មុន�ន��ប់បិទមុខ (Whiteheads) ��ភុល (កន��ល��ហម) មុនខ��ះ
ណ�ឌុល (Nodules)
គីស ឬ ដំុគីស (Cysts)
Product from France
Market Expansion Services by www.dksh.com
េបីចង់បានេ្រគឿងសំអងមានគុណភាពល� សូមទិញេ្រគឿងសំអងមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAMR1 03-2458 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ នង ិ ស�កស�� Logo ព្រី កសួង សុខភបា ិ ល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ស ី េ្រមច ៨១៩/១៥ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី ០៦ ែខ កក�ដ ឆា� ំ 2015 របស់្រកសួងសុខភិបាល និង អស់សុពលភាពេនៃថ�ទី 20 ែខ មករ ឆា� ំ 2016។ េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់េ្រគឿងសំអង សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុីែម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
េបីចង់បានេ្រគឿងសំអងមានគុណភាពល� សូមទិញេ្រគឿងសំអងមានបិទលតប័្រតប��ក់េលខ្របេវទន៍ CAMR1 4214CN-12 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ និងស�កស�� Logo ពី្រកសួង សុខភិបាល។ ករផ្សព�ផ្សោយ Market Expansion Services by www.dksh.com
្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ីសេ្រមច ៨៤៨/១៥ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទី14 ែខកក�ដ ឆា� ំ 2015 របស់្រកសួងសុខភិបាល និង អស់សុពលភាពេនៃថ�ទី 30 ែខ មករ ឆា� ំ 2016 ។
េបីមាន្របតិកម�រ ំខនរបស់េ្រគឿងសំអង សូមរយករណ៍មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com និង ្រក�មហ៊ុន
DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
40
41
SEEING
EYE-TO-EYE Glaucoma Awareness Month
One of the main causes of eyesight loss in industrialized countries is Glaucoma. According to the World Health Organization, it is the second leading cause of blindness in the world (Resnikoff et al., WHO, 2002). Practically, everyone is at risk of glaucoma. Older people are at a higher risk for glaucoma but babies can be born with glaucoma. In Cambodia alone, chronic glaucoma was the second commonest cause of bilateral blindness next to cataract. This is evident in about 16.7% of children in the country who lost their eyesight and who have the cause directly diagnosed to glaucoma (Ian Thompson, A clinic based survey of blindness and eye disease in Cambodia, British Journal of Opthalmology)
In cooperation with the Glaucoma Awareness initiative around the world this month, we want to make sure that the public has enough idea how they can test their eyes and prevent this devious health condition. Glaucoma is a sneaky disease that threatens your vision. Although it has symptoms, the best way to detect the disease is by having regular eye examinations. Early detection and treatment can prevent blindness in 90 percent of people with glaucoma. The two most common forms of glaucoma are primary open-angle glaucoma (POAG) and angle-closure glaucoma (ACG). Open-angle glaucoma is often called "the sneak thief of sight" because it has no symptoms until significant vision loss has occurred. Vision is normal and there is no pain.
However, when left untreated, you vision is slowly getting blurred until it decreases sight and you are left blind. Meanwhile, angle-closure glaucoma causes a sudden increase in eye pressure. You may feel redness and swelling, severe eye pain, Headache, nausea and vomiting. You may also ask your ophthalmologist for a test with his/ her ophthalmoscope. The instrument gives your doctor a chance to see your optic nerves through the pupil of your eye. The color and appearance of the nerve can indicate damage from glaucoma. In Cambodia, you can most private and public clinics and hospitals have an available eye-test to diagnose glaucoma. For public hospitals, visit the Preah Ang Duong Hospital, Khmer-Soviet Friendship Hospital and/or the Municipal Referral Hospital. You may also make an appointment at private health centers such as Meng Rutnin Eye Clinic, Agarwal Eye Hospital, Do San Clinic and/or Mondial Eye Clinic. មួយក្នុងចំណោមមូលហេតុចម្បងនៃការបាត់បង់ភ្នែកនៅ
ក្នុងបណ្ដាប្រទេសឧស្សាហកម្ម គឺការដក់ទឹកក្នុងភ្នែក (Glau
coma )។
បើយោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក
វាគឺជាមូលហេតុទីពីរ ដែលនាំអោយងងឹតភ្នែកនៅទូទាំង ពិភពលោក (Resnikoff et al., WHO, 2002)។
តាមការអនុវត្ត អ្នករាល់គ្នា គឺសុទ្ធតែអាចមានហានិភ័យ
ចំពោះការដក់ទឹកក្នុងភ្នែក។ មនុស្សវ័យចំណាស់ គឺមាន
ហានិភ័យខ្ពស់ចំពោះការដក់ទឹកក្នុងភ្នែក ប៉ុន្តែទារកក៏អាច មានជំងឺទឹកដក់ក្នុងភ្នែកនេះតាំងពីពេលដែលពួកគេកើត
មកភ្លាមផងដែរ។ សំរាប់ប្រទេសកម្ពុជា ជំងឺដក់ទឹកក្នុង
ភ្នែករ៉ាំរ៉ៃ គឺជាមូលហេតុទីពីរនៃបញ្ហាងងឹតភ្នែកបន្ទាប់ពី
42
Healthy Eye
eye with glaucoma
Glaucoma is an eye disease that slowly diminishes your sight. Glaucoma is called the silent thief of sight because it has no symptoms—it does not make your eyes red or cause pain. Glaucoma is hard to detect because of its lack of symptoms, which is why it is so important that people visit the eye doctor on a regular basis. Doing so will allow for testing and early prevention of glaucoma. Glaucoma (ជំងឺទឹកដក់ក្នុងភ្នែក) ជាជំងឺម្យា៉ងដែលធ្វើឲ្យការមើលឃើញរបស់ភ្នែកមានការថយចុះបន្តិចម្តងៗ។
43
របស់ភ្នាកគឺ 12 - 22 មីលីម៉ាតាបារត (mmHg) សំដៅ
ជំងឺភ្នាកឡើងបាយ ( Cataract )។ នាះគឺាភស្តុតាង
ភ្នាក)។ POAG ដាលគាហៅាញឹកញាប់ថា " ចោរ
បាត់បង់ភ្នាករបស់ពួកគាតាមរយៈការធ្វើរោគវិនិច�័យឃើញ
រោគសញ្ញា រហូតដល់សារៈសំខាន់នាការមើលឃើញបាន
កំណត់សម្ពាធរបស់ភ្នាក)។ ករណីភាគចាើនតាូវបានគាធ្វើ
ឈឺចាប់នះទា។ ទោះាយ៉ាងណ នៅពាលដាលមិន
ពី 20mmHg។ ទោះាយ៉ាងណ មនុសាសមួយចំនួនអាច
ម្តងៗរហូតដល់វាមនការថយចុះការមើលឃើញ និង ពិការ
Hg។ សម្ពាធភ្នាកមនលក្ខណៈខុសគា្នាពីមនុសាសម្នក់ផាសាងៗ
ដាលក្មាងបាហាល 16.7% នៅក្នុងបាទាសកម្ពុាបាន
ដោយផ្ទាល់បណ្តាលមកពីជំងឺទឹកដក់ក្នុងភ្នាក ( lan
Thompson, A clinic based survey of blindness and eye disease in Cambodia, British Journal of ophthalmology ) ។ ក្នុងកិច្ចសហបាតិបត្តិការាមួយការផ្តួចផ្តើម ចំពោះការ យល់ដឹងពីជំងឺទឹកដក់ក្នុងភ្នាកនៅជុំវិញពិភពលោក ក្នុង
ណ្តើមយកពិន្ទុនាការមើលឃើញ " ពីពាះវាមិនបានបងា្ហាញ
ទៅលើមីលីម៉ាតានាបារតាមតាដា្ឋាន ដាលតាូវបាើដើមាបី
បាត់បង់។ ចក្ខុវិស័យារឿងធម្មតា ហើយមិនមនការ
រោគវិនិច�័យទឹកដក់ក្នុងភ្នាក ដោយសម្ពាធក្នុងភ្នាកលើស
បានពាយោបាល ចក្ខុវិស័យរបស់អ្នកនឹងចាប់ផ្តើមពាិលបន្តិច
មនជំងឺទឹកដក់ក្នុងភ្នាកនៅក្នុងសម្ពាធពី 12–22 mm
ភ្នាក។ ទន្ទឹមនឹងនាះដារ
ACG បង្កអអោយមនការកើន
ឡើងនាសម្ពាធនៅក្នុងភ្នាកភា្លាមៗ។ អ្នកអាចមនអារម្មណ៍ ថា ភ្នាកឡើងកាហមនិងហើម ឈឺក្នុងភ្នាកខា្លាំង ឈឺកាបាល
គា្នា។
អ្នកក៍អាចសួរអ្នកជំនាញខាងភ្នាករបស់អក ្ន សមាាប់ការ
ចង់ក្អួត និង ក្អួត។
ធ្វើតាស្តដោយម៉ាសុីន ophthalmoscope។ ឧបករណ៍
ភ្នាករបស់ពួកគា និង ការទប់សា្កាត់ពីសា្ថានភាពសុខភាព
ហាតុនាះហើយបានាការធ្វើតារាងភ្នាកស្តង់ដារ និង ការ
សរសាវិញាណរបស់អ្នកតាមរយៈកូនកាមុំនាភ្នាករបស់
ដាលគំរាមកំហាងដល់ចក្ខុវិស័យរបស់អ្នក។ ទោះបីាវា
ទាន់គាប់គាន់នះទា។ នៅក្នុងការសាកលាបងការមើល
សរសាបសា ា ទអាចបងា្ហញ ា ពីការខូចខាតពីជង ំ ទ ឺ ក ឹ ដក់
ខានាះ យើងចង់ធ្វើឱាយបាាកដថា សាធារណជនមនការ យល់ដឹងគាប់គាន់ពីរបៀបដាលពួកគាអាចធ្វើតាស្តលើ
អាកាក់ទាំងនាះ។ ជំងឺទឹកដក់ក្នុងភ្នាកគឺាជំងឺសាាត ្ង ់ស្ងៀម
មនរោគសញ្ញា វិធីល្អបំផុតដើមាបីរកអោយឃើញពីជំងឺនាះ
គឺធ្វើតាស្តតាួតពិនិតាយលើភ្នាក។ ការរកឃើញ និងការពាយោបាលអោយទាន់ពាលវាលា អាចទប់សា្កាត់ការងងឹតភ្នាក
បាន 90 % ក្នុងចំណោមមនុសាសដាលមនជំងឺដក់ទឹកក្នុងភ្នាក។ ទមាង់ទូទៅបំផុតពីរនាជំងឺដក់ទឹកក្នុងភ្នាកគឺា Prim-
ary Open-Angle Glaucoma (POAG)
(សម្ពាធនៅក្នុងភ្នាកកើនឡើងយឺត និង កញ្ចក់ភ្នាកអាច
សមាបសមាួលបានដោយគា្មានការហើម ) និង Angle-
Closure Glaucoma (ACG) ( សារធាតុរាវបាន
បិទរចនាសម្ព័ន្ធភ្នាកផ្ទាខាងក្នុង និង ការកើនសម្ពាធក្នុង
នាះផ្តល់ឱាយវាជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នក មនឱកាសបានឃើញ
ធ្វើតាសនា ្ត មើលឃើញ វាាការចាំបាច់មួយប៉ុន្តានៅមិន
អ្នក ( Pupil
ឃើញដោយបាព័ន្ធកុំពាយូទ័រ អ្នកតាូវបានស្នើរអោយចុចប៊ូ-
ក្នុងភ្នាក។
មកគាូពាទាយរបស់អ្នក នឹងទទួលបានលទ្ធផលនាការធ្វើ
នៅក្នុងបាទាសកម្ពុា អ្នកអាចស្វាងរកគ្លីនិកឯកជន និង
ផ្នាកថារកាសាភ្នាកលើការអនុវត្តការកំណត់សម្ពាធផ្នាកខាង
ភ្នាក។ សំរាប់មន្ទីរពាទាយរដ្ឋមនមន្ទីរពាទាយ ពាះអង្គឌួងមន្ទីរ-
បានបាើដើមាបីសាកលាបងការដាក់សម្ពាធនៅខាងក្នុងភ្នាក។
អ្នកក៏អាចផងដារ ក្នុងការណត់ជួបពិនិតាយនៅមន្ទីរពាទាយ
តុងមួយនៅរាល់ពាលដាលអ្នកមើលឃើញពន្លឺ។ បនា្ទាប់
តាស្តមើលឃើញរបស់អ្នក។ Tonometer ( អ្នកជំនាញ ក្នុងនាភ្នាក (IOP) និង សម្ពាធទឹកនៅក្នុងភ្នាក ) អាចតាូវ
of your eye )។ ពណ៌ និងរូបរាងនា
មន្ទីរពាទាយរដ្ឋ ដើមាបីទទួលបានការពិនិតាយ ជំងឺទឹកដក់ក្នុង
ពាទាយមិត្តភាពខ្មារ-សូវៀត និង មន្ទីរពាទាយ ប�្អាកកាុង។
ពាលខ្លះគាូពាទាយរបស់អ្នកនឹងបន្តក់ថា្នាំភ្នាកដើមាបីកាត់បន្ថយ
ឯកជនដាលមនដូចា គ្លីនិកភ្នាក ម៉ាង រ័ត្ននីន និងមន្ទីរ
ថា្លា រុញសាាល) បាឆំងនឹងភ្នាករបស់អក។ ្ន សម្ពាធធម្មតា
គ្លីនិកភ្នាក Mondial ។
ការឈឺចាប់ និង ដាក់
Plastic Prism ( បា្លាស្ទិក-
ពាទាយភ្នាក Agarwal គ្លីនិកភ្នាក Do.
San និង
ការពិនិតាយមើល Examining...
ឈ្មាះនាតាស្ត Name of Test
សម្ពាធខាងក្នុងនាភ្នាក Inner Eye Pressure
ធ្វើតាស្ត Tonometry ( វាស់សម្ពាធក្នុងភ្នាក )
រូបរាង និងពណ៌នាសសាបាសាទអុបទិក (Shape and color of optic nerve)
Opthalmoscopy ( វាស់ទំហំនាការរើករួមនាភ្នាក )
ភាពពាញលាញនាចក្ខុវិស័យ Complete FIeld of Vision
Perimetry ( តាស្តតាួតពិនិតាយនាការមើល )
មុំនៅក្នុងភ្នាកដាលាកន្លាងដាលបាសីភ្នាកប៉ះនឹងកញ្ចក់ភ្នាក angle in the eye
Gonioscopy (ពិនិតាយភ្នាកដើមាបីរកមើលនៅផ្នាកខាងមុខនាភ្នាក ( ផ្នាកខាងមុខ )
ភាព�ាាស់នាកញ្ចក់ភ្នាក Thickness of the cornea
Pachymetry (ឧបករណ៍វាជ្ជសាសា្តដាលតាូវបានបាើដើមាបីវាស់កមាាស់នាកញ្ចក់ភ្នាក )
where the iris meets the cornea
របស់អ្នករវាងកញ្ចក់ភ្នាក និងបាសាីភ្នាក
សូមទិញថ�ាំពណ៌�ៀវ��លពិត��កដ
GET THE REAL BLUE
ដំ�ះ��យដ៏ល�បំផុតសំរាប់ជួយ�ះ��យប��ាអសមត�ភាពផ��វ��ទដល់មនុស�ទូ�
44
The past four years have seen an increase in new sexually transmitted disease (STD) incidences every January of each year. Globally, before 2015 ended, an estimated 357 million new infections have been reported. The increase in number of STD cases may be pointed to an increased sexual activity during the holiday period, which is pretty evident given the escalating experience of stress the season brings from enduring last minute Christmas shopping, pressured planning of a family trip and/or frustration over a personal fiscal crisis. Moreover, having an STD after the holidays may be the worst turndown of your life. Most STD are painful and uncomfortable. They could permanently damage your health and worse, women may risk the fertility. STDs are passed from one person to another through unprotected vaginal, anal or oral sex, by genital contact. Common infections include chlamydia, genital herpes, genital warts, gonorrhea, HIV, non-specific urethritis, pubic lice and scabies, syphilis, trichomonas vaginalis, thrush and bacterial vaginosis. However, people have the control not to risk their health over sex. Are you familiar with ‘safe sex’? Safe sex means that you can more easily enjoy having sex with a new partner, and you don’t need to stress about the worrying after effects of HIV, STDs or unplanned pregnancy - three things that you don’t want to be stuck with after the holiday romance is over. Here are some simple ways you can practice safe sex during the holidays. 1. Use condoms every time you have sex with anyone, even if it’s ‘just’ oral sex. It is easy to use and are readily available in pharmacies or at supermarkets. Condoms do not only prevent STD but it also help with family control. 2. Be monogamous as much as possible. Limit the number of people you have sex with. The safest sex is with one partner
Safe sex during the
holi days by Dr. Anna Roslyakova, MD.
45
Globally, before 2015 ended, an estimated 357 million new cases of sexually transmitted infections have been reported.
46
who has sex only with you. Every time you add a new sex partner, you are being exposed to all the diseases that all of their partners may have had. It just gets messy!
Pop into Women-Baby’s Centre Anna to get confidential, professional family planning advice. We also offer HIV/ STD testing to help you take control of your health.
3. Be open and communicate with your sexual partner. Ask him/her about his/her sexual history. It’s especially important to find out whether they’ve ever had an STD. Talk to your partner about your sexual health concerns and agree on which sexual activities you both feel comfortable with and how you’re going to protect yourselves from infection.
Though the holidays are almost over, being knowledgeable always places people on the right track with great memories and no regrets.
4. Be Sober. Do not mix alcohol/ drugs and sex. Mixing sex with alcohol or drugs increases the chance of unintended pregnancy and STDs, because when you drink or take drugs, you are much less likely to think clearly about safe sex. Alcohol and drugs lower your inhibitions, which can make it easier to be sexual. This may feel great in the moment, but the next day the regrets could come flooding in. Stay sober so you can have safe sex every time and never wake up with regrets! 5. Oral sex will also put you at risk. Many believe that STDs can only be acquired through vaginal or anal sex. Oral sex may not get you pregnant but there is an equal high chance of getting an STD. 6. More than anything else, have fun! Aside from the actual intercourse, there are other fun gestures you may do to your partner that limits your risk of acquiring STD: hugging, kissing, touching, massages, sexy conversations and other forms of foreplay. Practicing safe sex is something everyone should enforce, not only during the holiday season but also in your everyday routine. Remember that practicing it won’t spoil the enjoyment and passion you have in your relationship. Protections are meant to stray you away from unwanted lifelong illnesses.
យោងតាមការសិក្សាថ្មីមួយក្នុងរយៈពេល 4 ឆ្នាំកន្លងមក នេះបានបង្ហាញថាមានការកើនឡើងចំពោះជំងឺកាមរោគ (
Sexual Transmitted Disease ) ការកើនឡើង
នេះត្រូវបានរាយការណ៍នៅក្នុងខែមករាជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ទូទាំងពិភពលោក មុនពេលដាច់ឆ្នាំ 2015 មានការរំពឹង ទុកមួយថា នឹងមានអ្នកឆ្លងជំងឺកាមរោគចំនួន 357 លាន នាក់ត្រូវបានកត់សំគាល់។ ស្របពេលជាមួយនឹងការបញ្ចប់ នៃរដូវកាលឈប់សម្រាកនេះ អាចត្រូវបានបញ្ជាក់ថា មាន ការកើនឡើង ចំពោះសកម្មភាពផ្លូវភេទក្នុងអំឡុងពេល នៃថ្ងៃឈប់សម្រាក ដែលជាលទ្ធផលក្នុងការកើនឡើង
បាច់មានការព្រួយបារម្ភចំពោះផលប៉ះពាល់នៃជំងឺអេដស៏ ជំងឺកាមរោគ ឬ ការមានផ្ទៃពោះដោយចៃដន្យ។ ខាងក្រោមនេះជាវិធីសាមញ្ញមួយចំនួន ដែលអ្នកអាចអនុវត្តការរួមភេទមានសុវត្ថិភាពអំឡុងពេលថ្ងៃឈប់សម្រាក 1. ការប្រើស្រោមអនាម័យគ្រប់ពេល ដែលអ្នករួមភេទ ជាមួយនរណាម្នាក់ បើទោះបីជាវា "គ្រាន់តែជា" ការរួម ភេទតាមមាត់។ វាមានភាពងាយស្រួលក្នុងការប្រើប្រាស់ និង មានលក់នៅតាមឱសថស្ថាន ឬ ផ្សារទំនើប។ ស្រោម អនាម័យមិនត្រឹមតែការពារអ្នកពីជំងឺកាមរោគប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាអាចជួយគ្រប់គ្រងផែនគ្រួសារបានទៀតផង។ 2. ការមានដៃគូរួមភេទមួយទល់នឹងមួយ គឺជារឿងដែល ល្អបំផុត។ កំណត់ចំនួនមនុស្សដែលអ្នករួមភេទជាមួយ។ ការរួមភេទដែលមានសុវត្ថិភាពបំផុត គឺការរួមភេទមួយ ទល់នឹងមួយ។ រាល់ពេលដែលអ្នកបន្ថែមដៃគូរួមភេទថ្មី អ្នកកំពុងប្រឈមមុខទៅនឹងជំងឺទាំងអស់ដែលដៃគូរួមភេទ របស់អ្នកទាំងអស់អាចនឹងមាន។ វាអាចធ្វើអោយអ្នកមាន
នៃជំងឺកាមរោគ។
ភាពស្មុគស្មាញ!
លើសពីនេះទៅទៀត ការឆ្លងជំងឺកាមរោគក្រោយពីថ្ងៃ
3. សូមធ្វើការបើកចំហរ និង មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយ
ឈប់សម្រាក គឺជាបញ្ហាមួយដែលអាក្រក់បំផុតសំរាប់ជីវិត។ ភាគច្រើននៃជំងឺកាមរោគ គឺមានការឈឺចាប់ និង មិនមាន ផាសុខភាព។ ពួកវាអាចបំផ្លិចបំផ្លាញសុខភាពរបស់អ្នក ជាអចិន្ត្រៃ និង អាក្រក់បំផុត ហើយសំរាប់ស្ត្រីវាអាចបង្ក អោយមានបញ្ហាមិនមានគភ៌។ ជំងឺកាមរោគជាការឆ្លង មេរោគដែលអាចត្រូវបានរីករាលដាលពីមនុស្សម្នាក់ទៅ មនុស្សផ្សេងទៀត តាមរយៈការមានទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទ ជាមួយគ្នា។ ជំងឺឆ្លងទាំងនេះរួមមាន: Chlamydia
Genital Herpes ឬសនៅប្រដាប់ភេទ ( Genital Wart )
រោគប្រមេះ ( Gorrhea ) ជំងឺរលាកថ្លើម
ជំងឺអេដស៍ ជំងឺស្វាយ និង ជំនឿផ្សេងៗទៀត។ វាត្រូវបាន រីករាលដាលតាមរយៈការប៉ះពាល់ផល ្ទា ់ជាមួយដំបៅនៅ លើប្រដាប់ភេទ ឬ មាត់ ទឹករង៉ៃ ឬ ស្បែកនៅជុំវិញតំបន់
ដៃគូរួមភេទរបស់អ្នក។ សាកសួរដៃគូរួមភេទរបស់អ្នក អំពីប្រវត្តិនៃការរួមភេទរបស់ពួកគេ។ វាជាការសំខាន់ណាស់ ជាពិសេសក្នុងការរកឱ្យឃើញថា តើពួកគេធ្លាប់មានជំងឺ កាមរោគដែរឬទេ។ ទោះយ៉ាងណា អ្នកនៅតែគួរប្រើស្រោម អនាម័យ។ និយាយទៅកាន់ដៃគូចំពោះការព្រួយបារម្ភរបស់ អ្នកទាក់ទងនឹងជំងឺកាមរោគ និងយល់ស្រប ចំពោះសកម្មភាពរួមភេទណាមួយដែលអ្នកទាំងពីរយល់ថាផ្តល់សេចក្តី សុខដល់គ្នាទៅវិញទៅមកបាន និងអ្វីដែលអ្នកអាចការពារខ្លួនអ្នកពីការឆ្លងនឹងជំងឺផ្សេងៗ។ 4. កុំញុំាគ្រឿងស្រវឹងប្រសិនអ្នកចង់រួមភេទ។ ចូរកុំពិសារ ជាតិអាល់កុល / គ្រឿងញៀន ហើយធ្វើការរួមភេទ។ រួម ភេទនៅពេលស្រវឹង ឬ ប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀនបង្កើនឱកាស
ប្រដាប់ភេទ។
នៃការមានផ្ទៃពោះដោយចៃដន្យ និង ជំងឺកាមរោគព្រោះ
ទោះជាយ៉ាងណា មនុស្សទូទៅគួរប្រុងប្រយ័ត្ន មិនគួរប្រឡែង
អ្នកទំនងជាមិនបានគិតអោយបានច្បាស់លាស់ ចំពោះ
លេងនឹងហានិភយ ័ ដល់សខ ុ ភាពចំពោះបញ្ហន ា កា ៃ ររួមភេទ ឡើយ។ នៅពេលដែលអ្នកឮពាក្យមួយឃ្លាថា " សុវត្ថិភាព នៃការរួមភេទ " តើអ្នកគិតយ៉ាងណា? ការរួមភេទដែល មានសុវត្ថិភាពមានន័យថាអ្នកកាន់តែមានភាពងាយស្រួល និង រីករាយចំពោះការរួមភេទជាមួយដៃគូថ្មីដោយមិនចាំ
នៅពេលដែលអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង ឬ ថ្នាំញៀននោះ សុវត្ថិភាពនៃការរួមភេទឡើយ។ ការសេពគ្រឿងស្រវឹង និង ថ្នាំញៀនបន្ថយកំរិតនៃការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង ដែលអាច ធ្វើឱ្យអ្នកងាយនឹងទទួលយកការរួមភេទ។ វាអាចមាន អារម្មណ៍ដ៏អស្ចារ្យនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ប៉ុន្ដែនៅថ្ងៃបន្ទាប់ អ្នកនឹងមានការសោកស្តាយជាមិនខាន។ នៅតែមានស្មារតី
47
ពាញលាញ ដូច្នាះអ្នកអាចរួមភាទដោយសុវត្ថិភាពគាប់ ពាលវាលា និង មិនមនភាពសោកសា្តាយនៅថ្ងាបនា្ទាប់! 5. ការធ្វើឱរា៉ាល់សិចអាចអោយអ្នកបាឈមនឹងហានិ ភ័យ។ អ្នករាល់គាាជ ្ន ឿថា ជំងឺកាមរោគឆ្លងតាមទា្វារមស និង ការធ្វើឱរា៉ាល់សិច។ ឱរា៉ាល់សិចនឹងមិនធ្វើអោយអ្នក មនផ្ទាពោះ ប៉ុន្តាវាអាចធ្វើអោយអ្នកមនហានិភ័យខ្ពស់ ក្នុងការឆ្លងជំងឺកាមរោគ។ 6. កាាពីអ្វីដាលបានរៀបរាប់ខាងលើ តាូវធ្វើអោយបាាកដ ថា អ្នកទទួលបានភាពរើករាយពាញលាញ។ កាាពីការ រួមភាទ មនកាយវិការាចាើនដាលផ្តល់សាចក្តីសុខដល់ ដាគូរបស់អ្នកដោយមិនចាំចាប់បាឈមមុខនឹងការឆ្លងជំងឺ កាមរោគដូចា អោប ថើប ប៉ះ ម៉ាសាសា ការសន្ទនា ដោយ ភាពរោលរាល និង ការជួយគា្នាទៅវិញទៅមកដោយ សកម្មភាពផាសាងៗដាលមិនមានាការរួមភាទ។ អនុវត្តការរួមភាទដាលមនសុវត្ថិភាព គឺាអ្វីដាលមនុសាស គាប់គាាគ ្ន ួរតាចងចាំ ាពិសាសក្នុងអំឡុងពាលនារដូវកាល ឈប់សមាាក។ រកាសាការបាុងបាយ័ត្ន និង ការថាទាំ អ្នកអាច ធ្វើការរួមភាទតាមចំណង់ និង រើករាយគាប់ពាល! សូមអញ្ជើញមកកាន់មជាឈមណ្ឌលមតា និង ទារក Anna ដើមាបីទទួលបានភាពជឿាក់ ផ្តល់ពាឹកាសាលើការធ្វើផាន ការគាួសារដាលមនជំនាញវិា្ជាជីវៈចាបាស់លាស់។ យើង ក៏ផ្តល់ជូននូវការធ្វើតាស្តរកមារោគអាដស៍ / កាមរោគ ដើមាបីជួយអ្នកក្នុងការគាប់គាងសុខភាពផងដារ។ ចាប់ផ្តើម ថ្ងាឈប់សមាាកដោយភាពតាឹមតាូវ អ្នកនឹងបញ្ចប់ពួកវា ាមួយនឹងការចងចាំដ៏អសា្ចារាយ និង មិនមនការសោកសា្តាយ។
48
THIS MONTHlisting HOSPITALS AND CLINICS Le Cabinet Infirmiers Francais +855 96 64 25 96 lecabinetpp@gmail.com Pan Clinic Medical Beauty Center Paragon Shopping Center Street 214, 1st Floor Phnom Penh, Cambodia +855 92 98 78 10 European Dental Clinic No. 160A, Norodom Blvd, Phnom Penh, Cambodia +855 23 211 363 Central Hospital No. 82A, St. 154) Phnom Penh, Cambodia +855 11 322 224 Women-Baby’s Center Room 403, #23, St. 112 Business Center KTT (KT Tower) wbc@wbcanna.com www.wbcanna.com +855 98 800 921 International Chiropractic Clinic No. 67 Bis, St. 240 Phnom Penh, Cambodia info@cambodiachiropractic.com www.cambodiachiropractic.com +855 23 223 101 Sonja Kill Memorial Hospital P.O. Box 0705 Kampot, Cambodia +855 77 666 752
BANKS ABA Bank No.148, Preah Sihanouk blvd., Phnom Penh Cambodia +855 23 225 333 www.ababank.com Maybank No. 144, 217 Veng Sreng Boulevard, Phnom Penh +855 23 424 482
RESTAURANTS Cabaret Restaurant #159, Street 154 | Corner Street 81 Phnom Penh, Cambodia +855 92 650 980 Kaviar Restaurant No. 22, Street 55 corner Street 242 Phnom Penh, Cambodia +855 17 390 066
KWest Restaurant No. 1, Preah Sisowath Quay corner St. 154 Phnom Penh, Cambodia +855 23 214 747 Le Moon No. 1, Preah Sisowath Quay corner St. 154 Phnom Penh, Cambodia +855 23 214 747
No. 2Eo, St. 106, Phnom Penh +855 93 996 070
Angkor W Restaurant Collection Siem Reap, Cambodia +855 77 566 455 +855 63 966 441 reservation@angkorw.com
Tous Les Jour No. 298 Preah Monivong Boulevard, Phnom Penh +855 93 372 222
The Grey Khmer Grill Acha Sva (St.), King’s Road Angkor, Wat Bo Village, Siem Reap +855 63 966 940
HOTELS Indochine Hotel No. 28-30, Street 130, Phnom Penh, Cambodia +855 23 211 525 Himawari Hotel No. 313, Preah Sisowath Quay, Phnom Penh +855 23 214 555
CAFES AND PASTRIES Wings Coffee No. 28BEo, St. 310, Phnom Penh, Cambodia +855 98 840 231 Joma Cafe No. 294, Norodom Blvd, Phnom Penh +855 23 993 722 The Blue Pumpkin No. 563, Mondul 1 Village, Sangkat Svay Dangkum, Siem Reap City, Siem Reap +855 63 963 574 No. 7, St. 380, Phnom Penh +855 23 987 153 No. 245, Preah Sisowath Quay Phnom Penh +855 23 998 153 St. 57, corner of St.288 Phnom Penh +855 23 991 818
No. 69, St. 566, Phnom Penh +855 23 991 883 No. 12A, St. 57, Phnom Penh +855 23 991 816
No. 307-309, Yothapol Khemarak Phoumin Blvd (271), Borey Golden City, Phnom Penh +855 93 582 222
BEAUTY SHOP AND SALON Chanails #46, street 352 (entrance on street 57) Phnom Penh, Cambodia +855 23 987 789 Tips and Toes #17 Beo, Street 278 Phnom Penh, Cambodia +855 23 987 442 The Face Shop No. 110Eo, Preah Sihanouk Blvd (274), Phnom Penh +855 23 997 107
NGOs HIV/AIDS Coordinating Committee (HACC) SL International Limited (2nd floor): #10, St. Oknha Pich(242), Phnom Penh, Cambodia +855 23 217 964 GROCERY MART Natural Garden No. 214, Street 63, Boeung Keng Kang I, Chamkar Morn, Phnom Penh Tel: 023 555 20 28 info@ngkhmer.com No.243Eo, Street 63, Boeung Keng Kang I, Chamkar Morn, Phnom Penh Tel: 023 555 20 28 Street Corner 240 & Pasteur Street 51, Daun Phen, Phnom Penh Tel: 060 444 058
Allium Cepa with MPS for scar and keloid care
Allium Cepa with MPS for scar and keloid care
Allium Cepa with MPS for scar and keloid care
49
Allium Cepa with MPS for scar and keloid care
BUY 2 HIRUSCAR AND GET A FREE SUNSHUDE
BUY 2 HIRUSCAR AND GET A FREE SUNSHUDE
BUY 2 HIRUSCAR AND GET A FREE SUNSHUDE
BUY 2 HIRUSCAR AND GET A FREE SUNSHUDE
�រ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន រ�ំង�ំង���មួយដ៏��ស់��ត
�រ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន រ�ំង�ំង���មួយដ៏��ស់��ត
�រ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន រ�ំង�ំង���មួយដ៏��ស់��ត
�រ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន រ�ំង�ំង���មួយដ៏��ស់��ត
Allium Cepa with MPS for scar and keloid care
Allium Cepa with MPS scar and keloid care Allium Cepa with MPS forfor scar and keloid care
Allium Cepa with MPS scar and keloid care Allium Cepa with MPS forfor scar and keloid care
Allium Cepa with MPS scar and keloid care Allium Cepa with MPS forfor scar and keloid care
BUY 2 HIRUSCAR TUBES AND GET AN EXCLUSIVE
BUY 2 HIRUSCAR TUBES AND BUY 1 HIRUSCAR AND GET GET AN EXCLUSIVE
BUY 2 HIRUSCAR TUBES AND BUY 1 HIRUSCAR AND GET GET AN EXCLUSIVE
BUY 2 HIRUSCAR TUBES AND BUY 1 HIRUSCAR AND GET GET AN EXCLUSIVE
�វ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន�ត Hiruscar VIP ១
�វ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន�ត Hiruscar VIP ១
�វ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន�ត Hiruscar VIP ១
�វ Hiruscar ២ទីប ទទួល�ន�ត Hiruscar VIP ១
HIRUSCAR VIP CARD
+
1 Bottle Enchanteur HIRUSCAR VIP CARD
+
1 Bottle Enchanteur HIRUSCAR VIP CARD
+
1 Bottle Enchanteur HIRUSCAR VIP CARD
+
GET 10% DISCOUNT FROM OUR PARTNER STORES
GET 10% DISCOUNT FROM OUR PARTNER STORES
GET 10% DISCOUNT FROM OUR PARTNER STORES
GET 10% DISCOUNT FROM OUR PARTNER STORES
BUY 1 HIRUSCAR POST ACNE AND GET A FREE T-SHIRT
BUY 1 HIRUSCAR POST ACNE AND GET A FREE T-SHIRT
BUY 1 HIRUSCAR POST ACNE AND GET A FREE T-SHIRT
BUY 1 HIRUSCAR POST ACNE AND GET A FREE T-SHIRT
50
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative មាននៅ
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative មាននៅ
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative មាននៅ
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative មាននៅ
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
AVAILABLE at all BABY MARTS with Curash Product Representatives in Phnom Penh
AVAILABLE at all BABY MARTS with Curash Product Representatives in Phnom Penh
AVAILABLE at all BABY MARTS with Curash Product Representatives in Phnom Penh
AVAILABLE at all BABY MARTS with Curash Product Representatives in Phnom Penh
មាននៅ
មាននៅ
មាននៅ
មាននៅ
ដែលមានអ្នកតំណាង
ប៊េប៊ី ម៉ាត
ដែលមានអ្នកតំណាង
ដែលមានអ្នកតំណាង
ប៊េប៊ី ម៉ាត
ដែលមានអ្នកតំណាង
ដែលមានអ្នកតំណាង
ប៊េប៊ី ម៉ាត
ដែលមានអ្នកតំណាង
ដែលមានអ្នកតំណាង
ប៊េប៊ី ម៉ាត
ដែលមានអ្នកតំណាង
ផលិតផល Curash នៅទីនោះ
ផលិតផល Curash នៅទីនោះ
ផលិតផល Curash នៅទីនោះ
ផលិតផល Curash នៅទីនោះ
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar Product Representative
មាននៅ
មាននៅ
មាននៅ
មាននៅ
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar PA Product Representative
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar PA Product Representative
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar PA Product Representative
AVAILABLE at pharmacies with Hiruscar PA Product Representative
ដែលមានអ្នកតំណាង
មាននៅ
ដែលមានអ្នកតំណាង
មាននៅ
ដែលមានអ្នកតំណាង
មាននៅ
ដែលមានអ្នកតំណាង
មាននៅ
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
គ្រប់ឱសថស្ថានទាំងអស់
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ផលិតផល Hiruscar នៅទីនោះ
ដែលមានអ្នកតំណាង
ដែលមានអ្នកតំណាង
ដែលមានអ្នកតំណាង
ដែលមានអ្នកតំណាង
51
េបច ី ង់បានឱសថមានគុណភាពល� សូមទញ ិ ឱសថមានបទ ិ លតប័្រតប��ក់េលខប�� ិក CAM R2 0288 IP-96 េនតមឱសថស�ន ឱសថស�នរង ែដលមានច្បោប់ នង ិ ស�កស�� Logo ព្រី កសួងសុខភបា ិ ល។ ករផ្សព�ផ្សោយ ្រត�វបានអនុ��តតមេសចក�ស ី េ្រមច ១៥១១/១៥ អបស/ឱអបស ចុះៃថ�ទ២ ី ២ ែខ ១២ ឆា� ំ ២០១៥ របស់ ្រកសួងសុខភបា ិ ល នង ិ
អស់សុពលភាព េនៃថ�ទី ១៥ ែខមថ ិ ុនា ឆា� ំ ២០១៦។ េបមា ី ន្របតក ិ ម�រ ំខនរបស់ឱសថ សូមរយករណ៍ មកនាយកដ�នឱសថ តមរយ:េលខទូរស័ព� 023 990 499 / 012 948 552 ឬ អុែី ម៉ល pv.center@ezecom.com.kh ឬ វ ិបសយ www.ddfcambodia.com នង ិ ្រក�មហ៊ុន DKSH ទូរស័ព�េលខ 067 555 752 ឬ 067 555 256
52